The following text is encoded in accordance with EpiDoc standards and with the CTS/CITE Architecture.
Quomodo sit agendum cum Manichaeis, qui confitentur prauitatem
huius nefandi erroris.
Cum anathemauerint eandem haeresim per hanc formam infra
scriptam libellumque dederit unusquisque eorum confessionis et
paenitentiae suae atque, anathematis eis petens in ecclesia uel
catechumeni uel paenitentis locum, si libellus eius episcopo placuerit
eumque acceptauerit, det ei epistulam cum die et consule, ut nullam
de superiore tempore molestiam uel de publicis legibus uel
de disciplina ecclesiastica patiatur. et post ipsum diem si aliquibus
indiciis Manichaeus adparuerit, sentiat iustitiae seueritatem, quae
talibus adhibenda est: id est, ut ab eius consortio uel amicitia
uel quacumque societate christiani se abstineant secundum apostolicam
disciplinam. commendentur autem religiosis catholicis uicinis
uel cohabitatoribus suis, siue clericis siue laicis, per quorum
erga se curam frequentent audientiam sermonis dei et quorum
testimonio possint innotescere; nec facile admittantur ad baptismum,
si catechumeni sint, nec ad reconciliationem, si paenitentiae locum
Manicheis qui confitentur prauitatem huius nefandi erroris fol. 146b C1
fol. 88 L; incipit c
sub qua cautela manichei si conuersi fuerint suscipi tebeant fol.
355b S; cõmonitioru
cum manicheis qui conuertuntur et quos penitet huius nefandi
(nefandissimi D) erroris fol. 54* P fol. 112x T fol. D 5 Cum manichei
qui confitentur et quos penitet huius nefandissimi erroris anathematizauerint
sqq. S anathematizauorint PS heresim D heresem LC1
post haeresim
acceperint, nisi periculo mortis urguente, uel si eos aliquanto
tempore probatos esse cognouerit episcopus per eorum testimonium,
quibus fuerint commendati.
Forma ergo, secundum quam debent hanc haeresim qui corriguntur
anathemare, haec est.
Qui credit esse duas naturae diuersis principiis existentes,
unam bonam. quod est deus, alteram malam, quam non creauit
deus, (habentem principes suos et mala sua, quae non creauit
deus), anathema sit.
Qui credit duas naturas bellum inter se gessisse et partem
naturae dei in eodem bello principibus tenebrarum et omnibus
generibus ad malam naturam pertinentibus fuisse permixtam ab
eis teneri conligatam, obpressam, inquinatam, per quod et credi
facit dei naturam esse mutabilem et coinquinabilem, anathema sit.
Qui credit partem dei ligatam et inquinatam teneri in daemonibus
et in omnibus animalibus fruticumque generibus et per
escas Manichaeorum electorum solui atque purgari, ut credatur
pars dei polluta teneri in cucumeribus et melonibus et radicibus
et porris et quibuscumque uilissimis herbulis, et ei subueniri, cum
ab electis Manichaeorum ista comeduntur, anathema sit.
Qui credit hominem primum, qui est appellatus Adam, non
a deo factum, sed a principibus tenebrarum genitum, at pars dei,
quae in eorum membris captiua tenebatur, copiosius et abundantius
in terra teneatur, et isto modo creatum, cum masculi et
feminae principes tenebrarum concubuissent et fetus suos maiori
principi tenebrarum dedissent t, et ille omnes comedisset et cum
sua coniuge concubuisset atque ita ex illa Adam generasset, ligans
in illo magnam partem dei, quae ligata fuerat in omnibus fetibus
principum tenebrarum. quos ei manducandos dederunt, anathema sit.
Qui credit principes tenebrarum ligatos esse in caelo habentes
in se conligatam in angustiis atque angoribus uitalem substantiam,
hoc est partem dei, et eo modo liberari de membris eorum, cum
SPT urgente SPTDC2eosj ques 8 4 heresem C1 L
5 anathomatizare SPD 6 duas esse DPS 8 habentem—deus om. Cb
12 generibus] geutibus JJPS 13 teneri] tenebris S conligatam C1
colhgat.am PDS oppreasam CSDP per quodj qaod ST 14 oaturarn
dei S 15 daemonibus] holeribus CL2 16 fru ticumque (c er.) P
fructuumque S et] ut S 17 utom. 8 18 teneri om. S cuccumeribus
LC1 radiculis SPTD 19 quibosque SPT herbis S aeis ST
22 tenebrorum ClL pars (S S.l a m. 1) C 23 copiosius (i ante u
h, I a m. 1) C: copiosius—teneatur in mg. Lhabundantias SPTD
24 teneretur DSPT 25 faemine C faaus C foetus L 26 et cum—
concubuis*et om. CL 27 illa] ea D 28 faaibus C 29 els 8 30 babentes—in
om. S
est solem et lunam, uirtutes suas transfigurat in feminas pulchras,
quas obponat concupiscendas masculis principibus tenebrarum, et
in masculos pulchros. quos obponit concupiscendos feminis princ\'pibus
tenebrarum, ut per ipsam concupiscentiam soluatur ex eis
uitalis substantia id est pars dei. et ex eorum membris liberata
purgetur, anathema sit.
Qui credit partem dei, quae de commixtione gentis tunebrarum
non potuerit liberari atque purgari. damnari et in aeternum
adfigi horribili globo, in quo globo includitur gens tenebrarum,
anathema sit
Qui credit legem, quae data est per Moysen, non esse ab
uno et uero deo datam dec spiritu boni dei et ueri locutos prophetas,
qui fuerunt in populo Israhel et in canone diuinarum
scripturarum habentur apud catholicam ecclesiam. anathema sit.
Qui credit non habuisse ueram carnem filium dei, dominum
nostrum Iesum Christum, neque natum esse de Maria uirgine neque
ueram mortem fuisse perpessum et a mortuis resurrexisse, sed
tantummodo spiritum fuisse sine carne, sic autem adparere uoluisse.
ut et caro putaretur, quae non erat, atque hoc modo contradicit
euangelio, ubi legitur domino ipso dicente: uidete manus meas
et pedes meos : palpate et uidete, quia spiritus ossa et
carnem non habet, sicut me uidetis habere: qui ergo sic
confitetur deum ut uerum et integrum etiam hominem neget, anathema
sit.
Qui credit Manen siue Manichaeum, qui supra scripta omnia,
quae anathemate et damnatione sunt digna. praedicauit et docuit,
spiritum sanctum habuisse paracletum, cum ea omnia docere non
potuerit spiritus ueritatis. sed spiritus falsitatis, anathema sit.
Et praecipue ipse Manes siue Manichaeus, qui omnes supra
L qui diuersoria (di s. l. a. m. 1) C 2 uirtutes
suas om Ch pulcras S 3 et -tenebrarum om. S 4 quas C1 L
5 his S 9 dampnari
Item forma epistulae, quam dat episcopus conuersis, ista est.
Quoniam te Manichaeorum auditorem to paenitet fuisse, sicut
ipse confessus es, anathema dicens blasphemiis et inpiissimae atque
inmundissimae haeresi eorum. ex qua te nonnisi fides catholica
saluum fecit : habebis hanc epistulam aduersus eos, qui tibi temporis
praeteriti errorem, quantum ad istam nefariam pertinet sectam,
obiciendum putauerint, quae scripta est die illo et consule illo.
Electis uero eorum, qui se conuerti dicunt ad catholicam fidem,
etiamsi et ipsi secundum superiorem formam eandem haeresim
anathemauerint, non facile dandae sunt litterae, sed cum dei seruis
esse debebunt, sine clericis siue laicis in monasterio uel xenodochio,
donec adpareat penitus ipsa superstitione caruisse. et
tunc uel baptizentur, si non fuerint baptizati, uel reconcilientur,
si paenitentiae locum acceperint. nec acceptis cito litteris loca
mutent et per eandem scriptam incautis in se quaerendi sunt, si
quos nouerunt, ut et ipsi sanari possint et sic suscipiantur.
S post sacrilegas add. damnabilesque in ST ac damnabiles
in DP 3 et om. CL rnendatiiloquorum L mendacii loquiorum
(i in loquiorum s. 1. a m. 1) C4 forjnae L forme C epistolae SPT
pro quam—cst