*) llnnc titulum habet A, quo omisso, Possinus novnin sibi finxit inscripsitque ΠΡΟΛΟΓΟΣ. 2. τὰ add. Fr. ἐς βυθὸν ἀπωλείας Vr. 3. ἄξια λι eiou nnrlr Ilocsrlicl. coni. λιθου, ego λόγου. Fr. ὅσα μὶν οὐκ ἄξια μνήμης, ὅσα δὲ καὶ ἄξια καὶ τά τε. vid. annotat.

Lempus praecipiti et assiduo cursu flucns fert agitque secum omnia rjnae finnt, rt io profnndum oblivionis immergit, modo levia, modo magna et memorabilia, in lucem, ut in tragoedia est,

2. ἀποκρυπτόμενος Fr. 6. ξυνέχει Fr. ξυνέχει Fr., ξυνάχει Α, unde lloeschel. ξυνάγει iledit. 5. δὲ add. Fr. τῶν add. Fr. 9. οὐ add. Fr. 11. καὶ τοὺς Πλάτωνος διαλόγους oin. Fr. 13. καίπερ ταὐτολογία Α, lloeschel. coui. εἰ καὶ περιαυτολογία, lacobs. ad Achill. ’lat. p-Jio κἀν περιαυτολογία. quod ego dedi, habet Fr.

protraheiis occulta et illiistria tenebris obruens. sed rerura gestarum narratio, velut moles firniissima temporis torrenti opposita, inhibet qiiodainmodo praecipitem eius lapsum, ac quaecunque gcsta sunt, qiiorniu quidem memoriam accepit, relinet servatqne nec oblivione delcri sinit. haec cum reputassem ego Anna, iinperatorum Alexii et Irenes filia, in purpura nata et educata, qiiae uon solum non expers sum litterariim, verum etiam perfectae graeci sermonis facultati studui, nec rhetoricas exercitationes neglexi, et Aristotelis artes Platonisque dialogos diligenter legi, ac mentera disciplinariim quadrivio excolui, (res enim poscit, nec gloriandi causa facio, ut palam ea commemorem, quae vel ingenio et littcrarura studio debeo, vel divinitus accepi, vel rerum opportunitate nacta sum,) decrevi res a patre nieo gestas, quae sane non mereutur, ut silentio damnatae temporis flumine iu oblivionis velut mare ferantur, hisce libris exponere, tum quas iniperium adeptus pcregit, tura qtias antc priucipatum aliorum iniperatorum auspiciis gessit,

1. λε . . . σὰ Α, λέξουσα suppl. Crusius, λέξασα male ἵκειν . . . . . διὰ τὴν Α, suppl. Hoeschel. 17 Ita Α, non αλμοι ut Hoeschel. cdidit. fortasse leg. ἐποφθαλμιάσαντες πρὸς ἅπαντα. 18. ἅπαντα Α, nou ἅπαντας, ut apud Hoeschel. ἔχον . . . . . νίας καὶ φθόνου Α, suppl. Hoeschel. ao. γὰρ εἰς τὸ Α, ein. Hoescbel. totus locus ὅταν — ἐγὼ δὲ desumtus est ad verbum e Polyb. I, 14.

a. Haec autem non eo consilio scriptiira siun, ut eruditionls meae speciinen aliquod edam, sed ne tantarum rerum memoria postero careant, cum vel inaxiina facinora, nisi litteris tradila memoriae commendentur, in silentiiiiii tenehrasqiie aiicant. erat enim pater meus, ut ex rebus ipsis apparuit, et iuiperandi jieritus et imperantibus, quatenus fas est, obsequendi. sed cuin facta illius enarranda mihi snmserim, offensionein reprehensionemque vereor: no quis forte patris res enarrantem domesticae me gloriae serviro putet, ac historiam plane pro cominento habeat et nianifesta laudalione, si quid ab eo gestiiin admirata fuero. sin aulem ipse adegerit resquo poitulaverit, ut reprehenderem nonnihil, non illius qudem causa, sed ob rerum indolem, rursus vereor, ne maledici in me Chami, Noe filii, exempliim impingant, iuvidia quidvis inscctautes, nec quid deceat prae livore obtrectandique libidine animadvertenles, etiam culpae expertem, ut Homcrus ait, culpent. otunim qui histo-

2. δὲ ἐλέγχειν Α cum Polybio δ᾿ (T ἐλέγχειν Hoeschel. 3. τοῦ καθ’ ὑποδεικν. A, unde lacobsius 1. 1. τοῦτο καθυποδεικν., rectius Hoeschel. τοῦθ’ ὑποδεικν. quod Polybii est. 6. ἐφ’ ἡμῖν Α, em. Hoeschel. 8. μαρτυρουμένη Hoeschel., μαρτυραμένη A. 17. καὶ : an ἀλλ᾿ ? 20. indicavi lacunam.

rici partes suscepit, eum oporlet, odii pariter ac studii immemorem, hostes saepe maximis laudibus ornare, ubi id facta eorum exigunt, saepe etiam reprehendere necessitate coniunctissimos, cum admissa in rebus susceptis peccata iubent. quapropter et accusandi sunt amici et inimici sine cuuctatione laudandi. ego vero utrosque, et offensos a me et quibus placuero, acquiescere iubeo in rerum ipsarum easque spectantium testimonio, quo usa sum. aliquot enim, qui uunc suut, hominum vel patres vel avi suis illa oculis viderunt.

Maxime autem, ut patris mei res gestas conscribendas susciperem, haec me causa impulit. maritus raihi fuit legitime coniunctus Nicephorus Caesar, e Bryenniorum stirpe oriundus, vir et formae praestantia et consilli vi et accurata doctrina aequalibus antecellens. mirificus prorsus homo erat, sive spectabatur sive audiebatur. sed ne oratio a via deflectat, iam quod propositum est, dicamus. is igitur cum inter omnes tautopcre pracstaret, imperatori lohanni, fratri uieo, operaui uavavit in expeditionibus, quas cum in aiios barbaros, tum adversus ilius, qui Autiuchium tenent, suscepit. at Caesar, qui

1. ἄλλα τὰ συγγράμματα A, corr. Crusius. 5. lege ἐκθεῖναι. 6. βρα . . τι Α, suppl. Hoeschel., praeeunte Crusio. 10. ἀπὸ διο . . . . τοῦ αὐτοκρ. Α, nomen suppl. Crusius. 11. ἐκεῖνοις Α, corr. Hoeschel. la. πρόθεσιν Α, non quoJ Iloe- scliel. dcilit πρότασιν. lege ὑπόθεσιν. 13. τὸ γὰρ Hoeschel., τὰ γὰρ Α. 15 ἐγκωμίου λόγον Α, quod Hoeschel. male mutavit in ἐγκώμιον λόγου. 16. θήσαιτο Α, corr. Hoeschel. 19. Βοτανιάτου A, correxi.

ne ialcr Itelli quidem labores litteris carerc posset, cura alia nonnulla scripsit luce laudeque digna, tum potissimum, iubente Augusta, Alexii imperatoris Romanorum meique patris gesta enarrare litlerisque tradere constituit, siquando, armorum bellique contentione paulisper intermissa, animum ad scribendum litterasque tractandas convertere liceret. iamque rem aggressus erat, et altius a Diogene, Romanorum imperatore, initio repelito, (nam hac quoque in re voluntati duminae nostrae obsecutus erat,) ad illum ipsum descendebat, de quo scribere sibi proposuerat. illo nimirum imperante, pater meus primain adolescentiain ingressiis est. nain antea iie ailolescens quidem erat, neque qudquam memoratu dignum gesserat; nisi quis laudandi argumentum etiam e purerilibus nugis petendum existimet. hoc igitur Caesaris consilium eral, ut eius historia significat. verum spes eventu caruit, nec opus absolvit; sed narratione ad tempora Nicephori Botaniatae eprducta, ibi scribere desiit. nam ultra progredi eum

P, 5 14. ἀνένδητοι Α, em. Crusius. 16. ἐξεστράτευον Α, em. Hoe- schel. 17. Κίλιξι add. Hoeschel. 22. ὅτι: lege ἅτε.

tempus non sivit : quod et rebus , quas tractaturus erat , detrimenlo fuit, et lectores voluptate privavit. quamobrem ipsa, quae pater meus gesserit, conscribere suscepi, ne tantae res posteros fugiant. nam quanla conclnnitate quantaque suavitate futurae fuissent Caesaris historiae, omnes norunt, qui scripta illius legerunt. verum cum eo pervenisset. quo dixi, et exaratos iinporreclostpie libros peregre nobis adferret simul, heu mihi, mortiferum adferebat morbum, sive ex innumeris iniseriis contraclum, sive ex crebrioribus militiae mnneribus, sive ex incredibili cura nostri. ciira enim ea penitus inhaerebat, nec a laboribus rcmissio dabatiir. praeterea eliam coeli inaeqiialitas atqiie iutemperics letale ipsi poculum miscebaut illinc enim, licet graviter aegrotans, ad bellmn adversus Syros et Cilices profectus est. Syria autem infirmum valetudine eum reddebat Cilicibus, Cilices Pamphyliis, Pamphylii Lydis, Lydia Bithyniae et Bithynia reginae urbium atque nobis, tumeractis iain ex niulla miseria visceribus. in tanta autem valetudinis infirinitate ciini nihilominus vellet, quae in ex peditione sibi acciderant, miserabiliter describere, tum morbo fra-

1. Α, ἂν ῥήξοι coni. HoescLel., ego ἀναρρήξοι, lenissime Naekius ἀνοίξοι, quod restitui. 3. supple γενομένη vid. aunotationes. Hoeschel. coni. τούτων μεμνημένη. ἀφ’ ἧς coni. Hoeschel.

ctus id exsequi non poterat, tum quia a nobis prohibebatur, ne vulnus narrando renovaret.

Mihi vero, cuni in narratione huc progressa sum, caligine ubducitur animus et lacrimarum vi oculi opplentur. o qualem res publica Romana perdidit consiliorum auctorem! o quam accuratam rerum experientiam ille et quantam sibi paraverat! quanta litterarum cognilione erat variaque eruditione, et externam dico et nostratem! quanla denique gratia toto corpore diffusa, et forma non rege modo, ut aiunt, digna, sed divinam adeo spirante maiestatem! multis equidem aliis calamitatibus a mediis, ut ita dicam, incunabulis regiis conflictata sum et rebus usa adversis; modo ne quis pro adversa mihique non arridente fortuna ducat, quod et genitrice ipsa et patre imperatoribus in purpura nata sum. reliqua quod attinet, vae mihi, quanti malorum fluctus impetusque subeundi erant! Orpheus quidem cantando et saxa movit et silvas et sensu prorsus carentem naturam, Timotheusque tibicen, cum orthium quod vocant coram Alexandro quondam modularetur, adeo commovit Macedonem, ut arma confestim et gladium arriperet: calamitatum autem mearum enarratio non

2. καταναγκάσαι? 6. ὄντας A, em. Hoeschel. 13. καρδία . . . . . περιφρ. A, suppi. Hoeschel. 18. τὸ : τῇ Α, corr. Hoeschel. 19. ἀποψ . . . ἄσα Α, suppl. Crusius.

e loco quidem ullo modo, nec ad arma pugnamve, sed ad lacrimas audientem commoveat, neqne soliim sensu praeditam, verum etiam inanimatam naturam ad misericordiam adigat. at rero ille do Caesarc dolor et inopinata eius inors ipsum animum meum letigit ct altum vulnus inflixit. priora inala, huic ingenti casui collata, profecto guttae instar habeo d toLuni Atlauticum Oceanum vel Adriatici maris fluctus. quinimo ea, ut videtur, huius miseriae prolusio fuit, mefjue ante corripuit fujnus liiiius quasi fornacalis ignis, ardor ille iufandac huius Hagrantiae, atque immensi incendii flamma quotidiana. o ignem sine materia flagrantem, ignem arcana face suljditum, et urentem quidem, non consumeutem tamen, quique conficit plane cor nostrum, sed tamen ita, ut confecti uon videamur, licet ad ossa medullasque flamma penetrarit et animam a corpore paene divellerit. at sciitio me vi doloris ab eo, quod institui, abreptam esse. Caesaris enim recordatio luctuosa luctuui mihi instillavit gravissimum. abstersis igitur lacrimis animoque revocato a moestitia, in viam redeam duplices, plices, ut in tragocdia est, lacriraas lucrans, quippe quae uni miseriae mentionem alterius addam nempe cum talis imperatoris tam-

que praeclara indole vitam in medium profero, redit etiam admirabilium eiusdem virtutum raeraoria, quae milii lacrimas fervidissimas affert, toto terrarum orbe collacrimante. nam illius merainisse et imperii eius imaginem exhibere non solum mihi lamentandi causam praebet, verum etiam reliquos communis iacturae admonet. sed inchoanda historia patris niei hinc est, unde inchoare praestat; praestat autem, uudc certior atque ad cognitionem aptior uarratio futura est.

ΑΛΕΞΙΑΣ A om. A. 1. Ὁ om. A.

Imperator Alexius, patcr meus, etiam ante susceptura imperium magno rebus Romanis praesidio fuit. etenim stipendia facere

1. γὰρ om. Α. 2. τις add. G, θαυμαστόν τε γάρ ἐγίνετο Α. 3. τεσσαρεσκαίδεκα ἴτων G, ἔτος τεσσαρεσκαιδέκατον γὰρ ἄγων Α. 6. ὁρμήματος A, μηνίματος P, μήματος G. 8. αὑτοῦ om. G. 9. ἐπεχώρησεν G, ἐξεχώρησεν ΡΑ. 15. πολέμῳ G. 16. συναντήσῃ A, συναντίσοι Ρ, συναντήσοι G. 20. τῶν add. A, αὐτῷ ἀνδραγαθησύνης G.

Diogrne Komano impcrantc cocpit. mire enim intcr aeqiialcs excellebat et ad pcriculu promtissimus crat. namque decinnim quartuiii eo tempore annum agens, imperatorem Diogenem, expeditionem in Persas gravissimam suscipientem, comitari cupiebat, vel hoc ipso desiderio terribilem barbaris animum prodens significansque, se, ubi pugnae copia foret, gladium sanguine eorum madefacturm esse. adeo flagrabat ugnandi cupiditate adolcscens. veruin tum ei non pcrmisit imperator iogenes, ut se coniitaretur; qiiipjic matrem Alcxii dolor afflixerat gravissimus. Iiigcbat enim ca tiiin casum filii natu maxiiui Manuclis, qui rebus praeclare gestis dc impcrio Romano optime meruerat. itaque ne omni solatio maler destitueretur, si filiorum alterum ubi sepcliret adhuc incerta, altcrum in proclia dimittere vererique deberet, ne quid ei accideret et, ubi locorum periisset, ne rescisceret quidem: eam igitur ob causam Diogenes Alexium puerum ad matrem redire coegit. ac tum quidem is, licet invitus, commilitones valere iussit; tempus autem insequens amplissimum ei campum

8. τῶν ante Τούρκων om. Α. 10, ὥσπερ : ὑπὲρ P. 11. τῶν Ῥωμαίων G. 17. αὐτὸς P.

aperuit rerura bene gerendarum. nam Micliaele Duca post remotum Diogenem imperante, quanta esset Ibrtitudine. rebus in Urselium editis probavit. is, Gallus genere, in Romanorum exercitu olim militaverat, sed fortuna admodum elatus, copiis haud exiguis partiin ex eadem gente, unde ipse oriundus erat, partim ox alia quavis natione coUectis, gravem iara exercebat dominalionem. ac Romano- rum imperiura vehementer vacillans, cum Turcae superiores essenl, et ipsi, tanquam arena sub pedibus falleute, retrorsum laberentur, etiam ab isto liomine haud leviter lacessebatur; nam cura alioqui dominandi cupidissimus esset, tum propter imminentem imperii Romani ruinam ad capessendam tyrannidem magis etiam incensus, orientales provincias omnes fere infestabat. quique adversus eura missi erant viri bellica laude insignes reique mililaris peritissimi, eos omnes longe superabat, cum nunc suis ipsius copiis fretus, turbinis instar eos invaderet inquc fugam couiiceret, nunc Turcarum auxilio usus: sustinerique adeo eius vis non poterat, ut ex ipsis proceribus nounulii caperentur, copiis eorum terga vertentibus. quo tempore pater quoque meus Alexius auspiciis fratris, qui universis tam Orieutis quara

D 1. ἐπεστρατήγει Α. 7. καὶ om. Α. 10. τὸ ante πανταχόθεν add. Α. 12. Αἰμύλιος A. 20. πλατύτερον GA.

Otcidentis exercitibus praeerat, militabat ac planc legati mimere fungebatur. iam vero cuin res Romana in tali discrimine essct, barharo Isto omnia fulminis pernicitate incursantc, ad eum fortiter propulsandum eligitur praeclarus ille Alexius sunimuscjue exercitus dux ab imperatore Michaele declaratiir. adiiibita ὢν omni animi sollerlia et rei bellicae experientia, quam et militando et impcrando, licet non ita longo tcmpore, nactus erat summam, (etenim mira animi alacritate et industria effecerat. ut perfectam imperatoris facultatem primoribus Ilomanorum conscculus videretur; quemadmodum Romanus ille Aemilius vel Scipio vel Hannibal Carthaginiensis, licet admodum adolescens et vix barbatulus esset,) Urselium istum, Romanorum Cnes magna vi incursantem, paucorum dierum spatio cepit Orientemque pacavit. ernt cniin nd ea, quae opus erant, perspicienda promptus, promptior ad eadeni peficienda. sed qua Alexius ratione euin ceperit, tum Cacsar secundo historiae suae libro narravit fusius, tum nos quoque, quatcnus ad nostram id liistoriani perlinerc videtur, narrabimus.

Moverat enim Tutachus barbarus ex interioribus Orientis

7. lege ἐκεῖνον. 20. τῆς Πέρσιδος A, τῇ Περσίδι PG. 21, καὶ om. A. lege ἀποστ. δὲ καὶ τῆς Π. ὅ. ἂν ἐξῆν. περιγενέσθαι: an παρελέσθαι? 22. ἐπέρχεται Ρ. παρασκιάζων: an ἀποσκευάζων? vid. annot.

partibus cum exercitu validissimo, Romanorum fines populandi causa interiuiUrselius saepe al) Alexio in angustias redactus est et, aliis atque aiiis privatus custellis, quamvis magna et idouea militum copia in structus, consiliis patris mei Alexiilonge inferiir apparuit. itaqiie duduii confugere adTutaciium meditatur; tandem rebus destitutus omuibus adit barbarum eiusque aiuicitia comparata, ut focdus secum iniret, enixe rogat. cui consilio Alexius imperator occurreus, animum Tutachi praeoccupat inque partes suas verbis, douis, modis denique et arti- bus omnibus eum trabit. erat enim, si quis alius, consilii plenus ac facile se ex angustiis vel difficillimis exiiedire poterat. quae autem adTutaciii gratiam conciliandam ratio plurimum valuit, ea eiuscemodi fere fuit. “amicitiam, inquit, inter se cobint tuus sultanus ct imperator meus. barbarus vero liic Urselius vim utrique intentat et anir adversus ambos infestissimo est. nam et illius regiones vastat Roma numque imperium paulatim carpit, et Persidi detrahit quaecur que etiam hic rapere licet. callidc autem totani rem aggreditu siquidem nunc me amoliri studet adiutore te, mox, ubi occasi

9. καὶ om. P. 14. καὶ alterum ora, Α. 17. πέμπεται Α. 20. οὐχ ὅτι A, οὐκ ἐπὶ PG. ai. μὶν γὰρ: δὲ Α.

obvenerit, ine omisso, utpote ab hac parlc iam securus, rursus in te se convertet bellumque tibi infcret. quare si ine audis, cum iterum rum Urselius ad vos vencrit, eum capies et magna merrede nobis vinrtum trades. inde tria tibi coirimoda evenient; primum pecunias tibi parabis, quantias nemo lucratus est ququam; deinde gratiam apud imperatorem inibis, a quo in summam felicitatem mox proveheris; postremo sultanus ipse magnopere laetabitur, sublato tam potenti hoste quique dudum arma exercet contra utrosque, Romanos atque " cum per legatos Tutaeho pater meus exercitusque Romani dux significasset, obsidibus ex primorum civitatis numero missis, qui de pecunia suo tempore solvenda caverent, persuadet Tutacho barbaro Urselium capere. quo celeriter facto, mittitur is Amaseam ad imperatorem. sed iam pecunia desiderabatnr, cum nec ipse unde solveret haberet, ct impcrator rem negligeret. neque etiam tardo, nt in trapoedia est, incedebat pede sed plane nusquam apparuit. pecunia. iriterim instabat Tutachus, ut aut pretium solvnelur ant Uerselius restitueretur et unde adductus fuisset, redirel. al ille

P.6 B

5. post ἅπαντας aild. τε G (3. χρήματα G. 7. θεασάμε- νος : ἐνατενίσας Α. g. συμφοραῖς : ποιναῖς A, ut ISicepli. ISryenu. ρ. 88, 7, quem ad verbuin cxpressit coniux. 13. ὑμὶν Α. an νυνὶ Bryennius Ρ. 88, 11 ὁρᾶτε νῦν δεσμώτην. 15. δ' oni. P.

cum emtionis mercedem numerare nullo motlo posset, tota nocte cleliberaudo consimita , tandem ab Amasenis pecuniam exigere con- stituit ac primo niane , licet difficilis res videretur, populum convo- cavit , maxime eos , qui auctoritate et opibus pliirimum pollebant. atque ad hos polissimiun conversus , "nostis" inquit "omnes , quomodo hicce barbarus habuerit cunctas Arineniaci civitates, quot oppida vastaverit, quot cives malis non ferendis alFecerit, quantam pecuniae vim a vobis extorserit. sed tempus iam adest, quo, si voliieritis, liberare vos ab eius iniuriis possitis. nimirum hunc non dimitti oportet, qiiem divino plane consilio et nostra diligentia vinctiim cernitis. verum qui illum cepit Tiitaciius merccdem a nobis postulat; nos aiitem, quoniam et peregre siimus et diutnrno cum barbaris bello facullates nostras exiiausimus , solvendo prorsus non sumus. quodsi a rege non ita prociil abessem et barbariis paleretur diHerri , pecuniam niam ceierriiue airerendam curarem. nunc qiioniam nihil, u scitis ipsi, harum reriim fieri potesh, vos pccuniam conferre oportctd imperator vobis per me, quaecunque praestiteritis , restituet." quae;

cD V. 10 P.7

1. ἕσα Α. παράσχοιτε PG, alterum A cum Bryennio. 3. θύμον καἰ nm. G. 11. καταπεπτώκει AG. 14. ἀνενευκων PG , altertim A. 15. ὅπως : ὅτι P. ταύτην PG, κατασυσκευὴν τουτωνὶ Α. 18. ποία Α ποῦ P, π . . . G. 19. εἰ om. Ρ, εἰ μὴ Α, ἐς μὴ G.

ubi dixit, illico explosns est veiiementcmque concivit tumultum, Amasenis defectionem molientibus. non deerant enim, qui populum ad seditionem cierent, homines quidam pessimi turbarumque machinabores, qiii pleliis concitnmlne erant periti. tumultus igitur ortus est ingens, dum alii servaluin Urselium cupiunt populumque ad openi ei ferendam incitant, alii, quale est vilis plelieriiine ingcniiini, tumultuantur, Urselium e custodia liberaturi. multitudinem igitur tantam ubi Aioxius furentcm vitlit, rei difficultate perspecta, nequaquam tamen tlilfiderc Kibi coepit, veriim animo conrirmnlo, sileutiiim raanu indixit. quotl cum tandem aegre impetrasset, ad inultitudincm iam conversus, haec dixit. “mirari subit, viri Amnseni , quod consilia istorum hominunm, qui vos vos decipore studont, plane ii-noretis, ciini siinm ipsorum salutem vestro quaerant sanguine granissimamque semper clamitaten vobis paront. quis enim ex Urseiii dominatione in vos fruclus reduu- davit, nisi raedes, excaecationes truucalionosqiie inonibiorum ? isti voro, qui talium rerum vobis aiirlores sunt, partim rei familiari bene prospexerunt barbarum demerents, partim in praemia ab imperabore

1. βασιλέων hic et infra Ρ. 4. ταῦτα μηδὲν οἱ πολλοὶ ὑμῶν P, ταῦτα μ . . . . . οἱ πολλοὶ ὑμῶν G, ταύτα . . . . . δένα λόγον ὑμῶνΑ, correxi. 5. καὶ τὴν: an καὶ νῦν τὴν? Bryennius ρ. 89, 20 καὶ αὖθις. βούλονται ἵνα τῷ Α βουλόμενοι τῷ PG. II. ἐρεθίζονται P, lortasse οἳ ὑμᾶς — ἐρεθίζονται. ἔρρειν A ciiiu Bryeunio. iG. ὄχλον A. 17. ὀτρύνοιτο Α.

missa rnrsns se ingnrgitavere, huius gratia factura iactantes, quod vosque et Amaseain urbeiu barbaro non Iradidissent, vestri ne ulla qui- dem unquaiu ratione habita. quapropter etiain tyrannidem restitutara voluiit, ut et barbaro cominoda spe siibblandientes, rem familiarem intactam servent, et ab imperatore rursiis honores et praemia expe- tant. et si qna seditio orta fuerit, semet ipsos e periculo subducent, imperatoris autem in vos iram vertent. itaque istis qui qui ad tnmul- tum vos incitant, si quid mihi creditis, valere iussis, domuin quisque suam abite et quae dixi perpendite. ita facile intelligetis, utri jiielius vobis suadeant.

Quibus auditis, velnt conversa testula, sententiam mutant domumque abennt. imperator autem, qui plebis in ipso discrimine inronstantiam nosset , praesertim si a malitiosis hominibus incitaretitr, verebatur, ne insequenle nocte iterum infeslo se animo aggrederentur tur et Urseliiim e oustodia ednctum vinculisqne liberatum dimitterent. quoniam autcm tantae mullitudini reprimendae copiae, quibus

5. δόξαν Α. 7. ἐγκείμενον Α. 8. ἀποτυφλωσίαν G. 10. πανταχόθεν G. la. ἅλον om. Α. 14. πρὸ τοῦ P. 22. ζωγρείῳ A , ζωγρίῳ PG. ἔτι oin. P.

instructus erat, non sufficerent, Palamedeum quendam excogitavit dolum. simulat excaecare Urselium; humi resupinato carnifex ferrium admovet ; lainentafiir illc atrjiie eiulat, ut icouein rngire crederej. ninuia excaecandi speciein prae se fcrehant; iiissus eiiiiii erat Urse- lius, qui excaecari fingebatur, clamores tollere , et qui ociilns erucre videliatur, lorvo prostratum vultu adspicere ac saeva illa omnia perficere, vel potius ita agere, ac si revera excaecaret. sic excaeca- tiis est ille noii excnecatus; vulgi antcin riimorilius ubiqiic iiicre- bruit, Urjcliiiin excaecaliiin esse. liaec velut in scena acta omnem multitudinem eo adducebant, ut et indigenae et peregrini, apiuiu niore, syinLolas dareiit. Iioc enini erat Alexii consilinm, ut qui pecuniam niam detrectaverant Urseliumqne emittere de nianilnis Alexii patris mei niolili erant, cnin id conanien iaiii inane futurum essct, conquiescerent et illico sibi dicto aiidientrs essent , prioris consilii spe frustrati; qua qiiidein re el Alexium sibi conciliarent, et repii ira- cundiam evitarent. tali modo cum Urselium in vinculis admirab imperator relinuisset, custodivit eum tanquam in cavea leuoein ; at- V. 11ΒC

2. μέγα add. A. 3. ἐπεπτώκει Α. τε om. P. 9. ἐκεῖθε G. πεποιηκέναι G. 16. κατηγόρει Α. ἐπήγαγε Α, ἐπὴγε PG. 17. γεννάδα καὶ Α 21. δ᾿ add. A.

que oculi etiam obtecti errant fasciis, quae excaecationis scilicet indicio essent. neque tamen quae gesserat satis ille putabat, nec tanquam abunde parta Gloria, in ceteris rebus supinus erat; immo alias urbes multas arcesque recipiebat, et omnes regions, quae Urselii temporibus defecerant, imperio restituebat. tum demum reversus, in urbem regiam contendit; cumque in oppidum pervenisset, unde avus eius oriundus erat, ibique se atque exercitum universum a multis laboribus paulisper recreate, miraculum edidit, quale Herculs ille in Admeti coniuge Alcestide. nam cum Doceanus, Isaacii Comneni qui anlea imperator fuerat, ex sorore nepow, Alexii patruclis, vir et genere et dignitate in primis clarus, Urselium conspiceret caecationis signa oculis gestantem et manu a quodam ductum, graniter suspirans et illacrimans eius casui, crudelitatis Alexium argut. atque invectus in eum exprobrat, quod homini tam genroso ac plane heroi oculos effoderit, quem servasse incolumem oportuisset. cui tunc quidem ille “huius," inquit “carissime, supplicii causas propediem ex me audies," mox autem inaediculam deduxit eum cum Urselio, ubi

4. ἐπέβαλε PG alterum A. 5. θεώμενον G, θεωρούμενον P, φαινόμενον Α. 6. πρῶτον G. 10. ταὐτὸν Α 13. Ῥωμαῖα μαῖα P. 14. Βρυενίου P ubique. 18. χλαμύδος Α, σιεμματος PG. ai. παραστήσει P.

faciis amotis, veliit igne micantes Urselii ocnlos ei monslravit. obstupuit, ubi hoc vidit, Doconnus atque admiratione correptus esl , nec habuit, qiiid tle tanto iniraculo seuliret; simul frequenter oculos manibus contrectat, si furtc somnium esset quod cerneret, aut magicae praestigiae aut alia quaedam id genus fraiis nova. sed postquam humanitatem et sapientiam Alexii perspexit, summopere laetalus, eutn complexus osculatusque saepius est, admiratione in gaudium versa. idein arcidil illis, qui circa circa iiuperatorein Miihaeleui crant, et imperatori ipsi et ceteris onniibiis.

Inde rursus in Occidentem Alexiiis mittitur a Niceplioro imperatore, peralore, (jui priucipatiiiii iaui nactiis fiierat, adversiis Nicephorum liryennium, qui occiduas provincias perturbabat omnes et, diademate mate sumto, regem se Romanorum proclamarat. modo enim, ubi imperator Miehael Ducas imperio pulsus pro diademate chlamydeque talarem et epomiden episcopalem induit, Botaniates solio occupato regio et imperatrice Maria, ut accuratius postea narrabimus, in malrimonium ducla, inipcrii administrationem susceperat. sed nicephorus

CV. 12D2. βασιλείαν P. 8. ἐποίησε PG, alterum A. 12. γένους AG. 14. βραχίονος G. 14. scripsit fortasse ἐπάξις ἦν βασιλείας αὐτόχρημα. vid. annotate. 15. τοσοῦτο G, τοσοῦτος PA. Bryennius, ad ducatum Dyrrhachii imperante Michaele pronectus, cum Nicephorus nondum regno potitus esset, imperium affectare coeperat et a Michaele deficere meditates erat. cuius incepti quae causa fuerit quaeque ratio, quoniam in Caesaris historia ea res iam perscripta est, nihil attinet exponere. verum ut Dyrrhachio tanquam ex arce omnes Occidentis regions invaserit sibique subiecerit, utque ipse captus sit, enarrare breviter vel maxime est necessarium. fortissimus enim cum is esset et nobilissimo simul genere ortus, ac proceritate corporis facieique pulchritudine insignis, et gravitate consilii non minus quam lacertorum robore aequalibus antecellens, dignissimus sane imperio erat. tantum etiam eloquentia valebat omnesque vel primo aspect et alloquio ita sibi conciliare poterat, ut omnes omnino et milites et private summam rerum ei concederent, atque occidentalis orientalisque limitis imperio dignum eum baherent. nam quascunque adibat urbes omnes et venientem supinis minibus excipiebant, et abeuntem alia alio cum plausu ac pompa procequebantur. P. 10Β

9. σῦρτες καὶ τῶν ἄλλων G , Αἰγαίου καὶ Συριακοῦ πελάγους καὶ τῶν ἄλλων κόλπων ὅπόσοι Α. 11. ἐκπέμπουσι PG , ἐκπίπτουσι Α.

haec terrorem Botnniali incutiebant, conturbabant etiam exercitum, quo instructus erat, et universtim imperium in discrimen adducebant. visum est igitur Alexsium Comnenum palrein meum, dignitate magni doinestici hcliolarum nuper auctuin , adveiiius Bryennium mittere cum tanta quanta licuit militum manu. nam rem militarem quod attinet, Rdmauoriiin imperimu ad cxlrriiium devenerat ; orieiitalcs sicpiidem exercitiis alii alio loco dispositi erant, ut Turcis resisterent, qui fines paulatim protulerant et omnes fere regiones tenebant, quae mari Euxino Kellcspontoquc et Aegaci Syriacique maris cinguntur sinubus cum aliis, tum praesertim iis, qui Pamphyliam Ciliciamque tangen- tes in mare Aegyptium delabuntur. orientales igitur excrcitits ita se habebant; occidentales autem legiones ad Bryennium confluxerant, ut exilis admodum parvusque exercitus impcratori remanserit. nam et immortales nonnulli reliqui erant, qui nuper admodum gladios hastasque tractare coeperant, et pauci quidam qui e Chomate erant milites, et Gallicac copiae ad exiguum numerum redaclae. has igi- tur copias patri meo Alexio imperator tradidit, simulque auxiliis a Turcis expelilis, ingredi expeditionem et conlligere cum Bryennio eum iubet, iion tam exercitu qui eum sequpbalur fretus, quam con-

C

12. μετ’ alterum add. Hoeschel. 14. κλωπιτεύειν A, κλωπετεύειν PG. 15. εἰς πόλεμον om. P. 18. τὰ : τι G.

silio et bellica vritute hominis. qui cum celeriter adventare hostem aiulisset, illico se siiosque instruxit et auxiliarium adventu non exspectato, ex urbiuin regina in Thraciam proficiscitur ibique circa Halymrum fluvium castra sine fossa et vallo posuit. quoniam enim Bryennium in Cedocti campis consedisse certior factus erat , utrumque et suum et iiostium exorcitum satis magno distare intervalio voluit. nam ex adverso copias collocare non licuit, ne earum conditio hosti patefieret et quantus sibi exercitus esset, cognoscerelur. erat enini cuin paucis coutra pluriuioj, cum tironibus contra cxercitatissimos decertaturus. itaque audendi et aperto invadeudi tempus Alexius non esse ratus, furari victoriam volebat.

Iam vero cum narratio virum ulrumque generosum, Bryennium et patrem meum Ciinmenum Alexium, (ueque enim virtute nec rei bellicae experieulia alter alleri quidquam concedebat,) ad certamen composuerit, operae pretium est, acie utrimque instructa, qualis proelii fortuna fuerit, cognoscere. erant enim ambo duces speciosi ac nobiles, et si furliludiuem experientiamque speclas , pares velut aequalo examiue ; quarc forluna utram iu partem inclinaverit, viden-

Ρ. 11 Β

5. A, ἀφε . . . . G. 8. an πολεμεῖν? 10. μεμαθήκει Α. 14. Μανιάκη A. 16. ἑταιρείας A, ἐταιρίας PG. 22. ἵππου Θετταλῆς AG.

dum nobis est. Bryennius igitnr, praelorquani quod copiis fideret, et belli usu protegebatur et acie beue instructa; Alexius conlra, qui in ropiis parvam exiguamque plane spem coilocabat, praesidium a solertia ac belli arte habebat. cum enim aller alteruin adventasse sensifiset et decertandi tempus iam adesse, Bryennius, qui Alexium, intereluso itinere, ad Caiaiirani castra posiiisse percepit, in ipsum movit, acie ita instructa. copiis in dextrum ac siuistrum cornu divisis, dextro cornu loiiannein fratrein praeposuit, idque quinque millibus constabat Itaionini ct qiii e jMauiaci illius copiis supererant. his additi erant equites Thessali et haud cximia pars eorum, qui sodales appellantur. sinistro cornu Tarchaniotes Calacalo praefuit; ibi Macedones atque Thraces stabant niunero admodum tria millia armatorum. Bryennius ipse mediam aciem tenebat, e Macedonibus Thracibusque el quotquot ex universa nobilitate selecti erant, con- stanleni. omnes autem equis Thessalis utebantur, et ferreis loricis galeisque lale fulgebant; cumque equi arrigcreut aures et clipei con-

2. πρὸς : εἰς A. αὐγὴ τῶν τε κορύθων καὶ αὐτῶν ἐξέπι- πτε A. 7. τάγματος G-, σχήματος P, εὐωνύμου κέρατος Α. 15. ὁ πατὴρΡ. 17. κατέκρυψε ταῖς κοιλάσι Α. 18. ἄμφω καθοπλίσας καὶ τὸ ὖποκαθ. A, unde καὶ ascivi. 21. γένωνται A. 22. ῥύμης A, ὁρμῆς PG.

cuterentur, et hominum et galearum splendor oculos praestringeba iniiciebatque terrorem. ipse in mediis versans Bryennius, velut Mars aut Gigas quidam, paene cubitum supra reliquaui turban omnem eminebat, ut et admirationem plane et terrorem intuentibus moveret. extra totam aciem, intervallo fere duorum stadiorum, Scythae thae nonnulli auxiliares positi erant, barbaris instructi armis; quos simulatque hostes apparerent et classica canerent, a tergo aggred seque in hoslium copias immittere et crebra assiduaque iaculatioaf eas atterere iussit, dum ceteri denso agmine qiiam vehementissimi arma inferrent. sic ille exercitum instruxit ; pater nieus Comnenul Alexius, explorata loci opportunitate , partem exercitus in faucibq collocavit, partem adversa fronte Bryennio opposuit. instriictis utria que, quique subsidebant quique in aperto stabant, cum iinumquein que oratione erexisset atque ad virtutem adhortatus esset, praecepit iis , quos in insidiis collocarat, ut cum primum in tergo hostiur essent , subito impetum in eos facerent et quam vehementissi

3. Χωματικῶν P. 6. ἀπελάττειν PG, φυλάττειν Α. vid. anno- tat. 11. τὸν παρατυχόντα Α. 14. ψελλίῳ Α. τρέψας Ρ. 18. στρατ. ἀεὶ ἀποκτενόμενοι Α. 19. τοὺς πολεμίους Α. 21. πλήττων : τιτρώσκων τε τὸν εἰς χεῖρας ἰόντα Α.

in cornu dextrum invcliercntur. immortalps qui tlicunlur et quosdain e Gallis ὄπα se retinuit, iisque ipse praefuit. Chomatenis ac Turcis Catacaloneni praefecit , eumqiie atl Scytlias animum atlvertere et incuesiones eoruin propiilsare iiissit. his ita dispositis, ubi ad fauces exercitus Bryennii progressus est , repcnte siguo ab Alcxio patre meu dato, ingenti clamore irrunut qni in iusidiis positi erant , imprudentes hosles turbant , caesisque qiii ciiique obvii erant , in fugam vertunt. tiinc vero llryeniiius Itdiannes ducis frater, virliitis ac fortitudinis menior , verso equo, instantem sibi a tergo militeiii ex immortalium nuiuero plaga una occidit, fugam suorum sistit, praelioque restituto hostes repellit. quo factuiii est , iit immortales in efTnsain et inconditam fugain sc coniicereiit, hostibus semper terga caedenlibus. at pater nieiis iu metlios illatus hostes et slrenue pugnans, perturbabat et ipse eam aciei partem, in quam iucurrerct; onincs cnini, qui contra veuiebaiit , cacdit atqiie illico prosternit, cumque nonullos de suis subsequi sibiquc adcssc putaret, , certa-

1. τοῦ ἀγῶνος: τῆς ὁρμῆς A. 5. ἐγγίσοι Α. κατ’ αὐτὸν G. 6. ἑαυτῷ Α. 8. τοὐμοῦ πατὴρ Α. lege τὠμῷ. ἐξυπηρετήσας Α. 9. τραπόμενος A, τρεπόμενος PG. 17. καἰ φυγήν om. Α. 21. Βρυενίου P. καταλαβὼν Ρ.

mine non destitit. sed ubi fractam suorum aciem et iam multifa- riam fuga dispersam vidit, fortissimos quosrjue ( erant autem omnino sex,) celeriter coUigit, striclisque gladiis, si forte Bryennius prope accederet, invehi in eum sine mora statuit , etiamsi omnes simul occiderent. sed ab hoc eum consilio , utpote prorsus teiuerario, revocavit Theodotus quidam miles, qui a pueris ministcr patris mei fuerat. itaque reversus Alexius subducere se panlisper ex Bryennii acie voluit; sed nobilioribns quilmsdam eorum, qui dispersi fuerant, coUectis et in ordinem redactis, operi iterum institit. nondum autem pater meus inde se snbduxerat, cum Scythae Chomatenos, qui sub Catacaione erant, multo clamore aggredinntur et his qnoque pulsis facilique negotio fugatis, ad praedandum se vcrtunt et donnim aufugiunt. talis enim est Scytharum gens , ut priusquam adversariorum vim penitus fregcnint superioresque evaserunt, praednndo vicloriam jrritam reddant. nam qui in novissimo Bryenuii agmine erant lixae caionesque , ne quid a Scylhis patereulur, ordinibus ipsis se immi-

Ρ. 13ΒV. C

4. τούτῳ Α. ὁ ἐμὸς Α. 5. ἐν τῷ τοῦ G. g. παραπεμπομένας Α. ιι. θωρακησίῳ Α.

scebant. qnos cum semper sequerentur quicumque e barbarorum manibus effagerant, factum fest, ut non exigua ordinum perturbatio oriretur et sigua inter se confunderentur. interea pater meus Alexius, qui, ut supra diximus, interclusus versabatur in ipso Bryennii exercitu, videt quendam ex equisonibus regium Bryennii equum ducere, purpureo stragulo ornatum el phaleris aureis; quin etiam iuxta curebant, qui romphaeas, ad imperatorum latera portari solitas, gestabant. quibus conspectis, Alcxins loricula , in fronte galeae pendente, faciem operuit, summaque νἰ cum sex quos dixi militibus iuvasit et deiecto equisone, non solum equo regio, sed etiam romphaeis potitus, clam se acie subduxit. cum in tuto constitisset, phaleris aureis instructum equum et romphaeas, quae ab utroque latere imperatoris gestari solebant, misit qui per exercitum ubique ostentarent ; simul praeconem, maxima voce praeditum, Bryennium cecidisse renuntiare iussit. quo facto, multi ex magni domestici scholarum patris mei exercitu, qui fuga dispersi erant, undique conveniebant in proelium-

Ρ.14Trj

16. ταύτας P.

que redibant, alii iil siistiuerent coufirinabanlur. qui aulem constitere quo quisque loco forLe erat, oculis retro versis, pbstupefiebaut iis, quae praeter exspectationem videbant. ac novuin qiujililaui prae- bebant spectaculum. dum enim equorum, quibus iusidebant, capita recta spectant, ipsi retorcpiebant ocnlos, ac neque porro vehebantur, neque equos couverlebant , perculsi ob id quod acciderat. nimirum miruui Scythae, de reditu cogitantes domumque iam abeuntes, non ainplius persecuturi erant , sed jirocul ab utrofjiie cxercitu, praeda j ouusti palabantur. atque nuntius de cajito caesoque Bryennio igna vis hucusque et fugientibus animos reddebat, praesertiin cuni uuntia- tis tldeiu adderent osLentalus ubique iinjieratorio oruatu equus et roia pliaeae lantuiu non clamantes, Bryeuuiujn, cui custodieudo iilai erant, hostili inanu iiiLereiuLuin esse.

Cuin in hoc loco res essent , peropportune ad Alexim domesticum nieslicum sciiolaruin advenit cohors auxiliariiiiu Turcoruin. qiii cuin proelium restitutum audivissent et hosles ubi esseut sciscitarentur, Aiexius Coinneuus Pater mcus iis de colle, qucm uua asceuderant.

19. μεμερισμένως καἰ ἀπ' ἀλλήλων κατά τινας ὁμίλους διεστηκοιες ΑG. 21. ἐλαύνοντες Α. 23. ἀνδεξάμενος Α.

velut e specula hostium exercitum monstravit. et hi quidem ita se habebant. temere erant permixti, ordinibas nonduni restilutis, et tanquam victoria iam potiti, in siiniina securitale dcgcbant seque extra periculum arhitrabantur. niaxiiue vero siipiuos eos Kraui-oriiiii dcfectio reddidit, qui, uoslris iuitio, ut diximus, in fugam versis, a palre meo ad Bryennium desciverant. cumque equis desilirent et , qui patrius ipsis fidcin dauili nios est , dextram offerrent, alii aliunde ibi confluxere, spectaturi, quid ageretur. pererbuit pcrcrcbiiit euiin toto exercilu fama, etiam Francos, reliclo duce sno Alexio, ad Bryennianos transiisse. cum igitur et pater meus et qui modo advenerant Turci ita confusos hostes cernerent, trifariaiii copiis auis dislributis, partcs iu iusidiis aliciihi subsistere, teriam in liostes impetum facere placuit ; idque consilium a patre meo Alexio profectum erat. sed Turci uon acie omucs simul adoriebantar, sed separatim singulis turis, spatio inter se distantcs. quarum lurmarum quaeque iusta cst incitJlis cipiis iu hoslcs irnierc lelaipic plu- rima coniicere. sequebatur Alexius pater meus qui universi excrci-

5. χαλώσας P. 7. κουλεοῦ G, κολεοῦ PA. 9. κατενεγκεῖν P. 17. ἲς. φεύγειν: ἐκφεύγειν Ρ.

tus dux erat, collectis circa se ex dispersorum numero, quotquot tempus suggesserat. ibi unus eorum, qui circa Alexium immortales erapt, summae audaciae homo, concitalo equo ultra ordines progressus ipsum Bryennium, habenis immissis, recta petiit hastaque quam vehementissime in pectore percussit. verum torvo is vultu, priusquam hasta ihoraci infigeretur altius, glatlio e vagina educto, et hanc statim fregit, et hominis huincro percusso, cum summa vi ictum infligeret, brachium tolum abscidit cum ipsa lorica. ac Turci alius alii succedeutes, sagittariim quasi niibe agmen liryennii paene inumbrant; coutra quos Bryennii milites, licct repentino impetu perlerriti, tamen mox ordinibus restitutis, cum alius alium ad virtutem adhortaretu proelium sustinent. Turci autem et pater meiis, ubi aliquamdiu hostibus restiterunt, alius post alium fugere simulant ac paulatim ad insidiarum locum necopinantes eos callide ducunt. cumque eo perventum esset, ubi jirimae collocalae eraut insidiae, versa acie, a fronte hosti insislunt, et qui subsederant, signo dato, statim tanquam vesparum examen irruunt el multo clamore atque perpetua iaculatione et aures

D 2. ἔμματα A, σώματα PG. 8. ἔμψυχον Ρ. 11. τοῦ add. Α ante μέρους. 14. καὶ om. A. 23. ἥλλατο codices, corr. Diesterweg.

Βryenii militum obtundunt, et oculos telorum involnunt tenebris. itaque cum omnes et equi et homines vnlneribns iam essent operti, resistere diutius Bryennii copiae non poterant, versisqno signis terga dabant. at Bryennius, licet arhnodum fatigatus pugna cedere coactus, quam forlis et strennus esset, ostendit. non enim destitit, quoquonersus instanles caedere et fugam snorum egregie ac pracsenti animo ornare. iu quo adintores utriinqne habuit et fratrem et filium, quorum eximia virtus hostibus eo die miraculo erat. sed cum equus Byrennii deficeret et neque fugere posset, nec vero etiam persequi, (non mullnni enim ab exspirando aberat ob assidnam ciirrendi molestiam) retraxit hiinc ille loro ac, velut gladiator penerosus, ad certamen paratus constitit duosque Turcorum ferociores ultro provocavit. quorum cum alter hasta eum peteret, priusquam perlerret ictum, gravius ipse percussus est. abscidit enim Bryennius eins manum gladio, quae una cum hasta in humum decidit. alter, relicto suo equo, velut pardalis in Bryennii equmn transiliit lumbisque insedit. cum-

4. τι A, τοι Ρ, om. G. 5. νώτου G. λογιζομένου P. 18. ὅλως om G , μηδέν τι λυμηνάμενος ἑαυτῷ τοῦ σώματος ὁ ἀνήρ Α. an τῷ ἀνδρί?

que firmiter ibi adhaeresceret et tergum inscendere niteretur, Bryenmius ut belua sese convertens, perfodere eum gladio voluit; neque tamen ex sententia res cessit, cum Turca pone tergum semper ictus, inclinato corpore, evitaret. denique lassata dextra iactandis in vanum ictibus, eum Bryennius desperaret, in mediam se hostium turbam iniecit; qui coinprehensum hominem, velut magnani gloriam adepti, ad Aiexium Comnenum ducebant, qui haud procul aberat et suos Turcorumque ordines instruebat atque ad pugnam incitabat. iamque praemissis nuntiis illi de capto Bryennio certiorem eum fecerant; mox ipsum adducebant, qui terribilis sane adspectu et pugnans et vinctus erat. tali modo captum Bryennium Alexius ad imperatorem duxit Botaniatem, nihil omnino afilictis oculis eius. non enim is erat pater meus, captis hostibus insultaret, sed ad poenam satis captivitatem ducebat; quin inuno post vietoriam niagna in eos erat humanitate et benignitate et munificentia. idque etiain in Bryennio ostendit. nam absoiuto iam cum eo sutis longo itinere, ubi ad locum . . . . . .

3. καθεδούμεθα Α. 5. οὔτε: οὔτι γε? 11. ἐκεῖθεν Α. ὑψικλόνου: lege ὑψικόμου. 13. εἶχε AG. 16. ἀναστησάμενος A. 17. βούλεται A. 18. βούλημα G.

dictum venit, hoininis nioerore levaudi adque spem erigendi causa, “age" inquit “descemda,is ex equis, ut paulisper ab itinere " verum ille vitae suae timens, furenti similis erat nec quietem admodum requirebat. quid mirum? omnem salutis spem spem abiecerat. tamen imperatori statim dicto audiens fuit. nam tale est ingenium servorum, ut in quavis re dominis facile obediant, praesertim si qui hello capti sunt. itaque ubi desilierunt duces ex equis, Alexius statim in viridi herba, velut toro, recubuit, Bryennius autem, capite in alta quercus radice imposito, dum ille obdormit, non dulei, ut in suavissimo poemate est, inclinat lumina somuo; sed ubi resupinus, sublatis oculis, pendentem e ramis gladium Alexii conspexit neque ullum circa arbitrum vidit, moerore in audaciam mutato, patris mei interficiendi consilium capit. et pcrtecissel sane, nisi divina quaedam obstitisset vis, quae eius saevotoa, mitigavit. atque ut comiter imperatorem adspiceret, effecit. haec ego ex ipso saepe audire memini. unde perspicere cnivis licet, Comnenum a deo

P. 17 ΒV. 18

1. τῶν add. A ante Ῥωμαίων. 4. αἰτίᾳ Ρ. 8. βορίλος A. 10. ἔδρασεν ὅ,τι G, ἔδραμεν ὅ,τι A, ἔδραμεν πρὸς ὅ,τι P. 12. ὡς oiu. Α. 15. μὲν post ἦν add. P.

velut carum caput ad maiora servatum esse; nempe eius opera rem Romanam restituere volebat. ceterum si quid postea Bryennius passus est mali, id culpa quorundam factum est, qui circa imperatorera erant, pater raeus culpa caret.

Hunc exitum expeditio adversus Bryennium habuit; maguo autem domestico Alexio patri meo nulla remissio laborum dabatur, sed nova semper pericula subeunda erant. etenim Borilus barbarus, Botaniatae admodum familiaris, Cpoli egressus et magno domestico patri meo obviam factus, postquam Bryennium ex manibus eius accepit et infandum facinus perpetravit, imperatoris nomiue patrem meum iubet contra Basilacium proficisci, qui et ipse diadema sumserat et occidentem, ut paullo ante Bryennius, vehementissime miscebat. erat autem hic Basilacius vir ea tempestate inter omnes praecellens virtute, animo, audacia atque robore; cumque praeterea domiuandi cupidus esset, summa ad se muuera rapiebat et honores alios ambibat, alios poscebat. devicto enim Bryennio, ille quasi eiusdem successor rcrura potitus, ab Epidamno, quod est Illyrici caput, usque ad Thes-

C D

1. ἦλθε Α. 21. ἀναγείρας Α. 22. στρατιωτικὴν Α.

salorum urbem omnia in potestatem redigit, a ipso imperator el crealus et acclamatus. milites Bryennii sine duce oberrantes eum, quocunque vellet, sequebantur, cum etiam ceteroquin ob corporis magnitudinem et lacertornm robur et oris dignitatem in maxima admiratione esset. his enim rebus agrestes et bellicosi homines magis capinutnr: nam ad animum non penetrant, neque virtutis rationem habent, sed in corporis praestantia subsistentes, audaciam, robur celeritatem, magnitndinem admirantur easque dotes purpura ac diademate dignas iudicant. at ille non solum his virtutibus excellebat, verum etiam forti et intrepido animo erat praeditus. omaino regiam plane speciem Basilacius prae se ferebat; vox eius eral ingens quaeque totum exercitum percelleret; clamore sublato audacissinum quemque perterrefaciebat, et ut in fugam ipsa voce verlere potcrat, ita ubi ad pugnandum accendere vellet, invictus in dicendo erat. his ornatus virtutibus et egregiis copiis instructus, Thessalorum urbem occupat, ut diximus. sed pater meus Comnenus Alexius velut cum Typhone magno vel centimano Gigante pugnaturus, omnem expromsit militarem industriain ac fortitudinem scque ita ad certamen paravit, ut adversarii virlus exigere videretur. nondum igitur prioris

P. 18

Β C

2. τὸ Α. 6. Βαρδάριον A. g. τὰ aute Θεσσ. add. PG, om. A. 17. δυοῖν hic et infra P.

certaminis excusso pulvere, neque etiam cruore ab ense et manibus abluto, ut leo torvus in frenclentem istum aprum, animi Crmatus, proceclit. iamque acl fluvium, quem Bardarum iucolae vocant, pervenit; oritur is e Mysiae vicinis montibus, multasque regiones praeterfluens, et Berrhoeam et Thessalonicam adiacent, in duas partes occidentalem et orientalem divisis, iufluit in mare nostrum australe. facere autem soleut fluvii maiores, ut cura alluvione terram satis multam invexerint, in loca declivia fluunt et, veteribus relictis alveis aquaque cleslitutis, novas sibi vias aperiant et aqua impleant. quod igitur inter utrumque novum veteremque alveum erat intervallum ubi Alcixius pater meus, qua erat sagacitate, conspicatus est, fluvii tractiim ab altera parte pro munitione habens et veteri ab aitera parte alveo, quem iam in faucium altitudinem fluminis vis excavaverat, tanquam fossa natiya usus, castra posuit. distabat autem uterque alveus non plus tribus stadiis. ac statim iussit omnes inter-

DV. 19Ρ. 19 καὶ ὑποχείριον.

12. λαμπάδας καταλελοιπὼς τοῖς ἐκεῖθι PG, alterum Α. 16. τ᾿ ἄλλην P. 18. παραδοκῶν P. 19. lege λαμπαδουχουμένην.

diu quieti indulgere somnoque corpus reficere et iumentis pabulum dare; nam inumbrante vespera fore, ut vigilare debeant et improvisum hostium impetum exspectare. idque, arbitror, pater mens mandaverat, quod periculum sibi hoc vespere ab hostibus timebat. nam eos se aggressuros esse sperabat, sive rerum bellicarum usu, sive aliunde edoctus. neque praesagium eius intra longinquam spem haesit, nec praesagivit modo, quod autem facto opus erat neglexit. immo copias e castris cum armis et equis omnibusque, quae ad pugnam necessaria sunt, eduxit, ignibus in castris relictis late lucentibus et uno ex familiaribus monacho veteri Inhaunicio, cui castracommisit et coinmeatum, quem seeum portabat, reliquumque apparatum. ipse longissime a castris cum arinato exercitu subsedit, exspectans, quid futurum esset; idque eo consilio fecit, ut Basilacius, cum accensos undique ignes et splcndens patris mei tabernaculum ronspexisset, requiescere hunc ibi securum arbitraretur ac facili negotio capi posse.

1. add. Α. 2. ἐγεγόνει adcl. Α. 5. ἐφεῦρε AG. πανταχοῦ A. 7. πολυτάρακτόν τε καὶ G. 8. οὐδαμῆ A. 12. καὶ om. Α. 15. τοῦ ῥῶ ὡς G, τοῦ ὡς P, recte Α. 16. διέκλα coni. Hoeschel. 21. τε oiu. Α.

Nec fefellit patrem meura, ut diximus, praesagium. Basilacius enim hostes, quorura adventimi exspectaverat, cum omnibus equitibus et peditibus (decem millium numerum implebant) repente adortus, adortus, cum tentoria undique lucentia invenisset et resplendens dens etiam imperatoris tabrnaculum videret, quanto impetu poluit eo irruit, ingenti clamore sublato. nusquam vero apparente Alexio, quem ibi deprehensurum speraverat, neque milite omniuo ullo nec duce prodeunte, nisi siqui calones viles relicti erant, etiam vehementius, ubi tandem esset balbus iste, claniabat, vel ipsis dictis magnum domesticum cavillans. utebatur enim pater meus ceteroqnin linguae volubilitate neque quisquam natura ad disserendum et agrumentandum magis comparatus erat; in canina tantum liltera leviter haesitabat et aliquantum balbutiebat, quanquam in reliquis optime fluebat oratio. hinc igitur illudeudi occasione Basilacius sumta, clamitabat pervestigabatque omnia et subvertebat arcas, mensas, vasa, ipsum denique patris mei lectum, ne forte imperator alicubi laleret.

DV. 20Ρ. 20

l2. αὐτοῦ G. 18. lege τὠμῷ.

quod dum facit, identidem monachum Iohannicium adspicichat. etenim studiose id egerat raater Alexii, ut quoMes in helhiin is proficisceretur, contubernalem Jiaheret ex venerabilioribus unum monachis; cui malernae voluutati pius filius uon solum cum puer esset, verum etiam iuvenum nuinero adscriptus atque adeo donec uxorem (luxit, ohsecutus est. totuin igitur tabernaculum Basilacius perserutabatur et, ut Aristophanes dicit, ἐρεβοδιφᾷν non desinebat, interrogans rdgnns siinul lohanniciuiu de magno domestico. is cum Alexium ante horam ciiin universo exercitu egressuin castris asseverarct, quanto in errure esset, sensit, sihique prorsiis desperans ac multum vociferatus, “commilitones" exclamat “decepti sumus; bellum extra " necdum loqui desierat, ciim copias e castris cxeuntes pater meus Comnenus Alexius adorilur, aginen cum paucis suorum praecurrens maxima cum vehemenlia. ibi unum quendam aciem instruentem cum animadverteret, (plerosque cniin Basilacii milites — id enim paler meus praestrukerat — praedae ac rapinaruin stiulio palantes, autcquam in ordiueiii redierant, oppressit repentina pernicie magnus domesticus,) eum igitur cum aciem instruentem videret et vel ex procerilate corporis vel ex armorum splendore (nam ea astrorum lumine fulgebant) ipsum Ba-

Β CD

4. add. Α. 12. φίλιον G. 13. Γουὴλς P. 14. ἐν πολέμοις Ρ. 18. διατρυφθὲν G, διατριφθὲν PA. 20. κατάσχῃ Α. 22. ὅπλον add. A post παραδεικνύς.

silacium esse suspicaretur, atroci impetu irruit manumque percutit; quae statim una cum gladio in terram decidit. magnopere hostes ea re perturbati sunt. cjuancfuam Basilacius non erat, sed eius comitara unus nobilissimus nec ipso Basilacio virtutis laude inferior. iamque vi Alexius invehitur, sagittis petit, ferit hasta, clamoribus tefret, noctis miscet tenebris, denique ex omni et loco et tempore et re opportunitalem victorlae capit eaque commode utitur intrepido ac praesenti animo atque in summa trepidatione, cum alius alio fugeret, omnes tamen et hostes et suos discernebat. erat etiam Cappadox quidam Gules nomine, fidus patris mei famulus, manu promptus et animo in proeliis audacissimo: qui conspicatus Basilacium ac probe agnoscens, galeam percussit; sed idem quod Menelao contra Paridem pugnanti accodot. ensis in terna quaternaque fragmina ruptus manu excidrt, capulo solo relicto. quem ubi vidit imperator, reprehendi statim, quod gladius deesset, ignaviaeque insimulat; sed miles capu lurn, quem adhuc tenebat, ostendens, magnum domesticum placavit.

p. 21Β V. 21

3. γὰρ: δὲ? vid. Bryenn. p. 153, 3. 5. ἅπαντα rectius Bryennius. 10. ἀλλ’ add. G. 12. διηγήσομαι P. 16. ἕνα: εἶναι A. 18. ἐφιδρύσατο Α. 22. περὶ om. Α.

et alius quidam Macedo Petrus nomine, cognomento Tornicius, medios in liostes illatus, multos ex iis trucidavit. interea phalanx sequebatur ignara eorum, quae fiebant; quia enim noctu pngnabatur, non poterant omnes, quae fiebant, ceruere. at Comnenus in aciei partem nondum inclinatam irruit caesisqne obviis, cum qui e Basilacii exercitu adbuc locum obtinebant, deiicere festinaret, proclio rursus excessit suosque post tergum, ne cessarent, sed sequerentur et celerius accederent, missis nuntlis, hortabatur. tum Gailus quidam e domestici copiis, ut breviter cuncta perstringam, niiles slrenuus Martemque spirans, qui patrem meum ex mediis hostibus, stricto et de rccenti caede fumante gladio, ad suos rcgredientem conspicerct, ratus hostium nnuni esse, vehemenli impetu, hasta ferit circa pectus; ncc multum abfuit, quin imperatorem equo deiiceret, nisi is ct firmius insedisset, et nominatim homiuem compellasset, illiro caput ei abscissurum sc esse minilans. ille ciim ignorantiam quandam excusaret seque nocte ac pugua perlurbalum asseverarcl, incoluinis evasit.

9. G. 11. ἐπεφώννυε Ρ. μεγαφωνῶς Ρ. 17. κολεοῦ A. 22. τῷ ἐμῷ A.

Atque haec quidem per noctem domesticus scholarum cum paucis suorum gessit. postero autem die, ut primum lux orta est, Basilacii centuriones toto aninio contendebant milites, qui, pugna omissa, praedabantur, in ordinem cogere; magnus autem domesticns et ipse acie denuo instructa, Basilacium adoritur; cumque procul hostium nonnullos Alexii milites conspexissent, summa vi irruentes, in fugam eos coniiciunt, nonnullos etiam capiunt, quos ad imperalorem adducunt. interim Basilacii frater Manuel, colle ascenso, animos suorum erigit magna voce exclamans “hic dies, haec victoria Basilacii " sed Basilius quidam, Curticius cognomento, familiaris et comes Bryennii illius Nicephori, cuius mentionem fecimus, vir bello strenuus, ex acie Comneni in collem procurrit; contra quem cum Manuel, stricto gladio et habenis immissis, ferociter rueret, Curticius non ense, sed baculo, quod e sella pendebat, capite percusso, eum statim ex equo deiicit captumque, velut spolium, ad patrem meum raptat. interim etiam Comnenus cum copiis suis accedit: quo conspecto, quod reliquum erat Hasilacii agmen, puslquam paulisper ste-

5. τῷ στρατηγῷ: τὠμῷ πατρὶ Α. 6. ὁ ἐμὸς πατήρ: οὗτος Α. 7. τὸν θώρακα? ἀνέῤῥιψεν G. 23. αὐτὸν om. A.

tit, terga vertit. Basilacium Alpxins Comnenus perspquitur. cum Thessalonicam venissent, statim Thessalonicenses, Basilacio aclmisso, Alexio portas claucluut. setl ne sic fiiiiclem quidem meus clestitit, immo nec loricam exuit, nec galeam deposuit, nec clypeum ah humeris removit, nec ensem abiecit; sed castrametatus, urbem oppugnatum ac statim dirutum iri comminabatur. quoniam autem servare Basilacium malebat, per loliannicium monachum, comitem suum, spectatae virtutis hoininein, de pace cum eo egit, ea conditione, ut si seque et urbem dederet, nihil incomraodi pateretur. abnuente Basilacio, Thessalonicenses veriti, ne, urbe capta, graviter ipsi affligerentur, Alexium iulromiserunt. Basilacius ubi quod a multitudine factum crat cognovit, in arcem se recepit. ac ne sic quidcra ab armis recessit, licet doraesticus nihil eum indigni passiirum esse, fide dala, pcdliceretur. nam in adversis quoque rebus et cum premebatur, Basilaeius strenuum se praestitit; neque quidquam de virtute et animi magnitudine remisit, donec arcis incolae et custodes eum vi inde pulsum, magno domestico tradidere. missis slatim ad impera-

1. ἅπαντες om. Α. 2. παρέδοσαν Α. 14. καλέσῃ A. 16. ἁμάρτῃ τῆς A. lege ἁμάρτοι τὸ τῆς ἀληθείας vid. annotationes.

torem, qui Basilaciuin captum nuntiarent, ipse Thessalonicae mausit, unde mox, rebus constitntis, triumphans Cpolim revertebatur. at qui obviam patri meo ab imperatore missi erant, cum Philippos inter et Ampbipolim occurrissent, litterisque illius redditis, Basilacium accepissent, ad vicum quendam, Chlempinam dictum, abduxerunt eum ac prope fontem, qui ibi est, oculis privarunt; unde adhuc fons ille Basilacii appellatur. tertius hic fuit labor ante imperium a patre meo velut ab Hercule quodam exantlatus. siquis enim Erymanthium aprum Basilacium istum dixerit, patrem vero meum generosissimum Herculem quendam huius aetatis, a vero non aberret. et hactenus de iis, quae ante principatum Alexius Comnenus praeclare gessit; quorum omnium laborum hunc fructum tulit, ut augusti dignitate ab imperatore auctus, augustus in medio senatu renuntiaretur.

Ut corpora modo extrinsecus male afficinntur, niodo ipsae morborum causae existnut, ac saepe ab aeris intemperie victuque insalubri, nonuunquam etiam a corruptis humoribus febrium originem

C 1. ἀνωμαλίας A, ὁμιλίας PG. 3. κακότης om. A. 5. δὲ G. 18. μητέρος Ρ.

repetimus, ita Romana eliam res afTecta limc temporis nunc ipsa letifera sibi fata peperit, Urselios ilico ct Basilacios, de quibus supra expnsni, et si qui alii tyrannitlein atfectabant, niinc externis et peregrinis tyrannis accitis, fortuna eaiii in maia praccipitavit, rpiae sanari nequeunt. in quorum nuniero Robertiis ille fuit, iinniodica vir dominandi cupiditate ac iactantia, cui genitrix Normania, improbitas oiunis geueris ubstetrix altrixque erat. hunc in se hostem res pubiica Roinana proritavit, bellorum causam ex affinitate peregrina et barbara ac nobis quidem paruin digna ipsi offerens: vel potius arcessivit eum inipriidentia, qui tum reriiin potitus erat, IMichaelis e Ducarum gente oriundi. ceterum si quem eorum, qui sanguine mecum coniuncti sunt, (nam ego quoque maternum inde genus repeto,) reprehendendum existimo, id nemo aegre ferat; nam veritatem usqiie quaque Iradcre mihi propotui et quantum ad illum attinet, nihil amplius dixi, quam necessc erat. hic igitur imperator Michael Ducas filiam istius barbari filio suo despondit Constuntino; unde bellum illiid profectum est. de quo imperatoris Glio Coustanliuo eiusque nuptiis et omnino de Anna Comnena. 4

2. ὑιέως P. 9. ἐτρέψατο? 13. οὗπερ ἐχώρησε P, alterum G. 22. fortasse leg. ὀφθαλμοὺς Χάροπος καὶ πῦρ vid. annolationes.

barbara hac affinitate, et qua pulchritudine atque proceritate corporis, qua indole quibusque moribus fuerit, suo loco exponam, ubi et nieas miserias lauientabor, brevipost affinitatis huius narrationem te eladem universi barbarorum exercitus ac tyrannorum e Norniauia exitium, quos imprudenter in imperium Romauum ille verterat; nam antea pauloaltius altius repetendiim et de Roberto isto exponendum est, quo genere ortus quaqiie fortuna iisus sit, et ad quod poteutiae fasligium eum temporum extulerint casus, vel potius, ut reiigiosius loquar, quo usque provehi eum divina provideutia siverit, improbis consiliis et conatibus eius indulgens. erat Robertus hic Normanus genere, fortuna obsciira, dominandi cupidus, summa vafritie, manu fortis, opibus inhians virorum potentium inque parandis iis pervicacissimus neque ulla ratione a proposito revocandus. corporis magnitudine vel maximos siiperabat, colore erat rubro, conia flava, latis humeris, oculis caeruieis qiiique tantnm non scinlillarent, et ubi dilatari a natura corpus oportet, non carebat facililate, idji in anguslum cogi, specie

Β

C

D 10. ἀφανεστέρας G in margine. 12. τινων: τῶν P. 17. ἄλλά τινα A, ἄλλά τὰ PG, correxi. ἐπεκτήσατο Α.

erat aequabili et conrinna. adeo a summo vertice nsque ad talos formosus erat, ut e multis saepe audire memini. vocem qnod attinet, Achillis quidem, Hnniero auctore, tanta fuit, ut qui euin audirent, percipere sibi viderentur tumultuantis multitudinis strepitum; at huius, ut perhibent, clainor sexccnta milia in fugam vertit. sic ct fortuna et natiira et aninio comparatus, servitutis, ut facile intelligitur, impatiens erat nec cuiusquam iniperiuin fercbat; qnales esse dicunt, dicunt, in quibus animus excelsior est, licet humili fortuna iitantur.

Talis citin esset el obedire plaue non posset, Norniania patria ciim equilibus quinque et peditibus oninino triginta relicta, circa Lon- gibardiae saltiit et loca avia coniniorabatiir, ubi latrociniis ciim praedatoria inanii in viatores exercendis eqiios, arma, alia sibi parabat. atque ita vitam a caedibus ac sanguine auspicabatur, ciimque in Longibardiae finibus diutius versaretur, non latuit Guilelmum Mascabclcin, qui per ea tempora finitimarum regionum inaxiinain parlem in ditione habebat; imde cum largos quotannis reditiis capcrct, salis magnum sibi exercitum alcbal et diix eral iiobilissiniiis. is ubi Uobcrluiii, qualis corpore

6. εὐτύχησεν G. καθάπερ τι Α. 7. ἀλλ’ ἄττα correxi, codices ut siipra. προσεφιλοτιμήσατο A, προσεπιφιλοτ. PG, correxi. 9. τόν: τὸ A. 10. τριπλασιάσαι P. 23. τὰ εἰς PG, τὰ om. A.

et animo esset, cognovit, arccssivit hominem imprudenter el filiarum unam ei despondit. quippe eum cum ob ingenium, tum ob rei bellicae experientiam summopere adrnirabatur. verum ea res longe aliter ac speraverat, evenit. cura eniin genero praeter alia munera etiam urbem tanquam in dotcm dedisset, is brevi post socero infensus seditionem molitur. ac primum quidem amorem pietatemque simulat copias augendi causa; mox ubi peditum nimicrum dupiicavit, equites in triplum auxit, iam voluntas illa elabitur et impreobitas eius apparuit. neque intermisit iuiuriarum quotidie causas et dare etaccipere, denique omnia tentare, quibus simultates, proelia bellaque oriri soleut. seJ quuniam Guilelmus Mascabeles opibus atque potentia longe eum superabat, Robertus aperto certamini diflisus, pravum consilium excogitavit. simulata enim pietate ac poenitentia, dolum ei pessimum nec facile detegendum struxit, quo eius et urbes caperet et fortunis omnibus potiretur. ac primuni quidem de pace cum eo egit ct colloquium per

CD

2. καί που τίθεται G. 12. lege μελλήσαντας. 14. κατέλοιπε P. 17. μεθ᾿ ἑαυτοῦ συλλαβόμενος add. G. ἀνελθεῖν P. 21. λοχῶσιν P.

legatos pctiit. Mascabeles, qui ob exiinitim erga filiam amorem pacem cem gencro restitutam cuperet, colioquii diem brevem dixit. locuiu tlcsignavit Robertus, qno congressi colloquerentur, et de pacis conditionibus agerent. colles erant duo pari fere in planitie altitudine editi, e regione sibi oppositi, inter qnos vallis pabistris et frequens arboribus omnis generis fruticibusque. ibi nerarius iste Robertus in insidiis collocavit qeneris viros fortissimos armis instructos; quibus mandavit, ut quoquo versus dispicerent, et simulac manus cum Mascabele conferentem se cernerent, rebus omnibus relictis relietis, statim accurrerent. his ita dispositis, fraudulentissimus iste Robertus alteruni collem, quem tanquam colloquio commodissimum Masrabeli designaverat, niissiim fecit; alterum sibi quodammodo vindicavit eoque cum equitibus quindecim, peditibus fere quinquaginta sex consceso, milites ibi disposuit et cum primis eorum consilium communicavit. uni eorum maudaverat, ut sua ipsius arma, clypeum, galeam acinacemque secum ferret: quae ipiae facile, cum opus foret, indueret. quatuor illis in valle subsidentibiis imperaverat, ut quam primum manus se cum Mascabele coarerentem cernerent, celerrime auxilio sibi

1. αὐτον οὑς G. 4. πληρώσας P. ἐκεῖνος ἐγγύθεν γενόμενος G. 5. lege προσυπηντήκει. 13. lege οἷ κακοῦ. 21. κατὰ κορυφὴν om. G.

accurrerent. Guilelmus constituta die in designatum sibi a Roberto locum processit, foederis sanciendi gratia; quem ubi alter adventantem conspexit, oviam vebilur et amantissime eum excipit. cumrjue in proclivitate collis paullum infra verticem constitissent et de rebus ordinandis colloquerentur, nefarius iste Robertus sermonibus tempus terere cocpit, dein “quid" inquit “incommodo nostro equis insidemus? quin descendimus et bumi accumbentes, quae opus sunt, secure transigimus?" concedit Mascabeles imprudens, nulla doli et periculi imminentis. atque ut desilientem equo Roberttim videt, et ipse descendit, cubitoque caput caput sermouem continuat. Robertus obsequium Mascabeli fidemque in posterum pollicetur, benefactorem eundem saepius et dominum appellans, quos equis descendisse et novum iam sermonem inceptar Mascabelis comites conspicati, cum et ipsi aestu et fame ac siti laborarent, (uam aestatis tempus erat, quo radios in verticem sol iacere solet,) caiore intolerando, equis alii desiliunt freuisque ad arborcs ligatis, humi

2. τῶν alleriiin om. G. 9. τέσσαρες Ρ, alterum GA. 13. ὑποκολπαζόντων P. περιφραξάμενος Α. βοηθουμένου G.

recnmbunt et ex equorum arborumque tiinhra frigiis captant, alii domum rppetuiit. ila illi; at velerator ille Holierlus Robertus, rehus hoc modo praeparatis, subito vim Mascabeli adhibet et, blaiulo mutato vultu, atrociter eum adspicit mortiferamque manum infert. ille cum vim vi propulsaret, Incta coorta, nlenpie proclivi colle devolvebatur. qiio cognito, qni latehaut in insidiis viri quatuor, e palnde einersi advolant advolant, Guilelmoque vinculis constricto, recurrunt ad equites alternm colleni insidentes, qui iam et ipsi per collis proclivitatein tidiiliin adeqnitahant. a tergo iuseqnebanliir Guilelini cqiiiles. at Robertus, equo conscenso, induta galea, sumta hasta et vibrata feroeiter, instructusque clypeo, conversus unum ex Guilelmi comitibus hasta percutit, qni protinus animam relicpiit. refrigerato inlerini impetu soceri eqniliim eoruinqne aiixilio discnsso, (ceteri enim, ubi approperantes desnper Roberti eqnites conspexere, ipsa loci opportunitate adiutos, celcriter terga dederunt, tali igitur modo Mascabelis eqnitnm impetu discusso, captivus vinciusque hic in arcem ducitur, qnam

P. 27

9. νομισμ. ὁλκήν, πυνθανόμενος A. 13. ἀποστερεῖται ὀμμάτων G.

dono Roberto dederat, cum filiam ei collocaret; habuitque tum ipsum dominum suura urbs in custoclia, unde merito φρούριον i. e. eustodia ei nonien est. non autem ab re fuerit, etiam crudelitatem Roberti enarrare. nam postquam Mascabelem semel cepit, priuium deutibus eum privavit omnibus, immensam pro singulis numraorum summam poscens et ubi reperiri posset, quaeritans. sed cura non prius desineret evellere, quam omnia exhausis(??)et, et dentes simul et opes deficerent, ad oculos animura convertit ipsamque lucem invidens, eum excaeeavit.

Itaque rebns omnibus potitus, crescebat in dies, auctaque dominandi cupiditate, urbes urbibus, opibus opes addebat. ac brevi in ducale provectus fastigium, dux universae Longibardiae nominabatur, unde pmniuin omnium invidia est; sed qua erat prudentia, modo blanditiis adversus adversarios usus, modo largitionibus, et multitudinia tumultus sedavit et invidiam potentiorum restiuxit;

C V. 26D

5. ἀνερρίπιζε PG, alteruin Α. 10. λογισμοὺς: ὀφθαλμοὺς Α. 14. malim οὕτως. 18. νεανίσκου G. ἐμπίμπλαμαι G.

inlertltim etiam vi adhibita, totam Longibardiam et finilimas regiones in polpslatein redegit. liinc ciim sernper alliora appeteret et ipsum Hoinanortim imperium soinniaret, bellum commovit, cui illam cum imperatore Micliaele affinitatem, ut dixi, praetendit. supra enim exposuimus, imperatorem Michaelem, nescio qno consilio consilio, tyranni istius fliam, Helenam noinine, Conslantino filio despondissc. itertim autem mentione illiiis iuveuis facta, vehemeiiter eqiiidem commoveor ac perliirbor; sed tpiae de eo dicenda haheo, jiraeteriniltam, suo loco totam rem narrattira. illud iiniim silerc non possum, etsi alieno loco dicam, specimen naturae fuisse iuvenem illuni et dei nianiinm, vere dico, opus excellentissiiniim. qtiein qni adspiciebat tantuininudo, nou potuit, qtiin aiirei saeculi, quod fabulis Graecorum celebratur, progeniem euin haberet: adeo erat mirifica pulchritiidine. mihi cerle tautos post annos ciim iuvenis illius meininerim, lacrimae oboriuntur tamen eas cohibco et in locos magis aptos reservo, ne privata lamenlatio, reriim narrationi immixta, hisloriam ttirbet. hic igiliir Constantintis, cuius et hic et alibi nienlionem fccinius fecimus, natu nobis aliquaoto maior, priusquam Incem adspexissemus, sponsus erat He-

P. 28 1. ἴδομεν Α. 3. ἐγγεγράφεισαν P. 12. ὁ prius add. A. 13. καὶ ὁ διαῤῥεῖ P. 18. τῇ βασιλείᾳ Α. an ἐνδιατρίψας τέ βασιλείᾳ ? vid. anaotat.

lenae Roberti filiae pnrus et integcr, confectaeque iara erant talnilae dotis, quanquam iucassum nec nisi proniisso tenus. naui inimatura pueri aetas erat; Nicephoro autem Botaniate imperium adepto, tota res disiecta est. sed aberravit oratio; redeamus, unde deileximus. Robertus igitur ille, ex humili loco ad summa fortunae evectus, multis opibus copiiscfue paratis, etiam Romanorum imperator fieri concupivit. ac causas inimicitiae cum Romanis et belli probabiles scilicet excogitavit. de qua re duplex fama fertur. altera enim vulqatur et obtinet atque ad aures nostras pervenit, monachum quendam Raectoris nomine imperatorem Michaelem simulasse, et ultro ad Robertiuu, quippe consocerum suum, veuisse fortunamque suam deplorasse. Michael enim, fiost Diogenem imperium Romanorum adeptus, postquani breri summam rerum adminislravit, regno pulsus esl a Rotaniate iu ipsum rebellante; ex quo primum monachi vesteni induit, dein episcopalem talarem et infulam, addo eliam efiomidem; huiiis euim rei auctor ei fuerat caesar lohannea eius patruus, qui levilule eius, qui

1. πάθῃ Α. πάθοι PG. 2. καἰ Ῥαίκτωρ PG, alterum Α. 6. νῦν add. A. ὁρῴη PG, ὁρᾶ A. 8. ἑαυτοῦ Α. διαῤῥεῖ PG, alteruin A. 14. μοι G. γε om. A. 15. τοὺς PG, τῶν Α. 16. πιθανώτατος G. 17. ἐπιφημιζόμενος Α. ὑπεκρίνετο A. 18. οὔτε τι ἕτερον τὸν Α. 19 ἀλλὰ P.

tum regnabat, perspecta, ne quid gravins pateretur, verebatur. lumc igitur simulans, monachus ille Raector vel, ut ita dicani, ῥέκτης i. e, Iraudum uiachinator, oniniuiu audacissimus, adit Roberlum ut consocerum scilicet suum, et quid iniuriae passus sit, lameutabili voce exponit. regno expulsum, ad eam, quam nuuc cerneret, conditionem redactum se esse. proinde postulat, ut auxilium sibi barbarus ferat. pulchram enim puellam llelenatn, Duriim suam, rclictam a se essc sine tutela et sponso plane orbatam. nam Constantinum filium et imperatricem Mariam vel invitos in Botaniatis partes abstractos esse vocileratur. talia locutus, irritavit animum barbari et ad bellum Romanis inferendum quasi armavit talis, ut dixi, fama aures meas circnmrundit, uec miruin videtur, hiimillimo loco natos nobilissimorum ac summorum hominum personam sumsisse. verum alia me aliunde caqtic credibilior fama circumsonal, uec monachum quendam impcratorem Micharlpin egisse, nec talem quandam ob rausain Robertum bellum Romanis intulisse. sed ipsum barbarum, summa cal-

4. αὐτὸν: αὐτῶν P. 14. Ῥαίκτορα P. 16. σαλερινὸν A. διατρίβοντι P. 17. ἀξιωθεὶς Α. lege ἐξωσθεὶς

liditate hominem, talia facile excogitasse. etenim cum bellum Romanum animo moliretur et iam pridem parasset , tamen quoniara iniustum stum videbatur nec adversus Christianos suscipiendum , nobilissimi qui circa eiun erant viri nonnulli et ipsa coniux Gaäta obstabant impetum eius saepe cohibebant. itaque ut idoneara belli occasionem nancisceretur , Crotonem misit, quibus arcana sua consilia crediderat mandaveratque, ut si quem raonachum reperissent, qui inde ad apostolorum summorum patronorumque Romae religionis causa profecturus esset , nec ipso vultu ignobilitatem generis proderet, eum familiariter exceptum sibi conciliarent ad seque adducercnt. qui cura Raectorera, quem dixi , versutissimum et mira astutia hominem , invenissent, venissent, Roberto Salerni comraoranti per litteras nuntiarunt, affinem eius Michaelera , imperio pulsum , advenisse, ut auxiliiun imploraret. ita enini a Roberto iussi erant litteras perscribere. quas ubi accepit, coniugi statini praelegit; dein eliam comili- bus convocatis oranibus epislolani monstravit, ne diutius ab ipsis iropediretur, tanquam iustara beHl causani nactus. approbanlibus cun-

7. ante τῆς excidit ἀντ’. 9. ἦλθε A. 14. ἐλεινολογούμενος P. 17. προπαροξύνων P.

ctis, arccssit hominem et colloquium cum eo init. iamque totam rem romminiscitur et quasi fabulam fingit, imperatorem Micliaelom esse hunc monachum, eum imperio esse pulsum, ad hoc uxore et filio et reliquis fortiinis omnibus a Botaniate tyranno orhatum , postremo praeter omne ius fasque laenia ac diademate detractis, monachi veste indutum esse; nunc supplicem ad se euin venisse. Ita Rohertus coram omnihus dictitabat regnumque se huic propter affinitatem restituturum esso pollicebatur. ac quotidie monacho, quippe imperatori Michaeli, et locum principem et altiorem sedem concedebat praecipuoque eum hunore habebat. coucionabatur etiam alins aliter, cum modo quae propter filiam passus esset, conquereretur, modo, ne landeret scilicet consocerum, commemorare nollet, in quantam is calainitatem incidisset; interdum etiam ad bellum suos incitaret et impelleret, tantum non auri montes callide promittens. tali modo ubi lociipletes iuxta atque inopes vana spebiclavit , Longibardia relicta vel potius cuncta secum abrepta, Salernum contcndil, quae Melphae mertropolis

C

DP. 31

10. ἑυτῷ om. P. 12. ἐπινοήσατο P. 14. εἰς εὐτυχίαν τούτου ἀναφερόμενον GA. 15. an καὶ τὸ τῆς? 22. ἠβούλετο Α.

est. ibi postquam ceterarum filiarum res ordinavit, quae ad bellum pertinebant parabat. erant autem ei duae filiae ; nam tertia in regina urbium commorabatur, ex ipsis nuptiis infelix. iuvnnis enim ille statim a principio, cum nonclum pubes esset, has nuptias aversabatur, quemachnochun formichnes infantuli. illarum autem alteram Raimundo despondit, comitis Barcinonensis fiho, alleram Eubulo collocavit, ilhistrissimo et ipsi coiniti. nec in his nuptiis Robortus non commodi sui rationem habuit: immo undicjue opes colligebat, ex genere, ex tyrannide, ex aflinitate, ex. innumeris denique alils rebus, de quibus vix cogitaveris.

Interim accidit aliqiiid, quod silentio praetereundum non est. nam id quoque acl feiicitatem, qua usus est Robertus, pertinet. quod enim Occidentis principes omnes impediti erant, quominus eum aggrederentur, id admodum acl rerum prosperitatem barbaro profuisse censeo, cjuem quidem fortiina ab omni parte adiuvit in regnumqiie extulit et qualibet opporlnnitate auxit. etenim cum papa urbis Romae (est is principatus valens omnique copiarura genere munitus ,) cum

ΒV. 29C

3. G. 4. που: πάντα A. 14 προσεξερηασόμενος Ρ. 18. ἐπιφερ. καὶ τοὔνομα ἐβδελυξάμην PA, ἐπιφερ. ὄνομα G , ego καὶ transposui.

Germaniae rege Henrico dissideret , adiungere sibi Robertiim illustrem iam et viribus pollentem cupit. dissidium autem , quod inter regem et papam interccssit, eiusmodi fere erat. accusabat ille regem Henricum, quod ecclesias non gratis conferret, sed donis acceplis , inlcrdum etiam indignis hominibus episcopatus committeret. talium eum facinorum arguit; Germaniae autem rex papae crimini dabat , quod ecclesiac principatum invasisset, quippe qui sine suo consensu in apostolicum se thronum intrusisset. in qua disceptalione etiam insolenter se gerebat et paulo ferpcois. nisi pontifiratu , quem occupasset, spontc cederet , ignominiose eo eiectum iri , comminabatur. quibus papa auditis, iram in Icgatos verlit. verberibus pos misere cae(??)s, capita forficibus barbas novaculis rasos, alio insupcr grnere immanis et plus quam barbarae conturaeliae affectos dimisit. quam contumeliam quominus disertius signincem , pudor prohibet, qui et feminam et principem decet. nam quod ille perpetravit, non modo pontifice, sed ne ullo quidem homine dignum, qui Christi noinen proGtetur, atquc iptuni ctiam coosiliuin barbari aboiniuor , nedum

D P. 32

1. ἀνθρώπων Α. ἑ. δίκαιον Α. 5. γενομένου G in margine, γενόμενον GP. 9. καὶ τῆς ὅλης βασιλικῆς τάξεως A. 12. τῆς adtl. A. 15 ἐτάξατο : ἐποίησε A. 16. πεπομφότα οὔσα G. 18. αὐτὸς aclcl. G. ἐφεύρατο G.

factum, quod si distinctius referrem, calamum hunc chartamque poluerem. verum ut appareat, quo progredi usque barbara impotentia queat et quam scelesti nonnunquam et nefarii hominum mores decursu temporum existant , hoc unum sufficiat dicere , nullo modo a me impetrari posse , ut vel tantillum enuntiem facinoris commissi. et commissi ab episcopo , pro deus , atque adeo a summo episcopo quique universo orbi terrarum praeest: ita certe Latini et perhibent et credunt, neque id a cetera arrogantia eorum abhorret. nam cum imperium in nostrara urbem regiam transiret, senatu et omnibus ordinibus inde huc tradiictis , transiit etiam episcopatus dignitas primaria. maria. quem honorem cum imperatores pridem Cpolitano throno tribuerint, tum maxime synodus Chalcedonensis in amplissimum fastigium Cpolitanam sedera evexit eique omnes orbis terrarum subiecit dioeceses. secl illa quam dixi legatorum contumelia, dubitari nequit, quin ad regem ipsum pertinuerit, non ideo solum, duod eos pulsavit, verum etiam quod novum quoddam , quo illos afficeret, iniuriae genus excogitavit. voluit enim ec, ut opinor, significare, quanto regem despectui haberet, quem quasi quidara semideus semiasinum, tanto in

V. 30 16. δοὺξ τῷ παπᾷ προσβοηθείη Α. lege ἀνθωρκίζετο. 17. ἔπη A. τῶν om. P. 19. παρωξύνετο Α. 20 κατήπειρεν P. 21. ἐποφθαλμίᾳ P. 23. αὐτίκα τὸ οm. A.

legatos scelere edito, tractavit. papa igitur, ubi ista perpetravit ac legatos ita ut dixi dimisit, cum magnum sibi sellum imminere intelligeret, veritns, ne rex, inita cum Roberto societate, etiam valitlior fierct, occupat de pace ad Robertnin mittere , licet antea non amico erga eum animo fuisset. cumque cerlior esset factus, Salerni Robertum ducem degere, Roma Renevenluin profectus est. Primum per legatos transigebant, dein ipsi conveninnt. atque ille Benevento, hic Salerno cum militum manu egrcssi , postquam utriusque cxercitus, quantum salis videbatnr, appropinquarunt, ad colloquium ambo prodeunt ac fide invicem data et iiirciiirando firmata , revertuntur. foedus ita pepigcrant, ut pupa regiam dignitatein Hobcrto tribticret et, ubi opus esset , auxilium contra Romauos ferret; Robertus autcm papae adesset qtiat uuque vcllet. at frustra tidcs utrimque dala est. siquidcm papa regi vehementcr offensus, toto animo bellum adversus eum agitabat ; et Roberttis, qui Romanorum regno oculos adiecisset cnpiditatis, velut aper ferut dentes animumque adversus hos

D 4. ἑπονομάσαιμι Α. 5. εἰς: πρὸς Α. 8. γὰρ: δὲ G. 11. ὑπαγγειλάμενος Α. 13. εὐκόλως G. 19. εὐδόσιμον ἐδεδιὠκει P.

acuebat. ita verbo tantum tenus barbari iurarunt, fideni mox violaturi. quorum quidem Roberlus admisso equo Saiernum contendit, papa iste detestabilis (non enim liabeo , quo alio eum noinine denotem, cum atrocis illius in legatos crudelitatis recordor,) spiritalem gratiam ac pacem evangelicam prae se ferent, toto pectore ad bellum fertiir civile , quanquam idem pacificum se et pacifici discipylum esse iactat. accitos enim e vestigio Saxonum duces , Ladulphum et Velcum, cum aliis pollicitationibus cepit, tum vero maxime, quod universi occidentis illos se reges facturum promisit. adeo promptus erat ad reges inaugurandos, parum, ut videtur, Paulum curans , qui ne cuiquam facile manum imponamus vetat. at iste et Longibardiae duci taeniam et Saxonibus hisce coronam donabat. cum igitur Gerinaniae rex Henricus et papa copias coactas in acie collocassent, signo dato , concurrunt legiones atque ingens et diutinum coortum est proelium. nam tanta utrinique fortitudine pugnabalur atque hastae et tela adverso pectore excipiebantur, ut brevi tota pla-

6. ἐπεπτώκεσαν Α. 7. γῆς om. G. 8. ὑσμήνη PG, recto Α. 12. οὐκ ἀναιμάκτως: ἤσαν δ’ οἱ αὐτοῦ οὐκ ἀναιμάκτως Α. 16. τῷ στρατεύματι Α.

nities sangnine redunrlaret, quique snpererant milites mullo rruore perfusi niterentur: quin eranl etiam , qui ad mortuoriim cadavera prolapsi, sanguinis flumine submergerentur. nam si voriiin est quod dicunt, plus triginta millia hominum eo proelio cecidisse, quantum sanguinis profusum est , quantum campi spatium cruore inquinatum ! sed ancipiti Marte ab utraque parte pungnabatur, quamdiu Ladulphus Saxonum dux suis praoerat; at ubi vulnere aoceplo animain statim efflavit, papae acies in fugam inclinatur, terga hoslibus magna strage caedpnlibus. Henricus enim cognito, Ladulphum etiam ocucubuisse, persequobatiir insistebatque alacriter; denique continuuit nos ct respirare iussit. ubi autem rursus ad beltiim se paravit, ad oppugnandam Roniain contendit. ibi papa foederis nlque iurisiurandi Roberti niemor, misit ad eum qui auxilia poscerent; eodem lempore etiam Henricus subsidia per legatos peliit , Romam Telorein expugnaturus. sed utrosque Robertus irridens, regi quidem

3. δοὺξ: ῥὴξ Α. 7 ἐξοπληξόμενον P. 10. ἀλλ‘ om. G. 23. ἀφειλκύσατο P.

alio modo nec per litleras respondit; papae autem epislolara misit, quae liis lere verbis couscripta erat. “summo pontifici et tloniino meo Robertus dux in deo. incursuinem in te hostiuni fieri cum audirem, diu famae fidem non habui. quippe mihi persuasum erat , neminem ausurum in te insurgere. quis enim, nisi furore amens , arma adversus tantum patrem capiat ? me vero scias gravissimum apparare bellum cum gente fortissima. etenim cum Romanis mihi res est , qui terras et maria omnia trophaeis impleverunt. tibi autem fidem ex intimo animo me debere profiteor, quam , cum opus erit, “ sic utrumque auxilia petentem, alterum hisce litleris, alterum verborum fallaciis elusit.

Sed ne omittamus, quae in Longibardia gessit , antequam Aulonem ὕω exercitu traiiceret. is enim cum alioquin animo imperioso et saevo esset, tum vero Herodis immanitatem aemulatns, quo niam milites velerani arniorumque periti non sufficerent, in novo delectu habendo nulli plane aetati pepercit , sed emeritos aeque atque immaturos per universam Longibardiam et Apuliam in militiam coegit.

9. γεωρηὸν Α, νέον PG. 10. καὶ add. G. 14. ἀνασκήτως Α, ἀνασκέπτως PG. οὕτως P. 16. σωμάτων G. 17. ἰδροῦντα GA. 21. ὅτι ? 22 ἄρχοντα om. G. Λοριτύλαν λαν τὸν ἀδελφιδοῦν coni. Ducangius.

ibi cerneres et pueros et adolescpntiilos et senes miseros, qui ne per somnium quidem arma viderant, lorica indutos gestare clypeuiu rcumque inscite prorsus et imperite tentlere ac, si ingredi oporteret, corruere. ea res, dici non potest, quante luctu Longibardiam compleverit; ubique virorum fiebaut Hetus et lainenlatioues mulierum, suorum fortunam misserantuim, audiebantur. alia enim maritum emeritum, alia belli rudem puerum, alia fratrem agro colendo aut aut negotiis occupatuin ad signa cogi conquerebatur. haec saue, ut dixi, crudelitas erat Herodis vel etiam Herode maior. siquidem ille in pueres tautnin saeviit , hic et in pueros et in seues grassabatur. qui licet ita se haberent , ut nihil exercitatione profici posse videretur, tamen quotidie recens seriplos milites exercuit ac bello idoneow reddidit. haec Salerni gessit, priusrpiain Hy druntem se conlerret. ibi enim satis matnus exercitns, quem praemiseral, subsidere iussus erat, donec ipse Longgibardiae res ordinasset et legalis, quae oporteret, respondisset. ceterum papae ratiunem habuit, ut Rogerio filio et Bo-

4. βαϊμοῦνδον A. 8. ἔμφυλον P. 11. τῷ ἀκατασχέτῳ P, 12. Καννίνων A, 16. ἄντικρυς add. A. 19. προεξεταζεσθω coni. Diesterweg.

ritylae fratri , quos universae Apuliae praefecerat , mandaret , si pon tifex Roinanus auxilia adversus Henricum regem flagitaret, promptissime succurrerent et quantum possent opitularentur. Boëmundum auiem filium natu minorem , qui patri simillimus erat et audacia et robore et fortitudine et animo effrenato, (omni enim ex parte liic patrem relerebat et ingenii illius quasi yiva imago erat,) hunc igitnr cum validissimo exercitu in fines nostros praemiserat, nt regionem circa Aulonem vexaret is minitabundus et fulminis instar impetu haud sustinendo irruens , Canina et Iliericho Aulonemque adeo universum occnpat, dum igiii ferroqiie regiones adiacentes vastat. erat re vera ignis secuturi fumus molestissimus et imminentis oppugnationis magnae quasi exordiuni. ac filium patremque apte quis brucho et locustae comparaverit; nam quae intacta Robertus reliquerat , ea filius eius Boeniundus absumsit et comedit, sed firiusquam Robertum trniiciamus Aulonera, pergamus in euarrandis iis , quae in adversa coniincute gesait.

Saleruo igilur profectus, Hydruntcm venit, ubi cum paucos dies

1. αὐτῇ P. 11. ὀνομαζόμενον G. 23. ἀπωθεσισῶν PG, correxi.

commoratus esset, uxorem Gattam exspectans, (nam et ipsa maritum in bellum coniitabatur, et cuni arina iniltiisset, horreuda saue res haec mulier erat,) hauc igitur advenientem postquam amplexatus est, omnibus copiis Brundusium movit, qui est portus universae Iapygiae commodissimus. quo cum celeriler descendisset, exspectabat, donec universus eodem exercitus navesque omnes tam onerariae qnain longae et belo idoneae conveuirent ; inde enim traiicere in has terras couslitneral. simul etiaiii, Salerni eliani luiu degens, legatiini miserat unum quendam ex nobilibus, Raulum nomine, ad imperatorem Botaniatem, qui expulso Duca rerum politus erat: eius igitur responsa itidem exspectabat. imperatori enim ut belli suscipicudi causas, satis srilicet probabiles, indicaret, Raulum Cpolin questum miserat, qnod filiam suam, quam imperatori Conslanliuo despousatani supra docuimus, orbaverit sponso, Constantino autem imperium abstulerit: ad quas iniurias ulciscendas se iam paratum esse. praeterea magno tunc temporis domestico et ropiariim Occidentaliuin duci , qui pater meuw Alexins erat, munera miserat cum litteris, quibus de amicitia eidem poiliccbalur. utriusque

P. 36Β

1. ὁ om. G. 4. τῶν: τοῦ P. 5. lege ἀπᾳδούσης. 6. οδύεται G. 8. φημὶ G. 10. ποιησάμενον G. 14 ἐξήλασεν P.

igitur responsa exspectans, Brundusii morabatur. ubi vero , nondum copiis omnibus collectis et navibus plerisque deductis, Byzantio reversus Raul nullum ad mandata responsum retulit, magis etiam iram barbari acuit, praesertira cum absurdas illas rationes, quibiis ad probandara belli cum Romanis aeqnitatem utebatur, adversus ipsuin exagitaret. priraum , quem secum haberet raonachum , simulatorem esse et hominem fraudulentura , qui imperatoris Michaelis personani subierit, ac totain rem merum comnientum esse. nam Michaelem illum, amisso regno, pulla indutum veste et inmonasterio degentem , vidisso se Cpoli , cum sedulo id egisset , ut suis ipse oculis imperatorem regno pulsum conspiceret. his addidit, quod, cum doinuni rediret, accidisse audierat. pater enim raeus , exacto Botaniate, ut infra narrabimus, rerum potitus, Constantinum Ducae filium, omniuin, quos terra sustinuit, iiluslrissimura arcessiverat regnique rursus participera fecerat, quae cura in reditu Raul accepisset, his quoque usus est, ut persuaderet Robcrto eiimque a bello apparando abduceret. “nam quo, inquit, iure Alexio bellum inferemus, cum Botaniates auctor fnerit iniuriac et filiam tuam Helenara imperio Rouiano privaverit?

9. ἐσχειλιάζετο καὶ G. 15. δράσας P. 22. ἐπιδραξοίμην P.

etenim propter aliorum in nos commissa , iniuslc agns, si eos, qui hihil offenderunt, bello persequi velis. ininslo antcni bello suscepio, vereor, ne rnncta pertlidcris, et naves et arma et viros et toumm apparatum " qnibus dictis , Robertns ira magis cfiam incensns , adeo rnrebat, ut paene vim ei inferret. ab altcra parte falsiis ille Diicas el Pseudoniicliael , ijnein etiani Haectoreni dixiinus , graviter ferro indignari, nec habere, quo iracundiam reprinierct, quippe luculentissimo testimonio fraiidis convictus cumque Robertus etiam eam ob causam in Raulum exacerbatus esset, quod eius fraler Rogerius ad Romanos transfugerat omnemque belli rationem prodidcral, gravi eum illico poena afficere voluit ac necem minatus est. at ille neqiiaquam ad fiigam segnis, ad Boemundum se tanquam in asylnm proripuit. iactabat etiam Raeclor in Rauli fratrem , qiii ad Romanos transfugerat, minas horrendas nec sine magna vociferatione, femur manu tundens, “id " Roberlum appellans inquit “expeto, simul imperium adeptus inque regnum restitutus fuero, Rogerium

5. εἶχεν Ρ. καὶ οἷόν: εἰς οἷον G. g. ἐπειδὴ P. 19 ἐπισυροῦσι P.

mihi dedas, quem nisi cruci media in urbe suffixum acerbissima morte afficiam, quidvis a deo perpeti paratus " qnae dum narro, ridere subit homines istos eorumque aineutiam et levitateni , vel potius iactautiam, qua sibi invicem illudebant. nam Robertus frautluleutum mouachum arcessiverat, ut belli praetextum haberet eoque uteretur tanquain esca et simulacro quodam consoceri atque regis. osteutabat eum per urbes, et ad seditionem conunovebat quoscuuque adiit et inducere potuit, si prospere bellum successisset, praecipitem eum ignominiose ac cum ludibrio abacturus ; nam venatione finita, esca proiici solet. ipsum falsa spe laptabat, fore ut potentiam aliquam cousequeretur ; qualia plerumque evenire solent inopinato. at ille prorsus non dubitabat, quin regui potiretur. nam barbarum Robertum nullo modo ad imperium a populo exercituque Romano admis sum iri; celerum Roberto veluti instrumento ad consiliorum suorum fraudem perficiendam utebalur. quae cum considero, risus mihi oboritur vultuque diffunditur, ad lucernam haec exaranti.

Robertus igitur cum Brundusii oumes et naves el milites cocgisset , (naves erant ad centuiu quinquaginla numero , militum

DV. 34

2. ἐπιλαμβανούσης G. 3. παρασκηνῆς P. 11. παρείλετο P. 12. τοῦτον καιέτλους ἐκείνου G. 16. ἡμεράσια CG. 17. ἀφεὶς lac. Gronovius, ἀφ’ ἧς codices. ναυπλωήσειε PG, νυκτοπλοήσειε FC. 18. προσπελάσειεν ἐπὶ 10 Βρεντησίον P. 20. τῆν ὁδοῦ om. CG, add. PF. 21. οὐδὲ : γε Ρ.

triginta ferme millia, singulis navibus ducentos milites excipientibus cum armis equisque,) militibus ita instructis, quoniam ad quos appulsuri erant, in armis eos el equitatu paratos essent inventuri, traiicere Epridamnum in animo eral, quam urbem hodie Dyrrlachium appellare consuevimus. antea quidem Hydrunte Nicopoles transiiiiltere ac Naupactum quaeque circumiacent loca et caslella omnia occupare statuerat; sed cum latius ea patere mare quam Bruudusium inter Dyrrhachiumque animadvertisset, hic traiectus prae illo placuit, quippe qui et brevior et tutior essel. naui hibernum erat tempus et sol, ad circulos australes vergens et capricornum appropinnquans, diei spatium contraxerat. itaque ne Hydrunte oriente sole profectus, in noctem conliceretur et in leuipestales incideret, Dyrrhachium Bruudusio plenis velis navigare ita enim celerius propter Adriatici maris angustaias traiicere licuit. celeruiu nec Rotgerium filium in Italia reliquit, quemadmodum cum Apuliae eundem praeficerel, destinaverat; sed mu-

P.38 1. ἀλλ’ F, ἐπεὶ PG. 2. οἶ F, οἴδα P, οἶδα πῶς O. μεταδόξαντα πάλιν αὐτὸν P, μεταδόξαν C, recte F. 4. ἄλλα τὰ codices, correxi. 10. γε om. F. 13. Βορῖλος F, Βουργίλος P, βουργῦλος G. ἐνεκότουν τε FC , ἑστηκότες PG. 14. αὐτὸν PG, αὐτοῦ F. 15 ὁπόσα γε FC, ὅπου τε PG. 18. τῆς G, τῶν P. 20. ἐς τὰ μάλιστα FC, ἱστάμενος PG.

tata nescio qua de causa sententia , expeditionis comitem habuit. interea, dum Dyrrhachium navigavit, Corypho urbem munitissimam et alias quasdam arces nostras niisit qni occuparent. ac receptis ex Longibardia Apuliaque obsidibus tributisqne per totam ditionem snam exactis, Dyrrhachium eum appulsurnm esse, exspectabant. tnin totius Illyrici dux erat Georgins Monomachatus ab iniperatore Botaniate delegatus. is initio qnidem illud munus detrectaverat; sed servi imperatoris barbari (Borilus enim et Germanus Scythae genere erant,) invidebant Monomacliato , cui ut perniciem molirentnr, crimina apnd imperalorem in eum iaciebant, quidquid volebant fingentes. deniqne tantopere regis animum irritaverant , ut ad Mariain coniugem aliquando conversus, hostem sibi imperii Monomachatinn videri , diceret. quibus auditis loliannes Alanus, suminns amicns Monomachati, qui Scytharum in eum invidiam et crebras criniinationes cognos-

D

2. ἐξηγεῖται GC. 3. προσελθὼν ἐξαιτεῖται. προαρπάζει PG, ἐξαιτεὶται nin. F. 6. δουκικῇ G, δουλικῇ P. 8. Βορίλα G. 11. δεσπότιδος F. 13. εἶδον F, ἤδη PG. 14. λόγον — περιπαθῆ G. πρὸς: περὶ CG. 15. γίνεται GC, γίνοιτο FP. ἐκείνων F. 16. ἀποφθαλμιῶντες GC. 18. καὶ δὲ τῶν V. lege καἰ δὴ. οἰκιῶν G. φίλης CF.

set, Monomachatum convenit eique omnia et regis et Scythrum dicta referens, ut saluti suae consuleret, suasit. hic, ut erat consilii plenus, ultro imperatorem adiit Dyrrhachiique praefecturam praeripuit, ira blanditiis mitigata. itaqiie cum imperatorem salutasset ut Epidamnum discessurus, et litteras, quibus de munere edocebatur, accepisset, Scythis illis Corilo et Germano ad iter urgentibus, postero iam die Cpoli Epidamnum et Illyricum proficiscitur. sad haud procul a loco qui Pege dicitur, ubi aedes quoque in honorem dominae ineae Virginis deiparae inter Cpolitanas celeberrima aedificata esl, Alexio patri meo ohviain fit. qui ut se conspicali sunt invicem, Monomachatus statim lamentari incipit advcrsus magnum domesticum fortunam suam. exulandum sibi esse propter magnam qiiam cum co gesserit amiciliam. Scythas istos, qtii in omnes malevola mente essent, tota invidiae quasi rota in sc acta, et domo et carissima hac iirhc hoiioris specie sc exiiellere. ciinupic singillalim lacrinians edocuisset, quantae servorum istornin apud imperatorem fuissent calumniae et qualia perpessus ab ipsis esset, eum quam be-

P. 39 Β

2. ὡς ἄρα: ἀλλὰ G, ὡς oiii. C. ὁ. ἐν add. F. 9. dele έν. lo. τὰ G diiobus punctis superimpositis, acsi deleri oporterel. vid. aiiuotat. 15. διαστῆναι CG. 17. δὴ Oiii. CG. 21. διαφυλάττειν G. καὶ add. F. 22. κατεπαγγέλλεται G.

nignissima cousolatione dignatus est magnus domesticus Occideutis, quo uemo ad erigendum animum afflictum efficacior erat. postremo ubi deum talium iniuriarum ultorem pollicitus, Monomachatuin rogavit, ut amicitiae, quae ei secum intercederet, ne oblivisceretur, hic Dyrrhachium abiit, Aiexius in urbem rcveisus est. at Monomacliatiis cum Dyrrhachium pervenisset, nuutio hinc dc Hoberti apparatu, illince de Alexii seditione accepto, caute suis rebiis prospexit. ac palam quidem inimicum se lerebat ulrique, seti altitis auimo cousilium agitabat. etenim maguus domesticus lilteris ei nuntiavit, quae evenissent. excaecaliouis perictilum sibi insitisse. propler bauc necessitalem et affectatum ab inimicis imperium iusurrexisse se adversus tyraunos. debere illum pro amico arma capessere et, quantam posset, pecuuiae vim sibi mittere; nam pecunia, inquit, opus est, (jua delicieute perfici uon possunt, quae necessaria sunt." at ille opes nou misit; sed legalis bene exceptis, lilteras pro pecunia tradidit, iisque amicitiain et servasse se semper et in

DP. 40με om. CG, add. PF. 5. εἰς τὰ βασίλεια G. 8. ἦν PF, εἴην CG. 11. τούτοις om. G. 12. γυμνότερον CG. 13. ἀπορρηγνυμένου CG. 15. χρήματα καταλαμβάνοντα G. 17. ἐαυτοὺς P. 18. διακονούμενοι G. posterum servaturum significavit; pecuniam autem imperatam quod atlineret, cupivisse se ipsum, quantuni poposcisset, mittere; sed iusta, inquit, causa me detinuit. nam cum in uomen imperatoris Botaniatae, qui me huc deiegavit, iuraverim, ne tibi quidem iustus et bono erga imperatores animo esse viderer, si mandatis tuis statim obsecutus cssein. quod si incepta tua deus fortunaverit, ego, ut fidns priinum aniicus fui, ita servus dcinceps ero " haec Nauoinuciiutum patri meo scripsisse et eodem tempore ulriusque, ct Alexii et Rotauiatae, gratiaiu aucupatum esse, praeterea etiaui cum Roberto egisse apertius ac palam defectionem attentasse, id non possum, quin graviter reprehendam. verum ila solent homines inconstantes quique fidem nuilant, prout mutantur teinpora. rei publicae ciusceniodi oinnes paruin prosunt; sihi ipsis nunquam desunt, privata tantuminodo conimoda scquentes. quanquam plerumque falluntur scd aherravit historiae qiiasi equus a via; itaque rursus in priorein cursum convcrtendiis cst, liccl effrenatus. Robertus igitur cum iam antca mira flagraret traiiciendi cupiditate et Dyrrhachium

5. τοιαύτην add. F. 10. εὐστοχήσειε CG. 13. τοῦτο G. 16. lege ἐχέτω ταύτῃ. 18. ἐλήλυθεν P. 19. εὑρεῖν CG. 22. περισταίη CG. ἐκείνου CG.

semper cogitaret, tum magis etiam incensus, manibus pedibnsque expeditionem urgebat, et milites oratione confirmabat impellebatqiie. Monomachatus autem, rebus ita paratis, etiam aliud sibi perfugium ita prospexit. nam Bodinum et Machaelam Dalmatiae exarchos, litteris muneribusque missis, sibi conciliavit, quo plures sibi salutis quasi ianuae paterent. si enim spe et in Roberto et in Alexio posita excideret et ab utroque reiiceretur, in Dalmatiam statim ad Bodinum et Michaelam transfugere placuit. nam illorum ubi animum hostilem cognovisset, reliquam spem cum in Michaela lum in Bodino collocabat; ad quos etiam fugiturus erat, Roberto et Alexio adversantibus. sed haec hactenus. iam enim tempus monet, ut ad patris mei imperium transeamus et quomodo quibusve de causis ad principatum evectus sit, exponamus. nam non solum, quae ante imperium egerit, referre nobis proposuimus, verum etiam, qiiae imperio potitus bene aut male gesscrit, etiamsi in omnibus, quae enarranda nobis sunt, offendisse eum inveniamus. non enim parcam ut

1. τούτῳ F. 3. ταύτην F. 4. ὁ βασιλεὺς G. 5. ἐκεῖσε FP, ἐκκῖνον CG. G. τοὺς δὲ? 8. ταμιευσώμεθα G.

palri, si quid cognovero, quod niinus bene ab eo gestum sit; nec ut suspicioneni evitem, patrera esse, cuius res bene gestas conscribam, id omittam. utraque enim ratione veritatem contamiuarem. hoc ego consilio, quemadmodum saepius significavi, res ab imperatore patre meo gestas scribere aggressa sum. Roberti igitur historia illic quo eam perduximus relicta, ad imperatorem Alexium iam animum convertam, bella et proelia adverstis Robertum alio libro enarratura.

ΑΑΕΞΙΑΑΟC B G. 1. μὲν om. CG.

Uncle rt quo gpnpre impcralor Alexius orliis fnerit, qui nosse cupit, eum ad Cacsaris nici hislorias remilto; indidem quae

2. ἐκεῖθεν: ἐκείνου C. 3. οὖν om. C. 4. τῶν prius add. GA. Ἰωάννη Α. 5. κατηγμένων Α et ’n margine CPG. 6. πᾶσα εἶχε AG. 8. δοῦκαν G. 9. ἀγωνισάμενον CG, ἀγωνισαμένου Α. πολλὰ καὶ P. 10. στήσαντα CG. 15, τῷ ἀδελφῷ Α. του αὐτοῦ χρόνου Α. 19. τῆς αὐτῆς τρ. P. 20. αὐτὸν A. 21. Βορίλα G.

ad Nicephorum Botaniatem imperalorem pertinent, petenda sunt. Manuel igitur, fratcr Isaacii et Alexii ceterorumque Iohannis Comneni, avi mei paterni, filiorum natu inaximus, suinraa potestatd Asiae universae praefuit: quam provinciam qtii antea regno potittis erat Romanus Diogenes ei deniandjverat; Isaacius autein dux Antiochiae erat. uterque multa proelia et pugnas commisit, multasque de hostibus reportavit victorias. post hos Alexius pater meus iniperator summus adversus Urselium a Michaele Duca, qui tunc rebus praeerat, missus est. cuius ubi in rebus bcllicis dextentatem imperator Nicephorus cognovit audivitque, Alexium in Oriente sub Isaacii fratris auspiciis supra aetatera in variis certaminibus forlem se praebuisse, eiusdemque cousilio Urselium oppressum esse, in praecipua eum nec minore quam Isaacium gralia halmit. cumque fratrem utrumque in sinu gestaret, birnigno vultu eos adspiciebat, interdum ipsi nicnsac adhibebat. excilabat ea res cum alioruni in eos invidiam, tum niaxinm barbaroruin, quos supra commeinoruvimus, Slavoaici generis, Borilum

7. καὶ prius om. G. 8. ζωγρίαν Α. 9. φθονοῦσιν: δούλοις Α. 11. αὐτοῦ C, αὐτὸν Α. 13. καὶ om. AF. 17. εὐμένειαν ἐπὶ πλέον G, 20. αὐτὸν CG. ἀδελφῇ Α. 22. τὠμῷ? περὶ: πρὸς Α.

dico et Germanum. qui cum Comnenos imperatoris gratia florere et, licet quavis occasione lelis obtrectationis petitos, incolnmes permanere animadvertereut, contabescebant. quoniam enim Alexium, imberbem adhuc iuvenein, imperator feliciter omnia gerentem vidit, Occidentis exercitibus summo imperio eum praefecit, dignitate praesidis iam ornatum. qui quam multa in Occidente constituerit tropaea, quot tyrannos debellarit captosque ad imperatorem duxerit, abunde narravimus. ea res nequaquam iuimicis placebat, sed ardescentem eorum invidiam magis eliain inflammabat. itaque clandestinis eos oppugnabant consiliis, mulla imperatori secrelo deferebant, quaedam palam, alia etiam per alios, artibusquc variis usi, ad perniciem eorum incunibebant. in tali periculo Comneni eos, qui gynaecei curam habebant, conciliandos sibi duxeriint, quo se niagis in gratiani Augustae insinuarent. persuadendo enim isti valent et vei saxeum animum flectere possunt idque variis modis. Isaacio eo melius res cessit, quod Augusta ei dudum ipsam ex sorore neptem ia raatrimoniura dederat,

1.1. δελφοῦ AF, τοῦ ἀδελφοῦ PG. 8. πρὸς τὰς εἰς θάτερον CG. 9. ὑπέχοντα Α. 10. ἀδελφὼ Α. ἠβούλοντο Α. 11. τε καὶ τιμὰς Α. 12. θατέρους P. 16. πείθουσι Α.

quippe qui pacis belliqne arlibus unus omnium maxime florerct e(??) pleraque palri meo similis essct. hanc igitur conditionis relicitateni nactus, ut frater se olim in impetrandis nuptiis adiuverat, ita ipse omni ope annitebatur, ne ilie minore apud imperatricem in gratia esset. Orestem ferant et Pyladem amicos tanto in se amore fuisse, ut in proelio alter alterum, sno quisque pericnlo neglecto, ab tiostiuin iinpclii delenilcret ac tela, quae alteruin peterent, alter exciperet, suo oblato pectore. tale quid etiam in his ccruere licuit. nam uterque trater frater periciila alterius praeripere paratus esset, tum praemia et honores et bona denique omnia allerius alter habebat sua, et vice versa: tanto in se invicem flagrabant amore. atque Isaacii quidem rebus divina providenlia ita constitutis, brcvi post gynaecei administri, Isaacio auctore, imperatrici suasere, ut Alexium adoptaret. quibus illa obtemperans, die constituto, cum ambo in palatio adessent, Alexium adoptat more soleuni. idque in posterum maxima cerln solliciludine magnum occidentalium exercituum domesticum liberavit. frequenlpr exinde ad domum regiam uterque ventitabat et salutat(??).

1. ἀναπληροῦντες G. 3. κατ’ om. G. 4. ἵνα om. A. 5. οὐδὲ τὸν PA. 14. μὲν om. GA. 15. τῷ βὰς. παραδηλ. τὰ κατ’ αὐτοὺς P. 16. δηλῶσαι Α. 19. περιπεπτωκόσι Α. 21. τε καὶ G. 23. διαδεξομένου C, διαδεξαμένου PGA.

ut decet, imperatore, mox Augustam adibant. ea res inimicorum invidiam auxit. quod cum a multis Comneni rescivissent, veriti, ne si ambo circumventi essent insidiis, auxilio prorsus carerent, consultabant, quomodo incolumitatem deo iuvaute servarent. postquam, multis deliberationibus cum matre habitis, varia dispexere, haec una liumane aestimantibus salutis via visa est, ut imperatricem occasione oblata adirent et quid cunsilii ceperint, indicarent. tamen rem pectore reconditam servabant neque ulli omnino credebant, sed iit piscatores cavebant, ne praedam antea perterrefacerent. etenim fugae capessendae consilium ceperant; quod tamen cum Augusta communicare verebantur, ne imperatori renuntiaret, utpote de utrisque et viro et Comnenis sollicita. itaque hoc consilio omisso, alio se vertunt. nam ita comparati erant, ut temporum opportunitate optime uli possent.

Imperator prorreando exacta aetate impar, cum mortem nemini non certam reformidaret, successorem iniperii quaesivit, erat autem Synadenus quidam ex Oriente profectus, illuslri genere, forms

C V. 41D

2. ἐϛ Α. μᾶλλον τοῦτον ἐσκ. διαδ. αὑτοῦ Α. 11. ἐπ᾿ αὐτῷ δι’ αὐτὸ τοῦτο Α. ἐπάξειν C. 13. κατὰ οιυ.P. 17. οὖν ἀνακαλύπτουσα ἐξήτουν καὶ εὑρηκότες G, οὖν ἐζήτουν καὶ εὑρηκότες Α. ἀνακαλύπτουσαν P ia uiaryiiic. 22. ὠ δέσποινα Α.

eximia, alto animo, manu fortis, aetate adolescentulus. huic, etiain necessitudine sibi iuncto, prae ceteris iiuperii tanquam palcrnaiu hereditatem tradere in animo erat, quanquam imprudenti cousilio. eum enim incolumitate usque ad supremum diem frui licuisset et, sicut aequum erat, regnum Coustanlino iinperatricis filio reliminere, ad quein patris aviipie quasi hereditate perlincbat: quo facto, ipsa qnorine Augusta uiaiorem et fiduciam et benevolentiam erga maritum babuisset: senex, iniquo illo ac parum utili consilio inito, suo ipse capiti perniciem impnulens struxit. id ubi rumore impcralrix accepit, inaximo dolore afflicta est, de filii salute timens. ccterum quamvis animo csset sollicito, nemini doloris causain detexit nequaquam tamen Comnenos res fugit, qui opportunittem quam expetiverant nacli, atlire imperatricem statiumt. Isaacins sermonem, praesentc Alexio, ordiri a inatrc iussus, cum Augustam convenissent, “quid est, inquit, domina, quod te non ut heri ac nudiiis terlius Iiiiarem cernamus, sed tacitis curis anxiam, quasi neminem habeas satis fidum, quocum com-

P. 46Β C

2. ἂν ἐκκαλύψειας C, ἀνακαλύψειας P, ἀνακαλύψαι G. 3. ἐκφαίνειν Α. 9. σύνους PG, recle CA. 10. δὲ G. 13. εὐγνώμονες Α et in inargine GP. 18. lege συνίεσαν, ὀξεῖς τε ὄντες, punclo post ἀπόρρητον posito. 20. τε τῇ Α, τότε δὴ P, τοτὲ τῇ G. 21. κατεστήσαντο G, καταστήσαντες PA.

municare rem possis?" illa tunc se aperire noluit, sed suspirans oecet, inquit, qui peregre degunt, qua re angantur, rogare; nani lioc ipsum ad aegritudineni satis causae est. me vero, eheu, ut aliud ex alio afflixit; quaui vereor, ne graviora mox inferantur mala." ad haec nihil amplius locuti; sed deiectis in terram oculis complicatisque manibus, postquam solliciti aliquaiudiu adstitere, consueta salutatione perfuncti, abeunt. abeunt. postridie iteruiu allocuturi veniunt; cuinque Jiilariorem eius vultum cernerent, propius uterque accedit et “tu quidem domina, inquit, nostra es, nos servi fidissimi, quidvis pro maiestale tua parati perpeti. ne cura te ulla conturbet neve suspenso sis animo." his dictis, cum imperatrici fidein dedissent, omni suspicione amota, percipiunt iam, quod occultuin liabebat. quippe acuti erant et sagaces atque ex paucis verbis honiinuin sententiani mente reconditam necdum prolatam assequi poterant. ac slatim imperairicis causani anqilexi, proiixe de voluniate aperteque confiniiant et quodcunque iuberet periculum libenter se propuisaturos promiltuut- gavisuros se cum gaudeule,

D V. 42P. 47

1. κατεπηγγείλατο C χαιρούσῃ Α συγχαιρούσῃ PG. 3. τούτοις G. 0. εἰσηγήσαιτο P, alleruiii G. 8. ἐκέλευεν ἑ G. 15. ὁποδαπὲς οἱ ἐκεῖνοι p. ὁποδαποὶ C, ὁποδαπὸς ἐκεῖνος G, ποδαποὶ έκεῖνοι A. 17. βυσσοδομεύειν Α. 18. μᾶλλον om. Α. 21. ἐγίνωσκε GC 22. βουλομένους Α.

cum flente fleturos, iuxta illutl apostoli; quare se pro popularibus amicisque, eadem civitale orlis, haberet. id unum rogant, si qnid imimici vel apud ipsam vel apud imperatorem adversus se proferrent, exteniplo renuntiaret, ne insidiis eorura opprimcrentur. ceterum liono aninio sit, liortantiir. dco iuvante se, (piantnni posseiit, aiacrilcr auxilinm laturos neque unquam passuros esse, ut Constantinus repno privarelur. atque etiam iureiurando, quae convenerant, Grmare statuunt; diutius enim commorari apnd eam non licuit, ne invidorum suspicionem movercnt. ila aegritudine maximam partein liberati, hilariore iam fronte cum imperalore colloquebantur. ernt enim uterque, maxime Alexius, peritus dissimulandi et qnae animo volveret, speciose tegendi. at invidia in summum aeslum exardescebat, neque quicquam in poslerum eorum, quae barhari ad imperalorein deferrent, Comnenos ex pacto latcbat. iam cum servos duo, qui iii repni aocielatem irrepserant, se de inedio tollendi consilium cepisse compe-

1. τὸ om. A. 2. ἦν: an ἤει? 3. ἵνα p. 9. ἀφορμισθεὶς A. 16. ὁ δὲ. P. 17. παρεκαλέσατο G. 18. ἄμφω A. 20. κοινῆς αὐτῷ: τούτους κοινῆς A, 21. δεξιὸν μέρος τῆς τραπέζης P, δεξ. καθῆστο τραπέζης G, recte CA.

rissent, non ut antea consueverant, ambo simul, sed singiili alternis diebus auiajn frequentabant. ciiius sollertis et Palanieclei consilii baec ratio erat, ut si alter Scytbarum istorum dominantiuin insidiis interciperetur, alter liigeret neque uterque una in barbarorum laqueos incideret. sed longe aliter ac suspicabantur, res cccidit. nam prius superiores contra insidiatores evasere, quod iam accuratissime exponam.

Occupatae a Turcis Cyzici urbis nuntium cum imperator accepisset, Alexium Comnenum statim arcessivit. torle enim dies erat, quo in palatio aderat Isaacius; qui ut intrantem praetcr pactum Alexium conspexit, propius accedens interrogavit, quani ob rem venisset. hic causam stalim indicans, “imperator, inquit, me arcessivit." dein ingressos et solenni salutatione functos, cjuoniam prandii hora erat, niorari paullisper et secum accumbere impcralor iubet. a(??) seiuncti, aitcr dextra, alter sinislra, ex adyerso accumbunt. paul

5. μειλιχίους λόγους G. 6. ἀξιώσεσιν et mox ἀξιωσάμενοι G. 9. ἅλωσιν: κατάσχεσιν A. 12. τῇ φωνῇ G. 15. προήρπασε P. ἀνένευσαν CGA. καὶ oin. G. 18. αὐτοὺς om. G. 21. αὐτοῖς ἔλεγεν Α. 22. ἔτυμοι G.

post ubi qui circumslabant moesto vultu invicem sibi insnsnrrantes conspexerunt, veriti, ne quid servi in se molirentur et periculum iam instaret, furtim nonnunquam se adspicicbant, incerti quid agerent. iam pridem autem omues imperatoris administros blando alloquio, prosequendi honore et omni officiorum genere sibi conciliaverant conciliaverant, quin ipsum dapiferum his artibus, ut hilari vultu se intueretiir, adduxerant. ad quem famulus Isaacii Comneni accedens, “nuntia, inquit, domiuo meo captam Cyzicuin; id enim lilterae inde allatae indicant. ’ ille autem dum cibos mensae imponit, summissa voce Isaacio, quae a famulo acceperat, rcfert, isque exiguo motu labiorum Iratri ideni significat. hic ut erat promptiis ad intelligendum et igne vclocior, percipit statim, quae frater innuit. ita postquam a metu respirarunt, sui ipsorum compotes facli, rcm secum reputabanl, ut interrogati a quopiam, pronipte respondere, aut si forte ipse iiiiperator m consilium se adhiheret, benc consulere pnssent. qnac dnui cogitant, imperator Comnenos intnens, Cyzici cladrm, ipsis, ut pulabat, igno-

1. ἐνήγειραν CG. 3. ἐνεθέρμηναν G. ὁ. φασὶ coni. Hoeschel. 6. ἀπολείψονται G. 11. κατ’ om. P. 14. τε om. A. ποοσεποιῶντο P. δέ τι πλέον Α. καὶ om. G.

tam, cnarravit. at illi (eranfc enim afflictuin iinperatoris ob expugnatas urbes animum lenire paratissimi) erigebant fractum el in meliorem spem excitabant. facile urbem recipi posse; motlo salvus esset ipse, brevi barbaros illos septupli poenam daturos. bac oratione imperator delectatus, finito convivio, reliquum tliei transegit cura vacuus. Comneni ab eo intle tempore longe antiquissimum habebant, aulam frequentare, imperatoris atlministros magis etiam amplecti, cavere ne ipsi adversariis sui perdendi ansam darent, neve odii praetextum ullum praeberent, quin potius omnes atlduoere, ut benevoie tle se et sentirent et loquerentur. praeterea itl agebant, ut Mariam imperatricem arctius devincirent seque totos ipiam spirare et ia oculis ferre confirinarent. Isaacius e matrimonio, ciim sororis eius fiiia inito, liberioris consuetudiuis veniam iiabebat; pater lueus cum illa affinitate, Inm vero maxime atloptionis necessituiline uisns, imperatricem risitabat sine suspicione cuiusquam et invidiam inalevolorniii obruebat, non enim latobant eum et barbarorum illorum implacabile

7. αὐτοῖς om. A. 11. ποιήσωνται G. 12. ἐναπλασάμενοι G. 21. Κυζίκου om. C. μέγας δομέστικος Α. ὢν: ἐν P.

odium et imppratoris levitas summa. itaque non sine rausa se ad Augnstam applicuerunt, ne illico ab adyersariis interirent. levia enini ingenia facile mutant et Euripi instar qtiasi reciproco aestu fluetuantur.

Ita ubi servi isti res sibi nequaquam ex sententia procederc, neque einsniodi hominibus facile pemiciem parari posse animadverterent, crescente in dies imperaloris in eoi benevolentia, post mnlta iiltro citroqne tentata, aliam tandem viam ingressi suut. quacnam ea erat? stattiunt cos una nocte arcesserc, insciente imperatore, comprehensisque ociilos effodere, falso conlicto crimine. Iioc Comnenos non latiiit, ciimque post deliberalionem longam periciiliim proxiine iiistarn cognovisscnt, unam saliitis spem in defectione sitam diicebant, cocpir extrema necessitate protrudebantur. quid enim exspectare oportet, dum ferrum, onilis admotum, luce privet? consilium igitur recondittim habebant. brcvi aiitem post ctim Alexiiis iussiis esset copianim partem aliqiiam in urbcm convocare, adversus Agarcnos, qui Cyziciim urbem diripuerant, profecturam, (erat cnim tuin temporis domesticus Occi-

V. 44D

4. βουρίλα P. 6. βασιλεύουσαν om. A. ὁ δὲ G. 9. ἐνταυθοῖ: αὐτῇ A. 15. καὶ τοῦ: καίτοι τοῦ P. 16. ἀντεπενεγκόντος P. 18. δὲ om. G. 19. κατὰ τοῦ δομεστίκου om. CGA.

dentis,) capta occasione, qnos maxime sibi fidos exercitus dnces cognoverat, cum iis quibus prseerant, litteris scriptis convocavit. ὒ cum ad urbem festinarent, adiit imperatorem quidam ab altero servorum, Boriio nominato, subornatus, quaesivitque ex eo, num iussu eiiis universas in urbem copias magnus domesticus cogeret. imperator statiin Alexium arcessitum interrogavit, verane nuntiata esscnt. ille parlein quldem exercitus suo iussu in urbem coire professus, de univcrsii copiis pernegat, idque ita, ut fidem faceret. nempe exercitu ubiqiie disperso, alium aliunde accepto raandato convenire. qiios qui ex diversis imperii Piomani regionibus confluere cernerent, universum exercitum quasi de composito urbem petere opinari, sola specie inductos. contra haec licet Borilus multa disputaret, praevaliiit tamen Alexii auctoritas, qui omnibus sententiis absolvebatur. Germanus natiira simplicior miniis tiim Alexiuni lacessivit. igitiir cum ne har quidem delatio aninium imperatoris commovisset, occasione ac fidi: cia arrepta, (crat autem vespera,) insidias Comnenis struunt. est

2. ἤθους τε καὶ P, alterum G. 5. ἐμηνίων Α. βορίλας CG, βόριλος Α. 6. ὢν om. G. 10. τέως : κατὰ τῶν Κομνημῶν add. Α. 12. ἐξελθὼν om. CGA. 14. ἀπαγγέλλων Ρ, ἀπαγγελῶν C, καὶ τὸ σκέμμα ὑποδηλοῖ Α. 21. Τζουρου- λῶν G.

omne servorum genus dominls infensum, quibus si noccre nequiverint, ira in conservos versa, intolerabiles fiunt. talem naturam atque ingenium duorum, quos dixi, servorum Aiexius Coninenus expertus est. etenim tantum aberat, ut propter imperatoris salutem Comnenis infensi essent, ut Borilus imperium aftectare dicerotur, quein Gcrmaniis, consilii particeps, diligenter in struendis insidiis adiuvabat. ac consilia inter se, quomodo ex sententia res sibi procederet, agitabant et iam palam eloquebantur, quae hucusque non nisi sub lingua immurmuraverant. quo factum Cit, ut Alanus quidam, niagislri officio fuugcns, qui dudum inter familiares imperatoris numerabatur, consilium perciperet. is media nocte ad Comnenos properavit, niagno domestico, quae comperisset, nuntiatum. sinit qui dicant, haud inscia imperatricc, mngistrum ad Comnenos adiisse. Alexius igilur eum ad matrem fratremque ducit. accepto nefarii sceleris nuntio, oinnes in eo consentiunt, iam pcrncienda consilia esse hucusque occulta et deo iuvante saluti consulendum. itaque cum domesticus copias tertio abhine die Tzurulum, quod parvum in fini-

C D3. μὲν ἔην τὸ δέμας Α. 6. ὐπογύου C ubique. μεμελετωμένην G. 9. γὰρ om. G. 10. συνειδὼς Α, συνειδὼν PG. 13. ἐπαγωνιςάμενος Α. 15. ἐμὲ om. A. 20. ἐπιστωςάτην Α. bus Thraciae oppidum est, perventuras didicisset, prima vigilia Pacurianum convenit. vir is erat exigua quidem, ut poeta ait, corporis mole, sed manu fortis et illustri genere ex Armenia ortus; cui enarrat Omnia, iram atque invidiam servorum et quae dudum in se machinati essent: nune excaecationis periculum instare. ceterum non serviliter pati, sed fortiter agendo, si ita necesse fuerit, mori oportere; hoc esse magnorum animorum proprium. quibus Pacurianus cognitis, cum non cuntandum in einusmodi rebus, sed acriter audendum esse probe intelligeret, “si cras mane, inquit, hinc profecturus es, et ego sequar teque defendam; sin autem in posterum rem differs, me ipsum scias imperatorem aidturum, protenus tua tuorumque consilia indicatum.” cui Alexius “quoniam salute, respondit, meam cordi tibi esse video, quod non dubito dei erga me benevolentiae tribuere, obsequar consilio tuo; prius tamen firmari utrimque fidem oportet iureiurando.” ita fide data et accepta, spondent, si regium solium deus Alexio dedisset, in illum magni dumestici digni- ν. 45p. 51

B 2. ῥηθέντες PG, alterum A. 6. δὲ G. 8. δὲ τῷ μᾶλλον Λλεξίῳ P, δὲ μᾶλλον καἰ τῷ ᾿Α. G, δὲ καὶ τῷ Ἁ. μᾶλλον. C. 12. τι : γε P. 15. πέφυκεν om. A. 18. καιὰ : πρὸς c. τῷ δεομένῳ add. C. 20. διαμάρτῃ A. 22. τὴν ἀνάῤῥησιν τούτου ἐπηύκοντο A.

talem collatum iri, qua modo ipse fungeretur. ab hoc digressus Comnenus Alexius Ubertopulum adiit, virum et iqsum imprimis fortem, consilium cum eo conmmunicavit causamque exposuit, propter quam defeturus, ab eo quoque auxilium petendum existimaret. hic statim annuens, “etiam me, inquit, promtissimum hanbebis salutis tuae prougnatorem." horum autem virorum amicitias Alexius sibi paraverat cum alinnde, tum fortitudine prudentiaque singulari. idem munificentia, si quis alius, utebatur. quanquam non admodum circumfluebat opibus, quippe qui minime avarus divitiisque inhians esset. nec enim liberalitas multitudine domorum aestimari solet, sed Largientis animo. ita fieri potest, ut qui modicis opibus praeditus, pro facultate largitur, liberalis sit; qui autem Croeso Midaque ditior thesauros in terram delodit, nec, quantum res patitur, egentibus suppeditat, eum cum siquis sordidum et avarum et de cumini sectoribus unum appellaverit, a veritate non aberret. his virtutibus omnibus cum viri, quos dixi, Alexium dudum ornatum rognovissent, ut imperium nancisceretur

1. ὁ δὲ Ἀλέξιος: ὅρκον οὑν καὶ ἀπὸ τοῦ οὐμπερτοπούλου λαβὼν Α. 2. δρομαίως Α. 3. οἰκείοις add. Α. δ’ add. A. 5. βαθέος: ταχέως C. 6. αὐτῶν Cocrrexi. 8. τῶν om. P. ἀνεπλέξαντο G. 9. μὲν: δὲ C. γλώττης om. C. αὐτὴν δὲ — ἀνακρουόμενον add. A. 10. κατεμφαῖνον CGA. 15. ὡς om. A. 16. τυρώνιον C, τυρώμενον G. 17. ἡμέραν om. P. 18. ἀφίπτασο Α, ἀφίπτατο PG. 21. τῇ add. C.

admodum optabant. verum Alexius, ubi etiam Ubertopulum iureiruando obstrinxit, festinatione omni domum properat suisque cuncta enarrat. qua nocte pater meus haec gessit, ea diei dominicae erat, quam tyrophagum nuncupant. insequente die primo diluculo urbe tum suis egreditur. quo vulgus cognito, Aiexium ob consilii calliditatem praedicans, ex ipsis rebus cantiunculam contexuit, quae vulgari quidem sermone, ipsam tamen rei rationem praesensioueinque in sidiarum et quae ipse molitus fuerit, elegantissime significat. sententia eins baec fere erat : “sabbato, a caseo nuncupato, quam callide egisti, Alexi ! altero vero post dominicam die velut praepes accipiter evolasti ex cassibus insidiantium barbarorum."

Anna autem Dalassena, Comnenorum mater, cum Botaniatan imperatoris nepoti filiam Manuelis, filii natu maximi, in matrimo-

oυ ἔγγονον, D vovV. 46 p. 52

1. τὸν: τῶν P. ἔκγονον CG. 2. αὐτῆς CG. 10. ὕπνῳ βαρούμενος PG, alterum P in inargine. 11. πυλῶνας C. 12. ὁπλίζεσθαι P. 14. ἐν ᾠ ἦν ὁ G. ἐκγόνη G. 21. Κωνσιαντίνου Α. πεζοὶ C.

nium collocasset, verita, ne, comperta defectione, paedagogus adolescentuli rem imperatori nuntiaret, dolum flnxit callidissimum. edixit vespere praesto esse omnes, tanquam ad adorationem, in sanctis dei ecclesiis pro more faciendam, proditura. aderaut mox omnes, ut solebant, educebantque ex stalxilis etjuos, rjiios diligenter matronis vecturis slernere simulabant. Botaniatae nepos dormiebat cum paedagogo in domicilio, quo seorsim habitabant. circa primain aulem vigiliam cum Comneni in eo iam essent, ut armis instructi fugam ex urbe capesserent, rent, porlis clausis, matri tradunt claves. occludunt etiam sine strepitu fores aedificii eius, in quo neptis sponsus dormiebat Botaniates; neque tamen satis aple valvas commitlere licuit, ne puer edito strepitu expergefieret. inter quae maior noctis pars abierat. paulo igitur anto gallicinium primum, apcrtis vestibuli portis, cum matre, sororibus. coniugibus liberisque ad Constantini usque forum pedibus eunt. ubi postquam salutem sibi invicem dixerunt, ipsi ad Blachernarum palatiun, mulieres ad magnae Sophiae templum properant. sed Botania-

1. βασίλεια: παλάτια CG. παρέδραμον G. 2. σὺν: ἐν CG 10. ἐπαγωγῇ G. 13. εὐθύ G. 18. ἀρχείοις coni. Ducangiu

lae paedogogus ubi experrectus, qnid actum esset, cognovit, face arrepta, donio se proripit fugientesque paudo ante assequitur, quam ad quadraginta sanctorum aedem pervenissent. quem conspicata Dalasseua, fortissimorum filiorum mater, “delatum, inquit, ad imperatorem falsum de nobis crimen audivi; confugio igitur ad sanctas ecclesias, quarum auxilio, quantum potero, utar. inde prima luce in regiam me conferam. quare praei illuc, iit cum primum ianitores fores aperient, cos de adventu nostro certiores facias." ille mora, quod iussus erat, exsequitur. mulieres ad episcopi Nicola aedem properant, quod Refugium etiamnunc solet appellari, prope magnam ecclesiam dudum ad salutem eorum aedificatam, qui criminibus teneutur. ea magni templi veluti pars quaedam de industrin opinor, a maioribus exstructa est, ut quicunque, scelere commisso eo confugisset, poena legitima liberaretur. prisci siquidem imperato res et caesares raagna cura rationibus subditorum prospiciebant. verum eius templi custos, non illico reclusis porlis, qui et undenam essent. percontabatur. hic aliquis ex comitibus “mulieres, inquit, ex Oriente

2. δὲ om. A. 3. ἐπανελθεῖν θέλουσαι Α. 4 ταύταις A. δὲ A. 6. μεμαθήκει Α. 7. πέμπει δὲ πρὸς Α. κίνδυνον ἄδικον ὄντα Α. 20. τῆς πόλεως οὐχ ὡς ἀποστ. ἐξῆλθον Λ. 21. ἅμα δὲ καὶ τὰ Α 22. ἀναδιδάξαντες PA, alterum CG. καὶ τὸν — ἐξαιτησάμενοι ἔλεον Α.

quae, consumto viatico, adoratione defungi cupiunt, ut quam primum domum " quibus ille auditis, fores aperuit introisitque. positridie convocato imperator senatu, postquam illorum fugam cognovit, graviter, ut res postulabat, adversus eos dixit inque domesticum maxime invectus est. tum ad matronas misit qquosdam, Straboromanum et Euphemianum nomine, qui eas in palatium adducerent. quibus Dalassena “renuntiate, inquit, imperatori, filios meos eius inaiestati obedientissimos esse, et lubenti iii omnibus animo inservientes, nec vitae, nec corporibus unquam pepercisse, nullis pro ea periculis non pruuitissime susceptis. at invidia, tuam in eos benevolentiam favoremque non ferens, occasionem eos in discrimen adducendi captare non desiit, atque adeo lucc privare ipsos statuit. quod cum cognovissent, nec tantum periculi immerito sibi parari ferrent, urbe profugerunt, non ut defecturi, sed ut servi fideles, qui et imminens malum effugiant, et consilia istorum maic-

V. 47 10. κεκμηυῖα G. 14. ἀποτμηθείην C, ἀποτμηθείη PG. 18. ἡμῶν Α.

Aetati tuae patefaciant auxiliumque implorent." nihilominus illi ad imperatorem eam evocare. id Anna moieste fereus, “sinite, me, inquit, dei ecclesiain, ut ibi adoreni, ingredi. parum enim decet, cum ad portas venerim, recedere, priusquam immaculatae dominae et deiparae opem invocaverim ad deum et imperatoris animum mihi con- ciliandos." cuius postulati aequitatem legati reveriti, intrare siverunt. itaque illa tarde incedens, ut cpiae et dolore et aetate con fecta esset, vel potius infirmitatem simularet, postquam ad ipsun fere aditum sacri bematis processit, genu bis flexo, cum tertium procum beret, humi subsedit sacrisque portis comprehensis, nisi manus, cla mat, sibi abscinderentur, templo se non ante discessuram, quam crucem imperatoris tanquam sahitis pignus accepisset. Straboromanus, quam de collo pendentom gestabat, crucem ei obtulit; verum illa “non a vobis, inquit, fidem mihi dari cupio, sed ab ipso imperatore quan dixi cautionem poslulo; neque omnino minutam talem cruceni accipiam, sed magnitudinis idoneae." (hoc ideo flagitavit, ut sibi praestitum palam fieret. si snim in parva cruce promissio facta

2. ἄπιθε P. 3. προέφθασε C, ἔφθασε PG. 6. βούλεται C, βούλοιτο PGA. 8. ἐντατικὸν C. 13. ἀφροντισίαν CA. 14. περιορισθεῖσαν C et in margine G. 15. θυγατρῶν G. πρωτοβεστιαρέα C semper.

esset, multitudinem facilc lateret.) “illius igitur, pergit, iudicium atque misericordiam iinploro. ite et mintiate liaec ei." atque uxor, eius nurus, quae aedem ante intraverat, cum primum portae ob horas matutinas reclusae essent, velo, quo faciem obnupserat, demto, “illa quidem, inquit, abeat, si lubet. nos certe, nisi fide accepta, templo non egrediemur, vel mortis conditione proposita." legati, perspecta constantia mulierum, qtiae atidacius iam, quam antea, sese gereliant, veriti, ne tumultus oriretur, redeunt ad imperatorem eique cuncta narrant. qui, ut erat natura comis, matronae oratione commotus, crucem, quam petierat, misit ac plenam securitalem dedit. ita cum templo egressa esset, eam cum filiabus nuribusque includi iussit in Petriorum monasterium feminarum, prope Sideram situm. etiain consoceram eius Caesaris lohannis coniugem, protovestiariam tovestiariam ex dominae nostrae deiparae in Blachernis aede arcessutam, in codein esse iussit Petriorum monasterio. ceterum cellas vinariaw et penarias omnemque rem familiarem iulegram serva-

C λάνθανε.

V

2. μεμαθηκέτωσαν CG, 3. ἀπήγγειλον G. 5. φυλάττοντας G, 6. ἐνέταττεν G. βροσίμων PG, recte C. 13. Κομνηνοὶ: ἀποστάται Α. Βλαχερνῶν: βρόκων P in margine. 17. δὲ Α. 19. πω G. 23. καταλαβόντες: καταλαβὼν τὰ G.

vit. quotidie mane adibant ambae custodes, ecquid de filiis audivissent, sciscitantes. illi, qui simplicius cum iis agerent, enarrabant quaecunque perceperaut. quos nt sibi magis adiungeret protovestiaria, animo ingenuo ac summa liberalitate mulier, iussit eos, quantum cibi vellent, de sua copia capere. quae enini ad victum pertinebant, quo minus importareutur, nihil obstabat. unde custodes tam faciles dehinc ad narranda omnia, quaecunque audiverant, habebant, ut nihil quidquam eas lateret.

Hactenus de mulieribus. Comneni porta, quae ad Propugnaculum Blachernarum erat, occupata clavibusque fraclis, tutum ad imperatoria stabuhi exitum habuere; untle abductis equis, qui utiliores viderentur, reliquorum posterioribus pedibus ab ipsis femoribus ferro recisis, celeriter ad monaslerium prope urbem, Cosmidium in mine, se contulerunt. namque, ut hic nonnihil addam, quo narrati

P. 55

2. συλλαβεῖν om. P. 3. αὐτοὺς P. 8. οὐχ P. 12. τοῦτο G. 14. τῆς ἑαυτοῦ P. 17. εὐαρμοστίαν G. 18. τὴν om. G. 20. γνώμην C.

fiat dilucidior, protovestiariam, cuitia nientionem feci, priusquam imperator eain, ut supra enarravimus, arcssivisset, ibi coiivenerunt eique hine prolecluri vale dixerunt; et Georgium Palaeologum in partes suas traxerunt atque, ut secum deficeret, adegerunt. prius consilia cum eo communicare ausi non erant, cum merito esset suspectus. nam pater Georgii studiosissimus imperatoris erat, ut non sine periculo aperiri tale consilium posset. ac primo Palaeologus haud se lacilem praebuit; quin mnltum ounilcns, reprehendit illorum contra imperatorem inceptum el quod, deteriore inito coiisiiio, se quoipie in socielatem vocarent. sed cum etiam prolovestiaria, Palaecdogi sorus, ut una proficisceretur, instaret et gravissima minitaretur, animo fleclehatur. nec nisi de mulieribus iam sollicitus erat, Anna uxore et Maria socru, nobilissimo inter Bulgaros loco orta, tanta pulchritudine ac concinnitate totius corporis, ut omnium illius temporis mulierum formosissima haheretur quas ut in tuto collocarent, cum Palaeologo et Alexio cordi esset, hoc quidem loco eas amovendas censebant; sed alter in arce quapiam, alter in deiparae acde in Blachernis sita

B 3. τὰ add. C. 6. καταλείψομαι G. 8. lege μελλήσαντες 13. ἐπιταγκος G. καταλαβόντι C, καταλαμβάνοντες Α καταλαμβάνοντι PG. 14. ἡνώθεσαν G. κρίνοντες A. 16. τῶν: an τοῖς? Μοροβούνδου G, Μοροβίσδου coni. Wilken. Hist. Comn. p 84. vid. annotat. ἐπεστάλκασι Α. 17. πρᾶξιν : ἀποστασίαν Α. ἐκείνων CG, ἐκείνῳ PA.l μηνύσοντα Α, μηνύσαντα PG. 21. δρομαίως C.

collocandas existimabant. vicit tandem Georgii sententia. statim igitur feminas hinc abductas sanctissimae Verbi omnia continentis matri credebant; ipsi reversi, unde profecti erant, quid facto opus esset, consultabant. Palaeologus “vos, inqnit, praeire oporlet; ego mox sequar, rem meam familiarem mecum allaturus." forte enim sua bona, quae moveri poterant, illic deposuerat. itaque Conmeni nihil cunctati viam ingrediuntnr; ille vero, postqnam monachorum iumenlis bona imposuit, eodem pergit. cumque cumque Tzurulum, qui est vicus Thraciae, una cum iis advenisset, percommode accidit, ut exercitus a domestico convocatus adesset. iam ad Ducam lobannem Caesarem, in praediis snis Morobundianis commorantem, misernnt, qui de iis, quae sibi accidissent, certiorem faceret. accelerato nuntius itinerr. diluculo extra aedium limina constitit atque ad Caesarem aditum petiit. quem conspicatus Iohannes, Caesaris nepos, qui adhuc puerulus

3. υἱωνὸν P in marginc. 6. ὁ λόγος : ἡ ἀγγελία A. 7. ἀστειότερον A. τοιαύτην πρᾶξιν : τυραννίδα P in margine et A. 9. μεταλαβεῖν CG, μεταλαχεῖν PA. 10. ἥκειν A. ἦψεσιν PG. πανδοσίας G. μεταληψάμενος G. 14. ταῖς ὄψεσιν om. CG. 15. καὶ om. G. 17. συναποστατῆσαι τουτοις κᾴκεῖνος προέθετο Α. 19. φερούσης πορείας Α. καὶ om. Α. ao. βαλάντια ἱκανὰ Α.

erat nec eam ob causam a Caesaris lalere unquam discedebat, accurrit dormientemque excitaus , defecisse Comnenos nuntiat. Caesar hac voce perculsus, puerum alapa inflicta , ut migari desineret, admonuit aspulitque, at ille, paulo post iterum ingressus, eundem nuntium refert, ipsa Commenorum ad eum adhortatione addita. in qua quidem inerat sententia lepidissime expressa, qua simul quid factum esset ab Alecio, ita significabatur: "nos opsonium paravimus opulentum nec sine condimentis; tu si adhiberi ad convivium vis, lac quam primum adsis, lautissimi epuli particeps futurus." lohannes, erectus in cubitum, cubitum, introduci nuntium iubet, a quo cum audivisset, quae a Comnenis gesta erant , “hen " exclamat, manus obtendens oculis. ac barba parumper prehensa, ut qui multa secum interea reputeret, in hoc tandem animum defixit, ut et ipse voluntati eorum obsequendum duceret. statim igitur equisonibus arcessitis et equo conscenso, ad Comnenos proficiscitur. in via obviam factus Byzantio, qui satis magnam vim auri Cpolim porlabat, Homericis illis verbis eum interrogat, quis et unde gentium esset; cumque cognovisset, multum

B C

4 εὐπράξεων G. 5. αὐτὸν τούτῳ συγκαταλῦσαι A. 10 τὸν τοιοῦτον : αὐτὸν A. 16. τοῦτο? 22. μεταλαβὼν G. 23. παραταττόμενον PG, alterum CA et PG in margine.

eum pecuniae vectigalis ad cubiculum imperatoris ferre, flagitat, ut secum divertat; postridie, quo vellet, abire passurum. cunctanti illi ac inoleste ferenti institit vehementius, donec impetravit. quippe miro erat orationis cursu sententiarumque gravitate, ac persuadendo valebat quasi Aeschines alter vel Demostheues. cum hoc igitur diversoriolum quoddam ingressus, omni comitate et accumbere secum eum iussit et nocte ut commode cubaret , curavit. sub diluculum, cum sol orbem conscendere properat, properavit etiam Byzantius , equis stratis, in urbem pergere. quo conspecto, Caesar “desiste, inquit, et nobiscum veni.’ sed ille , qui nec, quo proficisceretur, sciret, neque causam, quamobrem tam benigne ab illo exceptus esset , teneret , iterum abnuebat, Caesarem eiusque blanditias suspectans. is contra instare, rehictantem trahere et graviora luiuari , nisi, quae iussus esset, faceret. ubi ne sic quidem obtemperavit , sarcinas eius omnes suis adiungi et iter continuari iussit; ipsi, quocunque liberet, veniam eundi dedit. qui cum ueque regiam auderet adire, veritus ne in cu-

2. om. G. 4. ἔμφρουρος G, ἐμφρούριος P. 6. δὲ πάλαι μὴ P, πάλαι om. G. an δὲ πάλιν ? 11. ποταμὸν om. CG. 12 καὶ om. A. ὅπη G. ἅμα A, ἀλλὰ PG. 14. φοιτήσωσι Α. 15 συντίθεται GA. ὅρκων P. 16. τούτου Α, τοῦτο PG.

stodiam traderetur, si ad quaestnrps sine ppcunia venisset, neqiie rursus propler reriim moliini ac perturbationem, ex emergente iani Comnenorum coniuratione ortam, domum reverti vellet, Casesarem vel invitiis secnlus est. forte autem Contigit, ut Caesar, cum iter hinc pergcret, Turcis oliviam fieret , qui modo Eurum fluvium Lraiecerant. adductis igitur hahenis siibsistens, postquain unde et quo tenderent, interrogavit , magnam iis niercedem et omnis generis bencdcia promisit, si ad Cumnenos secum proficiscerenlur. ubi annuerunt, ille iusiurandum a ducibus eoruin exegit, quo pactum confirinaretur. hi statim consuetudinc sua inreiurando dato, Comneno se auxilio fore, alacriter pollicentur. itaque Caesar ciim Turcis ad Coinnenos processit; quem cum procul illi conspexissent , nova preada incredibiliter laetali, maxime Alexius pater meus , jtrae gaudio, quid agerent , ncsciebant , progressusque obviam Alexiiis, Caesarem amplexus et osculatus eal. quid deindc? ingrediuatur, Caesare

2. ἐπισπεύσαντος Α. 4. τοῦτον : τὸν Ἀλέξιον Α. 6. Βοανιάτου GA. 7. δ’ ἱκανὰ παυσάμενοι G. 8. αὐτῇ Α. ΙΙ. δ’ G. πάντες G. 12. ἰδεῖν oin. CG. 14. ἄπαντες G. 17. ἡμειρομένων P. P. 22. καὶ om. G.

snasore et impulsore , viam , quae in urbem ducit. passim ex appidis homines ultro affluebant imperatoremque salutabant Alexium, praeter Orestiadis incolas; qui cum pridem ei propter captum Bryen nium infensi essent, a Botaniatis partibus stabant. Athyrae unum diem ad sedandam lassitudinem morati , Schiza perrexere , qni et ipse vicus Thraciae est , ibique castra posuerunt.

Suspenso autem animo omnes, quid futurum esset, exspectabant, dum pro suo quisque studio imperatorem deposcunt. plerique Alexio eam dignitatem optabant. sed nec Isaacii quidem familiares otiosi erant ; quin omnes , quantum poterant, sollicitabant. ita resvox conventura videbatur, alteris hunc, alteris illum ad imperii gubernacula provehi cupientibus. aderant tum temporis, qui affinitate cum Alexio coniuncti erant, Caesar Iohannes Ducas, quem supra memoravi, promptus excogitandis, acer exsequendis rebus, quem et egp per breve tempus olim vidi ; praeterea Michael et lohannes nepotes eius et qui horum sororem in matrimonio habebat, Georgius Georgius

18 λόχοις P in niaryine , λόγοις PG. 19. ἡμῖν G. 20 φεισάμενος P. 21. ἐλθών P. γ’. μόχθων CG. καὶ κακοπαθείας κακοπαθείας G.

logus. hi sibi invicem adcsse, laborare, multitudinem ad suam sententiam tentiam traducere, omnen, quod aiunt, , movere funem, omnem callide adhibere machinam, ut Alexius renuntiaretur. ita versa hominum sententia, numerus eorum, qui Isaacio favebant, paulatim imminutus est. etenim nemu unus resislere potuit potuit, ubi Iohannes Caesar erat , qui ct ingenio et corporis proceritale et forma regia omnes longe snperabat. quid autem a Ducis non factum, quid non dictum, quid non promissum sum singulis ducibus, tum universo exercitui, si Alexius imperatoris dignitate ornaretur? “makimis, inquibant, danis honoribusque vos aflicciet pro cuiusque merito, nec forte quadam, quemadmodum imperiti et ignari duces solent; propterea quod tam diu dux vester est et magnus Occidentis dumesticus, eadem vobiscum mensa tisus et, sive insidiandum sive acie pugnandum erat, periculorum socius fortissimus; qui nec corpori, nec vitac ipsi pcpercit, ubi salus agebatur vestra ; qui montes agrosque saepe vobiscum peragravit et quanti in miltia labores ferendi sint, ipse expertus est; qui ut uni-

BC V. 51

2. γε om. G. 3. to om. G. 10. τούτου G. ὑποσαίνει C. 17. δ’ Α. 20. Καρπιανοῦ CG, Καρπιανῶν P, καρπιανὰ A. vid. annotat. 21. ἀμφοτέρων om. Α. au. γενόμενος G.

versos, ita unumquemque vestrum bene novit et cum ipse forti animo sit, strenuos milites plurimi facit." haec quidem Ducae; autem fratrem summo in omnibus rebus honore habebat, vel propter fraterni amoris vim , vel potius , (nam et hoc dicendum est,) cum universus exercitus ad Alexium se converteret et ut imperium acciperet urgeret, Isaacio autem ne tantubim quidem studeret, tanquam imperio sibi certo et rebus ad voluntatem fluentibus , consolabatur fratrem spe imperio potiundi, potiundi, incommodi inde capturus, si ipse ab universo exercitu ad summos honores quasi abreptus, fratri subblandiretur verbis et cedentis speciem prae se ferret. ita cum tempus trivissent, milites ad praetorium convocantur, magna exspectatione et sua quisque vota rata ut fiant optantes. surrexit Isaacius purpureumque calceinn fratri induere conatur. quo saepius recusante, “sine, inquit; per te deus gemis nostrum ad pristinam dignitatem revocare vult." simul oraculum in mentem ei revocat, quod olim Iocum, qui Carpiani vocatur, cum ex regia uterque frater domum rcdibat, proditum erat. nam eo cum pervesinissent, , obviam fit homo

DP. 59 yetTO

1. ἀπηντηκὼς P. ἄλλος A. 7. ἔντειναι C. 9. αὐτόκρατορ C, αὐτοκρὰτωρ PGA. Ἀλέξιος Α. 12. δὴ οm. C. καὶ tertium om. G. 13. εἴπω G. ante καταλάβοιτο add. καὶ P. 17. ἠξίουν GP, recle C. 21. εἶναι ἐφθέγγετο add. A. καὶ ἐκεῖνον minus recte coni. Hoeschel.

an homine aliquis niaior, fulurarum rerum certe scientissimus; qui sacerdotis quidem specie , nudo capite, conia coma cana, barba horrida, pedes ad equitem Alexium accessit et crure comprehensum ad se attraxit insusurravitque Davidicum illud “intende, prospere procede, regna propler verilalem et niansuetudinem et iustitiam." quibus adiunxit “imperator Alexi." haec lociitus et quasi vaticinatus, evanuit Alexiumque effugit, licet omnia circiimspicerel, atque adco habenis effusis persequeretur, an furte a deprelienso, quis et unde esset , perdisceret. nihilo tamen niinus latcbat visns. reversum Isaacius fraler multum de iis quaesivit, quae vidisset, et ut arcanum sibi aperiret, rogavit; cumque inslaret Isaacius, Alexius primo tergiversatus est, dein quid secreto sibi dictum esset, detexit. id licet palam ct Cumi fratre colloqucns, pro figmento et praestigiis haberet, tamen cum sancti, quem viderat, viri speciem meiile reputaret, rctulisse is theologum, tonitrui filium, Alexio vidcjiatur. haec senis oracnla et quae vcrbis ab co significata erant, ubi Isaarius re ipsa

C

1. παρείκαζεν οm. C. ἐπὶ P. προφοιβάσματα Α. εἷπεν om. A. 3. ὁ : καὶ Α. ἐθεάσατο G. 6. τὸ ἐντεῦθεν γοὺν Α. 8. καὶ om. C. 9. τῷ ἐμῷ πατρί : αὐτῷ Α. 12. εἰς A, ἐφ’ GP, ἐς P in margine. τὸν om. A. 13 om. G. 22. ἁλουργὸν GA.

comprobata vidit, vehementius fratri institit ac paene vi coegit, ut calceos pnrpureos indui sibi sineret, praesertim cum universi exercitus ardentissima in Alexium studia nosset. tunc initium acclamandi Ducae fecerunt, cum aliis de caussis Aiexio et ipsi cupientes, tum maxime quod propinqua eorum , Irene mater mea , rite ei nupserat. idem , qui sanguine cum iis coniuncti erant, simul alacriter faciebant; quos cetera multitudo excipiens, ad coelum usque voces efferebat. ac mirum quid eo tempore contigit, ut qui modo discordes inter se , mortem obire malucrant, quam sententia sua decedcre , consentirent momento, idque ita , ut dissidium inter eos unquam fuisse , cognosci non posset.

Quae dum peraguntur, rumor differebatur, Melissenum cum exercitu satis magno Damalim usque progressum, imperatorem acclamatum purpuraque indutum esse. cui fauaae tunc fidem fidem non

P. 60 2. καὶ δὲ G. ἤδη οm. A. 3. πως Α, πω C, που PG. post διεξιούσας C atld. περὶ τῶν τοῦ Μελισσηνοῦ πρεσβέων eundem titulum G in margine habet. 4. ἐπ’ ἐμὲ P. 8. τῇ μετασχέσει Α. 10. ἡμᾶς A. ἀῤῥήτῳ G. αἷμα Α , αἴματος PG. II. ὁ πάντα IHi, recle CA. 13 μεταφερώμεθα C. 16. ὑμῶν C. 18. ἐώας Α, Ἀσίας PG. ἐκχωρήσετε Α, ἐκχωρὴσητε C, ἐκχωρήσοιτε PG. 21. ἡμῶν om. Α. τὰ οm. C

poterant. verum ille, de rebus a Comnenis gestis et ipse certior factus, legalos celeriter ad cos misit. qui cum advenissent, litteras tradide. runt, in quibus haec fere scripta erant “deus me usque Damalim incolumem cum exercitu servavit. vobis quoque quid acciderit cognovi et quomodo a servorum illorum maliggnitate dirisque insidiis dei providentia vindicati, saluti vestrae consulueritis. quoniam autem el. affinitale, id quod in divini beneficii parte pono , vobiscum iunclus sum, et voluntate immutablilque in vos animo ne consauguineorum quidem vestrorum (deum rerum rerum omnium iuddicem testor) ulli concedo, in comune consuledo salutis nostrae stabilitatem confirmare nos oportet, ne omni vento huc illuc agitemur, sed bene constitutis imperii rebus, satis firmo fundamento innitamur. id sine dubio contioget, si urbe a nobis deo annuente capta, vos Occidentis res res administretis, mihi Orientem regendum concedatis, corona alque purpura induto et, quemadmodum imperatoribus mos est.

1. A. a. καὶ add. G. 3. ἐξάγοιτο CG. 4. ἀπόκρισιν μὲν τηνικαῦτα οὐκ Α. 7. ἐκ νέωτα PG, reite CA. 8. Μαγγάνη C ubique, Μαγκάνη PGA. 13. μετακαλεσάμενος CG. τούτους om. G, τοὺς πρέσβεις Α. 14. lege καἰ ταινίας ἀξιωθῆναι καὶ εὐφημίας. 18 τιμίας acld. C et in margine P. ao. μὴ : lege μὲν.

simul cum nomine illius vestrum, cui imperium defcretur, renuntiato. ita et acclamatio communis fiet et licet, locis negotiisque disiuncti , animo tamen uno eodemque erimus ac siunma pace a duobus imperium administrabitur." haec cum legati retulissent, nihil in certi responsum. postridie iis arcessitis, Comneni multis verbis, ca qnae Melissenus proposnisset , fieri non posse , demonstrarunt ; ceterum quid consilii de ea re cepissent, breri ipsis indicatum iri per Georgium Manganem cognomine, cui legatorinn quoque curam demandaverant. inter quae nec urbis oppugnationem negligebant omniuo , sed velitatiouibus, quantnm poterant, muros teutabant. postero autem die arcessiverunt eos et quid sibi placuisset, docuerunt. caesaris dignitatem et taeniam et acclamationem et qui reliqui eius dignitatis bonores essent , Melisseno se concedere ; praeterea attribuere se eidem Thessalonicam urbem maximam, in qua etiam praestantissima aedes in nomine magni mngni martyris Demetrii condita est, ubi unguentum, e venera-

D

1. ὁπ’ αὐτὸν C, ἐπ’ αὐτῶν PG. 4. χρυσοβούλλων λόγων — βεβαιωθέντων CG. 6. ἀρτιφανεὶς PG, ἀρτιφανὴς Λ 9. χρυσοβουλίου Α. δ’ ἐπὶ Α. 14. ἄλλα τε codices, correxi. 17. δ’ οὖτος A. 18. ἐνισταμένοις G.

bili eius loculo semper scaturiens, maximas sanationes iis adfert, qui cum fule accedunt. has conditiones quamvis aegre ferrent legati, tamen improbatis quae contra monebant, cum multum eorum ad urbem apparatum et magnas Alexii copias viderent ac temporis angustiis iam premerentur, veriti, ne capta urbe Comneni etiam magis sibi confidentes, ne ea quidem, quae quae nunc proiuiltc rent, concessuri esscnt, postularunt, ut bnlla atirea, rubris litteris subscripta, haec sibi connrniarcutnr. annuit Alexius, novus imperator, et statim Georgio Mangani , qui ab epistolis erat, arccssito , ut bullam auream conscriberet, niandavit. vcrum is triduo rcin dlstnlit , aliud alio tcmpore praclexens; modo diurno se laborc defessum noctu litteras perficcre non potuisse causabatur, modo perfectas noctu scintalla, quae quae incidisset, conflagrasse. haec atque alia talia Manganes praetendens et quasi mangonizans alias aliter rem procrastinavit. interim Comneni ulterius progressi, Aretas quae dicuntur celeriter occpant. est is locus prope urbem situs, leniter ex planitie editus et infra stantibus collis speciem praebens, altero latere ad mare, alter

P. 61 V. 53

3. ὑπέρ G. 4. τοῦ om. G. 6. ἀνέγειρεν P. 10. καὶ ter tium om. G. 1 1. γε om. Λ Κομν. ἀποστασίαν ὁρῶν Λ 13. ἐπαγομένην CG, ἐγγίζουσαν Α. 19, τότε μόνον P. ἀνέπνει πωει em. Diesterwegius, codices ἀπέπνει. 20. αὐτῷ Α.

ad Βyzantium vergens, reliquis duobus ad septentrionem et occiden tem spectantibus, omni vento expositus, liquidae et bibendo idoneae aquae fontes perennes, perennes, plantis autem atque arboribus adeo infecundus, ut a lignatoribus abrasum diceres. ibi imperator Romamis Diogenes, amoenitatem loci et coeli teiuperiem secutus, brevis rusticationis cationis causa magnifica et regibus apta aedificia exstruxit. quo cum pervenissent , miserunt qui muros tentarent urbis , uon turribus aut machinis, cum id ne per tempus quidem liceret, sed peltastis, iacula toribus , hastatis et gravis armaturae militibus missis.

Sed Botaniates, cum et Comnenos maguo ac variis ex hminibus conflato exercitu ad ipsas urbis portas iamiam appropinquasse, et Melissenum Nicephorum Damalim pcrvenisse haud miuoribus copiis parique principatus invadendi consilio cognosset, animi anxius et utrique obsistendo impar, ad hoc propter seneclutem iguavus atque timidior, licet adolescens fuisset fortissimus, tautum a metu tum respirabat, quautum moenibus circumseplus erat, mec ab imperio

2. δὲ : an γὰρ? 5. ἐνδεδυμένος G, ἐμβεβηκὼς A. 10. ταῦτα δὲ ὅλης P, δι’ G, καἰ δὴ δι᾿ οὔλης Α. τῆς add. Α. συνέψεσθαί Α. 16. οὐ πάνυ πρώην A. βεβλημένος A. 18. τὸν om. G. 21. ἄβαν A.

abdicando abhorrebat. quo factum est, ut etiam cives trepidarent, et expugnari omnia undique posse viderentur. at Comuenis cum urbem νἰ capere diflicillimum videretur, (nam copiae eorum ex omni genere peregrinorum aeque atque indigeuarum collectae erant; ubi autem multitudo varia est, ibi varia eliam appareut studia,) itaque cum Alexius, novus imperator, urbem haud facile capi posse intelligeret et militum inconstantiam pertimesceret, consilio mutato, blanditiis ac promissis nonnullos ex iis, qui moenia defenderent, sibi conciliare eorumque voluntatem quasi furari statuit; quorum auxilio urbem caperet. quod cum tota nocte animo versasset, primo mane in Caesaris fentorium se confert, consilium cum co communicat rogatque, ut moenia et propugnacula eorumque custodes, qui varii crant generis, secum exploratum iret et quomodo urbe potiri possei, specularelur. sed is aegre adduci poterat. cum enim monachi veslem hand ita pridem induisset, merito verebatur, ne si moenibus accederei, risui esset iis, qui in muro turribusque consisterent. neque id eum fefellit. cum enim invitus Alexium secutus esset, statim conspicati ex muro, patrem eum irridundo salutabant, opprobrio quodam nd-

1. ἐπισκήνιον Α. 2. πρὸς δὲ : ἀλλ’ ἐπὶ Α. 4. κρίνωσιν P 11. δουλεύων PG, correxi. 18. καὶ κλῆρον om. CG. 22. ἀποπειρώμενον — βάλλειν A.

dito. at ille attracto in frontem cucullo, ubi se intus abdidit, convicia nihili duxit, toto animo ad ea, quae agenda eraut, intentus. solent enim, qui constanti sunt animo, perseverare in proposifo ei quae extrinscus interveniunt, contemnere. explorabat igitur, quinam quibusque turribus prnesidio essent. cunique immortales quos dicunt, (est ea iuaxime peculiaris exercitus Romani pars) hic praesidere co gnovisset, illic Barangos Thule oriundos, (barbaros dico securibus armatos) alibi Nemitzos, gentem et ipsam barbaram et dudum Romanis servientem, suasit Alexio, ut neque Barangos neque immortales aggrederetur. hos enim, utpote indigenas, necessario summa erga imperatorem voluntate esse et mortem potius oppetituros, quain ad aliquid in eum moliendum adducerentur; qui autem securim luimero lerrent, tanquam pignus et hereditatem a maioribus traditam accepisse in imperatores fidem eorumque custodiam, quam inviolatam servarent neque ullam omnino proditionis mentionem ferreut. at nemitzos si adiret, nequaquam fortasse a spe destitutum iri, sed aditum per

2. τούτους C, τοῦτο Α. τούσδε PG. 7. ἐλπίδα Α. 14. εἰς : πρὸς C. 15. αὐτῇ A, σῦν τῇ PG. άπολολωκέναι PG, recte A. κρυφίνους Ρ. 17. τὸ σὺν. G, τι P. 19. τε C, τὸ PG. πράγματα. Ρ. in margine, πρᾶγμα PG. μόνον C et in margine P, μὴ PG. 22. προσῆκε P. ᾧ G, ὁ Ρ, ὃς Α.

turrem, quam tuerenfur, nacturuin. haec velut oraculo dedita Alexius accipiens, misit, qui Nemitzorum ducem sub nuirum diligenter quaereret. illo deorsuni prospectante, post multa ultro citroque verlta habita, de urbe prodenda convenit. quem nuntium cum ex insperato miles attulisset, Alexius quique eum comitabantur, magnopere gavisi, alacriter ad equos conscendendos se pnrarunt.

Quae dum geruntur, Melisseni lcgati hullam auream promissam flagitarunt. Mauganes statiml arcessitus qui afferret, scriptaiu quidem bullam esse dixit, verum vas, cpio ad subscribendum imperatori opus esset, cuin ipso stilo se perdidisse aflirmavit. etenim callidus erat homo futura facile prospiciebat, ex praeteritis, quid utile esset, captahat, praesentia diiudicabat verissime atqne ad voluntatem suam callide transferehat, miro praeditus artificio, res, dummodo vellet, tegendi. itaque differebat litteras conscribere, quo suspensas Melisseni spes teneret. ad quem si bulla aurea, qua caesarisl diguitatem

1. χαρίζετο P, ἐχαρίζετο Α, κατεχαρίζετο CG. 2. CA, ἀποπέμψατο G. ὅλος ὅλος C. μαγγάνωμα G. 5. του χρυσ. : τῳ C. χρυσοβουλλίου Α. 8. σφοδρώτερον PG. recte Α 9. χρυσοβούλλιον Α. 11. κατασχεὶν αὐτὴν θεοῦ ἐπαρήγοντος C, θεοῦ ἐπαρ. ἐφ’ ᾡ κατασχεῖν G. 12. ἡμῶν Α 13. γε om. GA. ἀπαντήσει CA, ἀπαντήσῃ PG. 14 πρᾴου γενομένου C et in margiae PG. 18. Γιλπράκτου: αὐτοῦ Α. 21. ἔλευσιν G.

ei largiretur, celerius, quam necesse erat, perveniret, verebatur, ne contemto hoc honore, imperium omnino, quemadmodum, ipse Comnenis significaverat, appeteret et in facinus aliquod audax prorumperet. hoc igitur consilium et mangonium erat Manganis, cum bullam auream caesaris conscribere procrastinaret. tempore autem instante, quo Comneni in urbem invasuri erant, ubi iegati dolura suspectarunt, vehementius instabant bullam auream poscere. quibus Comneni haec fere respondent. “quoniam in mauibus urbs est, quani ut iuvante deo recipiamus, iam movemus, ite atque hoc ipsum domino vestro renuntiate, ilUubjue adilite, si prospere res procedant, facile omnia, ciim ipse ad nos venerit, es utriiisqiie nostnim sententia conventura." legatis ita Georgiuin Palaeologiim ad ducem Nemitzorum Gilpractum miserunt, animum eius exploraturum. quem si paralum, ut promiserat, ad intromittendos Comnenos cognovisset, signum condictum daret; eoque conspecio

V. 55D P. 64

2. μάλα om. P. ἐδέξατο Α. 3. ὁ ἀνήρ Α. τἀς om. CA 11. πρὸς G. 12. βραχύ PG, ὀλίγον A. 15. lege τὸ τε 19 αὐτοῖς om. A. ἀνοίξαντος, αἳ τῆς χαρσίου κικλήσκονται Α. 23. ἅμα : τε Α. ἐπὶ νεμήσεως PG, recte A.

ipsi sine mora in urbem festinarent, Georgius autem, celeriler turri ascensa, porlas aperiret. libentissime hic ad Gilpractum iler suscepit, quippe qui promptus ad bellica facinora et urbium expugnationes esset, ut illud ipsum τειχεσιπλήτης, quod de Marte Homerus dicit, quadrare in eum videretur. Comneni, universo exercitu instructo et pcrite ordiuato, lente progressi, ad urbem turmatim accesserunt. vespere autem Georgius Palaeologus ad muros appropinquavit et, signo a Gilpraeto accepto, in turrim ascendit cum suis. interim Alexius, liaiid prociil ab urbe valiuin iecit castraipie bene metalus est. postquam exiguam noctis partem ibi consedit, presso gradu incedesn, (ipse cum lectis equitibus et militum flore mediam aciem tenebat, velitibus in agmiiia partitis,) diluculo ipso sub moenibus copiis omnibus couslilit. milites in speciem praelii erat armati, ut qui intus erant, percellerentur. verum ubi Palaeologus signum de muro dedit portasque aperuit, promiscue irruunt, non servato ordine, sed te-

1. ἔτους εφπά Α. μηνὶ ἀπριλλίῳ CG. Ἀπριλίου P. στράτευμα Α. 6. καρσίου P, διὰ τῆς εἰρημένης πύλης Α. εἰσηληλύθασιν διὰ — πύλῃς P. 7. περὶ alterum: διὰ A. 10. μόνου Ρ. 12. ἀφιστάντες A. 16. δὲ om. A. 17. τῶν δύσεων A. 18. ἀπό τε τῆς ἵω om. C. 19. ἤδη om. G.

mere, ut fors ferebat, clypeis, arcubus hastisque instructi. erat dies quintus magnae hebdomadis, quo raysticum pasclia et sacrificamus et coniedimus, indictione quarta, anni 6589 mense Aprili. ita universus exercitus, peregrinis iudigenisque militibus constans, in urbem, quam diubim omnis generis opibus ac terra marique continuo importatis divitiis refertara norant, celeriter per Cliarsiae portam invasere et per omnes plateas, per trivia et bivia vagantes, non a domibus, uon ab ecclesiis, nec ab ipsis quidem locis, quae adire nefas est, alislinebant, opulenta inde praeda capta. modo a cnedibus temperabant: ceterum audacia et libidine grassabantur. quodque peius erat, ne indigenae quidem ab eiusmodi faciuoribus se continebant; sed sui quasi obliti et moribus in peius mutati, impudenter eadera, quae barbari, perpetrabant.

Haec cum Nicephorus videret et quantis difficultatibus circumventus esset perspiceret, Comnenis ab Occidenle instantibus et ab Oriente Melisseno prope Damalim iam consideute, consilii inops Melisseno maluit dc principatu cetlere. obsessa autem iara urbe a

2. θεραπόντων om. PA, add. CG et in margine Ρ. διὰ τοῦ στόλου om. PA, add. CG et in margine P. 9. ἀπευθῆναι Ρ. 10. κεραίαν CGA. 21. αὐτὸν om. G.

Comnenis, uni c fidissimis ntlministris mandnvit, nt Melisseniim classe in regiam adtlticeret; comitabatur eum spatharius quidam fortissimus. at priusqtiam imperatum porfici posset, urbs capiliir. ac Palaeologus quidem, uno e suis assumto, ad mare pedibus descendit. ubi cum naviculam invenisset, slatim ea conscensa, remiges rccta in locum vehi iubet, ubi classis pro more stationem habebat. iamque appropinquabat. ulteriori ripae, cum illum, qui a Botaniate ad Melisscnum arcessendum missus crat, classem expedientem conspexit; spatharius una e navibus bcllicis velicbatiir. qucm simulac e longinqiio cognovit, (nam familiaris eius olim erat,) adnavigavit et salute dicta, cum unde et quo proficiscerelur percontatus esset, rogavit, ut se in navem admitleret. sed spatharius, qui eum sciilo gladioquc instructum conspiceret, metu affectus, “libenter, inquit, exciperem, nisi tc vidercni armatnm." ille sine detrectatione paratum se ostendit el scutuni et gladium ct gaicam deponere, modo in navcm se recipere vellet. atque ubi arma eum sparharius posuisse vidit, in navem admisit et

B 1. ὀβριμοεργὸς Α, ὀμβριμοεργὸς PG. 2. πρὸς add. C, καὶ πρὸς τὴν Α. 4. post σφῶν add. αὐτῶν Hoeschel ἐνεγκεῖν A. 6 ἀναγορεύεται A. καὶ om. A. 11. αὐτῶν om. A. 12. δὴ: δεῖ A. 16. τὴν om. A. ἤδη om. GA. 17. καὶ om. P, add. GA. ἑιεραλκῆ G. 20. ἠπεῖλκεν P, ἠπείλη σεν CG. 21. δεσμώτην CG.

amantissime amplcxus est. PalaeoJogus autem, qui vir erat animo alacri, ne ulla quidem cunctatione facta, quae agenda erant aggrf ditur. atque in proram insiliens, remiges ita interrogat. “quid, in quit, agilis, fjiiove pergitis, vestris capitibus mala maxima paraturi ? urbs, ut videtis, capta est; qui modo magnus domesticus erat, nunc imperator renuntiatus est; cernitis satellites eius et acclamationem auditis; neque alter amplius locum in regiis acdibiis habebit. bonus quidem Botaniates, sed muito Comneni meliores; niagnus Botaniatae exercitus, sed noster multo maior. non igitur vos decet, vestram ipsorum vitam uxoresque ac liberos prodere; sed cognito, urbem ab exercitu universo occupari, signisque erectis, acclaraationem omnium ore fieri, et magnum nuper dfjmesticum iam imperatorem palatium accedere, regiis decoratum insignibus, retro navigandtim vobis atque ad eum transeundum est, quo viin victoriamque certam ipsi reddatis." liac oratione commoti, omnes obsecuti sunt; quod cum spatharius moleste ferret, strenuissimus Georgius ille Palaeologus mi

1. καταλαβεῖν PG, καταβαλεῖν F et in margine P. 3. καὶ μὴ βουλόμενον C. 4. στρώματος GA. δεσμώτην CG, δεσμήσας PA. 5. δὲ : οὑν Α. 6. στόλος : Hoeshel. atld. ἦν. vid. annntat. 11. σὺν τῷ στόλῳ παντὶ A. 13. ἐρεσίας G. 14. πειρώμενοι C, βουλομένους Α. ἀπείργειν Α, ἀπεῖργεν PG. 17. ἐθεᾶτο Α. 19. δ᾿ οὐ Α. 20. μὲν G. αὐτὸν ὠνόμασε Α.

nabatur se vinculis eura in navis tabulato adstricfnrum vcl in raare demersurum. ac statim Palaeologo praeeunlc, remiges acciamavere; spatharium auteni rerusanteni et aegre lerentem in navis tabulalo vinciri inssit. pauliim iiide provectiis, clypeo et gladio resumtis, eo appulit, ubi classis stabat, perfecitque, ut ab omnibus naiitis Alexius imperator consalutaretur. cumque ibidem eum ipsum, cui Botaniates negotium dederat, classe assumta, Melissenum traiiciendi, offendisset, statim captum detinuit nautisque praecepit, ut naves solverent. quo facto, cum classe ad arcem advenit et arclamationem alacrem fecit. ibi remigatione omissa, naulas quietos consistere iussit, ut, qui ex Oriente traiecturi essent, intercluderentur. paulo post cum navem vidisset ad magniim palatiura applicari, navigii sui remij-ibus qiiam niaxime iucuinbere iiissis, navem assequitur. in qua ubi suum ipsius patrom conspicatus est, statim in debitam parentibus veueralionem surrexit. ncque tamon hilare is eam adspexit, nec vero lucein appellavit suam, ut Itbacensis olim Ulyssea Telemachum cum primum viderct. ibi enim convivium et

B 1. θεασάμενος· ἀλλὰ λοξὸν βλέψας καὶ μωρὸν αὐτὸν καλέσας 4. οὐχ P, οὐ G, correxi. 7. οὐκ om. G. 8. ἐπέβαινεν C. αὐτὸν καλέσας P. 9. ἐπειδὴ Ρ. 12. Νικηφόρος ὁ om. A ὁ alteniin adcl. C. 15. τοῦ Βοτανιάτου A. 16. βαρβάρους PAG, βαράγγους C. 19. γέ μοι πείθῃ, πρὸς τὸν παλαιολόγον φησὶν A.

proci et certamen et nervi et arcus, et praemium victori piulica Penelope proposita, et Telemachus non hostis, setl tanquam filius patri suppetias veniens; hic pugua erat et bellum, et diversa uterque sequebatur. nec alterum alterius sensa latebant, quanquam eirectu aclliuc carebat consilium. itaque stultum appelians filium, “quid huc, inquit, venisti " cui Georgius, “quandoquidem qui me interrognK pater meus es, " at pater “exspecta, inquit, pauihihim paullulum; et si quiclem me iniperator aifcliet, brevi " haec lociitus Nicephorus Palaeologus abiit in regiam. qui cum dispersos vidsset omnes et praechie sludio pahmtes, facile eos deleri posse ratus, a Botaniate petiit, daret sibi oriundos ex Ihule insula Larangos, cjiiorum auxilio Comnenos urbe pelleret verum Botaniates, in desperatione rerum sua rura perseverans, abhorrere se a civili bello fingebat, et “si me inquit, audis, Nicephore, quoniam in urbem ingressi Comneni suni de pace cos adi." ille licet invitus, tamen

DΡ. 67Β

2. περὶ τὸ μον δίον A, unde Hoeschel. coni. μονάδιον. ἁγίου add. A. 3. εἰ C, ἢ PG. 8. κατὰ CG, ἀμφὶ FP. 9. ᾿Ιβηρίτος G, ἰβηρίτζου F. ὁ Νικηφόρος G. 13. τὸν prius om. A. 14. ἀφελοῦμαι G, ἀφέλωμαί P, ἀφέλομαι Α. τι om. GA 15. σοι om. A. περιφιλοτίμηται G. κοινωνήσω G. 21. ἐμφατικὰ G. 22. πρὸς αὐτ. : εἰς Α.

Comneni, nrbem ingressi, ad campum S. Georgii mngni martyris, qui Syceotes dicitur, confidentius iam constitere deliberantes, num malres suas pritis, ut mos est, salutatum irent, ac sic demun in palatium pergerent. qiio Caesar cognito, per qucndaiu e suis famulis graviter cunctationem eoriim increpuit. ceicrrime igitur iis ad donium Iberitzae progressis, accurrit Necephorus Palaeologus, qui imperatoris nomine liaec nunitavit. “senem se iain esse et solum, nec filiuin, nec fratrcm, nec quemquam liabcre legitima cogiiatione con- iunctuiii. quare si vellet, (novum imperatorem Alcxiura dicebat,) esset sibi filius adoptivus. neque se quidquam detraclurum iis, quae ille conimilitonibiis suis promiserit, neipie ullam imperatoriae potestatis partein communcm babiturum, sed mero nomine conteutum fore ct acciamatioue rubrisque calceis, praeterea requiescendi in palatio venia, tota renim adiuinistratione Alexio relicta." nd bacc ita responderunt, ut auu abhorrerc se a pactione significarent. quo

V. 58 CD

4. θεασάμενος Tpost Ntx. add. PG, om. Α. ἐρχόμενον Α. 5 τὰ : ταῦτα A. καὶ om. Α. 7. κομίζων? πρώην : αὖθις add. P in margine. 9. αὐτοκράτορος CG. 10. ἀρχὴν om. G. II. μόνου C. 13. lege κοινῆς. 17. συμφορώτερα GA, συμφερώτατα P. 18. δ᾿ ἤδη G. 19. ὑπεξίστατο P.

audito, Caesar celeriter ad eos properat, mala denimtiaturus atque ad occupanduni palatium compulsurus. iam cum a dextra domum accederet, obviam Comneni prodeunt ipsi pediti; quos ille graviter obiurgavit. cumque in ipso aditu Palaeologum Nicephorum a sinistra rursus ingredientem conspexisset, ad eum conversus, “quid hic agis, inquit, quove consilio venisti, consocer?" cui ille “nihil ut opinor, efficiam, eadem, quae antea, allaturus imperatoris mandata obstinavit enim promissis stare et Alexium pro filio ita habere, ut imperatoris dignitatem adipisceretur remque publicam suo arbitrio gubernaret; dummodo ipse nomen saltem imperatoris et rubros calceos purpuramque retineret et in palatio requiescere sibi liceret, quippe qui et senex iam esset et quiete indigens." at ille vultu superciliisque contractis, “abi, inquit, renuntia imperatori, haec plus fortasse profiitura fuisse ante captam urbem; nunc compositioni locum relictiim non esse. seuex autem cum iam sit, imperio cedat ac saluti suae consulat." atque haec quideui Caesar. Borilus autem,

1. δὲ om. G. 3. κατελείφθεισαν P. 7. Κωνσταντινείου G, Κωνσταντινίου C 10. καὶ add. CG. 11. ἀκτήμων om. A. 13. ante προορατικοῦ add. Α καὶ. 14. εἰπὼν CGA. 17. ἐπινοίας G. 18. ὑποθεμένου, ὡς πάλαι φιλίως Α. 20. αὐτοῦ om. A. βασιλικοῦ G.

quam Comnenos ingressos esse comperit eorumque cxercitum tota urbe praedabundum palari et in spoliis coliigendis totura esse, (ipsi cum iis, qui sanguinfi ct affinilale coniuncti erant, paucisque peregrinis militibus reinanserant,) impetum facore staluit, facile eos propter exercitum dissipatum deleri posse ratus. itaque congregatos omnes, et qui humero enses gcstant ct qul e Cliomate oriundi, a foro inde Conslanlini usque ad Milium et ultra optinie ordinibus disposuit. et illi quidem consertis sciilis ad pugnam parati stabant, nequR dum loco movebant. sed cum qui patriarcbae munere tunc temporis fungebatiir, vir sanctus ac vere pauper quique omni pii cultus gencro non minus quam qui in deserlis olim montibusque degcbant patres, exercilus erat, cum is ergo etiani proplictiae gratia praeditus, multa saepe praedixisset, neque unquam deprcliensiis esset in meudacio, et virtutis specimen ac quasi furma successoribus esset, illa ipsa, quae Botaniatae acciderant, nequaquam ignoravit. sed sive divino afflalu, sive etiam Caesare monitore, (nain ct hoc ducebatur, cum is dudum familiariter patriarcha uterelur ob summam eius virtutem,) imperatori suasit, ut regno se abdicaret. “noli, inquit, bellum civilc nio-

C

3. βασιλεύς : Α omissis, quae supra p. 130 20 — 131, 10 leguntur, hic acldit καί τοι γε τοῦ βορίλου πολλὰ τοῦτον παροτρύνοντος εἰς τὸ συνάψαι πόλεμον μετὰ τῶν Κομνηνῶν, ναὶ συναγαγότος γαγόντος τοὺς ἐπὶ τῶν ὤμων τὰ ξίφη κραδαίνοντας καὶ ὁπόσοι έν τοῦ χώματος ὥρμηντο. περιζώννυται οὖν ὁ βοτανιάτης καὶ κάτεισιν etc. 5. ἀπονενευκὼς om. A. 8. περικεκολλημένων A, κεκολλημένων PG. 9. διαμαργάρων A, probante Bandurio Imp. Or. I, p. 496. vid. annotat. 11. τοιούτων A. 12. εἰσελθων οὖν εἰς τὸν τοῦ θ. μέγαν νεὼν Α.

vere, neve dei voluntati repugna. Christianorum sangnine urbem pollui ne permittas; quin dei potius arbitrio obsecutns, e niedio abi." paruit imperator consilio pontificis et militum veritus, praecincta veste in magnam dei ecclesiam descendit. in summa autem perturbatione cum esset, non aniraadvertit, imperatoria se adhuc veste amictum esse. itaque Borilus ad eum conversus, brachialia margaritis insignita prehendit atque a reliqua veste disiunxit, non sine sanna et irrisione addens: “talis vero ornatiis nunc convenit nobis." Botaniates in magnum divinae sapientiae templum se ibique aliquamdiu perniansit.

V. 60 ΑΛΕΞΙΛΔΟς ΒΙΒΛΙΟΝ ΑΛΕΞΙ ΛΔΟς ΒΙΒ ΛΙΟΝ ΤΡΙΤΟΝ G et in margine ἀρχή τῆς βασιλείας Λλεξίου τοῦ Κομνηνοῦ add. PGA, om. C.

Sed Comneni. occupato palatio, statim Michaelem neptis suae coniugem, qui postea logothetae secretorum munere functus est,

1. καιροῖς om. P, add. CG, ἐν ὑστέρω Α. 2. αὐτόν : τὸν βοτανιάτην A. τότε : τηνικαῦτα C et in margine P. Ῥαδινὸς GA. 3. εἰσαγαγόντες αὐτόν εἰς ἀκάτιον μικρὸν, εἰς τὴν τῆς Π. μονὴν ἀπάγουσι καὶ τὸ Α. 5. μοναχικὸν Α. προπέμπονται C. 8. ἐκείνου Α. 9. αὖθις add. CG et in margine P. 10. καὶ om. A. 13. θελήσειε A, θελήσαι PG. 15. ἐπισυνάξῃ C. 16. καὶ om. G. ig. με om. C. 20. καὶ τῶ A.

ad eum mittunt. is una cum praefecto urbis, qui tunc erat Radenus nomine, profectus, iraperatorem navicula parva impositum in celebre monasterium Peribleptae aveliitur. nbi cum perventnm esset, ut mona chi liabitura indueret, uterque siiadet. quo id in posteruni differente, illi veriti, ne confusis perturbatisque adluic rebus, servi isti et Chomateni rnateui uovi quid rursus molirentur, veliementer instlterunt, ut tondendum se praeberet. atque is obteinperat illis et anqelico tum babitu ornatur. ut fortuna in mortalibus ludit! extollit, quoties arridere ei placet, et diadema purpureosque calceos induit; ubi auteni supercilia contraxerit, pro purpura et corona pulla amicit lacerna. quod etiara Botauiati imperatori accidit; qul cum a familiarium quodam interrogatus esset, quo animo casiim ferret, “cnrne, inquit, quod abstinere uere debeo, molestum est; cetera nibil curo." Maria vero una cum filio Constantino, quem ex Michaele Duca Bolaniatis de-

3. ἀλλά τα Α. 8. καὶ μὴ συγγενῆ P. συγγενεῖ μὴ συνήθει G. an μηδ’ ἕνα? 9. κεκτημένη G. 11. ἐξέλθοι ρ. 13. βασιλειῶν G. 22. σφεδόνῃ: ψηφίς addit Longus 4 p. 123, quem h. 1. imitatur. τέρπων G.

cessore snsceperat, in palatio adhuc mauebat, metuens flavo, ut poeta ait, Mcnelao. causa morae, eaque nulli calumuiae obuoxia, erat necessitudo; quanquam erant malevoli, qui alia suspicareutur. asciverat euiui allerum geuerum, alterum aduptaverat filium: inde consilium cepit mauere, nou aliam oh causam iu viilgus imprubatam, nec quod facile illi adeundi illiciendique esseut. immo peregrina cum esset et neque necessarium, ueque familiarem, neipie ullum omnino popularem haberet, temere regiis aedibiis dccedere nuluit, vcrita, ne filio quid accideret, si ante securitatis cauliunem arieptam inde exiret; qualiaaccidere solent, cum reges imperio pelluntur. puerulus erat formosus septimumque nondum superaverat annum, qui sive loquebatur, sive ludorum genere vario corpus exercebat, (liceat enim meos lauclare, ubi rerum id ratio exigit,) iudicio eorum, qui tum aderant, omnes suavitale superabat. flava coma, color candore lactis, rubore, ubi opus erat, suffusus, rosarum instar calyces primum rumpentium oculi non albi, sed quales accipitrum, fulgentes sub superciliis, veluli aurea in pala, itaque varia, quicunque eum adspiciabant, volu-

V. 61 9. παιδόθεν CG. lege συνανατραφεῖσα. 11. κεκοίνωκε G. 22. τότε om. G.

plate afficiebat, ac coelestis, nec terrena forma videbalur esse, omninoque talem eum qui videret diceret, qualem Araorem pingunt. atque haec quidem vera causa est, cur imperatrix in palatio remanserit. ego cum alioquin natura ita comparata sim, ut a novis fingendis tradendisque falsis abhorream, (multitudinis eam esse consuetudinem scio, praeseritm cum odio atque invidia capta est,) neque facile calumniis vulgi acquiescam; tum vero hac in re etiam aliunde certa comperi. cum euim a pueritia, priusquam octavum complevissem annum, apud imperatricem una educarer, ea pro magno quo me amplectebatur amore, areana sua omnia mecum communicavit. ac non solum alios alios multos de his loquentes aiulivi, qui inter se discreparent, aliis hoc, aliis illo modo, quae tum facta erant, interpretantibus, prout quisque benevole aut secus erga eam affecti erant, nec eiusdem omnes sententiae esse vidi: verum etiam ipsam saepe audivi enarrantem, qualia sibi accidissent et quantum in metum, de filio maxime, adducta esset, cum Nicephorus imperator regno abdicasset. itaque, me quidem iudice et optimo quoque veritatisque amautissimo, filii cura in regia

3. τῇ add. Α. 4. παλάτιον C. 6. λαχών G. 10. ἐγχωρήγου Ducang. Gloss. I, p. 349. 15. βασιλίδος μάριας A. 16. ὑπετονθόριζον A. 17. εἰσαγαγέσθαι Α. 19. ἐνόουν C. καὶ om. A.

tunc eam paulisper retinuit. hactenus de Maria Augusta. Alexius autem pater meus, qui sceptra tunc sumserat, ingressus palatium, coniugem suam, quintum decimum aetatis annum agentem, cum sororibus ac matre Caesareque paterno ipsius avo, in inferiori palatio reliquit; ita enim a situ loci vocari consueverat. ipse cum fratribus, matre et qui affinitate sibi coniuncti erant, in superius palatium concessit, quod et Bucoleon cognominatur hac quidem de causa. non Ionge enim a moenibus eius portus olim e nativo lapide et marmore aedificatus est, ubi leoj Iapideus taurum capit. arrepto enim bovis cornu, cervicem detorquens, faucibus quasi inhaeret; undc Bucoleon tota regio nominnta est, et aedificia continentis et portus ipse.

Multi quidem suspectantes, ut supra dictum est, imperatricis in palatio moram, susurrabant, in matrimonium imperatorem novum eam ducturum. Ducae etsi nihil tale suspicarentur, (non enim vulgi opiniones sequi solebant,) tamen cum matris Comnenorum apertum in se odium dudum congnovissent, magna sollicitudine eam suspecta-

1. ἀνῆξεν Α. 3. ὁ δὲ G. 4. ἀνεδησάμην C, ἀνεδυσάμην PGA. 5. δι’: δὴ P. 7. γε om. G. 10. ἡγεμονίαν CA, βασιλείαν PG. 1 14. κονίσαλον Α, κονίσσαλον PG. 15. ἐκγεγόνει G. 18. αὐτοῦ coai. Diesterwegius. 19. μίαν C, μιᾶς PG.

bant; idque ipsa saepius eos dicere memini. cum vero etiam Georgins Palaeologus cum classe adveniens, acclamationem praeiret, prospectantes deorsum Conmeniani silentium imperabant, ne Irenen Alexio vel acclamatione adiungerent unaque salutarent. quos ille increpans, “non propter vos" sursum ciamat “tantum laborem sed propter eam, quam dicitis, Irenen"; simulque Irenen una Alexio proclamare nautas iussit. haec Ducarum animis magnam iniiciebant curam, malignis autera calumniarum in Mariam Augustam materiem praebebant. at enim imperator Alexius ne cogitatione quidem tale quid conceperat; (qui euim poterat?) sed Romanorum imperio potitus, ut erat vir in omnibus acerrimus, rei publicae statim se dedidit et tanquam a centro, ut ila dicam, rerum auspicatus est. nam cum oriente sole in palatium intrasset, priusquam pulverem cerlaminis excuteret corporique quietem daret, omnem statim curam ad milites contulit, fratremque Isaacium, quem patris loco colebat, consiliorum omnium participem fecit; simul matrem administrandis rebus adhibuit, quaniqnam inagnus et strenuus eius animus non uni rei publicae parti, sed pluribus iisque diversis par erat. ipse ad id, quod

C D

2. ἄμα om. A. 4. ἀφροντησίαν PG, altemra CA. 5. γὰρ om. P. 8. βασιλίδα μαρίαν A. g. τοὺς πολλοὺς coni. Diesterwegius. 10. ὑποπεποιεῖτο P, ὑπεπεποιεῖτο G, recte CA. 11. θ᾿ add. A. τῆς A, τοῖς PG. 12. ἔνθεν δὲ A. τὴν βασιλίδα Μαρίαν PG, recte Α. 15. ὑποχωρεῖν C, ἀποχωρεῖν PG, ὑποχωρῆσαι P in margine, ἀποχωρῆσαι Α. 17. αὐτῷ G. lege αὐτὸν. 21. τοῦ ante γένους add. C.

maxime urgeret, animum advertit ae reliquam diei partera totamque noctem consumsit deliberando, quomodo exercitum, per Byzantium dispersum effusa licentia, sine tumultu in ordinem restitueret et in posterum civium securitati consuleret. verebatur enim a militum temeritate, praesertim cum ex diversis gentibus exercitus collectus esset, ne etiam sibi mali quid struerelur. sed Iohannes Ducas Caesar, quo celerius imperatricem amoliretur palatioque educeret ac falsam multitudini suspicionem tolleret, tura patriarcham Cosmara omni modo devinxit contenditque, ut a suis partibus staret, neque matris Comnenorum sermonibus aures praeberet, tum Mariae Augustae, ut flagitatis ab imperatore ad suam filiique securitatem litteris, discederet, callide persuasit, idque Patrocli, quod aiunt, praetextu usus. prospexerat ei iam tum, cum Michael Ducas imperio pelleretur, et Nicephoro Botaniatae, qui illi successit, auctor fuerat, ut iu matrimonium eam duceret. alienigenam eam esse aiebat, et consanguineorum turba carere, qui imperatori molestias crearent; deinde et genus eius.

P. 74 3. C, ὡς ἡ PG. κύκλῳ G. 4. ἄνθος om. G. 6. ζωγράφος C. 7. τὰ χρώματα om, G. ἐπιμιμήσατο G. g. αὐτὴν C. 13. τοὺς ὁρῶντας ἐξ ἀνθρώπων G. δὲ: τε G. 14. ὑπαντιώσας C. 18. ταύτην G. 21. περίγειον om. CG.

et corporis venustatem multum praedicabat, nec raro laudibus eam extollebat. ac sane procera erat statura, quemadmodum cyparissu corpore candido, ut nix; facies non orbem quidem referens, s(??) lamen colore floris verni vel rosae prorsus; oculorum fulqorem quis describat? supercilia alte curvata et rutila; acies caerulea. florum quidem colores, quotquot temporum vicissitudines ferre solent, pictoris saepe imitata est manus; at iniperatricis pulchritudo, refulgensque ex ore venustas et morum suavitas ac gratia omnem descriptionem artemque superabant; neque Apelles, nec Phidias, nec ullus unquam statuarius talem imaginem finxit. Gorgonis ferunt caput in saxa homines convertisse, qui ipsum adspicerent; hanc qui incedentem videret vel obvius subito fieret, obstupuit et quo forte habitu erat, elinguis adstitit, ut et anima et sensu privalus videretur; tantam et totius corporis cum singulis membris et singularum partium cum toto convenientiam nenio unquam in humano vidit corpore. simuhicrum erat vivum hominumque, qui pulchri sensum haberent, amorem in se convertens, vel potius Amor ipse, indut

5. C, 6. πορφυρογενήτου C. 9. κυδωνιάτης G. καίρια FC, καιρίως PG. 10. ἡμῖν ἀπαγγέλλειν G. 11. παντὸς P.

quasi corpore, in terrestrem hunc mundum descenderat. hisce igitur Caesar rationibus usus, imperatoris animum mollit flectitque, quamquam multi snadebant, ut imperatricem duceret Eudociam, quam rumor erat, imperii rursus cupidam, Botaniatem, cum reruin potiturus Damalim occupasset, litteris sibi conciliasse: sunt tamen, qui non sua, sed Zoes Gliae Porphyropenilae cansa id fecisse eam dicant: ac fortasie perfecturam fuisse consilium, nisi quidam ex domesticis, Leo Cydoniates euuuchus, multis iisque in tempore monendis deterruisset, quae singulatim referre, cum natura a calumniis abhorreamus, nobis nefas videtur; relinquimus et ista iis, qui ciusinodi rumores litteris mandare solent. Iohannes autem Caesar, qui vario modo Botaniatem tentaret, tandem rem ita perfecit, ut Mariam Ausustam ducendam statueret, ut supra iam distinctius exposuimus; atque ab eo inde tempore magnam apud eam habebat dicendi libertatem. sed cum aliqnot dierum negotium esset, neque Comneni omnino palatio eam pellere vellent, cum propter multa ab ea per totum imperii tempus accepta beneficia, tum vero etiam ob familiaritatem, quae propter necessitudinem, qua uterque ei devinctus erat, inter eos intercede-

B C

1. PG, εὐνοίας C et in margme PG. 7. μηνὶ αὐγούστῳ δευτέραν ἄγοντι GC. 8. ἐπινεμήσει τρισκαιδεκατῇ G. 9. χειροτονῆται G. an κεχειροτόνηται? ὁ om. CA. 10. βασιλίδα εἰρήνην A. 11. ἐξεδειμάτου? 13. Γριδᾶς G, γαρυδᾶς Α. 16. πρὸς: περὶ Α. ig. ἐς G. ἐπὶ πλέον add. CA.

bat, multi a multis spargebantur rumores, qui varias sententias indicarent, cum alii hoc, alii illo modo, quae fiebant, interpretarentur, ut quisque amore aut odio in eam affectus erat; qui quidem res ex studiis suis, non ut re vera se babent, iudicare solent. eo in loco cum res essent, Alexius solus coronatur manu patriarcbae Cosmae. etenim quarto anno imperii Michaelis Ducae et filii eius Constantini Iohanne Xiphilino patriarcha sanctissimo mortuo, secundo mensis Augusti die, indictione decima tertia, subrogatus fuerat vir ille religiosus et sanctitate plenus. Ducae, imperatrice nondum diadema nacta, magis etiam sollicitabantur instabantque, ut Irene quoque corona ornaretur. erat monachus Eustratius nomine, cognoniento Geridas, qui aedes prope magnam dei ecclesiam exstruebat et virtutis nimirum speciera assimulabat. is dudum Comnenorura matrem adire solitus, etiam de imperio iili praedixerat. quae cum alioquin propensior in monachos esset, tum praetcrea sermonibus eiusmodi delinila,

D v. 64

3. αὐτοῦ G. 7. ἐπαναστρέψαντες CA, ὑποστρέψοντες PG. 9. τοῦτο: οὕτω ἀυτὴν καλεῖσθαι Α. 15. ἀρχετυπίας P, alterum CG. 16. lege ῥυθμίσειε. 21. εὐρύνετο G.

maiorem in dies ei flduciara tribuebat οἱ iam de transferendo in isturn urbis patriarchatu cogitabat. itaque simplicitatem atque a rebus gerendis abhorrens ingeniuin eius, qui tunc patriarcha erat, praetendens, quibusdam persuasit, ut abdicandi muneris consilium ei darent, quasi commodum ipsius spectarent. non fefellit virum sanctum ea machinatio: postremo per proprium nomen iuraiis, “per Cosman, inquit, nisi mea manu Irene coronata fuerit, throno patriarchli non cedam." quod responsum illi dominae referunt; enim iam omnes eam appellabant, imperatore matris aniantissimo ita iubente. septimo igitur die, postquam Alexius imperalor renuntiatus est, etiain coniugi eius Irenae per Cosmam patriarcham corona imponitur.

Forma utriusque principis, Alexii et Irenes, nullo modo explicari dicendoque exprimi potest ac neque pictor unquam cam expresserit, pulchritudinis speciem intuens, ueque staluariiis ita materiam inanimein conformaverit, etiamsi ad imitauda ista specimina naturae, imperatorews dico recens coronatos, Polycleti illius signa elaboratissima contemplelur. Alexius quideni statura fuit non multum eminenti, ceterum plena, nec tamen incongrua, habitudine corporis. itaquo

6. βολῆς P. 7. τοῦ προσώπου PG, τοῦ μετώπου C et in margine P. 9. τε ante καὶ om. G. 11, εἰς add. G. 13. καὶ primum om P. 14. εἰ δὲ ἂν G. 16. καὶ τῶν γὰρ κατακλυσμῷ P, καὶ τῶν γὰρ om. C, τῶν γὰρ om. G, correxi. 18. τὴν primum et alterum om. G. 19. ἀκήρατον θέλγητρον G.

pedibus insistens non tantam quidem admirationem intuentibus excitabat; sed cum in regio sederet throno et terribilem oculorum splendorem mitteret, fulmen videbatur adstantiumque aciem praestringebat et vultu et tota corporis conformatione, nigrum enim utrimque supercilium curvabatur; oculus suberat, truculente simul et blande adspiciens, ut ex obtutu, ex placida fronte, ex genarum dignitate et qui suffusus erat rubore, simul metum atque animum caperent. humeronun latitudo, lacertorum robur, prominentia pectoris, heroica omnia et admirationem simul et voluptatem multitudini afferebant. eadem enim in illo viro et forraa gratiaque excellebant et pondere gravitateque inaccessa. cum vero in sennonem se daret osque aperiret, videres sane labris eius insidere ardentem Deraosthenis illius eloquentiam. nam argumentorum ubertate omnium aures animosque secum rapiebat, et iuxta invictus erat lingua seu manu, altera ad iaculandum, altera ad oblectationes parandas integerrimas. at imperatrix Irene, mater mea, adolescentula tum erat et annura quintum decimum nondum excesse-

P. 77 V. 65Β

3. μιν add. C. 4. καταλλήλους G, κω ἀλλήλοις C. 9. Ἀσυρίας C. 10. ὐπεκαλοῖτο P. ἐφευρομένη G. εἰπον: εἴπερ P.

rat. filia erat Andronici, qui Caesaris filius natu maximus erat, illustri stirpe orta; quippe quae genus ad Andronicos illos et Constantinos Ducas referret surgebat ad germinis instar recti et seinper florentis, membris partibusque omnibus summa inter se congruentia modo dilatatis, modo arctatis, ad videndum pariter atque ad audiendum ita iucunda, ut reapse nec oculi nec aures exsaturari possent. facies lunae micabat fulgore, non tamen absoluta otunditate erat, quales Assgriarum feminarum, nec etiam oblonga, more Scythissarum, sed paullulum ultra exacti circuli orbem. quod gcnae referebant pratum, roseum colorem vel procul spectantibus ostendebat. vultu erat vrgetb et suavi pariter atciue terribili, ut adspicientium oculos suavitate specieque in se verteret, terrore autem connivere cogeret, cum nec intueri hec abstinere a cernendo possent. quam Minervan poetac historicique Veteres celebrant, ea unquamne fuerit, nescio; fabulam audio eam iactari et eircumferri; hanc vero imperatricem Minervam si quis dixisset istis temporibus oblutam humano generi vei coelitus cum coelesti quodam splendore terribilique fulgore delapsam, is a verisimili non aberrasset

10. ἀπέστιλβε CG. 14. οὐδὲ τὰ : ᾧ κατὰ G, οὗ κατὰ C. 18. ἐπέῤῥει τούτοις CG, αὐτοῖς ἐπέῤῥει P.

quodque mirabilius etiam, nec in altera muliere facile reperiatur, at dacium hominum animos contundebat, metu afflictos erigebat solo at spectu. labia plerunique compressa erant et tacentem ostendebant eam, quae animatura, ut ita dicam, simulacrum pulchritudinis et viva concinnitatis columna erat. orationem fere gubernabat scite manu usque ad iuncturam brachii nudata; ebur in digitos manusque artifice tornatum putares. oculorum pupillae mare referebant tranquH lum, in profunda quiete caeruleo colore renidentes; vicissim albun pupillas circumdans eminebat; quae res invictam oculis conciliabat gratiam tantumque iucunditalis, ut dici non queat. talis Alexii et Irenes forma erat. Isaacius, patruus meus, stalura similis erat fratri, nec cctera multum dissimilis; subpallida tamen facie erat, nec barba admodura densa, quin etiam in genis minus pilorum habuit, quam frater. uterque autem venationi saepe indulgebat, si otiui erat a rebus gerendis; quanquam militiam praeferebant. ubi auten in proeliis impetus fiebat, Isaacio ne tum quidem, cum ordinibus ipse praeerat, ullus unquam praecurrebat, sed simulac hostilem acien

9. τε τοῦ : τούτου G. 10. σύνθετον ὄνομα τὸ τοῦ σεβαστοκράτορς om. CGA. 12. τούτου P. 18. εὔγυρον om. CG. διαδεῖ πανταχόθεν, μαργάροις libri. inutaTi interpunctionem. vid. annutat. 19. καὶ λίθοις om. P. 22. ἐστι oni. G.

conspexit, neglectis ceteris omnihus, in medios hostes tanquam fulgur irruens, eorum aciem celeriter disiiciebat. quo factuni est, ut semel iteruiiufue caperetur, in Asia cuni Agarenis pugnnns; alijue iioc unum erat reprehensione diguum in patruo meo , quod animo in proeliis nun moderabatur.

Quoniam vero Melisseno Nicepboro caesaris dignitas ex pacto debebatur, et Isaacium , fratrem natu maximum, ampliori decorari honore par erat, (aller autcm praeter caesarem non erat,) Alexius imperaos, uovo ex sebetons et anlocrator composito noniine, sebastocratoris titulum fratri indidit, quasi secundi iinperaturis honorcin in eum deferens. caesarem iiliim subiunxit et terlio ab iniperntore loco in acclamationius coUocavit. scd etiam coronis eos rediniiri dicbus solennibus iussit, sebastocratorem caesaremque; quae tamen luultum a diademate, quo ipse utcbatur, mngnificentia dilVerebant. regium enim diadema ad instar haeraispliaerii rotundi capiit cirriimdat, ab ninni parle margaritis geramistjue ornatum, aliis insertis, aliia dopcndenlibus ; nam

7. ξύνθωκος CA. τοῦ καίσαρος A. πρὸς δὲ καὶ : ὁ δὲ Α. 8. αὐτοῦ : τοῦ κρατοῦντος A. 9. Νικηφόρος ὁ ὕστατος ἀδελφὸς μέγας τε δρουγγ. τοῦ στόλου προὐβέβλητο om. CG. τε ora. Α. 10. προβέβληται A. τὶν om. G. 12. an πρῶτος ἐξεύρατό ut supra 64, 18. 15. τῇδε PG , correxi. 16. ἀνέκαθεν οἱ βασιλεῖς G. 17. ἰδιαζόντως Α. βασιλέας P. 18. πρότερον A. 19. καὶ : τε G. 20. φιλοσοφίας ἄγοι G.

utrumque ad tempus monilia ex margaritis ac gemmis pentlent genasque percutiunt. atque id est proprium regibus ornamentum ; sebastocratorum caesarumque coronae hic illic margaritis gemmisque distinctae sunt , neque globosum snperne tegumentum habent. per idem tempus Taronita , qui imperatoris sororem in matrimonio habebat, protosebasti et protovestiarii honorem acceplt; paulo post etiam panhypersebastus declaratus et eiusdem cum caesare sedis honore dignatus est. praeterea Adrianus frater eius protosebasti ilhistrissimi titulo ornatur; et Nicephorus , frater natu miniraus, magnus drungarius classis creatus atque ad sebastorum et ipse honoris gradum provectus est. lios autera novos titulos pater meus primus eicogitavit , alios compoueus , ut supra dictum est, alios in novum detorquens usura. etenim panhypersebastus et sebastocrator et quae talia sunt composuit; sebasti dignitate mauifesto abusus est. sebasti enira olim imperatorcs cognomiuabantur , atque propria imperatoris erat sebasti appellatio. ipse vero pluribus communem cam dignitatem fecit. iam si quis ad

6. ξυμφέρον C. 7. ξενίζων : lege καινίχζων. 9. post ἐκεῖνος Α add. ἀνὴρ. 11. τὴν prius om. A. ἰεροτελεσίαν C. 12. τελέσας : ποιήσας Α. κατὰ : εἰς Α. τοῦ ἤδη ρηθέντος: τούτου Α. 13. σηκῷ, παραιτεῖται τ. ἀρχ. καὶ ἄπεισιν ἐ. τ. καλλίου μονὴν ἔτη πέντε καὶ μὴν. ἐνν. τὸν ἀρχ. διαπρέψ. χρόνον Α. ἱερατικὸν G. 14. μῆνας : ἡμέρας G. 15. καλλίου Καλλίου : G καιροῦ et in margine χαρσίου. 20 δὲ om. G μέλαινα PG, recte G.

disclplinae et siimmae cuinsdain philosophiae formam addnceret imperandi scientiain, tanquain artem arliiim et doctrinain ductrinanim, is adiuiraretnr etiam patrein nieiun ul ppritum artis et quasi architectum, qiii nova in imperio et niunera et titulos excogitaverit. nisi quoJ philosophicarum Jiscipliuarum magistri perspicuitatis causa talia nomina excogitarunt ; hic atiteiu regnandi scientiae vir cousultissimns oninia ad imperii instituit utililatem, cum nova saepe tura in muneribus ordiuandis, tuin in tituloruin noininihiis inferret. interim sanctus ille patriarcha Cosinas, ciiius supra mcntionem fecimus, nonnullis diebus post , cum sacris ipsa memoria S. Iohannis theologi perfunctus esset ia teraplo eiusdem ad nehdomiiin silo , patrian liaii dignitate se ahdicavit, postquam annos qiiiuque et nicnscs novom eam tenuit, sccessilquc iu Calliae monasteriuui ; po-st quein palriarchalis sedis giihernacula Kuslratius Garidas euniicliiis, ciiiiis snpra meminimus, suscepit. Mariae iulcio iniperatricis filius, Constantinus Pos-

DV. 67Ρ. 80

2. μὲν om. CG. 5. τοῦ prius : τὸ G. 6. γὰρ add. C. 7. αὐτῶ C, αὐτὸ PG. 10. πεισθέντος G. 14. ἐκεῖνον CG. an ὑποδιδυσκόμενον? vid. anuotat. 21. lege κινναβάρεως.

phyrogenitus , cum post Michaelem Ducam patrem imperio pulsum rubros ultro deposuisset calceos et vulgares nigrosque sumsisset , Nicephorus Botaniates , cjui Ducae Constantini patri in imperio successit, nigris eum calceamenfis exutis , variis serica textilibus induere iusserat, ut qui iuvenem revereretur et forina et genere conspicuum. coccinum siquidem per totos eius calceos fulgere invidia quasi non ferens, nonnullis tantum partibus textiiia purpuram referre concesserat. sed cum Coiimenus Alexius imperator proclamatus esset, Maria imperatrix illius mater, consilio obsecuta Caesaris, eam sibi fidem ab imperatore dari firmarique rubris litteris sigilloque aureo postulavit, ut non solum incolumitatem cum filio haberet, verum etiam hic regni particeps fieret, atque rubris calceis et corona uti liceret, imperatorque Hua cum Alexio proclamaretur. nec frustra. bullam enim accepit auream, qua, quae petierat, confirmata erant omnia. atque Constantinus positis, quibus uti solebat , sericis textilibus , plane rubros nanciscitur calceos, in donationibus buUisque aureis secundus in posterum ab Alexio rubrica subscribebat, et in pompis cum tiara regia eum seque-

1. γίνοιτο C. 5. οἰκοδομηθεῖσιν CG. 6. εἰσέτι C, ἔτι PG. δὲ add. G Ἰσαακίου. 8. κατὰ C, τὰ κατὰ PG. 11. ὑπευθύνων Α. ἐνστερνισάμενον P. 12. προνομῇ : ἁρπαγῇ G. 14. καὶ ἥσυχον ῥίζα — ποιοῦσα τοῦ νοῦ add. G. legendum σχίζαν τοῦ δέοντος καὶ ἀποστασίαν ποιοῦν τοῦ νοῦ. 18. φόβον om. P. 19. μεγάλων πραγμάτων G.

balur. nonnulli dicebant, haec imperatricem de filio etiain ante pactam esse cum Coinuenis, quaiu deficerent. ita certe rebus conslitutis, palalio illa cum satis magno comitatu egressa, in aedes prope magni Martyris Georgii monaserium a Constantino Mononiacho imperatore exstructum migrat., (Mauguna haec vulgari lingua dict adluic soleut,) Isaacio proseqtiente sebastocratore.

Mariae igitur imperatrici sic a Coiunenis prospectura est. iiiiprralur ciiiii discipliua alj infantia iisiis bona et ad matris adhortationes totum sese conformans, dei timorem intimo concepissct animo, niurdebatur sollicitudine de urbis direptionc, quam, cuin ingrederetur, omnes omnino perpessi erant. nara imiiiiiuitate lapstis curaeue omnis facile eflicilur , ut officii obliviscamur; a quo ubi animes escivit, ad temrraria quaeque aufertur, ciim anten ne ulla quideui in re iiirenderit : at qui lapsus est , modo sit cautior prudensque, statim dei timore correptus , toto commovetur animo ac metu perturbatur, praeserlim si magnes res aggressus et in summum fastigium evcctus est. quippe metus eum excruciat, ne imprudentia , superbia,

3. τῶ om. G. 5. ἀλύων CA. 8. ἑκάστου : ἐκείνου CG, 11. ἐργασάμενον P. τε om. Α. 15. περιστοιχήσαντα PGA, alterum C. 16. κατ’ A, καὶ PG. 17. δυνήσεται GA, δυνήσηται C, om. P. καὶ alterum om. A. 19. κατεκρότηντο G, κατακεκρότηντο P, recte A, ῥιπτομέναις G. 20. εἶπεν A , εἴπερ PG. σχισμὸν C.

insolentia dei iram in se convertat et imperio excussus amittat, quibus tum est potitus. qualia etiam Saulo quondara acciderunt, cuius ob insolentiam dens scindens scidit regnnm eius. his perturbatus cogitationibus Alexius metuque aestuans , ne forte dei vindicta subito affligeretur, — quidquid enim in tota urbe a singulis militibus perpe tratum erat, quantacunque tunc per totara urbera niuititudo erat vagata, adscribebat ille sibi , et tanquam calamitates , quas universa civitas gravissimas passa erat , ipse intulisset , pungebatur urebaturque, regnum, potentiam, purpuram, diaderaa gemmatum , vestera auro fulgenlem et unionibus nihili , ut par crat , ad infandam miseriam dncens , qua urbiuin regina tunc afflicta erat. nam quantis ea maiis illo tempore circumventa sit , id nemo , etiamsi voluerit, enarrare queat. etenim et ipsa templa et fana , et publica et privata ubique ab omnibus diripiebantur; aures omnium streoevabt vocibus clamoribusque passim sublatis , ut terrae motnm esse diceres. ad haee igi-

ΒCD

1. ὁ om. Α. ἀνὴρ παντάπασιν ὀξύτατος εἰς αἴσθ. — πεπραγμένου GA. 2. κακῶς om. Α. παντάπασιν om. G. 4. ἴδη G. 8. προσάπτειν G. 10. καὶ priiis om. G. τῶν τουτονὶ P, τῶν τουτωνὶ G, τὸν τουτονὶ C, correxi. la. γε τὸν PG , τε in margine. 14. ἐκεῖνος G, om. A. 17. Κοσμᾶν om. CGA. γὰρ τὸν τότε τὸν θρόνον P. 18. παρῃτήσατο Α, παραίτητο G. τινας om. A. 19. μοναχικοῦ Α.

tur animnm advertens Alexius , moerebat mortlebaturque , neque dolorij magnitudinem levare polerat. erat enim in sensu prave factorum conripiendo acutissinius, et licet facinora, quibus urbs iu tantam calamitatem delata erat, alioriim manibiit animisque pcrpetrata nosset, tamen idem conscius sibi erat quam maxime, occasioneni atque initiiim malorum seinet ipsuin dedisse; qiianqiiam Alexio rursus defectionis aiictores servi fuerant, qiioriim mentionem iam fecimus. sed vel sic omnem in se ciilpam conferens, sanare vulnus et studebat ct volebat. non enim aliter nisi sanalo viilnere, labeqiie eliita, ad reriim administrationem accedere ttatiiit, ncc exercitus bellique ciiram prosperese habiturm speravit adit igitur matrem, aperit ei laiidabilem illum dolorem, eiusque sedandi et angnris ronscientiae tollendi rationem exqiiirit. ea , filio benigne excepto , libenter audit , quae dicebat. arcessiint igitiir, (nam Alexius assenserat,) patriarcliam Cosmam , qui nonduni dignilatc ἓ abdicaverat, et praeiipiios quosdam ex sacra synodo et ordine monnchoriim ; quos iinperator adit ut reus, ut condemnatus , ut humliis vel etiam

1. ἐξουσίαν CA, ἐξουσίᾳ PG. παραδοκούντων Α. 3. μὴ προβολὴν — ἀλλὰ πάντα om. CG. προσβολὴν Α. 7. ὁ δὲ Ρ. ἐξ αὐτοῦ G. 9. καὶ om. A. 10. θείου CA, θεοῦ PG. 11. οἳ καὶ δεξάμενοι Α, δεξάμενοι δὲ PG. ἐφύλαττον: ἐδέξαντο CG. 12. αἱ om. GC. τοῦ ἐπιτιμίου Α. 16. ἀσθενείας G. κατηγοροῦντες G. 18. ἦν om. P. 19. περιβέ- βλητο G.

alius quispiam ex iss, qui subiecti sunt sententiamque tantum non exspectant, quam iudices pronuntiaturi sunt. confitetur cuncta, non suasionem, non approbationem, non rem gestam, non causam eorum, quae facta erant, praeteriens; sed omnibus cum timoris et fidei significatione expositis, ut vulneri mederentur, obnixe rogavit et se poena afficiendum dedit. illi non ipsum solum, verum etiam consanguineos et qui defectionis socii fuerant, issdem omnes piaculis subiiciunt, ieiunio, humi cubatione et quae cum his coniungi solent ad placandum deum, praescriptis. nec illi poenam detrectant, sed libenter perferunt; quin ipsae eorum coniuges impune esse noluerunt. qui enim sustinerent, cum maritorum amantes essent? sponte igitur poenitentiae iugum subiere. itasque palatium eo tempore lacrimis plenum cerneres et luctu, non illo quidem ignavo ac vituperabili, animi abiecti imbecillitatem prodente, sed honesto gaudiumque procurante coeleste nec unquam interiturm. imperator autem, qua erat pietate, ultra progressus, sub purpura saccum ipsi corpori adhaerentem ge-

1. νυχθημέρους G. χαμευνήσας Α. πέτρης Α. 2. τῆς κεφαλῆς A. 4. τὴν ἑαυτοῦ μητέρα A. ἱμειρόμενος P, βουλόμενος CGA. 7. ἐξελθεῖν Α. 8. τοῖς : τῆς Ρ. 9. τυχὸν ἐνεργῶν, ταῦτ᾿ ἐννοῶν, κοινωνὸν Α. 10. βουλημάτων Ρ, alterum GA. τὴν μητέρα oin. C. 14. ἑαυτοῦ CG. 20. γε om. G. καὶ αὐτὴ φιλόπαις A. 21. καί πως : ὅπως A.

stabat per dies noctesfpie quadraginta. noctu aiitem liiinii cubabal, lapide tantum caput fukiens, lngebatque, ut par erat. atque sic deuium rem publicam puris manibus capessivit.

Sed cum percuperet, ut potius quam ipse mater rei publicae gubernacula tractaret , tamen id consilium tum qiiidem clam Irabuit, veritus, ne si mentem suam illa cognosset, etiam palatio egrederetur, quippe qiiam dudiim de altiori vita cogitare sciret. in omuibus igilur, quae accidebant, ne qnotidiana quidein, ea inconsulta, conficiebat, imo consiliorum participem atque adiutricem matrem habebat, cum et paulatim obreperet reruinque administrationem cum ea cominunicaret, et iiitcrdum etiain aperte profileretur, sine illitis nienle atque consilio Imperii res pessuni ituras. sic arctiori seciim vinculo coniunctain eara tcnebat et a consilio perficiendo abslraiiebat arcebatque. appetebat eniin stationem ea ultiinam et monasteria cogitabat, ubi rciiipiuni vitae leiiipus qiiieto transigeret aniino. ad id animuiii appiilcrat, et nt ttbi cuntiDgeret, assidne precabatur. sed licet tale consiiium agilaret

Ρ. 83Β C

2. οἰακοστροφῶν Ρ. 6. πολυμερῆ ΡΑ, πολύτεχνον CG. πολυτάραχον CGA, πολυτάρακτον Ρ. 13. τῆς αὐτῆς ἐπινεμήσεως Α. 16. αὐτοκρατορίας Α. καὶ μόνῃ : ἄννῃ Α. 17. κρυσοβουλλίου Α. 18. κατέστησεν. ἀλλὰ τὰς τοὐ γραφέως μόνον κομψείας ὡς εἶχεν, εἶμι καὶ αὐτὴ τὰ τοῦ ῥηθ. χρυσοβουλλίου ἐκθησομένη Α. 21. εἰμὶ Ρ.

animumque ad altiorem vitam penitus applicuisset, tamen eadem erga liberos erat pia, si quae alia femina, atque una cum filio imperii procellas sustinere, et secundo vento navem actam vel etiam fluctibus undecunque iactatam quam optime gubernare nolebat, praesertim cum filus modo in puppi consedisset et prehendisset clavum, nondum maris fluctibus procellisque eiusmodi assuetus, ea cum dico, imperii significo multiplices et perincommodas molestias. evicit igitur maternus amor, ut una cum filio imperatore rem publicam gubernaret atqueadeo sola interdum imperii quasi currum, habenis prehensis, regeret inoffenso ac prospero cursu: erat enim cum sapienti, tum regio plane animo, et regnis nata administrandis: sed ex altera parte etiam dei amor eam trahebat. cum autem mense Augusto, eadem adhuc indictione, Roberti traiectio Alexium urbe exire cogeret, patefecit iam animi consilium atque ad effectum perduxit. summum enim imperium matri soli commisit idque, bulla aurea edita, in publicum pronuntianit. quoniam autem eum, qui historiam conscribit, clarorum

1. ἐκθησομένη. ἔχει δὲ οὕτως. τὰς τοῦ γρ. μ. κ. περιελοῦσα. οὐδὲν G. κομψίας C. 3. post οὕτως P add. τὰ τοῦ χρυσοβούλλου τοῦ γεγονότος περὶ τῆς διοικήσεως τῶν κοινῶν τῇ μητρὶ τοῦ βασιλέως, eundem titiilum G in margine, om. Α. 4. ἰσχυρώτερον PG, allerum Α. 5. ἐλπίζοιτο FA et P in margine , λογίζοιτο PG. αὐτὴ G. ἐφάνη om. CGA, add. PK. 9. ἣ om. A. 10. τὰ om. Α. ἀγωγὸς A, ἀναγωγὸς PG. 13. διεγνώσθη PG , alterum C. 16. εἰσέδοσαν P. 17. ὕψος : ἔτος P. ἡμῶν G, om. C.

firorum facta consultaque non crasse transmittere oporlet, sed subtiliter, quantum possit, illa enarrare el qiiae decreta fuerint referre: aggrcdlar et ego hac ralione biiliam auream iilam referre, nec nisi ea nniitlam, quae ad scribae ornatum pertinenl. habet aiitem ita : “nihil est , quod aequiparari queal matri , quae liberos aniat eorumque vlce iuxta commovetnr ac sua ; nec ea firmius ullum praesidium est . tive periculum providetur, sive aliud quid abominandi speratur. nam si consuluerit haec , firmum erit consilium , si precata deum fuerit, fnuninieuto erunt preces et invictorum instar satellitum. talem et nostrae inaicstati a prima inde aetate sese re praestitit veneranda mater ac domina , quae omnia nobis erat et nutrix et ediicatrix. cumque dein senatorum niimcro adscripti essemus , nec maler desiil caritate praeire , et filii pictas flduciaque integra mansit. nna dnobiia in corporibus anima ccrnebatur eaqiie necessitudo per Chrisli gratiam pulchre scrvata est hiiciisque. non “meum," non “tuum," frigidiim illud Terbum, direbalur; atque quod longe maximum est, crebrae eius per omne tempus preces, a deo admissac, in hoc impcrii fastiginni

3. δὲ om. Α. vid. annotat. 4 Ῥωμανίας : βασιλείας A. 8. ἀριστοκρατίας οἷον A. 9. παντεντιμοτάτῃ G. 13. ἃκ om. CGA, add. PF. ἐγγράφως αὕτη διορίσηται A. παρὰ τοῦ FG et in raargine Ρ, παρ’ αὐτοῦ PG. 14. αὐτῶν G. 15 σεκρετικῶν: σεπτῶν G. 20. ἄν om. Α. 20. ἀποφαντήσονται P.

nos extulere. quae cum etiam post susceptum imperium non postuissel, quin laboris societatem cum maiestate nostra coiret et rei publicae saluti ipsa prospiceret, maiestas nostra iam cum deo expeditionem adversus Romaniae hostes obitura , ut curam sane magnam ponit in delectibus liabendis exercituque bene ordinando , ita non minimi momenti esse rcrum iudicialium ct civiliura curam existimat. itaque lioc imperii quasi firmissimura muniraentum inveniraus , ut sanctae ac maxime venerabili matri rerum omnium administratio committatur. decernit igitur maiestas nostra buUaque hac aurea sancit , rit pro raagna, qua pollet , rerum humanarum peritia , tamctsi eas prorsus contemnit, quidquid scripto decreverit, sive ab eo relatum sit, qni universae rei iudiciariae praeest , sive ab oflicialibus huic subiectis, sive a ceteris omnibus, qui vei coraraentariorum vel libellorum vel sententiarum curam gerunt in publicis debitorum remijsionibus , id auctoritatem habeat perpetuam nihiloque minorera , quara si ab ipsa serenitatc nostra statutum iussumque esset. quaecunque responsa eius proferentur, vel mandata scripta, non scripta, cum ratione vel sine ratione munita modo eius sigillo, quod transfigiirationem et assum-

D V.71Ρ. 85Β

ἡ : καὶ G. 3. τῷ : τὸ F. 5. καὶ τῶν θεμάτων om. C. 6. βασιλικῶν coni. Diesterweg. 10. μέσοις : μεγάλοις G. 13. σχιδευσμοὺς καὶ ἀποσχιδευσμοὺς C , σχιδευμοὺς καὶ ἀποσχιδευμοὺς PG. 14. καὶ ἀνενδοιάστως Α. οὐδὲ G. 17. ἀθετήσεται G. 18. καὶ prius om. F. 19. ἡντιναοῦν om. Α. ὑποπτεύσει CA, ὑποπτεύσῃ PG.

tionem exhibet, ut ab ipsa nostra maiestate profecta habeantur. mense quoqiie eius, qui pro tempore rem iudiciaJem administrat, etiam de promotionibus et successioniJius in iucliciis superioribus inferioribusque, atque in dignitatibus et muneribus et donationibus rerum immobilium regio arbitrio sancta parons nostra, quidris volet, (lecernendi habeat facultatem. et quicumque promoti fuerint in iudicia maioris minorisve ordinis et in iis successerint , maximis , mediis, infimis bonoribus ornati, non summovebuntur ii in posterum statu suo iiec unquam cxcident. sed et aiigmenta rogarum et incremcnta largitionum et remissiones vectigalium, quae consuetudines vocantur; et stipendia ex parte aut omnino recisa siio Iiaec constituet iure et, ut tmiverse loquar . nihil irritiim censebitiir, quod illa imporaverit vel litteris vel sine litteris. verba enim hiiiiis et mandata tancpiam ipsiun Miaiestatis nostrae iiabeluintur, neque quidquam abrogabitur, sed rata firmaqiie enint in postera tempora. nec quisquam eorum, qui illi ministraverit, nec ipse pro tempore longotheta secretorum, quantumvis

2. εὐλογοπράγητον CG, alterum FPA. 3. χρυσοβουλλίου Α. 4. μὲν τὰ : περὶ G. 13. ὑπῆν : ἤν G. ἐζώσατο A. 14. δὲ τὴν τῶν Α 15. τοῦ — λόγου Α. 16. ἀναχωμάτων P. 17. καταμέμφοιτο G. 18. πρὸς ante τὴν add. G. 21. μετέλαβε G.

bene secusque habere videantur decreta, ullo terapore a quoquara ad rationem reddendam causamve dicendam cogi poterit. prorsus enim nuUa unquam ratio exigenda est de omnibus, quaecunque tandem hac bulla aurea confirmata fuerint."

Hactenus bulia aurea. in qua miretur fortasse aliquis impeperatorem, patrem meum, tantum matri tribuisse honorem, ut ei summam rerum committeret, ipse imperii regimine quasi decederet et quodammodo iuxta matrem, regio curru vehentem, cursaret, nudo solum imperatoris nomine retento. atqui adolescentiam iam excesserat, qua potissimura aetate duci solent eiusmodi ingenia cupiditate regnandi. Lella adversus barbaros et quidquid laborum et periculorum suberat, sibi seposuit; summam administrationem rerum, magistratuum ciiram, vecligalium sumtuumque publicorum rationes matri coinmisit. fortasse jgitur hoc loco vituperet aliquis patris mei eonsilium, quod gynaeceo imperii administrationem tradidit; at si prudentiam mulieris cognosset, et quanta virtute fuerit quantaque industria, vituperafione missa, in admirationeiu raptus esset. tauta ciiira in avia mca iacrat

Ρ. 86 V. 72 Β

5. καταντήσειν G. 10. πιθανώτατος C, πιθανότητος PG. 11. an αὐτῇ? 17. δ’ ὡς ἡ τοιαύτη τὸ εἰκὸς P, reile G. 23. ὁμοῦ om. G. ἐμβρίθεισαν Ρ, ἐμβρίθουσαν G, ἐμβρίθειαν C.

reriini gerendarnni dexteritas , tanta constituendae ordinandaeqne rei piiblicae factiitas, ut non soluin Roiiiano iiuperio adininistrando pnr csset, sed omni buivis terrariim regno, quantuiucunque est. nenipe experientissima crat et niiiltaruin reruin norerat naturas, quo quidque initio csset et qnorsum evasuruin, (juae (piibus adversarcutur , quaeque iuvandis firmandisque rebus aliis essent, celerriiue, quid opus facto, perspiciens et caiile constantcrquc exseqiiens. ncc vero, cum consilio adeo polleret, claiidicabat lingua; quin crat planc eloquentissima, ac neqne loipiacitate sermoncm longius producebat, neque celeriter deficiebat eam spiritus; verum opportune cxorsa, qiiam opportunissime rursus Guivit. atque iinperii gubcrnaculis accessit ingravescentc iain aetatc , qiiando et sapicntia magis viget et priidentia florct et reniin usus siippctit ; ex qiiibns adininistratio vim nanciscitur suani. est nimirum huius aetatis noii soliim loqui iuvenibiis pnnicntius, ut in tragoedia est, verum etuan ad ulilitatcin commodiiis agere. in superiore autein vita, ciim adhiic in iuniorum nuinero esset, innlier sane niirifica crat, quippe quae senilem in adolescentia prudcntiam praeitarft.

C DP

1. ἑαυτοῦ P , ἁυτῷ CG. 3. ἐκείναις κελευόμενος G. 6. τοσοῦτον CG, τοσούτο P. ἡ. τῇ ἐκείνης γλώττη G. vid. annotat. 12. καὶ add. G. 14. ὡς om. G. γὰρ : καὶ?

atque ipso vidtii ostendebat intuentibus virtutein sibi insitam gravitatemque. sed , quemadinodum dixi, pater meus iniperio potitns , ipse lahores sudoresque, spectatrice matre, perferendos sumsit, hanc autem dominam constituit et velut servus, qiiod illa iubebat, et loquebatur et agebat. diligebat eam imperator mirum in inodum, totusque e consiliis eius pendebat: adeo niatris erat amans : dextramque maternae linguae lamulam , aures vocum illins audientes esse volebat , atque in omnibus rebus annuebat vel abniiebat, quae quidem illa annueret abnncrelve. et plane sic se res habebat : ille speciem regni obtinebat, haec regnum ipsuin; illa leges dabat, gubernabat cuncta admibistrabatque; hic placita cius, sive scripta subscribendo, sive non scripta vocis sufFragio, conrirniabat, et , ut ita dicain, instrumentum imperii erat raaLri. non imperator. rata enira habcbat omnia, quaecunque illa decernebat et statuebat; neque ut matri solum obedientissimus erat, veriun eliain ut rcgnandi artis magistrae attentum ei praebebat animum ; quippe cui exploratissimum esset, illam in omni re ad siimmam perfectionem pervenissc et longe omnes, qui tiinc erant homines, prudentia et rerum peritia anteire.

B V. 73CD

10. ὁπόσον CG. 16. ἀποκλίνασαν C, ὑποκλίνασαν PG. 19. τὰ βασίλεια om. P.

Huiiiiraodi fuere initia Alexii regui ; nam imperatorem enm hoc quidem tenipore dicere vix licet, cum imperatoris potestatem semel matri concesserit. iam alius iaudutiouis legihus obsequens, palriaui matris illius admirabilis genusque ait Adriauis illis Dalassenis et Charonibus repetitum celebret atque in aniplissinio cauipo lioruui virtutom excurrat licet; me historiam conscribentem, non ex genere et sanguine describere eam oportet, sed ex morihus et virtiite oiiiuihiisque iis rebus, in quibus enarrandis bistoria versatur. itaque ut ad illam iterum redeamiis, ornamentum quidem ipsa fuit non mulierum modo maximum , sed etiam virorum ac decus naturae humanae; gynaeceum autciu palatii , quod onmino perditissimum erat, ex quo tempore Monomachus ille imperio potitus est , et ad turpes se converterat aiuores usque ad ipsum patris mei imperium, melius reddidit landandosque niores restituit atque iam cerneres palatium in bonum ordinem adductum; nam et certa hyinnis sacris tempora descripsit, suatque ct praudio et negotiis publicis tractandis horas constituil: in quihus observandis ipsa exemplum et quasi regula ommbtu erat : ut palaiium sacrum potius

1. ἱερὰ ὄντως G. 7. συνδειπνοῦντας C. 12. τοῦ om. G, 15. τε om. G. 18. προκαθήμενον G. 21. ἐς Ρ, εἰς GA.

monasterium videretnr. talis erat egregia et revera sancta illa femiua. temperantia enira tantum superabat etiam celebratissimas olim mulieres, quae in omnium ore versantur, quantum stellas sol. iara misericordiam eius in pauperes ac liberalem in egentes manum quis verbis exprimere queat? commune erat eius domus deversorium consanguineis, qui inopia laborabant; nec minus eadem alienis quoque patebat. sacerdotes autem et monachos praecipuo colebat honore et ad mensam adhibebat, nec quisquam tacile sine monachis accumbeutem eam conspexit. quae extrinescus apparebat ingenii eius species , et angelis venerabilis et ipsis daemonibus terribilis erat, hominibus autem non prudentibus, sed libidine agitatis intolerabilis vel solo adspectu ; at qui e contrario temperantiae studebant, hilaris etpropitia. nam modum norat tristitiae severitatisque, ut neque tristitia immanis et fera videretur, neque hiiaritas dissoluta et indoraita; atque hunc, opinor, terminum statuebat raodestiae, ut humanitas condita esset gravitate animique raagnitudine. natura ad raeditandum propensior erat, et nova semper consiiia aniiuo versabat, non perniciosa illa quidem rei publicae, ut quidam raussitabant, sed salutaria, quaeque perditum iam

CV. 74DΡ. 89

3. τε om. Α. 5. ἀλεκτροφωνίας G. 6. τῶν ante ἀρχαιρεσιῶν add. A. 10. καἰ om. P. 11. ἐνθυμήμασι καὶ ταῖς om. G. 17. ἴσασιν C, οἴδασιν PG.

iUe atl nihiliim redactuni imperium pristinae integritati, quantum 2. .1 poterat , restitnerent. caeterum , licel piihlicis negotiis occupata esset , nequaquam tamen vitae monasticae oflicia ueglexit. imo maximam noctis partem divinis hyinnis cantandis consiiinehat, snpplica- tionibus intentis et vigilando confecta; snb dilnnitum , nonnunquam a sccundo gallicinio, publicis negotiis operain dabat, de magistratieligendis statuens et iibeliis siipplicibns respondens , scribae mure Gregorio Genesio fungente haec si quis voluisset oralor exornanda sihi suinere, quis est fpieiii non obscuraret eorum, qui antiquitus propter virtutem celebrantur atque ex utrovis sexu illustres sunt, epichirematis, enthyincinatis, coinparationibiis illam extollens : qui laudtionem scribentium mos est. sed historiae ratio non eandein conccdit licentiam. quapropter si forte de regina liac disserentes, in rebus maximis tenuiores sumus, ncino id rcprehcndat , quicunque virtutem iilius et amplitiidinein siiiniiiain aniiiiicpie in omni re solerliam alrpie atque excelsitatem norunt. sed, iinde paulluluin defleximus, iain redeaiiiiis. ea igitur cum rem publicam, ut diximus, gubernaret , ne totum quidem

ΒC

1. Θέκλης CA, Θέκλας PG. 3. τῶν om. Α. σπονδὰς παρεσπόνδησαν A. 6. προσαγορεύοντο PG , recle Α. 7. ἤθελον ἡσυχάζειν om. CG. 9. ἐπαναστάντες GA. 14. ἐπανίστανται CG. 18. ἑώας G. 21. πρὸς : περὶ G.

diem secularibus negotiis impendebat, , sed praescriptis sacris in Theclae martyris templo intererat, quod Isaacius Comuenus imperator , ipsius levir, hac de causa exstruxerat. cuni Dacorum priacipes foedus, dudum cum Roinanis ictum, servare diutius nollent, sed pactuin perfide rumperent, id animadvertentes Sauromatae, qui Mysi a veteribus appellabantur , ne ipsi quidem continere se intra fines suos et quiescero volueriint; sed cum hucusque eas regiones, quas Isler a Romanorum imperio seiungit, incoluissent, cuucti relictis sedibiis in fines nostros irruperunt. cuius irruptlouis causa Getarum fuere assiduae inimicitiae, , qui cnm finitimi essent, latrociniis eos lacessebant. itaque capta occasione , cum Istrum glacie concretum cernerent, velut continenti eo usi , inde ad nos migrarunt, totaque gens in finibus nostris consedit ac graviter urbes regionesque adiacenles vexavit quo cognito, imperator Isaacius Triaditzam proficiscentlum staluit. post repressos anlea orientaliuin barbarorum impetiis, eliam hauc rem facili perfecit negotio. universo cniiu collccto exercitu, in viam se de-

Β 1. PG liic et infra, recte A. 3. ov om. G. ἀντωπῆσαι Α. 9. ἐς Α. ἀπαγγειλάμενοι P, ἐπαγγειλάμενοι GA. 12. εὑρομένην Α. 13. γενόμενον G, γενομένων Α. παρὰ τοὺς Αοβιτζοὺς CG, πρὸς τοὺς λεβιτοὺς Α 15. τὴν τετάρτην G. 17. γινομένης Α. 20. κἀντεῦθεν G, ἐντετῦθιν PA.

dit , eos a Roroanoniin finibtis abacturus. atque ubi copias henc ordinavit, impetum in eos facit; quem illi couspicati, dissidebant statim inter se et in contrariain abiliant senlentiam. at ille parum iis fidcnduin ratus, firmissimam et pertinaciorem eorum parteni vehcmentissime aggreditur. cumque appropinquasset, sui copiarumque suarum conspectu eos perterruit ; nam illum tanquam fulmina iaculantem contra intueri non audebant, exercitus autem infractam testudinem conspexere, ipsi turbabantur. recedebant igitur paullatim et proelium lium in tertium abhinc diem denuntiabant ; setl eodem die castris relictis , in fiigaui se dederunt. ille progressus, ubo castra melati erant, postquam tabernacula diruit et quae rcperla esl praedam pracdam abduxit, viitor revertitur in quo itinere cuin ad Lobitzae radicei pervenisset, vehemens eum imber oppressit et nix intempestiva; erat enim is vicesimus quartus Septembris dies , quo Theclae magnae martyris memoria celebratur. accrescentibus igitur fluviis et super ripas effusis, maris speciem tota planities praebebat, in qua et imperatoris tentorium et universi exercitus castra posita erant. iamque

1. ῥεύμασι : ὕδασι G. 3. χρονικὴν om. A. 4. ἅπαν om. G. 9. τοῦ CA, τῆς PG. ἐξερχομένης PG, alterum CA. 11. ὁ CA hic et infra , ἡ PG. la. καταῤῥάξαι G et ab allera manu C, πατάξαι PA. 14. ὡρᾶτο Α, ὁρᾶτο PG. 17. εἴσεισιν PG, ἄνεισιν A, ἐπανελθὼν Zonaras III. p. 215, qui Annae narrationem fere ad verbum expressit. vid. annolat. 19. τε : an δὲ? τὸ om. G.

commeatus omnis fluctibus immersus abripiebatur ; homines et iumenta frigore obrigebant; mugiebat etiam tonitrubus coelum, fulguraque continua, nullo plane temporis intervallo , omnem circa terram inflammare quasi videbantur. haec cum videret imperator, in magna difficultate erat ; et ubi paullisper tempestas remisit, plerisque fluctuum vi abreptis, inde cum ducibus decessit et sub fagum se recepit. sed cum ingentem clangorem ac quasi arbore exeuntem sonum percepisset, veritis vehementius tum flantibns, veritus , ne eorum impetu arbor everteretur, tanto spatio recessit ab arbore, quanto fagus, si caderet , se non prosterneret, ibique obstnpefactus constitit. tum arbor, velut signo dato , extemplo evulsa radicitus, hnmi iacens cernebatur. imperator admirans dei de se curam adstabat. defectionis autem in Oriente runiore accepto, domum rediit, atque eo tempore Theclae, magnae martyri , pulcherrimum templum condidit, tum magnifice nec mediocri siimtu exstructum , tnm varia arte ornatnm; habitiscjne ibi ol) saliitem conservatam sacrificiis , qualia Christianis conveniunt, omni deinceps tempore divinis iliic hymnis interesse consuevit, tali

Ρ. 91

1. τὰ add. A. 3. δὴ om. C. ἡ μήτηρ G 9. ἐγκαλύπτειν G. 12. δ' ἐπανακτέον Α. 13. προσκείμενον G. 14. δὲ om. Α. τὴν βασιλείαν οἶον δρῶν ὁ Ἀλέξιος G. 19. ὄπερ σκῆψις ἦν αὐτῷ καὶ φιλαρχίας Α. 21. Μιχαὴλ om. G.

ratione magnae martyris Theclae aedes, qiiam dixinius, aedeficata est; ubi, ut snpra exposuimus, solenues preces regina imperatorisque Alexii mater fnciebat. quam feminam et ego per breve tempus vidi et admirata sum. nec inani laiidandi studio profccta esse , quae de ea scripsi, norunt omnes ac facile, si vellent , confirmarent, quicunque sine odio veritatem profiteri volnnt. qiiodsi laudationem , non historiam scribere inslitiiisspm , miilto prolecto magis oratio in exponendis illis rebus versaretur, quemadmodum iam dixi ; nunc autem revocanda oratio ad ea est, quae proposita siint.

Imperator autem cum rem publicam quasi animam agentem cerneret, ( nam et in Oriente Turcae misere fincs vexabant, et occiduae provinciae admodum afflictae erant , Roberto omnem movente lapidem, ut Pseudomichaelem, qui euiu adierat, in regiam reduceret: qiiac quidem simulatio potius et regnandi fuisse mihi videtur cupiditas, quae incendebat eum et quiescere omnino non sinebat; itaque cum Michaelem monachum invenissct, Pa-

2. δρόμωνάς τε καὶ τριήρεις ἑτοιμ. καὶ διήρεις G, δρόμωνας δὲ τριήρεις ἑτ. καὶ διήρεις A. 4. δὲ om. Α. 5. εἰς Α, ἐς PG. 6. γοῦν add. Α. vid. annot. 7. ἑκάστου A. et in margine P, ἑκατέρᾳ PG, ἑκάτερα C. 12 ξενιακὼν Α. τοῦ om. G. 15. συμμαχίας Ρ. 16. ἀτεχνῶς Α. τε om. G. 18. πάντα τὰ om. Α. 19. αὐτῶν om. G. ἀκήκοα ἐνίων G.

trocliim praetendens , ambitionis igne cineri hucusque supposito in magnam exardescente flammam , omni contentione belldm adversus Romanorum imperinm parabat , dromones biremesque armans et trircmes, ac sermones et onerarias alias permultas ex regionibu maritimis cogens , et ex continenti copias multas colligens , quae in bello , quod cogitabat, se adiuvarent,) hac igitur diflicuitate circumventus, cum iuvenis ille generosus nesciret, quo se verteret, hostium utroque utrique pugnam quasi praeripiente, aegritiidine afficiebatur molesteque ferebat. nam neque exercitus satis magnus imperio Romano erat, (non phires enim quam trecenti erant milites iique ex Chomate oriundi , ignavi prorsus nec bello exercitati, et pauci admodum barbari auxiliares , qui in dextro solent liumero securim gestare,) nec pecnniae vis in aerario regio asservabatur , qua auxilia peregre arcesserel. etenim cum summa in re bellica et militari fuissent sent inertia, qui ante eum imperium tenuerant, in angiistias permagnas rem Romanam adduxerant. equidem et ab ipsis militibus et a senioribus nonnullis viris audivi , nullam unquam post hominum memoriam urbem in tantam miseriam prolapsam esse, male igitur se

C 3. A. ἄτρεπτος PG. 7. προσάξουσι A. om. A. 22. κατασφαλίσασθαι A. 21. τον

habebant imperatoris res, ac diversae eura curae trahebant. verum cum generoso et intrepido animo esset et magno rei bellicae usu , decreverat ex vehemenli iactatione ad tuta littora rcin publicani rursus appellere, hostibus, qiii iiistabaut, deo iuvante, in spumam evanesentibus, ut fluctus solent, cum ad scopulos alliduntur. necessnriutn igitur duxit , omnes in Orieute toparchas celeriter arccssere, quicunque arcibus urbibusque praeerant ac fortiter Turcis restiterant. itaque statim ad omnes litteras misit, ad Dabatenum, Heracleae Pouticae et Paphlagoniae tym lemporis praefectum , et ad Burtzem, praesidem Cappadociae et Chomalis, et ad celeros diices; quaecjue sibi accidissent ac qiiomodo dei providenlia ad iiuperatoris dignitateiu evectus esset, ex praesenti periculo praeter exspectationem servatus, exposuit alque iis imperavit, ut postquam castellis quisque suis bene prospexissent eaque luta praeititissent, idoneo militum numero in hune usum relicto, cuin celeris copiis Cpolim convenireut, simulque novos militos quam plurimos in supplementum lectos adducerent. dein adversus Robertmn sibi, quantum posset, praecanendum sxistimabat, et qui ad eum transire vellent duces comitesque, a conatu coercendos.

V. 77D

2. ἐπεὶ δ’ G. 3. τῷ Μονομαχάτῳ G. 5. ἧκεν om. G. 11 ἐξαποστέλλει καὶ παρεκαλέσατο Α. 13. ἀμαχεὶ G. 16. ἀντιμηχανᾶσθαι F et in margine P. δὲ add. G. 17. καινοπρεπέστερον FCA , καινοπρεπέστερα PG. 18. ἐάσαντα CA , ἐάσοντα PG. πως G. 19. περιτρέπονται GA, 2 μὲν G.

legatus, quem ante captam urbem ad Monomachatum miserat, ul in auxilium eum vocaret et pecunias inde sibi conficeret, litteras tantum retulerat , in quibus causa, ut supra exposuimus, perscripta erat, quamobrem scilicet Botaniate imperium adhuc obtinente auxiliari non posset. quibus litteris perlectis, cum Alexius metneret , ne de Botaniate imperio pulso certior ille factus, Roberto accederet , auimi plane anxius , arcessivit coiigenerinn Georgium Palaeologum ac Dyrrhachium, quod est oppidum lllyrici, misit omnemqiie adhibere machinam iussit, ut Monomachatum nulla adhibita vi eiiceret, quoniam per copias non liceret invitum inde pellere ; Pvoberti anteiu conatibus , quantum posset, officeret. ad hoc praerepit, propugnacula noviim in modum ita pararct, ut pleraque tigna clavis haud religarpn tur : ut si forte scalisLatini ascensuri essent, simulac tignis insisiPrcn everterentur haec et cum illis in terram ruerent. quin eliam marilima-

2 περιφραττομένους FCA et in margine P, περιφυλαττομένους PG. τὸν om. G. 3. ἐφόδου πασῶν τῶν παραλίων ἐγκρατὴς Α. 5. παρέξει ῥωμαίων Α. 7. τέως om. Α. 9. κατὰ νώτου ? 12. ἐπίσκοπον A. 18. ἀλαμανίας A., ἀλλαμανίας PG.

rum urbium praefectos et ipsos insiilariim incolas magnopere per litteras hortatus est, ne catlerent aniinis ncve ignaviter agerent, sed vigilarent sobrieqne semper se protegerent ac Robertum exspectarent; ne primo is impetu maritimis potitus urbibus et ipsis iusulis, Romanorum imperio in posternm negotiiim facesseret.

Haec de Illyrico imperator ita constituit, ac quae tum a fronte ef ante pedes Roberto erant, bcne, ut apparet, munivit. verum ne ea quidem, quae a tergo illi posita erant, neglexit. itatjue litteras primum ad Hermanum, Longiliardiae diicem , misit; dein etiara ad papam Romanum et Erbium, Capuae archiepiscopum, ad principes praeterea et Gallicarum regionum duces omnes; eosqiie donis satis magnis atqiie pollicitationibiis miiltanim largitioniini dignitatumque sibi conciliando ad bellum adversus Robertum concitabat ; quorum alii amicitiam huic iam reniintiarunt, alii , si plura acciperent, polliciti sunt. prae his autem omnibiis ciiin Alemaniae regem , quidquid vellet, contra Robertum perficere posse inteliigeret, litteris semel atque iterum missis, blandis verbis proniissisquc omuis generis euin tentabat; quem ubi non abhorrentem vidit et voluntali suae obsequi pol-

1. ἐπεὶ — ὑπισχνούμενον om. CG. 3. χοιροσφάκην G. τὰ ἐξ ὑπαγορευόντων Α. 10 σου om. C. αὐτὴ Α. μετὰ : lege κατὰ. 1 1. ἀναδειχθῆναι GA. 13. μετέλθῃ G. 14. σου Α, σοι PG. 16. βασιλείαν τἄλλα μὲν ἔχει Α. 17. ἐλαχίστῳ Α. lege οὐκ ἐν ἐλαχίστοις. 18. ἔτι G. 20. τούτου add. A.

licentem, aliam rursus ad eum per Choerosphactem misit epistolam, in qua haec scripta erant “ bene se habere praepotentem dominationem tuam et nieliore in dies fortuna uti , in votis est maiestati meae, longe nobilissime ac vere Christianissime frater. quidni enim conveniat maiestatis nostrae pietati , meliora et florentiora tibi precari, tua perspecta pietate? nam fraterna haec, qua in maiestatem nostram es, propensio et affectus et quo belli adversus perniciosum istum homiuem minem hdfores suscepturum te esse animo promisisti , ut ab 3celerato atque nefario et dei et Christianorum hoste malignitatis iustas poenas repeteres, magnam probitatem mentis tuae produnt planeque tuam in deum pietatem eonfirmant. quod ad nostram maiestatem attinet, ea in ceteris quidem bene habet ; nou minima autem sollicitudine et perturbatione propter Robertum agitatur. sed si qua deo et aequis eius iudiciis fides habenda est, celeriter iniustissimi huius hominis pernicies aderit ; nec enim concedet omnino deus, virgam peccatorum in sortera suam usque adeo immitti. iam nummorum cen-

1. ἐπὶ τοσοῦτον om. CGA. ἀφίεσθαι Ρ, ἐπαφίεσθαι CGA. 2. ἀποσταλῆναι πρὸς τὴν εὐγένειάν σου αἱ ἑκατὸν Α. 3. τέσσαρες : πέντε Α. 4 ἐστάλησαν Α. 5 νυν om. A. πρωτοέδρου G. 10. τελειωθέντος A. 11. σοι om. A. διακόσιοι οm. CG. δεκαὲξ om. A. 14. ὤφειλε G. 18. πα : an διὰ ?

tum et quadraginta quatuor millia et rentiim vestes sericas, quae a maiestate nostra dominationi tuae potentissimae mittenda erant ex pacto, missa nunc sunt per Constantinum protoprohedrum et praepositum dignitatibus, iuxta placitum Bulchardi fidissimi tibi et nohilissiini comitis. et dicta quidem summa pecuniae constat argento facto et Romanato antiquae qualitatis. ubi autem insiurandum nobilitas tua praestiterit, stiterit , etiam reliqua ducenta sedecim millia nummorum et stipendia dignitatum viginti concessarum per Bagelardum dominationi tuae fidelissimum mitlentiir tibi, simulac in Longibardiam perreneris. quomodo vero iusiurandum praestandum sit, significatum et antea nobilitati tuae est, et exponet accuratius Constantinus protoprohedrus et praepositus, qui de singulis capitibus, quae expediri et iureiurando a te firmari oportet, mandata a maiestafe nostra acceperit. quando enim conventio infer maiestatem meam et missos a nobilitate tua legatos facta est, commemorata sunt capita quaedam maioris momenti, de quibus qnoniam se accepisse mandatum negarunt nobi-

3. μου : σου G. αὐτῆς C. 5. Ἀβέρτης CG. ἐβεβαίωσε C , ἐβεβαιώσατο G, ἐβεβαιώσετο P. 7. σου om. A. 9. μοι Α. 11. ὃς ἐλθὼν Α. 13. δεύτερον C. an τοῦ λόγου 14. εἰ δὲ καὶ G. 16. πρέσβις Α. 17 παιδίον μὲν οὔπω C, παιδίον οὔπω A, οὔπω παιδίον P, οὔπω τὸ παιδίον G,

litatis tuae ministri, etiam maiestas mea propterea sacramcntum ipsis distulit. ergo praestetur iusiurandum a nobilitate tua, ut fidelis tuus Albertes maiestati meae iuratus confirmavit, utque maiestas nostra. petit ob additamentum satis necessarium. cunctationis ac morae Bul- chardi, comitis tui fidelissimi et nobilissimi , ea fuit causa, quod nepotem carissimum , filium sebastocratoris felicissimi , germani maiestatis meae fratris , ab ipso conspici maiestas mea voluit, ut redux nuntiaret tibi firmuin ac solers in tenerae aetatis statu pueri ingenium; externa enim et quae ad corpus pertincnt, rationi posthabet maiestas mea ; quanquara et iliis virtutibus admodum excellit ; prout narrabit tibi legatus tuus, qui cum in urbe versabatur, vidit puernm atque cum eo, ut res postulabat, confabulatus est. ac quoniam filium quidem deus mihi nondutn dedit, hic aulem fratris filius suavissimus filii mihi est loco , si deo placuerit , nihil impediet, quominus propinquitate coniungamur, et cum amica, ut Christianos decet, in nos

2. C. 3. μαργάρων C. ἔχουσα ἔνδοθεν τμἠματα Α. 4. τοῦ C, τῶν P, τὸν G. 5. ἐντεθέντα χάρτην G. lege σαρδονύχιον cum Ducangio Gloss. I. p. 147. 6. ἀστεροπελέκιν Α. 7. μακρῦναι et πλατῦναι PG , recte Α. 8. τῆς om. Α. 10. καὶ γαλήνη, ἥλιος PG , alterum Α. vitl. annotat. 11. ἀφανισμὸν C, ὀνειδισμὸν PG, ὀνειδισμὸν καὶ ἀφάνειαν Α. 13. τοσοῦτο G. 16. αὐτὸς om. A. κατεπείγων G. ἀπειλοῦν C, ἁπλοῦν PG. 17. ἐγκαρτερῶν : καὶ τέως ἐν τῇ βὰς. τῶν πολ. ἐγκαρτερῶν ἦν καὶ διὰ παντοίας Α.

invicem voluntate simus , etiam necessitudinls familiaritas inler nos intercedat, ut alter aiterius polentia aucti, terrori deo iuvante simus adversariis. misinuis autem nobilitati tuae amicitiae et bonae voluntatis ergo crucem, quae in sinu gnstari soiet, auream et margaritis ornatam, pyxidem auream, in qua sanctorum particulae nonnullorum insunt, quorum cuiusque nomen ex apposita cuique chartula cognoscitur; pateram e sardonyche ct pociiliiin crystallinum, astriiormem securim aurea ligatam fibula et opobalsamum. prolonget deus vitam tuam , dilatet fines imperii tui afficiatque omnes adversantes opprobrio et pernicie. pax sit dominationi tuae , et tranquillitatis Iux universae terrae tibi subditae illucescat , et redigantiir omnes hostes tul ad internectionem, coelesti dei putentia vim tibi contra oinnes largiente invictam, ctam , quippe qui tantopere veruiii eius nomen colas et contra hostes illius arinis accingare."

Ita rebus per Occidentem dispositis, ipso ad ea , quac urgebant praesensque periculum intentabant , sesc paravlt, in urbe etiam tum degens , dispexitque, qua ratione hostibus iamiam immi-

4. οὑ γὰρ G. 5. σουλτανίοκη G. 6. ἧος νομὰς G. τὰ om. G. 7, Θινίαν C. 9. δὲ καὶ ἐπιδρομὰς G. ἀφαιρούμενοι C. 10. ἐπισχυροῦντας P, ἐπιχειροῦντας CG. 11. δαλάσσης C. 13. αὐτοῖς G. ἔντρομοι — διηποροῦντο οm. G. 16. κρατίστου G. 21. εἰωθότας coni. Diesterwegius. vid. au- annotat.

nentibus resisteret. cunique, ut supra narravimus , Turcas videret impiissimos circa Propontidem comniorari , Solynia , qui Orienti toti imperitabat, INicaeae habitante (ubi etiam sultanicium erat, quod nos palatium diceremus,) et praedatores quotidie immitlente et omnes circa Bithyniam TJiyniamque regiones depraedante, atque etiam usque ad ipsum Bosporum, quae Danialis nunc vocatur, incursiones illos facere praedamque multam agere et tantum non ipsura traiicere mare: quos cum Byzantii sine ullo raetu in oppidulis circa littora sitis et ia sacris teniplis niorari animadverterent , nemine inde eos pellente, terrore indesinenter perculsi , quid consilii caperent non habebant; — haec igitur imperator videns, postquam mnlta cum animo agitavit sententianique saepe mutavit, tandem consilium, quod optimum videbatur, secutus, quam poterat celeriter rem aggressus est. ex iis igitur, quos siibito conscripserat Romanos et Chomate oriundos , decuriones delegit nanibusque iinposuit, alios leviter arnatos arcu duntaxat et clypeo, alios etiam guleis clypeisque et ha-

Ρ. 96 Β

V. 80 2. τοῖς add. G. 3. κατανοῖεν P, recte G. 7. ῥοχμαῖς C, voluit ῥωχμαῖς. 9 lege κὰτ· ὀλίγον. 10. ἀνωτέρων C. 15. συμβαίνει CG. 20. fortasse ἀποθαρρήσαντα.

stis instrui solitos; eosque noctii ad littora accedere, clam de navibus exsilire barbarosque invadere iussit, si quanclo illos non multo maiore, quain ipsi, numero esse ccrnerent, et slalim regredi , uude quisque exisset. veriim ciim eos rei beilicae plane imperitos nonisset, praecepit, ut nautas quam niinimo strepitu remigare iuberent, simulque ab insidiis barbarorum in riipibus subsidentium sibi caverent. id ubi per dies aliqiiot ita racliim esset, paiilatim barbari ex maritimis locis in interiora reicdebant. quo imperalor cognito, iis , qiios miserat , praecepit , oppidula et aedificia, qiiae illi ante obtinuissent, occuparent in iisqiie pemnctarent; priiiio aiiteni mane, qiio tenipore commeatus vel alius rei caiisa prodire liostes solerent, cuurti aggrederentur, et si quid profecissent, eo, licet exiguo, contenti essent, nec , dum maiora concupiscerent, in perictilum inciderent et hostibus animos reddorent ; sed illico ccderent atque in anes sese reciperent. non ita multo post etiam ulterius barbari recesserunt; qua re confirmatus imperator auimo, suos huc usque pediles etiatn equitare iussit et hastam vibrare, sacpiusque repelilis incur-

4. ἐς om. G. μεσουράνημα P, μεσουράνισμα CG. 5. συνιστων C, ξυνίστων PG. 7. τὸν G, τὸ P. 11. Θινίαν C. 20. δ' G.

sionibus hostem lacessere ; nec id ampliiis noctu et furtim , sed ipsa iam luce. ac decuriones qui hucusque erant, quinquaginta militum ductores fiebant , et pedites, qui noctu non sine magno pavore cum hoitibus pugnaverant, mane adorti, ubi sol medium obtinuit coelum, fortiter cum iis acerrimeque dimicabant. sic illorum res retro se tulit , Romano autem imperio, ut sopita potentiae scintilla paullatim exardesceret , contigit. non enim a Bosporo so- lum et maritimis regionibus procul eos depulit Alexius , verum etiam Bithynia Tliyniaque universa atque Nicomediae finibus cum Turcas eiecisset, sultanum eo adegit, utpacem instanter peteret. iam cum de vehementissimo Roberti impetu a multis certior factus esset eumque, immensis copiis contractis, iam in Longibardiae littus contendere , libenter pacis conditiones accepit. nam ne Hercules quidem adversus duos, ut in proverbio est, certare potuit, neduin iuvenis imperator, qui vix susceperat imperium rei publicae, quae cum paullatim pridera iniminuta esset, in ultimo iam discrimine erat, et copiis et pecuniis deficientibus: absumpta enim omnia erantsine ulla utilitate publica. id

2. δὲ add. A. 3. ἐξεβιάζετο CG, ἐξεβιάσατο P, κατηνάγκασε Α. 5. αὐτοῦ ὅλως Α. 7. οὐν om. A. παρὰ Α. ἑώαν Α. 10. σπουδαῖος G. Hotivvoy CG. καὶ om. Ρ. 17. χρυσοβοίλλου G. 18. ἀφροντησίαν G. 20. Ἱδροῦντα CA. 21. ἦς om. G. Λογγοβαρδίας P. 22. ἐκεῖθεν : πέραν A.

eum compiilit, ut postquam Tiircas variis modis Damali et locis circa ca maritimis eiecit, eosdemque insiiper Iargitione devinxit, propensiore ad pacem anirao esset. termiuuni iis Dracontein qiiem appellant fluvium concessit , queni ne traiicerent, neve in Bitlayuiorum fines rumperent, pactus est.

Ita res Orientis compositae sunt. at Palaeologus ubi Dyrrhachium pervenit, cursore misso, ’Alexio significat, Monomachatum, audita Palaeologi profectione, celeriter ad Bodinum et Micliaelani se reccpisse. nam in nietii erat, propterca qiiod non obtemperaverat, sed, quem aute iactam rebelliouein imperator Alexius cum litteris miserat nuntium peciiniam rogatnm , vaciium dimiserat. quanquam nihil in eum gravius imperator decreverat, nisi quod magistratum erat abrogatiirus propter causam, quam dixi. cum haec de Monomachato audivisset imperator, bullam ad ipsum auream misit , qua plenam ipsi securitatem dcdit. qua ille accepta, reversus in aulaiu est. sed Robertus, postquam Hydruntem pervenit , et omnem suam ditio-

1. Βρεντησίου GA, Βροντησίου C, Βρεντεσίου Ρ. 7. lege ἐξαρτύσας. 10. δὲ om. G. 11. περιστοιχίσας C, περιστοιχήσας PG. 14. γνώμην : νοῦν A. τὰ πάντα Α. ἤδη om. PG, add. CA. 17. ἀταξίᾳ CG. 18. δὲ : τε Α. 19. ᾐόνα A. διαπλέων G. ἀπῆλθε μέχρι Α , ἀπῆλθεν μέχρι χρι C, ἀπῆλθεν ἐν μέχρι PG. 20. βοθρωτοῦ A. βαϊμούνδου GA hic et infra. 21. τοῦ add. G.

nem atque adeo ipsam Longibardiam Rogerio filio commisit, inde solvens Brundnsi portum occupavit; ubi auditoPalaeologum Dyrrhachium advenisse, in maioribils statim navigiis turres aedificari ligneas iussit, quas corio contexit. omnibusque, quibus ad oppugnandura opus est, in naves diligenter comportatis, equis equtibusque armatis in dromones impositis , rebusque ceteris ad bellum undecunque surama industria paratis , traiicere properabat. in animo eniin erat, si Dyrrhacliiura pervenisset , macliinis urbera terra marique circumdare, ut perculsis ; qui intus essent et omni ex parte inchisis, primo impetu urbem caperet. hinc et insulani et qui Dyrrhachii littus incolebant, cum nuntium illura accepissent, in surama trepidatione erant. Robertus. omnibus iam ex sententia confectis , ancoras solvit , ac droinonibus et trireraibus uniremibusque rerum nauticarum usu in belli speriein ornatis, ordine expeditionem ingressus est. ventuin nactus secunthira, adversae ad Aulonem ripae appulit, indeque oram legens Buthrotum

B C

D 4. ἐπέτρεψε Α, ἐπέτρεψεν PG. 5. δὴ om. G. 10. καθημένων Α, καθιέντων PG. τὰ δὲ G. 11. οἱ om. G. 12. καταστρώματος : στρατεύματος Α. 15. χοῦν Α. 17. δ' P, δὲ GA. 18. ᾤμοζον PG, recle Α. ἐθεοκλύτουν C. ἐθεοκλτουν PGA. θεὸν καὶ σωτῆρα G. 19. ηὔχοντο Α.

pervenit. ubi adiuncto sibi Boëmundo filio, qui prius traiecerat Auloiiein primo impetu ceperat , in duas partes universns copias dinisit, quarum alterain ipse duxit, mari Dyrrhachium navigaturus, alteri filium ëmundum praefecit, qui terrestri itinere Dyrrhachium proficisceretur. iamque Corcyram praetervectus ad Dyrrhachium tenebat, cum circa promontorium, qnod Glossa dicitur, procella eum maxiina oppressit. teinpeslas enim nivalis et venti ex montibus perflantes mare vehemennter turbabant. dum fluctus cientur et immane sonant, remi franguntur, cessaule retnige ; disrerpiintur vela vi ventormn ; antennae frartae in foros cadiint , et ciiin ipsis homiuilnis iuin navigia merguutur ; qiianqiiain aeslivnin tempiis erat , sole post cancriim superatum ad lennein festinante , qiiod canicnlae exorienlis trmpns esse aiunt. granis igitur perturbatio invasit omnes , nec qnid agerent habebant ; nam talibus hostibus resistere non polerant. claniorem quisque tollere, lamentari, miseros se appellare , denm inrorare salvatorem, et ut terrain conspicerent, vota farere. nee tamen remisit tum tempestas, irasrcule quasi deo prcpter impotentem et immodicam

V. 83 P. 99Β

4. ἀπὸ GA. 5. τόπων : ἁρμονιῶν A. 8. γε om. A. 9. διεσώθησαν Α, ἐσώθησαν PG. 11. οὖκ om. Α. θάλαττα C, θάλασσα PGA. ἀποπτύουσα CG, ἀποπτύσασα PA. ἄλλα τὰ libri, correxi. 12. κατέστρωσε περὶ τὴν ψάμμον G. 13. περιστείλαντες ἔθαψαν Α. 15. ἐπίπλαντο Α. lege ἐνεπίμπλαντο. ἐνσωριάσαι PG, recte CA. 16. ἐδοδίμων Ρ. πάντων Α. τάχ' ἂν Α. καὶ om. G. 19. πᾶσι add. CA.

Roberti insolentiam , et exitum ipso principio non felicem fore iam significante, navium aliae cuni ipsis vectoribus mari hauriebantur, aliae littori illisae frangebantur. coriis autem , quae turres tegebant, raagis magisque imbre laxatis, clavi locis suis excidebant, et coria , iam pondus nacta , facile evertebant ligneas istas turres; quarum ruina uaves ipsae subniersae sunt. navigium, quo Robertus vehebatur, semifractum vix servatum est; servatae quoque sunt onerariae aliquot naves cum vectoribus praeter exspectationem. nuiltos mare eiecit, nec panca marsupia et alia quaedam de iis , quae classiarii secum at- tulerant, in littore sparsit. mortuos rite sepeliernnt, qui servati erant; quod dura faciunt, multo cadaverum foetore implebantur; 5 neque enim celeriler tanlo numero humari poterant. cum autem commeatus omnis mari absumtus esset , non multura abfuit, quin etiara superstites faroe perirent , nisi segetes ojnnes et agri et horti frugibus omisti fuissent. hoc infortunium quid significaret, facile onines, ἠῶ saperent , intelligebant ; at Robertum nihil eorum , quae acciderant,

C D

3. τῶν γεγονότων οm. P. 4. περισωθέντων A, σωθέντων PG. 18. ἐριπωθέντων Α. 21. Ταραντῖνος C. 22. τὸν add. Α.

perterrefaciebat, cum impanido esset animo et eatenus, opinor , vitam sibi siiperesse precaretnr, nt, contra qiios vellet, piignare posset. itaque a consilio nihil eoruni, quae acciderant, euin deterrebat; scd cuin iis, qui supererant, (nonnulia eniin pars erat divina potenlia periculo erepta,) Glabinitzae substitit dies septem, ut se suosque, qui ex tempestate elapsi erant, quiete reficeret; praeterea ut et ii, quos Brundiisii reliquerat et quos aliiinde classe adventnros exspectabat, et qui pau- lo ante terrestri itinere Buthroto profecti erant eqiiites armati ac pedites levisque armaturae milites , adventarent. quibus collectrs terra uarique oinnibus , lllyricum agrum cum uuiversa copiarum vi occupavit. una cum eo erat qiioqiie, qiii haec niihi narravit, Lati- nus, episcopi Barensis, ut aicbat, ad Robertum legatus, qui sc apud Roberliim per expeditionis illius tempus comnioratuin aifirmavit. atque intra diruta moenia iirbis, quae Kpidamnus oiiin dicebatur, tabernacula collocaruut , copiis ratervatim dispositis. in qiia urbe qiii re- gnavit qtiondam Pyrrhiis Epirota , iibi sucietatem ciim Tarentinis iniit, grave contra Romanos in Apulia bcllum susccpit. cumque magna

1. ἐντεῦθεν Α, ἐκεῖθεν PG. ἄπαντας ἄρδην A 4. ἐπ' CG. 6. παραμείψασα G. προσαγορεύεται G. 7 παριστορείσθω C, περιϊστοείσθω PG, προσισιορείσθω A. 8, τοῦ om. G. ἐνταῦθα G. συμπεράνθω G.

caede facta, acl iinum omnes periissent, urbs vasta plane mansit. posterioribus autem temporibus, ut Graeci narrant atque ipsae etiam litterae urbis monumentis insculptae testantur, ab Arapbione et Zetho in eam, qua hodie visitur, restituta formara, mutato iam nomine , Dyrrhachium appeliata est. hactenus de hac urbe in transcursu, et fiueiu hic faciamus libri tertii ; reliqua sequeus iam expouet.

V.83 ΑΛΕΞΙΑΔΟΣ βιβλίον δ᾿ GA. a. ἔχοντος G,

ln oterra igitur rontinenti Robertus castra inetatus csl, die decunu seplimo measis Iiinii indictione quarta, cum equestribus pe-

P. 103Β C

2. an φοβερῶν? ἰδὼν G. 3. καὶ ἀπὸ τῆς G. ; γὰρ om. G. 5. παντοίων G. 6. θαλάσσης CA. 7. διεπλωΐζετο C, διεπλοΐζετο PG. vid. annotat. περιστοιχίσαντες C. 12. κατὰ : περὶ C. 13. ἀναδεχθεὶς G. 14. κατὰ : ἦν κατὰ Α. ἔνα· γρυπνεῖν G.

destribusque copiis innumeris , terribili specie propter habitum ordinandique rationem ; iam enim undique exercitus rursus convenerat ; a mari vero omnis generis navigia cum aliis militibus, qui multum maritimi belli usum habebant, navales eius copias vehebant. circumventi igitur qui Dyrrhachium obtinebant, ex utraque parte, terra dico marique , et immensas Roberti omnemque numerum superantes copias conspicati, maximo terrore affecti sunt. at Palaeologus Georgius, vir fortis et totius rei militaris peritus , qui ex innumeris in Orlente commissis proeliis victor discesserat, intrepido animo urbem communiebat, et propugnacula exstruens, prout imperator mandaverat, et ballistas moenibus imponens; miiites praeterea , siqui aninium abiecerant, erigebat, speculatoribusque per muroruin circuilum dispositis, ipse ambiens noctu diuque vigilare custodes iubebat. eo etiam tempore imperatorem litteris de Roberli irruplione edocuit eiimque urbis Dyrrhachii expugnandae consilio advenisse. oppidani auteni,

D Ρ. 104V. 84

2. τοῦ om. CG. τε : δὲ G. πανταχοῦ CG. 5. ante τοῦ excidit διὰ. 7. καὶ τὰς καλύβας — πολλαπλασιαζομένας add. P in margine. καθεκάστην om. CG. 10. τῷ : τὸ G. 12. διεκκρυκεύετο P. 17. ἐξωθέντα A. 18. τιμὴν om. A.

cum machinas extra urbem et ingentem exstnictam turrem conspexissent, ipsis Dyrrhachii\ muris altiorem, coriis undique circumdatam, et ballislas insiipcr impositas , et totum muroriim ambitum castris cinctaum, et confluentes iindiquc ad Hobertum socios, et oppida, quae adiacebant, in transcursu diruta , et tabernacula hinc quotidie multiplicata: terrore afTecti lunt. etenim perspexerunt iam, diicem Robertum non eo consilio Illyricum occupasse, ut urbibus agrisque vastatis, praeda magna potiliis, in Apaliam rediret, quemadmodum idiique perhiiiehat, sed iinpcrium Roiiianorum appetentem , Dyrrhachium ab ipso, quod aiunt, carcere oppiignatum contendere. iussit igitur Palaeologus de miiris inlerrogari Robertum, cur advcnisset? quibiis respondit, in animo esse , Michaelem , regno pulsum, sibi affinem, in dignitatem pristinam restitiiere et iniurias illatas animadvertere omninoque eum ulcisci. ad haec illi , si Michaclem conspicati agnoscerent, cnntinuo se adoraturos urbemqiie tradituros. quibus Robertus aiiditis, iussit statim Michaelem, splendida veste indutum,

1. ἀμφιασθῆναι καὶ CG. 2. καὶ ἀπαγαγόντες τοῦτον Α. τὸ τοιοῦτον C et in margine P, τοῦτον PGA. vid. annotat. πομπῆς A. 4. ὑποδείκνυσιν G. μυρίοις C. 5. ἐπέπλυνον CG. 7. ἐντὸς καὶ ἐκτὸς CA. 8. διέλεγον Α. 11. τοῦ om. G. 18. ἐκεῖνον CG. 19. τῆς φύσεως G. 22. ὁ om. G.

urbis incolis ostencli; cumqite is splendida pompa, musicorum omnis generis instriimentorum et cymbalornm cantn, in conspectiim prodiret, illico de muris omnia in eum maledicta iaciunt, agnoscere se hominem prorsus negantes. Robertus nihili haec habens, operi proposito instabat. sed dum quique intus quique extra erant, ita inter se colloquuntur , clam egressi ex urbe nonnulli , manura cuni Latinis conserunt, et postqnam aliquantum damni intulere, Dyrrhachium recedunt. de eo autem, qiii Robertiini comitabatur, monacho inter se plerique dissentiebant. nam alii pincernam esse imperatoris Michaelis Ducae affirmabant , alii Michaeleui ipsiun barbari illius consocerum, propter quem etiam magnnm suscepisset bellum; nonnulli perseverabant certo se scire, totuni Roberti commentum esse. neque enim (ita aiebant) Michael ad Robertum transfugit ; sed cum hic ex summa egestate et obscuritate fortunae audaci et arroganti animo omni- bus Longibardiae urbibus agrisque atque ipsa Apulia potitus, regnum

2. εἴωθε γίγνεσθαι G, εἴωθε γίνεσθαι C. τὸ om. G. κατὰ οὐδὲν C. 8. αὐτοκράτωρ : βασιλεὺς Α. γραμμάτων: γραφῶν Α. 9. ἀναδιδαχθεὶς : ἀναμαθὼν A. 16. τὸν βασιλέα εἰναι Α. 19. τοὺς add. Α. 21. σουλτὰν G.

sibi comparasset, ut supra cxposuimiis; brevi post maiora appelens , id qnod iminodicis insitiim esse lolet ingeniis, lliyrici urhes tentandas diixit: quae si prospere sibi successisseiit, nlterius grassandnm. quippe nnuiis avaritia, nbi initium cepit, a gangraena nihil difTert, qiiae rnni corporis partem attigerit, nullo modo coasistit, donec totnm perdiderit.

Sed imperator cum Palaeologi litteris edoctus esset, mense ilhim lunio (ut supra iain relatuin est,) traiecisse et quamvis tempestate gravissima ac naiifragio interceptura deique ira adflictuin, tamen non absterritiim esse, sed Aiiloiiem cura iis , qui eoinitahantnr, statim cepisse, et innnmeras undecnnque ad eura copias niriuin instar hihernarum confluere, et qui leviore animo essenf, Pseudomichaelem illum re vera pro imperatore habentes, ad Robertnm transire; sollicitatns est, diflicuUatem rei, quam sibi proposuit. secum reputans. rumqiie siias copias ne multesimam quidem parlcin Roherti copiarum aeqnare animadverteret, ex Oriente Tiircas arcessendos diixit ; idque sultauo significaTit. idcni pollicitationibus donisque Venetos ,

CD P. 106

1. ἁμίλλαις om. Α. Ῥωμαίων G. 4. εἰς om. G. 6. διαμηνυθέντα C, μηνυθέντα PG. 11. ἀποπληρωθήσεται C, ἀποπληρώσονται G, ἀποπληρωσήσονται A, 14. τοίνυν A et in margine γοῦν PG. 15. πλοίων πρὸς τὸ Δυρράχιον Α. 16. πολλοὺς: lege πελάγους. vid. anuotat. 17. ὑπεραμώμου: ὑπερα- γίας Α. 20. σταδίοις G. δὲ : καὶ G, om. Α.

(untle veneto colori in certaminibus equestribus nonien a Romanis inditum fuisse dicitur) in anxilium vocat , partim promittens, alia etiam statim offerens, dummodo cum omnibus copiis maritimis celerrime Dyrrhachium vellent petere, ut el urbem tuerentur, et cum classe Roberti proelio dimicarent. quod si fecissent, quemadmodum ipsis significatum esset, sive deo iuvante victoriam reportassent, sive , ut sunt casus rerum , snperati essent, eadem iUa, quae polliceretur, nccepturos esse, acsi devicissent hostem. praeterea etiam, si quae cuperent, quae salva re Romana concedi possent, ea , buliis aureis firmata , praestitum iri. quibus illi auditis, qnaecunque volebant , per legatos postulant, et ubi promissornm fidem acceperunt, classe ex omnis generis navibus ornata , Dyrrliachinm solvnnt satis bono ordine; et pelagi alta permensi , appeliunt ad templum in nomine superimmaculatae dei matris olim exstructum in loco , qui Pallia vocatur, a Roberti castris , extra Dyrrhachium positis , octodecim ferme stadiorura spatio. sed cum Roberti classem e regione Dyrrhachii

ΒV. 86C

3. Βαϊμοῦνδον G A hic et infra. 5. ἀνήργουν A. 6. ἐνῆν : ἧν Α. 7. οὐκ οὐσης coni. Hoescliol. vid. annotal. συναρτίσαντες A. 10. ἱστίοις libri, correxit Wilken. Hist. Comn. p. πήξαντες 12. τῶν τοιούτν: τούτων G. 13. πήχεος GA 14. πήξαντες G. 16. αἰτούμενος A. 21 καρτερώτατον Α ἀπεμάχετο Α.

conspexisspnt , omni instriimcntoruni hellicorum genere instnictam, aniiuuin ad proelium demittcbant. Rohertus , cognito eoruni adventu, Bocmunduni filium cum classe mittit, qui eos et regi Midiaeli et ipsi itoberto fausta acclamarc iussit; quam reui in crastinuui illi distulere. vespefasccnte autem coelo , cum litlori applicare non liceret, maiura navigin, cessanle vcnto , rudentibus inter se devinciunt maritimumque, qui dici solet , porliim efficiunt; turres ligneas in lualis ita exstruunt, ut qiiac singiilas naves seqiicliantur scaphae , eas funibus sublime tralierent; in quas arinalos iiuponunt slipitesque crassissimos, in longitudinem ferc cubiti disseclos, acutis infixis clavis ferreis. sic Francicae classis opperiuutur adventum. luce orta, ëmundus accedil , et ut acclaiuarcnt poscit; at illi cum in os eum illuderent, id Boëmundus non fercns, ipse jirimus in eos invcbitur, et maxima eorum navigia aggrcditur: quem cotera classis sequitur. sequitur. atroci exorta pugn, cuni liocmuiidus gravius instaret, illi, uno ex triinris, quos diximiis , deiecto, statim perforant navem, in qua Bocniundns

3. ἔμελλεν Α, ἔμελλον PG, 4. οὑπερ CA , ἧσπερ P , ᾐπερ G. τοῦτο αὐτὸ Α. 5. ἀνῄρουντο Α. 6, ἐληλαχηκὼς G. 18. αὖθις A, εὐθὺς PG. 22. στείλας Α.

forte erat. quae , subeunte arjua, cum in eo esset, ut mergeretur, alii navem egressi, in id ipsuni , quod fiigiuut inaiuin, ruunt et merguntur: alii cum Venetis pugnantes orciduntur. Bocmundus autcm, qui in discrimen iam adducliis essct, in aliud naviginm insiliens se subduxit. Veneti alacriori aninio cum Jiostibus contendunt, eosque plane in fugam versos persequuntur usque ad Koberti castra. ubi littori appropinquarunt, e navibus in terram descendunt et aliud proelii genus cum Roberto conserunt. quos conspicatus Palacologus, eruptioue et ipse exDyrrhacliii arce facta, cum Venetis arma coniungit. cumque gravis dein exorta pugna ad Roberti usque castra processisset, in fugam hinc multi pelluntur, multi etiam trucidantur. Veneti, magna praeda potiti, ad naves suas redeunt; Palaeologus se iu arcem rursus recipit, postquam aliquot dies quieti indulscrunt, Veneti legatos ad imperatorem mittunt, qui ea, quae coutigerant, nuntiarent. quos ille benevole, ut par erat, exceptos et innumeris beneficiis affectos dimittit, satis amplis ad Venetiac ducem quique sub co eraut magistratus, muneribus una missis.

Β C

3. οὐκ ἑ . . . . . . πλοῖα A an ἐνῆν? 7. τὸ om. G. 10. μάβριξ A. μετὰ Α, κατὰ PG. τοῦ om. A. 12. διδόασι καὶ περὶ τὸν γλυκὺν ποταμὸν ηὐλίσαντο. ἐπεὶ δὲ καἰ οἱ ἐκ τοῦ δυῤῥαχίου ἀπεῖργον χορταγωγίας χάριν Α. 20. προάγειν C, ἄγειν PG. 2. μησὶ δυσὶ G.

Robertus, ut impiger militiae erat, bellum deponere non oportere arbitrabatnr, verum fortiter pugnandum. sed cum hiems esset, naves in mare deducere non licuit; prohibuit etiam qui e Longibardia veniebant commeatumque apportabant, classis Rornnna et Veneta, freto inter utramque terram diligenter custodito. vere autem inito, cnm mare ventis saevire desiiset, primmum Veneti contra Robertum solvunt: quibus mox Manrix cum classe Romana se addiungit; proelioque commisso gravissimo, Roberti inilites ierga vertnnL tnni Roberlus classem omnem in continentem subducendam statuit. insnlani autcm et continentis oppida maritima et qnotqnot praelerert vectigales Roberto erant, nnimo prnpter ca, qnae illi acciderant, ererto, aegre iam tributa pendebant, qnippe qui cladem mari arceplam rognossent. censuit igitnr maiorem sibi nd bellnm diligentiam adhibendam et terra marique pngnandnm. seil rnm quae animo agitabat, perficcre non possel, validis eo tenipore ventis flanlibus, naufragium timens, dnos fere menses in portu urbis Iericho se crnlincbat ntque ad Lellum terra

3. τε om. CG. 6. διαπερᾷν ἀπεῖργεν δὲ P, διαπερᾷν. δὲ G, recte C. 7. περὶ: πρὸς CG. 9. συγκομιδῆς καὶ τέρας χρείας ἐξιόντας Α. 10. τοῦ om. Α. ταφρίας A. 12. τριῶν μηνῶν A. 13. ποσουμένων CAG. 15. πολλὰς A. 16. μὶν om. A. 19. τὸ δὲ πλοῖον αὐτῶν A. Γλυκὴν P. ἐνορμισθέντες A. 21. μετὰ τὸν — ὁπόσον ταῖς om. CG.

marique gerendum, quae opns erant, parabat. dassis autem et Veueta et Roniana, ut poterat, transitum custotlicbat, et cjuando vel paululum mare nanigationis patiens erat, qui ex Longibardia ad Robertum traiicere conabantur, prohibebat. verum nec ferra, quae usui necessaria erant, comparare iis proclive erat, ad Glycyn fluvium considentibus. qui enim Dyrrhachium tenebant, arcebant omncs, qui frumentandi vel alius rei comportandae causa Roberti vallum egrediebanlur, unde accidit, ut fame prcniercntnr; tbunde etiam insueta coeli temperies admodum eos afiligebat. tribns igitiir inensibus periisse dicunt ad decem millia hominum. morbi vis equitatum quoque Roberli invasit, niultosque consumsit. nam ex equilibus comites et electi viri forlissimi ad quingentos Ine et fame exstincti suut; huniilioris fortunae equites innumeri. navibus autcm in Glycyn flunium subductis, ut diximus, cum propler siccilatem hic paene exaruissot, aestivis iam caloribus post hiemem et quod sultierat ver urgentibus, ac ne tan-

D

6. δένδρα Α. 7. ὄπισθεν — τόπον om. CG. 9. post γεγονυῖαν add. G ὡς εἰς ἵνα τὸ ὕδωρ συλλείβεσθαι τόπον. 13. νῆας om. A. 14. εὐπλοίας Α. 16. τὸν add. CA. 18. κατελάβετο G. 19. αὐτῷ add. CG. 20. τῆς om. G.

tum quidem aquae haberet, quanlum in torrentibus esse solet, in angustiis erat, quoniam naves in niare rursiis deducere nequibat. verum ut erat consilii plenus et alla tuente praeditus, palos in utraque fluvii parte infigi densiscjuc viminibus devinciri, dein ingentes urbores excisas radicitus pone sterni et arenaiu superfundi iussit, ut in unum aqua conflueret locum, quasi in fossam unam, ex palis factam, corrivata. ac paullatim accresceus fltivius crepidinein onineni exjilevit, satisque magnam profunditatemm uactus, naves levavit et hueusque in vauo haerentia nanigia tulit. quo factum est, ut classis niox facili negotio in mare deducrrctur.

Ilis rebus imperator cognitis, statim per litteras Pacuriano nuntiat, Hobertuin, gravissima irriiptionc facta, Aulonem occupasse, neque quicquam mala, quibus terra marique afflictus esset, et quam primo, ut aiunt, liinine cladcm accepisset, omnino curare. quapropter ne cuuclaretiir, snd cojiias coactas celerrime sibi adiungeret. haec add pacuriamim. ipae extemplo Cpoli proficiscitur, mense

1. παραυτίκα CA, αὐτίκα PG. 3. τετάρτης ἐπινεμήσεως . καὶ τὰ ταγματα συναθροίσας καὶ καταστήσας, πανστρατὶ κάτα τοῦ ῥομπέρτου ἐξώρμησε A. 5. ἐπᾴδοντες CG. ἐπακούοιντο G. 7. ἄμα δὲ καὶ G. 9. lege ῥωμαλεωτάτης. 18. παρακελευόμενος CG. 22, ἐξουβιτῶν libri, correxit Ducaug, Gloss. Ι. p. 404.

Aiigusto qiiartae intlictionis, Isaacio in urbe relicto, qui rerum urbanarum curam gereret, et si qui sermones seditiosi, quemadmodum assolet, ex iniinlcis audirenlur, eos oppriiueret, palatiuuique et urbeni custodiret, simul etiam uiulierum dolorem consolando levaret. quanquam matrem quod attinet, nnilo eam arbitror solatio indiguisse, quippe quae et forti esset animo, et ceteroqui in expediendis rebus dexterrima. interim Pacurianus, epistola lecta, JNicolaum Branam, virum fortem et niulta rei bellicae experientia, legatum creat; ipse cuin exercitu universo et nobiliorum ilore Orestiade celeriter egressus, imperalori se adiungere festinat. iam et hic omnes statim copias belli more ordinaverat, cumque e delectorum numero homines praefecisset strenuissiinos, iter eodem niodo facere iussit, ubi locorum natura permitteretj ut aciei forma perspecta, suo qiiisqiie loco assuefacti, iu pugnae Uiscrimiae non coufuudereutur, neve facilc ac

P. 110 2. Θετταλῶν δὲ Ἀνδρόνικος ἡ Ἀλέξανδρος PG, Ἀνδρ. ἢ om. F, om. C. 3. τὴν FP, τῶν G. Ἀχριδὼ FC, Ἀχριδῶν PO 5. μὲν: δὲ τας teru(??) καῶν τῆς F. 15. Ουμπερτοπολος PG, recte C. 16. λαβων PG, λαχὼν FC. 18. ἐρχομένῳ A. 19. μεμαθήκει A. νικήσας PG, κινήσας FA et lu margiue Ρ.

teroere loco moverentur. excnbitarura agmini praefectus erat Constantinus Opus, Macedonibuii Antiochus, Tliessalis Alexaniler Cabasilas; Taticius naagnus tunc primiceriusTurcos circum Achriclonem liabitanteii ducebat, qui sumina fortitudiue erat et in proeliis aninio inlrepido; non ingenuae illc quidem a inaioribus conditionis; pater eniin eius Saracenus cum esset, iuter praedaiulum captus, avo iiieo paterno Iohanni Comneno servivit. Manichaeis bis mille et octingentis praeerant Xantas et Culeo, eiusdein ct ipsi haeresis; qui omnes homines sunt bellicosissiini et ad hostiuni caedem, ubi occasio est, taciendam paratissimi; ad hoc temerarii insolentesque. familiaribus deniqiie imperatoris, (vestiaritae vocari solent,) et Francicis cohortibns praeerant Panucoinites et Constanlinus Ubertopubis, a genere cognomen nactus. sic conslilutis Alexius ordiuibus, rum universo exercitu iu iioberliiin movet. ubi ubviaiu factus est cuidam, qui inde vcniebaf, sciscitatus, quomodo Dyrrbachii res sc habcreut, distinctius cuguuvil: Robertum om-

2. Γεώργιος om. Α. 3. τὰς: τὰ A. ἔξωθεν om. G. τὰ om. G. 4. ἤδη καὶ om. Α. 5. αὐτὸν P, αὐτῶν CG. lege αὐτοῦ. συνέστησε C, ἐνεστήσατο G. ἁ. μεταπεμψάμενος A. 11. δὲ: οὖν Α. 12. ἐδίδου CG, alteniin PA. καὶ αὖθις coni. Hoeschel. 15. ἐπέτεινε CA, ἐπιτείνει G, ἐπέτειγε P. 16. τὰ κάτα τὸν Ρομπ. ἐπὶ πλέον P, altero oriliae AG. 18. μὶν CG, μὴν P.

nes, quibus ad oppugnandam urbera opus est, macbinas moenibus admovisse; quibus cuin Palaeologus dies noctesque obstitisset, desperantem iam aperuisse urbis porlas, et egressum atrox cum eo commisisse proelium. graviter euiu ariis corporis partibus sauciatura esse, praesertira circa tempora, telo transfixo; quod cum eveilere frustra conatus esset, advocuto medico, teli partem extremam, qua parte pennulae afligi soleut, incidisse, reliqua sagitta iu vulnere et obligalo, prout teiupus sivisset, capite, rursus in medios iiostes irruisse ruisse et usque ad vesperam invictum stetisse. liis imperator auditis, inaturo auxilio opus esse intelligens, iter acceieravit. cumque thessalonicam pervenisset, per multos de iis, quae Kobertus ageret, exploratiora etiani cognovit. is eteuim expeditus, tum strenuis paratis copiis, tum multa in caJnpo Dyriliachiensi comportata materia, castra posuerat non longius ab urhc, quam quo telum adiici posset; sed magnam tamen exerciluo sui partem ia moutibus circa et valiibus cUvIsque collo-

1. ὑπ᾿ : ἐπ᾿ G. καὶ περὶ τὰ τέμπη G. 6. πίδακας G. 7. συμπλοκὴν CG. 10. ἐξεπεποίητο G, 12. ἐνηγελμένου P. 15. ἡστοχήκει C. 16. τῇ: τὴν Α. 17. τοῦ ξυλίνου πύργου A. 19. ἐπεὶ Α, ἐπὶ PG. 20. ἀναπεταγύειν PG, recte CA. 21. χρησάμενοι CG. τὴν om. P. ἀντικάστρου C, ἀωτικάῥῥου G.

carat. nec vero non Palaeologi in defendentlo industriam ex multis didicit, iain enim Palaeologus, exstriictani a Hoberto turrim ligneam incensurus, naplita ct pice aridisqiic lignis una cum ballistis in nioenibus impositis, hostium impetum expectabat. cum postero die Robertum aggressurum esse putaret, quam antea exstruxerat intus turrim ligneam, recta extrinsecus venienti turri opposuit, et trabem suspeusam superne, quam ianuae turris extrinsecus admotae obiecturi erant, per totain noctem periclitatus est, niim ct facillime moveretur, et portam occurrens impediret, (juoniinus aperiri posset. iibi trabem cummoda moneri, nec rem maic cessissc vidit, magiia iam fiducia iiostium impetum expectabat. postridie eius diei Hobcrtiis oiiincs arma siimere, et armalus fere quingentow et pedites et equites turrim ingredi iussit; qua tiioenibus adiiiota, ciim iam in eo esscnt, ut portain siiperne aperirent, qua vclut ponte uterentur ad ingredieudam arcem, Palaeologus intus trabe illa longissima per machinas, quas antea para-

5. συνεχῶς om. Α. 8. καὶ om. A. ἔργον C, ἔργου P, ἔριον G, om. Α. 13. ξύλινος om. C. 14. τοῦ μὲν πύργου G. 15. κάτωθεν Α, κάτω PG. 17. ὁ CG, ὡς P 18. μόσυνον CG. ἠπείγετο P, ἐπεχείρει GG. 21. ταχείας C, ταχύ PG. 22. ἐκεῖθεν C.

verat, hominesque multos eosque fortissimos mota, inutilem Roberti machinam reddidit. nam trabs, cjuominus porta aperiretur, plane impedivit. dein Galios in summa turri stantes lelis continuo petere iiou destitit; quod illi haud ferentes se occultarunt. tum incendi turrim iussit: et dicto citius turris in flammas abit. qui in superioribus tabulatis erant, praecipites sc dant; qui in inferiore parte, ianua turris infima reclusa, fugam capessunt. qiios cum Palaeologus fugientes conspexisset, armatos viros fortes per portulam arcis eduxit, aliosque cum securibus, qui turrim exscinderent. nec id male successit; sed turrim, superiore parte flammis absumtam, inferiore instrumentis lapicidinariis, funditus dclevit.

Haec qui retulit, cum idem adderet, Robertum operam dare, tit alteram turrim exstrueret, prius conditae parem, aliasque machinag, quas Dyrrhachio admoveret, coraparare, imperator celeri auxilio obsessis opus esse intellexit, instructisque copiis iter Dyrrhachium in-

5. ἱδρυμένον om. C. 7. τόπον om. G. 9. δὲ G. 10. πρὸς C, εἰς PG. 11. οἶον om. CG, 13. συμβάλλων P. 16. καὶ altorum om. GA. 18. ante ἀνένευε adcl. τηνικαῦτα A.

gressiis est. eo iibi pervenit, et ad fliiviiim Charzanem, vallo ducto, milites cousidere iussit, jier legatus statiin Robertum interrogavit, cur advenisset et quid consilii iiaberet. movel iude ad aedem Nicolai, inter pontiHces summi, quae a Dyrritaciiio qnatiior abest stadia, et natiirain regionis explorat, utaciei instruendae iocum aptissiinum ante capereL agebatur tum quinlus decimus mensis Octobris dies. iugum erat a Dalmatia ad mare usqiic pertincns, qiiud in proinontorium desinebat, peniutulac ferc forma; ubi etiam aedes, quam dixinius, coadita crat. cuius iugi declivitas leuiter sc demittens Dyrriiachium versus, mare a sinistra, ἃ dextra montem excelsum et iinniinentem habet. ibi exercitu cuntracto univprso positisque castris, Palaeologum Georgiiiiu arcestiviL at is liarum reriim ex longo iisu peritissimus, parum e re id eae ratus, urbe egredi recusat, legato ad imperato- reoi misso. cum vero hic, missis iterum nuntiis, instarct, “mihi Jtiiderii, respoudil, adiiiodtim prrniciosiim videtur, arce obsessa egrei, nec uisi annulum manus tuae regiae vidcro, hinc non exibo."

CDP. 113V. 91

1. τηνικαῦτα om. A. 3. αὐτοῦ ἐπυνθ. G, αὐτῷ P, αὐτοῦ om. A. 4. αὐτῶν P, αὐτοῦ μετὰ τούτου G. 7. καρτερῆσαι om, A. lege καὶ δι’. 8. συγχωρούμενον CG. 9. τῶν om. GA, αὐτῶν G. 15. scribendum Tidetur Κωνσταντῖνος. vid. annotat. 16. ἀμπίτης A. 17. Ῥωμαίων CG. ὒ. κατὰ τῆς σῇς βασιλείας οὐδαμῶς A. μᾶλλον om. A.

sit imperator annulum; quo conspecto, Palaeologus navibus bellici advehitur. ubi eum imperator coaspexit, de Roberto percoutati est cognitis rebus omnibus, ecquid acie decertaudum cum eo censl ret, quaesivit. dissuadebat tum ille quidem; nec is solum, veru etiam alii, rei bellicae peritiam diuturno usu nacti, vehementer de bortabantiir. perstaret potius atque in id incumberet, ut levibi jiroeliis lacessendo Robertuui in angustias cogeret, prohibitis milit bus eius frumentandi vel pabublandi causa castris suis exire. idem (??) facerent, Bodino et Dalmatis et reliquis adiacentium regionum prae lectis inqierare eum iubebant. ita iore, nt facili negotio Robertu stiperaretur. at iuniorum, qiii in exercitu eraut, plerique pugnam ma lebant, inprimis Constantinus Porphyrogenitus et INicephorus Syna ilenus et Barangorum dux INampites et ipsi Romani Diogenis quoi dam imperatoris filii, Leo et INicepliorus. eodem lempore reverij sunt legati ad Robertum missi, eleius ad imperatorem responsa retulerfli “ego, iuquit, oequaquam contra tuaiu luaieatatem expeditiouem hano

2. ἐμοῦ: αὐτοῦ C. τοῦτο νῦν G, νῦν τοῦτο C, νῦν om. PA. 4. δὲ οἱ P. παντάπασιν ἀδύνατα G. 9. αὐτὸς add. C et in margine P. 10. τὴν αἰτίαν τῆς μάχης G. 11. διὰ τοῦτο — ἀπονεῦσαι om. C. 12. ἤθελεν G. ἀτελέστατα A, ἀτέλεστα PG. 13. πάντας τοὺς κόμητας συγκαλεσάμενος PG, altero ordine Α. 15. Βοτανειάτου τοῦ Νικηφόρου PG, recte A. 17. ἐξωσθεῖσα AG, ἐξεωθεῖσα C, ἐξεωσθεῖσα P. 19. πρὸς om. G.

suscepi, sed nlluriis potiiis ininriani, consocero meo illatani. quodsi tu pacem uiecnin ciipis, amplector hoc et ipse, inodo ea, quae per legatos meos significanda ciiravi, perlicere tibi in animo sit." celerum quae petiit, concedi nulio iiiodo poterant, et peruiciosa imperio Iloniano erant, quamvis idein pollicerelur, si, cjuae peteret, impetrasset, se et ipsam Longibardiam pro iinperatoris beneticio habituriim, et auxilium laturm, quandoque opus Ibret. vcriirn haec simulatio fuit, ut eo, qiiod peteret, ipse pacein nialle viderelur; repudiatis autem ’quas proposuisset conditionibiis iniqiiis, ad arma progressus, causani atque invidiaiii belli in Koinanoruin iinpcratorem conferret. lianc igitur ob rem ad conqiositionem propensi non erant. itaqiic ciim iinmane quantum postiilasset nec iinpetrasset, convocatis oninibus coinitibiis, hanc orntionem habuit: “scitis, qiiam ab imperatore Botaniale Nicephoro iniiirinm passiis sit consocer meus, quaque ignominia fuerit affecta filia inea lielenn, regno cuin eo expulsa. quae cum ferri non possent, ad ulcisconda ea adversus Botaniatcin patria sunnis egressi;

2. μετ’: κὰτ Α. 4. τινος ἡμῶν: τῶν ἐφ᾿ ἡμῶν CG. τούς λοιποὺς om. P, 5. ὑπακούειν G. 7. ὡς ἔτυχε: ἀσυμβούλως CG. 10. πάντες: ταύτην οὖν τ. β. ἐπαινέσαντες CG. 13. ἀκιζόμενος C. 15. αὐτὸν: αὐτὸ CG. 16. τούτῳ: lege τοῦτο. vid. unnotat. 18. βάλλουσιν G.

quoniam autpm Iiic rcgno cxcidit, nunc cum imperatore uohis res cst iuveni et milite forti, rerum bellicarum supra aetatem perito. contra queni non oportet temere bellum suscipere. ubi enim mulli imperant, ibi ctiam perturbatio est, quae ex diversis muitorum sententiis oritur. proinde uni alicui nostrum parere ceteros oportet; qui tamen omnes in consilium adiiibere, nec suam ipsius sententiam inconsiderate ac temere sequi debet: ceteros autem, quid sibi videatur, libere oportet dicere; sed ita tamen, ut sententiam eius, qui prae reliquis clectus est, sequantur. quantur. en, ego unus ante omnes paratus sum obedire ei, quem vos omnes elegeritis." laudant omncs hoc consilium Roberti, et recte dixisse affirmantes, prinias partes communi sententia ei cedunt. at is callide quasi fastidiens, lionorem sibi delatum tmn recusaljal, quare illi magis etiam instabant id rogare. quornm precibus cum victum se simulat, quamvis dudum eam rem cuperet, aliud ex alio intulit; et causas nectendo commode, quo nitebatur, eo invitus animum haud introspicicntibus pervenire visus est. iamque liaec ad eos locutus est: “audite consilium nieum, comites niiJilesqne reliqui;

1. βασιλέα C, βασιλέων PG. 5. ἀνθέξεσθαι CAG, ἀνθέξασθαι P. 6. ὁ θεὸς PG, θεὸς CA. 8. αὐτῷ P, αὐτοῦ CGA. 11. τὰ oni. G. 12, τε om. G. ἀλλ᾿ αὐτὰ G, ἄλλα ἄλλα οὑν τὰ A, ἀλλά δ᾿ αὐτὰ C. ἄλλα ἄλλα δ᾿ αῦ τὰ 14. πέρι oni. G. 15. καταστρατεύσοιντο G. 16. ἐπιπεσεῖν C, ἐπεισπεσεῖν GPA. 18. ἅπαν om. C. ὄπισθε Α. ἐΝέτρεψε Α, ἐπέτρεψεν PG. 19 προσβάλλειν τῷ Ῥομπέρτῳ A. ἁλικῶν AG. διελθὼν G.

quandoquidein rnlicta patria liuc pervenimus, et pugna adversus fortissimum instat iinperatoreni, qui iicct nuperrinic inipcrii gubernacula nactus, ex nuillis taineu beilis suli prioribus iinperatorilxis viclor discessit et maxinios sedilioniim auctores bello captos adduxit: toto nobis animo liaec pugna est capessenda. ipiodsi victoriain deiis nobis annnerit, non ainpliiis pecuniani desiderabiinus. oportet igitur vasa cnncta coinburere, naves onerarias perloratas deineryere, atqiie sic proelium cum Alexio inire, tanquam hic natos et morituros." his assensi sunt oinues.

Talia Robertus agitabat consilia; alia rursus imperator moliebatur magis callida acutioraqiie. contineliant tainen anibo copias suas, dum secum de belli administrandi ratione deliberant, ut prudenter munere suo fungerentur. atque imperator quideni ex subito parte noctu impetum facere in Roberti castra statuit. itaque a tergo barbarurum copias universas, ora maritima emonia, iussit in-

D P. 115B

1. πεφθακότας A. 3. ἐληλυθώς CG, διεληλυθὼς AP, 4. παριππεύοντος om. G. 5. Ὀκτωβρίου μηνὸς G. 7. μετὰ: κατὰ P. 10. εἵλετο PG, εἴχετο CA, εἶχε P in niargiue. 11. Ἀμικέτῃ C constanter, Ἀμηκέτῃ PA. κόμητι om. C. 12. καὶ γενναῖος G. 16. θάλατταν G, παρὰ θαλάττης C. 17, διελθὼν C.

vadere, nec, quo certius insidiae laterent, itineris amhage eos noiuit. ipse a fronte, siniulatque eos, quos niiserat, aJvcnisje a madvertisset, adoriri Robertum volebat. qui quidem, tabernaculis cuis relictis, pontem nocte transgressus, (erat deciinus octavus me sis Octobris dies indictione quinta,) iu templum ad marc Tlieodoro raartyri olim exstructum se contulit cum universo exercitu; ubi per totam noctem precibus placato numine, immaculata divinaque mysteria steria percepere. instructis dein copiis, medium aciei locura ipse tenuit; cornu, quod ad mare spectabat, Amicetae commisit, viro inler comites illustri, et manu et consilio prompto; alterum Boomundo filio, cognomine Sanisco. his iniperator auiinadversis, qua erat aninii alacritate ad ea, quae facto opus essent, teniporis momento perspicienda, consilio pro re mutato, in iugi declivitate praeter niaris oram aciem constituit. divisisque copiis, barbaros ad Roberti castra invadeuda profectos revocare noluit; qui autem in hiuneris gladio, ancipites gestant, eos una cum diice Nanipita retinuit ct, relictis

C V. 93D

2. ἀσπιδοφόρων G. ἅπαντες CG. τοῦ δὲ στρατεύματος τὸ λοιπὸν GA. 7. τὸν P. ἀμπίτῃ G. 13. αὐτοῖς CG. 14. ἵετο G. Κελτῶν G. ᾐόνα A. παραθεόντων coni. Iloesciiei. 15. ἅλικας G, ἀκτὰς A. 18. προσέβαλλον C, προσέβαλον PG. 22. τοὺς add. G.

equis, inotlico anle acipin intcrvallo, ordine procedere iiissil. lola haec gens clypeis armaU est. reliquo cxercitii in phalanges distributo, mediam acieni ipsc tenebat, a tlextra et sinistra praelecit legionibus raesareiii Nicephorum Melisscnuin et Paciirinuuin quem vocabant magnum domesticum. niediuin inter se ct qui pedilcs incedebant barbaros locuni milites satis inulli occiipavcrunt, iaciilandi periti, quos in Hobertuiii pracniittcre volebat. mandaverat itacpie Nampitae, ut slcubi in Gallos etjuis prorumpere vcllcnt et riirsus se recipere, Iransilum ipsis statim darent, utroque regressi; luox rursas coirenl et conrcrtiin progredercnlur. sic instruclo exercilu, ipsc in frimteiii acici Francicae signa infert, orani transvolans. barbari ad circumeunduin missi, ubi inaritimum emensi sunt tractiiiii, atque etiam Dyrrhacliii praesidia iiissu imperatoris aperiierunt porlas, simul in castra Galloruiu impetukm fecere. diiiii vcro acics utriusque ducis obniam procedit, Ilobertiis turmas cipiitum iiiisit, qui exercitum romanum laccsserent, si (juos indc eliccre forle posscnl. nec

P. 116 B

1. ἀκροβολισμοὺς μετρίους C. 6. ἀποκαταστάντων A. 7. τῇ add. A. 8. τοῦ om. A. 13. τούτοις A, τούτους PG. ἐνατενίζουσα CG, ἐνητένιζε A. 14. ἀφεῖσα P, ἀφιεῖσα CAG. ἔπος om. GA. 16. ἐστὲ libri, correxi. τούτους φεύγοντας A. 18 ἵεται G. 19. αὐτοὺς G. ἐπειδὴ C. πελεκυφόροι G. πελεκοφόροι PA. 20. αὐτὸς om. A. ἐμπειριαν CG.

imperator quidem supinus erat, quin potius magno numero, qui opposite errant, peltastas misit. his aliquantum inter se velitantibus, cum etiam Robertus sensim suos sequeretur, et spatium inter utramque aciem angustius iam fieret, prosilientes ex Amicetae phalange pedites atque equites extremum Nampitae agmen invadunt; sed ubi forties hi resisterent, terga verterunt. quipped non omnes milites errant egregii. atque in mare se praecipitantes collo tenus, ad naves Romanae Venetaeque classis confugiebant, quae tamen eos non recipient. ibi tum Gaïta, Roberti uxor, in bellum coniugem secuta, Pallas altera, licet non Minerva, conspicata fugientes, torvo vultu, maxima voce eos increpuit et sua lingua tantum non Homericum illud dicere videbatur “quo usque fugietis? state, viri estote.” quos ubi fugam non omittere vidit, longa arrepta hasta, citato cursu fugientes persequitur. ea re illi animadversa, sui compotes facti, rursus ad pugnam se revocabant. cum autem bipenniferi et ipse eoru dux, Nampites, propter imprudentiam et pugnandi ardorem citius progressi, longe

V. 94 2. ξυμβαλεῖν P, alterum CAG. 4. τῷ: τὸ Ρ. S. τούτου add. AG. 10. τὸ prius aild. A. 13. ἀνωτέρω A. 14. εἱστήκησαν PG, recte A. πραγματευσόμενοι PA, alterum CG. 19. κατὰ τῆς Πωμαϊκῆς ἐλᾷ omisso φάλαγγος PG, rccte A. 22. γε add. A.

a Romanoriim aoic nbessent, cnngreiH properanles cumGallis pari virtute, (non enim minns illi in proelio fortes sunt, nec Gallis ab ea parte quidquam concedunt,) Rohertiis, qni eos defatigatow iam et anhelantes ronspiceret, eiusque rei et celeritas gradus et longitudo spatii et armorum pondus fidem facerent, peditum manum invadere eos iussit. atque illi iain defessi, a Gallis snperantur. tum oinnes caeduntur barhari, et is qui proelio elapsi crant, ii fuga templum Michaelis archistralegi petebant. qiiorum alii, rpiantiim quidem aedes rapere potiiit, inlrant, pars tenipli tcctiim asccndunt, ibi tutos se fore rati. Teriim Latini, ijjne iiniiiisso, ipsos cuni tcmplo concremarunt universos. inlerea reliqua Homanae aciei pars fortiter cum Iioste pugnabant. sed Robertiis, velut alatus quidain eques, cum reliquis copiis impetu in aciem Romanorum facto, urgebat eos dissipanitque. ibi adversariorum alii in ipso proelio occumbunt, alii fuga salutem petunt. imperator autem Alexius, veluti turris, immotus stabat, licet multos

2. πεπτώκει Α, πέπτωκε Ρ, πεπτώκασι G. τὸ add. Α. 3. ὁ om. A. Κωνσταντῖνος hic et mox Wilken. Hist. comn. p. 175. ὁ υἱὸς τοῦ προβασιλ. κωνσταντ. τοῦ δουκα, ὁ ἐν πρφύρᾳ γεννηθεὶς A. 6. ὁ om. CG. 8. καὶ ὡραιότατος om. CG. 11. ὁ τοῦ παλαιολόγου υἱὸς νικόλαος καὶ ὁ ἀμπίτης καὶ πολλοὶ τῶν λογάδων Α 13. Ζαχίας G. 14 Ασπιέτης C, Ασπέτης P, Ἀσπιώτης G. 17. εἷς om. G. ἕτερος add. Α. ὁ ante τοῦ add. A. 20. ἵενται G.

suorum perderet, tum genere, tura usu rei militaris insignes. cecidit enira tum Constantinus, Constantini Ducae olim augusti filius, non privato quidem patre genitus, sed in purpura natus nutritusque et imperatoria tunc temporis a patre taenia ornatus. cecidit INicephorus quoque, Synadenus cognomine, vir generosus et forma praestans, qui omnes iilo die anteire fortitudine gestiverat: cum eo Constantinus, cuius modo mentionem feci, de nuptiis cum sorore saepe egerat. ipse etiam Palaeologi pater, Nicepliorus, aliique ex illustribus occubuerunt. quippe Zacharias letali circa pectus ictu percussus, simul vulnus acccpit, animam efflavit, itemque Aspietes et mulfi viri egregii nondum autem proelio finito, cum imperatorem adhuc locum obtinentem cernerent, tres Latinorum, quorum unus Amicetes erat, de quo iam diximus, alter Petrus Aliphae filius, ut ipse affirmavit, tertius alius quidam, illis nequaquam inferior, admissis equis, longis armati Jiastis, in eum irruere. atque Ainicetes quidera feriendo aberravit, declinante paululum equo; altcrius hastam impe-

1. τοῦ prius: τῶν P. 5. εὐθὺς om. A. G. συσχεθεὶς γοργότητι A. 10. ἀκοὴν P, ἀκωκὴν AG. παραταθεῖσα Α. 11. ξυνέχοντα A. γένυν: ὀσφῦν A. ἐκσπάσας A. 12. ἆσε: ἀξῆκε Α. ἐς G, ἐπὶ. γῆν A. 13. δὲ Α. εὐθὺς: αὖθις G. 15. καὶ om. G. κατέχει Α. 18. πεπλανημένην G. διοκλοῦσαν P.

rator gladio repnlit, et vehementem iutorquens ictum, carpum manumque a reliquo abscidit corpore; tertius imperatoreni recta in Ironte lerit. veruni ille, quo erat praesenti ac firmo animo, nihil omuino confusns, ingenii dexleritate celerrime, quid opus esset, perspexit. itacjne ubi venientem sensit ictuni, snpinum se ia equi caudam reiecit; quo factum est, nt cule dnmtaxat corporis levilcr perstricta, ciispidis mncro ad snmmam offensus galeam, lornm, qno sub mento ea adstringitur, ruperit ipsamqnc in terram deiecerit. tum Gallus, excussisse se imperatorem equo ratus, praetervehitur; ille statim erectns, in sciia firmiter insedit, nullis amissis armis. immo strictum manu tenens gladium, sanguine suo criientatus, undo capite, coma flava splendidaque oculis circumfusa, non sine inolestia: nam equns efferatus et freni impalicns exsultando effecit, ut incomposite crines in frontem defluerent: tamen vel sic, ubi se, quanlnm poterat, revocavit ad sripsnni, hostibus se obiecit. verum ubi ctiam Turcas

1. ἀντικαθιστᾷ A. 3. τόπον CG. 5. τὰς om. G. 11. τοῦ πολέμου G. τὸ om. G. 12. καὶ ὡς μηδένα PA, ὡς om. CG. 13. ἀπαμύνων G. 19. αὐτοὺς ἐγκαρτεροῦντας A. 22, παρὰ τῶν ἐγχωρίων : ἐγχωρίως Α.

fugientes vklit et ipsura Bodinum, pugna haud tentata, recedentem, (erat enim hic quoque in armis, et proelii more agmine suorum in- structo, ita se gesserat hoc die, tanquam auxilium imperatori iam iamque ex. pacto iaturus; sed morabatur aperte, ut, si victoriaui ad imperatorera se inclinare cerneret, Gallos et ipse aggrederctur ; sin minus, puguando abstineret seque reciperet : qui cum talia, ut re ipsa apparuit, animo agitaret, simulac victoriam in GaUorum ma- nibus esse intellexit, proeiii oinnino expers, domum se proripuit,) ubi igitur liaec imperator vidit, seque destitutum piane ab omnibus cognovit, tergum et ipse tandem hostibus dedit. sicque Latini exercitum Romanum persequebantur.

Postquam Robertus S. INicolai temphim occupavit, ubi praetorium omniaque Roniani exercitus supellectilia erant, valentissimos quos habebat milites ail insequendum imperatorem misit, dum ipse ibidem permanet , fore ut imperator caperetur, sperans. quales cogitationes spidtus eius alque arrogantiam alebaut. illi strenuissinio

1. εκαικὴ C. a. ἔνθεν δὲ: ἔνδοθεν A. 5. δ᾿ G. om. C. 6. τὰ add. A. 7. κατέσχε A. 9. λέγουσιν A, λέγουσι PG. 10. ἀκλινέστερον CA, κλινέστερον PG. 11. δραξάμενος τοῦ ἵππου AG, τοῦ ἵ. δραξάμενος P. 12 μέντοι μὶν CG, παρ’: ἐξ CG. 13. κομιζούσης αὐτέ G. ἀνεφίει G, ἀνεφύει A, ἀναφύει P. γὰρ: μὶν A. 15. ἐκβαλόντες G. 16. ἀθρόως C. 19. τοῖς πρώην: αὐτοῖς πάλιν A. ἀντερείδοντες — δόρατα: ἀντιβάλλοντες δεξιόθεν τὰ δόρατα Α.

imperatnrem persequebantur usque ad locum, quem incolae Cace- pleura vocant. cuius loci hic situs est: fluit iufra qui Cliarzaues appetlatur aiiinis; liine alta imminet rupes. inter utrumque imperatorem deprehenduat iiustes insectautos; qui quidem laevum eius lalus faastis percutiunt, (novem oniniuu erant,) et in dextrain partem eum iuclinant. deiecissentque lortasse eqiio , nisi ensis, quem dextra tenebat, solo iunisus euui sustinuisset. etiam calcaris laevi aculeus, extremo strato , quod substrameu dicitur, implicilus , (irniius equo inhaerentem reddidit. atque adeu ipse, lacva Jiianii eqni correpta iidia, sese iistiucbat. quanquam servatus cst ope (juadain divina, (piac salutem ei ab hoslibiis practer speui attiilit. iiniuisit cnim a dextra alios Gallos, qui cum imperatorem hastis peterent easque dextro eius laleri applicarent, erigebant repcntc illum et in medio strato collocabant. ac 3pectaculum erat miraculi plcniim. nam a laeva altcri deilcerc nitebantur, akterum dextro lateri hastis infixis, dum illis quasi adversantu(??)

BCV. 96

2. ἑδράσαντες G. ἑαυτὸν: αὐτοῦ Α. 4. τι om CAG. 5. καἰ tertium add. AG. 9. τοῦ Βοταν. Νικηφορου G, τοῦ Βοτανιάτου omisso Νικηφόρου A 10. ὑπάλλεταί AG. lege ὑφάλλεται. 12. τὸ: τὰ G. τοὕ μύθου A, τῶν μύθων PG. 13 τὸν ἵππον ὠνόμαζον A, ὠνόμαζεν ὁ Βρυέννιος G. 15 καὶ om. A. 16. μέλεσι τοῦ βασιλέως AG. 19. τοιούτοις G. 21. αὐτῶν AG, ἑαυτὸν P.

et hastis hastas obiiciunt, iniperatorem erectum constituebant. qui ubi in sede se certius firmavit et equum pariter ac stratum feminiconstrinxit, fortitudinid docunientum ab illo editum est. etenini equus, cuin ceteroquin etperfervidus esset firniisque crurlbus, et plane aptiis ad belli certamina, (acccperat eum a Bryennio qiiondam cum purpureo ephippio, cum is in proelio captus esset , Nicephoro Botaniate etiam tiim imperatore,) divina denique providentia inflammatus, subsilit repente in altum et in summa rupe, cuius modo memininms, insistit, velut volucris sublatus atque, ut in fabula est, Pegasi alas jiactus: Sguritzera hunc equum Bryennius nominaverat. barbarorum liastae, partira in vanum coniectae, horum manibus excidebant, aliae infixae vestinientis imperatoris inhaerentesque, sublime una cum equo ferebantur; qiias ille staliiu excussit. ac licet in tanto discrimine versaretur, tamen nec pcrturbatus animo erat, nec consilii inops, sed statim, quod facto opus erat, aggressus, miraculum e medio amolitum

DP. 120

1. ειστήκεσαν A, εἱστήκησαν PG. 3. τὸ πολὺ A. 4. τοὺς χαλινοὺς AG. 6. αὖθις: εὐθὺς G. 11. καντευθεν: καὶ A. 13. διώκοντας φεύγων A. 14. ἐπεὶ Α, ἰπὶ PG. 17. φέρεται : φαίνεται Α. 18. τὸ δόρυ om. Α. γε om. Α. 19. μεταίχμιον AG, μεσαίχμιον P. ἵενται P, recte AG. 20 πρότερος Α, πρότερον PG.

Galli hiantes stabant, re haud immerito perculsi; mox altrorsiim fugientem conspicati, rursus insequuntur. verum ille, postquam diu insequentibus militibus terga dedit, versis habenis, uni instanliutn occurrit, et pecdis hnsta tninsfixit. is statim supinus humi procubuit. at imperator, converso rursns equo, eodem quo antea itinere perrexit. nec paucts obviatn fit Gallis, qui Romanas copias ulteritis persecuti crant; qui ut prcicul eum conspexere, confertini subsistunt, ut et equis paullulum quietis darent, et vivum Alexium caperent, captnmque veluti spolim nd Robertum adducerent. ibi tum imperator, qui et persequentes tergo hosles fugeret, et obviam a fronte factos ccrneret, de salute desperavit. sed animo collecto, cum in hostium globo quetnpiam aniniadvertissct, quem et procerilalc corporis et armorum fulgore Robertum esse suspicabatur, recta eum equo petit. idem alter facit, hastam in Alexium torquens. ita in medio concurrunt ambo seque invicem aggrediuntur. prior imperator, directa manu, percutit eum nasta, quac illico per pectus in dursum traiicitur.

C

2. εἶχε γῆ A, εἶχεν γῆ P, εἶχε ἡ γῆ G. δὲ A, γάρ PG. ἀφῆκεν ἡ G, ἀφῆκεν καὶ ἡ P, recte A. 3. ὁ βασιλεὺς τοῦ λοιποῦ G. 5. ἑαυτῷ Α, αὑτῷ PG. τούτου om. A. 6. δὲ G. 7. διαχυθέντες Α. τῷ add. Α. διεπονοῦντο: κατεθρηνοῦντο A. ἀλλὰ καὶ Α. 8. δὲ add. C. la. πεποίητο Α. 14. καὶ om. CG, 16. μετατρέχω CG. 17 πλάτος : πάλιν CG. περιτιθεῖσα C, περιτεθεῖσα PG.

statim liunii barbarus prostralus, aniinam efflat, gravi accepta vul- nere. niox divisa imperator phalange, per medios ferebalur hostes, opportuaitatem ex barbari istius nece nactus. nam illi ut vulneratura et humi stratuin conspexere commilitonem, accurrebant et in iacente occupati erant. nec qui a tergo imperatorem persequebantur, cum hos vidissent, non descenderunt eipiii aguitumque pianxerunt ululantes. quanquam Robertus non erat, verum nobilium tinus et a Koberto secundus. sic igitur istis occupatis, imperator iter porra perrexit.

Verura ego, dura haec narro, oblita sum et propter historiao naturara et propter facinora inaudita, patris me res gestas describere. etenini ne historiae fidem suspectam reddam, saepe transcurro, quae de patre narranda sunt, nec exaggerans ea, nec copiose tractans. quod utinam vacua essem ab hoc erga parentem alTectu et soluta! certe in amplissimn veluti carapo libere excurrens, quantum oratio wea io tractaadis rebus praeclare gestis ujum habeat, probassem. nunc

1. ἐπηλυγάζει C, ἐπιλυγάζει PG. 5. ἀπεστάλαξα C, ἐπεστάξα PG. 6 πόσοις CG. κακοῖς C et in margine P, καιροῖς PG. 8. ἵνα ἡ τορεία G. ἐκεῖνο om. G. 10. μου om. C. 17. θεασάμενός τε καὶ τὰ συμπεσόντα A. 19. ᾐτιᾀτο μὶν πανίας μεγάλως Α. τῶν τούτων Α. 21, τὴν πέτραν Α.

coercet hanc animi propcnsionem nahiralis amor, ne forte multitudini videar, domesticas τυ celebrandi cnpiditate fabulosae narrationis praebere suspicioneni. ac si freipienter ea, ijiiae pater meus bene gcssit, commemorarem, lacrimis confecta esseni in describendis lantis malis, quibus ille circuniventus esl; nec vero etiain sine lamentis lucluque locum praetermisissem. veriim ue oratorius quidam fncus illam historiae partem adulterct, veliiti adamas diirus ant silex, patris inei casus transcurro; quos quidem etiam ine, ut Homericum illum iuvenem, ad iusiurandiim (nec enim detcrior sum illo, qiii ait “non per lovem, Agelae, et per palris inei mala") adbibere oporlebat, quo palris et essem et dicerer. sed casus paterni inihi soli relinqnanlur et admirandi et deplorandi; in sequentibus autem historiam enarrare pergam. postea Galli ad Robertum rediere. qui ubi vacuos eos cnnspexit, et quae ipsis acciderant audivit, cum omnes veliementer obiurgavit, tum unum Infer celeros insignem etiarn flagris se caesurum esse minabatur, iguavum reiquo bellicae imperitum eundem diceas. atque

CD P. 122

1. ἀνήγαγε CG. 4, έν C, ἐπὶ PG. g. αἰτίασιν CG. 12. ἀκροσφαλὴς G, ἀκροφαλὴς P. 12. οὐχ : χχ G 15. μοί: μή A. καὶ om. AG. 16. ἢ αὐτὸς : καὶ αὐτὸς G. ἄλλος τις A. 19. ὅ τι : εντι C. 20 δεινὸν : δυνατὸν CG. ἀνανδρίαν C, ἀνανδρίας PG. 22. τε om. G.

is, quod non et ipse in saxum cum equo insiluisset, nec imperatorem Alexium sive ictu trucidasset, sive vivura adduxisset captum, gravissima qiiaeque passurus sibi videbatur. erat quippe Robertus cum fortissimus et uiaxime temerarius, tum praecipue ad saevitiam proclivis, et naribus quasi insidentem iram habebat animumque iracundiae ac stomachi plenum, atque ita se in hostes gerebat, ut aut adversariuin hasla transfigertet, aut ipse sibi raortem conscisceret, Parcarum, ut aiunt, filo vel contra fatum rupto. sed miles ille, in quem culpam Hobertus conferebat, quam praerupta atque praeceps rupes illa esset, clare exponebat; altissime locum exsurgere, rupem summa proclivitate esse, neque quenquam, nec peditem nec equitem, sine divina quadam machina ascendere in eam posse, et tantum abesse, ut pugnanti et hicessito id contingat, ut ue extra quidem proelium rupes luperari queat. “quod si mihi, inquit, fidem non habes, vel tu ipse vel alius quidam equitum audacissiinus cum expertus fuerit, id nullo modo fieri posse senties; sin qnis erit, qui in verticem rupis enita-

BV. 98

5. Βαρβαγορὰν G, lege αὕτη 6. τῶν acld. G. τοῦ μόθου om. CG. 9. τῇ om. G. 11. καὶ ὅτι Α. 13 ἐπαναστρέψαι μὴ δυνηθέντος Α. 14. ἐξὸν CG. τῆς om. CG. 16, Ἀβρανῶν G. 17. κομησκόρτῃ G.

tur , noQ modo alanim expers, sed etiam alatus, non recuso , quin aupplicium (luantumvis acerbum patiar ignaviaeque condemner." quae cum mirabundus reiquc novitate stupens barbarus dixissct, Roberti iram placavit et in admirationcm vertiU at imporafor adiacentiiim tnontium flexus difficillimo duorum dierum totidemque noctium itinere emensus, Achridcin pervenit. in quo itinere cum Charzanem fluvium traiecisset et paullulum in valle invia, quae Rabagora dicitur, commorarelur, nec clade ceterisque proelii incommodis perturbatus, nec dolore accepti in fronte vulneris afflictus, qnamvis intimo luclu suorum, qui in pugna ceciderant , eorum praesertim , qui strcnue ili- miraverant , premeretur, tamen totiim in Dyrrliacliio urbo animiiin occuparat sollicitiisque erat, qiiod praeside careret. etenim Palaeologo proptcr pugnara anussam eo reverli non licuerat. itaqiic, qiiantum poto- rat, incolas confirmavit , atque arcis cuslodiani Veneloriim qiii ibi rrant colonoruni primoribiis mandavit, reliquam iirbcm Comiscortae ex Albanis oriunuo tradidit, et quae facleada videreutur, per littcras significavit.

ΑΛΕΞΙΑΔΟΕ βιβλίον ἑ AG.

Jtl-obertus aniino plane secnro, praeda omni et impcratorio tabernaculo politus, victoria reporlala exsultans planitiem repetiit,

1. ηὐλίζετο πρότεροι Α. 3. ἐβούλετο G. εἰ C , ἴην PG. vid. annotat. 4. μὲν om CG. 8. δὲ A. ἐδήλωσε G. 17. εὑρημένοι Q. 18. τε om. C 19. παρὰ τοῦ PG, correxL ἐποίκων C, ἀποίκων PG. 22, φυλλοκρινὤν C. lego φυλοκοινων.

in qna antea castra posiierat, cuni Dyrrliachinm obsidoret. atque paulliiliim iliic coiniiiorutiis , deliberavit, nlruin tcntnnda rursus moenia hiiius iirbis essent, an in ver proxiinuni oppugnatione dilata, in praesenli (jbibinitzam et lohannina occupare ibifpic hieniare praestaret, exorcitu universo in vallibus collocato , quae siipra Dyrrliachii planiticni iacent. veriiin qni Dyrrhachiuin obtinebant, ciiiii pleriijiio Melphenses et Veneti essent coloni , iit snpra narraviiniis, postquani imperatoris cladeiu insignem et tantonun honiiniiin caedeni accepernnt, et cbissein utramque dccessisse, Hobertiiniqiie in ver proximiiin obsidionem parare, eoruni qiiisqiie. qiiid faciendiini esset, ut incoluines forent, neve in tanta rursiis pericula inciderent, dispiciebant. concione convo cata, siiani qnisqiie mentcin aperiiint ac de summa rei consilia agitant; tandcin diflicultatis cxpediendae eam sibi viam reperisse visi siiiit, ut Roberto moreni gererent iirbeirirpie dederent. ciiinqne eliain a Melphensium accolanini qnodain instigati essent, consiliis eius obseciiti, portis patefactis, aditiiin liobcrto dedenint. iirbc is nccn] ala , copias

D P. 126 ΒV. 109.

1. παραξήσαντος P. 2. πόσοι G. 3. γέγοναν C, ἐγεγόνασι G. καὶ σκοπῶν CG. 4. διὰ τούτου om. G. 8. νικητὴν καὶ τροπαιοῦχον ἑαυτῶν G. 12. περὶ om. PG, add. F, αὐτοῦ G. 14. ἀνακαλέσασθαι ἦρος φανέντος G. 15. τεχνησμάτων G. 17. ἐθάδες FC et in raargine P, αὐθάδεις PG. 21. κατ’ : καὶ G,

eo evocavit perquisivitque, num quis forte vulneratus esset an cutem leviter gladio perstringente; simul percontatiis esl, quot qualesque in pugnis superioribus periissent; cogitavit idem, cum hiems tum iam adesset, per id tcmpus exercitum mercenarium alternm cogere et peregrinos milites conducere, vere autem ineinite cum omni copiarum vi imperatorem aggredi. neque tamen solus Robertus, qui victoriam tropaeaque retulerat, talia in animo habebat, victus autem imperator et vulneratus, intolerabill ista clade, tot tantisque viris amissis, quasi formidine perterrefactns, animocecidit. immo nihilse indignum cogitans, nec omnino deliberandi curam remittens, lota menle nitebatnr victoriam vere proximo revocare. nam uterque qnidvis prospicere et perspicere facile poterant, nec bellicae artis ullins rudes erant, sed in oiiini genere oppugnationis struendarnmque insidiarnm atqne in proellis aperto Marte committendis exercitati, mann prompti et fortes, et adversarii prae omnibus ubiqtie dncibus consilio et fortitudine pares. qnanquam eo excelluit Alexius, quod iuvenis adhuc aetate erat, nec tamen ulla re alteri cedebat,

7. lege μόθου. τοὺς ἐπιλοίπους δὲ Α 13. καὶ πάσης: καὶ om. C, ἐν πᾶσι καὶ G. 14. τὸ δὲ A. τόδε PG. 15. ταμείων AG. 16. ὑπὸ τῶν προβεβασιλευκότων τοῦ τε βοτανιάτου καὶ μιχααὴλ του δούκα Α. 17. τοσοῦτον add. C. ταμείων G 19. ἐντεῦθεν καὶ ἀμηχανίᾳ A. 20. ἀσθενείας AG, ἀσθενίας P. τε add. A. 21. τοὺς add. A.

li in ipso flore erat, et terram tantum non concutere totasque phalangas solo clamore perlurbare se posse iactabat. verum de his alius erit dicendi locus: neque enini ista ncgligere oportet, qui laudationem scribere volunt. sed Alexius imperator, postqunni Aciiridc (lauUu- lum quicti se dedit corpusque recreavit, Deabolim se contulit. ibi qui e clade incolumes perveuerant, ex belli laboribus et fatigatione, quantum poterat, refecit; reliquos undecunque, missis legatis, Thessalonicam convenire iussit. sed cum Robertum eiusque exercitus audaciam expertus esset, ob inagnam autcm tenuitatem atque ignaviam parum fiduciae poneret in suis, (militibus nou addiderim, cum ctiani qui tum aderant, inexercitati omnino essent et rei miiitaris prortus imperiti,) hanc igitur ob causam sociis indigebat; at socii sine pecunia pnrari non poterant; pecunia auteni non aderat, cum acrariuni regium sine ullo usu esset ab eo, qui antea imperaverat, Nicephoro Bolaniate, exhaustum, ita ut ne clausae quideni esscnt aerarii forcs, sed cuivis paterent, qui intrare veiiel: qnippe dircptum erat. quo factuni est, ut magais in angustiis res publica esset, infirmitate si-

1. τῶν Diesterwegius, τὸν libri. 2. ἢ CG, καὶ P. καταλειπόντα PG, καταλιπόντα C. 3. ἀναίυον CG, ἐνάντιον P. αἰτιᾶτο G. 6. δοθησόμενα δοθησόμενα: P in margine. χρημάτων Ρ. 7. τούς C, τούτους PG. ὃ αὐτοὶ δὲ C, οἱ τε coni. Diesterwegius. 11. δυνήσεται CG. 12. τῆς αὐτοῦ om. G. 14. καὶ συμμάχους A. 15 ἀποσυρόμενος A. 16. δέ γε : δὲ Α. 18. ἐφευρίσκοντες P, alterum CAG.

raul et egestate imperiura Romanum urgentibus. in tali tempore quid imperatori iuveni quique modo ad imperii gubernacula accesserat, faciendum erat? omnino aut desperata rei publicae salute, imperio abdicandum, ne quioi eura, cum culpae expers esset, culparet laiiquam duceni imperitum atque rudem; aut in summa necessitate, quantum posset, et socii cogendi et quam ipsis solveret pecunia undecunque conquirenda, et dispersae ubique exercitus reliquiae donis revocandae, quo ad inaiorem speni erecti, et qui secum essent, perdurarent, et qui aberant, ad redeundum propensiores fierent, atque ita fortius Gallorum copiis resisti posset. iam cum nihil, quod a luilitari sua experientia simul et virtute abhorreret seque indignum esset, facere vellet, ad Iiaec potissimum duo animum attendit, primum ut soeios undique cngeret, multorum munerrun spe facile alliciendos; dein a matre fratreque petiit, ut pecunias undecunque confectas sibi mittercnt.

llli, quod pecuniae parandae viam alteram non inveniebant, primum omnes res suas, quaecunque auro argentove essent, ad mo-

D P. 128B

1. δὲ CG, ὅτι P. τε: τοῦ G. μητρῴου καὶ πατρῴου P πατρ. καὶ μητρῴου CG. 2. κατεβάλετο G. 5. tyoQwau CG. 7. καταβαλέσθαι C. ὁπόσον CAG, ὁπόσης P. an ὅπως? προθέσεως om. G, εἶχε προθέμενος ἕκαστος Α. 8. ξυμμάχοις P, συμμάχοις CAG. 10. fortasse τούτων post excidit. 11. ὁπόσων μισθοφορικῶν G. 15. καὶ alterum: σὲ G. 19. καὶ τοῦτο add. AG. περ om. CG. 20. τοῦ θεοῦ orn. A.

netam regian miserunt. ac prima qnidem inter omnes imperafrix, mater mea, quidquid ex materna et paterna liereditate supererat, suppeditavit, etiam ceteros, ut idem fncerent, eo incitari rala: siquidem sollicita erat de imperatore, quem maximis dinicuUatihus circumventum nosset. dein etiam ex ceteris, quiciinque auiicius erga imperalores affecti, sponte suppeditare cupiebant, pro suo quisque studio aurum argentumque partim soriis, partim imperalori conferebant ac mitteiiant. sed cum ad praesentem usum neqiiaquam pecunia aufficeret, (nam aiii praemia exspectabant, ut sotii scilicet belli; mercenariorum autem quantum militum erat, augeri flapjitabat mercedem,) iteriim inslitit pecuniam poscere, de Homanortim benevolentia desperans. quare illi in angnstias adducti, multis deliberationibus privatim publiceqiic babitis, ubi eliain Robertum rursus Bellum parare aiidicrunt, qniil agerent nescii, ad veteres leges canonesque de sitpellectilr sacra alienaiida aninnim adverterunt; ciinique praetrr caetera invenissent, ad redimendos captivos sanctarum dei ecclesiarum

4. ἱερῶν ἠργεκότων καταλελυμένων G. 6. ἅμα om. CG. ὡς: ὥσπερ G. χαραγμάτων CG. 8. γοῦν GA, οὖν PG. 11. τῆς ἱερᾶς συνόδου om. Α. 12. τῷ συνεδριάζοντες πατριάρχῃ P, συνεδριάζοντα πατριάρχῃ C, omisso tw, setl spatio relicto, recte AG. 14. ὑμᾶς Α, ἡμᾶς PG. 17 ἀναγκάζειν om. G. 20. ἀνέτεινεν A. ἀντυποφοράς P.

licitum esse vasa sacra alienare, (nec vero latebat, Christianos, quotqout per Asiarn in barbaroriim servitute clegerent, et quotcunque necem effugissent, pollui infidelium consuetudine,) pauca quaedam e vasis sacris dudum otiosis, quippe quae nullum omnino usum haberent, sed sacrilegii tantum et impietatis sinuil occasionem multitudiui praeberent, in nionetam danda censebant, quo et mililes et socii mercedem acciperent. id ubi visum est, Isaacius sebastocrator in magnum dei templum se coafert, in synodum omnibus ecclesiae sacerdotibus convocatis. quem cum couspexissent, qui in sacra synodo patriarchae assidebant, admiratione alFecti, quam ob rem venisset, interrogarunt. Isaacius “dicturus, inquit, veni vobis aliquid, quod in misera hac rei publicae conditione iitile erit exercitumque servabit." canones de supervacanea ecclesiarum supellectile commemorat, et postquam niulta de ea re dixit, “cogor, inquit, cogere, quos cogere molo." atque additis generosis sententiis, plerisque videbatur facile persuadere. at Metaxas obstitit, haud incptis contra prolatis ralio-

ΒC

1. τοῦτο δὲ μεγίστης G. 3. καὶ om. G. 6. δὲ prius om. G. τὸ δὲ: τόδε P. 7. τοῖς om. G. ἀφαιρουμένους P, ἀφαιρούμενος CG, recte Α. 9. τῶν om. AG. 10. κειμένων Α, κειμηλίων PG. 14. πρώτου G. 16. τῆς om. Α. γνωμῆς καἰ — χρήματα Α, γνώμης ὄων δήποτε συμποριζ. χρήματα μετὰ τῶν ν. ἅμα καὶ τοῦ δικαίου PG. 17. ποριζομένων Α. 18. ἀναισχυντότερον A, ἀναισχυντώτερον PG.

nibus, ipsi eliam Isaacio illudens. vel sic tamen scntentia eius vicit. ea causa eral maximi in imperatorcs criminis, (nam nnn dubito etiam Isaacium sine purpura imperatorem dicere,) non tum solum, verum etiam diu permanens. etenim ecclesiae tum temporis Chalcedonensi praeiiiit Leo, non ilie quidem admodiim eruditus, ceterum virtiitis studiosus, moribus dnris atque austeris. is igitur, cum a valvis Chalcopratiorum aedis auri argentique ornamenta avellerentur, in medium proruens, audacter intercessit, nec necessitatis, nec legnm de sacra supellectile latarum rationem ullam habens. quin etiam insolentius et, Erope dixerim, effrenatius in imperatorem se gessit, quoties in urem regiam rediret, patientia illius et humanitate abusus. utque imperatore primum adversus Rubertura urbe egresso, ciim Isaaciiis sebastocrator ciiis fraler omniiim conseusu ac secundiim leges aequumue pecuniam undique conficeret, huitis ille irain concitavit, impuentius in eum invectus. cum autein iinperator aliqiiot a Gallis acceptas clades sexcentis de illis reportatis victorjis ultus, deo iuvant(??),

D P. 130

1. καὶ στεφανίτης PG, καὶ om. FA. 2. ἐξορμῶν P. 3. ἐμεμαθήκει G. καὶ prius om. Α. 4. καὶ om Α. 5. προσέπεσε: προσέκειτο Α. 6. πολλῆς ἐνθεῦτεν Α. γινομένης C. 8. τὰς om. A. 9. καὶ κανονικς ἄμα PA, ὁμὰ καὶ ἀρχιερατικῶς FC et in margine P. προϊστάμενος Α. 10. οἶν G. 18. δὲ: γὰρ CG. 19. ἀπέχεσθαι CG. 21. πρὸς om. G. διορθωμένου PG, διορθουμένου C.

viclor et triiimphans rediisset, ubi aliam rursus hostium nubem, Scythas dico, iam in se proficisci cognovit, ideoque festinanter pecuniae, ipso imperatore in urbe comuiorante, similibus de causis conquirebantur, episcopus iste impudentius imperatorem lacessiyit. cumque multa hac occasione de sacris disputarentur, absohito a nobis, non relativo cultu sacras imagines adorari contendit. ac licet in nonnullis probabiliter et pro dignitute rauneris causam egerit, tamen in aliis parum recte sensit: quod nescio utrum contentiouis aestui et in imperatorem odio, an ignorantiae tribuendum sit; nam subtiliter clareque sententiam enuntiare nonpoterat, quippe litterarum doctrinaeque omnino rudis. ubi is malitiosis hominibus obsecutus, quales muiti lum rei publicae procurationem habebant, in iacessendis imperatoribus audacia etiam processit, atqiie contumeliis et maledictis intempestivis usus est, licet imperator, ut illam de imaginibiis sententiani mutaret et in gratiam secum rediret, hortaretur simulque ea, quae e sanctis ecclesiis demsisset, splendidiora reslituturum et quidquid opor-

2. τῷ G, τὸ P. 3. ὅλως Α. 5. φατρίαν Α. ἄτεγκτος Α, ἄτακτος PG. 7. κατεδικάζετο Α. 9. βασιλικῆς om. CG. κὰν G, καὶ P. 10. ταύτης χρῆσθαι G. vid. annotat. 15. καὶ τοξεύειν om. G. 16. ἐκπεπόμφει Α. 17. ἀλαμανίας Α, Ἀλαμανείας PG. προεξῆρχον P. 20 μετὰ τῶν συγκειμένων συνθηκῶν CG.

teret ad damnum resarciendum facturum promitteret, iamquea nobilissimis eorum, qui synodo tum intererant, culpa liberatus esset: quos, qui Cbalccilonensis partibus faveliaut, assentatores dicebaut : munus ei abrogatuin est. cuiu vero nequaquaiu auimum submilteret, neque omniuo quiesceret, sed rursus ecclesiam turbaret, liaud exigua sibi adiuncta faclione, quippe qui pervicax esset uec emendaudus; miiltis annis praeleritis, oinniuin calculis damnatus, in exilium pulsus est. excepit euin Sozopolis ad Pontum, ubi prnviderat imperator, ut officiose coleretur; quanquam nullo modo hac liberalitate uti voluit propter ὢ ut videtur, quaiu in iinperatorem susceperat tniniicitiaiu. sed de his hactenus.

Imperator autem milites, qui recens advenerant, (coafluxerant enira satii magno numero, ut salvum eum esse audierant,) sedulo docuit equum regere et iacuiari certissime et pugnare in armis et insidias sidias tempore misit etiam denuo ad Alemaniae regem legas, quorum princeps Rlclliyiiuios qiii diccbatiir fuit, et per lilteras um hortatur , diutius ne cunctaretur, sed colleclis copiis, celerrime

D 1. δυνάμις om. G. 3. Ἀλαμάνων Ἀλαμάνῳ G. 8. ξενικοῦ G. 13. ὑπισχνοῦνται C. 16. οὑν om. G. fortasse ἀλλ' οὐδ’ οὕτω. lege ἐληλύθεισαν. 18. Ἀλαμάνου C. 22. κατέλειπε C.

Longibarcliam ex pacto invaderet, quo Robertiim abstraheret, ipse autem facuitatem nactus, legiones et auxilia rursus cogeret illumque Illyrico pelleret. in eo si rex Alemaniae ipsi operam commodasset, maximam se gratiam relaturum et promissam per legatos affinitatem iuncturum esse affirmavit. his ita dispositis, Pacuriano magno domestico ibi relicto, ipse Cpolim revertitur, ut et auxiliares undecunque copias cogeret, et alia quaedara pro tempore ordinaret. Manichaei autem, Xantas et Culeo, cum iis, quos ducebant, numero ad duo inillia et quingentos, temere domum revertuntur; saepiusque ab imperatore invitati, redituros se promiserunt, sed distulerunt reditum. iustabat ille et dona honoresque pollicebatur: at ne sic quidem reversi sunt. dum ita imperator adversus Robertum se parat, venit nuntius ad Robertum, qui Alemaniae regem iam in eo esse nuntiavil, ut Longibardiam invaderet. qua re ille in angustias adductus, dispiciebat, quid faciendum esset. postqnam diu deliberavit, quoniam Rogerio filio, cum ia lUyricum traiiceret, Longibardiae iniperium commi-

CV. 106 DP. 132

1. ἀπενείματο C, απενήματο P, ἀνενήματο G. 2. ὁπλητικοῦ 3. νεανίσκον CG, σανίσκον PF. 9. ἀλαμανίας F, Αλαμανείας PG, ἀλαμ' C. 10. ὑμᾶς C. 13. Ἀλαμάνον G. vid. annotat. ἀναδησάμενος F, ἀναδυσάμενος PG. τουτωὶ CG, τουτωνὶ P. μου G, μοι P. 17. τῷ μῷ P, τοὐμῷ G, correxi. καὶ prius add. F. χειρὶ PG, χειρὶ PG, et in margine P.

serat, Boemundo autem, niio natu minori, nuUnm dum ditionem assignaverat, cnmitibus oninibiis et lectis ex toto exercilii militibus convocatis arressitoque Boemiindo filio, Sanisco cognoinine, hanc orationem pro tribunali habuit. “scitis, comites, Rogerium, carissimum filium metim natu maximuin, cum in Illyricum traiectiiriis essem, dominum a me constitutum esse ditionis meac; non enim inde decedentem et tantum aggredientem opus propriam ditionem sine praeside relinquere decebat, ut praedam ciiivis paratam. qiioniam vero Alemaniae rex infesto animo hanc iam invadit, nostrum utiqiie cst, quantiim possumus, eam defendere. nec enim, aliena qui occupant, propria negligcre oportet. proinde ego hinc abeo, ut domesticam terram protegam, bello cum Alemaniae rege suscipiendo. huic autem filio nieo natu minori trado Dyrrhachium et Auloncm ceterasque urbes et insulas, quotquot bello ccpi. quem ut mei loco habeatis et tolo corpore animoque pro eo ptignetis, moneo iiibeorpie. tibi aiitem. fili rarissime carissime," orationem ad ëmundum vertit, “commendo, ut omni honore comites prosequaris, eonimque consilio in omnibus ufaris, nec ut do-

1. om. C. χρᾶσθαι F, χρήσασθαι PG. 2. καταμελήσῃς C. 8. συλλέξαι G. an συλλέξαιτό τε? 10. ἐν om. C. 11, malim διεληλυθώς. 12. πρόσω G. 21. Σαλερηνὸν: σαυρινὸν G

minum te geras, sed oranium eos participes facias. vide, ne in bello cura Romanorum imperatore patraiulo segniter agas; sed cum gravi airectus sit clade, qua ipse paene periit, maxima copiarum parte absumta, (nam ut caperetur, inqiiit, prope fiiit, vixque e manibus nostris vulneratiis evasit,) noli remittere, ne is forte otium nactus, respiret et generosiiis qiiam antea obsistat. non enim uuus e niullis est ille; sed u puero bellis proeliisque innutritus, quam multos per Orieuteni atque Occidentem seditionum auctores imperatoribus prioribus captos adduxerit, ipse a nniltls certe audivisti. itaque si quid remittis, nec omniuin virium contentione eum aggrederis, quae ego multo labore profeci, perdes, et desidiae luae fructus ipse capies. atque ego iam abeo, ut Alemaniae regem a fuiibus nostris propulsem, et ditionem Kogerio (ilio carissimo datam tuear." postquam tali modo valedixit, CDuscensa navi, in oram adversain Longibardiae pervenit; inde celeriter Suleruura contendit, in qua urbe antiquitus sedes crat eorum,

D P. 133V. 107

B 3. ὑποσχέσεις: συνθήκας A. 6. ἐπεὶ δὲ CG. 7. Ἀλαμάνου G. 8. ἐπεὶ καὶ τά A. g. μεμάθηκε Α. 10 lege ξίφους. 15. ἀνεχώρει Α, ἐχώρει PG. 16. ὑπολαβεῖν G. ἐπ' οὐδενὶ G. οὕτως G. 20, Ἀλαμάνον CG. προὐτρέπετο CG, ἐπετρέψατο Α. 22. ἑδράσας CA et in margine P, καθίσας PG.

qui ducalem dignitatem oblinebant. ibi commoratus, satis coegit exercitum et niercenariaa copias quam plurimas. interim Alemaniae rex secundum ea, cjuae imperatori pollicitus crat, invadere iam Longibardiam festinabat; quo comperto, Robertus Romam ut exercitu cum papa coniuncto, Alemaniae regem a proposito arceret. ubi etiam papa assensit, ainbo in Alenianiae regein movent. at rex, qui adoriri Longibardiam properabat, postquam imperatorem proelio superatum audivit et, copiis eius partim occisis, partim fuga dispersis, ipsiim in suniino discrimine, duni lortiler pugnaret, vnriii corporis partibiis grariter vulneratuni, audacia et forliludine animi inrrcdibiliter servatum esse: rursus in patriam se contulit, id pro victoria habens, quod pericula non subiisset nihil profuturus, hic igitur domum petiit; Robertus autem, ubi castra regis occupavit, ipse agientem persequi amplius noluit; cetcruin partem militum idoneam elegit, qui Alemaniae regem persequerentur. ipse praeda omni po-

2. σαλερινον G. πολλῶν om. CG. μόθων C, μόχθων PA, μύθων G. 9. τῆς add. FA. 14. γέγοναν C. 15 Βαγενητίας PF, βαγενετίας A, βεγενετίας G et in inargine “forte Γλαβινίιζης" 16. διακειμένους om. CG. 17. ὁπλητικὸν P. 18. ἐπέξατο P. τάδε P, τὰ δὲ G.

titus, iina cum papa Romam versus iter direxit; quem cum in sede confirmasset, ipse vicissim ab eo rex renuntiatur. dein Saieruum se contulit, ut ex multis belli laboribus se reficeret.

Paulo post Boemundus ad eum pervenit, acceptae cladis nuntium in vultu ferens. quem quomodo fortuna afilixerit, deinceps narrabimus. nam cum is patris praecepta probe teneret et alioquin vir esset fortis atque ad pericula promptissimus, pugnae cum imperatore conserendae occasionem captavit. itaque cum copiis suis, comitantibus etiam, quotquot Romanorum milites lecti ducesque ex captis a Roberto regionibus urbibusque transfugerant, (cum enim de imperatoris rebus omnino desperarent, toto animo obnoxii Boëmundo erant ,) per Bagenetiam lohannina profectus est. ubi cum valliim in vineis extra urbem sitis primum iecisset, exercitumque universum idoneis disposuisset stationibus, ipse intus castra posuit. muros autem postquam exploravit, et arcem parum firmam intellexit, non niodo iliam restituere, quantuni posset, studuit, sed et alteram in alia nioenium parte, ubi magis commodura videbatur, turrim Ormissimam exstruxit:

1. ἐρυμοτάτην P, recte CG. 2. παρακειμένας Α, περικειμένας PG. 4. κωνσταντίνου Α. 5. κατὰ add. CA. τοιγαρροῦν: καὶ A. 7. παρῆν : ἥν G. 11. πελταστῶν egregie Diesterwegius, πολλοστῶν PG, ἀποστολῶν P in margine. vid, annotat. 14. γένητό C. προβολῶν CG. 19. παρασκευάσας A. 20. ἑκάστην A.

simnl finitimas nrbcs regionesqne vastavit. his imperator anditis, sine uila niora copiis collcctis omnibus, Cpoli propere egreditnr, mense Maio. iibi luhannina pervenit, pngnaudi opportunitate oblata, cum suum exercitum ne minimam quidem Boomnndi copiarum parteni explere perspiceret, et vero etiain ex proeiio cnm Roberto ante commisso cognosset, eqnitatus Gallici primum in liostes impetum sustineri non posse, primum qnidem, missis peltastis paucis iisqua lectis, in hostes velitandnm vidpbatur, quo et Bocmundi arleni bellicam experiretur, et ex parvniis proeliis cognito totins rei statu, prudentius securiusque Gallo resistere liceret. ita copiis ntrinique pugnare gestientibus, impprator, qui primum illum haud sustinendum impetum Latinorum metueret, novum quid comnientus est. currus paravit leviores pt solitis minores, quorum unicuiqne contos inGxit quattior liis peditps ioricatos imposuit, ut, cuni Latini habenis immissis in Romanorum aciem irruerent, currus a militibus sub-

V. 108 3. διακόπτῃ G. 7. τὸ om. G. 8. τὴν CG, τὸν P. 9. βουλευόμενον A. 10. διχῆ Α, δίχα PG. 12. ἴεται A et in margine P, ἵσταται PG. lege φάλαγξι. 15. γε om. G. 22. οὐθ’ C, οὐδ’ PG.

sistentibus porro acti Latinorum aciem rumperent. cumque pugnandi leinpns adesset, sole iam orto, iniperator aciem instruxit, quam mediam tenuit ipse. Boëmundus autem non imparatus, cum congrederentur, ad macliinam videbatur iniperatoris, sed tanqiiam praecognito eius consiiio, aciei ordinem, prout res poscebat, mutavit et, copiis in duas partes divisis eritatisque curribns, utroque a latere Romanos aggressus est. iam miscenlur coliortes coliortibiis, viri cuin viris adversa fronte pugnant. postquam multi utrimque ceciderunt, Boëmundus victoriam nauciscitur; imperator vero imperterritus ad turris instar stare, licet ab utraque parle impugnaretur, modo in adversos vectus Gallos, vulnerare eos trucidareque, vicissim et ipse vulnerari, modo fugientes suas crebris clamoribus revocare. sed ut copias iibique disiectas vidit, tandem et ipse sibi praecavendum censuit, non quo se servaret, nec, qaod lacile quis suspicetur, confusus metu, sed

P. 135B

7. ἄρεος C. 9. Στρούγων PG, στρουγῶν 10. ταύτης θὲν A, κακεῖσε CG. ἱκανοὺς CA et in margine Ρ, πολλούς PG. 11. τοῦ om. A. 14. καὶ prius: ἀλλ'? αὖθις add. AG. 15. τοῦ om. A. 17. σιδηροῦς G, σιδηρὰς PA. 18. ταύτης F, τούτους P, ταύτας Α et in margine P, ταῦτα C. μεσαιχμίῳ C. κατέστρωσαν C.

cum periculum effugisset seque recollegisset, fortius Gallis pugnantibus sese obiecturus. cum paucis admodum suorum dum fugit, Gallis aliquot obviam factus, imperterritum denuo ducem se probavit. nam postquam suos confirmavit, vehementi impetu facto, veiut moriturus liodie aut splcndide supcrati superat(??)us, , triicidat ipse Gallorum unum, et quoqnot ex comitibus erant Martis commilitones, multis vulneratis, in fugam hostes vertunt, sic innumeris maximisque periculis defunctus, rursus incolnmis impcrator per Strugas pervenit Achridas. ibi commoratus, nim miiltos eonini, qni fiigpranf, revocasset, omnes siib Tnagno domestico reliquit; ipse ad Bardarem perrcxit, non quietis cansa : regio enim otio atque inertiae nequaquam se dabat: sed rursus coactis legionibus mercenariisque copiis, contra ëmundum proficiscitur, alio excogitato dofo , quo Gallos dcvinrerct. muricibiis cnim ferreis paratis, cum in proximum dicin pugnam exspcctaret. vcspere cos spatio fjuod interiacebat campi sparsit, ubi vebemcnliorcm coniiciebat Gallos equites impressionem facturos, ut primus vix sustinendus

1. ῥωμαϊκῶν G. 4. κατὰ add. C. 5. ὀιστούς G. 8. συνέβη Α. 9. γὰρ om. Α. 10. ἐμάνθανε Α. 12. οὐκέθ' A. ἐποιεῖτο G. 14. ἀνερίπησε PG, ἀνερίπισε A, recte C. μετώπου G. 18. προηγουμένην Α. 19. καὶ σύγχυσις : σύγχυσις οὖκ A. 20. κὰν : καὶ A. 23. καταλειφθέντα CG, καταληφθέντα P.

Latinorum impetus frangeretur, equorum pedibus murice transfixis. idem quotquot a fronte stabant Komani hastis armati, modice et quantum non in tribulos inciderent, jussit progredi, dein acie utroqueversus divisa, recedere, peitastas autem eminus crebra in Gallos tela mittere, dum a dextro sinistroque cornu veliementissimus in Gallos impetus fieret. hoc crat patris mei stratagema, quod tamen Boemundum non latebat. accidit enim, ut quod imperator vespere excogitaverat, id mane adGallum perferretur. itaque mutato is pro iis, quae audierat, consilio, pugnam suscipit, nec iam, ut consueverat, impetu adoritur; sed imperatoris consilium occupans, ipse ab utroque latere pugnam ciebat, turma a fronte interim immotam stare iussa. ubi cominus pugnatum est, Romani terga vertunt, nec intueri Latinos amplius possnnt, nnpera cLide iam perterriti. tum Romana turbatur acies, licet imperator intrepidus staret, et manu aninioque for-

2. ἔχῃ C, ἔχει PG. 3. εἴη : ᾖ C. 4. ἐπωνύμου G. 6. ἐνεμάχετο G. 11. ἦν om. G. 15. δὲ CG, δὴ P. 18. θεράπων αὐτοῦ G. 19. post θεράπων add. ἦν A. πόσον G. 20. χαληνὸν P. κολεοῦ PG, κουλεοῦ CA.

titer conlenderet, multis vulnera inferens, interdum et ipse vulneratus. tandem cum totum dilapsum iam exercitum cerneret seque cum pancis desertura, temere resistendo periclitari diutius noiuit. nam ubi quis, multis exanclatis laboribus, per vires non polest adversariis resistere, temerarius esset, si in periculum certum se proiiceret. dextro igitur et sinistro aciei Ilomanae cornibiis in fugam versis, imperator adhuc perstitit ac Beëmundi copias fortiter propulsavil, dum anus totum impetum sustinet. sed praesenti periculo perspecto, se servare statuit, ut denuo victorem aggressus, gravissime cum eo contendere posset, nec victoriam pcrfectam Bocmundus reportaret. tali erat aniino, victiis sive victor, fiigiens sive vicissim persequeatur; nequo unquam animum abiiciebat, nec vero etiam desperationis laqueis constringebatur. erat quippe maxima in deum fide, eunujne palam omni tempore in ore ferebat, quanquam iureiurando abstiuebat omnino. cum igilur desperatis, ut modu dixi, rebus, ipse retro cederet, inseuente Boëmundo cum lectissimis comitum, Gulen (paternus hic amulus erat) ceterosque, qui cum eo erant, allocutus, “quonam, in-

1. σωτηρίας ἀπεγνωκότα G. 8. εἰς om. A. 9. τοῦ om. Α. 14. σπουντέση G. 15. μὲν δύο: μηδὲν G. Πολόβους: πολέμους CG. 20. τὸν om. CG. 21. σωσκοῦ G, Σοσκοῦ P.

quit, usque fugiemus?" et converso equo gladioque stricto, in vulnerat qui qui primus ex insequentibus se obtulit. id ubi Galli et desperatam ab illo salutem perspexere, cum duclum cognitum haberent, qui tali animo essent, vinci non posse, metu finem persecpiendi fecerunt. ita liberatus ab insequentibus , periculo evasit. nec tamen in fuga animo conciderat, sed fugientes alios revocabat, alios increpabat; quanquam plerique ignorationm simulabant. hac igitur ratione cum periculo elapsus esset, in urbem regiam rediit, ut novis paratis copiis, in Boenumchim moveret.

Boemundus autem cura post Roberti in Longibardiam reditum bellum cum imperatore suscepisset, et praeceptis obsecutus patris, sine intermissione pugnas et proelia cieret, Petrum Aliphae una cum Puntese varias urbes oppugnalum diniisit. ac Poiobos quidem duos statim Petrus Aliphae cepit; Scopia Punteses, quem dixi. ipse ultro arcessitus ab Achridiotis, celeritcr Achridas occupavit; ubi postcfuam brevem moram fecit, Ariebe arcem defendente, infecta re Ostrobum abiit. inde repulsus pariter, per Soscum et Seryia Berrhoeani profe-

1. Βοδηνῶν Ducangius in annotat. 2. καστέλιον C hic et infra. 3. μετ’ P. 4. καλούμενον εἰς τὸν Βαρδάρην, κατέλαβεν libri. interpunctionem mutavi. 6. τρεῖς : τινες CG. 7. ὅ τε G. Ῥικάλδος CG utrobique, Ῥεβίκδις P. an Ῥενάλδος? vid. annotat. Γιλιελμος CG liic et intra. 12. ὁ Βαϊμοῦντος add. G. 13. ἔστειλε G. 20. ἐκεῖθι CG.

ctus est ac multis saepe tentatis locis, postquam nihil profecit, per Bodeua pcrvenit Moglena ibique castellum olim dirutum restituit. dein, relicto ibi cum satis inagna militum manu comitc, Saraceno cognominato, ad Bardaren se in locum contulit, qiii Aiprae Kcclesiae vocatur. dum tres ibi racnses commoratur, delecta est coniuratio triuin insignium comitum, Puntesis, Renaldi et Guilelmi cuiusdam, qui ad imperatorem transfugere decreverant. ac Punteses quidem id odoratus, fuga ad iniperatorein se subduxit; reliqui duo capti, more Gallorum certamine se purgare iussi sunt. victus Guitelmus pro convicto habitus est; queni Boëmundus luce privavit. allerum Benaldum ad Robertum patrem in Lougibardiam misit, a quo itidem excaecatus esl. Boomundus Aspris Ecclesiis profectus est Castoriain: quo cognito, magnus domciticus Moglena contendit, iisqiie politus Saraceniim occidit ac statim castelluni lunditiis deslriiit. Boemundiis aiitein Castoria egressus, Larissam venit, ubi hiemare in animo habuit. imperator, postquam in urbfm regtain, ut diximus, pervenit, quo erat impigro nec

C 2. σουλτὰν Α. 4. πρὸς αὐτὸν om. G. μετὰ ἀρχηγῶν ἐμπείρων Α. 5. λίαν om. CG. δὲ add. CG. lege δὴ. καμύτζην Α, καμήρνη G. 8. στρατεύματος τοῦ ἰδίου Α. 10. ὁ Βαϊμοῦντος om. A. 11. παντὸς G 12. ἀποσπᾷ δὴ τοῦ G. ἀποστείλας add, C, 13. καὶ ἴξ ἐφόδου PG, καὶ om. C. τζώβισκον Α, εἷθ’ GAm καθ’ P, correxi. 14, τὴν alterum oni. G. 16. ταύτην A. 19. ἐπὶ CA, ἐΠ’ PG. 21. τοῦ Βαϊμούνδον G.

quieti iinquatn indulgente animo, illico opus aggressus, a sultano copias petiit cum ducibus, rei militaris longo usu peritis. misit ille septeiu miilia Turcarum, quibus cum alii duces praeerant peritissimi, tum Camyres ipse, qui aetate et usu ceteros superabat. haec dum imperator parat, Boëmundus, missa copiarum parte, quae Gallis loricatis tautum constabat, statim Pelagoniam cepit et Tricala et Castoriam. Bocmundus ipse toto exercitu Tricalis moratus, dimissa manu lectissimorum ex universo numero militum, illico Tzibiscum occupavit. inde Larissam, ipsa Georgii magni martyris memoria, copiis omnibus accessit et obsidione urbem clausit eam qui defendebat, Leo Ceplialas, paterno imperatoris ministro natus, fortiter Boëmundi machinis totos sex nienses obstitit. imperatorem idem per litteras de barbarj adventu certiorem fecit. is licet pugnandi cupiditate arderel, tamen non extemplo in Boemundum movet; sed plures rndique milites mercenarios cogens, iter distulitj dein bene inslructis omnibus.

1. πλεῖον CA, πλεῖστον Ρ, om. G. συναγαγὼν C, συνάγων G. 6. Κίσαβον C. 7. Ἐζεβάν CAG, Ἐξεβὰν P. Βλαχικὸν om. Α. Ἀνδρωνείας AG, Ἀνδρονίας P. 8. δὲ alterum om CG. lege καἰ ἑτέραν. 10. ῥέοντος corruptum. an ποταμὸς eximie vocatur Salabrias sive Peneus? διακειμένην om. CG. 11. ἀποχρῶσαν CG. διορύξας C, διωρύξας PG. 12. κηπουρείων: σκήπτρων CG, κήπου . . . ἀδελφινᾶ Α. 13. γράμμαια Α. 14. τούτῳ τοῦ Α. περὶ οὖ — ἐδήλωσε add. CG et in margine P. 15. ἴσθι AG, ἴσθ’ P. 16. προσενηνοχὼς AG, συνενηνοχὼς C. 17. ἐφειμένων C, ἐφαιμένων G, ἐφωμένων P, ἀμφειμένων Α. 19. ταῦθ’ Α. ἐπέλιπον CA, ἀπέλιπον PG.

Cpoli egreditur. postquam Larissae finihus appropinquanit ot Celliorum uiouteni superavit, via publica et monte, quein indigeuae Cissabum vocant, ad dextram relictis, desceudit Ezeban; oppidum id Vlachieum est, proximc Androniam situm. hinc cum in alimn rursus pagum profectus esset, quem Plabitzam vulgo appellant, ad amnem * * * nomine adiacentem, castra ihi posiiit et qiianta opus erat fossa munivit. unde movens, ad Jiortos Delphinae se contulit, indeque Tricala. quo loco litteras ei quidam reddidit Leonis Cephalae, cuius supra nientio facta est, liberius in hunc modum scriptas: “scias, aperator, hucusque me, magna adhihita cura, incolumem servasse. iam cibis, quibus vesci Christianis licet, deficientibus, etiam quibus nefas est, usi sumus. verum ne hi (juideiu suppetunt. quapropter is auxiliaturus nobis brevi venies et obsidione libcrare nos

CD

1. καὶ δόξα add. Α. 2. γὰρ πρὸς — τυραννίδα δεῖ ποιεῖν G. 4. ἐγκειμένοις Α. 6. καὶ om. Α. 7. σπεύσεις C, σπεύσῃς PG. 8. βάρος om. G. 10. ἔσπευσας AG. 12. αὐτοὺς om. Α. 14. ἐνδιαστήσασθαι C, ἐνστήσασθαι PA, ἐνδιαστήμενος G. 15. τῆς add. A. ἀρωγὸν τ. θ. ἐπικαλούμενος, διεπονεῖτο AG. 16. τινὰ τῶν γερόντων G. 17. ἀναθείνας P. 19. ὅπη Α. 20. συσχίζονται C. 21. βουλόμενος om. G.

poteris, deo sit gratia et gloria: sin minus, ego quidem, quod meum erat, praestiti; et necessitati obsecuti, (quid enim oportet adversus naturam eiusque imperium niti?) arcem hostibus dedere decrevimus, qui nos premunt et manifesto suffocant. haec calamitas si nobis acciderit, ego quidem devovebor; sed libere etiam maiestati tuae hoc dico: nisi properas periculo nos eximere, qui tanla et belli et tainis incommoda diutius sustiuere non possimus, tu, imperator noster, siquldem auxiliuin cum ferre potuisses, non celeriter tuleris, proditionis crimen effugere vix poteris." at imperator hostes alio modo debellandos censuil; itaque cura atque soUicitudine tenebatur; et quo modo insidiae struendae essent, per totuin dispiciebat diem, dei auxiliura implorans. arcessitum autem senem Larissaeum interrogavit de situ loci, oculisque intentis, digito simul demonstrans, percontatus est, ubi fauces essent vel frutices densi. haec ex Laris-

1. διὰ G. 6. ὄνηρος Ρ. γὰρ add. A. 8. ἀκούσας P. λύπους G. 10. μεγαλομάρτυρ Α. καταγέγραπτο G. 12. τοῦ add. A. ἐθεοκλύτει C, ἐθεοκλήτει PAG, 13. προσυποσχνεῖτο P. 14. αὐτόθι CAG, αὐτός P. τε om. G. 16. εἰσελεύσεσθαι Α, ἐλεύσεσθαι PG. 17. καὶ συγγενεῖς om. Α. 19. δοῦναι CG.

saeo quaesivit, quoniam insidias struere et dolo Latinos debellare volebat. dudum enim in aperto Marte parum spei ponebat, cum saepe coagressus succubiiissset et Francorum impetum expertus esset. sole occaso, cum imperator contentione totins diei fatigatus, somno se dedisset, somnium ei se obtulit. visus eniin sibi est intra templum Deinetrii magni martyris stare ct hanc audire vocem: “ne angare, neve gemas, cras cras vinces." emitti autem ea vox videbatur ex uua in aetle suspensarum imaginum, qua Denietrius magnus martyr pictus erat. somtiu experrcctus et siimino gaudio alTectns ob divinam lianc vocem, supplicavit martyri vovitque, si continjjcret sibi vicloriam de liottibns reportare, eo se prorcctkirum et stadiis sat miiUis ante, quam Thessalonicam pervenisset, equo relicto, pcdibus et gradu presso csso ad eius vencralionem ingressurum. dein convocatis ducibus pracfeclis- que et propinquis omnibus, consilium instituit, et postquam sententias interrogavit, qnid sibi visuni essct protulit. nimirum manipulos omnes propinquis suis tradendos censuit. summum antem imperium

1. κουρτίκην AG. 2. καὶ τὸν Α. Ιωανάκην C. οὗτος τῶν ἐπ’ ἀνδρείᾳ βεβοημένων· τὸν ἀδελφὸν ἀδριανὸν εἰς βασιλέα μετασχηματίσας. ᾧ στράτευμα δοὺς, ἐναντίον τοῦ στρατεύματος ῥομπέρτου στῆναι διακελεύεται. εἰ δ’ ἐκεῖνος ὁρμήσει μαχέσασθαι, στρέψαι τὰ νῶτα καὶ αὐτίκα φυγεῖν. ταῦτα μὲν οὖν τῷ ἐσχηματισμένῳ βασιλεῖ ἐνετείλατο. ἐκεῖνος δὲ μετὰ τῆς λοιπῆς στρατιὰς δι’ ὁδῶν ἀδήλων περιοδεύσας, καὶ τῷ τῶν φράγγων ἐμβαλὼν χάρακι τάς τε σκηνὰς αὐτῶν καὶ τοὺς (leg. τὰ) ἐν αὐταῖς ἐληΐσατο καὶ φόνον πολὺν ἐποιήσατο. τοῦ βαϊμούνδου δὲ κατὰ τοῦ ἐσχηματισμένου βασιλέως ὁρμήσαντος, κᾀκεῖνος καὶ ἡ σὺν αὐτῷ στρατιὰ τὰ χαλινὰ χαλάσαντες ἔφυγον. ὁ δὲ βάρβαρος ἐγαυρία μᾶλλον καὶ ἐπῆρτο ὡς ἀπροσμάχητος. έν τούτῳ δ’ ἀγγέλλεται αὐτῷ τοῦ χάρακος ἡ ἐκπόρθησις καὶ ἥ φθορὰ τῶν ἐκεῖ· καὶ εὐθὺς παρεῖτο . . . . . . ἀκούσας δὲ τὰ πάρα τοῦ βρυεννίου μηνυθέντα A, quae ad verbuin clescripsit Zonaras III, p. 236. 4. Ανδριανουπόλεως C, Ανδριανοπόλεως P, ἀδριανοπόλεως G, correxi. ὡρμώμενος P. 7. προσετάττετο G. 9. ἐρχομένων add. C. 10. ἐνυάλιον C et in margine PG, εὐάλιον P. 13. ὑποκρίνασθαι G. 14. χρεματισμὸς P, χρεμετισμὸς CG.

Mellsseno Nicephoro cletulit et Curlicio Basilio, cjui et lohannaces vocabatur; erat hic e numero illustrium, fortitudiue et militari peritia celeberrimus, Adrianopoli oriundus. nec vero copias tantum illis Iradidit, sed insignia cjuoque imperatoria universa, praecepitque, aciem ita instruerent, quemadmodum in prioribus proeliis ipse fecisset; velitando prius Latinos antecedentes tentarent, dein clamore sublato, omnibus copiis in eos moverent; certamine autem utrimque conserlo, terga repente Latiuis darent ac fugam effusam Lycostomium versus simularent. quae dinn imperator praecipit, hinuitus repente

DΡ. 140

2. περικάμψας CG, τηνικαῦτα P. 4. τοῦ alterum om. G. 6. an περικάμψας? 8. Λαρίσσης P in margine, κλεισούρας PG. 12. Λιβοτανίνου C, Λειβοτανίνου PG. 13. τινὰ add. CG. 14. lege ἀποδιελόμενοι. ἐξέπεμψεν G. 15. αὐτοὺς G. ἑλκύσας P. φωράσαι CG, φωρᾶσθαι P, correxi. 16. ὅπη C, ὅποι PG. πορεύηται G. κατελθόντας G. 20. ἐκέλευσε C, ἐκέλευε PG.

omnium, qui in exercitu erant equi, auditus est; quae res cum omnes admiratione cepisset, taineu injperalori et intelligentioribus quibusque kouiim statim visum est omen. postqiiain haec mandavit, et ad dextram arcis Larissae ὃ. reliquit, solis occasu, generosis quibusdam viris sequi se iussis, per Libotanini angustias perrexit, et Revenicum circumvectus, per Aliagen quem dicuut lociim ad sinistrum se contulit Larissae latus. atqiie explorato totius regionis situ, cum depressiorein invenisset locum, ibi cum iis, qui ipsiiui comitabantur, subsedit. Romanarum autem copiarum duces, cum iniperator insidias, ut diximus, collocaturus, in eo easet, ut Libotanini angiistias transiret, exercilus partem adversiis Gallos miseniut, ul, quo imperalor proficisceretur, impedireutur oliservare. hi igiliir iu planitiem progressi, Gallus adoriuntur, et postquam salis pugnarunt, dcstiterunt, intercedente tum nocte. imperator ubi in locum, quo tendebat, pervenit, descendere de equis omnes iussit, et genibus uixos, hubcnas manibus tenere.

5. malim καὶ τοὺς. 7. φάλαγγαν PG, recte C. 12. κατὰ τὸ μέτωπον G, 15. διδόασι G. 19. τὸν Βαϊμοῦντον om. CG. 21. καταλαμβάνει C, παραλαμβάνει PG.

atque etiam ipse trixagini lierbae, quam forte invenerat, similiter innisus, habenas tenens manibus, in faciem per reliquam noctem procubuit.

Sole oriente, cum Romanorum copias in acie collocatas Boëmundus conspexisset et imperatoria insignia hastasque argenteis distinctas clavis atque equos purpureis ephippiis instratos, et ipse, ut poterat, aciem instruxit, in duas partes copiis divisis, quarum alteram ipse duxit, alteri Bryennium praefecit: Latinus hic erat ex illustribus, quem etiam conostablum vocabant. sic igitur constitutis Boëmundus copiis, quod consueverat, rursus fecit et in frontem aciei, ubi imperatoria insignia conspexit, iniperatorem ibi esse ratus, ut fulgur in fallacias invehitur. Romani, postquam pauliuKim obstiterunt, terga vertunt; quos ille insequitur summa, quam supra diximus, vehemenlia. at imperalor nlii copias suas procui fiigientes vidit et Boemundum veliementissime insequentem, iam satis ionge a castris stris suis Boëmundum abeise ratus, equo conscenso iussisque snis idem

6. ἐλαύνειν ὀξέως G. 12. τὴν prius: εἰς CG. 13 τῷ μέντοι Ρ, 10 μέντοι G, τὸ μέν τι C. 14. εὐχειρώτατος G. vid. annotat. 15. ἢ: καὶ CG. 19. περιωδινοῦντο C. 20. κονίσσαλος C.

facere, Boëmundi castra invadit, ac multis, qui illic reperti stint, Latinis necatis, praeda omni potitur. dein eos, qui persequebantur quique iugiebant, respicit. cumque suos fugam plane sitnulnre, Boëmundum autein a lergo insequi et post hunc Bryennium videret, arcessivit quem vocabant Georgium Pyrrhum, iaculaudi arte celebrem, et alios fortes viros, eosque cum idonea, quam ipsis attribuit, peltastaruin manu Bryennium celeriter perscqui iussit, liac tainen cautione, ut, cum propo accessissent, iion coiuinus puguandi copiaiu facerent, sed eminus tela in equos crebcrriine mitterent. assecuti igitur Gallos, equos ingenti telunim vi petunt, ut in magnam equites incurrerent difficultafem. iiam Gailus roiles oinnis, duin equo veliitur, et inipetii et adspectu terribilis est; sin descenderit ex equo, tuin magnitudine clypei, tum propter rostratos calceos cursumque impeditum, facillime superari potest et alius omnino atque autea est, deficicnte quasi ipsius animi alacritatc. id, arbitror, perspecliim imperator babens, non equites, sed equos interfiri iussil. equis autem Gallorum cadentibus, turbabantur, qui cum Bryennio erant, inaguafpie eoriiin conglidiatione denus excitatur pulvis ad nubes usque, ita ut aligo tum orirelur instar

Β C

2. τἀς τε: τότε G. 6. νησήδιον PG, recte C. σαλαυρία CG. 8. παρᾴδεται G. 10. ἔβαλον G. 16. αὐτὸν C, αὐτῷ PG. vid. annotat. 18. σὺν A. προσβαλεῖν FP, ξυμβαλεῖν 19. ἀπῆγε CAG. 20. ἐκ διαφόρων δὲ πολλῶν συμμιγέντες ἀγμάτων Α. 21. προσέβαλλον Α. προσέβαλον PG.

lenebrarum illarum palpabillum, quibus Aegyptus olim afflicta est; nam prospectum adimebat vis pulveris nec explorancli potestatem dabat, unde et a quibus sagittae mitterentur. tribus autem Latinis missis, Bryennius rem omuem Boëmundo nuntiavit. Li invenerunt illuni cum paucis suorum in parva insula fluvii, cui nomen Salabrias, uvas comedenteni, simuhjue insolentius aliquid iactantem, quod etiamnum in ore vulgi est. nam saepius repetebat, barbaro ore Lycostomium efferens, Alexium in hipi fauces a se coniectum esse. adeo superbia plurimos fallit etiam in iis, quae sub oculis et aute jiedes sunt. sed cum nuntium Bryenuii accepisset, et dobim imperaloris cognovisset victoriamque fraude partam, commotus est quidem, ut par erat, nequaquam tamen, qua erat fortitudine, concidit animo. elecli igitur loricati aliquot Galli tuiuulum conscendunt e regioue Larissae situm. quos simulac exercitus Romanus conspexit, inagna poscunt atacritale cum ipsis congredi. id cum impetator fieri veluisset, lamen varii ex variis cohortibus magno numero permixti, in collem evadunt Gallos-

D

V. 114 1. τὸν τόπον Α, τοῦ τόπου PG. 3. καὶ prius add. CA. μιγιδινοῦ Α. 6. τῇ : τὴν Α. μετ’ αὐτὴν κλεισούραν εἰσελθὼν ἰπὶ ἑλώδη τόπον τινὰ, έν τοῖς μέρεσι τῆς Λαρίσσης καἰ διακείμενον καὶ δομενίκου παλατίον καλούμενον, ἐκεῖ τὸν χάρακα ἐπήξατο Α. 9. τῆς om. G. 11. ὀξύν add. CG et in margine P. τοῦτον CG. τὴν λεγομένην : καὶ γενομένην G. Δεμενίκου C, Δομενίκου PAG. 13. αὐτὸν : τὸν τόπον Α. 14. μητρὸς : πατρὸς CG. 15. ἀνήρ τις C. 17. καιροῦ om. A. 19. καὶ primum om. G. καὶ alterum om. C.

que adoriuntur: in quos impetu ilii statim facto, ad quingentos caedunt. dein cum imperator in locum, ubi Boëmundum transiturum ecse coniiciebat, inililes fortes una cum Turcis, Migideno duce, misisset, eos Hoi-mundus, ut prope fuerunt, aggressus vicit atque ad fluvium usque persecutus est.

Postridie eius diei, sole orto, Boëmundus fluvium, cuius mentionem iam fecimus, una cum comitibus et ipso Bryennio transgressus, gressiis, cum paliistrein regionein prope Larissam animadvertisset, invenissetque inter monlcs duos locuin salluosum in angustias, quas idusuras vocant, desinentem, Denienici palatium dictum, euin ingressus est ibique castra posiiit- postero die sub diluculum cura universo exercitu ressit phalnngis dux IMichael Ducas, aviinculus meus, vir pruden- (??)e laude celeberrimus, forina et inagnitudine corporis non aequalibus do, sed omnibus omnino, qiii iinquam fiiere, praeslans: ndmiratio pit omnes, qui adspiciebant hoinincin: idcm de futuris callidissime niiciebat et praesentia indagabat conficiebatquo unus omnium dex-

1. ἐπέσκηψεν ὁ αὐτοκράτωρ G. 2. τῆς κλεισούρας στομίου G, altero ordine PA. 3. ἔξω A. διελὼν C, διελθεῖν A. 4. καὶ alterum om. CG. 5. τούτοις: σφίσι Α. 9. στρατηγικῆς FC et in margine P, βασιλικῆς PAG. 12. αὐτὸν : αὐτοὺς Α. 13. ὁ δὲ : καὶ ὁ A. 14. τούτους : τοῦτον A. ὥστε coni. Hoeschel. 16. ὀφθαλμοῖσι CAG, ὀφθαλμοῖς P. 18. τούτοις add, Α. 19. λαβὼν G. 20. καθ᾿ Ὅμηρον om. A.

terrime. huic igitur praeceperat imperator, ut non omnes in angustiarum fauces introduceret, sed copias extra consistere iuberet turmamatim dispositas. paucos tantum e Turcis Sarmatisque selectos, qui iaculandi arte excellerent, intrare pateretur, nec tanien ullo alio armorum genere quam tells eos uti sineret. verura cum hi ingressi in Latinos equis inveherentur, qui foris stabant, pugnandi cupiditate flagrantes, certabant in fauces introire. nam Boëmundus, rei militaris admodum peritus, suos confertim stare, scutisque tectos subsistere iussit. at protostrator cum suos paulatim dilabi et fauces ingredi cerneret, ingressus est et ipse. quos Boemundus conspicatus, sicut leo gaudet, qui maguam in praedam inciderit, (ita Homerice dixeris), sic et hic, ubi suis ipse oculis protostratorem Michaelem cum suis ingressum vidit, vehementissimuni in eos copiis omnibus impetura facit; illi terga statim vertunt. Uzas autem, nomen a gente nactus, virtutis laude insignis, ac peritus, ut Homerus ait, clypeum et dextrorsum et sinistrorsum movere, is igitur, cum ex angustiis egre-

Β 1. καὶ γοργῶς Α. 2. ὑπαντιάσαντα PA, ὑπαντήσαντα CG. 4. σαλαυρία CG. 8. ἐξ ὀρθίου σχήματος om. A. 11. πάρα τινων τῶν πάρα του Βαϊμούντου πρὸς τὸ Λυκοστόμιον φύγον τῶν coni. Wilken. Hist. Comn. p. 200. 12. αὐλίζονται C, ηὐλίζοντο PG. 16. σὺν : έν G. 18. ὥσπερ CAG. 23. μυρίων ὐεργεσιῶν A. τούτω Δὶ τούτων PG. vid. annotat.

diens ad dextram declinaret, celeriter conversus, Latinum occurrentem percutit; atque is stalira praeceps humi corruit. Boëmundo autem Honianoj perseqiiente usque ad Salabriam flumen, idcm, cuius meminimus, Uzas signiferum Bocmundi liasta percussit, signumque de manibus extortiim aliquantum vibraTit inclinavitque terram versus. Latini, cum signura inrlinatiim cernerent, trepidanles alteram capessunt viam ac Tricala perveniunt, quae urbs a nonnullis Boëmundi militibus Lycostomium versus fugientibus iam occupata erat. illic aliquamdiu commorati, Castoriam occupant. imperator Larissa reversus cum Thessalonicam pervenisset, nt solebat in eiusmodi rebus, celeriter perlegatos Boi-miindi comitibus maximas pollicitationes fecit, si a Boëmundo stipendia exigerent promissa; et cum solvendo non esset. eum inducerent, ut ad mare proficisceretur ct pecuniam a Robcrlo patre requireret, vel adeo ipse traiiceret, quo merredem pararet. quod si

C

D

3. ἀκινδύνους C. 6. ἀσυμπαθῶς om. A. 8. δράσειε Α, δράσειεν PG. 9. κατέλειπε G. καὶ τὸν πέτρον τοῦ ἀλίφα τοὺς πολόβους φυλάξαντα Α. 11. νικητὴς om. A. 12. ἐπαναζεύγνυτο Α. 15. ἐτύγχανεν A. μαθητὴς add. A. 16. Ἰταλικοῦ CG. 17. κατὰ C, καὶ P, καὶ λατὰ G. 19. τὰ περὶ τῆς αἱρέσεως τοῦ Ιταλικοῦ κατὰ τὸν Ἰταλὸν ἐβλάστησαν G. ego indicem capitis, qui in textum irrepsit, uncis inclusi. 21. ταράττοντα CG. ὁ om, AG.

effecissent, omnes honorem atque innumera beneficia capluros, et quicunque suis sub signis merere velient, eos se in commilitium asciturum esse et tanlam mercedem soluturum, quantam cuperent. qui vero redire domum mallent, tutum illis iter per Hungariam se daturum. eam conditionem comites secuti, stipendia quadrienuii praeteriti sine ulla indulgentia flagitarunt. hic cum a pecunia laboraret, differebat diem; sed instantibus illis iusta petere, cum non habcret, quo se verteret, Bryennium reliquit ad Castoriam defendendam; Poloborum custodiam Petro Aliphae tradidit; ipse Aulonem petiit. quod ubi imperator comperit, victor in urbium reginam reversus est.

Ibi cum perturbatam ecclesiam invenisset, ne paullum quidem requievit; sed ut erat disciplinae apostolicae addictus, ubi vexatam Itali dogmatis ecclesiam vidit, licet proficisci in Bryennium cogitaret, (Gallum istum Castoriam tenere narravimus,) tamen ne sic quidem doctrinam evangelicam neglexit. eo enim tempore Itali haeresis succre-

1. αὐτῆς add. CA. τῆς τῶν Ρωμαίων G. 7. στρατεύειν CG. 8. καὶ alterum om. G. 11. Γεώργιος ἐκεῖνος ΡG, altero ordine F. 17. Κωνσταντίνου Α.

vit, qiiae magiiopere ecclesiam agitanit. hic autem Italus (nam ab initio repetendum est) Italia oriundus, aliquamdiu in Sicilia commoratus est, quae est insula prope Italiam. etenim Siculi cum a Romanis defecissent etbeUnm in eos pararent, Italos auxilio arcessiverunt; inter quos etiam Ilali pater erat, liliolum secum ducens, qui licet nondum militari aetate esset, tamen sequebatur patrem titubanti pede et militiam, ut Italorum mos est, discebat. talis igitur pueritia Itali erat, et tale initium ac fundamentum eruditionis eius. cum vero celeber ille Georgius Maniaces, Monomacho Romanorum imperatore, tyrannidem in Sicilia occupasset, aegre illinc Itali pater una cum filio aufugit; et in Longibardiam profugi ambo rediere, Romanis etiam tum subiectam. hinc Italus iste, nescio quo modo, Cpolin venit, cuiusvis eruditionis bonarumque artium nequaquam tum expertem. nam inde a Basilii Porphyrogeniti principatu usque ad ipsum Monomachi imperium litterarum studia, etsi fere iacebant, tamen non plane erant cxtincta, donec imperatoris Alexii teniporibus excitata, erflorescere coeperunt ac summa diligentia a philolugis tractari. nam antehac delicati plerique erant nugas-

1. πλειόνων ἀνθρώπων καὶ παιζόντων Α, πλειόνων καὶ παιζόντων ἀνθρώπων PG. καὶ ante ὀρτυγίαις om. AG, ὀρτυγοθήραις G, ὀρτησίαις Α ὀρθυγίαις Ρ. correxi. vid annotat. 2. ἀσχολουμένων C 3. τεχνικὴν: λογικὴν Α. 6. τινες τοιοῦτοι περὶ τὴν βασιλεύουσαν Α. 9. οὐ πάνυ: καὶ πάνυ Α. τοι: lege τι. 10. ὀξύτητα: εὐθύτητα Α. μέν τι Α. 11. διὰ τὴν θερμοτάτην — αὐτοῦ AG, δία τὴν τῆς μητρὸς θερμοτάτην ἱκεσίαν αὐτοῦ Ρ et omisso αὐτοῦ C. 12. ἐμ τῷ A, αὐτῷ PG. 13. σεμνῷ C, σεπτῷ PAG. 15. τὰ alterum om. A. 16. τότε: τε G. ἐν σοφίᾳ om. G. 18. διδασκόντων CG.

que agebant ac coturnicum certaminibus et aliis turpioribus ludicris tempus terebant per mollitiem, litteras et oninem honestarum artium cultum vilipendentes. ita comparatos cum Italns homines hicce invenisset, et doctoribus umbraticis durisque atque agrestibus usus esset, (nam erant tum temporis tales in urbe nonnulli,) cum is igitur litteris erudiliis ab his esset, etiam Michaelem illum Psellum postea adiit, qui etsi praeceptorum doctoriim scliolas minime frequentaverat, tameu naturali ingeuii dexteritate et acumine, ad haec etiam dei auxilium nactus ob matris preces ardentissimas, crebris vigiliis ad sanctam deiparae in Cyri templo imaginem non sine lacrimis fervidis pro filii salute fusas, siunmum omnis sapientiae fastigium assecutus erat, et cum Graecorum simul et Chaldaeorum litteras apprime calleret, magna tum temporis doctrinae laude florebat. huic igitur Italus operam dedit, sed qiioniam nidi et barbaro ingenio erat, in adytum philosophiae penetrare non potuit, praecipue quod praeceptores, qua erat arro-

1. ὑπερτερεῖν G. μαθεῖν A, μανθάνειν PG. 3. καθημερινοὺς Α. 4. συνελεύσεσι πεποίητο Α. 6. λόγον τοιοῦτον. τοῦτον τρόπον προσηταιρίσατο P, recte CAG. 8. τοῦτον om. GA. 9. περιείχοντό τε A, περιεῖχον τότε PG. 11. δὴ: δὲ τε add. CA. ὅλως 17. 6 om. Α. ἐκεῖνον Α. 18. καὶ prius om. Α. τῶν Α, τὸν P, κατὰ τῶν G. 19. συντέμων G, συντέμω PA. 20. τὰ καταπροδιδοὺς ἡμέτερα P, τὰ ἡμέτερα προδιδοὺς CAG.

antia et harbara stoliditate, ne in discendo qiiidem ferre posset, innque omnibus se, etiam autequam didicisset, antecellere opinaretur, ipsi quoque Psello a primo limine se opponere coepit. dialecticae autem penitus immersus, quotidianos tnmullus in conventibus publicis concilabat, cum sopbisticas cavillationes sereret ac nibil non ex dialecliro genere proponeret et rursus eadem ratione probaret. hunc in familiaritatem receperunt imperator lunc temporis Micbael Ducas eiusque fralres, et licet secundo post Pselhim loco haberent, tameu amore cum nmplectebantur, et in doctis certaminibiis eu utebantur. erant cnim litterarum studiosissimi Ducae, et imperatoris fratres et TVIichael ipse. Italus vero ardeuti semper et furioso vultu Psellum iluebatur, et si qnando ille ut aquila perplexis Ilali captiuuculis uperevolarat, irritabatnr et freraebat, urebatur vel doiebat. quid postea? cxardescehat Latinorum atque Italoniiu in Komanos bellum; et Lonmibardiae lotius sinuil atque Italiae occupatio agitabatur. eo empore imperator Italum, scilicet ut familiaritate sibi coniunctum et

1. ἐκεῖθεν μετακινεῖν A, μετακινῆσαι CG. 2. ὁποῖος ἐκεῖνος om. A. 3. τὴν add. Α. 4. τὴν Κωνσταντίνου Α. idque habet Ducang. Constant. Christ. IV. p. 184. 10. τὸ δόξαι G, τῷ om. Α. φιλομαθέστατος A. 11. εἴπερ: ἤπερ A. τῶν ἄλλων: lege τῶν ἀνθρώπων. vid. annotat. διερευνήσασθαι τῶν ἄλλων om. G, διερευνήσασθαι om. ἐν τῷ διερευνᾶσθαι τὴν δεινοτάτην Α. 13. ἄλλας om. Α. πάνυ τι CG, παντὶ P. 15. οὐδ’ Α. 16. τούτῳ CAG, τούτου Ρ. 17. an ἀνεμπεριβόλως? vid. annotat. 18. δόλου P, διόλου CAG. 19. τούτου AG.

probum hominem, qui Italice bene sciret, Epidamnum misit. sed (ut rem breviter exponam,) cum res nostras prodere argueretur, mitteretnrque iam, qui inde eum pelleret, prospiciens id Romam fugit. dein, ut erat ille, ad poenitentiam versus, supplices imperatori litteras misit; cuius iussu Cpolin rediit secessitque in nionasterium, Pege dictum, et ecclesiam Quadraginta Martyrum. ibi, Psello post tonsionem Byzantio egresso, ipse philosophiam universam docebat docebat, principis philosophorum dignitatem nactus, Aristoteilsque et Piatonis libris interpretandis operam navabat. ac plurimarum quidcm habebatur litterarum cognitione praeditus; re vera tamen peritus modo erat, si quis alius mortalium, phiiosophia Peripatetica longe gravissima, praecipue dialectica. ad reliquas litterarum disciplinas nullo modo aptus erat: in grammatica claudicabat, rhetoricum nectar non gustaverat. itaque uec oratio eius concinna ac polita erat; et character austerus et horridus omnino. contraxerat doctrina supercilia, ac totus redolebat asperitatem. dialecticis autem rationibus plenae eius scriptiones erant, et oratio redundabat epicherematis, sed in disputando

C 3. ἄφικτος C. 4. αὐτομάτως: αὐτοκράτορα Α. συναχθῆναι A, συνενεχθῆναι PG. 6. ἐνέβαλε A. πρὸς τὸν διαὶγόμενον Α. 7. ἔχων Α, εἶχε PG. 8. τοὺς διαλεγομένους κατέπνιγε A. 9. ταράττων Α. καὶ alterum om. A. 10. λαβιρύνθους P. τούτους om. A. 12. ἥν τινα CG. που om. CAG. 13. ἠφανίζετο A. 14. διαλεγόμενον Α. ἀφίει Α. 15. οὐδ᾿ Α. αὐτοῦ G. ἐπιῤῥάψαι τὸ τοῦ ἀντικειμένου στόμα G. 16. καταψηφιᾶσθαι G. an καταψηφίσασθαι? lege αὐτοῦ 17. τῶν om. P, add. CAG. 18. ξυνεπόδιζεν CA, ξυνεμπόδιζεν P. ὁ ἀνὴρ Α.

tamen magis quam in scribendo. adeo autera valebat disputando nec superari poterat, ut qui responderet, ultro ad silentium atque ad angustias redigeretiir. nam interrogationes faciebat gemina utrimque fovea, et in puteum difficultatum iniiciebat, quocum disputabat. tanta peritia dialecticae cum esset, etiain continuls interrogatiunibus praefocabat adversarios, conliirbans eorum eorum percellens animum; nec erat, qui semel ciim eo congressus, labyrinthis se hisce expedire posset. coterum litteris admodum rudis erat, et irae perquain impotens; et si quam doctrinae laudem assecutus erat, eam irucundia obterebat obruebatque. disputabat enim tam liugua quam manii; et adversarium in angustias omnino venire non sinebat, nec sufficiebat ei oppresssisse os adversario, silereque ipsum coegisse; sed manus in barbain statim et capillum involabat, et contumelia statim excipicbat contumeliam: manu iuxta ac lingua homo indomilus erat. hoc unum habebat non alienum a philosopho, quod, ubi percusserat adversarium, iracundiam

Ρ. 147

1. οὐκ om. C, ὡς AG. κατελίμπανεν AG, καταλίμπανεν P. 2. τοῦτον: αὐτὸν AG. εἰς μετάληψιν ἤρχετο A. 5. malim τὸ πρόσωπον. 6. ἐπέπνει C. 8. εὐμηκεστάτων CG. 9. τοιοῦτος ἦν A. 10. ὃς τὰ A. μάθοι A. καθαριεύοιτο τί τὴν P, τί om. AG, καθαριεύει C. 11. κολοβωτέρας P, κολοβώτερος G, κολοβώτερα Α. ἐκφέροι A, ἐκφέρει C. 12. οὐκ· om. AG. 13. ἄκρου G. 14. ἀγροικίζειν G. 15. συνέσφικτο P. διαλεκτικῆς Α. 16. δὲ καἰ κακίαν PG, καὶ om. A. 17. ἐξέφυγον G. 20. τὰ om. Α.

mitteret, obortisque lacrimis poenitentiam profiteretur manifestam. quodsi quis etiam figuram hominis nosse cupit: magnum ipsi caput, frons admodura prominens, facies aperta erat; nasus libere spiritum emittebat. barba rotunda, pectus latum, membra corporis firma, statura procerioribus minor. pronuntiatio talis eral, qualis exspectari poterat ab eo, qui adplescens e Latinis huc pervenerat: graeca qnidem perfecte tenebat, sed non ab omni parte emendata utebatur pronuntiatione; quin nonnunquam obscurius efferebat syllabas. qiiae plane vitiosa pronuntiandi ratio ut multitudinem haud latebat, ita artia dicendi peritiores eum ut rustice loquentem reprehendebant. itaque scripta eius constricta quidem undique erant locis dialecticis, ceterum pravae conipositionis vitia ac soloecismi passim offendebant.

Hic igitur cum universae philosophiae praepositiis esset atque ad eum iuventus conflueret, (namque Proclum et Platonem et phi-

3. θέλουσι G. ἐνηυρύνετο Α. 4. πάνυ τι CA, πάνυ τοι PG. 5. ἐνίσχυσε CAG, ἐξίσχυσε P. 6. κωλύμην CA, κώλυμα PG. σολομῶντα, Ἰωάννην G. 10. τι μηδὲν G. 12. δ᾿ G. 13. ἤδη δὲ om. CG. lege ἔτι δὲ 14. ἀλλάττα Α, ἄλλ’ ἅττα PG. correxi. 18. δίδοσι P.

losophorum amborum Porphyrii et Iamblichi placita exponebnt, maxime vero Aristotelis tum ceteras artes explicabat cupientibus, tum cuni librum, qui quasi organi usum praebet: quo se potissimum iactabat, iit cuius inlerpretationi plus operae impenderat,) tameu nihil prodesse discipulis putuit per iracuodiam et morum importuuitatem. vide mihi eius discipulos, Salomouem lohaunem et lasitam quendam et Serbliam aliosque doctriuae, si forte, studiosos. horiim plerosque aulam frequentantes regiam ipsa postea vidi: uullo elegantiori studio imbuti, dialecticum agebaut motibus ineptis et membrorum quadam vcrordi iactatione; sani vero nihil seutiebant: ideas proferebant, ad huc metempsychosin subobscure, et alia quaedam eiusdem generis deliramenta. nam quis doctorum honiinum aulam non adiit, cum sacrum illud par tantopere iu iitteris divinis pcrscrutandis dies noctesque rUborarel? parenles meos dico imperatores. atque liic breviler digrediar; permittit enim lex oratoria. iiiemini matrrin Mieam imperatricem saepe, prandio iam apposito, librnni adhuc manibus tenuisse et cum aliorum patrum sanctorum, qui de dogmatis scripserunt, tum

6. ἀπέβλεψας G, ἐπίβλεψας P. 15. ἄλλων C, ἄλλο PG. 18. Ἰταλικὸς G. 19. ἀνταρσίας Α, αὐταρσίας PG. 20. μαθητῶν Α, μαθημάτων PG. 22. μνήμην: λύπην A.

praesertim Maximi philosophi atque martyris, opera pertractasse. delectabatur enim non tam quaestionum naturalium, quam dogmatum perscrutatione, veram sapientiam percipere cupiens. ac saepe hanc admirata, aliquando “quid, inquiebam, sponte animum ad tantam sublimitatem adiecisti? equidem tremo, ac ne summis quidem auribus ista percipere audeo. nam contemplativa illa et subtilis plane hominis oratio vertiginem, ut aiunt, affert legentibus." ad haec “laudabilem, inquit, metum istum scio; neque ipsa sine tremore ad libros hos accedo. tamen avelli ab iis nequeo. tu vero exspecta pauUisper: ubi ceteros prius libros cognoris, etiam horum suavitatem percipies." percussit mihi cor horum memoria dictorum, et in aliarum rerum narrandarum pelagus incidi. sed cohibet lex historiae; quapropter ad Itahim oratio redeat. is igitur cum inter illos illos, qiios dixi, discipulos regnans, omnes per contemtum tractaret, plerosque male sanorum ad rebellionem concitavil, tyrannosque ex ipsius disripulis non paucos reddidil; quorum quidcm multos adferre possem, nisi mcmoriam tempns delevisset. sed haec acciderunt, prius-

CV. 119 D

4. τινες om. Α. κρυπτόμενος G. 5. περὶ πρὸς? 6. ante μέχρι add. alterum οὗτοι Ρ, om. AG. 7. ἐστῶτες G. 9. παιδεύσεως Α. δὲ : τε G. 10. τὰ add. Α. 14. οὕτως Α. 15. κακὰ om. G. 18. ἄλλά τὰ P, ἄλλάττα G. correxi. 19. βαρβαρικοῦ· ὁ τότε ἀρχιερατεύων εὐστράτιος ὁ γαρυδᾶς περὶ τὰς οἰκοδομὰς τῆς μεγάλης ἐκκλησίας τοῦτον παρακατέσχεν, ἵνα Α. 20. Γαριδᾶ C, Γαρυδᾶ PG hic et infra.

quam pater meus rerum potitus esset; qui cum in hac urbe humanitatem omnem doctrinaeque cultum iaccre cerneret, litteris procul exsulantibus, ipse, si quae eruditionis scintillae sub cinere laterent, eas excitare studebat, et quicunque ad litteras tractandas propensiores erant, (erant autem pauci iique non ultra vestibulum philosophiae Aristotelicae provecti,) eos ad sludia impellere non destitit; sed sacrorum tamen librorum stiidium graecis litteris anteponerent, praecepit. Italum autem ubi omnia miscere multosque decipere intellexit, hominis explorandi curam commisit Isaacio seiiastocratori; erat quippe hic litterarum amantissimiit et in rebus gravissirois exercitatus. cum is illum talem esse cognosset, palam redarguit eum consessu publico, ar lic demuni ecclesiastico tribunali tradidit iussu fratris imperatoris. sed imperitiam suam cum occultare non posset, ibi quoqiie dogmata effuvit canoni contraria et coram ipsis ecclesiac antistitibus ludificari alia quaedam facere non desiit, qiiae inculti et barbari iugenii essent, ijtritio Garida ecelesiae tum temporis praeside. qui quidem in aedifi-

2. μεταποιήσῃ CA, μεταποιῆσαι PG. 4. τὸ φ. G, τὸν Ρ. ὁ γὰρ: καὶ ὁ G et in margine P. 5. ἑαυτὸν G. τῆς Κωνσταντίνου om. A. 6. κεκίνητο Α. 7. τάχ’ ἄν A. ὕψους κύμβαχος ἔῤῥιπτο Α. 8. τουτουὶ· om. AG. 10. τῶν add. CA. 11. μεγιστᾶνες om. A. 12. ὑπὸ: ἀπὸ C. A, τούτων PG. 13. ἐδάκνετο CA, ἐδήκνατο P, ἐδείκνετο G. 14. κακῶς τῷ Ἰταλῷ G. 16. ταῦτα om. Α. 18. παντὸς G. ἐπιλέγοντος Α, λέγοντος PG. 19. τοῦτο Α.

ciis magnae aedis eura detinuit, ut ad frugera, si posset, corrigeret. verumenimvero non multum abfuit, quin ipse celerius opinionum eius pravitate inficeretur, quam illum in viam reduceret, ut aiunt. nam totum sibi conciliavit Italus Garidam. quid inde? populus universus Cpolitanus ad aedem concurrit, Italum deposcensj ac fortasse ex summo is in mediam aedem deiectus esset, nisi clam tecto sacrae aedis ascenso, in latebra quadam se abscondidisset. at quae falsa iste tradiderat, cura aulicorum sermonibus agitarentur, ac nobiles haud pauci perniciosis istis dogmatis corrumperentur, imperatorisque animus magnopere hac re morderetur, in uudecim capita pravae istae Itali opiniones redactae et ad imperatorem delatae sunt; quae ipsa capita imperator Italum in aede magna ex ambone, nudo capite, anathemati subiicere iussit, populo universo exaudiente et anatheiua repetente. quo facto, cum Italiis sibi nequaquam temperaret, eademque rursus palam multis traderet el, licet admonitus ab impera-

1. τε AG, τι P. 2. ἀναθεματίσθη PG, recte CA. 7. οὗτος om. Α. ἱν ὑστέρῳ Α. 8. περὶ: πρὸς AG. 10. τὰς τῶν ἁγίων σεπτὰς εἰκόνας Α. 11. πως om. Α. 13. μετέτραπτο CG.

tore, immodeste ac barbare descisceret, anathemati et ipse subiectus est. quanquam postea, poenitentiam iterum eo profitente, anathematismus ipse aliquanto levatus est. ac dogmata quidem exiude notantur anathemate; nomen vero eius oblique dumtaxat et obscure nec plerisque ad intelligendum aperte ecclesiastico anathemate damnatur. etenim tempore subsequente mutavit is senteutiam, et errorum, in quibus olim versatus erat, eum poenituit. negavit etiam animas post mortem in alia corpora migrare, et venerabiles sanctorum imagines coli nefas esse; quaeque de ideis tradiderat, ad doctrinae orthodixae regulam correxit; ut manifestum esset, ipsum sua se sententia damnare, quod a recto olim aberrusset.

ΑΛΕΞΙΑΛΟC βιβλίον ἕβδομον GA. Ι. δ᾿ Α. διελθὼν: αὐθιε, ὁ τζελιοὺ σκύθης δὲ οὗτος) ἡγεμὼν τοῦ σκυθ. τὰ ὑπερκ. τοῦ δανούβεως πέμπει διελθεῖν σύμμικτον A.

Ineunte vere Tzelgu, angiistias Danubio superiacenfes transgressus, (dux hic erat supremus Scythicae militiae,) exercitu octo-

2. ὡσεὶ — στρατεύματος om. CG, ὡσεὶ — ὀγδοήκοντα om. A. 3. οὐχ P. 4. τὴν om. A. 5. παρακειμένας om. A. κειμένας G. καὶ — Χαριούπολιν om. A. 6. κατέλαβε περίτι χωρίον καλούμενον σκοτεινόν Α. 7. τοῦτο μεμαθηκὼς Α. 8. Βεμπετζιώτας G. τὴν — λαχών om. Α. 9. δυνάμεων om. Α. 14. τὸ τουκούλη Α. 16. κόπον C. 20. ἐβουλεύσατο CG.

pinta fere millium, ex Sauromalis Scythisque coiiflalo, nec exiguo Dacorum numero, quorum Solomo qui dicebatur dux erat, urbes Chariopoli vicinas devastabal; atque ipsa etiam Chariopoli occupata praedaque multa abducta, in loco consedit, qui Scotinum dicitur. quibus cognitis, Nicolaus Maurocatacalo et Bebetziota, nomen a patria sortitus, cum copiis, quibus praeerant, Pamphyium profecti sunt. cumque eos, qui vicos adiacentium regionum incolebaut, in urbes viderent castellaque summa trepidatione festinantes, Pamphylo quod dicitur relicto, oppidulum Cule petunt copiis omnibus. Scythae, scopum qui dicitur exercitus Romani (vocabuluin hoc iisitatuin est militibus) odorati, pone sequuntur, vesligiis quasi exercitus Romani insistentes. die iam illticescente, copias Tzelgu in aciem collocavit, el pugnam cum Maurocatacalone committere in animo habuit. sed hic cum lectis nonnullis centurionibus iugum, quod supra planitiem incehat, ascendit, barbarorum copias speculaturus ; couspectaquo Scytharum multi-

I. κατασκοπήσων C, σκοπήσων PG. 4. τὸ om. G. 6. Ἱωαννακίου C, Ἱωαννικίου G. 9. τὰς δυνάμεις: τὸ στράτευμα A. ἐνηχῆσαι G. 11. ἀλλὰ add. Α. 16. τὴν om. A. 17. οἱ τοῦ βασιλέως om. C. 18. δὲ om. G. 20. τοῦ add. Α. 22. οὗτοι coni. Diesterwegius.

tudine , flagrabat quidem dimicandi cupiditate, sed cunctabatur cum Romanum exercitum ne minimo quidera barbarorum numero parem esse videret. reversus cum centurionibus totius exercitus et ipso lohanniace deliberavit, anne aggredi Scythas conduceret. quibus proelium suadentibus, cum et ipse ad hoc potius propensus esset copiis in tres partes divisis , bellicum cani iussit et barbaros adortus est. multi eo tempore vulnerati sunt, nec pauciores caesi; quin ipse Tzelgu, postquam fortiter pugnans totas conturbavit phalanges, lethali vulnere accepto, aniinam efflavit; plerique fugientes in rivum Scotino qui dicitur et Cule raedium prolapsi, suffocantur, a se invicem conculcati. splendida igitur de Scythis victoria reportata, Romani urbem repetierunt. ubi cum munera atque honores pro merito ab imperatore accepissent, cura magno domestico occidentis nuper creato, Adriano Comneno, imperatoris fratre, redierunt.

Illi hoc raodo ex Macedonia atque Philippopoli vicinis regioni-

V. 151D Ρ. 190

1. περὶ P in margine. 2. καὶ — ἐληΐζοντο add. CAG et in margine Ρ. 3. ἀκούων AG. ἠνείχετο Α. 6. τοι καὶ G, 8. κᾀκεῖθεν Α. 9. Καμπόλεως F in margine, Διαμπύας PG. lege Διαμπόλεως. 10. Φορβηνὸν CG. 11. Δίστρας G. 12. καρτερῶν CG. 13. ἐβουλεύσατο G. 14. διεληλυθότας AG. 16. τουτωνὶ τῶν C, τῶν om. Ρ, τῶν βαρβάρων τούτων G. 17. καιροῦ ἀρξάμεναι G. 20. φθινοπώρου G. παυσόμεναι G. εἷς om. G.

bus propulsi, ad Istrum reversi consederunt et tanquam suam Romanorum ditionem finitimam summa licentia incursabant. quod cum audisset imperator, intra Romani imperii fines non perferehat Scythas hahitare; simul etiam verehatur, ne angustias montium denuo transgressi, peiora etiam quam antea perpetrareut. itaque exercitu instructo beneque armato, Adrianopolin profectus est; unde hardeam movit, locum inter Diampolin et Goloen situm. ibi gregorium Euphorbenum ducem creatum Dristram mari tendere iussit; imperator ipse quadraginta dies illic commorans, omnes undecunque copias contraxit. idoueo autem collecto cxercitu, deliherahat expediretne, angustiis superatis, pugnam cum Scythis committi, otium omnino iis dandum non osse censens. nec iniuria. neque enim uno ex quatuor anni temporibus coephtae Scytharum incursiones sequenti desiuehant, ut vel a verc usque ad aestatem vel etiam ab hieme ad autumnum lurarent; neque unius orbis hanc claamitatem circumscribebat, sed

Β C

4. ἀφείλκετο G. 5. ἀπηντομόλησεν PG, recte C. 7. Βρυένιος Ρ. 11. κατακαλῶν Α. καὶ alterum om. A. 14. σὺν τούτοις 17. 17. κἀντεῦθεν — προσηγορεύθησαν add. C.

per annos multos Romanornm res perturbabatur, quanquam e mnllts pauca tantum memoravimus. neqne in diversas trahi puterant partes, licet imperator saepe vario modo eos tentaret, sed ne clam quidem ad eum quisquam transiit, cum firmo adhuc et constanti animo essent. Nicephorus igitur Bryennius et Gregorins Manrocatacalo, qnem imperator a Scythis captum qnaciraninta millium pretio redemerat, ad Istrum cum Scythis acie decertari neutiquam probabant; Palaeologus autem Georgins et Nicolaus Manrocatacalo, et si qui alii inventute florebant, imperatori obnoxii Haemi valles transire alqne ad Istrum pugnam cum Scythis committere suadebant. quibus accedebant etiam Diogenis imperatoris duo filii, Nicephorns atque Leo, qui patre imperinm iam adepto, in purpura nati, porphyrogeniti appellabantur. purpura autem aedificium est in regiis acdibiis, ab ipsa basi usque ad tecti initium quadrata exstructum forma, hinc in pyramidem desinens, mare versns ad portum spectans, in quo lapidei sunt boves leonesqne. marmore autem et solum constratum est et parietes inducti sunt: non vulgaris quidem generis, nec quale ex pretiosiore marmore

Β 4. C. 5. τὸ ὅλον C et in margine P, ὅλως PG. 6. τινὰ στίγματα 7. τὸ 70 οἴκημα πορφύράν G. ἀπαντας Α, ἄπασι PG. vid. nnnotat. 12. φησιν CA, ἕφη PG. 15. ὁ om. G. 16. στρατιωτικτάτν A. 18. πριμνγμονευθεὶς P. 20. Βοτανειάτου om. G. 22. lege Βορίλῳ ut siipra.

facilius parari potest; sed ex eoriim est lapidum niimero, quos Roma veteres imperatores deportarunt. estis lapis purpureus fere totus, nisi quod puncta quaedam candida ad arenae instar inspersa sunt. ab huius igitur marmoris colore purpuram, aridtror, aedificium maiores vocaruntsed redeo ad rem. cum igitur tubae cantus iter ad Haemum utpote adversus Scythas omnibus indiceret, Bryennius, ut imperalorem ab incepto revocaret, multam dedit operain; cumque non persuaderet, ad extremum" “scito, inquit, imperator, Haemum si uorum qui velociores sint, experiere." quae verba, quid sibi percontanti cuidam, “fugientibus nimirum omnibus" it hic vir, licet ob defectionem luce privatiis, rerum bellicarum et ercitus in aciem collocandi peritissimus atque prudentissimus. quo tem casu excaecatus sit, cuius mentionem modo fecimus, Bryennius defectionem vel potius rebellionem adversus imperatorem Botanian, utque a Commeno Alexio magno tunc temporis occidentalium

4. τοῦδε PG. correxi. 5. συγχέομαι P in margine, συνέχομαι PG. τὴν γνώμην G. καὶ πένθους C, τού καὶ πάθους PG. 6. ἐμπίπλαμαι C, ἐμπίμπλαμαι PG. 8. ταὐτὸ C. 17. ἠσηδήποτε? 20. τῆς om. G.

atque orienlalium copiarum domestico captus, Borilo traclitus sit integris etiam tum oculis, id qui accuratius cognoscere cupiunt, ad summum remittimus Caesarem. nam Caesar hic et Alexii Romanorum sceptra iam adepti gener erat, et Bryennii illius nepos. verum haec memorans confundor animo luctuque afficior, praestans enim consilio is erat et eloquentia praestantissimus; robur, agilitas, forma, postremo quaecunque sunt animi corporisque bona, ea coniuncta universa hominem ornabant; unum enim illum in omnibus rebus praestantissimum et natura edidit et deus finxit; et qualem Achillem Homerrus antiquitus celebravit, talem dixerit quispiam Caesarera meura inter omnes, qui sub sole sunt, extitisse. hic igitur Caesar cura rei militaris peritissimus esset, litterarum non erat expers; sed omnes libros evolverat, omnibusque artibus imbutus, magnam sibi prudentiam comparaverat et nostrarura rerura et exteruarum; postea etiam ad historias scribendas animum appulit opusque iussu dominae ac matris meae, imperatricis Irenes, exaravit laude et lectione di-

4. καίπερ: καἰ περὶ C. ὡς: lege ὢν. τῷ δὲ G. 5. μεμνήμεθα P in margine, μέμνηται PG. 6. τῆς G. Φορβηνὸν G hic et infra. 9. δρῶν A et in margine P. δὲ add. G. 10. καὶ θὼ. Α. 11. post Εὔξεινον add. Α ῥεῖ. 12. καἰ prius om. Α. καὶ τὰ G 15. ἀνώτατα ἀνώτερα G. ταῖς πηγαῖς G. τούτῳ ὄνομα AG. 16. ταῖς ἐκβολαῖς G. ὁ ποταμὸς om. A. post ποταμὸς add. G ὁ γὰρ (leg. πὰρ) ἐβραίοις φυσῶν (leg. φισὼν ex Gen. 2, 10. coll. Leon. Diac. VIII. p. 129.), πάρα δὲ ἰνδοῖς γάγγης, παρὰ αἰθίοψιν ἰνδὸς, παρ’ ἕλλησι δὲ δανούβιος. vid. Letronn. in A. de Humbold. Geograph. liistor. orbis novi H. p, 83. μετονομάζεται A, ἐπονομάζεται PG. 17. ἐπειδὴ Α, δὲ om. G. 19. δὲ καὶ τὸν αὐτοκράη τορα A, δὲ μετὰ στρατεύματος πλείστου τὸν αὐτοκράτορα PG.

gnum, quo rerum a patre meo ante sumptas imperii habenas geslarum historiam contexuit. in quo libro Bryennii res accuratius enarrat simulque et avi calamitates verissime tradit, et soceri praeclara lacinora refert, neque quidquam mentitur, licet utrique, affinitate alteri, alteri sanguine iunctus. horum mentio etiam in prioribus huius historiae libris facta est. ubi igitur Euphorbenum Georgium cum exercifu satis magno et classe per Istrum proficiscentem contra se Scythae viderunt, (fluvius hic ex occidentalibus regionibus decurrit, atque per cataractas et dein per quinque ostia in Pontum Euxinum effunditur, summa aquae copia, per vastas planities fluens tamque navigando aptus, ut vel maxima et valde onusta navigia ferat. nec tamen unum ei est nomen, sed superior et fonti propior pars Danubius, inferior et ostiis propinqua Ister, mutato nomine, appellatur,) per hune igi-

CD

1. ἐμεμαθήκεσαν G. 3. διαφυγεῖν G. 6. ὑπισχνουμένου G. 10. γνοὺς G. 11. διαφεύγοντες Α. 12. τῆς αὐτῶν κακίας om. AG. 14. σπειρομένων G. ὑπογραμματέων Α. 16. ἡμέραν A, ὥραν PG. 17. προσδόκει Α. 20. τι om. A. 21. ταύτην G. ἡμέραν AG , ὥραν P.

tur fluvium ubi adventantem Euphorbenum Georgium Scytharum pars vidit, terrestri autem itinere etiam imperatorem exercitum maximum contra se iam ducere audiverunt, cum utrique impares se intelligerent, circumspiciebant, qua ratione subito periculo evaderent. itaque mitlunt legatos centum et quinquaginta Scythas, qui pacera peterent, simul minas quasdam orationl intexerent: sin postulatis atque optatis responderet , triginta miilia equitum imperatori se, quando vellet, auxilio missuros pollicerentur. imperator autem cum fraudem Scytharura perspiceret, eosque imminentis pericnli evitandi causa de pace agere , et facultate data , mox occultam odii favillam in magnam flammam excitaturos esse , legationem non admisit. de qua re dura disceptant, Nicolaus , scribarum unus , ad imperatorem accessit inque aurem insusurrans, "hoc, inquit, die solera defecturuni esse exspecta;" quo fidem denegante , iureiurando se non mentiri confirmavit. tum imperator , qua erat ingenii dexteritate, ad Scythas conversus, "deum, inquit, iudicem facio : ac si quidera signum coelo hoc

2. ἀληθείᾳ G. 3. τῆς εἰρήνης G. lej-e εἰ δ' οὑν ut supra aao, 17. 4. εὑρεθήσομαι Α. οὑν acld. Α. 6. αὐτῷ Δὶ αὐτὸν PG. 8. γε om. AG. παραδίδωσιν Α, δίδωσιν PG, αὐτοὺς τῷ ἐκ . . . . λέοντι τῷ νικερίτῃ, καὶ ὅς τῆς Α. excidit ἐκτομίᾳ. 10. ἀναφανεὶς P in niargine , ἀφανὴς PG , ἀφανεὶς C. 12. πρὸς Α, περὶ PG. ideni vitinm ajnid Plirautz. I. p. 112, 15. τὴν βασιλεύουσαν Α. 13. ἑαυτὸν P. ἐλευθερίας: σωτηρίας Α. 14. μικρὰν Νικαίαν : νικίτζαν Α. 17. μετὰ τῶν ἐπιλοίπων A. ig. μεμαθηκὼς δὲ τοῦτο Α.

ipso die apparet, intelligetis sane , snspectam me legationem vestram inerito noa admisisse , quod non vere atque ex animo duces vestri de pace agunt; sin minus , non recuso , quin temere conceptae de voltis suspicionis arguar." nondum effluxerant horae duae, cum sol ita defecit , ut tolns eius orbis absconderetur luna subeunte. subuerunt tum Scythae , imperalor autem Leoni ISiceritae (eunuchus ic erat a puero innutritus castris et virtutis spectatae,) eos cum raesidio idoneo in urbem deducendos tradidit. hic alacri animo Cpoin iter ingressus est; verum barbari in occasionem recuperandae libertatis intenti, ubi Nicaeam parvam pervenerunt, custodibus, qui iiegligentius vigilias agebant , noctu obtruncntis , per obliquas semitas ad eos redeunt, a quibus missi erant. Nicerita cum tribus aegre servatus, Goloen ad imperatorem pervenit.

His auditis imperator, veritus ne legati , universis Scythis instigatis , se adorirentur, non somnio egebat, quo ὢ Atrei quondam

C

DV. 154

1. ἅπαν ὤ σκυθικὸν Α , τὸ ἅπαν Σκυθικόν στράτευμα PG. 4. ἀλλ’ om. G. 7. χάριν: ἕνεκα Α. 8. πόρρω G. ἀνῃρέτησαν P. 11. Σθμεὼν CG. βουλευτήριος C. 14. αὐτῶν C. 18. ἴξ ἑτέρου om. A. 19. καὶ ζωοὺς οὐκ ὀλίγους τῶν μανιχαῖων A. ἐκθυμοτέρως G, ἐκυμοτέρων P. 20. καὶ θροῦς ἐπὶ τοὔτῳ Α.

Cliiis Agamemnon, acl pagnam concitaretur, sed pugnandi cupiditate flagrans, Sideram cum legionibus transgressus , castra ad Bitzinam collocavit: fluvius hic est ex adiacentibus fluens montibus. tum mnlti pabulandi gratia castris egressi lougiusque profecti , trucidati sunt a Scythis , multi etiam capti. imperator autem primo diluculo Pliscobam celeriter occupat, indeque in iugum , Symeonis dictum, ascendit, quod etiam Buleuterium Scytharum ab indigenis nuncupatur. cadem hic iis , qui pabulandi causa lougius progressi erant , acciderunt. postridie ventum ad flumen est , quod prope Dristram fluil, stadia fere viginti quatuor distans. dum ibi, positis sarcinis , imperator castra munit, irruentes subito Scythae ab altera parte in imperatoris tentorium, magnam stragem edidere levis armaturae militum, quosdam etiam animosius repugnantes cepernnt Manichaeos. multus inde ortus tumultus est atque perturbatio , ut ipsum imperatoris tabernaculum corrueret, equis temere currentibus : quod iis, qui non

1. αἰτίας om. Α. ἵππων AG, ἱππέων P. 4. lege ἐξελάσας πόρρω που τῆς σκηνῆς κω καταστείλας τοι θόρυβον, ὅπως μὴ θορυβοῖεν αὖθις, ἐποχηθεὶς ἐκεῖθεν σὺν αὐταῖς δυνάμεσι, μετ' εὐταξίας κ τ. λ. 6. τὴν πορείαν ποιησάμενος om. G. 9. ἁψάμενος, μίαν τῶν πλευρῶν αὐτῆς καταράξεως εἰσίει Α. 10. κατάρξας G. lege καταράξας. 12. ῥηθείσης: τοιαύτης Α. πόλεως ἐφυλάττοντο ὑπὸ τῶν ἰδίων τοῦ τῶν Σκυθῶν ἀρχηγοῦ , τοῦ λεγομένου Τωτοῦ, ὑποχωρήσαντος τῆς Δρίστρας, ἐφ' ᾦ ἐπενδύσασθαι Κομάνους καὶ πρὸς συμμαχίαν ἑτέρους Σκύθας ἀπελθόντος συγκαλέσασθαι καὶ ἐπαναστρέψαι εἰς ἀρωγὴν τῶν Σκυθῶν G et in margine P, quibuscum conjsentit Α, oinissis lanieu ἐφ' ᾧ — Κομάνους et καὶ ἐπαναστρέψαι — Σκυθῶν. 13. ἐκείνου : ἐκεῖθεν coni. Diesterwegius.

amico in impcratorem animo crant , infaustum omen vndebatur. at imperator , posfquam invectos Scythas cxercitns sui parte procul a fentorio propnlit tiimnltumque sedavit , ne sni iterum perturbarentur, motis inde castris, hono orcKne Dristrain pervenit, (nrbs ea est inler oppida ad Islrum sita admochnn celehris,) niailiinis eani oppugnaturus, rem igitur aggressus, nrbe nndicpie circiinulata, per minani unius lateris cum universo exercitu ingreditur. dnas aulem urbis arces tenebant adhuc consanguinei Tati qui dicebatur; ipse paulo ante eo consilio inde profectus erat, ut Comanos in auxilium Scytharum arcesseret. qui cum discederet, valedicens suis, "non dubito, inquit, quin imperator oppugnaturus hoc castrum sit. itaque cum planitiem istam ab eo obsessam videritis, vos quidem festinate imminens praeoccu-

4. ὅμως PG. correxi. 6. ἀμοιβαδὶς G, ἀμειβαδὸν P. ὁ δὲ βασιλεὺς καταλιπὼν Α. 8. ἐπεὶ — δεομένη add. Α. g. κἀκεῖθεν ἐξελθών om. Α. ii. ἀλλ' ὁ μὲν παλαιολόγος Α. 12. μετ' αὐτῶν ἀνεβάλλοντο Α. 14. οὐτῶ om. Α. 15. καὶ ὡπλισμένους Α. 18. ὡς om. C. 19. Περσθλάβαν Α. apud Nicet. p. 486, 19 vocatur Πρισθλάβα. 21. τὸ om. G. ἀπὸ τῆς προσηγορίας G.

pare iugum inter celera opportunissimum ibique castra collocate ; ne otiose vacare oppugnationi imperator queat, sed ea simul , quae a tergo fiunt, respectet metu impendentis a vobis periculi. vos aulem nec diem nec noctem praetermiltite , quin milites per vices adversus eum succedere iubeatis." imperator cum quid facto opus essetvideret, arcium oppugnatione utpote difficili et longinqua omissa, hinc digressus, ad rivum, qui ab Istro non multum aberat, castrametatus est, ecquid aggredi Scythas expediret , consultans. Palaeologus et Maurocatacalo (iregorius pugnam cum Patziuacis putabaut differendam ; armato instructoque exercitu Peristhlaham magnam proficiscendum censebant. "sic enim, inquiebant , ubi paratos nos et integris ordinibus euntes Scythae viderint, nequacpiam pugnare nobiscum aiidebunt. sin forte equites sine curribus temere aggredi nos conentur, scilo eos victum iri; nobis autem praesidium iam munitissimum fore magnam Peristh -

V. 155P. 105 Β

3. γε ora. G. 4. ὁ om. G. 5. κατέδραμεν C. 7. τἄ ξιν CG. ἴε. σφοδροτέρων A. 18. τοὺς: αὐτοὺς G. τοὺς σκύθας διαμελίσομεν A. ao. ἀπαγόντων G. 21. ἄλλα : τὰ Α. 22. Κουτζομύτῃ C.

labam." urbs haec illustris, ad Istrum sita, olim non harharum habebat nomen, sed graeco appellata vocabulo, Megalopolis i. e. magna urbs et erat et dicebatur. ex quo autem Mocrus, Bulgarorum rex, quique eo orti erant, et post hos Samuel , qui ultimus Bulgaris imperavit, ut Sedecias ludaeis, Occidentem incursarunt , nonmen nacta Mt partim ex Gracco, partim ex Slavorum genere ductum, ut Peristhlaba magna passim audiat. "ex hac igitur urbe, tanquam tuto perfugio, inquiebat Maurocatacalo, quotidie velitautes, lacessere Schythas non desistemus, nec omnino pabulandi quaeque opus sunt comportandi causa castris egredi eos sincmiis." talia dum pertraclantur, Diogenis filii iuvenes et pugnae discriminum ignari , equis desilientes, fraenis eos demtis, in milii segetem propelhint , simulque "noli , inquiunt, imperator timere; ipsi enim acinacihus strictis concidemus os." imperator ciim ad pericula promptissimus atque ad proelia propensus esset, nulla dissuadentium ratione habita, Auguile taheniaculum et vasa omnia, Cutzomitae Georgio commendata,

1. μὴ μηδὲ G. 3. μέχρι τῆς τοῦ ἡλίου G. ἡ. μέσην Α et in margme P, μεγάλην PG. g. τοῦ ἀδελφοῦ Α. 13. Κασταμωνίτης AG, κασταμμωνίτης P. scripsi Κασταμονίτης, ut mox p. 206B, coli. Nicet. p.574, 7. 19. ἐσχηκότας G. 20. Ιωανάκην C. τὸν ἀμπίτην AG. Γούλην PG , γουλήν Α. vicl. 241, 18.

Betrinum misit ; exercitui edixit, ne igaem neve lampadem illo uspiam verpere accenderent , sed paratis ad manum equis , ad solis ortum vigilarent. ipse primo diluculo castris ogreditur, divisisque copils et in aciem collocatis, obiens exercitum iustrat. dein mediam ipse tenuit aciem , ubi consistebant , qui vel sanguine vel affinitate iuncti eraut, frater eius Adrianus , qui Latinis tum praeerat, aliique viri fortissimi. sinistro cornu prawefectus erat Nicepliorus Gaesar Melissenus, qui sororem imperatoris in matrimonio habebat; dexlri cornu duces erant Castamonita et Taticius; sociis praeerant Uzas et Caratzas Sarmatse. sex autem numero elegit, quibus sui costodiam crederet, quos sibi solum adesse nec ad alium quenquam animum advertere iussit: filios dico Homani Diogeuis et Nicolaum Maurocatacalonem , magnam longa militia rei bellicae experientiam adeptum, et lohannacem Nampitemque Barangorum ducem , postremo Gulen quendam nomine, famulum paternum. berum etiam Scythae, qui naturalem quandam pu

ΒV. 156C

2. καθιστάντες G. τὰς om. G. 6. ἐπετέλλετο G. 8. ἐπειδὴ CG. 10 ἐναντίων: έν αὐτῷ G. 12. σὺν ταῖς ἁμάξαις G, σὺν αὐταῖς ἅμα ἁμάξαις Α. 13. δείλης om. A. 15 προβεβασιλευκότος add. Α. 16. 5. προβεβασιλευκότος add. A. 16. σφοδρότερον A, σφοδρώτερον PG. 19. τὴν om. A. 20. τότε — θεασάμενος om. G.

gnandi ordineique instniendi artom habent, ubi aciem institiienint et siiitsidia in occiilto collocarunt, ordinesque copulis, quae ex arte adhiberi solent, devinxerunt, ac velut vallum plaustra obiecerunt, turmatim in imperatorem invecti, iacula eminus miserunt. at imperator, um turmis exercitum coniunxisset, gravis armaturae mililcs prosilire cutorumque contextum rumpere vetuit, donec Scythis appropinquassent; quodsi medium inter exercitum utrumque spatium iam non latius quam in unam equorum admissionein patere cernerent, tunc cum hostibus congrederentur. sic igitur imperatore parato, procul apparuerunt Scythae cum ipsis plaustris et mulieribus liberisque invadentes; proelioqiie commisso a prima luce iisque ad vesperam inagna utrimque cacilps facta est. quo tempore eliam Leo, Diogenis quon dam imperatoris filius, vehementius in Scythas invcclus seque ad plaustra eorum propius, quam par erat, ferri passus, gravi vulnere accepto cecidit. Adrianus autem, imperatoris frater, qui Latinis pracerat, cum Scytharum impetum iam non sustinendum cerneret,

D Ρ. 197

2. ἔπειτα: καὶ Α. μόνων Α, μόνον PG. 3. ἀνέστρεψε Α. τῶν δὲ: τε καὶ Α. δὲ om. A. 14. τῷ τοῦ Δοῦκα G. 16. αἴρουσιν Α. 18. εὐθὺς τὴν χεῖρα G. 22. οὗ — ἐποίε(??) om. G. δυεῖν Α, δυοῖν PG. 23. σφοδροτέρας A, σφοδρωτέρας PG.

admisso equo usque ad plaustra processit, et postquam fortiter pugnavit cum septem tantum comitibus reversus est, ceteris omnibus a Scythis aut interfeetis aut captis. erat anceps adluic belli fortuna et ab utroque exercitu pari alacritate pugnabatur, cum duces nonnulli Scytharum cum triginta sex millibns procul conspiciebantur. tum enimvero Romani, tantis hostinm copiis non amplius pares, terga verterunt. at imperator ante aciem suorum stricto stabat gladio, altera manu Matris verbi divini humerale tanquam vexillum tenens, equitibus viginti fortissimis, Nicephoro Diogenis filio et Michaele protostratore Duca, Augustae fratre, paternisque servis adstantibns, cumque Scythae tres pedites inveherentur, quorum duo utrirnque frenos corripiunt, tertius tibiam prehendit dcxteram, rmperator unius statim abscidit manum, alterum acinace obiecto, graviter interminans, in fugam vertit; eum denique, qui tibiam prehenderat, pulsavit in galea. sed ictum levioreni inlulit, nec tola manu in plagam

B C V. 15

1. πλήξῃ παρέξῃ C. 4. τὰς om. G. 6. οὐδ᾿ G. 9. προσέπεσεν C. ἔκειτο κατὰ γῆς G. 10. τῶν ταγμάτων om. PG, add. C, ὗν τῶν ταγμάτων οὖν Α. 12. πειρᾶσαι ἐνταῦθα Α, ἐγκαρτερεῖν πειρῶ G. ἰὴ. σεαυτοῦ Α. μαχομένοις G. 18. σωθείης AG, σωθεὶς Ρ. 19. πολεμήσων Α. 20. ἰδὼν Α.

incubuit, veritiis ne ictu gladii vehemenliori, quod fit plerumque, in irritnm cadente, alterutrum accideret, percuteretque aut suum ipsius pedem, aiit equum, quo veheLatnr, ac tali modo ab hostibus caperetur. qiiare aiterain celeriler plagam intulit, cautissinie manum moderans. in omnibiis enim actiunibns verbisque et inotibus rationem habuit quasi doininatricem, nec ira se efTerri, nec cupiditafibus rapi passns. galea autem priore iani ictu deiecta, nudum Scytliae capiit gladio percnssit, ut inutiis Jiic in terram statim procideret. sed effusam ordinnum diiiuin fugani cum protostrator cerneret, (acies enim sohila iam erat, fngieutibus sine respectu copiis,) “quid tu, inquit, imperator, diutius hic morari conaris? quid vitam profnndis, nec ullam salutis tuae iiionem " cui iilc “praestal, generose pugnantem niori, quara iKiva fiipa saiuieni " sed pioloslrator “si unus aliqiiis de mulinquit, ila diceres, laude sane digniis esses; niinc cum in tuo pite publicum agitur discrimeu, cur meliora non pracfers? nam sertus ubi fueris, renovalo Lelio vinces." itaque cum morlem

4. ἡμῖν: αὐτῷ Α. 10 ἵεται PG, recte Α. 11. ἐνέδρας Α. 12. διασχισθέντας P, διαπεφεύγοντος Α, recte CG. 13. αὑτὸν P, αὐτὸν AG. κατέλαβε CA, ἔλαβε PG. 15 συμβέβη κεν Α, συνέβηκεν PG. 16. ἐπιδίδωσιν Α, δίδωσιν PG. 20. καὶ prius add. A.

sibi imperator cerneret, Scythis insolenter irruentibus, omni spe abiecta, “tempus, inquit, iamiam est, saluti ope divina consulere; neque tamen eandem, cpjam fugientes copiae, viam ingredi debemus, ne qui nostros persequuntur, redeuntes occurrant nobis; sed in " manu ostendebat eos Scythas, qui in prima acie stabant, “invehi nos oportet, tanquam hodie natos et morituros, ut deo iuvante, perruptis Scytharum ordinibus, aliam capessamus " his dictis, ubi ceteros adhortatus est, primus ipse ignea celeritate in Scythas involat, primumque obvium percutit atque de equo statim proturbat. ita interrupta Scytharum acie, cum comitibus in aversa pervenit. haec quidem imperator; protostratori autem accidit, ut equo lapso, in terram decideret. sed cum eidem servorum unus suum îco equum ultro suppeditasset, cito imperatorera assecutus, ab eius latere ne unguem quidem latum discessit: tanto eius amore tenebatur. pertur- batione autem orta maxima et fugientium et insequentium, alii rursus Scythae consequuntur imperatorem. qui repeate conversus, instan

C D

1. οὐκ ὀλίγους add. A. παρόντες A. διενίσταντο C et in inarginp P, ἐδιηγήσαντο PG, ἔλεγον Α. 3. ἐξόπισθεν Α. 4. ἔφη Ἅ. 6. τοῖς add. Α. 7. ἠκούομεν Ρ ia uiargine. 8. ἥπερ δεξιότητα Ρ, ἡ περιδεξιότητα Α, οὐδὲ περιδεξιότητα CG. καὶ ὡς, εἰ μὴ τὴν σημαίαν φησίν, ἐγὼ κατ᾿ ἐκείνην τὴν ἡμέραν κατεῖχον A. 18. ὁ βασιλεύς mn. C. 19. μεταχειρήσαμενος P, Toctc AG.

tem barbanira percntit, neque hunc solum, setl et alios non paucos intopenjit, iit qui praesenteg tuni fuere, enarrarunt. Scytliarum unus Nicepliorum Diogenem, a tergo assecutus, giailio petebat; quo conspecto imperalor, alte voce Diogenem appellans, “vide, inquit, etiara retro, " celerrime liic conversus, barbarum in facie percutit; ac memini imperatorem postea narrare, nullius se unquam tantam velocitatem dexteritatemquc viilisse. “atque ego, addebat, nisi vexillum tenuissem illo die, plus, quam pili in copite sunt, Scytharum " neque tamen gloriosins liaec de se praedicavit; quis liin eo humilitatis atque modestiae processit? sed et narrationis lie et reriim gestaruni natura cogebatur, ut etiam sua interdum facinora in privatis noslris lamiliarium circulis enarraret, idque vehementer instantibiis nobis: adversus alieniores nemo unquam mngnifice ioqiipntom iniprratorem audivil. veuto autein vehementi perflante irruentibusque Patziuacis, iinperalor vexillum vexillum vix polerat: cumque Scytharum unus, haslam lunguni utraque impeileus mauu, clunes

2. αὐτῷ om. Α, ἔτεσιν αὐτῷ G, 4. παρ᾿ αὐτοῦ Α. 5. ὅτε — Κομνηέ add. Α. an ὅνεν? τῆς Δρίστρας male coni. Hoeschel. 6. καλλὸν Α, correxit Hoeschel. 13. τοιοῦτον Α. 14. περὶ om. G. ἄνωθεν: ὄπισθε, Α. 15. ante ἵππον add. Α καὶ. 18. lege ἁπλοωτέρου. οὐ om. G.

eius percussisset: tametsi cutem non perforavit, gravissimum inussit dolorem, qui multos deinceps annos duravit. taiulem hac re coactus, vexillum complicatum in trixagine posuit, ut a nemine iam conspiceretur. ipse nocturna fnga Goloen incolumis pervenit; unde etiam cives ἁ Dristra fugienti bellum diversoriura Goloe, Comnene." orta, Beroen pervectus, captivos redimendi gratia ibi permansit.

Palaeologus autem, inter fugiendum, ordinibus dissipatis, eo die ecjuo deiectus, hunc amisit; cumque in summis angustiis esset periculumque capiti impendere cerneret, circumspiciens, si forte ille appareret, videt ecce Chalcedonensem praesulem Leonem, cuius supra meminimus, sacerdotali indutum stola, equiun ipsi ultro offerentem; quo ilie conscenso, fugere perrexit: sanctum istum hominem non amplius conspexit. erat is sane animo vel maxime ingenuo veramque sacerdotis speciem praestabat; quanquam simplicioris erat mentis, zelumque nonnunquam haud secundura scientiam ostendebat, ac ne canonura quidem sacrorum exactam habebat notitiam. hinc etiam, quae

5. τὸν om. A. 6. οὐκ ἔχω λέγειν om. C ὑπὸ τῶν σκυθῶν Α. 9. αὐτοὺς: δὲ αὐτὸν Α. 14. ἀφειδήσαντες G. 16. ὃ δὴ καὶ γέγονεν om. C. 20. ὐπαντιάσαντα A. δ᾿ AG, δὲ P.

supra narravimus, mala sibi contraxit tlironoque excidit. Palaeologus utem perpetuo amplevus est hominem et praecipue propter summas, quibus excellebat, virtutes coluit. utrum igitur propter ferventissimam Palaeologi erga hunc viriim fidem divinae apparitionis compos farlns sit, au aruul fuerit providentiae cousilium arcanum, quod in lioc sacerdote eluxit, non habeo dicere. Patzinacis igitur insequentibus, cum Palaeologiis in paiustrem ac fruticosum lociim delatus eset, milites ibi offcndit ccntum et quinquaginta. hi circumventi a cythis, cum in angustias adductos se esse cernerent, quod tanto Scytharum nuoiero inipares erant, ex Palaeologi consilio pendebant, cuius dudum fortitudinem animique praescnliam cognoverant. is ut ua quisque salute neglecta in Scythas inveherentur, talique modo tam redimerent, suasit. sed iureiurando, inquit, connrmari hoc nsilium oportet, (quod etiam factum est) ut eodem ab omnibus conilio inito, nemo in impetu adversus Scythas faciendo desit, sed mnium et snlutem et periculum ducat suum. vehementi igitur impresne facta, Palacologiis prinium qui occurrit percutit, ut vertigine rreptus, statiin corrueret; ceteri, contractu auinio aggressi, alii

P. 200

V. 159 Β

1. ὡς add. C. 4. σκυθῶν Α. 5. τηνικαῦτα om, Α. 7. αὐτῷ add. A. 8. γυναικί τινι χήρᾳ Α. 9. ἐφ᾿ add. A. 10 ἐκ τοῦ coni. Hoeschel. καὶ add. A. υἱοὶ A. στρατιῶται ὄντες add. A. 18. διατρίβων Α. fortasse ἐκ τῆς. 21. τατοὺχ AG, τατοῦ C. 22. κομμάνων Α ubique. τουσαύτην CA, τοιαύτην PG.

ceciderunt, alii in densae siivae latebras reversi sese occultarunt. cura Palaeologus collem ascenderet, iterum Patzinacis insequentibus, accidit, ut equus vulneratus caderet: ipse montem adiacentem subiit. inde viam, qua se reciperet, quaeritans, quuui facile reperiri non posset, undecira dies in saltu oberravit: tandem a vidna militis hospitio per aliquot dies exceptus est, cuius filii, pcriculo et ipsi perfuncti milites, viam ipsi monstrarunt. haec quidem Palaeologo acciderunt. Scytliarum autem duces cum captivos interficere in animo habehaec multitudo id nequaquam permisit, sed venumdari eos iussit. haec ubi vicit sententia, imperatori res nuntiata est Melisseni litteris, qui, licet ipse captivus, niultum Scytiias ad hoc consilium adhortatus est. imperator, Eeroae adhuc comraorans, pecunia sat multa ex urbe apportata, captivos redemit.

Eodem tempore Tatus ad Islrum pervenit cum iis, quos collegerat, Comanis. qui ubi tantam praedam caplivonimque multitudinera

D Ρ. 201

2. μὶν oni. Α. 3. ὑμετέραν AG, ἡμετέραν P. τὴν τοσαύτην ὁδὸν Α, τὴν τόσην τε PG. 4. κοινωνοὺς G. 5. αὖθις: ἡμᾶς Α. 6. τὴν τοῦ πολέμου CG. 15. παρ᾿ ἡμῖν om. Α. 16. καὶ τὴν διάμετρόν τε καἰ τὴν περίμετρον C. 17. ὁποίων δή ποτε Α. 18. γεογράφοις PG, corrcxi. 19. τὸν P. 21. νότον Α, νώτου PG. πολλάς τε κω om. Α. ἐστιν add. Α. 22. εἰναι: ἡ Α. ὁπόσον τί ἐστιν om. Α.

conspexerunt, cum ducibus Scytharnm ita egerunt. “sese clomihus relicits, longani einensos viam, eo animo ipsis aiixilio venisse, nt et periculi et victoriae participos lorent. iani cum pro sna parte niliil I elifjui fecissent, non decere vacuos se diinitti. neqne enim data opera, bcllo iam finito, advenisse, nec sna id culpa facluin esse, sed iiiiperatoris proolinni occupantis. itaque nisi praedam secum omnem partirentur, pro sociis se liostcs fuluros. id cum Scylliae reciisassent, a Comanis indignabiindis atroci proelio fiindilus devicti, ad Ozolimnam quae dicilur aegre evasenint. ubi circumsidcutibiis Comanis, itis diii commorati sunt, prodire metu iiostium non aiisi. est liaec, uae nunc a nobis Ozolimna norainatur, palus amplissima, sive latitudinem sive circuitiiin spectas, ncc ulli earum, quae iispiam a geographis cclcbrantur, magnitudine inferior. sita osl supra Ceutuin

2. Οὐγγρικῆς CPG in margine. 4. ἀπεκάλεσεν ἡ ἰδιῶτις γλῶσσα G, ἡ ἰδ. ἀπεκάλεσεν γλώσσα P, recte Α. o. αὐλισαμένους C, αὐλισαμένης τῇς στρατιᾶς Α. 6. καὶ om. Α. 7. μὲν oin. G. 9. πάντες oni. CG. 11. ἔχετο P. 13. πανταχοῦ Ρ in margine. 15. τοῦ βασιλέως Μακεδόνων Α τοῦ Μακεδόνος G. 17. δὲ καὶ ἡ A. 20. θαυμάσοιμεν G.

colles, maximique et pulcherrimi in eam confluunt fliivii; merldiem versus multas magnasque et onerarias fert naves, ut vel ex liac re, quanta sit altitudo eius, appareat. ceterum Ozolimnae uomen non ex eo cepit, quod malum pestilentemque emittat halitum; veriim cuai Hunnorum aliquando exercitus ad lacum pervenisset, (hi aiitem lliinni vulgari lingua Ouzi appellantur,) positis ibidem castris, Ouzolimnam lacum nuncuparant, addita nimirum littera vocali. veteriim quidem historiae nusquam traduut, Hunnorum exercitum eo veriisse. nemjie id Alexio imperante accidit. tunc universa natio, undique ad lacum advecta, nomen ei dedit. quae res nunc primum a nobis refertur, quo demonstremus, imperatoris Alexii multis variisque expeditionibus saepe factum esse, ut loca modo ab ipso, modo ab hostibus, qui confluxerant, nomina nanciscerentur sua. tale quid etiam de Alexandro, Macedonum rege, accepimus: a quo et quae iu Aegypto, et quae iu India sita est, Alexandria appellaiionem traxit; quin etiam a Lysimacho, comitum eiusdem uno, Ljsimachiara dictam esse scinius. quid igitur niirum, si etiam imperator Alexius, aemuiatione Alexan-

1. συρρυέντων G. 5. Ὀζολίμνης C, λίμνης PG. 8. ἐπαναστρέψαι CCj. 19. εἰς τὴν μαρκέλλαν Α. 20. ὁ δέ γε: ὅπερ μαθὼν ὁ βασιλεὺς καὶ τὸν συνέσιον στείλας, ἔπεισεν ὑποσπόνδους γενέσθαι αὐτῷ. ἀλλὰ μετὰ καιρὸν αὖθις παρασπονδήσαντες, τῆς προτέρας ἀπανθρωπίας εἴχοντο Α. 21. μεμαθηκὼς τὰ κατὰ τοὺς Κομάνους G.

dri ductiis, modo ex populis aut coortis in ἑ aut auxilin arcessitis nova locis noiuina deuerit, modo ex iis, quae ipse gesserat, suuni locis nomen communicarit? de Ozolimna, quaiii supra ineinoravimus, ad cognitionem rei satis dictum. Comani, comnioatus penuria coacti, domuin redierunt, ul re iruineutaria parata, rursus adverius Scythas expeditioneni susciperent.

Interea imperator Beroae captivos, quos redemerat, et ceterum omnem exercitum armat. codein lempore etiam Flandriae coines, Ilierosolymis rediens, imperatorem convenit et quo solent Latini, sacramento se ohstrinxit, pollicitiis insuper, simulac domuiii rediisset, ’piingentos eqnites nuxiiio se tiiissurum. Iionorifice igitur acceptum iiiiperator eum in patriain dimisit; ipse cum iis, quas collogerat, copiis inde profectiis, Adrianopolin pcrvenit. at Scythie, siiperatis vallibus mediis, Goloen inter et Diampoiin ad Marcellam, quae dicitur, castra posnerunt. imperator de Comanorum cxpeditione certior

4. τὸ add. G. 20. ὡς om. CG.

factus, cum reditum eorum exspectaret, in metu erat. mislt igitur Synesium acl Scytiias, aureis inslructum buliis, cum his mandatis, ut, si foedus inire vellent obsidescjue dare, curaret, ne ulterius tenderent, sed in eo, quem occupassent, loco manerent, atque ita rerum necessariarum largajn copiam suppeditaret. habebat enim in animo, iis adversus Comanos uti, si ad Istrum isti reversi, ulterius procedere conarentur. sin autem Scythae abnuerent, statim illis ibi relictis, reverti eum iussit. Synesius ubi adScythas pervenit, disseruit, quae res postulabat, persuasilque, ut foedus cum imperatore inirent; ac diutius ibi commrans, officiis coluit omnes, causasque oiTensionura prorsus sustulit. reversi autem Comani, ad belium cum Scythis gerendum parati, cum eos non invenissent, sed clusuras transisse et, postquam Marcellam pervenerint, pacem cum imperatore pepigisse clidicissent, petunt, ut clusuras transire Scylhasque aggredi sibi liceret. id ille, foedere paullo ante cum Scythis icto, abnuit dicens, in praesenti auxilio sibi opus non esse; quare muneribus cunnilali, domum redirent. itaque legatos laute acceptos, donis sat muUis additis, cum pace dimisit. hac re Scythae metu liberati, foedere laeso, eadcra qua autca immani-

4. αὐτάγγελος P in margine, αὐτάγγελτος Α, αὐτεπάγγελτος PG. 5. καταλαβόντων CA, καταλαμβανόντων PG 6. τοῦτο μεμαθηκὼς oni. Α. 9. μηδοποσοῦν PG. correxi. 18. κατέλαβον οὖν A, καταλαμβάνουσιν δὲ P, οἱ oui. G.

tale nrbes terrasque vicinas depopulabantur. nam inquieti plerumque plerumque barbnri sunt, nec foedera servare soleut. quod ubi Synesius viclit, ad iinperatorem reversus, ultro improbitatem Scytharum atqiie perfidiam nunliavit. Philippopolin aulem ciiiii iinperator perveuisse eos comperisset, gravi affectus est ciira; nam adversus tantam multitudinem non ita iustriictus erat, ut acie decertare posset. tamen, ut erat animo praesenti, quem diflicultates nec fraugercnt uUo modo, nec conturbarent, velitatiunibus atque insidiis attenuaudas hoslium coplas censebat. ilaqiie odoratus, qiiem locum quamve tirlieui nianc isti adituri essent, ea ipse praeoccupabat vespera; sin vespere eos comperit locum occiipatiiros, eo ipse maue ae couforebat. ad iioc, quaulum poterat, velitationibus insidiisqiie eminus aggrediebatiir, ne arcibus potirentur. ila pervenernnt titrique, Srylhae atqne imperator, usque ad cypsella. iilii cuin qui exspectabantur, mercenarii inililes nondum adessent, ssent, imperator, qui celeritatein Scytharum probe nosset videretpue eos iamiani ad ipsara urbera regiaui prnperanles, quid ageret

DP. 204V. 162

3. ἐπεῖδε C. 4. αὖθις: an εὐθὺς? 5. προέφθασε C, προέφθακε PG. 14. τύπτον Ρ. 15. τῶν Σκ·υθῶν om. A. 16. πρὸς: ἐπὶ Α. 17. ἀπὸ om. Α. ταυρόκομον A, vid. Nicet. p. 516, 4. 19. ἤδη om. AG.

nesclebat. ac quonlam adversus tantam multitudinera non sat magna copiaruni vi iustrnctus erat, quod deterius non est, ut aiunt, pro iiieliore habens, ad pacem riirsus aniraum advertit, eaque de re legatos ad Scytlias mittit, qui statlm imperatoris voluntati satisfaciunt. prius autem quam pax facta erat, transfugerat ad Roraanos Neantzes. mittitur ergo Migidenus, ut ex reglonibus locisque conventus educeret. cuius filius, contracta delnde pugna ad locum * * * * * nominatum, cum in Patzinacas fervide inveheretur, a rau- liere Scythica captus est, falce ferrea intra plaustra tractus; cuitis amputatum caput imperator, rogante patre, redemit; pater ipse, dolore amens, cum per tres dies noctesque continuas saxo pectus pulsasset, animam efflavit. ceterum haud diuturna pax fuit, Scythis rursus canum instar ad proprium vomitum redeuntibus. Cypselils igitiir profecti, Taurocomura se conferunt, ibique hiemantes vicos adiacentes popuhibantur.

Orto iam vere, Inde Chariopolin veniunt. at imperator, Bulgarophygi commorans, non amplius cunctabatur; sed electos e militibus primores onmes alque ipsos etiam, qui archontopuli dicuntur

D 1. δὴ om. A. ἀρχοντοπώλους Ρ uhiqiie. 2. λεγομένους Α. νέους oni. Α. 5. lege ἀστρατείαν. 6. τῶν alleruin add. CG. 7. αὐτούς: lege τούς. 8. lege πεπτωκότων. 9. καὶ ἀρχοντοπούλους — εὐγένειάν τε oni. G, 15. Λάκωσιν: immo Θηβαίοις. 18. Σκύθαι oni. CG, 19. ἐφωρμηκότας AG, ἀφωρμηκότας P. 20. ἵενται PG, recte Α. 22. ἐπὶ add. CA.

iavenes, tenera quidem laniigine, sed virtule invicta, a tergo iiissit Scythus in siiminis plaustris stanles adoriri. qiiae quidein archontopulorum cohors constitiita primuin ah Alexio est. nam cum militum peniiria propter imperatorum, qui antecesserant, desidiam imperiiiin Ronianum lahoraret, collectos undique (h-functorum inilitiim (ilios exercuit ad militiam et archontopulos nomiuavit, id est arrlioutnm ἑ filios, ut ipso noinine pateriiae lortiludinis virtutisqiie admoniti, strenuos se praeherent ac generosos, si quaiido νυ postnlaret. ea erat ἡ archontopiilorum cohors, duobus fere millibus hominum constans: K quale olim etiam Lacedaemonioriim sacrum, quod dicchatiir, agmen erat. hi ugutyr recens lecti archontopuli in Scythas, ut iussi erant, ἑὰ annali pergunt. scd barbari depresso loco prope iugum subsidentes, impetum eorum observabant; cumque in plaustra eos invectos cernerent, vehementi impetu adorli, conserto proelio, archontopulorum

2. καθαπερεὶ C, καθάπερ PG. 3. Πατζινάκαι G, σκύθαι A. 10. Ταττίκιον APG, correxi. 12. ἠνδρωμένους coni. Siiiner. Stephan. Tliesaur. I. p. 449. τῶν ἀγούρων: ἀγούρους Α. 17. στοχάσοιντο G. 19. τριακοσίους CAG, τετρακοσίους P. ζωγρήσας G. 20. παρὰ acld. CG. φλάντρας G. 21. χαρίσματα A.

fere trecentos generose pugnantes caedunt; quos diu gemitu lacrimisque Alexiiis prosecntus est, nominatim unumquemque inclamans, tanquam abessent. victoria igitur potiti Patzinacae, transita Chario- poli, Apruiu tendunt, cuncta devastantes. imperator iisdem, quibus antea, artibus eos praevenit Aprumque occupat. neque enim satis insto ad proeliandum, ut saepius diximus, copiariun numero instructus erat. quare cognito, prima luce pabulandi causa castris eos egredi, arcessito, cuius identidem mentio facta est, Taticio mandavit, strenuioribus ex epheborum cohorte et famulorum, quos haberet, fidissimis Latinisque omnibus assumtls, diluculo Scytharum excursiones observaret, ut cum eos, qui pabulandi causa exisseut, procul iam abesse a castris coniireret, vehementissimo invaderet impetu. cjuae mandata ille exsecutus, trecentos cecidit, nec paucos cepit. quid postea? adveniunt missi a Flandriae comite cgregii equites fere quingenti, muuus imperalori offerentes equorum centum quinquaginta

V. 163

C D

1. ὅσα Α. εἶχον ἐπέκεινα οm. Α. 2. τιμῆς om. A. ἀξίως Α. 7. Ἀπελχασὴμ ἀδελφὸν coni. Ducangius, recte improbante Wilkenio Hist. Comn. Ρ. 265. 9. Τζακατζᾶς Glycas p 620, 6, sed Τζαχᾶς recte, quem exscripsit, Zonaras III. p. 236. II. εὑρὼν, καὶ ναῦς κατασκεύασας πολλὰς πρὸς ἐξ καἰ τεσσαράκοντα ἀγράρια σκεπαστὰ προσώρμισε Α. 12. κτίσαι CG. 17. προσώρμησε G. lege Κλαζομεναῖς. 20. Mελιτίνης coni. Ducangius GIoss. I. p. 737. lege πουράτωρα.

prapstantium. quin et ipsi, quotquot habebant equos supra usum, eidem vendidere. imperator benevole eos excepit gratiasque magnas retulit. cum autem ex Oriente nuntiatum esset, Apelchasemum Nicaeae praefectum, quem Persae satrapam vocare solent, Turcae autem, Persis nunc obnoxii, amiram appellant, expeditionem in Nicomediam parare, equites illos ad tuendam regionera misit.

Eodem tempore Tzaches, de variis imperatoris in Occidente difficultatibus atque de crebris Patzinacarum cum eo proeliis certior factus, hac occasione oblata, classem ornare decrevit. cumque Smyrnaeum quendam invenisset, piraticas naves aedificandas ei tradidit, utpote harum rerum imprimis perito. multis igitur navilbus, praeterea scaphis tectis quadraginta paratis classiariisque impositis, Clazomenas solvit ac statim urbem occupat. inde Phocaeam appulsus, et ipsam capit primo adventu. ex hoc loco litteras dat ad Mitylenensis ditionis curatiorem, Alopum, quibus atrocissima quaeque minitatus

Ρ. 206 B

3. δεινὰ ἔσεσθαι G. 12. τὸν om. G. 16. τὸν alterum om. G. 20. τούτῳ δοῦκα G, τούτου P. 21. Δαλασηνὸν G semper postea.

est, nisi celrrime decederet, bene se ei velle addens ideoqtie praemonuisse, quas capturus esset calamitates, nisi inde abiret. his territus curator, noctu navi conscensa, Cpolin petiit; quo Tzachas audito, sine mora Mitylenen profectus, extemplo eam cepit. Methymna autem, in promontorio huius insulae sita, cum ad Tzacham non deficeret, imperator ca de re certior factus, illico navibus idonea praesidia misit, quibus hoslis repelli posset. at Tzachas, nulla Methymnae ratione habita, Chium recta profectus, statim ea quoque potitur. quod ubi imperatori nuntiatum est, classem sat magnam cum idonea militum manu contra eum misit, duce Niceta Castamonita. verum hic, proelio cum Tzaclia commisso, statim victus, multas naves, quibus praeerat, amisit. ad eius cladis nuntium imperator alteram rursus classem armat, eique ducem praefecit Constantinum Dalassenum, fortissimum virum et materna ipsi cognatione iunctum. is simulatque ad Chii oram pervenit, nulla arcis oppugnandae mora facta, strenue adnitebatur, ut priusquam Tzachas Smyrna adveniret,

CDV. 164 Ρ. 207

4. δυεῖν C, δύο PG. 13. τοίνυν P in margine, οὖν PG. 19. ὁποσῶς C. lege πως. 21. Τουρκους C et in margine P, τοὺς ὅρκους PG.

bem caperet. itaque multis arietibus et ballistis moenia quatit: tandem muri inter duas turres spatium diruit. eo Turcae, qui intus erant, animadverso, quoniam Romanis nulla vi resisti posse intellirent, communis omnium domini misericordiam, Romana usi lingua, ililorabant. at Dalasseni Opique milites desiderio flagrabant arcis ingrediendae. obstabant duces, qui timebant, ne comportatam eo a Tzacha praedam praedam omnem opesque ingressi diriperent. “auditis, inquiebant, ut manifeste iam imperatori Turcae acclament, seque in ditionem tradant; quid igitur crudeliter eos trucidatum itis?" sic die, cum nox adesset, Turcae deiecti muri loco alterum exstruunt, cuius exteriore in parte culcitas, pelles omnisque generis centones suspendent, ut missorum lapidum vis infracta paullulum imminueretur, interim Tzachas classe, quae ad manum erat, armata, atque in continente octo fere millibus Turcarum collectis, Chium iter ingressus est, classemque secundo mari se sequi iussit. iil ubi Dalassenus didicit, solvere navium praefectos iussit, idoneo militum

3. διαπλοιζομένῳ PG, alterum C. 7. παμμεγέθη σκευάσας G. ἅπαντα om. CG. ἐδέσμευσε G. 11. τούτοις G, τούτους P. 13. ἐρεσίας G. 15. προεφθακὼς G.

numero imposilo, duce Opo. mandaverat, si forte obviam fieret traiicienti, pugnam committeret. Tzachas, relicta terra, recta in Chium cursum dirigit. cui Opus media nocte obviam factus, cum nova quadam ratione classem hostium dispositam cerneret, (nam catena parata longissima, omnes naves colligaverat, ut nec retrocedentes fugere, nec si qui procurrere vellent, ordinem perrmnpere possent,) is igitur percuistis et ne accedere quidem ausus propius, versis gubernaculis, Chium repetiit. Tzachas prudenter secutus, non destitit remigare; cumque Chio appropinquarent, Opus portum urbis, quem Dalassenus antea occupaverat, prior ingressus est; Tzachas autem praetervectus hunc, cuius memini, Chii portum, moenibus arcis naves admovit. quarta dies hebdomadis erat. postridie eductos e navibus omnes numeravit atque in tabulas retulit. Dalassenus, oppidulum quoddam portui propinquum conspicatus, avulso priori vallo, nova ad illud metatus est castra fossaque iusta altitudine munivit. eo copias universas transtulit, sequente die uterque exercitus armatus in

5. lege τοῦτο 9. τετρεμμένους P. 10. ἀλογίστῳ φορᾷ εἰς τὰς ναῦς G. 16. lege ἀπήραξαν. 17. παραπλεῦσαι G. 18. παρὰ G. lege πρὸς. 21. ἀκρώτερον G.

ciem prodit. ac Roinani quidem loco se non movebant, a Dalasseno ie excedere vetili; Tzachas autem maximam barbarorum partem in manos promovit, equitibus sequi iussis paucissimis. quo Latini conecto, cum hastis longis in barbaros invadunt. hi vero non in Gals, sed in equos eorum iacula mittunt et hastis quoque nonnullos riunt. ita plerisque cacsis, caeleri in fugam versi intra vallum comlluntur, unde praecipiti cursu in naves sese iniiciunt. Romani, lusa Gallorum fuga perterriti, paullulum recedunt atque ad muros us, quod diximus, oppiduli consistunt. tum Turcase ad littus usque provecti, naves nonnullas ceperunt. quod conspicati classiarii, solutis funibus, naves pellunt a littore, atque in ancoris cousistentes exspectant, quid futurum esset. iubet eos Dalasscuus insulae oram, 1 qua occidentem spectaret, praetervectos Bolissum tendere ibique adventum suum praestolari; Bolissus oppidulum est in proniontorio insulae istius situm. at Scythae nonnulli Tzacham adeunt, eique consilium Dalasseni produnt; quo audito, tum quinquaginta is misit spe-

3. τὰ add. C. 14. lege ζωγρίαν 15. βοτανιάτῃ G. 16. πρώτων ἡγεμόνων P in margine. 19. ἀπαγγέλλων Ρ, ἀπαγγελῶν G. 23. δοκεῖ C, δοκῆ PG. lege συναφῆναι.

culatores, qui cito sibi nuntiarent, quando classis Dalasseni solvere pararet; tum ad Dalassenum de colloquio misit, pacis conditiones propositurus, diffisus puto rebus suis, cum fortitudinem Dalasseni audaciamque consideraret. promisit dux Romanns, postridie extremis castris se proditurum, ut audiret proponeretque, quae utrique placerent. accepit conditionem barbarus. itaque conveniunt mane duces ambo, atque Tzachas colloquium exorsus est, nomine Dalassenum appeilans. “scito, iuvenem me esse illum, qui olim Asiam incursavi et, postquam fortissime pugnavi, imprudentia circumventus, captus sum a Cabalica illo Alexandro. a quo cum imperatori Nicephoro Botaniatae oblatus essem, protonobilissimi statim dignitate honestatus donisque magnis affectus, obsequium ipsi promisi. verum ex quo Comnenus Alexius imperii habenas accepit, rescissa sunt omnia. atque ego iam adveni, ut inimicitiarum causam exponerem. nuntietur istud etiam imperatori, qui si sublatas inimicitias velit, quibuscunque privatus sum honoribus debilis, cumulale restituat. quodsi tibi etiam

1. ἡ εἰς P in margine, αὐτοκράτωρ 3. ἤδη ῥηθέντων ἁπάντων G. 5. αὐτὰς στρέψω CG. lege ἀντεπιστρέψω. 6, ἀποπληρῶσαι G. 19. μεσάσαντος CG. 23. Δαλματῶν: κελτῶν CG. ἀναδήσασθαι C, ἀναδύσασθαι PG.

nuptiis iungi liberos nostros placet, scribantur modo sponsales tabulae, qui Romanis nobisque barbaris mos est. ubi cuncta praestita illa fuerint, tum vero insulas, quas Romanae ditioni subiectas bello per te vicissim imperatori redilam, sicque foederis conditionibus impletis, in meam me patriam conferam." haec cum Dalasseno, dudum fraudem ac fallaciam barbarorum nosset, simulata viderentur, sentiri cunctatus est declaravitque simul suspicionem de eo suam neque tu, inquiebat, insulas mihi trades, ut affirmasti, ueque ego uperatore inconsulto, quae ab illo atque a me postulas, annuere essum. verum quoniam magnus dux lohannes, imperatricis frater, m in eo est, ut cum ingentibus terra marique copiis huc adveniat, gnoscat is conditiones, quas proposuisti. illo intercedente, mihi ede, pax cum imperatore componetur." etenim hunc Ducam Iohanem em Epidamnum imperator cum exercitu magno miserat, ut et Dyrrhachium diligenter tueretur et cum Dalmatis bellum gereret. nam

2. ὅρων P, ὁρίων C, om. G. ἡ. ἐνιαυτοὺς τῷ δέκα πρὸς ἑνὶ P, recte CG. 5. τῶν add. C. 6. βολκανίου G. ζωγρίας CG. 7. Δαλμάτας CG, Δαλματίας P. 8. συῤῥήξας CG. lege συναράξας. 11. ὁπωσοῦν C, ὁποσοῦν PG. 19. τὸν prius add. C.

Bodinus qui dicebatur, cum bellicosissimus esset et perfidiae plenus, non continuerat suis se finibus, sed quotidie propinqua Dalmatiae oppida incursans, accessiouem adiecerat ditioni. Ducas autem Iolannes, undecim annos Dyrrhachii commoratus multas Bolcano arces eripuerat, multosque etiam captos Dalmatas imperatori miserat; tandem gravi cum Bodino proelio commisso, ipsum ceperat. huius igitur Ducae lohannis cum imperator multis ex rebus egregiam cognosset virtutem reique bellicae peritiam atque in exsequendis mandatis fidem summam, quoniam tali homine adversus Tzacham opus erat, arcessivit eum istinc ac multis terrestribus atque maritimis copiis praefectum adversus Tzacham misit. qui quot cum barbaro pugnas commiserit quotque in periculis victor discesserit, infra narrabimus. huic igitur adventanti Dalassenus in colloquio cum Tzacha habito omnia reservare se velle significavit; Tzachas autem Homericum illud dicere videbatur “nox iam adeat; bonum etiam nocti parere."

3. λαβὼν G. 12. τοῦ βαρβάρου G. συνήρασσε C, συνήῤῥασσε G, συνήῤῥασε P. 15. εὐθυπλοήσας C, εὐθυπλοιησας PG. 18. μεμάθηκε A. 19. τὸν Πολυβοτόν Ρ, τὸν πολυβωτὸν G, τὸν μολυβωτὸν Α, τὸ πολυβοτὸν C. vid. Cantacuz. II. p. 475, 4. ἐξελθὼν Α. 21. καὶ prius add. G.

misit postridie se copiam commeatus magnam missurum; sed haec erba erant; nec Dalassenum opinio fefellit. nam dilucuio Tzachas 1(1 littus dam progressus et ventum nactus secundum, Smyrnam naigavit, ut pluribus coactis copiis, Chium reverteretur. sed nec Dalassenus lassenus anteveniri se Tzachae consiliis passus est. navigia enim, quae forte aderamt. cum copiis ingressus, Bolissum proficiscitur; ubi postquam naves collegit machinasque comparavit alias, praeterea milites refecit et plures etiam collegit, rursus, unde discesserat, rediit. instauratra acriter oppugnatione moenibusque dirutis, urbem cepit, Tzacha Smyrnae adhuc commorante. cumque mare esset tranquillum, recto cursu universa classe Mitylenen profectus est.

Sic rebus adversus Tzacham constitutis imperator, cura Scythas Rusium tendere rursus didicisset atque ad Polybotum castra posuisse, Constanlinopoli, ut erat, profectus, Rusium occupavit. sequebatur Neantzes transfuga, perniciosa secreto in eum cunsilia coquens; ad-

1. πολέμους CG. 9. ἐβουλεύσατο G. 10. lege κατασυστάδην. 13. τὴν alterum add. C. 17. ἀπερισαλπίστως PG, ἀπερισαλπίγκτως in margine. 19. πολυβώτου G.

erantque etiam Cantziis et Catranes, viri fortes et flagranti in imperatorem studio. manum Scytharum non ita parvam ubi procul conspexit, pugnam conseruit, in qua multi Romauorum caclunt, alii capti a Scythis trucidanlur, reliqui satis magno numero Rusium incolumes evadunt. verum hoc cum pabulatoribus Scytharum proelium erat; postero die, cum Maniacatae qui dicuntur Latini advenissent, aucto impcrator animo, ipsa acie depugnare cum Scythis constituit. quoniam exercitus non magno intervallo distabant, classicum canere ausus non est; quippe inopinatos opprimere voluit. arcessivit igitur Constantinum, qui curam regiorum accipitrum habebat, eique mandavit, ut tympanum a vespere per totam noctem castra circumiens pulsaret militesque ad pugnam se accingere iuberet; nam sole orto imperatorem signo non dato Scythas aggressurum. at Scythae Polyboto profecti, locum Haden dictum praeoccupant, ibique castra ponunt. tali igitur modo postquam imperator ab ipso vespere pugnam paravit, oriente sole distribuit ordines, acieque instructa in hostem pro-

Β C

D 1. ἵεται PG, correxi. αὐτῶν C, αὐτοῦ PG. 7. συνεβούλευέ G. 9. τετραμμένον G, τετρεμμένον P. ἤδη ὄντα G. 12. συνιεὶς G, 13. πάντα οm. CG.

cedit. priusquam exercitus congrederentur, ordinibus iam constitutis, Neantzes collem vicinum ascendit, quo Scytharum, ut aiebat, exercium specularetur referretque imperatori, quomodo acies eorum intructa easet. sed contraria omnia fecit. Scythis enim lingua ipsorum suasit, ut plaustra ordine collocarent, neve imperatorem metuerent, tuerent, ex nupera clade iam trepidum fugamque meditantem, lippe qui nec suos nec auxiliares idoneo numero haberet. haec lotus, ad imperatorem descendit. semibarbarus autem quidam, linguae Scythicae peritus, cum intellexisset, quae Neantzes cum Scythis locutus erat, omnia imperatori nuntiavit. quod ubi Neantzes sensit, lisquisitionem rei postulat; ibi tum audacter semibarbarus prodit, iminisque eum argnit. at ille, stricto confestim gladio, caput hominis abscidit, imperatore cernente ipso ordinibusque utrimque adstantibus. ita quam amovere a se proditionis suspicionem Meantzes volebat nece accusaloris, auxit potius atque confirmavit. cur enim non exspectabat disquisitionem criminis? veruin enimvero cum linguam effutientis fallaciam suam, ut apparet, extinctam cuperet, etiam au-

V. 168P. 212 Β

3. ἐτιμωρήσατο: ἐπεπορεύσατο C et in margine P. 4. ἐπεξῆλθε C, ὑπεξῆλθε PG. 6. ἐταμιεύσατο CG. 8. τὴν om. G. 11. τὸ om. G. 15. ἐπιβὰς G. ἐπὶ PG, ἐπεὶ lac. Gronovius. 20. τὸν add. C.

dacius designavit facinus, barbaro vere dignum et tam suspiciosum, quam temerario ausu. neque tamen imperator statim in barbarum, quemadmodum oportebat, animadvertit, nec in ius eum vocavit; sed exardescentem ira atque indignatione animum repressit, ne proterreret praedam ordinesque turbaret. ac licet procbtionem Neantzis alque dcfectionem mox futuram tum ex iis, quae admiserat, tum ex aliis colligeret, tamen iram in hominem tenuit dissimulavitque. cum enim res in ipso discrimine versaretur, nec imperator, quid ageret, haberet, effervescentem iracundia animum cohibuit. Neantzes autem brevi post adiit ad eum, et suo desiliens equo, alium ab imperatore poposcit. dari confestim imperator eximium ipsi atque regio ornatum strato iussit. quo conscenso, cum exercitus in se iam vaderent, et ipoe velut infestus in Scythas equitavit, sed hastae mucrone in nostros verso, suis se immiscuit popularibus, quibus multa de acie imperatoris praecepit. his consiliis barbari usi, gravi pugna commissa, imperatoris copias plane fundunt. qui cum disiectos ordines cerneret

C D

5. an ἀπεμάχετο? 6. μὶν CG, δὲ καὶ P. δ᾿ add. G. 8. τούτῳ G. 18. ἀλλὰ δὴ καὶ αὐτοὺς τοὺς ἀγρότας G. 19. τὸ χεῖλος CG. 21. κατὰ στοίχους C, καταστοίχους PG. 22. τεταρταϊκοῦ C, τεταρταίου PG. κακοῦ ῥίγους om. G.

omnesque in fugam datos, inops consilii, temere periclitari diutius noluit; versisque habenis usque ad fluvium prope Rusium fluentem recedit. tum vero equum sistens, cum primoribus nonnullis persequentes, quantum poterat, propulsavit, invectusque in eos, multos caedit, interdum et ipse vulueratur. ubi autem ex altera parte Georgius cognomento Pyrrhus, fugiens ad fluvium pervenit, graviter hunc increpatum imperator ad se arcessivit. sed cum temeritatem Scytharum unimadverteret, augerique in horas numerum eorum, aliis super alios tuxilio venientibus, Georgio cum ceteris ibi relicto mandavit, modice Scythis obsisteret, dum ipse revertertur. dein eleriter equo converso, amnem traiicit, Rusiumque ingressus, quotquot fugientes illic milites invenit, indigenasque omnes Rusiotas, quicunque militari erant aetate, ipsos insuper rusticos cum plaustris suis prodire confestim atque ad ripam fluminis consistere iubet. quibus dicto citius factis, postquam ordine quodam istos disposuit, ad Georgium recur-

4. oὕτως: τοσοῦτον P in margine. 5. κᾂν ἐν ταῖς νίκαις 12. ἤδη om. G. 13 ὑπέστρεψαν G. 15 ἄλλοι ἀλλαχοῦσε PG, ἄλλοσε ἀλλαχῆ P in margine, ἀλλαχοῦ C. an ἀλλαχόσε? 16. πρὸς: εἰς CG. 22. ἀνακτησάμενος G.

rit, licet frigore quartanae ita affectus, ut dentes colliderentur. Scytharum copiae ibidem congregatae, cum duplicem conspicerent Romanorum aciem atque contentionem imperatoris, cuius promtum ad pericula et in victoriis iuxta cladibusque immutatum animum nossent, impetum eius sustinere se posse desperantes, invadere non audebant. imperator autem, cum frigore correptus, tum maxime, quod dispersi fuga nondum omnes convenerant, stabat et ipse, circuiens ordines crebroque obequitans et hostibus ostentans aninium. quo factum est, ut usque ad vesperam uterque exercitus loco non moveret; nox autem ubl adfuit, in sua uterque castra reversus est: metu enim acie decernere non audebant. interim dispersi prima pugna alius alio, paulatim Rusium revertebant; plerique eorum certamini omnino non interfuerant. Monastras autem Uzasque et Synesius, homines bellicosissimi, Aspro, qui dicitur locus, transito, proelii et ipsi expertes, Rusium perveniunt.

At imperator febri, qua aegrum eum fuisse docuimus, coa-

P. 214 2.τὴν C, τὸ G, τὸν P. τραγάνης G et in margine P. 4. τοσαύτης CG. II. τοῦτο CG. 19. ἀποπτύσεσθε G et in margine ἀποσπάσησθε. lege ἀσπάσησθε, ut supra 308, 17.

ctus, decubuit paullulum, quo se reficeret. verum ne tum quidem otiosus plane erat, sed circumspiciebat, quid postero mane faciendum esset. talia meditantem adit Tatranes, (Scytha hic erat, qui cum saepius ad imperatorem transiisset, atque ad suos rursus reversus esset, toties venia dclicti et impunitate ab imperatore impetrata, ob hanc clementiam magno eum amore prosequebatur,) hic igiter imperatori toto pectore studens, “suspicio, inquit, inihi est, imperator, crastino mane Scythas nobiscum circumventis proelium inituros esse. itaque oportet nos antevertere, et prima luce aciem ante moenia truere." laudavit virum imperator, probatoque consilio eius, le, quae suadebat, facere constituit. Tatranes autem, postquam ita ad imperatorem locutus est, Scytharum duces adiit, et “ne efferamini, inquit, propter victorias, quas de imperatore reporlastis: neve quod exiguo nos numero videtis, vincendi fiducia proelium incipiatis. nam invicti roboris imperator est et multi auxiliarii milites iamiam exspectantur. nisi pacem cum eo complectamini, cadavera vestra vulturibus epulas dabunt." haec Tatranes ad Scythas. imperalor autem qui in campo pascebantur, Scytharum equos quotidie agrum

1. ναὶ νυκτὸς G. 4. περίορθρον τοὺς ἵππους τούτων καὶ τἄλλα κτήνη Α. 7. παρεκελεύσατο CG. φησι add. Α. αὐτῶν Α 8. ἐκπληρώσατε Α. 10. προσδοκῶν A. 11. οὐδὲ A. 12. ἦν ὅλως G. 15 lege συνοίσοντα. vid. annotat. 20. ἐπιφωσκούσης CA, ἐπιφωσκώσης PG. 21. ποταμὸν τὸν πόλεμον CA,

nostrum noctu devastantium capere in animo habens, Uzam Monastramque arcessivit, eosque cum lectis equitibus hostium terga circumvectos, primo diluculo planitiem occupare, atque omnes equos cetcraque iumenta cum ipsis pastoribus capere iussit. addit “nolite metuere; nobis enim a fronte pugnantibus, vos facile mandata poteritis." nec spes eum fefellit; nam quod dixerat, statim habuit. ipse Scytharum impetum exspectaus, somnum illa nocte non vidit oculosque ne connivere quidem passus est. sed tota nocte milites, iaculatores maxime, arcessitos confirmavit ac multa ad usum pugnae postero die committendae edocuit, praecepitque, quomodo arcum tenderent et tela mitterent, subinde etiam equum vel refrenarent vel admitterent, vel, si opus esset, desilirent. haec nocte agebat; quiete autem modica sumta, cum prima luce duces omnes Scytharum traiecto fluvio proelium capessuri viderentur, iamque coniectura impera-

DP. 215

B 7. τῶν ἵππων ἀποβῆναι ἐπέσκηψε καὶ βάδην χωρεῖν Κῶά τῶν σκυθῶν. καρτερᾶς δὲ A. 8. τῆς add. G. 12. τῇ πυκνότητι A, τὴν πυκνότητα PG. 16. ἁμάξας, A. 17. ῾Ρωμαίων CG. 21. ἀνὰ κράτος A, ἀνακράτος PG. 22 ἀποσυρόμενοι G. ἐναπεπνίγοντο CAG, ἀπεπνίγοντο P.

toris evaderet, (nam acutus erat in praecipiendis futuris magnamque sibi experientiam ex proeliis quotidie commissis paraverat,) equo statim conscenso, signum dari iussit, instructaque acie, in fronte stetit ipse. cumque Scythas vehementius quam antea irruere animadverteret, confestim iaculatores descendere equis iubet et pedibus procedere, nnila iaculandi intermissione facta. quos sequebantur reliquae copiae ipseque imperator in media curans acie. audacter illi Scythas aggrediuntur; ac postquam acriter pugnatum est, barbari, et propter telorum multitudinem, et quoniam confertam Romanorum aciem imperatoremque ipsum fortissime pugnantem videbant, metu terga vertunt flaviumque iterum traiicere festinant, carraginem repetentes, insequebantur loto impetu Romanorum ordines, partim hastis terga pulsantes, partim iaculis ferientes. itaque multi, priusquam ad fluvii ripam pervenirent, percussi cecidere; multi sine respectu fugientes, amnis gurgitibus hausti, misere perierunt. fortissime omuium illo die

4. ἐπανέστρεψεν A. 5. τρισὶν οὖν Α, τρισὶ γοῦν PG. αὐτόθι A. ἀναπαυσάμενος A. 9. τε om. A. 10. γε add. A. 11. σκύθαι τὸν οὕτω πως ἐγχωρίως ποταμὸν τὸν καλούμενον ξυλόγυψον διαβεβηκότες τὸν χάρακα ἐπήξαντο A. 15. ὄντες om. Α. τε om. A. 19. τό Ὁμήρειον A. 20. εἰχεν C. ἥδυμος C. 21. ὁ· γε . . . πνεῖ Α. ἀνείλιπτε A. lege ἀνείλιττε.

imperatoris domestici pugnaverunt; erant enim omnes ipso aetatis flore. imperator autem, qui heroem sane virtute excellentem hoc die se probavit, victor in castra reversus est.

Trium ibi dierum quiete capta, Tzurulum proficiscitur; unde cum non ita cito movendum censeret, castra idonea magnitudine copiis, quae tum aderant, ad orientalem oppidi metatus partem, tabernaculum regium vasaque omnia ibi deposuit. Scythae et ipsi Tzurulum adibant; sed ut praeoccupatum oppidulum ab imperatore audiverunt, traiecto amne, qui per planitiem haud procul fluit (Xerogypsum indigenae eum appellant,) castra amnem inter et oppidulum posuerunt. atque hi quidem urbem illam circumsidebant; imperator intus quasi obsessus tenebatur. nox ubi adfuit, ceteri quidem dii ac proeliatores, ut Calliope Homeri ait, dormiebant, at imperator Alexius dulci haud declinavit lumina somno, sed vigil dispiciebat ani-

B 1. καταγωνίσηται A, καταγωνήσηται P, κατασοφίσηται CG. ἰδὼν — τετείχιστο om. CG. 2. an ἀνεστηκότος? 3. ἅπαν alterutrum delendum. 5. ἀποθαῤῥῆσαι C, ἀναθαρρῆσαι PG. 8. τούτων add. A. κατέχειν G. 10. ἐφεξῆς om. A. διὰ καλωδίου A. ἀποδεσμουμένων A. 11. ἐνενόησε καὶ C, ἐπενόησέ τε καὶ PG. 13. ἀλλήλοις C, ἀλλήλους PG. 14. δεσμούμενοι CG. 15. ἀναστὰς, ὁπλισθέντας τοὺς στρατιώτας ἐξάγει τοῦ τείχους, ἀντιμετώπους στήσας τοῖς. βαρβάροις Α. 17. τοῖς βαρβάροις τοὺς στρατιώτας G, τοῖς τοὺς στρ. βαρβάροις P, recte C. 20. μέσον A, μέσης P, μὶν CG. vid. annotat.

mo, quomodo audaciam barbarorum arte superaret. itaque Tzurulum oppidulum cum in eminenti colle situm esset, barbarorum autem exercitus totus planitiem obtineret, quoniam non satis copiarum habebat, ut adversus tantam multitudinem cominus pugnaret, astum excogitavit callidissimum. plaustra incolarum cogit; tum rotas et axes, a reliquis plaustrorum partibus seiunctas, extrinsecns e summo muro ordine continuo suspendit, funibus ad murorum pinnas alligatis. quod contilium simul ut cepit, statim exsecutus est, uniusque horae spatio suspensae erant circa axibus connexae rotae, veluti orbes inter se contingentes. diluculo imperator surgens sese ipse armat. celerosque armari iussos moenibus mox educit in hosles. accidit autem, ut qua parte rolarum orbes pendebant, ibi Romana explicarelur acies, atque

C

2. C, ἐπιβοήσειε P, ἐμβοήσειε Α, ἐνηχήσῃ τὸ ἐνυάλιον G. 5. αὐτὸ 8. τε om. G. 9. ἐς τοσοὐτον om. A. 11. τὴν om. G. 13. ἐγένοντο οὖν A. 14. παράγγελμα, πεζῇ A. lege ἐπαράξαντες. 15. ᾔεσαν G. 17. ἱεμένων πάντων κατ᾿ αὐτῶν AG. ἱεμένων correxi hic et infra. 18. οἱ δὲ: αὐτίκα γοῦν οἱ μὶν τοῦ βασιλέως, κατὰ τὴν ἐκείνου τέχνην, γόνυ Α. 21. πλατύτατον A. ὑπανοίξαντες A, ἀνοίξαντες CG, ἀνεῴξαντες P.

exaclverso hostilis exercitns staret. ipse mediam tenens aciem, snis eclixit, ut, quum primum classicum cecinerit, omissis equis, lento gradu in Scythas vaderent eosque eminus lacessendo in se elicerent. iam si hos cernerent, equis incitatis, irruere, in fugam se coniicerent; sed paullulum dextrorsum sinistrorsumque discedentes, hostibus locum darent tantisper, dum ad inuros accessissent. quod ubi conspexisseut, qui in moenibus stabant, gladiis funes dissecare rotasque cum axibus deorsum praecipitare iubentur. fiunt imperata. Scythae conferto agmine, truci sublato claniore, eqiiis aggrediuntur, dum nostri pedibus lente proceduat, solo imperatore eqno vehente. dein hi ex imperatoris consilio genua presso gradu alternanles et quasi recedentes, in duas partes discedunt praeter exspectationem, ita ut aditum ad oppidum barbari haberent amplissimum. qui ubi per hoc aciei quasi ostium penelrarunt, rotae impetu ultra cubitnm a muro ablatae, (nam

DP. 217 V. 172 B

1. καὶ ἅμα: οἱ δέ γε σκύθαι σὺν ἀλαλαγμῷ βαρβαρικῷ κατὰ τῆς ῥωμαϊκῆς παρατάξεως ἱππόται συῤῥήξαντες, εἴσω τοῦ στομίου A. τῶν ἑκατέρωθεν φαλάγγων CG, τῶν ἑκατέρων φαλάγγων A. 3. ἐνεχθέντες τοῦ τοίχου, καὶ οἶον ἀποσφενδονηθέντες A. ὑπὲρ πῆχυν, ἀπὸ PG. interpunctionem mutavi. 4. ἀφελόμενοι CG. τροχῶν CG. 6. τῶν βαρβάρων ἱππότας G. 7. σφοδροτάτην CG. καὶ om. G. 8. βάζει p. 9. τοῦ τόπου P, τόπου CG, τόπους Α. τε om. A. κατὰ τὰ βάρβαρα G, τὰ βάρβαρα Q. 10. ἀνέπιπτον C. 13. ἐδεξαντο CG. 14, ἐπαλλήλων A, ἐπ᾿ ἀλλήλων PG. 15. πιπτόντων ἴξ ἑκατέρων, καὶ τῶν A. 17. ἁπανταχόθεν G. τοὺς πεμπομένους G. 19. κατ’ αὐτῶν φερομένων A.

orbes earum, repercussi muro, tanquam machina emittebantur,) in medios equites barbarorum devolvebantur; ac nartim sua praecipitantes mole, partim declivitate loci vim nactae, vencmenter in barbaros incurrebant ab omnique parte eos affligebant, crura equorum quasi demetentes; cumque anteriora aliis, aliis posteriora frangerent, procumbere equos, qua parte ictus acceperant, et deiicere equites cogebant. quorum cum alii post alios magno numero cadcrent, utraque insuper ex parfe milites nostri advolarent, acri undique certamine orto, alii sagittis obtruncanlur, alii hastis; reliqui plerique irruentium rotarum impetu ad amnem compulsi, fluctibus obruuntur. postridie cum superstites Scythas proelium repelere, suos autem bono onmes animo esse animadverteret, armari hos iussit; sumtisque et ipse ar-

2. πάλιν om. A. πόλεμον ἑώρα τεθαῤῥηκότας ὁ βασιλεύς· καὶ αὐτὸς τἀς οἰκείας φάλαγγας καταστησάμενος, καὶ τὴν μέσην τῶν ταγμάτων ἐπέχων χώραν, κατ’ αὐτῶν ἵεται. καὶ μάχης αὐθις καρτερᾶς Α. 11. δὲ G. διαστήματος G. τούτους διώκοντας ὁ αὐτοκράτωρ εἶδε G. 17. ἐκέλευσε, G. 18. lege διεστήτην. an respexit Hom. II. I, 6. ? 19. γὰρ om. Α. 20. οἱ δὲ : οὕτω μὲν οὖν οἱ σκύθαι Α. 21. βουλγαροφύτου Α.

mis, ubi aciera instruxit, in declivitatem collis descendit. dein ordnibus fronti Scytharum oppositis, constitit, ut pugnam, quantum posset, committeret. ipse niediam tenuit aciem. pugna atroci commissa, Roinani praeter spem victoria potiti, barbaros acriter persequebantur. verum ubi satis longe hos insecutos imperator vidit, veritus, ne forte insidiae repente in Romanos coortae non solura fugam Scytharum sisterent, sed adiunctis etiam, qui fugiebant, magnain exercitui cladem inferrent, crebro obequitans suos, ut subaisterent equisque requiem darent, admonuit. sic illo die uterque disiunctus est exercitus, Scythis fugientibus, imperatore victoriae compote manifestae in castra redeunte. Scythae funditus victi, Bulgarophygum inter et Nicaeam parvain castra posuerunt. hieme autem iam ineunte, imperator in urbem revertendum statuit, quo et se et maiorem exerci-

2. καὶ τὸ στρατόπεδον Α. 3. ἀγώνων : ναμάτων Α. ἐπανακτήσασθαι, τὸν ἰωαννάκην καὶ τὸν μαυροκατακαλών, ἡγεμόνας ἐκ τοῖς κατὰ δύσιν ἐάσας μέρεσιν, ἐντειλάμενος αὐτοῖς ἀποχρ. εἰσαγαγεῖν στρ. εἰς τὴν τῶν ἐκεῖσε πολιχνίων φρουράν ἰωαννάκην Α, Ἰωάννην PG. 7. ὁ λόγος φθάσας G 6. 8. ἐν om. G. εἰσάγειν G. 12. καρτερώτατα G. 13. δεόντως add. A.

tus partem ex multis laboribus reficeret. copiis igitur bifariam divisis, qui alacriores erant lotius exercitus milites, eos, ut hostem propulsarent, selegit. his praefecit Iohannacem et Maurocatacalonem Nicolaum, quorum saepius supra mentionem fecimus, mandans, ut idoneis oppida praesidiis firmarent, pedites autem ex universa regione cum plaustris eapue trahentibus bubus abducerent. nam vere insequente bellum adversus Scythas maiori vi instauraturus, providit iam et paravil, quae sibi profutura opinabatur. tali modo rebus probe dispositis, Byzantium revertitur.

ΑΛΕΞΙΑΔΟΣ βιβλίον ἦι AG. 1. Μεμαθηκὼς : Ἔνθα (leg. μαθὼν) πάλιν τοὺς σκύθας εἰς χοιροβάκχους σκηνώσαντας, καὶ ἀπειροπληθεῖς ὄντας, ὡς καὶ μέχρι τοῦ δεκάτου φθάσαντας, καὶ πάντα ληισαμένους· ἐξελθὼν τῆς πόλεως κάτα τὴν παρασκευὴν τῆς ἀπόκρεω καὶ ὡσεὶ πεντακοσίους μόνους τῶν οἰκείων μεθ’ ἑαυτοῦ ἐκλεξάμενος, (excidit ὁπλίσας) ἑαυτὸν ὁ βασιλεὺς σὺν τοῖς ἀμφ’ αὐτόν ἐντὸς τοῦ κάστρου τῶν χοιροβάκχων εἰσεληλύθειν (leg. εἰσεληλύθει) νυκτός. καὶ κλείσας τὰς πύλας A.

I. Imperator ubi didicit, Scytharum duces selectam copiarum partem adversus Choerobacchos misisse, earumque iamiam instare ut erat alacer atque in subitis etiam periculis nunquam non paratum se praebens, licet septimum nondum diem in regia transe

Β C

D 1. post ἡμέραν add. P ἑαυτὸν, om CG. 8. lege ἐξέλευσιν τοῖς τε ἐξ. 9. συγγενέσιν P, συγγενέσι G. 10. στρατιωτικῷ συντάγματι F, Ρωμαϊκῷ στρατεύματι PG. 11. ἡ om. G. 15. τὰς: τὰ CG. τε om. G. 16. εἰς add. F. τις om. G. 21. περὶ τὰ κρήδεμνα τοῦ τείχους ἐπαγρυπνεῖν ἐγκελεύεται, μή που Α. ἐγκελευόμενος: παραγγείλας C.

gisset otiose, nec lavatione usus esset, nec pulverem bello collectum excussisset, tamen e vestigio et praesidiarios urbis milites et quicunque recens conscripti erant, convocat numero fere quingentos; quos cum nocte armasset tota, circa diluculum exit. tum demum adverus Scythas se proficisci palam ostendit, missis, qui cognatis afliniusque suis et ceteris, qui nobili loco nati militiae erant adscripti, (erat autem feria sexta ante dominicam carnisprivii,) haec nuntiarent: “equidem ego de repentina Scytharum in Choerobacchos certior factus, eo iam proficiscor; vos tyrophagi hebdomade um copiis auxilio mihi veniatis; quod enim temporis inter carnisprivii feriam sextam et secundam tyrophagi interest, id ad quietem vobis indulgeo paullulam, ne severior atque importunus " itaque ilie recta Choerobacchos lendit, ingressusque oppidum obserat, clavesque ipse sumit. dein quos habuit fidos famulos, omnes in muri puinnis disposuit, cohortatus, ut segniter ne agerent, sed intente circumspiciendo caverent, ne quis civium muro ascenso colloquia cum

1. ἐπαγρυπνοῦντας C, ἀπαγρυπνοῦντας Ρ, ἀπαγρυπνεῖν καὶ ἀθρεῖν G. 5. ὡσεὶ χιλιάδες ἕξ Α. 11. ἕτεραι δυνάμεις 12. ἡ add. Α. καθίσαντες : ποιήσαντες A. 13. ἴσως τὸν τούτοις PG, recte A. ἐπιχειρήσαντα A. 14. τι om. G. περὶ — ηὐτρεπισμένους οm. A. 16. τροφὴν Α, τρυφὴν PG. ἀποκλίναντας τούτους ἑώρᾳ, παραχρῆμα διὰ τῆς ἀπονενευκυίας Α. τούτους CG. 17. lege κατασυστάδην. 20. ἐξεληλυθότος C, ἐληλυθότος PG.

Scythis sereret. oriente sole exspectatae Scytharum turmae collem muro Choerobacchorum adiacentem occupant. ex quibus ad sex selecti, pabulatum in omnem circa regionem excurrerunt, usque ad Decaton locum, decem fere stadia ab urbe distantem, unde etiam nomen traxit. ceteri in eo, quod dixi, iugo remanserunt. imperator, conscensis murorum pinnis, campos collesque lustrabat oculis, si forte et aliae Scytharum copiae adessent dispositisve insidiis eum eum, qui aggressurus esset, capere in animo haberent. tale quid ubi non animadvertit, (secunda diei hora Scylhas vidit, nihil minus quam pugnam cogitantes, cibo se atque quieti dedere,) cum ingenti multitudine acie decernere non ausus, lurpe existimabat, si omni late regione direpta, ipsis regiae urbis moenibus appropinquarent, praesertim cum ipse ad arceadas eorum incursiones inde egressus esset. con-

V. 176 μένος, ἔφη· “oCDΡ. 223

4. εἰ δὴ μόνον G. an ὁμογνωμονήσαιμεν? 7. nn τοὺς μετ' αὐτοῦ? 8. εἰσελθόντες C. 10. καὶ prius C, κατὰ PG. I I. φόνου παρανάλωμα G. γενηθησὀμεθα G. 20. καὶ alterum om. A. 23. συνέψεσθαι τούτῳ P in margine, συνάψαι τοῦτο PG.

vocatis igitur militibus, animum eorum exploraturus, “non decet, inquit, despondere animum, conspecta mullitadine Scytharum, sed deo confidentes, pugnam committere; modo in eadem omnes sententia simus, certo spero, fore ut funditus eos vincamus." ad ea illi renuereque. tum imperator etiam maiorem suis iniecit metum, ac periculo eos excitans, “ad pabulandum, inquit, qui egressi sunt, si redierint, seque cum his, qui adsunt, coniunxerint, certum sane praesensque periculum erit. nam aut expugnabunt castellum, nobisque mors erit parata, aut pro nihilo nos putantes, ad ipsa urbis moenia accedent atque ab aditu nos intercludent, portis circumsessis. quare nil restat, nisi ut exdperiamur ultima et fortiter moriamur. ego certe iam egredior, et qui volet, praecurrentem me et in medios Scythas irruentem sequatur; quicunque id non potestis ant non vultis, nec porta egrediamini." itaque extemplo porta, quae ad lacum armatus exit, murosque celeriter praetergressus, postquam paullulum declinavit, a tergo iugum conscendit. nam ad apertum cum

ΒC

1. κατὰ σκυθῶν G. 5. πλείονας CG. ζωγρίας AG. ὁποῖος G. 10. παραλαβόντας om. Α. non male. κάστρου χοιροβάκχου Α. 14. ὅπου : ἔνθα Α. 15. διελθεῖν ἤλπιζεν Α. 16. γε add. Α. 17. σκύθας καὶ αὐτοὺς Α, καὶ αὐτοὺς σκύθας G, καὶ Σκύθας αὐτοὺς 9. 18. προσπίπτουσε CG. ante οἱ μὲν add. PG καὶ, om. ΑC. ἄλλοι : οἱ G. καὶ om. A. 21. εἰς Χοιροβάκχους add. Α.

Scythis proelium suos secuturos se non esse intellexerat. primus ipse stricto gladio in raedios Scythas invehitur, et qui primus sibi obviam fit, prosternit; nec qui eum sequebantur milites, non omittunt pugnare. quo factum est, ut plerosque caederent, nonnuUos etiam caperent. dein ut solebat dolos intendere, Scytharuin vestibus suos induit, equosque Scythicos conscendere iussit; suorum equos et signa militaria una cum praecisis capitibus Scytharum hominibus certis asportanda in oppidum tradidit, dato negotio, ut se ibi praestolarentur. haec postquam ita conslituit, ipse cum siguis Scytharum militibusque, Scythicas indutis vestes, ad amnem prope a Choerobacchis descendit, qua traiecturos putabat Scythas istos a pabulando revertentes. qui cum hos ibi stantes conspicerent, Scythas et ipsos esse rati, incatile incurrunt: pars trucidantur, alii capiuntur.

Sub vesperam (erat autem sabbatum) cum captivis revertitur Choerobacchos, ubi posterum diem commoratur. illucescente altero die

3. εἰσήγαγε τὰς τῶν σκυθῶν σημαίας καὶ τοὺς ταύτας κατέχοντας A. 4. ἕκαστον τούτων om. Α. 5. παρεχομένους Α. 6. αὖθις· τούτων δὲ ὄπισθεν Α. 8. μετρίου αὐτὸς ἑπόμενος ἢν μετὰ τῶν ὑπ’ αὐτόν Α. 23. ὡς om. CG.

oppido egressus, bifariam divisis copiis, in primo agmine locat eos, qui Scytharum signa tenehant ; quos sequebantur captivi Scytharum, ab indigenis quisque ducti; capita atitem praecisa Scytharum alios rursus hastis fixa gestare sicque viam ingredi iussit. modico post hos intervallo ipse eum suis signisque Romanorum usitatis agmen claudebat. carnisprivii autem dominica Palaeologus, ut erat ad bellum impiger, ante ceteros Byzantio exierat; cumque celeritalem Scytharum probe nosset, non sine cura iter faciebat. ilaque aliquot ex famulis, quos comites habebat, intervallo praecedere, et canipos saltusque et vias circumspicere iussit, ut, si forte Scytharum aliqui apparerent, statim reversi nuntiarent. tali modo iter facientes, ubi in planitie, quae Dimylia vocatur, illos Scytharum vestibus indulos milites Scytharumque signa conspexerunt, reversi Scythas iam advenire edixerunt. Palaeologo e vestigio arma expediente, statim alter adest nuntius, qui affirmat, hos, qui Scythae viderentur, internallo modico, Ro-

BC D

2. μέντοι καὶ G. 4. γὰρ add. C. 8. καὶ οm. G. 13. τε om. G. 15. ὕπτιον: ἢπιον C et in margine P. 18. ὑπαντιῶντας G. 22. τὸ add. CG.

manorum subsequi signa et milites properantes. quod qui nuntiabant, partim assecuti errant rem, partim aberrarunt. nam id quod sequebatur agmen, ut habitu et specie, ita re ipsa Romanum erat, et imperator id ductabat; qui vero praeibant milites, ii quidem omnes Romani errant, sed verstibus induti Scytharum, quoniam partim eodem incedebant habitu, quo se imperatoris iussu ornaverant, cum Scytharum speciem ementiti verso Scythas fallerent, ut supra exposuimus; partim etiam imperator tum Scythico ornatu abutebatur ad fallendos nostros eludendosque, ut qui istis occurrent, perterrefierent, in Scythas sese incidisse rati, simulque militarem iis sine priculo moveret iocum, terrore mixtum. nam priusquam timerent aperte, animum rentibus terrorem iniecit. ac certeros quidem pavor invasit propter ea, quae simulate erant; Palaeologus autem, qui omnes rerum usu superaret Alexiumque in fingendis dolis sagacissimum cognosset, intellexit statim, fraudem hac Alexii esse, animumque et ipse receipt, et ceteros confimavit. iam vero etiam consanguineorum af-

Β 2. G et in margine P. 9. οὕτω — ἑώρων om. G. 12. οὔπω om. G. ἐπέτεμε G. an ἐξέτεινε? vid. annotat. 14. τὸ om. G. 20. τὸν αὐτοκράτορα G.

finiumque turba omnis, quae remanserat, nrhe exibaf, imperatorem ex pacto, ut sibi vidchatur, propere secuta. quippe adventus eorum post carnisprivium, quemadmodum supra diximus, tyrophagi hebdomade constitutus fuerat. sed priusquam urbe egressi essent, imperator victor iam revertitur; atque in ipso reditn obviam ei facti, non persuasissent sibi, imperatorem ipsum victorem esse, tam brevi partis tropaeis, nisi Scytharum capita hastis infixa conspexissent, ceterosque, qui ferro nondum occiderant, vinctos et manus post tergaligatos, alium post alium duci trahique. nam ceieritas expeditionis movit admirationem; praeterquam quod Georgium Palaeologum comperi, (nam qui praesentes tum erant, mihi enarrarunt,) conquestum esse, seque ipsum vituperasse, quod sero urbe profectus esset, neque bello una cum imperatore interfuisset, tantam ploriam inexspectata de Scythis victoria consecuto. nam particeps et ipse tantae landis esse magnopere cupiebat. in imperatore autem dixerit aliquis illud Deuteronomii tum quidem et perfectum et conspectum esse: “quomodo persequatur unus mille et duo fugent decem millia?" nam tantun non

C

3. om. G. II. αὐτὸν ὁρῶντες A. 12. τὴν τόλμαν om. A. 13. τὸ: τοῦ PG, τὸ CA. 14. ἔσκαιρον, καὶ ἀνύμνουν τὸν σωτῆρα, ὁ εὐεργέτης τοιοῦτον αὐτοῖς δεδωκότα ἄνακτα Α. 18. ἀπανταχοῦ om. CG.

solus illo tempore imperator Alexius, cum ingenti barbarorum multitudini sese obiecisset, totam belli molem ita sustinuit, ut ipsam erportaret victoriam. etenim si quis commilitones eius quot qualesque fuerint, reputaverit, et sic demum artes imperatoris et solertiam, cum virtute audaciaque coniunctam, barbarorum multitudini ac robori composuerit, solum hunc victoriam confecisse reperiat.

Ita tum temporis deus inopinatam hanc imperatori victoriam concessit. quem cum ingredientem Byzantii cernerent, admirati celeritatem, audaciam, dexteritatein moliminis victorianique subitam, laetari, laudibus efferre, exsultare ac deo gratias agere, qui hunc ipsis salutis auctorem defensoremque concessisset. Melissenus autem Nicephorus moleste haec ferens atque, ut sunt homines, laude aliena dolens, “ista, inquit, victoria gaudium quidem sine lucro nobis, at hostibus clolor sine damno est." ac sane Scythae, cum innumeri essent et per totum Occidentem dispersi, omnia depopulabantur depopulabantur, nec quidquid iis acciderat, impotentem eorum audaciam refrenavit. nonnunquam etiam oppida expuguabant, ne iis quidem vicis temperan-

καλουμένου Βαθέος ῥύακος, έν ᾧ καὶ τὸ ἐπ’ ὀνόματι τοῦ ἐν PB V. 179

1. post ἀγχοῦ add. PG ἀγρῶν, om. C. κωμοπόλεων om. G. 3. 10 om. G. 5. καὶ om. G. (5. παρῆν C, ἦν PG. 7. τούτου C, τοῦτο PG. 8. πρόδρομον P, πρόδομον G. ὀπισθόδρομον G. 9. lege ὑπερίσχυσεν. 12. ἀθρόους G. 14. οὐδὲ om. G. 15. κτισαμένου CG. 16. ἐπεὶ P, ἰπὶ G. 19. κτισάμενος G.

tes, qui urbi regiae adiacent, usque ad locum Bathyn Rhyaca dictum progressi; quo loco etiam Theodori, summi martyris, aedes est. multi eam adorandi sancti causa frequentabant quotidie; dominicis autem diebus tota piorum multitudo ad sacram illius poregrinabatur aedem, noctem diemque vel circumcirca vel in vestibulo vel in templi parte permanentes. tum vero haud sustinendus Scytharum imperus in tantum creverat, ut qui martyrein colere vellent, ne portas quidein Byzantii aperire auderent propter crebras Scytharum incursiones. haec a continente occidentali impcratori adversa contigere. nec vero mari res secure habebant, in summo versabantur discrimine, cum Tzachas, classe rursus parala, totam maritimam oram infestaret. his rebus imperator angebatur et dolehat, curarum undique quasi telis ictus. cumque nuntiatum csset, Tzacham iam, maiore classe ex maritimis oris coacta, et reliquis, quas ante ceperat, insulis devastatis, etiam ad occidentales regiones animum adiecisse, Scythisque missis legatis suasisse, ut Chersonesum occuparcnt, praeterea

CD P. 227

. ἐκ om. G. 6. ὁπηνίκα τὰς κριθὰς καταλάβοι om. P, add. CG et in margine P. 8. σφοδρὸς C. 15. μετεβάλλετο G, μετεβάλετο C. 18. ἔχοι C, ἔχῃ PG. 19. τὸν Νικηφόρον G. 23. ἐκεῖνοι G.

etiam Turcas, qui ex Oriente imperatori auxilio venerant, magnis pollicitationibus tentasse, ut foedus cum imperatore pactum violarent ad seque, iilo deserto, accederent, simulatque copiam pabuli comparasset, — haec igitur postquam imperator audivit, quoniam terra marique res admodum erant afflictae, hiemeque gravi occlusi plane exitus, ita ut aedium fores ne aperiri quidem possent propter vim nivis, (nam plurima tum delapsa erat et quantam nemo antea vidit ,) per litteras, quantum poterat, mercenarios undique milites cogere nitebatur. sole autem ad verni aequinoctii cardinem progresso, ubi et pax a coelo fuit et maris ira deferbuit, optimum factu duxit, hostibus ab utraque parte instantibus, loca maritima petere, quo simul et mari advectis hostibus et qui a continente urgebant, faciie obsistere posset. statim igitur Nicephorum Melissenum caesarem missis legatis dicto citius Aenum petere iussit; nam per lilteras iam antea ei mandaverat, ut quam plurimos posset milites conscriberet, non

2. lege καταλέγειν. 10. ὅλου: exspectabam Εὔρου. vid. p. 450 A. κοίτην om. G. 13. κατὰ: καὶ G. 16 ὑποδείξω ὂν αὐτὸς P, altero ordine G. 17. lege τούτου, ut supra 153, 17. 228, 8. 323, 10. 18. τὴν add. CG, om. P. 19. συνείπετο αὐτῷ G.

veteranos, quippe quos in praecipuis Occidentls urbibus disposnlsset, ut praesidio iis essent, setl partim tirones colligeret cum ex Bulgaris tum ex nomadibus, quos Blachos vulgari lingua vocare solent, aut si qui alii aliunde se oirerrent equites peditesqne. ipse, arcessilis e Nicomedia quingentis illis Gallis efiuilibus, a Flandriae comile missis, una ciim necessariis Hyzantio egressiis, Aeniim conteudit. ibi Daveni conscendit, et urbeni praetervectus, Euri fluvii situm totumque alveum exploravit ab utraqne parte, et postqiiam cognovit, qui lociis castris metandis aptissirnus esset, rediit; deiu noctu convocalis centurionibus, de fluinine et utraque eius ripa exposuit, significavitque cupere se, ut postridie secum ipsi, traiecto fluvio, omnem viserent campuin; fortasse qnem monstratunis esset locum, haud ineptum castris visum iri. assentientibus cunctis, ipse, simul illuxit, primus fluvium traiecit; copiae mox seculae siint universae. postquam una cum centurionibus itcrum ripas fluvii et cainptini iinmineuteui

P. 228B

2. lege ἔχων. 3. ὁμοῦ add. C, om. PG. 6. τὰ τῶν Σκυθῶν πλήθη G. 10. malim τούτου. περὶ om. PG. add. C. 11. παραπλεύσας G, περιπλεύσας P. 12. διὰ τοῦ στομίου om. G. 16. ὅλως CG. 18. Κομμανικὸν G hic et infra. 20. σκεψάμενος: δεδιὼς A. δὲ : lege γὰρ. 21. τὸν om. CG. ποιήσονται A.

histravit, locnmqiie castris delectum ostendit, (prope aberat ah op- pidulo, quod Choereni indigenis appellatur, una ex parle fluvio, altera palude munitus,) quoniara omnibus simul ducibus satis Grma munitio videbatur, fossa quam primum ducta, totum illic collocat. ipse cum peltastarum numero idoneo Aenura revertitur, ul Scytliarum ab ista parte invadeutium impetus reprimeret.

Sed qui in castris ad Choerenos erant, cum innumerabilia Scytharum agmina appropinquare comperissent, id imperatori nuntiant, Aeni adhuc commoranti. is statim navigium conscendit, et maritimam praetervectus oram fluviumque per ostia ingressus, ad castra suorum pervenit. quos cura ne minimae quidem parti Scytliarum pares sensisset, consilii inops erat et timore affligebatur, quoniam non habebat, qui sibi subveniret, quantum horaines prosnicere possunt, neque tamen animo concidit ignavumque se praestitit, sed mulla secum cogitationum aestu volvebat. quarto abhinc die ex altera parte procul vidit Comaaorum exercitum quadraginta fere mil-

oCD

1. ἡ G. 4. προαγωγοὶ CG. Τογορτᾶς CG. 8. γεγονότες καὶ πολέμιοι G. 9. lege προξενήσειαν. 12. μετακαλέσασθαι C, μετακαλέσεσθαι PG. 15. ἔταξε Α. εὖωχηθέντας μετὰ ταῦτα om. A. 18. δ᾿ A. 19. τὰς πίστεις παρασχόμενοι om. A. 20. Πατζινακῶν: Σκυθῶν Α.

lium iam adventantem. nempe veritus, ne et ipsi, Scythis coniuncti, exitiosum Romanis bellum inferrent, (nec sane quidquaiu nisi internecio hinc exspectari poterat.) eos sibi conciliandos statuerat; nam ipse eos arcessiverat. duces Coiuauoruin erant cum multi alii, tum primi omnium Togortac, Maniac ceterique viri fortissimi. multitudine vero adventantium iam Comanorum conspecta, cum, quam mobili essent animo, dudum nosset, veritus est, ne ex sociis hostes atque adversarii facti, maximam sibi cladem inferrent. itaque cum tutius arbitraref tir, hinc cum exercitu toto revcrsuin fluvium rursus traiicere, tamen prius duces Comanorum arcessendos statuit. qui continuo ad imperatorem se contuleruut, ipse etiam Maniac, licct serius reliquis, ut qui initio colloquium detrectasset. luagnificum iis convivium parari iussit, lauteque epulatos ubi beuigne salutavit ac variis ornavit muneribus, iusiurandum et obsides poposcit, fraudiilcntiam eorum Buspicatus. lebenter, quod iussi sunt, faciunt, fideque data, petunt, ut sibi cum Patzinacis confligere tribus diebus liceret; quodsi deus

V. 181 P. 229 B

1. δώῃ αὐτοῖς G. 4. βουλητὸν Α, βουλευτὸν PG. 5. ἀφαιρεθησομένους CG. 6. ὁ θεός PG, θεός C. 11. δραστηριώτατος CG. γνώμῳ G. 14. καὶ Μιχαὴλ G. 16. Ἀδριανὸν C, Ἀνδριανὸν PG.

victoriam sibi concederet, praeda omni bifariam divisa, alteram partem imperatori se redditnros. imperator non tribiis solum, sed decem integris diebus Scythas, utcunque vellent, vexandi potestatem fecit, et quam capturi essent praedam, victoriam deo annuente, eam iis concessit universam. ceterura Scytharum et Comanorum exercitus loco non movebant, Comanis iaculando Scythicas copias lacessentibus. triduum nondum abierat, cum imperator arcessitnm Antiochum, virum nobilem et stronuitate animi plerisque antecellentem, pontem aedificare inssit. pons ubi celeriter navigiis per Jongissimas trabes coniunctis factus est, Michaelcm Ducam protostratorem, uxoris fratrem, suumque fratrem Adrianum, magnum domesticum, arcessivit, iisque mandavit, ut ad ripam fluvii consisterent, neve sinerent promiscue equites peditesque transire, sed pedites prius ab equitibus segregatos, et plaustra cum sarcinis mulosque clitellarios. transgressis igitur peditibus, Scytharum et Comanorum copias metiiens eorumque clandestinas incursiones suspectans, fossam summa celeritate duxit, intra quam

1. εἶτα om. CG. 6. lege ἀπό τε. τὸν P. lege ἐπισάξαντας. ἐπεισάξαντας — αὐτοκράτορα om. CG. 7. σκευὰς, καὶ τὰ πρὸς χρείαν ἅπαντα σπουδαίως libri. interpunctionem mutavi. 10. ἀποσπορὰς CG. lege ἀποσπάδας. vid. 209, 19. δὲ τῶν G. 11. τοὺς πλείστους G. 16. τῆς Αὐγούστης P in margine, αὐτῆς PG. 17. ἐπέσκηψε P in margine, ἔπεμψε PG. 19. Μελισηνοῦ C.

omnes collocavit; dein equites quoque traiicere inssit. ipse in ripa fluvii traiicientes liistrabat. Melissenus autein secunduin niantlata, qnae ab iniperatore per litteras antea acceperat, ciim copias iindique collegisset, et ex vicinia poditcs abduxisset, qui plaiistris, a bubus tractis, impedimenti alque ad victuin necessaria oninia apportarent, eos diligenter ad iniperalorein miserat. qui cum tantum accessissent, quantum oculi prospicere possunt, Scytharum pars plerisqiie in imperatorem invehi videbatiir; atque erat etiam, qui digito adventantes commonstrans, quovis piguore eos Scythas esse contenderet, quod im imperator pro certo haberet, neque tantae multitudini par eset, consilii iuopia laboravit. itaqiie Rodomerum, nobilem hominem ex Bulgaris oriundum et materno genere ipsi Augustae matri meae propinquum, exploratum misit, quinam isti essent, is celeriter re perfecta, redux missos a Melisseno esse dixit. summo indc affectus

BV. 182 C

1. γεγενημένην G. 4. διεπέρασεν CG, διεπέρασαν P. 9. καὶ add. A. οὖκ add. C. ἑκατέρων τῶν στρατευμάτων A. ὅμως: τέως Α. 12. τὰς om. G. 13. τῆς om. G. 22. αὐτοῦ add. AG.

gaudio imperator, ubi advenientes paulisper praestolatus est, fluvium cum iis traiecit, vallique circuitu celeriter aucto, reliquo exercitui recentes copias adiunxit. Comani autem in euin extemplo locum, unde imperator toto exercitu traiecerat, accesserunt ibique castra posuerunt. postridie iniperator inde movens ad vadum fluvii inferius, quod Philocali indigenae appellant, cum in Scytharum copias haud exiguas incidisset, acrem commisit pugnam. licet multi utrimque occubuissent, palmam tamen imperator reportavit, Scythis funditus victis. tali modo pugna (inita et exercitibus ad castra reversis, ibidem Romani pernoctarunt; sole orto inde profecti, ad locum Lebune nominatum minatum pervenerunt. collis est planitiei imminens. eum imperator conscendit. quoniam vero exercitui toti capiendo collis non erat, ad radices eius fossam duxit vallumque idoneum, ibique copias collocavit. eo tempore Neantzes transfuga imperatorem rursus adiit paucis cum Scythis. quem conspicatus imperator, prioris perfidiae eum

1. καὶ add. CG. 2. σιδηρόδετον Α, σιδηροδέτην PG. 4. τὸν om. G. 6. ἀλλά καὶ πρὸς τὸν βασιλέα ἔπεμπον A. ἠρέμουν πέμποντες G. τὰ om. G. 7. τὸ δολερὸν αὐτῶν στοχαζόμενος A. 8. προσηκούσας ἐποιήσατο τὰς ἀποκρίσεις A. 11. ἀμφιβόλως A. τὰς om. G, τἀς μετὰ τῶν A. 13. ἀναβαλλόμεθα G. 14. ἐπιπλέον A. 15. ἀρνειοῦ C. 16. ἀκούσας ὁ βασιλεὺς A. καὶ om. G. 20. τοὺς ἡγεμόνας C, ἡγεμόνας P, τοὺς ἡγεμόνας μετακαλεσάμενος G.

admonuit, aliisque quibusdam exprobratis, in vincula una cum ceteris coniecit.

5.Atque haec quidem imperator; Scythae autem ad ripas Mauropotami, qui dicitur, subsidentes, Comanos clam aggrediebantur inque societatem vocabant; iidem tamen missis ad imperatorem legatis pacem petere non desistebant. hic cum dolosa eorum consilia perspiceret, responsa eiusinodi dedit, quibus animos eorum suspenderet, quoad, quos Hoina exspectabat mercenarios mililes, advenirent. Comani autem, cum ambiguae Patzinacarum promissiones essent, nequaquam in partes eorum transierunt, sed vespere haec imperatori gnificarunt: “quo usqne pugnam differamus? scito, diutius nos expectaturos non esse; sed oriente sole ant liipi carnein aut agni " quibns auditis imperator, cuiu proinpttiin Coiiianornm animnm perspiceret, proelium diutius non distulit; sed armis plane decernendum ratus, illis proximo die cum Scythis conilictnrnni se esse

1. διακηρυκτεῦσαι P, recte CA. 2. ταμιευθέντα om. Α. 6. τολματίαι PG, recte C. 7. ἀρεμάνειοι G. 11. ποιησάμενος G. 12. ἀλλὰ τὰ αὐτὰ πάντας πράττειν ἐβούλευε. τὸν ἥλιον ἦν ὁρᾷν τοῦ ὁρίζοντος ἤδη δύνοντα · τὸν δὲ αὐτοκράτορα δεόμενον πανστρατί. καὶ οὐχ ἰνὸς ηὔχετο λείποντος, ἄλλα πάντων λαμπρὰν τὶν δέησιν παρεχομένων Α. 15. ἦν om. G, 18. τοῖς om. G. πήξαντες add. Α. 19. δυνάμενος εἶχε P, εἶχε δυνάμεως G, δυνάμεως εἶχεν Α. ἀνῆψαν Α, ἀνῆψεν PG.

promisit. ipse convocatis statim centurionibus ceterisque ordinum ductoribus mandavit, ut per castra universa proeliuni in posterum diem indicerent. verumeninivero licet haec ita constituisset, tamen innumerani Patzinacarum Coraanorumcjue multitudinem reputans metuebat, ne utrique arma coniungerent. haec cum imperator animo versabat, advenerunt ad eum montanarum regionum incolae bellicosi ac fortes, numero quinque fere millia, qui operam ultro suam offerebant. cumque procrastiuare proelium diutius non posset, dei opem imploraturus, occideute soleprecationem praeivit pompa facibus ardentibus hymnorumque cantu; nec universum exercitum quiescere passus est, sed prudentiorihus, ut idein facerent, suasit, agrestioribus praecepit. ibi tum, etsi sol occiderat, aerem cerneres illustratum, non unius quasi solis lumine, sed innumeris aliis sideribus lucem fundentibus. omnes enim milites faces candelasque cereas, pro eo ut cuiusque facultates fere-

DP. 232 B

2. θεόν τὸν δεσπότην G. 13. φάραγγος PG. in margine, φάλαγγος PGA. 14. καλουμένου C. 18. ὁ Δαλασσηνὸς κατῆρχον G, Δαλασηνὸς C. 21. ὁρῶντες τὸν αὐτοκράτορα A.

bant, summis hastis fixas accentlrrant. preces autem, ab exercitu sursum missae, ad coeli, arbitror, verticem vel, ut verius dicam, ad ipsuni deum peueir-irunt. atque hinc meo quidcm iudicio probari potest imperatoris religio, quod hostes sine divino auxilio aggredi noluit. non enim in viris ille, non in equis, non in machinis bellicis fiduciam coilocabat, sed in divino nuinine oninem spem positam habebat. haec igitur usque ad raediain acta sunt noctem. dein postquam paullulum quietis cepit, surrexit levemque armaturam gravioribus instruxit armis; nonnullis etiam, quoniam ferruin non suppetebat, thoracem et galeam, ex sericis eiusdcni coloris confecta, induit. prima luce armatus, postquam signum tuba dari iussit, e vallo procedit; et infra Lebunium, quoddicitur, (locus hic est * * *) diviso exercitu, turmatim milites constitnit. ipse in fronte aciei stabat imperator, Martem spirans; dextro laevoque cornibus Palaeologus Georgius et Constantinus Dalassenus praeerant. a dextra Comanorum Monastras cum suis in armis stabat: siquidem Comani imperatorem ordines explicantem conspicati, suas itidem copias armarant et arbi-

1. οὐτζᾶς A. 3. γοῦν: γὰρ οὖν G. 8. ὅλως A. 19. ἔσπευδον G. 10. ἐν ταὐτῷ om. Α. 12. τὴν κατὰ τῶν σκυθῶν Α. 13. Σκύθης: συνήθης C 20. παραχωρήσαντες G. ἀναπείσουσι A. 21. αὐτῶν Α et in margine G, αὐτὸν PG. φρονῆσαι G, φρονεῖν· τῷ τὴν βασιλικὴν A.

tratu suo aciem instruxerant: a sinistra eoriindem Uzas; occasum versns Ubertopulus cum Gallis. ita postquam exercitum imperator plialangihus quasi muniit tnrmisque constrinxit, classicum iteriim cani inssit. Hoinani, cuin infinitam Scytharum multitndinem et innumera plaustra, quae raoonium loco ipsis essent, metuerent, deo omnium rerum domino uno ore invocato, veheinentissimo impetu pugnam capessiverunt, imperatore ante oinnes praecurrente. iunata autem cum Romana acies esset, totusque exercitus et ipsi etiain Comani velut signo dato eodem oinnes momento in Scjthas irruerent, iniminens exitinm auguratus unus e ducibus Scytharuin, siiae prospicere salnti statuit, paucisque assumtis, Comanos transfugit, ut qui eadem uterentur lingua. nam licet et ipsi strenue contra Scythas pugnarent, tanien fidenti animo, potius quam Romanos, hos adiit, quos apud imperatorem precatores fore speraret. quo imperator animadverso, veritus, ne ad Comanos alii quoque transirent iisque persuaderent, secum ut facerent, ac mutata voluntate, in Romanam aciem invehe-

C 2. καταστοχάζασθαι PG, recte C. 4. μετὰ : an κατὰ? 5. lege προσχωρησάντων. 6. θεάσασθαι AG, θεᾶσθαι V. Ρ. 14. ὑπὲρ. AG, πέρι P. 16. καὶ μεταπεμψάμενος Α. ἀγρώτας ἀσκοὺς πληρεῖς ὑδάτων ἀγαγεῖν. τοῦτο οὑν ἐποίουν. καὶ ὁ μὲν δι’ ἀμφορέως A. 17. lege ἐπισάξαντας. 21. τύχοιον ΡG, τύχοιεν CA.

rentiur: statini, qua erat celeritate in perspicipndis iis, quae conducerent, signifero regio praecepit, iit ctiiu vexillo, quod manibus tenebat, ad castra Comauorum consisteret. Scytharum autem acie iam soluta, ubi coninnctim uterque exercitus conflixit, tum vero caedem cerneres, quantam nemo unquam vidit. itaque magna Scytharum strage facta, ut qui destituti plane essent divino auxilio, nostri, vehementi et assidua armorum vibratione defessi, impotum remiserunt. imperator in niedios invectus hostes, totas conlurbabat phalanges, caedens obvios, procul stantes minacibus percellens vocibus. sed ubi animadvertit, solem supra vertices pugnantium radios fundere, cum meridies iam esset, tale quid providit. misit, qui rusticos iuberent utres aqua implere, iumentisque impositos apportare. quos conspicati, etiam qui non iussi erant accolae, idem faciebant iisque, qui Scytharum vexationibus se liberabant, aquam utribus alii, amphoris et quae forte ad manum erant vasis ministrabant. milites, aqua

D P. 234

1. ὕδατι ἦσαν τοὺς τῆς δεινῆς σκυθῶν χειρος αὐτοὺς ἀπαλλάττοντας Α. οἱ δὲ στρατιῶται ἄκος τὸ ἀπὸ τοῦ ὕδατος ἐπισπάμενοι, πάλιν τῆς μάχης Α. 5. μὴν ἀπρίλλιος εἰκοστῇ A. 7. ἡμέραν τὸν μάϊον οἱ σκύθαι τὸν μάϊον AG. 10. ζωγρίαν Α , ζωγρία PG. ἐλείφθησαν G. 11. τὴν om. P, add. CAG. 13. scribe τοῦ Βυζαντίου καλώδια. καλώδια C, κάλως διὰ PG. 14. ἄχθιεν G.

hansta, proelium repetebant. ibi tum novum cerneres spectaculum, cum gens non decem quidem millium hominum, sed omnem excedens numerum, eo ipso die cum mulieribns liberisque ad internecionem tota deleretur. fuit hic vicesimus nonus Aprilis dies, hebdomadis tertius. hinc carmen Byzantiis iactatum : “unum ob diem Scythae Maium non viderunt.” solis occasu, cum essent omnes ferro interemti, ne liberis quidem matribusque exceptis, multi etiam capti, imperator receptui cani iussit inque castra reversus est. ac mirabilis sane hic exitus erat, praesertim reputantibus, quam qui olim in Scythas profecti sunt Byzantio, funes loraque emercati, quibus captos Scythas vincirent, contraria passi sint, ipsi a Scythis capti vinculisque constricti. verum id illo tempore accidit, quo ad Dristram cum Scythis pugnatum est: tum spiritus Romanorum fregit deus. postea autem, in quibus dicendis nuuc versamur temporibus, cum summo eos affe-

3. τι add. C. 6. τῶν δὲ Α. ῥωμαϊκοῦ καὶ κομμανικοῦ Α, καὶ τοῦ ῥωμαϊκοῦ G. 8. ἐπιδόντος G. 9. συνέσιός τις καλούμενος δυσχεραίνων εἱστήκει Α. καινὴ om. AG. 11. πλείους CG. ἔχει Σκύθας δεσμώτας G. 11. ἐστιν ἡμῶν G. 14. ἀκινάκεις Α, ἀκινάκας PG. 17. ἰδὼν Α. 18. δὲ AG. 19. ἀνιστάμενον A. ὀργῆς αὐτὸν Α. 21. ἅπαντας G.

clos timore cerneret ct de saltite sua desperantes, quippe tantae multitudini impares, praeter exspectationem victoriam dedit, ita ut et vincirent Scythas et trucidarent et captos ducerent, immo etiam (nam tale quid etinm in minoribus proeliis haud raro usuvenit,) universam gentem multitudine innumerabilem funditus delerent uno isto ac solo die.

Digressis in suas quibusque stationes Comanicis Romanisque copiis, cum imperator prima face ad coenam iturus esset, indignabundus quidam, Synesius nomine, adstitit et “quid hoc, inquit, sibi vult, et quae isla nova agendi ratio est? unusquisqne militum ad triginta et amplius Scythas captivos tenet; Comanorum multitudo prope adest. quid si indormierint milites, ut par est, tantis exantlatis laboribus, et Scythae alter alterius vincula solverint , strictisque gladiis eos confoderint? quamobrem plerosque barbarorum quamprimum trucidari iube.” at imperator truci vultu “etsi Scythae, inquit, tamen sunt ho-

1. τόπον καταθέσθαι G. 3. εἴτ' ἐκ Α. 4. ὁμῶς correxi , ὅμως codlces. ὡς oni. G. 5. βασιλεὺς κατὰ τὴν πρωίαν ἀκηκοὼς Α. 8. τὸ: γὰρ A. ii. τοιαῦτα G. 15. καὶ acld. A. 16. αὐτῶν CAG , αὐτὸν Ρ. 18. φεύγων oni. G. ly. σωμάτων oni. Α. ἀΠάρας τῶν χοιρηνῶν ἐκεῖσε γὰρ ὁ πόλεμος ἐγεγόνει) ἐπὶ τὸν τόπον τὸν καλὰ δ. καλούμενον ἔρχεται Α.

mines ; etsi hostes, tamen misericordia nostra digni. tibi vero, ne- scio, qiiid in nientem venerit ita deliranti?" instantem nlterius ira- tus dimisit ; tum edicto per castra promulgato admonuit milites, ex- iierent Scythas armis, eaque coUecta omnia uno in loco deponerent, captivos ipsos diligenter custodirent. his ita provisis, securus reli- j quum transegit noctis. circa mediam autein noctem, divino impnlsu, αν qno alio casu, incertum : eodem momento veluti signo dato ferme iiniversos Roniani trucidant. quod ubi imperator exorta luce audi- vit, suspectuin extemplo habet Synesium. arcessitum de scelere com- pellat, et atrociter rainitans, "huius quidem, inquit, tu auctor es φαψινορις." hic licet iuraret, se inscio id factum esse , tamen vinculis eura constringi iussit; nam "discat, inquit, quautum mali vei sola ha- beant vincula, ne posthac de hominibus isto modo statuat." et fortasse etiani castigasset eum , nisi cognati et affines imperatoris, lumines nobilissimi, intercessissent pro eo coniunctis precibus. Conianorum .autem plerique veriti, ne quid mali etiam sibi imperator noctu strue- ret, praeda oraai sumta, Danabium versus iter ingressi suut. ipse

Β V. 186C

2. ἀπερχόμενον C, ἀπερχόμενος PG. 4. τὴν τῶν CG. 9. ὁπόσα: πάντα τούτοις ἀνῆκε, πρὸς τὴν τῶν συμφωνηθέντων αὖτοῖς ὁλκὴν Α. 11. ἡμιόνους ἐπισάξας Α. posterius recepi, ἐπεισάξας PG. 16. πεφευγότων P in margine. δέ γε καταλειφθέντας εἱστία Α.

illucescente die, cadaverum foetorem defugiens, inde profectus, in locum se contulit, cui Caladendra nomen est, qui octodecim stadiis a Choerenis distat. eo tendentem Melissenus convenit; neque enim pugnae tempore adesse potuerat, multitudine illa recens lectorum ad imperatorem mittenda occupatus. ambo amplexibus ac gratulationibus, ut assolet defuncti, in reliquo itinere de iis, quae in pugna cum Scythis commissa acciderunt, confabulati sunt. ad Caladendra ubi perventum est, imperator de fuga Comanorum certior factus, quae ipsis concesserat pacto, iumentis imposita ad eos misit, mandans, ut itinere accelerato vel ultra Danubium, si possent, eos assecuti, munera traderent. quippe grave ipsi semper videbatur, non solum mentiri, verum etiam in mendacii suspicionem incidere: de cuius turpitudine orationem sat longam ad omnes habuit. sed haec de fugientibus; ceteros, qui remanserant, per diem reliquum accepit lautissime. neque tamen praemia debita tum temulentis danda censuit, sed cra-

D 3. κατὰ CA et in margine Ρ, παρὰ PG. τὴν alterum om. Α. 4. αἰτησαμένων: καὶ τὸν ἰωαννάκην δοὺς διασῶσαι τούτους μέχρις αὐτοῦ ζυγοῦ, οἴκαδε τούτους ἀπέλυσεν A. 5. τὰ om. G. 6. Ιωανάκην C. τῇ ἀνδρείᾳ καὶ τῇ G. 8. Ζυγοῦ scripsi. vid. p. 345 Α. libri ζυγοῦ. 9. post προνοίᾳ punctum posui; libri uno tenore προνοίᾳ πάντα. 10. τελέσαι τὸ alternm om. G. 12. σκυθῶν οὕτω· κἂν Α. 17. an ἅπαντα? 18. ὁ om. G. 19. ἡ prius om. G.

pulam edormire sivit, quo mente recepta beneficii sensum haberent. itaque postridie eius diei convocatis omnibus, non ea solum, quae pollicitus erat, sed multo plura persolvit. sed cum domum eos dimittere vellet, veritus, ne in reditu praedabundi oppidis viam adiacentibus haud parvam calamitatem inferrent, obsides iis imperavit; vicissim et ipsis securitatem itineris petentibus, Iohannacem comitem dedit, fortitudine ac prudentia praestantem, cui omnium rerum procurationem incolumitatemque Comanorum commendavit, usque dum ad Zygum pervenissent. atque ita quidem imperator divina plane providentia. omnibus igitur abunde persolutis, ipse triumphans Byzantium revertitur, Maio mense. hactenus de bello Scythico; licet ex multis pauca tantummodo narraverim, Adriaticum quasi mare summo digito tangens. nam splendidas imperatoris victorias ac leviores hostium clades singulaque ab eodem praeclare gesta et quanta arte, quae interim acciderant, malis se expediverit, haec omnia verbis aequare nec Demosthenes alter posset, nec universus oratorum

3. οὐ πολλαὶ: τότε καὶ ὁ ἀριέβης A. 4. Ἀρχιέβης G. 6. ἀρεμάνειοι G. 7. ταυτηνὶ om. Α. 10. ἐκρίθησαν CG. 13. ὁ αὐτοκράτωρ μανθάνων G. 14. αὐτοὺς: lege τοὺς. 14. ἡμετέρας G. 19. ἅπαντας: excidit fortasse τοὺς λογάδας. 21. μεγαλουπόλεως C. προμηθευσάμενος G.

chorus, neque si Academia tota Stoaque ad celebrandas Alexii res gestas convenirent.

Non multi dies effluxerant ab imperatoris in palatium reditu, cum detecta in eum coniuratio est Ariebis Armenii et Ubertopuli Galli, nobilissimorum fortissimorumque hominum, qui multitudinem non contemnendam in partes suas traxerant. aderant testes et rem libere profitebantur. convicti cum essent insidiatores, bonorum publicatione et exilio multati sunt, capitis poenam, legibus praescriptam, remittente imperatore. iam cum imperator fama Comanos irruptionem fecisse accepisset, ab altera autem parte Bodinum et Dalmatas, foedere rupto, incursionem in fines nostros meditari, incertus erat animi, utri prius adversariorum occurreret. tandem satius duxit, contra Dalmatas primum arma parare, vallesque nostros inter et illorum fines sitas occupare et, quantum fieri posset, munire. convocavit igitur primores omnes aperuitque consilium; quod cum probatum esset omnibus, urbe egressus est, Occidentem placaturus. celeriter Philip-

P. 237 B

3. διαβεβαιούμενος CG. 14. ἐπιμελόμενον C. 15. τοιαῦτα C, ταῦτα PG. 18. ἐφ᾿ ᾧ — ἀσφαλίσασθαι om. CG. 20. ἀναδιδάξαντα G. 21. Βουλκάνον G hic et infra.

popolin pervectus, a Bulgariae, qui tunc erat, archiepiscopo de Dyrrhachii duce, Iohanne, sebastocratoris filio, litteras, accepit, quae hunc defectionem moliri affirmabant. quo nuntio allato, diem noctemque laboravit, partim propter illius patrem detrectans inquisitionem rei, partim veritus, ne, quod fama ferebat, evaderet. cumque iuvenis esset Iohannes, qua aetate impotenti plerosque animo esse norat, metuebat, ne seditione is mota, intolerandi doloris utrique, et patri et patruo, auctor foret. itaque omnem statuit operam dare, ut consilium illius impediret; nam iuvenem diligebat quam maxime. arcessivit igitur magnum tum temporis hetaeriarcham Argyrum Caratzam, genere quidem Scytham, sed prudentissimum hominem et virtutis verique studiosum eique duas tradidit epistolas, quarum altera ad Iohannem in hunc sensum scripta erat: “maiestas nostra certior facta, barbaros per clusuras in imperium irrupisse, Cpoli egressa est, ut Romanorum fines turaretur. itaque opus est etiam te ad me pervenire, ut de provinciae, cut praees, statu referas. vereor enim, ne Bolcanus infesta adversus nos moliatur. praeterea de Dalmatiae re-

C D P.238

7. lege ἐπαρήγοντος. μὲν οὖν G. 8. διελάμβανε γραφὴ G. 11. ἐξεληλύθαμεν G. μεταιχμίῳ G. 20. ἀπελθόντα om. G.

bus certiores nos facias velim atque de ipso Bolcano, num stet pacis conditionibus. siquidem haud laeti de eo quotidie ad me perferuntur nuntii. cuius consiliis, ubi certi aliquid ex te cognoverimus, melius poterimus occurrere; te vero, mandatis instructum, in Illyricum remittemus, ut ab utraque parte impetu in hostem facto, victoria, deo iuvante, potiamur.” haec ad Iohannem perscripta erant; alterius epistolae, ad nobiliores Dyrrhachii cives datae, argumentum hoc erat. “de Bolcano bellum in nos rursus parante certiores facti, Byzantio egressi sumus, ut montium angustias, quae nostros Dalmaticosque interiacent fines, praesidiis firmemus, simul etiam probe cognoscamus, quid ille et Dalmatae agant; cumque eam ob causam opus esse duxerimus, ducem vestrum, carissimu, nostrae maiestatis nepotem, isthinc ad nos evocare: hunc, qui nostram vobis epistolam reddet, ad vos misimus ducemque creavimus. itaque accipite eum et ipsi, atque in omnibus, quae praescripserit, obsequium ei praestate.” has epistolas cum Caratzae tradidisset, mandavit, ut, eo advectus, prius Iohanni epistolam redderet; quem, si sua sponte obtemperaret, cum

1. αὖθις om. G. ἀντιτείνῃ et πείθηται PG, alterum C. 11. ἐπιτάξας ἡσυχάζειν G. 17. μὲν ὁ G.

pace dimitteret; ipse curam provinciae susciperet usque ad reditum illius. sin recusaret et parere nollet, primoribus Dyrrhachiensium ad se vocatis alteram epistolam ostenderet, ipsorumque auxilium exposceret ad Iohannem comprehendendum.

His cognitis sebastocrator, qui Cpoli degebat, sine mora urbe profectus, duorum dierum totidemque noctium itinere Philippopolin pervenit. dormiente imperatore, in tabernaculum regium sine strepitu ingressus, in altero lecto somno se dedit, postquam manus signo imperatoris cubicularios, ut quiescerent, monuit. experrectus imperator, ubi fratrem praeter opinionem vidit, quietus tum quidem mansit, quique aderant, vetuit et ipse strepere. tandem cum sebastocrator, somno itidem solutus, imperatorem fratrem exsomnem cerneret, atque hic vicissim alterum, ambo se invicem amplexi et osculati sunt. dein rogante imperatore, quae causa eius adventus esset, Isaacius “tua, inquit, causa veni.” tum ille: “fraustra tantum itineris laborem suscepisti.” ad haec sebastocrator tum quidem nihil respondit; sed exspectavit, quid nuntius, quem Dyrrhachium miserat, refer-

B 8. σκηνὴν G, σκηνῇ P. 15. ἔχῃ G. 20. Ἀνδριανὸν G hic et infra. 21. δὲ om. C.

ret. nam sparsos de filio rumores ut audiit, brevi exarata epistola eum illico ad imperatorem tendere iusserat; se quoque Byzantio festinare Philippopolin, ut, quae res postularet, imperatorem fratrem doceret crimenque dilueret. ibidem eius se adventum praestolaturum. itaque digressus ab imperatore, in assignatum ipsi tabernaculum se contulit. brevi post missus ad Iohannem tabellarius accurrit, Iohannis adventum nuntians. tum vero Isaacius, e suspicionis sollicitudine ad maiorem erectus fiduciam, iraque incensus in eos, qui primi nomen filii detulerant, magno animi motu imperatorem adiit. is conspicatus fratrem, quanquam causam statim intellexit, tamen quomodo haberet, percontatus est. “male, respondit ille, idque propter te." nempe cohibere iracundiam prorsus non didicerat; immo efferebatur vel simplici, si forte, verbo. praeterea addit: “neque tamen tuae maiestati tantum succenseo, quantum huic (Adrianum digito monstrabat) calumnianti.” ad haec mitis ille ac suavis imperator nihil omnino reposuit; norat enim, quo modo exardescentem fratris iracun-

V. 189CD

1. κατὰ CG. 2. αὐτοῖς C, αὐτοὺς Ρ, αὐτοὺς προσηκόντων G. 9. ὁ om. G. 12. ἐλεύθερον G. 14. ἐμὸν ἀδελφὸν G. 17. ἐρρέθη C, εἰρήθη G. 19. ἴσον CG. κατευνασθέντα G. 21. τῷ G, καὶ P. πρότερον ὁμιλήσας πολλὰ G.

diam sedaret. considentes igitur ambo, una cum Melisseno Nicephoro caesare nonnullisque aliis, sanguine et affinitate iunctis, soli de crimine Iohannis colloquebantur. ubi autem Melissenum fratremque suum Adrianum oblique in filium invehi sensit, effervescenti iterum impar comprimendae irae, Adriano truci vultu comminatur, vulsurum se ipsi barbam atque ita tractaturum, ut in posterum non conaretur propalam mentiendo talibus imperatorem propinquis orbare. interea Iohannes advenit, et statim in regium tabernaculum admissus, quae in eum dicta erant omnia, audiit. neque tamen in quaestionem adducitur; sed reus adstat liber, imperatore haec ad eum verba faciente: “patrem tuum, meum fratrem, respiciens, ne audire quidem sustineo, quae in te coniecta crimina sunt. esto igitur animo securo, ut antea.” haec omnia intra regium tabernaculum acta sunt, solis propinquis praesentibus, extraneo nemine. tali modo sopitis, quae vel falso insimulata vel meditata etiam fuerant, Isaacium fratrem sebastocratorem una cum Iohanne filio arcessivit, multaque cum utroque

P.240 B

1. ἀνακοινωσάμενος G. 2. φησὶν om. G. 5. τὸ prius om. G. τῇ om. G. 9. ὀμβριμοεργὸν P, ὀβριμοεργὸν CG. 17. ἑαυτοῦ G.

Iocutus, sebastocralori “tu quidem, ait, salvus in urbem revertere, et quo loco res nostrae sint, matri renuntia. hunc vero (Iohannem digito monstrabat) rursus, ut vides, Dyrrhachium dimitto, ut provinciae suae curam gerat." ita discedentes, alter Byzantium postridie iter iniit, alter Dyrrhachium missus est.

Extitit etiam alia tunc in imperatorem conspiratio. etenim Theodorum Gauram, Cpoli commorantem, cuius imperator animum audacem et promptum norat, ut urbe exterminaret, ducem Trapezuntis creaverat, quam is dudum Turcis eripuerat. oriundus hic e Chaldaea superiori, eximiam in militia landem tulerat, quod et consilio et virtute omnes superabat, neque unquam vel minimam rem susceptam ptam non feliciter perfecerat; cumque omnes semper hostes deviciset, atque adeo ipsam Tripequntem expugnatam fanquam propriam sibi vindicasset, invictus plane habebatur. huius fitio Gregorio Isaacius Comnenus sebastocrator filiarum unam collocaverat; sed cum ambo impuberes essent, non ultra pacta nuptialia res processerat. tum tradito Gauras Gregorio filio sebastocratori, ut cum legitimam

CV. 190 D

13. δυεῖν C, δυοῖν PG. 14. Γαυρᾶ G. 15. an βουλεύηται? 17. τοι om. G. 20. δὲ om. G. 21. κἂν — σκοπουμένου om. CG.

aetatem illi attigissent, nuptiae perficerentur, imperatorem salutavit domumque reversus est. ibi defuncta haud multo post eius uxore, cum alteram ex Alanis nobilissimam duxisset, contigit, ut sebastocratoris coniux et quam Gauras sibi adiunxerat, fratrum duorum filiae essent. quo patefacto, quoniam et civilibus et ecclesiasticis legibus filiorum nuptiae probiberentur, diremta illa sponsalia sunt. verum imperator reputans, quam esset Gauras bello egregius quamque efficax turbandis rebus, sponsalibus solutis, reverti ad patrem Gregorium noluit, sed detinere ipsum Cpoli duabus de causis decrevit, primum ut fidei Gaurae obsidem haberet, dein ut benevolentiam eius sibi conciliaret; propter quae ille, si quid machinaretur, coeptis absisteret. itaque sororum mearum unam connubio ipsi iungere volnit. eam ob causam pueri reditum distulit. at Gauras Byzantium reversus, cum nihil eorum, quae imperator meditabatur, intelligeret, filium clam abducere in animo habuit. sed celavit tum conilium, licet imperator obscuris verbis ei significaret, quid in animum induxisset. quae

5. αὐτῶ τοῦ ἀπαρτὶ Βυζαντίου P, αὐτῷ τοῦ om. C, ἀπαρτὶ τοῦ Βυζαντίου G, omissis itidem αὐτῷ τοῦ. 13. συνιέναι CG. 15. τοῦ add. G. 19. καὶ om. G.

ille sive non intelligens, sive ob dirempta nuper sponsalia parum curans, filius ut secum domum rediret, postulavit. id imperatore recusante, Gauras non invitum se facere simulans, ut filium relinqueret et imperatoris tutelae committeret, cum valere hunc iussisset iamque Byzantio discessurus esset, a sebastocratore propter affinitatis coniunctionem et natam inde familiaritatem hospitio acceptus est ad magni martyris Phocae, in suburbano pulcherrimo ad Propontidem sito. ubi cum opipare essent epulati, sebastocrator Byzantium revertitur; alter dari id sibi petiit, ut filius postero quoque die secum una esset. statim annuit sebaslocrator. at Gauras, quem saepe diximus, cum postridie iam discessurus a filio esset, paedagogos pueri rogavit, ut comitarentur se usque ad Sosthenium; ibi enim diversurus erat. annuentes illi una ibant. cum et hinc discedendum fuit, idem paedagogos rogavit, ut filium ad Pharum usque se sequi paterentur. id illi recusare. verum alter amorem paternum obtendere et itineris longigquitatem et eiusmodi alia addere. ita fregit paedagogo-

C

DV. 191 P. 242

5. CG, ἐξέπεμπεν P. 6. ἐπαρχομένοις P, ἐπερχομένοις G, recte C. Γαθρᾷ G hic et infra. 9. αὐτοὶ C. 11. Κάραβιν CG. 17. τῶν add. C. 19. ἤθη CG, ἤδη P. 21. δῆθεν add. C.

rum aninios, seqne ut comitarentnr, evicit. Pharum sic provectns, quid vellet, patefecit. nain arrepto puero et in onerariam navein coniecto, niaris fluctibus se filiumque commisit. quod simulatque imperator cognovit, dicto citius celoces niisit, vectoribus mandaus, ut Gaurae litteras ad eum datas redderent, puerumque sine mora ab eo repeterent; siri negaret, utiqne niiuarentur hostem ipsi imperatorein fore. assequuntur Gauram citra Aeginum urbem, ad oppidum ab indigenis Carambim ajipellatum. statim reddunt imperatoris litteras, quibus se sororum mearum unam puero in matrimonium daturum significabat, et multis ad eum verbis factis, tandem persuadent, ut filium remitteret. quem ut imperator vidil et legilimis solum pactiionibus continuo nujjtias firmavit, paedagogo puernrn tradidit, famulorum imperatrjcis uni, Michaeli eunucho. ac multa deliinc eum in palatio conunorantem cura complexus, et mores adolescentis ad humanitatem informavit, et universae rei militaris scientia enndem im- huit. veruni ut sunt puerorum ingenia, cnm parere prorsus nollet, indigaabatur, quod iusti scilicet sibi honores non haberentur. huc

4. περιΐσταται G. 6. au Καμίτζη? 11. ποστεύων PG, recte C. 16. ὑπεδείκνυτο CG 19. ἀναλαμβάνει CG. 22. αὐτοῦ G.

accedebat, nt offenso in paedagogum aninio esset. itaqiie fugam ad patrem meditabatur, cum tam diligentis instittitionis gratiam potius referri oporteret. neqne in ineilitando constilit; inimo rem aggressus est etiani. comninniravit igitnr consilium cum Georgio Decani, et Eustathio Camytza et Mitliaele a poculis, quem pincernam vnljjo aulici voiant, fortissiniis viris iisdemqne imperatori familiarissimis. ex quibus Michael totius rei indicium ad impeeratorem detulit. is nullam oinnino rideiii diclis lialiuit. acriiis aiitem (jaiira ad ftigain urgente, qui animo erga imperatorem fideli crant, “nisi iure iurando, inquiunt, consilio tuo fidem addideris, non sequemur te." quod cum ille non recusasset, locum ipsi ostendunf, ubi sacra lancea, qua salvatoris mei latus impii pupugerunt,, recondita erat. hanc indo anferret, suadent, ut per eum, cuius latus illa percussum esset, iuraret, paruit adolcscens, sacrariumque ingressus, lanceam surripuit. tum vero eorum unus, qui rem imperatori prodiderant, accurrens, “ecce, inquit, Gauras, sacram lanceam in sinu " slatim imperatoris

1. πάντα: ταῦτα CG. 6. τοῦ om. G. 7. τὸν add. CG. τῷ om. CG. τοῦ om. G. lege τῶν. παρὰ G. Δαννούβου C, Αανούβου G, Δανουβίου Ducangius, Δάνουβιν ego, ex consuetudine scribeutis. 9. Δάννουβιν PG, recte C.

inssu Gauras inclucltur, et lancea sinu educitur. alqne cnncta ad simpliceni interrogationein confessus est, et consciis editis et consiliis omnibus. damnatum Philippopolis duci Georgio Mesopotamitae traclidit in arce custodiendum; Georgius Decani cum litteris acl Leonem Niceritam, qni tunc regionum Danubio adiacentium dux erat, missus est, tanfjuam cum illo scilicet custodiam horum finium acturus, revera ut ipse potius a Nicerita custodiretur; Eustatliium denique Caniytzae reliquosque, ex urbe itidem expulsos, carcere inclusos habuit.

ΑΛΕΞΙΑΔΟΣ Θ G. 1. οὕτως G, οὗτος Ρ. 2. γαυρὰν G. 5.πως ἐγχωρίως om. CG. Ζυγοῦ srripsi, ζυγοῦ PG. ἐποχούμενος CG, ἐποχούμενον P.

His ita de Iohanne et Gregorio Gaura constitutis, imperator Philippopoli profectus, quae Dalmatiam Romanamque ditionem interiacent valles occupavit. cumque totas emensus esset angiistias Zygi,

ΒC

1. om. G. 3. περιαρθρεῖν G. lege περιαθρῶν. 9. δὲ G. 10. πολέμων G. 11. lege μεγαλόπολιν. 18. lege ἀπέστησεν. jg. χρῶται G.

quod viilgo vocant, non eqno vectus, (nani id per locinn praeruptiim et salebrusum fruticiliusfjue tectum ac fere invium non ubicjue licebat,) sed pedibus seniper incedens et snis ipse oculis dispiciens oninia, ne quid praesidio destitutum lateret, unde facile irrumpere hostos possent: fossas hic duci iussit, alibi ligneas exstrui turres et, sicubi id locus sivit, oppida e latere aut saxo aedificari, cjuorum inter se distanliam magnitudinemque ipse diraeticbatur. nonnunquam etiam ceisissimas arbores, radicibus excisas, prosterni humi iussit. ita cum hostium aditus intercliisisset, Cpolin revertitiir. ceterum opera haec ex narratione mea levior fortasse auditoribus videtur; at qiianti sudoris iiiiperatori fuerit, multi eius comites liodieque testari possunt. non muUo post imperator de Tzacha certior fit, nihil eum de priori spe remittere ob ea, quae iiii terra niarique accidissent; quin potius insignibus ornatum regiis, regem se ipsum nominare; Smyrna velut regni metrojioli facta, classem ibidem parare, qua et insulas rursus vastaret et ad iirbem usque progressus, imperio ipso, si posset, potiretur. his quoLidie nuutialis, impcrator uou socordi, uec demisso ad

1. lege δὴ. τήν βασίλειον CG. 4. ἐαρινοῦ: an θερινοῦ? 5. καὶ κάτα coni. Brockhonius. 17. ᾐόνα C. 23. αὐτοῦ add. CG.

ea animo osse oportere ralus, pcr aestatis quod snpercrnt tempus et per sequentem hiemem eos belli apparatus facere decrevit, non tantum consilia, spes moliminaque Tzachae irrila redderet, verum etiam ipsa Smyrna eum depeHeret et quidquid antea locorum occupaverat, ipsi eriperet. hiberno igitur tenipore praeterito, cum ridens iam ver adesset, Iohaunem Ducam fratrem Augustae, Epidamno arcessitum, magnum classis creavit diiceni. cui insuper terrestres copias attriluiit lectissimas, cum iisque Ipsuin iubet pedcstri ilinere in Tzacham prolicisci, classis autcni praefectiiram Constanlino Dalasseuo darc, qui sic oram legeret, ut ambo eodem tempore Milylenem pervenirent et terra marique bellum cum Tzacha capesserent. itaque iibi primiiin Diuras Mitylenein pervenit, ligneas turres exstruxit, undc quasi ex arce quadam fortiler cuin barbaris contendit. Tzachas Mitylenes custodiam fratri suo Galabatzae conuniserat; quem ubi tanto advcrsario haudquaquam parem cognovit, non distulit ipse Ducam

6. CG. 17. ξυμβουλεῦον C. 20. lege Τζαχᾶν.

invadere. committitur proelium grave, quod nox diremit. dehine per trium mensium spatium Ducas non desiit quotidie Mitylenes muros quatere atijue cum Tzaclia acriter congredi a primo mane ad vcsperani usque. neque tamen ullum tanti laboris fructum tulit. quo imperator comperto, indigne molesteque reni ferebat. cumque reducem e castris militeni percontatus audivisset, niliil aliud loliannem quani proelia commitlere, item interrogavit, quonam diei tenqiore ista cum Tzaclia certamina inirentur. “sub solis ortum, " respondit miles. tum imperator: “utri pugnantium in ortum versus spectant?" “noster exercitus," miles ait. perspexit ille causam statim et, qua erat ingenii alacritate in excogitando eo, quod facto opus esset, litteras ad Ducam exaravit, quibus monebat, ne aciem strueret solis radiis adversis, neve unus pugnaret contra duos, solem nimirum et Tzacham ipsum; sed cum sol, superato meridiano circulo, in ocrasum vergeret, tum hostes adoriretur. militi igitur ubi litteras tradidit verbisque eadem praecepla identidem dedit, ad extremum asseveranter edi- xit: “sole in occasuni inclinanle, si pugnam cum liostibus iniverilis,

ΒC

4. τῇ CG, τῷ P. 17. lege τὸ μέν τι. 20. προβαλόντων C. 22. lege τὰ περὶ.

statim vincetis.“ haec Ducas per militem accepit, cumque quodvis imperatoris vel in minimis rebiis consiliuni magni semper faceret, postera luce hostibus more solito ad pugnam paratis, nemo ex Romanorum exercitu apparuit; siquidem omnes ordines quieti manebant ex praecepto imperaloris. itaque barbari, pugnam eo die desperantes, armis positis, consideiiant secure. at Ducas haud quievit. nam subvecto sole in coeli verticem, ipse ciiin toto exercitu in arinis erat; et ad occasum solis aciem instructam magno cum clamore subito admovet. sed nec Tzachas quidein imparatus erat. immo statim copiis bene armatis, pugnam iniit cum Romanis. quoniam autem ventus lum erat vehemens, ubi ad manum res venit, ingens excilatus est pulvis. cumque barbari partim adversos haberent solis radios, partim etiam pulvis, vento actus, oculis caliginem quodammodo offunderet., Romani autem fortius quam unquam instarent, victi terga verterunt. ita cum Tzachas neque oppugnationem amplius ferret, neque cominus pugnando esset, pacem petiit, hoc unum rogans, ut sibi tuto Smyr-

V. 196

DP. 248

5. τὸν : τοῦ C. 7. τε om. G. Μιχαὴλ G. 8. Βουτομίτην C constanter. 11. ἐπιγαγεῖν P, recte CG. 16. Δαλασηνὸς C seniper. θαλασσοκρατήσας CG. 18. προσορμίσας C, προσορμήσας PG. 23. ἀρωγῖς C. lege ἀρραγεῖς.

nara solvere liceret. obsequitur Ducas, et postquain duos e praecipuis satrapis obsides accepit, ut barbarus Mitylenaeos iniuria discedens ne afliceret neu queinquain secum Smyrnam aveheret, Tzaciiae, itidem obsides securi reditus poscenti, Euphorbenuin Alexandruin et Manuelcin Butumitem, viros fortissimos, tradidit. ita lide inutuo data, nec alter iam verebatur, ne abiens Tzachas molestiae quidquam Mitylenaeis inferret, et alter traiectum sibi tutum fore a Romana classe confidebat. vertimenimvero cancer recta ingredi non didicit; nec Tzachas a prava consuetudine recessit. omues eniin Mitylenaeos cum uxoribus et liberis conabatiir secum abducere. hacc dum geruntur, Dalasseuus Constanlinus, qui Roinanae classi praefuit neque dum advenerat, classe ad promontorium quoddam, ut Ducas iusserat, appulsa, ubi ista comperit, accurrit magnoque opere egit, ut m Ducas bellum cum Tzacha gerenduin sibi permitteret. verum is, iurisiurandi memor, abnuebat. cui Dalassenus instans, “nempe tu,

B C

3. om. G. 9. αὐτῷ G. 13. ὑφορώμενος G, ὑποφορώμενος P. 15. στοχασάμενος G. 18. ἐξορμίσῃ C, ἐξορμήσῃ PG. 19. τι add. C. ἠστοχήκει CG.

inquit, iurasti; ego non adfiii. ergo tu quam dpclisti ficlem, inviolatam serva; at ego, qiii nec adliierim, nec iuraverim, nec quicquam eornm, quae inter vos convenere, norini, in certamen cum Tzacha descendam." iam ubi Tzachas, soluta nave, Smyrnam sine mora vela dedit, Dalassenus assecutus eum celeriter, inqietu facto, in fngam verfit. sed et Duis, reliqua eius classe, priusquam solveret, oppressa, navibns potitus est caplivosque inibi repertos a barbarorum potestate liberavit uniersos. Dalassenus autem praedatorias naves magno numero cepit, quarum vectores cum ipsis remigibus iiissit occidi. atque etiam ipse ’Jzjchas captus foret, nisi caiite proviso periculo, naviciilam ingressus, lalendo evasisset. cuin enim, quid sibi eventurum esset, praesagivisset, a continente ad promontorium quoddam Turcas iusserat in statione esse ibiqiie observare, dum atit Smyrnam pervectus esset in- rolumis, aiit liostibus obviam ractiis, nave appiilsa, ad ipsos confugisset. nec fefcllit consilitim. eo enim postquam naveni applicuit, comitantibus Tiircis, qui opperti cum crant, Sniyrnam celerrinie se re-

V. 197 Ρ. 249

10. A. 11. αὐτὸν G, καὶ om. C. 12 δὲ om. Α. φόνον τούτου τούτου Α. 20. Λευκωσίας Ducaugius, sed vid. Cinnam. IV. p. 179, 1. 24. ἀνεβάλλετο — μάλα. om. G.

cepit. Dalassenus, victoria reportata redux, magno se duci iunxit. qui, idoneis praesidiis tirmata Mitylene, quando inde Daiassenus rediit, magnam Romanae classis partem segregatain adversus insulas, quas Tzaclias ditioni suae additas sat multas obtinuit, misit. ac occupata Samo aliisque nonnullis insulis, Cpolin reversus est.

Non multi dies praeterieraut, cum imperator, cognito defecisse Carycem Cretainque occupasse , Rhapsomatem autem Cyprum ingenti classe lohannem Ducam adversus utrumque misit. quem cura Carpallium pervenisse Cretenses comperissent, freti eius Carycem adoriuntur ingenti clade. ita Cretam magno duci dedunt. constitutis ibi omnibus idoneoque praesidio relicto, Ducas Cyprum versus tendit, appulsuque ibi primo Cyrenem cepit. qua re Rhapsomates comperta, valide sese in eum armavit. ac postquain Leucosia profectus, iuga collium Cyrenae imminentium occupavit, castris loca-

5. τὰ τοῦ πολέμου om. G. 16. ἐπεχειρήσατο G. 17. γὰρ: γοῦν CG. ai. μεταίχμιον G. 23. ποσούμενοι G.

tis, proelium defugit, rei bellicae artisque imperatoriae plane ignarus. cum enim imparatos hostes oporteret improviso opprimi, pugnam defugit, non modo ad eam se adornaturus, ulpote qui imparatus esset, (immo optime se paraverat, ac dummodo voluisset, proeliuin illico committere poterat,) sed confligere omnino veritus, quemadmodum pueri colludentes solent, bellum tractavit, missis prae ignavia legatis, qui pollicitationum illecebris illos in partes suas traherent. atque ita, opinor, sive ob imeritima rei bellicae, (audivi enim, heri eum ac nudiustertius tractare hastam ensemque coepisse, equum autem ne conscendere quidem scivisse, aut si forte consceudisset velletqne equitare, tare, perturbatione plenum vacillasse: adeo rei militaris imperitus erat Rhapsomates,) sive igitur eam ob causam, sive repentiuo nostri exercitus adventu perculsiis, animo nnctnabat. belluin dein cum quadam desperatione aggresso non prospere res cessit. Butumites enim quosdam ex eius militibus, ad defectionem pellectos, suis copiis adianxit. postridic vero cum Rhapsomates, Ducae pngnaudi facultatem

P. 250 V. 198

3. δίδωσιν καὶ CG. 4. Λέμεσον G. 5. ἀπονένευκεν CG. 6. προσορμίσας C, προσορμήσας PG. 7. Μιχαὴλ CG. g. ἡμαρτηκὼς G. 11 προπεφευγὼς C. 14. μέγαν δοῦκα Α, Δούκα PG. Λευκοσίαν G. 17. ἐμπεσόντα G. ἅπαντα add. CG. 21. τε om. G.

daturus, aciem inslructani de collibus per declive tardo gradu deduxisset, angusto iani inter utriimqne exercitum spatio, Rliapsomatis equites numero fere centuni, cirusissimis Ducam versus, veiut ad pugnandum, gnaudum, liabeuis progressi, hastarum cuspidibus conversis, ad eum transeunt. quo viso Rliajisomates, terga statim dedit, citatoque equo aufugitNemesum; ubi navigium se inventurum sperabat, quo delatus, salutem sibi pararet. instabat Manuel Rutumites fugienti, qui cum ad incitas redactus esset speque excidisset, ad montem, in altera parte silum, accessit ibique in aedem sanctae cruci ollm structam confugit. ibi Butumites, cui inseqiiendi curam Ducas commiserat, eum cepit ac, securitate data, ad magnum ducem secum abduxit. hinc omnes Leucosiam petnnt et postquam totam insulain subiectam, quantum licuit, praesidiis firmarunt, imperatori per litteras, quae acciderant, nuntiarunt. imperator, laudata ipsorum virtute, iam id sibi faciendum putavit, ut Cyprum insnlam tutam praestaret. quapropter iudlcem et peraequalorem constitnit Calliparium, viruni nobilem ac

D 3. Εὐστάθιον G. 11. τζαχᾶς πάλιν οὐκ ἤθελεν ἠρεμεῖν, φιλοπόλεμος ὤν, καὶ αὖθις τὴν Σμύρνην κατέλαβε καὶ δρόμωνας A. 12. ἔθελεν G. 13. ὑπελθὼν CG. 21. διερεθίσαι κατ’ αὐτοῦ διὰ γραμμάτων G.

miilla iiistitiae, abstinentiae niodestiacqno lande cominendatum. quoniam aiiteni praeterea instila, qui praesidio esset, postularet, Philocalem EiiuKitliium ducem creavit eique naves beUicas et equites tradidit, quibus Cyjiriiui terra mariqiie tiieretiir. ceterum Butiiinites Rhapsomaten et qui cuin eo defecerant inimortale, ad Ducani deduxit. dcin Cpolin revertitur.

iiactenus tle insulis Cypro et Crcta. at Tzarhas, inquicti ir animi et belii amans , quiescere noluit, sed paulo post Sinyrnaiu lortus cejjit. ac riirsus piraticas naves studiose paravit, droiiioues , iiireines, triremes aliasque id geniis leviores, in eodeiu consilio perseverans. sensit imperator, nec otiauduin cunctandiimve ratus, terrestribus eum maritiiuisque dcbellare copiis statiiit. itaque Constantinum Dalassenuin , cui classis pracfccttiram dederat, cum omiiibus copiis maritimis in Tzacham misit. ad hoc e re videbattir, stiltauiun pcr littcras iitra ciiiii concitare. quae liiinc ferme in niodiim scriplae erant. “scis, 10 bilissime sultan fililzinslhlan , sullanicii dijjnitateni hcreditario iure

P. 251 ὁρίων ἀπελάσω, θεοῦ ἀρήγοντος· κηδόμενος δὲ σοῦ B

1. Κλισιασθλὰν CG, κυτζασθλᾶν Α. 2. γαμβρὸς : κηδεστὴς Α. 3. ὁπλίζεται G. 5. καὶ add. C. 6. τούτων G. τῶν ὑπὸ ῥωμαίους ὁρίων A. 11 δὲ om. G. 12. ὡς τῆς οἰκείας ἀρχῆς καὶ ἐξουσίας φροντίσῃς A. 14. σπεύσῃς C, σπεύσεις PA. 15. τὰ παρὰ PG , τὰ om. CA. 18. ἔτι τούτῳ Α. οὔπω A. ἐπαρτισθεῖσαι G. 21. κλυτζασθλᾶν Α.

ad te pertinere. tuus autem affinis Tzachas etiamsi in imperium Romanum se armet , imperatoris nomine assumto, tamen ista reapse simulatio est. non enim praeterit euin, quo est rerum usu ingeniique acumine, Romanorum iiiiperiuin ad se nihil pertinere, nequfc unquam fieri posse , ut regno illo potiatur. immo tibi omnes parantur insidiae. proinde nou aecjuum est eum pati, nec vero etiam remisso animo esse, sed advigilare potius, ne imperio privere tuo. ego certe istum finibus Romauae ditionis, deo opitulante, expellam; tibi timens auctor suui, ut et ijise tuendi principatus tui curam geras illumque vel pace vel , si eam respuerit, armis " his ita ab imperalore provisis, Abydum Tzachas , per continentein cum exercitu profectus, balistis omnisque generis machinis oppugnabat. naves enim piraticae ei praesto non erant , quippe nondum perfectae. Dalassenus, vir ad pericula strenue subeunda promtissimus, cum copiis recta Abydum tcndit. at sultan Clitziasthlan , accepto imperatoris nunlio.

1. μηνυθέντα Α. 8. σουλτὰν om. CG. 9. εἱστήκει A. 12 θεασάμενος τοῦτον G. 15. πιεῖν Α, πίνειν PG. 16. ἐμφορηθῆναι οἴνου PG, alterum Α. 17. που add. A.

rem statiin aggressus, in Tzacham movct copiis omnibusf sic est barbarorum ingenium ad caedein et bella jiroclive. quo adventante , cum Tzachas a terra inarique hostes videret instantes, navigium autem nusquam, (quae enim naves exstruebantur nondum perfectae nec satis copiarum haberet ad Romanum simul et affinis sui exercitus sustinendos, inopia consilii conflictabatur. cumque etiam Abydi incolas et praesidia formidaret, optimum factu putavit, sultanum adire, ignarus eorum, quae imperator adversus ipsum machinatus erat. quem ubi sultanus vidit, vultu statim ad hilaritatem composito, excepit eum comiter. et cum epulas, ut fit, instruxisset, unaque accumbens, merncius Tzacham bibere invilasset, postquam vino plenum eum vidit, eductum gladium in eius latus impulit; quo ille vulnere iacuit exanimis. tum sultanus inisit, qui cum imperatore de pace agerent. nec frustra. accepit enim conditiones imperator; foedereque rite icto, ora maritima in tranquillum rediit.

6. δὲ oni. G. 9. αὐτὸ δὴ 15. τύχοιεν CG. post ἀντικαταστῆσαι excidit καὶ. G καταστῆναι.

His curis imperator vix soliitus necdiim incommodis inde natis einersiis, (etenini is earuiu etiain rernni, quibiis praesens, ciiin gererentur, non intererat , solllcitudinein haud niinorem sustinehat absens,) ad aliud rursus certainen properavit. Bolcanns enim, vir et consilio et manii stremius, qui Dalmatiae dilionem oblinejjat, post alterum a Scytharum interitu anniim suis finibus egressus, finilimas urbes regionesque iufestavit atque ipsuin Lipenium igne deievit. ea nequaquam tolerabilia imperator ratus, coiitractis idoneis copiis, in Serbos jnovit rectaque Lipeniuni pctiit, (ojjpidulum id est sub Zygum monteni situm, qui Dalinatas a nostris discludit,) ut cuin Ijolcano, si torte, acriter confligeret ac, deo victoriani annuente, tum Lipenium tum reliqua loca onmia in pristinum statum restiliieret. verum Polcanus, adventu imperatoris cognito, Spiientzanium inde se conlulit. est id oppidinn exiguura, supra Zygiiin, qiiod diximus , in ipsis Romaniae Dalinatiaeque confiniis situui. sed quuin Scopia veuisset iniperator, uiissis legatis, Bol-

9. τὰς om. G. ἐρειπωθείσας supra 185, 18. 243, a. 288, 4. 363, 15. vid. Hasius ad Leon. Diacon. p. 433. 23. an τὰ περὶ εἰρήνης?

canus de pace egit omnemqne malorum culpam in Romanos duces derivavit, qui excursionibus crebris ultra fines suos factis, hand parnam calamitatem Serbiae attulissent. addebat se nihil eiusmodi posthac ausurum, sed simulac domum rediisset, obsides missurum ex consanguineis suis, nec ultra limites amplius egressurum. his imperator annuit; relictisque illic, qui destructa oppida reficerent obsidesque reciperent, ciperent, ipse Cpolin est reversus. neque tamen Bolcanus obsides petentibus dedit, sed diem de die distulit. tandem, anno nondum pracferito, rursus finibus excessit, Romanam ditionem vastaturus. ac licet crebris imperator litteris eum ad foederum pactorumque memoriam excilaret , tamen conventis stare noluit. itaque imperator lohannem, sebastocratoris fratris sui filium, adversus eum misit iusto militum numero. is, quippe inexpertus belli et pugnandi cupiditate iuveniliter ardens, amne prope Lipenium sub Zygum montem ex adversu Sphentzanio caslra posuit. neque hoc latuit Bolcanum,

18. G. 20. δυνάμενοι μάχεσθαι μετὰ τοσούτων G. 21. γενομένου CG. 22. ἀπέχοντος CG. 24. ὡς add. C.

qui riirsiis de pace etiain ciim illo egit, obsides, quos ante Promisisset, redditiiruni se pollicens pacenique cum Romanis integram in posterum servaturum. verum liaec mera tantura promissa; aggredi necopinantem parabat. iamque Bolcano adversus lohannem proficiscente, monachus quidam praecurrens rem Iohanni iam adveutare affirmat. quem ille cum stomacho facessere abs se iussit, ut mendacem ac fraudulentum; sed mox fidem nuntio res ipsa addidit. Bolcanus enim per noctera invadens, plerosque militum in ipsis castris concidit ; alios trepida ruentes fuga fluminis infra labentis undae hauserunt. qui autein fortiore erant animo, tabernaculo lohannis occupato, strenue pugnantes locum vix obtinebant. sic dissipatis maximam partem Romanis, Bolcanus cum suis reversus, supra Zygum ad Sphentzanium constitit. quos conspicati, qui cum Iohanne erant, cum numero essent exiguo nec tantis hostium copiis pares, trans flumeu recedeudi consilium ceperunt. quo faclo, Lipenium perveniut, duodecim fere stadia inde distans. cumque plerisque amis-

4. Πολοβὼν G. καταλαβὼν add. C. 5. Βρανίας CG. 9. τοῦ om. Α. 12. τῆς κατὰ Α. 13. σπεύδοντα μὲν φθάσαι τὰ ἐριποθέντα G. 17. μεγαλουπόλεως CG. Δαφνούσιον CG. 18. τοῦτο : αὕτη G. Κωνσταντινουπόλεως CG. 19. ἀπέχουσα σταδίους G. 20. lege ἐγκαρτερεῖ. 21. ὁ διογένης νικηφόρος Α.

sis, Iohannes amplius resistere non posset, viain Cpolin versus ingressus cst. tum aucta Bolcanus confidentia , tanquam nemine, qui prohiberet, reliquo, ex finitimis oppidis pagisque praedas egit. ac Scopiorum quidem agrum suburbanum igni ferroque vastavit; neque ibi subslitit; sed usque ad Polobum Braneasque progressus, cuncta latrociniis inlestavit, praedaque onustus domum rediit.

Haec cum imperator comperisset, non amplius ferenda dnxit, sed extemplo rursus ad bellum se accinxit, nihil prorsus, ut quondam Alexander, indigens Timotheo tibicine , qui orthium modularetur. postquam igitur et se et reliquos, qui praesto tum erant, armis instruxit, recta in Dalmatiam contendit, ut tum caslella repararet destructa atque in integrum restitueret, tum iniurias multo gravius reponeret. Cpoli igitur profeclus Daphnutium, (oppidum id vetus est, ab urbe quadraginta stadiis dissitum,) ibi substitit, qui nondum adnvenerant e consanguineis, oppericns. co postridie se contulit Nice-

V. 201 5. ἐπήξατο κοιτῶνος G. 8. παραυτίκα A. 11. μή τι κατὰ τῆς βασιλείας σου νεωτερισθῇ Α. 13. παρεσκεύαστο Α. 17. ὁ om. G. 19. μεθίσταται CG. 20. αὐτῇ om. A. 22. εἴσεισιν A.

phorus Diogenes, qui cum ira arrogantiaque plenus esset, quasi vulpina pelle induts, veterem gratiam vultu referebat ac liberaliter imperatore uti simulabat. tabernaculum non solito intervallo, a cubiculo regio, verum proxime eum locum posuit, unde ad imperatorem aditus erat. id ubi vidit Manuel Philocales, quasi fulmine ictus, (quippe compertum habebat, quid ille pararet,) illico obstupuit; mox revocato, ut potuit, animo, imperatorem adiens, “hoc, inquit, consilium mihi non expers fraudis videtur ; sed vereor , ne quid mali per noctem contra maiestatem tiiam moliatur. quare conveniam eum efficiamque, ut inde se amoveat." at ille, iniperterrito plane animo sivit id fieri. Philocali autern instantius flagitanti, “desine, inquit; non enim oportet nos odii praotextum ei dare ; si quid molitur, deus hominesque sciant illum in culpa esse." discessit Philocales complodens manus et imperatorem temerilatis incusans. non multo post imperalore cum ipsa Augusta secure dormiente, circiter mediam noctis custodiam, ascendit Diogenes in cubiculum, ensem sub

1. κοιμωμένου γὰρ τούτου G. 3. τὰ om. CG. 5. θεασάμενος Α. τὴν alterum om. G. ἀναριπίζουσαν PG, recle Λ. 8. φάναι μὶν Α. τὸ φαῦλον Α. 12. lege τούτῳ. 15. μῖν add. CG. 21. τοῦ add. CG.

ala geslans, atque ipso in limine stetit. etenim hic impcralor ita decumbere solebat, nt nefjue fores clauderentur cubiculi, nec ulla extra excubaret custodia. caeterum cacterum Nicephorum a perpetrando scelcre divina quaedam vis tum avertit. cum cnim ancillam viderct, cui ventuli facicndi culicesfjue ab imperatorum facie abigendi negotium erat, extemplo tremor occupat artus pallorque eins capit genas, ut cum poeta loquar, caede in crastinum diem prolata. nec vero imperatorem quicquam eorum, quae Nicephorus aperte machinatus erat, late bat; statim enim ancilla expergefacto, quid accidisset, narravit. itinere taincn postridie continuato, dissimulavit se id nossc, quanquam ita se gessit, ut et a Nicephoro sibi cavcret, ncc ullam offensionis causam probabilem ei daret. itaque cum in fines Serrarum ventum esset rogassetque impcratorem Constautinus Ducas Porphyrogenilus, qui itineris comes eral, ut ad villam suain diverleret peramoenam aquisque abundantem salubribus atque ita amplam, ut commondum imperatori hospitium esset, (Pentegostis huic nomen erat,) imperator roganti obsecutus, ibi diverlit. sed ne postridie quidem, cum in viam

8 lege μεμαθήκει. 12. Πατρίκιος G. 14. καὶ prius om. A. καὶ οὐχ ὁδοιπορίας ἥ θήρας A. 20. Πετριτζὸν G. τῷ συμπίπτοντ . . G. 22. προσλαβέσθαι C, προλαβέσθαι PG.

se tlare vellet, idPorphyrogenitus sivit; immo petiit, ut diutius etiam ibi maneret, quo recrearet se ab itinere pulvereraque abstergeret lavando. quippe lautitiarum apparatus iam provisus ab eo erat. quare iterum iniperator precibus Porphyrogeniti cessit. cum autem Nicephorus Diogenes eum e balneo prodisse comperisset, quonlam regnum dudum affectans illius interimendi tempus aucupabalur, acinace cinctus ingreditur, tanquam e venatione, ut solebat, rediens. quem ut vidit Taticius, consiliorum eius haud ignarus , repulit hisce verbis: “quid insolenter sic cum telo intras? tempus balnei est, non itineris, nec venationis aut " ille re infecta se subduxit. quia autem iam deprehensus sibi videbatiir, (tanta enim conscientiae vis est,) fuga salutem quaerere parabat atque in villas imperatricis Mariae, quae ad CliristopoUn erant, vel Pernicuin vel Peritzum discedere, unde pro re nata rursiis sibi prospiceret. liunc enim iain ante sibi adiunxerat Maria imperatrix, quod is coniugis nuper regnantis Michaelis Ducae frater erat , eadem cum illo matre natus, sed patribus diversis.

B 4. ἐκστρατείαν C, ἐκστρατίαν PG. 10. ἀρχῆς αὐτῆς G. 11. ἀνηνέχθη G. 14. τετελευτήκοι PG. correxi. 17. τοὺς CG. lege τῷ. 18. καὶ : ὁ CG. τῶν om. G. 19. τῶν πεδίλων G. 21. καταψηφίζεσθαι G. 22. τι : τοι G.

ceterum imperator tridtio post inde proficiscitur. Constantinum autem ibi, ut otio frueretur, reliquit, tenero timens adolescenti, qui tum primum domo in bellum profectus erat. unicus enim matris erat filius, quem etiam imperator ipse non minus, quain filium, carum habebat.

Verum, ut ordine narratio procedat, Nicephori Diogenis memoria ab ipsis originibus repetenda est. pater eius Romanus quoiuodo ad imperrium sit evectus quemque exitum habuerit, a variis scriptoribus traditum est; unde historiam eius cognoscere, qui volet, poterit. hoc unum monebo, decedentem euin duos reliquisse filios, Leonem et Nicephorum, quos imperator Aiexius initio imperii sui privatos ex imperatoribus invenit. etenim cum Michael, frater ipsorum, rerum potitus esset, et rubris calceis et diadeiuate ipsis interdixerat; quin etaim exsuiare eos cum matre Eudocia imperatrice in monasterio Cyperudae iusserat. movit Alexii misericordiam tum tristis iuvenum casus, tum quod eos vide-

13. τπὸς om. CG. 16. ἀεὶ· αὐτοῖς CG. ἐπ’ G. 18. ἀρχῆς αὐτῆς G. 19. ποιῆσαι om. G.

ret forma ac robore corporis ceteris praestantes. ambo malas prima flavescebant lanugine; statura erant procera et magnitiidine ad amussim pares, ipso iuventutis flore; vultus ipse fortitudinem generositatemque animi tam aperte prodebat, ut nisi qui odio obcaecatus esset, leonis catuloruin instar eos baberet. cumque praeterea imperator, bomo et mentis acie pollens ad cernendum verum, nec pravis impeditus peditus affectibus, quominus iustum aequa conscientiae lance pensitaret, id quoque reputasset, quanto ex fastigio rerum iuvenes cecidisseut, eos velut proprios lilios amplexabatur, et verbis et re amorem curamque ipsis probans. quanquam invidia non desinebat tela in eos iaculari. sed quo plures imperatoris iram adversus eos concitare studebant, tanto ipse maiori eosdem praesidio dignabatur, cum blando semper vultu iuvenes exciperet iisque quasi superbiret et rationibus ipsorum omni modo prospiceret. alius fortasse suspectos illos babuisset omnibusque artibus de medio lollere iam ab ipso initio studuisset; at liic imperator, contemtis delatorum calumniis, eximie caros babebat. ac matrem quidem eorum Eudociain et douis prosequebatur et nulla hono-

C 4. lege τε καὶ. 6. ἔλαβες G. ταύτην CG. 7 δύσοργος ὢν καὶ βαρύμηνις G. 8. καὶ prius om. G. τυραννεῖν συμμελετῶν οὐκ ἐπαύσατο CG. 17. κερδάνειν PG, recte C. 21. lege ἔμελεν. 22. ἀπονενεύκασι πρὸς αὐτὸν G. μεγιστάνους CG.

ris parle, qui imperatricibus dcbelur, defraudabat; Nicephoro autem ipsi principatum insulae Cretae prorium dedit. ita quidem imperator. iuvenum autem alter, Leo, bona indole ingenuoque praeditus auinio, cum imperatoris in se caritalem perspiceret, sorte contentus erat fortunaque, qua utebatur, acquiescebat, secudum illud: “quae lihi Sparta obtigit, eam orua." sed Nicephoriis, natura impotcns ct iracundus, consilia adversus imperatorem agitare tyrannidemque affectare non dcsistchat. consilium tamen celabat. tandein rcm iain aggediens, familiariter cum quibusdam colloquebatur. id continuo palam factum est; unde res brevi ad imperatoris quoque notitiam pervcnit. verum ille, nova quadam usus ratione, postquam suo quemque tempore arcessivit, non indicavit quidem, quod audiverat, sed salubria dcdit consilia et quae res postulare videbatur, admonuit. et quo certiorem conspirationis connitionem nactus erat, eo liberallius cum iis agchat; ita sibi eos conciliare studens. sed Aethiops non albescit. mansit enim idem Nicephorus et contagione, quoscunque

D V. 204P. 258

3. ὑποπιεῖτο PG, recte C. 5. τυραννίσειν G. 7. lege ἔστιν οὗ. τὸν add. C.

accedebat, contaminavit, alios iuramentis sibi adiungens, alios promissis. sis. vulgus quidem militum, non tantum operae dedit, ut pelliceret: iam enim omnes in ipsura se inclinabant: sed totus in eo erat, ut civitatis principes, tam exercitus duces quam qui in senatu plurimum auctoritate pollebant, omni cura sibi devinciret. habebat enim mentem ancipiti gladio acutiorem, constantem autem minime, praeterquam quod tyrannidis occupandae tenax esset. dulcis sermone, consuctudine comis, modestiae se plerumque specie tanquam pelle vulpina tegebat, sed idem non raro iracundus, ut leo, apparebat. corporis robore Gigantibus parem se gloriabatur, triticeus color oris, latum pectus. totis humcris eminebat supra eos qui tunc erant homines. iam vero cum vel pila luderet, vel equitaret, vel iaculum mitteret, vel hastam quateret, vel equestris pugnae specimen daret, admirationi spectantibus erat, qui tantum non attoniti adstabant. ea res maiorem etiam multitutlinis favorem ipsi conciliavit. ac tam prospere inceptum succedebat, ut ipsum imperatoris ob ductam sororem rem aflinem, Michaelem Taronitam, panliypersebasti dignitate ornatum, in partes snas traheret.

Sed redeundum est, unde deflexit narratio. imperator igitur, igitur, ex quo Diogenis adversus se odium perspexit, inde animo repetens,

Β C

4. κἂν: καὶ G. 7. πατρικίου G. γνοὺς om. CG. 13. ἐκέκτητο ἐγκάρδιον G. 20 αὐτοῦ G. ui. καὶ οm. CG. lege ὁ δέ γε

cum repularet, quemadmodum ab ipso imperii sui initio se erga utrumque adolescentem gessisset quantamque iis tot annis benevolentiam curamque praestitisset, licet nihil ista profccissent ad deliniendum Nicephori aniuium, consilii inopia alFectus est. ad lioc consideravit, ut Nicepliorus post irritum caedis consilium rursus ad se irrupisset, ut repulsus essct a Taticio; cumque intellexisset, illura cruentum ferrum acuentem insonti sanguine manus pollutum properare, ct qui insidiis modo noctuque ipsius vitam appetivisset, eundem iam aperte caedem festinare, inter varia fluctuabat consilia. noluit quidem gravius aliquid de Diogene statuere ob eximium, quo bomiuem prosequebatur, amorem. tamen cum omnia secum perpenderet universa 'et quo evasurum esset malum, quoniam vitae periculum sibi imminens cognovit, timore perculsns, Nicephorum comprehendendum statuit. is fugam, quam meditabatur, parans ac noctu Christopolin versus contendere cupiens, misit sub vesperam ad Constantinum Porphyrogenitum, ut sibi equum celerem, qucm imperator ei dedcrat, coucederet. at hic renuit, dicens, non posse se tale impcratoris mu-

D 3. om. G. 4. ἀφείλαντος G. τὸν δρασμόν om. CG. 6 Σερῶν C. g. Ἀνδριανὸν G. 16. πείραι P, δεῖσαι G, πεῖσαι C. 17. ὑπισχνούμενος CG. 20. τὰ κελευσθέντα CG. 21 ὁτὲ prius: ποτὲ CG.

nus eodem, quo accepisset, die alteri donare. postridie autem imperatore inceptum iter continuante, etiam Diogenes sequitur, a divino numino, quod hominum cogitationes pervertit et gcntium consilia irrita reddit, in perniciem datus. cum enim fugam cogitaret, tamen, iit sunt dei consilia, horam ex hora trahebat. itaque dum prope Serras, ubi et ipse imperator erat, commoratur, eadem quidem consilia agitabat, utpote qui iam deprehensus esset futuraque timeret. imperator autem arcessivit fratrem suum Adrianum, magnum domesticum, illa ipsa vespera, qua magni martyris Theodori celebrabatur memoria; cumque rursus huic, qui nec ca ignoravit, quae antea acciderant, exposuisset, ut gladio armatus introisset, ut ab ostio repulsus esset, ut consilim dudum agitatum, si posset, exsequi properaret, domestico mandavit, evocaret Diogenem in suum tabernaculum eique blandis verbis et promissionibus omnis genoris persuadere niteretur, ut omnia aperiret consilia; quorum si nihil celasset omnesque etiam coniurationis socios edidisset, impunitalem et criminum in posterum oblivionem polliceretur. Adrianus sollicitudine plenus,

3. lege οἶ κακῶν. 8, τὸ ἐν om. G. ΙΙ. ἐπὰν: ἐπ’ αὐτὸν CG. σφαιριζόντων CG. 19. συνεὶς CG.

tamen quod iussus est, exsequitur. verum nec minando, nec pollicendo, nec suatlendo Dioyenes adduci poluit, ut vel minimam consiliorum partem detegeret. quid postea? magno domestico, qui bene nosset, quo malorum Dioqenes rueret, gravem ea res doiorem attulit. siquidein Diogenes sororem germanam natu minimam ei in matrimonio collocaverat. quapropter etiam lacrimis eum obsecrare non desiit. nihil tamen quidquam profecit, etsi veteris memoriae recordationem repeteret. ludenle enim aliquaudo iniperatore pila in magni palatii area, barharus (piidam ah Armeniis et Turcis oriundus, gladio sub vestibus ahdito, cum illum frenis adductis a ceteris sociis, quo equo anhelanli respirandi spatium daret, segregasse se animadvertisset, accidit ad pedes imperatoris, petentis specie. is, equo stalim retento, conversus ad eum percontatur, quid vellet. tum ille, qui sicarius potius quam mendicus eral, submissa manu gladium e vagina educere parabat. cumque, semel itenimque facto conatu, frustra esset, mendaci verborum supplicatione, humi prostralus, veniam orabat. imperatori ad eum convcrso percunctantique, cuius rei pe-

1, στερνοκτυπῶν CG. vid. Lobeck. Phryn. p. 593. 7. γὰρ: lege οὖν. 9. θαῤῥαλέος G. 10. ἀκροασάμενοι G. τῶν λεγομένων om. G. δ’ G. 11. εὐνούστερον C, εὐνούστεροι PG. 13 τε om. G.

leret veniam, gladium isle vaginae affixum monstravit; simul pectus tundens reique miraculo perculsus exclamavit: "nunc te verum dei servum cognovi, nunc deum maximum tueri te hisce oculis vidi; etenini cum huc advenissem, ut ensem hunc, ad tuam caedem paratum, iu viscera tua conderem, semel iterumque ac tertio eum stricturus, neutiquam manui meae parentem habui." imperator, quasi nihil eiusniodi audiisset, eodem habitu imperterritus stetit. concurrunt repente omnes, alii rei cognoscendae cupidi, parlim admiratioue affecli. qui benevolentiore erga imperatorem animo eraut, eliam discorpere istum aggrediebantur; verum ipse nutu manuque ac multis minis inceptum repressit. quid postea ? omnino venia sicario statim datur, nec solum venia, sed larga etiam rnunera; ad hoc libertas concessa , ac licet complures enixe flagitareut, ut sicarius urbe pelleretur, tamen non obsecutus ille, "nisi, inquit, dominus custodierit civitatem, frustra vigilat qui cnstodit eam. proinde ad denm precemur oportet, nostram inde expetentes salutem " susurrabant tum nonnulli, Dioge-

10. ὡς παρ’ αὐτοῦ ἔλεγε P, recte G. 20 πλησθεὶς C, πλεισθεὶς PG.

ne haud inscio hominem aggressum esse caedem. at Aagtistiis, sermonibus hisce spretis, graviter eliam succensebat, eo usque illum perferens, ut licet ipsum iugulum admoto mucrone peteret, tamen id simularet. his igitur in memoriam revocalis, cum magnus domesticus animum Diogenis flectere non possct, reversus imporatori rontumaciam eius renuntiavit et quod negando omnino perstarel, etsi multum (??)e, le, ut aiebat, admonitus.

Tum imperator accersitum Muzacen cum armatis praesto esse iubet et Diogenem ex tabernaculo magni domestici in suum ipsius transferre ibique ciistodire, nullis tamen adgibits vinculis aliave contumelia. fecit ille extemplo, quod imperatum erat, comprehensumque in tabernaculum suum abduxit. ubi vero per totam noctem adhortando et admonendo non solum eum non movit, venim etiam insolenter tractatum se vidil, ira incensus, quae non erat iussiis, facere properavit. etenim decrevit tormentis eum exquirere; cumque iam exquireret Diogenesque ad primum do-

1. an προσκαλεῖται? γραφίδια G. 3. φθόνον G. 5. ἃς om. G. 11. ἐπαναγνοὺς G, ὑπαναγνοὺς P. lege πλείους. lege ἐγγεγραμμένους. 13. lege ἔμελε. καὶ transponendum videtur post αὐτὸν. 18 διετήρει G. 19. ὁμολόγως G.

loris sensum omnia fassurum se esse polliceretur, statim remissis fidiculis, scriba atlvocatur, stilo instructus. Gregorius is erat Camaterus, qui nuper imperatori ab epistolis factus erat. Diogenes omnia confessus est ac ne caedem quidem reticuit. mane igitur Muzaces, quibus confessiones iliius perscriptae erant, tabulas et quas indagaverat litteras, a quibusdam ad Diogenem datas, ex cjuibus apparebat, imperatricem quoque Mariam defectionem Diogenis non ignorasse, sed caedis tamen consilium minime probasse, quin etiam operam dedisse, ut eum non a caede tantum, sed ab ipso consilio revocaret, haec igitur scripta imperatori delert. quae cum is legisset, magna alfectus est sollicitudine. quippe plures, quam suspicatus erat, litteris consignatos reperit, et eos quidem principes civitatis omnes. Diogenes enim non aihnodum studuit demerendae multitudini, cuius egregiam erga se voluntatem studiuinque dudiun nosset, sed quidquid castrensis atque urbanae nobilitatis erat, conciliare sibi nitebatur. imperator. quae quidein imperatricem Mariam attinebant, sempiterno silentio premi voluit; ac sane nihil quidquam eorum se scire assimulavit ob amicitiae focdus, quod inierat cum illa, antequam imperii potitus esset.

D Ρ. 262

3. αὐτοῦ G. 3. τῷ αὐτοκράτορι CG. δὲ: lege γὰρ. 5. an ἐπεφωρᾶτο? 6 ὑπόπτους ἑαυτοὺς transpone post ἁλῶναι. 9. κυμαινόμενοι CG. 11. ὡς — ἐφιστάμενον om. G. an μετρητούς? idem supra 237, 11. 282 13 296, 21. 12. lege ἀρωγῆς. 15. φονεὺς τούτου G.

quod autem vulgo ferebatur, Diogenis coniurationem a filio eiusdem Mariae Constantino Porphyrogenito, imperii insignibus ornato, detectam esse iinperalori, id secus erat. ab ipsis enim Diogenis familiaribus consilia eius paulatim erant divulgata. ceterum cum Diogenes, sccleris compertus, in custodiam iam dalus esset atque exsilio multatus, qui uondum capli erant coniurationis participes, quoniam in suspiciouem se venissse intclliscbaiit, conturbabantur metu nec, quid agerent, habebant. quos ubi imperatoris familiares ita anxios animi sollictosque viderunt, ipsi difficultatibus circumventi sibi videbantur, cum in summas anguslias imperatorem adductum cospicerent, quippe cuius salus, imminente periculo, paucorum tantum praesidio niteretur. atque hic animo reputans omnia inde ab initio et quolies Diogenes, insidiis sibi structis, diviuo numine frustratus, vitam suam ferro appetivissct, magno cogitationum aestu fluctuabat. tandem, multum re secum dclibcrata, cum senatus exercitusque principes omnes Diogcnis blauditiis corruplos nosset, destitusque esset copiis, quibus tot custodiendos traderet, nec vero etiam multitudinem in-

2. Καυμένον CG. 4. μηδὲ G. 7. εἶχεν G. 10. ἀσφαλῶς G. 14. ἀλλ᾿ G, ὁμβριμοεργοὶ P. ἀγχίνοες CG. vid. Lobeck. Paralip. p. 174.

gentem poena afficere vellet, Diogenem et Cecaumenum Catacalonem coniurationis auctores Caesaropolim mittendos ibique in custodia citra noxam habendos statuit, quamquam omnes, ut excaecari eos iuberet, suadebant. quipped amantissimus erat Diogenis eademque, qua antea, cura eum prosequebatur. relegavit quoque sororis suae coniugem, Michaelem Taronitam et * * * *, bonaque eorum publicavit. reliquos e re videbatur ne in examen quidem vocare, sed ignoscendo potius sibi conciliare. sub vesperam igitur Diogenes Caesaropolim et alii alio, quo relegate erant, perrexere; ceterorum nemo loco summotus est, sed eodem omnes statu mansere.

In hac tanta difficultate rerum imperator convocare postridie concionem et quae sibi viderentur, exseque cogitabat. quicunque cupiebant ex cognatis affinibusque, et quotquot paterni ministr aderant, viri fortes nc minus acres in coniiciendis futuris, quam in iis, quae usui erant, exsequendis promtissime: hi igitur metuebant, ne postridie, multitudine confluente, nonnulli eum adorti in ipso solio

DΡ. 263 V. 208Β

1. lege ἐφορμήσαιντό τινες καὶ διαμελ. vid. anaotat. 3. τούτού G. 4. lege προσελθών. 10 προβέβηκε CG. 11. πρανώσειεν CG. 14. lege δὴ. 16. δῶρα CG. 18. μηνοειδὲς F, μηνειοδὲς P, μοειδὲς G. 21 δὲ om. CG.

concidcreiit, gladios fortasse vestibus tegentes, sicut ille, qui quondam mendici habitu ludentem eum pila adierat. cui rei cum non aliter occurri posset, quam si omnium spes, in Diogene posita, ita praecideretur, ut etini clam excaecatum esse in vulgus spargerent, miserunt, que hoc omnibus secreto renuntiarent, quamquam id ne in mentem quidem imperatori venerat. etsi is tune quidem rumor erat merus, tamen in rem mox evasit, ut narratio infra docebit. lucc igitur orta, quotquot ex imperatoris familiaribus Diogenis scelere selere non erant, atque ipsi illi ad imperatorum praesidium olim constituti milites, ad regium lahernaciiliim priiiii lciidiint, ensibus partim, parlim hastis armali, alii rhompliaeas ferreas magno pondere humeris gestantes, nec procul procul imperatorio solio lunata acie turmatim consistunt imperatoremque quasi cingunt, strenui omens et, si non tela, cerle animos exacuentes. quidquid sanguinis aut affinitatis necessitudine eum contingebat,, proxime solium stahat utrimque; a dextra laevaque ceteri collocati erant milites. imperator in throno terribilis adspectu sedebat, non regio magis quam militari ornatu, nec admodum

1. αὐτῶ CG. 3. φοβεροῦ G. 4. μηδὲ CG. 5. ἐπηρμένου G. 6. lege ὑπείληφεν. 10. ὑπὸ ἐξερεύξασθαι φόβου P, recte CG. 11. βιαζόμενοι CG. 15 συνετὰ — δυνατὰ G. 17. ἔξω CG. 19. lege τετραμμένοι.

excelsus, ut statura haud procera erat. quaraquam auro erat solium circumdatum, et ipse supereminebat capite. supercilia eius contracta erant, geuae ob animi contentionem solito rubicundiores, oculi ia cogitatione defixi animumque consiliorum plenum prodentes. concurrebant cuncti pariter conterriti et prae metu tantum non exanimes, quippe qui partim conscieutia aculeo acrius pungerentur, partim novam timerent suspiciouem. nec ulla vox a quoquam audiebatur, sed pavidi stabant, intentis in tabernaculi portae custodem oculis. erat is Taticius, vir et cousllio prudeus et manu strcnuus: quem cum nutu iussisset imperator eos, qui foris essent, iutro admittere, intrandi iis continuo potestatem dedit. illi, quautumvis tiepidi, tamen introiere, confuso vullu et pede cunctabundo. mox ordine collocati, quid futuram esset, exspectabant animo anxio, tanquam de vita periclitaturi. nec vero impcrator ipse plaue vacuus erat metu, (humaaitus dico.

Ρ. 264 Β V. 209

3. στεῤῥότερον CG. 15. an διορθουμένου, ἠνειχόμην ἐπικρύπιων? 17. αὐτὸν τὴν G.

sine fuluciae respectu, qua in deo acquiescere solebat,) verebatur enim a multitudine omnis generis, ne quid gravius contra sc moliretur. tamen cum se animo obfirmasset semelque periculum subisset, verba facere hune in modum coepit, dum illi ipsis piscibus mutiores adstant, tanquam linguis excisis. “scitis, inquit, nulla unquam in re laesum esse a me Diogenem. non enim ego patrein eius imperio privavi, sed alius, nec omnino iniqui eum eum moleative quicquam feci ; immo imperio dei voluntate ad me translato, non modo ipsum eiusque fratrem Leonem eodem in statu manere sivi, verum etiam paterno amore, acsi filii essent mei, amplexus sum. Nicephorum autem, saepius in insidiis mihi struendis dcpreiiensum, nunquam non venia donavi, et cum parum ad bonam frugem proficeret, sustinui tamen plaeraque ab eo scelerate suscepta negligere, commune in istain familiam odium reputans. quamquam nihil eorum, quae bene illi feci, subdolum eius animum frangere potuit, scd pro his omnibus ipse mihi nccem inferre " ad haec cuncti nolle se alium principem clamabant, etsi plerique non ita sentiebant, sed adulabautur

C

Dp. 265

1. an μηχανωμένων? 5. πω add. CG et in margine P. ὤτων C, ὄντων PG. totum locum sic corrige τῶν τότε παρόντων καὶ εἰς ἔτι καὶ νυν περιόντων τῶν ὤτων. 9. μακαρισμῶν C, μακαρισμὸν G. 18. ἐκείνου CG. ao. lege αὐτῆς. lege κεκοινωνηκοτος.

tantum, quo praesens pericnluni effugerent. imperator vero, hac opportunitate usus, gratiam se facere plerisque criminis dixit, quod coniurationis principes essilio damnati iam essent. ibi tum ingeus oritur tumultus, qualem nemo eoruni, qui tum aderant atque etiamnum superstites sunt, audire se meminit, aliis quidem laudantibus imperatorem ac propter patientiam clementiamque admirantibus, aliis exsules lacerantibus morteque dignos contendentibus, ut hominum mos est. quem euim hodie beatum praedicant, cui pompam faciunt, quem omni prosequuntur honore, simulac vitae sortem conversam viderint, nullo pudore prohibentur, quominus contraria omnia faciant. imperator, nutu silentio indicto, “non decet, inquit, tumultuari et propositam causam interrumpere. ego enim, ut dixi, ceteros omnes indulgentia dignatus, erga vos rursus, qualis antoa, ero." interea dum hi venia donantur, consilii illius auctores, imperatore invito, mittunt, qui Diogeni oculos eruereut. eodem supplicio et Cecaumenum Catacalonem, quippe eius participem consiliorum, affecerunt. dies erat princi-

15. τοὺς ὁ, G. προυπεσχημένους CG. 18. τὴν ἐμφύλων om. CG. 19. κὰλ G. δὲ G.

pum Apostolorum memorlae sacratus. atqne liaec quidem fama ex illo tempore etiamnunc teuet. utrum etiam imperator, edoctus ab illis, assenserit, an totum ipsius fuerit consilium, deus sciverit: ego certe ea de re nihil prorsus halieo comperti.

Tali modo a Diogene insidiae structae erant imperatori, quem mirum in modum invicta summi numinis vis ex praesenti periculo eripnit. ipse oh ea, quae sibi accideraut, nihiio deinissiore erat animo, sed vel sic recta in Dalmatiam contendit. quem ubi Bolcanus Lipenium advenisse cognovit, quoniam Romanorum aciem omnemque bellicum apparatum ne intiieri quidein contra sustinuit, slatim lepatos de pace misit, pollicens se et proinissos obsides redditurum et ab omni deinceps iniuria temperaturum. accepit perlibemter barbarum imperator, bellum exosus civile ; quanqnam enim Dalmatae, Christiani tamen erant. ille statim magna fiducia se ad cum confert, comitantibus cognatis zupanorumque electis. ac lubenti animo cdisides imperatori tradidit consobrinorum suorum filios, unum Uresin uomine, alterum Stephanum Bolcanum, praeterea alios, nu-

DP. 266 B

1. Βελκάνον CG. 5. ἐπανέστρεφεν CG. 14. ὄμμασιν om. P, recte CG. 15. ὁρῶντα PG, eni. Brockhoflius. 16. lege καταλαμβάνειν.

mero viginti. neque euim alia conditione pacisci ei in posterum licuit. at imperator, quae bello armisque armisque soient, pace consecutus, in urbeni rediit. Dioijeuis aulem rebus non desiit consulere eiusque casum lacrimis et gemitu prosequi. ac niagnam omnino benevolenilam homini praestitit consolarique eum studuit et pleraque bona, quibus multatus erat, eidera restituit. at Diogenes, aegritudini iudnlgens. urbanae vitae odio iu praediis suis degebat et in veterum scriplis omne studium coliocabat, aliis ei praelegentibus. eteniui luminibus privatus, alienis ad legendura utebatur oculis. atque bic vir tanto erat ingeuio, ut, cum caecus esset, taraen ea facile perspiceret, quae oculis praediti vix perspiciunt. universuui exinde disciplinarum orbem emensus est atque ad ipsani, quod raaxirae mirere, geometriam illara accessit, duce philosopho quodara, quem sibi ex solida materia figuras efformare iussit. manuum enira contrectatione omnia geometriae theoremata atque figuras coinprehendebat, sicut Didymus ille, qui oculis captus iugenii quadam vi summam artis musicae et geo-

1. συνηλάθη τὸν νοῦν, ἐκτυφλωθεὶς PG. correxi. 5. τούτων G. 12 an ἀπαγγέλλει ? 14 αὐτοῦ G. 15. ὃς : οὐ G.

nietriae nactus est scientiam; quamquam is quidem ex harum rerum cognitione in absurdam haeresin incidit, cum mentem eius obcaecaret siipcrbia, quemadmodum morbus oculos. scio haec audientibns mira visum iri. ego vero Diogeneni et vidi et admirata sum et de eiusmodi rebus dissserentem audivi; cumque ipsa in co genere non plane rudis essem, accuratam eum theorematum cognitionem habere inlellexi. quamvis aiitem litleris vacaret, a veteri tamen in imperatorem odio non destilit, sed gliscentem seniper tyrannidis cogitationnem habuit; quin etiam nounullow rursus clandestini huius consilii participes fecil. e quibus unus rem ad imperatorem detulit, qui Diogenem arcessivit eumque et de iis, quae ipse moliretur, et de coniurationis sociis interrogavit. atque hic omnia quaotocius confessus, veniam statim impetravit.

3 τοῦ om. GV. Ἰταλῶν GV.

Interea extitit Nilus ille, qui non multo post condemnationem Itali dogmatum tamquam flumen quoddam malitiae ecclesiam inundans magnum omnium animis aestum iniecit multosque errorum ΒC1. πολλαῖς GV. 3. ὑποκρίνεσθαι V. μὶν οὑν P. οὑν om. CGV. τῇ FACGV, τοῦ P. 4. ἀγωνιάζων G. δῆθεν om. GV. 7. τούτῳ τὸ] τοῦτο C. 9. λογικῆς παιδείας AGV. 10. ἀγεννῆ V. 11. ὑποσυρόμενος] ἐπαγόμενος CGV. 12. τοι VA. ἐμφαινομένην V. 13. κατεσηληκός V. 15. ὑμᾶς V. 17. διακεκριμμένος C, διακεκρυμμένως V. 21. τοῦτο] τοῦ τε G, τὸ τε V. θεωθῆναι] θεὸν εἶναι Α. suorum haustos vorticibus mersit. is callidus virtutis simulator nescio unde tum Constantinopolin venerat ibique abditus degebat deo uni sibique assidue intendens sacrisque libris vacans. ac licet Graecae eruditionis plane rudis esset nec haberet ab initio qui ipsi intimum divinae scripturae sensum aperiret, tamen in sanctorum opera irruperat, cumque omni ratiocinandi arte careret, ab intellegentia scripturarum aberravit. nec ignobili tamen turba congregata in magnas aedes doctor suis suttragiis declaratus se insinuavit partim ob eximiam virtutis speciem victusque asperitatem, partim ob sublucentis ex arcano scientiae fucum. itaque cum uec hypostaticam mysterii nostri unionem intellexisset nec, quid esset ipsa unio quidve omnino hypostasis, sciret nec separatim hypostasin unionemve neque rursus coniunctim hypostaticam unionem cogitare posset neque. quomodo assumpta natura divinitatis particeps facta esset, a sanctis didicisset, factum est, ut longe ultra veritatem evagatus humanitatem illam hDP. 270V. 214B1. τούτου V. ἤθετο V. 3. ἀμαθείας V. 4. ἐμέμψατο CGV. 8. πρὸς om. V. 9. στρέβλας CGV, στρέβλαν P. 11. πολλὰ GV. 12. τοῖς V. ἀσεβείας ἐκείνης . 13. διισάξεις CGV. Τικράνην P, correxi. 16. ἐπινεμομένων CG. 17. ἐπιπλεκόμενοι GV. 19. δὲ GV. 20. σχεδὸν, στῆσαι] σφενδονῆσαι GV. natura deificatam fuisse profiteretur. nec vero id imperatorem fugit; sed ubi rem rescivit, celeriter medicinam quaerens hominem arcessivit obiurgataque admodum eius audacia imperitiaque multis eum rationibus convicit hypostaticam dei et hominis in verbo unionem aperte demonstrans exposuitque, quomodo proprietates communicatae essent et assumpta natura gratia superna deificata. at ille falsam suam doctrinam tenaciter servavit et ad tormenta, vincula, corporis mutilationem, quodvis denique malum paratior erat quam ut Christi humanitatem natura fuisse deificatam docere desineret. erat tunc Constantinopoli multitudo Armeniorum, quibus impictatis incitamentum Nilus ille evasit. inde crebra colloquia cum Tigrane illo et Arsace, quos prae cetoris Nili dogmata ad impietatem trahebant. tum imperator, quia et multorum animas improba doctrina corruptas videbat et Nili Armeniorumque res sociatas claraque undique voce doceri, humanitatem natura faisse deificatam, ita ut abrogatis sanctorum patrum testimoniis hyposta- C D P. 271

1. σφοδρὰν F, σφόδρα P. 2. τούτου AV. 3. συνεσκέψατο CGV, συνεσκέψατο P. 5. εἰς τὸ om. GV. 10. τῶν om G. 12. ὁ FGVA, om. Ρ. 15. τε FGV, δὲ P. τῶν] τὰς CGV. 22. καθυπέβαλον FV, καθυπέβαλλον P.

tica unio fere ignoraretur, nimiam improbitatis vim profligare cupiens ecclesiae proceres convocavit synodumque de his fieri constituit. convenit universus episcoporum coetus cum ipso patriarcha Nicolao. Nilus in medio cum Armeniis constitutus est atque edita dogmata eius. tum ille clara voce ea docuit et strenue pluribus firmare conatus est. quare synodus, ut multorum animas a corrupta eius doctrina tueretur, perpetuo eum anathemate damnavit, hyposticam unionem secuudum sanctorum traditioues mauifestius praedicans. post hunc vel potius una cum hoc etiam Blachernita damnatus est, qui, licet sacerdos esset, impia et ab ecclesia aliena sentiebat. is enim Enthusiastarum consuetudine usus et lue eorum contactus multos fallebat magnasque Constantinopolis domos subruens impia dogmata promulgabat; cumque saepe ab imperatore arcessitus edoctusque minime tamen ab erroribus suis desisteret, ipse quoque ad ecclesiam delatus est. hunc patres diligenter examinatum, ubi non posse eum mutari intellexerunt, et ipsum et dogmata eius perpetuo anathemati subiecerunt.

B C

V. 215 1. κυβερνίτης F. 5. ἄλλα τὰ P, correxi. πάλιν om. CG. 6. ἐφ’ scripsi: ὑφ’ P. ἑτέρω F, ἑτέρου P. 8. ἐᾶν τὸ] έν αὐτῷ CG. 9. πικρὰν G. 11. ἐκεῖνο F, ἐκείνου P. περιγρἀψαντες scripsi: παραγράψαντες P. 12. πρὸ G. 15. Ὁμηρικαὶ καὶ Α. 16. ἐκείνου G. 18. ταὐτὸ FA, ταὐτὸν P. ξυνεληλυθυῖαι F, συνεληλυθυῖαι PA. ἐφιλοσόφησαν** F. 19. ἐκείνων . . . μηδὲ τοῦ om. G. 20. ἀφυβρίσαντος] ἡσυχάσαντος CG.

Ita imperator ut gubernator bonus crebros undarum incursus quasi eluctatus vastosque mundi aestus emensus ecclesiasticis rebas insuper bene constitutis in alia rursus bellorum tumultuumque maria defertur. continuo enim aliud post aliud successit et mare mari ut dicunt flumenque malorum flumine excipiebatur, ut imperator ne respirare quidem vel conivere posset. atque licet nos, ut dicet iure aliquis, parvam modo stillam e mari Adriatico hauserimus paucas rerum ab imperatore tunc gestarum adumbrantes potius quam describentes, omnibus tamen ille fluctibus undisque restitit, donec regni navem secundo vento usam ad tutos portus appelleret. nec profecto Demosthenis vox vel torrens Polemonis oratio vel omnes Homeri Musae illius instituta digne celebrarint; immo ne ipse qnidem Plato, nec si stoa cum academia conspiret, philosophari quidquam quod eius menti consentaneum sit queant. etenim nondum procellis illis variisque bellis compositis fluctibusque sedatis ingruit in eum alia D P. 2721. αὐτῶν CG. ἐπεγχείρεται G. 2. ἀλλὰ καὶ P, καὶ om. F. ἀλλ᾿ ἐκ τῆς κάτω τύχης τοῦ χάρακος Α. 3. τοῦ om. G. 4. ἔλεγε FA, ἔλεγεν P. 5. Ἀντιόχου CG. 9. μὶν οὑν om. CG. διεντυχόντι? 11. ἀνατολῶν CG. σισυρφορῶν F, σισσυροφορῶν Ρ. 12. περιεγνώσθη A. 14. tovtovG. 15. βέλη G. 16. ἐτελευτήκει G. 17. τὸ om. F. 21. οἴμαι] ἄρα CG. tempestas nulli superiorum vehementia cedens. extitit enim non ex nobilibus quidem sed infimae sortis e castris homo, qui se Diogenis filium affirmabat. attamen hic interfectus erat eo proelio, quod cum Turcis Isaacius Comnenus imperatoris frater ad Antiochiam commisit; de quo qui accuratius scire volet, adeat commentarios incliti Caesaris nostri. is igitur, quamvis a multis refrenatus, neutiquam tamen cessavit. namque ab Oriente pauper et sisyra tectus venerat praeditusque versuto et callido ingenio urbem ostiatim vicatimque circumibat praedicans de se excelsa, nimirum Diogenis superioris imperatoris filium se esse Leonem: qui, ut dixi, ad Antiochiam sagitta ictus ceciderat. hunc igitur impostor ille a mortuis excitarat usurpatoque eius nomine imperium aperte affectabat levioresque in fraudem inducebat. fuit hoc imperatori ingens aerumnarum augmentum, tamquam si Fortuna post tragoediam novum draraa adiunxerit nefario illo in scaenam dato. ac, puto, velut asoti saturi liba mellita, ut tragemata, sibi apponere solent, sic etiam Romanorum Β C7. ὁμευνέτου Α. 13. ἐξαποστείλας Α. 14. παραγενόμενον G. 15. ἀνερχόμενον G. 20. συναυλιζόμενον G. 21. τούτου G. 22. αἵματα A. 23. ἡμειρόμενον G. ἀνθρωπείων FA, ἀνθρωπίνων P. Fortuna, postquam multimodis imperio insultavit, ad satietatem adducta per tales pseudoimperatores imperatorem illusit. at hic quae iactabantur plane contempsit. cum vero gregarius ille miles per trivia et vicos ita nugari non desineret, eomperit id Alexii imperatoris soror Theodora, uxor interfecti Diogenis filii: quac indignata fraudem eius non tulit. ea enim post viri caedem monastica professione suscepta religiosam vitam diligentissime colebat deo soli dedita. taudem imperator, cum nugatorem istum frustra iterum atque tertio monuisset, Chersonem eum relegavit et in custodia haberi iussit. ibi nocte in muro ambulans et prospectans cum Comanis ob commercium parandumque victum eo ventitantibus saepius colloquebatur, donec tandem fide utrimque data noctu se fune vinctum de muro demisit; quo excepto Comani in suam terram abeunt. ibidem cum aliquamdiu esset commoratus, eo provectus est, ut adeo imperator ab ipsis iam appellaretur. atque hi, quia hominum sanguine carneque DV. 216P. 273Β2. εὑρηκότα G. Πάτροκλον . . . πρόφασιν] ὁ Hom. Il. XIX 302. τῶν Ῥωμαίων Α, τῆς Ῥωμαίων P. πανστρατιᾷ CG, πανστρατὶ A, πανστρατιᾶς P. 4. ταύτην 6. 8. γλῶττα F, γλῶσσα Ρ. 9. ἐπὶ G. 10. μεμαθήκει A. 12. δὲ G. 14. αὐτὸν scripsi: αὐτῶν P. ἀπεῖργον. τοίνυν (cf. I 131, 5. 176, 3) scripsi: ἀπειργόντων P. 20. κυροῦ Νικολάου CG. humana satiari ac multam praedam e nostra terra agere cupiebant, nancti probum praetextum expeditionem in Romanos parabant, illum scilicet in paternum regnum restituturi. quod consilium etsi celarent tamen imperatorem non ftigit. itaque is quam plurimos milites armabat omniaque ad proeliandum cum barbaris parabat. valles enim angustas, quae vulgari lingua clisurae vocantur, ut diximus, praesidiis iam ante firmaverat. interiecto autem tempore, cum Comanos una cum pseudonymo in adiacentes Istro regiones venisse cognosset, praecipuos duces et cognatos necessariosque suos convocat cum iisque deliberat, ecquid eos aggredi e re foret. oranibusque id negantibus, sibi non confisus suam unius sententiam sequi noluit, verum dei arbitrio totam rem permittendam putavit. itaque cum omnes sacerdotali et militari laterculo adscriptos congregasset, vespere in magnam dei ecclesiam se confert ipso praesente patriarcha Nicolao. is enim iam patriarchicum thronum ascenderat indictione septima anni μης ἔτους ςφABBREVCD 1. Γαριδᾶ F, Γαρυδᾶ G, Γαρίδα Ρ. 2. ἐρώτησιν G. 3. ἐξεληλυθότος G. συνεπιθέσθαι Α. ἐνσημηνάμενος CA, ἐνσημαινάμενοι G, ἐνσημημνάμενος P. 11. τῇ ... ὁδῷ G. 15. αὐτῶ F. sexies millesimi quingentesimi nonagesimi secundi post Eustratii Garidae abdicationem. ibi descriptara in duabus tabulis interrogationem, num obviam Comanis exiret necne, tradit omnium coryphaeo in sacra mensa deponendam. totaque nocte hymnis transacta, diluculo, qui deposuerat chartam, recipit delatamque et coram omnibus resighatam legit. unde exhortationem tamquam divino editam oraculo imperator accipiens totum se dedit expeditioni copiasque undique litteris datis contraxit. satis igitur omnibus paratis iter in Comanos moliebatur. cunctoque exercitu arcessito Anchialum profectus Caesarem Nicephorum Melissenum affinem suum et Georgium Palaeologum atque sororis filium Ioannem Taronitem Beroen dimisit, ut et urbi et finitimis regionibus essent custodiae et praesidio. ex ceteris vero ducibus Dabatenum, Euphorbenum Georgium et Constantinum Ubertopulum delegit: quos traditis cuique copiis misit ad Zygi fauces custodiendas. tum ad Chortaream, quae est una ex Zygi P. 274V. 217Β4. τετελέκασι F, τετελέκασιν P. καὶ postorius] κελεύων? 5. διὰ τούτων F, om. P. 8. διακείμενος G. 9. ἐκκρίτων G. 15. ἐξαπέστειλε F, ἐξαπόστειλεν G, ἐξαπέστειλεν P. 16. Σκαλιάρη CG. ἐκκρίτων] . . . . . . . οὗτοι ἔκκριτοι F. 17. ἐκεῖ CG. 18. ἐπανέρχεται G. Ἀνδριανούπολιν G: sic semper. 21. Ταρχανειώτης CG, Τραχανιώτης P. clisuris, processit Zygumque universum lustravit, explorans, num omnia sua mandata qui ea susceperant iam perfecissent, ac, si quae inperfecta et mutila essent, correcturus, ne facile his locis Comanis penetrare liceret. itaque omnibus e sententia dispositis revertens inde ad Sacram quae dicitur Pahidem haud procul ab Anchialo castra posuit. quo cum nocte Pudilus quidam e praecipuis Blachorum venisset Comanos Danubium traiecisse nuntians, primo mane proceribus cognatorum ducumque convocatis consultandum putavit, quid facto opus esset. cum vero Anchialum occupandam omnes censerent, confestim Cantacuzenum et Taticium misit ad Therma, quae vocant, una cum Scaliario Elchane aliisque eximiis sociorum, qui illas regiones custodirent; ipse Anchialum abit. at cognito Comanorum in Adrianopolin impetu primores omnes Adrianopolitanorum ad se evocat; e quibus eminebant Catacalo ille Tarchaniota et Bryennii olim tyranni filius Nicephorus, qui et ipse c

D1. ὁ om. F. Βρυενίοι F: sic semper. 2. πολλὴν F, πολλὰ P. 11 Εὐφορβηνῷ F, Ἐφορβηνῷ P. 12. προσέταξεν F, προσέταττεν P. 16. παρέσπεσθαι F, παρέπεσθαι P. 18. παρὰ τῶν F, διὰ P. διὰ F, om. P. 22. παραδεδώκασι F, παραδεδώκασιν P. tyrannidem arripuerat oculisque privatus erat. quibus civitatis custodiam enixe commendans, ne ignave cum Comanis pugnam committerent, verum clausis plerumque urbis portis ad scopum eminusque ut tela in eos mitterent, admonuit, multa pollicens beneficia, si mandata sequerentur. quibus praeceptis imperator Bryennium ceterosque bene animatos Adrianopolin remisit; ac praeterea Catacaloni Euphorbeno Constantino litteris imperavit, ut assumpto Monastra (qui erat vir mixti e Graecis barbarisque generis, magnam rei militaris peritiam nanctus) et Michaele Anema una cum eorum cohortibus, simulac penetratas a Comanis clisuras cognosset, ipsos subsequeretur subitoque invaderet.

Sed ubi Comani Blachorum Ope clisurarum vias edocti Zygo facile superato ad Goloen accesserunt, statim urbis incolae praefectum praesidiorum vinctum Comanis tradunt eosque faustis acclamationi- P. 275B 1. τοῦτον CG. 2. Κώνστας Ct. 3. Κομάνοις ... ἐξερχομένοις scripsi: Κομάνους ... ἐξερχομένους P. 4. θαρσαλέως F, θαρσαλέος P. 7. τὴν] τινι G. ὀλοὴν G. 8. τε om. G. ν 9. προσεληλυθότες δὲ G. αὐτοὺς C, αὐτὸν P. 14. ἐκτὸς G. ἐμπειρίαν om. G. 15. νηπίοθεν CG. 18. τούτους F. lacunas hic et postea signavi. 19. κατέστησε F, κατέστησεν P. δὲ om. G. 20. μέρος G. bus exceperunt. tum Constantinus Catacalo memor mandatorum imperatoris Comanis pabulatum exeuntibus occurrit fortiter centumque circiter ex iis cepit; quem statim ad se vocatum imperator nobilissimatu ornavit. interim Diampolis ceterarumque finitimarum urbium incolae, ubi occupatam a Comanis Goloen viderunt, ultro accesserunt laetique eos excipientes urbes dediderunt, pseudonymum Diogenem Augustum acclamautes. qui tota regione potitus collecto universo Comanorum exercitu Anchialum pergit eius urbis expugnationem experturus. imperator vero, qui in illa erat, magnam rei bellicae scientiam a puero nanctus, cum loci natura Comanos ab impetu arceri et muri firmitatem augeri perspiceret, divisis copiis portisque urbis apertis foris * manipulatim in acie collocavit, circa vero frontem Comanorum exercitus * clamoribus incitante parte Romanae phalangis * fusos usque ad ipsum mare persecuti V. 218C D 1. θαλάττης F, θαλάσσης P. 3. ἀντικαταστῇσαι G. 6. προμετώπιον CG. 9. τούτους] τούς τε G, τούς τ᾿ C. 14. τοῦ CG, τῆς P. 15. θεασάμενοι FCG, θεασάμενον Ρ. 18. καταλαβόντα ὁ Βρυένιος Νικηφόρος F, ὁ Νικηφόρος Βρυέννιος καταλαβόντα P. 19. ἀκούσει F, ἀκούσῃ P. 2Ο. περιχαρείας FCG, περιχαρίας P. 21. ἀξιώσει με? sunt. id Augustus conspicatus, cum adversus tantam multitudinem parum copiarum haberet nec resistere posset, iam omnes in acie consistere nec quemquam ultra ordines procurrere iussit. Comani vero, qui acie instructa ex adverso Romani exercitus stabant, ne ipsi quidem sunt aggressi. atque sic per tres dies a mane usque ad vesperam manserunt, cum et barbari loci natura a proelio absterrerentur et nemo e Romana phalange adversus eos procurreret. arx autem Anchiali eiusmodi sita est: habet dextra mare Poaticum, sinistra solum asperum et invium ac vitibus consitum ideoque minus equitabile. quid tum? constantia imperatoris perspecta desperatoque successu, barbari mutato itinere Adrianopolin petunt decepti a pseudonymo, qui iactabat: “si Adrianopolin me advenisse Bryennius Nicephorus audiverit, apertis portis me summa laetitia excipiet ac pecuniis adiuvabit omnique benevolentiae genere augebit; licet enim non genere, voluntate tamen cum patre meo fraternam necessi- P. 276 B1. οὕτω F, οὕτως V. 3. δὲ om. G. 6. ἁπάντων F, πάντων P. 8. πράξεσι F, πράξεσιν P. ἐπιστάμενον G. 15. ὡς φυσικὸν G, ὡς om. P. 16. καταλαβόντες F, καταλαμβάνοντες P, καταλαμβάνουσι G. 17. ἐκεῖ scripsi: ἐπεὶ P. δὲ FG, om. P. tudinem colebat. urbe vero potiti proximum ad imperii caput iter habebimus”. ac patruum nominabat Bryennium rei veritatem sane parte edoctus. namque Romanus Diogenes, quondam imperator, qui Bryennium norat eumque omnium tunc hominum prudentia praestantissimum maximeque sincerum ac dictis factisque veracissimum esse sciebat, fratrem eum adoptare vohvit; idque illo consentiente factum est. quae res et vera et nota omnibus est. iste igitur pseudonymus tam impudens erat, ut etiam patruum revera illum vocaret. talibus scilicet utebatur artibus. verum Comani, levi mutabilique ut barbari ingenio praediti, eius sermoni obsequuntur et Adrianopolin profecti extra urbem castra locant; pugnatumque est ibi per octo et quadraginta dies, cum iuventus pugnacissima cotidie erumperet manumque cura barbaris consereret. at Nicephorus Bryennius, ubi e loco inferiore a pseudonymo vocatus e turre prospexit, quoad ex hominis voce collegit, negat se illum CV. 219DΡ. 2775. παρεκτεινόμενοι G. 10. Καλατώδων G. 13. δὴ ἡμάρτανε G. 14. τοῦτο G. τηνικαῦτα om. CG. 16. ἐν ὑστέροις F, εἰς ὕστερον P. 19. αὐτὸν F, αὐτοὺς P, om. CG. 21. ἀσπίδι? 22. οὐ om. CG. ῾Ρωμαῖον μὲν CG. agnoscere filium Romani Diogenis, qui pro benevolentia fratrem se nominaverat, ut dictum est, qualia saepe fieri solent, verumque filium eius apud Antiochiam interfectum esse. his verbis explosum simulatoρrem amandavit. sed incolae urbis, cum procedente tempore inopia urgerentur, litteris ab imperatore auxilia petierunt; qui extemplo Constautinum Euphorbenum idoueo numero comitum, qui sub ipso essent, selecto noctu Calathadorum parte Adrianopolin inire iussit. statim Catacalo ingressus viam, quae Orcstiadem ducit, optima spe elatus se Comanos falsurum putavit, sed errore deceptus est. nam barbari, simulatque id cognoverunt, magno equitum numero adorti recedere coactum acriter persccuti sunt. quo tempore filius eius Nicephorus, qui postea cognatus meus factus Mariam Porphyrogenitam, sororem meam natu minorem, in matrimonium duxit, hastam longam protendens subitoque conversus insequentis Scythae pectus percussit: hic vero ilico mortuus concidit. erat enimvero peritissimus lanceam vibrandi tegendique se clypeo; ac qui equitantem illum vidit. nou Romanum putavit. sed e Normannia venisse: adeo mi- B 3. πρὸς Θεὸν F, παρὰ Θεοῦ P. τὰ πρὸς] τὴν παρὰ G. 4. τοῖς G. ἡμέραι F, ἡμέραις P. 5. τοῦ FG, om. Ρ. 8. καρτεροῦ F, καρτερῶς P. 9. ἀγωνιζομένων G. 11. ὁ Μαριανὸς P, ὁ om, F. τοῦ Τογορτὰκ] τοῦτον γορτοῦ G. Τογορτὰκ scripsi: Τογορτὰν F, Τογορτᾶ P, Τογορτοῦ C. 13. ἐναγκαλισάμενος] κατασείσας C, κατασείας G. rabile fuit spectaculum iuvenis equitantis. et revera natura ipsa ambitiose eum exornaverat; maxime etiam erga deum fuit religiosus, erga homines suavis et amabilis. necdum interiectis quadraginta octo diebus, iussu Nicephori Bryennii, penes quem omnis Adrianopolis potestas erat, patefactis repente portis strenui milites in Comanos erumpunt; acerrimoque proelio conserto multi quidem Romani fortiter certantes nec vitae parcentes occubuerunt, plures tamen trucidarunt. ibi Marianus Maurocatacalo, cum Togortac summum Comanorum ducem conspexisset, hastam longam vibrans datis equo habenis confestim eum incurrit occidissetque, ni circumfusi Comani interfecto paene Mariano mature eum subduxissent. hic Marianus, licet iuvenis ac vix pubertatem ingressus, saepe ex Orestiadis portis erumpens cum Comanis pugnabat hosteque aut percusso aut interfecto victor semper redibat. nam fortissimus certo bellator erat ac virtutem quasi hereditatem paternam sortitus, fortissimorum

DV. 220P. 278 2. ὑπογύου F, ὑπογυίου P, 3. ἐχώρησε F, ἐχώρησεν P. 4. τῷ χείλει F, τὸ χεῖλος P. 8. ἀφειδῶς om. CG. 9. καρτερὰν G. 15. τῷ add. prima manus in F. 17. interrogationis signum posui. 18. μεταχειρίσεως F, μεταχειρήσεως P. 20. ἐπηγγείλατο FC, ἀπηγγείλατο P. 21. ἀποκειρεῖν G. virorum fortior proles. is igitur e praesenti periculo servatus et ira fervens Pseudodiogenem petit; quem cum stantera in ulteriore ripa fluminis, ubi Marianus cum Comanis certaverat, cocco regioque ornatu indutum eiusqne comites dispersos videret, flagelli verbere caput eius inclementer percussit falsum ipsum appellans principem.

Tandem imperator Comanorum ad Adrianopolin pertinacia ac frequentibus ibi pugnis cognitis faciendum sibi putavit, ut eo ipse Anchialo proficisceretur. arcessivit ergo principes ducum civitatisque proceres eosque quid faciendum esset consuluit. tunc quidam nomine Alacaseus accedens “Pater” iuquit “meus huius pseudonymi patri olim familiaris fnit; quare, si placet, eum adibo deductumque in aliquam arcem comprehendam”. quaeritur deinde, quonam id modo posset. at is Zopyrum Cyri aequalem imitatus rationem, qua ille usus erat, imperatori proposuit. nam se ipsum deformaturum esse pollicebatur et barba pilisque rasis, tamquam haec ab imperatore passus ΒC 1. οὐκ εἶπε P, οὐκ om. CG. καὶ CG, οὐδ’ P. interrogationis signum posui. 3. τε om. CG. 7. ηκα G. 8. πάλαι om. CG. μοῦ P, correxi. πρὸς τὴν σὴν βασιλείαν τοῦ μοῦ G. 9. γνησιότητα G. 10. ὀνόμασι F, ὀνόμασιν Ρ. 11. αὐτὸν F, om. P. 12. διηγήσωμαι FC, διηγήσομαι P. 13. τόνε, om. P. 15. πᾶν F, om. P. 16. ἀδι*στάκτως F. 19. καθάπερ εἴπομεν om. CG. κουρείαν F, κουρίαν P. esset, illum accessurum: quod quidem et dixit et fecit, et pollicitus est et promissis stetit. etenim consilio imperatori probato Alacaseus se totondit usque ad cutem et corpore lacerato ad personatum illum Diogenem confugit eique cum alia tum praecipue veterem amicitiam in mentem revocaus “Multa”, inquit, “acerba ab imperatore Alexio passus ad te venio patris mei cum tua maiestate amicitia fretus, ut tibi in his rebus in quibus nunc versaris subveniam.” utebatur enim talibus blandimentis, ut eum ad se traheret. atque ut copiosius de eo narrem, acceptis imperatoris Alexii mandatis et ad Putzae arcis praefectum litteris, in quibus erat: “quidquid, qui has litteras reddet, tibi dixerit, id sine mora exsequere” (nimirum eo profecturos esse imperator Adrianopoli discedentes bene coniciebat), his igitur sic dispositis Alacaseus usque ad cutem, ut diximus, sponte tonsus pseudonymum adiit et “Tua”, inquit, “causa multa acerba passus sum, tua D p. 279 3. ἀπέβης G. 4. λαθὼν Α λαβὼν P. 7. ἀποδεξάμενος FA, ὑποδεξάμενος P. 10. ἐφ᾿ F, om. P. 22. ἀλεκασεὺς A. causa contumelias et vincula tuli, tua causa per multos dies, postquam Romanorum fines ingressus es, carcere tenebar, imperatori suspectus ob patris mei erga te amicitiam. clam igitur ad te, dominum meum, confugi vinculis mea ipsius opera liberatus, ut tibi salutaria cousilia suppeditarem". atque hic quidem benevolentissime eum excipiens quaesivit, quomodo quae sibi proposuisset assequenda putaret. tum ille “Vides” ait “arcem hanc et latam hanc planitiem praebentem affatim pabuli equis, quotquot dies vel te vel exercitum tuum quieti daturus es. nec ultra nobis progrediendum est, sed aliquautisper ibi commorandum, ut et arcem recipias et Comani egressi quae ad victum necessaria sunt apportent ; tum regia urbs petenda est. quodsi voles, arcis custodem plane mihi olim addictum visam atque efficiam, ut sine pugna eam tibi tradat." placuit consilium Diogeni. quare Alacaseus imperatoris epistulam sagittae illigatam nocte in arcem mittit; qua lecta eius praefectus ad dedendum castrum paratus erat. postero mane Alacaseus primum ad portas accedit seque cum praesidii praefecto colloqui simu- B V. 221 C1. ὑπεκρίνατο F, ὑπεκρίνετο PA. 4. ἐδεδώκει A. 5. ποιήσαντας G. 7. περιχαρῆς A. 9. προκαλουμένου F, προσκαλουμένου Α πρ0ναλουμενον P. τούτῳ A. 10. ἀλεκασσέως A. 12. παρέθεντο FA, παρέθετο P. 14. αὐτὸ G. 15. ἀλεκασεὺς A. 16. που om. CG. 17. δὲ G. lat signo dato Diogeni, ut, sinmlatque id conspexisset, coafestim castrum intraret. itaque cum praefecto sermone ficticio diu producto datoque tandem pseudonymo signo quod modo indicaverat Diogenes, id ubi vidit, cum paucis militibus audacter ingressus ab iis qui intus erant blande excipitur et a gubernatore Putzae invitatur ad balneumq; ad quod ab Alacaseo quoque impulsus statim morem gerit. copiosae dein epulae et ipsi et Comanis apponuntur; qui mox omnes sat epulati impletique vino, quod e plenis utribus hauserant, stertentes iacebant, superveniunt autem statim et ipse Alacaseus et praefectus cum nonnullis aliis omniumque armis et equis subductis ipsum stertentem ibi relinquunt; at ceteros, quorum dux erat, necant atque in voragines quasdam velut in sepulcra natura parata statim coniciunt. interim Catacalo ex imperatoris mandato Comanorum exercitum subsequens, cum in arcem illum ingressum videret Comanosque pabulatum circumsparsos, prope urbem quam modo di- D2. ὠνομάσαμεν C, ὀνομάσαμεν P. 4. τὴν om. A, τηνικαῦτα CG. Τζουρουλῷ G. 6. καὶ δέσποινα F, om. P. 8. Κυμινιανὸν CG(A), Κυμινειανὸν P. 10. Καρμύρην CG. 11. καλούμενον CG. 12. ἐγκαρτερὸν G. 16. τῶν F, om. P. 17. ποσουμένοις G. δέκα CG. 19. Ταυροκόμου CG. 20. τὸ χεῖλος CG. εἱστείκει Ρ, correxi. 22. διακειμένην scripsi: διακειμένου P. ximus castra posuit. sed Alacaseus effusis ubique Comanis rem ad imperatorem referre non audebat, sed cum captivo illo Tzurulum recta petiit Constantinopolin reversurus. quo audito mater imperatoris et domina, quae in palatio regio degebat, sine mora drungarium classis Cyminianum Eustathium spadonem celeriter misit, qui istum acciperet atque in urbem duceret. is secum habebat Turcam quendam Camyren, cuius opera ad eum excaecandum usus est. at imperator commorans etiamtum Anchiali, cum Comanos ad depraedandas adiacentes regiones dispersos audivisset, castris motis parvam inde Nicaeam petiit; ibique cognito Citzen, qui erat unus e Comanici exercitus ducibus, cum duodecim fere millibus barbarorum, quibus ad pabulandum sparsis ingentem praedam collegerat, ad fauces Taurocomi consedisse, copias suas contraxit et ad ripas amnis, qui per planitiem fiuit istis faucibus subditam, descendit. erat ea regio plena trixaginum arbornmque novellarum. ibi subsidere copias iussit P. 280BV. 2221. καὶ τῶν CG. 3. τοξείας FC, τοξίας P. 4. μεν’ G. 5. ποιησάμενος G. τούτους F, τούτοις P, τούτῳ G. 6. ἐδίωκον FC, ἐδίωκεν P. 14. πέρα scripsi: παρὰ P. 15. πρῶτος F. 16. στήθεσι F, στήθεσιν P. 17. κατέβαλε F, κατέβαλλεν P. 18. μᾶλλον om. G. ὑποδείξας CG. 21. προσβαλὼν] πρὸς in ras. m. 2 F. et sufficientem Turcarum turmam, iaculandi peritissimam, in Comanos immisit, ut manus cum ipsis consererent et equitationibtis aliquot factis in loca declivia elicerent. at Comani eos adorti effuse usque ad Romanam phalangem persecuti sunt, ubi frenis equorum paululum adductis instructisque ordinibus ad invadendam Romanorum aciem sese pararunt. imperator vero, cum audaciorem quendam Comamum equitem ultra aciem prosilientem ordinesque praetercurrentem videret ac tantum non provocantem ad certamen singulare, nullum e dextro sinistrove cornu contra eum egredi minime tulit; ipse vero ultra omnes habenis remissis evectus barbarum pugnandi avidum hasta primum vulneravit, tum ense transfixum de equo deiecit, eo quidem die militem potius quam imperatorem se gerens; ac magnum statim et Romanis legionibus animum et metum Scythis iniecit, quorum aciem turris instar se admovens discidit. ita phalangis contextu perrupto dispersi barbari ubique CDP. 2812. ξωγρείαν G. 4. συνεχωρήθεσαν G. παρὰ τοῦ αὐτοκράτορος om. CG. 5. ὑπογύου F, ὑπογυίου P. 8. ἅπασαν F. πᾶσαν Ρ. 12. φωνῆς συμμίκτου G. 13. φθανούσης CG. 13. διατρίψας G. 19. διακριθέντες CG. 22. τριβόμενοι G. effuse fugerunt; ac septem tunc millia Comanorum ceciderunt captaque tria millia sunt. cum vero omenm praedam cepissent Romani. imperator, quia rapta erat ex ’is finitimis, eam solito more dividi haud permisit, sed reddendam incolis decrevit. et avis instar regis edictum per circumiacentem regionem volat congregatique ad castra qui rapinas tuleraut sua quisque recipiunt pectora tundentes supplicibusque manibus ad caelum sublatis fausta omnia imperatori precantes: audiebatur mixta virorum mulierumque vociferatio usque ad lunarem circulum assurgens. imperator vero laetus copias convocavit parvamque Nicaeam reduxit; ubi cum biduo substitisset, tertio die Adrianopolin pergit et complures dies in Silvestri aedibus habitavit. iam praecipui quiqne Comanorum, qui e reliquo exercitu lecti erant, imperatorem decepturi tamquam suapte sponte ad eum veniunt pacemque statim se inituros esse simulant, eo quidem consilio, ut tempore B C1. προχωροίητο G. 6. ἀτραπῶν τοῦ ζυγοῦ G. 13. μεμενήκοι G. φοσσάτον F, φοσάτον P. Ἀβριλεβῶ F, Ἀβιλεβῶ P, Ἀγριλεβῶ CG. 14. πόρρω CG. 16. ἐξιδὼν scripsi: ἐξελθὼν P. quietis usus Comanorum exercitus longius progredi posset. commorati igitur per tres dies post tertium diem noctu domum redire coeperunt. sed imperator cognita Comanorum fraude per cursores eos quibus Zygi callium custodia credita erat certiores facit, ne dormirent, sed assidue excubarent, si forte eos comprehenderent; ipse, cum Comanorum exercitum procedere comperisset, statim sumptis militibus qui forte aderant locum occupavit, quem Scutarium vocant, octodecim stadia ab Adrianopoli remotum. postridie Agathonicam venit, ubi cum Comanos castra ad Abrilebum (locus is est prope urbes quas memoravi) locasse cognovisset eoque profectus innumerabiles eorum ignes e longinquo animadvertisset, Nicolaus Maurocatacalo ceterique delecti exercitus duces ut venirent misit cum iisque, quid facto opus esset, deliberavit. placuit auxiliorum duces arcessere, Uzam Sarmatam, Caratzen Scytham, Monastram semibarbarum eosque iubere ad quodvis tabarnaculum quindecim pluresve D V. 223P. 282 τὰ βασίλεια.

1. ἑκατέρη F. 2. ἀνύψαι G. τοὺς τοσούτους F, τοσούτους P. 6. φόβον. μέγαν F, μέγαν φόβον Ρ. 8. καὶ om. F. 9. οἱ Κομανοὶ] νικώμενοι G. 11. lacunam signavi. 13. καὶ F, om. P. ζωγρίαν F, ζωγρείαν P. 18. ἡμερονύκτιον G. 21. κατείληφε F, κατέληφε C, κατάλαβε P.

ignes accendere, quo Comani tot ignes conspicientes Romanorum copias innumeras putarent eoque perterriti minus fortiter in posterum confligerent. ac magnum id Comanorum animis metum iniecit. mane igitur armatus iraperacor cum copiis suis adversus eos proficiscitur congressuque facto Comani terga dant. divio exercitu imperator leviter armatos iubet praecurrere; ipse effuse fugientibus acriter instat; quos cum ad Ferream quae dicitur Clisuram deprehendisset, multos interfecit, plurimos in servitutem abduxit. qui vero praemissi fuerant. omni Comanorum praeda potiti reverterunt. sed imperator, cum per foedam tempestatem in vertice Ferreae Clisurae pernoctasset. primo diluculo Goloen se recepit, ubi in laudandis donisque maximis remunerandis iis qui fortiter puguarant diem noctemque consumpsit. denique rebus e sententia perfectis ac laetis militibus domum dimissis duobus diebus totidemque noctibus in regiam urbem pervenit.

2. μόθων F. 4. ἑαυτὰ FC, ἑαυτὸν P. ἐπισπωμένων scripsi: ἐπισπώμενον P, 5. κάμνον G. 8. καταδρομὰς] δρομ in ras. m. 2. F. 9. δὴ? 11. καταφερομένη F, καταφερόμενος P. 12. ἀνακάμπτουσα C, ἀνακάμπουσα Ρ. περικλείεται CG. 14. ἀνέκαθεν F, om. P. 15. Μαριανδηνῶν CG, Μαρυανδηνῶν P. 16. τοὺς τῆς Νικομηδείας CG. ἐπέθλοβον G. 18. ἀνακόπτων τῶν βαρβάρων F, τῶν βαρβάρων ἀνακόπτων P. 19. Νικομήδειαν G.

At vix paululum e multis his laboribus refectus, cum Turcas comperisset infestare Bithyniam ac praedari omnia, ex altera parte rebus occidentalibus imperatorem ad se trahentibus, plus laboris his quam illis impendens (maioris enim contentio adversus pericula urgentia erat) longe maximum consilium concepit suoque ingenio dignissimum atque ad Bithyniam tutandam illorum incursiones hac ratione arcebat: paucis enim libet eam exponere. ac Sangaris quidem fluvius et ora maritima quae recta usque ad Chelen oppidum tendit eaque quae ad septentrionem flectitur magnam amplectuntur regionem; quam in praesidiariorum paucitate, qui mali nostri vicini iam ex diutino tempore facti erant, Ismaëlitae et eorum, qui ultra Sangarin habitant, fines facile depraedabantur inprimisque Nicomediam amne traiecto premebant. repulsurus igitur istuin barbarorum impetum huiusque regionis incursionem et praecipue Nicomediae securitati consulens imperator, longissima infra Baanen lacum fossa animadversa atque ad extremum explorata, Cop. 283V. 224 1.αὐτῶ F, αὐτὸ P. 2. καὶ addidi. 3. συ*σεσηράγγωται F, σεσήραγγωται P, σηράγγωται G. 6. Δίκορος CG. βουλευόμενος G. 12. δὲ om. G. 21. καὶ om. G. 22. πολλὰ G. ἐρυμνότατον] schol. in mg. m. 2.: χαλεπώτατον. ἐρυμνὸς τόπος σκοτεινὸς καὶ ἰσχυρός F. ex positione et specie coniecit, locum nec sine causa effossum neque natura excavatum, sed manuum opus esse. eiusque originem perquirens comperit a quibusdam, fossam istam Anastasii Dicuri iussu excavatam esse; cur vero id factum esset, dicere non potuerunt. putabat autem imperator Alexius, imperatorem illum e proximo lacu aquam in hanc manu factam fossam emissurum fuisse; atque hac cogitatione ductus imperator Alexius altissime alveum effodi iussit; sed tamen veritus, ne fluinina propter aquarum confluentiam navigabilia fierent, arcem firmissimam struxit, quae undique munita cum ob amnem tum ob altum latumque murum capi non poterat ; unde etiam ferreae nomen accepit. atque nunc ferrea haec turris urbis suburbium est ct propugnaculum muri. huic arci extruendae ipse imperator a primo mane usque ad vesperum praefuit nec solis aestivum tropicum obeuntis calore et ardore nec pulvere deterritus. ac multos omnino sumptus impendebat, quo firmiasima arx et inexpu- ΒC 1. γενέσθαι CG. 2. εἰ FC, om. P, 3. φιλοτιμούμενον G. 7. ἐφιστάμενον FC, ἐπιστάμενον P. 9. λίθων ἐκείνων G. γίνοιτο FC, γένοιτο P. ἢν F, οὑν P. 10. βαρύτατα CG. μεγαλουργότατα CG. 11. τῆς .... F. τοῦ ............ F. τοῦ .... C.: etiam G. hoc loco lacunam agnoscit. cf. Ducang. ad h.l. 12. τόπον G. 13. λογοποιούμενον G. 18. ἐπὶ χρήμασι F, ἐπιχειρήμασι P. gnabilis fieret, amplaque mercede ad quemque lapidum trahendum, sive quinquaginta sive centum viri erant, provocabat. quare non vulgares mercennarii, sed milites omnes et apparitores cum indigenae tum aliunde allecti ad tantos lapides trahendos incitabantur, cum et amplam mercedem et ipsum imperatorem velut praemiorum arbitrum viderent; idque sane artificium fuit, quo facilius multis accurrentibus ingens lapidum moles traheretur. sic igitur ille ad deliberandum sollertissimus, ad agendum efficacissimus erat. atque hunc in modum usque ad indictionem * anni ** res ab Alexio gestae sunt. necdura inde recreatus innumeros Francorum exercitus appropinquare fama audivit; quorum incursionem timebat, cum nosset et vehementissimos eorum impetus et facilitatem in mutanda sententia et mobilitatem et cetera, quae Gallorum naturae tamquam propria aut consectanea quaedam ubique inhaerent, eosque divitiis inhiantes semper quavis causa oblata foedera facile rumpere. semper enim in mente DP. 284B 1. ἐπ᾿ ἀληθεῦον Ρ, correxi: ἐπ᾿ om. CG. 3. φοβερώτατόν G. 5. μέχρι G. 7. ἐβάδιζε F, ἐβίαζε P. πανικὶ G. 14. ἠβούλετο F, ἐβούλετο P. 15. τὴν G. πρὸς F, παρὰ P. 17. ἥδε P, correxi. habebat haec ut decantata ita sane verissima. qnocirca minime socors fuit, sed cuncta paravit, ut postulante tempore ad pugnam expeditas esset. atque omnia profecto tunc fama maiora terribilioraque erant. universus enim Occidens et quotquot barbarae gentes ultra Adriaticum mare usque ad Herculis columnas incolunt, mutatis sedibus deinceps per Europam in Asiam cum omnibus suis iter faciebant. tantae vero commotionis haec fere fuit causa. Gallus quidam Petrus cognomento Cucupetrus ad sanctum sepulcrum adorandum peregrinatione snscepta gravissimis Turcarum et Saracenorum totam Asiam depraedantium iniuriis vexatus vix in patriam redierat. sed rem irritam fuisse minime tulit, verum denuo idem iter suscipere decrevit; cumque intellexisset, ue quid peius accideret, non soli sibi iterum viam ad sanctum sepulcrum ingrediendam esse, prudens sane consilium iniit. nimirum per universas Latinorum regiones haec promulgabat: “Divino oraculo iussus sum nuntiare omnibus Franciae comitibus, ut patria relicta cuncti pergant ad sancti sepulcri adorationem omnique vi totoque animo Hierosolyma ex Aga- V. 225CD1. κατώρθωκεν FC, κατόρθωκεν P. 8. ἐπ’ om. G. 11. πρὸς τὰς seclusi. ἐπερχομένοις G. πανστρατιὰ F. 12. ἐλεύσεως F, ἐπελεύσεως P. 14. τοῦτο τὸ P, τὸ om. C. 15. τοῦ τοσούτου] τουτὶ τοῦ G. 20. καταφορώτατα G. renorum manibus eripere studeant.” nec infeliciter rem gessit. omnium animis quasi divinam vocem immittens effecit, ut undique Galli alius aliunde cum armis equis reliquo belli apparatu affluerent: tanta fuit illorum alacritas atque impetus. omnes adeo viae publicae ab iis terebantur; ac proficiscebantur uua cum Gallorum militibus inermes quoque, mulieres puerique patria sede relicta, qui multitudine harenam astraque anteibant rubras in humeris gestantes cruces. atque instar amnium undique confluentium per Daciam imprimis ad nos omnes veniebant. tot populorum adventum locustae praecedebant, quae segetibus parcentes solas in vineas saeviebant. quae res significabat, ut vates praesagivere, hos Gallicos exercitus temperaturos a Christianis, barbaris autem Ismaelitis ebrietati ac vino Bacchoque deditis graviter nocituros esse. ea enim gens Baccho Venerique obnoxia maximeque ad cuiusvis generis concubitus prona cst nec libidinem cum carne circumcidit, verum perditissima est Veneris vitiorum serva. hinc Astarten quoque et Astaroth adorant coluntque; tum astri P. 285Β2. τόπον G. πείθονται G. 4. τὸν C. 8. καὶ om. G. γε F, τε P. 10. γινομένης FC, γενομένης P. 11. Λογγοβαρδίας P. correxi. ἐξορμήσαντες G. ὅμαδόν] in mg. m. 2 κραυγή θόρυβος F. 18. διεπείρων G. effigiem maximi faciunt aureamque suam Chobarem. at frumentum de Christianis syrabolorum periti interpretabantur ob temperantiam et nutriendi vim. ita igitur vineas frumentumque vates acceperunt. atque haec de vatibus ita se habeant: barbarorum autem de adventu haec adnotanda sunt. sane uovi aliquid prudentiores intellegere sibi videbantur. nam cum tot homines non una nec eadem via pergerent (qui enim istae copiae ex diversis locis profectae Longibardiae fretum una transicere poterant?) certis intervallis deinceps transgressi omnes continentem peragrarunt, praecedente, ut dixi, quodvis agrnen infinita multitudine locustarum, quae re saepius observata praecursores Francicorum exercituum vulgo vocabantur. cum vero iam quidam passim Longibardiae fretum traicerent, mittit imperator duces quosdam Romani exercitus Dyrrachium et Aulonem versus, qui traicientes ibi benigne exciperent iisque largos commeatus ex omnibus regionibus, qua forte iter esset, CV. 226D12. οἵαν F, οἷαν P. 13. τε F, om. P. 14. προσκυνῆσαι τάφον F, τάφον προσκυνῆσαι P. 18. τὼ F, αὐτῷ P. 19. κάπεο G. congererent: ipsi vero clam subsequerentur et cum eos in obiacentes pagos praedatum via devertere cernerent, modicis iaculationibus summoverent. erant cum iis periti quidam linguae latinae, ut, si quid rixae oriretur, omnia componerent. sed ut rem accuratius exponam et de siugulis distinctius dicam, divulgata ubique illa fama primus Gotofredus propria terra vendita iter propositum erat ingressus, qui erat vir ditissimus maximeque generositate fortitudine nobilitate elatus: Gallorum enim alii alios praevenire studebant. nec a quoquam tanta virorum mulierumque commotio commemorata est; e quibus simpliciores quidem domini sepulcrum venerari sanctaque loca religiose visere cupiebant, callidiores vero ac similiores ëmundi qui eadem atque ille sentiebant spem Constantinopolis, tamquam si hoc corollarium esset, obiter occupandae clam conceperant. ëmundus vero vetere in imperatorem odio flagrans animos plurimorum procerum conturbabat. interim Petrus, postquam praeconis instar illa promulgavit, primus omnium profectus cum octoginta peditum Ρ. 286

Β1. FC, om. Ρ. 3. γένος om. G. ὡσεὶ κατὰ τινὰ C, ὡς εἰκατατινὰ G. 4. καὶ τὸ ἀφορμῆς G. 6. τοῦ FCG, τῶν P. 7. Τούργων F. 8. καρτερεῖν CG. ἑλενόπολιν Α. 17. αἰσθήσει FCG, αἰσθήστει P. millibus et centum millibus equitum Longibardiae fretum traiecit et per Ungriae fines caput iniperii petiit. nam Celtarum gens, ut facile hinc concluditur, cum semper perfervida acerrimaque est, tum maxime in facienda expeditione effrenata.

Imperatori autem, cum quae a Turcis Petrus perpessus erat cognosset eique suasisset, ut ceterorum comitum adventum expectaret, ille fretus insequentium multitudine non oboedivit traiectoque freto ad Helenopolin oppidum castra posuit. iam ad decem millia lia Normannorum, qui hunc sequebantur, a reliquo exercitu segregati circumiacentem Nicaeae regionem tanta crudelitate vastabant, ut puerulos partim discerperent membratim, partim lignis transfixow igne assarent, adultos vero omnis generis suppliciis afficerent. quo cognito incolae urbis apertis portis in eos erumpunt, sed atroci proelio conserto a Normannis fortiter repugnantibus urbem repetere tere coguntur. illi cum omni praeda Helenopolin redierunt. ibi cum invidia, ut fit, reliquorum qui remanserant animos accendisset, C αὐτῶν μετὰ ἀποχρoDV. 227P. 2879. ζωγρίαν F, ζωγρεῖαν P. 11. ἐν addidi. 12. ἀναιροῦνται F. 16. ἐνόντων ἐν F. 17. μετὰ τοῦ Πέτρου F. 20. στρατιῶται G. 21. lacunam signavi. 22. γένος om. CG. exorta disceptatioue et rixa feroces Normanni rursus secedunt Xerigordumque facile capiunt. quo sultanus audito mittit in eos cum idoneis copiis Elchanem, qui recepta Xerigordo Normannorum alios gladio cecidit, alios in captivitatem abduxit, simul in eos qui cum Cucupetro remanserant consilia moliens. nam et idoneis locis posuit insidias, in quas qui Nicaeam peterent improviso incidentes interficerentur, et Celtarum avaritia perspecta duos homines strenuos in Petri castra submisit, qui Nicaeam Normannos cepisse omniaque quae inessent inter se dividere nuntiarent. movit ea fama incredibiliter Petri milites; nam praedae opumque mentioae facta statim sine ullo ordine Nicaeam versus ruunt omnis peritiae militaris et in proelia euntium disciplinae paene inmemores. Latinorum enim natio cum omnis lucri, ut supra dictum est, avidissima sit, tum etiam, ubi ad invadendas regiones se convertit, nulla ratione refrenari potest. ita- BC1. ἰλαδὸν] schol. in mg. m. 2.: κατὰ σύστημα F. 2. λοχῶσι F, λαχῶσι P. 9. καί scripsi: κᾄν Ρ. 11. μεσέμβολόν G. 12. ἀπολωλότων F, ἀπολωτότων P. 13. τὴν F, om. P. τειχισμένη G. que nec ordine nec manipulatim procedentes, ad fluvinm, qui Draco dicitur, in Turcarum insidias incidunt ac misere trucidantur, tantaque Gallorum Normannorumque multitudo Ismaelitico gladio periit, ut collatis undique occisorum cadaveribus non tumulus vel collis speculave, sed instar montis et altitudine et latitudine et crassitie eximii acervus existeret: tantus erat ossium agger. postea quidam ex eodem illo barbarorum genere, cum murum in civitatis formam aedificarent, multa pro caemento caesorum ossa lapidibus miscuerunt, quodammodo, ut illis sepulcrum pararent, condentes urbem. manet ea adhuc cincta moenibus saxorum ossiumque mixtura confectis. omnibus vero ad internecionem deletis solus se Petrus cum paucis Helenopolin recipit, iterum Turcis ad intercipiendum eum machinas tendentibus. sed imperator tantae caedis certo nuntio allato non committendum ratus, ut Petrus quoque caperetur, statim Catacalonem Constantinum Euphorbenum, cuius saepe supra meminimus, cum idoneis copiis, quas in naves bellicas impo- D P. 288

1. διαπόντιοι G. ἀρωγὴν G, ἀγωγὴν P. 2. κατελλαβόντα G. 3. μηδὲ FC, om. P. 4. γὰρ] δὲ? 7. ἐμπεπτώκει G. 8. τοσούτου F, om. P. 10. θελήμασιν P, correxi. 11. εἰς τὴν G. 14. ταῦτα C. 18. ἐκδίκησιν] προσκύνησιν CG. 20. οὖρος G. φυσσῶν Ρ. suit, per mare suppetias ei misit; quem appulsum cernentes Turcae se fugae dederunt. is non diu ibi moratus Petrum cum sociis non multis periculo ereptum ad imperatorem ducit; a quo et prioris imprudentiae et quod contra saum consilium in tantas calamitates incidisset, admonitus ille ut Latinus superbus tantam cladem respondit haudquaquam sibi, sed illis imputandam, qui sibi non oboedientes suum ipsorum consilium secuti essent; ac praedones eos raptoresque vocitabat nec dignos, qui a salvatore ad adorationem sancti sepulcri admitterentur. nonnulli igitur Latinorum, Boëmundus scilicet quique eadem sentiebant, iam pridem Romani imperii desiderio flagrantes idque sibi vindicare cupienteo Petri, ut dixi, promulgatione praetexta tantum motum fecerant simpliciores decipiendo simulantesque se ad sanctum sepulcrum ulciscendum in Turcas proficisci terras suas vendiderant.

Ubus (Hugo) autem quidam, frater regis Franciae, nobilitate divitiis opibus Novati instar praetumidus, cum patria relicta vellet ad V. 228Β C 3. λαμπρὰν προμηθευόμενος τὴν ὑπάντην αὐτῷ γενέσθαι F, προμηθευόμενος τὴν ὑπάντην αὐτῷ γενέσθαι λαμπράν P. 4. βασιλευόντων G. 5. πάντων τῶν CG. 7. ἀκούσας] ἐνθεσσαλονίκῃ add. F; sed expunctum est. 8. ὁ FC, om. P. 12. πελάγου G. 13. αὐτὸν om. CG. 16. παραυτίκα F, παραχρῆμα P. 19. παρακελευσάλαενος? 2Ο. καταρραθυμεῖν F, καταραθυμεῖν P. sanctum sepulcrum pervenire, ut splendida sibi occursatio fieret, ad imperatorem hunc amentiae nuntium misit; “Scias, imperator, esse me regem regum et maiorem cunctis, qui sub caelo sunt. itaque adventanti mihi istuc decet obviam iri meque excipi magnigice et ut nobilitati meae consentaneum sit.” quo audito, cum Dyrrachii dux esset Ioannes Isaaci sebastocratoris filius, de quo supra diximus, classi vero circa Dyrrachii portum certis intervallis collocatae praeesset Nicolaus Maurocatacalo, qui crebris inde excursionibus mare observabat, ne praeternavigantes piraticae naves sibi laterent, imperator ad utrumque epistulis datis mandavit Dyrrachii duci, ut a continente littoreque Galli adventura opperiretur eiusque nuntium quam celerrime ad imperatorem mitteret, Ubum ipsum exciperet magnifice ; ducem vero classis nec cessare aut languescere, sed perpetuo vigilare iussit. interim Ubus, postquam ad Longibar- DP. 2892. τοῖς om. 6. 4. Ζερπεντηρίου C. 5. τοῦ FCG, οὐ P. 9. ἑτοιμάσαι τοιγαροῦν CG. 14. τὸν F. 16. * * τὰ F. 17. μόνως G. 21. τῶν περισκοπούντων F, περισκοποῦντες P. 22. ἀπεκδέχεται C, ἐπεκδέχεατι P. diae litus feliciter pervenit, legatos ad ducem Dyrrachii mittit quatuor et viginti aureas loricas ocreasque indutos una cum comite Tzerpenterio et Elia, qui Thessalonica ab imperatore profugerat. qui ad ducem in hunc modum verba fecerunt: “Notum sit tibi, o dux, dominum nostrum Ubum quam primum adventare sumpto Romae aureo sancti Petri vexillo. hunc vero scias summum esse ducera universi Francorum exercitus. ergo te para ad ipsum exercitumque eius pro dignitate excipiendum occursumque debitum ei reddendum.” talia duci dicentibus Ubus Roma in Longibardiam, ut commemoravi, profectus et per Barium Illyricum versus navigans ingenti tempestate plerasque naves suas cum nautis militibusque amisit; una dumtaxat scapha, qua forte ipse vehebatur, fluctibus et ipsa semilacera ad litus inter Dyrrachium et locum, qui Palus vocatur, eiecta est. ita mirabiliter servato ipsi obviam fiunt duo quidam eorum, qui eius adventum observabant, eumque compellantes “Dux” aiunt “expectat tuum Β V. 229C

1. ἔλευσιν CG. σε om. G. 2. οὑν] δὲ F. 3. τοῦτον FCG, om. P. 4. θεασάμενος om. G. 6. καὶ om. G. 7. δαψιλὴν G. 8. ἄνετον Α. ἀνέτως μὶν om. CG. οὐκ om. Α. ἐλεύθερον ACG. 11. Βουτομίτην G. adventum videndi te cupidus.” statim illo equum poscente alter desiliens suum perofficiose tradit. itaque dux, cum Ubum honorifica salutatione excepisset, quo et unde percontatus audito infelicis navigationis periculo faustis eum pollicitationibus cousolatur lautasquc deinde apponit epulas. post cenam liberaliter eum quidem, at non plane libere apud se detinet, confestimque impcratori hac re nuntiata. dum ab eo accipiat quid faciat, expectat. omnibus vero cognitis Augustus Epidamnum, quam urbem Dyrrachium saepe vocavimus, mittit celeriter Butumitem, ut Ubum exciperet neve recta cum co procederet, sed deflectcns per Philippopolin eum in regiam urbem duceret: metuebat enim subsequentes Francorum copias et exercitus hunc imperator insigni honore exceptum multaque affectum benevolentia magnis pecuniis datis statim commovit, ut sacramento Latinis nsitato ipsius se hominem profiteretur.

Haec de Ubo velut prooemii causa dicta sunto. at Boëmundus, cuius supra saepe mentio facta est, quindecim diebug DP. 290B1. Καβαλίωνος] βουβαλίωνος Α. 3. Βόσης G. έν om. G. 5. ἔστι om. G. 7. Βοιωτοὺς F, Βιωτοὺς V. 9. πρεβέντζας A. 12. χρυσίου scripsi: χρυσίων P. 13. ταῦτα ταύτην Α. 16. τὰ FC, τὲ P. Χιμόρος G. 17. γὰρ G. 18. ἐμπεπτώκει A. καὶ] οὐ CG. 22. τὰς om. F. interiectis cum clarissimis comitibus innumeroque exercitu ad Cabalionis litus transiit. qui locus prope est Bousam. sunt ea nomina locorum istius regionis: quibus barbaris nominibus utentes iisque historiae contextum contaminantes nemo nos vituperet. nam ne Homerus quidem indignum putabat, nominare Boeotos et quasdam barbarorum insulas ob historiae diligentiam. iam Prebentzae comes Boemundi vestigia premens et ad Longibardiae litus progressus, cum et ipse traiecturus esset, sex millibus aureorum staterum piraticam navem maximam trium velorum ducentorumque remigum conduxit; quae tres quoque naves remulco trahebat. nec Aulonem versus, ut reliqui Latinorum exercitus, navigavit, sed Romanam ticlassem classem solutis funibus modica declinatione usus Chimaram secundo vento tetendit. fumum autem fugiens incidit in ignem. neque enim in nauticos disperse in Longibardico freto excubias agentes incidit, verum in ipsum universae classis Romanae ducem, Nicolaum Maurocatacalonem, qui iam dudum de piratica ista nave certior CDV. 2305. F, ἐξκουσάτου P. ναύταις καλούμενον G. 9. θεσάμενος F. 11. χωρείου G. 12. οὑτος G 17. Πρεβέτζης F, Πρεβέτζον P, πρεβέντζας A. 19. γοῦν F, οὑν P. ἐκέλευεν F, ἐκέλευσεν P. 21. μεγίστου F, μεγάλου AC, om, G. factus omnibus triremibus biremibusque et nonnullis celeribus assumptis locum ad Cabalionem adversus Asonem ceperat, raagna Asone, ubi fuerat, classe relicta. is mittit secundum quem dicunt comitem cum sua triere, quae Excusata a nauticis vocatur, eumque, si navis ante commemoratae nautae funibus solutis mare ingrederentur, facem accendere iussit; idque statim ille profectus peregit. conspecto signo alias naves Nicolaus dux velis ad navigandum parabat, alias multis quasi pedibus remorum instruxit. quo facto adversus transfretantem comitem navigat eumque assequitur vix tribus a continenti stadiis profectum Epidamnumque urbem in adversa ripa sitam cum mille quingentis armatis et equis egregiis octoginta petentem. hunc conspiciens navis gubernator Prebentzae comiti “classis” inquit “e Syria nobis infesta fit obviam caedisque ac necis periculum adest.” tum comes extemplo omnes indui loricis et pugnare iubet; ac licet media hiems esset (celebrabatur enim memoria summi antistitis Nicolai), tamen omne mare tranquillum P. 291B2. ἄερι G. 3. ἡ FCG, om. Ρ. 6. Μαριᾶν G. 7. παρὰ addidi. πατρὸς] πρὀς G. 8. νεὼς F, νηὼς P. 9. ταύτην G. 11. θεασάμενον G. Μαριᾶν G. 14. τζάγγρας A, τζάγρας P: sic et postea. κόρυκος F. 19. μὶν om. G. 22. αὐτῇ τῇ νευρᾷ G. erat noxque magis quam vere plenilunio splendebat. quocirca silentibus ventis piratica navis, cum agi non posset, immota in aquis constitit. hoc autem narrationis loco velim admittere orationem ad celebranda Mariani facinora. qui statim a classis duce patre suo levioribus navigiis impetratis recta illam navem petiit et a prora aggressus est. confluunt eo extemplo armati, cum instructissimum eum ad proelium vidissent. at Marianus Latinos ipsorum lingua admonebat, ne metuerent aeu in eiusdem fidei homines pugnarent. sed Latinorum quidam tzangra eius galeam petiit. tzangra vero apud barbaros est arcus, Graecis plane ignota; nec tenditur dextra nervum, laeva arcum in contrarium trahente: sed qui bellicam hanc longissimeque iaculantem machiuam iutendit, hunc oportet paene, ut ita dicam, resupinatum et utroque pede ad curvaturam arcus anuisum utraque manu strenue chordam attrahere; qua in media tubus est forma cylindri dimidiati suspensus ex ipso nervo, longitu- C D1. ἀπολαμβάνον F, ἀπολαμβάνων P. 4. β. ὄντα μὲν τ. G, β. ὄντα τ. C. 5. καταλαμβάνοντα CG. 7. βέλεμνα FCG. βέλεμμα P. τύχη F, τύχοι Ρ. ἐπιπεσόντα G. 9. ἐξεπατάσθη G. 12. τείχη G. 13. τοῦ] τούτου 6. 15. ὡς ὄντως] ὡρόντως G. 16. ἀθλιώτατα CG. 22. φολιδατὸν G. dine vero magni teli pertinet a nervo ad medium arcum. in hoc multa ponuntur tela, quae quidera brovia, sed crassissima ferroque satis gravi praemunita sunt. ea autem laxato nervo omni vi impetuque eiecta, ubiubi tangunt, non repelluntur, sed clipeum ferrique gravissimi loricam penitus perforant, ut per adversam partem evadant: adeo vehemens et indomitus talmm telorum niissus est. quin etiam eiusmodi telo signa aenea transfixa sunt; ac si maximae urbis moenibus impingitur, aat mucro ab interiore parte eminet aut totum in muro manct abditum. talis machina est tzangra, daemonicum plano inventum, si quidem qui eius ictu pulsatur, miserrimus sine plagae quantacumque est sensu moritur. Mariano igitur in summam galeam tzangrae iaculum incidit eamque pcrforavit, sed providentia arcente eius ne capillum quidem strinxit. at celeriter ille aliud telum iaciens brachium comitis icit, ita ut clipeo loricaeque laminis P. 292V. 231 B C9. περιρρέομενος FA, περιρεόμενος P. 11. ἐντετάλμεθα FCG, ἐντετάγμεθα P. 17. τε om. G. 23. θαλάττῃ F, θαλάσσῃ P. perforatis sagitta eius lateri inhacreret. forte quidam sacerdos Latinus erat decimus tertius commilitonum comitis, qui e puppi haec animadvertens multis telis Marianum petiit. nec vero Marianus cessavit, sed et ipse fortiter pugnabat et suos ad dimicandura excitabat, donec Latini sacerdotis socii vulnerati fessique tertio mutandi erant. ipse tamen sacerdos quamvis multis plagis saucius ac cruore proprio circumfusus perstabat intrepidus. neque enim eadem apud nos Latinosque cleri condicio, cum nos canonibus et legibus evangelicoque dogmate iubeamur “ne stringas, ne hiscas, ne prehendas: es enim sacerdos”. at barbarus Latinus, dum primitias clipeum laeva, dextra lanceam sumit et dum divinum corpus sanguinemque communicat, caedem spectat atque, ut est in psalmo Davidico, vir sanguinum fit. sic barbarum id genus non minus sacerdotale quam belli studiosum est; quare hic non tam sacerdos, quam bellator stohim sacerdotalem induit simulque remo prenso ad navale bellum proeliumque intendit, pugnans eodem tempore et cum DΡ. 2931. lacunam signavi: τῆς ἱερωσύνης τῆς? 15. ἐψυχῳράγει F, έψυχοράγει P. ἀνενεγκὼν A, ἂν ἐνεγκὼν P. 16. βέλεμνα FAC, βλέμνα G, βέλεμμα P. 18. ἐπειδὴ F, ἐπεὶ PA. 22. στρεφόμενος Α. mari et cum viris. nostri enim clerici, ut modo dixi, Aaronem et Mosen et primum nostrum archisacerdotem imitantur. pugna autem a vespera usque ad medium diem posterum strenue commissa vel inviti Latini, postquam expetitam incolumitatem impetrarunt. Mariano cedunt. verum puprnacissimus ille sacerdos ne pace quidem faeta pugnando destitit, sed pharetra telis exinanita saxum in Mariani caput impegit, cumque is scuto caput tegeret, lapis scuto in quatuor partes diffracto galeam percussit; quo ictu perculsus statim Marianus sensu amisso diu vocis expers iacuit, ut Hector ille lapide ab Aiace tactus animam propemodum efflavit. sed ubi primum aegre se recreavit restituitque, perculsorem telis petitum ter vulneravit. at iste imperator potius quam sacerdos pugna satiari nunquam poterat, verum saxis omnibus manu emissis, cum telis lapidibusque vacuus nec quid faceret nec quo hostem repelleret, haberet, iactabat se et aestuabat et bestiae instar se ipsum contorquebat. itaque cum quidquid ei forte ad manum erat ca- BV. 232 C

D4. Α, om. P. οὖν Α. ἀναλαβὼν Α. 5. πιλήσας Hoeschelius. 8. Πρεβέντζας FA. 12. γινώσκων FA, ἐπιγινώσκων P. 14. τούτῳ ACG, om. P. 15. ἂν om. G. 16, θυρίκλειον G. peret, saccam panibus refertuin conspicatus tamquam lapides ex eo panes iecit, velut sacerdotis munere fungens mysteriumque celebrans et bellum cum saoris consocians; arrepto ig-itur pane totiusque nianus vi in Mariani vultum coniecto in gena eum percutit. sed haec de sacerdote deque nave illa et militibus in eam impositis. ceterum Prebentzae comes cum se suamque navem ac suos dedidisset, libenter Marianum secutus est. dum vero ad terram appulsi exeunt, saepe multumque sacerdos Marianum quaerebat, a vestium coloro, quod nomen nescivit, eum vocitans; quem ubi invenit, amplexatus salutavit; simul glorians “si terra mihi” utique vestrum meis manibus cecidissent.” tum ei pretii centum triginta staterum donat. his dictis datisque expiravit.

Interim Gotofredus comes itinere cum aliis comitibus et cum exercitu, in quo equitu mdecem, peditum septuaginta millia erant, P. 294B4. G. 7. Βαιμούνδου ACG, sic semper. 9. ἐδέξατο G. 11. ἀκαιρίαν G. 22. μέχρις F, μέχρι P. confecto ad Constantinopolin pervenerat copiasqiie ad Propontidem ita collocavit, ut a ponte prope Cosmidium sito nsque ad sanctum Phocam extenderentur. instante autem imperatore, ut Propontidis fretum transiret, diem ex die ducens causasque alias ex aliis texens moras nectebat: nempe Hoemundum ceterosque comites opperiebatur. namque cum inde ab initio Petrus ad sancti sepulcri adorationem tantum iter suscepisset, reliqui tamen comites. inprimis Boëmundus, ob vetus in imperatorem odium occasionem quaerentes ulciscendae praeclarae illius victoriae, quam ad Larissam is de Boëmundo reportaverat, conspiraverant ititer se atque ipsam Coastantinopolin occupaturos se somniantes in eandem convenerant sententiam; cuius rei supra saepe mentionem fecimus. nam specie quidem adversus Hierosolyma proficiscentes re vera imperatorem regno privare regiamque urbem capere studebant. sed imperator versutia eorum perspecta ethnicorum copias cum ipsis ducibus datis litteris ab Athyra usque ad Phileam, qui locus in ripa Ponti situs CV. 233D P. 2951. καταστῆσαι P, correxi. 3. ἡ ἐξ ἐκείνων αὖθις F, ἢ αὖθις ἐξ ἐκείνων CG, ἐξ ἐκείνων ἡ αὖθις P. 4. καὶ addidi. αὐτῷ CG. 8. δὲ AG. 9. δὲ ἔδραμεν Α. 10. τοὺς . . . πυκιναὶ om. G. 11. πυκναὶ A. 13. ἐξηρείπωσαν A. 16. κατηναιδεύσαντο F, κατηναιδεύσαντο CG, κατεκινδυνεύσαντο P. 17. τῶν om. G. est, turmatim consistere ibique, si qui aut a Gotofredo ad Boëmundum comitesque insequentes aut lursus ab his ad ipsum mitterentur, observare iisque commercium intercludere iussit. interea contigit hoc. aircessiverat imperator aliquos Gotofredi comites, quos moveret ut ipsum ad ius iurandum impellerent; tritoque tempore ob loquacem et multiloquam Latinornm naturam falsus ad eos rumor percurrit, comites ab imperatore in custodia teneri. multae confestim legiones in Byzantium ruuut statimque eversis plane palatiis, quae ad Argenteam Paludem iacent, etiam moenia Byzantii temptant. quamquam enim idoneis quidem urbis expugnandae machiuis carebant, tamen multitudine sua freti eo impudentiae processerunt, ut vel ignem admovore auderent portae, quae est sub palatio nec procul a summi antistitis Nicolai templo, olim a quodam imperatore extructo. nec solum quicumque ex sordida Byzantina plebe et imbeciUes bellique insueti erant, conspicientes Latinorum phalangas suspirabant eiulabant pectora plangebant, quia B C 1. ᾤμωζον FC, ὤμοζον P. ἐστερνοτύπουν FC, ἐστερνοκτύπουν P. 5. γενησομένων CG. 8. φολιδωτὸ.ν FC, φωλιδωτὸν P. 9. σάκκος F. 14. οὑν om. CG. καὶ m. 1. F. 15. ἐξενεγκεῖν G. 16. ἢν] ηγον G. 19. συνεβούλευε A, συνεβούλετο F, ἐβούλετο P. 20. ἀποσχέσθαι Α. 21. τήμερον F, σήμερον PA. quid agerent, prae metu non haberent, sed vel potissimum amici imperatoris, qui feriam illam quintam, qua urbs capta fuerat, secum reputantes metuebant, ne praesente illo die eorum quae tum facta erant ultio fieret. quotquot autem rei militaris peritia praediti erant, sine ordine ad regiam confluebant; neque tamen imperator se armavit, cum neque loricam indueret nec clipeum hastamque arriperet nec gladio se cingeret, ὢ securus in imperatorio solio considens et omnes hilari vultu excitabat iisque animum iniecit et propinquis ducibusque exercitus quid facerent suadebat. ac primum quidem vetuit quemquam exurbe adversusLatinos exire partim ob praesentium dierum religionem (erat enim feria quinta maximae sanctaeque hebdomadis, qua salvator ignominiosam pro omnibus necem subiit) partim quod a civium caede abhorrebat. itaque crebros per nuntios iis suadens, incepto ut desisterent, “Veremini” ait “occisum hodie pro nobis omnibus dominum, qui nec crucem nec cla- D V. 234 P. 2961. τοῖς CG. 2. ἕνεκεν G. παραιτησάμενος G. 4. ὑπήκουον CG. 9. τούτους om. G. 10. ὃ C, ὁ P. 12. μὴ om. G. 17. πέμπειν F, ἐκπέμπειν P. 21. lacunam signavi: ἀναλαβομένους intercidisse videtur. 22. ἔγχεα FC, ἄνγχεα P. vos lanceamve, maleficorum supplicia, propter nostram salutem recusavit. sin vero pugnandi cupido vobis est, et nos post diem dominicae resurrectionis parati erimus.” at his non commoti Latini densatis etiam ordinibus iactus telorum frequentabant, ita ut adeo aliquem ex iis qui soliuni Augusti circumstabant pectore percuterent ; quo viso plerique imperatori ab utraque parte adstantium recessere. ipse interim immotus sedebat confirmans eos placideque increpans; quae res omnibus admirationi erat. sed ubi Latinos impudenter appropinquare muris neque utilia sibi suadenti obsequi vidit, primum generum suum Nicepborum, Caesarem meum, cum viris fortissimis sagittandique peritis summa moenia obtinere iussit addens, ut multa in Gallos tela mitterent nec tamen destinata petentes, sed ita ut plurima aberrarent solaque densitate missilium eos perterrefacerent, caederent autem neminem ; nam, ut supra diximus, et diei religionem et civilem caedem metuit. alios electos duoes assumere plurimos arcubus, nonnullos longis lanceis armatos et subito porta, quae est iuxta sanctum Ro- PB C 3. lacunam signavi. δορα 6. ἐξ ἑκατέρου μέρους ὑπὸ δύο φυλάττεσθαι πελταστῶν F, ὑπὸ δύο ἐξ ἑκατέρου φυλάττεσθαι πελταστῶν μέρους P. ὑπὸ δύο φυλάττεσθαι πελταστῶν ἐξ ἑτέρου μέρους G. 5. ποδὶ G. ποσὶ P. 8. θεάσοιντο F, θεάσαιντο P. 18. ὀλίγοι FG, ὀλίγον P. δὲ F. 19. ἐστρώθησαν G. manum, prodire vehementemque impetum hosti ostentare iussit ; quos ta disposuit, ut hastatorum quisque iret inter duos clipeatos, per quos protegeretur, simulque edixit, acie sic instructa ut lento pede in hostem vaderent, paucis interim sagittariis ad Gallos eminus lacessendos, qui crebro huc illuc se verterent, praemissis ; ubi ngusto iam intervallo acies distarent, comitantes sagittarii parcerent quidem rectoribus, equos tamen crebris telis peterent, ipsi remissis habenis in Gallos inveherentur partim ut equis vulneratis formidabilis ille Gallici equitis impetus languesceret nec facile in Romanos incurrerent, partim, quod maximi erat, ne Christiani interimerentur. hi igitur valvis patefactis libenter regia mandata perfecerunt equis modo admissis modo reductis, ita ut multi eo die caderent hostium, ex nostris pauci dumtaxat vulnerarentur. verum nunc hos mitto ; dominus autem meus Caesar, ut dixi, cum peritis sagittariis in barraros iaculans turres insidebat; omnesque arcubus et bene col- DP. 297V. 235B1. εὐθύβολα ACG. 7. τόξων om. G. 9. καὶ ἐν F, καὶ om. P. 11. ἔβαλλε F, ἔβαλλεν P. 14. δὴ? 15. αὐτῆς FC, om. P. 16. παραγγελίαν F, παρεγγελίαν P. 18. ἀσπίσι καὶ κυνέῃ F, κυνέῃ καὶ ἀσπίσιν P. 19. καὶ G, om. P. liniabant et bene iaciebant; erant enim cuncti iuvenes nec Teucro illi Homerico sagittandi arte cedebant. at Caesaris arcus plane Apollinis eiat; neque enim, ut illi apud Homerum Graeci, nervum mammae arcuique sagittam admovebat et aptabat, venatoriae artifi ut illi edens specimen, sed veluti Hercules quidam tela immortali letalia destinat arcu, quibus quidquid petiit, dum vellet, attigit; namque et alias, cum certaminis proeliique tempus adesset, quemcumque pro scopo sibi proposuit, statim percussit, et quam partem iaculabatur, eam celeriter semper figebat: tanto robore tendebat arcum tantaque celeritate tela misit sagittandi arte ipsum Teucrum et Aiaces superare visus; sed tamen metuens diei religionem imperatorisque mandatorum memor, cum audacter cos et temere se moenibus admoventes et clipeis tantum galeisque se tutantes videret, arcum quidem tendebat, sed voluntarie ictum perdebat modo infra modo supra eos iaculaus. quamvis autem eo die caveret, ne Latinos telis feriret, CD6. θυρεόν FC, θερεόν P. 7. τῷ A, om. P. βραχίονι FAC, βραχίωνι P. 8. δὲ G. 9. ἐπαγαλλομένων AC, ἐπαγγαλλομένων P, ἐπαγγελλομένων G. 10. ἀπολοφυρομένων Α. 11. οὑν FAC, δ’ oiivF. ἐκείνων CG. 15. προὐτρέψατο PA, προετρέψατο F. 17. δευτέρας P, correxi. 19. κατεμέμφετο FAG, κατεπέμφετο P. tamen cum audax quidam et impudens Latinus non modo eos, qui pro muris stabant, multis sagittis lacesseret, sed sua etiam lingua multa probra iactare videretur, in hunc Caesar arcvim intendit: nec frustra sagitta e manu emissa est, sed per clipeum illius et thoracis laminas penetrans lateri brachium affixit. qui, ut ait poeta, humi statim mutus iacuit. it autem clamor ad caelum, cum nostri Caesari gratularentur, hostes vero istius casu dolerent. illic vero fortiter equitibus nostris adversus hostem pugnantibus eademque fortitudine his in muris resistentibus orta est utrimque gravis terribilisque pugna: ad extremum imperator suas copias submisit ac Latinorum phalanges in fugam vertit. postero die Ubus ad Gotofredum profectus suasit, ut imperatoris vohmtati cederet, nisi denuo eius scientiam bellandi experturus esset, fidelemque ei se fore iure iurando sponderet. at multis verbis eum vituperans ille “Tune” inquit “regis instar cum tot opibus et copiis domo egressus, postquam nunc P. 298BV. 2361. κατωρθωκὼς F, κατορθωκὼς P. 4. πολλῆς om. ACG. 6. πειθώμεθα Α. 12. τὸ om. CG. 15. καὶ F, om. P. lacunam signavi. 16. προσέβαλον F, προσέβαλλον P. 19. ἐπομόσατο G. 22. αὐτὸ τοῦτο Α, αὐτῷ τούτῳ P. ex tanta altitudine in servi te condicionem abiecisti, venis etiam velut praeclarae rei conscius, ut haec mihi suadeas?” vero” inquit “nostra in terra manere nec aliena appetere oportebat: huc autem profectis, ubi sine magna principis benovolentia salvi esse non possumus, nisi si dictis eius obtemperabimus, nobis haud prospera evenient.” infectis rebus Ubo dimisso certior de subsequentium comitum adventu electos duces cum copiis ipsorum ad Gotofredum delegavit iisque praecepit, ut ad transfretandum eum hortarentur cogerentque; quos ubi conspexere Latini, neque expectantes nec quid vellent quaerentes armis eos proelioque excipiunt. gravi deinde pugna coorta multi utrimque cadunt vulneranturque *** imperatorii, quotquot impudentius adversus ipsum ruebant; iam fortissime his dimicantibus Latini dant terga. ita Gotofredus non ita multo post imperatori obsecutus est ad eumque profectus iure iurando, quod exigebatur, promisit, quascunque urbes et terras arcesque capturus esset, quae imperii Romani antea fuissent, eas se C

PDΡ. 299 4. ἐπέσκηψε F, ἐπέσκηψεν P. 14. διαπερέωσιν G. 15. εὐσθενὴς C, εὐστενὴς P. 19. διαπερέωσιν G. 22. παρετάζετο G. duci ad hoc ipsum ab imperatore misso traditurum esse. his ita firmatis Gotofredns magnis ab imperatore muneribus auctua exceptusque eius palatio et ad mensam regiara adhibitus lauteque epulatus freto transmisso ad Pelecanum castra posuit providente imperatore, ut frequens cibariorum copia iis suppeditaretur.

Post hunc advenit comes, quem Raul vocabant, cura equitum peditumque quindecim millibus; qui postquara cum comitibus, qui sub eo erant, ad Propontidem circa Patriarchae quod dicitur monasterium consedit, reliquos usque ad ipsum Sosthenium disposuit. quod vero eodem quo Gotofredus consilio transitum differebat sequentium copiarum adventum opperiens, imperator futuri providus, cum horum adventum timeret, hos quoque omni raodo ut celeriter traicerent adducebat. arcessit itaque Opum, virum strenuum nec rei militaris scientia cuiquam cedentem, illumque, cum adesset, cum aliis viris fortibus terrestri itinere ad eum tendere et ad transfretandum iubet eum cogere. quem ubi nequaquam imperatori obsequentem vidit, quin etiam impudentem et valde in eum inve- BC5. καὶ om. CG. Πιγάσιος G. 20. καὶ FCG, om. P. 22. μικροῦ] ὁμοῦ Α. hentem, acie instructa barbarum perterrere studuit existimans, hac eum re ad maturandam traiectionem adactum iri. sed is dicto citius Gallis, quos secum habebat, instructis gaudens ut leo magni corporis praeda oblata vehementi impetu Opum aggressus est. advenit vero Pegasius illos transportaturus : qui ad litus pugnam conspicatus Gallosque flagrantius in Romanum exercitum ruentes excensione facta Gallos a tergo invadit. multisque caesis ac pluribus etiam vulueratis superstites poscunt traiectionem. at imperator, ut fuit prudentissimus, ne Gotofredum assequerentur rebusque adversis enarratis hunc in se excitarent, petitioni eorum libenter annuit impositosque in naves maritimo itinere ad salvatoris sepulcrura, ut ipsi valde cupiebant, misit ; delegavitque etiam ad comites, quos expectaverant, qui benevolentiam suam significarent, magnamque iis spem ostendit, ita ut statim, quodcumque iussi erant, exsequerentur. hactenus de Rauleomite. insequente eum innumerabili multitudine ex omnibus fere Galliae provinciis collecta cum iis qui eos ducebant, regibus ducibus comi- V. 237 DP. 3001. συνειλεγμένου Α, συνειλεγμένων P. ἀγόντων FA, ἀγαγόντων P. 6. τὰ om. G, ἐρχμένοις om. G. 7. αὐτῷ τούτῳ P, correxi. 9. εἰπέ τις, τούτους ἰδὼν Α. 10. τούτους om. Α. ἐγκεχυμένην Α. 11. γὰρ om. F, οὖν A. γίγνεται A, γίνεται P. 14. μου CG. τι FC, τοι P. 19. κατατίθενται CGA, κατατιθέντας P. τὰ om. G. 21. μέχρι CG. tibas ipsisque adeo episcopis, misit obviam suos imperator, qui benigne iis exceptis, quod et futuri praevidendi et commodi occupandi peritissimus erat, operam ipsius non defore nuntiarent; quin etiam cibaria ab iis quos ad id ipsum miserat in via suppeditanda iis curavit, ne quis omnino iis ex ulla causa praetextus esset. petunt illi Constantinopolin. ac dixerit aliquis, caeli eos esse stellas aut harenam ad maris litora effusam; nam quot folia floresque ver parturit, ut ait Homerus, tot Constantinopoli festinantes iam appropinquarunt. ipsorum autem ducum nomina, etsi libenter faciam, edere nolo respuente id nostro sermoue. nam cum barbaras illorum voces, quippe absonas, efferre non possum, tum nimiam earum copiam submetuo. et quid enumerandis tot hominum nominibus operam perdam, quos videndi taedio qui tum aderant afficiebantur? horum igitur exercitus, simul ad magnam urbera pervenerunt, iussu imperatoris prope Cosmidium monasterium usque ad Hierum castra locarunt; nec, BCD3. κελεύσμασιν FC, κελεύμασιν PA. 4. τούτους δὲ ὁ βασιλεὺς βουλόμενος F, βουλόμενος δὲ τούτους ὁ βασιλεὺς PA. τὸν A, τῶν 5. ὅρκον FA, ὅρκων P. 7. δ’ Α, δὲ P. 9. ποικίλους Α, ποικίλων P. ἄλλάτα F, ἀλλ’ ἅττα P, ἄλλα τε Α. 11. διανύων A. 14. συνεληλυθότων FA, συνελθόντων P. 15. τετέλεστο ὑπὸ πάντων τῶν κομήτων, τολμήσας τις scripsi: τετέλεστο, τολμήσας τις ἀπὸ πάντων τῶν κομήτων PA. 22. ἔντιμον m. 2. G. ut olim Graecos, novem eos praecones clamore coercuerunt, sed idonea fortium militum copia, qui eos sequebantur, suasit, ut imperatoris iussis oboedirent. iam imperator ad Gotofredi iuramentum eos impulsurus, postquam singulos ad se seorsum vocavit, otiose cum iis disseruit facilioresque ad duriores flectendos adhibuit. cum vero Boëmundi adventum expectantes obsequi nollent, sed excusandi causa multa oxcogitarent, qnae ab imperatore peterent, is celeriter quidquid simulabant disiecit variisque eos modis aggressus tandem ad Gotofredi iuramentum adegit arcessito hoc ipso a Pelecano, ut iuramenti celebritati interesset. itaque omnibus cum ipso Gotofredo congregatis, ubi ius iurandum ab omnibus comitibus iam datum est, nobilis quidam in imperatoris sella sedere ausus est; cumque imperator iamdudum superba Latinorum natura perspecta nihil contra diceret, Balduinus comes accessit manuque prehensum excitavit ac multum obiurgans “Tibi vero” inquit “postquam servitutem imperatori promisisti, P. 301V. 238 BC 1. αὐτοὺς FA, αὐτὸν P. 7. τῶν om. F. 8. διέλαθε FACG, διέλαβε P. δ’ δὲ P. δ’ A, δὲ P. μόνον F, μόνη P, om. A. ἀναδήσασθαι F, ἀναδύσασθαι P. agere non licet; neque enim Romanorum imperatores consueverunt, dicioni suae subiectos solii participes habere: oportet autem iuratos servos regionis consuetudines tenere”. ac Balduino quidem is respondit, sed acribus oculis imperatorem intuens patriaque lingua voces quasdam miirmurans “En” ait “qualis rusticus sedet solus talibus ducibus adstantibus”. nec latuit Augustum motus Latini: advocatoque aliquo ex Latinae linguae interpretibus, cum dicti sensum rescivisset, nihil tum quidem Latino respondit, at verba animo servavit; ac cum omnes imperatori vale dicerent, inflatum istum impudentemque Latinum arcessivit eumque, quis et unde esset quoque genere ortus, interrogavit. tum ille “Purus ” inquit “sum Francus ex nobilibus. unum autem scio: esse in trivio regionis, unde prodii, olim aedificatum templum, in quo, qui solus cum solo certare cupit, armis ad talem pugnam instructus numinis auxilium iraplorat moraturque expectans, qui manum cum eo conserere audeat. ad id trivium diu ego mansi adversarium expectans; nemo vero fuit, qui hoc ausus esset,” his imperator auditis

D

P. 3023. λογχαγίαν G. 5. πολέμων τῶν F, om. CG, τῶν om. P. 7. ἅπασι A. 9. τῶν om. G. 10. ἀναιροῦνται Α. Ἄπρων FG. 14. μήτ’ Α, μήτε P. 17. τὰ] τοὺς Α. ” inquit “bellum quaerens non invenisti, tempus imminet sat bellorum suppeditaturum. tibi vero suadeo, ne aut in postrema aut in prima acie te coUoces, sed medium hemilochitarum locum teneas. novi enim iamdiu Turcarum morem bellandi.” nec hunc solum monuit, sed reliquis omnibus, quaecumque in itinere eventura essent, praedixit suadens, quando dei nutu barbaros vicissent, ne effusius eos sequendo in insidias inciderent perirentque.

Sed haec de Gotofredo, Raule ceterisque eos sequentibus. Boëmundus autem cum aliis comitibus cum Aprum pervenisset, quod neque a nobilibus se oriundum sciret nec propter pecuniae inopiam magnum exercitum haberet, ut et imperatoris sibi favorem conciliaret et sua consilia occultaret, cum decem modo Gallis ceterisa comitibus praecurrens properavit Constantinopolin. imperator, quod viri machinas fallacemque eius et insidiosam naturam diu norat, priusquam ceteri comites adessent, convenire eum voluit et audire, B V. 239C 3. τὰ , om. Ρ 4. ὅπου FA, ὅπη P. 5. ἀστειϊζόμενος P. 8. κἂν πολέμιος FAC, καὶ πολέμιος P. 9. ἧκα τῇ βασιλείᾳ G. τῇ σῇ βασιλείᾳ C. 11. ἀποπειράσας FC, ἀποπειρώσας P. 16. οἰκίας AG. 17. ὄψεων G. quae diceret, eumque, ne cum illis coniunctus animos eorum perverteret, ante horum adventum ad traiciendum commovere. simulatque intravit, statim eum renidens et de via et ubi comites reliquisset, interrogavit ; quo ad omuia, prout opus esse putabat, respondente familiariter imperator eorum qaae is ad Dyrrachium Larissamque olim ausus esset et inimicitiarum illarum memoriam refricavit. sed ille "Tunc" inquit "hostis et infestus fui, nunc vero ultro veni tui imperii amicus". verum imperator leviter eum variis sermonibus pertemptans, cum ad iusiurandum eum paratissimum videret, "Nunc vero" inquit "via te fessum oportet quiete frui; nam de iis, quae volumus, postea disseremus". ita cum in Cosmidium abiisset, ubi hospitium ei paratum fuerat, mensam reperit omnibus carnibus et cibis opipare structam; dein crudam quoque terrestrium volucrumque carnem exhibent coqui his verbis: "Nos quidem, ut vides, ex more nostro obsonia coximus; quae si minus tibi arrident, en incoctas escas, quae, prout iusseris, parabuntur." sic ab imperatore pa- oὖv D P. 3034. ἵνα F. 5. τὰ F, om. P. 7.ὄψεων G. 9.ὅλων ἠνείχετο Α. τ᾿ Α, τε Ρ. μηδενί τι F, μηδενὶ τὰ P, μηδὲν Α. 10. τῆς ὑποδραμούσης αὐτὸν] τῆς ὑπὸ δακτύλοις αὐτῷ A. ἐμφήνας FAC, ἐνφηνας P. 11. διένειμε] διέκαμαι A. 14·ἐπ᾿ C. ]5.κρέα Α. 17. τὰ FCA, om. P. 18. καὶ ὡς F, ὡς P, καὶ A. 19. αἰσθάνεσθαι Α. rare ac dicere iussi erant. nam cum pro magna sua facultate hominum mores perspiciendi et in arcana mentium penetrandi et consilia iudagandi Boëmundi malignum pravumque ingenium cognovisset, ne suspicionem ille in se conciperet, etiam crudas illas ei carnes simul anteponi iussit suspicionem sublaturus. nec fefellit eum opinio. etenim Boëmundus non modo nou gustavit, sed ne summis quidem digitis cibos tetigit statimque eos a se amovit nec cuiquam suspicione sua aperta adstantibus distribuit, simulans quidem iis se gratificari, re vera, si quis recte consideraverit, mortis cratera ipsis miscens. nec eum dolum dissimulabat (adeo suos contempsit), sed crudis carnibus more patrio a suis coquis paratis postridie eos, qui obsonia illa ederant, rogavit, num valerent. qui ubi valde sibi bene esse nec ullum se incommodum sensisse dixerunt, arcanum detegens "At ego" inquit "cum belli in eum gesti pugnaeque illius memoriam repete- BV. 240C1. ἐξαρτύσῃ ACG, ἐξαρτήσῃ P. 2. τὰ FC, om. Ρ. 4. τῆς om, G. 7. ὁ βασιλεὺς A, om. P. 10. μετρίους FC, μετρίως P. 14. παντοῖον scripsi: παντοίων P, παντοίου Α. εἴδους Α. 15. lacunam signavi. 16. κατωτέρας A. rem, metui, ne veneno cibis insperso interitum mihi pararet”. Boëmundus. ego veronumquam vidi improbura, quin a recte faciendo in omnibus verbis et actionibus suis procul discesserit: nam ubi quis a mediocritate excessit, utrumcumque in extremum declinat, multum semper ab honesto abest, Boemundum vero imperator arcessivit consuetumque Latinis iuramentum et ipsum rogat. is rebus suis cognitis, cum se nec maioribus nobilibus ortum nec magnas habere opes sciret ideoque exiguis viribus parvoque se comitatu Gallico instructum esse, cumque alioquin natura esset periurus. libentissime imperatoris voluntati oboedivit. tum hic in palatio conclavis cuiusdam pavimentum omnis generis divitiis stravit cellamque * vestibusque et nuramis aureis argenteisque et rebqua divitiarum materia ita iraplevit, ut ob illarum rerum copiam ne ingredi quidem quisquam posset. cui vero Boemundo ea monstrandi negotium fuit, eum valvas repente patefacere iussit. at is improviso adspectu percussus “Si tot mihi” inqait “opes essent, multarum iam terrarum imperium olim mihi DP. 304B7. παλίμβολον A. 9. τοῦτο FAC, ταῦτα P. ἀποκομίσοντας scripsi: ἀποκομίσαντας PA. 10. ὁρῶν] αἰτῶν G. 18. παλίμβουλον G1, παλίμβολον G2. 19. ἀπωθούμενος G in mg. ἀποθούμενος P. parassem”. tum ille “Haec omnia” ait “hodie laete beneficio accepto magnisque gratiis actis quieturus in suum diversorium abiit; ubi vero illa sibi afferri vidit, mutata priori admiratione “Numquam” inquit “tantam mihi ab imperatore ignominiam fore credidissem: sumite haec et, qui misit, ei reportate.” sed imperator, quod innatam Latinorum levitatem norat, vulgare illud verbum protulit “mala res ad proprium auctorem redeat”. ubi Boëmundus audivit baiulosque munera studiose coUigere vidit, mutata sententia, qui ante ea repudiaverat et aegre tulerat, hilari vultu ut brevi se transformans polypus baiulos spectavit. erat enira natura versutus et ad omnia, quae accidebant, praesens; tantumque astutia ac fortitudine omnibus, qui tunc trausiere, Latinis excelluit, quantum opibus copiisque cessit. sed ut fraudum abundantia omnes fere superavit, ita innataeLatinorum animis inconstantiae expers non fuit. quas autem divitias ’ecusaverat, tunc laetus accepit: tristi enim animo, cum ne terrae quidem uUius dominus patria CDV. 2415. τῷ τοῦ G. 7. συναιρόμενα FAC, συνειρόμενα P. 12. περιάγει G. 13. τὲ F, δὲ CG, om. P. 15. σῆς om. G. 16. ἐνεργείας καὶ ὑπολήψεως ἀλλὰ δὴ καὶ πίστεως A, καὶ ὑπολήψεως, ἀλλὰ δὴ om. P. 19. καθίστο G. 20. τε om. G. 21. βουλόμενος CG. exiisset, speciem dominici sepulcri adorandi indutus re vera sibi regnum quoddam parare atque adeo, si fieri posset, ex patris consiliis ipsum Romanorum imperium occupare decreverat: sed omnem, ut aiunt, funem moturo multis erat opus divitiis. verum imperator, cum triste eius et malignum ingenium nosset, quae ad arcana eius consilia accommodata erant, ea scite disicere studuit. quare deposcenti ei Orientis domesticatum Creticamque artem in Cretensem experienti imperator non est obsecutus timens, ne potestate accepta cunctos ille sibi Latinorum comites subiceret facileque ad omnia quae vellet in posterum impelleret. at ne Boemundus deprehensura se sentiret, comnioda eum spe lactans “Nondum” inquit “eius rei tempua adest; mox autem aderit virtute tua et consilio atque ”. postquam igitur ita cum iis egit donisque et honoribus omnis generis eos auxit, postridie in imperatorio solio consedit vocatisque Boemundo et cunctis comitibus multa de iis, quae in via evenirent, disseruit P. 305C1. … διδάσκων A, ἀναδιδάσκειν P. 2. χρῆσθαι Α. 3. τὶ G. 7. προετρέψατο Α. ἰσαγγέλην FA, Σαγγέλην P: sic fere semper. 8. διά τε τὸ Α, τε om P. 12. ἐν πᾶσι om. G. 13. μεθ’ C, μετ’ Ρ. 17. καθαρώτερον F, καθαρότερον P. 21. ἐπέσκηπτεν G. utiliaque suadens, qua pugnandi ratione consuetudineque Turcae uterentur, docuit eosque monuit, quomodo acies instruere ordinesque instituere deberent neu effuse Turcas fujyientes persequerentur: ita asperis eorum moribus largitionibus coUoquioque flexis benevolisque datis consiliis, ut traicerent, auctor fuit. Isangelen autem propter probatara prudentiam veramque animi sinceritatem ac vitae munditiam ex omnibus praecipue amabat; quem quidem adeo veritatis studiosum esse novit, ut nihil umquam ei anteponeret: nec minus supra omues Latinos eminuit quam sol supra stellas. quo factum est, ut tunc eum Alexius apud se retineret. itaque imperator, postquam ceteri ei valedixerunt ac per Propontidis fretum ad Damalium processerunt, molestiis quas ipsi creaverant levatus saepe Isangelen advocat distinctiusque docet, quae Latinis in via eventura crederet; quin etiam suspicionem, quam de Francis conceperat, ei aperuit. his saepe cum Isangele communicatis eique animi quasi ianua pansa ac rebus omnibus enarratis opem eius custodiamque adversus D P. 306V. 242B1. παρασπονδῆ G. 7. ὀμωμένα G. 10. Κελτῶν oin. G. 12. . . . . . . Νικαίας G. μανθάνοι FG2, μανθάνῃ PG1. 16. κατορθώσοι F. κατορθώσῃ P. καὶ om. CG. διεσκοπεῖτο γοῦν CG. εἰ F, ἐὰν P. ἐπίτηδες F. 17, ἕλῃ F, ἀνέλῃ P. 18. ὀμωμομένα CG. 21. Βουτομίτῃ CG. Boëmundi malitiam rogavit, ut et a pactis laedendis eum detineret et quovis modo eius machinas dissolveret. tum is imperatori “Cum a proavis periurium ac dolum veluti hereditatem quandam Boëmundus acceperit, maxime mirum sane sit, si ius iurandum servet. tamen, quantum in me erit, ego isti tuae voluntati numquam deero.” salutato dein imperatore toti se Gallorum exercitui adiuncturus abiit. verum imperator cum una cum Gallis in barbaros proficisci voluisset, veritus tamen innumerabilem eorum copiam Pelecanum eundum ibique manendum censuit, ut propter Nicaeae viciniam, quae et Gallis acciderent et Turcae intra Nicaeam forisque gererent, resciret. neque enim dignum se iudicans, si nihil ipse interea bellicae gloriae sibi pararet, occasione oblata ipse studuit Nicaeam recuperare nec a Gallis, prout iurati erant, accipere. id autem consilium omnes celavit unoque Butumite conscio usus ipse solus quae ageret C

3. ἀπειλούμενος FG, ἀπειλιούμενος P. 5. Βουτομίτην P, correxi.

causamque cur ea fierent norat. hunc igitur misit ad deliniendos Nicaeae barbaros cuni pollicendo inter alia multa tutam impunitatem, tum exponendo, tot tantaque mala eos subituros esse omnesque trucidatum iri, si urbem Galli caperent. iam pridem enim Butumiten sibi fidissimum et in rebus talibus gerendis maxime strenuum esse intellexerat. haec igitur ita ab initio successerunt.

3. προσέμενον FAC, προσμένειν P.

lam Boemundus comitesque omnes cum Gotofredo cociuncti ibi, unde Cibotum versus traiecturi erant, Isangelis adventum expebant. ingentes autem numero cum propter ciborum inopiam ibi BC P. 3103. ἅψωνται FC, ἅψονται P. 4. οἱ Α, ὁ P. Βιθυνίας Α. 5. ἤλαυνον Α, ἤλαυνεν P. 12. έν ταὐτῷ AC, ἐνταῦθα P. κατέλαβε FA, κατέλαβεν T. 15. ἀρωγὴν FAC, ἀῤῥωγὴν P: sic fere semper. βραδύναντος C. 20. αὐτὸ τοῦτο scripsi: αὐτῷ P. 22. ἐπαγγελλόμενον FA, ἐπαγγελόμενον P, ἐπαγγειλάμενον C. manere non possent, etsi imperatoris cum Isangele adventum opperiri constituerant, ut coniuncti cum eo Nicaeam pergerent, diviso agmine illi per Bithynos Nicomediamque se contulerunt Nicaeam, alii Ciboti freto traiecto ad eundem locum convenerunt. atque ita Nicaeae appropinquarunt turresque urbis moeniumque inter eas loricas inter se partiti, quo acrior singulorum aemulatione oppugnatio esset, ordine quodam muros quatere statuerunt; quod vero moenium Isangeli sorte evenerat, id vacuum reliquerunt adventum eius opperientes. eodem tempore imperator Pelecanum petiit cogitans, ut modo dixi, de capienda Nicaea. sed qui Nicaeam obtinebant barbari, cum saepe per nuntios cunctantis sultani auxilium implorassent, oppugnatione multis diebus a solis ortu ad occasum usque continuata magna omnium rerum inopia coacti quid faciendum esset deliberaverunt; tandem melius censuerunt ad imperatorem accedere quani a Gallis capi. quare Butumiten adeunt, cuius litteris tot tantaque imperatoris praemia ostentantibus saepe ad BCV. 2465. αὐτοῖς καθίστασθαι C. 8. τρίτην FAC, τριττὴν P. 10. δὲ καὶ A. 11. καὶ οἱ A. 14. ἀπέστειλε FC, ἀπόστειλε P. 16. πόρρωθεν τούτους F, τούτοις πόρρωθεν P. 21. πέμπουσιν F, πέμπουσι P. 23. ἀναπεπτώκει F, ἀνεπεπτώκει P. deditionem provocati erant. is imperatoris benevolentiam planius affirmans ostendensque scripta eius promissa, si urbem tradidissent, benigne a Turcis excipitur, qui iam desperantes se tot copiis amplius resistere posse urbem imperatori sponte tradere malebant atque opes honoresque accipere quam hcstium gladio interire. necdum illic tertium diem Butumites exegerat, cum adveniens quoque Isangeles paratis ante machinis murum trmptare coepit. divulgata interim adventantis sullani fama animati Turcae statim Butumiten eiecerunt. sultanus vero partem exercitus, quae Isangelis iter exploraret, praemisit mandans, si qui Galli occurrerent, ne pugnam detrectarent. eos igitur Isangelis milites procul conspicati proelium conseruere. iam vero reliqui comites et ipse Boemundus nuntiato barbarorum impetu, cum ex cuiusque comitis militia ducentos milites elegissent, numerosissimum ita exercitum Isangeli auxilio mittunt; fuganturque barbari Gallis ad vesperam usque insequeutibus. nec tamen sultanus animo frangitur, verum primo mane armatus DP. 311B4. βαρὺς καὶ δεινός F, δεινὸς καὶ βαρύς P. 6. μέρεσι F, μέρεσιν P. δι᾿ ὅλης ἡμέρας om. C. 7. αὐτοῖς FC, αὐτῆς P. διαστησάσης C. 8. sq. κτείνονται δὲ οὐχ ἥττονες seclusi. 10. καὶ om. C. 14. ἀποστήσονται F, ἀποστήσωνται P. 18. ὅπερ FA, ὅτι P. 19. καιροῦ F, πολλοῦ P. 20. προαιρουμένους F, προσαιρουμένους P. maximo impetu planitiem Nicaeae suburbanam occupat. cognito sultanum ipsum adesse Galli bene armati leonum instar adversus Turcas involant collidunturque acies gravi et atroci proelio, quod pari utrimque fortuna toto fere die constitit. sub solis tamen occasum fugantur Turcae nocte proelium dirimente; multique ex utrisque cadunt [nec pauciores trucidantur], plerique vulnerantur. sic splendidae victoriae compotes Galli in castra revertuntur multorum capita hastis infixa velut signa ferentes, ut rem procul conspicientes barbari primaeque congressionis clade perturbati certaminis pertinaciam remitterent. talia igitur Latini et gesserunt et excogitarunt. at sultanus innumerabilem eorum multitudinem conspicatus invictamque audaciam in congressu expertus Nicaeam defendentibus Turcis hunc nuntium misit: "Agite dehinc utut vobis optimum videtur.” detur." erat enim iam diu ei cognitum, imperatori eos urbem quam a Gallis capi malle. ceterum Isangeles instans sus- πάλαι, ὁπηνίκα MCD V. 2472. βύραις P, βύρσας FC. 3. ταῖς πλευραῖς C. 6. ὁ πατὴρ P, ὁ om. FC. αὐταδέλφου C. 11. εἰς F, πρὸς P. 12. καὶ FC, om. P. 15. καὶ F, om. P. 23. ἐντὸς scripsi: ἐκτὸς P. τειχεσιπλήτας FC, τειχεσιπλήκτας P. cepto operi turrem ligneam rotundae formae extruxit eamque corio undique tectam ac circa medium viminibus adstrictam omnique ex parte communitam admovit turri, quae Gouates vccabatur id ea turris nomen olim obtinuerat, cum Manuel ille Isaaci Comneni imperatoris et Ioannis fratris eius, paterni avi mei, pater ab imperatore Basilio universae orientali militiae praefectus esset, eo quidem consilio, ut vel pugnando vel pacificis foederibus inimicitias, quae illi cum Sclero intercedebant, componeret. at Sclerus, vir bellicosissirous, cum sanguine semper gauderet pugnamque paci praeferret, gravia proelia cotidie commisit, ita ut non solum pacem nollet. sed machinis etiam fortibus admotis Nicaeam capere studeret. muro autem perrupto cum turris pars inferior percelleretur, accidit, ut subsideret turris ac velut in genua procumbere videretur; unde nomen illud accepit. haec igitur est historia Gonatae turris. Isangeles vero. ubi ligneam turrem, quam machinarum peritiores testudinem vocant. scite plane extruxit, in eam armatos viros admisit, qui contra muros rue- P. 312

B 3. ἐντεῦθεν] ὥστε C. 5. αὐγήν scripsi: αὐτήν P. 9. ὀρύγμασι? 11. ῥιπῇ FC, ῥοπῇ P. 14. ἀκριβολογησάμενος FC, ἀκριβολογισάμενος P. 15. τὴν Νικαίαν om. C. 19. ἐκπέπομφεν F, ἐκπέπομφε P. rent et praeterea alios, qui turris fundameuta instrumentis ferreis concuterent; ut illi cum propugnatoribus certarent, hi tranquilli nec observati turrem perfoderent. qui etiam trabes pro lapidibus effossis immiserunt; cumque tantum profecissent, ut interiorem muri superficiem tangerent lucemque inde penetrantem viderent, igne iniecto lignea subsidia incenderunt; quibus combustis evenit, ut magis etiam Gonates inclinaretur ideoque nomen non perderet. reliquam muri partem arietibus testudinibusque circumdederunt fossaque extra moenia sic terra summa vi ruente oppleta, ut in unam superficiem cum campis utrimque adiacentibus coniungeretur, pro viribus oppugnationi operam dabant.

Sed imperator re saepe accurate perpensa, cum intellexisset, nequaquam Latinos quamvis copiis incredibiliter abundantes Nicaeam capere posse, machinas omnis generis interim confici iussit, quarum plures non usitato mechanicorum, sed alio, quem ipse excogitarat, modo, quae res omnibus mira videbatur, extructae erant. has misit comibus: ipse transfretans cum militibus, quos forte secum habuit, ut CDP. 3131. ἐδήλωσε F, ἐδήλωσεν P. 3. ἁγίοι μεγαλομάρτυρος P, ἁγίου om. F. 7. παλίμβολον C. 13. τότε] τέως C. 16. γοῦν F, οὑν P. 22. ἐκείνοις FC. Κιβωτοῦ Ducangius. iam ante dixi, circa Pelecanum prope Mesampela morabatur, ubi Georgio magno martyri templum olim aedificatum erat. voluit scilicet imperator una cum Latinis contra impios Turcas proficisci; verum deliljerata re, cum et innumerabilem castrorum Francicorum multitudinem, cui Komanae copiao ne comparari quidem possent, et Latinorum in mutandis consiliis levitatem iamdudum nosset, ab incepto tlestitit. nec ob id solum ita fecit, sed quod instabiles etiam et infidos eorum animos iam praevidit, qui Euripi modo in contraria saepe se vertebant ductique avaritia uno obolo oblato ad uxores liberosque vendendos parati erant. his igitur causis imperator consilium tum temporis omisit; ipseque Gallorum exercitibus adesse noluit, sed nihilo fere minus iis opis ferre, quara si adesset. itaque cum et firmitatem Nicaeae murorum nosset frustraque Latinos Nicaeae moenia quatere intellegeret et per adiunctum lacum facile sufficientes Sultanum copias omniaque ad victum necessaria in urbem importare sciret, hoc lacu potiri studuit. ad id naviculas parari iubet, quales aqua illa ferre posset, easque a parte quae Cium spectat curribus deportatas in lacum egit impositis V. 248BC1. FC, ἐπεισάξας P. εἰσήλασε F, εἰσήλασεν P. 3. Βουτομίτην P, correxi. 4. πολλαπασίους F, πολλαπλασίω P. 11. ἐπισάξαι FC, ἐπεισάξαι P. 15. τοῖς F, τοὺς P. militibus, quibus Manuelem Butumiten praefecit, utque maiores numero viderentur, signa iis plura tribuit, quam opus erat, ac praeterea bucinas tympanaque. haec de lacu ab Augusto provisa. Taticium dein et Tzitam cum strenuis peltastis numero duorum fere millium a continente accitos misit adversus Nicaeam imperans, ut facto exscensu ad divi Georgii castellum sagittas, quas plurimas habebant, mulis imponerent proculque a moenibus desilientes ex equis lento gradu adversus Gonaten turrem irent ibique castra ponerent: tum communicato cum Gallis consilio cum iis muros succederent. quod ubi Taticius cum copiis suis perfecit, edoctis de imperatoris consilio Latinis ferro omnes armati cum magno claraore ac vociferatione in muros irruunt. itaque Taticianis crebras tum mittentibus sagittas, Gallis alibi muros perforantibus, alibi lapidum ictus catapultis multiplicantibus, barbari, cum a lacu regiis vexillis bucinisque terrerentur a DP. 3148. χρυσόβουλλον F, χρυσόβουλον P. 8. οὑπερ P, correxi. 9. χρυσοβούλλου F, χρυσοβούλου P. 11. χρημάτων τὲ F, τὶ χρημάτων P. 18. τοὺς Κελτοὺς ποιεῖν παρασκευάσαι? Butumite, qui simul nuntios ad eos misit, ut regiarum promissionum eos commonefaceret, ita perturbati sunt, ut ne eminere quidem de Nicaeae propugnaculis auderent desperantesque sultani auxilium urbem imperatori tradere eaque de re cum Butumite agere melius ducerent, hic quae consentanea erant dicens litteras aurea bulla insignes ab imperatore ante sibi traditas ostendit; quibus auditis, quod non modo impunitatem, verum etiara amplas pecuniarum honorumque largitiones et sorori et uxori sultani, quam Tzachae filiam dicebant, omnibusque Nicaeae barbaris pollicebatur, illi imperatoris promissionibus erecti urbis ingressum Butumiti permittunt, qui Taticio id confestim his litteris indicat: “iam praedam in manibus habemus: vobis nunc murorum aggressio paranda est. fac ut etiam Galli hoc faciaut neve quid aliud iis committas nisi ut urbem ubique aggrediantur et moenia circumdantes expugnationem oriente sole experiantur.” suberat hic dolus, ut Galli urbem a Butumite bello captam putarent proditionisque actio, quam imperator meditatus erat, in occulto esset. decreverat BV. 249C8. A. 14. εἶχε F, εἶχεν P. enim imperator, ut quae instituerentur a Butumite Galos celarentur. itaque cum postridie magnoclamoreutrimquesublatoGalli aterramuros acerrime temptarent, ecce Butumites subito in propugnaculis apparuit sceptraque et signa Romana in muris ubique figens bucinarum tubarumque concentu imperatorera acclamavit: sicqueuniversusRomanorum exercitus Nicaeam intravit. sed Butumites cognita ingenti Gallorum multitudine, quia propter levitatem impetusque vehementiam eos suspectos habuit, cavebat, ne ingressi arcem occuparent; cura vero Turcarum satrapas, quiNicaeae erant, tot copiis instructos animadverteret, ut, modo vellent, facile Romanos, qui parvo numero erant, vincire mactareque possent, sumpsit sibi claves portae, quae aliis ob Gallorum metura occlusis una tunc patebat. cuius igitur portae claves cum haberet, satraparum numerum arte minuere adortus est, ut facile eos superare, ne quid niali contra se meditarentur, posset. quibus arcessitis auctor fuit, ut imperatorem adireut pecuniasque multas acciperent et honores summos praemiaque annua impetrareut. id persuasit Turcis DP. 315B4. ἐνδιατρίβοντας F, ἐδιατρίβοντας Ρ, διατρίβοντας C τὸ F, τοῦ P. 16. δυοῖν F, δυεῖν P. 18. δὲ F, τὲ P. πᾶσι τούτου F, τούτου πᾶσι P. 19. ἀπάγοντες? 21. σταδίους *** P: in F sex litterarum lacuna. portisque noctu apertis per lacum subinde simul paucos emisit ad Rodomerum et Monastram mixobarbarum, qui morabantur circa oppidulum a divo Georgio nominatum; quibus mandarat. ut statim eos navibus egressos ad imperatorem mitterent ac ne paululum quidem temporis retinerent, ne couiuncti insequentibus Turcis scaevi quid in ipsos temptarent. fuit haec plane prophetia quaedam atque inrefragabile magnae viri exercitationis testimonium. quoad enim qui advenerant confestim ad imperatorem mittebantur, in tuto erant nec periculum iis imminebat; at languescente diligentia a barbaris, quos retinebant, pericula iis struebantur. qui nuraerosiores facti deliberarunt, noctu eos trucidarent an captos ad sultanum ducerent. hoc cum omnibus melius videretur, noctu in Romanos insurgunt vinctosque, ut inter sese convenerant, abducentes decedunt perveniuntque ita in verticem Azalae (qui locus a Nicaeae muris . . . . . . stadiis remotus est), ubi ex equis deailientes hos recreaverunt. sed MCV. 25010. P post τυπωθέντων verba ex superioribus (79, 14 sq.) repetita habet haec τῶν βαρβάρων οὓς ἄρα παρακατέσχον. a F recte absunt. τοσούτων] ἁπάντων C. 13. ἐπαναστρέφεσθαι C. β α 15. λοχῶσι F. Ῥωμαίοις αὐτοῦ που F (m. ead. corr.) 16. ἀναιρεθήσεσθε F, ἀναιρηθήσεσθε P. καὶ ἐπὶ κενοῖς τὴν σφῶν ἀπολέσετε ζωήν F, om. P. 19. ἡμῖν] ἐμοί C Monastras et Rodomerus Turcarum linguae periti, cum ille mixo- barbarus esset, hic diu olim inter eos captus fuisset multumque tem- poris cum eis commoratus esset, blandis sermonibus saepe eos temp- tantes "Cur" inquiunt "letale nobis poculum sine ulla vel minima utilitate vestra miscetis? vos vero omnibus illis magnis imperatoris muneribus annuisque pecuniis ipsos spoliatis, quibus ceteri, qui iam ad imperatorem praecesserunt, fruuntur. ne ita vobis faciatis neu, cum penes vos sit, sine periculo vivere florentesque divitiis domum redire praediorumque fortasse dominos fieri, proicite vos in periculum non dubium. etenim iu Romanorum insidias incidentes" digitis autem monstrabant rivos et palustres locos "peribiiis vestramque vitam vanae spei inhiantes perdetis; neque enim plurimi solum Galli bar- barique yobis insidiantur, sed innumera quoque Romanorum copia. quare, si nobis creditis, flexis habenis una ad imperatorem tenda- DP. 316 B

3. ἀνέτως om. C 15. δὲ τούτους F, τούτους P. 16. ὁρῶν F, ὁρᾷν P. 17. ἔσπευσεν C.

mus. sic deo teste iuramus fore ut innumerabilibus ab imperatore donis cumulati, quocumque lubebit, recedendi potestatem ut liberi habeatis.” quibus verbis Turcae confisi data acceptaque fide ad imperatorem; qui Pelecanum eos appulsos laeto omnes intuitus vultu dissimulata in Rodomerum et Monastram indignatione abire, ut requiescerent, iussit. postridie qui Turcarum ei servire volebant, eos innumeris beneficiis affecit; qui autem redeundi desiderio tenebantur, multis et ipsi cumulati muneribus, ut suam quisque voluntatem sequeretur, permissi sunt. tum demum Rodomerum et Monastram multum de imprudentia obiurgat; sed cum verecundia victos ne intueri quidem se videret, mutata oratione conciliare eos sibi rursus studuit. hactenus de Rodomero et Monastra. sed Butumites Nicaeae dux ab imperatore declaratus, cum a Gallis rogaretur, ut intrare eos sacrasque urbis aedes visere et venerari sineret, non cunctis una Gallis, quia mentes eorum, ut iam dictum est, norat, aditum concessit, sed per decadas apertis portis eos intromisit.

1. Πελικάνον P, correxi. 2. ὀμωμοκέναι C, ὠμωμωκέναι P. 6. ἅψασθαι C. 10. ἐπανελεύσεσθαι F, ἐπανεεύλσεσθαι P. 16. ξυμβουλεύσασθε F, συμβουλεύσασθε P. 17. μετεπέμποντο τοὺς μὴ ὀμωμοκότας F, τοὺς μὴ ὀμωμοκότας μετεπέμποντο Ρ. 19. ἐλεύθερος C. 20. Βαιμούντῳ C, Βαϊμοῦντι P.

Interim imperator etiamtum circa Pelecanum commorans cupiensque ut qui comites nondum sibi obstricii essent, sacramentum sibi dicerent, per litteras Butiimtae praecepit, ut comitibus communiter omnibus auctor iieret, ne prius Antiocbiam versus proficiscerentur, quam imperatori vale dixissent: qnod si fecissent, fore, ut etiam plura ab eo dona acciperent. primus omnium Boemundus pecuniis donisque auditis statim Butumitae oboediens, omnes ut Augustum adirent, suasit: tanta eum lucri cupiditas tenuit. hos omnes Pelecanum advectos magnifice imperator excipit ac multa dignatur benevolentia, congregatisque iis “Scitis” inquit “quo mihi vos sacramento devinxeritis. quodsi transgressores non estis, eos vestrum, quos nondum fidem nobis suam obstrinxisse scitis, ut idem ius iurandum praestent, suadete.” statim convocantur iniurati atque omnes venerunt et sacramentum dixerunt; Tancredus vero, Boemundi consobrinus, liberrimi ingenii iuvenis, uni se Baimundo professus est fidem debere, quam ad mortem usque servaturus esset. V. 251P. 317Β1. παρεστότων P, correxi. 2. ἀκιζόμενος F, αἰκιζόμενος 3. οὔπω C, οὔτω P. 5. δώσεις F, δώσῃς P. 13. συγγενέσιν F, συγγενέσι P. 18. ποῖ P, correxi. 20. αὐτοῦ C. obiurgatus vero et a suis, qui adstabant, et ab imperatoris cognatis quasi fastidiens fixis in tabernaculum oculis, in quo imperator sedebat (tam magnum vero erat, quantum nemo umquam viderat), “Si pecunia” inquit “id mihi refertum dederis aliaque omnia, quae singulis dedisti, et ego ius iurandum praestabo”. non tulit pro suo in imperatorem studio exaggeratam Tancredi orationem et cum contemptu se ab eo avertit. at is audacissimus in illum irruit; quo imperator animadverso propere exsurgens intercessit. etiam Boëmundus ab impetu eum retinens "Non decet" inquit “in cognatos impudenter invehi”. tandem Tancredus pudore suae in Palaeologum violentiae, Boëmundi etiam aliorumque consiliis victus et ipse iuramentum praestitit. deinde imperator ab omnibus salutatus magnum tunc primicerium Taticium copiis instructum ire cum iis iussit, partim ut auxilio iis esset periculaque averteret, partim ut, quas urbes deo iuvante cepissent, imperio vindicaret. postridie iterum transfretantes viam, quae Antiochiam ducit, Galli omnes capessivere. sed imperator reputans non omnes CD2. ἵν᾿ Α, ἵνα P. 4. ταττίκιος . 7. Βαιμούντῳ C, Βαϊμοῦντι P. ἀπεμερίσαντο A, ἀπεμιιερίσαιτο P, ἀπεχαρίσατο C. 8. δ᾿ A, δὲ P. 10. Δορυλέου F, 20. ἥλλατο P, correxi. una cum comitibus, ut deberent, abiisse mandat Butumitae, ut, quotquot Galli discedente exercitu remansissent, ut Nicaeae praesidio essent, conduceret. at Taticius cum proprio exercitu comitesque universi cum innumerabilibus Gallicis copiis ubi biduo Leucas attigerunt, Boëmundo, quemadmodum poposcerat, praeeundi partes tribuerunt: ceteri eum sequentes acie instructa lente progrediebantur. hunc vero, cum celerius pergeret, Turcae in Dorylaei campis speculati ratique universum Latinorum exercitum adesse paucitate contempta statim proelium ineunt. ibi iactator ille Latinus, qui imperatoris soliuni insidere ausus erat, eius consilii oblitus in prima Boëmundi acie stetit et levitate abreptus ceteros praecurrit. at quadraginta suorum trucidantur; ipse graviter vnlneratus dato tergo in mediam aciem properat vel tacente voce re ipsa imperatoris consiliorum prudeutiam praedicans. at fortiter Turcis pugnantibus misit Boëmundus ad Gallicas copias arcessendas; quae celerrime ad- Ρ. 318V. 252Β

2. εἶχε τὸ A, εἴχετο P. 4. Ἑβραϊκὴν C, Ἑβραϊκοὺς P. Τανισμὰν Wilkenus. 6. καρτερᾶς γ. F, κρατερᾶς γ. Α, γ. καρτερᾶς Ρ. χειρῶν F, Κερῶν P. 7 ἐνδόντος C. 10. Κλιτζιασθλὰν F, κλυτζασθλὰν Α, Κλιτζιαστρὰν P. 12. ἐκδειματῶσαν FAC, ἐκδειμάτωσεν Ρ. 16. Αὐγουστόπολιν Ducangius. καταλαμβάνουσι FA, καταλαμβάνουσιν Ρ. 19. ἄλλος ἀλλαχοῦ A, ἄλλος ἄλλοσε ἀλλαχῆ V, ἄλλοσε ἀλλαχῆ F: ἄλλοσε seclasi.

volant, gravique commisso proelio Romanorum Gallorumque exercitus victoriam reportavit. sed turmatim procedentes Gallos ad Hebraicam offendunt Taniscan sultanus et Asan, qui solus octoginta millia armatorum ductabat; proelioque acri in tanto militum numero facto ac neutro exercitu terga vertente Boëmundus, qui dextro cornu praeerat, cum fortius Turcas certare videret, a reliquo exercitu seiunctus in ipsum sultanum Clitziasthlan taroquam leo robore fretus, ut est apud poetam, ferociter invehitur. hac re Turcae perterriti Gallis dant terga; qui tamen memores mandatorum imperatoris haud longe eos sequebantur, verum castris expugnatis, ubi paulisper se refecerunt, Turcas rursus ad Agrustopolin offendunt congressique summa vi fugant. ibi Turcarum vires ceciderunt atque superstites alius alio sparguntur relictis uxoribus liberisque, ita ut in fuga salutem suam sitam esse arbitrarentur nec ab eo die Latinis obsistere auderent.

C

D P. 319

3. ὀξέος FC, ὀξέως P. 9. ἐπαρήξειν F, ἐπαῤῥήξειν P. 17. οὐ τε C, τότε P. 18. οὐ σὲ F, οὐδὲ P. 22. μὶν οὑν FC, om. P.

Post haec Latini una cum Romano exercitu Antiochiam perveniunt a parte, cui a pernici cursu nomen est; neglegentesque obiancentem utrimque regionem vallo prope muros fixo sarcinas deponunt urbemque per tres menses obsident. at Turcae hac necessitate perculsi petunt a sultano Chorosanis, ut sat sibi auxiliorum mitteret cum ad tuendos Antiochienses, tum ad foris oppugnantes Latinos pellendos. erat inter obsessos Armenius quidam, qui eam muri partem tem custodiebat, quam oppugnare Boëmundo obvenerat. hunc saepe de muro despectantem ita Boëmundus deliniverat totque promissis temptaverat, ut urbem se ei proditurum promitteret. ille vero “Quandocumque” inquit “voles, si signum mihi dederis, tibi turrem tradam; modo tum et ipse sis paratus et copias tuas omnes expeditas scalisque instructas habeas. nec solum te paratum esse, sed totum quoque exercitum armari expedit, ut Turcae murum vos asoendisse conspicati clamoreque perterriti statim in fugam vertantur.” quae convenerant alto Boëmundus premebat ΒV. 253C3. ἀπὸ addidi. 4. λεγόμενον C. 7. μνηστευόμενος F, μνηστευσάμενος C, μνηστευσόμενος P. 9.—10. ἀπόρρητον . . . σωτηρίας om. C. 16. ἑαυτοῦ FC, σεαυτοῦ P. 17. ὑπὲρ C. σὲ FAC, σοῦ P. 21. σούδῃ Α. ἱστάμενον om. C. 22. κατέλαβε Α, κατέλαβεν P. his igitur ita constitutis advenit nuntius, appropinquare cum maxime a Chorosan ductu et auspiciis Curpaganis ingentem Agarenorum exercitum. quo cognito Boëmundus, cum Antiochiam, ut iuratus imperatori promiserat, Taticio dedi nollet, verum ipse eius principatum atfectaret, pravum excogitavit consilium, quo quamvis invitum illum ab urbe cedere cogeret. itaque Λὰ Taticium accedens “Arcanum” inquit “aliquid tibi detegam saluti tuae consulens. etenim ad comitura aurer, rumor pervenit eorumque animos perturbavit, barbaros a Chorosane proficiscentes impulsu imperatoris in nos ruere. id comites pro certo habent tuamque mortem meditantur. quod me attinet, officio meo satisfeci, cum imminens periculum nuntiarim. nunc tuum est, et tuae et tui exercitus saluti providere.” tum Taticius magna etiam penuria animadversa bubulum caput tribus aureis stateribus venibat), cum de Antiochiae expugnatione desperaret, movit inde Romanaque classe ad Sudi portum conscensa Cyprum tetendit. post huius discessum celans DP. 320 5. καὶ ν. F, τοῦ ν. P. κατωρθώσαμεν FC, κατορθώσαμεν P. 6. γενώμεθα] θυόμεθα C. 7. σκεψόμεθα F, σκεψώμεθα P. 8. sq. διὰ σιδήρου θεὸς τοῖς δημαγωγοῖς δίδωσιν F, τοῖς δημαγωγοῖς διὰ σιδήρου δίδωσιν ὁ θεὸς C, τοῖς ὁ Θεὸς δημαγωγοῖς διὰ σιδήρου δίδωσιν P. 10. μόθος F, μόχθος P. 18. 20. κατωρθ. FC, κατορθ. P. Boëmundus etiam nunc verba Armenii bonaque spe ductus, ut Antiochiae possessionem sibi pararet, ad comites haec verba facit: “Videtis, quantum hic temporis sine ullo laborum fructu contriverimus, nosque fame iam perituros esse, nisi quid melius de salute nostra excogitemus.” quaerentibus tunc illis, quidnam esset “Non omnes” inquit “victorias deus ferro ducibus nec pugna semper talia parantur; sed quae bellum non dedit, ea sermo saepe praebuit; blandoque amicitiae ambitu maiora saepe tropaea statuuntur. itaque ne tempus opportunum frustra conteramus, sed, priusquam Curpagan huc venerit, prudens aliquid et strenuum nostrae salutis causa experiamur et, quos quisque barbaros in urbe oppositos habet, studiose nobis conciliemus; quin etiam qui primus id perfecerit, ei, si placet, praemium decernamus urbis huius custodiam, quoad, qui eam a nobis accipiat, imperator miserit. sed fortasse ne sic quidem quicquam utile assequi poterimus.” BBC2. οὐχ F, οὐχὶ P. 4. ἀπατήσας FA, ἀπαντήσας P. 6. καὶ αὐγαζούσης FC, ἀλλ᾿ αὐγαζούσης A, καταυγαζούσης P. 9. σιδεφεπομένων FA, συνεπομένων P. 18. Κελτοὺς ἱκανοὺς A, Κελτοὺς om. P.ἱκανοὺς ἀναλαβόμενος FA, ἀναλαβόμενος ἱκανοὺς P. 19. ἐδίωκε FA, ἐδίωκεν P. vafer Boëmundus regnandi cupidus non tam Latinis neque in commune quam suo honori consulit; nec sic meditando dicendo decipiendo a fine aberravit, ut deinceps demonstrabo. omnes igitur comites his annuentes operi incumbebant. ac prima luce statim Boëmundus ad turrem adit Armenioque ex composito portam aperiente dicto citius cum suis irrumpit et de pinnis turris in obsessorum obsidentiumque conspectum eminens pugnae signum tuba dari iussit. tum vero admirandum spectaculum factum est. territi enim Turcae per adversam portam fugerunt paucique dumtaxat iique fortes ad arcis praesidium remanserunt: Galli contra Boëmundi exemplo foris scalis muros ascendunt subitoque Antiochensem civitatem capiunt. tum Tancredus idoneo ccpiarum numero assumpto premit vestigia fugientium, quorum multi cadunt, multi vulnerantur. Curpagan autem cum innumeris barbarorum millibus Antiochiae auxiliaturus, ubi captam eam reperit, castris locatis munitisque fossa sarcinas depo- V. 254DP. 321 Β1. ἐβούλετο Α. 2. ἁψάμενος Ρ, correxi. 3. ἀναρρήγνυται FC, ἀναρήγνυται P. 6. τὸ FAC, τὸν P. 10. καθ’ ἑκάτερον FC, καθ’ ἕτερον Ρ. 11. τε FA, γε P. 20. καρτερώτατα F. suit urbemque obsidere constituit. at nondum incepto opere erumpentes Galli eum aggrediuntur atrocique inter utrosque proelio facto Turcae victores evadunt, Latini coguntur in urbem, ita ut utraque parte et ab iis qui arci praesidio erant (eam enim barbari etiamtum obtinebant) et a foris obsidentibus Turcis urguerentur. sed vafer Boëmundus, cum Antiochiae principatum sibi asserere vellet, rursus consilium comitibus dare simulans “Non expedit” inquit “uno tempore in duplicem et internum et externum hostem pugnare; sed pro hostium copia, qui ab utraque parte nos invadunt, in duas divisos partes inaequales proelium nos conserere oportet. equidem in eos, qui arcem custodiunt, vultis, certabo: vobis erit curae, strenue contra externos dimicare”. consentiunt omnes Boëmundi confestim re suscepta, quo arcem ab urbe separaret, murum illi ex transverso oppositum, ut esset munitissimum diuturni belli praesidium, extruxit. cuius muri ipse vigilantissimus custos extitit et quavis occasione oblata contra eos qui arcem tenebant fortissime pugnabant, nec minus

CD2. FC. καὶ κατασκοποῦντες P. 4. κατάσχωσι F, κατάσχωσιν P. 5. λάθοι FC, λάθῃ P. καθ’ P, correxi. 10. παραγενέσθαι F, γενέσθαι P. 12, παντελὴς διὰ τῶν τούρκων γινομένη A. ἐρίπωσις F, ἐρείπωσις PA. 13. Σμύρναν Α. 15. ἐπ’ ὀνόματι om. C. 21. ἐλογίσατο F, ἐλογίσαντο P. ceteri comites partes suas curabant urbem continuo custodientes ac propugnacula moeniumque fastigia inspicientes, ne ab extera parto barbari nocte scalis applicitis urbem occuparent neu quis civium clam de muro cum barbaris de proditione ageret urbemque proderet.

Ita res erant ad Antiochiam. imperatorem autem, cum magno auxiliandi Gallis impetu agitaretur, prohibuit tamen quamvis cupientem maritimarum urbium regionumque vastatio ruinaque extrema. Tzachas enim Smyrnam ut propriam sortem tenuit, Tangripermes autem qui dicebatur urbem quandam Εphesiorum prope mare sitam, in qua templum olim S. Ioannis apostoli et theologi dedicatum erat; alii satrapae alias arces invaserant et Christianis ut mancipiis usi omnia populabantur; quin et Chium Rhodumque ac plerasque ceteras insulas temiere ibique piraticas naves extruxerunt. primum omnium igitur, ut Tzacham coerceret, imperator maritimarum rerum curam gerere et idonea terra P. 322V. 233ΒC8. δὴ? 11. πιστεύοιτο FC, πιστεύοιντο Ρ. 20. οὑμὸς FC, ὁ ἐμὸς P. 21. μεγαλουπόλεως P, correxi. marique praesidia disponere constituit, quibus barbarorum incursiones repelleret eosque lacesseret. tum cum reliquo exercitu Antiochiam versus proficisci et contra barbaros in via quoad iam fieri posset dimicare voluit. quamobrem arcessito Ioanni Ducae, uxoris suae fratri, tradit et collectas e diversis regionibus copias et classem ad littorales urbes oppugnandas validam; praeterea etiam Tzachae filiam, cum aliis nuper Nicaeae captam, uti Nicaeae expugnationem ubique divulgaret, ac, nisi crederent, Turcarum satrapis barbarisque in maris littore degentibus eam monstraret. ea enim conspecta speravit Turcas de Nicaeae deditione sibi persuasuros et desperantes, quas obtiuebant urbes, sine pugna tradituros esse. ita bene omnino instructum Ioannem dimittit: qui quas de Tzacha victorias reportarit utque eum illinc expulerit, iam hoc loco memorabo atque is quidem dux, avunculus meus, imperatore salutato e magna urbe profectus cum Abydum traiecisset, Caspaci, qui vocabatur, classis praefecturam ac totam expeditionis maritimae curam mandavit eique, si strenue pugnasset, ubi capta DΡ. 323 2. Σμύρνην συμβαίη F, συμβαίη τὴν Σμύριην P. 9 sq. τὸν ἀγχοῦ τῶν τειχῶν ἐκ διαστήματός τινος χάρακα πηξάμενον F, ἐκ διαστήματός τινος τὸν χάρακα πηξάμενον ἀγχοῦ τῶν τειχῶν C, ἐκ διαστήματός τινος τὸν ἀγχοῦ χάρακα πηξάμενον τῶν τειχῶν Ρ: secutus sum F, nisi quod τὸν transposui. 15. ἀναιμωτὶ F, ἀναιματὶ P. 19. ἐξουσίαν FC, οὐσίαν P. foret Smyrna, eius civitatis et finitimarum omnium regionum principatum promisit. itaque dimisit eum, classis, ut dixi, imperio ornatum: ipse terrestribus copiis praefuit mox autem, qui Smymam tenebant, cum et Ioannem Ducam a terra appropinquantem nec procul a muris castra munientem et Caspacem a mari portui cum classe applicantem vidissent, vulgata iam captae Nicaeae fama nequaquam his obsistere voluere, sed de pacis condicionibus agere cupiverunt. cumque promitterent, si Ioannes Ducas securam iis domum reditionem iure iurando confirmasset, Smyrnam se sine cruore ac pugna dedituros esse, Ducas Tzachae condiciones non aspernatus quidquid petierat pollicitus est. quibus sine bello expulsis omnem Smyrnae custodiam Caspaci commisit. forte autem accidit hoc. redeunti a Ioanne Duca Caspaci occurrit Smyrnaeus quidam querens sibi a Saraceno quingentos aoreos stateres per vim ablatos esse; quo Caspax V. 256ΒC1. χρυσίνους F, χρυσίους P. 2. δ’ F, δὲ P. 12. ὅλος F, ὅλως P. κάστρου] Κωνσταντίνου C. 15. γενναίου ἦν F, ἦν γενναίου P. ὑαλέαν F, Ὑαλέα P. audito utrumque duci causam dicturum iubet. comprehensus tum Syrus trahique so ad supplicium ratus ac salutem suam desperans strictum per Caspacis viscera gladium adegit et conversus etiam eiusdem fratrem in femore percussit. hinc multa perturbatione orta Saracenoque elapso classiarii omnes cum ipsis remigibus urbem sine ordiue intraverunt cunctosque crudelissime trucidabant; licebatque tunc lugubre spectaculum videre, cum ad decem millia hominum uno impetu obtruncarentur. Ducas, ubi Caspacis iacturam sat luxit, denuo ad arceni custodiendam totus attendit lustratisque ob id muris ac civium sententia per peritos homines explorata, quoniam viro forti opus erat, Hyaleam, quem omnium optimum sciebat, Smyrnae ducem declaravit; vir enim erat bello fortissimus. ipse navalibus copiis omnibus ad Smyrnam tuendam. relictis in Tangripermen et Maracen satrapas, qui Ephesios continebant, cum ceteris pergit. quem conspicati barbari in se proficiscentem acie statim instructa pugnam ei in planitie arci subiecta offerunt. ac nihil Ducas cunctatus agmine DP. 324 διά τε M1. μέλησας F. ἐξώρμησε F, ἐξώρμησεν C, ἐξώρμηκεν P. 4. ἀμφιρεποῦς P, correxi. 5. ὑποστρέψαντες C. 11. πολυβοτὸν P, sic semper. 12. ἀπελπίσαντες C, ἀπελπίζαντες P. 13. Δούκαν P, correxi. 14. τὸ ὁπλιτικὸν F, τὸ om. Ρ. 15. οὐ φύρδην ἀλλ᾿ om. C. 20. τούτους FC, αὐτοὺς Ρ. σωπομωτέραν F, συντομωέραν P. 21. Φιλαδελφείαν F, Φιλαδελφίαν P. peritissime structo in eos movet; inde exortum proelium maximam diei partem absumpsit, donec post dubiam fortunam tandem Turcae pede relato acriter fugantur. trucidantur tunc multi capiunturque non gregarii solum milites, sed plerique etiam satrapae, ita ut ad duo millia captivorum numerus adscenderet; de quibus cousultus imperator spargi eos per insulas iubet. residui Turcae per Maeandrum amnem Polybotum profecti secure illic morabantur nulla Ducae ratione habita. verum haec eos fiducia fefellit. is enim relicto Petzea Ephesi duce omnique exercitu assumpto statim nou tumultarie sed ordine, ut peritissimum ducem in hostes movere decebat, obsequens ille imperatoris monitis eos persequebatur. Turcae cum per Maeandrum adiacentesque urbes, ut diximus, Polybotum petiissent, Ioannes eos eadem via insequi noluit, sed breviore profectus Sardes et Philadelphiam in transcursu occupavit earumque custodiam Michaeli Cecau- B

CV. 2573. ἡγεμόνα C, ἡγεμόνας P. 5. Καμύτζην F, Καμύτζιν P. 11. μήπω C, μήπου P. 17. Γελιάλμος C. Γρατεμανῆ C. 20. διαβεβαιοῦντο F, διεβεβαιοῦντο A, διαβεβαιοῦνται P. συνελαθῆναι τοὺς Κελτοὺς F, ουνεληλαθῆναι τοὺς Κελτοὺς A, συνελασθῆναι τοῖς Κελτοῖς P. meno credidit. inde Laodiceam progressum statim cives omnes adierunt; quos quidem, ut qui sponte venissent, humaniter accepit ac securus suo ipsos iuri arbitrioque nullo imposito praefecto permisit. hinc per Choma Lampen nanctus, cum Camytzen Eustathium ei ducem praefecisset, in Polyboto ingenti Turcarum numero occurrit; quos in ipsis deponendis sarcinis occupatos acri impetu fundit caeditque plurimos et pro tanta multitudine ingentem praedam facit.

Quo nondum reverso sed contra Turcas proeliante imperatorem Gallis auxilio Antiochiam profecturum, ubi Philomelium cuncto exercitu pervenit multis in transcursu barbaris caesis vastatisque urbibus, quae antea ab iis occupatae fuerant, conveniunt ab Antiochia Guilelmus Grantemanes Stephanusque Franciae comes et Petrus Aliphae, qui funibus ex Antiochiae muris demissi facto per Tarsum itinere Gallorum res in angustiis esse confirmaverunt atque adeo supremum iis exitium imminere iurarunt. quo nuntio impe- D6. ἀπέλευσιν FC, ἐπέλευσιν P. 7. τοῦ FC, τῶν P. 8. προτέρων C. 12. σπεύδων τοὺς Τούρκους F; τ. Τ. expunxit ead. m. αὐτῶν scripsi: αὐτοῦ P. 13. λυττῶντας FC, τυττῶντας P. 15. τῶν addidi. 18. δὲ F. 23. κατὰ scripsi: μετὰ P. rator eo magis ad auxilium maturandum accendebatur, quamquam omnes quidem a tali eum impetu revocabant. sed cum ubique fama percrebruisset, adventare immensam copiam banbarorum, quos Chorosanis sultanus de imperatoris pro Gallis expeditione certior factus partim ex Chorosane partim ex ulterioribus regionibus arcessitos et duce Ismaele filio armatos adversus Romanorum copias, priusquam Antiochiam pervenissent, festinare iusserat, imperatoris impetum liberandi Gallos delendique Turcas contra illos furentes cum Curpagane duce et nuntius quem Francorum legati attulerant et appropinquantis Ismaelis fama cohibuerunt. iam de. futuro veri similia expendens intellexit urbem a Gallis nuper captam servari non posse, praesertim cum nondura firmata ea oppugnataque statim extrinsecus ab Agarenis desperantes Galli muris relictis hosti cedere atque in fuga salutem suam quaerere cogitarent. Gallorum enim natio nec leges aliorum nec consilia sequitur neque ipsa ulla in bello utitur disci- BCD11. τὸ τῶν F, τὸ om. P. τὸ τὴς F, τὸ om. P. 13. μεταβαλεῖν C, μεταλαβεῖν P. 14. ξυμφέρον F, συμφέρον P. 17. προσαπολέσειε F, προσαπωλέσειε P. 18. αὐτὸν ἤδη F, ἤδη om. P. plina et scientia, sed instante bello et proelio ira ferventes et milites et ipsi quoque duces indomiti sunt, ita ut in medias impetu non ferendo hostium phalaugas insiliant, si quidem ei qui obstant paulisper cedunt; sed si arte militari hostes iis insidias posuerint eosque subdole circumierint, in contrarium omnis eorum impetus vertitur. nam ut brevi praecidam, in primo impetu sane Galli sustinendi non sunt, post autem ob armorum onus et vecordem praecipitemque furorem facile domari possunt. itaque imperator, cum neque sufficientes in tantam multitudinem copias haberet neque Gallorum sententias mutare aut meliora suadendo ad ipsorum eos utilitatem adigere posset, haud ulterius proficiscendum duxit, ne in Antiochiae auxilium progressus ipsi Constantinopoli exitium pararet. timens autem, ne adventantibus innumeris Turcarum copiis partium Philomilii incolae barbarorum gladio interirent, Agarenorum expeditionem instare tota regione nuntiandum decrevit. simul edixit ut, priusquam illi appropinquarent, utriusque sexus homines ad ipsum V. 258Ρ. 326B1. εἵλοντο scripsi: εἴχοντο P. εὐθὺς ἅπαντες F, ἅπαντες εὐθὺς P. 3. lacunam signavi. 5. διαιρῶν C. 6. ἐξαπέστειλεν FC, ἐξαπόστειλεν P. 14. ἐρειπώσας recederent nec corpora solum, sed opes etiam, quotquot ferre possent, exitio eriperent. nec cunctabantur statim omnes et viri etmulieres imperatorem sequi. *** hac igitur ratione captivos tractare iussit. partem vero exercitus selegit eamque rursus in plures particulas divisam misit contra Agarenos, ut si quos Turcarum in excursione offenderent, audacter eos invaderent fortiterque pugnando viam iis adimerent imperatoris persequendi : ipse cum reliquo exercitu et cum Christianis profugis captivisque barbaris in regiam urbem rediit. iam vero Ismael archisatrapa, ubi imperatorem Constantinopoli profectum magnam caedem fecisse, multas in transcursu diripuisse urbes insignique rerum captivorumque praeda facta in regiam urbem rediisse cognovit, cum nihil ipsi relictum esset, de praeda capienda desperavit. itaque, cum hic nihil facere posset, alio se vertens Paipertum oppugnare constituit, quod paulo ante ab inclito illo Gabra Theodoro occupatum erat, ibique ad praeterfluentem fluvium castra posuit. id Gabras intuens nocte in eum invadere mo- CD3. ἐχέσθω F, ἐχέτω P. οἱ δέ γε κατὰ τὴν Ἀντιόχου Α. 4. λιμοῦ τε P, τε λιμοῦ F. 5. τῷ] τὰ C. 8. ἑαυτοὺς FA, αὐτοὺς P. μέχρις FA., μέχρι P. 9. νῦν FA, τοίνυν P. 17. μεγιστᾶνας A, μεγιστᾶνας F, μεγιστάνους P. 21. ποιησάμενος F, ποιησάμενοι P. liebatur; quod vero consilium quomodo evenerit simulque unde ortus Gabras qualisque fuerit, exponere in aptiorem locum differam: nunc propositum persequamur. ac Latini quidem fame et continua οbsidione graviter pressi Petrum illum adeunt, qui, ut supra narravi, ad Helenopolin victus fuerat, episcopum ipsorum, eumque uti sibi consilium det rogant. at ille “Fidem” inquit “fefellistis cum, quoad Hierosolyma attigissetis, castos ac puros vos mausuros promiseritis. hinc deus nunc non, ut antea, vos adiuvat; quare conversos ad dominum deflendis peccatis in sacco et cinere lacrimisque uberibus ac noctibus pervigilandis paenitentiam agere vos oportet. sic et ego intendam, ut deum vobis reddam propitium.” pontificis monitis. interiectisque aliquot diebus pontifex divino oraculo afflatus primores comitum convocat iisque mandat, ut a dextra altaris fodiant ibique sanctam lanceam reperiant. mox vero, quod iussum erat, facientes, cum fodiendo lanceam non reperissent maestique infelicem exitum renuntiassent, iutentius ille deum precatus eos Ρ. 327V. 259BC 2. τῷ Πέτρῳ προσέφερον F(A), προσέφερον τῷ Πέτρῳ P. ἁγνοτέρῳ Α, ἁγνωτέρῳ P. 5. ἀνεπόπτου C 11. ηὐτρέπισται C. 12. τρισσάκις F, τρισάκις PA. 14. πάντων τὸ F, τὸ om. PA. 20. παραπορήσαντες Α, παραπορίσαντες P. scrutationem diligentius instituere iubet. parent denuo repertamque lanceam celeriter cum gaudio quidem, sed et cum horrore ad Petrum deferunt. deinde Isangeli omnium castissimo sanctam νenerandamque lanceam in proeliis gestandam committunt. postero die eruptione in Turcas per portam non observatam parata Flantras qui vocabatur a ceteris ducibus id unum petiit, ut sibi in Turcas cum tribus modo sociis invehi liceret. quo impetrato cum structae utrimque acies starent ac milites se ad congrediendum accingerent, ipse equo desiliens, dum ter humi procumbit, deum invocat opem eius implorans; tum omnibus illud “deus nobiscum” clamantibus missis habenis in ipsum Curpaganem in tumulo stantem invehitur. ibi, quotquot Turcae ipsis occurrunt, hastarum ictibus perfossos sternunt; unde perterriti ceteri dei numine manifesto Christianis auxiliante, antequam proelium inirent, in fugam vertuntur. ac plerique barbarorum in fuga trepidantes fluvii vorticibus capti demersique sunt, ita ut coacervata DP. 328

5. μόγις F, μόλις P. 10. καθά γε F, καθάπερ PA. 14. sqq. ὁπόσα δὲ ἐρυμνότατα . . . κατέσχον πολλοὺς] εἷλον ἧλον Α) δὲ καὶ τὴν Ἱερουσαλήμ, πολλοὺς CA. 16. Ἱερουσαλὴλ F. 17. μιᾶς F, μέσης P.

cadavera quasi pontem quendam insequentibus praeberent. ita fugientes satis persecuti redeunt ad barbarorum castra, cumque eorum opes et praedam omnem ab iis congestam reperissent eaque quantocius exhaurire cupivissent, tamen tanta erant, ut vix triginta diebus in urbem Antiochiam comportare ea possent. dein ibi commorabantur aliquantisper Galli, ut ex certaminum laboribus se reficerent simulque Antiochiae providentes quaererent, qui eam custodiret. is fuit Boëmundus, ut qui iam ante captam civitatem id sibi munus petisset; cui permissa omni urbis potestate ipsi Hierosolyma iter intendunt. multisque in transcursu ad mare arcibus occupatis, omissis autem interim firmissimis, quarum expugnationi longior mora opus erat, ad Hierosolyma festinaverunt eaque obsidentes crebrisque incursionibus oppugnantes multis Saracenis Hebraeisque occisis post unum mensem occupant. cunctis vero domitis, cum nemo resisteret, summam rerum ad Gotofredum deferunt eumque regem appellant.

B V. 260 C

6. καὶ , om. P. Ἀρραβὼν FC, Ἀράβων ΡΑ. τε om. A. 9. τὸ FAC, τὸν Ρ. 10. μεγαλομάρτυρ A, μεγαλομάρτυς P. 11. ἑνωθέντες] ἐπελθόντες? 12. συνῆψαν FA, συνῆψε Ρ. 13 sq. μεταλαβόντες ἐξ ὀπισθίων τοὺς προμετωπίους? 18. κατὰ τῶν om. C. 22. ζωγρία F, ζωγρίαι A, ζωγρεία P.

Sed Amerimnes princeps Babylonis de Gallorum expeditione certior factus ab iisque capta Hierosolyma et Antiochiam multasque alias adiacentes urbes occupatas esse ingentem celeriter multitudinem ex Armeniis Arabibus Saracenis Agarenisque congregatam in eos misit. hoc per Gotofredum nuntiato statim omnes Galli armati ad Iapha conveniunt ibique illorum impetum opperiuntur ; inde Ramel transeunt, ubi magnus martyr Georgius passus est. atque cum occurrente Amerimnae exercitu proelio conserto Galli victores evadunt; postero autem die collocatis in fronte, qui in extrema acie steterant, victi et ad Ramel usque fugati sunt. unus Balduinus comes antea effugerat nulla quidem ignavia ductus, sed ut melius saluti suae consuleret exercitumque in Babylonios pararet. tum Babylonii eos persecuti Ramel circumsederunt brevique ea urbe expugnata multos Latinorum trucidant, plures captos Babylonem deduxerunt. mox inde omnes Babyloniorum copiae ad lapha oppu- D P. 3296. ἀπελθὼν C, 18. αὐτάδελφον FA, ἀδελφὸν P. 19. μεγαλούπολιν C. gnandum pergunt. est enim talis semper barbarorum consuetudo. vernm Balduinus, quem supra dixi, capta a Francis oppida omnia circumiens haud paucis peditibus equitibusque collectis insignem exercitum congregavit, quocum egressus Babylonios graviter fudit. sed imperator audita Latinorum ad Ramel clade comitum captivitatem miseratus, quos et aetatis flore roboreque corporis et generis claritate priscis illis heroibus similes norat, non tulit eos captos in peregrina terra versari, sed Bardalen quendam ad redimendos eos multa cum pecunia misit Babylonem datis ad Amerimnen de comitibus litteris. quibus lectis ille lubentissime comites sine pretio dimisit excepto Gotofredo, quem iam ante Balduinus frater mercede redemerat. tum perhonorifice imperator comites Constantinopoli excepit eosque, cum sat vires refecissent, multa pecunia donatos laetos domum abire passus est. sed Gotofredus rex Hierosolymorum rursus constitutus Balduinum fratrem Edessam misit; ΒC1. ᾿Ισαγγέλῃ FAC, Σαγγέλῃ P: sic semper postea. 3. εὐμάθιον τὸν φιλοκάλην A. 5. διαγωνιεῖσθαι FC, διαγωνίσασθαι A, διαγωνεῖσθαι P. 6. γράμμασιν F. 8. ἀτάραδον A, Ἀτάρανδον C. 9. 14. 17. Ἀτάπακας P. 18. ἐπίστευσε κεκμηκὼς ἀπὸ τῆς ὁδοιπορίας F, ἐπίστευσεν ἀπὸ τῆς ὁδοιπορίας κεκμηκὼς C, ἐπίστευσεν, ἀπὸ τῆς κεκμηκὼς ὁδοιπορίας Ρ. eodemque temporc Isangeli imperator mandavit, ut Laodiceam traderet Andronico Tzintzilucae, Eumathii autem Cypri tum ducis militibus castra Maracei et Balanei: ipse pergeret et reliquas arces pro viribus occupare conaretur. id etiam fecit litteris imperatoris oboediens. nam postquam iis, quos supra nominavi, arces reddidit, Antarado admovens eam urbem sine certamine subegit. quo audito Atapacas Damascenus multis copiis adversus Isangelen processit qui nequaquam se tantae multitudini parem sentiens consilium iniit non tam forte quam prudens. nam indigenas confidenter conveniens "Ego" inquit "in hac ampla arce alicubi latebo: vos Atapaca adventante veram rem neutiquam fatebimini, sed fugisse me territum affirmabitis." quocirca, cum adveniens Atapacas, ubi esset Isangeles, quaesivisset eumque trepide fugisse crederet, fessus via prope muros sibi tentorium fixit ; omnemque ei benevolentiam incolis ostendentibus Turcae in securitate confirmantur ne- V. 261DP. 33012. δὲ καὶ F, δὲ τούτων καὶ A, δὲ P. καταστρατηγήσας FA, καταστραγήσας P. 13. Τριπόλεως] πόλης C. 19. τι ὀχύρωμα F, τι om. PA. 21. αὐτοὺς C, αὐτοὶ F, αὐ- τῆς P. que quidquam hostile suspicati equos ad pastum in campos dimittunt. Isangeles autem sole meridie instante verticibus armatus cum suis (erant autem circiter quadringenti) portis repente patefactis in media Turcarum castra irrumpit. ibi omnes, qui fortiter pugnarc consueverant, vitae non parcentes pugna accepta Gallis restiterunt; ceteri fuga servari studebant. sed quia vasta patuit planities, non palude vel tumulo fossave intercepta, cunctos Latini in potestatem redegerunt paucisque in captivitatem deductis gladio reliquos absumpserunt. sic Turcis debellatis Tripolin Isangeles petiit primoque adventu verticem collis, quae est pars Libani montis, adversus urbem occupat, ut et castrorum situm munitissimum haberet et fontem, qui ducto per coUis declivia opere Tripolin de Libano fluebat, interciperet. tum ab imperatore, cui, quae egerat, nuntiarat, petiit ut, priusquam niaiores a Chorosane copiae venirent ipsosque devincerent, castrum ibi validissimum extrueret. itaque imperator Cypri duci talem arcem condendam tradidit eique negotium dedit, ut omnia quae ΒC

2. οἰκοδομήσοντας ****** F. 3. τοῦτο τῶ F, τῷ om. P. 12. μελήσας F. 18. οὐδ’ ὁπωσοῦν Α, οὐδοποσοῦν P. 21. ἐκεῖθεν] Εὐμάθιον? 24. ᾑρετίσατο Α, ἠρετίσατο P.

utilia futura essent et artifices illius operis navibus quam primum in eum locum importaret, quem Isaugeles designaturus esset. quo facto, dum Tripoli Isangeles imminet et, quo eam subiciat, indefesso conatu omnem movet funem, Boëmundus cognito Laodiceam traditam esse odium, quo iam pridem in imperatorem flagrabat, non amplius dissimulaturus Tancredum nepotem cum sufficientibus copiis ad oppugnandam Laodiceam dimisit. cuius rei faraa allata ne brevi quidem Isangeles moratus statim eo properat et agit cum Tancredo variisque sermonibus ei suadet, ut a castri oppugnatione desisteret; cumque multa cum eo egisset nec quod voluit impetrare posset surdoque adeo decantare videretur, Tripolin recessit. at illo minime ab oppugnatione desistente Tziutziluces impetu Tancredi perspecto in augustias redactus illinc auxilium petit. sed cum ii qui in Cypro erant cunctarentur, tandem et hostium obsidione et fame coactus deditionem castri praetulit.

1. τετελευτηκότος F, τελευτηκότος P. 3. τοῖς Ἱεροσολίμοις P, τοῖς om. F. 4. τῆς Τριπόλεως P, τῆς om. F. 9. ῥίγα F. 11. μεμαθήκοι F. 13. φόσσατον FC, φόσατον P. 15. προκαταλαβοῦσι? φοσσάτοις FC, φοσάτοις P. 21. ἀπόλειαν F, ἀπώλειαν P.

Eodem tempore defuncto Gotofredo, cum alium regem succedere oporteret, statim Latini, qui Hierosolymis erant, Isangeli regnum Hierosolymitanum delaturi Tripoli eum arcessunt. at vero ille adventum suum tunc morabatur; quo factum est, ut, qui Ηierosolymis erant, cum Constantinopolin eum profecium cunctari viderent, Balduinum Edessa, ubi tunc versabatur, advocarent et Hierosolymorum regem eligerent. Isangelen autem benigne imperator exceptum, ubi Balduinum Hierosolymorum imperium accepisse audivit, apud se retinuit. cumque Normannorum copiae tum forte advenirent, quibus fratres duo, Flantrae qui vocabantur, praeerant, niagnopere iis imperator suasit, ut superiorum exercituum vestigia insequerentur perque maritimas regiones Hierosolyma profecti reliquo Latinorum exercitui se iungerent. nec tamen id iis persuasit, quia se iungere Francis nolebant, sed alia via per orientalem limitem Chorosanem recta petere studebant, quod expugnaturos se esse sperabant. verum imperator infeliciter ea consilia eventura intellegens nec cupiens ΒC 2. τὸν F, μεταπεμψάμενος om. P. 10. τε F, τι P. 20. αὖθις om. C. tantam multitudinem interire (erant autem quinquaginta mlllia equitum, peditum centum millia), quia obsequentes eos non vidit, alterum, ut dicunt, iter ingressus Isangelen et Tzitam arcessitos cum iis misit, ut et utilia suaderent et coercerent, quod eius fieri posset, intempestivos eorum impetus. itaque traiecto Ciboti freto Armeniam versus provecti Ancyram ex itinere capiunt; Halynque deinde transgressi oppidum aliquod accedunt, quod cum a Romanis incoleretur, cives nihil mali ab iis ut Christianis veriti et sacerdotes vestibus sacris induti evangeliumque ac cruces ferentes obviam iis fiunt; at vero inhumane et crudeliter isti non sacerdotes solum, ὢ cetcros quoque Christianos necant receptaque via Amaseam socordes procedunt. interea Turcae bellorum peritissimi cunctis vicis praeoccupatis omnique frumento incenso Latinorum aciem invadunt superioresque (erat autem secuudus dies) recedunt: tum illi vallum ibi figunt deponuntque sarcinas. insequenti die iterum dimicatur tabernaculisque circumdatis ita eos Turcae concluserunt, ut nec commeatus causa prodire nec iumenta equosve potum ducere liceret. quare DP. 332V. 263B2. οὑν om. F, sed add. ead. m. ὀφθαλμῶν C, ὀφθαλμοῖς P. 18. καὶ om. C. Παυράης F. Galli in conspectu praesentis exitii suae ipsorum vitae non parcentes postero die (quartus autem erat) strenue armati pugnam cum barbaris committunt. nec iam arcubus hastisve in eos Turcae pugnant sed de victoria securi strictis ensibus proelioque comminus facto Normannos cito vertunt, qui in castra sua compulsi consilii quaerunt auctorem. nec vero adfuit optimus imperator, qui spretus olim meliora iis suaserat. tandem ad Isangelis et Tzitae consilium confugiunt simulque exquirunt, num qua regio imperatoriae dicionis, quo se reciperent, prope adesset. relictis tunc sarcinis tabernaculis peditatu omni equisque conscensis celerrime ad maritimam partem Armeniae Pauracesque decurrunt. sed Turcae invadentes eorum subito castra cuncta diripiunt: mox ad insequendum versi peditatu omni ad internecionem deleto captos quosdam ad Chorosanem speciminis causa adducunt. hae Turcarum in Normannos res gestae fuere. Isangeles autem et Tzitas cum paucis equitibus, qui supererant, φιλοτιμrCD

4. ἐπεξήτους FC, ἐπιζήτουν P. 9. μετὰ δὲ ταῦτα F, μετὰ ταῦτα δὲ P, 1Ο. πενθῶν C. 13. πραγμάτων C. Constantinopolin redeunt: quos benignissime imperator exceptos pecuniisque donatos, ubi quiete se refecerunt, quem in locum proficisci vellent, rogavit. Hierosolyma se cupere dixerunt; quare iterum eos munifice donatos in naves imposuit orania eorum arbitrio concedens. verum Isangeles Constantinopoli relicta exercitum suum revisurus Tripolin rursus tendit eamque subigere studet. post vero letalem morbum adeptus ac propemodum expirans advocat Gulielmum nepotem atque omnes a se captas arces ei velut quandam hereditatem donat praeficitque eura insuper cunctis quas habuerat copiis. eius morte comperta imperator statim ad Cypri ducem litteras dedit eumque iussit multis cum pecuniis Nicetam Chalintzen ad Gulielmura mittere, ut conciliaret sibi iuvenem eique persuaderet, ut iure iurando fidem suam imperatori obligaret pari modo servaturus, quo eam defunctus Isangeles patruus ad mortem usque servasset.

lam vero imperator. cum Laodiceam a Tancredo teneri audiisset, has ad Boëmundum htteras raisit : "Scis protfecto, quid et ipse et vos omnes Romanorum imperio iurati promiseritis. nunc tamen tu pri- P. 333ΒV. 2641. παρασπονδίσας F. Ἀντιόχου A. ἀλλά τ F, ἄλλαττα Α, ἄλλ’ ἅττα P. 3. Ἀντιοχείας FAC, Ἀντιόχου P. 15. πως F, πω C, που P. 16. αὐτῶν τῶν F, τῶν om. P. ὑπὸ C, ὑπὲρ P. mus rupto foedere Antiochiam occupasti et cum alias arces tum etiam Laodiceam tibi subegisti. quare aequum iustumque colens Antiochiam urbom ceterasque arces redde nolique nova in te ipse bella proeliaque concitare." his Boemundus perlectis, cum solita simulatione uti non posset rebus aperte veritatem probantibus, specie quidem scriptis annuit, culpam tamen eorum, quae ipse perperam egerat, in imperatorem conferens ita ei rescripsit: "Non ego, sed tu omnium es auctor. licet enim validis copiis secuturum te nos promiseris, factis tamen verborum fidem praestare noluisti. nos autem, ubi Antiochiam usque perreximus, multas aerumnas per tres menses perpessi cum hostibus pugnavimus; nec quisquam hominum similem famem expertus est, cum plurimi nostrum vetitis cibis vesci cogerentur. multum vero temporis haec tolerantes ipse quoque quem belli socium nobis tribuisti Taticius ille tuae maiestati fidissimus servas in tali discrimino nos deseruit. cepimus tamen miro modo urbem ac vel supervenientes a Chorosane in Antiochenorum opem copias proelio CD10. Ἄρεως (ως in ras.) F, Ἄρεος Ρ. vicimus. ergo cui aequum videri possit, nos quae nostris laboribus sudoribusque comparavimus tam facile abicere?" reversis inde legatis cum imperator Boëmundi litteras perlegisset cogonssetque, eundem eum esse Boemundum nec ullo modo ad meliora couversum, Romaui imperii limites muniendos iudomitamque illius ferociam pro viribus frangendam ceusuit. quare multas cum Buturaite copias in Ciliciam misit atque ipsum Romanae militiae florem, fortissimos viros Martisque satellites omnes; in quibus erant etiam Bardas et archipocillator Michael, florentes aetate iuvenes malasque lanugine signantes, quos a pueris imperator secum habuerat ac militari arte imbuerat. hos, quippe prae ceteris sui studiosissimos, cum aliis mille geuerosissimis militibus partim Gallis partim Roraanis tradit Butumitae, qui eum comitarentur eique obtemperarent in omnibus rebus, et quaecumque acciderent arcauis statim litteris ad se deferreat. totius autem Ciliciae provinciae occupare possessionem cupiebat, quo, quae de Antiochia mobebatur, facilius exsequi posset. quamobrem Buturaites omnibus copiis profectus, ubi ad Attali urbem venit ac Bardan et Michaelem archipocillatqrem suae voluntati ΒC21. Κατακουζηνῶ̣ F. minime obsequi vidit, veritus, ne coteri quoque milites seditiosi fierent indeque perdita opera nullus Ciliciensis expeditionis fructus existeret, totam rem litteris statim imporatori oxponit oratque, ne diutius se cum illis versari velit. tum imporator quantae noxae huiuscemodi dissensio esset intellegens et hos et quotquot e ceteris suspectos habuit statim alio per litteras convertit mandans, ut sine mora in Cyprum insulam se conferrent ducique eius provinciae Euphorbeno Constantino in omnibus praesto essent. quo iussu libenter excepto confestim iuvenes Cyprum navigant; mox vero cum Cypri duce brevi versati in hunc quoque solita impudentia utuntur; quare torvo is vultu eos aspicere coepit. at iuvenes veteris ia se imperatoris amoris memores datis litteris graviter de duce questi sunt velle se Constantinopobn ralire sijLniificautes; quius epistulis resignatis imperator, quod etiam opulentiores quosdam sibi suspoctos cum ipsis Cyprum relegaverat, timens, ne et hi irati cum illis ad seditionem abriperentur, Cantacuzeno celeriter praecepit, ut secum eos sumeret; qui simul Cyreneam venit, hos ad se arcessivit secumque duxit. hactenus V. 265 D

Ρ. 335Β 1. περὶ τούτων, τοῦ ? 11. πρὸς seclusi. 13. συνάρεται F. 14. λόγοις τούτων F, τούτων λόγως P. 18. ἐνακόσια F, ἐννακόσια P. 20. Κορυφοῦς C, κορυφῶ F, Κορυφῶς Ρ. τῆς Λευκάδος τῆς Κεφαληνίας F, τῆς Κεφαληνίας, τῆς Λευκάδος P. 21. ἀπόστειλε P, correxi. de Barda et Michaele archipocillatore. at Butumites cum Monastra ducibusque eximiis, qui remanserant, in Cihciam profectus, cum iam pepigisse Armenios cum Tancredo audiisset, ipsos praetericns Marasin castrum omnesque adiacentes vicos oppidaque occupavit et idoneis copiis ad totius regionis custodiam cum duce Monastra mixobarbaro, cuius iam saepius mentio facta est, relictis Coustantinopolin rediit.

Interim Franci Hierosolymis egressi, ut Syriae urbes occuparent, Pisae episcopo magna praemia promiserunt, si ad finem propositum cum ipsis se iungeret. annuit is horum rogationi aliisque duobus ad mare incolentibus in eandem sententiam adductis nihil cuuctatus biremes triremes dromones aliasque id genus veloces naves nougentas circiter instruxit cursumque ad eos intendit; idoneam vero eius numeri partem misit ad populandas Corypho Cephalleniam Leucadem Zacynthum. quo imperator audito in cuuctis Romani imperii regionibus naves aedificari Coχυρῶσαι D15. προὐβάλετο F (m. 2 in ras.), προὐβάλλετο P. 17. μεγαλοπόλεως F, μεγαλουπóλεως P. 21. αὐτούς P, correxi. iussit;multasque etiam Constantinopoli confecit,quas qua forma construi oporteret, interdum monere circumvehens fabros mouebat; cumque navalium bellorum peritos esse Pisanos sciret pugnamque cum iis timeret, ita naves adornavit, ut cuiusvis iu prora ex aere ferroque fabricata leonum aliarumque bestiarum terrestrium capita hiautibus late rictibus eminerent; faucesque inauratae solo adspectu horribiles erant. ignem autem, qui per tormenta in hostes mittendus erat, per fauces duxit, ita ut leones ceteraeque eius generis bestiae eum evomere viderentur. sic paratas naves tradit Taticio nuper ab Antiochia reduci eique illustrissimi capitis appellatiouem indit ; omni vero classi praeficit Lantulphum titulo magni ducis honoratum, qui navalis belli peritissimus esset. itaque Aprili mense Constantinopoli cum classe Romana profecti, ubi Samum veuerunt, navibus appulsis, quas asphaltis inunctione magis munituri et tirmaturi erant, in terram escendunt. at postquam Pisanorum classem praeteriisse au- Ρ. 336V. 266Β9. Πατάρων F, Παπάρων Ρ. 12. Πελλοπονήσιος Ρ, correxi. 13. Περιχύταν FC, Περιχυτάνης Ρ. 18. τούτοις FC, τούτους Ρ. 19. προσέβαλε F, προσέβαλλε P. 20. ταῖς Πισσαικαῖς F, τοῖς Πισσαίοις P. diverunt, solutis ancoria Coum insulam versus eos insequuntur. pervenerant eo Pisani eius diei mane, cuius sub vesperam Romani eodem appulerunt. nec vero assecuti Pisanos Cnidum abeunt prope orientalem continentem sitam. quo advecti, licet totius quidem praedae spe excidissent, aliquot tamen Pisanos relictos repererunt, quos percontati, quo iisset Pisanorum classis, Rhodum navigasse eam audiverunt navibusque extemplo solutis brevi eos inter Patara Rhodumque assequuntur. eos Pisani conspicati explicata celeriter classe et tela et animos ad pugnam acuerunt. accedente interim Romana classe Perichytan Peloponnesius comes navigandi artis peritissimus, ubi Pisanos conspexit, moneris suae remigio incitato veloci eos impetu petiit perque medios eos flammae instar pervolans ad classem Romanam rediit. ea vero minus idoneo ordine, sed acri ac tumultuario impetu pugnam cum Pisanis capessiverat. atque ipse Lantulphus primus Pisanorum navigiis se admovens ignem intempestive iaculatur eoque disperso proficit nihil; itemque Eleemon, qui dicebatur, CD6. ἀθρόον ἐπεισπεσοῦσα F, ἐπεισπεσοῦσα ἀθρόον P. 8. ἐῤῥόχθει C, ἐῤῥόχθη Ρ. 10. οὐδὲ F, οὐ P. 16. που Ρ, correxi. 17. προσώρμισαν C, προσώρμησαν P. comes maxiraam audacius navem aggressus, cum in gubernaculum eius incidisset nec facile inde recedere posset, captus esset utique, nisi praesenti animo ad machinas suas respiciens ignem in hostes feliciter iniecisset; quo facto velociter nave conversa tria quoque alia maxima barbarorum navigia incendit. subito interim orto turbine, cum mare agitari coepisset, conteri naves ac paene mergi undarum aestu, stridere antennarum cornua, vela frangi, barbari perterrefacti ob missilem ignem (neque enira norant talium machinarum fiammarumque naturam, quas, recta plerumque igni adscendente, quocumque quis vult et in pronum et ad latera iaculatur) et maris tempestate turbati fugae se mandarunt. haec quidem barbari: Romana vero classis ad parvam insulam, cui Seutlo nomen erat, constitit; unde prima luce moventes ad Rhodum appellunt ibique facta escensione oranes captivos in his Βοëmundi metu servitutis aut caedis terrebant. cumque nihil moveri eos ac venditionem pro nihilo habere animadvertissent, omnes statim Ρ. 337 Β V. 267 8. καὶ δὴ καὶ] καὶ δὴ C. 9. προσεληλύθεσαν F, προσεληλύθησαν P. 13. ἀφειδῶς ἑαυτοὺς F, ἑαυτοὺς ἀφειδῶς P. trucidarunt. vcrum supcrstitcs illins pugnae Pisani ad dcpopulandas iusulas, in quas forte inciderunt. praesertim Cyprum animos adverterunt sed proficiscente in eos Philocalc Eumathio, qui forte ibi erat, nautici terrore perculsi oblitiquc suorum, qui pabulatum c navibus exieraut, phirinios in insula relinquunt navibusque temere sohitis Laodiceam tendunt ad Boëmundum, cuius amicitiam se amplecti profitentur quique laetus, ut erat eins mos, eos excepit. sed relicti isti in littore praedatores, ubi reversi classem non viderunt, desperantes sc in mare proiecerunt demersique sunt. deinde duces Romanae classis una cum Lantulpho in Cyprum convenientes de pace agere decreverunt, omnibusque conseutientibus Butumites ad Boemundum mittitur. verum hic, cum eum vidisset quindecimque dies secum detinuisset ac fames mes tandem Laodiceam occupasset idemqne semper Boëmundus nec mutatus esset nec pacis artes didicisset, Butumite arcessito “Non huc" inquit “amicitiae aut pacis caasa venisti, sed ut naves CD P. 3381. αὐτὸ τοῦτο F, αὐτὸ om. P. 7. ἐπέπλεον scripsi: ὑπέπλεον P. 8 κλύδωνος FC, κλυδώνου P. 10. νηῶν F, νεῶν P. 11. ὧδε πη F, ὧδέπω P. incendio deleres; abi et, quod integris membris hinc dimitteris, in lucro pone". reversus igitur eos, a quibus missus fuerat, in Cypri portu iuvenit. tum Boëmundi malitia ex recenti nuntio magis intollecta desperataque inter ipsum et imperatorem pacc plenis velis profecti Constantinopolin rodierunt. sed cum prope Sycen esseut, gravi ac vehementi tempestate coorta omnes naves praeter eas, quibus Taticius praeerat, in terram eiectac et paenc fractae sunt. hunc exitum habuit expeditio Pisana quaeque cum ca coniuncta fuerunt. iam Boëmundus pro sollertissima sua versutia metuit, ne Curicum imperator praeoccuparet Romanaque classe ad portum appulsa et Cyprum tueretur et omnes ad se e Longibardia per orientalem oram maritimam profecturos socios arceret, his de causis ipse urbem illam restituere portumque eius occupare statuit. nam Curicum erat oppidum olim munitissimum, post vero dirutum. sed imperator eandem rem curans, ut consilia eius praeverteret, mittit Eustathium eunuchum e caniclei praeposito magnum classis drunga- Β

C8. τἠν ἀρωγὴν P, τὴν om. F. τῆ F, τὴν C, τῷ P. 14. τὲ F, τὰς Ρ. 20. Φνούσιος C; sic semper. 22. παραίτιοι καὶ F, καὶ παραίτιοι P. rium creatum eique mandat, ut Curicura occupare simulque et hoc et Seleuciam arcem sex stadiis inde distantem restituere properaret: tum idoneo praesidio imposito ducem praeficeret Strategium Strabum, pusilla quidem statura virum, sed ingenti belli usu: ad hoc idoneo numero bellicas naves in portu constitueret insidiaturas diligentissime Latinis navibus, quae ad Boëmundi auxilium ex tenderent, Cyprique custodiae invigilaturas. itaque classis quem dixi drungarius profectus, ut Boëmundi consilia Curicum statim refectum in pristinum statum redegit Seleuciamque restituit ac fossis circummunivit sufficientesque copias cum duce Strategio in utraque arce reliquit. tum portum intravit ibique satis magna, uti mandaverat imperator, classe relicta Constantinopolin se retulit, ubi amplis ab imperatore laudibus honoribusque ornatur.

Haec circa Curicum acta sunt. anno post certior factus imperator etiam Genuensium classem in Francorum auxilium venire, sensit V. 268DP. 3391. αὐτοὶ om. C. Κατακουζηνὸν F; sic fere semper. 3. θαλάσσης F, θαλάττης P. 6. τούτων οὑν F, οὑν om. P. 8. διαθραυθῆναι P, correxi. 10. ἐπίχρισιν F, ἐπίχρησιν P. 18. θαῤῥοίη C. 19. οὐ] οὖν? ab his quoque non parva imperio Romano damna timenda esse. quare Cantacuzenum cum idoneis copiis per continentem, mari Lantulphum celeriter armata classe dimisit eumque confestim littora, unde transituram ibi Gcnuensium classem invaderet, occupare iussit. sic omnibus, quo iussi erant, profectis accidit, ut gravi et ineluctabili procella exorta phirimae naves frangerentur; quas in terram subductas humida pice studiose refecerunt. tum Cantacuzenus, ubi Genuensium classem per littora navioantem adventare comperit, auctor erat Lantulpho, ut cum duodeviginti navibus, quas ceteris in terram snbductis solas in mari habuit, ad Maleae promontorium de imperatoris iussu subsideret indeque si pugnam cum iis committere auderet, transeuntes Genuensium naves aggrederetur; sin minus, classe Coronen deportanda suam naviumque cum classicis salutem peteret. is profectus, cum ingentem Genuensium classem videret, recusato proeho celerrime se Coronen recepit: BC5. πολέμους F, πολεμῆσαι P. 6. καὶ F, τοῦ P, 8. λοιποῦ C, λοποῦ P. 14. ἐγχωρήγου Ducangius. 19. ἐν ἁ ταὐτῷ FC, ἐνταῦθα P. 21. ἀλλά τ F, ἀλλ’ ἅττα P. Cantacuzenus autem cura quanta debuit maxima tota Romanorum classe collecta convocatisque omnibus, quos secum ibi habebat, celcrrime Genuenses persecutus est; quos ubi assequi non potuit, Laodiceam deflexit omni inde vi et impetu contra ëmundum bellum gesturus. ac manu operi statim admota portum expugnavit, cumque diem noctemque arcis oppugnationem continuasset, sexcenties assultu temptato repulsoque frustra rem gessit; nec blandis colloquiis Gallis persuadere nec infesta vi quidquam proficere potuit. tribus igitur diebus noctibusque inter littus murosque Laodiceae e saxis sine calce circularem maceriam aedificavit. quo munimento facto intra ambitum illum arcem ex enchorega materia extruxit, unde validius velut ex tuto receptaculo moenibus oppugnandis insistere posset; deinde duas ad portus ostium utrimque turres molitus ferream catenam inter eas suspendit, quae naves auxilio Gallis fortasse venturas prohiberet. eodemque tempore multa quoque ad maris oram oppida cepit, Argyrocastrum Marchapin Gabala aliaque usque ad DV. 269P. 3402. ἐδίδουν ἐδίδου Ρ. 9. κατάληψιν FC, κατάλιψιν Ρ. 17. ἀκηκοώς in ras. F. 20. ταῖς τοῦ? 21. ἐπισάξας F, ἐπισυνάξας Ρ. Tripolis confinia. quae quidem loca Saracenis antea tributaria multo deinde labore ac sudore ab imperatore Romanorum imperio restituta sunt. sed imperator Laodiceam a terra oppugnandam ratus, cum pro sua pernoscendorum brevi hominum sollertia callidum ëmundum artes iamdiu nosset ac fraudulenti eius perfidique anirai accuratam copnitionem haberet, Monastram arcessivit eumque iusto excrcitu per continentem misit, ut eodem tempore Cantacuzenus a mari, ipse a terra Laodiceam obsideret. sed iam antequam Monastras advenit. Cantacuzenus portum urbemque occupaverat: arcem vero, quac cula vulgo nunc dici solet, adhuc Gallorum quingenti pedites, equites centum obtinebant. tum Boëmundus et harum arcium et litteris a comite, qui Laodiceae arcem tenebat, acceptis, quae annonam ibi deesse nuntiarunt, cunctis suis copiis atque una cum Tancredi nepotis sui atque nepotis Isangelis exercitu Laodiceam fiectit copiamque omne genus commeatuum, quos mulis imposuerat, in culam importat; tum Cantacuzenum conveniens “Quonam” inquit “consilio” ad has BC o16. ἐπανέντες FC, ἐπαφέντες P. 17. ἀπώσαντο . . . (p. 129, 7) χεῖρας om. F; scilicet unum folium in codice deest: in mg. m. 2: λείπει ἐντεῦθεν φύλλον ἕν. 19. αὐτῶν P, correxi. molitiones structurasque te applicuisti?" tum vero Cantacuzenus "Scis" iuquit "servitutem vos imperatori spopondisse ac quascumque urbes ceperitis reddituros ei sollemni iuramento confirmasse. at tu periurus pacis etiam foedera fregisti atque hanc ipsam urbem, quam occupaveras quamque tradidisse nobis te poenituit, deuuo cepisti, ita ut captas a vobis urbes accepturus frustra huc venirem." interrogante ad hoc Boëmundo : "Pecuniane au ferro quas dicis arces recepturum a nobis te aperas?" ille "Pecuniam" ait "comites illi nostri, ut fortiter dimicent, acceperunt". sed iratus tunc Boëmundus "Scito" iuquit "ne unam quidem muuitiuuculam sine pecunia te a nobis recepturum”; ac sine mora ut portis urbis admoverentur equites suos incitavit. sed Cantacuzeni milites moeuia tueutes telorum multitudine nivis iustar in Francos, qui ad muros accedebant, emissa paulum eos repulerunt. tum Boëmundus copiis omnibus celerrime collectis in arcem penetravit remotoque praefecto cum Gallis qui ibi erant, quia suspectos illos habuit, atque alii urbis custodia imposita vi- D

P. 341V. 270B11. εἶχεν ἀξιόλογον Α, εἶχε. Ρ. 15 μαρκέσση Α. 20. τὰ τῆς C, τὰ om. P. ἀποκρόντως P, correxi. lacunam signavi: κατεσκευάζετο vel simile verbum deest. 21. κατατιθεμένη scripsi: καταθεμένη P. 22. σουδὲ Α. neas quoque, ne equitantes posthac Latinos impedirent, prope muros sitas excidit; quo facto rediit Antiochiam. verum Cantacuzenus haud segnius vario modo obsidionem instituit ac mille artibus machinisque bellicis adhibitis inclusos in arce Latinos terruit. simul Monastras per continentem profectus equestri agmine Longiniadem Tarsum Adanam Mamistam totamque ipsam Ciliciam occupavit.

ëmundus autem imperatoris minis perterritus, quod, quo defenderet, non habuit (defecit enim eum magnus et terrester et navalis exercitus, quamvis utroque ad periculum propulsandum opus esset), consilium capit valde illiberale, verum maxime versutum. ac primum quidem Antiochia Marcesis sororisque suae filio Tancredo commendata undique mortis suae famam dispersit: eumque etiam tum vivum orbis terrarum mortuum esse putabat; avibus enim celerior fama in omnes regiones manavit mortem ëmundi nuntians. quam ubi sat firmatam esse sensit, en lignea arca profertur, quam cum spirante illo mortuo ponunt in biremi mox a Sudei, qui est Antiochiae CD1. τὰ C, τῷ P. καὶ C, ἡ Ρ. 4. δ᾿ A, δὲ 15. συναπέλαβεν A. 19. γένος] δύστροπον τι καὶ A. ἐξορμήσειεν ἂν A. 20. καθάπερ A. 22. ἀλλὰ σχήματι μόνῳ ἀποθανὼν C, om. P. portus, Romam navigatura. sic per mare ëmundus velut vehitur; speciem enim mortui praeliebat et sarcophagus eaque quae circum illum fiebant: nempe vellebant comam circumfusi barbari dominum maguopere lamentantes, dum ipse ille supinus iacet hactenus mortuus, sed occultis foraminibus spiritum reciprocans. haec quidem in littoribus; sed ubi altum tenuit navis, cibis appositis eum curant; tum vero iterum eadem lamenta eaedemque praestigiae. quin etiam, ne fetentis iam cadaveris indicium deesset, gallinaceum, quem strangularant vel mactarant, cum mortuo condunt: qui quarto quintove die molestissimum naribus odorem exhalavit. ac fetor ëmundi cadaveris videbatur iis esse qui externa specie fallebantur. sed magis ipse ficto suo malo fruebatur, ita ut maxime mirer, quomodo etiamtum sentiens nasi dolorem putrescens cadaver secum habens preferre potuerit. at vero hinc didici barbaros, quidquid susceperint, irrevocabiles nec quidquam tam difficile esse, quod non perferant, cum semel susceptis ultro laboribus se dederint. is P. 342ΒV. 2718. ἀνέγρετο A. 16. Ἀρμενιακοῦ C, Ἀρμενικοῦ Ρ. 20. ὃν ὁ scripsi: ὃν P. 21. ὑπὸ scripsi: ὐπὲρ P. enim, etsi nondum mortuus sed specie tantum mortuus erat, ne cadaveris quidem societatem timuit. haec quidem princeps atque unica barbari in nostra terra machiuatio fuit, quae manifesto ad Romaui imperii perniciem spectabat; cui parem nemo ante in bello seu Graecus seu barbarus excogitavit nec postea credo nos similem visuros. ceterum simul Coryphum tenuit, quasi subductus in arcem quandam praesidiumque ac refugium et in tuto positus e mortuis, quibus adnumerabatur, surrexit feralique arca relicta puriore aere soleque aflfatim fruitus Coryphum urbem circumiit. quem indigenae conspicati peregrina ac barbarica veste indutum genus fortunamque interrogarunt, quis esset, unde et quo iret, quaerentes, at ceteris ille omnibus contemptis ducem urbis quaesivit. is tum Alexius quidam erat genere Armenius, quem superbo vultu modoque adspiciens superba planeque barbara voce Alexio imperatori nuntiare haec iussit: “Tibi ego ëmundus ille, Roberti filius, qui quid fortitudine et valeam, superiora tempora et te et iraperium tuum docuerunt. deus ipse sciat, me quocumque verterim tot malis minorem fore. nam ex CD 4. ἀνεφύρθνη? 9. καὶ κηνούμενος sic Α, κινούμενος P. 10. Κορυφὼ Α. 13. παρακατεθέμην FA, παρακαταθέμην. P. 15 sq. σοὶ μὶν... ζῶν καὶ om. C. 17. κατὰ σοῦ δεινὰ F, δεινὰ κατὰ σοῦ C, κατὰ δεινὰ σοῦ Ρ. 21. ὀψοίμην Α. Ἂρεως F, Ἄρεος PA. quo Romanorum terra peragrata Antiochiam perveni totamque Syriam hasta mea subegi, multas a te tuoque exercitu acerbitates pertuli novis semper delusus ostentationibus atque in innumeras calamitates bellaque cum barbaris proiectus. nunc autem scito, me quamvis mortuum revixisse tuasque manus effugisse. etenim omnium oculos ac manus suspicionemque mortui specie fallens nunc vivens movens spirans acerbissima tuo imperio ex hac Corypho denuntio, quibus quidem auditis non admodum laetaberis. nam nepoti meo Taneredo, fortissimo bellatori, Antiochiae custodia contra duces tuos tradita ipse domum abeo tua quidem tuorumque sententia mortuus, mihi autem meisque vivens ac gravissima in te moliens. nam ut Romaniam tibi oboedientem perturbem, et vivus mortuus sum et mortuus vivo. simul atque enim transmarinas regiones attigero, Longibardos omnesque Latinos et Germanos nostratesque Fraacos, beilicosissimos viros,

1. καὶ πόλεις Ρ, καὶ om. AC. 3. ἀλαζονείας FAC, ἀλαζονίας P.

visam multorumque caede ac sanguine urbes et terras tuas implebo, donec in ipso Byzantio hastam fixero.” eo usque barbarus processit.

Res in prima Βοëmundi traiectione gestae omnesque in imperatorem machinationes, quibus imperium Romanorum sibi appetiverit, eiusdem porro inde recessus sordide quidem, sed feliciter confectus dolosaque illa navigatio, qua tamquam mortuus vectus BP. 346B10. αὐτῷ FC, αὐτοῦ P. 18. Θνούαν C. ἀπέστειλε Α. 21. χώρας καὶ πόλεις F, πόλεις καὶ χώρας P. 22, ἐποιεῖτο F, ἐπεποίητο P. ὀνομάζων αὐτὸν Α, αὐτὸν om. P. tandem Coryphum pervenerit, hac ratione exposita sunto. nunc vero operam dabimus narraudis iis, quae postea evenerunt. fetens igitur mortuus Coryphum pervectus, prout dictum est, per illius urbis ducem minis supra relatis impei-atorem insecutus atque in Longibardiam nave traiectus rem aggressus est. Illyricum rursus occupare meditans cum pluribus properavit quam quot antea habuerat sociis sese copulare. quare cum Francorum rege iungere affinitatem cupiens unam filiarum eius ipse in matrimonium duxit, alteram vero mari in urbem Antiocliiam misit, ut Tancredo nuberet ipsius consobriuo. collectis deinde innumeris undecumque copiis comitibusque ex quavis. vis regione et civitate convocatis cum omnibus quibus praeerant copiis in Illyricum traiectionem summa ope urgebat. at vero imperator audito quem Alexius miserat nuntio extemplo ad omnes civitates, Pisam Genuam Venetias literas misit, quibus praemunire eos euitebatur, ne fallacibus ëmundi circumventi argumentis in partes eius se abstrahi sinerent. ille enim urbes omnes provinciasque circumiens magnis imperatorem calumniis petiit paganum vocans CV. 275 D

3. πρὸς τὴν? 5. ἐμάστιζον F, ἐμάστιζεν sententiis perperam distinctis P. 7. τὰ addidi. τὰ ἐντεῦθεν συμπεσόντα τούτοις δεινὰ F, τῶν ἐντεῦθεν συμπεσόντων τούτοις δεινῶν Ρ. 9. τε τὴν Ρ, τε om. F. 10. Πανουκομίτην C; sic semper. 17. καὶ addid. 19 παραδίδωσι F. παραδίδωσιν Ρ. 21. ἀποχρῶντα F. τοσούτους scripsi: τοσούτων Ρ.

eum et Christianorum adversarium. cum vero sultanus Babylonius antea trecentos eo tempore cepisset comites, quo innumerabiles Gallorum exercitus per occidentem in Asiam traiecti Antiochiam urbem Tyrumque et adiacentes cuctas civitates ac regions vastabant, duraque homines custodia retineret in carcere ad antiquae crudelitatis usum taeterrimo, imperator, ubi eos captos esse acerbissimaque mala perpeti audivit, misericordia graviter commotus totus in eo fuit, ut eos liberare studeret. quam ob rem arcessitum Nicetam Panucomitam cum pecuniis ad Babylonium misit literis datis, quibus captos illos comites expeteret maximis gratis promissis, si vinculis solutos pretio accepto in libertatem eos restituisset. viso igitur Panucomita auditisque iis quae ab imperatore perferebantur ac lectis etiam litteris Babylonius statim comites vinculis liberatos e carcere eduxit nec tamen plenam iis libertatem concessit, verum eos Panucomitae tradidit deducendos ad imperatorem repudiates que offerebantur pecuniis, sive

P. 347BC1. λύιρων scripsi: λύτρον P. 2. ἀποδόμενος F, ἀποδιδόμνος P. 11. μεταλαμβάνοντος F. 14. ἐς F, εἰς P. quod non sufficiebant redemptionis pretia, sive quod avaritiae suspicionem fugiebat, ne videretur pretio eos reddere puram potius imperatori veramque gratiam tributurus; sive denique quod plura se beneficia rccepturum sperabat: deus id sciat. quos ubi conspexit imperator, valde admiratus est barbari facilitatem. tum diligenter ipsos quas perpessi essent calamitates percontatus, postquam comperit tamdiu eos totque cyclorum solarium periodos in carcere retentos ne semel quidem solem vidisse neque e vinculis fuisse expeditos nec quidquam omuino per diuturnum tempus cibi potusque gustasse, nisi panem et aquam, commiseratus tantas aerumnas profudit lacrimas et omni statim benignitatis genere eos cumulavit datis insuper pecuniis vestimentisque; ad balneas quoque eos adduxit omnique opera id egit ut tantae illius miseriae memoriam extingueret. ipsi vero valde gaudebant imperatoris beneficiis quique antea eius inimci et hostes fuerant, periuri illi ac promissionum suarum immemores, nunc tantam eius in se clementiam suspiciebant. ille vero aliquot diebus interiectis arcessitos ad se ita allocutus est: "Liberum nunc vobis arbitrium permitto hac in urbe quamdiu libet no- DP. 3482. οὕτως F. 15. Tt FC, τοι PA. biscum remanendi. si quis vero suorum captus desiderio hinc discedere cupiat, sine ullo impedimento nec invitis nobis in patriam revertatur, et sic sint omnia ei parata, ut pecuniis cetcroque viatico largiter instructus iter suscipiat. liberam denique seu manendi seu abeundi vobis potestatem esse volo et quidquid placebit liberorum instar vos ex lubitu vestro facere." raanebant interea comites apud imperatorem tanta, ut dictum est, eius liberalitate ornati, aegre ut ab eo discederent. verum ëmundus in Longibardiam transgressus maioremque, supra diximus, sibi quam antea habuerat cogere exercitum enitens, cum raultis in imperatorem contumeliis invectus est urbes cunctas regionesque obiens, tum clara voce paganum eum firmumque paganorum praesidium esse pronuntiavit. quo imperator cognito comites, quos supra commemoravi, non solum quod flagrabant iam desiderio in patriam redeundi, sed etiam ut, quae contra ipsum a ëmundo vulgarentur, refellerent, amplis datis muneribus domum remisit. ipse confestim sese Thessalonicam contulit, ut et tirones nuper delectos in armis exerceret et prohiberet Boemundum, quominus, ut fama erat, ex Lougibardia in nostros fines traiceret. illi interim B

B τὸν MC2. ἀποκαλοῦντες A, καλοῦντες P. 6. ἁπανταχοῦ C. 9. ἔμελεν F. comites, cum discessissent, Boëmundi calumnias manifestis indiciis rcfutarunt eumque impostorem vocantes ne levissima quidem eius dicta comprobavere, at coutra coram eum mendacii coarguere studebant. cuius rei fidissimos semet ipsos testes omnibus in urbibus regionibusque exhibebant.

Ea igitur Boëmundi traiectione ubique nuntiata, cum imperator multas cognosceret quas ingentibus Gallorum exercitibus opponeret sibi deesse copias, nihil cunctatus nec pericula defugiens e Coeles Syriae castris milites, quibus tunc Cantacuzenus et Monastra pracerant (ille Laodiceam obtinebat, hic Tarsum) arcessivit; quo facto haud nudas obsessas ab iis regiones urbesque reliquit. Laodiceam enim Petzeam cum aliis dimisit copiis, Tarsum autem et in mones, quibus Monastra prafuerat, regiones et urbes Aspieten, nobih genere ex Armenia ortum et, ut ferebatur, fortitudinis gloria praestantem: quamquam quod instabat discrimen talem eum esse, quantumquidem ad artem spectabat militarem, minime probavit. etenim Tancredus Antiochiae princeps, quem in Syria fuisse supra vidimus, crobros sparsit rumores, quani celerrime se Ciliciae urbes oppugna- ωD P. 349A8. δέ C. 16. ἐπικρεμαννύτος FC, ἐπικρεμμανύντος P. 17. καθιστῶν C. τε ἦν F, τε om P. 18. Ἄρεως F, Ἄρεος P. 21. διαρρέων F, διαρέων P. turum et imperatoris manibus eara esse adempturum, quod sua esset suisque armis a Turcis vindicata. nec tales solum ubique sparsit rumores, sed scriptis etiam litteris peiora minabatur, quae ad Aspieten quotidie deferebantur. verum ne minis quidem contentus etiam factis minas inlustravit alia brevi se executurum pollicitus. milites enim undique contraxit Armenios Gallosque, quos quotidie exercendo ad aciem congressusque proeliorum informavit. interdum ad praedam eos misit quasi fumum edens secuturi ignis praenuntium. tum machinas muris quatiendis aptas ac reliquum omnem oppugnationum apparatum diligentissime sibi comparavit. haec quidem ille: at vero Aspietes Armenius, tamquam nemo ei immineret terroremve iniceret aut tantum minaretur periculum, securus compotationibus nocturnis immoderaissimisque tempus terit quamquam fortissimus maximeque strenuus in bello miles. sed cum ad Ciliciam appulisset et remotus a domino sui iuris esset, diversissimis sesc luxuriae deliciis dedidit, ita ut plane effeminatus et magis magisque lascivia diffluens oppugna- ΒV. 277 CD7. πύλαισι C. 10. δυεῖν F, δύο P. 11. ἐς F, εἰς P. 12. τῷ στόματι F, τὰ στόματα P. tionis tempore adversus Tancredum militem illum impigerrimum animo prorsus deficeret. nec minarum tonitru aures eius obstrepuit neque cum ille lovis tonantis instar venisset, Cilicia devastata adductus est ut ad fulmina attenderet. Tancredus enim subito Antiochia profectus cum decem millibus armatorum bipartito distributis unam copiarum partem terrestri itinere ad Mopsi urbes misit, alteram in triremes impositam maritimo cursu ad Saroncm amnem duxit, qui ex Tauri profluens montibus inter duas Mopsi urbes, alteram olim destructam, recens aedificatam alteram, in Syriacum mare eflfunditur; unde Tancredi classis illius fluminis ostia advecta usque ad ipsos, qui duas conectunt civitates, pontes pervenit. hinc iam utrimque urbs ab exercitu premitur, classe a fluvio urbem facile aggrediente, terrestribus vero copiis ab altera parte urgentibus. interea ille, quasi nihil eveniret insoliti nec tantum militum examen urbem circumstreperet, nescio quomodo sua certe ipsius virtute ipse plane indignus minimam eorum rationem habuit; quae res incredibile ei odium in imperatorio exercitu concitavit. quanta P. 3503. ῥωμαλεώτατος F, ῥωμαλαιώτατος P. 7. τοῦ μοῦ P, correxi. 10. συνεισενεγκεῖν FC, συνεισενεγκεῖναι P. ἔχοι F, ἔχει P. igitur Ciliciae urbibus perpetienda faere ab eiusmodi viro expugnatis, qui et ipse omniuin fortissimus fuit et admirandam cum ceterarum rei bellicae artium tum imprimis oppugnandarura urbium peritiam sibi paraverat? ac si quis forte miretur, quomodo imperator istam Aspietae rei militaris imperitiam ignoraverit tantaunque ei commiserit provinciam, ad patrem defondendum sat argumenti eximia affert Aspietae nobilitas nominisque fama. principem enim locum inter Arsacidas obtinebat regio genere natus. quare ad eum stratopedarchae totius Orientis dignitate ornatum amplissimos omnium honores detulerat, praesertim cum perspectam illius viri fortitudinem haberet. nam imperatore, patre meo, adversus Robertum bellum gerente, quod supra enarravimus, in proelio Gallus quidam altis humeris omnes superans infesta hasta subditisque equo calcaribus turbinis instar in Aspieten incidit, qui, licet gravem Galli impetum stricto gladio excepit, saevissimo vulnere affectus est cuspide praeter pulmonem ad dorsi spinani penetrante. neque vero ob C V. 278

D P. 3511. F. 7. τὸ addidi. 9. τῶ ἀσπιέτη F, om. P. 11. τοῦ γένους F, τοῦ om. P. τετιμηκὼς ὡς ἀξιόμαχον στρατηγὸν? 12. τοῦτον προχειρισάμε- O νος C, τετιμηκώς P. .17. Τί (ὀ m. 2) F. id perturbatns, sed firmiter equo insidens tali ictu barbarum ferit, ut et caput ei et galeam discindcret. quo facto uterque de equo cecidit, Gallus exanimis, Aspietes adhuc spirans. quem plane exsanguem qui circumstabant erigunt benigneque curatum ad imperatorem pertulerunt ostendentes hastam et vulnus Gallique necem referemtes. cuius virtutis et audaciac mirae recordatus imperator, reputato etiam generis illius splendore, ut peritissimum pugnandi ducem strato pedarchae, ut supra dixi, honore insignitum in Ciliciamque missum Tancredo opposuit.

Sed de his satis. imperator vero duces, qui per universum sparsi erant occidentem. litteris datis quam primum cum copiis iussit ad Sthlanitzam contendere. quid igitur? propugnatores quidem arcessivit, ipse interea cessavit et regum more beluinam vitam praeferentium otio balnearumque deliciis usus est ? immo ne in regia quidom morari sustinuit, sed relicto, ut supra narravi, Byzantio per B C2. τεσσαρεσκαιδεκάτης εἰκοστοῦ F, ιδ΄. κ΄. P: cf. Ducang. ad h. I. ὄντος FC, οὔτος P. 4. συνεξεληλυθέναι AC, συνεξηλυθέναι P. 6. ἐκείνης] ἐγκλείστης? 12. δημοσιεύσειν F, δημοσιεύειν PA. 13. ὑπεπίμπλατο FA, ὑπεμπίπλατο P. 15. πήχεως F, πήχεος PA. medias occidentales terras Thessalonicam urbem petiit Septembri mense indictione deoima quarta vicesimo ab eo tempore auno, quo imperium capessiverat, Augustam secum ducens quamvis invitam. neque enim ea illius indoles fuit, ut in publicum libenter prodiret, sed ut plerumque domi manens suis fungeretur officiis, veluti ut sanctorum patrum evoiveret libros, meute intueretur semet ipsam, operam daret beneficentiae ac munificae in eos praesertim homiues liberalitati, quos et ex habitu et ex ipso vitae specimine deo servire intellegebat et procibus vacare cantibusque alternare. quotiens autem prodeundi in publicum ei praecipua ut reginae erat necessitas, pudore tenebatur magnoque statim rubore suffundebantur eius genae. Theano quoque feruut philosophiae studiosam, cum quis forte nudato eius brachio conspecto iocans dixisset "o pulcrum brachium", sic respoudisse "at non publicum”. itaque regina et mater mea, gravitatis simulacrum, sanctitatis domicilium, adeo non cubitum oculumve in publicum proferre solebat, ut ne vocem quidem insuetis vellet auribus immittere. tam mirabile igitur illa verecun- DV. 279P. 3521. φησὶ F, φασὶ P. 11. ψαύουσα AC. 17. πολλῶν? 22. φύρσιν scripsi: φύσιν P. diae erat exemplar. verum qnoniam necessitati ne dii quidem, ut dicitur, resistere queunt, euntem saepissime in expeditiones imperatorem comitari cogitur. quamvis enim innatus eam pudor in regia retineret, caritas tamen fervensque in imperatorem amor ex aula illam licet invitam hasce ob causas eduxit. primum is, quo imperator affligebatur, pedum morbus, cum acerbissimis eum afficeret doloribus, cura indigebat vel diligentissima. neque quemquam tam desiderabat pedes suos contrectare quam dominam matremque meam, quae curiose ac perite fricando tractandoque pedum dolores aliquantum permulcebat. imperator vero ille (mihi sane nemo magniloquentiam obicit: domestica enim admiror; neve me mentiri de imperatore suspicetur: vera enim loquor) sua ipsius commoda urbium saluti postponebat: nihil enim eum a Christianorum amore seiunxit, non dolores neque vohiptates neque bellorum aerumnae neque aliud quidquam aut parvum aut magnum neque solis ardores aut frigora hiemis neque cuiusvis generis adversus barbaros proelia. sed constanter ea omnia pertulit, et quamquam morbis defatigabatur corpus, tamen succurrebat, quocumque vocaverat salus publica. altera deinde eaque BC DΡ.3533. om. C. 5 ἡ ἑσπέρα F, ἡ om. P. ἐπεσκέπτετο F, ὑπεσκέπτετο Ρ. 14. τίς P, seclusi. 15. ὀξύτερον C. 18. ἀντίδοτος ἀγαθή F, ἀντίδοτον ἀγαθὸν P. 19. θεραπευτήριον C. gravissima reginae fuit imperatoris comitandi causa tot insidiarum, quae parabantur ubique, periculum, id quod singularem requirebat curam tutelamque vere cautissimam. etenim et nox ei insidias tendebat et meridies, vesperque novum semper exitium moliebatur; matutinum denique tempus infaustissima struebat; quorum omniumtestis est deus. quid ergo ? nonne a tot nefariis hominibus circumventum principem sexcentis custodiri oculis oportebat, cum alii eum arcu peterent, alii gladium contra eum acuerent, alii tale quid moliri prohibiti verborum iniurias calumniasque iacerent? quemnam tum regi adesse oportuit praeter uxorem natura ad ipsi auxiliandum destinatam? quis ipsa melius consulebat imperatori eiusque insidiatores suspicabatur ? sagax quippe fuit ad ea quae utilia erant providenda, sagacior ad perscrutandos inimicorum animos. itaque erat unica omnino in omnibus rebus domini et parentis mei spes in matre collocata, quae noctu quidem velut vigil oculus, die custos illustrissima, inter cenae pericula antidotum optimum et contra ciborum iniurias salutare remedium fuit. hae igitur causae innatam matronae illius verecundiam summovebant eamque de virorum oculis haud sollicitam V. 280BC1. συνήθους om. C. 3. ἀγνωστότερον C. 8. διεξάγοι F, διεξάγει P. 13. ἐπινουστάζοντες F, ἐπινυστάζοντος sententiis perperam distinctis P. 20. τι F, τοι Ρ. esse adduxerunt. quamquam ne tunc quidem consuetae modestiae umquam oblita est, verum tam oculorum obtutu quam silentio et cultus modestia plerisque fuit occultior. unum hoc, imperatricem castra sequi, indicavit lectica duabus mulabus vecta et imperatorio desuper tapete cooperta: ceterum divinum eius corpus latebat. id solum omnibus notum erat, insignem quandam curam omnia morbo imperatoris necessaria suppeditare, custodem regis numquam dormire, oculo vigili esse nec umquam connivente in officiis. sed etiam nos, quicumque imperatori bene volebamus, ei custodiendo laborabamus coniunctis cum domina et matre viribus pro se quisque tota mente totoque animo neque umquam defatigati. haec adversus obtrectatores linguasque maledicas a me scripta sunt. iunocentes enim probris obnoxii esse soleat; quod quidem humanae naturae vitium nec Ilomeri Musa ignorabat; praeclare facta cakimniantur resque inreprehensibiles in reprehensionem ducuut. illa igitur expeditionis tum temporis adversus Boemundum ab imperatore susceptae partim invita partim prompta sese comitem dcdit. nec utique conflictura imperatrix fuit cum barbaris DP. 354B 2. σᾶρἐιας C. τῆς ἐμῆς μητρὸς? 5. ἐς addidi. 9. ἐπεικτικωτατον A. 12. ἔμελε F. 17. τι F, τοι P. 18. τῷ ἀκινδύνῳ FC, τῷ om. P. 20. αὐτῇ] τῇ in ras. F. copiis. quid enira? Tomyridis id fuerit et Sparethrae Massagetidis, non Irenes meae, quae in alias prorsus res virtutem conferebat armisque erat instructa aliis quam hasta Palladis galeave Plutonis. sed parma ei et scutum gladiusque, quo fortiter resisteret rebus adversis et vitae vicissitudiuibus, quibus imperatrix reges norat expositos, strenua in agendo erat virtus, in cupiditates summa severitas, fides denique sincerissima, ut Solomoni videtur. his igitur mater mea ad eiusmodi bella armata fuit, cetera pro nomine suo moribus pacatissirnis. sed quamvis nondum iustante barbarorum impetu, omnia tamen ad eum imperator parare studebat. quare arces tutiores firmiorcsque reddidit providitque res omnes, quae adversus ëmundum necessariae videbantur. coniugem vero secum duxit et sua ipsius causa ac propter rationes supra expositas et quod nondum periculum imminebat neque belli tempus aderat. sumptis igitur omnibus, quos tum habuit, nummis aureis et ex alio metallo et aliis praeterea rebus pretiosis ex urbe profecta per totam deinde viam V. 281 C D

P. 355

3. ἀποτεταγμένην F, ἑπιτεταγμένην P. 4. ταύτης F, του. τῆς P. ἀλλ᾿ F, ἀλλὰ P. 22. μεμαθηκότες μεμα F; μεμα ead. m. expunxit. ἑσπερίων λήξεων καθ in ras. F. omnibus mendicis et pellibus tectis seu prorsus nudis largissimam manum porrigebat, adeo ut omnino nullus, qui petiisset ab ea, inanis abiret. postquam vero destinatum sibi tabernaculum occupavit, non hic otio sese dedit, sed eo aperto petitoribus aditum praebuit. his enim semper affabilis erat ac videndam audiendamque se libenter praebebat. neque pecuniam pauperibus largiri contenta meliora etiam iis suadebat; et quos forte viribus valentes vitam agere videbat otiosam, eos ad pera laboresque impulit, ut inde sibi peterent ad vitam necessaria neu languore oppressi ostiatimque mcndicantes vagarentur. nec ullum umquam tempus ab illa beneficentia imperatricem detinuit. itaque David quidem potum fletu miscuisse constat, imperatricem vero et escam quamlibet et potum cum misericordia habere cotidie commixta patebat. multa hercle sunt, quae de hac imperatrice mihi tradere liceret, nisi filiae testimonium mendacii suspicionibus obnoxium foret, quasi in matris gratiam confictum esset. equidem sane adversus eos, qui talia suspicantur, verbis meis actiones nes ipsas testes proferam.

Ad imperatorem autem, ubi Thessalonicam eum pervenisse cognitum est, occidentis partium milites, veluti centrum gravia cor- BC1. κέντρῳ Α. 6. ξενοπρεπῶν F, ξενοπρεπῶς P. 8. θεᾶσθαι F, θεάσασθαι P. νιχθημέροις P, correxi. ἡμέρας καὶ νύκτας ὅλως Α. 15. τὸν C, om. P. βυζωτοῦ Α. τὴν Α. om. P. πρώην FC, πρώτην P. 20. ἀποστόλου εὐαγγελιστοῦ F. 22. ξυμβεβήκει A, ξυμβέβηκεν F, ξυμβέβηκε P. porum petunt, undique confluunt. Gallorum tunc adventus non praeiens, ut antea, locusta indicio fuit, sed in caelo apparens cometes magnus vel potius omninm, qui olim visi sunt, maximus, quem alii ad genus trabalium, alii vero iacularium pertinere contendebant. oportuit enim nova atque insolita quae eventura erant caelestibus quibusdam indiciis praenuntiari. nam oculis ille pleno lumine sese praebebat quadraginta dierum noctiumque spatio atque ab occiduis partibus ortus in orientem solem tendebat. quo viso obstupefacti omnes, cuius ille rei afierret nuntium, sciscitabantur. imperator vero, etsi talibus rebus minime addictus, sed naturalibus eas assignandas causis ratus, peritos tamen tunc huiusmodi rerum viros, quin etiam arcessitum ad se Basilium, Byzantii praefectura nuper donatum, quem imperatori maxime deditum esse constabat, ea de re consuluit. ille proxirao die se responsurum esse dixit et in locum, ubi deverterat, reversus (templum id fuit in honorem Ioannis evangelistae olim extructum) post solis occasum astrum intuebatur. D V. 282P. 356B4. ἀγγελικὸς Α. 18. θάλασσαν F, θάλατταν P. ita laborans et computationibus defatigatus accidit ut somno caperetur et sanctum illum sacerdotali toga ornatum conspiceret. ipse, licet maxirae gauderet non somnium, sed veram videre visionem ratus, agnito tamen sancto obstupefactus animo demisso ab eo petiit, ut, quorumnam stella eveutuum nuntia esset, sibi indicaret. cui illeGallorum motus astro praenuntiari dixit, "quo extincto" iuquit “eo ipso in loco eorundem exitium significatur.” hactenus apparitioue. at imperator Thessalonicam profectus omuia, ut supra expositum est, contra Boemundi traiectionem parabat cum tirones nuper delectos ad arcum strenue intendendum, ad feriendum telis scopum et ad corpus scuto tuendum exercens tum missis litteris auxiha ex exteris gentibus evocans, ut quamprimum tempus posceret, illuc adyolarent. singularem vero curam de Illyrico adhibuit; nam Dyrrachium urbem firmavit eique Isaacii sebastocratoris alterum filium Alexium imposuit praefectum. eodem tempore ex insulis Cycladibus niaritimisque Asiae et ipsius Europae urbibus instrui classem lussit. ac licet multi, ne naves cogerentur, intercederent, quia nondum immineret Boemundi traiectio, ipse tamen ut his CD5. Στρούμπιτζον C. 7. υἱοῦ τοῦ F, τοῦ om. Ρ. 12. ἔτι τοῖς F, τοῖς orn. P. έν addidi. 19. μνήμην τοῦ F, τοῦ om. P. 21. μέσα F, μετὰ P. Κωνσταντίνου C. cederet, nequaquam adductus est esse ducis dicens, nullum ad vigilantiam terapus intermittere neque ad ea solum, quae essent ante pedes, intendere, verum etiam futura cogitare nec denique intempestiva parsimonia inparatum deprehendi, si necessitas urgeret, cum adeo hostium irapetus nuntiaretur. his igitur optime dispositis Strumpitzam se confert indeque progreditur usque ad Slopimum. ubi audita clade, quam Ioannes sebastocratoris filius adversus Dalmatas paulo ante missus acceperat, sufficientes ei copias auxilio misit. quare fraudulentissimus Bolcanus statim ad imporatorem delegavit, qui pacem rogarent, petitosque obsides dedit. ille annum unura et menses duos ibi moratus, cum Boemundum commorari etiamtum in Longibardiae partibus resciret, instante hieme milites domum dimisit. quo facto dum Thessalonicam versus proficiscitur, natus est ad Balabistam porphyrogeniti imperatorisque Ioanuis filius primogenitus sororem secum geminam in partu ducens. deinde memoria ibi magni martyris Demetrii celebrata in caput regni sose recepit, ubi tum temporis hoc accidit. collocata erat in medio Constantini foro P. 357 V. 283B9. ἐπεκράτει C. 12. πλατύτερον C. 20. ἀπεργάσοιτο F, ἀπειργάσοιτο P. 21. interrogationis signum posui. aenea statua in orientem conversa, quae columnae porphyreticae late conspicuae imposita sceptrum tenuit dextra, laeva globum ex aere factum. ferebatur esse illud Apollinis simulacrum, Anthelium, opinor, a Constantinopolitanis vocatum, quod Constantinus magnus ille imperator, urbis pater ac dominus, in suum ipsius nomen transtulit et Constantini imperatoris statuam appellavit. at vicit nomen illud statuae antiquitus impositum, ita ut ab omnibus Anelius vel Anthelius vocaretur. quam statuam exorti subito saevissimi Africi venti, sole tum in Tauro posito, deturbatam humi prostraverunt. quod non faustum plerisque auguriura visum est; et quotquot minus imperatori favebant, adeo subsusurraverunt, imperatoris mortem isto eventu praenuntiari. at ille "equidem" inquit "unum vitae mortisque dominum agnosco; ut vero casus simulacrorum necem inferre credam, numquam ego adducar. quando enim Phidias quidam verbi causa vel alius quis artificum, quotiescumque statuam e saxo scalpro conficit, vel excitabit mortuos vel vivos creabit? quod si esset, quid iam conditori omnium esset reliqui ? hic enim: ego, C

DP. 3582. τοῦ θεοῦ FC, τοῦ om. Ρ. 7. αὐχοῦντες F, εὐτυχόντες P. 9. περιεστοίχισεν F, περιεστοίχησεν P. 10. οὐδὲν ἢν F, ἦν οὐδὲν P: οὐδέποτε ἦν? 13. περιεφλέγμαινε E, περιεφλέγμηνε P. inquit, occidam et ego vivere faciam, at non huius illiasve simulacri lapsus aut constitutio." nempe omnia ad summam providentiam dei referebat.

lam vero nova tendebatur in imperatorem pemicies eaque non a plebe parata, sed consiliis virorum et fortitudine et nobilitate generis insignium ipsara adeo principis caedem anhelantium. ac miror in conscribenda rerum memoria ad hoc tempus progressa, unde tanta malorum copia principem invaserit. undique enim contra eum ingentes extiterunt motus : domi seditionis, foris tumultus plena erant omnia. cumque imperator nondum iis quae intus parabantur se opposuisset, iam foris ardebant omnia, barbaros una cum intestinis tyrannis ipsa Fortuna veluti quosdam Gigantes terrae filios excitante, quamvis semper imperator et clementia humanitateque et ratione administrandae rei publicae moderatissima uteretur nec esset, quem beneficiis non obstriuxisset. illos enim ad amplissimos evexit honores magnisque semper locupletavit donis: nec usquara barbaris causam belli praebuit nec bellandi necessitatem imposuit; provocantes quidem et tumul- BV. 284C1. αὐτοὺς F, αὐτὸς Ρ. 4. lacuuam signavi: πολεμεῖν vel simile verbum intercidit. 7. lacunam signavi. 9. ἐπανέλθοι F, ἐπανέχθοι P. 11. ἔγωγε F. 14. πρώτως F, πρῶτος P. 15. ἐπιξενουμένου. ἀλλ᾿] inter haec verba unius fere versus rasura in F est: lacunam signavi. 17. τἄνδον FC, τὰ ἔνδον P. tuantes summovebat. malorum est enim ducum, rebus omnibus pacatis ultro gentes finitimas ad bellum incitare. pax cuiusque belli finis est; sed belli causas temere quaerere salute communi posthabita est imprudeutium ducum et hominum seditiosorum omniumque, qui civitatis perniciem moliuntur. sed Alexius imperator contra prorsus faciebat. namque pacis erat vel maxime studiosus, quam, simul ac conciliavit, omni ope servabat, turbatam vero ut redintegraret, semper invigilabat. atque natura erat pacis amantissimus, at cum terapora postulabant, idem bellicosissimus. quare equidem de viro illo affirmare haud dubitaverirm, maiestatem regiam, quae per longum tempus a regia Romana afuerit, in ipso solo quodammodo comparuisse et quasi hospitem Romanum imperium tum primum visitasse *** sed ut redeam, unde exorsa sum: merito miror tantam bellicorum tumultuum abundantiam, cum et domi et foris cuncta fluctuaverint. Alexius autem imperator omnes hostium machinationes occultas et clandestinas praevidit eaeque ne nocerent varia arte cavit, ita ut intestinis tyrannis exterisque bar- DP. 3593. lacunam signavi. 4. συνέρρευσε F, συνέρευσε P. 7. ὑπό τῶν οἰκείων in F m. 2 in ras. 13. τοῦτο scripsi: τούτου P. 17. ἕτερος ** ὁ ἄλλος * P: spatia lacunarum ex F dedi. baris resistens insidiantium insidias animi sollertia semper pracneniret eorumque impetus propulsaret. equidem ex rebus ipsis conicio ipsam tum praesentem adfuisse Fortunam imperio, siquidem adversis rebus undecumque concurrentibus reipublicae corpus turbabatur atque omnes omnino hostes in Romanum imperium saeviebaut, pariter ac si quis et ab externis hostibus impugnaretur et a suis gravissimis dolorum tormentis discruciaretur, hunc vero providentia divina excitaret ut calamitates undecumque coortas repellerct; id quod tunc quidem dihicide cognosci oportebat. cum enim Boëmundus, barbarus ille saepe commemoratus, adversus Romanorum imperium ingentem colligeret exercitum, tyrannica haec multitudo ab altera parte, ut supra praefata sum, excitata est. conlurationis auctores fuerunt fratres quattuor, Anemades coguominati, juorum unus Michael, alter Leo, tertius *, postremus denique * focabatur. qui quidem fratres cum corporis tum consiliorum nesessitate coniuncti id unum omnes convenerunt, ut occiso imperatore regnum occupareut. quibus et alii nobiles sese socios adiunxerunt, velut Antiochi geueris nobilitate florentes et qui Exazeni CV. 285D1. ὑαλέας F, Υελέας P. 7. ὁ καὶ FC, ὁ om. P. 8. δὲ δὴ P δὴ om. C. 10. συνεξηπατημένων F, ξυνε. P. βραχυτάτῳ scripsi: βραχὺς libri. 11. τὴν ἡλικίαν F, τῇ ἡλικίᾳ P. δὲ ad. didi. 16. πλάνοι C, πλάνη P. 21. ποιοῦντες FC, ποιοῦντος P. vocabantur Ducas et Hyaleas, viri omnium qui umquam fuerunt in proe liis fortissimi; praetorea Nicetas Castamonites ac Curticius quidam et Ba silacius Georgius. hi principes facile in catalogo militari erant, e senatorum autem numero eorum socius fuit Solomon Ioannes, quem ob divi tiarum copias et generis splendorem Michael quatuor Anemadum prin ceps simulavit se sacro oleo imperatorem esse inauguraturum. is enim Solomou senatorii ordinis princeps cum aliis tum iis qui eadem cum ipso fraude decepti erant et statura erat brevior et levioris ingenii videbatur sibi Aristotelis Platonisque disciplinam una cum pulvisculo exhausisse, re vera aberravit a recta philosophiae scientia torpuitqui insigni levitate. ceterum ad imperium passis velis pervehebatur Ane madibus quasi adspirautibus. hi scilicet erant omnino praestigiatores multum enim aberat, quominus Michael eiusque fratres deferre ill regnum in animo haberent, sed levitate istius hominis hominis ad suain ipsius ambitionem callide abutebantur: semper inde velu ex aureo flumine hauricntes iUum regni spe elatum totum in suan P. 360B2. ψαίρειν F, χαίρειν P. 11. τῆς Κωνσταντίνου τῷ τότε F, τῷ τότε τῆς Κωνσταντίνου P. 14. ὑαλέα F, Υελέα P. 17. δέ ποτε F, ποτε om. P. 20, Σαλομῶν P, correxi. potestatem redegerunt eo consilio ut, si felici uterentur successu atque Fortuna ipsis arrideret, extrusum tamquam in mari eum relinquerent, ipsi vero rerum potirentur gloriolam illi quandam exiguamque felicitatem concedentes. in sermonibus eo praesente de coniuratione habitis imperatoris caedes uon commemorabatur neque ulla de ferro aut de pugna bellisve mentio fiebat, ne homini. quem ad omne bellum ignavissimum sciebant, terrorem inicerent. hunc igitur Solomonem tamquam ceterorum principem amplectebantur. praeterea eiusdem consilii participes facti suut Sclerus et Xerus, qui Constantinopolis praefectura tum functus fuerat. Solomon vero, homo, ut dixi, levioris ingenii oniniumque ignarus, quae ab Exazeno et Hyalea ipsisque Anemadibus parabantur, quasi iam imperium Romanorum teneret, adiit quosdam eosque munera dignitatesque poUicitus conciliare studuit. convenit eum forte aliquando dramatis coryphaeus Michael Anemas, qui, cum eum nescio quocum confabulantem vidisset, quid inter se conferrent, sciscitatus est. tum consueta simplicitate Solomon “hic” inquit “qui dignitatem a nobis C

P. 361V. 2865. φημὶ καὶ ἀντιόχους F, καὶ ἀντιόχους om. P. 6. συνωμότας F, συνομότας P, 9. προάξωσιν F, πράξωσιν P. 10. παρερρύετο] ερ in ras. F. 14. ἤθελεν ὅτε C. 16. ἐξευρημένον C, ἐξευρημένων P. 21. ὀνόματι F, ὀνόματος P. promissione consilii nostri totius exequendi socium se fore pactus est”. cuius stultitiam ille detestatus timore quodam affectus quia ne minima quidem in re tacere eum posse cognovit; quare ab hoc inde tempore non ut antea domum eius frequentabat.

Milites vero, Anemades dico Antiochosque eorumque conscios, imperatoris vitae insidiabantur, ut tempus nancti opportunum statim destinatam imperatoris caedem perpetrarent. cum autem dinina providentia securitas ipsis denegaretur tempusque opportunum praeterlaberetur, veriti, ne deprehenderentur, occasionem, quam captarent, invenisse sibi videbantur. imperator enim somno solutus maue, ut aestum multarum curarum leniret, cum interdum collusores quosdam consanguineos ad zatricium adhiberet, qui quidcm lusus ab Assyriorum hixuria inventus ad nos inde delatus est, illi nefarii tyrannica manu armata per regium dormitoriura caedem molientes ad imperatorem procedere constituerunt. est autem id cubiculum, ubi tunc imperatores dorniitabant, in sinistro latere aedis nomine deiparae intra regiam extructae, quam plerique magno Boν C1. Δημητρίου om. C. τούτῳ ? 21. ἀπαγγείλῃς F, ἀπαγγέλῃς P. martyri Demetrio dieatam putant. dextra vero sub divo pavimentum erat marmore stratum, quo educentem templi portam omnibus intrare licuit. per eam igitur in aedem penetrare conabantur, ut vi perruptis regii cubiculi ianuis ingressi imperatorem ferro occiderent. quae cruenti isti moliebantur sicarii contra eum, qui nullam iniuriam fecerat. at discussit deus eorum consilia. re enim per indicem quendam ad imperatorem delata omnes ille extemplo ad se adduci iussit; ac primos quidem omnium imperator Ioannem Solomonem et Georgium Basilacium ad se in regiam duci iussit in locum proximum cubiculo, in quo ipse cognatorum grege stipatus fuit, eo quidem consilio, ut ex iis, quos iam dudum sciebat natura esse simpliciores, interrogando omnia facile cognosceret. at illi saepius interrogati cum in negando perseverarent, prodiit sebastocrator Isaacius innuensque Solomoni "bene nosti," inquit "Solomon, imperatoris, fratris mei, clementiam; qnare si fateri omnia volueris consilia, extemplo te misericordia dignabitur ; sin minus, crudelissimis tormentis excraciaberis." ille vero sebastocra- DP. 362BV. 2875. τῶν ἀνακτόρων seclusi. 14. Σολομῶντος C, Σαλομῶντος P. 21. περιβαλόντες FC, περιβάλλοντες sic P. torem intuitus barbarosque eum circumstantes, qui gladios in humeris ex una parte acutos gestabant, ad tremorem usque perterritus cuncta statim confessus est prodiditque omnium consciorum nomina, pertinaciter tamen perseverans, nihil se de caede novisse. tum isti suis custodibus traditi in separatos carceres ducti sunt. deinde ceteri quoque eadem de re interrogati omnia confirmarunt et ne caedem quidem reticuerunt ipsum; cumque milites eam parasse pateret inprimisque Michaelem Anemam, totius consilii principem, imperatoris sanguinem anhelantem, decretum est, ut publicatis bonis omnes deportarentur. Solomonis aedes perquam elegantes Augustae donatae sunt, quae tivraen pro animi indole miserata Solomonis uxoris ne minima quidem re excepta illas ei gratificata est. ipse autem Solomon Sozopolim est in custodiam deductus. Anemam autem eiusque socios ut coniurationis auctores ad cutera tonso capite et barba penitus rasa per raediura forum imperator traduci, deinde oculis privari iussit. quos tum scaenici apprehensos saccis induerunt eorumque capita intestinis boum oviumque quasi taeniis ornarunt; deinde bobus impositos cruribus non divisis sed ad unum latus couversis CD Ρ. 3635. lacanas signavi. 7. ἅπασα F, πᾶσα P. 11. ἐνατενίζοντα] τα ex τὸ m. 2 F. 12. αἰτουμένου scripsi: αἰτούμενον μενον P. 13. ἐκ γλουτῶν FC, ἐκ om. P. καὶ om. C. 14. δάκρυ C. εἰσεκίνητο C, ἐκεκίνητο Montfaucon. 20. βαρύτερον C. per regiam aulam ducunt lictoribus ante eos saltantibus ridiculamque cantiunculam ad pompam accommodatam vulgarique sermone expressam clara voce canentibus. quod quidem carmen hac ferme sententia fuit: ***. voluit enim ista cantilena omnem populum incitare, ut * et videret cornigeros istos viros tyrannide functos, qui ferrum in imperatorem acuerant. ad quod spectaculum ingens cuiusvis aetatis factus est concursus, adeo ut et nos, imperatoris filiae, clam illud visurae prodiremus. ut vero Michael apparuit conversis in regiam oculis manus toUens ad caelum supplices gestibusque rogans, ut manus sibi ab humeris, pedes a coxis avellerent et caput ipsum praeciderent, omnium animi ad lacrimas gemitusque commovebantur maximeque nos. imperatoris fiUae, commiserabamur. ego vero cupiens illum tanta liberare calamitate imperatricem matremque semel iterumque ad pompae istius spectacuhim provocavi. timebamus enim illis viris, ut verum dicam, imperatoris causa, ne talibus privaretur mihtibus eoque magis Michaeli, quo gravius eius supphcium erat. quem tanta videns miseria fractum, ut periculo BCV. 2884. δὲ F, 8. νεύμασι FC, νεύματι P. 10. ἐπαφεῖσα F, ἐπαφιεῖσα P. 19. φθάσοι F, φθάσει P. 21. τούτων F. 22. τούτους πάλιν F, πάλιν τούτους P. iam proxime imminente viri liberarentur, matrem meam, quemadmodum dixi, ut prodiret impuli, scaenicis tardius ingredientibus, ut misericordiae in sicariorum gratiam concitandae copiam darent. cum vero illa cunctaretur, quippe quae iuxta imperatorem sederet, ubi coram deipara communiter deum precabantur, accessi ; sed extra portas timida constiti et intrare uon ausa nutibus imperatricem evocare quaerebam. quae tandem commota ad videndam pompam prodiit et conspecto Michaele inlacrimans ad imperatorem recurrit, ut oculos Michaeli condonaret, eum semel atque iterum et amplius rogitans. ac mittitur confestim nuntius carnifices inhibiturus; qui quidem adhibita festinatione praeocupavit eos intra illas, quas vocant, manus : quas qui semel transiit, nulla iam ratione supplicio eximi potest. istas enim manus aeneas imperatores loco late conspicuo in alta fornice lapidea eo consilio defigeudus curaverunt, ut, qui capitis damnatus in ista via nancisceretur imperatoriae clementiae indicia, supplicio liberaretur, manibus siguificantibus, imperatorem eos rursus amplexari nec e clementiae manibus eos dimi- DP. 364

2. συμβουλή C. 3. τὰ addidi. 10. τούτων C. 12. ἄγγελος FC, ἄλλος Ρ. 14. γραμμάτιον F, γραμμάτων P. 18. ἠλευθεροῦτο C, ἐλευθεροῦτο P. sisse. quas tameu si qui transgressi sunt, hoc argumento est, imperatoria potestate eos esse ad supplicium proiectos. penes Fortunam igitur supplicio damnatorum hominum sors est: quam Fortunam equidem divinum oraculum esse interpretor eamque in auxilium vocare sane opus est. etenim aut intra manus veniam nancti infelices periculis liberantur aut manus transgressi omni spe salutis destituuntur. ego vero omnia in divina colloco providentia, quae tum quoque istum virum ab oculorum effossione liberavit. deus enim tunc nos, ut consentaneum est, ad commiserandum illum comovit. salutis igitur nuntius ad fornicem properans, in quo manus aeneae defixae erant, gratiae literas iis, quiMichaelem ducebant, dedit. quo facto cum illo reversus et ad turrim se conferens prope regiam aedificatam ibi eum inclusit, id quod facere iussus erat.

Necdum carcere is liberatus erat, cum Gregorium Anemae custodia excepit. turris autem erat una ex iis quae in moenium parte regiae in Blachernis sitae contermina dispositae erant, vocaturque Anemae; quam appellationem quasi quadam sorte eo duxit, quod BC D2. χρονοτριβήσοντα scripsi: χρονοτριβήσαντα P. 9. Τήβενναν F, Τήβεναν P. 10. Τραπεζούντων P correxi. Βαχαχηνου C. 14. καθυποβαλόντες C, καθυπροβαλόντες P. 15. Τήβενναν F, Τήβεναν P. 16. δὲ F. Anemam in vincula coniectum primum accepit diuque tenuit. iam indictione duodecima, quem supra commemoravi, Gregorius Trapezuntis dux, cum Trapezuntem abiret, defectionem, quam dudum iam parturiverat, palam professus est. revertenti enim ille Cpolin Dabateno ducali potestate in Taronitam translata obviam factus comprehendit eum captivumque Tebennae iu vinculis tenuit ; nec Dabatenum solum, ·sed multos etiam illustres Trapezuntios, in his Baccheni consobrinum. qui cum e vinculis et carcere non expedirentur, conspiratione inter se facta custodes ab apostata datos male raulcant; quibus extra muros eiectis longeque amandatis Tebsnnam in suam redactam potestatem obtinent. imperator vero datis ad Gregorium saepo litteris modo ad se eum vocabat, modo ei suadebat, ut ab incepto pessimo detestatem si veniam impetrare et in pristinum statum restitui vellet ; interdum si morem non geroret, minabatur. ille autem tantum afuit, ut obtemperaret optimis imperatoris consiliis, ut librum mul- V. 289Ρ. 3657. ἀδελφόν C. 9. λόγω scripsi: λόγον libri. συμβουλευσόμενον scripsi: συμβουλευόμενον libri. 13. συνεπαγόμενος C. torum versuum ad eum mitteret, quo non proceres solum senatus atque exercitus, sed cognatos quoque generosque imperatoris vehementer insectatus esset. ex quo scripto imperator cotidie illum in peiora aberrare cognoscens atque ad summam provehi amentiam, cum saluti eius plane desperaret, instante indictione quarta decima Ioannem suum ipsius consobrinum primogenita natum sorore patruelemque apostatae adversus illum misit, ut primo salutaribus datis consiliis ei persuaderet, cum hominem cum illo consanguinitatis et necessitudinis vinculo iunctum posse ab eo moveri putaret: tum, si minus obtemperaret, strenue multis terra marique adductis copiis bellum ei iuferret. cuius adventu nuntiato egressus Gregorius Taronita Coloneam versus (arx ea est firmissima atque inexpugnabilis) abiit, ut Tanisraanem in auxilium vocaret. quae cum Ioannes discedens comperisset, Gallos e suo exercitu segregatos cum lectissimis Romanorum adversus eum misit, qui brevi eum occupantes atrox proelium committunt, in quo duo milites fortissimi ipsum assecuti lanceis de equo deiectum capiunt. quem Ioannes sic C

2. μήτε] μὴ ὅτι γε ? 5. παρεγύμνωσε F, παρεγύμνωσεν P. 9. ἐκέλευσε F, ἐκέλευσεν P. 14. τρόπον F, τρόπους C, τρόπου P. 21. ἀπήλαυε F, ἀπήλαυσεν P.

comprehensum ad imperatorem ducit iure iurando affirmans, se illum omnino non adiisse, nedum quicum coUoqueretur in itinere umquam dignum iudicasset. atqui permultum pro eo imperatorem deprecabatur oculis se illum velle privare simulantem. tandem simulationem aegre imperator detexit illius precibus annuens; valde tamen eum admonuit, ne id palam fieret. tribus autem diobus post per medium traduci eum forum capillis barbaque usque ad cutem abrasis ac deinde in Auomac turrim supra inemoratam duci iussit. ibi quoque prorsus is insipiens amentiae dicta coram custodibus cotidie hariolabatur, quamquam imperator quasi longis manibus magnam curam ei adbibuit, ut se converteret poenitentiaeque documenta daret. ipse vero minime animum mutabat; cumque saepius Caesarem meum ad se vocasset (fuerat enira dudum nobiscum amicitia coniunctus), permisit huic imperator, ut et aegritudinem in qua erat maxima levaret et meliora suaderet. sed ad inclinandum in melius tardum sese praestitit; quare diutius in custodia retinebatur. tandem venia impetrata, quae erat imperatoris m-ei in tali re clementia, tanta donorum houorumque copia fruebatur, quanta numquam autea.

P. 366 V. 290 B

4. δούκαν F. προὐβάλετο F, προυβάλλετο P. 10. θάλασσαν F, θάλατταν P. 15. lacunam signavi. 19. ἐκεῖθεν F, ἐκεῖσε P. 21. Ἱδροῦντα P, correxi.

Rebus ita adversus insidiatores etGregorium apostatam administratis imperator ne Boëmundi quidem oblitus est, sed ad se Contostephanum Isaacium magnum classis Romanae ducem nominavit statimque proficisci Dyrrachium iussit minis insuper additis. ocnlos ipsi efiFossum iri. nisi Boemundum in Illyricum traiecturum ipse antevertisset. stimulabat etiam assiduis litteris Dyrrachii ducem Alexium fratris sui filium, ut et ipse acriter invigilaret et exploratores in mari coUocatos, ut idem facerent, hortaretur, ne imprudentibus ipsis Boëmundus traiceret, sed extemplo litteris datis id sibi quibus ab imperatore sic constitutis Contostephanus tamen, cui id solum demaadatum fuit, ut fretum inter ’diam * diligentissime tueretur nec naves a Boemundo Dyrrachium praemissas apparatum quemlibet illuc portantes trausire nec denique quidquam ei ex Longibardia subvehi sineret, primum ignorabat locum, quem ibi opportunissimum hostes in Illyricum traiecturi haberent; neque hoc solum, sed contemptis etiam ipsis mandatis Hydruntem traiecit, urbem in ora Longibardiae maritima sitam. cui tum urbi mulier quaedam CD1. διακειμένη τῶ ἐκεῖθεν ἱσταμένω καὶ πρὸς τὸ ἱλλυρικὸν ἀποβλέποντι δεξιόθεν διακειμένη F: verba τῷ . . . διακειμένη scholiastam redolent. 3. οὐχ Ρ, correxi. 5. ἀνεκέκτητο C. 22. τραγικούς C, τραγικὸς P. praeerat, Taucredi, ut ferebatur, mater, nec scio, utrum soror saepe iam memorati Boëmundi necne. neque enim satis exploratum paternane Tancredi an materna fuerit cum Boemundo consanguinitas. quo ubi ventum est, navibus constitutis Brundisii muris se admovit, iamque in manibus eius urbs fuit, nisi mulier ei praefecta prudenti usa constantique animo, ubi naves conspexit ibi ad ancoras deligari, citissime unum ex filiis suis arcessivisset, sed cum classiarii omnes iam captam esse civitatem rati alacri animo omnia fausta imperatori acclamarent, quod de salute desperaret, ipsa quoque suos milites idem facere iussit. simul missis ad Contostephanum legatis deditionem urbis in potestatem imperatoris spopoudit promisitque pacis foedera cum eo sese inituram esse ad eumque profecturam, ut quae ex re essent coram tractaret, ipse vero omnia ad iraperatorem deferret. ac machinando haec Contostephani animum suspensum tenuit eo quidem cοnsilio, ut, si filius iuterim advenisset, scaena, ut tragicos facere P. 367B1. F, εὐφήμης P. 2. κατειληφυίας C, κατειλειφυίας Ρ. 5. συνυπήγετο F, αυναπήγετο P. 13. ὁ βάρβαρος Βαϊμοῦντος F; m. ead. βάρβαρος expunxit. 17. γένους] σθένους C. dicunt, repente deiecta ad pugnam se converteret. consonantibus igitur obsessorum obsidentiumque acclamationibus, quibus omnia circum complerentur, cum illis verbis falsisque nuntiis virago illa, ut diximus, Contostephani animum suspenderet, advenit interim expectatus ab ea filius una cum aliis comitibus, qui in Contostephanum simui invecti ingentem ei cladem inferunt. itaque turba classiariorum terrestrium pugnarum imperita in mare se proiecit. quidam vero Scytharum. qui haud pauci erant in Romano exercitu, cum in ipso pugnae discrimine praedandi causa, ut mos est horum barbarorum, excurrissent, accidit, ut caperentur eorum sex, quos ad se missos ëmundus intuitus sicut amplissimum accepit coroUarium. statim enim cum his Roniam abiit sedemque adiens apostolicam ac papam colloquiis aggressus ad sumraam acuit in Romanos iram veteremque barbarorum istorum adversus genils nostrum furorem concitavit. sed ut papae et Italorum Boemundvis rabiem magis commoveret, captos Scythas in medio coUocavit, quasi iam ipsis ex rebus ostendens, imperatorem Alexium, Christiani nominis hostem, impiis CV. 291D P. 3684. βαρβαρικώτερον F, βαρβαρικὸν P. 17. αὖθις τὸν λόγον F. 20. ὑπεδέχετο C. 21. εἶχον FC, εἶχων P. 22. μᾶλλον seclusi. harbaris atque immanihus eagittariis uti equestribus, qui in Christianos arma moyerent arcumque intenderent. sic in omnibus sermonibus Scythas illos papae exhibuit scythice armatos et, ut consuenerunt, barbaricum valde tuentes eosque Latinorum more paganos vocitabat nomen habitumque irridens. nefarie vero illeparabat certe bellum adversus Christianos, ut pontifici quoque persuaderet summo iure se ira adversus Romanorum inimicitias incendi, eo consiHo, ut ita multi rudiores scilicet stultique sponte concurrerent. quis euim tum prope longeve distantium barbarorum ultro ad bellum nobis inferendum non advolasset pontifice ipso incitante et iusta, ut videbatur, causa equos virosque et manus armante ? itaque papa eius fraudibus deceptus cum eoque consentiens in Illyricum expeditionem commendavit. sed ut redoam ad propositum, fortius quidem terrestres milites in pugna restiterunt, ceteros autem fugientes maris fluctus receperunt. iam clarissimam utique in manibus Galli victoriam habebant, nisi fortissimi nostrorum militum, praesertim qui nobiliores inter illos erant, quorum BhC1. ὑαλέας F, Υελέας P. 13. Χιμαίρας C. διέσπειρεν F, διέπειρεν P. 14. Χιμαίρας C. 15. ἀπεχούσης F, ἀπέχουσαν P. 17. τὸν F, αὐτὸν P. 21. ἐκ addidi. praeclaripsimi erant Nicephorus Exazenus Hyaleas cognominatus eiusque patruelis Constantinns Exazenus cognomine Ducas ac maxime strenuus ille Alexander Euphorbenus aliique eiusdem loci dignitatisque, acerrimae memores virtutis conversi strictis gladiis tota vi totoque animo Gallis repugnassent et universo proelio renovato clarissimam de iis victoriam reportassent. qua re, cum Gallos, ne impetum facerent, remorarentur, usus Contostephanus universa illinc soluta classe Aulonem occupavit. sed quoniam, cum primum Dyrrachium venit navesque, quas habebat longas. ab ipso Dyrrachio ad Aulonem usque et locum qui dicitur Chimaram sparsit (distat autem Aulon a Dyrrachio stadia centum, Chimara ab Aulone sexaginta), fama instantis Boëmundi traiectionis percrebruit, hanc susceptum iri Aulonem coniectabatur, quod Αulon propius quam Dyrrachium aberat, ob eamque rem Aulonem maiori praesidio debere firmari. cum reliquis igitur ducibus profectus fretum ab Aulone diligenter observabat spe- DV. 292P. 369

B1. θάλασσαν F, θάλατταν P. Δ. τοῦτο FC, τοῦτον P. Κωντοστέφανοι P, correxi. 5. ἀποδειλειῶντες P, correxi. μετὰ F, om. P. 6. κατέπληττε F, καλέπληττε P. 9. θάλασσαν F, θάλατταν P. 13. δρουγγάριον F, Δρουγγάρην P. 14. κατ᾿ αὐτὴν τὴν γλῶσσαν F, κατὰ τὴν γλῶσσαν αὐτὴν C, κατ᾿ αὐτὴν γλκῶσσαν Ρ. 18. ἀπῄεισαν P, correxi. 21. ἠρεσίαν F. culatoribus etiam in vertice collis, qui vocatur lasonis, dispositis, unde et mare oculis perlustrarent et ad naves attenderent. quibus Gallus quidam, qui modo traiecerat, pro certo affirmat, proxime instare Boëmundi traiectionem. quod ubi audiunt Contostephani, navalis proelii cum Boëmundo committendi metu perterriti et iam sola fama perculsi aegrotare se simulant ideoque indigere balneis. iam Lantulphus, omnium nauticorum dux, vir magna ex diuturno usu maritimorum proeliorutn navalisque belli peritia praestans, ut vigilarent quam maxime Boëmundique adventum praestolarentur, cos exhortabatur. Contostephani autem Chimaram balneorum causa profecturi secundum qui dicitur classis drungarium cum Excussata monere apud ipsam Glossam non longe ab Aulone sitam ad speculandum reliquerunt. Lantulphus vero cum idoneo navium nuraero Aulone remansit.

Rebus ita dispositis abierunt illi vel balneis usuri vel se id facturos simulantes. instruxit autem Boëmundus duodecim piraticas naves, quarum quaeque duplicem habebat remorum ordinem, remi- C D4. FC, συνέκλεισε P. 6. τὰ FC, τὸ P, 7. γε scripsi: τε P. 8. ἐπεφρίασεν P, correxi. 10. δ’ F, δὲ P. gum vero tantam copiam, ut magnum sonum fragoremque frequenti remorum pulsu ederent. quam quidem classem cingebat rotundis compluribus navibus, quibus ipsa expeditio quasi vallaretur, plane ut si quis de specula natantem procul classem prospiceret, urbem eam esse in mari sitam putaret. qua in re quodammodo eum etiam fortuna adiuvit. fuit enim mare tunc tranquillum, uno noto in tantum flante ut mare inhorresceret et onerariarum vela implerentur; quo factum est, ut hae secundo vento cursum tenerent, remis vero acta navigia aequali semper ab illis distantia ferrentnr et ex medio mari Adriatico usque ad continentis utriusque littora ingens classis strepitus resonaret. sic spectaculum admiratione dignum barbara illa fuit classis Boëmundi; quae si Contostephanis terrorem iniecisset, eos non reprehenderem neque ignaviae viros insimularem. eiusmodi enira classis atque ita instructa etiam Argonauticam illam timore perculisset, ncdum Contostephanos et Lantulphos istos aliosque eiusmodi viros. Lantulphus enim cum Boëmundum tam terribili modo extructum cum vastissimis onerariis, ut distinctius supra exposuimus, invehentem videret ac minime par esset, qui cum tanto exercitu proelium iniret, paulum P. 370V. 293B3. ἐπὶ FC, ἐπεὶ P. 10. ἐπὶ addidi. 14. ἤπερ P, correxi. 17. ὠδῖνας F, ὠδύνας P. 18. περιβαλόμενος F, περιβαλλόμενος P. 19. πορρωτέρω F, ποῤῥώτερον P. 20. αὐτῶ F, αὐτῶν C, αὐτὸν P. 21. δὲ καὶ F, καὶ om. P. ab Aulone declinans liberum Boëmundo transitum reliquit. sic secunda usus fortuna totum navalem exercitum Bario Aulonem transiectum in adversam oram exposuit, quam quidem primum prorsus depopulatus est. innumerabiles vero eius copiae erant : erant ibi Franci Gallique plurimi omnesque, qui Thule insula oriundi sub Romanorum signis militant, sed tunc sub novis principibus ei se applicuerant ; accedebant his permulti etiani Germanici generis Celtiberique. totum hunc exercitum in tcrram Adriatico mari cinctam inmisit et cunctis deinceps devastatis Epidamno. quam Dyrrachium dicimus. sese admovit qua quidem urbe potiri indeque ad Cpolim usque omnia praedari in animo habebat. cumque prae omnibus Boëmundus urbium oppugnandarum peritia excelleret ot Demetrio illo Poliorceta maior esset, ad Eipidamnum totum se vertens omnibus oppugnandi operibus urbem aggrossus est. ac primo quidem in orbem totum explicans exercitum et propiora et remotiora a Dyrrachio loca oppugnavit Romanorum copiis modo ei oc- CDP. 371 8. δὲ C, καὶ P. 10. Οὐέτωνας P, correxi. 12. ἡ F. 14. δεξιώτερος F. 17. ὠνόμαστο FP, ὠνόμασται C. currentibus, modo nullo eum impediente. raultis igitur proeliis ac pugnis caedibusque factis ad ipsius Dyrrachii obsidionem, ut supra diximus, animum advertit. verum antequam Boemundi tyranni ad Dyrrachium pugnam refero, quomodo urbs sita sit, exponendum erit. iacet ea ipso in litore maris Adriatici, quod magnum latumque mare porrigitur ad oppositam usque Italorum terram. quod autem ad longitudinem attinet, ascendit cum flexu orientem septentrionemque versus ad Vetones barbaros, quibus e regione terra Apulornm opposita est. hi sunt fines omnis maris Adriatici. iam vero Dyrrachium sive Epidamnus prisca civitas Graeca paulo inferius Elisso ad huius laevam sita est. oppidum autem Elissus superius situm est et dextrorsum magis pertinet. utrum ab aliquo flumine Elisso, quod in Drymonem fluvium maximum influit, an simpliciter id nomen acceperit, pro certo diiudicare non possum. est autem Elissus arx sublimi loco extructa et plane inexpugnabilis, Dyrrachium ut dicunt in aequa planitie positum despectans. ea vero tam firma est ut terra marique magno possit Dyrrachio esse auxilio. qua quidem arce Alexius imperator strenue usus ad B V. 294C D2. F, ναυσιφόρου P. 7. Λυχνίτιδος F, Λιχνίτιδος P. 8. Βουλγάρων F, Βουλγάρου P. 12. γεφύρας] στρουγὰς Ducangius, γε φόσσας? ὑπορρέουσιν C. opem urbi Epidamno ferendam tam ab amnis Drymonis parte navium patientis quam a continenti terra DyrracMum urbem firmavit. idem quaecumque ad militum civiumque victum quaeque ad belli pugnarumque usum erant necessaria terra marique apportavit. Drymon vero amnis, ut de hoc quoque aliquid addam, ex Lyclinitide effluit palude, quam lingua nunc in barbariem degenerans Achridem vocavit a Mocro rege primo Bulgarorum et ultimo Samuel, qui imperantibus Constantino et Basilio porphyrogenitis vixit, per fossas quasdara centum, quas gephyras (?) vocamus. defluunt enim separati amnes centum numero veluti ex variis quibusdam principiis ex illa palude perennes et cum eo se fluvio, qui ad Deuren est, ex quo etiam Drymon dicitur, coniungunt, quem suo augmento maxime largum et magnum reddunt. extremos hic praeterfluens Dalmatas in septentrionem versus escendit, deinde ad austrum se flectens ad Elissi radices in Adriaticum sese sinum infundit. haec de situ Dyrrachii et Elissi deque munitione loci utriusque. imperator autem, qui in regia urbe adhuc commorabatur, Boëmundi traiectione per P. 372B

2. ὤν om. F, sed add. ead. m. 14. ὢν F, om. P. 15. κατὰ] τὰ κατὰ C. 16. κατασκεψόμεθα F, σκεψόμεθα Ρ.

Dyrrachii ducis comperta maturabat proficisci. vigilantissimus enim Dyrrachii dux ne somnum quidem oculis permisit: qui cum transiisse Boemundum iu eampos IUjTicos audisset ac de navi egressum ibi castra posuisse, Scytham statim. volucrem, ut dicitur, nuntium, ad imperatorem misit, qui traiectionem illius referret. hic imperatorem e venatu reducem oftendens cursu citato eum adgreditur capiteque in terram demisso clara voce Boemundum traiecisse exclamavit. defixit omnes, qui aderant, in loco suo quemque solum auditum Boëmundi nomen prae metu obtorpeecentes. at imperator animi plenus ac fiduciae corrigiam solvens calcei “Prandeamus ” inquit “de Boemundo postea videbimus.”

1. C, τοῖ αὐτοκράτορος F, τοῦ oni. P. 2. F post ἀνάυτημα haec habet: κατανο͂ τὸ ἄτρεστόν τε καὶ ἀκατάπληκτον, sed eadem manus ea induxit.

Mirabamur igitur cum stupore omnes imperatoris animi magnitudinem. qui licet nuntium illum eorum gratia qui tum aderaut uihil P. 376BC 12 sq. τὸ σύνηθες θαῦμα ἡ θεομήτωρ έν βλαχέρναις F, ἡ Θεομήτωρ έν Βλαχέρναις τὸ σύνηθες θαῦμα P. 14. δύναντος C. 17. ἐκτενεστέρας FC, ἐκτενεεστέρας P. 19. ἔξεισιν ἐκεῖθεν F, ἐκεῖθεν ἔξεισι P. 22. προὐβάλετο F, προὐβάλλετο P. omuino curare videretur, gravibus tamen animi sollicitudinibus affectus erat. ac primum omuium Byzantio esse denuo abeundam ratus, quamquam minime sibi favere domestica deuuo cognovit, tamen compositis palatii urbanisque rebus ac magno classis drungario, Eustathio Cymineauo eunucho, et Nicephoro, quem Decani dicunt, custodibus impositis, discessit Byzantio paucis tantum iisque cognatis comitantibus et calendis ipsis Novembribus indictione prima ad Geranium extra urbem purpureum statuit regiumque tabernaculum. ὢ metu perterritus erat, quod exeunti consuetum miraculum deipara in Blachernis non ostenderat. quamobrem dies illic moratus quatuor solis occasu itinere cum domina repetito sacrum deiparae templum comitantibus paucis clam subiit. ibi consuetis hymnis rite peractis attentiusque faetis precationibus contigit solitum miraculum raculum et eximia spe elatus abiit ac postero die Thessalonicam petiit. Choerobacchos profectus huic oppido Ioannem Taronitam praeposuit, virum nobili loco natum: a puero in ipsius familiam DΡ. 377V. 2991. δραξυτάτου F. 5. ἀναισχυντίαις scripsi: ἀναισχυντίας P. 7. δοῦκα τοῦστόλου F τοῦ στόλου om. P. 8. Δούκαν scripsi: Δοῦκα P. ὑαλέαν F, Τελέαν P. 12. ἐπαναστρέφειν C. 13. προσωτέρω F, προσώτερον P. 18. ἔθνος C, 19. τοῦ αὐτοκράτορος seclndere malui quam transponere. trausscriptum scribamque olim suum. erat is in rebus gerendis promptissimus, legum Romanarum peritus, solebatque imperatoris decreta laudare, duramodo imperiali maiestate digna putaret. nam libera utebatur lingua, non ita quidem, ut impudentia semper convicia iu ore haberet, sed qualem esse Stagirita dialecticum praecipit. inde progressus crebras ad ducem classis Isaacium comitesque eius, Exazenum Ducam Hyaleamque, dabat litteras, quibus eos excitabat ad vigilandum et ad arcendas uaves e Longibardia ad Boëmundum traiecturas. Mestum cum pervenisset, Augusta in regiam urbem reverti cupiebat. sed imperator prorsus pergere illam coegit traiectoque Euro qui vocatur fluvio ad Psyllum ambo tabernacula collocarunt. ipse vixdum caede vitata altero paene periisset periculo, nisi divina quaedam manus sicarios a scelere summovisset. fuit enim vir quidam ex parte Aroniorum illorum genere quidem sed per nothos oriundus, qui ad caedem imperatoris seditiosos incitavit. credidit arcanum istud fratri suo Theodoro; num vero etiam alii seditiosorum BC13. ὁρῶντες eras. F. 16. ἡ λέξις P. ἡ τάξις C: seclusi. 20. παλαμναιοτάταις scripsi: παλαμναιστάταις P. huius rei coascii fnerint, affirmare nolo. Scytham tamen empticium servum nomine Demetrium ad caedem istam perpetrandam subornaverant. cuius dominus ipse Aaron fuit. huic mandaverant, ut imperatricis discessum expectaret ac deinde occasionem nanctus clam intentaret gladium corpori imperatoris vel deprehensi uspiam in angustiis vel dormientis. Demetrius igitur caedem anhelans ferrum acuebat nefariamque manum paratam habebat. sed novum tum aliquid iustitia ’. cum enim diutius imperatrix apud imperatorem commoraretur cnmque nou desineret eum ex vohmtate eius sequi, sicarii isti pervigilem imperatoris custodem Augustam etiamtum apud eum commorantem videntes tandem defatigati famosum quendam libelhim in imperatoris tabernacuhim clam proiecerunt. qui quidem libellus contumeliosis maledictis imperatori, ut iter pergeret, suadebat, Augustae vero, ut Byzantium reverteretur. severissime vero talia ex lege puniuntur scripta, ut ipsa quidem in ignem inferantur, homines autem ea facere ausi atrocissimis subiciantur poenis. postquam igitur frustra diu expectaverunt, in famosorum nugas inciderunt. pranso enim imperatore cum plerisque DP. 37819 μηδείς... λογιζέσθω] οὐκ εἰμὶ ἄνθρωπος C. δ’ F, δὲ P. 21. ὅς] ὅ in ras. m. 2 F. alio digressis adessent tantum Romanns e genere Manichaeorum, Basilius eunuchus cognomine Psyllus et Theodorus Aaronis frater, alter inventus est libellus sub regis lecto multas in Augustam complecteus contumelias, quod imperatorem sequeretur nec se citius in urbem reciperet. id enim agebant, ut omuino tuti essent. cognovit imperator eum, qui proiecerat libellum et iracuudia incensus Augustae innuens “Hoc” inquit “aut ego aut tu aut eorum qui adsunt aliquis proiecit“. subscriptio quidem libelli haec fuit: “haec ego scribo, quem tu, imperator, nunc quidem ignoras; verum in somnio me videbis”. contigit, ut Constantinus quidam eunuchus paternus in mensa famuhis, qui tunc imperatrici serviebat, cum circa tertiam noctis vigiliam extra tabernaculum consuetam hymnodiam celebraret, audiret quendam exclamantem: “nisi ego accedam et consilia vestra omnia proiectionemque famosorum libellorum prodam, nolim quisquam me hominem putet.” statim famulum suum hominem haec locutum perquirere, qui ubi discessit Strategiumque Aaronis famulum agnovit, comprehensum duxit ad mensae praefectum: BV. 300CD2. οὗτος δὲ] τος δὲ in ras. m. 2 F. 3. ἡ βασιλίς C. 4. δὲ ὁ P, ὁ om. F, βασιλεὺς C. 4. κατηνάγκαζεν F, κατηνάγκασεν P. 5. δὲ F. 10. ὁ ἐμὸς P, ὁ om. F. 14. γένος F, ἔθνος P. 17. ταύτην F, τοιαύτην P. ἀνάνθρωπον C. 18. ἐμβάψαι] ἐμ add. m. 1. F. iam is quaecumque sciebat extemplo aperuit. hoc ille secum assumpto ad imperatorem se contulit. dormiebant tuno imperator et imperatrix: sed eunucho Basilio obviam factus eum impulit, ut quae cum ipso de Strategio Aaronis servo communicaverat denuntiaret. ille intrat illico et ipsum simul Strategium introducit: qui confestim de omnibus quaesitus quidquid de fatuis famosis libellis et de caedis instigatore sciebat illumque ad perpetrandam imperatoris caedem subornatum esse aperte protulit. “herus” inquit “meus Aaron cum aliis, quos maiestas tua non penitus iguorat, adversus vitam tuam, imperator. consilio subornavit tibi sicarium Demetrium conservum meuni, gente Scytham, natura crudelissimum, lacertosum, audaciae ad omnia promptae, immanis denique ferocisque animi. huic gladio ancipiti tradito inhumanum hoc mandatum dederunt, ut te accederet indomita audacia ferrumque in regia viscera mergeret.” imperator minime ad delationes credulus "Vide," inquit “ne commotus in dominos conservumque ficta crimina conferas, sed vera P. 379

1. ἐξορχοῦ F ἐξόρκου P. οὖν scripsi: οὐ Ρ. 8. τοιούτων γραμμάτων F, τοιούτων om. P. 12. διοικοῦσιν F, διοικοῦσι P. 13. Ἀαρὼν **** P: lacunae spatium ex F cledi. 15. ἀπεῖρξεν C, ἀπῆρξεν P. 17. συνηλαύνοντο F. 21. εἱστήκεσαν F, εἱστήκεισαν P. omnia et quaecumque scias, prodas; si minus id feceris ac mendacii convictus eris, haud emolumento accusatio tibi erit”. tum ille se dicere insistens Basilio eunucho traditur, ut absurda chirographa ipsi daret. cum eoque egressus in Aaronis tabernaculum eam inducit somno consopitis omnibus. hinc sublatam militarem quandam peram libellis eius generis refertam Basilio tradit. postquam illuxit, imperator evoUitis illis libellis consiliisque sui trucidandi bene perspectis praefectis urbis praecepit, ut Aarouis matrem Choerobacchos in exilium mitterent; Aaronem vero * Theodorumque fratrem eius Auchialum relegavit. haec imperatorem diebus quinque, iter ne pergeret, morabantur.

lam vero dum Thessalonicam proficiscitur, quod undique copiae in unum locum convenerant, aciem velut ad bellum instruere haud alienum putavit. ac repente legiones per suas quaeque cohortes dispositae constiterunt; centuriones pracedunt, novissimi a tergo sequuntur, quique mediara ipsam tenent aciem, stant omnes armis ΒCV. 301D 3 sq. τινὰς στρατιώτας ἐπὶ τοῦ πεδίου F, ἐπὶ τοῦ πεδίου τινὰς στρατιώτας P. 8, έπ’ F, ἐπὶ P. 14. ἀφεῖναι F, κραδαί- νειν P. 16. στρατηγῶν C. 22. ἔφημεν] cf. 186, 7. 188, 14. micantibus. horridus fuit aciei aspectus urbisque moenium instar conexi (aeneas esse statuas militum quasi sponte conflatas dixeris) omnes in campo immoti constiterunt hastas tantum corporis tangendi cupidas vibrantes. quam sic dispositam aciem imperator motus diversos facere ac nunc in hastam, nunc in clipeum converti iussit. tum iuventutem nuper delectam e totoexercitu selegit. quos vero ipse a pueris nutritos omnes belli artes edocuit, eos copiarum duces constituit. erant hi quidem omnes trecenti, adulescentes insignes corporis magnitudine, viribus pollentes ac prima lanugine mentum signantes, quibus nemo aut dexterius arcum inten- deret aut firmius hastam mitteret. vario erant ex genere collecti, flos universae Romanae militiae, cohors ipsius regis imperio subiecta, quo et rege et duce et raagistro utebantur. horum igitur probatissimos quosquc rursus electos duces praefecit copiis ad angustias missis, per quas barbarorum exercitus penetraturus erat. ipse Thes- salouicae hiberna agebat. at ëmundus tyrannus maxima illinc P. 380 BC4. αἱρήσων] ων in ras. F. 13. φορτηγοὺς . 15. μηχανώμενος FA, μηχανώμενον Ρ. 16. δέ τι scripsi: δ᾿ ὅτι P. 19. τούτοις F, τούτους Ρ. οἱ] ἡ C. 2Ο. στρατεύματος φάλαγξ C. μὲν addidi. classe, ut diximus supra, huc in nostros fines transgresaus effuso in campos nostros universo Francorum exercitu ad Epidamnum acie instructa se admovet, ut primo ipso terrore, si posset, caperet, sin minus, machinis ad obsidionem pertinentibus catapultisque totam urbem expugnaret. quo inito consilio castra posuit exadversum portam in orientem patentem, supra quam aeneus eques conspicitur. dein exploratis omnibus obsidere arbem coepit, per totam quidem hiemem meditans et undique inspiciens, qua parte Dyrrachium capi posset. vere autem ineunte omnibus copiis semel traiectis postquam naves et onerarias et hippagines militaresque, ut ita dicam, incendio delevit, cum strategomate usus, ne mare exercitus respiceret, tum Romanorum classe pressus, iam totum se obsidioni dedit circumfuditque primum undique barbarorum copias ac missilia procul iacere iussit. in quos etiam inilites Romani exercitus sagittas sive de moenibus Dyrrachii sive eminiis couiciebant. ille interim cohortes aliquot exercitus Francici in vicinas partes emittens nostros impugnat modo, modo impugna- DV. 302P. 381B 2. διαβόλεως P, correxi. 4. οὑν C, γὰρ P. 8. καὶ καταπλήττων] καὶ om. C. 9. τοῖς F, τοὺς P. 12. τῶν πέριξ] τοῦ μέρους C. 13. κομισθῆναι AC, κομιχθῆναι Ρ. 14. δὴ om. A. 18. προσετέθη C. 19. τῷ] τὸ Α. 20. δὲ scripsi: δὴ P. tur. Petrulam enim et quod vocant Myli oppidum trans Diabolin flumen situm locosque alios eiusmodi circum Dyrrachium lege belli sibi comparavit. haec quidem aperta vi perfecit: eodem vero tempore bellicas machinas straebat testudines aedificans turribus arietibusque gestandis aptas cuniculosque quosdam ac vineas per hiemem totam aestatemque extruens, ita ut et minis et operibus homines iam metu perculsos perterrefaceret. neque tamen Romanam virtutem ehictari potuit. ad hoc annonae difficultate laborare coepit, cum absumptis quae circa Dyrrachium praedati erant eo commeatu, quem allatum iri sibi sperabat, Romani eum milites, qui montium angustias et exitus ipsumque mare praeoccupaverant, interclusissent. inde fames irrupit gravissima et homines equosque simul consumpsit equis pabulo, hominibus alimentis egentibus. praeterea afflictae sunt barbarorum copiae ventriculari morbo, cuius quidem causa ciborum usus non salubrium, milii scilicet, videbatur, re vera autem dei ira

CD10. φοβερὸν C, φοβετρὸν Ρ. 15. τὸ τοῦ P, τοῦ om. F. 16. τοίχους F, τείχους P. 17. ποιησάμενοι F, ποιησάμενος P. in tam innumerabilem atque intolerabilem exercitum erumpente multi deinceps milites absumpti sunt.

Haec tamen quantacumque fuit calamitas levis profecto crudelis animi tyranno videbatur, qui omnem se terram deletu- rum minabatur. adeo calamitate afflictus multa macbinabatur et bestiae vulneratae instar sese contorquebat. iam, ut diximus, oppugnationi omnem curam adhibuit. primum quidem orieutali urbis parti arietariam testudinem admovit, iuenarrabile sane miraculum spectaculumque oculis terribile. quod sic erat extructum. testu- dini parvae in parallelogrammi figuram confectae rotas subdide- runt: superne et latus utrumque taurinis coriis tegebant bene ubique consutis. hac quidem ratione septies pellitis, ut cum Ilo- mero loquar, tectorio parietibusque machinae structis arietcs intra suspenderunt. talis machiua ad moenia promovetur innumerabili intra multitudine contis quibusdam eam protrudente. quae ubi, quantum par videbatur, ad Dyrrachii moenia admota cst, sublatis rotis demissisque in terram undique sublicis firmissime defixa P. 382 V. 303 Β8. τέως scripsi: ἕως P. 11. καὶ κατ’ P, καὶ om. F. 12. ἀντανερχόμενοι C. 14. αὐτοῖς περατοῦται F, αὐτοῖς om. P. 20. ἀδελφιδοῦ FA, ἀδελφιδοῦς Ρ. est, ne ictibus tectum concuteretur. tum viri quidam robustissimi omni vi utrimque arietem in murum impellebant aequalibus constantibusque motibus. quibus tam vehementer arietem protrudentibus factum est, ut ille admotus et murum comminueret et repulsus ac reversus ipse comminneretur. quod saepius tum ite- ravit aries ultro citroque saepe circumactus ac perforare mu- rum uon destitit. arietem qui olim excogitasse circa Gades ferun- tur mechanici mcrito sic nominarunt metaphora sumpta de nostris arietibus, qui mutuo sese offendentes ludunt. verum qui intra erant, tragicum illum in muros impetum barbarorum arietiferorum irritamque obsidionem irridebant et portis patefactis ad intrandum liortabautur arietis ictibus plane contemptis. numquam enim arictem posse in obsidione rimam tantam efficere iactabant quantam porta praeberet. sic obsessorum fortitudine et Alexii ducis, imperatoris nepotis, virtute ille impetus vanus fuit ipsis hostibus ita languentibus CDP. 3834. μὲν οὐν om. P. 20. nov F, πῆ P. 21. βολὰς πετρῶν τε καὶ τόξων F, πετρῶν τὶ καὶ τόξων βολάς P. ut hanc quidem obsidionis rationem omitterent. intrepidus enim obsessorum animus, qui sponte barbaris portas aperuissent, atque fiducia hostes ignavos reddidit atque desperantes, ita ut tcstudo illa arietifera plane cessaret. nihilominus tamen iniectus est ex alto ignis in cessantem immobilemque ob relatas causas machinam eamque in cinerem mutavit. ab hac spe deiectus exercitus Francorum in aliam terribilioremque machinam cogitationes contulit. quam ad septemtrionem collocant e regione cathedrae ducalis, quod praetorium nominant. situm autem erat in colle non quidem e petra sed e terra concreto, supra quem urbis murus constitutus erat. hunc exadversus tumulum, uti diximus, Boemundi milites sagacissime fodere coeperunt. novum hoc malum adversus urbes excogitaverunt obsessores; novusque contra urbem oppugnationis apparatus ab his admo- vebatur. fodientes enim subterebant solum talparum more terram perterebrantes et partim testudinibus, quae altis tectis munitae erant, saxa telaque desuper iactata evitabant, partim terram imminentem palis fulcientes recta suffodiebant. latissimam sic longissimamque ΒCV. 30410. F, ὑπ’ Ρ. lacunam signavi. 13. διεσκεύαστο F, διεσκέδαστο Ρ. 15. εὔκαυστον scripsi : ἄκαυστον libri. 16. ἐμβάλλεταί τε V, τε om. P. 22. κατέφλεξαν καὶ τὰ πρόσωπα F, καὶ τὰ πρόσωπα κατέφλεξαν C. καὶ τὰ κατέφλεξαν πρόσωΠα Ρ. fossam ducebant saburram inde semper plaustris exportantes. qui cum satis perfodissent, maguam sibi rem praestitisse visi gaudebant. neque vero otiosos se praebebant inclusi, sed ipsi contraria spatio interiecto fossa facta amplissima per totam eam excubabant, ubinam obsessores perrumpere cogitarent, indagatum. nec multo post eos invenerunt. iam et audierunt eos pulsantes ictibus effodien- tesque infimam muri partem ** : tum foramine ex adverso confecto ac visa multitudine per patefactam rimam igne eorum ora com- busserunt. qui quidem ignis sic parabatur. piceae aliarumque eiusmodi arborum semper virentium resina colligitur, quae facile scilicet accenditur. haec una cum sulfure contrita cavisque calamorum tibiis iniecta vebementi ot continuo spiritu ludentis agitatur. ita admotum in summa parte concipiens ignem exardescit ac fulminis instar in adversorum hominum vultus agitur. quo igne usi Dyrracheni, cura hostibus occurrissent, barbas vaultusque eorum combusserunt. itaque videre eos licuit ut apium fumo afflatarum examen DP. 384Β3. Α. 8. προειρημένα FC, πρειρημένα P. 9. τῆς πόλεως Δυρραχίου F, τῆς πόλεως om. P. 12. δέκα C. 18, τῶν om. F. 19. προαφηγησαμένῃ Ρ, correxi. 20. ὅπερ καθάπερ F, ἅπερ καθάπερ 0, ὅπερ P. χελώνης C, χαλάνης P. confuse illuc recedentes, unde bene compositi iutraverant. itaque cum haec quoque irrita essent, nec quidquam barbarorum industria commodi attulisset, tertiam tabricantur machinam. quod opus turris fuit lignea, quae, ut fama est, non quidem post irritas factas priores machinas, sed iam ante illas extrui coepta est anno integrp in ipsa fabricanda consumpto, ita ut hoc principale opna, quae ante significavi parerga viderentur. sed pauca prius de figura urbis Dyrrachii perstrin- genda mihi sunt. murus eius turribus munitus est, quae urbem cir- cumdantes ad pedum undecim altitudinem extructae loricisque prae- munitae sunt quaeque per cochleatas scalas ascendi possunt. ea est figura munitioque urbis. singularis autem moenium crassitndo est, ita ut quatuor et amplius equites aequatis humeris tuto simul perequitare possint. quae quidem muri descriptio sic in ’su a me praemissa sit, ut melius quae nunc narratura sim intellegantur. nunc illud, quod Boëmundus cum barbaris suis tamquam testudinis turrem extruxit, describendum opus est, difficile sane explicatu, CV. 305DP. 385 6. F, ὑποβάθρων P. 8. * * * * * * * * * * * * * * οὕτω F. 20. καὶ κορυφῆς P, καὶ om. FA. aspectu terribile, ut, qui viderunt, confirmant, ne dicam de iis, ad quos horrendum istud spectaculum propius accessit. fuit autem hunc in modum confectum. hgnea componebatur turris e quadrata hasi tan- tam in altitudinem assurgens, ut supra urbis turres quinque vel sex cubitos emineret. ita enim ea turris fabricanda fuit, ut hypobathris suspensis pronam deorsum viam praebentibus facile in moenia nrbis decurri posset. sic incolas ingentem vim impetus longius semper repulsos sustentaturos non esse putabant. fuisse vero Dyrrachium ob- sidentes barbari doctrinae opticae peritissimi videntur, nec sine hac scieutia aut usu saltem dioptricorum instrumentorum moenium altitudi- nem dimetiri potuissent. ceterum turris ista terribilis quidem visu, ter- ribilior autem cum admovebatur apparuit. multae enim eius basin sustinebant rotae, cumque a militibus inclusis turris vectibus vehe- retur, obstupefecit omnes, causa motus initio abscondita, praebuitque speciem gigantis nubes vertice tangentis ac sponte se moventis. tecta erat undique a basi usque ad fastigium et iu multas contignationes divisa. erant autem apertae circum in omnes partes fenestrae plurimae, per quas crebra iactabantur tela, inque suprema ΒC4. τὸν στρατηγὸν τῆς πόλεως Ἀλέξιον Α. 7. ἑωρακότες γὰρ F, γὰρ om. P. 10. ἀπὸ scripsi : ὑπὸ P. 11. πήγματος scripsi: πείσματος libri. 20. ἀρκεῖν addidi. parte viri fortissimi eraiit armati strictosque ad comminus pugnandum gladios ferentes et ad liostes propulsandos parati. quod quidem horrifi- cum monstrum cum muris admoveretur, minime socordiam agebat Ale- xius dux urbis Dyrrachii eiusque milites, immo simiil atque illam machinam tamquam helepohn iuvictam extra urbem aedificari vidit, alteram et ipse intra moenia illi opponendam extruxit. perspecta enim altitudine turris se ipsam moventis et loco, ubi illam rotis sublatis constitue- bant, cognito longissimas quatuor trabes e regione turris fixerunt, ita ut velut pegmatis instar ex quadrata basi surgerent. tum nonnulla ta- bulata intra trabes illas inferentes tota moles ut uno cubito turrem ligueam foris extructam superaret effecerunt. iam ipsa tabuhitio undique patebat, cum propugnaculo non egeret, nisi quod fastigium tecto munitum erat. tum Alexii milites collatum ignem liquidum de fastigio undique apertae turris ligneae in oppositam turrem iaculabantur. at vero et ratio et usus docuit, ita sperari noa posse fore ut illa machina everteretur. leviter enim dumtaxat turrim poterat attingere ignis hinc illuc missus. quid igitur excogitant? complent DP. 886V. 306

2. κενουμένου F, κενωμένου P. 7. ἀνῆψε ΑΡ, ἀνῆπτο C. 11. ἀποτεφρουμένων Α ἀποτρεφουμένων F, ἀποστρεφομένων P. 20. Διάβολιν F, Δεάβολιν P. spatium inter ligneam et urbis turrim materia varia quae facile exardesceret multo infuso largiter oleo; quibus adicitur ignis, titiones scilicet facesque. is iuitio gliscens deinde leni excitatus flatu postremo in altam flammam exarsit atque cum ignis bumidi illius, ut ita dicam, fulminibus coniunctus totam illam horribilem machinam largamque igni materiam praebentein accendit. quae quidem res frago- rem excitabat terribilemque oculis aspectura. ingeutis enim flammae splendor usque ad stadia circumquaque tredecim relucebat. magna tum fuit inopsque clausorum ibi barbarorum perturbatio atque con- fusio, cum alii flammis comprehensi in cinerem verterentur, alii ex alto sese in terram praecipitarent. magnus quoque erat clamor inopsque perturbatio resonantium qui foris stabaut barbarorum.

Hacteuus de ingenti illa nubesque tangente turri obsidioneque barbarorum. sed ad imperatorem redeat oratio. vere igitur ineunte Augusta Thessalonica in regiam urbem reversa est; imperator porro pergens per Pelagonium Diabolim pervenit, urbem in collibus ante montes sitam, in quibus semitae quas supra memoravi sunt impeditissimae. iam CD P. 3878. ῥᾷστα προσχωρεῖν F. προσχωρεῖν ῥᾷστα P. 10. ὧν] ὧς F. 11. ante ἀγάπης in F verba δυνάμεως καταστήσας . . . πρὸς του· τοὺς falso repetita manus eadem delevit. εἴωθε F, εἴωθεν P. novo in barbaros consilio excogitato plane evitandam esse statuit publicam pugnam. neque igitur apertum capessebat proelium, sed angustiis impenetrabilibus inviisque viis inter castra utraque interiectis fidissimos quosque cum idoneis copiis in ipsis montium iugis collocavit novamque belli gerendi rationem hanc invenit, ut neque ex suis quisquam ad Boëmundum facile accedere posset neque illinc ad litterae sahitationesque mitterentur, quibus amicitia plerumgue conciliari solet. cessantibus enim sahitationibus secundum Stagiritam multae toUuntur amicitiae. nam cum Boëmundum suramae malitiae atque industriae esse sciret, aperto quidem proeho coufligere non dubitabat, quemadmodum iam diclum est, sed aliud plane consilium aUamque artem in eum excogitans minime cessavit. sed ob eas, quas dixi, causas quamquam pugnandi cupidissimus cum periculorum ct anians et vetus esset, tamen imperator pater meus prudentiam in omnibus rebus superiorem esse ratus alia ratione eum debellare studebat. ducis enim est, ut mihi videtur, non sem- BV. 307C1. τοῦτο F, τούτω sic P. 13. λόγοις FC, λόγους P. 14. ὅσῳ P, correxi. 15. ῥοδέρην C. 16. φράγγων F, Φράγκων P. per ferro victoriam quaerere, sed etiam opportunum tempore casune invitante dolum commoliri ad plenam victoriam reportandam ; estque is maxime proprius ducum mos, quantum scimus, ut non ad gladios solum ac proelia, sed ad foedera etiam sese convertant. atque adeo dolis interdum hostis profligandiis est, cum praesertim apta iis occasio sese obtulerit, id quod etiam imperator tum agitasse videtur. discordiam enim concitare inter coniites et Boëmundum armorumque societatem quam inierunt quasi percutere aut dissolvere studebat, quod ita fere fecit. vocavit ad se Neapolitanum Marinum Sebastum, Maïstromiliorum genere ortum, cui, iusiurandum sibi praestitum haud semper tum servaverat verbis fallacibus promissisque deceptus, sua tamen contra Boëmundum posse credere confisus est. praeterea Rogerium arcessivit, illustrem inter Francos virura, et Petrum Alipham, hominem et laude rei bellicae et servatae omnino imperatori fidei integritate celebrem. quibus in consilium adhibitis deliberavit, quanam ratione rem ita institueret, ut Boëmundum devinceret, quaeritque ex iis, quinam ceteris essent dediti quique cum eo maxime concordarent. quo D P. 388B5. ἐφισταμένων P, correxi. 19. ἐκεῖθεν F. ἐκεῖσε P. 20. 21. παρὰ scripsi: περὶ P. 22. τῶν γραμμάτων F, τῶν om. P. cognito omni arte id enitendum esse dixit, ut in suas isti partes traherentur: quo quidem facto per illos Gallici exercitus unitatem discordia odioque disiunctum iri. hoc ubi communicavit cum iis, quos nomiuavi, a singulis singulos famulos, quos fidissimos esse silentiumque servare posse novissent, expostulat. libenter illi daturos ὢ servorum optimos poUicentur. qui cum advenissent, hanc fallaciam machinatur. dedit per hos epistulas ad Bo:emundi familiarissimos ita conceptas, ut ad epistulas eorum iam pridem scriptas respondere videretur, quibus ipsius amicitiam expetissent et arcana prodidissent tyranni consilia; ipse magnas se iis gratias agere eorumque benevolentiam sibi exoptatissimam esse simulabat. fuerunt illi quidem Gidus Boëmundi frater quique e clarissimis in exercitu viris fuit, Coprisianus (sic enim appellabatur), praeterea Ricardus et quartus Principatus, vir fortissimus et in Boëmundi exercitu facle princeps, aliique complures. ad hos fictas illas misit litteras: istinc enim nequc a Ricardo neque ab alio quopiam horum imperator scriptum acceperat, quod eorum benevolentiam fidemque significaret, sed ipse per se solus CDV. 308 3. ἀνδρῶν τοιούτων C, τοιούτων om. P. 6. ἀπορραγῆναι F, ἀποραγῆναι P. 21. δὲ FC, καὶ P. huiusmodi litteras confinxit. qui quidem dolus eo spectabat. ut, si proditio talium virorum ad Boëmundi aures pervenisset, tamquam si ab ipso abalienati ad imperatorem defecissent. ipse statim perturbatus barbaro abriperetur furore eosque gravi iniuria affectos a sese desciscere cogeret, quodque iis in mentem non venisset, Alexii fraude ad seditionem adducti facerent. sciebat scilicet dux, omnes gentes coniunctas et concordes esse validissimas, seditiosas vero atque in multas partes disiunctas plane enervari, ut facile ab hostibus superari possent. sic litterae illae peracute excogitatae abditum continebant dohim. quam rem Alexius ita peregit. dedit confictas epistulas singulas singulis tradendas, quibus non solum gratias egit, sed dona etiam ac regia munera pollicitus est promissaque fecit amplissima: monuit etiam, ut in posterum quoque sibi benevoli et essent et apparerent nec secretorum quidquam se celarent. illos, qui mittebantur, a tergo clam sequi iubebat fidissimum sibi hominem, et cum eas ad castra accedere vidisset; celeriter iis praecur- P. 389Ba ΒC18. ὅπη F, ὅπου P. 23. ἀπρόσιτος scripsi: ἀπρόϊτος P. rere, ut Βοëmundum adiret simulans se transfugam esse ad eiusque partes deficere imperatoris cunctationis pertaesum et amicitiae specie ac benevolentiae tyrannum decipiens palam viros illos incusaret, quibus epistulae essent inscriptae: illum atque illum. quos nominatim appellaret, fidera ipsi eiuratos imperatori amicos ac benevolos esse eiusque rebus favere. quare cavendum esso, ne quid infausti, quod iamdudum parassent, in ipsum ex improviso machinarentur. denique prospicere eum iussit, ne quo malo Boemundus tabellarios istos afficeret. id enim curae erat imperatori, ut missos hos viros incohimes servaret perturbaretque res Boemundi. nonne dixit suasitque haec, nonne haec sic evenore? accedens enim vir illc ad Boëmundum iureiurando firmavit tabellariorum salutem ex imperatoris consilio ei patefecit. deinde interrogatus, ubi eos nunc esse suspicaretur, transgressos essc eos Petrulam dixit. tum misit ille qui tabellarios comprehenderent, cumquo cupide legisset litteras, quas veras putabat, vertigine correptus paene concidit. iam vero illos clam iussit observari : ipse sex dies in castris nulli aditum praebens

D

P. 390V. 309 1. P, correxi. 10. ἐξεχώρησεν C. 13. τὴν scripsi: τὶ P. 15. ἱερι χὼ F, Ιερηχῶ P. 21. ἀνατεθείκει F, ἀνετεθείκει C, ἀνετηθήκει P. deliberabat, quid faciendum esset, multas volvens rationes, num citandi essent conostabli ac Gido fratri suo palam indicare deberet crimen contra eum allatum, tum utrum citandi essent convicti an non convicti, denique quos eorum loco conostablos faceret. itaque cum remotis his viris fortitudine praestantibus magno se affectum iri incommodo reputaret, fecit ea quae pro re nata fieri poterant (credo etiara ipsi de clandestino litterarum dolo suspiciones subortas esse) atque hilari vultu eos visens confidenter honores suos obtinere passus est.

At imperator, postqaam copias haud exiguas in cunctis claustris cum electis ducibus collocavit, insuper omnes vias magnis ligno- rum struibus, quas xyloclasias vocant, adversus Gallos commimivit. dederat enim statim Auloni Hierichunti Caninis diligentissimum custodem Michaolem Cecaumenum. Petrulam obtinebat cum pedestribus mixti generis copiis Alexander Cabasilas, vir maxime intrepidus, qui multos in Asia Turcas fugaverat ·̀ Dcurae praeerat Leo Nicerita cum idoneo praesidio ; Eustathio denique Camytzae claustra ad Arbanum sita custodienda commiserat. Boemundus vero BC9. Κοντοπαγάνον C, Κοντοπαγάνων P. 14. αὐτοῦ ? 19. Σκαλιάρης C. 20, πάλαι F, πάλιν P. 23. γλαβινίτζαν F, Γλαβηνίτζαν P, Γλαβηνίτλαν C. iam ab ipsis ut dicuut carceribus Gidum fratrem cum comite quodam Saraceno appellato et cum Contopagano adversus Cabasilam misit. deindo ubi oppidula quaedam Arbano finitima in Boëmundi potestatem venerunt, horum incolae peritissimi circa Arbauum viarum situm Deurae accuratissime ei retulerunt secretasque semitas ostenderunt. tum Gidus exercitum bifariam divisit: ipse adversa fronte Camytzam aggreditur, Contopaganum vero et Saracenum comitem a Deuriotis ductos a tergo illum invadere iussit. quod cum inter eos convenisset, dum Gidus cum advcrsis hostibus pugnat, reliqui comites Camytzac aciem a tergo adorti atrocem ediderunt stragem. ille cum adversus omnes pugnare non posset, ubi suos effuse fugiontes vidit, et ipse eos secutus est. multi ibi Romani ceciderunt, in quibus Caras fuit, a pucro iam in numerum familiarium imperatoris receptus iisque adscriptus, et Scaliarius Turca,dux olim per Orientem illustris, postea ad imperatorem transfuga et sacrum baptisma adeptus. haec de Camytzae clade. Alyates autem cum aliis lectissimis viris Glabinitzae custodiendae praepositus in planitiem descen- DKovP. 13916. κατακουζηνὸν F; sic semper. 2Ο. εἶχεν F, εἶχε P. 21. οἶον FC, αὐτὸν P. dit : utrum pugnandi an loci explorandi cansa, deas noverit. cui forte illic obviam fiunt Galli viri fortes loricati qui statim bifatissimo riam divisi partim (quinquaginta hi numero fuerunt) vehementissimo a fronte impetu illum invaduut habenis omnino remissis, partim a tergo eum bine strepitu sequuntur. erat enim paluster is locus. quos Alyates a tergo appropinquantes non sentiens, sed cunctis viribus cum adversis hostibus pugnans quantum periculum immineret minime cognovit. illi enim a tergo aggressi vehementissime eum adoriuntur. occurrit Alyati comes quidam qui Contopaganus nominabatur eumque lancea transfixit. ita ut exanimis statim humi iaceret; caduntque et alii Romanorum non pauci. quo imperator audito Cantacuzenum arcessivit, quem ad exequendas res militares acerrimum noverat. ille eo tempore, quo ad imperatorem ilico proficisci iussus est, Laodiceae erat. cum vero nullam pateretur dilationem bellum cum Boemundo, enm cum magno exercitu contra hostes ire iubet simulque castris egressus eum tamquam rosequitur ad proelia eum incitans. tum in clisura, quam indi- B V. 310MoC 1. πολλοῖς FC, παλλοῖς P. 2. στρατηγικοῖς F, στρατιωτικοῖς P. 3. γλαβινίηζαν F, Γλαβηνίτζαν P. 4. ἀνέστρεψεν C. 5 sq. ἐν τῷ ἀπέρχεσθαι πολιχνίῳ τινὶ F, πολιχνίῳ τινὶ ἐν τῷ ἀπέρχεσθαι P. 9. ἐνεπίπρων F, ἐνέπιπρον P. 12. ὡς πρὸς F, πρὸς om. P. μώλου C. 14. ὡς ὁ F, ὡς om. P. ἐδήλωσεν F, ἐδήλωσε P. 16. πόρρω που F, ποῤῥωθεν P. 17. ἔλεγον] ἔλευσιν C. 20. ἀπέτρεχεν F, ἔτρεχεν P. genae Petram appellant, aliquantisper moratus, ubi multis cum meditationibus strategicigque consiliis eum instruxit quaeque utilia erant ei praecepit, plenum eximiae spei Glabinitzam eum dimisit, ipse Diabolin rediit. profectus autem Cantacuzenus, cum castello cuidam propius accessisset , quod Myli dicitur , variis coufestim opcribus paratis id oppugnavit. Romani audacter muros aggrediuntur: pars ignibus illatis portas concremant, pars in moenia insilientes propugnacula cito invadunt. his animadversis, qui trans Busen quod vocatur flumen stationem habebant Galli, ad Myli castellum fcstinabant. quos ubi viderunt Cantacuzeni exploratores, homines, ut dictum est, barbari, sine ordine ad eum recurrunt nec tamen submissa voce, quid vidissent, nuntiant, sed instare Gallorum adventum procul conclamant. quo quidem audito milites, quamquam muros iam transcenderaut et portas combusserant habebantquo iam in manibus arcem, perterriti ad suum quisque equum currunt. ac tantus terror tantaque erat animorum perturbatio, ut alius equum alius conscende- D Ρ. 392B 1. σηχυθέντες F, συνθέντες P. θάτερος F, ἁτέρος sic P. 2. ἵππου F, ἵππον P. ἐπέβαινε F, ἐπέβανεν P. 7. ἐχθροῖς F, ἐναντίοις P. 8. οἵτως F, οὕπως F. 15, συγχρησαμενοι P, correxi. 16. ἐπήξατο F, ἐπήξαντο P. ret. strenue quidem repugnabat Cantacuzenus ac saepe perculsis istie equo occurrebat "Estote viri" clamans verba poetae "et fortis mementote pugnae". sed cum irrita omnia essent, placide eos e pavora recipiens "Cur" inquit "machinas nostras hosti relinquamus in nosmet ipsos adhibendas? agite ignem eis iniciamus, quo facto compositi gradum referamus." statim impigre milites imperata faciunt neque suas solum machinas, sed naves quoque ad flumen Busen collocatas incendunt, ne facile Galli traicere possent. tum ipse sensim pedem referens planitiem occupat, quae ad dextram Charzane, quod appellatur, flumine, ad laevam pahistri atque uliginoso terminabatur loco. utraque re ad se muniendum usus castra ibi posuit. Galli autem, quos memoravi, simul atque ad ripas fluvii provecti naves iam incensas repererunt, spe frustrata minime alacres revertebantur. verum Boëmundi frater Gidus auditis ex illis quae evenissent itinere rantato fortissimos quosque milites ex exercitu delectos adversus Hierichuntem et Canina dimisit. qui ubi ad saltus ve-

C V. 3l1 D2. ἔστησεν C. 3. ξυμβαλόντες om. C. 4. ἐν addidi. ἐντύχοι F, ἔτυχεν P. 5. πεδιάσι F, πεδιάδι P. 9. ἐγνώκεσαν P, ἐγνώκεισαν P. ἀνεβάλοντο F, ἀνεβάλλοντο P. 12. δὲ τοῦ F, τοῦ om. P. 15. ῾Ρωσμίκης] infra (205, 7) ῾Ρωμίσκην. 17. ἐπισπᾶσθαι F, ἐπισπάσασθαι P. niunt Michaeli Cecaumeno ab imperatore ut tueretur traditos, adiuvante loci natura confidenter adgressi illos profligant. Gallo enim militi, cum hostes in arto deprehendit, nulla vi resisti potest: idem in aequo campo facile superatur.

Hoc successu elati iterum ad Cantacuzenum recurrunt; sed ubi loco, ubi Cantacuzenum castra posuisse antea diximus, se minime adiuvari cognoverunt animo deiecti pugnam distulerunt. at ille eorum adventus haud ignarus omnem per totam noctem exercitum trans fluvium traiecit. quo facto ante lucem ipse loricatus armatum totum educit exercitum et medium obtinet in acie locum in prima fronte locatus : Turcae laevum, Rosmices Alanus cum popularibus dextrum cornu tenebant. praemisit autem contra Gallos Scythas, quibus mandat ut Gallos procul telis elicerent modo crebro lacientes, modo pedem referentes rursusque procedentes. qui quidem alacres abierunt nec tamen quidquam effecerunt, cum Galli clipeos clipeis admoventes nec acie usquam soluta lento gradu com- Ρ. 393B4. ἐπαμύνειν F, ἐπαμοίβειν P. προσέβαλον f, 8. δὲ scripsi: κὼ P. 18. Οὐβον C, Οὔβου Ρ. καὶ ἀδελφὸν P, καὶ om. FC: lacunam signavi; fortasse talia καὶ τὸν αὐτοῦ post Οὖβον interciderunt. 20. τὴν C, τὸν P. positi succederent. cum vero idoneum ad pugnam spatium utraque acies esset assecuta, Scythae vehementer Gallis equitibus contra ipsos currentibus missilia iacere iam non potuerunt, sed celeriter terga verterunt. quos defensuri Turcae procurrunt: sed ne hos quidem magni facientes Galli acrius instant. quos Cantacuzenus statim ac victos vidit, exusiocratorem Romiscen, qui cornu dextrum tenebat, eosque quibus praeerat Alanos manu promptissimos cum Gallis committere iussit. sed et hic recedere visus est, quamquam saevi instar leonis in illos furebat. superatum hunc quoque cum inteilegeret Cantacuzenus, forti ipse animo tamquam ex receptaculo prodieus in adversam Gallorum aciem erumpit divisoque in multas parles exercitu Gallos plane fusos oppidulum usque quod Myli dicitur insecutus eat cum multis et inferioris dignitatis et nobilioribus occisis, tum captis nonnullis e numero comitum illustriura. in quibus erant Ubus et frater eius, qui Richardus nominabatur, atque Contopagauus. quo facto victor rediit. quam quidem victoriam ut manifestius imperatori nuntiaret, multorum Gallorum capita hastis CDP. 394V. 3213. λύχνων F, λίχνων P. 4. ἀπορρέοντος F. ἀπορέοντος P, ὑπορέοντος C. 10. τ’ A, τε P. 12. πάντοθεν F, παντα- χόθεν P. 22. μᾶλλον . . . (p. 208, 20) οὐδαμῶς om. C. infixa captorumque nobiliores Ubum et Contopaganum qui appellabatur confestim ei misit. huc usque in narratione progressa, dum ad lucernam stilum duco, sensi obrepere mihi somnum taedio orationis parum concinnae. quando enim mentionis barbaricorum nominum inserendae atque tot tamque variarum rcrum narrandarum nocessitas instat, liistoriae corpus perpetuitasque orationis articulatim dissecari videntur. nec mihi succensebunt aequi lectores. Boëmundus vero pugnandi cupidissimus, cum in angustias se compulsum neque a mari solum terraque exclusum, sed etiam necessariis omnibus rebus egentem videret, undique pressus idoneam manum urbes cunctas circa Aulonem Hierichunteni Cauina sitas depraedatum emisit. nec segnis erat Cantacuzenus nec eum dulcis, ut ait poeta, somnus tenebat, verum alacri animo Beroiten sat niagnis instructum copiis con- tra Gallos dimisit. qui ex primo congressu victor discedens succensis in reditu tamquam victoriae corollario navibus Boëmundi rediit. autem atrox tyrannus audita eorum, qui missi erant, clade, quasi neminem e suo exercitu amisisset, animum nihil demisit, quin immo ΒC5. F, σκοπὸς P. ferocior apparens fortissimos pedites equitesque sex millia elegit et in Cantacuzenum misit, confidens fore ut Romanorum exercitum una cum ipso Cantacuzeno primo impetu caperent. at ille per exploratores, quos semper ad Gallorum copias observandas habebat, de istorum adventu certior factus nocte cum semet ipsum tum milites armavit vehementer ut illi primo mane in sc irruerent. verum Gallis valde defatigtis ad Busae amnis ripas pauhilum acquiesceutibus ipse, ubi ridere dies coepit, invadens illos acriterque urgens multos vivos cepit, plures caedit; reliqui autem fugientes, quod aiunt, lupum occurrunt leoni, fluminis videlicet vorticibus hauriuntur. omnibus igitur comitibus ad imperatorem missis Timorum se confert, qui quidem locus pahister est et aditu difficilis. hic ad septinium diem moratus speculatores multos in varias partes dimisit, qui Hoemundi res obscrvarent et inde sibi nuntium referrent, ut de Boëmundi rebus certior factus eas perspiceret. occurrunt hi forte Gallis centum pontem e ratibus conficientibus, ut flumine traiecto oppidulum in adversa ripa situm DP. 395

Β1. πολίχνιον F. πολύχνιον P. 2. ζωγροῦσι F, ζωγροῦς P. 4. εὔρην ἑ, correxi. 14. λοιποὺς] τοιούτους A. 15. lacunam signavi. 16. οὔπω δὲ Α. 20. δηχθεὶς F (corr. m. 1.) 22. τὰ scripsi: τὸν P, καθ’ F, κατ’ P. occuparent. in quos subito irruentes omnes paene vivos capiunt ipsumque inter eos Boëmundi patruelem, qui in decem pedum porrectus latus erat ut alter Hercules; fuitque novum sane spectaculum, magnum illum ac vere monstruosum gigantem a pygmaeo correptum videre Scythula. cum igitur Cantacuzenus captivos hos mitteret, lepide praecepit, ut monstrum illud vinculis astrictum pygmaeus Scytha ad imperatorem duceret. imperator, ubi captivos istos adesse rescivit, in regium solium ascendens eos introduci iubet, intratque etiam Scytha vinctum illum immanis corporis Gallum inducens, cuius ne femur quidem attingebat. quae res magnum omnium risum concitavit. tum in custodiam reliqui comites dati sunt: **.

Necdum imperator de rebns a Cautacuzeno feliciter gestis subrisorat, cum alter calamitosus adfertur nuntius, infandam Romanarum cohortium, quae cum Camytze ac Gabasila fuerant, caedem indicans. neque tamen imperator auimum despondit, quamquam perculsus erat maxime et afflictus, ita ut ingemisceret iis, qui ceciderant, quin etiam lacrimas interdum ob unumquemque funderet: sed Coustautiuum V. 313CD1. Ῥωμαίων C. 3. τὰ τέμπη F, τὴν τέμπην P. 9. τοῦ μοῦ P, correxi. 12. τοῖς F, τῆς P. πορφυρογεννήτου F, Πορφυρογενήτου P. 13. τῷ μῷ P, correxi. 14. ἐξέπεμψεν F, ἐξέπεμψε P. 16. φυλακὰς τῆς F, τῆς φυλάκὰς Ρ. 21. περὶ F. Gabram virum bellicosum et quasi ignivomum in hostes, arcessitum Petrulam, quam vocant, dimisit exploraturum, unde penetmntes in angustias Galli caedis tantae auctores fuissent, iisque in posterum iter praeclusurum. Gabra autem id aegre ferente, cum mandato ὢ· premeretur (habebat enim homo nimiam sui opinionem magnaque moliri cupiebat), statim ad id negotii Marianum Maurocatacalo- nem Caesaris mei sororium. pugnandi cupiditatem suam qui multis egregiis factis iam probaverat, in eius locum substituit. quem sibi carissimum imperator cum mille misit viris fortissimis. quibus etiam multos addidit de familia porphyrogeniti meique Caesaris, pugnandi qui cupidissimi erant. sed ne hic quidem ad eundum promptus fuit; quin etiam deliberabundus in suum se tabernaculum recepit. circa medias vero noctis vigilias Lantulphi litterae, qui tum erat apud Isaaciura Contostephanum classis praefectum, adferuntur, quibus graviter Contostephani Isaacius eiusque frater Stephanus Euphorbenusque incusabantur, quippe qui neglecta Longibardiae freti custodia animi relaxandi causa in continentem terram interdum exirent. P. 396Β17. F. 18. ἐκεῖθεν οἱ F, ἐκεῖθεν om. Ρ. 19. * τὸν F, 20. διορθώσοιτο F, διορθώσατο P. 21. ἀνέπεισεν F, ἀνέπεισε Ρ. 22. ἐπιχειρήσας F, ἐπιχειρίσας P. inerant in iis haec: “quamvis tu, imperator, excursiones Gallorum ac populationes pulatioues omni vi omnique studio praepedire volueris, socordia tamen eorum, quiVjus Longibardiae freti custodia mandata erat, factum est, ut naves ad Boëmundum traicientes cum rebus omnibus necessariis minime turbentur. qui enim paullo ante e Longibardia ad Boëmundum pervecti sunt, idoneum sibi ventum expectaverant. nam cum austri late spirantes in Illyricum e Longibardia navigantibus prosperi peri sint, boreae autem adversi, plenis velis in IUyricum pervecti navigationem feliciter confecerunt. austro vero acerrimo ad Dyrrachium appellere non permissi litus Dyrrachii praetervecti ad Aulonem proficisci coacti sunt, ubi naves onerarias capacissimas constituerunt, ut equestres ac pedestres copias magnas cum omnis generis commea- tibus Boëmundo adferrent. deinde multos mercatus largius illinc importarent.” at imperator ira elatus in Isaacium invectus est; cumque simul minaretur, nisi prudenter rem gereret, ad vigilandum quidem intentius eum excitavit, sed minime Contostephano res ex animo cessit. nam semel iterumque Gallos CV. 314D 2. μέσου F. 9. ὅπη F, ὅπου P. προσήκει F, προσήκοι P. 15. ὅπη F, ὅποι P. 16. τύχοι F, τύχῃ P. 17. ανέρρωσε F, ἀνέρωσέ P. inde in Illyricum transeuntes arcere conatas id quod petebat non assecutus est. medium enim fretum tenens, cum Gallos vento adiutos plenis velis et ingenti impetu navigantes videret, contra Gallos ventumque proris adversum simul pugnaro non potuit, quoniam ne Hercules quidem, ut aiunt, contra duos. vi igitur tempestatis coactus recessit. quibus compertis imperator dentibug frendebat intellegensque haud apta in statione a Contostephano Komanam classem esse constitutam eamque ob causam austrum, qui prosperam Gallis navigationem praeberet, ei adversum esse, tabulam Longibardicae Illyricaeque orae, in qua utriusque portus notati erant, Contostephano permisit litteris admouens, et quibus in locis ad ancoras naves eum deligare oporteret et unde ventum nanctus secundum in traicientes Gallos incurrere possot, rursusque animum Contostephani erexit atque ut rem aggrederetur persuasit; viribusque collectis Isaacius ad locum imperatoris consilio delectiim naves applicavit. observato deinde opportuno tempore, quo Longibardi in Illyricum cum magno commeatu vehebantur, secundo vento in eos incnrrens naves- P. 397

Β1. F, ἐπιπεσόντος P. 7. μαυροκατακαλὼν F, μαυροκατακαζὼν Α, Μαυροκατακαλὸν P. 17. Δίαβολιν F, Δεάβολιν P. ἀπεῖργε Possinus in mg.: ἀπῆγχε FP. que in medio freto excipiens piraticas quasdam iuceudit, plures cum classiariis submersit. at imperator, antequam haec audiisset, quia Lantulphi ipsiusque ducis Dyrracheni litterae altius in animo insidebant, mutato repente cousilio arcessituui, quem iam commemoravimus, Mariauum Maurocatacalouem classis ducem creavit Petrula alii mandata. ille igitur cito profectus deprehensas feliciter piraticas onerariasque e Longibardia ad Boëmundum naves variis commeatibus refertas cepit omnes vigilque deinde custos maris, quod inter Longibardiam est ac fretum IIIyricum, omne prorsus Gallis cum Dyrrachio commercium interclusit.

Imperator autem Diaboli cousidens in collibus ante claustra sitis, cum eos qui ad Boëmundum transfugere cuperent, arcebat, nivium instar nuntios ad duces misit clisuras custodientes, unumquemque docens, quot in carapum Dyrrachenum contra ëmundum essent mittendi quaque forma in occasioue pugnae acies instrui oporteret. plerumque subito eos equitatu irruere iussit indeque celeriter CV. 315D Ρ. 3984. τὰ F, τὰς P. 18, ὀμφαλῷ F, ὀφθαλμῷ P. 20. παλινδρομήσειε F, παλινδρομήσειεν P. 21. ὢν F, ὢν P. graduin referre atque iterum hoc iterumque facicntes sagittis dumtaxat pugnare. a tergo vero his praesto esse hastatos volebat lento gradu subsequentes, ut si vehementius sagittarii ad novissimum agmen reicerentur, ab hoc excipi possent simulque ut, si qui Galli ipsis occurrisscnt, eos ferirent. largam iis distribuit telorum copiam, quibus ne parcerent magnopere exhortatus est utque in equos potius quam in ipsos Gallos iacularentur. sciebat enim, telis in thoraces ac ferreas tunicas coniectis illos aut vix aut omnino non posse vulnerari, frustra vero tela mittere plane amens ei videbatur. armatura enim Gallorum lorica est ferrea anulis conserta et ferramentum tam bono ferro fabricatum, ut et tela reiciat et militis corpus tueatur. accedit ad hoc muniraentum scutum, non illud quidem rotundum, sed latiore ab imo ambitu in acutius fastigium desinens, cuius iuterior pars pauUihim excavata est, exterior levigata et resplendens aeneo umbone fulgurat. itaque Scythicum licet aut Persicum tehim vel immanibus lacertis intortum inde ad iaculatorero ipsum repulsum resilit. quare imperator et Gallicae armaturae et nostrae B C2. καταπερᾶν Elbcrlingius : καταπεροῦν P. 5. διατερήνειε ἑ F, διατετρήνεις P. 9. πάλαι F, πάλιν P. 14. θαλάσσης F, θαλάττης P. 16. καὶ συμπαρῆν F, καὶ om. P. 17. ἐκεῖωνω F. 20. ὅπως C, ὅπερ P. iaculationis gnarus imperabat, ut hominibus neglcctis equos potius peterent iaculisque figerent, quippe cum illi equis dciecti facile caperentur. Gallus enim equo impositus omnino superari uon potest, quin etiam Babylonios muros perrumpet: simul autem de equo descendit, volentibus ludus est. cumque perversitatem hominum ipsum comitantium bene nosset, claustra excedere noluit, quamquam, id quod sacpius mihi olim confirmavit, maxime cupiebat proelii fortunam cum Boëmundo experiri. erat enim omni gladio ut ita dicam acrior, summa constantia ac plane inperterritus, sed quae ipsi acciderant quaeque vehementer eius animum cruciabant, ab incepto tunc quidem desistere eum coegerunt. interim Boëmimdus terra marique inclusus est. sedebat enim imperator quasi spectator eorum, quae in Illyrici planitie gerebantur, totoque animo et consilio pugnantibus suis aderat, ita ut et omnium sudorum laborumque eorum particeps esset (immo plures eum pertulisse dixeris) et duces, qui montium vertices claustraque tenebant, ad proelia pugnasque adhortaretur et, quomodo Galli invadendi essent, instrueret. iam Marianus, qui omnes tum vias freti, quod Longibardiae atque Illyrico interia- DP. 399V. 316 B18. δεξάμενος Α. 19. τοῦ λιμοῦ P, τοῦ om. F. 22. δὲ καὶ Α. cet, custodiebat, omnes inde in Ιllyricum traiecturos prohibuit atque eflecit, ut nec navi trinis instructae velis nec vastae onerariae nec denique myoparoni duorum remorum transfretare ad Boëmundum dum modo liceret, is igitur deficientibus maritimis commeatibus, cum a terra iam undique se premi bellumque prudeniissme geri conspiceret (si qui enim pabulandi aut aliarum rerum afferendarum causa castris exirent vel ad potum equos educerent, Romani in eos invadentes plurimos eorum trucidabant, ita ut paene consumeretur illius exerctus), missis ad Alexium Dyrrachii ducem legatis de pace agere coepit. Gulielmus vero Clarelas, vir praecellens inter Boëmundi comites, cum universum Gallorum exercitum et fame et morbo terribili divinitus immisso laborantem, saluti suae consulens cum quinquaginta equitibus ad imperatorem transfugit. quem benigne exceptum iroperator, ubi Boëmundi rerum clademque exercitus fame pressi audivit quantisque ille esset in angustiis, multis beneficiis donisque cumulatum ipsa nobilissimi dignitate ornavit. cumque ex Alexii litteris cognovisset, Boëmundum πρὸς αὐτὸν διαxCBD P. 4003. ὑπὸ F, ἀπὸ P. 9. ἄνωθεν F, ἄνω P. 20. ἐπεχείρησας F, ἐπεχείρισας P. 22. sq. οὔθ᾿ ὑπὲρ . . . θελήματος om. C. legatos misisse, qui pacem peterent, reputans nefarios istos domi insidiatores pericnlum semper aliqviod moliri cogitansque, quoties contra se coniuraverint et a familiaribus magis quam ab exteris hostibus se petitum esse, nec utraque manu ampliiis cnm utroqne hoste pngnandum ratns necessitate, quod ainnt, in studium versa optimum dnxit, Boëmnndi precibns minime reiectis cum Gallis pacem inire atque ob causas supra relatas qnominus longius progrederetur desistere. quare ipsc quidem ibi, ubi erat, remansit utrique resistens parti, littcris antcm ad Dyrrachii ducem redditis responderi Boëmundo inbet hunc fere in modum : "nosti omnino, quoties deceptus sim tuis credens et iuramcntis et verbis. nec nisi divina evangelii lex Christianis praeciperet, ut cuncta sibi mutuo ignoscerent, faciles nunc sermonibus tuis aures praeberem. sed qnia falli melius est, qnam deum offondere divinasque leges migrare, non repudio preces tuas. qnodsi igitnr revera pacem et ipse desideras perversam quam suscepisti et temerariam rem detestatus neqne amplius Christianorum sanguine non patriae vestrae nec Christiano-

Β CV. 3173. ἐς F. εἰς P. 5. πρὸς τὴν F, τὴν om. P. 14. ἐθνῶν C. 18. γλώττης F, γνώμης P. rum, sed tuae solius libidinis causa effuso laetaris, age, cum haud magnum spatium inter uos intersit, ipse huc veniascum quotcumque placebit comitibus. ac sive consentientes res inter nos componemus sive id non faciemus, incolumis tamen, ut dictum est, in tua te castra recipies.”

Quibus auditis Boëmundus obsides petiit ex numero ilhistrium, qui liberi in suis ipsius castris in custodia tenerentur snorum comitum, dum ipse rediissct. alioquin enim umquam se ad imperatorem venturum negavit. quapropter hic vocatos ad se Marinum Ncapolitanum et Rogerium Francum, fortitudinis gloria praeclarum, prudentes viros etLatinorum morum peritissimos, praeterea Constantinum Euphorbenum et manu et consilio promptissimum, qui omnia sibi ab imperatore imperata feliciter semper fecerat, et Adralestum queudam linguae Gallicae peritum ad Boëmundum dato illis negotio, omni ratione ut eum adirent eique persuaderent, ut ad imperatorem sese sponte conferret et ea quae vellet ab eoque peteret enuntiaret : nam ea, modo commoda essent imperatori, haud DP. 4016. scripsi: ἀπαγγείλοιεν F, ἀπαγγέλοιεν P. 7. ὑπήντησεν F, ἀπήντησεν P. 9. φησὶ F, φησὶν P. 18. τὴν πόλιν FC, πόλιν om. P, 22. πρὸς τὴν F, τὴν om. P. dubie eum assecuturum, sin minus, incolumcm in sua ipsius castra rediturum. quod ubi cum illis imperator communicavit, eos dimisit. illi vero viam ad Boëmundum ferentem inierunt. hic venire ad eos certior factus ac veritus, ne cognitam exercitus miseriam imperatori renuntiarent, equo conscenso obviam iis longe a castris factus est. qui imperatoris ad eum verba hunc in modum tradiderunt: “minime imperator oblitum se esse dicit promissa iuramentaque quibus non tu solum, sed omnes etiam, qui tunc transiere eomites, vos ipsi obstrinxeritis. ac plane intellegis, minime tibi bene cessisse periuria.” haec ut audivit Boëmudus “Iam satis est” verborum; sed, si quid aliud mihi ab imperatore affertis, scire id cupiam”. cui legati “Haec tibi” saluti consulens imperator per nos denuntiat: scis utique, te nec Dyrrachium, etsi multa tuleris, occupare potuisse nec tibi tuorumve cuipiam commodum ullum paravisse. nisi igitur summum et tuum et tui exercitus vis exitium moliri, accedas ad maiestatem meam et ΒC3. F, οὐ P. ἐκπέμψω F, πέμψω P. 5. διασωθήσονται F, δισωθήσονται P, διασωθήσεται C. 10. αἰτῶ F, αὐτῷ P. ἀφ’ F, παρ’ P. 17. οἱαντιναοῦν C. 19. σχόντα F, ἔχοντα P, ἔχοντα C. quidquid cupis exponas auditurus quid mihi videatur. ac si unum uterque sentit probatque, deo gratias ; sin minus, incolumem te in castra tua remittam. tuorum vero quicumque ad sanc