The following text is encoded in accordance with EpiDoc standards and with the CTS/CITE Architecture.
I. De uno deo.
II. De distinctione personarum patris et filii et spiritus
sancti.
III. De spiritu sancto.
IIII. De dilectione domini.
V. De conuersione et contemptu saeculi.
VI. De timore domini.
VII. De bono pacis et caritatis.
VIII. Quod ubique sit dominus.
VIIII. Quod nouerit dominus occulta cordis.
X. Iuste iudicandum.
XI. Bene faciendum pauperi et non pignerandum.
S, INCIPIVNT CAPITVXA LIBRI SPECVLV
EPISC0PI L, INCIPIVXT CAPITVLA I* SPECVLVM DOMNI AVGVSTINI
IN HOC CORPORE CONTINETVR SPECVLVM STI AGVSTINI : TAM DE VETVS
QVAM DE NOVO TESTAMENTVM M, In hoc corpore continetur specfm 8.
ang, (capituZationem in calce positam exhibet cum inscriptione capitula
libri praecedentis) C, inscriptionem om. V, capitulationem om. a
5 distinctione M, distinctone V1, stinctione C 7 de spiritu sancto
quod cooperator sit patris et filii et quod unius cum I et filio spiritus
sanctus aubstantiae sit atque deitatis
MVLC μ contentu F1, temptu L 11 bona L 12 de eo
quod MVLCp ubiquQ S dominus] dš MVLCp. 13 de eo
quod MVLC μ 14 iustae SM, de iuste L 15 pignorandum V .
XII. Bene faciendam uiduae, orfano et aduenae.
XIII. Non retinendam mercedem mercennarii.
XV. Non ambulandum in dolo uel hypocrisi.
XVI. Non reddendum malum pro malo.
XVII.
XVIII. De cauenda seductione malorum.
XX. De honorandis parentibus.
.XXI. De filio superbo.
XXII. Non prodeesse thensauros iniquis.
XXIII. De paenitentia.
XXIIII. De elemosynis.
XXV. Semper orandum.
XXVI. De ira dei et iudicio uenturo.
XXVII. De resurrectione.
XXVIII. De tribulationibus et probatione iustorum.
XXVIIII. Quod non maneat dominus in his qui a praeceptis
eius
XXX. Non superandum seruum dei detractione malorum.
XXXI. Non detrahendum.
XXXII. De correptione.
XXXIII. De praeuaricatoribus.
XXXIIH. De superbia.
XXXV. De mansuetudine.
3 ledendu SVLC μ infizmo
MV1LC 4 hipocrisi 8, hypochrisi L, ypooriai C, hypocrisin
6 remittendum in fratri V μ 7 edoctione
C 8 uel ministris om. MVLC 9 patribus p 10 de
filiis superbis p 11 prodel. m. 1) S, prodesse VLC μ, prodessa
M m thesauros S, thesautos MVC μ, thesanro L 12 penitentia
VL, poenitentia C 18 aelemosiniB MC μ, elymosinis
(y ex e corr. pt. m.) V 15 et om. L iuditio M dei et]
de C 17 tribalatione MC 18 praeceptis] mandatis MVLC
19 eius om. p demar V, deuiauer C 22 de correptione et disciplina
p 28 preuaricatoribus (oribus in rasura) L 24 super-
• nia 8
XXXVI. De patientia.
XXXVII. De humilitate.
XL. Non
XLI. Non iurandum.
XLII. Non dicendum falsam testimonium.
XLIII. Non mentiendum.
XLIIII. De interdicta idolatriae.
XLV. Non fornicandum.
XLVI. De neglegentia sacerdotum.
XLVII. De sanctificatione sacerdotum.
XLVIII. De sanctificatione populi.
XLVIIII. De contentione uitanda.
L. De pseudoprophetis et haereticis uitandis uel
contentionibus legis..
LI. De continentia oris,
LII. Fugiendam ebrietatem.
LIII. Mulieris malitiam esse uitandam.
LIIII. Quod tonitrua, pluuiae, coruscationes, grandines,
pruinae, niues, uenti, fulgora et nubes a domino sint.
LV. Non lustrandum neque diuinandum.
LVI. De factura mundi et quod a deo ex nihilo facta
sint omnia.
LVU. Quod tenebrae a deo creatae sint.
L, sapientia μ 3 sapiente] sapientia Mai
4 ianenum] niuentiQ C 5 periendvm B 11 neclegentia M,
negHgentia VO 12 saeerdotmn] add. ael ministrantium deo et otdine
ecclesiastioe disoiplinae p 15 psendo prophetis ML hereticis
SMVLC de hereticia uitandis et pseudoprophetis p uel]
seu p uitandis uel contentionibus uitandis legis S uerba oel
contentionibus legis om. MVLC 18 aebrietate MC 19 maliciam
Y post uitandum sequitur rasura 10 litterarum in C
90 thonitrua MVp. choruscationes MVLC grando MVLC
21 prninae] pine M, om. p niues gelicidia μ fulgura MVC
22 neque diuinandum om. S 23 factura] figura V et quod
M nihilo factas sit mundus p 24 sant MVLC omnis S
25 sunt C
LVIII. De homicidio casuali.
LVIIII. Decimas et primitias frugum uel omnium rerum
praecepto legis ecclesiae dari oportere.
LX. Paruulos emendandos instanter.
LXI. Sanctorum conuersationi et tractatui adherendum.
LXIII. Quod negotiator mendacio carere non possit
LXIIII. Duplicia pondera non habenda.
LXV. Vota deo statim soluenda.
LXVI. Non
LXVII. Non accipiendum testimonium testis unius.
LXVIII. Non induendas uestes uiri a muliere neque mulieris
a uiro.
LXVUII. Non inputari peccatum parentum filiis neque filiorum
parentibus.
LXX. Nutriendos a parentibus in timore domini filios
et non prouocandos ad iram.
. LXXI. Seminandum ante iustitiam et postea metendos
fructus eius.
LXXII. In mortuo lacrimas producendas.
.LXXIII. Neminem . esse sine peccato.
LXXIIII. Non furandum.
LXXV. Non gloriandum in sapientia mundi.
LXXVI. Non ambiendos honores.
LXXVII. Quod qui hominem dei spernit dominum spernat.
add. non coniungendis proximis (sic) S 2 uel] et MV
LC S precepto L dare Y 4 paruulos emendandos instanter
MLC μ: instanter paraulos emendandos S em. inst. om. V 5 tractui
MVL μ et tractatui om. C 7 mendatio MVLC carere] eiui p
8 dupplicia SMC 9 deo] dno Lp. statim] celeri MI, celere V
L, celeriter M2C soluenda] solui opportere
MVLC 12 nequae S 14 in parentum S 16 nutriendus
S 17 verba et non prouocandos ad iram om.
ML ius I dam S, iusticia V 19 fructos M 20 producendas
(cendas in ras. al. m.) V 24 anbiendos S, ambi*endos V, amandos
om. p. dominum] deum MVLC μ spernat
MVLCfi: spernes S
LXXVIII. De oboedientia.
LXXVIIII. Pusillianimem non scandalizandum.
LXXX. De laude uirginum.
LXXXI. De concordia coniugali et habitu mulierum.
LXXXII. De sanctitate et opere uiduarum.
LXXXIII. Exemplo apostolico manibus laborandum.
LXXXIIII. Altiora scrutari non oportere.
LXXXV. De ieiunio.
LXXXVI. Hominem exemplo formicae uel apis sine pigritia
operari debere.
LXXXVII. Sine timore hominum mandata dei praedicanda.
LXXXVIII. De stulto.
LXXXVIIII. Iracundiam deponendam.
XC. Quod homo a deo factus huius genus uel natura
dicatur, cuius opus fuerit imitatus.
XCI. Sapienter respondendum uerbum interroganti.
XCII. De seruo fideli et commonitione dominorum.
XCIIII. Oboediendum in id quod iustum est regibus et
potestatibus saeculi.
XCV. Lumen itineris nostri in timore domini esse legem
dei.
XCVI. De morte iustorum.
XCVII. De morte iniquorum.
XCVIII. De auaritia.
SY 2 pnpQli animS S, paaillanimem MVLC μ
scandalizandum] add. sed potius consolandum p 4 abitu p 6 laborandomj
operandum MVLC 7 altiora] add. quam iubetur S oportere)
add. neque ire ad I ire ad hereticos p 9 formice eras. L, om.
C uerba apis eine pigritia et debere om. MV1LC (apis et debere
ex corr. add. in V) 10 debere] add. quae bona sunt p. 18 iracnndia
p deponenda Mp, deponenda ∗∗∗∗∗∗ V 14 deo] dno MV1LC
uel om. S, imitator М1L 16 interrogandun Ml,
interrogati C 17 fideli et prudente commonitione (itione in ras.
al. m.) L 19 obediendum Y, obedientiuC in id om. p
id om. M 20 saeculi om. MVLC \' 21 in timor! dni eras. M,
exp. V, om.
XCVIIII. De sacrificio spiritali.
C. Quod unusquisque suo
CI. Quod dominus in suo arbitrio reliquerit hominem
nec uelit quemquam perire.
CII. De tristitia delicti.
CIII.
quod in nouitate uitae ambulandum sit.
..CIIII. De substantia dei.
CV. Adsumenda arma spiritalia contra nequitias
spiritales.
CVI. Faciendum prius et sic docendum.
CVII. Non habendam spem in homine.
CVIII. Consolandos lugentes uel uisitaudos infirmos.
CVIIII. Non dicendum malum bonum neque bonum malum.
CX. Abstinendum deliciis.
CXI. Eripiendos positos in tribulationibus.
CXII. Vineam appellari hominem, populos uel gentes.
,CXIII. Quod sancti homines in similitudine nubium sint
uocati.
CXIIII. Quod homines arborum ferant imaginem.
CXV. Non murmurandum.
CXVI. Homines in similitudine stellarum necari.
CXVII. Homines malos canes uocari.
CXVIII. Quod domus uel templum homo ipse dicatur.
1 sacrifitio M 4 uellit M 5 delecti SV1 6 dimittuntur
S. dimlttantur peccata MVLC uerba et quod i. n. u. a. \'sit oa.
M1VLC 7 an I bulandum 8 sit ambulandum M2
. VLC μ 11 stc om. fi 12 homine YLC: hominem S
8 lugendos L 14 bonum malum neque malum bonum
MVLC 15 a deliciis L μ, delitiis C 16 tribulationibus] toeeessitate et
tristitla C 18 similitudine nubium] similitudinemouium
,S s∗int (i per rasuram ex u) S, sunt add. et
\'feni et ohmis auis et bestiarom M2 μ, imaginem ∗∗∗∗∗∗∗∗∗∗∗∗∗∗∗ Ml
21 non munnurandum (in rasura m. 1, sequitur rasura 6 litterari)
M 22 homines in similitudine ertell in rasura M similitudine
\' VLC \' \'uocanttir V 24 ipse dicatur] appelletur MV μ, apelletur
C, appellatur L.
CXVIIII.
CXX. Homines montes uel campos uocari.
CXXI. Quod spiritus inmundi мet uitia , montes, colles,
bestiae, aues, petrae, gentes, lapides, spinae nuncupentur.
CXXII. Quod non sit aequalis omnis sanctus deo.
CXXIII. Quod angelorum custodia muniamur.
CXXIID. Hominem
CXXV. Sanctos homines spiritali cibo uel poculo satiari.
CXXVI. Aquam et ignem populos uel uitia nuncupari
.CXXVII. Quod uocatus ad fidem retro redire non debeat.
CXXVIII. Quod diabolus angelus a deo fuerit factus et
postmodum transgressione mutatus sit.
CXXVIIII. De similitudine carni.
CXXX. Quod populi aquae dicantur.
CXXXI. De fontibus domini.
CXXXII. Quod aquae sunt super caelum.-
CXXXIII. De ebrietate et calice irarum.
CXXXIIII. Quod dominus deus hoc nomen habeat.
CXXXV. Hominem dei uocari terram deliciarum.
CXXXVI. De uolpibus.
CXXXVII. De hospitalitate.\'.
CXXXVIIII. Vxorem excepta causa adulterii non dimittendam.
CXL. De tabernaculo.
1 precinctum V 3 uentes S 4 inmudus MVLC μ 5 patre
V spine L noncupentur M, nuncupantur L 7 sanctus] spiritus
MVLCp 11 et S μ: uel MVLC vel populos MVLC noncupari
11, appellari μ .18 zabolus S fuerit a du
I mutantur S 16 et 18 aq; S 17 domini om.
18 sint V 19 ebritate S, aebrietate M calicę S
irae MYLC 20 dens om. V 21 hominum dl doce
aiter | ram dainarum S delitiarum MC 82 mlpibne MVLC μ,
add. in similitudine (-nem M2) hominum M2MVLC μ.
uel fingee om. V neoeupari M
CXLI. De pedibus lauandis.-
CXLII. Omnia in gloriam uel in nomine dei esse facienda.
CXLIII. De sancta uita samuhelis et pauli apostoli.
CXLIIII. Quod dominus fons uitae sit.
In deuteronomio: Audi, israhel, dominus deus tuus
deus unus est. et diliges dominum deum tuum ex toto corde
tuo et ex tota anima tua et ex tota uirtute tua. Item illic:
Dominus solus ducebat eos, et non erat cum eis deus
alienus. Item in euangelio secundum matthaeum:
Nemo bonus nisi unus deus. Item apostolus ad roma-
I. DE VNO DEO. In exodo
deus tuus deus unus est. et diliges dominum deum tuum.. In
deuteronomio
(
I. DE VNO DEO. In deuteronomio
dominus deus tuus deus unus est. et diliges dominum deum tuum.
Item ibi
(
Marc. 10, 18) MVLC μ dei] dni V μ esse om. V faciendo S
8 uita] uel S samuelis S . apostoli] add. quod non sint capti ***
∗∗∗∗∗∗∗ 4 sit] est MVLC, nuncupetur μ EXPLICIVNT CAPIun
TVLA • INCIPIT TEXTVM ML, EXPLICIT CAPITVLA IXCIPIT TEXTVS Vt EX-
PLIVNT CAPITVLA inscriptionem capitis om. MVL I. de
viro DEO I IN DEVTERO NOMIO I rubr. S 7 in deuteronomio om. M
VC israel V, isrl MC 8 deus] dns MLv, dns V diligis
M 9 anima ***** (anima ras.) S nirtate] mC, nita tua uirtute
F1 illic] in dentero nomium M1V1C, in deutero L 10 docebat
S, deducebat MVLC cum eo Lv 11 euuang S mattheum S, matheQ
M, marcum C 12 unus] solus L paulus apostolus MVLC
nos: o altitudo diuitiarum et sapientiae et scientiae dei!
quam inscrutabilia sunt iudicia eius et inuestigabiles uiae
ipsius! quia enim cognouit sensum domini? aut quis illi consiliarius
fuit? aut quis prior dedit ei et reddetur illi? quoniam
omnia ex ipso et per ipsum et in ipsum omnia. ipsi gloria
in saecula. Item ad corinthios: Scimus quia nihil est
idolum et quia nemo deus nisi unus. Item ad galatas:
Quid ergo est lex? factorum gratia posita est, donec
ueniret semen, cui repromissum erat dispositum per angelos
in manu mediatoris. mediator autem unius non est,
deus uero unus est. Item ad timotheum: Vnus enim
deus, et unus mediator dei et hominum, homo christus iesus,
qui dedit se ipsum redemptionem pro omnibus.
ad romanos cap. XXXVI:s o altitudo
Scimus quia nihil est idolum. Item ad galatas cap. XIII:
Quid ergo est lex factorum usque deus uero unus est. Item
ad timotheum cap. VI: Vnus enim deus et unus mediator.
ad romanos cap. XlIII:s o altitudo
saeculorum. Ad corinthios I cap. VIIII: Scimus quia nihil
est idolum usque deus nisi unus. Ad galatas cap. V: Quid
ergo est lex factorum usque deus uero unus est. Ad timotheum
I cap. III: Vnus enim deus usque semet ipsum pro
omnibus.
11 I Tim. 2, 5 et 6 . ante sapicntiae om. MLVCv 2 scratabilia Ml V iuditia
M 3 ipsius] eius SCv quis consiliarius eius MVLCv 4 dedit
illi Lv reddetur] retribuetur MLVCv illi] ei Lv quoniam ex (om.
omnia) MVLCv 5 in ipsum] in ipso sunt MVLCv honor & gloria
C 6 in saecula eaeculorum MVL C \' chorinthios M, add. prima
MVLC 7 ydolum C, add. in mundo MVLOv galathas SM
VL C 8 posita est] positae L 9 cui se promiserat dš dispositum
8, cui pmissuC 10 medi*atoris medi*ator (c ras.)
8 autem om. MVLC 11 nero] autem Sv thimotheQ V, add.
prima MLC 12 ds * unus M 18 semet ipsd reddemptioneV
aquae et sit diuidens inter aquam et aquam. et factum est
sic. et fecit deus firmamentum. Item illic: Et dixit deus:
faciamus hominem ad imaginem et similitudinem nostram.
et fecit deus hominem, ad imaginem -dei fecit eum. Item
illic: Qui effuderit sanguinem hominis, pro sanguine illius
fundetur anima hominis illius, quia ad imaginem dei feci
hominem. Item illic: Et dixit ei angelus domini: agar,
ancilla sarrae, unde uenis? et quo uadis? et dixit: a facie
dominae meae sarrae ego recedo. dixit autem ei angelus
domini : reuertere ad dominam tuam et humilia te sub manibus
eius. et dixit ei angelus domini: replens replebo semen tuum
II. DE DISTINCTIONE PATRIS ET FILII ET SPIRITVS SANCTI.
In genesi
fecit deus firmamentum. Item: Et dixit deus: faciamus hominem
ad imaginem et similitudinem I
sanguinem hominis. Item
H. DE DISTINCTIONE PERSONARVM PATRIS ET FILII ET SPIRI-
TVS
usque et fecit deus firmamentum. Item ibi: Et sit :
faciamus hominem ad imaginem usque ad imaginem dei creauit
illum. Item
ad imaginem quippe dei factos est homo. Item
Dixit ad eam angelus: agar, ancilla sarai, unde uenis? usque tu
16, 8-10. 11. 13 om. C 6 illic] in genesi (Iic etiam infra) MV
LC 9 effanderit 8 uerba qui effuderit usque ad homineim
item in geneai in marg. C 10 om. hominis Cv om. illius Y
quia] qui S fecit S 12 sa∗rae (r erasa) M, sarae C faciae
SL 13 sarre V, sarq C 14 renerre M humilia tej humiliare
MVLCv 15 domini om. C
et non numerabitur a multitudine w- quia exaudiuit demimus
humilitatem tuam - et
tu deus qui respexisti me. Item illic: Et ut sol
ortus est super terram et
pluit super sodomam et
a domino. item illic: Et dixit mihi angelus domini an
tibi labau fecerit: ego sum deus qui uisus sum tibi in loco
ei ubi unxisti mihi lapidem et uouisti mihi ibi
illic:
abraham, abraham.
inicias manum tuam super puerum neque facias illi quidquam:
nunc cum cognoui quia times dominum et non pepercisti filio
tuo dilectissimo propter me. Item illic: Et luctatus est
angelus
agar usque
in ras.): Vt sol ortus est super terram et lot intrauit in segor et
dominus pluit. Item cap. XXXVIII∗: Dixitque mihi angelus dei
usque uouisti (u prior in rasura) mihi ibi uotum. Item cap.\'
XXVII: Vocanit autem abraham angelus usque filio tuo unigenito. \'
Item cap. XLI w tasura
deus qui uidisti me. Item ibi cap. VII: Sol egressus est super
terram usque sulphur et ignem a domino de caelo. Item cap.
XXVI: Dixitque angelus dei in somnis ad me usque et uotum
uouisti mihi. Item cap. XVI: Et ecce angelus domini da caelo
clamauit dicens usque filio
XXVII: Et ecce uir luctabatur cum iacob usque mane usque et
11 et 12 14 Gen. 82, 24-30 (cf. ludic. 18, 18) Ct 2 humilitatemj uocd Cx dei] dñi MVLCv 8 sol-
(ex correctura m. 1 quae pro o antea a habuerat) 8 4 om
in L dominus] et dñs MVL, om. C 5 plouit 8 gomurri
M sulphur MVL, suphur C celo L 6 mihi om. VC
domini] di MLCv 7 quis ea C 8 uisus] infusus C 9 dei om.
C mihi om. Cu 12 initias MC nequq S facies L
I I
: quicquam MVLC 18 nc ego eni V quia] qm C 15 in om.
Lv
latitudo femoris iacob, cum luctaretur cum eo. et dixit ei:
dimitte me, ascendit enim oriens. et iacob dixit: non te
dimitto, nisi me benedixeris. dixit autem ei: quod nomen est
tibi? et ille dixit: iacob. dixit autem ei: non uocabitur nomen
tuum iacob, sed israhel erit nomen tuum: quia conualuisti
cum deo, et cum hominibus potens factus eris. interrogauit
eum iacob et dixit: indica mihi nomen tuum. et ille dixit:
ut quid interrogas nomen meum ? et ipsud est mirabile. et
benedixit eum ibi. et uocauit iacob nomen loci illius uisio
dei. uidi enim deum facie ad faciem, et salua facta est anima
mea. Item illic: Dixit autem deus ad
ascende in locum bethel et habita ibi et fac ibi altare deo,
qui uisus est tibi, cum recederes a facie esau fratris tui.
Item in numeris: Non erit labor in iacob neque uidebitur
dolor in israhel. dominus deus eius cum eo est, et illud
praeclarum principium cum ipso. Item in libro iudicum:
Factum est autem, cum adhuc esset gedeon in gofera patris
usque salua facta est anima mea. Item: Dixit autem deus ad
iacob usque cum recederes a facie fratris tui esau. Item in
numeris
clarum principium cum eo. In indicum
autem cum adhuc esset gedeon usque in uerticem maoc (moloc)
salua facta est anima mea. Item
deus ad iacob usque quando fugiebas (-bat) esau fratrem tuum
∗uuml ras.
in iacob usque uictoriae regis in illo. In indicum
Quum autem adhuc esset gedeon in ephra usque super quam
SC obstupuit VC 2 faemoris S 8 demitte
S oriens] aurora MVLCv 6 istrahel\' S, isrt MVC 7 cum
eo] eil M lV, in eQ M1, ei L, mecQ C factus om. init. lin. C
g mihi quod est nomen tuum MVLC uerba: et ille dixit ut quid usque
te m in libro sapientiae (p. 302, 15) om. V 9 ipsa C 10 iacob
om. ML C 11 deum] dSIm MLC faciae S 12 mi (s. lin.
m. 2) C 18 altarem S 14 fratris tui esau MLC 16 istrahel
eo] ipso MLC 17 ipso] eo MLC 18 gofera ML:
gufera S, cofera C
sui, fili hesdri, locutus est illi in nocte illa dominus dicens:
sume duos uitulos, unum pastum patris toi et alium septem
annorum et uade euertere aram bahal quam aedificauit pater
tuus et lucum qui est super ipsam excide, et aedificabis
altarium domino deo tuo qui
in ordinationem. Item illic: Et dixit manoe ad angelum
domini: quod tibi nomen est, ut cum uenerit uerbum tuum,
nomen meum?
XXXII: Verbo domini caeli firmati sunt et spiritu oris eius
omnis uirtus eorum. Item illic: Quoniam ipse dixit et facta
sunt, ipse mandauit et creata sunt Item in psalmo XLIIII:
Sedes tua deus in saeculum saeculi: uirga recta est, uirga
regni tui. dilexisti iustitiam et odisti iniquitatem: propterea
unxit te deus deus tuus oleum laetitiae prae consortibus tuis.
XIIII: Dixitque manoe ad angelum domini usque interroga nomen
meum et illud est mirabile. In psalmo XXXII,: Verbo domini
caeli firmati sunt. Item: Quoniam ipse dixit et facta sunt.
In XLLIIII: Sedes tua deus in seculum seculi. In CVIIII:
sacrificium anteposuisti. Item cap. VII: Dixitque manoe (manoe)
ad angelum domini usque quur quaeris nomen meum quod est
mirabile. In psalmo XXXII: Verbo domini caeli firmati sunt.
Item ibi: Quoniam ipse dixit et facta sunt. Item in
Sedes tua deus in saeculum saeculi usque prae consortibus tuis.
7 et 8 ML: filii S, filius C esdrae M, esdri LG in noctu
S om. dominus MLC 8 euerte SC baal MC edifi-
I
cauit L 4 quae (corr. m. 2) M edificabis LC 5 om.
domino L uertice L: uerticg SMC moloch** I (im eras.) M,
molochim C, moloch L 6 ordinationS (om. in) C illic] in iudicu
h
ML, in libro iudicu C manoe (h 8. lin. m. 2) M, manue LC
7 cum] dum C uerbum] nomen M 8 honorificem L 10 tricesimo
scdo C 11 illic] in eodLC, in eod5 psalmo XXXII
M 12 om. alt. sunt C quadragesimo quarto C 18 sedis S
15 uncxit SL oleo LCv laitiae M, leticia C
ad dexteram meam,
fundauit me:
abyssos constitueret, prius quam produceret fontes aquarum,
prius quam montes statuerentur, ante omnes
me. dominus fecit regiones et deserta et cacumina quae
habitantur sub caelo. cum praepararet caelum, cum illo eram.
et cum segregabat sedem suam: quando super
faciebat in summo
caelo et cum firmissima faceret fundamenta terrae, eram
aput
quod nomen est ei? aut quod nomen iii. eius? Item in
libro sapientiae: Candor est enim lucis aeternae et
speculum sine macula maiestatis dei et imago bonitatis illius : \'
et cum sit una, omnia potest; et permanens in se omnia
Dixit dominus domino meo. In prouerbiis
possedit me usque aput illum eram disponens. Item: Quis tenet
fines terrae? quod est nomen ei aut quod nomen filii eius? In sapientia
Item in CVIIII: Dixit dominus domino meo usque scabellum
pedum tuorum. In prouerbiis
me usque cum eo eram cuncta conponens. Item
Quis suscitauit omnes terminos terrae? usque quod nomen filii
eius, si nosti. In sapientia
15 Sap. 7, 26 et 27 C 2 a dextris meis LOv a-dextris (d ras.)
. M scabilla S 4 et om. LC ante aaec. f. m. L a. q. t. f. et]
ante quam saeculum faceret et ante quam terram fundaret MLC
6 abysos M, abysus L et prius qua MLC 7 statuerentur]
constituerentnr MLC generaQ L 9 pararet MLC 10 segregabat]
secerneret MLC 11 nubis 8 12 faoere et S 18 apud
flhm eram dispoaens MLC illic] in prouerbiis MLC terre 8
14 filii MLC 15 aeterne 8 16 maiestas L 17 unum
MLC
innouat. Item illic: Deus parentum et domine misericordiae
tuae qui fecisti
hominem. Item illic: Et tecum sapientia quae nouit opera
illic: Haec illum qui primus finctus est patrem orbis terrarum,
cum solus
terrae, et
ecclesiastico: Ego ex ore altissimi exitii primogenita ante
omnem creaturam: ego in caelis feci ut oriretur lumen indeficiens.
Item in
audite haec : non in occulto ab initio locutus sum nec in loco
terrae tenebroso. cum fieret, illic eram. et nunc dominus
innouat. Item
illum qui primus finctus eat usque et dedit illi uirtutem omnia
continendi. In ecclesiastico
prodiui primogenita. In e
aeternae usque omnia innouat. Item cap. IIII: Deus patrum
meorum usque sapientia tua constituisti hominem. Item
Et tecum sapientia usque quum orbem terrarum
Haec illum qui primus finctus est usque et dedit illi uirtutem
omnia continendi. In ecclesiastico
24, 5 et 6 10 Es. 48, 16 MLC parentum] patru MLOo
domine] dfis MLC 2 tnae] tu es MVLC, om. Mai fecisti M
YLC: faecis 8 sapĩę tuę is ostituti (is 8. lin. m. 2) Y 8 illie] in
eeiem libro sapientiae (sic etiam infra) MVLC tec3 ~sapientia
(est 8. l. a m. 2) Y 5 prius C finctus SVL: finitus M, functus
C patrS (uirg. add. m. 2) M 7 continenti 8 8 ęccl\'aste
C pdini MVLCv 8 oret* (ri a m. 2) Y in∗deficiens (litt.
eraaa et d in ras.) M 10 qsaia S, isaia L, yBaia C, ysaya V
,
pf S accedite ad me (e pr. ex i corr. m. 2; litt. ite ad in ras. litterarum
eadme m. 1) S 11 auditę S ab initio] habito 8 12 fierent S
misit me et spiritus eius. Item in osee propheta: Filios
autem iuda miserebor et saluabo eos in domino deo ipsorum.
Item in libro zacchariae prophetae: In sion fugite, qui
conmoramini filiam babylonis. quia haec dicit dominus omnipotens:
post honorem misit me super gentes quae spoliauerunt
uos, quia qui tangit uos sicut qui tangit pupillam oculi ipsius.
ecce ego iniciam manum meam super eos, et erunt in praedam
his qui seruiunt illis, et scient quoniam dominus omnipotens
misit me. Item illic: Et dixit dominus ad diabolum: imperet
in te dominus qui elegit hierusalem. Item illic: Et confirmabo
eos in domino deo ipsorum et in nomine eius gloriabuntur,
dicit dominus. Item in malachihel propheta:
Et subito uenit in templo suo dominus quem uos quaeritis
dominus misit me et spiritus eius (ei\' in ras.〉 . In
Filiis autem iuda miserebor et saluabo eos in domino deo ipsorum. In
zaccharia
misit me. Item: Et dixit dominus ad diabolum: et increpet dominus
in te qui elegit hierusalem. Item: Et confirmabo eos in domino
deo ipsorum. In
spiritus eius.
saluabo eos in domino deo BUO. In zacharia
fuge usque dominus exercituum misit me. Itemibicap. :
Et dixit dominus ad satan usque qui elegit hierusalem. Item
in
12 13 Malach. 3, 1 S, ose M prophetę S filiis MVLC 2 in om. S
8 uerba item i. 1. z. prophetae om. V, sed spatium uacuum est in
zacharia propheta MLC profetae S syon VC fugite ex surgite
corr. m. pr. C apud filiam MVLCv babyllonis M, babilonis
V 5 gentes qui MVL 6 uos pr.] nos C 7 inicio L, initio
MC 9 illic] in zacharia propheta MVLC . 10 in te] tibi MV
LC ierusalem VC illic] in zacharia MVLC confirmabat S
11 eos in ras. L 12 malachihe* (1 erasa) M, malachiel SVLC
prõf S . 13 ueniet MVLCv suo om. MVLC dns in templo
C queritis SLC
secundum
es christus filius dei uiui. Item illic: Ecce ubi de nube
audita est dicens : hic est filius meus dilectus, qui mihi placuit: \'
ipsum audite. Item illic: Quid nobis et tibi, fili dei? uenisti
hic ante tempus torquere nos?
sunt a patre meo. et nemo nouit filium nisi pater: neque
patrem quis nouit nisi filius et cui uoluerit filius reuelare.
Item illic: Ite nunc, docete omnes gentes baptizantes eos
in nomine patris et fili
iohannem: In principio erat uerbum et uerbum erat aput
deum et deus erat uerbum. hoc erat in principio aput deum.
dominus quem uos quaeritis. In euangelio matthaei
Item
dilectus. Item
corr. ex XXVII
eos in nomine patris
iohannem
nator usque quem uos uultis. Secundum
Respondens simon petrus dixit: tu es christus filius dei uiui.
Item
audite. Item
Item
spiritus sancti. Secundum iohannem
11, 27 9 Matth. 28, 19 11 Ioh. 1, 1-8 eaoang S 2 matthen SM, matheam VLC symon MV
C S illio] secundum matheum MVLC . 4 audita est om. MVL
Cv qui] in quo MVLCv conplacait (comp. V) MV, conplacui
(comp. Cv) LCv 5 illicj secd\'m mattheO M, secundum math. VLC .
fili∗ V 6 hic om, MVLC torquaeri M 6 et 9 illic] secundum
ma\\heum (math) MVLC 7 nequę S \' 9 nunc om. L 10 filii
S2MVLC spiritu L 11 imprincipio (bis) L apud MVLC
Item illic: Ita enim dilexit deus hunc mundum, ut unicum
filium suum traderet pro illo ut omnis qui credit in eo non
pereat, sed habeat uitam aeternam. non enim misit deus filium
suum in hunc mundum ut iudicet mundum, sed ut saluetur
mundus per ipsum. qui enim credit in eum, non iudicatur:
qui uero non credit in ipsum, iam iudicatus est; quia non
credidit in nomine unigeniti fili dei. Item illic: Si non
facio opera patris, nolite mihi credere. quod si facio, et
non uultis credere, uel operibus credite, quia ego in patre et
pater in me. ego enim et pater unum sumus. Item illic:
Pater meus usque nunc operatur et ego operor. propter hoc
magis quaerebant eum iudaei occidere, quia non solum quod
soluebat sabbatum, sed et patrem suum dicebat deum, aequalem
se faciens deo. Item illic: Neque enim pater iudicat quemquam,
sed omne iudicium dedit filio, ut omnes honorificent
Ita enim deus dilexit mundum, ut
Item cap. VIIU: Si non facio opera patris mei, nolite mihi credere
usque unum sumus. Item cap. : Pater meus usque nunc
operatur usque equalem se faciens deo. Item: Neque enim pater
iudicat quemquam, sed omne iudicium dedit filio. Item cap. XI:
uerbum usque sine ipso factum est nihil. Item cap. II: Sic.
enim dilexit deus mundum, usque in nomine unigeniti filii dei.
Item cap. VIIII: Si non facio opera patris mei usque et ego in
patre. Item cap. V: Pater meus usque modo operatur us que
aequalem se faciens deo. Item cap. V: Neque enim pater iudicat
quemquam, sed omne iudicium dedit filio usque honorificant patrem.
et 18 14 Ioh. 5, 22 et 23. (sic infra) MVLC ds dilexit MY
. LCv 2 eo] illo LC 5 iudicabitur C 6 in ipsum] in eo MV, in eQ
L, om. Ov 7 credidit V, credit Cv om. item illic L 8 patris
. mei MVLCv quod etsi facio et mihi S 10 in me est MVLCv
11 nunc] modo Cv 12 quod S, om. MVLCv .14 faciendo V
15 iuditiil M filio dedit. MVL 16 uerba qui non honorificat f.
I .
11. h. patrem om. MVLC honorificat || foZ. 12 filum S«
non honorificat patrem qui misit illum. Item illic: Dixit ei
thomas: domine, non scimus quo eas, et quomodo. uiam
nouimus? ait illi iesus: ego sum uia et ueritas et uita, nemo
uenit ad patrem nisi per me. si cognouistis me, et patrem
meum cognouistis, et amodo nostis eum et uidetis eum. ait
illi philippus: domine, ostende nobis patrem et sufficit nobis.
dixit ei iesus: tanto tempore uobiscum sum et non cognouistis
me, philippe? qui me uidit, uidit et patrem. quomodo. tu
dicis: ostende nobis patrem? non creditis quia ego in patre
et pater in me est? uerba quae ego loquor nobis non a me
loquor, sed pater in me manens ipse loquitur et opera quae
facio ipse facit. credite mihi quia ego in patre et pater. in
me est: si quo minus, uel propter ipsa opera credite. Item
secundum iohannem: Si quis diligit me, sermonem meum
seruabit et pater meus diliget eum, et ad eum ueniemus et \\
mansionem aput eum faciemus. Item
Haec est autem uita aeterna, ut cognoscant te solum
uerum deum et quem misisti iesum christum, ego te clarificaui
super terram, opus perfeci quod dedisti mihi ut facerem.
et nunc clarifica me, pater, ea claritate quam habui aput te
Dixit ei thomas usque propter opera ipsa credite. Item cap. XI:
Si quis diligit me, sermonem meum seruauit et pater meus diligit
eum. Item cap. XL: Haec est autem uita aeterna usque prius-
Item cap. XI: Dixit ei thomas usque propter opera ipsa credite.
Item cap. XI: Si quis diligit me, sermonem meum seruabit
pater meus diliget eum. Item cap. XIII: Haec est autem uita
Cv 2 quo. (d erasa) M 3 et post uia om. ML V
C 4 si cognouissetis Cv 5 cognoscitis MVL, cognouissetis
Cv uidistis V (is ante t in ras. unius litt.) v, 6 illi] ei M
VLv filippus S 7 dicit Lv uerba quae sunt: tanto
tempore usque ad uita aeterna ut om. S cognouisti C 8 me uidit
uidk M, me uidet uidet VC, uida me uida Lv 10 a me ipso ñ
loquor Cv 12 ego sum L in patre s2 C 15 diligit MV1
18 mi*sisti S 19 pfici V1 20 clariflca te a claritate a claritate
qui S
prius quam mundus esset. Item illic: Respondit thomas
et dixit: dominus meus et deus meus! ait illi iesus: quia
uidisti, credidisti: beati qui non uiderunt et crediderunt!
Item illic: Haec autem scripta sunt, ut credatis quia iesus
christus filius dei est, ut credentes uitam habeatis in nomine
eius. Item secundum lucam angelus ad mariam:
Spiritus sanctus superueniet in te et uirtus altissimi obumbrabit
te. propter quod et qui ex te nascetur sanctus uocabitur filius
dei. Item in actibus apostolorum: Stephanus uero cum
esset plenus spiritu sancto, intendit in caelum et uidit gloriam
dei et iesum stantem ad dexteram dei. et dixit: ecce
uideo caelos apertos et filium hominis stantem ad dexteram
dei. Item illic: Et respondens spado ait: credo filium dei
quam mundus esset. Item cap.
et dixit: dominus meus et deus meus! Item cap. , : Haec
autem scribta sunt, ut credatis quia iesus christus, filius dei, est.
Secundum lucam cap. I: Dixit angelus ad mariam: spiritus
sanctus superueniet in te. In actibus apostolorum cap. XVII:
Stephanus uero cum esset plenus spiritu sancto. Item :
Et respondens spado
aeterna usque priusquam mundus esset. Item cap. XIIII:
Respondit ei thomas: dominus meus et deus meus! usque qui non
uiderunt et crediderunt. Item cap.
sunt, ut credatis usque in nomine eius. Secundum lucam
cap. I: Et respondens angelus dixit ei: spiritus sanctus usque
uocabitur filius dei. In actibus apostolorum cap. XX:
Quum autem esset plenus spiritu sancto, usque stantem a dextris
dei. Item cap. XXIIII:
7, 55 18 Act. 8, 87 om. pr. meus M quiandisti S 8 uidisti me VLCv 4 scribta
S 5 filius est d ῑ S, est filius dῑ L & ut C 6 dixit angelus
MLVC . 7 obumbrauit SMV te] tibi MVLCv 8 propterea
et quod nascetur ex te sanctum MVLC 9 actuuFV 11 usrbfJ:
et ieaum st. a. d. dei om. MVLC dixit] ait Cv ecce] ego add.
MVL 13 dei] uirtutis MVLC illic] in actibus (actuQ MV)
apostolorum MVLC (sic infra)
esse christum iesum. Item illic: Et ingressus paulus statim
in synagoga iudaeorum praedicabat eis cum confidentia dominum
iesum, dicens quoniam hic est christus filius dei uiui.
Item illic: Verbum enim suum misit filiis israhel adnuntians
pacem per iesum christum. hic est dominus omnium. Item
illic: Quibus praedicabat paulus dicens: hic est iesus christus
filius dei uiui, per quem iudicabitur omnis orbis terrarum.
Item ad romanos: Si deus pro nobis, quis aduersum nos? si
deus filio suo proprio non pepercit, sed pro nobis illum tradidit
omnibus, quomodo non etiam omnia nobis cum illo donauit?
Item illic: Quorum patres et ex quibus christus secundum
carnem, qui est super omnia deus benedictus in saecula.
Item ad c
crucifixum, iudaeis quidem scandalum, gentibus autem stulti-
iesum. Item: Et ingressus paulus usque quoniam hic est
christus, filius dei uiui. Item cap. : Verbum enim suum
misit filiis israhel. t Paulus ad romanos cap. XXII: Si
deus pro nobis, quis contra nos? qui filio suo proprio. Item
cap. XXIIII: Quorum patres ex quibus christus. Ad corinthios
I cap. Y: Nos autem praedicamus christum t dei
dei filium esse christum iesum. Item cap. XXV: Et surgens
cap. : Verbum enim suum misit filiis israhel usque t iudicabitur
orbis terrarum. Ad romanos cap. X: Si deus pro nobis, quis
contra nos ? usque cum illo omnia nobis donauit. Item cap; XI:
Quorum patres et ex quibus christus usque benedictus in saecula.
Ad corinthios I cap. I: Nos autem praedicamus usque
8 Rom. 8, 81 et 32 11 Rom. 9, 5 18 I Cor. 1, 28 et 24 V indeorQ Y confidentia] fidntia M, fiducia
LVC 8 christus om. Vv 4 istrahel S 5 om. uerba: Item-
Quibus - filios dei niui MLVC 8 item paulus apostolns MVJLC
aduersum] contra MLVCo si deus] qui MVLC 9 pro nobis
omnibus tradidit illum MLVCv 10 cum illo omnia nobis MLVCv
11 illic] ad romanos MLVc patres ex (om. et) MLVC 18 chorintios
M, chorinthios LC, add. I V, prima MLC 14 Verba: crucifixum..
usque ad christum om. MLVC
tiam, ipsis autem uocatis iudaeis et graecis christum dei
uirtutem et dei sapientiam. Item illic: Sed loquimur dei
sapientiam in mysterio, quae in abscondito est, quam praedestinauit
deus ante saecula in gloriam nostram, quam nemo
principum huius saeculi cognouit. si enim cognouissent, numquam
dominum maiestatis crucifixissent I tem illic: Propter
quod notum uobis facio quia nemo in spiritu dei dicit anathema
iesu. et nemo potest dicere dominum iesum nisi in spiritu
sancto. diuisiones autem donationum sunt, idem uero spiritus:
et diuisiones ministeriorum sunt, idem uero dominus: et
diuisiones operationum sunt, sed idem dominus qui operatur
omnia in omnibus. Item illic: De escis ergo sacrificatorum
scimus quia nihil est idolum et quia nemo deus nisi unus.
nam etsi sunt qui dicantur dii siue in caelo siue in terra,
nobis tamen unus est deus pater, ex quo omnia nobis et nos
in ipsum, et unus dominus iesus christus, per quem omnia
tatem et dei sapientiam. Item
usque numquam dominum gloriae crucifixissent. Item
Propter quod notum uobis facio usque deus qui operatur omnia
in omnibus. Item
dominus iesus christus, per quem omnia et nos per ipsum. Ad
christum dei uirtutem et dei sapientiam. Item
autem loquimur us que numquam dominum gloriae crucifixissent.
Item
qui operatur omnia in omnibus. Item
usque unus dominus iesus christus, per quem omnia et nos per
S 2 illic] ad eosdem prima (ILV) MLV, ad chprinthios
prima . C 8 sapientiaC miaterio . SV quae abscondita est
MVLCv pdistinauit M 6 maiestatis] gloriae MLVCv ad corinthioa
(chor.) prima MVLC 7 dicit] loque dicit Cv 8 iesu] Am M
(a bis in ras. litt. m) V 10 ministrationS MLVCv dn
Y 11 sed id. dom.] A idS auM ds M,idem antem da LVC 12 ad
eosdem prima MVLC de scis MV sacrificioriuM) MV
LC 18 idolum] in mundo add. MLCv 14 om. sunt qui L
dicuntur MLVC dl M, dei V 15 om. est MLVCv post
omnia om, nobis MLVCv 16 in om. C1 ipso MVLC per]
P∗ (ras. n ?) S
et nos per ipsum. Item ad corinthios II: Gratia uobis
et misericordia et
iesu christo. Item illic: Benedictus deus domini nostri
nos uobiscum christus dominus et qui unxit nos deus et qui
signauit nos et dedit pignus spiritus in cordibus nostris. Item
illic c: Quod si etiam opertum est euangelium nostrum, in his quae
pereunt opertum est, in quibus deus huius saeculi excaecauit
mentes infidelium, ut non fulgeat illis inluminatio euangelii
gloriae christi qui est imago inuisibilis dei. Item illic:
Gratia domini nostri iesu christi et dilectio dei et societas
corinthios II (II supra lin. add.〉 cap. : Gratia nobis et
misericordia et pax a deo et patre nostro et domino iesu christo. t
, Item cap. III: Qui autem confirmat nos uobiscum deus et qui
unxit nos christus. Item cap. X: Etsi opertum est euangelium
usque christi qui est imago inuisibilis dei. Item cap. XXVIII:
Gratia domini iesu christi et dilectio dei et societas spiritus sancti
. ipsum. Ad corinthios II cap. I: Gratia nobis et misericordia
et pax a deo patre nostro et domino Iesu christo. Item cap. I:
Benedictus deus et pater domini iesu christi. Item cap. XI:
Qui autem confirmat nos uobiscum in christo usque pignus spiritus
in cordibus nostris. Item cap. IIII: Quodsi etiam opertum est
euangelium nostrum usque qui est imago inuisibilis dei. Item
cap. XV: Gratia domini nostri iesu christi et caritas dei et
4, 8 et 4 11 H Cor. 13, 13 in ras,) M 2 post domino om.
nostro MVLCv 8 illic] ad eosdem secunda MC, ad eosdem II. L
V deua] dfls MVLC 4 illic] ad eosdem secunda MVC, ad
eosd II. L 5 nobiscQ C christus dominus] dã MVLC uncxit
s dens] zps L, xpVC, om. M alt. qui om. MYLC 6 significanit
L dedit nobis C spmMVC 7 illic] ad eoedem secunda
MVC, ad eoed II. L quod si etiam] et si MVLC ennangelium
8 quae] qui MVLCv 8 opertum est MVLC, om, 8 excecauit
SVLC 9 eunang (u alterum ex a corr. inter scrib.) S
10 illic] ad eosdem secnnda MLC, ad eosdS II. V 11 nostri om-
MVLC sotietas M
sancti spiritus cum omnibus uobis. Item ad galatas:
Postquam uenit plenitudo temporum, misit deus
natum ex muliere, factum sub lege, ut eos qui sub lege erant
redimeret Item illic: Quoniam autem estis fili dei, misit
deus spiritum fili sui in corda nostra clamantem: abba, pater.
Item a-d
in christo
arbitratus eat esse se aequalem deo, sed semet
formam serui accipiens in similitudine hominum constitutus
neque ad mortem, mortem autem crucis. propter quod et
deus illum superexaltauit et donauit illi nomen quod est super
omne nomen, ut in
et terrestrium et infernorum: et omnis lingua confiteatur,
quoniam dominus iesus christus in gloria dei patris est.
cum omnibus uobis. Ad galatas
plenitudo temporum, misit deus filium suum, Item
Quoniam estis filii dei, misit spiritum filii sui. Ad philipenses .
iesus christus in gloria est dei patris. Ad efesios
communicatio sancti spiritus sit cum omnibus uobis. Ad galatas
At ubi uenit plenitudo temporum, misit deus filium suum. Item. ,
philipenses
dominus iesus christus in gloria est dei patris. Ad
add. m. 2 in S galathas SMLQ 2 temporis Cv
3 natum] factQ MVLCv 4 illic] ad galathas M, ad galatas LVC
filii (utroque loco) MVLC 5 d∗eus (e ex rasa litt.) V 6 filipenses
S, philipenses LV quod & in LCv 7 rapina SM
. 8\' aesse aequalem (om, se) L d*eo (e ex rasa n) V 9 fonum
S similitudineMLv hominis MVL constitutua et sp.
inu.] factus et habitu repertus MVLC 10 speciae 8 eobae∗diens
S, factae oboediens MLVCv (obediens VCv) 12 eialtauit
MVLCv 18 iesu] dm0 . et post cMlestium om. MVLCv
14 confitetur S 15 quia MVLCv otn. christus S in gloria
est dei (om. dei L) patris MVLCv partis 8
Item ad ephesios: Vnus deus, una fides, unum baptisma,
unus deus et pater omnium, qui super omnes et per omnes
. et in omnibus nobis. Item ad
deo patri, qui- uocauit nos in partem hereditatis
in lumine, qui eripuit nos de potestate tenebrarum et transtulit
in regnum fili claritatis suae, in quo habemus redemptionem ,
remissionis peccatorum: qui est imago dei inuisibilis primogenitus
omnis creaturae, quia in ipso. creata sunt omnis.
Item ad timotheum I: Vnus enim deus et unus- mediator
dei at hominum homo christus iesus; qui dedit se ipsum
redemptionem pro omnibus. Item iohannes apostolus
in epistula I:
erat aput patrem, et manifestata est nobis. Item
et uos. societatem habeatis nobiscum, et societas nostra sit
aput patrem et cum filio eius iesu\'christo. Item illic:
Ad colosenses eras
deo patri usque in ipso creata sunt omnia. A.d timotheum
Vt et nos societatem habeatis nobiscum. Item
usque et in omnibus nobis. Ad\' colosenses
agentes deo patri usque in ipso creata sunt omnia. Ad timotheum
I\'
semet ipsum pro omnibus. In epistula
habeatis nobiscum usque et cum filio eius iesu christo. Item
et 6 12 I Ioh 1, 2 18 ib. 3 S, effesies LC dominus MVLCv 2 et pro omnes S,
om. MLVC 3 colosenses 8, coloaensea MVLC . 6 fili om. M
VLC redemptionS ||habemus peccatorQ remissionis C redemptionem
et remissiones. lin. add., 8 in ras. am. 2) V 7 dei om.
C 9 aenl C 11 iohannis S 12 aepistula S in epiatula
I om. MVLC 18 manifesta SV1 (ta s. lin. add. V2) illic]
iohannea apoatolna (ap. om. V) MVLC (sie infra) 14 nostra|sit 8
Omnis qui negat filium., nec patrem habet: qui autem confitetur
filium, et filium et patrem habet. Item illic: Ei hoc
manifestata est caritas domini in nobis, quod filium suum*
unicum misit in hunc mundum, ut uiuamus per ipsum. Item
illic: Omnis qui credit quia iesus christus ex deo natus
est deus in ipso est, et ipse in deo: et omnis qui
diligit genitorem diligit eum qui ex deo natus est. Item
illic: Quoniam tres sunt qui testimonium dicunt in terra,
spiritus, aqua et sanguis: et hii tres unum sunt in christo
iesu. et tres sunt qui testimonium dicunt in caelo, pater,
uerbum et spiritus: et hii tres unum sunt. Item illic:
Qui credit in filio dei habet testimonium eius in semet ipso:
qui autem non credit iesu christo mendacem facit deum,
quia non credit testimonio quod testificatus est de filio suo.
qui negat filium, nec patrem habet. Item
manifestata est caritas dei. Item (per rasuram ex
XVIII〉: Omnis qui credit quia christus
in ipso est usque et hi tres unum sunt, Item
credit in filio usque testificatus est de filio suo. Item
usque ut uiuamus per eum. Item
quoniam
unum sunt. Item
5, 2 8 I Ioh. 5, 7 et 8 12 I Ioh. 5, 10 om. MVLGv locos: Omnis qqi et: Ex hoc inuerw
ordine exhib. C (signa tranapositionis add. m. 2) illic] iohannes_
MYLC (sic infra) 3 in manifesta (ta s. lin. add. m. 3) M
domini] di VLCv nobis VLCv 4 ipaum] eum Cv) 5 post natus
om. est 8 6 in d3 est LC, in dmMV 7 qui natas est ex
ipso MVLC, legendum fortasse: qui ex eo natus est 8 quoniam]
quia C 11 epc seC 12 oredet 8 dei om. MYLC
eius] di in rasura V ipeum M 18 credet S credit in MV
LC xpo ihu L 14 quia] qui VL
Item illic: Et scimus quia filius dei uenit et carnem induit
nostri causa et passus est et resurrexit a mortuis, adsumpsit
nos et dedit nobis sensum, ut cognosceremus eum qui uerus
est et simus in uero filio eius
et uita aeterna et resurrectio nostra. Item in eiusdem II:
Quoniam multi fallaces prodierunt in hunc mundum, qui non
confitentur
hii fallaces et antichristi sunt.
In genesi: Et spiritus dei superferebatur super aquam.
Scimus quia filius dei uenit usque et resurrectio nostra.. Item
in in ras.
perdiderunt in hunc mundum,
III. ITEM DE SPIRITV SANCTO, QVOD COOPERATOB SIT PATBIS ET
FILII ET QVOD VNIVS CVM FILIO SPIBITVS SANCTVS
SIT ATQVE DEITATIS. In genesi cap. I: Spiritus dei ferebatur
testificatus est de filio suo. Item cap. XV: Scimus quia filius
dei
Quoniam multi seductores exierunt in mundum usque hic est
seductor et antichristus.
III. ITEM DE SPIRITV SANCTO, QVOD COOPERATOR SIT PATRIS
KT FILII BT QVOD VNIVS CVM FILIO SPIRITVS SANOTVS SVB-
STANTIAE <substantia) BIT ATQVE DEITATIS. In genesi cap. I:
ante scimus om. MYLC carne ML 8 qui] quia MY
LC 4 et] pt C nero] uerbo S 5 rerectio (re pr. et sur in ras.)
M \'n e\'usdem II. 8, iohannee ad partos secunda MV, iohS ad
partes. a. L, iohannes ad pastores scd\'. C 6 fallacis 8 7 cona
fitaur (N m. 2) M dam nrm ihA xpMVLC om. in carne C
8 hi L antecris | tii S, anticristi Y 10 item om. Mai opator
V filii MVL 11 et ante quod initio lineae om. L unus
SV1 sanctus om. S spiritus sanctus om. C 12 adquae S
18 ferebatur Lv, sup∗ferebaM (corr. m. 1)
Item in psalmo
quia tu es deus meus. spiritus tuus bonus deducet me in
uia recta. Item in psalmo XXXII: Verbo domini caeli
firmati sunt et spiritu oris eius omnis uirtus eorum. Item
in iob: Spiritus diuinus qui fecit me, et inspiratio omnipotentis
quae docet me. Item in esaia propheta: Et
exiet uirga de radice iesse, et flos de radice ascendet, et
requiescet in eo spiritus dei, spiritus sapientiae et intellectus,
spiritus consilii et uirtutis, spiritus scientiae et pietatis.
replebit eum spiritus timoris dei. Item illic: Accedite ad
me et audite haec: non in occulto ab initio locutus sum,
nec in loco terrae tenebroso. cum fierent, illic eram. et
nunc dominus misit me et spiritus eius. Item illic: Spiritus
super aquas.
quia tu es deus meus. spiritus In XXXVI: Verbo domini caeli.
In iob cap. XXVIII: Spiritus est in hominibus et inspiratio
omnipotentis. In esaia cap. : Exiit uirga de radice iesse
usque repleuit eum spiritus timoris domini. Item cap. :
Accidite ad me et audite haec usque et nunc dominus misit me
et spiritus eius. - Item cap. : Spiritus domini super me,
Et spiritus dei ferebatur super aquas. In psalmo CXLII : Doce
me facere uoluntatem tuam usque in uia recta. I n XXXII: Verbo
domini caeli firmati sunt. In iob cap. XXVIII: Spiritus est in
hominibus et inspiratio omnipotentis. In esaia cap. : Et
egredietur uirga de radice iesse usque spiritus timoris domini.
Item ibi cap. : Accedite ad me et audite hoc usque dominus
deus misit me et spiritus eius. Item cap. : Spiritus domini
10 Es. 48, 16 13 Es. 61, 1. V, centesimo quadragesimo scd\'o C 2 ds meos ea tu
Cv 3 uia] tra C1 (cf. v) tricesimo scd\'o C celi L 5 **iob
V inspirando S 6 qui V aesaia prL, ysaja
V, ysaia C et eziet] exia ML, exiit V, ecce C 7 alt. radice) cius
add. MVLCv ascendet et requiescet (e terminationis ex i corr.) V
8 in eo] sup. eQ Cv 9 uirtutis] fortitudinis Cv 10 repleait MV
LC, et add. VCv illic] in esaia Mt in isaia L, in ysaia VC (sie
infra) accedite] ecce V 11 loquatos C
domini super me, propter quod unxit me, euangelizare pauperi...
spiritum sanctum, et conuersus est
dominus. Item illic: Vbi est qui posuit in illis spiritum
sanctum? qui eduxit de terra moysen per brachium: honoris
sui? Item in michaea propheta: Domus iacob inritauit
spiritum domini. Item illic:
si non ego impleuero uirtutem spiritu meo sancto et iudicio
et potestate, ut renuntiem huic iacob iniquitates et huic israhel
peccata sua. Item in iohel propheta: Et erit post haec,
effundam de spiritu meo super omnem carnem, et prophetabunt
filii et filiae eorum. Item in aggaeo propheta: Et spiritus
meus instat in medio uestrum. Item in zaccharia pro-
propter quod unxit me. Item
sanctum f qui eduxit moysen per brachium honoris. In michea
Quia non erit qui obaudiat, si non ego impleuero uirtutem spiritu
meo sancto. In iohel
omnem carnem. In aggeocap. : Et spiritus meus stat in
corde. Item
uersus est illis et ill in rasuras. lin. add.
dominus. Item : Vbi est qui posuit spiritum sanctum ? qui
eduxit uos de terra ? Item in michea cap. : Dicit domus
iacob: numquid adbreuiatus est spiritus domini? Item
Quia non est responsum dei: uerum tamen ego repletus sum fortitudine
usque et israhel peccatum suum. Item in iohel
Et erit post haec, effundam de spiritu meo usque filii uestri et
filiae uestrae.
3, 7 et 8 10 Iohel 2, 28 12 Agg. 2, 6 (5) 8 uerba: et conuersus est usque ad spiritum sanctum om. MVL
C 5 om. de terra MVLC ( τη̛̛̃ Ϭεξια̃) bracchiũ S
6 michea SMVLC, mychea C . prMVL,
in mychea C 8 sco meo C iuditio MC 9 ut] et MVLC
adnuntVt annunciem MLv, annuntlem C 10 iohel MVL: oel 8,
ioel C prõf, S\' 12 aggeo, SMVLC prMV
LC zacharia MVLC prop, 8
pheta: Et uerba quae misit dominus omnipotens per spiritum
suum in manibus prophetarum pristinorum. Item in ezechihelo
propheta: Et adsumpsit me spiritus et adduxit me
in terram Chaldaeorum in captiuitate in uisu spiritus dei.
Item illic: Et uenit super me spiritus dei et adsumpsit
et eleuauit me et statuit me super pedes meos, et audiebam
eum loquentem ad me.\' et ait ad me: fili hominis, ueni,
mittam te ego ad domum israhel, qui me exasperant secundum
despectationem patrum suorum usque in hodiernum diem.
Item in danihelo: Et cum duceretur susanna ad mortem,
suscitauit dominus spiritum sanctum puero iuniori, cui nomen
medio uestrum. In zaccharia ( z in rasura)
que misit dominus omnipotens per spiritum suum. In ezechihel
(
chaldeorum in captiuitate in uisu spiritus dei. Item : Et
uenit super me spiritus domini et adsumpsit me usque in odiernum
diem. In danihel
sanctum puero iuniori cui nomen erat danihel
loquutus est dominus in manu prophetarum priorum? In ezechiel
rasura
mihi usque pactum meum usque ad diem hanc. In
uisione XI: Quumque duceretur susanna ad mortem, suscitauit
-dominus spiritum sanctum pueri iunioris. Item in uisione V:
10 Dair. 18, 45.. C 2 aezechiel S, ezechielo MV1, iezechihelo L,
qzechiele C 3 prS duxit MVL, eduxit C \' *me V
4 terra MVLC chaldeorQ MLC, caldeor1 V captiuitatS L
5 illic] in ezechihelo M, eczechielo V1 (0 expunx. m. 2), iechielo L.
ezechiele C dei] dnMVLC . 6 leuabit M, leuauit LC, laenauit
, V 7 a*it M 8 exasperat MVLC , 9 dispectationeS, dispectionem
ML, despectiong YC 10 danielo (0 expunx. m. 2) V, daniele
C\'
C .
erat danihel. Item.illic: Est enim uir in regno tuo, inquo
est spiritus sanctus dei. Item in euangelio secundum
matthaeum: Et cum baptizatus esset iesus, ascendit confestim
de aqua: et ecce aperti sunt ei caeli et uidit spiritum
descendentem sicut columbam et uenientem in ipsum. Item
illic: Cum ergo tradiderint uos, nolite solliciti esse quid
loquamini: dabitur enim uobis in ipsa hora quid loquamini:
non enim uos estis qui loquimini, sed spiritus patris uestri
qui loquitur in uobis. Item illic: Si autem ego in spiritu
dei eicio daemonia, utique adpropinquauit regnum dei. Item
illic; Ideo dico uobis, omne peccatum et blasphemiae
cap. : Est enim uir in regno suo in quo est spiritus sanctus
dei. in euangelio matthaei (
baptizatus esset iesus ascendit de aqua et ecce aperti sunt caeli et
uidi spiritum descendentem (descen). Item cap. X: Cum ergo
tradiderint uos (ex correctura pro tradiderit eos), nolite usque
sed spiritus patris uestri qui loquitur in uobis. Item cap. XII:
Si autem ego in spiritu dei eicio
cap. XII: Omne peccatum blasphemiae remittetur usque neque in
Est uir in regno tuo qui spiritum deorum sanctorum habet in se:
Secundum matthaeum (
usque uenientem super se. Item cap. X: Quum autem tradent
uos, nolite cogitare usque qui loquitur in uobis. Item cap. XH:
Si autem ego in spiritu dei eicio daemones. Item cap. XII:\'.
Omne peccatum et blasphemia remittetur usque neque in futuro.
9 Matth. 12, 28 11 Matth. 12, 31 et 32 ML, danihel* V, dariiel SC illic] in danihelo ML, in
danielo V, in daniele C . uerba: est enim usque ad matthaeum om.
C 2 euuang S 8 mattheum S, math\' MVL confestim om.
MVLC 4 om. ei MVLC apm san V 5 discendentem S
columba M ipsum) eo MVLC It6 in daniele. Est\' uir eni i. r.
t. i. q. S spc dl C 6 illit] secundum mathettm MLVC ■ rradiderf
Y solliciti esse] cogitare MVLCv - 7 ip\'a S, illa MVLCv
8 quid loquimim S 9 illic] secunduM, scdmL)
VLC om. ego V 10 eitio MC demonia SVLC uti I quae
S adpropinquauit] add. in uos MLCv 11 illic] secundQ mattheum
(matheum VLC) MVLC blasfemiae S, blasphemia Cv <
non remittetur illi. quicumque enim. dixerit uerbum aduersus
filium hominis, remittetur illi : qui autem dixerit aduersus
spiritum sanctum, non remittetur illi neque in hoc saeculo
neque in futuro. Item secundum iohannem: Respondit
iesus nicodemo et ait illi: amen amen dico tibi, nisi quis
renatus fuerit ex aqua et spiritu sancto, non potest introire
in regno caelorum. quod enim natum est de carne, caro est,
et quod natum est de spiritu, spiritus est, quia deus spiritus
est. noli mirari, quia dixi tibi: oportet uos iterum renasci.
spiritus ubi
ueniat et quo eat. sic est omnis qui nascitur ex aqua et
spiritu. Item illic: Si diligitis me, praecepta mea seruate.
et ego rogabo. patrem, et alium aduocatum dabit uobis, qui
uobiscum sit in aeternum, spiritum ueritatis. Item illic:
Haec locutus sum uobis aput uos manens. aduocatus autem
spiritus sanctus, quem mittet pater in nomine meo, ille uos
futuro. Secundum iohannem cap. II: Respondit iesus nichodemo
usque omnis qui nascitur ei aqua et spiritu. Item cap. XI: Si
diligitis me usque spiritum ueritatis. Item cap. XII: Haec
Secundum iohannem cap. II: Respondit iesus nichodemo
usque omnis qui nascitur. ex aqua et spiritu. Item cap. XI:
Si diligitis me mandata mea seruate usque spiritum ueritatis.
Item cap. XI: Haec loquutus sum apud uos manens. paraclytus
SMLVC blasfemauerit S 2 verba: quicumque enim
d. u. a. f. h. remittetur illi om. MVLC 4 om. sanctum L
6 nichodemo (e in rasura a m. 2) M, nichodemo VLC amen
. semel pos. S 8 regnd VC caelorum] di Cv 9 quia deus
spiiitaa eet om. L 10 iterum renasci] nasci denuo LCv 11 in-
spirat MC, in spirat L, *spirat (I ras,) V audie MLC: om. SV1, 8.
lin. add. F* 12 aut quo MVCv omnib, S 18 spu
C illic] secundum iohannem (sic infra) MVLC 15 sum (ex corr.
m. pr. pro eo qitod ante scriptum erat sps) S 16 loquutus MC
om. uobis MVLC .17 mittit M\'
docebit omnia quaecumque dixero. Item illic: Cum uenerit
consolator, quem ego uobis mittam a patre meo, spiritum
ueritatis, qui a patre procedit, ille testimonium dicet de me:
et uos testimonium dicetis de me, quoniam ab initio mecum
estis. Item illic: Sed quia haec locutus sum uobis, tristitia
replebitur cor uestrum. sed ego ueritatem dico uobis, quia
expedit uobis, ut ego eam. quod si non abiero, aduocatus
non ueniet ad uos. si autem abiero, ego mittam illum ad
uos. Item illic: Adhuc multa habeo uobis dicere, sed non
potestis modo portare ea. cum autem uenerit ille spiritus
ueritatis, ipse disseret uobis omnem ueritatem. non enim
loquetur a semet ipso, sed quae audierit loquetur, et futura
adnuntiabit -uobis. ille me clarificabit, quia de meo accipiet,
et nuntiabit uobis. omnia quaecumque habet pater meus mea
quem mittit. Item ibi: Cum uenerit consolator quem ego uobis
mittam a patre meo spiritum ueritatis. Item
haec loquutus sum uobis usque ego mittam illum ad uos. Item
ibi: Adhuc multa habeo dicere uobis usque quia de meo accipiet
autem spiritus sanctus quem mittet. Item cap. XII: Quum autem
Item cap. XII: Sed quia haec loquutus sum usque ego mittam
illum : ad uos. Item cap. XII: Adhuc multa habeo uobis dicere
usque, quia de meo accipiet et adnuntiabit uobis. Secundum
S dicit MVC 4 uerba: et uos t. d. de me om. V dicitis
MC 5 loquutus MC 6 replebitur 8: repleuit MVLC 7 uo-
bis ut ego MVLCi uobis I ego 8 *abiero (h eras.) S aduocat\' paraclit\'
(corr. m. 1) V 8 aduenia M mittS eQ C, illd mitti V
9 uobis dicere SOu: dicere uobis MVL 10 portare modo Cv)
11 ipse dimeret uobis omnem ueritatem S: enarrabit (enarrauit MY\')
uobis omnia MVLC (cf. Sab.) 12 loquitur 8 loquaetur S,
loquitur MV1 om. et S 13 adnuntiauit V1, annunciauit
M clarificauit SMV1 14 nuntiabit S: adnuntiabit (ann- M
C, -ci- ML, -uit MV1) MVLC (v) nobis] dabit S om. meus
MVLC
sunt. ideo dixi quia de meo accipiet et nuntiabit uobis.
Item secundum lucam: Dixit autem\' maria ad angelum:
quomodo fiet istud, quia uirum non cognoui? respondens
angelus dixit ei: spiritus sanctus ueniet in te et uirtus altissimi
obumbrabit te. propter quod et qui ex te nascetur sanctus
uocabitur filius dei. Item illic
gentes baptizantes eos in nomine patris et fili et spiritus
sancti. Item \'ad romanos: Quia caritas dei diffusa est in
cordibus nostris per spiritum sanctum, qui datus est nobis.
Item illic: Vos autem in carne- non estis, sed\' in spiritu:
si tamen spiritus dei habitat in uobis. si quis autem spiritum
christi non habet, hic non est eius. corpus quidem mortuum
est propter peccatum, spiritus uero uita propter iustificationem.
et adnuntiauit nobis, Secundum lucam
maria ad angelum: quomodo usque sanctum uocabitur filius dei.
Secundum marcum
baptizantes in nomine patris et filii et spiritus sancti. Paulus
ad romanos
sanctum uocabitur filius dei. Secundum matheum
Euntes ergo
et filii et spiritus sancti. Paulus ad romanos
caritas dei effusa est usque datus est nobis. Item
Vos autem in carne non estis, sed in spiritu usque propter
10 Rom. 8, 9—11. S: nontiaait M, adnnntiabit V2LC, adnontiaoit V1
8 quia] qdi Cv cognosco MVLCv 5 obabrab*it (b tert. ex u
corr. m. 2) V tibi MVLCv propter quod] ideo MVLC
et quod nasoetor ex te scm MVLCv naacitor S 6 illic] aeeondum
lucam MLVC 7 filii S2MVLC 8 item] add, paulus
apoetolus MVLC 10 illic] adromanoe MVLC(bis) 11 spiritum]
It
sfs S 12 mortuils (s lineola perduct.) S 1S uitaM, uiui
(ui alt. in rasura et it 8. Im. a man. 2) L; uiuit v iuititiam
MVLC
quod si spiritus eius qui suscitauit iesum de mortuis inhabitat
in nobis; qui suscitauit christum de mortuis uiuificabit et\'
mortalia corpora uestra propter inhabitantem spiritum eius in
uobis. Item illic: Quicumque enim spiritu dei aguntur, hii
fili dei sunt.
quae non perficit christus per me
Item ad corinthios I: Nobis enim reuelat deus per
spiritum suum : nam spiritus omnia scrutat, . etiam alta dei.
quis enim scit hominum quae sunt hominis, quae in ipso
sunt, nisi spiritus qui in ipso est ? ita et quae in deo sunt
huius mundi accepimus, sed spiritum qui ex deo est, ut
sciamus quae a deo donata sunt nobis. quae etiam loquimur,
propter inhabitantem spiritum eius in uobis. Item ibi: Quicumque
enim spiritu (spm) dei aguntur hii filii dei sunt. Item cap. :
Non audeo aliquid dicere usque signorum et prodigiorum spiritus
sancti. Ad corinthios I cap,
per spiritum suum usque ipse autem a nemine indicatur. Item
inhabitantem (h s. lin.〉 spiritum eius in uobis. Item cap. VIIII.
Quicumque enim spiritu dei aguntur hi filii dei sunt. item
cap. XVI: Non enim audeo aliquid loqui eorum usque in uirtute
spiritus sancti. Ad corinthios I cap. II: Nobis autem reuelauit
deus per spiritum sanctum usque ipse autem a nemine indicatur.
MVLCv inbabitat] babitat MLCv uerba:
inhabitat —— de mortais om. V. 2 qui s. chr. de mortma om. 0
uiuificauit BMV, uiuicauit L 4 hi L 5 filii S2MVLC
sunt dl L illic] ad eosdem MVLC audeo MVLCv 6 que
S perfecit MVLC obaudientiam C 7 et uirtute eius aignis
et uirtute sps sci S, \'et uirtute in potentia signorum et prodigiorum
sps sci MVLC 8 chorintios MC prima MVLC reuelauit
MVLCv om. deus C 9 scrutatur MVLCv alta S: altitudine
MVLC 10 om. quae in ipso sunt MVLC 11 spiritus]
spe hominis Cv in deo] dl MVLCv 12 cognouit Sv: scit M
LVC spu huius S
non quae docentur per humanae sapientiae uerbum, sed quae
docentur per spiritum, spiritalibus spiritalia conparantes.
animalis autem homo non percipit quae spiritus dei sunt:
stultitia est enim illi, et non potest scire, quod spiritaliter
interrogatur. qui autem spiritalis est, inquirit omnia, ipse
autem a nemine iudicatur. Item illic: Propter quod notum
uobis facio quod nemo in spiritu dei dicit anathema iesu: et
nemo potest dicere christum dominum iesum nisi in spiritu
sancto. diuisiones autem donationum sunt, idem uero spiritus.
et diuisiones ministeriorum sunt, idem uero dominus. et
diuisiones operationum sunt, sed idem dominus qui operatur
omnia in omnibus. unicuique autem nostrum datur.
sermo sapientiae: alii uero sermo scientiae secundum eundem
spiritum. alii fides in eodem spiritu: alii gratiae sanitatium
in uno spiritu. alii operatio uirtutis, alii prophetatio, alii
lin. addita et eluta) notum nobis facio quod
nemo in spiritu dei usque idem spiritus diuidens unicuique prout
Item
usque idem spiritus diuidens singulis prout uult. Ad corinthios II
spm S: non doctif (doca M, docti L) fapientiae humanae uerbif fed
doctrina fpf MVLCv 8 quae] ea quq Cv sunt spiritus dei M
VLCv 4 quod] quia MVLCv 5 interrogatur] iudicatur MVLC
(cf. Sab.) inquirit] indicat MVLCv 6 illic] ad corintbios (chorinthios
M) prima MLVC 7 om. dei L loquens dicit MVL
Cv 8 om. christum MVLC (cfv) dicere 8. lin. V\' dns
ihs V2v 9 om. autem V 10 ministrationS MLv, inministerior\'
V uerba: dominus et d. 0. s. sed idem om. V 11 sed idem]
idem uero MLCv dominus] deus MVLCv 12 autem] quidd
MVLC 14 sermo scientię I alii uero sermo sapientdq C om. uero
M1L uero scientiae S 15 gratia LCv sanitatium S:
curationum MVLC 16 uirtuta MVLCv profetatio S: prophetia
MVLCv
separatio spiritus, alii genera linguarum, alii interpretationes
linguarum. omnia autem haec operatur unus atque idem
spiritus, diuidens unicuique prout uult. Item ad corinthios
II: Nam dominus spiritus est. ubi autem spiritus domini,
ibi libertas. Item ad philippenses: Scio enim quod hoc
mihi proficiet in salutem per uestram orationem et subministrationem
spiritus sancti iesu christi. Item
Quoniam autem fili estis dei, misit deus spiritum filii sui in
corda nostra clamantem: abba, pater. Item iohannes in
epistula I: Spiritus est qui testimonium reddit, quia spiritus
uult, Ad corinthios II cap. VIIII: Deus enim spiritus est.
quod hoc mihi perficiet in salutem per uestram orationem et
obsecrationem spiritus sancti. Ad
antem filii estis, misit deus spiritum filii sui. Iohannes in
epistula I cap. XVII: Spiritus est qui testificatur usque
cap. III: Dominus autem spiritus est.
ibi libertas. Ad philipenses cap. I: Scio enim quia hoc
mihi proueniet (ro in rasura) in salutem per uestram orationem
et subministrationem spiritus iesu christi. Ad galatas
cap. V: Quoniam autem estis filii dei, misit deus spiritum filii
sui. Item epistula iohannis I cap. XVII: Spiritus est qui
5, 6 MVLCv spatl Cv interpretatio sermonum
MVLCv m τer I prae(sign. " s. lin. et at "
sermonQ in margine add. m. 2) 8 2 om. autem L adq; S
3 propria prout MVLC item] Idem S 4 fecunda ML, prima
C nam dns S: de enim MVLC om. autem MVLC 5 fili-
0
penses S, philipenaes VL sci enl 8 6 nestra M snbministrationem
Sv: obsecratione ̃ MLCV2, obseruationem F1 7 om, iesu
christi MVLC galathas SML 8 fili SM: filii VLC om.
dei MVv estis (ęstis C) filii dl LC 9 iohannis S, iohannes
apostolus MVLC 10 aepistula S, epistola ML prima MC
sps est qui dicit in caelo pater uerbum et sps et hii (hi L) tres unum
sunt (om. werba: testimonium - - testimonium) MVL, tres sunt qui
testimonium dant in cęlo pater uerbum et spc se
(om. verba: spiritus e. q. t. r. q. s. e. ueritas item illic) C
est ueritas. Item illic: Tres sunt qui testimonium dicunt
in caelo, pater, uerbum et spiritus, et hii tres unum sunt.
Item in actibus apostolorum: Dura ceruice et incircumcisi
corde, uos semper spiritui sancto restitistis. Item illic:
Dixit mihi spiritus sanctus ut irem cum
Dixit autem mihi spiritus sanctus: ecce uiri quaerunt te: sed
surgens descende et uade cum eis nihil dubitans, quia ego
misi eos. Item illic: Dixit spiritus sanctus: segregate mihi
barnabam et paulum in opus quo uocaui eos.
Placuit enim spiritui sancto et nobis. Item illic: Prohibiti
sunt autem a sancto spiritu loqui uerbum dei omnino in asia.
et hi tres unum sunt. In actibus apostolorum cap. XVIIII:
Vos semper spiritui sancto resistitis. Item cap. : Dixit mihi
spiritus sanctus ut irem cum eis. Item cap. XXVII
in rasura minio scr.
Item cap. XXXV (num. in ras. minio scr.): Dixit spiritus
sanctus: segregate mihi paulum, Item cap. XLI: Placuit autem
spiritui sancto et nobis. Item cap. XLIII: Prohibiti sunt autem
a sancto spiritu loqui uerbum dei omnino in asia corr.
testificatur usque et hi tres unum sunt. In actibus apostolorum
cap. XVIIII: Dura ceruice et incircumcisi corde, uos semper
spiritui sancto restitistis. Item cap. XXXI: Dixit autem spiritus
mihi ut irem cum illis nihil hesitans. Item cap. XXVIII: Petro
autem cogitante dixit spiritus ei: ecce uiri tres quaerunt te. Item
cap. XXXV: Dixit spiritus sanctus: separate mihi barnaban et
paulum. Item cap. XLI: Visum est enim spiritui sancto et nobis.
Item
et 20 8 Act. 18, 2 10 Act. 15, 28 10 Act. 16, 6 pr. obducta) S 8 apostolorū I- dura S dwae
cernicae L 4 corde] & auribus add. Cv resistitis V2v In
marg. add. ad hunc locum: Nota diligenter m. rec. S illic] in
actibue apostolorum (sic infra) MVLG 5 uerba Dixit m. s. a. n.
i c. eis. Item illic om. S 6 om. autem MVLC om. sanctru M
VL uiri tres Cv querunt SVLC 7 discende S descendit
& uadit F1 dubitas S, beeitans C 8 eos] illos C
illic] in actibus MVL (sic infra MVLC) 9 paulum et bamaban
MVLC quo uocaui] quod aesumpsi (assūsi V) MVLC (cf. v)
10 enim] autem MVLC om. item - prohibiti - - asia C
11 asia] ∗∗aya V1
Item illic: Adtendite igitur uobis et uniuerso gregi, in quo
sanctus spiritus conlocauit uos esse episcopos ad pascendam
ecclesiam iesu christi. Item illic: Haec dicit spiritus sanctus:
uirum, cuius zona est haec, sic alligabunt in hierusalem iudaei.
In deuteronomio: Audi, israhel: dominus deus noster
deus unus est. et diliges dominum deum tuum ex toto corde
tuo et ex tota anima tua et ex tota uirtute tua. et erunt
uerba haec, quaecumque praecipio tibi hodie in corde tuo et
in anima tua et demonstrabis ea filiis tuis et loqueris eis
sedens in domo tua et cum iter facies in uia et in quiete
et in uigiliis: et obligabis ea in signo super manum tuam.
et erunt mobilia ante oculos tuos: et scribe ea super limina
domus tuae et in ianuis tuis. Item illic: Et cum manduca-
Item cap. : Adtendite igitur uobis et uniuerso gregi in quo
spiritus sanctus conlocauit uos. Item cap. : Haec dicit
spiritus sanctus: uir cuius zona est haec.
IIII. DE DILECTIONE DOMINI. Deutero nomium (
cap. VIII : Audi, israhel, dominus deus tuus deus unus est
usque super limina domus tuae et in ianuis tuis. Item ibi:
in rasura
gregi in quo uos spiritus sanctus posuit episcopos. Item cap. LVII:
Haec dicit spiritus sanctus: uirum cuius est zona haec.
IIII. DE DELECTIONE DOMINI. In deuteronomium cap. V:
Audi, israhel, dominus deus tuus deus unus est usque scribesque
ea in limine et ostiis domus tuae. Item in eodem cap. :
MVLCv pascendũ V 6 domini] dei C 7 deutero
nomium MVC istrahel S 8 deus] dns MLv diligis MV1
10 quicumq; 8 hodiae S 11 ea (s. lin. add. m. 2) M tuis
om. V eis om. 8 14 mobilia] mouilia S, om. C scribae
S, scribes MVC, scribis V1 L ea om. MVLC 15 in om. S
illic] in deuteronomium MC, in deutero nomium V, in deuteronodl L
neris et satiatus fueris, caue tibi ne obliuiscaris dominum
deum tuum, qui eduxit te de terra aegypti, de domo seruitutis.
dominum deum tuum timebis et illi soli seruies et ad illum
herebis et nomine eius iurabis. Item illic: Custodies praecepta
domini dei tui, testimonia eius et iustitias quascumque
praecepit tibi: et facies quod bonum et placitum est ante
dominum deum tuum, ut bene tibi sit. Item illic: Et in
mentem habebis omnem uiam, quam adduxit te dominus deus
tuus in deserto, ut omnia
dinosceretur cor tuum, an uere custoditurus esses mandata
illius an non. et ideo omnia mala expertus es: et esuristi,
et dedit tibi escam mannam, quam non nouerant patres tui:
ut adnuntiaret tibi, quod non in pane uiuit homo tantum,
Et cum manducaueris et saturatus fueris usque et nomine eius
iurabis. Item ibi:
bene sit tibi. Item cap. XII: Et recordaberis cuncti (cunctis)
itineris per quod adduxit te dominus deus tuus usque ambulare
Et quum comederis et saturatus fueris usque ac per nomen illius
iurabis. Item in eodem cap.: Custodi ergo praecepta et caerimonias
atque iudicia quae ego mando tibi hodie ut facias. Item
illic: Et recordaberis cuncti itineris per quod adduxit te dominus
MVLC: \'faue (in marg. al caue add. m. 2) S 2 egypti
V, egipti C 3 ad MVC: ad///// (he eras.) V, ab S 4 eherebis
: S in nomine L illic] in deutero nomimn MVC, in deuteronomio
L, sic infra custodies MVLC: om. S 5 tui] add. et M
VLC et iustitiae] om. V, add. eius MLC q∗cūq; F*
6 precipit L 7 deum om. L 8 mente VL per quam M
VLC (cf. v) 9 ut omnia MLC: et omnia F, et omnia I et omnia
S experires MV1LC: experiris S, experiretur F*, experireris
Mai alt. ut om. MVLC 10 dinoscetur S, cognosceretur MVL,
cognoscera C uere om. MVLC 11 an] aut MVL omnia
ideo F 12 dedi 8 nouerant (a ex u correxit man. prima, non
secunda) S 13 pane solo MVL (solo s. lin. add. m. pr. V), solo
pane Cv uiuet ML tantum om. MVLCv
sed in omni uerbo quod exierit de ore dei uiuit homo. uestimenta
tua non sunt extrita: pedes tui non incallauerunt, ecce
quadraginta anni sunt. et scies corde tuo, quia sicut homo
docet filium suum, sic dominus deus tuus erudiuit te. et
custodies mandata domini dei tui, ambulare in uiis eius et
timere illum. Item illic: Et nunc, israhel, quid. dominus
deus postulat aliud a te, quam ut timeas dominum deum
tuum et ambules per omnes uias eius et diligas eum et
seruias domino deo tuo ex toto corde tuo et ex tota anima
ego mando tibi hodie, ut bene tibi sit? Item in p s almo XCVI:
Qui diligitis dominum, odite malum. Item in euangelio
secundum iohannem: Si diligitis me, praecepta mea
seruate.
in niis eius et timere illum. Item
quid dominus deus tuus postulat a te usque ut bene tibi sit. In
psalmo XCVI: Qui timetis dominum, odite malum. Iohannes,
deus tuus usque et ambules in uiis eius et timeas eum. Item
usque ut bene sit tibi. In psalmo XCVI: Qui diligitis dominum,
odite malum. Secundum iohannem
mandata mea seruate.
MV\'LCv, egredietur V dei] dni MLC
uerba uiuit homo secundo loco om. MVLC 2 erlrita] attrita L
C uerba pedes tui non incallauerunt om. MVLC 3 in corde
Cv 6 is*rahel (ras. t) S 7 aliud om. MVLC quam] nisi
V\'v 10 precepta L e*ua (ras. i) S 11 hodiae S uerba
item in ps. - - seruate om. V XCVI] uicesimo sexto C 12 diligitis
Sv: timetis MLC odite (H B. lin. add. al. m.) S malignum
MLC in euuang S, om. MLC 14 seruatę S
In genesi dominus ad abraham: Exi de terra tua et
de cognatione tua et de domo patris tui, et uade in terram,
quam tibi ostendero, et faciam te in gentem magnam, et
benedicam te, et magnificabo nomen tuum, et benedictus eris,
et benedicam qui te benedixerit et maledicam qui te maledixerit.
[Item in psalmo XLIITI: Audi, filia, et uide et
inclina aurem tuam, . et obliuiscere populum tuum et domum
patris tui, quoniam concupiuit rex speciem tuam, quia ipse
est dominus deus tuus.] Item illic ad loth, postquam
eiecerunt eos foras, dixerunt:
tuam, et noli respicere post te, neque stes in hac uniuersa
regione, sed in montem uade, et ibi saluaberis. Item in
numeris: In terra eorum non possidebis, et portio non erit
V. DE CONVERSATIONE ET CONTBMPTV SECVLI. In genesi!
dominus ad
maledicam qui te maledixerit. Item
ad loth: Salua animam tuam: noli recipere usque sed in
monte saluum te fac. In numeris
V. DB CONVBBSATIONE ET CONTEMPTV BAECVLI. In genesi
dominus ad abraham
maledicam maledicentibus tibi. Item
loth: Salua animam tuam: noli respicere usque sed in monte
saluum te fac. In numeris
15 Num. 18, 20 MVLC seculi L 3 dominus ad abraham
pm. C tua post terra om. M 4 terra 8 5 monstrauero tibi
C 6 eris benedictus MVLC 8 uerba item in ps. deus tuus
om. MVLC, inclusi 11 Item in geneai Postquam eiecerunt loth
(loht V) cum uxore et filiabus suis dixerunt aerua (salua Cv) animam tuam
in monte et ne respicias retro neque stes (sis VL: s alt. in ras. V, a
alt. 8. lin. add. L) in hanc uniuersam regionem sed ascende in montem
et ibi saluaberis MVLC 12 eicierunt 8 15 possidebitis V
portio] tua 8. lin. add. V*
tibi aput eos, quia ego sum portio tua et hereditas
Item in deuteronomio: Qui dicit [ut] patri et matri:
non noui te, et fratres suos non cognouit et filios suos non
sciuit, custodiuit uerba tua et testamentum tuum obseruabit.
Item in regnorum III: Et inuenit helias heliseum filium
ut uenit ad eum, iactauit melotem suam super eum, et
cooperuit illum. et ille relinquens boues suos cucurrit post
heliam et dixit: osculabor patrem meum et sequar te. et
dixit helias: uade et reuertere, quoniam feci tibi.
est post eum. et deiunxit boues a iugis et occidit et coxit
eos in uasis et dedit plebibus, et manducauerunt. et exsurrexit
et abiit post heliam et ministrabat ei. Item in
psalmo VI: Quoniam non est in morte, qui memor sit tui:
in infernum autem quis confitebitur tibi ? Item in psalmo VII:
eorum non possidebis et portio non erit tibi aput eos, quia ego
sum portio tua et hereditas tua. In deutero nomium
s. lin. add.) aut patri usque
et testamentum tuum obseruabit. In regnorum libro
III
ministrabat ei. In psalmo VI: Quoniam non est in morte. In VII:
ad aaron: in terra eorum nihil possidebitis nec habebitis partem
inter eos. ego pars et hereditas tua. Item
patri suo et matri suae: nescio uos usque et praeceptum tuum
seruauerunt. In regnorum libro
Profectus ergo inde reperit helisaeum usque et ministrabat ei.
In psalmo VI: Quoniam non est in morte. In
MVLC (semper) 2 deutero nomium MVL dicit ut
S: dicunt MVLC matri aut patri MVL, patri ac matri C
4 tuum om. S obseruabit SMVLC 5 libro tertio (-cio VC)
MVC, libri III L et om. MVLC 6 saphat MLC: salphat (1 s.
lin. add. m. 2) Vt safath S bouū M 7 ut om. MVLC
et iactauit VC, iactauitq; L melote (1 a. lin. add. m. 2) M
8 relilquens S 9 meiJ & matrS Cv 10 om. quoniam feci tibi M
11 depost MVC disiunxit C 12 om. in uasis MVLC 13 habiit
SL 14 sexto C 15 inferlnum S: inferno MLVCv septimo C
Nisi conuertamini, gladium suum uibrabit: arcum suum tetendit
et parabit illum. et in eo parauit uasa mortis. Item
in psalmo XXIIII: Vias tuas, domine, notas fac mihi et
semitas tuas edoce me. Item in psalmo XXXI: Nolite
fieri sicut equus et mulus, quibus non est intellectus: in freno
et camo maxillas eorum constringe qui non proximant ad te.
Item in psalmo XXXIII: Accedite ad dominum et inluminamini,
et uultus uestri non erubescent. Gustate et uidete
quoniam suauis est dominus: beatus uir, qui sperat in eum !
Item in eodem psalmo: Venite, fili, audite me, timorem
domini docebo uos. quis est homo qui
uidere dies bonos? cohibe linguam tuam a malo et labia
ne loquantur dolum. declina a malo et fac bonum, inquire
pacem et sequere eam. quia oculi domini super iustos et
aures eius in preces eorum. uultus autem domini super
facientes mala, ut perdat de terra memoriam eorum. Item
Nisi conuertamini gladium. In XXIIII: Vias tuas domine notas fac
mihi. In XXXI: Nolite fieri sicut equus. In XXXIII: Accedite ad
eum. Item: Venite fili usque perdat (per in rasum) de terra
conuertamini gladium. In XXIIII: Vias tuas domine notas fac mihi.
In XXXI: Nolite fieri sicut equus. In XXXIII: Accedite ad eum.
Item: Venite filii usque perdat de terra memoriam eorum.
et 9 10 ib. 12-17 1 ufbrauit et paranit MVLC 2 illud M eo] ipso MVLC 3 uicesimo
quarto C notas fac] demonstra Cv 4 doce L
ln
XXXI** (II ras.) M, tricesimo primo C 5 muf M in quibus
MVL 6 chamo C confringe ML adproximant (appr. C) M
VLC 7 tricefimo fcio C accidite S ad eii MVLCv 8 erubescent]
confundentur Cv 9 in eo Cv 10 Item in eodem psalmo
MVLC: om. S filii VLC 11 uiti. diligit dies uidere bonos? Cv
12 coibe C 14 pfequere LCv om. quia MVLCv 15 in] ad
MLC 16 memoria M.
in psalmo XXXVI: Noli aemulari inter malignantes, neque
aemulatus fueris facientes iniquitatem: quoniam tamquam
faenum cito arescent et sicut holera prati cito cadent. spera
in domino et fac bonitatem et inhabita terram et pasceris in
diuitiis eius. delectare in domino et dabit tibi petitionem
cordis tui. reuela ad dominum uiam tuam et spera in eum,
et ipse faciet. et educet sicut lumen iustitiam tuam et
iudicium tuum sicut meridiem: subditus esto domino et
obsecra eum. noli aemulari eum qui prosperatur in uia sua,
in homine faciente iniquitatem. Ne aemuleris, ut maligne
facias, quia qui iniqua agunt exterminabuntur, sustinentes
autem dominum possidebunt terram. et adhuc pusillum et
non erit peccator et quaeres locum eius et non inuenies.
mansueti autem possidebunt terram et delectabuntur in multitudine
pacis. A domino gressus hominis diriguntur et uiam
eius cupiet nimis. Declina a malo et fac bonum et inhabita
in saecula saeculorum. Custodi innocentiam et uide aequitatem,
quoniam sunt reliquiae homini pacifico. Item in
psalmo XLV: Vacate et uidete quoniam ego sum dominus*
memoria eorum. In XXXVI: Noli emulari usque quoniam sunt
reliquiae homini pacifico. In XLV: Vacate et uidete quoniam ego
In XXXVI: Noli emulari usque quoniam sunt reliquiae homini
pacifico. In XLV: Vacate et uidete quoniam ego sum dominus.
C aemulare L in L 2 aemnlatxu fueris]
zelaueris Cv om. facientes L tamquam SCv, sicut MVL 8 fenS
MVL, foenum S cito] nelociter Cv sicut] qus admodQ Cv
olera MLCt holere V prati ML, parati V: herbarũ SCv deddent
C verba spera usque ad (19) ego sum dominus om. 8 4 et
ante inhabita om. C 5 petitiones (petic. C) LCv 6 ad dominum}
dfio Ov tuam post uiam om. MV1 et ante spera om. MV
7 sicut] quasi L, *quasi C 8 meridie M, ri mediem C 9 obsecra]
ora Cv aemulari in eo Cv 10 iniquitatem] iniusticias Cv maligna
L 11 iniqua agunt] malignantor Ov 18 queres VLC
14 multitudinS ML . 15 uia MV1, uias V2, uię C 16 cupiet (m
rat.) C, cupit V bonum in marg. add. C [19 dominus] dã Cv
Item in psalmo XCIIII: Hodie si uocem eius audieritis,
nolite. obdurare corda uestra. Item in psalmo CXVIII:
In quo corrigit iuuenior uiam suam? in custodiendo sermones
tuos. Item in ecclesiastico: Non tardes conuerti ad
dominum et ne differas de die in diem: subito enim uenit
ira illius, et in tempore uindictae disperdet. Item illic:
Deus ab initio constituit hominem et reliquit eum in arbitrio
suo. adiecit mandata et praecepta, si uolens mandata seruare,
et fidem placitam facere. adposuit aquam et ignem: ad quod
uis
bonum et malum: quod placuerit ei, dabitur ilÃ. nemini
mandauit impie agere, et nemini dedit laxamentum peccandi.
non
inutilium. Item illic: Conuertere ad dominum et relinque
peccata tua, et
et
sum dominus. In XCIII Hodie si uocem eius. In
In quo corrigit iunior. In ecclesiastico cap. : Nolite
tardare conuerti ad dominum. Item cap. VIII: Deus ab initio
constituit hominem usque infidelium et inutilium. Item cap. X:
Conuertere ad deum et relinque peccata tua usque et
In XCIIII: Hodie si uocem eius., In CXVIII: In quo corrigit
iuuenior. In ecclesiastico cap. IIII: Non tardes conuerti ad
dominum et ne differas de die in diem. Item cap. VIIII: Deus
ab initio constituit hominem usque infidelium et inutilium. Item
cap. X: Conuertere ad dominum et relinque peccata tua usque
15, 14-181 21 et 22 14 Eccli. 17, 21 et 23-28 C XCXVIII V hodię: S 2 CXII S,
centesimo octano decimo C S inuenior SMC1: iunior LV&
4 ęcclaste C 5 differatia S om. de MV 6 illic] in ecclesiastico
MVLG 7 reliquid SL, relinquit MVl 8 et adieait MVLC
9 facere om. C, agere s. lin. add. G* adpo|sui ra»quam (m ras.)
S, posuit aquam MVLG 10 porrige MVLC 12 impiae S
14 UliC} in ecclesiastico MVLC 15 nimis∗ S, ninie MVLO
co∗∗∗sce (gno eras. et rescriptum) S 16 oratione S: orationis MVLCv
confessionem. non demoreris in errore impiorum. a mortuo
quasi nihil dimittitur confessioni: uiuus et . sanus confiteberis
et laudabis dominum, et gloriaberis in miserationibus illius.
quam magna misericordia domini et propitiatio
ad se! Item illic: Quasi a facie colubri fuge
peccata. si accesseris ad illa, suscipient te quasi dentes leonis
in deuorando interficientes quasi romphaea bis acuta, iniquitatium
uindex, plagae illius medella
esaia propheta: Quaerite dominum: et mox inueneritis
eum, inuocate eum. statim.. uero cum adpropinquauerit uobis,
relinquat impius uias suas et uir
conuertentur ad dominum, et misericordiam consequantur,
quia relinquet multum peccata uestra. Item illic: Cum
propiciatio illius conuertentibus ad se. Item
facie colubri fuge peccata usque illius medulla milia; est: In
esaia (s. lin. add. X) Dum clamare coeperis extraam te
et propitiatio illius conuertentibus ad se. Item
facie colubri fuge peccata usque illius medulla nulla est. In
quoniam multus est ad ignoscendum. Item: Dum clamare coeperis
1 uadte sclm scli (iii add. a\'m. S) V 8 demittitur 8, dimittetur
MVLC 4 dfim SV: dm MLO gloriaueris Mt glorificaberis
L in mirabilib\' V 5 quam Sv, quia MVLC 6 illic] in ecclesiastico
MYLC faciae S colobri V 7 ai* M 8 romfea S,
romphea MVL, ramphea C agvta S iniquita∗tium M, iniquitatiŭ
V, iniquita∗∗ūL 9 place M, plage V medoila M1V1LC, medela
V* 10 ęsaia S, isaia L, yeaya V, ysaia C prof. S (sic fere
semper) querite LC mox] ca MYLC 11 eum past inuocate
om. MVL statim uero cum S: cum uero MVLC adpropinquauit
S 12 derelinquat impius uias suas (om. suas M; uiā suã C) et uir
facinorosus (facinerosus M) cogitationes suas et conuertatur ad dñm et
misericordiam (misericordis M) consequetur (eonaequitur L) quia In multum
remittet uobis peccata uestra MVLC 14 illic] in esaia (ysaya
V, isaia L, ysaia C) MVLC cum SV: dum MLC*
clamare coeperis, extraham te de pressura tua. Item illic:
Cum conuersus ingemueris, tunc saluus eris et scies ubi
fueris. Item in hieremia propheta: State in uiis domini
et uidete et interrogate semitas domini aeternas: et uidete
quae sit uia bona et ambulate in ea, et inuenietis sanctificationem
animabus uestris. Item illic: Corrigite uias
uestras et incogitationes uestras: nolite confidere uobis in
falsis sermonibus, quia in totum non proderunt uobis. Item
illic: Perscrutemus uias nostras, et conuertamur ad dominum:
mundemus corda nostra cum manibus nostris, et respiciamus
ad dominum, qui habitat in caelis. Item in michaea
propheta: Adnuntiatum est tibi, homo, quid sit bonum: aut
quid quaerat a te aliud dominus, nisi ut facias aequitatem,
de pre I sura tua. Item
tunc saluus eris. In hieremia
usque inuenietis requiem animabus uestris. Item
Corrigite uias uestras et nolite confidere in uobis. Item
Perscrutemus
dominum qui habitat in caelis. In michea (m∗l∗∗ch ex malach)
extraham te de pressura tua. Item
et uidete et interrogate de semitis usque et inuenietis refrigerium
animabus uestris, Item
studia uestra usque in sermonibus mendacii qui non proderunt
uobis. Item in lamentatione hieremiae
uias nostras et quaeramus usque cum manibus ad deum in caelos.
In michea
et 4 9 Thren. 8, 40 et 41 12 Mich. 6, 8 YC praessura SMVC 2 illic] in efaia (isaia L jsaia V
C) MLVC 5 ęa S 6 et 9 illic] in hieremia (iheremia C) ML
VC 7 et nolite (om. incogitationes nestras) MVLC in uobis
- t leuem\'
falsis MVLC 9 perscrntemnr C cuertemur L 10 mundem\'
(1 leuem\' supra lin. a m. 2) V 11 michea SMVL, mychea C
12 prof S annunciata M, annuntiata C 13 querat C om.
dominus Ll (in marg. add. m. 2)
et diligas miserationem, et paratus sis, ut eas cum domino
deo tuo? Item in sophonia propheta: Conuenite et
congregamini, populus indisciplinatus, prius quam efficiamini
sicut flos praeteriens, prius quam superueniat super uos dies
iracundiae domini. quaerite dominum omnes humiles terrae,
aequitatem operamini, et iustitiam quaerite, et respondete ea,
ut protegamini in die irae domini. Item in iob: Quoniam
si conuersus humiliaueris te coram ipso et longe feceris
omnem iniustitiam a uia tua, tunc erit omnipotens adiutor
tuus et liberabit te ab inimicis et ab omni iniquitate mundum
restituet te, et suscipiet sicut argentum probatum igne: et
habebis fiduciam coram ipso respiciens in caelum cum hilaritate.
et orantem te exaudiet cum laetitia et dabit tibi, ut reddas
uota tua, et in uiis tuis erit splendor. Item
itaque, peccatores, et facite iustitiam coram ipso.
quis enim scit, an uelit uos, ut faciat misericordiam uobis?
deo tuo. In sophonia
populus usque ut protegamini in die ire I
deprecabuntur faciem tuam plurimi. In
itaque peccatores usque faciat uobiscum misericordiam suam.
ambulare cum deo tuo. In sophonia cap. : Conuenite,
congregamini, gens non amabilis, usque in die irae furoris domini.
In iob
usque deprecabuntur faciem tuam plurimi. In
11, 14-19
2 eofonia prof 8 5 iracundie L querite VLC homies
(corr. m. 1) V 6 querite C 7 diae S irae] iracundiae
MVLC inob S 8 sic V 10 liberauit SMV1 ab inimicis
et iniquitate (om. ab omni et mund. restituet te) MVLC 11 **sicut (te
ras.) S, te eicut C ignem S 12 respicies M, et respicies VL
C caelo M 18 cQ laaitia M, co hylaritate C 14 in tobi M,
in tobia C 16 nellit SM, uelut V om. uos MVLC ut
faciat uobiscum misericordiam MVLC
Item in ezechiel propheta: Et tu, fili hominis, speculatorem
te dedi domui israhel. et audies ex ore meo uerbum,
ut dicas peccatori: morte morieris. et si non fueris locutus,
ut caueat impius de uia sua, ipse iniquus in iniquitate sua
morietur, sanguinem autem eius de manu tua requiram., tu
uero si praedixeris impio uiam ipsius, ut auertat se a uia, et
non auerterit se a uia sua, hic in impietate sua morietur, et
tu animam tuam eripuisti. Item in euangelio secundum
galilaeae, uidit duos fratres simonem qui dicitur petrus et
andream fratrem eius mittentes retia in mari, erant enim
piscatores. et dixit illis iesus: uenite post me, et faciam uos
piscatores hominum. qui confestim relictis retibus suis secuti
sunt eum. Item illic: Et ideo dico uobis: nolite cogitare
in anima uestra quid manducetis aut quid bibatis neque
corpori uestro quod induamini, anima enim plus est quam
In euangelio
autem iesus secus mare usque relictis retibus suis sequuti sunt
eum. Item (ex in corr.>
cogitare usque uos plures estis illis. Item
In euangelio
usque relictis retibus sequuti sunt
dico uobis: ne solliciti sitis usque uos pluris estis illis. Item
uerba Item in ezechiel proph. Et - - 8 animam tuam eripuisti
om. hoc loco, sed add. in extremo capitulo MYLC zechiel S, iezechiel
(in rasura) L 2 dedi te MVLCv, istrahel S et audies
S: audiens ergo MVLC 8 loquutus C 4 om. de uia s. i. i. M
de] a VLCv iniquus] impius VLCv 5 exquiram MY tu uero
si adnuntiaueris (ann.), ut se auertat impius a uia sua (add. et V2) non fuerit
conuersus a uia sua (om, a uia sua M, a uia sua impia C) ipse impins
in iniquitate sua morietur tu autem animam tuam liberasti MVLC (cf.
v) 8 euuang S, euangelia M 9 matthefl SM 10 galileae
SMLVC symond MC dicitur] cognominatur MVLC 11 mare
MVLC 12 illis MVLCv: illi S 13 sequuti C 14 illic] secundum
mattheum (math.) MVLC 15 ne|que S 16 quod S,
quid MVLCv einim S
esca et corpus plus quam uestitus. intuemini uolatilia caeli,
quae neque serunt neque metunt nec recondunt in apothecis,
et pater uester caelestis pascit illa. nonne uos multo plus
estis illis? Item illic: Quis autem uestrum potest adicere
staturae suae cubitum unum? et uestitum cogitatis? considerate
lilia in agro quemadmodum crescunt, non laborant
neque neunt, et nuda non sunt. dico autem uobis quoniam
nec solomon in omni gloria uestitus est sicut unum ex istis.
quod si faenum agri, quod est hodie, et cras in clibanum
mittitur, deus sic uestit, quanto magis uos modicae fidei?
nolite ergo cogitare dicentes: quid manducabimus aut quid
bibemus aut quid uestiemur? omnia enim haec gentes desiderant.
scit autem pater uester quoniam indigetis horum
omnium. quaerite autem primo regnum et iustitiam eius, et
haec omnia praestabuntur uobis. ne ergo cogitaueritis de
crastino: crastinus enim dies ipse pro se cogitabit: sufficit
diei malitia sua. Item illic: Intrate per angustam portam:
uestrum potest adicere usque <
sua. Item cap. XXIII: Intrate per angustam portam usque
cap. V: Quis autem uestrum cogitans potest adicere usque sufficit
diei malitia sua. Item cap. VI: Intrate per angustam portam
C ueatimentum MVL Cv celestis V 3 pascet S
M illa pascit V multo om. MVLC plures (i s. lin. pro
e p08. V, ut sit pluris) MVLC 4 illic] secundum mattheum (math.)
MVLC (sic infra) 5 ad staturam suam MVLCv et de uestimento
quid Bolliciti estis MVLCv 6 lilia agri MLVCv quS ammodu
M 7 nequae S neunt S: ne*nt (u ras.) M, neunt (u expunct.
a m. 2) V, nent LCv 8 solomon S, sal- reU. gloria sua M
LVCv 9 fenum MVL, fquum C, foenum S est hodię S: hodie
est MVLCv 10 modice SM fidaei S 11 manducamus MV1
12 la quid uestiemur (1 o a m. 2) V 13 ueETeR (R prior ras. ut sit
f) S 14 omniuC primQ regnum dei MVLCv
15 praestabuntur] apponuntur (apponentur C) MVLC 16 ipse sibi
cogitat MVLC .
quia lata et spatiosa uia est quae ducit ad perditionem, et
multi sunt qui intrant per eam. quia angusta et arta uia est
quae ducit ad uitam, et pauci sunt qui inueniunt eam. Item
illic: Venite ad me omnes qui laboratis et onerati estis, et
ego uos reficiam. tollite iugum meum super uos et discite
quia mansuetus sum et humilis corde, et inuenietis requiem
animis uestris: quia iugum meum iucundum est et onus
meum leue est. Item illic: Tunc respondens petrus ait ad
eum: ecce nos reliquimus omnia et secuti sumus te, quid
ergo erit nobis? iesus autem dixit illis: amen dico uobis,
quoniam uos qui secuti estis me in resurrectione, cum sederit
filius hominis in throno gloriae suae, sedebitis et uos super
duodecim thronos iudicantes duodecim tribus israhel. et
omnis quicumque reliquerit domum uel fratres aut matrem
aut filios uel agros propter nomen meum, centies tantum
accipiet et uitam aeternam possidebit. multi autem primi
pauci sunt qui intrant <
cap.
usque pauci sunt qui intrant per eam. Item cap. XI: Venite ad me omnes qui laboratis usque onus meum leue est. Item
cap. XVIII: Tunc respondens petrus ait: ecce nos dimisimus omnia
1 om. ducit V pcrditionem Sv: mortem MVLC 2 quiangusta
et arta uia est S: quam arta et angusta est uia (uia est C] MV
LC 3 qui inueniunt eam Sv: qui intrabunt per eam MV, qui intrant
per eam LC 4 om. omnes C honerati MC 5 discite a
me LCv 6 mansuetus] mitis MVLCv 7 animabus MVLCv
quia ingum] iugum enim MVLCv iucundum] suane MLCv
8 leuae S 9 reliquimus Sv: dimisimus MVL sequuti C
10 amen amen MVC 12 trono C 13 duodecim thronos] duodecim
aedes MVL, sedes duodecim Cx istrahel S 14 qui
relinquerit (n punctis del. a m. 2) V 15 nomen meum Sv: me
MVLC
nouissimi fient, et nouissimi primi erunt. Item illic: Sicut
enim diebus noe, sic erit et aduentus fili hominis. sicut enim
erant in diebus illis ante diluuium manducantes et bibentes
et nuptum dantes et non senserunt, donec uenit diluuium et
tulit omnes, sic erit et aduentus fili hominis. Item secundum
iohannem: Ambulate itaque, dum lumen habetis, ne
uos tenebrae adpraehendant: et qui ambulat in tenebris, non
scit quo eat. dum lumen habetis, credite in lumine, ut fili
lucis sitis. Item secundum lucam: Et dixit iesus: homo
quidam fecit caenam magnam et inuitauit multos. et misit
seruum suum hora caenae, ut diceret inuitatis: uenite iam,
quia omnia parata sunt. et coeperunt singuli excusare.
primus ait: uillam emi et necesse habeo exire et uidere illam:
rogo te, habe me excusatum. et alius ait: iuga boum emi
quinque et eo probare illa, et ideo uenire non possum. et
usque et nouissimi primi. Item cap. XXV: Sicut enim in diebus
noue usque ita erit et aduentus fili hominis. Secundum
iohannem cap. X: Ambulate itaque, dum lucem habetis usque
ut filii lucis sitis. Secundum lucam cap. : Et dixit iesus:
usque et nouissimi primi. Item cap. XXV: Sicut enim in
diebus noe usque ita erit et aduentus filii hominis. Secundum
iohannem cap. X: Ambulate, dum lucem habetis usque ut filii
lucis sitis. Secundum lucam cap.
16-20 et 24 MVLOC(v) erunt] om. MVLCv illic] secun-
dum matheum MLC, sedm lucã matheũ (lucã s. lin. a m. 2) V 2 in
diebus noe MYLCv om. et MVLC filii VLCv 3 in
diebue illis om. MVLC 4 ueniret MVLC ante diluuiuV
5 tullit S, perdidit MVLC sic] ita MVLCv filii YLC(v)
6ita|quaeS lum dumen (lum s. lin. adad.m.2)S,dnmlncemMYL
6 ita|quae S dumen (lum s. line add. m. 2) S, dum lucem MVL
Cv 7 adpraehendat S, conphendant M, comphendant VLCv
non scit] nescit MVLCv 8 lucem Yv filii MVLCv
10 ceni VC 11 cenq C ut diceret] dicere Cv uenite iam]
ut uenirent Cv 12 cęperunt S, ceperunt VC 13 ait] dixit MY
LCv om. et uidere V 14 boud M
alter dixit: uxorem duxi, et ideo uenire non possum. dico
autem uobis, quoniam nemo ex hominibus illis inuitatis gustabit
de caena mea. Item in actibus apostolorum: Tempora
igitur ignorantiae despiciens deus denuntiat nunc hominibus,
omnes ubique agere paenitentiam. eo quod statuit diem
iudicare orbem terrae in aequitate.
In exodo: Post dominum deum uestrum pergite et hunc
timete et praecepta eius custodite et uocem eius audite et
adquiescite ei. Item in psalmo XXXII: Ecce oculi domini
super timentes eum, qui sperant in misericordia eius. Item
homo quidam fecit caenam magnam usque nemo ex illis inuitatis
gustauit de cena mea. In actibus apostolorum
Tempora igitur ignorantiae usque iudicare orbem terrae in aequitate.
In
usque autem animam tuam liberasti.
VI. DE TIMOBE DOMINI. In exodo
deum nostrum pergite et ipsum timete. In psalmo XXXII: Ecce
caenam magnam usque gustabit <it in rasura) caenam meam.
In actibus apostolorum
dispiciens dominus denuntiat nunc hominibus omnes ubique agere
paenitentiam. In
speculatorem dedi te domui <domu corr. ex
tu autem animam tuam liberasti.
VI. DE TIMORE DOMINI. In deuteronomio <
Dominum deum uestrum sequimini usque et ipsi adherebitis. In
16 Ez. 3, 17-19 cf. p. 838, 1 om. et Y 2 quoniam] quia MVLC gustauit SMV1 3 de
caena (cena C) mea SMVC: eaenam meam L (cf. v) 4 ignorantia
L dispiciens S deus Sv: diis MVLC nunc om. L
5 paenitentii (pen. VL, -ci4 C) MVLC: poenitentiam S diem om.
MVLC 6 aequitate 8 9 In exodo MVL, in exo S, om. C
hunc] ipeum MVLCv 12 timentis Y qui aperant Sv: sperantes
autem MVLC
in psalmo XXXIII: Timete dominum, sancti eius, quoniam
nihil deest timentibus eum. Item in psalmo CXXVII:
Beati omnes qui timent dominum, qui ambulant in uiis eius.
Item in prouerbiis: Timor domini adicit dies: anni autem
impiorum minuentur. Item illic: Munitio iusti timor domini.
contritio autem operantibus mala. Item illic: Timor domini
uiro in uitam: qui autem sine timore est, commorabitur in
locum, quem non uisitat scientia. Item illic: Generatio
sapientiae timor domini, diuitiae et gloria et uita. Item
illic: Non aemuletur cor tuum peccatores, sed in timore
domini esto tota die. Item illic: Beatus qui metuit omnia
per timorem. nam qui duro est corde, incidet in mala. Item
oculi domini super timentes eum. In CXXVII: Beati omnes qui
timent dominum. In prouerbiis cap. XI: Timor domini adponet
dies. Item cap. : Munitio iusti timor domini. Item cap. XX:
Timor domini ad uitam et in plenitudine commorabitur. Item
cap. XXII: Finis modestiae timor domini, diuitiae et gloria et uita.
Item cap. XXIII: Non emuletur cor tuum peccatores, sed in timore
domini esto tota die. In ecclesiastico <
psalmo XXXI: Ecce oculi domini super timentes eum. Item in
psalmo XXXIII: Timete dominum omnes sancti eius. In CXXVTI:
Beati omnes qui timent dominum. In prouerbiis cap. XI: Timor
domini adponet dies. Item cap. XV: Timor domini fons uitae, ut
declinet a ruina mortis. Item cap. XX: Timor domini ad uitam
et in plenitudine commorabitur. Item cap. XXII: Finis modestiae
timor domini, diuitiae et gloria et uita. Item cap. XXIII: Non
emuletur cor tuum peccatores, sed in timore domini esto tota die.
Item cap. XXVIIII: Beatus homo qui semper est pauidus. In
6 Prou. 19, 28 8 Prou. 22, 4 10 Prou. 23, 17 11 Prou.
28, 14 28 Prou. 14, 27 V 3 in uiis eius om. C1 4 adiciet MVL, addiciet
C 5 et infra illic] in prouerbiis MVLC impiorum (in ras.
a m. 1) 8 iusti MVLC: eius S 6 contritia S 7 uero V
comorabit\' (o pr. corr. ex u) L, commorabit V 9 sapientie et diuitie
L et ante gloria om. V 11 tota die] cotidie L dię S
12 malo S
in ecclesiastico: Initium sapientiae timor domini, etcum
fidelibus in utero concreatus est, et cum electis seminibus
creditur, et cum iustis et sensatis agnoscitur. Item illic:
Timor domini scientiam agnoscit sanctitatis. castitas custodiet
et iustificabitur cor, iucunditatem atque gaudium dabit. Item
illic: Timenti dominum bene erit, et in diebus consummationis
illius benedicetur. plenitudo sapientiae timere dominum
et plenitudo de fructibus eius. omnem domum illius inplebit
a generationibus, et receptacula de thensauris eius. corona
sapientiae timere dominum: utraque autem sunt dona dei.
Item illic: Timor domini expellit peccatum: nam qui sine
timore est, non poterit iustificari. Item illic: Non sis
incredibilis timori domini, et ne accesseris ad illum duplici
corde. Item illic: Qui timent dominum, non erunt incredi-
Initium sapientiae timor domini. Item
delectauit cor usque in longitudinem dierum. Item
dominum bene erit in extremis. Item
expellit peccatum. nam qui sine timore est. Item
sis incredibilis timoris domini. Item (t aH.
in ras.> dominum credite illi usque et inluminabuntur corda uestra.
Item
sunt dona dei. Item
ecclesiastico
Item
Timor domini expellit peccatum usque non poterit iustificari. Item
corda uestra. Item
utraque autem sunt dona dei. Item
27 12 ib. 36 14 Eccli. 2, 18 et 20 15 Eccli. 1, 12
16 ib. 13 19 Eccli. 2, 8-10 S 2 concreatos (c alt. rasura ex g) S, congregatus
MV1 8 agnoscetur MVLC S et infra illic] in ecclesiastico (ęccL
C) MVLC 4 agnoscet MVLC 5 iocunditate (iuc. M1) MVL,
iocunditatd C adquae S 6 et] ei L .8 impleuit MV
LC 11 expellet V 13 timore V1L dupplici SM
biles uerbo eius: et qui diligunt illum, conseruabunt uiam
eius. qui timent dominum, parabunt corda sua et in conspectu
illius sanctificabunt animas suas. Item illic: Qui
timent dominum, custodient mandata eius et patientiam habent
usque ad inspectionem eius. Timor domini non despicere
iustum hominem pauperem, et non magnificare uirum peccatorem
diuitem. Item illic: Omnis sapientia timor domini, et
in illa timere dominum. Item illic: Quam magnus qui
inuenit sapientiam et scientiam! non est super timentem deum.
timor domini super omnia superposuit. Item illic: Si non
timorem dei tenueris instanter, cito subuertetur domus tua.
Item in ecclesiaste: Finis omnis uerbi auditor: dominum
time et mandata eius custodi: quoniam hoc est omnis homo
incredibiles usque et patientiam habebunt. Item
sapientia timor domini et in illa timere deum. Item
Quam magnus qui inuenit sapientiam. Item
timorem domini tenueris. Item
non erunt incredibiles uerbo eius usque et patientiam habebunt.
Item
peccatorem diuitem. Item
dei et in illa timere deum. Item
inuenit sapientiam usque super timentem deum. Item
Si non in timore domini tenueris te. In ecclesiaste <
. 8 Eccli. 26, 13 et 14 10 Eccli. 27, 4 12 Eccle. 12, 13 et 14 MVLC: uitam S 2 corde suo V 3 item illic om.
MVLC 4 habebunt MVLCv 5 timore V1, timor est V* (cf.
v) dispicere SV 7 p. et diuitem C 8 dominum] dm MVLCv
9 ///est/// (est in rasura, e ante est et t post erasa) S super (s in
rasuta) S n e sup timentes (non est super expunx., nam s. lin.
add. m. 2) V timentes MVLC 10 sup MVLC: per S
11 dei] dni MVLCv subuertetur cito L 12 eccl. S, ecclesiasten
M, ecclesiastico (eccl C) LC auditur S, auditor VL, audiltior
M, auditior C, add. dei MVLC dominum] deum MVLCv
13 custodi mandata eius C
quia omne hoc opus adducet deus in iudicium in omni despecto,
siue bonum siue malum. Item in prouerbiis: Timor
domini odit malitiam, contumeliam et superbiam et uias
malorum.
In deuteronomio: Diliges proximum tuum sicut te ipsum.
Item in psalmo CXVIII: Pax multa diligentibus nomen
tuum, et non est in illis scandalum.
Ecce quam bonum et quam iucundum habitare fratres in
unum! Item in prouerbiis: Qui uolunt pacem laetabuntur.
Item illic: Melior est panis pusillus cum suauitate in pace
sine bonum sine malum. In prouerbiis cap. : Timor domini
odit malum.
VIT. DE BONO PACIS ET
proximum tuum sicut te ipsum. In psalmo CXVIII: Pax
multa diligentibus, In CXXXII: Ecce quam bonum et quam iucundum.
In prouerbiis cap. Qui uolunt pacem letabuntur,
Item cap. XVTI: Melior bucella sicca cum gaudio. Item cap. XVII:
usque sine bonum sine malum sit. In prouerbiis cap. VIIII:
Timor domini odit malum.
VII. DE BONO PACIS ET CARITATIS. In leuitico cap. X: Diliges
amicum tuum sicut te ipsum. In psalmo CXVIII: Pax multa
diligentibus. In CXXVII (C s. lin.): Ecce quam bonum et quam
iucundum. In prouerbiis cap. : Qui uolunt pacem
Item cap. XVII: Melior est bucella sicca cum gaudio
(ct. Matth. 19, 19) 8 Ps.
118, 165 10 Pe. 132, 1 11 Pron. 12, 20 12 Prou. 17, 1 S dispecto S, despectu MVO, dispectum L
1
2 prcuerbis S 8 malitiam] malum etiam MVLC 7 deuteronomium
MC, deutero nomiO F, deuteroS L diligis MVl 8 uerba
Item in ps. CXVIII Pax - - scandalum om. L CXIX V, centesimo
octauo decimo C 9 in ante illis om. MVCv tricesimo scdo
C iocundG VLC 12 et infra illic] in prouerbiis MVLC
cum pace C
quam domus plena multorum bonorum iniquis inmolationibus
cum rixa. Item illic: Qui celat iniuriam quaerit amicitiam:
nam qui odit celare disiungit amicos et domesticos. Item
illic: Gratia et amicitia liberant, quam serua tibi ne in
obprobriis sis. Item in ecclesiastico: Filii sapientiae
ecclesia iustorum, et natio eorum oboedientia et caritas.
Item illic: In tribus placitum est spiritu meo, quae sunt
probata coram deo et hominibus: concordia fratrum et amor
proximorum et uir et mulier sibi consentientes. Item in
euangelio secundum matthaeum: Beati pacifici,
quoniam ipsi fili dei uocabuntur. Item illic: Dico uobis,
quia si duobus ex uestris conuenerit super terram de omni
Qui celat delictum querit amicitias. Item
amicitia liberant. In ecclesiastico
sapientiae ecclesiae iustorum et natio illorum oboedientia et dilectio.
Item
mulier sibi consentientes. In matheo <
pacifici, quoniam filii dei uocabuntur, Item
usque cum iurgio. Item
amicitias usque separat foederatos. Item
amicitia liberant usque ne exprobrabilis fias. In ecclesiastico
et dilectio. Item
meo usque uir et mulier sibi consentientes. In matheo <
25, 1 10 Matth. 5, 9 11 Matth. 18, 19 et 20 MVLC 2 cum riiQ V1 caelat SM querit
LC 8 caelare M, tęlare S 4 seruati bene M, sernat ibi ne
VlC 5 opprobriis S sis om. V1 fili VlL 6 ecclesiae
MVLC oboedientia et (obed. VC) MVLC: oboedientiae S
7 illic] in ecclesiastico (eccl. C) MVLCv spui MVLCv 8 dõ 8. lin.
add. m. pr. S hominibus MVLCv: homine S 10 euuang. S,
qugl\'io C mattheum S, matheum (mathm MV) MVL, marca C
11 ipsi om. MVLCv filii MV\'LC illic] secundum matheum MVL
C dico] amen dico MVLC 12 duo VXLC ex nobis MVLCv
- tK
conuenerit SV: cuenerint L, consenserit M, consenserint Cv
re, quaecumque petieritis a patre meo, qui est in caelis,
continget uobis. ubi enim sunt duo aut tres collecti in nomine
meo, et ego ibi sum in medio eorum. Item secundum
iohannem: Praeceptum nouum do uobis, ut diligatis inuicem,
sicut ego dilexi uos. in hoc cognoscent omnes quod discipuli
mei sitis, si dilectionem habueritis in inuicem. Item paulus
apostolus ad romanos: Non ergo blasphemetur bonum
nostrum. non est enim regnum dei esca et potus, sed iustitia
et pax et gaudium in spiritu sancto. nam qui in hoc seruit
christo, placet deo et probatus est hominibus. itaque quae
pacis sunt sectemur et quae aedificationis sunt inuicem custodiamus.
Item illic: Caritate fraternitatis inuicem benigni:
honore inuicem praeuenientes. Item illic: Dilectio proximi
malum non operatur, plenitudo autem euangelii est dilectio.
uobis quia si duo ex uobis usque ego ibi sum in medio
Secundum iohannem cap. XXXVI: Praeceptum nonum do uobis
usque dilexeritis inuicem. Paulus ad romanos cap. XLV:
Non ergo blasphemetur bonum nostrum usque inuicem custodiamus.
Item cap. XXXVIIII: Caritatem fraternitatis inuicem diligentes.
Item cap. XLI: Plenitudo autem legis est caritas. Ad
in medio eorum. Secundum iohannem cap. XI: Mandatum
nonum do uobis usque habueritis ad inuicem. Paulus ad
romanos cap. XV: Non ergo blasphemetur bonum nostrum usque
inuicem custodiamus. Item cap. XIIII: Caritatem fraternitatis
inuicem diligentes. Item cap. XV: Plenitudo ergo legis est dilectio.
18 Rom. 13, 10 (corr. ex se m. alia, sed non ea quae cetera corr.) S
quecuSL, quacaq, C, quamcaq; (am in ras. al. m.) V .(cf. v)
petierint VCv 2 contiget S uobis] illis MVLC 3 et ante
ego om. MVLC 5 quia discipuli mei estis MVLv, quia mei Qstis
discipuli C 6 dilectionem habueritis Sv: dilexeritis MVLC in
S3M, om. S1 VLC 7 blasfemetur S 8 enim om. Y 9 seruit
deo placet xpo MVLC 10 et ante hominibus inserit V1 itaque]
ita C 11 sunt alt. om. MC custodiam V1 12 illic] ad
romanos MVLC Caritate fraternitatis inuicem benigni. honorem
inuicem praebentes. plenitudo autem euangelii est dilectio. Item
Item ad corinthios prima: Aemulamini dona meliora et
adhuc maiorem uobis uiam demonstro. si linguis hominum
loquar aut angelorum, caritatem autem non habeam, unum
sum ut aeramentum sonans aut cymbalum tinniens. et si
habeam prophetiam et nouerim mysteria omnia et omnem
scientiam, et si habuero omnem fidem, ita ut montes transferam,
caritatem autem non habeam, nihil sum. si erogauero
omnem substantiam meam pauperibus et si tradidero corpus
meum ut ardeam, caritatem autem non habeam, nihil mihi
aemulatur: caritas non est perpera, non inflatur, non ambitiosa
est, non quaerit quae sua sunt, non inritatur, non cogitat
malum, non gaudet iniquitate, gaudet autem ueritate, omnia
suffert, omnia sperat, omnia credit, omnia sustinet. caritas
Ad corinthios I cap. XIHI: Aemulamini autem charismata
maiora usque caritas numquam excidet. Item in eodem
S, Plenitudo autem legis est
cantas. Item ad romanos. Caritate fraternitatis inuicem diligentes. honore
mutuo puenientes. (om. Item- Dilectio - - operatur) M, Caritatem
(caritate V\') fraternitatis inuicem diligentes. honore (honorem L)
mutuo (mutuo inuice C) praeuenientes. Item ad romanos. Plenitudo
autem legis est caritas (om. Dilectio - - operatur) VLC
1 uerba aemulamini d. m. et om. S, I emuL VLC 2 excellentiorem
MVLOv uiam uobis MVLv, hominum om. V 3 aut] et
MVLCv unum] factus MVLCv 4 eramVC chymbala
M 5 profetia S, pphaia M nouerim misteria omnia Sv: sciero
omnia sacramenta MVLC 7 et si distribuero substantiam meam in
cibos pauperum MVLC 9 ita ut MVLCv 10 prodest MVLC
cantas magnanima eet (est om. V). caritas benigna est. caritas non
aemulatur (emuL VLC). non agit perpera. non inflatur. non dehonestatur.
non irritatur. non quaerit (querit VLC) quae sua sunt. non gaudet super
iniquitatem. congaudet autem ueritati. omnia credit, omnia sperat, omnia
sustinet. caritas numquam cadet (excidet V) MVLC 11 ppera S
12 querit S 13 non ante gaudet s. lin. add. (m. pr.) S
numquam excidit. Item illic: Manent autem spes, fides,
caritas, tria haec: maior autem horum est caritas. sectamini
caritatem.. Item illic: Vigilate, state in fide, confortamini,
uiriliter agite, omnia uestra in caritate fiant. Item ad
philippenses: Si qua ergo consolatio in christo, si qua
adlocutio caritatis, si qua societas spiritus, si qua uiscera
miserationis: implete gaudium meum, ut id ipsum sapiatis
omnes, eandem caritatem habentes, unianimes, unum sentientes,
nihil per contentionem neque per inanem gloriam, sed humilitate
mentis inuicem existimantes sibimet ipsos superiores,
non sua singuli respicientes sed quae aliorum. Item ad
ephesios: Obsecro ergo uos ego uinctus in domino, ut digne
ambuletis uocatione qua uocati estis, cum omni humilitate
numquam cadet. Item ibi: Nunc autem manet spes, fides, caritas.
Item
non sua singuli respicientes, sed que aliorum. Ad ephesios
sectamini caritatem. Item ad corinthios I
Vigilate in fide usque in caritate fiant. Ad philipenses
Ad ephesios
12 Ephes. 4, 1-3V) MVLC nunc autem manet
(manent CY\'v) MVLC spes fides SMV1: fides spes VLCv
2 tria (i ex e corr. m. 3) S, add. autem M autem post maior
om. ML est ante cantu om. MYILC 3 illic] ad eosdem prima
(I V) MVC, ad corint prima L state om. MVLC 5 fllipenses
S, philipenses VL si] -II- S 6 qua adlocatio S, qua
adlocutio Mai (cf. Sabat.), quod solatium MVLCv 7 sapien||tis
(fol. 30) S 8 eadem S unianimes SV: nnanimes MLC
ten
senti.. j entea S 9 per alt. om. C contiong S humilitate
SVlL 10 exstimantes M sibimet Ipsos superiores] alter alterum
superiorem sibi MVLC 11 singula S respecientes S 12 efeaios
S, effesios L obsecro (c rasura ex g) S dignae M.
animi et mansuetudine, cum multa patientia, subportantes
inuicem in caritate, solliciti seruare unitatem spiritus in uinculo
pacis. Item illic: Estote ergo imitatores dei sicut fili dilecti,
et ambulate in caritate sicut et christus dilexit uos, et tradidit
semet ipsum pro uobis oblationem et hostiam deo in odorem
suauitatis. Item ad timotheum I: Finis enim praecepti
est caritas de corde puro et conscientia bona et fide non
ficta. a quibus quidam recedentes. conuersi sunt in uaniloquium.
Item in epistula petri apostoli I: Quapropter
omnes consentanei estote, unianimes, conpatientes, fraternitatis
amatores, misericordes, modesti, humiles, non reddentes malum
pro malo, aut maledictum pro maledicto: sed e contrario
benedicentes, ut benedictionem hereditatem possideatis. Item
illic: Ante omnia autem mutuam inter uos caritatem per-
unitatem spiritus in uinculo pacis. Item
imitatores dei. Ad timotheum I
est caritas. Petrus in epistula I
consentanei estote unanimes usque ut benedictione possideatis.
Item
usque in uinculo pacis. Item ad ephesios
ergo imitatores dei usque in odorem suauitatis. Ad timotheum I
uaniloquium. Petrus in epistula I
unianimes conpatientes usque hereditate possideatis. Item in
eadem epistula
14 I Petro 4, 8 om. MVLC subportates S, sufferentes MVLC 2 sollicite
L seruate Y 3 illic] ad ephesios (effesios L, effesios C) MV
LC emitatores S filii carissimi MVLCv 4 caritate] dilectione
MVLCv nos et nobis Cv 5 se MVLC *oati5 (ras. h) M,
ostia V deo SL: om. MVC odore V 6 ad (d ex t corr. m.
pr.) S 7 fidem S 9 epistula S item petrus in epistola (ępL C)
prima MVLC 10 consentanaei S unammes MLC 12 e] eae M
13 benedictione MV1L hereditate MVL, hereditate (uirg. ras,)
C possideamus C 14 illic] in eadem epistola prima MC, eande
epta prima F, ioh in epJ I L autem om. MVLC mutua ML,
mutuo V1 perpetuam om. MVLC
9
petuam habentes: quia caritas cooperuit multitudinem peccatorum.
Item in epistula iohannis I: Qui dicit se in
lumine esse et fratrem suum odit, in tenebris est usque adhuc.
qui autem diligit fratrem suum, in lumine manet, et scandalum
non est in eo. Item illic: Et quia ex hoc cognoscimus
caritatem ipsius, quoniam ille pro nobis animam suam posuit,
et nos debemus pro fratribus nostris animas nostras ponere.
In psalmo CXXXVIII: Quo ibo ab spiritu tuo ?
tua quo fugiam? si ascendero in caelum, tu illic es: et si
descendero in infernum, ades. si sumpsero pennas meas ante
lucem et habitauero in postremis maris, etenim illuc manus
tua deducet me et tenebit me dextera tua. Item in libro
caritate. Iohannes in epistula I cap. : Quia. ex hoc
cognoscimus caritatem ipsius.
VIII. QVOD VBIQVE SIT DOMINVS. In psalmo CXXXVIII: Quo
(s. Un. i add.) ibo ab spiritu tuo? In sapientiae libro
caritatem usque operit multitudinem peccatorum. Iohannes in
epistula I cap. IIII: Qui dicit se in lucem esse usque scandalum
in eo non est. Item in eadem epistula I cap. XI:
In hoc cognoscimus caritatem dei usque pro fratribus animas
ponere.
VITI. QVOD VBIQVE SIT DOMINVS. In psalmo CXXXVIII: Quo
ibo ab spiritu tuo? In sapientia cap. I: Benignus est enim
MVL, opit C 2 item iohannes in epistola prima (I L)
MVLC 3 lumine] lucem MVLC 5 in eo {i 8. lin. add.) S
illic] iohannes (om. ioh. L) in eadem (eandS V) epistola (ępla\' C, epla
V) prima (I LVC) MVLC et] om. MVLC quia] qui S
6 animam suam pro nobis MVLCv 7 om. nostris MVLCv om.
nostras C 9 sit] 3 V dominus] dš C 10 ab] a LCV1
faciae S 11 quo] * qua M 12 pinnas S ante lucem] diluculo
Cv 13 postremo MVL, extremis Cv illic VC \' _om.
manus tua S 14 deducit S-
sapientiae: Sanctus est enim spiritus sapientiae et non
liberabit maledictum a labiis suis: quoniam renium illius
testis est deus, et cordis illius speculator est uerus et linguae
illius auditor: quia spiritus domini repleuit orbem terrarum.
Item in esaia propheta: Sanctus sanctus sanctus dominus
sabaoth: pleni sunt caeli et omnis terra maiestate eius. Item
in ecclesiastico: Quoniam multa sapientia dei, fortis in
potentia,
propheta: Deus adpropinquans ego sum, dicit dominus, et
non deus de longinquo. quod si absconditus fuerit homo in
abditis, ego eum non uidebo? nonne caelum et terram ego
impleo? dicit dominus.
cap. : Sanctus est enim spiritus sapientiae usque repleuit
orbem terrarum. In esaia cap. : Sanctus sanctus sanctus
dominus deus sabaoth. In ecclesiastico <
<quorum> multa sapientia dei fortis. In hieremia cap. :
Deus adpropinquans ego sum, dicit dominus.
spiritus sapientiae usque repleuit orbem terrarum. In esaia
cap. : Sanctus sanctus sanctus dominus deus exercituum usque
gloria eius. In ecclesiastico (
sapientia dei usque uidens omnes sine intermissione. In hieremia
cap. : Putasne deus e uicino ego sum, dicit dominus, usque
caelum et terram ego impleo, ait dominus.
9 Hier. 23, 28 et 24
1 om. est VL discipline effugist fictum sapientię corr. ex ttersu quinto m. 2 V
2 liberauit MVL renum MVLCv suis (s. lin. add. a m. 2)
L 4 illius post linguae om. MVLC replebit S 5 aesaia
S, isaia L, ysaya V, ysaia C dominus] dns ds MVLCv 6 sabaoht
V maiestate eius S, gloria maiestatis tuae MVLC
8 iheremia C 10 de (om. deus) C absconsus MVLC
11 uidebor M
In regnorum I: Non quomodo uidet homo, sic uidebit
deus: quia homo uidet in facie, deus autem in corde. Item
in regnorum III: Quoniam tu solus scis corda filiorum
hominum. Item in paralipomenon I: Et nunc, solomon,
scito deum patrum tuorum et serui illi in corde perfecto et
anima uolente: quoniam omnia corda scrutatur dominus et
omnem cogitationem nouit. Item in psalmo VII: Scrutans
corda et renes deus. Item in prouerbiis: In conspectu
enim dei sunt uiae uiri: in omnes autem cursus eius speculator
deus. Item illic: In omni loco oculi domini speculantur
VIIII. QVOD DEVS NOVEEIT ( v in rasura atramento scr.) OCCVLTA
CORDIS. In regnorum libri primi
uidet homo. Item cap. libri (li) III: Quoniam tu solus scis
corda filiorum hominum. In paralipomenon libri
cap. : Et salomon, scito deum usque omnes cogitationes nouit.
In psalmo VI: Scrutans corda et renes deus. In prouerbiis
cap. : In conspectu enim dei sunt uie uiri, in omnes autem
cursus eius speculator deus. Item cap. XV: In omni loco oculi
VIIII. QVOD DEVS NOVERIT OCCVLTA CORDIS. In regnorum
libri I cap. XL: Homo enim uidet ea quae parent, dominus autem
intuetur cor. Item in libri III regnorum cap. XXII:
Quia tu solus nosti cor omnium filiorum hominum. In paralypomenon
libri I cap. : Tu autem, salomon, fili mi,
scito deum usque et uniuersas mentium cogitationes intelligit.
In psalmo VII: Scrutans corda et renes deus. In prouerbiis
cap. XVI: Omnes uiae hominum patent oculis eius, spirituum
ponderator est dominus, Item cap. XV: In omni loco oculi domini
9 Ps. 7, 10 10 Prou. 16, 2 12 Prou. 15, 3 MLC no*uerit*(l eras.) M 3 et 6 1] libro
primo MVLC 4 in faciem MVC 5 libro III uel tertio MLC
6 paralipemenon S, paralippemenon L, paralypomenon C salomon MV
LC 7 deumj dnL tuorum] nrC 9 omnes cogitationes
L 11 speculatur S 12 et p. 355,1 illic] in prouerbiis MVLC
sunt aput deum: quomodo
in iob: si: ego peccaui, quod possum tibi facere, tu qui
scis
opera hominum, nec latet eum quicquam eorum quae faciunt.
Item hieremias propheta: Domine, iudicans iusta et
probans renes et corda. Item illic: Ego dominus scrutans
corda et probans renes, ut dem unicuique secundum uias
eius et secundum fructum studiorum eius. Item in ezechiel
propheta: Haec dicit dominus: sic dixistis, domus israhel,
et cogitationes spiritus uestri noui ego. Item in euangelio
domini speculantur bonos et malos. Item
perditio coram domino. In iob
iudicans iuste et probans renes et corda. Item
dominus scrutans corda et renes. In ezechiel
Haec dicit dominus: sic dixistis domus israhel et cogitationes
uestri noui ego. In matheo
speculantur bonos et malos. Item
coram domino usque filiorum hominum. in iob
quid faciam tibi, o custos hominum? Item
opera usque quicquam eorum quae faciunt, In hieremia
renes et corda. Item
iuxta fructum adinuentionum suarum. In ezechiel (ezechl)
spiritus uestri noui ego. In matheo
11, 20 7 Hier. 17, 10 10 Ezech. 11, 5 S, et MVLCv manifestata C 8 quod S, quid
MVLCv 4 illic] in iob MVLC om. enim MVLC
5 quicquam MVLC: quidam S 6 iheremias C om. proph. MV
LC 7 prouans S, puans V1 illic] hieremias MVL, iheremiaa
C om. scrut. corda et L 8 renes et corda L 9 eiuaj Buas
C studiorum fructum MYLC zechiel S, hiezechiel L, iezeehiel
C 10 om. proph. MVLC is.rahel (t ras.) S ■ 11 euuani S,
euglm M.
secundum matthaeum: Sciens autem iesus cogitationes
eorum dixit: quid cogitatis mala in cordibus uestris ? Item
secundum iohannem: Et contristatus est petrus quod
dixit ei tertio: amas me? et dixit ei: domine, omnia tu nosti,
tu scis quia amo te. Item paulus apostolus ad romanos:
In die, cum iudicabit deus occulta hominum secundum euangelium
meum per iesum christum dominum nostrum. Item
ad corinthios I: Ideoque nolite ante tempus aliquidiudicare,
quo usque ueniat dominus, qui inluminabit consilia cordis: et
tunc laus erit unicuique a deo. - Item in actibus apostolorum:
Tu, domine, qui nosti corda hominum, ostende nobis
quem elegeris ex his duobus. Item in apocalypsi
contristatus est petrus, quod dixit ei tertio: amas me? Paulus
ad romanos cap. VI: In die, cum iudicauit dominus occulta
hominum. Ad corinthios. XVI: Ideoque nolite ante tempus
quicquam iudicare. In actibus apostolorum cap. : Tu,
domine, qui nosti corda hominum, In apocalypsin
quum uidisset iesus cogitationes eorum, dixit usque in cordibus
uestris. Secundum iohannem cap. XIIII: Et contristatus est
petrus, quia dixit ei tertio: amas me? usque tu scis quia amo te.
Paulus ad romanos cap. III: In die, qua iudicabit dominus
occulta hominum usque iesum christum dominum nostrum. Item
ad corinthios I cap. IIII: Itaque nolite ante tempus iudicare
usque laus erit unicuique a deo. In actibus apostolorum
cap. n: Tu, domine, qui corda nosti omnium usque ex his duobus.
4, 5 11 Act. 1, 24 \'S 2 mala Sv: nequam MV2LC, nequa V1
in cordibna uestria nequam L 3 iohannem] matheB L 4 tu
omnia LCv 5 om. apost. MVLC 6 diae S iudicauit SM
m
V dnMVLC dfis iudicauit Y euangelium (corr. m. 1)
S 8 chorintios M aliquid S: quicquam MVLC 9 quo usque
S: donec MVLC qui et inluminet (ill. VC) occulta tenebrarum et
manifeatet cogitationes cordis MVLC 11 om. nobis Cv 12 eligeria
S apocalipsi SMVC, apocalipsin L iohannis] om. Lr
add. apostoli C
nis: Et scient omnes ecclesiae quia ego sum qui scruto renes
et corda.
In exodo: Non peruertes iudicium pauperis in iudicio
eius. ab omni uerbo iniusto recede. innocentem et iustum non
occides: non iustificabis iniustum. et munera non accipies:
munera enim excaecant oculos uidentium et coinquinantur
uerba iusta. Item illic: Non contemnes pauperem in iudicio.
Item in leuitico: Non facies iniquitatem in iudicio: non
accipies personam pauperis, neque admiraberis personam
potentis: iustitia iudicabis proximum tuum. Item illic:
Non facies quod iniustum est in iudicio, in mensuris, in
ponderibus et in stateris. statera aequalis et pondus iustum
cap. IIII: Et scient omnis ecclesiae quia ego sum qui scrutor
renes.
X. IVSTE IVDICANDVM. In exodo cap. : Non peruertes
iudicium pauperis in iudicio. Item cap. LXXXIII: Non contempnes
pauperem in iudicio. ap. LXVIII: Non facis iniquitatem in
iudicio. Item cap. : Non facias quod iniustum est in iudicio.
In apocalypsi cap. IIII: Et scient omnes ecclesiae quia ego
sum scrutans renes et corda.
X. IVSTE IVDICANDVM. In exodo cap. XII: Non declinabis in
iudicio pauperis usque et subuertunt uerba iustorum. Item
cap. : Non contempnes pauperem in iudicio. In leuitico
cap. XI: Non facies quod iniustum est nec iniuste iudicabis usque
iuste iudica proximo tuo. Item in leuitico cap. ID: Nolite
facere iniquum aliquid usque ego dominus deus uester. In deutr
19, 15 18 ib. 85 et 86 V scrutor LV* 4 iustae S 5 puertiB S
8 ezcecant MVLC uidentem S 9 illic] in ezodo MVLC
eontendes S, contempnes MC, condSpnes V 10 leuuitico S
11 ammiraueris MV1C, ammiraberis L, t onoraueris V1 (cf. v)
12 iuste...| (3 litt. eras.; e in ras. m. 2) L illic] in leuitico M
VLC
et
Item in deuteronomio: Non sumes personam in iudicio,
aduersum minorem et aduersus maiorem iudicabis: non sumes
personam hominum, quoniam iudicium dei est. Item illic:
Iudices et doctores legis constitues tibi in omnibus ciuitatibus
tuis, quas dominus deus tuus dabit tibi per singulas tribus,
et iudicabunt plebi iudicio iusto: non declinabunt iudicium,
non accipient personam, nec accipient munera: munera enim
excaecant oculos sapientum et subtrahunt sermonem iustum.
iustitiam sequimini, ut uiuatis. Item illic: Maledictus qui
declinauerit iudicium aduenae et orfano et uiduae. et dicit
omnis populus: fiat, fiat. Item in libro
Et statuit iosaphat iudices in omnibus ciuitatibus iuda munitis
et per singulas ciuitates dixit iudicibus: uidete quid uos facietis:
non enim homini iudicabitis, sed domino: et uobiscum est in
In deutero nomium <
magistros constitues usque iuste quod iustum est persequeris.
Item
paralipmln libro (H) II: Et statuit ioseph
neque enim est cum domino deo nostro munerum acceptio. Item
est persequeris. Item in deutr.
iudicium aduenae. Item
aduenae. In p
iudices usque neque enim est cum domino deo nostro munerum
13 C Par. 19, 5—7 MVLC om. sum MVLCv
2 in dentem nomiQ MC sumes S: accipiea MVLC 3 aduersus M
luste
VLC iudicabis (iuste s, Ivn. m. 2) V 4 hominis MVL C
4 et 10 illic] in deuteronomiii MC, in deutero nomio LV 9 excecant
MVLC aapientum Sv: uidentium MVLC subtrahent MV
LC 11 aduęnę S orfano 8, orfani MVL, orphani C 12 paralippemeaon
libro L, paralypomenon libro MC secando MC
18 iosafath S, ioseph asaph MV, i Os aphat LC iuda] iudica S
uerbo iudicii. nunc sit timor domini super uos, et seruetis
et faciatis: neque enim est cum domino deo nostro iniquitas
neque personae acceptio neque munerum acceptio. Item
illic ad sacerdotes: Ita facietis in timore domini, in fide
et corde perfecto: et omne iudicium quod acceptum fuerit
super uos a fratribus uestris, qui habitant in ciuitatibus suis
inter medium sanguinis et inter medium legis, in mandatis
ad iustificationes et ad iudicia: et distinguetis eis, et non
peccabunt domino. Item in libro hesdrae I: Veritas
autem permanet et inualescit in aeternum et uiuet et perseuerat
in saecula saeculorum, et non accipit personam hominis
nec differentias, sed iusta iudicat et facit: ab omnibus iniquis
dolosis et impiis discedit, et omnes iusti sperant in eam, et
non est in iudicio illius iniustitia: et eius est fortitudo et
regnum et potestas illius in saecula saeculorum. benedictus
est enim dominus ueritatis ! Item in psalmo LVII: Si uere
non peccabunt domino. In
autem permanet et
enim dominus ueritatis. In psalmo LVII: Si uere utique iustitia
acceptio. Item
domini usque et non peccabunt domino, In libro hesdrae
benedictus est enim dominus ueritatis. In psalmo LVII: Si uere
MVLC 2 om. domino L om-
nostro C om. imquitae neque p. a. neque MYLC 4 illic] in
eodem libro n (secundo M) MVLC 5 omnem L 6 fratris S
7 om. sanguinis et inter medium MVLC in] om. L, & C 8 distinguetis
MVLC: detimgaetis S 9 hęsdrę 1 S, hesdrae (-Ie L) ML,
esdra V, esdre C 10 inaalescet MVL 11 secula secaloram L
psona M 12 iastae M omnibus] hominibus Y 13 et doloais
YLC iustisperant S, justi.parent (s ras.) M, iustis parant YL,
iusti pant C in ea MVLC 14 illins] eius MVLC iniustitia]
et iustitia M, iustitia L eius (om. est) C 15 secula secolorum
L benedic|tus S
utique iustitiam loquimini, iusta iudicate, fili hominum. 1 tem i n
psalmo LXXXI: Quousque iudicatis iniquitatem et
sumitis? iudicate pupillo et egeno, humilem et pauperem
iustificate: eripite pauperem, et egenum de manu peccatoris
liberate. Item in prouerbiis: Misericordia et fides non
te derelinquat, et ueritas possideat te: conprehende eas ex animo
tuo diligenter, et inuenies gratiam. et prouide bona coram
deo et hominibus. Item illic: Perdit semet ipsum qui munera
accipit: nam qui odit munerum acceptiones uiuit. Item illic:
Accipientis munera in sinum inique non prosperabuntur uiae.
Item illic: Mirari faciem impii non est bonum, nec sanctum
est declinare iustum in iudicio. Item illic: Facere iusta
et ueracem esse placet deo magis quam hostiarum sanguis.
Item illic: Haec autem uobis dico sapientibus cognoscere:
loquimini.
Misericordia et ueritas non te deserant. Item cap. : Perdet
semet ipsum qui munera accipit. Item cap. : Accipientes
munera in sinu inique. Item cap. XXVIIII: Qui agnoscit in
iudicio faciem non facit bene. Item cap. : Facere iusta et
ueracem esse placet deo. Item cap. XVIII: Accipere personam
utique iustitiam loquimini. In LXXXI: Quousque iudicatis. In
prouerbiis cap. III: Misericordia et ueritas non te deserant.
Item cap. XVI: Conturbat domum suam qui sectatur auaritiam,
qui autem odit munera uiuet. Item cap. XVH: Munera de sinu
impius accipit usque semitas iudicii. Item cap. XXVIIII: Qui
cognoscit in iudicio faciem
cap. XVI: Facere misericordiam et iudicium magis placent domino
quam uictimae. Item cap.
17, 28 11 Prou. 18, 5 12 Prou. 21, 8 14 Prou. 24, 28 S iusta] recte C (cf. v) fili SM 2 sezagesimo
primo C faciem M peccatorum VLC 3 aegeno et aegenum
SC 4 de manQ C 5 fides] ueritas Lv 6 conpraehende S
M, cphende V, comphende C, comprehende L 7 inuenis MV
bonA M 8 et infra illic] in prouerbiis MVLC perdet MV
LC se C 9 acceptionis V1 10 sinu MVC iniquq
V, iniqui L 11 om. alt. est L
reuereri personam in iudicio non est bonum. Item illic:
Qui dicit iustum impium esse, maledictus erit populis et
odibilis gentibus. nam qui arguunt, meliora sperabunt. Item
illic: Aperi os tuum uerbo dei et iudica omnibus integre.
aperi os trium et iudica iuste: discerne autem pauperem et
infirmum. Item illic: Nouit iustus iudicare pauperibus:
nam impius non intellegit scientiam, et inopi sensus non est
intellector. Item illic: Regis in ueritate iudicantis pauperibus,
sedis eius in testimonium resurget. Item in ecclesiastico:
Noli quaerere eligi iudex nisi uirtute inrumpere iniquitates:
ne forte extimescas faciem potentis, et ponas scandalum in
astutia tua. Item illic: Est qui perdat animam suam prae
confusione, et prae personae acceptione perdet se. Item illic:
impii non est bonum in iudicio non eat bonum, Item
Et qui
Aperi os tuum et iudica iuste. Item
iudicare pauperibus. Item
ueritate et pauperes thronus eius. In ecclesiastico
Est qui perdet animam suam prae confusione. Item
est bonum in iudicio. Item
Aperi os tuum, decerne quod iustum est. Item
aeternum firmabitur. In ecclesiastico (ecclo)
quaerere fieri iudex
qui perdit animam suam prae confusione
8 ib. 14 10 Eccli. 7, 6 12 Eccli. 20, 22 (24) L, uereri M 2 erit] add. sup C 4 et 5 apperi
M 6 om. aperi o t. e. i. iuste L 7 intelleget scientia
8 inopi non est (inopinionem L) sensus intellegentiae (intellig. VG)
MVC 9 sedis SMV1, sedes LVC resurgit MLV 10 querere
VC elegi SM, ęligi C, 5e L uirtuteMVL irruC
iniquitatem MVLC 12 astudia S perdet MVLC 12 et
18 illic] in ecclesiastico MLVC 13 confusionS M
ore multorum auertit correptionem. Item in esaia propheta:
Vae his qui iustificant impium propter munera, et
quod iustum
nequitiam, declinantes iudicium inopum, et rapientes
iudicium pauperum plebis meae ! ita ut sit illis uidua in
rapinam, et pupillus in depraedationem. et quid facient in
die uisitationis? Item illic: Qui ingreditur in aequitate,
loquitur rectam uiam, qui odit iniquitatem et iniustitiam, et
manus abstinet a muneribus, grauat aures, ut non audiat
iudicium sanguinis, eludit oculos, ut non uideat iniquitatem:
hic habitabit in alta spelunca petrae firmae, fortis panis illi
dabitur et aqua eius fidelis. Item illic: Haec dicit dominus:
custodite iudicium, facite iustitiam, adpropriauit enim salutare
Scenia et dona excecant oculos iudicum. In esaia
his qui iustificant impium. Item
nequitiam declinantes iudicium. Item
aequitate, loquitur recte usque et ad aquam eius fideles. Item
cap, : Haec dicit dominus: custodite iudicium et facite iustitiam.
se. Item
pro muneribus usque aufertis ab eo. Item in isaia
Vae qui condunt leges iniquas usque in die uisitationis. Item
aquae eius fideles sunt. Item
custodite iudicium et facite iustitiam, usque custodiens manus suas,
33, 15 et 16 13 Es. 56, 1 et 2 a m. al.) V excecant SMVL, ececant C
2 isaya V, isaia L, ysaia C 3 et 4 Ve LC 4 iniustae S
4 et infra illic] in esaia (isaia L, isaya uel ys. V, ysaia C) MVLC
6 om. meae MVLC 7 rapina MVLC depdatione MLC,
le diligit
dāptione (l e s. lin. a m. al.) V 8 diae S 9 aiusticia
s. I. \'m. al.) Y 11 cludit SM: claudit LVC 12 habitaait
in alia M firme L pannis M 18 aquae ins S, aqua ∗eius
V 14 ab|ppriauit M, adprojpiabit L, appropiauit C, om. Y (sed
lacuna est decem litterarum)
meum aduenire, et misericordia mea reuelari. beatus uir qui
facit haec, et homo qui amplectitur ea, et custodit, ne sabbata
mea uiolet, et seruat manus suas, ne faciat iniqua. Item
illic: Ego sum dominus qui diligo iustitiam et odiui rapinam
et iniquitates. Item in iob: Testimonium enim impii mors:
et ignis conburet domos eorum qui munera accipiunt. concipiet
in uentre gemitus, et uenient ei uana, et uenter eius portabit
dolum. Item in hieremia: Iudicate mane iudicium, et
recte agite, et liberate direptum de manu laedentis eum, ut
non succendatur ut ignis ira mea et ardeat, nec erit qui
extinguat. et eripite direptum de manu iniuriantis eum, et
aduenam et pupillum et uiduam nolite obprimere: et nolite
impie agere, et sanguinem innocentem ne
isto. Item in michaea propheta: Audite itaque haec,
duces domus iacob et reliqui domus
Item
iniquitatem. In iob
Iudicate mane iudicium usque et sanguinem innocentem ne
-in loco isto. In
domus iacob, usque non uenient super nos mala. In ambacuhc
ne faciat omne malum. Item
iudicium
enim hypocritae sterilis usque et uterus eius praeparat dolos. In
hieremia
usque et sanguinem innocentem ne effundatis in loco isto. In
michea
14 Mich. 8, 9-11 om. aduenire MVLC 2 amplectetur MVLC 4 odio iniqditatem
(om. rapinam et) MVLC 6 conburra M, comburet VL
C domus VLC concipient MVLC . 7 ei] eia VLC
eius] eorum MVL C portauit MV 8 iheremia C 9 redae
L agite] et te V, eripite C directu C ledentis MVLC
10 om. ut ignis MVLC 11 directB C 12 oppremere S, obprimere
M, opprim. LV C 18 impiae S effuderitis MY\'L
14 michea BJlVLC 15 om. dnces C reliquiae L israhel
L, isrt MVC, ist S abhommatis LC
aequitatem et omnia recta euertentes, qui aedificatis sion in
sanguinibus et hierusalem in iniquitatibus. duces eorum cum
muneribus iudicabant, et sacerdotes eorum cum mercedibus
respondebant, et prophetae eorum cum pecuniis diuinabant,
et in dominum requiescebant dicentes: nonne dominus est in
nobis? non uenient super nos mala. Item in ambacum
propheta: Vt quid mihi ostendisti labores et dolores, ut
uiderem miseriam et impietatem? aduersus me ortum est
iudicium, et iudex accepit. propter hoc disiecta est lex, et
non perducitur in finem iudicium: quia impius per potentiam
deprimit iustum, ideoque exiet iudicium peruersum. Item
in zacharia propheta: Haec dicit dominus omnipotens:
iudicium iustum iudicate, et misericordiam et pietatem facite
unusquisque ad fratrem suum: et uiduam et orfanum et proselytum
et pauperem per potentiam nolite obprimere, et
malitiam unusquisque fratris sui ne rememoremini in cordibus
uestris. Item iob: Ego eram oculus caecorum, ego pes
claudorum, ego inpotentium pater. examinabam causas sine
iudicium iustum iudicate. In iob
mihi iniquitatem usque egreditur iudicium peruersum. In zacharia
iudicate usque in corde suo. In iob
S, recte I nertentes L quia MVLC edificatis
V syon C 3 menerib; S 4 prophetę S 5 dmC
6 ambachuM, abbacum S, abacuc LV, abacnch C 7 prof. S
ostendistie MVLC, oetendia Cl 8 miecdia V adnentun 3fF
LC 9 accipit C deiecta MVL, abiecta C 10 fine S
11 deprimet S, opprimit C ideoquq S eziit MLC, ex*it (i ras.)
V iuclicatę S 14 unus I quisquae S fratrem] proximum M
VLC prosilitum S, proselitum (proseliti L) MVLC 15 obprimere
M, opprimere SVL C 16 malitia ML, malicia C 16 fratri
suo C remoremini C 17 in iob MVLC cecoruC 18 inpotentia
(i ait. exp. m. 2) V
de mediis dentibus eorum. Item in euangelio secundum
iohannem: Nolite iudicare secundum faciem, sed iustum
iudicium iudicate.
In deuteronomio: Si tibi debitum fuerit a proximo tuo
quodcumque, non intrabis in domum eius pignerare pignus:
foris stabis, et homo debitum suum, quod est aput ipsum,
proferet tibi pignus tuum foras. si autem homo pauper erit, non
dormies in pignere eius: reddens reddes ei pignus eius circa
solis occasum, et dormiet in uestimento suo et benedicet te, et
erit in te misericordia domini in conspectu dei tui. Item
illic: Non accipies pignus uestimentum uiduae, quia famulus
oculus caeco et pes claudo. Iohannes
secundum faciem, sed iustum iudicium iudicate.
XI. BENE FACIENDVM 〈FACIENDO〉 PAVPEKIBVS ET NON PIGNE-
RANDVM. In deuteronomio (
a proximo tuo rem aliquam usque quoram domino. Item
Non peruertas iudicium aduenae et pupilli nec auferes pignoris loco
usque auferebam praedam. Iohannes apostolus
Nolite iudicare secundum faciem, sed iustum iudicium iudicate.
• XI. BENE FACIENDVM PAVPEBIBVS ET NON PIGNERANDVM. In
deuteronomio (deuter)
rem aliquam usque coram domino deo tuo. Item
peruertas iudicium aduenae et pupilli nec auferes pignoris loco
L afferebaMVL
C 2 eorS dentibus C item iohannes (iohannis L) apostolus
nolite MVLC euuang ̃ S 6 pauperi SC 7 deutero nomio
S, deuteronomium M, dentero nomiQ V om. in deut. C
8 pignorare Y 10 eiit] est MVLC 11 pignore MVLC
om. reddes MVLC 12 benedicet te et] omnesdicet S 14 illic] in
deuteronomio L, in deuteronomiQ (deutero nomium V) MVC uestimenti
S uerba uiduae — aegypti et om. S
eras in terra, aegypti et liberauit te dominus deus
propter hoc ego mando tibi facere uerbum hoc. Item, is
exodo: Si autem pecuniam faeneraueris pauperi de
populo, non eris illi instans nec exiges ab eo usuram. quod
si pignus tuleris uestimentum proximi tui, ante occasum solis
reddes ei: est enim ei hoc solum opertorium paupertatis
eius: ubi dormit? quod si proclamauerit ad me, exaudiam
illum: sum enim misericors ad uos. Item in prouerbiis:
Noli abstinere bene facere pauperi, cum quando habeat manus
tua adiuuare. ne dicas: uade et redi, cras dabo, cum possis
statim bene facere. non enim scis quid contingat sequenti
die. Item illic: Qui contumeliam facit pauperibus, peccat: \'
qui autem miseretur pauperem, beatus est. Item illic: Qui
calumniam facit pauperi, inritat eum qui fecit illum: nam qui
uiduae uestimentum. In exodo cap. LXXV: Si pecuniam mutuam
dederis populo in ras.
quia misericors sum. In prouerbio cap. IIII: Noli prohibere
bene facere. Item cap. XV: Qui despicit proximum suum peccat,
qui autem miseretur. Item cap. XV: Qui calumnietur egentem
uiduae uestimentum usque ut facias
Si pecuniam mutuam dederis populo meo pauperi usque exaudiam
eum, quia misericors sum. In prouerbiis cap. IIII: Noli prohibere
bene facere. Item cap. XV: Qui dispicit proximum suum
peccat usque beatus erit. In cap. XV: Qui calumniatur egentem
21 18 ib. 81 V taus] tnos S, om. MVLC 2 mando tibl] mandati
S, mandabo tibi C S pecunia S faenera I et S, fenerabene
M, feneraueris LVC 3 pauperi de tno populo MVLC: populo
pauperi de tuo S 4 eiigis MV1 ab eo] habeo S 6 est enim
ei om. Mai 8 misericors ad nos MVLC, misericordia duos S
9 paapibus C habeat mecS C - 10 adinbaret S, adinbare et
Mai ne dicas om. M1 11 statim Sv: continuo MVLC .
scis enim. C quod S sequenti] frequenti S 12 et wfra
illie] in prouerbiip MVLC 18 miseretur paapeti MLC 14: cum]
cum S
honorat eum, miseretur pauperis. Item illic: Faenerat
domino qui miseretur pauperem: secundum autem datum eius
retribuetur ei. Item illic: Qui miseretur pauperi, ipse
enutrietur: de suis enim panibus dedit pauperi. Item illic:
Qui dat pauperibus, non egebit: qui autem auertit
suum, in magna inopia erit. Item in esaia propheta:
Vos autem qui succenditis uineam meam, et rapina pauperum
in domibus uestris est, ut quid uos iniuriam facitis populo
meo et personam inopum confunditis? Item in ezechiel
propheta: Egenum et pauperem non depressit et rapinam
non rapuit et pignus restituit et in simulacra non posuit
oculos suos et iniquitatem non fecit et pecuniam suam non
usque miseretur pauperis. Item
domino qui miseretur pauperis. Item
ad misericordiam benedicetur, Item
non egebit. Inesaiacap. : Vos autem qui succendetis uineam.
In ezechiel. (
lin. add.> depraessit usque iustus est (us est in rasura), uita
qui miseretur pauperis. Item
misericordiam benedicetur. Item
non egebit. In isaia
rapina pauperis usque et facies pauperum confunditis. In
ezechiel (ezechil)
omnia peccata patris sui
7 Es. 3, 14 et 15 10 Ezech. 18, 7—9 et 14—17 postea add. uidetur a m. 1) S, pauperibus MV
LC fenerat dno S: demn fenerat MVLC 2 pauperibus
MYLC 4 enutrieretur S, nutrietur V 5 dat pauperi L
C aegebit S 6 esaia MY: ęsais S, Maia L, ysaia C
7 quij fortasse quid succendetis МV1L rapini SV1 9 om.
meo C confudistis MYL hiezechiel L, ezechia C
10 aegenQ S depraessit M rapinam (om. et) S 12 ini-
quitate S
dedit ad usuram: iustus est, uita uiuet domino. Item tobi:
bene facito coram ipso et noli ambulare in piis iniquitatis,
nec auertas faciem tuam ab aliquo egeno et paupere, quoniam
elemosyna liberabit a morte.
In exodo: Aduenam non nocebitis, nec tribulabitis: fuistis
enim et uos aduenae in aegypto. omnem uiduam et orfanum
non nocebitis. si autem malitia nocebitis eos, et cruciantes
exclamauerint ad me, auditione audiam clamorem illorum, et
irascar animo et occidam uos gladio, et erunt uxores uestrae
uiduae et filii uestri orfani. Item illic: Et aduenam non
tribulabitis: uos enim scitis animas aduenarum: ipsi enim
uiuet domino. In tobi
usque elemosina a morte liberat.
XII. BENE FACIENDVM VIDVE, ORFANO ET ADVENE. In
exodo
filii uestri orfani. Item
patris sui, sed uita uiuet, In tobi
peccato consentias usque elemosyna ab omni peccato et a
morte liberat.
XII. BENE FACIENDVM VIDVAE, ORFANO ET ADVENAE. In exodo
Item
23, 9 C 2 diriges L in om. C in dieb; omnib; dieb;
uitę S S om. et MLC 4 ęgeno C 5 ęlymosyna S, aelemosina
M C, elemosina LV\' a morte liberat MLC 7 post
uiduae om. et MVL C et ante aduenae om. C orphano VC
9 om. enim C ęgipto C, egypto V orphanum C 10 uerba
ei a. m. nocebitis om. M malitiA S, malitia∗∗∗ L cruciati MVL,
excraciati C 11 auditione audiam] exaudiam MVL C et irascar]
etrascar S 18 orphani VC illic] in exodo MVLC et ante
aduenam om. MVLC
aduenae
autem ad uos accesserit aduena in terra uestra,
eum: sicut conterraneus inter uos erit aduena, qui
accesserit ad uos: diligetis eum tamquam uos, quia et uos
aduenae fuistis in terra aegypti. ego\' sum dominus deus
uester. Item illic: Et metentibus uobis messem terrae
uestrae, non consummabitis messem agri tui permetere: et
quae cadent ex messe tua, non colliges. et uineam tuam non
racemabis, nec acinam uineae tuae colliges: pauperi et aduenae
relinques ea. ego sum dominus deus uester. non declinabis
iudicium aduenae et orfani
enim pauperem de manu potentis, et adiuuabam pupillum, cui
non erat adiutorium. os uiduae benedixit me. et indutus
eram iudicio, et circumdatus aequitate. ego eram oculus
caecorum, ego pes claudorum, ego inpotentium pater. examinabam
causas sine exceptione, et confringens iniustorum
molas auferebam rapinam de mediis dentibus eorum. Item
labitis. In leuitico cap. XCV: Si habitauerit aduenam in
terra uestra usque ego dominus. deus uester. Item cap. :
Et metentibus uobis messem usque non declinabis iudicium aduene
et orfani et uiduae. In iob . sequitur lacuna uiginti litteraru〉.
fuistis in terra aegypti. In leuitico cap. XI: Si habitauerit
cap. X: Quum messueris segetes terrae tuae usque ego dominus
deus uester. In iob cap. : Auris audiens beatificabat me
usque et de dentibus illius auferebam praedam.
12-17 C 1 et 5 egypti V lenuitico S 4 diligitis
MV1 6 illic] in leuitico MVLC 7 ttri 8: uestri MVLC
9 racimabis S, rachemabis MYO (mach- C1) accina MC, acina LV
tuae om. C colligis M 10 relinquens 8, relinquis V1 : 11 orphani
C item m iob MVLC H iudicium (iuditiuM) MVLC
aequitatem (eqn. F) MVLC 15 cecorum VC - 16 confringes (n
s. l. m. 1) S 17 uerba Item in numeris: Scitote — usque p. 970, 6 in*
ipsa erit om. MVLC 3-
in numeris: Scitote autem quia omnis anima, quae superbiens
despexerit mandata domini, siue ab indigenis seu de
proselytis sit in ciuitate, periet de populo suo, quoniam uerbum
domini contempsit et praecepta eius neglexit, et ideo in
tribulatione contribulabitur anima ipsa, et peccatum eius in
ipsa erit.
In leuitico: Non nocebis proximum tuum et non facies
rapinam et non manebit merces mercennarii aput te usque
in mane. Item in deuteronomio: Non fraudabis mercedem
pauperis et egentis ex fratribus tuis aut ex aduenis qui sunt
hoc ciuitatis: cottidianam mercedem eius reddes: non occidet
sol super eum, quia pauper est, et in ea habet spem, et non
proclamabit aduersus te ad dominum, et erit in te peccatum.
Item in prouerbiis: Noli uiolentus esse pauperi: inops est
mane. In deuteronomio (dent)
mercedem indigentis usque nec reputetur tibi in peccatum. In
prouerbiis: Noli uiolentus esse pauperi, inops est enim. In
XIII. NON RETENENDAM MERCEDEM MERCENNARII. In
mane. In deuteronomio (deut)
mercedem indigentis usque et reputetur tibi in peccatum. In
prouerbiis a alt. in rasura
et 15 16 Prou. 22, 22 VL, retenenda M
9 leuuitico S 10 mercis S mercennarii m Ov om. apnt te MV1
LC, apud te supra lin. add. V usque (om. in) Cv 11 denteM
nomium Vt deutero Nomiu(om. et) MVLC 18 hoc
doitatis S: in ciuitatibus MLC, in ciuitatib; (tuis B. I. a ». 2) V
cot|tidianam ∙ S, cotidiana MV1L mercede MV1 eius] eis C,
ei* (q i. e. 08 ras.) V re∗des S occidit L 15 proclunabit
LC: proclamauit SMV dmMVLC 16 esse pauperi inope est]
sepaoperi inupt est S inoba 0
enim. Item in ecclesiastico: Non laedas seruum operantem
in ueritate, neque mercennarium dantem animam suam.
Item illic: Qui profert sacrificium ex substantia pauperis,
quasi qui percutit filium in conspectu patris sui. panis egentium
uita pauperum: qui defraudat illum, homo est sanguinum.
qui aufert in sudore panem, quasi qui occidit proximum suum,
et qui fraudem facit mercedem mercennario. Item tobi:
Propter quod et tu, fili, dilige fratres tuos, et noli superbo
corde agere cum filiabus filiarum populi tui: nec accipias
quemquam ex his in subiectione causa inopiae et necessitatis:
quoniam in superbia abundat perditio et infidelitas, nec consistit
fortiter cui gradus in tabulis figitur: quia fructus stellionatus
decoloratio et deminoratio uitae est: et in tempore
angustiae captatio exiguitatis mater est totius nequitiae: et
emolumentum turpis lucri in fame adquisitio aeterni ignis est.
et haec deuitans, redde mercedem omni homini in die operationis
laboranti aput te.
ecclesiastico
mercedem mercennario. *** I In tobi
tu, fili, dilige fratres tuos usque laboranti apud te.
pauperi, quia pauper est. In ecclesiastico
seruum operantem. Item
pauperis usque mercedem mercennario. In tobi
Quicumque aliquid tibi operatus fuerit usque apud te omnino non
maneat.
SMYLC 8 illic] in ecclesiastico MYLC 4 percutit]
add. uictimam MVLC sui om. MYLC aegentium S 5 om.
est V 6 in tobi YL, in thobi C 9 filiorQ C accipies
M 10 om. cansa C 12 tabnlie S: talibus MVLC
stillionatus S, stelionatus MVL, stilio natos C 18 et deminoratio
MVLCi om. S et ante in om. MVLC 14 angnstiae et enguitatis
(om. captatio) MVLC 15 aemolnmentam SL tnrpi
MV1L famę S aeterni. (s ras.) S, aeternae L 16 dię
S 17 om. laboranti L opanti apud te C
In leuitico: Non maledices surdum. et ante caecum
pones offendiculum. et timebis dominum deum tuum. ego
sam dominus deus uester. Item in deuteronomio:
Maledictus qui seduxerit caecum in uia, et dicit omnis
populus: fiat, fiat. maledictus qui percusserit proximum in
dolo. et dicit omnis populus: fiat, fiat. maledictus qui acceperit
munera, at percutiat animam sanguinis innocentis. et
dicit omnis populus: fiat. fiat. Item in prouerbiis: Qui
obdurat aures suas, ut non audiat infirmum. ipse inuocabit
dominum, et non erit qui exaudiat eum. Item illic: Noli
uiolentus esse pauperi: inops est enim. nec contumeliam
XIIII. NON(NON in rasura atram. ser.) LEDENDVM INFIR-
MVM. In leuiticum cap. LXXVI: Non maledices (male M
rasura) surdum. In deuteronomio cap. CV: Maledictus qui
seduxerit caecum in uia usque dicit omnis populus: fiat, fiat.
In prouerbiis cap. XXI: Qui obdurat aures suas, ut non audiat.
Item cap. : Noli uiolentus esse pauperi: inops e In
maledices surdo usque ego sum dominus. In
cap. XV: Maledictus qui errare faciet caecum in itinere et dicet
omnis populus: amen. Item cap. XV: Maledictus qui clam percusserit
proximum suum. Item cap. XV: Maledictus qui accipit
munera. In prouerbiis cap. XXII: Qui obturat aures suas, ut
non audiat. Item cap. XXII: Non facias uiolentiam pauperi, quia
12 Prou. 22, 22 et 28 SMVLC infirmo C 8 leuuitico S, leuiticum
M om. in leu. C surdo C 5 deuteronomiQ C, dentero
nomiù MY 6 et 8 et 10 dicet LC 9 om. animam C
innocentd MVLC 11 obdurat SMY, obturat Cv, optarat : L
suas om. C inuocabit LC: inuocauit SMV 12 qui] ut V
cat\'
illic] in prouerbiis MVLC 18 inobs VC inops\' enim S nec
om. V\'
feceris infirmo in portis: dominus enim iudicat iudicium eius,
et tu liberabis animam tuam innocentem. Item in iob:
Non te auertat uoluntas animi a precibus infirmorum, cum in
necessitate fuerint.
In leuitico: Non ambulabis subdole in gente tua, non
facies aggressuram in sanguinem proximi tui: ego sum dominus
deus uester. non loqueris cum fratre tuo aut sorore tua ficte,
sed
sum dominus deus uester. non habebis odio fratrem tuum
in animo tuo: arguendo argues proximum tuum, et non accipies
pro illo peccatum: et non uindicabit manus tua, et non irasceris
filiis populi tui et diliges proximum tuum tamquam
te. ego sum dominus deus uester. legem meam custodite.
iob cap. : (usque ad finem lineae lacvma est triginta fere
litteraum) .
XV. NON AMBVLANDVM IN DOLO VEL HIPOCHRISIN. In
cap. LXXX: Non stabis contra sanguinem usque non accipies
usque quum in necessitate fuerint.
XV. NON AMBVLANDVM IN DOLO VEL HIPOCBVSI. In leuitico
cap. XI: Non stabis contra sanguinem proximi tui usque ne
ne
1 infirmo feceris MLC, inflrmo feeeris (ne a m. 2) V om. enim
V iudicabit MLfJ, iudicauit VC 2 tuam]|uia(exp. a m. 2)
V 8 a om. V praecibus SMVLC 6 om. uel V hipoerisi
S, hypocrisen MV, hypochrisin L, ypocrisi C 7 leuuitico
8 non facies aggressuram S: et non eris consentaneus (consentanem
F1) MV1LC 9 loquaeris M (bis) aut cum sor. MVLC actae 8,
fincte L 10 et om. V 12 tuo & (sa V2) argues (om. arguendo)
MVLC 18 non ante uindicabit om. V uindicauit MVL
14 et ante diliges om. MVLC diligis M tamquam] sicut Vv
15 te ipsum MVLCv om. sum Lv
non eris consentaneus cum derogantibus aduersus proximum
tuum, et non accipies per eos peccatum. pecoribus tuis non
facies admissuram aduerso genere, et in uinea tua non seminabis
ob duplicem fructum et uestimentum ex duplici textura
exsecrabile non
Non sis incredibilis timori domini et ne accesseris ad illum
duplici corde. ne fueris hypocrita in conspectu hominum et
non scandalizeris labiis tuis. adtende in illis, ne forte cadas
et adducas animae tuae confusionem, et denudet deus absconsa
tua, et in medio synagogae elidat te: quoniam accessisti
maligne ad dominum, et cor tuum plenum est dolo et fallacia.
Item illic: Vae duplici corde et labiis scelestis,
ingredienti duas uias! Item illic: Cor ingrediens duas
uias non habebit successus: et prauicordius in illis scandalizabitur.
Item illic: Qui in altum mittit lapidem, in ipsum-
per eos peccatum. In ecclesiastico cap. II: Non sis in
credibilis timoris domini usque plenum est dolo et fallacia. Item
ibi: Vae dupli corde et labiis scelestis usque cor ingrediens
duabus uiis. Item cap. XV: Qui in altum mittit lapidem super
habeas super illo peccatum. In ecclesiastico cap. n: Non
sis incredibilis timoris domini usque plenum est dolo et fallacia.
Item cap. II: Vae duplici corde et labiis scelestis
usque cor ingrediens duabus uiis. Item cap. III: Cor ingrediens
duabus uiis usque scandaligabitur. Item cap. XV: Qui in altum
3, 28 15 Eccli. 27, 25—27 (28-80) S uerba pecoribuB-cooperies te om. MVLC
4 duplici (p 8. I. add. m. 1) S, duplici MVLC 5 eccl; SV
6 timoris MV1 7 dupplici SMC dnpplicieordine fueris S
hypochrita L, ypocrita C calas S, cadas (a alt. in ras. m. 2)
V 9 animi tui L et ∗∗ denudet (ne absters.) S denudat
L 10 sinagogQ V accesisti S 11 malignae M 12 illic]
in ecclesiastico MVLC *uae M, ne VLC dupplici SMC
scelestibus LC, scele || ratibus M, soele*stis (et et s ult. in ras.) V
13 ingredientibus M duabus uiis MVLCv duabus uiia MV
LC 14 prauicordis (is ex uos m. 2) V 15 altum SV2C:
alium MV1 L
ia illam
in illo: facienti nequissimum super ipsum deuoluetur, et non
agnoscet unde ueniat illi. Item in iob: Simulatores et
callidi prouocant iram dei. Item in hieremia propheta:
Ferrum uulnerans lingua eorum, dolosa uerba oris eorum:
proximo suo loquuntur pacifica et inter semet ipsos habent
inimicitiam. in his ergo non uisitabo, dicit dominus, aut in
populum talemnon uindicabit anima mea? Item in
Verba callidorum mollia sunt, feriunt autem interiora uiscerum.
Item apostolus ad corinthios II: Nos uero reuelata
facie gloriam domini speculantes in eadem imagine transformamur
a gloria in gloriam, tamquam a domini spiritu. et ideo
habentes hanc ministrationem, prout misericordiam consecuti
sumus, non deficimus, sed abnegamus occulta dedecoris, non
caput eius cadet. In iob
iram dei. In hieremia
lingua eorum usque non uindicabit anima mea. Paulus ad
corinthios II
mittit lapidem, super caput eius cadet usque unde adueniat
mi. In iob
In hieremia
usque non ulciscetur anima mea. Paulus ad corinthios II
11 n Cor. 8, 18 et II Cor. 4, 1 et 2 S: dolosa L, dolosa dolosi MVCv diuidit 8 2 cadit
MV piit L 3 ipsum] illù MVLC deuoluet V 5 om-
proph. V 6 ligna S oris eorom] oris sui MVLC 7 locuntar
YL inter MVLC: in S 8 inimicitiam. in Iris (om. in C)
JlVLO: inimicoa 8 9 populo tali MVLC uindicauit MV
uerba Item in aolomone: Verba—uiscerum om. MVLC 11 item
om. V apostolus S: paulus MVLCc*orinthioa (h ras.) M
secunda MC, ep secund L 12 facie S eande ̃ VCv imaginem
MVLCv 18 a ante domini om. 8 14 prout] aicut
MVLC mkericordia MC 15 sumus om. MVLC deficiamus
MVLC abnegamus] abiciamus MVLC dedecoria Sv:
tenebrarum MVLC
ambulantes in astutia, neque adulterantes uerbum dei, sed in
manifestatione ueritatis commendantes nosmet ipsos ad omnem
conscientiam hominum coram deo. Item illic: Prouidemus
enim bona non tantum coram deo, sed etiam coram hominibus.
Item illic: Quae secundum faciem sunt, uidete. Item in
euangelio secundum matthaeum: Cauete a pseudoprophetis,
qui ueniunt ad uos in uestitu ouium, abintus autem
sunt lupi rapaces: ex fructibus ergo eorum cognoscetis eos.
In
illius errantibus, reduces et reddes ei. quod si uideris
conspectu dei. Item
coram deo, sed etiam coram hominibus. Item
autem secundum faciem sunt
Cauete a pseudoprophetis qui ueniunt ad uos.
XVI. NON SEDDENDVM MALVM PSO MALO. In
deo. Item in eadem epistula
bona non solum coram deo, sed etiam coram hominibus. Item
in eadem epistula
In matheo
uos usque cognoscetis eos.
XVI. NON REDDENDVM MALVM PRO MALO. In
Si occurreris boni inimici tui usque sed subleuabis cum eo. In
11 Exod. 23, 4 et 5 8 dolo adolterantes MVLC 3 coram deo So: in
conspectu dl MVLC illic] in eadem epistola secunda (II* V) MV,
in -II- ep ad coriN L, in eads epla C prouidentes V 5 Item
om. V illic] ad corinthios secunda (II* V) MVC, ad coriN. II. ep
t indicate
L quae autem MVLC nidete Sv: cauete MLC, eauate (t
iudicate m. 2) V om. Item in euangelio V 6 euuangl S
mattheuS seudo | profetis S, seudo pphetis (p a. Z. a m. 2) V 7 neetita
S, uestimtis C abintas MVLC, intus S 8 ex fructibus
ergo ( ergo m marg. m. 1) S: itaque ex fructibua MVLC 11 boui]
uobis S, Quem MVLC iumentum MVLC 12 errantè MY
LC redes S om. et reddes V
illum, sed potius diriges eum cum eo. Item in prouerbiis:
Si ceciderit inimicus tuus, noli gratulari et in subplantatione
eius noli extolli, ne forte uideat dominus et non placeat ei
et auertat iram suam ab eo. Item illic: Si esurit inimicus
tuus, ciba illum: si sitit, potum da illi. hoc enim faciendo
carbones ignis coaceruas super caput eius. deus autem retribuet
tibi. Item in ecclesiastico: Qui se [non] uindicat, adeo
inueniet uindictam, et peccata illius seruans seruabit. relinque
proximo nocenti te, et tunc petenti tibi peccata tua soluentur.
homo homini seruat iram, et a deo quaerit medellam? in
hominem similem sibi non habet misericordiam, et de peccatis
suis deprecatur? ipse coepit retinere iram, et propitiationem
petit a deo? quis praestabitur pro delictis eius? memento
nouissima, et desine inimicari. memorare timorem dei et non
irascaris proximo. memorare testamenti altissimi, et despice
cum eo. In prouerbiis XXV: Cum ceciderit inimicus tuus,
ne gauderis. Item ibi: Si esurierit inimicus tuus. In ecclesiastico
cap. XV: Qui uindicari uult a deo usque
prouerbiis cap. XXV: Quum ceciderit inimicus tuus, ne gaudeas.
In ecclesiastico cap. XV: Qui uindicari uult a deo usque
28, 1-8 (10) VIC ptransiens M 2 illumj eum C om. potius
MVLC diriges S: eriges MVLC 8 gratulare S supplantatione
MVC 4 forte ne S, ne forte B C 5 uertat C iri
{s. lin. add. m. 1) S illic] in prouerljiis MVLC esurieiit M
VLCv 6 sicierit C faciens Cv 7 coacerbas S, congeres
MVLC 8 qui se non SMC, qui se F, qui∗ enim (a eluta) L
9 om. seruans VLC 10 om. tibi V soluentur peccata (om. tua)
MVL, soluentur p. tua C 11 querit SLVC medeli LC
12 sibi similS MVLC 18 depraecator SM cepit retinere S:
retinet MVLC ( σὰξ סv 8ιατƞϱεĩ) 14 praestabitur S: depcabitur M
VLC 15 dejsint S 16 irae VlC, irascaa M pnmi C, pximo
tuo L testamenta M, testamento C dispice S
ignorantiam proximi. abstine a lite, minus peccabis. Item
in esaia propheta: Audite uerbum domini, qui pauetis
nomen eius: dicite: fratres nostri estis his qui uos oderunt
et abominantibus uos, ut nomen domini magnificetur et
appareat ipsis in iucunditate eorum, et illi confundentur.
Item in euangelio secundum matthaeum: Diligite
inimicos uestros, et orate pro eis qui uos persequuntur:
benedicite maledicentes uos, benefacite eis qui uos oderunt:
at sitis fili patris uestri qui est in caelis, qui solem suum
iubet oriri super bonos et malos et pluit super iustos et
aput uos: nulli malum pro malo reddentes: prouidentes
bona non tantum coram deo, sed etiam coram hominibus, si
possibile est, quod ex uobis est, cum omnibus hominibus
pacem habentes, non uos defendentes, carissimi, sed date
locum irae. scriptum est enim: mihi uindictam, ego retribuam,
minues peccatum. In esaia
timetis nomen usque et illi confundentur. In matheo
Diligite inimicos uestros usque iustos et iniustos. Paulus ad
romanos
minues peccatum. In esaia
qui tremetis usque ipsi autem confundentur. In matheo
In epistula ad romanos
MVLCv minus peccauis S, et minuee peccatmn M
VLC (cf. v) 2 esaia S, isaia Lt ysaia VC pro? S, om. MV
LC pauetis] timetis MVLC 3 om. nomen V1 ;8. lin. add.
nocem V1 om. his MVLC 4 abhominantibus C 5 apparait
M iocunditate M\'YLC 6 euuang scd math S 7 eis
MVLC: eo S psecunY V 8 maledicentia V1 9 filii MVLC
10 oxiri facit MVLCv pluet SM 11 om. apostolus MVLC
prudentea esse MVLC 12 apud uosmet ipsos MVLCv 18 tantam
Sc: solum MVLC omnibus hominibus Cv 14 possibfie est]
fieri potest MVLCv 16 habete MC uoamet ipeos MVLCo
om. carissimi MVLC 16 scribtum 8 uindicta Mv et ego
MVC
dicit dominus. si esurit inimicus tuus, ciba illum: si sitit,
potum da illi. hoc enim faciendo carbones ignis coaceruas
super caput eius. noli uinci a malo, sed uince in bono malum.
Item petrus apostolus I: Quapropter omnes consentanei
estote, unianimes, conpatientes, fraternitatis amatores, misericordes,
modesti, humiles, non reddentes malum pro malo aut
maledictum pro maledicto: sed e contrario benedicentes, ut
benedictionem hereditate possideatis. Item in actibus
apostolorum: Et lapidabant stephanum inuocantem et
dicentem: domine iesu, accipe spiritum meum. ponens autem
genua exclamauit uoce magna dicens: domine, ne statuas eis
hoc peccatum.
uince in bono malum. Petrus in epistula I cap. XI: Omnis
unianimes conpacientes fraterni usque hereditate possideatis. In
actibus apostolorum cap. XX: Et lapidabant stephanum
inuocantem.
apud uosmet ipsos usque sed uince in bono malum. Petrus in
epistula I cap. X: Omnes unianimes conpatientes fraternitatis.
amatores usque hereditate possideatis. In actibus apostolorum
cap. XX: Et lapidabant stephanum usque ne statuas illis hoc ad
peccatum.
MVLCv 2 coacerbu S, congerea MVLCv 8 fap
(s. I. add m. 2) M eius] ds autem retribaa ei add. C 4 om.
apoetolus MVLC in epistola (ępl\'a C epla V ef L) prima MVLC
1
om. omnes C 5 unanimes МV2C 6 modest* (e ras.) S, om.
mod. C om. malum pro malo aut MLC malQ \'p maleIdicto (in
marg. p malo i maledicta add. m. 2) V aut scripsi: cum S, uel
y, neo v 7 e] eae M (cf. p. 361, 12) 9 stefanum S
10 ihu MVLC: ihs 8 11 eiclamauit (uIt in ras. a m. 1) M
uoce magna exclamamt C eis] illis MVLCv
In genesi: Videntes autem fratres ioseph quod defunctus
esset pater ipsorum dixerunt: ne forte reminiscatur malitiae
nostrae ioseph et redditione reddat nobis omnia mala, quae
ostendimus ei. et uenerunt ad ioseph dicentes: pater tuus
adiurauit nos prius quam moreretur dicens: dicite ioseph:
dimitte eis iniquitatem et peccatum, quia maligna tibi ostenderunt.
et nunc sume iniquitatem seruorum patris tui. et
plorauit ioseph loquentibus eis ad se. et uenientes ad eum
dixerunt: ecce nos famuli tui sumus. et dixit eis ioseph:
nolite timere: dei enim sum ego: uos cogitastis aduersus me
mala, deus autem cogitauit de me bona quemadmodum fierent,
sicut hodie, ut pasceretur populus multus. et dixit eis: nolite
timere, ego pascam uos et domos uestras. et rogauit eos, et
locutus est in corde eorum. Item in euangelio secundum
XVII. KEMITTENDVM FRATRI QVOD IN FRATRE DELIQVKRIT. In
genesi cap. L: Videntes autem fratres ioseph usque et loquutus
est in corde eorum. In matheo cap. LXTII: Accessit ad
hiesum petrus usque septuagies septies. Item cap. LXIII:
XVII. BEMITTENDVM FRATRI QVOD IN FRATREM DEJLIQVEBIT.
In genesi cap. XXXVIII: Timentes fratres ioseph, et mutuo
conloquentes usque et blande ac leniter est loquutus. In matheo
cap. XVIII: Tunc accedens petrus ad
quoties peccabit usque septuagies septies. Item in matheo
MVLC 8 iosep L 5 et (s. 1. add. tn. 2)
V redditione reddat] retribuat MVLC 7 moretur S, morhretar
M 8 peccatum] eorum add. MVLC 9 sume] oblluiscere MV
LC patris tui] tuorum MVLC 10 uerba et nenientes — —
sumus om. MVLC 11 eis (om. ioeeph) F 12 aduersH MY
LC me] mea S 18 quS ammodQ M fieret V 14 pascef
VI 16 euuangf S 17 matth. S om. illi MVLC
si peccauerit in me frater meus, quotiens remittam illi? usque
septies? ait illi: non dico tibi usque septies, sed usque septuagies
septies. Item illic: Serue nequam, omne debitum
dimisi tibi, quia rogasti me: ita non oportebat te misereri
dominus eius tradidit eum tortoribus, donec redderet debitum.
sic et uobis faciet pater meus, qui est in caelis, si non
remiseritis unusquisque fratri suo ex cordibus uestris. Item
secundum lucam: Adtendite uobis: si peccauerit frater
tuus, corripe illum, et si paenitentiam egerit, dimitte illi. et .
si septies in die peccauerit in te, et si septies in die conuersus
uerit dicens: paenitet me, dimitte illi. Item secundum
marcum: Et cum steteritis ad orationem, dimittite si quid
habetis aduersus aliquem, ut et pater uester, qui est in
caelis, dimittat uobis peccata uestra. si autem uos non
dimiseritis, neque pater uester, qui est in caelis, dimittet
Serue nequam, omne debitum usque ex cordibus uestris.
: Adtendite uobis, si peccauerit frater tuus
usque dimitte illi. Secundum marcum cap. : Et quum
cap. XVIIII: Serue nequam, omne debitum usque de cordibus
tuus usque dimitte illi. Item secundum marcum cap. VIIII:
Et quum stabitis ad orandum, dimittite usque dimittet uobis
25 et 26 C quociens Y, quoties L dimittam MVLC
illi] ei VC 2 dico] dici L 8 item om. V illicJ secundQ
matfim MVC, scd maf L nequa 8 4 demisi S, dimisi
VCv: remisi ML quia] qmCv 5 tibi] tui Cv 7 faciat
L qui est in caeliaj cęleetis Cv 10 p∗enitentia(ras. o) S,
penitentil VL aegerit SC 11 diQ (bis) S et conuersus
(om. si septies in die) MVLC 12 merit] add. ad te MVLCv
pęnitet S, penitet VL dimitti & M 18 marchn (om. et) C
steteris S quid] quis S 14 et] om. C in caelis eat VLv
(celia V) . 16 de | miseritis S in caelis est MVL (celis V)
dimitte 8
uobis
Induite ergo uos tamquam electi dei sancti et dilecti uiscera
misericordiae, benignitatem, lenitatem, iustitiam, patientiam:
subportantes inuicem et donantes uobis ipsis, ei quis aduersus
aliquem habet querellam: sicut et dominus donauit uobis,
sic et uos facite.
In exodo: Non accipies auditionem uanam: non consenties
cum iniusto fieri testis iniustus: non eris cum pluribus in
malitia: non adpones cum multitudine diuertere se cum
pluribus, ut excludaris. Item in psalmo I: Beatus uir qui
non abiit in consilio impiorum, et in uia peccatorum non
stetit, et in cathedra pestilentiae non sedit: sed in lege
steteritis ad orationem usque dimittet uobis peccata uestra. Paulus
ad colosenses
dei usque ita et uos facite.
LXXXI: Non suscipies uocem mendacii usque non misereberis in
negotio. In psalmo I: Beatus uir qui non abiit in consilio. In
peccata uestra. Paulus in epistula ad colosenses
Induite uos ergo sicut electi dei sancti usque sicut et dominus
donauit uobis, ita et uos.
XVIII. DE CAVBNDA SEDVCTIONE MALORVM. In exodo
XII: Non suscipies uocem mendacii usque non misereberis in
negotio. In psalmo: Beatus uir qui non abiit in consilio.
MVLC colosenses MLC, cois V
2 tamquam] sicat MVLCo et ante dilecti om. MVL S benignitate
humilitate mansnetadine iastitia patientia MV\' C, benignitate
(homanitate L) mansuetudineV2L 4 supportantes
M uerba nobis - - querellam om. MVLC 5 quaerellam
8 et dominus Sv: deas (om. et) MVLC 6 sic] ita M
VLCv 9 non aadies auditum uanum MVLC 11 appones MV
LC Be S: om. MVLC 18 habit (i s. l. m. prima) S
nocte. Item in psalmo XXV: Non sedi in concilio uanitatis,
et cum iniqua gerentibus non introibo. odio habui
congregationem malignantium, et cum impiis non sedebo.
lauabo inter innocentes manus meas, et circumibo altare tuum,
domine. Item in prouerbiis: Fili, non te seducant uiri
impii, neque uelis, si te rogauerint dicentes: ueni, communica.
nobiscum sanguinem, abscondamus autem in terra
iustum iniuste: deuoremus autem
et tollamus memoriam eius a terra: possessionem autem
eius pretiosam possideamus. Item illic: Fili, ne abieris
uias cum illis, declina autem pedem tuum a semitis eorum.
non enim iniuste tenduntur retia auibus. ipsi enim qui
homicidii participes sunt congregant sibi mala, euersio autem
uirorum iniquorum mala. Item illic: Noli gaudere super
male facientes, nec aemuleris peccatores: non nim erunt.
nati maligno, lumen autem impiorum extinguetur. Item in
XXVI: Non sedi in consilio uanitatis. In prouerbiis cap. II:
Fili mi, si te lactanerint peccatores, ne adquiescas. Item cap. H:
Fili mi, ne ambules cum eis. Item cap.
iniustum nec imiteris uias eius. In ecclesiastico cap.
In XXVI: Non sedi in consilio uanitatis. In prouerbiis cap.
II: Fili mi, si te lactauerint peccatores, ne adquiescas eis usque
substantiam reperiemus. Item cap. 11: Fili mi, ne ambules cum
eis usque contra animas suas. Item cap. IIII: Ne aemuleris
hominem iniustum nec imitteris uias eius. In ecclesiastico
18 15 Prou. 24, 19 et 20 gr. 20 Pron. 8, 81 S, odiui MVLCv (congregationi
odini C) 4 congregationem] ęccłam V(v) malignoram MVLC
5 cum innocentibus MVLC circumdabo MVLCv 6 filii M
7 neqaae S uelhis S, uellis M 9 deuorem V1 10 ei V*
11 praetiosam SM possideaMVLC (lie
infra) 12 pedum S 13 iniuste MVLC: iustae S 16 malae
S aemnlaris S, emuleris F 17 maligno S: malignormn MVLC
I
ecclesiastico:
occidendi et non suspicaueris timorem mortis. scito quoniam
in medio laqueorum ambulas et inter dolentium arma consistis.
secundum uirtutem tuam caue tibi a proximo et cum sapientibus
et sensatis tracta. Item tobi: Vide, fili, ne sequaris
iter iniquorum, et multitudo peccantium non suadeat te:
quoniam stipendia eorum confusio est, finis eorum mors est.
tu autem si operatus fueris ueritatem, erit respectus dei in
operibus tuis, et cum omnibus qui faciunt iustitiam hereditabis
uitam aeternam.
In exodo: Non maledices principem populi tui. Item
in leuitico: A facie canitiam habentis exurges, et honorabis
V: Non litiges cum homine potentem, ne forte incides. In tobi
cap. : Vide, fili, ne sequaris iter iniquitatum usque
uitam aeternam.
exodo cap. LXXVII: Non maledices principi populi tui. In leuitico
cap. XCIIII: Coram cano capite consurge. In
cap V: Non litiges cum homine potente, ne forte incides usque
cum sapientibus tracta. In tobi cap. : Et caue ne aliquando
peccato consentias usque praecepta dei nostri.
XVIIII. DE HONORANDIS SACERDOTIBVS VEL MINISTRIS. In
exodo cap. XII: Dis non detrahes et principi populi tui non
maledices. In leuitico cap. XI: Coram cano capite consurge
22, 28 14 Leu. 19, 32 S ab hominem M habentem SMLC 2 suspicaueris
SMVLC mortis cito: quoniam Mai mendose 8 laquaeorum
M eoneistes ML, consistas∗∗ V 5 senatis S 6 suadeat
te MVL, suadeat C, suae S 7 uerba confusio e. f. eorum
om. MVLC 10 aeternam om. Ll 12 honoratis S mimstris]
add. dei C 13 malidices V 14 leuuitico S a] om.
V, coram Vv faciae S canitiem (-cič C) MVLC exurgens
V, exsurges MC, exsurge* (ras. s) L
faciem presbiteri: et timebis dominum deum tuum. ego sum
dominus deus uester. Item in deuteronomio: Et homo
quicumque fecerit in superbia, ut non exaudiat sacerdotem,
qui adstat ministrare in nomine domini dei tui, aut iudices,
qui fuerint in diebus illis, morietur homo ille. Item in
ecclesiastico: Congregationi pauperum affabilem te facito,
et presbitero humilia animam tuam, et magnato humilia caput
tuum. Item illic: In tota anima tua time dominum et
sacerdotes illius sanctifica. ex tota uirtute tua dilige eum
qui te fecit, et ministros eius non derelinquas. honora deum
ex tota anima tua, et honorifica sacerdotes. Item illic:
Ne despicias narrationem presbiterorum sapientium, et in
prouerbiis illorum conuersare: ab ipsis enim disces doctrinam
intellectus et seruire magnato sine querella. non te praetereat
narratio seniorum, et ipsi enim didicerunt a patribus. Item
nomio (deutr) cap. XL: Qui autem superbierit nolens obaudire
sacerdotis imperium usque morietur homo ille. In ecclesiastico
cap. VI: In tota anima tua time deum et sacerdotes illius
sanctifica. Item cap. VI: Ne despicias narrationem presbiterorum
usque ego sum dominus. In deuteronomio (
Qui autem superbierit nolens obaudire sacerdotis imperio usque
morietur homo ille. In ecclesiastico cap. VI: In tota anima
tua time deum usque et honorifica sacerdotes. Item cap. VI:
Ne dispicias narrationem praesbyterorum usque ipsi enim
12 Eccli. 8, 8 et 9 (9-11) SM ego sum] ego *** M 2 deutero nomitl
MV, deuteronomiu C 5 fuerint MVLC: fecerint S 6 te fat
cito] testificato V1 facio S 7 praesbitero SM. magnato
humilia Sv: magnato flecte MVLC 8 illic] in ecclesiastico MVLC
(sic infra) 10 te fecit Sv: fecit te MVLC eius Sv: illius
MLC 12 dispicias 8 praesbiterorum SM 14 quaerella M,
querela VLC te praetereat MVLC: tereat S
apostolus ad timotheum I: Qui bene praesunt presbiteri,
duplici honore honorentur, maxime qui laborant in uerbo et
in doctrina.
In exodo: Honora patrem tuum et matrem tuam, ut bene
tibi sit et longinqui temporis sis super terram bonam, quam
dominus deus tuus dabit tibi. Item in leuitico: Vnusquisque
patrem suum et matrem suam timeat. Item
Honorem habe matri tuae, et non derelinquas eam, sed
consolare eam omnibus diebus uitae tuae, et non contristes
uel in modico spiritum eius: sed quod illi placet hoc facito.
et commemorare enim, fili, quanta pericula uiderit, cum te
pareret: nouem mensibus in utero portauit te: et gemitus
sapientium. Ad timotheum I
presbiteri duplici honore honorentur.
XX. DB HONOBANDIB PABENTIBVS. In
patrem tuum et matrem tuam. In leuitico cap. LXVII: Vnusquisque
patrem suum et matrem suam timeat. In
Honorem habe matri tuae usque honora illam in uita sua. In
didicerunt a patribus. Ad timotheum I
presbyteri usque qui laborant in uerbo et doctrina.
XX. DB HONOBANDIB PABBNTIBVS. In exodo
patrem tuum et matrem tuam usque quam dominus deus tuus
dabit tibi. In leuitico
matrem suam timeat. In
4, 3 et 4 om. MVLC presunt L praesbiteri SM
2 dupplici SMC S in ante doctrinam om. MVLOv 5 honorandis
et S 7 sittibi C longinquitemporib; S, longenus MVLC(v)
bonam om. L 8 dabit Sv: dat MVLC leuuitico S 9 snum
om. C in thobi 0, in leuitic L . 10 honore V1 relinquas M
VL verba sed consolare eam om. C 12 sed] et M (8. l.) V
LC 18 cum memorare enim S, to memor esto MVLC (ęsto 0)
14 nouem S, decem MVLC . et om. MLC gemitum MVLC
fuisses. et ideo honora illam in uita sua. Item in ecclesiastico:
Qui honorat patrem suum, longiori uita uiuet, et
qui obaudit patri, refrigerat matrem. et quasi dominis semet
his qui se generauerunt, opere et sermone et omni patientia:
et benedictio eius in nouissimo manet. Item illic: Fili,
sustine senectam patris tui, et ne contristes eum in uita
ipsius: et si defecerit sensus, habe ueniam, et ne spernas
eum in tua uirtute: non est enim tibi gloria, sed confusio.
elemosyna enim patris non erit in obliuionem. et iustitia
aedificabitur tibi, et in die tribulationis commemorabitur tibi:
et sicut serenum in glacie, tua soluentur peccata. Item
illic: Honora patrem, et gemitus matris tuae ne obliuiscaris:
nisi enim per illos, non fuisses natus: et nunc retribues illis,
quomodo illi tibi. Memento matris tuae et patris, in medio
ecclesiastico cap. III: Qui honorat patrem iucundabitur in
filiis . usque sicut in sereno glacies soluentur peccata tua. Item
cap. VI: Honora patrem tuum et gemitus matris tuae ne ob
tuae usque sepelies eam circa me. In ecclesiastico cap. III;
Qui honorat patrem iucundabitur in filiis usque sicut in sereno
glacies soluentur peccata tua. Item cap. VI: Honora patrem
tuum et gemitus matris tuae ne obliuiscaris usque in medio
magnatorum consistis. Paulus ad colosenses cap. V: Filii,
18 Eccli. 7, 27 et 28 (29 et 80) et Eccli 28, 14 (18) M sua (s in ras.) M, tua C 8 qui] add. autem
C muit VL 4 qui quasi (qui 8. I. add. m. 2) V dns C.
serni et V 5 et mite sermone om. V 6 et ante benedictio
erasum in V illic] in ecclesiastico MVLC (sic infra) 7 senecta
MVlL 8 deficerit S, deficit MVC, defecit L sensu MVL
Cv . habe] da MVLCv 9 enim] om. C 10 aelemosina ML,
elemosina C, elymosina V enim] autem MVLC obliuionem
SC: obliuione MVLv 11 et ante in om. MV 12 in glacies
(glaties MC) soluentur tua peccata MVLC 18 patreni tuum MVL
Cv 14 fuisse S retribue MYx, retribuae L : 15 patris
toi et matris LC
enim magnatorum consistes. Item apostolus ad
Fili, obaudite parentibus per omnia: hoc enim
placet deo.
In exodo: Qui autem percusserit patrem suum aut matrem
suam, morte moriatur: qui autem maledixerit patrem suum
aut matrem suam, morte moriatur. Item in deuteronomio:
Maledictus homo, qui non honorificat patrem suum aut matrem
suam, et dicit omnis populus: fiat, fiat. Item in prouerbiis:
Filio doloso nihil erit boni. Item illic: Qui non honorificat
Paulus ad colosenses cap. XVIII: Fili, obaudite parentibus
per omnia, hoc enim placet deo.
XXI. DB FILIIS SVPERBIS. In exodo cap. XLVIU: Qui autem
percusserit patrem suum ant matrem suam morte morietur. In
deutero nomium
honorificat patrem suum ant matrem suam et dixit omnis populus:
fiat, fiat. In prouerbiis cap. LI (ras. V): Filius sapiens
oboedite parentibus per omnia: hoc enim (uerba magnatorum—enim
in rasura) placitum est in domino.
XXI. DE FTLIIS SVPERBIS. In exodo cap. XII: Qui percusserit
patrem suum et matrem, morte moriatur. qui maledixerit patri suo
ant matri, morte moriatur. In deuteronomio cap. XV: Maledictus
qui non honorat patrem usque fiat, fiat. In prouerbiis
cap. XI: Filius sapiens laetificat patrem, filius uero stultus
11 Prou. 14, 16 Pron. 19, 86 et 27 gr. 26 Pron. 10, 1 MVLOv aposi 8: paulus apostolas MLC, paulo
V colosenaes SMC, colos L, cols V 2 fllioli ludite L, fili
obaadito C 6 saam et suam om. C 7 morietur MVLC
8 morietur VC deutero NominM 10 dicet Cv in MVLC
ordo sequentum locorum hic est: Item in prouerbiis: Qai non - - Item
in proaerbiis: Custodit - - Item in proaerbiis: Filio doloso - - Item
in proaerbiis: Maledieentis - - Item in prouerbiis: Ocnlam - - Item
in proaerbiis: Qui repellit - - Item in prouerbiis: Benedictio - - funda.menta,
uerba Item — Filius malus - - ex hominibus om. MVLC
patrem suum et repellit matrem suam filius, confundetur et
in opprobriis erit. filius, qui omittit custodire disciplinam
patris, meditabitur eloquia malitiae. Item illic: Maledicentis
patri aut matri extinguetur lumen, pupillae autem
patrem maledicit, matrem autem non benedicit. filius malus
iustum se iudicat, exitum autem suum non abluet. filius
malus superbos oculos habet, palpebris autem suis extolletur.
filius malus gladios dentes habet et cultros molares, ita ut
occidat et deuoret humiles a terra et pauperes eorum ex
hominibus. Item illic: Oculum inreuerentem patri et
contumeliosum senectae matris, effodiant illum corui
conuallibus, et comedant illum pulli aquilarum. Item illic:
Custodit legem filius sapiens: nam qui pascitur luxoria
dehonestat patrem. Item illic: Qui repellit patrem suum
aut matrem suam, existimat se non peccare, hic particeps est
cap. XVIII: Ira patris filius stultus st dolor matri. Item cap.
XXI: Qui maledicit patri suo et matri extinguetur lucerna eius in
mediis tenebris. Item cap. XXX: Oculum qui subsanat patrem •
et qui decipit partum matris suae, effodiant eum corbi. Item
patrem et stultus homo dispicit matrem suam. Item cap. XVIII:
Ira patris filius stultus et dolor matri. Item cap. XXI: Qui
maledicit patri suo et matri, extinguetur lucerna eius in mediis
. tenebris. Item cap. XXX: Oculum qui subsannat patrem et qui
dispicit partum matris suae, effodiant eum corui. In ecclesiastico
14 Prou. 28, 7 15 ib. 24 21 Prou. 15, 20 28 Prou. 17,
25 Prou. 20, 20 25 Prou. 80, 17 V 2 obprobriis LC, obpropriis V 3 maledicens
X 4 eitinguitur V pupilli L 8 palpbebris S 10 humilis
S 12 saenectae S, eenecte L, senectute V* 14 luzoria
SM, luxuria reU. 15 repellet MV1L, repellene V2 16 aut] et
MVLC ezistimat S, aestimat (estimat VL) MVLC, fortasae et
aestimat
uiro impio. Item illic: Benedictio patris aedificat domos
filiorum, maledictio matris eradicat fundamenta.
In prouerbiis: Non prodeerunt thensauri iniquis, iustitia
autem eripit de morte. Item illic: Non proderunt diuitiae
in die irae, iustitia . autem liberat a morte. Item illic:
confidet in diuitiis, hic cadit: qui uero adiuuat iustos, hic
exorietur. Item illic: Melior est modica pars cum timore
domini quam thensauri magni sine timore. Item illic:
Melior est modica adquisitio cum iustitia quam multi fructus
matris eradicat fundamenta.
. XXIINON PRODESSE ras. dtr. scr.THESAVROS INIQVIS.
In prouerbiis
autem eripiat de morte. In prouerbiis
diuitiae in die ultionis. Item
matris eradicat fundamenta.
XXII. NON PRODESSE THESAVROS INIQVIS. In prouerbiis
XI: Non proderunt thesauri impietatis, iustitia uero liberabit a
morte. Item (s. lin.) in prouerbiis
diuitiae in die ultionis. Item
2sx 9 Prou. 15, 16 11 Pron. 16, 8, 8: firmat MVLCv domue MVL, domum C 2 maledictio
autem MVLCv fundamenta MVL: fdndamento S, fundamentum
C 4 prode esse thensauro* 8, prodesse thesauros (thesuarus
L) MVLC 5 prodeerant thensaaros 8, proderant thesauri MV
LC iDiqui 8 6 eripiet MVLC illic] in prouerbiis MVLC
(sic infra) uerba Item — Non proderunt diuitiae - - a morte om.
V 7 diae SC uerba Item — Qui confidet - - hic exorietur
om. MVLC 9 est om. V 10 thesauri MVLC (semper)
uerba Item — Melior est m. adqu. - - Item — Melius - - gratia bona
d
est om. MVLC 11 aquisitio S
cum iniquitate. Item illic: Melius est nomen bonum quam
diuitiae multae: super argentum autem et aurum gratia bona
est Item illic: Diues et pauper obuiauerunt inuicem,
fecit autem ambos dominus. Item in ecclesiastico:
Noli adtendere ad possessiones iniquas, et ne dixeris: est
mihi sufficiens uita: nihil enim proderit in tempore uindictae
et obductionis. Item illic: Nihil est iniquius quam amare
pecuniam: tales enim etiam animam suam uenundant: quoniam
in uita sua proiecit intima sua. Item illic: Viro cupido
tenaci non est bona substantia: et homini liuido ut quid
aurum? est qui locupletatur parce agendo, et haec pars
mercedis illius, cum dicit: inueni requiem mihi, manducabo
de bonis meis solus. et nescit quod tempus praetereat, et
relinquet omnia illis. Item illic: Qui aceruat multa ei
iustitia quam multi fructus cum iniquitatem. Item cap. XXII:
In ecclesiastico cap. IIII : Noli adtendere ad possessiones iniquas.
Item cap. IIII: Noli ancsius s prior s. lin.
iniustis: nil enim <iniustis in l le n
VII: Nil est in rasura
prouerbiis cap. XXVIIII: Qui acceruat multa ex animo
iustitia quam multi fructus cum iniquitate*. Item cap. XXII:
Diues et pauper obuiauerunt sibi: utriusque operatus est dominus.
In ecclesiastico cap. IIII: Noli adtendere ad possessiones iniquas
usque uindictae et obductionis. Item cap. IIII (in rasura):
Noli anxius esse in diuitiis iniustis: nihil enim proderunt. Item
cap. VII (in ras.) : Nihil est iniquius quam amare pecuniam.
Item in prouerbiis cap. XXVIIII: Qui aceruat multa ex animo
9 Eccli. 14, 8 et Eccli. 11,18—20 14 Eccli. 14, 4 26 EcclL 5,10 MVLCv: obuiauerint S 4 dominua SL: deus M
mes
VC ds ambo (s a. I. am. 2) V 5 possione (see ,.l. add. m. 2)
S iniquos 8 6 uindicte L 7 illic] in eccleaiastico MVL
C (etiam infra) 8 enim om. C etiam enim V uendunt
MVL C 9 uerba Item — Viro cupido - - omnia illis om. MVLC
11 paige S 14 illis S: aliis v acerbat S
animo suo iniuste, aliis congregat, et in bonis illius alius
et qui sequitur multa, in illis inplanabitur. multi dati sunt
in auri casum, et facta est in facie illius perditio illorum.
Item illic: Lignum ostensionis est aurum: uae qui sectantur .
illud! et omnis inprudens periet in illo: multos enim seduxit
aurum, et exciderunt sperantes in eo. Item illic: Qui
diligit pecuniam, non satiabitur pecunia. Item in
Est calamitas, quam uidi sub sole, diuitias custodiri
in malum possidentis eas, aput quem sunt in perniciem
ipsius — sicut uenit, et nihil accipiet ex labore suo, ut uadat,
in manu sua. Dixi: melior est super hunc abortus: —
requies magis huic quam illi. Item in esaia propheta:
Sicut qui in somnis esuriunt et manducant et, cum surrexerint,
uanum est somnium eorum, et quemadmodum somniat qui
sitit, tamquam bibat et surgens adhuc sitiat, anima autem
rasura, o s. lin.
Lignum offensionis est aurum: uae qui sectantur illud. Item
: Qui diligit pecuniam non saciabitur pecunia. In esaia
XVII: Lignum offensionis est aurum: uae qui sectantur illud. In
ecclesiaste
diuitias fructus non capiet ex eis. In esaia
84, 7 7 Eccle. 5, 9 9 Eccle. 5, 12 et 14 et Eccle. 6, 8 et 5
(4 et 6) 14 Es. 29, 8 22 Eccle. 5, 9 28 Ea. 59, 6 SML illis S (corr. m. 1) 2 luxuriabitur V,
lurorietur C uerba Item — Qui - - perditio illorum MVLC
4 facię S 5 lignum] Signa (S rubra) V ostensionis Si offensionis
MVLCv ne VC sectatur C 6 enim] autem V
, d
7 excedenmt L (ci add. m. 1) illic S, in ecclesiastico MVLC,
scribendum in ecclesiaste 8 pecuniam] pecunia M . uerba Item
— Est calaaritas — (p. 393, l. 6) semitas eius om. MVLC eccl, S
.10 possidentes S 11 ante sicnt Mai suppleuit reneitetar (cf.
Sabat.) 12 sua S abortaB scripsi: artum S, aboitinns a
(
eius in uacuum laborauit, ita erunt diuitiae omnium gentium.
Item in hieremia propheta: Qui argentum thensaurizant
et aurum, in quo confidebant homines, nec est finis substantiae
eorum, exterminati sunt, et in infernum descenderunt, et alii
6 in locum. eorum resurrexerunt pro eis. uiam autem domini
non intellexerunt neque recordati sunt semitas eius. Item
in osee propheta: Pecuniam interitus possidebit: honores
eorum ex usuris et ei doloribus. Item in amos propheta:
Audite igitur haec, qui opprimitis in mane pauperes, et
uiolatis inopes a terra, dicentes: aperiamus thensauros, et
faciamus mensuram minorem et adampliemus pondus et
faciamus stateram iniquam, ut possideamus pecuniam pauperes
Disperierunt omnes qui exaltantur in argento et auro. Item
in ambacum propheta:s o qui adquirit auaritiam malam
domui suae! cogitasti confusionem domui tuae, peccauit anima
cap. : Pecuniam eorum interitus possidebit. In sophonia
cap :
auro. In ambacum cap. :s o quirit ex i corr.)
auaritiam malam domui suae. In sophonia cap. : Et effun-
eorum non erunt in uestimentum usque et opus iniquitatis in
inuoluti argento. In ambacuc cap. : Vae qui congregat
auaritiam malam domui suae usque et peccauit anima tua. In
. sophoniam cap. : Et effundetur sanguis eorum sicut humus
14 Soph 1, 11 15 Abae. 2, 9 et 10 17 Soph. 1, 17 et 18
3 aram (a 8. I add. m. pr.) S 4 discederunt S 5 uitam
S 7 osaae S, esaia M, isaia L, yeaia C, ysaya V pf S
pecuniam eorum MVLC honeres S 8 ex ante doloribus om.
MVC uerba Item in amos p. Audite — — calciameutis om. MVLC
9 oppręmitis S 10 et faciamus S, legendum uidetur ut faciamus
12 pęcuniam S 18 et 17 sofouia S 14 aurum S 15 abacum
8, ambachum M, abbacuc L, abacuc (-nch C) VC 15 et 17 propheta
om. MVLC 16 et peccauit MVLCv
eorum sicut limum, et carnes eorum sicut stercus boum, et
argentum et aurum eorum non poterit liberare eos in die irae
domini. Item in ezechiel propheta: Argentum et aurum
proicietur in plateis, et aurum eorum
eorum non fruentur, et uentres eorum non inplebuntur: quoniam
tormentum iniquitatium eorum factum est. electa mundi in
superbiam posuerunt, et imagines abominationum suarum
fecerunt ex eis. Item in hieremia propheta: Non
glorietur sapiens in sua sapientia, neque glorietur fortis in
fortitudine sua, sed glorietur qui gloriatur scire et intellegere
dominum et facere iustitiam et iustificationem, iudicium in
medio terrae. Item in psalmo XXXVIII: Quamquam in
imagine dei ambulet homo, tamen uane conturbabitur:
thensaurizat et ignorat cui congregabit ea. Item in
psalmo XLVIII: Ne timueris cum
et cum multiplicata fuerit gloria domus eius: quoniam non
cum morietur accipiet omnia, neque simul descendet cum eo
gloria domus eius. Item in psalmo LI: Ecce homo, qui
non posuit deum adiutorium suum, sed sperauit in multitudine
diuitiarum suarum et praeualuit in uanitate sua. Item in
dam sanguinem eorum sicut limum (u in ras.) et carnes eorum
sicut stercus boni et argentum et
Quamquam in imagine dei ambulet homo. In LI: Ecce homo qui
usque in die irae furoris domini. In psalmo XXXVIII: Quamquam
in imagine dei ambulet homo. In LI: Ecce homo qui non
15 Pa. 48, 17 et 18 18 Pa. 51, 9 M 2 eorum om. M eos liberare C diae SL . ire
M 8 verba Item — Argentum - - Item — Non - - (l. 12) terrae
om. MVLG ezechiel S 4 proie I cietur S 12 in alt. om.
M 13 imaginem S uanae SL conturbatur MVLCv
14 congregabit SCv: congregat MVL uerba Item — Ne timueris - domus
eius om. MVLC 15 XLVIII] qT S (qui supra?) 16 multiplica
I
S 17 eum mor.] commorietur S 18 salmo L 19 adiutonun S (i s. L
add. m. 1), adiutorem MVLCv 20 preualuit L
psalmo LXI: Nolite sperare in iniquitate, et in rapinas
nolite concupiscere. diuitiae si fluant, nolite cor adponere.
Item in euangelio secundum matthaeum: Nolite
thensaurizare uobis thensauros super terram, ubi tinea et
aerugo disperdunt et ubi fures effodiunt. sed facite uobis
thensauros in caelis, ubi neque tinea, neque aerugo disperdunt,
et ubi fures non furantur. ubi enim fuerit thensaurus tuus,
illic erit et cor tuum. Item paulus apostolus ad
timotheum I: Diuitibus huius saeculi praecipe non superbe
sapere, neque sperare in incertum diuitiarum, sed in deum
uiuum, qui praestat nobis omnia ad fauendum in uoluntate
operum bonorum. bene faciant, diuites sint in operibus bonis,
facile tribuant, communicent, thensaurizent sibi fundamentum
bonum in futurum, ut adpraehendant ueram uitam. Item
ululantes super miserias uestras, quae superueniunt diuitiis
non posuit adiutorem suum. In LXI: Noli sperare iniquitate
et in rapina. In euangelio mathei
nobis thesauros. Iacobus apostolus
posuit deum adiutorem suum. In LXI: Noli sperare in iniquitate
et in rapina. In euangelio mathei
nobis thesauros usque ibi erit et cor tuum. Iacobus apostolus
15 Iac. 5, 1-8 . ante iniquitate om. SMV in ante rapin. om. VCv
rapina MV1L 2 affiuant LCv corda ponere S, cor abponere
M, cor a*ponere (ras. d) V, cor apponere LCv 8 item in eu. om.
V euuang secS 4 in terra Lv 5 erugo SMV
LC disperdunt S, exterminant MVLC, demolitur v effodiunt]
add. et forantur MVLCv 6 thesauros uobis V neq; ęrugo neq;
tinea Cv neq; rogo S, neque erago MVL disperdunt S, exterminant
ML, exterminantur V, demolitur Cv 7 non effodiunt nec
furantur MVLCv 8 illic] ibi MVLCv eritj est Cv et om.
Mai et (lin. 22) Vignier uerba Item — Diuitibus - - ueram uitam
om. MVLC 9 praecipi S suphę S 11 prestat S 15 age
MV1: agite SV2LCv 16 ululantes om. MVLC
uestris: putruerunt et tiniauerunt uestes uestrae: aurum et
argentum uestrum, quod reposuistis in nouissimis diebus,
aeruginauit et aerugo eorum in testimonium uobis erit et
comedet carnes uestras sicut ignis.
In regnorum III: Tu enim solus, domine, qui cadentem
populum tuum israhel in conspectu inimicorum suorum erigas
dextera tua. quoniam si peccauerint tibi, reuertentur iterum
et confitebuntur nomini tuo, et orabunt et deprecabuntur in
hac domo, et tu exaudies de caelo, et propitiaberis peccatis
populi tui israhel. Item illic: Et si humiliauerit inimicus
quamlibet unam ciuitatem eorum, tu aderis tuis in omnem
occursum et mitigabis omnem dolorem: quoniam in omnem
. orationem et deprecationem paratus es dominus: ut si conuersus
fuerit homo, et cognouerit unusquisque admissa cordis
nunc diuites, plangite usque et comedet carnes uestras sicut
ignis.
XXIII. DB PBNITENTIA. In libro regnorum III: Tu enim,
domine, qui cadentem populum tuum usque et propiciaberis peccatis 10
cap. XVI: Agite nunc diuites, plangite usque et comedet carnes
uestras sicut ignis.
XXIII. DE PAENITENTIA. In libro regnorum III cap. XXII:
Si fugierit populus tuus Israhel inimicos suos usque dimitte
MV • oestimenta ueatra (om. aestra C) MVLC
S ernginamt (-bit L) et erugo SMVLC 4 comedit S 6 paenitentia
SM, penitenti* VLC 7 in] in libro MVLC tertio (-cio
O MC solus om. MVLC 8 istrahel S erigis MVLC,
engas S 9 peccauerant C reuerentur S 10 nomino S
adorabunt C depraecabunt (om. et) S, et deprecabuntur (depcab.
MC) MVLC 11 et pr. om. C tu om. MVLC propitiaueris
SMV, propitiaberis LC . 12 istrahel S uerba Item -
Et si - - super terram om. MVLC
sui, statim ut expanderit manus suas in domum hanc, tu
exaudies ex praeparata habitatione et propitiaberis et facies
iustificationem secundum omnes uias rogantium te et secundum
quod cognoueris cor hominis: quoniam tu solus scis corda
filiorum hominum, ut timeant te omnibus diebus, quibus
uixerint super terram. Item in psalmo XXXI: Delictum
meum cognitum tibi feci, et iniustitiam meam non operui.
dixi: pronuntiabo aduersum me iniustitiam meam domino
meo, et tu remisisti impietatem cordis mei. Item in
memineris. propter nomen tuum, domine, propitiaberis peccato
meo: copiosum est enim. Item in psalmo L: Sacrificium
deo spiritus contribulatus, cor contritum et humiliatum deus
non spernet. Item in ecclesiastico: Quoniam pius et
misericors dominus, et remittet in die tribulationis peccata
omnibus exquirentibus se in ueritate. Item illic:
non egerimus, incidemus in manus domini. secundum
magnitudinem eius et misericordia eius cum ipso est. Item
illic: Qui diligit dominum, exorabit pro peccatis, et continebit
populi tui israhel rasura.
meum cognitum tibi feci. In L: Sacrificium deo spiritus contribulatus.
In ecclesiastico cap. : Si penitentiam non egeri-
peccatum populi tui israhel. In psalmo XXXI: Delictum meum
cognitum tibi feci. In L: Sacrificium deo spiritus contribulatus.
In ecclesiastico cap. II: Si paenitentiam non egerimus,
2, 11 (18) 16 ib. 18 (22 et 23) 19 Eccli. 3, 4 etiam vnfra lm. 11) 7 non operui MVL
C: operui (om- non) S 8 aduersus MVC iniustitias meas MV
LC 9 meo om. MVLOCv uerba Item — Delicta iuuentutis —
— eet enim om. MVLC 14 spernet MV: spernit SL, despicies
Cv tterba Item — Qaoniam - - in ueritate om. MVLC 15 diae
S 16 illic] in ecclesiastico MVLC (ric vnfra) poenitentiam
8 17 incaedemas 8, incidimus L 13 uerba Item — Qui diligit —
— exaudietur om. MVLC
Paenitentibus autem dedit uiam iustitiae, et conroborauit
deficientes sustinere, et destinauit illis sortem ueritatis.
conuertere ad dominum et relinque peccata tua, et nimis
odito exsecrationem. cognosce iustitias et iudicia domini.
sta in sorte propositionis et oratione altissimi. in partem
uade saeculi sancti cum iustis et dantibus confessionem.
non demoreris in errore impiorum. a mortuo quasi nihil
dimittitur confessioni. uiuus et sanus confiteberis et laudabis
dominum, et gloriaberis in miserationibus illius. magna
misericordia domini et propitiatio illius conuertentibus ad se!
Item illic: Fili, peccasti, non adicias iterum, sed et de
pristinis deprecare, ut tibi dimittantur. Item illic: Quasi
a facie colubri fuge peccata. si accesseris ad illa, capient
te quasi dentes leonis in deuorando interficientes quasi
romphaea bis acuta, iniquitatium uindex, plagae illius medella
non est. Item in esaia propheta: Memores estote
mus, incidemus in manus domini. Item
autem dedit uiam usque propiciatio illius conuertentibus ad se.
Item
demus in manus dei. Item
uiam iustitiae usque propitiatio illius conuertentibus ad se. Item
In Esaia
13 ib. 2 et 8 (2-4) 17 Es. 46, 8 MYLC 4 nimio MVLC 5 odio VIC, odi
V*, odite L ezrationem S, eisegratione M, eiecratione L
iuticii C 6 stat C sortem MVLC, fortem 8 oratione
S: orationi MVL, orationia Cv 7 uadis L iustis et) institia
M 8 errore MC, terrore V 9 dimittitur SC: dimittetor MV
L confessioneSv: uinens M-VLC 10 gloriaueris
MV magna] quia magna MVLC, quam magna p. 335, 5
11 misęricordia S 18 depracare S, precare L dimittantor M
VLC: demittantor S uerba Item — Quasi - — mėdella non est
vm. MVLC 14 faciae «olobri S 16 romfea S . 17 esaia.
MV: ęsaia S, isaia L; ysaia C prof; S
conuertimini ex corde. Item illic: Sic dicit dominus
sanctus israhel: cum conuersus ingemueris, tunc saluus eris
et scies ubi fueris. cum confidebas in illis, uana uirtus
uestra facta est. et nolebatis audire. Item illic: Domine,
miserere nobis: in te enim confidimus. factum est semen
nostrum in perditionem non credentium, salus autem nostra
in tempore tribulationis. propter uocem timoris tui. Item
illic: Ego sum qui doleo iniquitates tuas et memordi
iniquitates tuas prius, ut iustificeris. Item illic: Abstine
te ab iniquitate, et non timebis ea: mors non adpropriat tibi.
Item illic: Quaerite dominum, et mox inueneritis eum,
inuocate eum. statim uero cum adpropinquauerit uobis,
relinquat impius uias suas et uir iniquus consilia sua, et
conuertantur ad dominum, et misericordiam consequentur:
quia relinquet multum peccata uestra. Item illic: . Cum
clamare coeperis, extraham te de pressura tua. Item illic:
qui pusillo animo estis,
conuertimini, et salui eritis. Item illic: Spiritus domini
Item cap. : Cum clamare coeperis, extraam te de
redite praeuaricatores ad cor. Item cap. : Quum clamare
coeperis, extraham te de pressura ras. a
10 Es. 54, 14 12 Es. 55, 6 et 7 16 Ea..80, 19; cf. Ee. 57, 18
et Ea. 65, 24 (v. p. 885, 14) 18 Ea. 85, 8 et 4 20 Es. 61, 1—8
1 horam MVLC: *orum (h euanida, n 8. I. a m. 2) S, bonorum
scripsit Mai ingemiscite VC penitentiam VL 2 uerba
Item.- Sic - - (lin. 16) peccata uestra om. MVLC 9 qui doleo S,
qui deleo e, 6 ἐξαλείϕων tnas] cf. lectionem codicis Alexandr.
et memordi 8: ϰαὶ ov μϰησϑήσομαι. av dk μνήσϑητι ϰαὶ ϰϱιϑω̃μεν.
ue
av, fort. et memor dic (Mai) 12 querite S 13 adpropinqaarit S
(corr. m. 1) 16 relinquet S 17 eęperis SC, ceperis VL praessura
SMC tua om. MVLC uerba Item — Conualescite - in
gloriam om. MVLC
super me, propter quod unxit me euangelizare pauperibus,
misit me sanare contritos corde, praedicare captiuis remissionem
et caecis uisum restituere, uocare annum domini
acceptum, diem retributionis: consolari omnes lugentes, dare
eis qui lugunt sion gloriam pro cinere, unctionem laetitiae
lugentibus, pro spiritu maestitiae amictum gloriae: et uocabuntur
saecula iustitiae, plantatio domini in gloriam. Item
in hieremia propheta:
sanabo contritiones uestras. Item illic: Ecce ego iudico
aduersus te, in eo quod dicis: non peccaui. quia contempsisti
nimis iterando uias tuas, quia reppulit deus spem tuam, et
non proficies in ea. Item illic: Cingite uos ciliciis et
plangite et ululate: quoniam non auertit ira domini a uobis.
Item illic: Ablue a malitia cor tuum, hierusalem, ut salueris.
usquequo erunt in te cogitationes dolorum tuorum? Item
illic: Haec dicit dominus: numquid qui cadet non resurget ?
aut qui auertit se non conuertetur? quare conuertit populus
iste conuersionem malignam, et tenuerunt praesumptionem
suam et noluerunt conuerti? praebete ergo aurem et audite:
non est homo paenitentiam agens a malitia sua, dicens: quid.
feci? defecit quia currebat a cursu suo, sicut equus sudans
in hinnitu suo. et asida in caelo cognouit tempus suum,
In hieremia
Item
uestras. Item
14 ib. 14 16 Hier. 8, 4-7
iheremia C propheta] prop, S, om. MVLC filii MVLC
9 contritionem uestram MVLC uerba Item — Ecce ego - - in ea
om. MVLC ecce] etjbe S illic] in hieremia MVL, in iheremia
C 12 cilicium MYLC (-tin C) 13 anertit se ira MVLC
14 uerba Item — Ablue - - (p. 401,3) domini sui om. MVLC abluę
s
JS 19 praeuete (b s. J. a m. 2) S 22 innita 8
turtur et hirundo, cui cellae agri, custodierunt tempora.
introitus sui: populus autem meus non cognouit iudicium
domini sui. Item illic: Auertatur iam nunc unusquisque
a uia sua mala, et meliora facite studia uestra. Item
illic: Domine omnipotens, deus israhel, anima in angustia
et spiritus anxius clamat ad te. audi [me], domine, quia tu
deus misericors, et miserere quia peccauimus in conspectu
tuo, quia tu es deus in aeternum. Item illic: Domino
deo nostro iustitia, nobis autem confusio [et] faciei nostrae:
quia peccauimus in conspectu domini et non credidimus ei,
et non audiuimus
in praeceptis eius, quae dedit nobis. Et non sumus deprecati
dominum, ut auerteremus unusquisque a cogitationibus cordis
sui nequissimi. Peccauimus, impie gessimus, iniquitatem
egimus, domine deus noster, in omnibus iustificationibus tuis.
Inclina, domine, aurem tuam et audi: aperi, domine, oculos
tuos et uide quia non mortui qui in inferno sunt, quorum
accepisti spiritum de uisceribus eorum, dabunt gloriam et
iustificationem domino: sed anima anxia in statu, quod
ambulat inclinatum et infirmum, et oculi deficientes et anima
esuriens dabunt tibi gloriam et iustificationem, domine.,
Item illic: Perscrutemus uias nostras et conuertamur ad
dominum: mundemus corda nostra cum manibus nostris et
respiciamus ad dominum, qui habitat in caelis. Item in.
auersa ira furoris domini a nobis. Item cap. : Reuertatur
unusquisque a uia sua mala usque et studia uestra. In iohel
2, 8. 12.16—18 22 Thren. 3, 39 et 40 (41) 25 Os. 14, 2 et 3 S 8 illic] in hieremia (ier. V, iher. C) MVLC
auertantur C 4 uerba Item - Domine - - p. 402, 3 accipiatis bona
mo
om. MVLC 6 audi∗∗ (me 8. l. a m. 2) S . 9 confusio et faciei
S 12 depręcati S 14 impię S 19 in stata quod 8 ( ἐϰὶ zo
μέγεϑος o) 25 osseae pf; S
tuum, quia infirmatus es per iniquitates tuas. sumite uobiscum
multos et conuertimini ad dominum deum uestrum.
dicite illi: potens es dimittere peccata, ut accipiatis bona.
Item in iohel propheta: Et nunc sic dicit dominus deus
uester: conuertimini ad me ex toto corde uestro et ex tota
anima uestra in ieiunio et fletu et in planctu. et disrumpite
corda uestra et non uestimenta uestra: et conuertimini ad
dominum deum uestrum, quia misericors et patiens est et
magnianimus et multum misericors et patiens in malignitatibus.
Item in ezechiel propheta: Et iniquus si conuertat se
ab omnibus iniquitatibus suis, quas fecit, et custodierit omnia
mandata mea et fecerit iustitiam et misericordiam, uita uiuet
et non morietur: et omnia delicta, quaecumque fecit, non
erunt in memoria: in sua iustitia, quam fecit, uitam uiuet,
dicit dominus. numquid enim uolo mortem iniqui, quam ut
auertat se a uia sua maligna et uiuat? Item illic: Conuertimini
et auertite uos ab omnibus impietatibus uestris, et
non erunt uobis in poenam iniquitatis. proicite a uobis omnes
impietates uestras, quas impie fecistis in me, et facite uobis
cor nonum et spiritum nouum. et ut quid moriemini, domus
srahel? Item in euangelio secundum matthaeum:
dicit dominus deus uester: conuertimini ad me ex toto corde uestro
usque misericors et patiens. In matheo
corda uestro usque deprecabilis super malitia. In matheo
31 21 Matth. 18, 12-14 (sed cf. Luc. 15, 4) C sic] hec C 5 ex pr.] in I. I.
pos. al. m. in M 6 in ante planctn om. MVLV dirupite M
7 et ante conuertimini om. V 8 paciena M 9 magnianimus
S: magnanimis (-mes .F1) MVL, magna nimis C 10 verba Item
— Et iniquus - - domus israhel MVLC ęzechiel S 13 delecta
S 14 erant in niemoriam 8 16 a uiam sua S 19 quas∗
impie S 21 istrahel S uerba Item in euangelio om. V
ougS
Quis ex uobis habens centum oues, cui si errauerit una,
nonne relictis nonaginta et nouem in montibus ibit quaerere
illam quae errauit? si contigerit, ut inueniat eam, amen dico
uobis quia gaudebit super illam magis quam propter nonaginta
et nouem quae non errauerunt. sic uoluntas non est patris
uestri, qui est in caelis, ut pereat unus ex istis pusillis.
Item in actibus apostolorum: Paenitentiam agite et
conuertimini, ut deleantur peccata uestra. Item paulus
apostolus ad corinthios II: Nunc gaudeo, non quia
contristati estis, sed quia contristati estis ad paenitentiam.
contristati enim estis secundum deum, ut in nullo detrimentum
patiamini ex uobis. nam secundum deum tristitia paenitentiam
in salutem stabilem operatur. nam huius mundi tristitia
mortem operatur. Item petrus apostolus in epistula II:
Non tardat dominus sui promissi, sicut quidam tarditatem
existimant, sed expectat propter uos nolens aliquem perdere,
uobis -habet C (C s. lin.) oues usque
actibus apostolorum
ut deleantur peccata uestra. Petrus in epistula n
XVIII: Quid uobis uidetur, si fuerint alicui centum oues usque
ut pereat unus de pusillis istis: Item in actibus apostolorum
peccata. Petrus in epistula II
promissis usque ad paenitentiam reuerti.
S, habet MVL, homo qui habet Cv ( ἔχων Luc. 15, 4) centa
S si] se F1 2 et ante nooem om. bis MVLC in montibus
in deserto C (cf. Luc. I. l.) querere SVC 8 illa MV1
errabit S eam] ea MV1, om. C 4 sup illa MV1 7 p**nitentiam
S1, penitentiam V, poenit. S1 8 verba Item - Nunc gaudeo
- - mortem operatur MVLC 10 poenitentiam bis 8 11 esti
S 13 stabilem (a in raswra am. 2) S 14 apostolus om. V-
ępistola S secunda MLO 15 dominus om. M \' srri promiflsi
SMLi suis promissis VC ( τη̃ς ἐπαγγελίας) tarditatem om. MYLC
16 ezstimant M, ezestimant L - : .
sed
apocalypsi: Et angelo laodiciae ecclesiae scribe: haec
dicit ille amen, testis fidelis et uerax, principium creaturae
dei: noui opera tua, quia neque frigidus neque calidus ea:
euomam te ex ore meo. quia dicis: diues sum et locupletatus
sum, et nihil opus est mihi: et nescis, quia tu es miser et
miserabilis et mendicus et nudus et caecus. suadeo tibi a
me emere aurum igne probatum, ut diues sis et locupleteris,
et uestimenta mea alba, ut induaris, ut non appareat confusio
nuditatis tuae: et collurio inungue oculos tuos, ut uideas.
ego quoscumque amo arguo. et castigo. aemulare igitur et
age paenitentiam- ecce sto ad ianuam et pulso. si quis
audierit uocem meam et aperuerit ianuam, introibo ad illum
et caenabo cum illo, et ille mecum. qui uincit, dabo illi
sedare mecum in sede mea, quomodo et ego uici et sedeo
cum patre meo in sede ipsius.
In psalmo CXI:
manet in saeculum saeculi. Item in prouerbiis: Noli
abstinere bene facere pauperi, cum quando habeat manus tua
XXIIII. DE ELEMOSINIS. In psalmo CXI: Dispersit, dedit pan-
XXIIII. DE ELEMOSVNIS. In psalmo CXI: Dispersit, dedit
(d Prou. 27, 1) VL 1 et 18 poenit. 8 uerba Item — Et angelo —
- in sede ipsius om, MVLC 2 apocalipsi 8 scribę 8 4 quia
b
nequae I calidus (om. frigidus neque in initio Un.) 8 11 collario (b
8. Ie add. m. 2) S inunguę 8 16 sedeo] sede 8 19 ęlemosynis
S, aelemosinia M, elemoainis VLC 20 dispsrsit (ae corr.
ex a m. 2) 8 21 verba Item — Noli abstinere - - Bedemptio —
— Qui - - beatua eat om. MVLC 22 cum quando S ( ἡνίϰα )
bene facere: non enim scis quid contingat sequenti die.
Item illic: Redemptio animae hominis diuitiae ipsius.
Item illic: Qui miseretur pauperem, beatus est. Item
illic: Qui honorat dominum, miseretur pauperem. Item
illic: Elemosynis et fide mundantur peccata: qui autem
miseretur, misericordiam consequetur. Item illic:
dominum qui miseretur pauperem: secundum autem datum
eius retribuetur ei. Item illic: Fructus hominis elemosyna
est. Item illic: Qui obdurat aures, ut non audiat infirmum,
et ipse inuocabit dominum et non erit qui exaudiat eum.
Item illic: Qui miseretur pauperem, ipse enutrietur: de
suis enim panibus dedit pauperi. Item illic: Qui dat
pauperibus, non egebit: qui autem auertit oculum suum, in
indigebit. Item cap. XV: Honorat autem deum qui miseretur
pauperi. Item cap. XV: Qui despicit proximum suum peccat,
qui autem miseretur pauperi beatus erit. Item cap. : Fructus
hominis elemosina est. Item cap. XXVIIII: Qui dat pauperi non
miseretur pauperi. Item cap. XV: Qui dispicit proximum suum,
peccat: qui autem miseretur pauperi, beatus erit. Item cap. :
Fructus hominis elemosyna est. Item cap. XXVIII!: Qui dat
27 (16, 6) 7 Pron. 19, 17 9 ib. 22 10 Prou. 21, 18
12 Proti. 22, 9 18 Prou. 28, 27 S (cm-r. m. 1) sequenti diae 8 4 Item in pronerbiis
Qui honorat MVLC 5 ddi MVC miserebitur MVL
pauperi MVLG 6 illic] in prouerbiis MVLC (sic infra) a1ę-
A
monis (ai 8. i. a m. 2) 8, aelemosinis M, aelimoBinis L, elymosinis Y,
elemosinis C fldemundantur S, finis muBdantur L 7 misęri-
cordiam S uerba Item — Faenerat — - retribnetor ei om. MV
LC foenerat S 9 elęmosyna 8, aelemosina MC, aelmosina
Z, elemosina V 10 uerba Item — Qui obturat - - Qui — — dedit
pauperi om. MVLC - obdurat S (cfi p. 372, 11) 11 inuocauit
8 14 ęgebit 8
ardentem extinguet aqua, et elemosyna resistet peccata: et
deus conspector, qui reddet gratiam, meminit in posterum,
et in tempore casus tui inuenies firmamentum. Item illic:
Fili, elemosynam ne defraudes pauperis, et ne auertas oculum
tuum ab egeno et inope: animam esurientem ne despexeris,
et non protrahas datum angustati: rogationem tribulati ne
abicias, et non auertas faciem tuam ab egeno, et ab inope
non auertas oculum tuum propter iram: et non relinquas
quaerentibus retro maledicere tibi: maledicentis enim te in
amaritudine, exaudietur precatio illius: exaudiet autem qui
fecit illum. declina pauperi aurem tuam, et redde debitum
tuum, et responde pacifica in mansuetudine. Item illic:
Noli esse pusillianimis in anima tua: exorare et facere
elemosynam non despicias. et pauperibus porrige manum
tuam, ut perficiatur propitiatio et benedictio tua. Item
illic: Bene fac iusto, et inuenies retributionem magnam: et
si non ab ipso, certe a domino. Item illic: Fili, bene fac
tecum, si habes, et domino dignas oblationes offers. memorare
quoniam mors non tardat et testamentum inferorum demonstratum
est tibi: testamentum huius mundi morte moritur.
ante mortem bene fac amico tuo, et secundum uires tuas
egebit inegebit. In ecclesiastico cap. III: Ignem ardentem
extinguit aqua, et elemosina extinguit peccatum. Item cap. XX:
pauperi non egebit. In ecclesiastico cap. III: Ignem ardentem
extinguit aqua, et elemosyna extinguit peccatum. Item cap.
7, 10 (9) et 82 (86) 17 Eccli. 12, 2 18 Eccli 14, 11—17 C (v) elgmosyna S, aelemosina (eL L) MLC, elymosina
V resistit peccatis MVLCv 8 meminerit C 4 uerba
Item — Fili - - Noli — — Bene - - Fili - - Elemoaynaa - - Veraa
- - (p. 407,12) malo om. MVLC 5 Qlemosynam (bts) et qgeno (bis)
et ęsurientem S 6 dispexeriB S 7 tribnlati ne] tribnlatione S
9 ∗∗relinquas (ras. de) S 10 rero S 11 pręcatio S 14 pasillianimis
(i ult. in ras. a m. 2) S, cf. p. 402, 9: magnianimus
15 dispicias 8 18 certę 8 19 si] se S offers S
particula boni doni non te praetereat. nonne aliis relinques
labores et dolores tuos? ante obitum tuum para iustitiam,
quoniam non est aput inferos inuenire cibum. Item illic:
Elemosyna uiri quasi signaculum cum eo, et gratia hominis
quasi pupillam conseruabit Item illic: Verum tamen super
humilem animaequitarda, et pro elemosyna non trahas illum.
perde pecuniam propter fratrem et amicum, et non abscondas
illam sub lapide in perditionem. pone thensaurum tuum in
praeceptis altissimi, proderit tibi magis quam mater. conclude
elemosynam in corde pauperis, et haec pro te exorabit ab
omni malo. Item illic: Speciosa misericordia in tempore
tribulationis, quasi nubes pluuiae in tempore necessitatis.
Item in osee propheta: Quoniam misericordiam uolo
quam sacrificium, et agnitionem dei quam holocausta. Item
in deuteronomio: Non deerit egens a terra tua: propter
hoc praecipio tibi facere hoc uerbum dicens: aperiens aperies
manus tuas fratri tuo pauperi et egenti in terra tua, unusquisque
pro uiribus manuum suarum secundum benedictionem
domini dei tui quam dedit tibi. Item iob: Viduae oculum
non feci flere super me, uel si umquam panem meum solus
Speciosa misericordia in die tribulationis. In iob cap. : (la-
XX: Speciosa misericordia in die tribulationis usque in tempore
et oculos uiduae expectare feci usque tumentes super
12 Ecdi. 85, 26 14 Oa. 6, 6 16 Deut 15, 11 et 16, 17
20 Iob. 81, 16 et 17 et 19-28. 84 et 85 gr. S dię S 2 pretereat S 5 ęlemosyna S
quaai pupillam signaculum S (corr. m. 1) 7 animae I quitarda S
( μαϰϱοϑύμησον) 8 poecuniam S 10 mater] auram v 11 exoraait
S 12 illic] in ecclesiastico MVLC tempore Sv: die MVLC
(M . necessitas S 14 uerba Item —
Quoniam - - dedit tibi om. MVLC oseae S 16 aegens et
aegenti S 19 ma 1 num S 20 iob SV: in iob MLC
manducaui et non tradidi pupillo ex ipso, si despexi nudum
transeuntem et non uestiui, si infirmorum non me benedixerunt
umeri, si de tonsura ouium mearum non calefacti sunt, si
non aperui ad pupillum manum meam aut non fui adiutorium
illis: discedat umerus meus a iugulo meo, et brachium meum
a iugulo meo disrumpatur. haec enim facientem timor domini
continebat me. Si permisi minimum et inpotentem uacuo
gremio exire ianuam meam, non respiciat me manus domini:
dirigens enim in hoc cor meum timebam deum. Item
iniquitatis. nec auertas faciem tuam ab egeno et paupere,
quoniam elemosyna liberat a morte. et uide, fili, ne sequaris
Uias iniquorum, et multitudo peccantium non suadeat te.
Item illic: Tu autem si operatus fueris ueritatem, erit
respectus dei in operibus tuis, et cum omnibus qui faciunt
iustitiam hereditabis uitam aeternam. Item illic: Non
tardes autem de substantia tua elemosynam porrigere, nec
auertas faciem tuam a paupere: hoc enim faciente te non
cuna quadraginta fere litterarum
coram ipso usque multitudo peccantium non suadeat te. Item
fluctus timui deum. In tobi
aelemosynam et noli auertere faciem tuam a nullo paupere usque
elemosyna ab omni peccato et a morte liberat. Ad corinthios
1 pusillo MVLC dispexi SM 2 uestiui] tranaiui C
3 humeri VLC consura S, tunsura L omnes calefacti (calefacte
L) MVLC 4 apperui M pupillum] popultl 8 5 humerus
MVLO a iugnlo MVL, a iugo C, adiugulo S brachia
mea a iunctura sua (a iuncturi suS M) rumpantur MVLC 9 cor
meum in hoc MVLC deum] dum MLC 11 aegeno 80
12 aelemosina MC, elemosina L, elymosina V a mortę S, dt
morte MVL 14 verba Item - Tu autem si — aeternam om. MV
LC 16 item om. V illic] tobias MVLC 17 ęlemosynam
S, aelemosina MC, elemosinS VL 18 auertes V1 a] om. V1
auertet a te facies dei: quia restituet unicuique secundum
opera eius. Item illic: Tu autem secundum quod habuerit
manus tua porrige illam: et si fuerit tibi copiosa substantia,
facile tribuens bene fac, et diues esto in operibus bonis.
sed et si exigua fuerit substantia tua, ex hac ipsa sine
tristitia communica, et ne timueris paupertatem faciens
elemosynam, quia indeficiens est in suis des, et tu praemium
bonum repones tibi, praeparans praesidium eius in diem
necessitatis. quoniam elemosyna eruet a morte, et non patitur
ire in tenebras facientem bene. elemosyna enim acceptabile
munus dei est, et adest omnibus qui faciunt eam coram
domino. Et de pane tuo communica esurienti: et tege nudos
de uestimentis tuis : ex omni quod
elemosynam, et non inuideat bonae uoluntati tuae oculus tuus.
Et noli commoueri, fili, quod pauperam uitam gessimus:
habes enim multa bona, si custodieris hereditatem praeceptorum
meorum: quoniam perfecta est oratio cum ieiunio,
et elemosyna cum iustitia. et in his omnibus etiam modicum
cum iustitia melius est, quam plurimum cum iniquitate: et
potius est te thensaurizare elemosynam misericordiae quam
abundantia pecuniarum. quoniam elemosyna liberat a morte
et non patitur ire in tenebras, et ipsa est quae purgat peccata:
et qui faciunt elemosynam operantur iustitiam, saturabuntur
in uitam aeternam. Item paulus apostolus ad romanos:
Placuit autem in machedonia et achaia commemorationem
aliquam facere in pauperes, qui sunt in hierusalem sanctorum.
debitores sunt enim ipsorum. si enim spiritalibus eorum
communicauerunt gentes, debent et gentes in carnalibus
25 Bom. 15, 26 et 27 S, auertetur MVLC, auertatur v dni Cv 2 eius
iS, sua MVLC uerba Item — Tu autem secundum - - Placuit —
— eeruire eis om. MVLC 9 elemoayna S . 10 irae S
12 ęsurienti 8 13 suphabundauerit S 14 bone S 15 pauperam
S 16 preceptorum S 20 te] de S 21 ęlemoseyna
S 22 irae S 28 elęmosynam S 25 machedonia S
existimaui rogare fratres, ut pergant ad uos et praeparent
ante promissam benedictionem hanc paratam esse, sed sic
quasi benedictionem, non quasi auaritiam. hoc autem dico,
quia qui seminat parce, parce et metet, et qui seminat in
benedictione de benedictione et metet uitam aeternam. unusquisque
sicut proposuit corde, non ex tristitia aut necessitate:
hilarem enim datorem diligit deus. Item ad galatas:
Bonum autem facientes non deficiamus: tempore enim suo
metemus non deficientes. ergo dum tempus habemus, operemur
bonum ad omnes, maxime autem ad domesticos fidei.
Item ad philippenses: Non quod quaeram datum, sed
requiro fructum habundantem in ratione uestra. habeo autem
omnia, et habundo: repletus sum acceptis ab epaphrodito
quae a uobis missa sunt, odorem suauitatis, hostiam acceptabilem
placentem deo. Item iohannes apostolus I:
In epistula pauli ad corinthios II cap. : Necessarium
autem exestimabit usque diligit deus. In epistula ad galatas
cap. : Bonum autem facientes non deficiamus usque ad
domesticos fidei. In epistula iohannis cap. : Quicumque
II cap. X: Necessarium ergo existimaui usque hilarem enim
datorem diligit deus. In epistula ad galatas cap. VIII:
Bonum autem facientes non deficiamus usque ad domesticos fidei.
In epistula iohannis I cap. XI: Qui habuerit substantiam
MVC coriohios S eeconda MLC
2 preparent S, preparant V1 8 hune S tterba hanc - - benedictionem
om. MVLC 4 quasi benedictionem v (
si bene|dictis S 5 parce seminat MVLC parce semd S et ante
qui om. MC et qui seminat in L in ras. 6 et om. MVXUC
mete S 7 necessitatem S, ex necessitate MVLCv 8 galathae
SML 10 deficiamus C 11 omnes homines S maximae
S autem om. V ad dom.] adomesticos S fidaei SM
12 uerba Item — Non quod deo MVLC filipenses S
14 epafrodito S 15 que S acceptaoilem S 16 iohannia
S
fratrem suum egere, et clauserit uiscera sua ab eo, quomodo
. caritas dei manet in illo? filioli, non diligamus uerbo tantum
et lingua, sed opere et ueritate. Item iacobus apostolus:
Sanctitas autem pura et incontaminata haec est aput deum
patrem uisitare orfanos et uiduas in angustia ipsorum, et
inmaculatum se seruare a mundo. Item illic: Iudicium
. enim sine misericordia ei qui non fecit misericordiam: quoniam
misericordia praefertur iudicio. Item illic: Quid
fratres, si fidem quis dicat in semet ipso manere, opera
autem non habeat? numquid potest fides sola saluare eum?
si frater aut soror nudi fuerint, et defuerit eis cottidianus
cibus, dicat autem eis aliquis uestrum: ite in pace et calefacimini
et satiemini, et non det eis necessaria corporis,
quid prodeest haec dixisse eis ? sic et fides, quae non habet
opera, mortua est circa se. sicut enim corpus sine spiritu
mortuum est, sic et fides sine operibus mortua est. Item
in euangelio secundum matthaeum: Omni petenti te
autem habuerit substantiam mundi usque sed opere et ueritate.
Iacobus
est. Item
mundi usque sed opere et ueritate. In epistula iacobi
V: Religio munda et inmaculata usque se custodire ab hoc saeculo.
Item in eadem epistula
misericordia usque superexaltat autem misericordia iudicio. In
matheo
9 ib. 14-17 18 Matth. 5, 42 MV1L 2 aegere S, om. L 3 illo] eo Cv
4 uerba Item — Sanctitas - - a mundo om. V 6 orfanos SML:
pupillos Cv 7 item om. V illic] iacobus MVLC, add. apte
C 8 ei L: et MC, his S, om. V fecit misericordia M
9 prefertur ML uerba Item — Quid - - mortna est om. MVLC
prodest S (e s. I. add. m. 1) 11 fide sola S 17 verba Item -
Omni - - auertere om. V 18 ęugS pqtenti te tribuet
et *abeo (ra,a h) S
tribue: et ab eo qui mutuum uult accipere noli te auertere.
Item illic: Cum facis elemosynam, noli tuba canere ante
te, sicut hypocritae faciunt in synagogis et in plateis, ut
honorificentur ab hominibus: amen dico uobis, quia habent
mercedem suam. te autem faciente elemosynam, nesciat
manus tua sinistra quid faciat dextera tua, ut elemosyna tua
in
in palam. Item secundum lucam: Verum tamen date
elemosynam, et ecce omnia munda uobis. Item illic:
in gazophylacium diuites. uidit autem et quandam uiduam
pauperculam mittentem aera minuta duo. et dixit: uere dico
uobis, quia uidua haec paupercula plus omnibus misit.
omnes hi ex abundanti sibi miserunt in dona dei: haec
autem ex eo quod deest illi, omnem uictum quem habuit
misit. Item illic:
facite uobis sacculos, qui non ueterescunt, thensaurum
non deficientem in caelis, ubi
conrumpit. ubi enim fuerit thensaurus uester, ibi et cor
: Verum tamen dat elemosinam et ecce omnia munda uobis.
Item cap. : Vendite quae possidetis et date elemosinam.
Secundum lucam cap. XI: Verum tamen date aelemosynam usque
munda sunt uobis. Item cap. XII: Vendite quae possidetis et
16 Lue. 12, 88 et 84 MLC, uolenti mutuari e 2 uerba
Item — Cum - - in palam om. MVLC 8 hypocrite 8 6 senestra
8 ut sit v elemosina 8 7 aeddet S 9 elemosinam
(aelem. M) MLC et ante ecce om. S munda S1MVL, munda
sunt S2Cv uerba Item — Intendens - - habuit misit om. MVLC
10 mittebantur S 11 gazefilacium 8 quendam S 14 his
8 hec S 16 illic] secundum lucam MVLC bendite (b
rubr.) V1 . elęmosynam S, aelemosinam MC, elemosinam L, elimosinam
V 17 saculos VC quae M ueterascunt VOv
18 tinea] inea S 19 corrumpit MVLC thesaurus tuuB illic erit
et cor tuum MVLC (cf. Matth. 6, 21)
autem qui credebant habebant in unum omnia communia, . et
possessiones et quaecumque habebant uendebant, et diuidebant
cottidie omnibus, prout unicuique opus erat. Item illic:
Multitudinis uero credentium erat cor et anima una: et nemo
eorum quae possidebant quidquam suum proprium esse
dicebant, sed erant eis omnia communia.
In psalmo CXVIII: Memor fui in nocte nominis tui;
domine, et custodiui legem tuam. Item illic:
surgebam ad confitendum tibi super iudicia iustitiae tuae.
Item in psalmo VI: Lauabo per singulas noctes lectum
meum, lacrimis stratum meum rigabo. Item in psalmo
CXXXIII: In noctibus extollite
In actibus: Multitudo uero credentium usque erant omnia
comunia.
XXV. SEMPER ORANDVM. In psalmo CXVIII: Memor fui in
nocte nominis tui, domine. Item: Media nocte surgebam. In VI:
date aelemosynam usque ibi et cor uestrum erit. In actibus
apostolorum cap. XII: Multitudinis autem credentium erat cor
et anima una usque omnia communia.
XXV. SEMPER ORANDVM. In psalmo CXVDI: Memor fui in
nocte nominis tui, domine. Item: Media nocte surgebam. In:
11 ib. 69 18 Pe. 6, 7 .15 Pe. 133, 2 MVLC omnis 8
4 cottidiQ 8 illic] in actibus apoetolorum MVLC 5 multitudo
MV1LC cor unum VCv et ante nemo] ei M 6 quicquam
MVLC 10 in ante nocte om. Cv 11 illic] in eodem peahno
MVLC 18 sinculas 8 14 lacrimis meis Cv 15 centesimo
tricenmo tercio C, XXXIII L, CXXIX V et om. L
benedicite dominum. Item in ecclesiastico: Non inpediaris
orare semper, et non ueteris usque ad mortem
quia merces domini manet in aeternum. ante orationem
praepara animam tuam, et noli esse quasi homo, qui temptat
deum. Item illic: Deprecatio pauperis ex ore festinat
usque ad nubes, et iudicium festinato ueniet illi, et precationem
molem exaudit. Item illic: Non despiciet preces
pupilli, nec uiduam si effundat orationem. nonne lacrima ad
maxillam descendit, exclamatio uero ad caelum ascendit, et
deus exauditor delectans in illis ? Item illic: Qui placet
domino, in oblectatione suscipietur, et precatio illius usque
ad nubes propinquabit. oratio humiliantis se nubes penetrabit,
et donec propinquet non tardabitur, nec recedet donec inspiciat
extollite manus nostras in sancta. In ecclesiastico cap. X:
Non inpediaris orare semper. Item cap. X:
ex ore festinat. Item cap. XX: Non despiciet
uiduam, si effundat orationem. Item cap. XX: Qui adorat deum
extollite manus nostras in sancta. In ecclesiastico
cap. X: Non inpediaris orare semper. Item cap. X: Deprecatio
pauperis ex ore festinat. Item cap. XX: Non dispiciet preces
pupilli nec uiduam, si effundat orationem. Item cap. XX: Qui
adorat deum in oblectatione suscipietur. Secundum lucam
17-19 10 ib. 20 et 21 . 1 impediaris MLC 3 mercis S deum] dflm C 5 et 7
illic] in eccieBiastico MVLC depręcatio S 6 praecationem S
M 7 exaudiet MVLC dispiciet S praeces SM
8 pusilli JMVC nonne lacrima ad maxfllam MVLC: om, S
9 discendet S, descendit (i ex a corr. m. 2) V et clamatio (add.
eius C) ad caelum MVLC 10 illic] ibi L, in ecclesiastico MVC
placat dum C, placet dum V 11 oblatione corr. m. pr. ex oratione
Y pręeatio S usquQ 8 12 ad nube V1 propinquabit]
peuetrauit (paen- M) MVLC oratio humiliantis se ad nubes adpropinquabit
(-quauit V, -quant L, appropinquauit C) et non tardabitur,
donec adpropinquet, nec recedet (om. donec — recedet C), donec inspidat
(-cia M) altiBsimus MVLC
altissimus. Item secundum lucam: Et ait iesus: quis
uestrum habebit amicum et ibit ad illum media nocte et dicet
illi: amice, commoda mihi tres panes, quoniam amicus meus
uenit ad me de uia et non habeo quod ponam ante illum.
et ille intus respondens dicet: noli mihi molestus esse, iam
enim ostium clausum est, et pueri in cubiculo mecum sunt,
non possum surgere et dare tibi. et ille si perseuerauerit
pulsans, dico uobis, et si non dabit ei surgens eo quod amicus
eius est, propter improbitatem autem eius surget et dabit illi
quantos desiderat ego uobis dico: petite, et dabitur uobis:
quaerite, et inuenietis: pulsate, et aperietur uobis. omnia
enim qui petit accipit, et qui quaerit inuenit, et pulsanti
aperietur. Item illic: Vigilate itaque in omni tempore, ut
digni habeamini effugire ista omnia quae futura sunt, et
stabitis ante filium hominis. Item ad philippenses:
Dominus in proximo est: nihil solliciti sitis, sed in omni
in oblectatione suscipietur. In euangelio lucae
ait iesus: qui uestrum habet amicum usque et pulsanti aperietur.
Item
usque et pulsanti aperietur. Item
omni tempore orantes usque et stare ante filium hominis. Item
ad philipenses
16 Phil. 4, 5-7 add. in euangelio MLC uerba Item — Et ait - - aperietur
om. V 2 habet ML dicit ML 8 quomoda Mr
eomoda C quoniam Sv: quia MLC 4 deuia (de s. I. add. m. 2)
S 5 deintos MLCv dicat MLCv 6 osteum S cubili
Cv 8 ei] iHi MLCv 9 improbitatem SCv, importunitatem M,
inportunitate L autem om. ML, tamen v 10 et ego MLCv
dabitur uobis] accipietis C (Me. 11, 24) 11 querite LC 12 pulsatae
S 12 querit C 18 item om. V illic] secundum lucam
MVLC omni S (corr. m. 1) 14 digne M , effugire S:
effugere MYL, fugere C 15 siabitis M filippenseB S
aput deum. et pax dei, quae superat omnem mentem,
dirigit corda uestra et corpora in christo iesu. Item ad
intermissione orate, in omnibus gratias agite: haec est enim
uoluntas dei in christo iesu ad uos. Item ad colossenses:
Orationi instate, uigilantes in illa cum gratiarum actione.
Item ad timotheum I: Volo, igitur uiros orare in omni
loco, leuantes sanctas manus sine ira et disceptatione. Item
illic: Quae autem uere uidua est et desolata, sperat in deum
et instat orationibus nocte et die.
sed in omni oratione. Ad tesalonicenses I cap. : Semper
gaudete in domino, semper sine intermissione orate. Ad colosenses
cap. : Orationi instate uigilantes in illa. Ad
timotheum I cap. VH: Volo igitur uiros orare in omni loco.
Item cap. XVI: Quae autem uidue uere sunt.
usque in christo. Item ad thessalonicenses I cap. VII :
Semper gaudete, sine intermissione orate usque in christo iesu in
omnibus uobis. Item ad colosenses cap. VI: Orationi instate,
uigilantes in ea cum gratiarum actione. Item ad timotheum
I cap. III : Volo ergo uiros orare usque sine ira et disceptatione.
Item in eadem epistula cap. VI: Quae autem uere uidua est
usque orationibus nocte et die.
10 I Tim. 5, 5 MVLCv 2 que 8 exuperat L,
exsupat Vv mentem] sensum Cv 3 dirigit] custodiat MVLCv
eorda et corpora uestra MC, ( corpora (om. corda u. et in initio lineae)
L iesu] add. domino nostro MVLC uerba Item — Semper-
- ad uos om. V 4 tessaloncens ̅ S, thesalonicensea M, tesalonicenses
C, tesolonicL prima MC, om. L 6 iesu). add. domino
nostra L colosenses MVLC 7 instantes C cum MVLC:
om. S, in v 8 pdma MLC 9 sancta 8 dfeoeptione 8
10 fllic] ad timotbeum MVLC uerę V desolata est C
speret V2Lv 11 inatet V2Lv orationibus MVLCv: orationis
S die S die ac nocte C
In deuteronomio: Quia ignis exarsit ab ira mea, et
ardebit usque ad inferos deorsum: comedit terram et nascentia
eius, et concremat fundamenta montium. Item illic: Ecce
haec collecta sunt in thensauris meis: in die iudicii reddam
in tempore, cum lapsus fuerit pes eorum: quia prope est dies
perditionis eorum, et adueniet parata uobis: quia iudicauit
dominus plebem suam, et in seruis suis consolabitur. Item
illic : Et retribuam iudicium inimicis, et odientibus me
restituam. Item in psalmo VII: Dominus iudex iustus,
fortis et patiens, numquid irascetur per singulos dies? nisi
conuertamini, gladium suum uibrabit, arcum suum tetendit
et parauit illum: et in eo parauit uasa mortis, sagittas suas
XXVI. DE IRA DEI ET IVDICIO VENTVRO. In deutero nom.
inferos. Item
meis usque in semis suis consolabit. Item
retribuam iudicium inimicis et odientibus me reddam. In psalmo
VII: Deus iudex iustus usque sagittas suas ardentibus. In XLVIII :
XXVI. DE ira DEI ET IVDICIO VENTVBO. In deutero nomium
ad inferni** nouissima. Item
sunt apud me usque et in semis suis miserebitur. Item
In psalmo VII: Deus iudex iustus usque sagittas suas ardentibus.
12-14 V 2 iudio S 3 deuteronom MC, deutero nomium
V, deutero nomio L 4 usquae S comedet MC 5 illic]
deutero nomium M, in deuteron V, in deutero nom L, in eodem C
8 adueniet S: adsunt MVLC iudicanit SMVC: iudicabit Lv
9 item om. V 10 illic] ubi supra MVLC 11 restituam] reddam
MVLC VIII Y dominos] deus MY LCv 12 irascitur
Cv 13 nibrabit Mv: uibrauit SVLC 14 illud MVlC (cf. p.
332, 2 et Septuag.; afao i. e. ro τóξον)
ardentibus operatus est. Item in psalmo XLVIUI: Deus
manifeste ueniet, deus noster, et non silebit. ignis in conspectu
eius ardebit, et in circuitu eius tempestas ualida. Item in
esaia propheta:
contritio a deo ueniet. Item illic: Ecce enim dies domini
sine refrigerio adueniet indignationis et irae, ponere orbem
terrae desertum et peccatores perdere ex eo. nam stellae
caeli et lucifer et omne ornamentum caeli lumen non dabunt,
et obscurabuntur sole oriente, et lunae non permanebit lumen.
et mandabo uniuerso orbi mala et impiis peccata eorum: et
perdam contumeliam iniquorum, et contumeliam superborum
. humiliabo. et erunt qui derelicti sunt pretiosi magis quam
aurum, et homo pretiosus magis quam lapis ex saphir. Item
illic: Ecce enim dominus ut ignis ueniet, et ut tempestas
currus eius, reddere in ira uindictam et interitum flammae
ignis. in igne enim domini iudicabitur omnis terra, et in
Deus manifestus ueniet. In esaia
dies domini et contritio a deo ueniet. Item
enim dies domini sine refrigerio adueniet usque in igne enim
In XLVIIII : Deus manifeste ueniet. In esaia
quia prope est dies domini usque a domino ueniet. Item ibi
uir auro et homo mundo obrizo. Item
domini uenit de longinquo ardens furore usque in turbine et in
15 et 16 C 2 manifestus MVC 3 eius pr. om.
V1C ardebit] exardescet Cv in esaia S: in isaia L, esaias
M, ysaias VC 4 propheta om. MVLC est enim] etenim V1,
est (om. enim) MLC 5 illic] esaias M, ysayas V, ysaias C, in
isaia L 7 stelle M 8 ornatum L lumen] lucem L
9 et lumen non permanebit (om. lonae) C 10 mand**abo (ras. uc)
8 12 praetiosi SMC, preciosi VL verba auram — magis quam
om. MVLC prętiosus S 13 ex \'affyr (s s. Un. add. m. 1) 8 (o
ex Alx.) ex om. MVLC sapphir M, saphir F1: saphyr L,
saphirus V\'O 14 et 419, 1 illic] in Maia (is- L, ys- C, ysaya V) MV
LC 15 in interitum C flamma V1, in flamma V2 ν.
romphaea omnis caro. Item illic: Visitatio enim erit cum
commotione et tonitruis et terrae motus, cum uoce maxima
tempestas decidens, et flamma ignis consumens. Et conuoluetur
caelum ut liber, et omnia sidera eius cadebunt ut
folia de uite et ut folia de ficu. Dies enim iudicii domini
et annus retributionis. Item in amos propheta: Vae qui
concupiscunt diem domini! et ut quid uobis hunc diem
domini? et hic est dies tenebrae et non lux. quemadmodum
si fugiat homo. a facie leonis, et incidat ei ursus, et insiliat
in domum suam et infulciat manus suas in parietem, et
mordeat eum serpens. nonne tenebrae sunt dies illa domini,
et non lux, et nebula sine lumine? Item in iohel propheta:
Praecingemini et plangite uos, sacerdotes, lugite,
deseruientes altario, introite, dormite in ciliciis, qui deseruitis
deo, quia cessauit de domo dei uestri sacrificium et elibatio.
Item illic: Sanctificate ieiunium, praedicate deseruitionem,
domini iudicabitur omnis terra. Item cap. : Visitatio enim
erit usque et annis retributionis. In amos: Vae qui concupiscunt
die domini usque et nebula sine lumine. In iohel cap. :
Praecingite uos, sacerdotes, et plorate. Item cap. : Sancti-
lapide grandinis. Item cap. : Accedite gentes et audite et
populi adtendite usque quia dies ultionis domini, annus retribu-tionis.
Item in amos : Vae desiderantibus diem domini
usque et non splendor in ea. In iohel cap. : Accingite
uos et plangite, sacerdotes, ululate, ministri altaris usque magnus
1, 18 16 Iohel 1, 14 et 15 et Iohel 2, 1. 2. 10. 11 MLC, rumpheam F 2 thonitruis M,
tonitruus C terre SV motus SMVLC uoce magna M
4 cadebunt SMV1L : cadent V2C 5 domini iudicii C 6 propheta
om. MVLC 8 tenebrarum F quemammodum M
9 faciae S incedat S, incidet L, occurrat V2v ei] et M
insiliat S, intret MVLC, ingrediatur v 10 et fulciat manum suam
VLC, om. M 11 serpens S, scorpio (scorphio F1) MVLC, coluber
v 12 ioel C 18 praecingimini (prec- VC) MVLC lugete
MVLC 14 ciliis S, ///ciliis (ros. con) F 15 libatio MVL
Cv 16 illic] in iohel (ioel C) MVLC
conuocate seniores et omnes inhabitantes terram in domum
domini dei nostri et clamate ad dominum uehementer: uae
mihi, uae mihi, uae mihi, in diem domini! quia prope est
dies domini, dies tenebrarum et caliginis, dies nubis et
nebulae. ante conspectum eius turbabitur terra et mouebitur
caelum, et sol et luna contenebrabuntur, et sidera decident
nec dabunt lumen suum. et dominus dabit uocem suam ante
conspectum exercitus sui, quia multus est nimium exercitus
illius, et quia ualida sunt opera sermonum eius, et magnus
est dies domini, magnus et manifestus nimium, et quis erit
sufficiens illi? Item in sophonia propheta: Vox diei
domini amara et dura constituta. dies potens, dies iracundiae
dies ille, dies tribulationis et necessitatis, dies infelicitatis et
exterminii, dies tenebrarum et tempestatis, dies nubis et
caliginis, dies tubae et clamoris super ciuitates firmas et
super angulos excelsos. Item illic: Et effundam sanguinem
eorum sicut limum, et carnes eorum sicut stercora boum, et
argentum et aurum eorum non poterit liberare eos in die
cap. : Vox diei domini amara usque super angulos excelsos.
Item cap. : Effundam sanguinem eorum usque in die ire
enim dies domini et terribilis ualde, et quis sustinebit eum? In
sophonia cap. : Vox diei domini amara usque super angulos
excelsos. Item cap. : Effundetur sanguis eorum sicut humus
C 3 die V 5 ante conspectu MVlL mouetur
MVLC 7 ante conspectu MVlL 8 suij eius C quia] qua
S multum est nimius M, multum est nimium VlLC, multus et
nimius F1 9 illins) eius C 11 soffonia 8 12 potentis
M dies ante iracundiae om. MVLC (8 ννατή. ήμέϱα óϱγηs ή ήμέϱα 13 dies
έϰεινηΑlx.)ante tribulat. om. C 14 ertermini V1
16 illic] in sophonia MVC, lacuna in L ct ante effundam om.
MVLC 17 sicut limum (fimQ C) MVLC: sic ultimum S bonum
M 18 dię S
irae domini. Item in esaia propheta: Et exibunt sancti,
et uidebunt membra hominum, qui praeuaricati sunt in me:
uermis enim eorum non morietur, et ignis eorum non extinguetur:
et erunt in aspectu omni carni. Item secundum
exient angeli et separabunt malos a conuersatione iustorum,
et mittent illos in caminum ignis: ibi erit fletus eorum et
stridor dentium. Item illic: Confestim autem post illos
dies tribulationum sol conuertetur in tenebras, et luna non
dabit lumen suum, et stellae cadebunt de caelo, et uirtutes
caelorum mouebuntur. et tunc apparebit signum fili hominis
in caelo, et tunc plangent se uniuersae tribus terrae, et
uidebunt filium hominis uenientem in nubibus caeli cum
uirtute multa et maiestate. et mittet angelos suos cum tuba
et uoce magna, et congregabunt electos eius a quattuor
domini. In esaia
in consummationem seculi usque ibi erit fletus et stridor. Item
a summis caelis usque ad summum eorum. Petrus in epistula
usque in die irae furoris domini. Item in esaia
Et egredientur et uidebunt cadauera uirorum qui praeuaricati sunt
usque uisionis omni carni. Secundum matheum
Sic erit in consummatione saeculi usque ibi erit fletus et stridor
dentium. Item secundum matheum
post tribulationem dierum illorum usque ad terminos eorum.
M: ęsaia S, isaia L, esaya V, ysaia C propheta om.
MVLC et ante eribunt om. MVLC 3 enim (s. lin. add. m.
pr.) S, om. Lv 4 et MVLCv, om. S conspectu V item
om. V 5 matheum libri 6 exibunt Vv a] de Cv 7 mittont
MVLC ignis ardentis C eorum] oculorum ML, om. VCc
(s. lin. rasura 3 litt. in V) 8 uerba Item — Confestim - - Item
- Adueniet - - decoquentur om. V illic] secundum matheum (math\'m
MC) MLC 10 cadebunt SML: cadent Cv et ante uirtutes
om. MLC 11 filii LC 12 ae I sup se C uniuerse L, uniuersi
C tribus] fines MLC 13 nobibus Ml
Item petrus apostolus II: Adueniet autem dies domini
sicut fur, in qua caeli magno impetu transcurrent, et elementa
ignis calore soluentur, et terra et ea quae in ipsa opera
omnia. eorum omnium pereuntium, qualia debent edere
exsecrabilibus escis et impietatibus non expectantes praesentiam
diei domini, per quem caeli ardentes soluentur et
elementa ignis ardore decoquentur. Item in apocalypsi
homicidis et adulteris et maleficis et idolis seruientibus et
mendacibus pars illorum in stagno ignis ardentis et sulfore,
quod est mors secunda.
II: Adueniet autem dies domini sicut fur usque elementa ignis
ardore decoquentur. In apocalipsi cap. : Dubiis autem
et infidelibus usque quod est mors secunda.
Petrus in epistula n cap. X: Adueniet autem dies domini ut
fur usque et elementa ignis ardore tabescent. In apocalypsi
cap. XLV: Timidis autem et incredulis et execratis usque pars
illorum erit in stagno ardenti igne et sulphure, quod est mors
secunda.
MLC 2 apostolus] in epistola MLC secunda
MC 8 quo Cv transcurnmt ML aelementa MC 4 calores
saluuntur S et terra — expectantea]
χεlν [hv άγìαìς άvαοτοϕαϊς ϰαì εύσεβείαις,
autem et quae in ipsa sunt opera exurentur. quum igitur haec omnia
dissoluenda sint, quales oportet uos esse in sanctis conuersationibus et
pietatibus, exspectantes — v ea quae] aquae M 5 eorum S:
h
horum MLC praetereuntium C ędere M 6 exsecrabiliua
(b s. lin. add. m. prim.) S expectantibus C 7 et ante elementa
om. MLC aelementa MC 8 decoquuntur C apocalipsi
SMC 9 abhominandis Y 10 homicidiis et adulteriis F1
idoli S 11 sulfore] sulphur et MVlLC, sulphuris F*
In iob: Fili tui erunt sicut uiridia agri. et in consummatione
saeculi exurgens de sepultura reuerteris ut triticum
maturum, quod ad tempus suum secatur, et ascendit in massa
areae, quae omni hora adcumulatur. nam suscitauit eum de
terra qui sine malitia est, nec obliuiscetur illum. Item
illic: Quoniam scio quod, etsi mortuus fuerit homo, consummans
dies uitae suae, non periet coram te, sed uiuet. propter
quod et ego sustinebo, quousque iterum
me, obaudiam. opera manuum tuarum. Item in ezechiel
propheta: Et facta est super me manus domini, et duxit
me in spiritu dominus, et posuit me in medio campo, et hic
plenus erat ossibus humanis. et circumduxit me per gyrum
super faciem eorum. et ecce multa nimis super faciem campi,
arida nimis. et ait ad me: fili hominis, si uiuent ossa ista?
XXVII. DE RESVRRECTIONE. In iob cap. XVIII : Scio enim
quod redemptor meus uiuit. Item cap. X∗IIII : Cunctis diebus
quibus nunc milito expecto donec ueniet inmutatio mea. In ezechiel
: Et facta est super manus domini usque et loquutum sum
XXVII. DE RESVRRRECTIONE. In iob cap. XVIII: Scio enim
quod redemptor meus uiuit. Item cap. XIIII : Cunctis
nunc milito expecto donec ueniet inmutatio mea. In ezechiel
cap. : Et facta est super me manus domini usque et
scietis quia ego dominus deus loquutus sum et feci, ait dominus
MVLC uiridi V1, uirides V consummationem 8,
. commutatione MC, commutationes L 4 eisurgens МV2LC
saepulturQ S, sepulturae L, saepultura M 5 ascendet MVLC
6 ora L accumulatur C suscitabit L 7 illum] eum C
item om. V 8 illic] in iob MVLC 10 fiat LV* fiar et]
fieret M uocaberis V1L 11 mantl 8 uerba Item — Et
facta est - - dicit dominus om. V aezechiel S, ezechielo M,
hiezechielo L, iezechiel C \'12 propheta om. MLC et eduiit
MLCv 13 campi MLCv 14 girum SC
hominis, prophetare super ossa ista et dices illis: ossa arida,
audite uerbum domini. haec dicit dominus ossibus istis: ecce
ego inferam in uobis spiritum uitae, et dabo in uos neruos,
et adducam super uos uiscera, et extendam super uos cutem,
et dabo spiritum meum in uobis, et uiuetis, et scietis quia
ego sum dominus. et prophetaui sicuti mandauit mihi dominus.
et factum est, dum propheto ego, et ecce terrae motus magnus,
et accedebant ossa unumquodque ad conpaginem suam. et uidi
et ecce nascebantur super illa nerui et carnes, et cutis
et spiritus non erat in eis. et ait ad me dominus:
prophetare in spiritu, prophetare, fili hominis, et dic spiritui:
haec dicit dominus: a quattuor uentis caeli ueni, spiritus, et
mandauit mihi: et intrauit in eos spiritus uitae et uixerunt,
et steterunt super pedes suos, congregatio multa nimis. et
locutus est dominus ad me dicens: fili hominis, ossa haec
domus israhel est. et ipsi dicunt: arida effecta sunt ossa
nostra, interiit spes nostra. propterea prophetare et dic: haec
dicit dominus: ecce ego aperiam monumenta uestra, et educam
uos de monumentis uestris, ut inducam uos in terram israhel.
et scietis quoniam ego sum dominus, cum aperiam sepulchra
uestra, et educam de monumentis populum meum. et dabo
spiritum meum in uos et uiuetis, et ponam uos in terram
uestram, et scietis quoniam ego sum dominus: et locutus
ex a corr. m. 2) S 4 uobis] uos MLCv 5 uiuos
seera]
carnem MLC 6 super epm meum (om. in nobis; uos 8. lin. add.
al. m.) L quia] quoniam MLC 7 sicut MLC profetaui
S 8 profeto S, prophetarem C terremotus S 9 unumuds
quoq; M 10 carnis S, caro MLC ( σάϱϰες) eirebatur S
12 profetare (bis) S spiritui MLC: sps S 14 istos MLC:
his | inos S 17 est] sunt C 19 profetare S hec S 20 apperiam
M (bis) 21 ut] et L (cf. gr.) terra S 22 sepulchra
(saep- M) MLC: sępultura S 24 verba et uiuetis e. p. uos om.
M
Et multi de dormientibus exurgent in opertionem
terrae, et exurgent in uitam aeternam. Item illic: Et hii
in opprobrium et confusionem aeternam. Item illic: Et
exurges in sorte tua in fine dierum. Item in machabaeorum
II: Dominus ergo, qui fecit caelum et terram
et mare, qui fecit hominem et omnium inquirit actum,
ipse spiritum et animam nobis iterum restituet cum misericordia.
Item illic: Tu quidem, scelerate et impie, de
praesenti uita nos perdes : rex autem mundi — qui regnat in
aeternum, et regni eius finis non est — mortuos nos pro suis
sanctis legibus in aeternae uitae conuersationem
et faciem, dicit dominus. In daniheZo cap. : Et multi de
dormientibus exsurgent. Item cap. : Et hii in obprobrium
et confusionem aeternam. Item cap. : Et exsurgens in sorte .
tua <t in ras.) in finem dierum. In machabeorum libro n:
Deus ergo qui fecit caelum et terram usque ipse spiritum et
animam nobis iterum restituet cum misericordia. Item cap. :
Tu quidem, scelerate usque in aeterne uitae conuersationem
deus. In danihelis uisione X: Et multi de his qui dormiunt
usque et alii in obprobrium. Item in eadem uisione: Et
stabis in sorte tua in fine dierum. In libro II machabeorum
cap. XXI: Tu quidem, scelestissime, in praesenti uita nos perdis
usque resurrectione suscitabit. Item cap. XXI: Potius est ab
hominibus morti datos usque tibi enim resurrectio ad uitam non
9 ib. 9 10 cf. Luc. 1, 33 ML: danielo S, daniele C uerba item i. d. propheta
om. V propheta om. MLC 2 exsurgent VLC S exsrargent
MVLC 3 et 4 illic] in danihelo ML, in danielo V, in
daniele C hi L 4 obprobrium VLC item om. V
5 exurget S, exsurgens MLC, exsurgent V finem MVLC .
item in libro MVLC machabeorum SMVC, macha L 6 n
om. L, secundo C deus MVLC terram MVLC: aeram S
9 illic] in eodem (om. eodem L) libro n (aecundo LC) MVLC. impiae
SM 10 uitae M 11 non erit finis MVLCv (Luc. 1, 33)
non ante mortuos add. S 12 in MVLC: om. S reauscitabit
V2LC, -uit SMV1
Item illic: Melius est eligere mori ab hominibus et a
domino spem denuo futurae resurrectionis habere. tibi autem,
tyranne, resurrectio in uitam non erit. Item illic: Noli
ergo timere carnificem hanc, sed dignus talium fratrum
suscipe mortem, ut in ingenti misericordia cum fratribus te
recipiam. Item in euangelio secundum iohannem:
Sicut enim pater suscitat mortuos et uiuificat, sic et filius
quos uult uiuificat. Item illic: Amen dico uobis, quia
uenit hora et nunc est, quando mortui audient uocem fili dei
et qui audierint uiuent. Item illic: Dico enim uobis, nolite
mirari istud, quia ueniet hora, in qua omnes qui in monumentis
sunt audient uocem eius et procedent qui bona fecerunt
in resurrectionem uitae, et qui mala fecerunt in resurrectionem
resuscitauit. Item cap. : Melius est eligere mori usque
tibi autem, tyranne, resurrectio in uita non erit. Item cap. :
Noli ergo timere carnificem usque cum fratribus te recipiam.
Secundum iohannem cap. XI: Sicut enim pater suscitat mortuos
et uiuificat. Item cap. : Amen amen dico uobis quia uenit
erit. Item cap. XXI: Sed enim Mundi creator, qui formauit
usque cum misericordia reddet et uitam. Item cap. XXI: Ita
fit ut non timeas carnificem istum usque cum fratribus te recipiam.
Secundum iohannem cap. V: Sicut enim pater suscitat mortuos
et uiuificat, sic et filius quos
amen dico uobis quia uenit hora et nunc est usque qui bona
10 ib. 28 et 29 19 n Mach. 7, 23 V illic] in eodem libro MVLC (sic etiam infra)
est] add. enim C 3 tyrannae S, tirannae (-ne V) MV, tyramne
C uita C 4 fratrum] add. tuorum C 5 in ante ingenti
om. MVLC ingentis 8 6 euug S 8 item om. V
illic] secundum iohannem MVL amen amen MVLC 9 filii M
VLC 10 uinent MVLC: uenient S verba item illic om. M
VLC enim] autem MVLG 11 mirare L istud om. V
uenit Lv munumentis S 12 procedunt MVl 13 resurremone
V uerba uitae et q. m. f. i. resurrectionem om. MV
et qui] qui uero LCv egerant LCv
iudicii. Item illic: Haec est enim uoluntas patris mei, qui
me misit, ut omnis qui uidet filium et credit in eum habeat
uitam aeternam, et ego resuscitabo eum nouissima me.
Item in euangelio secundum matthaeum: Cum
coeperint autem haec fieri, respirabitis et leuabitis capita
uestra, quia adpropriauit redemptio uestra. Item paulus
apostolus ad corinthios I: Nunc autem christus surrexit
ex mortuis, incohatio dormientium. nam quia per hominem
mors, et per hominem resurrectio mortuorum. sicut enim in
adam omnes moriuntur, ita in christo omnes uiuificabuntur.
unusquisque autem in suo ordine: initium christus, deinde
hii qui sunt christi, qui in aduentum eius crediderunt, deinde
finis. Item illic: Nolite seduci: conrumpunt mores bonos
hora et nunc est quando mortui. Item cap. : Haec est enim
uoluntas patris mei usque ego resuscitabo eo. Secundum
matheum cap. : Quum coeperint autem haec fieri, considerate
et leuate capita uestra, quoniam adpropinquauit redemptio uestra.
Paulus ad corinthios I: Nunc autem christus surrexit a
mortuis usque deinde finis. Item cap. : Nolite seduci:
fecerunt in resurrectionem uitae. Item cap. VI: Haec est enim
uoluntas patris mei, qui misit me, usque resuscitabo eum in.
nouissimo die. Secundum lucam cap XVIII : His autem fieri
incipientibus usque adpropinquat redemptio uestra. In epistula
ad
mortuis usque in aduentu eius, deinde finis. Item in eadem
epistula cap. XVII: Nolite seduci: corrumpunt mores bonos
88-45 MYLC patri S 8 in nouissimo
MVLCv diae SM 4 in euug S, om. MVLC 5 caeperint
S, ceperint VC respirabitis et leuabitis) considerate et leuate MV
LC 6 qui S adpropriauit S, adpropinquauit (appr. C) MVC,
adpropinquabit L 7 apostolus om. MLC prima MC 8 ex]
a MVLCv incoatio S, initium MVLC, primitiae v nam quia
S: quoniam quidem MVLCv 10 ita et MVLCv 12 hi L
aduentu MVLCv 13 verba Item — Nolite — Ecce — Sic — Scimus
conloquia mala. sobrii estote et iusti, et nolite peccare:
ignorantiam enim dei quidam habent. ad uerecundiam dico
uobis. sed dicit aliquis: quomodo resurgunt mortui? quo
autem corpore ueniunt? insipiens: tu quod seminas non
uiuificatur nisi moriatur et quod seminas non corpus quod
nascitur seminas, sed nudum granum, ut puta tritici aut
alicuius ceterorum: deus autem illi dat corpus prout uult, et
unicuique seminum proprium corpus. non omnis caro eadem
caro, sed alia quidem hominis, alia pecoris. alia uolatilium,
alia autem piscium. et corpora caelestia, et corpora terrestria:
alia quidem caelestium gloria, alia autem terrestrium : alia
gloria solis, alia gloria lunae, et alia gloria stellarum: stella
enim ab stella differt in claritate. ita et resurrectio mortuorum.
seminatur in interitum, surgit in perpetuitatem.
corrumpunt enim mores bonos usque non primum quod spiritale
est, sed quod amabile, deinde finis. Item cap. : Ecce dico
conloquia mala usque sed non prius quod spiritale est, sed quod
animale est, deinde quod spiritale. Item in eadem epistula
(p. 431, l. 3) cum domino erimus om. V
illicJ ad corinthios prima MC, paulus ad corinthios I L corrumpunt
MLC, rumpunt (ab initio folii) F; incipit fragmentum tertium codicis
F i. e. folium. 15 codicis Ashburnhamensis e collect. Libri n. 16
enim mores FMLC
1 subrii S et ante iusti om. FMLC 2 quidam dei FMLC_
3 quo] quomodo LC 4 corpore S: in corpore FMLC insipiens
Sv: stulte FMLC non uiuificatur nisi moriatur et quod seminas
FMLC: om. S 5 non corpus quod nascitur S: non ut futurum est
FMLC set M 7 ceterorum Sv: seminum FMLC prout
uult S: quomodo uoluerit FMLC, sicut uult v 8 unicuiquae S
9 hominum et pecorum FMLCv uolatilium S: caro uolucrum FM
L, uolucrum Cv (-chrum C) 10 autem Sv : om. FMLC et pr.]
om. FM corpora caelestium et corpora terrestrium FMLC
11 alia autem Sv: et alia FMLC 12 alia claritas solis et (et om.
v) alia claritas lunae et alia claritas stellarum FMLCv 13 ab FM
L: a SC ita S: sic FMLCv 14 in ante interitum om. S
seminatur in corruptione, surgit (surget LCv) in gloria. seminatur in infirmitate,
surgit (surget LCv) in uirtute. seminatur in contumelia, surget
in gloria. seminatur corpus animale, surget corpus spiritale. sic FMLC
infirmitate , surgit in uirtute. seminatur corpus animale,
surgit spiritale. sic etiam scriptum est: factus est primus
homo adam in animam uiuentem, nouissimus adam in spiritu
uiuificante. sed non primum quod spiritale est, sed quod
animale, deinde spiritale. Item illic: Ecce dico uobis
mysterium: omnes quidem resurgimus, sed non omnes inmutabimur
in momento, in ictu oculi, in nouissima tuba, canet
enim tuba, et mortui resurgent incorrupti, et nos inmutabimur.
oportet enim corruptibile hoc induere incorruptionem et
mortale hoc induere inmortalitatem. Item ad corinthios II :
Sic enim nos qui uiuimus in mortem tradimur propter iesum,
ut et uita iesu manifestetur in carne nostra mortali. Item
illic: Scimus enim, quoniam si terrestris domus nostra
huius habitationis dissoluatur, quod aedificationem a deo
nobis mysterium: omnes quidem resurgimus usque mortale hoc
induere inmortalitate. Ad corinthios II: Sic enim nos qui
uiuimus in morte tradimur propter iesum, ut et uita iesu manifestetur
in carne nostra mortali. Item cap. : Scimus enim,
quoniam si terrena domus nostra usque deus qui dedit nobis
cap. XVIII : Ecce mysterium nobis dico: omnes quidem resurgemus
ad corinthios II cap. IIII : Semper enim nos qui uiuimus in
morte tradimur usque in carne nostra mortali. Item in eadem
epistula cap. V: Scimus enim, quoniam si terrestris domus
S 4 anima uiuente FM nouiasimns Sv: secundus
FMLC spu SFML: spm Cv 5 uiuificantem FMLOv
sed non primum] seminatur non C, sed non prius v 6 et 14 illic]
ad eosdem FMLC 7 misterium S omnes quidem resurgimus
sed non FMLC: om. S resurgemus Cv immutabimur (bis)
FMCv 8 momento] add. et M hictn S canet enim tuba.
FMLC: om. S 9 resurgunt FML 10 incorruptione et immortalitate
FM 11 secunda FC 12 morte FMC 14 illic]
ad eosdem FMLC terrestris Sv: terrena FMLC 15 dissoluatur
Sv : resoluatur FMLC; explicit fragmentum tertium codicis F
(fol. 15)
hoc gemimus, habitaculum nostrum, quod de caelo est,
superuestiri cupientes: si tamen spoliati, non nudi, inueniamur.
nam et qui sumus in habitaculo hoc, gemimus grauati in eo
quod nolumus spoliari, sed superuestiri, cupientes, ut absorbeatur
mortale hoc a uita. qui autem efficit nos in hoc
ipsum, deus, qui dedit nobis arram spiritus. Item ad
philippenses: Nostra autem conuersatio in caelis est, unde
et saluatorem expectamus dominum iesum christum, qui
reformauit corpus humilitatis nostrae conforme corpori gloriae
suae. Item ad thessalonicenses: Nolumus autem uos
ignorare, fratres, de dormientibus, ut non tristes sitis sicut
et ceteri qui spem non habent in domino. si enim credimus
quia iesus mortuus est et resurrexit, ita et deus eos qui
dormierunt per iesum adducet cum illo. hoc enim nobis
dicimus in uerbo domini, quia nos qui uiuimus, qui residui
sumus, in aduentum domini non praeueniemus dormientes:
quoniam ipse dominus in clamore archangeli et in tuba dei
arma spiritus. Ad philipenses cap. : Nostra autem
conuersatio in caelis usque cumformam corpori gloriae suae. Ad
thesalonicenses cap. : Nolumus autem uos ignorare,
fratres, de dormientibus usque semper cum domino erimus. In
nostra usque qui dedit nobis pignus spiritus. Item ad philipenses
cap. IHI: Nostra autem conuersatio in caelis est usque
corpori claritatis suae. Item ad thessalonicenses I cap. V :
Nolumus autem uos ignorare, fratres, de dormientibus usque et
Sv: habeamus MLC factam S: manu factam ML
Cv 3 superuestiri Sv: superindui MLC spoliati] add. et C
4 et ante qui om. MLC 7 arram S: arma MLC, pignus v
8 filipenses S, philipens L 9 christum om. L 10 reformabit
v conformem SMLC 11 tessalonicenses S, tesalonicenses Jf,
tesolonicenses L 12 tristes sitis S, tristemini M, contristemini L
Cv 13 in domino om. Lv 15 illo] eo LCv enim Sv: autem
MLC 17 aduentu L preueniemus SL donnientes S :
eos qui ante donnierunt (ante om. v) MLCv
,descendet de caelo: et mortui qui in christo resurgent primi:
deinde nos qui uiuimus simul cum illis rapiemur in nubibus
in obuiam christo in aere, et ita semper cum domino erimus.
Item in apocalypsi: Et uidi mortuos pusillos et magnos
stantes in conspectu sedis. et libri aperti sunt: et alius liber
apertus est, qui est uitae, et iudicati sunt mortui secundum
ea quae scripta sunt in libris, et secundum opera sua. et
dedit mare mortuos qui fuerunt in ipso et mors et infernus
dederunt mortuos qui fuerunt in ipsis, et iudicati sunt singuli
secundum facta sua.
In psalmo XVIIII: Hii in curribus et hii in equis, nos
autem in nomine domini dei nostri magnificabimur. ipsi
obligati sunt et ceciderunt, nos uero resurreximus et erecti
apocalipsi cap. : Et uidi mortuos pusillos et magnus
usque iudicati sunt singuli secundum facta sua.
XXVIII. DE TRIBVLATIONIBVS ET PBOBATIONE IVSTORVM. In
psalmo XVIIII: Hii in curribus et hii in aequis, nos autem.
sic semper cum domino erimus. In apocalypsi cap. XLV: Et
uidi mortuos magnos et pusillos stantes usque de singulis
secundum opera ipsorum.
XXVIII. DE TBIBVLATIONIBVS ET PROBATIONE IVSTORVM. In
psalmo XVIIII: Hi in curribus et hi in equis usque et erecti
SM christo] add. sunt MLCv primi (i alt. in
raaura a m. 2) S, πϱω̃τον 2 rapiemur cum illis Cv in nubibus
Si om. MLC 3 in obuiam] inobiam S, obuiam MLCv, els
άπάντϭƖν aerę St aera MLv, aerea C 4 item om. V
apocalipsi SMV, apocalipsis L, add. iohannis MVLC 5 alii S
7 libro MVLC 8 ipso] eo Cv 9 mortuoa qui fuerunt MVLC:
om. S 12 probatione MVLC 18 hi L hi (alt. loco) VLC
qquis S 15 nero] autem Cv surreximns VLCv
sumus. Item in psalmo XXXII: Anima autem nostra
patiens est in domino, quoniam adiutor et protector noster
est: et in ipso laetabitur cor nostrum, et in nomine sancto
eius sperauimus. fiat misericordia tua, domine, super nos,
sicut sperauimus in te. Item in psalmo XXXIII: Inquisiui
dominum, et exaudiuit me et ex omnibus angustiis meis
eripuit me. inmittit dominus angelum in circuitum timentium
eum et eripiet eos. timete dominum, sancti eius, quoniam
nihil deest timentibus eum. Item in psalmo XXXVI:
Cum ceciderit iustus, non conturbabitur, quoniam dominus
firmat manum eius. Item in psalmo XLI: Fuerunt mihi
lacrimae meae panes die ac nocte, dum dicitur mihi cottidie:
ubi est deus tuus? haec recordatus sum, et effudi in me
animam meam. Item in psalmo XLIII: In te inimicos
In XXXII: Anima autem nostra paciens erit domino, quoniam
adiutor. In XXXIII: Inquisiui dominum et exaudiuit me et ex
omnibus angustiis meis. In XXXVI: Cum caeciderit iustus, non
conturbabitur. In XLI: Fuerunt mihi in lacrimae panes. In XLIII:
In te inimicos nostros uestilabimus usque aestimati sumus ut
sumus. In XXXTI: Anima autem nostra patiens erit domino usque
sperauimus in te. In XXXIII: Inquisiui dominum et exaudiuit me
et ex omnibus angustiis meis. I n XXXVI: Quum ceciderit iustus,
non conturbabitur. In XLI: Fuerunt mihi lacrimae meae panes.
In XLIII : In te inimicos nostros uentilauimus usque aestimati
11 Ps. 41, 4 et 5 14 Ps. 43, 6. 8. 12. 17-22 om. Co 2 paciens MY est S: erit MVLC
in SC: om. MVL 4 sperabimus (bis) S domine MYLC:
om. S super nos SV: om. MLC inquisibi S, inquesiui L
7 uerba imnittit - - timentibus eum om. V immittit MC angelum
suum C circuitu MLCv 8 uerba et eripiet.- - timentibus
eum om. MLC 9 et 11 item om. V 11 firmat manum
eius MYLC, firmamentum eius est S, supponit manum suam v
sexagesimo primo C 12 lacrime M meae om. C panis
M diq S mi Ml cottidie S, cotidie MVLC 14 animam
meam in me V uerba Item — In te — Contristatus — Quoniam
— Qui - - manipulos suos om. Y
in nos. saluasti enim nos, deus, ex adfligentibus nos, et eos
qui nos oderunt confudisti. dedisti nos tamquam oues escarum,
a uoce exprobrantis et obloquentis, a facie inimici et persequentis.
haec omnia uenerunt super nos, et
sumus te, et inique non egimus in testamento tuo, et non
recessit retro cor nostrum. et declinasti semitas nostras a
uia tua, et operuit nos umbra mortis. si obliti sumus nomen
dei nostri, et si expandimus manus nostras ad deum alienum,
nonne deus requiret ista? ipse enim nouit occulta cordis.
quoniam propter te mortificamur tota die, aestimati sumus
ut oues occisionis. Item in psalmo LIIII : Contristatus
sum in exercitatione mea, et conturbatus sum a uoce inimici
et a tribulatione peccatoris. cor meum conturbatum est in
me, et formido mortis cecidit super me. et dixi : quis dabit
mihi pennas sicut columbae, et uolabo et requiescam ? Item
in psalmo LXV: Quoniam probasti nos, deus, igne nos
examinasti, sicut in igne examinatur argentum. transiuimus
per ignem et aquam, et induxisti nos in refrigerium. Item
oues occissionis. In LIIII : Contristatas sum in exercitatione mea.
In LXV: Quoniam liberasti nos, domine, igne examinasti nos.
sumus ut oues occisionis. In LIIII : Contristatus sum in exercitati-
one mea usque et requiescam. In LXV: Quoniam liberasti nos,
domine, igne examinasti nos usque in refrigerio. In CXXV:
ML, nentilabimus cornu Cv spernemns Cv
2 salaasti Sv: Hberaeti MLC deos om. MLOo affligentibus
MLC eos om. MLC 8 oderant M oderant nos L,
oderunt nos C confudisti S: diripiebant sibi (ex uersu undecimo
iumpta) MLC 4 facię S 6 uerba sumus te et - - si obliti
om. MLC iniquae S 9 et ante ai om. MLC 11 quoniam
Sv: quia MLC diae S 15 formido SCv: metus ML
cęcidit S 16 pinnas S sicut Sv: ut MLC 17 probasti
Sv: liberasti MLC deus Sv: domine MLC 18 examinasti nos
MLC in igne S: om. MLCv transibimus S 19 ednzisti
Cv refrigerio MLC
in psalmo CXXV: Qui seminant in lacrimis, in gaudio
metent. euntes ibant et flebant mittentes semina sua: uenientes
autem uenient in exultatione, portantes manipulos suos.
Item in prouerbiis:
et aurum, ita electa corda aput deum. Item illic: Fac,
fili, quae ego mando tibi, et saluus eris. uenisti enim in
manus malorum propter amicum tuum. esto infatigabilis,
adtende autem amicum. tuum, quem spopondisti. ne dederis
somnum oculis neque dormites palpebris tuis, ut euadas
dammula.
libro sapientiae: Iustorum autem animae in manu domini
\' sunt, et non continget illos tormentum. nisi sunt oculis
insipientium mori, et aestimata est malitia exitus eorum. et
In CXXV: Qui seminant in lacrimis in gaudio metent. In prouerbiis
cap. XVII: Sicut igne probatur argentum et aurum
camino, ita probat dominus. Item cap. VII: Fac ergo quod
dico, fili mi, et temet ipsum libera usque quasi
Qui seminant in lacrimis in gaudio metent. In prouerbiis
cap. XVII : Sicut igne probatur argentum et aurum camino, ita
probat dominus. Item cap. VII: Fac ergo quod dico, fili mi, et
temet ipsum libera usque quasi auis de insidiis aucupis. In
libro sapientiae cap. II: Iustorum autem animae in manu dei
11 Sap. 3, 1—8 et metet L 2 a uerbo metent incipit prior pars
fragmenti primi codicis F (fol. 3, 4, 5 cod. Ashbumh. Libri 16, qua-
temionis fol. 1, 2, 3) fiebant FMLC: om. 8 3 cum exultatione
Ov enraltatione F 4 probatum FMVLC in camino om. FM
VLG 5 illic] in proaerbiis FMVLC 7 uerba esto - - amicum
tuum om. V attende FC 8 spondisti FML, spoldisti F*
9 coulis tuis FMVLCv palphebris SF 10 dammula FLV*:
dam mala S, damula MO, demala F* et om. FMVLC laquQo
S verba Item — Iustoram — 437, 2 cotidiana om. V 11 domini
S: dei FMLCv 12 continget Si tanget FMLCv tormentum]
add. malitiae FML C, add. mortis v 13 et existimata C malitia
exitus S: exitus malitia FAILC, afflictio exitus v (
eorum S : illorum FMLCv
si coram hominibus tormenta passi sunt, spes illorum inmortalitate
plena est et in paucis uexati, in multis bene disponentur.
quoniam deus temptauit illos et inuenit illos dignos se esse.
sicut aurum in fornace probauit illos, et quasi holocausta
fulgebunt tamquam scintillae in arundinetum discurrentes,
iudicabunt nationes et dominabuntur populis, et regnabit
dominus illorum in perpetuum. Item in ecclesiastico:
Fili, accedens ad seruitutem domini sta in iustitia et timore,
et praepara animam tuam ad temptationem. deprime cor
tuum et sustine: declina aurem tuam et excipe uerba intellectus,
et ne festines in tempus obductionis. sustine sustentationem
domini: coniungere domino et sustine, ut crescat
in nouissimo uita tua. omne quod tibi adplicitum fuerit
accipe et in dolore sustine et in humilitate tua habe patientiam:
quoniam in igne probatur aurum et argentum, homines
uero iusti in camino humiliationis. Item illic: Vasa figuli
in manu dei sunt usque regnauit dominus illorum in perpetuum.
In ecclesiastico cap. II: Fili, accedens ad seruitutem dei sta
in iustitia et timore usque homines uero acceptabiles in camino
humiliationis. Item cap. : Vas figuli probat fornax et homi-
sunt usque et regnabit dominas illorum in perpetuum. In ecclesiastico
cap. II: Fili, accedens ad seruitutem dei, sta in
iustitia et timore usque homines uero acceptabiles in camino
humiliationis. Item in ecclesiastico cap.
et infra temtat. F illos pr.] eos
Cv illos alt.] eos C esse om. FMLCv 4 pronabit S
holocausti v 5 hostia FM, hostiae L illos] eos C 6 folgebunt]
add. et M, add. iusti et LCv scentillae FM, sintillae Ly stellae
8 in anmdineto (har- M) discurrunt (discurrent Cv) FMLC
7 regnauit SFM 8 imperpauum L 10 prepara L 11 inclina
FMLCv suscipe Lv intellectos S 12 tempore FM
LCv abductionis S 14 nouissimo SL2v: nouissimis FMLlC
tua uita MC applicitum FMLC 15 dolores M patientiam
(-tia M) habe FMLCv 16 in ignem probatn S 17 illic] in
ecclesiastico FMLC uas ML.
probat
Item in
patientem. Item in tobi: Benedictus dominus deus noster,
quia ecce uideo te, fili : et benedictum nomen illius, quod est
magnum: et benedicti omnes sancti angeli eius: et sit nomen
illius sanctum et benedictum in omnia saecula saeculorum.
quoniam ipse flagellauit me in redarguitione mea, et ipse
misertus est mei, et reddidit lumen oculis meis, ut uiderem
filium meum. Item in iob: Et haec audiens dominus dixit
de nube ad iob: ideo magis adcingere sicut uir lumbum
tuum: et ego interrogabo te, et tu responde mihi. nec putes
a te alienum esse iudicium meum, et non aestimes me aliter
decreuisse, nisi ut tu minus appareas iniustus. Item illic:
Conscius enim mihi sum, quia non protulit lingua mea quidquam,
et numquam non guttur meum intellectum meditatur.
nes iustos temptatio tribulationis. Item
persequutionem patientis. In tobi
dominus deus noster, quia ecce uideo te, fili usque et reddit lumen
oculis meis ut uiderem filium meum. In iob
autem dominus iob de turbine dixit: accinge usque ut
tu iustificeris. Item
probat fornax et homines iustos temptatio tribulationis. In
tobi
me usque et ecce uideo tobiam filium meum. In iob
usque ut tu iustificeris. Item
1-8 14 lob 6, 80 et 7, 1 21 Iob. 40, 4 M 2 eccl, S, ęcclaste C, ecclesiastico
M queret S, quaerit (quer- C) FMLC persecutionem patientis
(pac- M) FMLC ( τόν C) FMLC
7 quoniam S: quia FMLC redargntione FMLC 9 iob (om.
in) FML 10 nube diob S accingere FMLC 11 te onl.
C putes a te FML C: potes S 12 estimee S, qatimet C
18 illic] iob FMC, in iob L (sic infra bis) 14 quicquam FMLC
probatio enim hominis in terra uita eius est, et actus illius
sicut merces cotidiana. Item illic: Suscipe in te altitudinem
et uirtutem, et claritatem et honorem induere. dimitte
angelos irae, et omnem iniuriosum et superbum extingue.
separa a te impios confestim et absconde eos omnes in terra
et confunde facies eorum ignominia, et redde illis sua. si
autem sint aput te sine honore, et tunc uidebis et confiteberis
quoniam potens est dextera mea saluare te. Item
illic: Dominus scit uiam meam et ipse iudicat me tamquam
aurum, quod probatur igne. ut procedam in mandatis, ut
custodiam iter eius. et non declinabo a praeceptis eius, nec
egrediar uias eius et non mouebor, sed in sinu meo
dam uerba illius. quod enim sustineo, scio quod sicut uoluit
iudicauit. et quis est, qui contradicat illi? quod enim uoluit,
hoc fecit. et propter hoc correptus festinabo ad ipsum, et
sollicitus intendam in eum, quia ipse est dominus et ipse
emolliuit cor meum et ipse circumdedit me. Item in libro
dens et si uoce simili tonas, circumda tibi decorem usque et ego
Ipsi nero scit niam meam et
meum et omnipotens conturbauit me. In machabeornm libro
brachium∗∗∗sicat dens et si uoce simili tonas, circumda tibi decorem
asque et ego confitebor quod saluare te possit dextera
cap. XXII : Ipsi nero scit uiam meam et probauit me usque dens
molliuit cor meum et omnipotens conturbauit me. In libro
1 in terraj integra M 2 mercis S 4 extinguae SL, extiogues
F (8 elut.) MC ertingue et saperbam Y 5 omne S, omnis Y
in om. Y 6 confundet V* sua om. FMVLC 7 et cmte
tunc om. FMVLC 9 dnisciat S uiam S : uitam FMVLC
10 nt (ante custodiam) S: et FMVLC 11 nec egrediar S: et iDgrediar
FMVLC 12 sed] et C 18 susteneo S 14 contra
dicet L illij ei C 16 in eum intendam C quia ipse est
dñs FMYL, quia dns ipse est C, quicuprae est dñs S 17 molliuit
FMVLC verba Item — Et adprorimauerunt - - 439, 12
occisionis om. Y
machabaeorum I: Et
dies moriendi, et dixit filiis suis: nunc consummata
superbia et pressura et tempus euersionis et iracundiae et
indignationis. nunc, fili, aemulamini legi et date animas
uestras propter sponsionem paternam: et memores estote
patrum uestrorum quae fecerant temporibus suis, relinquentes
exemplum posteritatibus suis, et suscipite gloriam magnam
et nomen
inuentu est fidelis, et reputatum est illi ad iustitiam? ioseph
in tempore angustiae custodiuit mandatum, et factus est
dominus in aegypto. phinees pater noster cum zelatus fuisset
. zelum, accepit sponsionem sacerdotii aeterni. iesus cum conplesset
uerbum, factus est iudex super israhel. caleb dum
testimonium diceret in ecclesia, accepit hereditatem. dauid
in sua misericordia consecutus est sedem regni aeterni. helias
cum zelatus fuisset zelum legis, eleuatus est in caelum.
annanias, azarias et misahel credentes liberati sunt de
flamma. danihel in simplicitate sua liberatus est de ore
leonum. propter quod et uos considerantes per generationes
generationum, quia omnes sperantes in deum non infirmabuntur,
a uerbis uiri peccatoris nolite timere, quia gloria eius
in stercore et in uermibus erit. hodie extolletur et cras non
1: Et
machabaeorum cap. VII: Et adpropinquanerunt dies mathathiae
moriendi et dixit filiis suis usque uiriliter agite in lege quia in
S, macchabeorum F, machabeorum MLC om. 1
LC mathathiae Lv 2 dies (ante moriendi) om. FMLCv
mmc onk C 8 superbia et FMLC: superuiae S praessura S
MC 4 filii LC 6 fecistis C 8 sempiternalem SFML
temptationem C ll finees SFMLC 12 hiesus 8 13 compL
FML 14 eccleriam (ęcc- C) MLC 15 consequutus FM aeterni
om. FMLC 16 zelatus esset FMLC 17 annaniae SF
mieael C 18 daniel SC 19 per generationes FMLC: peregrinationes
S, add. et M 20 dum FMLC infirmabantur 8
21 uiri om. FML C 22 in uermibus FMLC, in om. 8
inuenietur, quia reuertetur ad puluerem suum, et cogitatio
illius periet. et fili mei, confortamini et praeualete in lege,
quia ipsa glorificabit uos. Item paulus apostolus ad
romanos: Non solum autem, sed et gloriamur in tribulationibus,
scientes quod tribulatio patientiam operatur, patientia
autem probationem, probatio uero spem, spes autem non confundit:
quia caritas dei diffusa est in cordibus nostris per
spiritum sanctum, qui datus est nobis. Item illic: Quis
ergo nos separabit a dilectione christi? tribulatio? an angustia?
an persecutio? an famis? an nuditas? an periculum ?
an gladius? sicut scriptum est, quoniam propter te mortificamur
tota die, aestimati sumus ut oues occisionis. Item
ad corinthios II: In omnibus adtribulationem passi, sed
non angustiati: confusi, sed non aporiamur: persecutionem
patimur, sed non derelinquimur: deicimur, sed non perimus.
in lege quia ipsa glorificauit uos. Paulus ad romanos cap.
: Non solum autem, sed et gloriamur in tribulationibus
usque tota die extimati sumus ut oues occissionis. Item ad
corinthios II cap. : In omnibus tribulationem passi usque
ipsa gloriosi eritis. In epistula ad romanos cap. VI: Non
solum autem, sed et gloriamur in tribulationibus usque per spiritum
sanctum qui datus est nobis. Item cap. X: Quis nos separabit
a caritate christi usque ut oues occisionis. Item ad
corinthios II cap.
1 ad S : in FMLC et (post peiret) om. FMLC 2 fili S
M 8 glorifiewuit SFM apostolus om. FMLC 5 patientia
FM patientiam 8 6 antem S: uero FMLC . probatione
M uero S: autcm FMLC spem] spe FM; exjplicit prior pars
fragm. pr. codicis F autem S: uero ML, om. C \' 7 caritas]
gratia LC 8 item illic om. MLC 9 separauit SM ,
dilectione christi S: caritate dei MLC 10 fames C 11 scribtum
S. quoniam S: quia MLC mortificamur SOv: morte afficimur
ML 12 diae S ut] sicut. Mv ouis L \' 13 secunda
MC adtribulationem S: tribulationem MYLCv 14 coangustati
MVLC aporiamnr S: aportamnr M, operiamur L, aperiamnr y
15 patiamur .
semper mortem domini nostri
circumferentes, ut et uita christi
manifestetur. sic enim nos qui uiuimus in mortem tradimur
propter iesum, ut et uita iesu manifestetur in carne nostra
mortali. Item secundum matthaeum: Beati qui persecutionem
patiuntur propter iustitiam, quoniam ipsorum est
regnum caelorum. Item illic: Beati estis, cum uos odio
habuerint homines et abigent et persequentur et exprobrabunt
et dicent aduersum uos omne malum. gaudete et exultate,
quoniam merces uestra multa est in caelis: sic enim persecuti
sunt et prophetas ante uos. Item illic: Beati qui
lugunt, quoniam ipsi consolabuntur. Item illic: Cauete ab
hominibus: tradent enim uos in concilio, et in synagogis suis
flagellabunt uos: ante reges et praesides stabitis propter me,
ut et uitae iesu manifestetur in corpore nostro. Secundum matheum
persequuti sunt et prophetas ante uos. Item
qui lugent, quoniam ipsi consolabuntur. Item
ab hominibus: tradent ÷ uos usque qui post animam et corpus
non angustiamur usque manifestetur in carne nostra. Secundum
matheum
et prophetas qui fuerunt ante uos. Item
lugent, quoniam ipsi consolabuntur. Item
ab hominibus usque qui potest animam et corpus perdere in
10, 17-20 et 28 om. MVLC 2 uitam 8 uita ihu xpi manifestetur
in carne nostra mortali MVLC S morte MVC 4 in carne
nostra mortali] in corpore nostro MVLC 5 item] add. in euangelio
MLO math 8 7 item illic om. MVLC 8 abigent Sz
abident MVLC 9 omnem malum S 10 quoniam Sv : quia MV
LC mercis 8 11 profetas 8 verba Item - Beati qui l.
— 441, 7 mittere om. V Item acd matheum Cauete — mittere Item ubi
supra Beati qui — consolabuntur L illic] secundum matheum ML
. C 12 lugunt SM: lugent LCv illicj ubi supra MC kauete
8 18 conciliis Cv in alt. om. C sinagogis L 14 uos]
add. et MLCv
nolite solliciti esse quid loquamini: dabitur enim uobis in
illa hora quid loquamini: non enim uos estis qui loquimini,
sed spiritus patris uestri qui loquitur in uobis. Nec timeatis
eos qui occidere corpus possunt, animam autem non possunt
occidere: timete autem magis eum qui potest animam et
corpus occidere et in gehennam mittere. Item illic: Qui
inuenit animam suam, perdet illam: et qui perdiderit animam
suam propter me, inueniet illam.
In genesi : Videntes autem angeli dei filias hominum
quod essent formonsae, acceperunt sibi mulieres ab omnibus
quas elegerunt. et tunc dixit deus: non permanebit spiritus
meus in istis hominibus in aeternum propter quod sint car-
occidere in gehenna. Item cap. : Qni inuenit animam suam,
perdet illam, et qui perdiderit.
XXVIIII. QVOD NON MANBAT DOMINVB IN HIS QVI A PBAKCKPTIS
hominum quod essent pulchrae. In regnorum libro I cap.
gehennam. Item cap. XVI: Qui enim uoluerit animam suam.
XXVIIII. QVOD NON MANEAT DOMINVS IN HIS QVI A PRAE-
CEPTIS EIVS DEVIAVEBINT. In genesi cap. ill: Videntes autem
filii dei filias hominum quod essent pulchrae usque quia caro est.
C 2 uerba dabitnr enim u. i. i. h. q. loquamini
om. MLC 8 qui] quid S 5 possunt corpus MLC 6 poteat
et aoimam MLCv 7 et in gehennam mittere S: in gehennam
MLCv illic] ubi supra MVLC 8 illam pr.) eam C 13 an-
geli S: filii MVLCv 14 formonsę S : pulchrae (-crę V) MVL
Cv cęperont C molieres] eas MVLC, uxores v omnibus
MVLCv: hominibu S 15 eligeront S, elegerant Lv 16 caio
MVLCv
nales. Item in regnorum I: Numquid uult deus holocausta
et sacrificia magis quam exaudire uocem suam ?
quia dictoaudientia melior est quam sacrificium, et audientia
mandatorum quam adeps arietum. quoniam peccatum
inproperium est, dolor et gemitus ad te adducentur. pro
quibus spreuisti uerbum domini, spernet te dominus, ne regnes
in israhel. et spiritus domini recessit ab saule et
eum spiritus malus a domino et subfocabat eum.
Item in regnorum III: Et rex solomon erat diligens
mulieres. et per haec factum est ut in tempore senectutis
eius non esset cor illius directum a domino. et iratus est
dominus super solomonem, quoniam declinauerat cor suum
a domino deo israhel. et suscitauit dominus satanan super
solomonem, et erat satanas super israhel omnibus diebus
solomonis. Item in paralipomenon: Dominus deus uester
: Numquid uult dominus
malus a domino et suffocabat eum. In libro III cap. : Et
rex salomon erat diligens mulieres usque omnibus diebus salomonis.
In paralipomenon cap. : Dominus deus uester
In regnorum libro I cap. XXXVII: Numquid uult dominus
holocausta et sacrificia usque ne sis rex super israhel. Item in
regnorum libro III cap. XXXII : Rex autem salomon amauit
mulieres alienigenas quumque iam esset senex, deprauatum est cor
adad. In paralypomenon libro cap. : Dominus
4. 9. 14 16 n ParaL 15, 2 MC, libro l VL dnMVL 2 exaudire et dicto
audientia libri S quia] qui MVLC uerba melior e. q. 8. e. audientia
oit. MVLC .4 quoniam] qiiia MVLC . 5 ducentur C
7 istrahel 8 spu S ad aaule S, a saule VLC, a saule∗ (ru.
m) M comprachendit M, cYL 8 suffrocabat MV
LC 9 tibro tertio MO, libro III VL ealomon et infra salomonem
et -nls MVLC . erat om. V 11 directamJ despectaC
ad dfim VC est om. C . 12 quoniam S: quia MVLC inelinauerat
C . IS ėt 14 iwaliel (t fas.) S sathanaet -nas C
15 paralippemenon L, paralypomenon C \'.
eam, derelinquet uos. Item in psalmo LXXX
Et non obaudiuit populus uocem meam, et israhel non intendit
mihi: et dimisi illos secundum desideria cordis illorum.
si plebs mea audisset me, israhel si uias meas ambulasset,
ad nihilum inimicos eius humiliassem et super tribulantes eos
misissem manum meam. Item in sapientia solomonis:
Peruersae enim cogitationes separant a deo, probata autem
uirtus arguit insipientes: quoniam in maliuola anima non
intrabit sapientia, nec habitabit in corpore subdito peccatis.
sanctus enim spiritus disciplinae effugiet dolum, et auferet
se a cogitationibus quae sunt sine intellectu, et arguetur a
superueniente iniquitate. Item in esaia propheta: Quis
dedit in rapinam iacob et israhel depraedantibus eum? nonne
non obaudiuit populus uocem meam et israhel non intendit mihi.
In libro sapientiae cap. I: Peruerse enim cogitationes separant
a
esaia cap. : Quis dedit in rapinam iacob usque neque po-
deus uester uobiscum est usque si
uos. Item in psalmo LXXX: Et non obaudiuit populus meus
uocem meam et israhel non intendit mihi. In libro sapientiae
cap. I: Peruersae enim cogitationes separant a deo usque et arguetur
a superueniente iniquitate. In esaia cap. : Quis
dedit in direptionem iacob et israhel uastantibus eum usque et
MV1 8 aadimt Cv is*rahel (t raa.) S
4 demisi S illos] eos Ov illorum] eorum LCv 5 plebe
M istrahel S uiaa meas S: in uiis meis MVLCv 6 inimicus
S eius inimicoB C 7 missem S in libro sapientiae
MVLC (om. solomonis) 9 arguet S maliuola SMVLC
10 introibit LCv, intro|fuit M, intrwit S habitabit VLCv: habitauit
SM 11 dei diaciplinq V es fugiet S dotum S: fictam
MVLC ν auferet] auffugiet C 18 a uoce iniquitate incipit altera
pars fragmenti primi codicis F (i. e. fol. 6, 7, 8 cod. Libri 16; desunt
quaternionis folia 4 et 5) om. propheta FMVLC 14 depredantibus
SL-
induxit super eos iram suam, et praeualuit in eos bellum,
et non cognouerunt unusquisque eorum. neque posuerunt in
animam suam. Item illic: Numquid non ualet manus
domini, ut saluos faciat? aut grauauit aurem, ut non exaudiat ?
sed peccata uestra inter uos et deum separant: et propter
peccata uestra auertit faciem ne misereatur. manus enim
uestrae sanguine coinquinatae sunt, et digiti uestri in peccatis:
labia autem uestra locuta sunt iniquitatem, et lingua uestra
iniustitiam meditatur. nemo loquitur iustitiam, nec est iudicium
uerum: confidunt in uanis et loquuntur inania, quia
parturiunt dolum et pariunt iniquitatem. Item in hieremia
propheta: Et peccata uestra amouerunt bona a uobis,
quoniam inuentae sunt in populo meo impietates. Item
illic: Sed quoniam mritastis dominum, traditi estis aduer-
suerunt in anima sna. Item cap. : Numquid non ualet
manus domini, ut saluos faciat usque et pariunt iniquitate. In
: Sed quoniam inritastis dominum, traditi estis aduersariis.
non cognouit et succendit
Ecce non est adbreuiata manus domini, ut saluare nequeat usque
conceperunt labores et pepererunt iniquitatem. In hieremia cap.
: Et peccata nostra prohibuerunt bonum a nobis usque impii
insidiantes. Item cap. : Sed propter quod in ira ad
FM
VLC: noluerunt I neq; et S 2 in eis FMVLC S nequae S
in anima sua FMVLC 4 illic] in esaia (is- L, ys- VC) MV
LC 5 grauabit S aggrauauit (om. aut) C aurem soam
FMVC, aureL dm FMVLC: dn
suam FMVLC (ef. cod. Alex.) ne] ut C 8 sanguine coinqainatae
mint S: inqmnatae sunt sanguine FMVLC (∗∗nqui∗∗ate V1)
digiti uestri FMVLC, diligit 8 9 iniquitate FM, inequitatS L
10 iniustitia FML 19 pariunt .. parturiunt C verba Item-
Et - - impietates om. Y iheremia C 18 propheta om. FM
LC 15 illic] in hieremia FMVLC (ier- V, iher- 0) irritastis
FMYLC aduersarius S
sanis: exaceruastis enim eum qui nos fecit dominum aeternum,
sacrificantes daemoniis et non deo. Item apostolus
ad romanos: Dicentes enim se esse sapientes stulti facti
sunt. et mutauerunt gloriam incorruptibilis dei in similitudinem
imaginis corruptibilis hominis et uolucrum et quadripedum
et serpentium. propter quod tradidit illos deus in
desideria cordis illorum in inmunditiam, ut contumeliis adficiant
corpora sua inter semet ipsos, qui commutauerunt
ueritatem dei in mendacio, et coluerunt et seruierunt creaturae
potius quam creatori, qui est benedictus in saecula.
propter quod tradidit illos deus in passiones contumeliae.
In esaia propheta: Audite me, qui nostis iudicium,
populus meus, in quorum corde lex mea est: nolite metuere
Ad romanos cap. : Dicentes enim se esse sapientes stulti
facti sunt usque ut faciant quae non conueniunt.
XXX. NON SVPERANDVM SERVVM DEI DETRACTIONE MALORVM.
In esaia: Audite me qui nostis iudicium, populus meus usque
iracundiam prouocastis deum usque daemoniis et non deo. Ad romanos
cap. II: Dicentes enim se esse sapientes stulti facti sunt
Usque in reprobum sensum ut faciant quae non conueniunt.
XXX. NON SVPERANDVM SERVVM DEI DETRACTIONE MALORVM. In esaia cap. : Audite me qui scitis iustum, populus meus
SLV 2 demoniis VLC 8 enim om. L
4 Bimilitndine FMV 5 uolocrom S quadripedum 8: quadrapedum
FMVLC 7 eorum Lv imnunditia FMV1C afflciant
FMVLC 8 in semet ipsis FMVLCv commutauerunt Sv:
transmutauerunt FMVLC 9 dei om. FMVLC mendacium
(-tium L) LVv 11 in passiones contumeliae S, in passiones ignominiae
v, in reprobum sensum ut faciant quae non conueniunt (conueniant
L) FMVLC (cf. Rom. 1, 28) 14 om. in es. proph. C
esaia S, om. proph. FMVL 15 mutuere S opprobria F
obprobria hominum et detractione eorum ne superemini. nam
sicut uestimentum, ita per tempus absumentur: et uelut lanam
comedet eos tinea. iustitia autem mea in aeternum erit,
salutare uero meum in saecula saeculorum. Item tobias:
Omnes proximi mei deridebant me dicentes: quomodo non
timet hic qui iam quaesitus est, ut occideretur huius rei
causa, et fugit? quomodo iterum coepit sepelire mortuos?
ego autem intentus in mandatis dei non timebam quid loqueretur
homo. Item in machabaeorum I: A uerbis uiri
peccatoris nolite timere, quia gloria eius in stercore et in
uermibus erit hodie extolletur et cras non inuenietur, quia
reuertetur ad puluerem suum, et cogitatio illius periet.
Item in euangelio secundum matthaeum: Beati eritis,
cum uos odio habuerint homines et abigent et persequentur
in secula
detrahebant me usque non timebam quid loqueretur homo. In
In euangelio mathei cap. : Beati eritis quum uos oderint
homines.
usque et iustitia mea in generatione et generationem.. In tobi
cap. : Arguebant autem illum omnes proximi sui usque et
mediis noctibus sepeliebat ea. In machabaeorum libro I
cap. XII: Et a uerbis uiri peccatoris non timueritis usque et
cogitatio eius periet. Secundum matheum cap. IIII: Beati
11 et 12. SFMV1LIC1 2 absumentur Mai: adsumentor
S, assumentur FMVLC (MC 8 in aeternum
erit: S: manet in aeternum FMVLG 4 tobia 5, tobi FMV
LC 6 hic iam qui meetne est F, in marg. sepe queeitus eat m. 2
7 cępit sepelire S, sepelire coepit (eęp- C, cep- V) FMVLC 8 in
om. L 9 in machabeorum I 8, in machabeis FMVLC 10 ia
alt. om. L 11 hodiae 8 18 in euug S, in euangelium M, om.
i eu. V math S, mattheum F 14 homo habuerint S, oderint
FMVLC (cf. p. 440, 7) abigent SFMY, animq abigent C, abi-
■cient L persecuntur FV1, persequuntur MLG
et exprobrabant, et dicent aduersus uos omne malum. gaudete
et exultate, quoniam merces uestra multa est in caelis.
sic enim persecuti sunt et prophetas, qui ante uos fuerunt.
In numeris : Et dixit dominus ad aaron et mariam; audite
uerba mea si fuerit propheta domini in uobis, in uisu ei
innotescam et in somno loquar ei, non sicut famulo meo
in specie et non per aenigmata, et honorem domini uidit.
et quare non
ira indignationis domini super uos erit. Item in psalmo
XLVIIII: Sedens aduersus fratrem tuum detrahebas, et aduersus
filium matris tuae ponebas scandalum. haec fecisti,
XXXI. NON DETRAHENDVM. In numeris: Et dixit deus ad
aaron et mariam: audite uerba mea usque et indignatio dei erat
super eos. In psalmo XLVIIII.: Sedens aduersus fratrem tuum
estis quum maledixerint uobis usque persequuti sunt et prophetas
qu fuerunt ante uos.
XXXI. NON DETRAHENDVM. In numeris cap. VIII: Qui quam
uenissent, dixit ad eos: audite sermones meos: si quia fuerit inter
uos usque iratusque contra eos abiit. In psalmo LVIIII : Sedens
FMVLCv omnem malum FM 2 exsultate F
quoniam Sv: quia FMVLC mercis 8 3 peraequuti F
profetas 8 6 aron S 7 domini om. FMVLC uisu ei F:
uia uel S, uisu et MV, uisu∗∗ (& eras.) L, uisu (ei om.) C 8 innotescam]
I nocte sca V ei alt.] et MC 9 mosi F toto M
eat] add. et VLC loquar eiJ loquare S, loquar & C 10 speciae
SM enigmata SV\'C, enigmate FMV\'L 11 detractare FMV1,
detrahere V\'LC\'v, in marg. mihi add. V\' de] om. LC, & de V
moei F 12 ira indignationis S: indignatio FMVLC dñi SC:
dei FMVL erat super eos FMVLC 13 XLVHU] L V
aduersam VC fratre M\'
et tacui: aestimasti iniquitatem quod ero tibi similis. arguam
te et statuam illa contra faciem tuam. Item in psalmo
C : Detrahentem
persequebar. Item in psalmo LXX: Confundantur et
deficiant detrahentes animae meae. Item in prouerbiis:
Noli diligere detrahere, ne eradiceris. adaperi autem oculos
tuos, et iusta uidebis. Item in sapientia:
uos a murmuratione, quae nihil prodeest, et a detractione
parcite linguae: quoniam responsum obscurum in uacuum non
ibit, os autem, quod mentitur, occidit animam.. Item
iacobus apostolus: Fratres, nolite uobis detrahere. qui
enim uituperat fratrem suum et iudicat, legem uituperat et
iudicat. si legem iudicas, iam non factor legis, sed iudex
es. unus est enim legum dator et iudex, qui potest saluare
detrahebas. In psalmo C: Detrahentem aduersus proximum suum.
In XX: Confundantur et deficient detrahentes animae meae. In
prouerbiis cap..: Noli diligere detrahere. In sapientia:
Custodite ergo uos a murmuratione et a dratione parcite linguae.
Iacobus: Fratres, nolite uobis detrahere.
aduersus fratrem tuum detrahebas usque ante faciem tuam. In
psalmo C: Detrahentem aduersus proximum suum. In LXX:
Confundantur et deficiant detrahentes anime meae. In prouerbiis
cap. : Noli diligere detrahere, ne eradiceris. In libro
sapientiae cap. I: Custodite ergo uos a murmuratione usque
os quod mentitur occidit animam. Iacobus apostolus cap.
XIIII: Nolite detrahere alterutrum, fratres, usque quis es qui,
iudicas proximum tuum.
4, 35 7 Sap. 1, 11 11 Iac. 4, 11-18 ML) FMVLC υ tibi] tui Vv 2 te FMVL
C: om. 8 contra Sv: ante FMYLC 8 suum FMVLC: tuum
S 4 persequaebar SL 6 diligere om. C autem om. FMV
LCv (8 ὲ cod. Alex.) 8 verba quae nihil prodeest om. FMVLC
(L lingua S 10 occidet FM
11 nobis FMVLC: uoe S (alterutrum v) 12 enim S: autem FM
VLC iudicatj legem add. Vv iudicaa legem Lx 14 datorj
lator Cv
et perdere. tu antem quis es qui
in psalmo C : Qui loquitur iniqua, non direxit in conspectu
terrae, ut disperdam eos de ciuitate domini, omnes. qui
operantur iniquitatem.
In psalmo II: Continete disciplinam, ne quando irascatur
dominus, et pereatis a uia recta, cum exarserit in breui ira
eius. Item in prouerbiis: Argue sapientem, et amabit
te: insipientem, et adiciet odisse te. Item illic: Da sapienti
occasionem, et sapientior erit: notum fac iusto, et
adiciet percipere. Item illic: Qui diligit disciplinam, diligit
sensum; nam qui odit arguentes se stultus est Item
illic: Non diligit indisciplinatus arguentes se, cum sapientibus
autem non conloquitur. Item illic: Qui repellit disci-
XXXII. DE CORREPTIONE ET DISCIPLINA. In psalmo II:
disciplina. In prouerbiis
et diligi te. Item
Item c-ap. XVI: Non amat
Item
XXXII. DE CORREPTIONE ET DISCIPLINA. In p salmo II:
disciplinam. In prouerbiis
et diliget te. Item
scientiam. Item
Item
11 ib. 9 18 Prou. 12, 1 15 Pron. 15, 12 16 ib. 82 uerba Item - Qui iniqmtatem om. FMVLC 7 correctione
C 8 continete] adpraehendite M, appraehenftite FC, adprehendite
VL( υ) disoiplina FM 9 a tria recta 8; de nia iosta
FMVLCv 10 amauit SFMV1, amabit V\'LO 11 ἄσοϕον . .
Alx. illic] in prouerbiis (sic infra) FMVLC 18 addiciA (bis)
C perspicere C 14 arguentem FMVLC 15 arguentem L
C 16 conloquitur] loquitur FMVLC item nbi supra FMC, om.
L, tl supra V
plinam, odit semet ipsum: nam qui seruat obiurgationem,
adquirit prudentiam. Item illic: Timor domini disciplina
et sapientia. Item illic: Qui excipit disciplinam, in bonis
erit: nam qui custodit increpationes, sapiens fiet. Item
illic: Pestifero castigato insipiens astutior fit: si autem
arguas uirum prudentem, intelleget sensum. Item illic:
Da in disciplina cor tuum, et aures tuas para uerbis prudentiae.
Item illic: Indisciplinatis obuiat mors, moritur
autem insipiens peccatis. Item illic: Si flagellaueris stultum
in medio concilio contumeliam faciendo, non auferes
stultitiam eius. Item illic: Melior est uir arguens quam
uir dura ceruice: subito enim ardenti illi non erit sanitas.
Item illic: Qui arguit hominem uias suas, gratiam habebit
Item
XX: Peatilent*ae flagellato stultus sapientior erit. Item
Ingrediatur ad doctrina cor tuum et aures tua ad uerba scientiae.
Item
ferient. Item
suam. Item
XIII: Ingrediatur ad doctrinam cor tuum et aures tuae ad uerba
scientiae. Item
pthisanas feriente desuper pilo. Item
23, 12 8 Prou. 5, 23 9 Prou. 27, 22 11 Prou. 29, 1
13 Prou. 28, 28 FMVLC verba Item — Timor d. d. e. sapientia om.
FMVLC 3 uerba Item — Qui excipit — — (p. 452, l. 8) abominati
sunt om. V illic] in prouerbiis FMLC (sic infra) 4 incropationem
FMLC 5 fiet FMLC ( γίνεται) 6 intellegit FMLC
( νοήϭει) illic] ubi supra FMC, in prou L 8 illic] in eodem
libro FMC, ubi supra L obuiet L 9 autem om. FMLC
peccatis] in peccatis FMLC illic] in prouerbiis FMC, ubi supra
L 10 concilii C 11 ei L ubi supra FMLC est om.
FML uir || explicit quaternio quod est primum fragmentum codicis
F 12 ardenti] agenti MLC ( ϕλεγομένου) 13 in prouerbiis
MC, ubi supra L arguet M
magis quam qui adulatur. Item illic: Plagae et increpationes
dant sapientiam: puer autem errans confundit patrem.
Item in libro sapientiae: Sapientiam enim et disciplinam
qui abicit, infelix est: et uacua est spes illorum, et labores
eorum sine fructu, et inutilia sunt opera illorum. Item
illic: Magna enim sunt iudicia tua et inenarrabilia: propter
hoc indisciplinatae animae errauerunt. Item in ecclesiastico:
Qui gaudet iniquitate, denotabitur: et qui odit correptionem,
minuitur uita. Item illic: Corripe proximum
ante quam conmineris, et da locum timori altissimi. Item
illic: Quam bonum est arguere quam irasci, et confitentem
in oratione non prohibere! Item illic: Viro indisciplinato
inueniet apud
dura ceruice contempnit reppentinus superueniet interitus. Item
cap. XXVIIII: Virga atque correptio tribuent sapientiam. Item
cap. : Sapientiam enim et displi..nam qui auicit, stultus est.
In ecclesiastico cap. XI: Corripe proximum antequam commineris.
Item cap. XI: Quam bonum est arguere quam irasci.
Item cap. XI: Viro indisciplinato est inuentio detrimentum. Item
hominem gratiam postea inueniet apud eum. Item cap. XXVIIII:
Viro qui corripientem dura ceruice contempnit repentinus superueniet
interitus. Item cap. XXVIIII: Virga atque correptio tribuent
sapientiam. Item in libro sapientiae cap. II: Sapientiam
enim et disciplinam qui abicit, infelix est. In ecclesiastico
cap. XI: Corripe proximum antequam commineris. Item cap. XI:
Quam bonum est arguere quam irasci. Item cap. XI: Viro
5 et 6 9 ib. 17 11 Eccli. 20, 1 12 ib. 9 om. MLC adolatur S illic] ubi supra MLC (sic
G, 9, 12) plage SC 8 in libro sapientiae S: in pronerbiis MC,
ubi supra L 5 eorum] illorum LC sunt om. MLC 8 gaudet]
autem MLC iniquitati MC correptione M, increpationem
C 9 minuetur MLv: inuenitur S, inminuetur C 10 mineris
MLC timore L 11 illic] in ecclesiastico MO, ubi supra L
12 uiro .. ] cf. finem uersus 8 in cap. LI. disciplinato L
est inuentio in detrimentum. Item illic:
uestigium est peccatoris: et qui timent
Sine causa percussi filios uestros, disciplinam non recepistis.
Item illic : Haec dicit
uocem domini neque exasperant disciplinam,
ore ipsorum. Item in amos propheta:
arguentem in portis, et uerbum aequissimum abominati sunt.
Item iob: Beatus homo, quam arguet dominus, quia correptio
omnipotentis dei salus est Item in
Domus israhel nolunt audire te, quia nolunt audire me: quia
hieremia: Sine causa percussi filios uestros, disciplina non recipistis.
Item
audiuit uocem domini neque exceperunt disciplinam defecit fides de
ore ipsorum. In amos
portis. In iob
increpationem ergo domini ne reprobes. In ezechiel
Domus israhel nolunt audire me quia uniuersa domus
indisciplinato est inuentio detrimentum. Item
correptionem uestigium est peccatoris. In hieremia: Frustra
percussi filios uestros, disciplinam non receperunt. Item
Haec est gens quae non audiuit uocem domini usque periit fides
et ablata est de ore eorum. In
in porta usque loquentem perfecte abominati sunt. In iob
VJLLU: Beatus uir qui corripitur a domino: increpationem ergo
domini ne reprobes. In ezechiel
7 Am. 5, 10 9 Iob. 5, 17 \' 11 EJech. 8, 7 MC, ubi supra L 2 timet MLCv
deum MLv 3 connertetnr MLCv ad om. L ihesemia C
propheta om. MLC ut sacpius 4 recipistis M 5 illic] in meremia
(iher- C) MLC dns di L gens] genus S 6 enxperent
S 7 hodie S 8 abhominati L 9 iob] in iofb V
arguit C correptio eet C 10 dei est V* salus est om.
MVLC hiezechihel L, iheBechiel C, ezechiel MV 11 is∗rahel
(rasa t) S (bis) te quia nolunt audire om. MVLC
uniuersa domus israhel
Item apostolus ad galata-s: Sic stulti estis? cum spiritu
coeperitis, nunc carne. perficiemini? Item ad
I: Corripite inquietos, consolamini pusillianimes,
suscipite infirmos, patientes. estote ad omnes. Item ad
timotheum I: Insta oportune,
increpa, in omni patientia et doctrina.
mihi cor prauum. Item in prouerbiis: Sicut canis
temptiosi sunt. Ad galatas
spiritu coeperitis carnem
eum I
XXXIII. DE PREVARICATORIBVS. In psalmo G: Facientes
praeuaricationes odio habui : non adhesit mihi cor prauum. In
prouerbiis
israhel nolunt audire te quia nolunt audire me usque et duro corde.
Ad galatas
nunc carne consummamini. Item ad thessalonicenses I
patientes este ad omnes. Ad timotheum n ca.p. V: Praedica
uerbum: insta oportune inportune. usque in omni patientia et
doctrina.
XXXIII. DE PRAEVARICATORIBVS. In psalmo C: Facientes
praeuaricationes odio habui: non adhesit mihi cor prauum. In
prouerbiis
100, 3 11 Prou. 26, 11 om. MVLC galathu ML estis] tit add. MVL
C υ 8 perficemini S, consummemini Mv, consumemini VLC
tessalonicenses S, tesalonicemes MVLC 4 prima MC (sic inftfa li 6)
pusillanimes MLGV 5 stote M 6 oportunae SMV, oportune
LC inportunos S ( ἀϰαι̍ϱους): inportune (-nae M) MLC, 8. I. V*
(om. MVLC 7 patientia] lenitate et
patientia MVLC (pao- VL) 9 preuaricatoribus SL 10 odiui S
odio habui MVLC adhesit SVLC, adaesit M
cum conuertitur ad uomitum suum odibilis efficitur, sic stultus
malitia sua conuersus in peccatis suis. Item in ecclesiastico:
Initium superbiae hominis apostatare a deo: quoniam
initium peccati omnis superbia. Item illic:
timuit cor meum, et in tertio iracundia mihi aduenit:
uir bellator deficiens per inopiam, uir sensutus contemptus:
et qui transgreditur a iustitia in peccatum, deus parat eum
ad romphaeam. Item in esaia propheta: Vae fili apostatae,
haec dicit dominus: fecistis consilium non per me, et
pactum non per spiritum meum, adponendo peccata super
peccata. Item illic: Et exibunt sancti, et uidebunt membra
hominum, qui praeuaricati sunt in me: uermis enim eorum
non morietur, et ignis eorum non extinguetur, et erunt in
aspectu omni carni. Item in ezechiel propheta: Si
suum. In ecclesiastico
apostetare a deo. Item
In esaia
fecisti consilium non per me. Item
et uidebunt membra hominum qui praeuaricati sunt. In ezechiel
suum. In ecclesiastico
apostatare a deo. Item
usque parat eum ad rompheam. In esaia
desertores, dicit dominus, ut faceretis consilium usque ut adderetur
peccatum super peccatum. Item
uidebunt cadauera uirorum usque uisionis omni carni. In
8 Es. 30, 1 11 Es. 66, 24 14 Ezech. 17, 15 MVLC conuersus om. C 4 omnis peecati
Cv verba Item — In duobus - - (l. 10) super peccata om.
V 6 per inopiam Sv: inopia MLC uir S, et uir MLCv
sensutus S (sensatus v): sapiens MLC 8 rompheam MLC, rom
S isaia L, ysaia C fili S: filii MLC apostatum ML
C 9 non MLC: om. 8 10 apponendum M 11 illic] in
esaia MVLC (is- L, ys- VC, -ya V): et ante eiibunt om. V
12 preuaricati L enim om. L 14 verba Item — Si — Et —
dominus om. V ęzechiel S, ezechielo M, hiezechielo L, iesechiele
C,,
diriget, si liberabitur qui facit aduersa? ita et qui praeterit
testamentum saluus erit? Item illic: Et eligam ex uobis
impios uestros et desertores, quoniam ex incolatu eorum
educam illos: in terram israhel non intrabunt: et cognoscetis
quia ego sum dominus. Item in osee propheta: Vae
illis, quoniam exierunt a me: manifesti sunt, quia peccauerunt
in me, et non clamauerunt ad me cordibus suis. Item in
epistula petri apostoli II: Melius enim erat illis non
cognouisse uiam ueritatis quam post notionem iustitiae apostatare
a diuino sibi tradito mandato. contigit illis res uulgaris:
sicut canis reuertens ad uomitum suum, et ut sues
lota, quae in uolutatione sua coinquinata est. Item in
epistula iudae apostoli: Angelos quoque, qui non serua-
cap. : Si diliget, si liberabitur qui facit auersa. Item cap.
: Et eligam ex uobis impios uestros et desertores. In ose
cap. : Vae illis, quoniam recesserunt a me. Petrus in epistula
II: Melius enim erat illis non cognouisse uie ueritatis
quam post cognitionem iustitiae apostetare.
cap. : Angelus quoque qui non seruauerunt ordinem suam
et qui praeterit testamentum saluus erit?
Et eligam de uobis transgressores et impios usque et scietis quia
ego dominus deus.
recesserunt a me usque non clamauerunt ad me in corde suo.
Petrus in epistula II cap.
cognoscere uiam iustitiae usque et sus lota in uolutabro luti.
ludas in epistula sua cap. II: Angelos uero qui non
18 Iud. 6 et 7 MLC: dirigit S 2 illic] ubi supra MLC 3 uestros]
uiros L exincolat uerum S 4 ie*rahel (rasa. t) S 5 quia]
quoniam MLC sum om. ML oseae SV, osae M, osee LC
6 quia] quoniam MVLC 7 uerba Item — Melius - - sustinentes
om. V 8 aepistola S petrus in epistola II MLC (ep L,
epla C) 9 cognoscere ueritatem C notionem] cognitionem MC,
agnitionem L 11 reuereus L sues SMLC 12 lata que
S eat inquinata C 13 in aepistola iudę apostoli S: indas in
epistola sua MLC
uerunt ordinem suum, se reliquerunt habitaculum auum; in
iudicium magni dei
tenebras
et quae
carnem secutae
Exurge, domine, et
qui oderunt te, ei
milia
In psalmo XXX: Et retribuet his qui abundanter faciunt
superbiam. Item in psalmo LXXII: Propterea obtinuit
usque sunt in exemplum ignis aeterni poena sustinentes. In
numeris cap. : Exsurge, domine, dispergantur inimici tui et
XXXIIII DE SVPERBIA. In psalmo XXX: Et retribuet his qui
faciunt
seruauerunt suum principatum usque ignis aeterni poenam
In numeris cap.
et fugiant qui oderunt te a facie tua.
XXXIIII. DE SVPERBIA. In psalmo XXX: Et retribuet his qui
faciunt
M 2 iudicio (-tio M) MLC d! (i. e. dei),
SMLC ( ἠμέϱας) 8 reseroauit MC quoque om. M gomurrapx
M 4 et carnem seootae essent om. MLO 5 eaaet S
-exemplum MLC 6 pęвas S, penas. C 7 exsurge MLC
dkpargantur SM, dispergantnr VLC 8 confringantur] add. omnes qui
oderunt te et fugiant MLC conuertere MVLC et fogiant omnea
qai od. te et confugiant et conuertere domiae (sequitur lacuna 1S
litt.) V, 12 habundanter S, om. MVLC 13 superbiam Item in
psalmo nonagesimo scdo Odibilis coram deo et homiaibus superb. Qnod
excelsum est hominibus abhominatio est Propterea obtinuit .. C
optinuit L
Item in psalmo G: Non habitant in medio domus meae
qui faciunt superbiam. Item in psalmo CXVIII: Superbi
inique gerebant usquequaque. Item in prouerbiis: Dominus
superbis resistit, humilibus autem dat gratiam. Item
illic: Qui custodit os suum, seruat animam suam: nam qui
proteruus est labiis, terrebit semet ipsum. Item illic:
Domos superborum destruet dominus. Item illic: Inmundus
aput dominum omnis qui exaltat cor suum. Item illic:
Filius malus superbos oculos habet, palpebris autem suis
eorum. In C: Non habitabit in medio domus meae faciens superbiam.
In CXVITI: Superbi iniqui agebant. In prouerbiis
superborum demolitur dominus. Item
praecedit superbia. Item
eorum. In C: Non habitabit in medio
In CXVIII: Superbi inique agebant. In epistula
∗∗∗
gratiam. In prouerbiis
animam suam. Item
dominus. Item
Item
et r Petro 5, 5) 6 Pron. 18, 8 8 Prou. 15, 25 Prou. 16, 5
10 Prou. 30, 18 19 Iac. 4, 6
1. S quasi] sicut MVLC ez adipe] adipe MV,
adeps L 2 habitant S: habitauit M, habitabit VLCv (
3 qui faciunt superbiam S: faciens superbiam MLC, superbiam faciens
Y, qui facit BUperbiam b ( ποι∞̃ν σ̓πεϱηϕανίαν) centeeimo oicesimo
tercio C 4 imquae SL gerebant S: agebant MVLCv
5 resigtit MVLC: reastet 8 (MV
C, in prouerbiis L 7 illic] in eodem libro MYC, in eodem L
8 domns MV, domum C destruet S: detrahet MVLC, demolietar
v illic] in prouerbiis MYC, ubi supra L immunduB apud dm
C 9 omnis om. MVLC verba Item — Filiua malus - - potentia
om. F 10 palphebris S
extollitur. Item illic: Temerarius et superbus pestilentia
uocatur. Item illic: Noli superbire ante conspectum regis,
neque in locis potentium subsistas. melius est enim tibi dici:
ascende ad me, quam humiliari in conspectu potentis. Item
in ecclesiastico: Odibilis coram deo et hominibus superbia.
Item illic: Et quid superbit terra et cinis? Item illic:
Synagogae superborum non erit sanitas : frutex enim peccati
radicabitur in illis. Item illic: Initium superbiae hominis
apostatare a deo: quia initium peccati omnis superbia. sedes
ducum superborum detraxit dominus, et sedere fecit mites
pro illis. radices gentium superbarum arefecit dominus, et
plantauit humiles ex ipsis gentibus. perdidit dominus memoriam
superborum, et reliquit memoriam humilium sensu.
et arrogans uocatur indoctus. XXV: Ne gloriosus apereas
quoram rege et in loco magnatorum ne steteris. In ecclesiastico
cap. VIIII: Odibilis quoram deo et hominibus superbia.
Item ibi: Quid superbit terra e cinis? Item cap. IH: Sinagogae
superborum non erit sanitas. Item cap. VIII: Qui com-
eius in alta subrecte. Item cap. XXI: Superbus et arrogans
uocatur indoctus. Item cap. XXV: Ne gloriosus appareas coram
rege et in loco magnatorum ne steteris. In ecclesiastico cap.
VD: Odibilis coram deo et hominibus superbia. Item ibi: Quid
superbit terra et cinis. Item cap. LII: Sinagogae superborum
non erit sanitas. Item cap. VIII: Initium superbiae hominis
apostatare a deo usque ab eo qui fecit illum recessit cor eius.
6 ib. 9 7 Eccli. S, 28 (30) 8 Eccli. 10, 12-18 (14. 15. 17.
18. 21. 22) MVLC ( ἐπαίϱεται), cf. 389, 8 in pronerbiis ML
C pestilentiae L 2 in prouerbiis MC, in eodem L 6 uerba
Item - Et quid s. t. e. cinis om. V . illic] ubi supra .ML C et
quid] et qui S, quid MLC terra MLCv: [erba 8 illic] in
ecclesiastico MLVC 8 uerba Item — Initium - - deminutio uitae
est (461, 1) om. V 9 superbia L 11 gentium MLCv: mentium
S 12 plantabit S ( ἐϕύτευσε) et perdidit MLC 13 reliquid
SML memoria ML sensum S
mulierum. Item illic: Qui tetigerit picem, inquinabitur ab
ea: et qui communicat superbo, induet superbiam. Item
illic: Domus, quae nimie locuples est, adnullabitur superbia.
Item in esaia propheta: Omnis autem deficiet iniquus,
et peribit superbus, et disperierunt qui inique agunt in
maestitia, et qui faciunt peccare homines in sermone. Item
illic: Et qui superbi sunt, contumelia conterentur, et humiliabuntur,
et cadent excelsi gladio. Item illic: Et contumeliam
superborum humiliabo. Item illic: Cessauit superbia
et diuitiae impiorum. Item in amos propheta: Quia
iurauit dominus per semet ipsum, quia ego abominor omnem
superbiam iacob, et regiones illius odiui. Item in amba-
municauerit superbo induetur superbia.
autem deficiet iniquus et peribit superbus. Item cap. :
Et qui subersi sunt contumelia conterentur. Item cap. :
Et contumelia superborum humiliabo. Item cap. : Cessauit
superbia et diuitia impiorum. Inamoscap. : Quia iurauit
dominus : per semet ipsum, quia ego abominor omnem superbiam.
Item cap. VIII: Qui communicauerit. superbo induetur superbia.
et disperierunt qui inique agunt in maestitia et qui faciunt
peccare homines in sermone. Item cap. : Et qui superbi
sunt contumelia conterentur et humiliabuntur et cadent. Item
cap. : Et gloriosos terrae humiliabo. Item cap. : Cessauit
superbia et diuitiae impiorum. In amos cap. : Iurauit
dominus deus in anima sua: dicit dominus deus exercituum usque
8 Es. 10, 33 et 34 9 Es. 13, 11 10 Es. 24, 8 (cf. Sabat.)
11 Amos 8, 7 2 in ecclesiastico MLC 3 induit L superbia M 4 ubi supra
MLC nimiae SM locuplebs S, locuplez MLC 5 isaia L,
ysaia C propheta om. MLC 6 iniquae ML 7 meatitia L
8 illic] in esaia (is- L, ys- C) MLC (sic infra) 9 contumelia SM
10 cessauit — impiorum] ϰλου̃τος ἀσεβω̃ν eod.
Alex. 12 iurabit S abhominor L 18 ambacum M: abbacum
S, abbacuc L, abacuch C
cum: Iustus autem ea fide mea uiuit: sibi placeas autem,
contemptor et uir superbus nihil proficiet. Item in deuteronomio:
Et omnis quicumque fecerit in superbia, ut
non exaudiat sacerdotem qui
sui, aut iudices qui fuerint in diebus
ille, et auferetis malum ei
audierit, timebit et non faciet
Et quia anni dinumerati sunt superbiae, et sic sunt dispositi
in aures domini: et cum uidebuntur
et humiliat superbos. Item tobi: Propter quod et tu, fili,
dilige fratres tuos, et noli superbo corde agere cum filiabus
filiarum populi tui: nec accipias quemquam ex his in
causa inopiae et necessitatis: quoniam in superbia
abundat perditio et infidelitas: nec consistit
gradus in tabulis figitur: quia fructus stellionatus decoloratio
In
superbus nihil proficiat. In deuteronomio cap. : Omnis
quicumque fecerit superbia ut non exaudiat sacerdotem. In iob
cap. : Et qui anni dinumerati sunt. In tobi cap. :
Propter quod, filii, dilige fratres tuos usque et diminutio uitae
et domus eius odi. In
fide sua uiuet usque uir superbus et non decorabitur. In deuteronomio
cap. X: Qui autem superbierit nolens obaudire sacerdotis
imperio usque ut nullus deinceps intumescat superbia. Item
in tobi cap. :
uerbo dominari permittas usque initium sumpsit omnis perditio.
20 et 21 11 Tob. 4, 18 (cf. p. 871, 8) 26 Tob. 4, 14 MC 3 et om. MLC in superbia S: aaperbiam
MLC ut MLC: aut S 4 adstat S: adsistit (ass- Q
MLC 5 fuerunt C 6 anfertis ML 8 sic sunt S: sicut
MLC 9 ueniet MLC 11 et tu om. MLC 18 accipies
ML 15 abundat M: habundat SLC 16 tabulis Si talibos
MLC fructus om. C stillionatus S, stelionatus M L, steHo
lo
natus (pro e m. 2 s. I. pos. i) C decoratio 8-
et deminutio uitae
maximis minui. Item illic: Quia quod excelsum est in
hominibus, abominatio eat ante dominum.
In numeris: Et erat moyses mansuetus prae omnibus
hominibus, qui sunt super terram. Item in psalmo
Dulcis et mansuetus dominus: propter hoc legem statuet
delinquentibus in uia, dirigat mites in iudicio, docebit mansuetos
uias suas. Item in
est. In euangelio secundum matheum
quaeritis in modicis extolli et in maximis minuit. Item
Quia quod excelsum est in omnibus abominationem ante deum.
XXXV. DE MANSVETVDINE. In libro numerum
Et erat moyses mansuetus prae omnibus hominibus qui sunt super
terram. In psalmo XXIIII: Dulcis et mansuetus dominus. In
prouerbiis
Secundum matheum
modico crescere et de maximo minui. Item secundum matheum
deum autem omnia possibilia sunt.
XXXV. DE MANSVETVDINE. In libro numerorum
Erat enim moyses uir mitissimus super omnes homines qui morabantur
in terra. In psalmo
propter hoc legem statuet. In prouerbiis
12, 8 9 Ps. 24, 8 et 9 11 Prou. 14, 30 21 Matth. 19, 26 om. V euuang S 12 math (uel mathm) Ubri
nos ... ] ὑμει̃ς 68 ζητει̃τε... cf. Westcott and Hort, N. T. p. 572,
Notes p. 15. Mai, Scr. uet. III p. 275. Lachm. N. T. 1119 queritis
LC 8 illic] scam mathm MLC in om. V 4 abhominatio V
C dominum] deum MY 7 in libro numerorum MLC, om. V
et om. C mansuetussimus C 9 statuet MVLC: statuit S 10 dirigit
MVC 11 solomonis om. MVLC mansuetus...]
ἀνὴϱ ϰαϱδίας ἰατϱός, σὴς δὲ ὀστέων ϰαϱδία αἰσϑητιϰή.
suetus uir cordis medicus est: tinea autem ossibus cor intellegens.
Item illic: Melior est mansuetus cum humilitate
quam qui diuidit praedam cum contumeliosis. Item in
ecclesiastico: Fili, in mansuetudine opera tua perfice, et
ab omni homine diligeris. Item illic: Esto mansuetus ad
audiendum uerbum, ut intellegas: et cum sapientia loquere
responsum uerum. Item illic: Fili, in mansuetudine serua
animam tuam, et da illi honorem secundum dignitatem suam.
Item apostolus ad ephesios: Obsecro ergo uos ego
uinctus in domino, ut digne ambuletis uocatione, qua uocati
estis, cum omni humilitate animi et mansuetudine, cum multa
patientia, subportantes inuicem in caritate, solliciti seruare
unitatem spiritus in uinculo pacis. Item iacobus apo-
cum superbis. In ecclesiastico
opera tua perfice. Item
uerbum. Item
Paulus ad efesios
usque in uinculo pacis. Iacobus
Mansuetus uir cordis medicus est, tinea autem ossibus cor intelligens.
Item
spolia cum superbis. In ecclesiastico
opera tua perfice. Item
audiendum uerbum. Item
animam tuam. Paulus ad ephesios
uos, fratres, ego uinctus in domino usque in uinculo pacis. Item
7 Eccli. 10, 28 (31) 9 Ephes. 4, 1-3 et intelligas Y C 2 illic] in prouerbiis MVLC
***mansuetus M 3 diluit S contumeliosis SMVC, contentiosis
L, superbis v 5 omne ML illic] ubi supra MV
LC 7 uerba Item — Fili - - Obsecro - - pacis om. V
illicj in ecclesiastico MVLC mansuetndinem ML 9 apostolos
S: paulus MLC efesios 8, effesios LC 10 uocationem qua
S, uocatione in qua ML 11 animi om. MLCv multa patientia
S: magnanimitate MLC, patientia v 12 supportantes MLC
sollicite L 18 in iacob (item om.) V om. apostolus MVLC
conuersatione opera sua in mansuetudine et prudentia.
In prouerbiis: In corde uiri boni inuenietur patientia:
nam in corde insipientium non agnoscitur. Item illic:
Melior est uir patiens quam fortis: nam qui retinet iram,
melior est quam qui ciuitatem capit. Item illic: Qui parcit
uerbum proferre durum, prudens est: patiens autem uir
sapiens est. Item illic: Patiens uir copiosus in sapientia:
sciens uestrum? monstret de bona opera conuersationem suam in
mansuetudine et prudentia.
XXXVI. DE SAPIENTIA. In prouerbiis cap. XVII: Cor sapientis
querit doctrinam. Item cap. XVI: Melior est patiens uiro
forte et qui dominatur amico suo expugnator urbium. Item cap.
XVIII: Qui moderator sermones suos doctus et prudens est. Item
cap. XVIIII: Cor prudens possidebit scientia et auris sapientium
Iacobus cap. XII: Quis sapiens et disciplinatus inter uos? ostendat
ex bona conuersatione operationem suam in mansuetudine et
sapientia.
XXXVI. DE SAPIENTIA. In prouerbiis cap. XVII: Cor sapientis
quaerit doctrinam. Item cap. XVI: Melior est patiens uiro
forti et qui dominatur animo suo expugnatore urbium. Item cap.
XVIII: Qui moderatur sermones suos doctus et prudens est. Item
cap. XVIIII: Cor prudens possidebit scientiam et auris sapientium
8 Prou. 17, 27 10 Prou. 14, 29 14 Prou. 15, 14 et 18, 15 V) conuersationem suam in MVLC
.4 de sapientia MVLC 5 prouerbiis] add. salomonis C patientia
S: sapientia MVLCv ( σοϕία), cf. Sabat. 6 agnoscetur MV
LC illic] in prouerbiis MVLC (sic infra) 7 uir om. Lv
patiens Sv: sapiens MVLC ( μαϰϱόϑυμος) retinet S: continet MV
LC 8 parcet MV*LC 9 prudens est S: prodest ei MVLC
( ἐπιγνώμων) 10 uerba Item — Patiens - - insipiens om. V
11 pusillauimis (-mes L) MLC apostolus om. MVLC
ne quis malum pro malo alicui reddat, sed semper quod
bonum est sectamini in inuicem et in omnes.
In prouerbiis: Omnis opera humilis manifesta aput deum:
nam impii in die malorum cadebunt. Item illic:
ualde spiritum tuum: quoniam uindicta carnis impii ignis et
uermis. Item illic: Responsum humile auertit iram. Item
illic: Humilitas exaltat gentes. Item in psalmo XXXIII:
Iuxta est dominus his qui tribulato sunt corde, et humiles
quaerit doctrina. Ad tesalonicenses I
estote ad omnes.
XXXVII. DE HVMILITATE. In prouerbiis
opera humilis mansueta. Item
tuum. Item
quaerit doctrinam. Item ad
Patientes estote ad omnes usque in inuicem et in omnes.
XXXVII. DE HVMILITATE. In prouerbiis
opera humilis mansueta apud deum. nam impii in domo malorum
cadent ∗∗∗∗∗. Item
ecclesiastico
impii ignis et uermis. Item
exaltat, circumspector deus. In psalmo XXXIII: Et humiles
(19) 9 Prou. 15, 1 10 Piou. 14, 84; cf. Eccli. 7, 11 (12) et I
Reg. 2, 7 11 Ps. 83, 19 17 EcclL 7, 11 (12) SC, thesalonicenses MV, thesol- L prima
MC 2 quod bonum est inuicem sectamini in (et in V) omnes
MVLC 6 omnis libri manifesta S: mansueta MVLC
(SMV1L: cadent VC illic] in prouerbiia
MVLC (sic infra) humilians MV1LC1 8 uade ML 9 uerba
Item — Responsum - - HumiL - - Iuita - - saluabit om. V
10 humilitas S: humiliat et MLC (Prou. 14, 34
Eccli. 7, 11 (12) ἔστι. yciQ 6 ταπεινω̃ν ϰαὶ ἀνυψω̃ν)
est deus populo suo, et humiles populi sui consolatus est.
Item illic: Et ad quem respiciam, dicit dominus, nisi ad
humilem et quietum et trementem uerba mea? Item in
euangelio secundum matthaeum: Quicumque autem
humiliauerit se, exaltabitur, et qui se exaltauerit, humiliabitur.
Item in epistula petri I: Omnes autem quietem
et humilitatem animi induite: quia dominus superbis resistit,
humilibus autem dat gratiam. Item iacobus apostolus:
Humiliate uos deo. et resistite diabulo, et fugiet a uobis.
proximate deo, et proximabit uobis. Item illic: Humiliamini
ante conspectum domini, et exaltabit uos.
consolabitur. Item
nisi ad humilem et quietum. Secundum matheum
Quicumque autem humiliauerit se et exaltabitur. Petrus in epistula
I
quia dominus superbus resistit, humilibus autem dat gratia.
Iacobus
Item
spiritu saluabit. In esaia
populum suum et pauperum suorum miserebitur. Item
: Ad quem respiciam, dicit dominus, nisi ad humilem et
quietum et trementem uerba mea. Secundum matheum
XVIII: Quicumque ergo humiliauerit se. Petrus in epistula I
humilibus autem dat gratiam. In epistula iacobi
Adpropiate domino et adpropinquabit uobis. Item
Humiliamini in conspectu domini et exaltabit uobis.
5, 5 10 Iac. 4, 7 11 Iac. 4, 10 1 uerba Item — Quia m. - - consolatns est om. M isaia L,
yt- VC (proph. om.) 2 consolabitur VLC,
in esaia (is. VL, ys- C) MVLC 4 uerba Item — Quicumque - - (lin.
12) exaltabit uos om. V 5 euuang sec mattheum 8 6 uerba
et qui 8. exalt. humiUabitur om. MLG item petrus in epistola I
(prima MG) MLG humilitatem et quietem C 8 animae M
9 apostolus om. MLC 10 uerba et resistite d. e. a u. p. deo om. M
LC fugiet addidi 11 proximauit SM, -bit LC illic] iacobus
MLC 12 exaltauit M uobis L
In prouerbiis: Beatus homo qui inuenit sapientiam, et
inmortalis qui inuenit prudentiam. melius est enim illam mercari
quam auri et argenti thensauros. Item illic: Gloriam
sapientes possidebunt, et insipientes diuident contumeliam.
Item illic: Sensus bonus accedit ad eos qui nouerunt eum,
uir autem prudens inueniet eum. Item illic: Ornamentum
adulescentibus sapientia, gloria autem seniorum cani. Item
illic: Da sapienti occasionem, et sapientior erit: notum facio
iusto, et adiciet percipere. Item illic: Sapiens corde percipiet
mandata. Item illic: Sapientes celabunt intellectum.
I
XXXVIII. DE SAPIENTE. In prouerbiis cap. IIII: Beatus
homo qui inuenit sapientia. Item cap. IIII: Gloriae sapientes
possidebunt Item cap. X: Da sapienti et addetur ei sapientia.
Item cap. XI: Sapiens corde praecepta suscepit. Item cap.
XI: Sapientes abscondunt scientiam. Item cap. XIII: Lux
XXXVIII. DE SAPIENTE. In prouerbiis cap. IIII: Beatus
homo qui inuenit sapientiam usque purissimi fructus eius. Item
cap. IIII : Gloriam sapientes possidebunt: stultorum exultatio ignominia.
Item cap.
confidit. Item cap. XXI:
dignitas senum canities. Item cap. X: Da sapienti occasionem
et addetur ei sapientia: doce iustum et festinabit accipere. Item
cap. XI: Sapiens corde praecepta suscipit. Item cap. XI:
20, 29 10 Prou. 9, 9 11 Prou. 10, 8 12 ib. 14
21 Prou. 14, 16 L, decipiente V 4 inmortalia SVL: immortaiis
MC, ϑνητός melior L illa SMV1L 5 in prouerbiis MV
LC (8. i.) 7 adcedit F1 ad eos] a deus S 8 uerba Item-
Ornamentom — 467, 8 sahius erit om. V ubi supra MLC 9 adulescentibos
(adol- L, adhol- C) ornamentum MLC sapientiae L
senum C 10 et MLC, om. S, cf. 449, 11 et notum MLC
11 illic] ubi supra MC, in prouerbiis L 12 illic] in prouerbiis MC,
ubi supra L caelabunt SM
Item illic: Vir autem sapiens quiete agit. Item illic:
Vir sapiens sedes est intellectus. Item illic: Lex sapienti
fons uitae. Item illic: Cor sapientium possidebit sensum.
Item illic: Thensaurus desiderandus requiescit in ore sapientis.
Item illic: Melior est uir sapiens quam fortis et uir
prudentiam habens quam ager magnus. Item illic: Sapientes
non declinant de ore domini, sed cogitant in consiliis.
Item illic: Qui ambulat sapienter, saluus erit. Item in
ecclesiastico: Cor sapientis intellegitur in sapientia. Item
illic: Non abscondas sapientiam tuam in decore: in lingua
enim cognoscitur sapientia, et sensus et scientia doctrinae
entis fons uitae. Item cap. XV: Corona . sapientium diuitiae.
Item cap. XVI: Cor sapientis querit doctrinam. Item cap.
XV: In corde prudentis requiescit sapientia. In ecclesiastico
cap. : Cor sapientis intelligitur in sapientia. Item cap. :
Non absconde sapientiam tuam. Item cap. X: Sapiens in uerbo
Sapientes abscondunt scientiam. Item cap. XI: In labiis sapientis
Item cap. : Thesaurus desiderandus requiescit in ore sapientis.
Item cap. XI: Qui ambulat simpliciter, ambulat confidenter.
Item cap. XV: Corona sapientium diuitiae eorum. Item cap.
XV: In corde prudentis requiescit sapientia. Item cap. XVI:
Cor sapientis quaerit doctrinam. In ecclesiastico cap. IH:
Cor sapientis intelligitur in sapientia. Item cap. VIIII: Beatus
uir qui in sapientia sua meditabitur, usque circuminspectionem
dei. Item cap. IIII: Non abscondas sapientiam tuam in decore
eius, in lingua enim cognoscitur sapientia, usque operibus iustitiae.
4 Pr. 21, 20 5 Pr. 16, 82 6 Pr. 24, 7. 8 gr. 8 Pr. 28, 18
9 Eccli. 8, 29 (81) 10 Eccli. 4, 28. 24 (28. 29) 12 (21) Pr. 14, 24
13 Pr. 15, 14 14 Pr. 14, 88 v 17 Pr. 10, 18 20 Pr. 10, 9 MLC (sic 3. 5. 6) quiete agit:
illic] in prouerbiis MC, abi supra L (sic 2. 4. 8) 2 ἀνὴϱ συνετός ϑϱόνος anima iusti sedes sapientiae in
αἰσϑήσεως, ap. Augustifl:ps. 46,10. 96,
5. a. i. s. eat s. ib. 79, 2. serm. 53, 7. 200, 1. s. s. a. iusti: thronus enim latine
aedes dicitur i. ps. 98, 3. a. i. thronus sap. ib. 121, 9 sedis 8
sapientis v 5 sap. (om. uir) MLC et.. ] xai .. Alx. 9 in om. V
10 ubi supra MVLC in decore MVv, inde deore S, in dedecore LC
in uerbis ueritatis, et firmamentum in operibus iustitiae.
Item illic: Sapientia humilis exaltabit caput illius, et in
medio magnatorum considere illum faciei Item illic: Felix
sapiens, qui in sapientia sua ueritatem et iustitiam meditatur,
et in sensu suo cogitabit
illic: Homo sapiens in omnibus metuebit. Item illic:
Sensati in uerbis sapienter egerunt, et intellexerunt ueritatem
et iustitiam, et plorauerunt ad prouerbia et iudicia. Item
illic: Homo sapiens tacebit usque in tempus:
et inprudens non seruabunt tempus. Item illic; Sapiens
in uerbis se ipsum adfabilem facit. Item illic:
producet se ipsum. Item cap. X: Homo sapiens in omnibus
metuebit. Item cap. X: Sensati in uerbis sapienter egerunt. Item
cap. XI: Homo sapiens tacebit usque ad tempus. Item cap. X:
Sapiens in uerbis se ipsum amabilem facit. Item cap. XIIII:
Item cap. XI: Os prudentis quaeritur in ecclesia et uerba illius
cogitabunt cordibus suis. Item cap. VIII : Sapientia humiliati
exaltauit caput illius, usque considere illum faciet. Item cap.
X: Homo sapiens in omnibus metuit usque dabit confessionem.
Item cap. X: Sensati in uerbis et ipsi sapienter egerunt usque
prouerbia et iudicia. Item cap. XI: Homo sapiens tacebit usque
ad tempus usque non seruabunt tempus. Item cap. : Sapiens
in uerbis se ipsum amabilem facit. Item cap. : Sapiens
in uerbis producit se ipsum usque placebit magnatis. Item
cap. XVIIII: Homo sensatus credit legi dei. Item cap. XIIII:
7 ib. 29 9 Eccli. 20, 7 10 ib. 13 11 Eccli. 21, 17 (20)
23 Eccli. 20, 29 uerba Item — Sapientia - - (p. 470, 1) scientia est om. V
in ecclesiastico MC, ubi supra L (sic l. 6) exaltabit SCv: exaltauit
ML S conaedere MLCv facit ML illic] ubi supra MLC
4 sapiensa S 5 cogitabit SCv: cogitauit ML circumspectionem
MLCv 6 metuebit SL, meWuit (ras. ue) M, metuet Cv ubi
anpra MLC (sic l. 9, 11) 7 n intellexerunt C 8 et plorauerunt]
explorauerunt M 9 in] ad Cv autem om. C 10 seruabunt]
add. usque ad L illic] in eccleaiastico MLC 11 affabilem
X, amabilem MCv ( πϱοσϕιλη̃)
quaeritur in ecclesia et uerba illius cogitabunt in cordibus
suis. Item illic: Homo pius in sapientia manet sicut sol:
nam stultus quasi luna inmutatur. Item illic: Homo sensutus
credit legi dei. Item illic: Vir peritus multos erudiuit,
et animae suae suauis est. Item illic: Vir sapiens inplebitur
benedictione, et uidentes illum laudabunt. Item illic:
Sapiens in populo hereditabit honorem, et nomen eius erit
uiuens in aeternum. Item in ecclesiaste: Cor sapientium
in domo luctus, et cor insipientium in domo luxoriae. Item
illic: Verba sapientium in requiem audientium. Item iob;
Quoniam sapientia est timere dominum: abstinere autem se
Homo sanctus in sapientia manet sient sol. Item cap. XXII:
Vir peritus qui multos erudiuit et animae suae suauis est. Item
ibi: Vir sapiens inplebitur benedictione. Item ibi: Sapiens in
populo hereditauit honorem. In ecclesiastic cap. II: Sapientis
oculi in capite eius. Item cap. XI: Verba sapientium audiuntur
in silentio. In iob cap. X: Quoniam sapientia est timere domi-
Homo sanctus in sapientia manet usque stultus sicut luna inmutatur.
Item cap. XXII: Vir peritus qui multos erudiuit et animae
suae suauis est. Item cap. XXII: Vir sapiens implebitur benedictione
et uidentes illum laudabunt. Item cap. XXI: Sapiens
in populo hereditabit honorem et nomen eius erit uiuens in aeternum
In ecclesiaste cap. VII: Cor sapientium ubi tristitia est
et cor stultorum ubi laetitia. Item cap. XI: Verba sapientium
audiuntur in silentio.
5 ib. 24 (27) 7 ib. 26 (29) . 8 Eccle. 7, 5 10 Eccle. 9, 17
11 Iob. 28, 28 15 Eccle. 2, 14 LC in ecclesiam SMC illorum C cordibus
(om. in) MLC 2 illic] in ecclesiastico MLC 3 quasi] ut
C, sicut v inmutatur (imm- M) SML, mutatur Cv illic] ubi
supra MLC (5. 6) sensutus S: sensatus MLC 4 illic] in ecclesiastico
MO, ubi supra L (8. 10) peritus qui
erudiuit MLCv, erudibit S 5 implebitor MLC 7 sapiens Sv;
uir sapiens MLC populo (om. in) 8 hereditauit M eius
om. M ab imtio folii 8 uiuens erit MLC 9 luzuriae LC
10 requie MLC iob MLC: illic S 11 timere deum C
a malis scientia est. Item tobi: Adtende autem tibi, fili,
in omnibus operibus tuis, et esto sapiens in uniuersis sermonibus
tuis: et quod nolueris tibi fieri, alio ne feceris.
Item in prouerbiis: Sapiens timendo declinat a malo,
stultus uero sibi confidens miscetur iniquo.
In psalmo CXVIII: In quo corrigit iuuenior uiam suam?
in custodiendo sermones tuos. Item in prouerbiis solomonis:
Scire sapientiam et disciplinam, et intellegere sermones
prudentiae, ac percipere uersutias sermonum, atque
intellegere iustitiam ueram, et iudicium dirigere iustum: ut
det innocentibus astutiam, puero autem iuniori sensum et
peritiam: his enim auditis sapiens sapientior erit. Item
num. Tobias
operibus tuis et esto sapiens. In prouerbiis
timendo declinat a malo.
XXXVIIII. DE CONVERSATIONE IVVENVM. In psalmo CXVIIII:
In quo corregit iunior uiam suam ? In prouerbiis
timor domini ipsa est sapientia usque intelligentia. In tobi
alteri tu aliquando facias. Item in prouerbiis
Sapiens timet et declinat malum.
XXXVIIII. DE CONVERSATIONE IVVENVM. In psalmo CXXIIII:
In quo corrigit iuuenior uiam suam? In prouerbiis
Ad sciendam sapientiam et disciplinam usque sapiens sapientior .
10 Prou. 1, 2-5 C attende VC 8 alio SL (cod. Amiat.):
alii MVC, alteri v facias Mv 8 sakno V CXVII S, num.
om. L corrigit SVLCv: corriget M (cf. 334, 3
iunior C 9 aolomonis om. MVLC 10 et (ante iatelleg.) om.
MVLC 11 adq; S 12 dirigerej diligere VLC ( ϰατευϑύνιν)
14 enim S: autem MVLC
illic: Fili, non te conpraehendat mala cogitatio, quae dereliquit
doctrinam adulescentiae, et testamentum diuinum oblita
est. posuit enim aput mortem domum suam, et aput infernum
cum terrigenis sunt cursus eius. omnes qui uadunt per illam,
non reuertentur, sed in paenitentiam uenient Item illic:
Fili, ne deficias: serua autem meum consilium et cogitationem:
ut uiuat anima tua semper et gratia sit circa tuam ceruicem.
tunc sanitas erit carnibus tuis et diligentia ossibus tuis.
Item illic: Vias impiorum noli ingredi, neque aemuleris
uias iniquorum: in quocumque loco castra constituerint, non
eas illuc: diuerte autem ab eis et declina. Item illic:
Omni custodia serua cor tuum: ex his enim exitus sunt uitae.
aufers a te prauum os, et iniqua labia longe expelle a te.
oculi tui recta uideant, palpebrae autem tuae adnuntient
iusta. recta itinera fac tuis pedibus, et uias tuas dirige: nec
At scientiam et disciplinam. Item cap. VI: Fili mi, adtende
sapientia mea. Item cap. VIII: Fili mi, custode sermones meos.
Item cap. VIII: Nunc ergo, fili, audi me et adtende uerba oris
mei. Item cap. V: Omni custodia serua cor tuum. In eccle-
erit. Item cap. IH: Fili mi, si susceperis sermones meos usque
omnes qui ingrediantur ad eam non reuertentur. Item cap. III:
Fili mi, ne obliuiscaris legis meae usque et inrigatio ossuum tuorum.
Item cap. V: Non delecteris semitis impiorum usque declina
et desere eam. Item cap. V: Omni custodia serua cor
12 ib. 28-27 16 Prou. 5, 1 17 Pr. 7, 1 18 ib. 24
20 Pr. 2, 1. 19 MVLC (9. 11) conpraehendat SMV, compreh- L
C cogitatio mala L dereliquid 8, derelinquit MVLC 2 et
om. MVLC 4 terregenis SMV1 5 illic] in prouerbiu MVLC
6 consilium meum C 7 toam ceroicem S: tuum collum MVL, collum
tuum C 9 emuleris VLC 10 in om. MVLC quocnmquae 8
constituerint castra V 11 deuerte MV autem om. C 12 sunt
om. MVLC 18 aufers SML, aufer∗ (rasa s) V: aufer C
18 uerba prauum os et i 1. e. a te om. M repelle VLC
14 palphebrae SM1 (h rasa w M) annuntient MVC 15 nec)
ne MC
declines in dextram uel in sinistram, auerte autem pedem
tuum a uia mala. Item illic: Ornamentum adulescentibus
sapientia, gloria autem seniorum cani. Item in ecclesiastico:
Fili, a iuuentute tua excipe doctrinam, et usque ad
ad illam, et
exiguum laborabis, et cito edes de generationibus illius. quam
aspera est nimium indoctis: et non permanebit in illa excors.
Item illic: Cum sancto adsiduus esto, quemcumque cognoueris
conseruantem timorem
presbiterorum prudentium sta, et sapientiae illorum ex
corde coniungere: et
prouerbia laudis non effugiant te. uidens sensutum euigila
ad illum, et gradus ostiorum illius exprimat pes tuus. cogitatum
habe in praeceptis dei, et in mandatis eius adsiduus
esto: et ipse cor dabit tibi, et concupiscentia sapientiae dabi-
ibi: In multitudine presbiterorum prudentium sta. Item
tuum usque auerte pedum tuum a malo. Item
ecclesiastico
usque et non permanebit in illa excors. Item
uiro sancto maxime assiduus esto usque timorem domini. Item
10 Eccli. 6, 34 (85)-87 VLC uel] neque MVLC senestram S, sinistra
M pedum 8 2 verba Item — Ornamentum - - (p. 474, l. 14)
misericordiae saae om. V 5 his SM adcede N, accedit L
6 fructos S 9 et 10 illic] ubi supra MLC assiduus MLC
10 dei MC multitudinem S 11 praeabiterorum SM sta
Si insta MLC 12 uellis M- 18 effugient L uidens S:
et si uideris MLCv aensatum S: sensatum MLCv 14 oetiorum
MLC: osjtuorum S exprimat S: exterat LCv, extiterat M
cogitatum MLCv: agitatum S 15 in praeceptis eius maxime asaiduus
eato MLC (om. dei et in mand.)
tor tibi. Item illic: Fili, in uita tua tempta animam tuam:
et si fuerit nequa, non des -ei potestatem. non enim omni
animae omne genus placet. Item illic: Adulescens, loquere
in tua causa uix interrogatus. habeat caput responsum tuum.
in multis esto quasi inscius simul et quaerens. in medio
magnatorum ne praesumas, et ubi sunt senes non multum
loquaris. ante grandinem praecedit coruscatio, et ante hominem
uerecundum praecedit gratia. et si hora est surgendi,
non trices. praecurre autem prior in domum tuam: illic auocare,
illic lude et age conceptiones tuas, et non in delictis
aut uerbo superbo, sed in benedicendo eum qui te benedixit,
qui te repleuit bonis suis et satiat te bonis suis. Item in
ecclesiaste: Laetare, adulescens, in iuuentute tua,
disponat cor tuum in diebus adulescentiae tuae: et ambula
in uia cordis tui sine macula et non in auda-eia in aspectu
: Fili, in uita tua tempta anima tua usque qui te benedixit
bonis suis. In ecclesiasten cap. XI: Laetare, iuuenis, in adu-
dabitur tibi. Item cap. XVIII: Adulescens, loquere in tua causa
uix usque ab omnibus bonis suis. Item cap. XXI: Fili, in
uita tua tempta animam tuam usque omne genus placet. In ecclesiaste
cap. XI: Laetare ergo, iuuenis, in adulescentia tua
17) 18 Eccle. 11, 9 et 10 et Eccle. 12, 1 MLC tempta enim animam S 2 nequam
MLCv potestatem I omni S (om. non enim ab initio lineae)
3 omni genus 8 item illic om. MLC adolescens (adhol- C) M
LC, adobscent S 4 in tua causa nix MLC: intuitu S abeat
M1 5 querens SC 7 grandine M choroscatio MC
9 trices MLC, om. S, te trices v precnrre LC prior Sv: om.
MLC illic anocare MLCv, illic aduocare C, illico nocare S
10 delectis S 12 uerba qui te r. b. s. e. a. te om. MLC
replebit S 13 eccl, S, ecclesiastico MC, ubi supra L laetare
(let- LC) MLC: om. S adulescens SM, adol- L, iuuenis
Cv iuuentute] adholeacentia C (v) 14 adolescentiae (adhol- C)
LC, iuuentutis v et ambula MLCv, ambnla S 15 in audacia|
aspectu (om. in ab initio lineae) S
oculorum tuorum. et scito, quod super haec omnia adducet
te deus in iudicium. repelle iram a corde tuo, et remoue
nequitiam a carne tua, quia adulescentia et stultitia uanitas
est. et memor esto eius qui te creauit in diebus adulescentiae
tuae. Item in hieremia propheta: Sors mea dominus,
dixi: ideo sustinebo ipsum. bonus est dominus sustinentibus
eum. anima, quae quaesierit eum, bonum est sustinere et
sperare in salutare dei. bonum est uiro cum portauerit iugum
graue in iuuentute sua: sedebit singulariter et silebit, quia
tulit super se iugum graue. dabit in fossa os suum: si tamen
est spes patienti. dabit percutienti maxillam suam, et satiabitur
in obprobriis: quia non repellet me in aeternum dominus.
quia cum humiliauerit, miserebitur secundum multitudinem
misericordiae suae. Item tobi: Tu autem in omnibus
diebus uitae tuae, fili, time deum tuum, et ne uelis peccare
uel praeterire praecepta eius: quoniam misericordia et ira
ab ipso est. diligens autem iustitiam in omnibus diebus uitae
tuae bene facito coram ipso, et noli ambulare in uiis iniqui-
lescentia tua. In hieremia
usque secundum multitudinem misericordiae suae. In tobi
: Tu autem in omnibus diebus uitae tuae, fili, time dominum.
usque in diebus iuuentutis tuae. In lamentatione
multitudinem miserationum suarum. In tobi
autem diebus uitae tuae in mente habe deum usque praecepta dei
M 4 aduliecentiae S, adolesc- L, adholesc-
C 5 iheremia C propheta om. ML C 7 quesierit L C
8 uiro cum] ut uir cum uir C 9 sedebit singularis et tacebit quoniam
tulit MLC 10 grauae M 11 patiendi C 12 obprobriis
(om. in) MLC repellet MLCv, repellit S 13 miserebitur]
exaltabitur Cl 14 misaejricordiq S 15 dñm MVL uellis
M 16 eius] add. et 8 17 dirigens autem ad iustitiam MV
LC, diligens autem iustitiam S, cf. 368, 2 18 iniquitatib; S
tatis. Item illic: Et nunc, filioli, hoc est quod mando
uobis, ut in quo instituo uos seruiatis deo et faciatis coram
illo quod placet illi. sed et uos mandate filiis
operentur
dei in omnibus uiis suis et benedicant nomen illius in omni
tempore in ueritate et in tota uirtute sua. Item apostolus
ad
uero iustitiam, fidem, caritatem, pacem cum his qui inuocant
deum de corde puro.
In leuitico: Non iurabitis nomine meo iniuste, et non
profanabitis nomen sanctum: ego sum dominus uester. Item
in psalmo
Item
tua. Ad
XL. NON PERIVRANDVM. In leui
in nomine meo iniuste et non prophanabitis nomen sanctum meum:
ego dominus deus uester. In psalmo
nostri. Item in tobi
seruite domino in ueritate usque et tota uirtute sua. Ad
n 〈II s. l. add.〉
usque de corde puro.
XL. NON PBIVBANDVM. In leuitico
nomine meo nec pollues nomen dei tui: ego dominus. In psalmo
XIIII: Qui iurat proximo suo. In XXIII: Qui non accipit in
14 Ps. 14, 4 uerba Item — Et nunc - - uirtute sua om. V illic] tobi M
LC 8 ut SL: et MC 4 elymosynam S, elemosina (ael- M) ML
C 6 item apoatolns om. V apoetolus] paulus L 7 iuuenilia
MLv, iuuenialia VC 9 dum MVLCv de puro corde V .
12 leuuitico S iurabis L, periurabu Cv nomine S, in nomine
MVLCv iniostae SM 18 prophanabis C, pollues v sanctum]_
add. meum MVLC dominus] add. deus MVLC 14 decipit
. MVLCv: decepit S.
eum. Item in psalmo XXIII: Qui non accepit in uano
animam suam; nec iurauit proximo suo in dolo,
benedictionem a domino et misericordiam a deo salutari suo,
Item in libro sapientiae: Aut enim dum laetantur, insani
fiunt, aut uaticinantur falsa, aut uiuunt iniuste, aut periurant
cito. dum enim confidunt in idola, quae sunt sine
anima, male iurantes laedi se non sperant, et iniuste iurauerunt,
ficte contemnentes iustitiam. Item in zacharia
propheta: Et iuramentum falsum nolite diligere, quia haec
omnia odiui, dicit dominus omnipotens.
In ecclesiastico: Iurationi non adsuescas os tuum:
multi enim casus in illa. et nominibus non admiscearis, quo-
suo. In XXIII: Qni non accipit in uanum animam suam. In
sapientia cap.
XLI. NON IVRANDVM. In ecclesiastico cap. XI: Iurationi
uanum animam suam. In sapientia cap. VTIII: Aut enim dum
laetantur insaniunt ant uaticinantur falsa usque in dolo contempnentes
iustitiam. In zacharia cap. : Et iuramentum mendax
ne diligatis.
XLI. NON IVRANDVM. In ecclesiastico cap. XII: Iurationi
non adsuescat (t in ras.) os tuum usque et si in nacuum
13 Eccli. 23, 9-11 (9—14). om. MVLCv Item in prouerbiis Accendit falsa testis iniquus
et immittit iuditia inter fratres. Item in psalmo uicesimo tercio Qui
non accipit — C XXlllt V uanum L 2 saam om. C
iurabit L, iurat 8. l. V\' in dolo proximo suo MVLCv accepiet
S 5 flent MV1C, fiant L uatiginantur S iniustae
SM 7 anima male (-lse V) MVLC: animale S iurantis L
ledi SVLC in instę S, iniustae M iurauerant] add. et MV
LC 8 fictae SM contempnentes MVC item om. V 18 adsuescat
MLC(v), adquiescat V 14 nominibus om. MVLC
Diam non eris inmunis ab eis. sicut enim seruus interrogatu»
adsidue a liuore non minuetur, sic omnis iurans et nominans
in toto a peccato non purgabitur. uir multum iurans inplebitur
iniquitate, et non discedet a domo illius plaga: et ei
uane iurauerit, non iustificabitur. Item illic: Loquella
multum iurantis horripilationem statuet. Item secundum
matthaeum: Audistis quia dictum est: non periurabis, sed
reddes domino iuramenta tua. ego autem dico uobis, ne
omnino iuretis, neque per caelum, quia sedes dei est, neque
per terram, quia scabillum est pedum eius, neque per hierusolymam,
quia ciuitas est magni regis, neque per caput tuum
iuraueris, quia non potes ullum capillum album facere aut
nigrum. sit autem sermo uester: est est, non non: quod
autem amplius est, a malo est.
non adquiescat os tuum. Secundum matheum
quia dictum
iurauerit, non iustificabitur. Item
iurans horripilationem capitis statuet. Secundum matheum
in ras.
compl. Utt.) usque quod autem his abundantius est a malo est.
MC 2 adsidoae 8, assidue MVLC labore Y
non MVLCv, om. 8 minuetur MYLO, minaitar Sv 8 implebitur
MVLC 4 discedet Cv: discedat S, discedit MVL 5 uanae
8 iustificabitur Sv: iustificatur MVLC item om. Y illic]
ubi supra MVLC loquella M, loqui illa S, loquela VLC
6 horrepilationem 8, obripilationem MVO, oppilationem L statuat
V1 in euangelio secundum MLC 7 math 8, matheum LC
perierabis 8 8 iuramentum tuum (tuum om. V) VC 9 iuratis
8 edam 8 aedis S 10 acabillum S, scabellum MVLC
hierosolimam ML, ierosolimam V, iherosolimam C 11 regis magni
V aequae 8 12 iuraueris om. C ullum] unum Mv facerealbum
MVLC
In exodo: Non dices falsum testimonium aduersus proximum
tuum. non consenties cum iniusto fieri testis iniustus.
Item in psalmo XXXIIU: Exurgentes testes iniqui quae
ignorabam interrogabant me, retribuebant mihi mala pro bonis.
Item in prouerbiis: Accendit falsa testis iniustus et inmittit
iudicia inter fratres. Item illic: Testis autem uelox
linguam habet iniquam. Item illic: Eripiet de malis animam
testis fidelis, incendit autem falsa dolosus. Item
illic: Vir mutabilis lingua incidet in mala. Item illic:
XLII. NON DICENDVM FALSVM TESTIMONIVM. In exodo
LXXXI: Non dices falsum testimonium.. In psalmo XXXIIII:
Exsurgentes testes iniqui quae ignorabam interrogabant me. In
prouerbiis
fratres discordia. Item
concinat linguam mencii. Item
non mentietur, proferet autem mendacium dolosus. Item
Liberat animam testis fidelis, profert mendacium uersipellis. Item
XLII. NON DICENDVM FALSVM TESTIMONIVM. In exodo
XI: Non loqueris contra proximum tuum falsum testimonium. In
psalmo XXXIIJI:
interrogabant me. In prouerbiis
et eum qui seminat inter fratres discordia. Item
autem testis est repentinus concinnat linguam mendacii. Item
dolosus. Item
6,19 SPr. 12, 19 9 Pr. 14, 25 11 Pr. 17,20 17 Pr. 14, 5 C exeurgentefl MVLC 7 Item — Accendit
- - fratres om. hoc loco (exhib. supra 476, 1) C uerba Item
— Accendit - - Testis - - habet iniquam om. V ascendit L
falsus L\' inmittet L, immittet (et in ras.) M 8 illic] in pronerbiis
MC, ubi supra L 9 in pronerbiis MVC, abi supra L
10 verba Item — Vir - - Testis f. — — Testis m. - - (479, 3) loquetnr
om. V 11 ubi supra ML, in prouerbiis C incidet ML,
incadet S om. incidet — falsus C ubi supra ML
Testis falsus non erit inpunitus: qui autem accusat iniuste,
non euadet. Item illic: Testis mendax peribit, uir autem
oboediens caute loquetur. Item illic: Noli esse testis mendax
in ciuem tuum, neque dilateris labiis tuis. Item illic:
Claua et gladius et sagitta perniciosa sunt: sic et uir, qui
aduersus amicum suum testimonium falsum dicit. Item
illic: Lingua mendax odit ueritatem, os autem incontinens
facit seditiones.
In exodo: Non facietis furtum, et non mentiemini, nec
calumniam faciet quisquam proximo suo. Item in libro
sapientiae: Os autem, quod mentitur, occidit animam. Item
in ecclesiastico: Noli narrare mendacium aduersus fratrem
Testis iniquus deridet iudicium. Item
non amat ueritatem.
XLIII. NON MENCIENDVM. In exodo
furtum et non menciemini. In sapientia
quod mentitur occidit anima. In ecclesiastico
mendacium uersipellis. Item
impunitus. Item
Item
XLIII. NON MENTIENDVM. In leuitico
ex corr.
Os autem quod mentitur occidit animam. In ecclesiastico
25, 18 7 Prou. 26, 28 11 Leu. 19, 11 18 Sap. 1, 11
14 Eccli. 7, 12 (18) 16 (22) Prou. 19, 28 S 2 euadit L in pronerbiia MC, ubi supra L
8 obaediens S loquitur MLC ubi supra MLC 4 dilateris
MVLC, delateris S ubi supra MVLC 6 falsum testimonium
V 7 in prouerbiis MVC, ubi supra L ////tinens F1, timens
V* 10 mentium S 11 in exodo SMLC, in pronerbiis F
12 faciat L 18 occidet M
tuum, neque in amico similiter facias. Item illic: Noli
uelle mentiri omne mendacium : adsiduitas enim illius non
bona. Item illic: Superuacuitas nequa homini mendacium:
in ore indisciplinatorum adsidue erit. Item in hieremia
propheta: Mendacium et non fides inualuit super terram,
quia a malis mala exierunt, et me non cognouerunt. Item
illic: Melior est pauper ambulans in ueritate quam diues
mendax. Item paulus apostolus ad
mendacium, loquimini ueritatem unusquisque cum
proximo suo, quia sumus inuicem membra. Item ad
Nolite mentiri inuicem, spoliantes uos ueterem hominem
cum actibus suis. Item iohannes apostolus: Omne
mendacium non est de ueritate.
narrare mendacium. Item
Item
diues mendax. Ad effesios
Ad colosenses
assiduitas enim illius non bona. Item
nequam in homine mendacium et in ore indisciplinatorum assidue
erit. In hieremia
quasi arcum mendacii usque et me non cognouerunt, dicit dominus.
In prouerbiis
sua quam diues torquens labia insipiens. Paulus ad
sumus inuicem membra. Ad colosenses
inuicem usque** ueterem hominem cum actibus suis. Item iohannes
I epistula
7 Prou. 19, 1 8 Ephea. 4, 25 11 Coloss. 8, 9 12 I lob. 2, 21 MVLC (aic l. 3) 2 mentire L astid. MVLC
non] add. est V2Cv 8 uerba Superuacuitas - - Meudacium - -
Melior - - Deponentes - - membra Item ad colossenses om. V
nequa SM, neq; L, nequi C 4 adsidaae S, assidue MLC
iheremia C 5 propheta om. MLC 7 in hieremia MLC
8 apostolus om. MLC efetdos S, effesios LC 9 unusquisquae
S 10 colosenses MLC 12 Item ioh. apost.] ad colosenses V
ioh S apostolus om. MLC 18 de uentate MVL, ex ueritate
Cc, ueritatem S (om. de)
In exodo: Descendit autem moyses ad populum, et dixit
illis: locutus est dominus omnia haec uerba, dicens: ego sum
dominus deus tuus, qui eduxi te de aegypto, de domo seruitutis.
non erunt tibi dii alii praeter me: non facies tibi
idolum, nec cuiusquam similitudinem, quaecumque in caelo
sunt sursum aut quaecumque in terra deorsum: non adorabitis
eos, neque seruietis illis: ego sum dominus deus uester.
Item illic: Et dixit dominus ad moysen: haec dices domui
iacob, et testaberis filiis israhel, dicens: uos uidistis quoniam
de caelo locutus sum ad uos: non facietis uobis deos argenteos
neque deos aureos, nec facietis uobis ipsis idolum.
Item illic: Sacrificans diis eradicabitur nisi domino soli.
Item illic: Et nomina deorum alienorum non recordabitis,
Ego sum dominus deus tuus qui eduxi te de terra aegipti de domo
seruitutis: non habebis deos alienos. Item cap. XLIH: Non
facies deos argenteos nec deos aureos. Item cap. : Non
XLIIII. DE INTERDICTV IDOLATRIAE. In
sum dominus deus tuus qui eduxi te de terra aegypti de domo
seruitutis: non habebis deos alienos usque neque coles. Item
cap. XII: Non facietis deos argenteos nec deos aureos. Item
14 Exod. 22, 20 15 Exod. 23, 13 L idolatriae SMVLG (ydol- C) 3 discendit S
4 loquutus M uerba haec L 6 alii dii V preter S
. 7 cuiusquam S, ullam MVLC, omnem v 8 susum S1 et quae
in terra MVLCv adorabis Vv 9 illis] eis MVLC deus
om. C 10 illic] in exodo MVLC (sic infra) dicis S
11 istrahel S quoniamj quomodo C 12 celo L 13 ipsis
om. MVLC 14 uerba Item — Sacrificans - - usque ad (p. 483,
l. 13) deus uester om. V nisi] preter L (cf. cod. Amiat.), praeterquam
v 15 illic] ubi supra MC, in exodo L
deos eorum, neque seruietis illis. non facies secundum opera
illorum, sed depones et exterminabis et confringes simulacra
eorum, et seruietis domino deo uestro. et benedicam panem
tuum et aquam tuam, et auertam infirmitatem a uobis.
Item illic: Adtende tibi, ne casu disponas testamentum
offensio eorum in uobis. aras illorum destruetis, et titulos
illorum conminuetis, et lucos eorum excidetis. non enim
adorabitis deo alio: ego enim sum dominus deus tuus: zelo
nomen, deus zelans est. ne casu disponas testamentum his
qui sedent super terram, et forniceris post deos eorum, et
inuitent te et manduces de sacrificiis eorum: et sumatis ex
filiabus illorum filiis uestris, et filias uestras detis filiis illorum:
et
fusiles non facietis uobis. Item in leuitico: Non seruietis
adorabis deos usque infirmitatem a uobis. Item
Adtende tibi ne casu ponas usque dominus deus uester. Item
de medio tui. Item
quod tibi certo erit in scandalum. Item
cum habitatoribus terrae illius iungas amicitias usque deos
conflatiles non facies tibi. In leuitico
20 Ex. 23, 82 et 88 MLIC illic] in exodo MLC (6) 6 disponas 8 (
cod. Alx.), ponas MLC ( θη̩̃ς) 7 his om. SMLC 8 eorum
(om. in nobis a. i. d. e. t. illorum) M aras eorum Lv titulos
eorum LC 10 deo alio S ( θεω̩̃ heQcp cod. Alx.): deum alienum
MLCv ego enim sum dominus deus tuus S (cf. Exod. 20, 5)
zelo nomen deus zelans est S (uidetur
interpres legisse to dvofuc .. ) ego ... zelans est] ego
enim sum dominus deus zelans nomen est mihi MLC, dominus zelotes
nomen eius, deus est aemulator t1 11 ne casu disponas MC, ne casu
disponans S, nec asiduis ponana (iduis in ras. m. 2) L his S, cum
hii MLC 18 ex] de L 14 illoram] earum (bis) L 16 uerba
Item — Non s. i. e. d. f. n. facietis uobis om. MLC leuuitico 8
deus uester. Item illic: Nolite manducare in montibus:
non auspicabitis, non augurabitis. Item illic: Non sequemini
uentriloquos et incantatoribus non adherebitis, ut coinquinemini
in eis: ego sum dominus deus uester. Item illic:
Et anima, quae secuta fuerit uentriloquos aut incantatores,
ita ut fornicentur sectando eos, et constituam uultum meum
super animam illam et perdam illam ex populo suo. et eritis
sancti, quia sanctus sum ego dominus deus uester. Item
illic: Non facietis uobis idola manu facta, neque sculptilia,
neque stantes lapides constituetis uobis, neque lapidem sculptum
perspicuum ponetis in terra uestra, ut adoretis ea: ego
sum dominus deus uester. Item in numeris: Et auferetis
speculas eorum, et omnia simulacra eorum conflatilia perdetis,
et omnes lapides statutos eorum auferetis. Item in deute-
cap. : Noli manducare in montibus. Item cap. : Non
sequimini uentri. Item cap. : Et anima quae secuta.
fuerit uentri usque dominus uester. Item cap. : Non facietis
uobis idola. Item cap. in nostro: Et auferetis speculas
eorum. In deuter.onomio cap. : Videte ne faciatis iniqui-
uobis idolum usque ego enim sum dominus deus uester. In
exodo cap. XII: Per nomen externorum deorum non iurabitis
neque audietur ex ore uestro. Item in exodo cap. XII: Qui
immolat dis occidetur praeter domino soli. Item in leuitico
cap. XII: Anima quae declinauerit ad magos et hariolos usque
sanctus sum dominus deus uester. Item cap. XI: Non augurabimini
usque ego dominus. Item cap. XI: Ne declinetis ad
magos nec ab hariolis (uerba nec ab hariolis in rasura) usque
ego dominus deus uester. In deuteronomio cap. IIII: Non
26, 1 13 Num. 88, 52 22 E*. 28, 18 28 Ex. 22, 20.
29 Deut 5, 7-9 MLC (sic infra) uerba Item — Nolite — —
augorabitis om. L 8 artuspicabitis C augorabitis S, auguriabitis
Csequimini MLC, aequem in S 4 oentrilocos L quoinquinemini
M 7 fornicetnr MLC, fornicentur S 11 conertitutis
M 12 respicuum M 13 sum om. M 15 deuteronomium C
uobis ipsis sculptile simulacrum masculi neque feminae, aut
simulacrum omnis pecoris, quae sunt super terram, aut similitudinem
auium uolantium sub caelo, aut similitudinem serpentium
super terram, aut simulacrum piscium, quae sunt in
aquis sub terra. et ne respicientes in caelum et uidentes
solem et lunam aut stellas et omnia ornamenta caeli exerretis
et adoretis ea, et seruiatis illis quae disposuit deus
omnibus gentibus, quae sunt sub caelo. uos autem adsumpsit
deus et eiecit de fornace ferrea ex aegypto, ut essetis populus
in sortem in hunc diem. Item illic: Adtendite uobis, ne
obliuiscamini testamentum domini dei uestri, quod disposuit
ad uos, et faciatis uobis ipsis sculptile simulacrum omnium
quae praedixit uobis dominus deus uester: quia dominus deus
uester ignis concremans est et zelans. Item illic: Aras
eorum deponetis, et titulos eorum conminuetis, et lucos eorum
excidetis, et sculptilia eorum cremabitis igni: quia plebs
sancta es domino deo tuo, et te sibi elegit dominus deus
tuus, ut esses ei populus aeternus super omnes gentes, quae
tatem usque populus in sorte in hunc diem. Item cap. :
Adtendite uobis ne obliuiscamini. Item cap. : Aras eorum
habebis deos alienos in conspectu meo usque ego enim sum dominus
deus tuus. Item cap. V: Aras eorum subuertite usque qui
VL 2 femine ML 3 similitudine auium M
5 quae] qui C 6 sub terram MVLC 7 exerretiB S, exercetis
L, exerceritis N, exercertus F1, exercitus Y2, exercueritis C 9 assumpsit
MVC 11 in sorte MV LC ( ε̌γϰληϱοv) ubi supra MV
LC 12 dispossuit S, add. deus L 14 om. quia d. d. uester
M (in initio lineae) 15 uerba Item — Aras - - (p. 487,10) uocem
eius audiemus om. V in deuteronomium MC 16 comminuetis
MLC 17 succidetis L 18 es MLC, om. S sibi \'
elegit dna ds tuus S: dna sibi elegit MLC 19 ut MLC: et S
(cf.393, 10 aperiamus thensauros ut faciamus)
sunt super faciem terrae. Item illic: Sculptilia deorum
illorum cremabis igni. non concupisces argentum uel aurum
et illis, et non accipies tibi ipsi, ne delinquas propter illud:
quia abominatio est domino deo tuo. nec inferes spurcitiam
in domo tua. eris anathema, sicut et illud est. odio odietis,
et abominatione abominabitis illa, quia anathema est. Item
illic: Et erit, si oblitus fueris dominum deum tuum et
abieris post deos alienos, et seruieritis illis et adoraueritis
eos, ecce testor uobis hodie caelum et terram quia perditione
peribitis: sicut et ceterae gentes, quas dominus deus perditurus
est a facie uestra, sic perietis, si non audieritis uocem
domini dei uestri. Item illic: Si fili estis dei, non timebitis,
et non uaticinamini. Item illic: Maledictus homo
deponetis usque super faciem terrae. Item cap. : Sculptilia
deorum usque quia anathema est. Item cap. : Et eris si
oblitus fueris usque domini dei uestri. Item cap. : Filii
estis dei. Item cap. : Maledictus homo usque fiat, fiat.
sunt super terram. Item cap. V: Sculptilia eorum igne conbures
usque quia anathema est. Item cap. V: Sin autem oblitus
domini dei tui sequutus fueris usque uoci domini dei uestri.
Item cap. V: Caue diligenter, ne obliuiscaris domini usque deus
aemulator. Item cap. VII: Cauete ne forte decipiatur cor uestrum
et recedatis a domino seruiatisque dis alienis. Item cap. VUUL:
Dissipate aras eorum usque atque donaria. Item cap XV:
Maledictus homo qui facit sculptile usque et dicet amen. Item
14, 1 18 Dent. 27, 15 . 21 Dent. 4, 23 et 24 22 Dent.
11, 16 24 Dent. 12, 8-6 MLC 2 illorum MLC, om. S (
8 ipse L 4 abhominatione abhominabitis LC 7 ubi supra M
LC erit S, eris MLC 8 seruietis S eis MLC 9 hodię
S 10 sicut et M ((om. et) LC, let (om. sicut ab
init. lift.) S quae MLC, quos S deus] add. ueater C
11 facię S 12 in deuteronomia MC, ubi supra L fili S
18 et non uaticinamini MLC: et non uacionabitis S, ο̛ὐ̛̛̛̛̛̛
eod. Alexandr. ubi supra MLC (sic infra)
qui fecerit
opus manuum artificum, et posuerit illud in absconso. et
respondens dicit omnis populus: fiat, fiat. Item illic: Sacrificauerunt
daemoniis et non deo, deos quos non nouerant.
noui uenerunt, quos nescierunt patres eorum. Item illic:
Videte, uidete quoniam ego sum, et non est deus praeter me.
ego occidam et uiuere faciam, percutiam et ego sanabo, et
non est qui eripiat de manibus meis. Item in libro hiesu
naue: Et ideo inualescite uehementer custodire et facere
omnia quae scripta sunt in libro legis moysi, uti ne egrediamini
dextera uel sinistra. et ne intrantes ad gentes istas,
communicetis eis. et nomina deorum illorum nec nominentur
in uobis, neque deseruiatis illis, aut adoretis illos, sed adherebitis
domino deo uestro, sicut fecistis usque in hunc diem.
: et ipse dominus exterminauit illos a facie uestra. Item
illic: Et dixit hiesus ad populum: si seruieritis diis alienis,
non poteritis seruire domino, quia Dominus sanctus est: et
Item
Videte, uidete quoniam ego sum dominus. In
Et ideo inualescite usque a facie uestra. Item
dixit hiesus ad populum: si seruieritis usque uocem eius audiem.
ca.p. XVIII: Immolauerunt daemoniis et non deo usque patres
eorum. Item
possit eruere. Item in hiesu naue
et estote solliciti usque nullus uobis resistere poterit.
Item
24, 19-24 MC (scupt. C), scnlptilia L conflatile MLC
abhominationem LC 8 dicet LC fiat alt.] stat S 4 demoniis
LC deos quos SMC: diis quos Lv nouerunt et uenerant
8 6 uidete uidete M: uidete SLCv sum] atJd. dominus ML%
C 8 mea M hiesn et hiesum M: ihu et iñm rell. 10 scribta
S uti ne egrediamini M, utinam egr. S, ut ne egr. L, nt ingrediamini
C 11 dextra MLC senestra S 12 eis om. S
14 usque om. M 15 exterminauit SMLC, ct. cod. Alx. 16 ubi
supra MLC 17 verba quia d. s. est om. L
cum zelauerit uos, non sustinebitis patienter peccata uestra:
sed in qua die reliqueritis dominum, superueniens ira uexabit
uos et exterminabit uos. quare diis alienis seruiatis, cum ille
in omnibus bene fecerit uobis? et respondit populus ad hiesum
dicens: non adorabimus diis alienis, sed seruiemus deo nostro.
et dixit hiesus ad populum: testes ergo estis uos ipsi, quia
uos elegistis seruire domino. et nunc auferte deos alienigenarum
qui sunt in uobis, et dirigite cor uestrum ad dominum
deum israhel. et respondit omnis populus ad hiesum,
dicens: domino seruiemus, et uocem eius audiemus. Item
in regnorum 1: Et locutus est samuhel ad omnem domum
israhel, dicens: si in toto corde uestro uos conuertitis ad
dominum, auferte deos alienos de medio uestrum, et excidite
lucos eorum, et praeparate corda uestra ad dominum, et ipsi
seruite soli, et liberabit uos de manu alienigenarum. et his
auditis abstulerunt fili israhel
astaroth, et seruierunt domino soli. Item
Audi, populus meus, et loquar, israhel, et testificabor tibi.
In regnorum libro I cap. : Et
domino deo soli. In psalmo LXXX: Audi, popule meus usque
domino usque oboedientes erimus praeceptis eius. In libro
samuhel I cap. XVIIII: Ait autem samuhel: si in toto corda
uestro usque et seruierunt domino soli. In psalmo LXXX:
Audi, populus meus, et loquar israhel usque de terra aegypti.
S, requiretis MLC uexauit et erterminauit M
8 serui eratis M, seruieratis LC 5 adoramus MLC seruimus
MC deo] dno do MLC 7 alieniginarum S, alienorum L
8 ad dominum deum MLC, om. S 9 et 12 istrahel S 10 item
in regnorum libro primo (I L) MLC, lib regnorum IV 11 loquutus
M samuel V 12 conuertistis MV C 13 dominum] deum
M de medio ueatro L, de medio uestri C 14 ipsi soli seruite
MVLC 15 liberauit MV. alieniginarum S, alienarum V
16 filii MLC filiis istrahel 8 bahalim SV, baalim MLC
uerterunt M, euerterunt VLC feruierunt S 17 domino] add.
deo MYLC 18 istrahel (bis) S
deo alieno: ego enim sum dominus deus tuus, qui eduxi
te de terra aegypti. Item in psalmo XCV: Quoniam omnes
dii gentium daemonia, dominus uero caelos fecit. Item
in
qui gloriantur in simulacris suis. Item in psalmo
CXIII: Simulacra gentium argentum et aurum, opera manuum
hominum: os habent, et non loquentur: oculos habent, et non
uidebunt: aures habent, et non audient: nares habent; et non
odorabunt: manus habent, et non palpabunt: pedes habent,
et non ambulabunt: non clamabunt in gutture suo, neque
enim est spiritus in ore ipsorum. similes illis fiant omnes
qui faciunt ea, et omnes qui confidunt in eis! Item in
libro sapientiae: Neque operibus adtendentes agnouerunt
quis esset artifex, sed aut ignem aut spiritum aut citatum
aerem aut gyrum stellarum aut nimiam aquam aut solem
aut lunam rectores orbis terrae deos putauerunt: quorum si
in terra aegipti. In XCV: Quoniam omnes dii gentium. In
XCVI: Confundantur omnes. In
qui confidunt in eis. In libro sapientiae cap. : Neque
Item in psalmo XCV: Quoniam omnes di gentium daemonia.
In psalmo XCVI: Confundantur omnes qui adorant sculptilia.
In psalmo
eis. In libro sapientiae cap. VIII: Neque operibus adtendentes
agnouerunt, quis esset artifex usque haec omnia constituit.
8 ( ϑεω̩̃ ἀλλοτίω): deum alienum MVLCv sum om.
MVLC ęduxi S 8 egipti (sequitur lacuna 20 fere litterarum.)
memores estote (in initio seq. lin. sine rubro) V, om. Item — Quoniam
— - (491, 11) peccata tua Item illic.. demonia LC nero]
autem MLCv 5 sculptilia MLCv (scupt. C fere semper) 7 centesimo
tercio decimo C simulagra S manum S 8 loquuntur
SM: loquentur LCv 11 gutthurae M 12 fiant qui (om.
omnes) MLCv 15 quia] add. eorum MLC spiritum MLC,
primitum S aut ante gyrum] et MLC 16 girom ML
17 deos] ds S si om. M
speciosior est: speciei enim generator haec omnia constituit.
Item illic: Infelices autem sunt et inter mortuos spes
illorum hominum est, qui appellauerunt deos opera manuum
suarum, aurum et argentum et artis inuentionem et similitudinem
animalium, aut lapidem inutilem, opus manus antiquae.
Item illic: Non erubescet loqui cum eo qui sine
anima est: et pro sanitate quidem infirmum deprecatur, pro
uita autem mortuum rogat, et pro itinere petit ab eo qui
ambulare non potest: et de adquirendo et de operando et
de omnium rerum. euentu petit ab eo qui in omnibus inhabilis
est. Item illic: Initium enim fornicationis est exquisitio
idolorum, et adinuentio illorum corruptio uitae est.
Item in esaia propheta: Et abominabis simulacra inargentata
et inaurata: minutata facies, et uentilabis tamquam
aquam mulieris inmundae, et ut stercus auferes ea. tunc
erit pluuia semini terrae tuae, et panis generationis terrae
operibus adtendentes usque manus inique. Item
Non erubescit loqui usque inanis est. Item
enim fornicationis. In esaia
Item in libro sapientiae
inter mortuos spes illorum usque manus antiquae. Item in
libro sapientiae cap. VIIII: Non erubescit loqui cum eo qui
sine anima est usque qui in omnibus est inutilis. Item illic
usque corruptio uitae est. In esaia
80, 22 et 28 LC .2 specior S generator] creator LC
hec omnia institoit C 8 illicJ in libro sapientiae MLC 4 manum
S 5 aurum om. S 6 innlitem S antique SM 7 ubi
supra MLC 9 et post rogat om. MLC 11 ab eo] habeo S
inabilis S, inania MLC, inutilis v 12 nbi supra MLC enim
: om. C exquisitini dolorum S 13 nite S est] inter est C
14 propheta om. MLC . abbominabis LC argentea C
15 minntatim MLC ( λεπτά) uentilabis) add. ea C 16 inmnndi
L 17 seminae L
tuae, et erit in saturitate et pinguedine. Item illic: Adproprient
et adnuntient nobis quae uentura sunt, aut priora quae
fuerunt dicite, et intendemus mente, et cognoscemus quae
erunt nouissima et quae uentura sunt in nouissimo, et sciemus
quoniam dii estis. benefacite uel nocete, et mirabimur, et
uidebimus. etenim unde estis uos, et unde fabricatio uestra?
de terra abominationis elegerunt uos. nam ex gentibus ecce
nemo est, nec a simulacris eorum qui nuntient. et si interrogauero:
unde estis? non respondebunt mihi: sunt enim qui
uos faciunt, et qui uane seducunt uos. Item illic: Erubescite
rubore qui confidentes in sculptilibus, qui dicitis conflatilibus:
uos estis dii nostri. surdi, audite, et caeci, respicite,
ut uideatis. et qui caeci, nisi pueri mei? et qui surdi,
nisi qui dominantur eorum? et excaecati sunt serui dei.
Item illic: Nonne ab initio audistis, et nuntiaui uobis?
usque et pinguedine. Item cap. : Adpropient et adnuntient
usque seducunt uos. Item cap. : Erubescite usque seruimus.
Item cap. : Nonne ab initio audistis usque peccata
lamminas sculptilium argenti tui usque et panis frugum terrae
erit uberrimus. Item cap. : Accedant et nuntient nobis quaecumque
uentura sunt usque ecce omnes iniusti et nana opera
eorum, uentus et inane simulacra eorum. Item: Confundantur confusione
qui confidunt in sculptili usque quis caecus nisi
domini. Item: Ex tunc audire te feci et adnuntiaui. uos estis
8-11. 20-22 L illic] in esaia MLC (ia-
L, ys- C fere semper) adpropient et adnnntient (ann- M) ML,
annnntient et appropient C 8 intendimns... cognoscimns MLC
4 verba et quae n. s. i. noniasimo om. MLC sciemns MLCv, acimus
S ( γυωσόμεϑα) 6 et (ante nnde) om. MLC 7 eligerunt
8 8 et] ei ML interroganero] add. illos ML ( αὐτούς)
10 nanae SC uerba Item — Erubescite - - serai dei om. L
in esaia MC 11 robore M qui confidentis S (oi πεποιϑότες):
qui confiditis MC 12 ceci SC (bis) 14 excecati S: caecati M,
cecati C dei] mei MC 15 in esaia MLC (is-, ya-), sic infra
nuntiaoi] nunc annnntiaui MO, nunc adnunciaui L, annnntiaui v
testes uos estis, si est deus praeter me. et tunc non erant
qui fingerent et sculperent deum. omnes uani, qui faciunt
ea quae placent animis suis, quae non prodeerunt eis: sed
erubescent uniuersi qui fingunt deum et sculpunt inutilia. et
omnes unde facti sunt aruerunt: sunt enim surdi ab hominibus.
Scitote quoniam cinis est cor eorum et errant, et nemo
potest eripere animam eorum. uidete ergo, non dicetis quia
mendacium est in dextera mea. memor esto horum, iacob
et israhel, quia puer meus es tu: et israhel, ne obliuiscaris
mei. ecce enim deleui ut niuem iniquitates tuas et ut caliginem
peccata tua. Item illic: Memores estote horum et
ingemiscite: paenitentiam habete, qui erratis: conuertimini
ex corde, et rememoramini priorum ab aevo, quod ego sum
dominus et non eat praeter me. Item illic: Populus iste
qui me inritat contra me semper: isti sacrificant in hortis
et incendunt super lateres daemoniis quae nihil sunt, et in
monumentis et in speluncis dormiunt propter somnia, qui
tua. Item cap. : Memores esto horum et ingemescite. Item
cap. : Populus iste qui me usque carnes uillas. In hiere-
testes mei usque deleui ut nubem iniquitates tuas et quasi nebulam
peccata tua. Item: Mementote istud et fundamini usque
quoniam ego sum deus et non est ultra deus. Item: Populus
iste qui me irritat usque qui comedunt carnem suillam. In
om. C tunc non erat qui fingeret aut aeulperet MLC
(ovx ἠ̛̛̛̛̛̛σαυ τότε οἱ ... Alex.) 3 placet L animis] amicis C
proderunt MLC 4 omnes sculpunt C 5 facti sunt om. MLC
hominibus SM, omnibus LC 6 et errant MLC: et terra S (
ϰλανω̃vται) 8 est S, om. MLC (gr.) 9 istrahel S (bis)
12 ingemescite ML penitentiam SLC 18 recordamini MVL
Cv ab aeuo (euo V) MVLC: habeo S 14 dominus om. L
ubi supra MVLC 15 irritat MVLC oitis LC 16 demoniis
VLC 17 in speluncia S, in sepulchris (-cria V) VC, sepulchris
(saep- M) ML propter MVLC: praeter S
dicit dominus: secundum uias gentium nolite ambulare, et a
signis caeli nolite timere, timentes a conspectu facies eorum:
quia legitima gentium uana sunt: lignum de silua excisum.
opus fabri et conflatum, argento et auro exornata sunt, et
malleis et clauis confirmant ea: et non mouebuntur, quia
fixa sunt. Item illic: Numquid est in idolis gentium qui
pluat? et si caelum dabit satietatem suam, nonne tu es
ipse? et sustinebimus te, domine. quia tu fecisti haec omnia.
Item illic: Domine, fortitudo mea et adiutorium meum, et
extremo terrae et dicent: quam falsa possiderunt patres
nostri idola! nec est in illis utilitas, si faciet sibi homo deos,
et ipsi non sunt dii. Item in osee propheta: Ego autem
dominus deus tuus, qui firmo caelum et creo terram, cuius
manus creauerunt omnem militiam caeli, et non ostendi tibi
mia
quia fixa sunt. Item
Item
osee
hieremia
discere *** usque clauis et malleis conpegit, ut non dissoluantur.
Item
usque tu in enim fecisti omnia haec. Item ibi
: Domine, fortitudo mea et robur meum usque et ipsi non
terra aegypti et deum absque me nescies et saluator non est
14 Os. 13, 4 gr. MC suellas SV1, illas M iheremia C propheta
om. MVLC 2 a om. MVLC ( ἀπὸ) 3 timere om. L
faciea SMV1LC, faciei V eorum] illorum L 5 argentum M
VLC 6 confinuant ea S, confirmata MVLC ( ἐστεϱέωσαυ
7 ubi supra MVLC 8 pluat MVLC, ploat S tu es MVLC:
uacuee S 10 in hieremia (ih- C) MVLC 11 dię S 12 possiderunt
SMV1L, possederunt V2C 13 nec] non V 14 osseae
S, osae M 15 cream V ■
ut ires post illa. Item in ezechiel propheta: Argentum
eorum proicietur in plateis, et aurum eorum disperdetur:
animae eorum non fruentur, et uentres eorum non inplebuntur.
quoniam tormentum iniquitatium eorum factum est. electa
mundi in superbiam posuerunt, et imagines abominationum
suarum fecerunt ex eis. Item in danihelo: Et responderunt
sedrac, misac et abdenago nabucodonosor: non habemus causam
de hoc sermone respondere tibi: est enim deus in caelo,
cui nos seruimus, potens ad liberandos nos de camino ignis
ardentis et de manibus tuis eripere et saluos facere. scire
itaque debes, rex, quia diis tuis non seruimus et imaginem,
quam statuisti, non adoramus. Item paulus apostolus
ad corinthios I: De escis ergo sacrificatorum scimus quia
nihil est idolum et quia nemo deus nisi unus. Item illic:
In ezechiel
ex is. in
usque non adoramus. Paulus ad corinthios
estis ergo sacrificiorum scimus. Item
praeter me. In
et aurum eorum usque et simulacrorum fecerunt ex eo. In
danihelis uisione III: Respondentes sidrach, misac et abdenago
dixerunt regi usque statuam auream quam erexisti non adoramus.
In
quae idolis immolantur usque unus deus. Item ad corinthios
L ezechielo MY, hiezechit L, iezechiel C
propheta om. MVLC 2 platheis M 8 anima F1 uentres
illorum MVLC implebuntur ML 4 iniquitatium SM: -tum
VLC 5 abhominationum (om. suarum) MVLC 6 fecerunt ex
eia. Ad corinth I Nescitis (uerba Item — Et responderunt usque ad
497, 15 Item paulus apostolus om.) V danihelo SML, daniele
C responderunt regi MLC 7 sidrach ML, sydrac C (aedfax
Alx.) misach L, mysac C abdinago M, abdenego L
nabogodonosor M, nabochodonosor L 9 liberandum MLC
11 seruiemus C im.] statuam C, statuam auream v 12 quam
erexisti Cv apostolus om. MLC 13 prima MC sacrificiorum
MLC 14 ubi supra MLC
Quid ergo dico? quod idolis immolatum sit aliquid ? non
quod idolum sit aliquid. sed quae sacrificant daemoniis
sacrificant. nolo autem uos socios fieri daemoniorum. non
potestis calicem domini bibere et calicem daemoniorum. non
potestis mensae domini participare et mensae daemoniorum.
Item ad galatas: Tunc quidem ignorantes deum, his qui
non sunt dii seruistis: nunc autem cum cognoueritis deum,
immo cogniti estis a deo, quomodo conuertimini iterum ad
infirma et egena elementa, quibus iterum seruire uultis? dies
obseruatis et menses et tempora et annos. timeo ne forte
sine causa laborauerim in uos. estote sicut ego, quia et ego
sicut uos. Item iohannes apostolus: Filioli, custodite
uos a simulacris. Item in actibus apostolorum: Cum
igitur simus genus dei, non debemus aestimare auro uel
argento uel lapidi, sculpturae artis et concupiscentiae hominis,
diuinum esse simile. Item in apocalypsi: Si quis adorat
bestiam et imaginem eius, et accipit character in fronte sua
aut in manu sua dextra, et hic bibet de indignatione dei,
quae mixta est mera in calice irae eius, et cruciabitur in
calicem daemoniorum. Ad galatas cap. V: Sed tunc quidem
ignorantes deum his qui natura non sunt di seruistis usque estote
sicut ego, quia et ego sicut uos. In epistula iohannis I
cap. XX: Filioli, custodite uos a simulacris. In actibus apostolorum
cap. XLVIII: Genus ergo quum simus dei, non debemus
aestimari auro uel argento usque diuinum esse simile. In
apocalypsi cap. XXXIII: Si quis adorauerit bestiam et imaginem
18 Act. 17, 29 16 Apoc. 14, 9-11. et démoniorum LC 8 fieri] esse L 4 calicem
daemoniorum (dem- LC) qui dimittit morem suam (uxorem nam dimittit
LC) MLC, uerba non potestis mensae usque ad (p. 497, 13) in
corde suo. Item illic Omnis om. 6 galathas S 9 Qgena S
12 iohannis S 14 sumus 8 denemus (e pr. ex i corr. m. 1)
S 15 uel lapides sculpturam artis et concupiscentia hominis diuinum
esse similem S 16 apocalipsi S 17 caracter S (bis)
igne et sulfore in conspectu angelorum et agni. et fumus et
cruciatus eorum in saecula saeculorum ascendit, et non habent
requiem die ac nocte, qui adorant bestiam et imaginem eius,
et qui accepit character nominis illius.
In exodo: Non fornicaberis. non concupisces uxorem proximi
tui. Item in leuitico: Homo quicumque moechatus
fuerit uxorem proximi sui, morte moriatur qui moechatus
fuerit et quae moechata fuerit. Quicumque dormierit cum
cognata sua, turpitudinem cognationis suae retexit: sine filiis
morientur. quicumque acceperit uxorem fratris sui, inmunditia
est, turpitudinem fratris tui detexit: sine filiis morientur.
Item in deuteronomio: Non moechaberis. Item
illic: Non erit fornicarius a filiis israhel, et non erit fornicaria
a filiabus israhel. Item in prouerbiis solomonis:
Mulier autem uirorum pretiosas animas capit. alligabit quis
in sinu ignem, uestimenta autem non conburet? aut ambulabit
supra carbones ignis, pedes uero non conburet? sic qui
eius et acceperit caracter in fronte sua usque si quia accepit**
(it ras.> caracterem nominis eius.
XLV. NON FORNICANDVM. In exodo cap. XI: Non moechaberis
usque nec desiderabis uxorem eius. In leuitico cap.
XII: Si moechatus quis fuerit cum uxore alterius usque quia
scelus operati sunt: sanguis eorum sit super eos. In deuteronomio
cap. IIII: Non moechaberis. Item in deuteronomio
cap.
de filiis israhel. In psalmo LXXII: Quia ecce qui elongant se
a te peribunt usque in portis filiae sion. In prouerbiis cap.
VII: Mulier autem uiri pretiosam animam capit usque sic qui
18 15 Dent. 28, 17 17 Prou. 6, 26—29 28 Ps. 72, 27 8 8 diae 8 8 leuuitico S 10 mochata S
quicmnquQ acciperit 8 15 istrshel 8 (bis) 17 praetiosas 8
18 ambulauit S
intrat ad uxorem proximi sui non erit inpunitus, neque omnis
qui tangit eam. Item illic: Adulter autem propter inopiam
sensus interitum animae suae adquirit, dolores et turpitudines
sufferet, obprobrium autem eius non delebitur. Item illic:
Abominatio est domino cogitatio iniqua, sanctorum autem
sermones pudici sunt Item illic: Viri amantis sapientiam
laetatur pater: qui autem pascit meretrices, perdit diuitias.
Item in ecclesiastico: Non des fornicariis animam tuam
in nullo, ne perdas te et hereditatem tuam. Item in iob:
Vel si oculum meum subsecutum est cor meum, uel si palpaui
munus manibus meis, dispargar et non congreger. aut
si secutus est sensus meus uxorem alterius uiri, uel si frequentaui
in concupiscentia ianuas eius, auferatur uxor mea,
et detur alii. Item in ecclesiastico: Vinum et mulieres
apostatare faciunt sapientes, et arguunt sensatos. et qui se
iungit fornicariis, erit nequam: putredo et uermes hereditabunt
illum. Item in hieremia propheta: Equi insanientes
in feminas facti sunt! unusquisque in uxorem proximi
eam. Item cap. VII: Qui autem adulter est propter cordis
inopiam usque et obprobrium illius non delebitur. Item cap.
XXVIIII: Vir, qui amat sapientiam, laetificat patrem suum, qui
autem nutrit scorta, perdit substantiam suam. In ecclesiastico
cap. VII: Non des fornicariis animam tuam in nullo ne perdas te
et hereditatem tuam. In oseecap. : Principes omnes adulterantes
quasi clibanus succensus a quoquente. In iob cap. :
Et si sequutus est oculus meus cor meum et in manibus meis adhesit
macula usque scortum sit alterius uxor mea et super illam
incuruentur alii. Item in ecclesiastico cap. XI: Vinum et
mulieres apostatare (ta alt. s. l.) faciunt sapientes usque et
putredo et uermes hereditabunt illum. In hieremia cap. :
Saturaui <aui in ros.) eos et moechati sunt et in domo meretricis
8 Eccli. 9, 6 10 Iob. 31, 7-10 14 Eccli. 19, 2 et 3
17 Hier. 5, 8 et 9 82 Hier. 5, 7-9 (rasa s) S 11 dispargar S 13 concupiscentiam
S 17 equi] uae qui S insamentes] ineanet I estis S
18 unusquisquę S
sui hinniebat. numquid in his non uisitabo, dicit dominus,
aut in natione tali non uindicabit anima mea? Item tobi
ad filium: Adtende autem tibi ab omni fornicatione. Item
in psalmo LXXII: Quia ecce qui elongant se a te perisbunt.
perdidisti omnes qui fornicantur abs te. mihi autem
adherere deo bonum est, ponere in deo spem meam, ut
enarrem omnia promissa tua in portis filiae sion. Item in
osee propheta: Principes adulteria committentes omnes
sicut clibanus ardens ad coquendum, conbustio flammae.
ltem in euangelio secundum matthaeum: Audistis
quia dictum est: non moechaberis. ego autem dico uobis,
quia omnis qui uiderit mulierem ad concupiscendam eam
iam moechatus est in corde suo. Item illic: Omnis qui
dimittit uxorem suam et aliam ducit, moechatur: et qui dimissam
a uiro ducit, moechatur. Item paulus apostolus
ad corinthios I: Nescitis quia corpora uestra membra
quod idolis usque
uestra usque in corpore uestro.
luxoriabantur: equi amatores et admissarii effecti sunt usque et
in gente tali non ulciscetur anima mea? Item illic cap. :
Abominatio est domino cogitatio iniqua, sanctorum autem sermones
pudici sunt.
Secundum matheum cap. IIII: Audistis quia dictum
est antiquis: non moechaberis usque iam moechatus est eam in
corde suo. Item illic cap. IIII: Omnis qui dimiserit uxorem
suam usque et qui (s. l.) dimissam duxerit adulterat. Paulus
ad corinthios I cap. VI: Nescitis quoniam corpora uestra
membra christi sunt usque glorificate et portate dominum in corpore
uestro.
10 Matth. 5, 27 et 28 1S ib. 82 (Lnc. 16, 18) 16 I Cor. 6,
15—20 21 Prou. 15, 26
S 8 oseae S 10 eang eec math; S 14 mochatur S, mechatur
(bis) C et qui MLCv, qui S 15 paulus ad coriothios I (prima
MC) MVC, ubi Bupra L 16 quiaj quoniam Vv) membra sant
xpl MVLCv
christi sunt? tollens ergo membra christi faciam membra
meretricis ? absit. nescitis quia qui iungit se meretrici unum
corpus est? erunt enim duo in carne una. qui autem iungit
se domino unus spiritus est. fugite fornicationem. omne
peccatum, quodcumque fecerit homo, extra corpus est: qui
autem fornicatur, in corpus suum peccat. aut nescitis quoniam
membra uestra templum est spiritus sancti, qui in uobis
est, quem habetis a deo, et non estis uestri? empti enim
estis pretio. glorificate et tollite dominum in corpore uestro.
In hieremia propheta: Et sacerdotes non dixerunt:
ubi est deus? et cultores legis meae nescierunt me, et
pastores impie egerunt in me. Item illic: Horribilia facta
sunt super terram: prophetae prophetant inique, et sacerdotes
plauserunt manibus suis, et populus meus dilexerunt eos.
XLV. DE NEGLEGENTIA SACERDOTVM. In hieremia cap. :
Et sacerdotes non dixerunt: ubi est deus? Item cap. :
XLVI. DE NEGLEGENTIA SACERDOTVM. In hieremia c.ap. :
Sacerdotes non dixerunt: ubi est dominus ? usque et pastores
facta sunt in terra usque quid igitur fiet in nouissimo eius?
S 3 est] efficitur Cv iungit S, adiungit MVLC
4 domino] deo MVLC 6 aut] an VCv quoniam Sv: quia M
VLC 7 templum est SMVL, templum sunt Cv 9 praetio
(-cio V) SMVC, precio L; add. magno MVLCv tollite S, portate
MVLCv deum VLCv 12 iheremia (fere semper) C
18 legis **** (ras. meae) L meae om. C 14 impiae agerunt
8 impie om. M uerba Item — Horribilia - - futurum om.
V ubi supra MLC horrebilia S 15 profetae prophetant
S iniquae SM 16 dilexerunt L: dixerunt S, delerunt M, dilent
Cv
quid facietis in futurum? Item illic: A sacerdote usque
ad pseudoprophetam omnes fecerunt mendacium, dicentes:
pax, pax. et ubi est pax? Item illic: Quomodo dicitis:
sapientes sumus nos, et lex domini nobiscum? in uanum
facta est metatura uestra. scribae confusi sunt, sapientes
territi sunt, quia uerbum domini reprobauerunt: sapientia
quae est in illis? Item illic: Tabernaculum tuum miserum
factum est, periit, et omnes pelles eius disruptae sunt: quia
pastores insipienter gesserunt, et dominum non inquisiuerunt:
ideo non intellexerunt. Item illic: Propterea haec dicit
dominus ia pastores, qui regunt populum meum: uos dispersistis
oues meas, et expulistis eas, et non uisitastis eas. ecce
ego uindico in uos secundum mala studia uestra. et suscitabo
illis pastores, qui pascant eas: et ultra non timebunt neque
Horribilia facta sunt super terram. Itemcap. : A sacerdote
usque pseudopropheta. Item
sumus. Item
Item
. Item
dolum usque et non erat pax. Item illic
dicitis: sapientes nos sumus usque et sapientia nulla est in eis.
Item
stulte egerunt pastores et dominum non quaesierunt. Item ibi
pascunt populum meum usque et nullus quaeretur ex numero,
et 21 10 Hier. 28, 2 et 4 C) MVLC 2 pseudo prophetas V\' 3 pax
semel V ubij non V\'Cv uerba Item — Quomodo - Tabernaculum
— Propterea — terrebuntnr dicit dominus om. V ubi supra
MLC 4 uobiscum M 5 metatura ML, metatur S, σχοι̃νος
(cf. Lactant. imt. 4, 11, 13) om. metatura uestra C 6 territi
sunt] add. et capti sunt MLC ν 7 quae in illis est C ubi supra
MLC 8 diruptae M, disruptae LC, ruptae S 9 uerba et d.
n. inquisiuerunt om. MLC 10 ubi supra MLC
sacerdotes uiam domini et ignis comedit indices
eorum, et non fuit in eis qui inuocaret me. Item in
michaea propheta: Et sacerdotes cum muneribus respondebant,
et in dominum requiescebant dicentes: nonne dominus.
est in nobis? Item in hieremia propheta:s o mali
pastores ! conrupistis oues meas, docentes eas secundum
uoluntates uestras, et quae uera sunt non docuistis eas.
Item in sophonia propheta: Sacerdotes eius contaminant
sancta et reprobant legem. Item in malachiel propheta:
Vos sacerdotes, qui fallitis nomen meum, et dixistis:
in qua re fefellimus nomen tuum ? offerentes ad altarium
meum panes pollutos. non est mihi uoluntas, dicit dominus
neque miserebuntur dicit dominus. In oseecap. : Absconderunt
sacerdotes uiam. In malae. cap. : Et sacerdotes
cum muneribus.
In malach. cap. : Vos sacerdotes qui fallitis
dicit dominus.
clibanus usque non est qui clamet in eis ad me. In michea
cap. : Et sacerdotes eius in mercede docebant usque numquid
non dominus in medio nostrum ? In sophonia cap. :
Sacerdotes eius polluerunt sanctum, iniuste egerunt contra legem.
In malachi cap. : Ad nos, o sacerdotes, qui dispicitis nomen
9 Soph. 3, 4 11 Mal. 1, 6. 7. 10 SV, osae M propheta om. MVLC ahsconderunt
... ] 08. 6, 9 ϰυϱίου, OS. 7, 7
tovg ϰϱιτάς αὐτω̃ν eod. Alex. 2 comedet MVC 3 illorum C
4 michea SMVL, mychea C propheta om. MYLC 5 dum M
VL, dm C, dno S (364, 5) 6 verba Item — 0 mali — docuistis eas
om. MYLO 9 item in sofonia prof. S, item in sophonia LC, item
sophoniaa (om. item F) MV 10 sancta MVLC, sèm (a 8. Z. m. 1)
S malachiel SMLC, maclachisl V proph. om. MVLC
12 in qua re fefellimos MLC: in qua I refellimus S, in qua re fefellimus
(le 8. lin. a m. al.) V altare C 13 uoluntas] add. in nobis
V2v
omnipotens, et sacrificium non accipiam de manibus uestris.
Item in ezechiel propheta: Et ideo, pastores, audite
uerbum domini: ecce lac deuoratis, et lanis eorum cooperitis
uos, et quod crassum est iugulastis, et oues meas disper*
sistis: quod infirmum erat non confortastis, et quod male
habebat non curastis, et contritum non alligastis, et quod
errabat non conuertistis, et quod periebat non requisistis, et
fortem oppressistis labore. et dispersae sunt oues meae, eo
quod non sint pastores, et factae sunt in deuorationem
omnibus bestiis agri. et dispersae sunt oues meae super
omnem montem et in omnem collem altum, et super faciem
totius terrae dispersae sunt, nec erat qui requireret neque
qui reuocaret. Item in malachiel propheta: Qui inritastis
dominum in uerbis uestris, et dixistis: in quo
eum? in eo quod dicatis: omnis qui facit malum bonum
est coram domino, et ipsi in eis placuit. et ubi est deus
nomen meum usque de muneribus uestris. In ezechiel cap.
: Et ideo, pastores, audite uerbum domini usque neque reuocaret.
In malach. cap. : Qui irritastis dominum in uerbis
meum, usque munus non suscipiam de manu uestra. Item :
Custodite spiritum uestrum et nolite dispicere usque aut certe ubi
est iudicii. In ezechiel cap : Haec dicit dominus deus
israhel: uae pastoribus israhel usque non erat inquam qui
SMV, iezechiel (ihez- C) LC proph. om. MVLC
S dominus S earum L uos cooperitis MVLC 4 grassum
S *iulastis (rasa o) S, iogulatis F* 5 erat infirmum V
7 periebat SMV1, perierat Lv, peribat VC 8 oppraessistis SMY,
obpressistis L disperse et facte L 9 sint SM*, sunt M1 VL
C deuoratione SV 10 besteia S 12 depresse S requireret
S: eriperet MVLC 18 verba Item — Qui — contaminabuntur Item
om. V malachiel SMC, malachia L proph. bm. MLC qui
MLC: quia S irritastis MLC 14 inritabimaa S; irritauimus M
LC 15 quot M malum Sv, peccatum MLC . bonum S
( χαλόv): bonus MLCv 16 ipse MLC
iustitiae? Item in osee propheta: Sacrificia eorum tamquam
panis luctus: omnes qui manducant ea contaminabuntur.
Item in numeris: Separamini a tabernaculis hominum
istorum durissimorum, et nolite tangere ab omnibus quae
sunt eis, ne simul pereatis in peccato eorum.
In exodo: Et sacerdotes, qui accedunt ad dominum,
sanctificentur, ne forte derelinquat eos dominus. Item
illic: Et facies illis bracas lineas, ut tegant inuerecundiam
uestris. In osee
XLVI. DE SANCTIFICATIONE SACERDOTVM VEL MINISTRANTIVM
DEO ET OMNI ORDINE ECCLESIASTICE DISCIPLINAE. In
requireret. Item in osee
ne inuoluamini in peccatis eorum.
XLVII. DE SANCTIFICATIONE SACERDOTVM VEL MTNISTRANTIVM
DEO ET OMNI ORDINE ECCLESIASTICAE
ne forte derelinquat eos dominus. Item in exodo
Facies et feminalia linea usque a renibus. Item in exodo
M proph. om. MLC (saepiss.) 2 omnia
S 8 separamims S hominum MVLC: om. S 5 eis S
( αὐτοι̃ς): in eis MVLC peccatis MVLCv eormn] add. Item
S 6 XLVI L. 8 ordinatione S, ordini MVLC et eclesiasticae
S discipline M 11 in exodo MVLC (8. i.) braccas
V innerecundiam MV1, inuerecuntiam (ecuntiam in ras. m. 1) S,
uerecundiam LC, in uerec. V2 .
corporis, a lumbis usque ad
qui tetigerit altare sanctificetur. Item in leuitico: Sancti
erunt domino suo, et non coinquinabunt nomen domini dei
sui, et dona ipsi offerent, et erunt sancti. mulierem meretricem
et coinquinatam non accipient, mulierem eiectam a
uiro non accipient, quia sancti sunt domino deo suo. et
sanctificabis eos. dona enim domini dei uestri hi offerunt:
sancti erunt, quia sanctus sum ego dominus qui sanctifico
eos. Item illic: Et locutus est dominus ad aaron, dicens:
uinum et sicera non bibetis, tu et filii tui tecum, quando
introibitis in tabernabulo testimonii, uel cum accedetis ad
altare, ne moriamini. estote sancti, quia sanctus sum ego
dominus deus uester. Item in paralipomenon I: Et
uocauit dauid sadoc et abiathar sacerdotes, et leuitas arihel,
tetigerit altare sanctificabitur. In leuitico cap. :
deo suo usque qui sanctifico eos. Item cap. :
Et loquutus est dominus ad aaron dicens: uinum et sicera usque
dominus deus uester. In paralipomenon : Et uocauit dauid,
XIII: Omnis qui tetigerit altare sanctificabitur. In leuitico cap.
VI: Dixit quoque dominus ad aaron: uinum et omne quod inebriare
potest non bibetis usque quae loquutus sum ad eos per manum
moysi. Item cap. XIII: Sancti erunt deo suo et non polluent
nomen eius usque sit ergo sanctus, quia et ego sanctus sum
dominus qui sanctifico uos. In libro paralip *** I cap. :
Et uocauit dauid sadoch et abiathar sacerdotes usque sanctificati
18 I Par. 15, 11. 12. 14 tUrba Item — Omnis — sanctificetar Item om. Y 2 leuuitico
S 8 deo MVLC inquinabunt C 4 et erunt MVLC: erunt
S 7 hii SMV 9 in leuitico MVLC aron SM 10 siceram
Y\'C quando om. C 11 tabernacolum MVLC acceditis
MVLC 12 sancti estote MVLC quia] quoniam C
18 in libro MLC paralippemenon L, paralypomenon C primo
MC, om. L 14 saddoc S, sadoch M abiatar V, abyathar C
leuuitas et leuuitarmn et leuuitae 8 arihel ML: ariel SVC
15 asaa L, ase C iohel MVL: ioel SC aminadap M
leuitarum, purificamini uos et fratres uestri, et reportate
arcam domini dei israhel ubi paraui ei. et purificati sunt
sacerdotes et leuitae, ut portarent aream domini
Item paulus apostolus ad titum: Huius rei gratia reliqui
te cretae, ut quae deerant corrigas et constituas per
ciuitates presbiterium, sicut ego tibi disposui. si quis est
sine crimine, unius uxoris uir, filios habens fideles, non in
accusatione
sine crimine esse, tamquam dei dispensatorem, non superbum,
non iracundum, non uinolentum, non turpis lucri adpetitorem:
sed hospitalem, benignum, prudentem, iustum, sanctum, continentem,
obtinentem secundum doctrinam fidele uerbum, ut
potens sit exhortari in doctrina sana et contradicentes reuincere.
sunt enim multi etiam non oboedientes, uaniloqui et
seductores. Item
quis episcopatum cupit, bonum opus desiderat. oportet enim
episcopum inreprehensibilem esse, unius uxoris uirum, sobrium,
prudentem, ordinatum, hospitalem, docibilem, non uinolentum,
sadoc et abiatar sacerdotes usque arcam domini dei israhel. Item
paulus ad titum cap. : Huius regi gratia reliqui te crete.
usque uaniloqui et seductores. Item cap. : Fidelis sermo:
sunt ergo sacerdotes et leuitae, ut portarent arcam domini dei
israhel. Item paulus ad titum cap. I: Huius rei gratiae
relinqui te crete usque non oboedientes uaniloqui et seductores.
Ad timotheum I cap. IIII: Fidelis sermo: si quis episcopatum
MC (bis) istrahel S (bis) S domini] add. dei
MC 4 uerba Item — Hnins — Humanus— Diaconee - - in
christo iesu Item om. V apostoius om. MLC 5 qae (e ex i
corr. m. 1) S et Sv: nt MLC (xal) 6 presbiteros (praesb- M)
JlL, sacerdotes C 7 habens filios C 8 luxuriae LC
9 dispinMtorem M 10 turpi lucri appetitorem ML obtinentem
S ( ἀντεχόμενον): oboedientem MLC (obed- C), ampleeteatem
v 18 exortari ML 14 obqdienteB S, obed- C 15 prima
MC 16 capit S, deriderat MLCo 17 inrepraehensibilem (-liY
C) SMC subriun S 18 ordinatam SMC: ornatam Lv
domum suam bene regentem, filios habentem subditos cum
omni castitate — si quis autem suae domui praeesse nescit,
quomodo ecclesiae dei diligentiam habebit? —, non neophytum,
ne in superbiam elatus in iudicium incidat diaboli. oportet
autem eum et testimonium habere bonum ab his qui foris
sunt, ut non in obprobrium incidat et laqueum diaboli. diaconos
similiter castos et pudicos, non bilingues, non multo
uino deditos, non turpis lucri adpetitores, non cupidos, habentes
sacramentum fidei in conscientia pura. et hi quoque
probentur primum, et sic ministrent, nullum crimen habentes.
Item illic: Diacones sint unius uxoris uiri, qui filiis bene
praesunt et suis domesticis. qui enim bene ministrauerint,
gradum bonum sibi adquirunt, et multam fiduciam in fide
quae est in christo iesu. Item petrus apostolus in
epistula I: Seniores autem qui in uobis sunt obsecro ego
testis iesu christi passionum, similiter maior natu et futurae
declarationis laudis socius, ut regatis plebem domini, curae
si quis episcopatum desiderat magnum opus. In epistula petri
I: Seniores autem qui in uobis sunt usque quia ipse est cura de
desiderat usque qui enim bene ministrauerint gradum sibi bonum
adquirent. Petrus in epistula I cap. XVIII:
qui in uobis sunt obsecro consenior usque proicientes in eum,
S 4 ecclesiam M dei ante diligentiam om.
8 non neofitam SML, nonne offitiam C1 5 incedat S (bis)
diabuli S (bis) 7 opbropriam S, obprobriom MLC diaconos
Sv: presbiteros (praesb- M) MLC 8 castos et pndicos S: pndicos
castos (om. et) MLC, padicos v ( σεμvούς) 9 debitos S turpi
lucri appetitores ML 10 hii SM 11 primum om. MLC
12 item illic om. MLC diacones SMLC sint] similiter ML
C mores S 18 presint L, praefuit M minietrauerit L
14 bonum sibi gradum adquirit MLC uerba et multam f. i. f. q.
e. i. christo iesu om. MLC ide] se de S 15 apostolus om.
MLC 16 aepistola S 17 testes L, estis S maiores MLC
18 sotios L cura MVaL, curam V\'O
habentes non in auaritia neque in dominatione fratrum, sed
uoluntarie ex animo libenter. et sine reprehensione, ut forma
sitis ouibus, in operibus bonis, in omni conuersatione quae
secundum deum est: ut cum apparuerit princeps pastorum,
rationem reddatis de ouibus, et percipiatis illam floridam et
inmarcescibilem gloriae coronam. similiter et iuniores subiecti
estote senioribus. omnes autem quietem et humilitatem
animi induite: quia deus superbis resistit, humilibus autem
dat gratiam. humiliate ergo uos sub potente dextera dei, ut
uos exaltet in tempore uisitationis suae: omnem sollicitudinem
uestram proicientes in eum, quoniam ipsi cura est de omnibus.
Item in euangelio secundum matthaeum: Quisnam
est fidelis seruus et prudens, quem constituit dominus
super familiam suam, ut det illis cibaria in tempore? beatus
seruus ille, quem ueniens dominus eius inueniat sic facientem.
amen dico uobis, quia super omnia quae possidet constituet
illum. quod si dixerit malus ille seruus: tardat dominus
meus uenire, et coeperit percutere conseruos suos, sedens et
nobis. In euangelio mathei cap. :
quoniam ipsi cura est de nobis. Secundum matheum cap.
XXV: Quis putas est fidelis seruus et prudens, quem constituit
dominus super familiam suam usque illic erit fletus et stridor
dentium.
SMVL repraehensione SMVC 6 inmarciscibilem
S, -cessibilem LC subiecti S: subditi MVLOv 8 induentes M
VLC 9 potente SV: potenti MLCv dei deztera C 11 quoniam
Sv: quia MVLC ipse M est cura MVlL omnibus S, nobis MV
LCv 12 uerba item in euangelio om. Y euog sec math S
quis sapiens sernns (et prudens 8. Im. add. al. m.) C 14 cibaria
(cyb- C) LC: cibariam (cyb- S) SMV, cibum v,
L, quum uenerit v inuenerit MVLCv 17 illom] eum
Cv 18 cepit VC sedens et bibens MVLC: sedentes et bibentee
S, manducet autem et bibat r, ἐσϑίη̩δὲ xai πιvη(interpres scripsisse
uidetur: edens et b.)
bibens cum luxoriosis, ueniet autem dominus serui illius in
die qua non sperat et hora qua non sentiet, et diuidet eum
partemque eius cum infidelibus ponet: illic erit fletus et stridor
dentium. Item paulus apostolus ad
Dicite archippo: uide ministerium quod accepisti, ut illud
inpleas. Item in leuitico: Ab ostio tabernaculi testimonii
non exies septem diebus, donec inpleatur dies consummationis
uestrae. Item illic: Ad ostium tabernaculi testimonii sedebitis
septem diebus die et nocte. custodite obseruationes
domini, ne moriamini.
In exodo: Descendit autem moyses de monte ad populum,
et dixit illis, et sanctificauit eos: et lauerunt uestimenta sua.
et dixit ad eos: estote parati tribus diebus, et ne accesseritis
ad mulierem. Item in deuteronomio: Ecce ostendi uobis
iudicia et iustitias, sicut mandauit mihi dominus, facere sic
in terra, in qua uos introibitis ibi possidere eam. et seruate
et facite, quia haec est prudentia uestra et intellectus coram
XLVIII. DE SANCTIFICATIONE POPVLI.
autem
XLVIII. DE SANCTIFICATIONE POPVLI. In exodo
Descenditque moyses de monte usque ne adpropinquetis uxoribus.
uestris. In deuteronomio
praecepta atque iustitias sicut praecepit mihi dominus usque
14 et 15 16 Deut. 4, 5-9 VLC serui om. MVLC 2 die S non sentiet
S, nescit MVLC, ignorat v, γιvώσχει 4 verba Item -
Dicite — Ab — Ad — moriamini om. MVLC 5 arcippo S
6 leuuitico S osteo et osteum S 7 diq S 11 XLYII
L 18 discendit S 17 sic] 8. lin. add. facietis V1 (cf. v)
18 et ante seruate om. MVLC
omnibus gentibus, quaecumque
ecce populus prudens et sciens quae gens tam magna haec.
quia quae est tam magna gens, cui sit deus adpropinquans,
sicut dominus deus noster in omnibus in quibuscumque inuocauerimus
eum? et quae alia gens tam magna, quae habeat
iustitiam et iudicia iusta secundum omnem legem istam,
quam ego trado uobis coram uos hodie? adtende tibi et
serua animam tuam, ne obliuiscaris omnia uerba, quae uiderunt
oculi tui, et ne recedant de corde tuo omnibus diebus
uitae tuae. et instrues filios tuos et filios filiorum tuorum.
Item in libro paralipomenon II ioadas sacerdos:
Et statuit ostiarios super portas domus domini, et non intrabit
inmundus in omni re. Item petrus apostolus I: Et
uos sancti in omni conuersatione estote, quia scriptum est:
sancti estote, quia et ego sanctus sum.
filiorum tuorum. In paralipomenon
sacerdos statuit ostiarios. In epistula petri I cap. :
Et uos in omni conuersatione sancti estote.
docebis ea filios ac nepotes tuos. In paralipomenon libro II
cap. : Constituit quoque ioiadas ianitores in portis domus
domini usque inmundus in omni re. Petrus in epistula I
cap. HI: Et ipsi sancti in omni conuersatione sitis usque quoniam
et (s. I.) ego sanctus sum.
MVL 2 quae MVLC, om. S, xo 8 gens] hę
gens C 5 et que alia gens et I tam S 6 omnem om. C
7 ego om. MVLC uobis V* bodiae S 11 uerba Item -
Et statuit — Et — sanctus sum om. V in paralipomenon (paralfppemen
L, paralypom- q libro MLC ioiadas LC 12 et ante statuit.
om. MLC constituit Cv hostiarios MC intrauit MLC
18 immundus M in (om. in M) epistola petri prima (I L) MLC
14 uos in omni conuereatione sancti MLC 14 scribtom S 15 et
om. M sum scs L
In prouerbiis: Odium suscitat contentio, omnes autem
non contendentes protegit amicitia. Item illic: Contradictiones
sedat tacitus, inter potentes autem definit. Item
illic: Noli procedere in rixam cito, ne postmodum paeniteat
te. cum tibi maledixerit amicus tuus, recede retro. noli
contendere, cum te exprobrabit amicus. gratia et amicitia
liberant, quam serua tibi, ne in obprobriis sis, sed custodi
uias tuas bene conseruando. Item illic: Vir animosus fodit
contentionem, uir autem iracundus exobruet peccata. Item
apostolus ad corinthios I: Cum enim sit inter uos
aemulatio et contentiones, nonne carnales estis et secundum
XLVIII. DE CONTEMPTIONE VITANDA. In prouerbiis
: Odium suscitat suscitat rixa. Item
Item
ad corinthios I
XLVIDI. DE CONTENTIONE VITANDA. In prouerbiis
Odium suscitat rixas et uniuersa delicta operit caritas. Item
XXV: Quae uiderunt oculi tui ne proferas in iurgio cito, usque
qui loquitur uerbum in tempore suo. Item
fodit malum usque separat principes. Ad corinthios I
III: Quum enim sit inter uos zelus et contentio usque secundum
29, 22 12 I Cor. 3, 3 28 Prou. 16, 27. 28 L 4 ubi supra MYLC 6 in prouerbiis MVC, ubi
supra L m rin cito ne LC, in rixatione MV peniteat SV,
poeniteat L 8 exprobrauit MLC, exprobrauerit V 9 liberat
L opprobriis S (347, 5) 10 tuas om. M conserando MV1
uerba Item - Vir - - peccata. Item apoatolua om. V illic] in pronerbiis
MLC uerba uir autem i e. pecoata om. MLC 12 1] om.
M erit Sv: sint MVLC
consolatio in christo, si qua adlocutio caritatis, si qua societas
spiritus, si qua uiscera miserationis: inplete gaudium meum,
ut id ipsum dicatis omnes, eandem caritatem habentes, unianimes,
unum sentientes, nihil per contentionem neque per
inanem gloriam, sed humilitate mentis inuicem existimantes
sibimet ipsos superiores, non sua singuli respicientes, sed
aliorum.
In hieremia: Et dixit dominus ad me: falsa prophetant prophetae
in nomine meo: non misi illos, et non mandaui illis,
neque locutus sum ad eos: quia uisiones falsas et diuinationes
Ad philippenses cap. : Si qua ergo consolatio in christo
usque respicientes, sed aliorum.
XLVIIII. DE HERETICIS VITANDISED PSEVDOPEOPHETIS SEV
CONTENTIONEBVS LEGIS. In hieremia cap. Et dixit dominus
ad me: falsa prophetant usque ipsi prophetant uobis. Item
hominem ambulatis. Ad philipenses cap. II: Si qua ergo con- solatio in christo, si quod ﹡﹡﹡solacium (ras. con) usque sed ea
quae aliorum
L. DE HERETICIS VITANDIS ET PSEVDOPROPHETIS SEV CONTEN-
TIONIBVS LEGIS. In hieremia cap. : Et dixit ad me: falso
prophetae uaticinantur in nomine meo usque seductionem cordis 15
S 2 consulatio S qua adlucutio S, quod solatium
MVLCv, cf. 350, 5 8 si qua uiscera misericordiae, si qua societas
eps, implete MVLC 4 id om. V dicatis] sapiatis v (350, 7)
unanimes MVLCv 6 humilitatem S (350, 9), in humilitate MCv
exstimantes M 7 sibimet S, ae MVLC 9 XLVIIII L 10 hereticis
SMVLC uitandis et pseudoprophetis MVLC 12 dominus
MVLCv: om. S falsae L prophetant MVLC: om. S prophetae
uaticinantur v profetae et profetarum et profetant S
18 et non] neque C illis] illos MV 14 eos] illos C et]
atq; C
illic: Nolite audire sermones prophetarum, quia uani sunt
et uisiones cordis sui loquuntur, et non ab ore domini. dicunt
his qui repellunt uerbum domini: pax erit uobis. Item in
esaia propheta: Populus hic labiis me diligit, cor autem
eorum longe est a me: sine causa enim colunt me, docentes
doctrinas mandata hominum. Item in ezechiel: Et extendam
manum meam super prophetas, qui uident mendacia
et loquuntur uana: in disciplina populi mei non erunt, neque
in scriptura domus israhel scribentur, et in terram israhel
non intrabunt. eo quod populum meum seduxerunt dicentes:
pax pax, et non erat pax. Item illic: Vae qui adsumunt
ceruicalia sub omnem cubitum manus et faciunt uelamina
super omne caput uniuersae aetatis ad subuertendas animas.
: Populus hic labiis me honorat. In
Et extendam manum meam super prophetas usque pax pax, et
non erit pax. Item
sui prophetant uobis. Item
20 lite audire uerba prophetarum usque pax erit uobis. Item in.
esaia
hominum. In ezechiel
prophetas usque dicentes: pax pax, et non erat pax. Item
: Vae qui consuunt puluillos sub omni cubito manus usque
10 12 ib. 18. 19. 22. MVLC uana V 8 locuntur V\' (etiam mfra)
4 his om. MVLC domini] add. dicentes MVLC
5 propheta om. MVLC diligit S: honorat MVLC, glorificat a
6 colunt S: quaerunt (quer- LC) MVLC, timuerunt v ( σέβονταί)
7 doctrinas] add. et V1 doctrinas hominum et mandata L
hiezechiel M, iezechiel C 10 in ante scriptura om. V is*rahel
(rasa t) S bis 11 dicentes MVLC, om. S 12 uerba Item — Vae
— Obsecro — Quod - - opera eorum Item om. V ubi supra ML
C uae] add. his MLC assument ML 13 omne cubitu
L manuum LC 14 omnem caput ML aetatis] add. suae
C subuertentias S
animas, quas non oportebat mori, et ad liberandum
animas, quas non oportebat uiuere, dum loquimini populo
exaudienti eloquia uana. eo quod euertebatis cor iusti et
confirmabatis manus iniqui, ne omnino se auerteret a uia sua
mala et uiueret. Item paulus apostolus ad romanos:
Obsecro uos, fratres, diligenter obseruate tumultuosos et
scandala praeter doctrinam, quam uos didicistis, dicentes aut
facientes. declinate ab ipsis. nam huiusmodi domino nostro
christo non seruiunt, sed ipsorum uentri, et suauitudine uerborum
et benedictione seducuntur corda innocentiam. obauditio
autem uestra in omnes transeat. gaudeo autem super
uos, et uolo uos prudentes esse ad bonum, simplices autem
ad malum. deus autem pacis conterat alienum sub pedes
uestros quo celerius. Item ad corinthios II: Quod autem
facio et faciam, ut amputem occasionem eorum qui uolunt
usque uideret. In epistula ad romanos cap. : Obsecro uos, fratres, ut obseruetis eos usque sub pedibus nostris uelociter.
Ad corinthios cap. : Quod autem facio et facturus sum
ut non reuerteretur a uia sua mala et uiueret. Ad romanos
cap. XVIII: Rogo autem uos, fratres, ut obseruetis eos, qui dissensiones
usque deus autem pacis conteret satanan sub pedibus
uestris uelociter. Ad corinthios II cap.
autem facio et faciam usque quorum finis est secundum opera
S 8 loquemini S 4 aeloquia MC 6 paulus
om. MC apostotas om. L 7 obsecro uos, fratres, ut obseruetis
eos qui dissensiones (discensiones M) et scandala praeter doctrinam
quam didicistis faciunt et declinate (declinante M) ab huiusmodi. nam
hii (hi LC) domino nostro christo (om. christo C) non obseruiunt (serninnt
LCv), sed suo uentri et per suauiloquia (suaui aeloquia M) et benedictiones
seducunt corda innocentium (-tum C). uestra enim obauditio in
omnibus peruenit. gaudeo igitur in nobis. nolo uos sapientes esse in bono,
integres autem a malo. deus autem pacis conterat satanan (satan L) sub
pedibus uestris uelociter MLC 18 uos pr. om. S prudentis et
simplicis S 14 dš (non dominus) S 15 caelerius S secunda
MC 16 faciam] facturus (fut- L) Bum (om. sum C) MLC
nam huiusmodi pseudoapostoli, operarii nequitiae. dolosi,
transfigurantes se in apostolos christi. sed non mirum, cum
ipse satanas transfiguret se uelut angelum lucis, non est
magnum, si ministri eius transfigurantur uelut ministri iustitiae,
quorum finis est secundum opera eorum. Item ad
philippenses: Videte canes, uidete malos operarios, uidete
concisionem. nos enim sumus circumcisio, qui spiritu deo
seruimus et gloriamur in christo et non in carne confidimus.
Item illic: Nam multi ambulant quos saepe dicebam uobis,
nunc autem flens dico, inimicos crucis christi, quorum finis
est interitus, quorum deus uenter est et gloria in confusione
ipsorum, qui terrena sapiunt: nostra autem conuersatio in
caelis est. Item ad
in cibo aut in potu aut in partem diei festi aut initiis men-
usque secundum opera eorum. Ad philipenses
Vide canes, uidete multis operios. Item
ambulant quos sepe dicebam uobis. Ad colosenses
ipsorum. Ad philipenses
operarios usque et non in carne fiduciam habentes. Item in
eadem
dicebam uobis usque nostra autem conseruatio in caelis est. Ad
colosenses
Sv, in eo quod MLC, έν oẻ̜ 2 operari inęquitiae S,
operarii (om. nequitiae) MLC 3 cum ipse S: ipse enim MLCv
4 transfigurat se in angelum MLOv est] add. enim C, add. ergo
v 5 transflgurentur MLCv uelut] ut MLC 6 opera eorum
MLC, eorum (om. opera) S 7 fllippenses S uide canes MV1
8 circumcisi qui V in spiritu VLCv 9 confidemus S
10 uerba Item — Nam — in caelis est Item om. V ubi supra ML
C 11 autem] add. et Cv 12 confusionem S 13 terrenas
8 14 colosenses MVLC ergo Sv: autem MVLC, ovv
*uos (rasa s) S 15 cybo SC partem SMVLC uerba aut
initiis mensum et aut in ieiuniis om. MVLC fort. in initiis
est umbra futurorum, corpus autem christi. nemo uos seducat
uolens in humilitate sensus et superstitione angelorum, quae
uidit ambulans, extollens se sine causa inflatus sensu carnis
coniunctiones productum et porrectum crescit in augmentum
dei, si ergo. mortui estis cum christo ab elementis huius
mundi, quare tamquam uiuentes in hoc mundo decernitis ?
ne tetigeritis neque
sunt omnia in interitum ipso usu, secundum praecepta et
mandata hominum, quae sunt quidem rationem habentia sapientiae
in religione et humilitate cordis, non parcendo corpori,
non in honore aliquo ad saturitatem carnis. Item ad
timotheum I: Finis autem praecepti est caritas de corde
puro et conscientia bona et fide non ficta. a quibus quidam
excedentes conuersi sunt in uaniloquium, uolentes esse se
legis doctores, non intellegentes neque quae loquuntur neque
de quibus adfirmant. Haec doce et exhortare. si quis aliter
docet et non adquiescit sanis sermonibus domini nostri iesu
Nemo autem uos iudicet. Ad timotheum I
autem praecepti est caritas usque
usque in humilitate et religione angelorum. Ad timotheum I
neque de quibus adfirmant. Et in eadem epistula
Haec loquere et exhortare. si quis aliter docet usque questum
bis om.) MVLC, νουμηνίας V
σαββάτων numiniis S, nenmeniis V sabbatorum Vv,
3 ueirba qpaje nidit - - Ivn. 13 satoritatem canus om. MVLC
4 sensu S 6 coniunctione S 12 pafcendo scripsi, purando
S 13 verba Item — Finis — Pipfanas — 0 — Hoc — Sicat
- - fide om. V 14 1] prima MC, om. L 15 et conscientia
bona om. MLC quideip S 16 excedentes, ML: eicidentes SC,
aberrantes v (recedentes 351, 8) esse se S, esse MLCv 17 n%
qng S 18 affinnapt MC exortare SML. 19 et) ei S
adquiescit M: -acet SLC ihã (t. e. iesus). S.
est autem nihil sciens, sed aegrotans circa quaestiones et uerborum
pugnas, ex quibus nascuntur inuidiae, contentiones,
blasphemiae, suspiciones malae, conflictationes hominum mente
corruptorum et a ueritate destitutorum, existimantium quaestum
esse culturam dei. discede ab eiusmodi. Item ad
quem supra II:
multum enim proficient ad impietatem, et sermo eorum ut
cancer serpit. Item illic:s o timothee, mandatum custodi,
scientiae, quam quidam promittentes circa fidem exciderunt.
Item ad timotheum II: Hoc autem scito, quoniam in
nouissimis temporibus aduenient tempora periculosa: erunt
homines se ipsos amantes, cupidi, superbi, fastidiosi, blasphemi,
parentibus non oboedientes, ingrati, scelesti, infideles,
sine affectione, pactum custodientes detractare, incontinentes,
inmites, sine benignitate, proditores, proterui, tumidi, uoluntatum
amatores magis quam dei, habentes formam pietatis,
uirtutem autem eius negantes. et hos deuita. ex his sunt
Mandatum custodi. Item
esse pietatem. Ad timotheum
deuita usque sermo eorum ut cancer serpit. Item
timotheum I ﹡e, depositum. custodi usque
promittentes circa. fidem exciderunt Item ad timotheum 1L
3, 1-9. MLC: egrotat S LC 4 blasfemiae
S male ML 5 corrupto M et auaritate S a om
M. questum L 6 ad quem sapra S, ad: timotheum MLO
7 debita. 3, denita Cv: eniia ML 8. proficiunt MLCv ut (wi
M) MLCv et S 9 ibi supra MLC timothace S, timothese
MLz 12 IIJ I H, prima G, om. Z Habentes (uerba Hoe —
— lim 1M qaam dei om.) MLC 14 blasfemi 8 15 infidelis
S 16 detractare 8 17 uolantatom S
peccatis, quae ducuntur uariis desideriis, semper discentes
et numquam ad scientiam ueritatis peruenientes. quemadmodum
enim iamnes et mambres restiterunt moysi, ita et hi
resistunt ueritati: homines corrupti mente, reprobi circa fidem.
sed ultra non proficient: dementia enim eorum manifesta erit
omnibus, sicut et illorum fuit. Item illic: Sicut rogaui
te, ut remaneres ephesi, cum irem in macedoniam, ut
quibusdam, ne aliter doceant neque intendant fabulis
iudaicis et genealogiis infinitis, quae quaestiones praestant
magis quam aedificationem dei, quae est in fide. Item ad
titum: Stultas autem quaestiones et genealogias et contentiones
et pugnas legis deuita: sunt enim inutiles et uanae.
haereticum hominem post unam correptionem deuita, sciens
quoniam peruersus est eiusmodi et peccat, cum sit suo iudicio
damnatus. Item ad laodicenses: Neque destituat uos
quorundam uaniloquentia insinuantium, ut uos auertant a
ueritate euangelii, quod a me praedicatur. Item apostolus
usque sicut et illorum fuit. Item cap. : Sicut rogaui te ut remaneres. Adtitumcap. : Stultas autem questiones et
enim eorum manifesta erit omnibus sicut et illorum fuit. Item
ad timotheum I cap. I: Sicut rogaui te ut remaneres ephesi,
quum irem in machedoniam usque aedificationem dei quae est in
fide. Ad titum cap. HII: Stultas autem quaestiones et genealogias
usque et delinquit proprio iudicio condempnatus. In epi- 25
LC 3 quemammodum M 4 hii SM 7 ubi
supra MLC 8 efesim S machedoniam (machaed- M) SM
13 uane L 14 hereticum SMVLC 15 eiusmodi] qui eiusmodi
est Cv peccat cum] peccatum MV1LC 16 dampnatus MV1
LC, condempnatus V2(v) uerba Item ad laodicenses Neque - praedicatur
om. MVLC 17 nanqloquentia S insinuantium]
add. se cod. Vaticanus (Mai) 18 euuangelii S apostolus om.
MVLC\'
probate spiritus si ex deo sunt, quoniam multi pseudoprophetae
exierunt in hunc mundum. Item iohannes apostolus II:
Si quis uenit ad uos et hanc doctrinam non adfert, nolite
eum recipere in domum et aue ne dixeritis ei. qui enim
dicit illi- aue, communicat operibus eius malignis. ecce prae-
. dixi uobis, ne in diem domini condemnemini. Item in
euangelio secundum matthaeum: Adtendite uobis a
pseudoprophetis, qui ueniunt ad uos in uestitu ouium, intus
autem sunt lupi rapaces: ex fructibus eorum cognoscetis eos.
Item ad ephesios: Probate autem quid sit quod placeat
deo: et nolite communicare operibus infructuosis tenebrarum,
magis autem et redarguite: quae enim in occulto fiunt ab.
ipsis, turpe est etiam dicere.
genealogias. In epistula iohannis: Karissimi, nolite credere.
Item
ad efesios
turpe est etiam dicere.
stula iohannis I
credere usque exierunt in hunc mundum. In epistula
II
adfert usque ut in diem domini nostri non confundemini. Secundum
matheum
ad uos usque a fructibus eorum cognoscetis eos. Ad ephesios
in occulto fiunt ab ipsis turpe est et dicere.
11 Eph. 5, 10-12 S cariaeimi ML, kmi SVC 2 prouate 8
ex SCv: a MVL, h paeudojprofetae et peeudoprofetis (l. 9J 8
8 uerba Item — Si quis — Adtendite - - eoe om. V iohannis apostolns
n S, ubi supra MLC 4 si quis autem MLC adfert S
(v): tenet MLC, ϕέϱει 5 in domo M habe SM1, aue M2L
C illi ne meritis MLC 6 habe S, abe M1 7 diem S
MLC condempnemini MC in euangelio om. MLC 8 euug
8 mattheum 8, math. LC 11 efesios S, effesioa LC
prouate S 14 ipsis S ν: eis MVLC.
In psalmo CXXXVIIII: Vir linguosus non dirigetur super
terram. Item in prouerbiis: Ex multiloquio non effugies
peccatum: parcens autem labiis sapiens eris. Item illic:
Qui multis utitur uerbis, laedit animam suam. Item illic:
Mutum te faciens uideris sapiens esse. Item illic:
respondit uerbum prius quam audiat, stultitia est illi et obprobrium.
Item illic: Mors et uita in manibus linguae:
qui autem continens est, edet fructus eius. Item illic: Qui
L. DE CONTINENTIA. ORIS. In psalmo CXXXVIIII: Vir lingosus
non dirigetur. In prouerbiis cap. : Ex multiloquio non
effugies. Item cap. : Qui multi sunt uerbis. Item cap.
XVIII: Stultus quoque, si tacuerit, sapiens putabitur. Item cap.
XVIIII : Qui prius respondit quam audiat stultum se esse demonstrat.
Item cap.
cap. XXI: Qui custodit os suum et linguam. Item cap. XXVIIII:
LI. DE CONTINENTIA ORIS. In psalmo CXXXVIIII: Vir linguosus
non dirigetur super terram. In prouerbiis cap. XI:
In multiloquio peccatum non deerit usque prudentissimus est.
Item cap. XIIII: Qui custodit os suum, custodit animam suam
usque sentiet mala. Item cap. XIII: Abominatio est domino
labia mendacia usque placent ei. Item cap. XVIII: Stultus
quoque, si tacuerit, sapiens putabitur, et si conpresserit labia sua,
intelligens. Item cap. XVIIII: Qui prius respondit quam audiat,
usque et confusione dignum. Item cap. XVIIII: Mors et uita
in manu linguae usque comedent fructus eius. Item cap. XXI:
Qui custodit os suum usque de anguis animam suam. Item
7 Prou. 17, 28 Prou. 18, 18 9 ib. 21 10 Prou. 21, 23 V1, in terra Cv 5 eris (s in rasura) M, erit
V ubi supra MVLC (ef. 520, lin. 2: Eccli. 20, 8) 6 ledit
VLC illic alt.) in prouerbiis MVLC 7 uideberis (ut deberes
M) MVLC ubi supra MVLC 8 opprobrium S 9 in
prouerbiis MVLC 10 edit (Md- M) MlL uerba Item — Qei
custodit - - 530, 8 adsiduus esto om. V ubi supra MLC (tic
519, 3. 8. 11. 520, 5. 7
suam. Item illic: Laqueus enim fortis sunt uiro sua labia,
et capitur uerbo oris sui. Item illic: Abominatio est
domino defigens oculum, et indocti incontinentes sunt lingua.
Item illic: Si uideris uirum uelocem in uerbis, scito quia.
spem habet magis insipiens quam ille. Item in ecclesiastico:
Noli citatus esse in lingua tua et inutilis
in operibus tuis. Item illic: Non appelleris susurrio, et
lingua tua capiaris: super furem enim est confusio et paenitentia:
susurratori autem odium et inimicitiae et contumelia.
Item illic: Ne iteres uerbum durum et nequam. Item
illic: Est tacens qui inuenitur sapiens, et est tacens qui non
habet sensum loquellae. et est tacens sciens tempus apti
Vidisti hominem uelocem ad loquendum. In ecclesiastico cap.
: Noli citatus est in lingua. Item cap... I (sequitur lacuna
35 fere litterarum) ...... Non appelleris I
et lingua tua capiaris. Item cap. : Ne iteris uerbum nequam
et durum. Item cap. : Est tacens qui inuenit sapiens esse
cap.
Item cap. XXVIIII: Vidisti hominem uelocem ad lo-quendum.
In ecclesiastico cap. IIII: Noli citatus esse in
lingua tua et inutilis et remissus in operibus tuis. Item cap.
VII : Homo linguosus et temerarius in uerbo suo odibilis est.
Item cap. IIII : Noli esse susurro et lingua tua capiaris usque
susurratori autem odium et inimicitia et contumelia. Item cap.
X: Ne iteres uerbum nequam et durum et non minoraberis. Item
cap. XI: Est tacens qui inuenitur sapiens usque est processio in
29 (S4) 8 Eccli 5,14 (16) 11 Eccli. 19, 7 12 Eccli. 20, 5 et 6 MO, ubi supra L (sic lin. 6) laqueos S
fortes 8 sunt S: est MLC labia sua C S capietur C
abom.....]
τεῑϱLC 4 lingua om. MLC 5 cito 8
6 inecclesiastico MLC, illic S 8 apelleris L susurrio SM:
susurro LCv 9 penitentia L 10 inimicitia MLC 11 nequam
et durum MLCv 12 illic] in ecclesiastico MLC sapiens) add.
esse MLC 13 loquelae LCv adeas MLC, om. S
lasciuus autem et inprudens non seruabunt tempus. qui
multis utitur uerbis, laedit animam suam, et qui potestatem
sibi adsumit iniuste, similiter processus est in malis. Item
illic: Qui susurrio est in omnibus et non necesse, odietur.
Item illic: Tacitus et sensatus honore honorabitur. Item
illic: In medio sensatorum serua uerbum temporis: in medio
autem tractantium adsiduus esto. Item illic: Homo iracundus
incendit litem, et uir peccator turbabit amicos et in
medium pacem habentium inmittet delaturam. secundum
uirtutem hominis iracundia illius, et secundum substantiam
suam exaltabit litem. certamen festinatum incendit ignem,
et lis festinans effundit sanguinem, et lingua testificans adducet
mortem: si sufflaueris, quasi scintilla exardebit, <si ex-
usque progressus est in malis. Item cap. : Qui susurro
est. Item cap. XI: Tacitus et sensatus honore honorabitur.
Item cap. :
Homo iracundus incendit litem usque mors nequissima et inutilis.
malis uiro indisciplinato. Item cap. XI: Qui multis utitur uerbis,
laedit animam suam. Item cap. XI: Susurrio coinquinabit animam
suam et in omnibus odietur. Item cap. XI: Tacitus et
sensatus honore honorabitur. Item cap. XIDI: In medio insensatorum
serua uerbum usque assiduus esto. Item cap. XV:
Homo enim iracundus incendit litem et uir peccator turbabit amicos
27, 12 (13) 8 Eccli. 28, 8—13 (11-15) S, om. MLC usque S 2 πλεονάξων λὀγῳ
βδελυχθήσεταί, xai 6 ένεξουσίαζὀμενος μίσηθήσεταί. ἕστίν svodia hv
ϰαϰοι̃ς... 8 ledit LC 4 asaumit (-met L) LC iniustae
SM progressus est L 5 susurrio SM, sorro L, susurro Cv
necessae S, necessario MLC 7 in ecclesiastico MLC (sic infra
34) in medio om. MLC 8 adsidnos S, aesiduus MLC
9 incendit libri, έϰϰαύσεί turbanit MVLC 10 inmittit (imm- M)
MVLC, έμβάλλεί dilaturam F1 saecundum S 11 iracundiam
MVLC 12 exaltauit MVLC certamen MVLCv: testamentum
S, ἕϱίς 18 lix ML, lex V festinantes S, festinatis F1
adducit MVLC 14 scentilla S, sintilla L, scintillae C si expveris
super illam, eitinguetur add. 8. lin. M* (v), om. SM1VLC
susurrio et bilinguis maledictus: multos enim turbabit pacem
habentes. Item illic: Lingua tertia multos commouit et
disparsit illos de gente in gentem: ciuitates diuitum destruxit
et domos magnatorum effodit: uirtutes populorum concidit et
gentes fortes dissoluit. qui ad illam spectat, non habebit
requiem, nec habitabit cum requie. Item illic: Flagelli
plagae liuorem faciunt, plaga autem linguae comminuet ossa.
. multi ceciderunt in casus gladii, sed non sic. quasi qui interierunt
per linguam. felix qui liberatus est a lingua nequam,
qui in iracundia illius non transiuit et uinculis illius non est
ligatus! iugum enim illius iugum ferreum est, mors illius
mors nequissima et inutilis inferi. Item illic: Aurum tuum
et argentum tuum confla, et uerbis tuis facito stateram et
frenos ori tuo rectos: et adtende, ne forte labaris lingua et
cadas in conspectu inimicorum insidiantium tibi, et sit casus
Item cap. XV: Aurum tuum et argentum confla. Item cap.
usque et utilis potius inferus quam illa. Item cap. XV: Aurum
tuum et argentum tuum confla et uerbis
13 ib. 24-26 (29. 30) V2 LCv tarbauit L 3 et 7 item illic om. MV
LC 4 disperait MVLCv cimtates] add. s. lift. mnratas m. al.
M (v) destruiit MVLC: distraxit S 5 domas F 6 sortes
S spectat scripsi: expectat SMVLC, respicit v habitabit
j-nit M) SMV, habebit LC 7 requię S 8 plage ML 9 sic
quasi v, ait quasi S, ea (s. lin. al. m. sic quomodo) M, om. V, sic L
C, add. suam m. al. M nequa L 11 iracundia
SM1VLC, -am corr. m. al. M (v) transibit LC 12 alligataB
L ferreum est} add. s. lin. et uinculum illius uiaculum eream
est m. al. M (v) .18 nequissima et MVLC, neqaissimae S
inutilis inferi SM1VLC: utilia inferus potius quam illa corr. ai. m. in
M (cf. v), λυσίτελής μα̃λλον 6 ἆδης αύτη̃ς uerba Item — Aurum —
— p. 524, 10 uana religio est om. V illic] in ecclesiastico MC,
ubi supra L (sic 522, 1) 14 argentum (tuum om.) MLC
tuis MLC, tui S 15 in lingua MLOv, add. tua m. al. M
et super labia mea signaculum certum, ne cadam
ab illis et lingua mea perdat me? deus pater et dominator
uitae meae, ne derelinquas me cadere in
ignorantiae meae, et adprehendar in conspectu contrariorum,
et gaudeat inimicus meus. Item illic: Indisciplinosae IOB
adsuescas os tuum, est enim in illa uerbum peccati. Item
in ecclesiaste: Noli festinare in ore tuo,
adceleret, ut proferas uerbum ante faciem dei: quia deus in
caelo est et tu in terra: propterea pauca sint uerba tua.
Item illic: Noli dare os tuum, ut peccet caro tua: et ne
dicas ante faciem dei quia ignorantia est, ut non irascatur
dominus in uerbis tuis, ut perdat opera manuum suarum.
Item in iob: Et ideo a nequissima lingua absconde te, et
: Quis dabit ori me conuersationem.
in ore tuo. Item cap. : Noli dare os tuum, ut peccet. In
iob cap. VIIII: A flagello linguae absconderis. Item cap. :
usque insanabilis in mortem. Item cap. XI: Quis dabit ori
meo custodiam et super labia mea signaculum certum usque
inimicus meus. Item cap. m: Indisciplinose non adquiescat
os tuum, est enim in illa uerbum peccati. In ecclesiaste
cap. V: Nec temere quid loquaris usque idcirco sint pauci
sermones tui. Item in ecclesiaste cap. V: Ne dederis os
tuum, ut peccare facias carnem tuam usque dissipet cuncta opera
manuum tuarum. In iob cap. VIIII: A flagello linguae
8 Eccle. 5, 1 11 ib. 5 14 Iob. 5, 21 et 22 add. in morte MLC, in mortem « 2 nec adamabilis
(corr. al. m. uti ne cadam ab ipsie) M 8 pater ***** et dominus
M dominator (in rasura m. 1) 8 5 appraeb- MC, adpraehendat
8 6 nbi snpra MLC indisciplinosae SM (s. lin. add. lingue
tiel loqaele al. m. in M), indisciplinose LC (cod. Amiat. et Tolet.), tf.
Eccli. 23, 15 7 adsuescas S: adquiescat MLC 8 ecl S, ecclesiasten
(en ita rasura m. 1) M 9 adcełeret S, àcèel- MLG
11 ubi supra MLC 18 manum 8 tuarum C 14 fob (in
om.) L te MLC: om. 8
infrena os scelestorum. Item illic: Et si in multiloquio
extollamur, coram domino non absoluetur. Item in psalmo
XIII: Linguis suis dolose agebant, uenenum aspidum sub
labiis eorum: quorum os maledictione et amaritudine plenum
est. Item in psalmo XXXIII: Quis est homo qui uult
uitam et cupit uidere dies bonos? cohibe linguam tuam a
malo et labia tua, ne loquantur dolum: declina a malo et
fac bonum: inquire pacem et sequere eam. Item in psalmo
XXXVIII: Dixi: custodiam uias meas, ut non delinquam
in lingua mea. posui ori meo custodiam, dum consistit peccator
aduersum me. Item in psalmo GXL: Pone, domine,
custodiam ori meo et ostium circumstantiae labiis meis. non
declines cor meum in uerba mala ad excusandas excusationes
in peccatis. cum hominibus operantibus iniquitatem, et non
conbinabo cum electis eorum. Item apostolus ad
.
Et si in multiloquio extollamur. In psalmo XIII : Linguis suis
dolose agebant. In XXXIII: Quis est homo qui uult uitam. In
XXXVIII: Dixi: custodiam. In epistula ad effesios cap. :
deris. Item cap. : Et si in -
domino nostro absoluimur. In psalmo XIII: Linguis suis dolose,
agebant usque amaritudine plenum est. In
homo qui uult uitam usque et sequere eam. In
custodiam uias meas usque dum consistit peccator aduersus me.
In CXI: Pone, domine, custodiam ori meo usque cum electis eorum.
Paulus ad ephesios cap. V: Omnis sermo malus ex ore uestro
38, 1 12 Pa. 140, 3 et 4 17 Eph. 4, 29 et 80 MLC illic] in iob MC, iob L 8 deo C
absoluimur MLC 4 dolosae SM 6 tricesimo seMndo C
7 coibe MLC 9 persequere Ov 10 de | linguam S 11 dotnihe
MLC: om. 8 18 osteom S, hostium 0 circumstantiae SCv:
continentiae ML, MCv
16 conbinabo SM: communicabo LCh,
MLC efesioB S, effesios LC
audientibus. et non contristaueritis spiritum sanctum dei,
in quo signati estis in die redemptionis. omnis amaritudo et
ira et indignatio et clamor et conuicium tollatur a uobis cum
omni malitia. Item in ecclesiastico: Non litiges cum
homine linguato, et non mittes in igne illius ligna. Item
iacobus apostolus: Sit uero omnis homo citatus audire
et tardus loqui. Item illic: Si quis putat superstitiosum
se esse, non refrenans linguam suam, sed fallens cor suum.
huius uana religio est. Item illic: Nolite multiloqui esse,
fratres mei, scientes quia maius iudicium accipietis. multa
enim omnes delinquimus. si quis in uerbo non delinquit, hic
perfectus uir est, potest frenare totum corpus et dirigere.
Omnis sermo malus de ore uestro. In epistula iacobi cap.
: Sit uero omnis homo uelox. Item cap. : Si quis. putat
religiosum. Item cap. : Nolite multiloqui esse usque mortali
ueneno.
non procedat usque tollatur a uobis cum omni malitia. Item
in ecclesiastico cap. VI: Non litiges cum homine linguato et
non instrues in igne illius ligna. In epistula iacobi cap. IIII:
Sit autem omnis homo uelox ad audiendum, tardus autem ad loquendum.
Item in eadem epistula cap. Y: Si quis putat se
religiosum esse, non refrenans linguam suam usque huius uana
est religio. Item cap. X: Nolite plures magistri fieri, fratres
mei, usque plena ueneno mortifero.
om. MLCv aedificationem audientium (om. fidei u. d. g.
audientibus) MLC fidqi S 2 non S: ne MLC contristaueris
SC 3 dię 8, diem MLCv 4 conuicium S, blasphemia
MLCv tollatur SCv: auferator ML 6 non alt. om. MLC .
inmittea (imm- M) MLC 7 apostolus om. MLC citatus] ueloi
Cv ad audiendum MLCv 8 ad Joquendum Cv illic] iacobus
MLC (sic lin. 10) superstitiosum S, religiosum MLCv 9 uerba
sed f. c. suum om. MLC I 10 uana est religio MLCv 11 scientes
MVLOrJ, om. S accipietis] sumitis Cv multa S: in multis M
VLCv 12 delinquemus F1 offendimus omnes Cv delinquid
S, offendit Cv 13 poteat] add. etiam MVLCfJ,
infrenare L, refrenare C
a nobis et totum corpus circumducamus? ecce et naues,
quae tam inmensae sunt, sub uentis duris feruntur et circumducuntur
a paruissimo gubernaculo, ubi impetus dirigentis
uoluerit. sic et lingua pars membri est, sed est magniloqua.
et sicut paruus ignis magnam siluam incendit, ita et
lingua ignis est: et mundus iniquitatis per linguam constat
membris nostris, quae maculat totum corpus, et inflammat
rotam geniturae et inflammatur a genitura. omnis enim natura
bestiarum et auium et serpentium et beluarum maritimarum
domatur et subiecta est naturae humanae: linguam autem
hominum domare nemo potest nec retinere a malo, quia plena
est mortali ueneno.
In prouerbiis: Qui est iucundus in uini conmorationibus,
relinquet contumeliam. Item illic: Proterua res est uinum
LII. FVIENDAM HEBRIETATEM. In prouerbiis cap. XXIIII:
LII. FVGIENDAM AEBRIETATEM. In prouerbiis cap. XDI:
Qui
contumeliam. Item cap. XXI: Luxoriosa res uinum et
tumultuosa aebrietas: quicumque his delectatur non erit sapiens.
MVLC qquia SC ora Sv. ore MVLC, τὰ 2 et
στὀματαpost ecce om. MVLC (Idov xat) 3 quae
tam MVC: quiaetam S, quietam L immensae MVC circumducuntur]
circumferontur Cv 5 membri] add. parua MVLC est
alt.] et L 9 rotam MVLC, *otum (rasa n) S geniturae S:
natiuitatifl nostrae MVLCv, τη̃ς γενέσεως genitura SM1V1L: gehenna
M2V2Cv, τη̃ς γεέννης omnes ML 11 linguę F1
12 nullus hominum domare potest MVLCv nec S, uel MVLC
15 aebriętatem M 16 iocundus VLC in uini conmoratiombus
S: in suis munitiombus MV1LC, ^ in uini moderationibus in suis
monitionibus V1, in uini demorationibus, in suis munitionibus 11
17 illic] ubi supra MLC
Item illic: Noli esse uinolentus, neque extendas te ad
emendam carnem: omnis enim ebriosus et fornicarius mendicabit
. et uestietur conscissos pannos et omnis
Item illic: Cui uae? cui tumultus? cui iudicia? cui
et rixae? cui contritiones superuacuo? cuius liuidi
sed loquimini cum uiris iustis et fabulamini in deambulationibus.
si enim in phialas et calices dederitis oculos uestros,
nouissime ambulabitis nudiores pilo. Item illic: Potentes
iracundi sunt: uinum non bibant, ne, cum biberint, obliuiscantur
sapientiam et recta non possint iudicare infirmibus.
Item illic: Spinae nascuntur in manibus ebriosi. Item in
Noli esse in conuiuiis potatorum. Item ibi: Cui uae, cuius patriis
ne. Item cap. XXX: Noli regibus, olam uel, noli regibus dare
Item cap. XXIIII: Noli esse in conuiuiis. potatorum usque et
uestietur pannis dormitatio. Item cap.
diffundet. Item cap. XXX: Noli regibus o
dare uinum, usque et mutent causam filiorum pauperis. Item
cap. XXVI: Quomodo si spina nascatur fi fpina nafcatur in ras.
in manu temulenti, sic parabola in ore stultorum. Item in
14 Prou. 26, 9 16 Prou. 31, 4 8: contameliosa MVLC, u ̔βριστιxόv aebrietas et
infra aebriosus et\' similia MC 2 et 11 in prouerbiis MLC
8 edendam L mendicauit MV1 4 uestietur MVLC: uestiet
8 conscisos. M somniclosus (soniclosus V) SMV 5 et 14 illicj
ubi supra. MLC 5 cui lites MLC: lites S 6 superuacuo S,
superuacae (-cue L) MVLC, ὸιὰ xεvη̃ς, fort: super uacuo cuins]
cui L lippidi C 8 conuiuia S, potationes MVLC, πότοι
fiunt MVLC inębriari SC, insebriare. M 10. filas (corr....m.1).
S, fialas MVLC et in calices MVsLO 11 ambplauitis S
nouissineS, om. V (sed patet lacuna) potentes inecundi siceram
et uinuma non bibant F1 12 biberist] biberent S 13 recta, M.
VLC: rectum S, S, infirmioribus MVLC
spernit modica paulatim decidet. uinum et mulieres apostatare
faciunt sapientes, et arguunt sensatos. et qui se iungit fornicariis,
erit nequam: putredo et uermes hereditabunt illum.
Item illic: Mulier ebriosa et erronea magna ira, et contumelia
et turpitudo illius non contegetur. Item illic: Et si
in, medio multorum sedisti, prior illis non poscas bibere. quod
sufficiens sit homini disciplinato uinum exiguum, et in
laborabis ab illo et non senties dolorem. uigilia
et cholera et tortio uiro infrunito: somnus sanitatis in homine
parco: dormiet usque in mane, et anima illius cum ipso
deliciabitur. Item illic: Diligentes uinum noli prouocare:
multos enim exterminauit uinum. ignis probat ferrum durum,
sic uinum corda superborum arguit. aequa uita hominibus
uinum. In ecclesiastico cap. : Operarius hebraicus non
locupletabitur. Item cap. XIII: Mulier hebriosa ira magna est.
clesiastico cap. X: Operarius aebriacus non locupletabitur
usque putredo et uermes hereditabunt illum. Item cap. XHI:.
Mulier aebriosa ira magna est usque turpitudo (in ras.) illius
non contegetur. Item cap. XVH: Et si in medio multorum
sedisti prior illis, non extendas. manum tuam, usque et anima
illius cum ipso delectabitur. Item ibi cap. XVII: Diligentes in
uino noli prouocare usque minorans uirtutem et faciens uulnera.
(21-24) 12 Eccli. 81, 25-29 (80-82. 84. 86. 88. 4Q) S 8 argnent8 (496,16) 4 nequa,
S, nequln MVLC 5.. 6 illie] ubi supra MLC 5 ebrieca(sebr-
M).МLC, ebra. F erronia S 6. contegitpr M si MVL
C2 om. S 7 quod] quia M2C, quam v,
. VLOo 9 dormi| ttando C uigilia et S, uigiliae. MVLC
10 colera. MVLC, colerum. S tortioaes MPLO, to*tiones V1, tortura
t1, uiro om. C infronito 8 12: diliciabitur SV1
uerba, Item — Diligentes — Optimum. - Sobrii — Swut — christum
om. V in ecclesiastico MLC 14 superboa S arguit (s.l.
ia ebriatate potatwn ex v add. m. 2) M. aequa uita]aequauit M,
in uita 8. I. add. m. 2.
sobrius: quia defraudat uitam mors. uinum in iucunditate
creatum est, non in ebrietate ab initio. exultatio animae et
cordis uinum modice potatum. uinum multum potatum imitationem
et iram, et ruinas multas facit ebriositatis animositas.
Item in ecclesiaste: Optimum est ire in domum
luctus quam ire in domum potationis. Item in iohel
propheta: Sobrii estote qui ebrii estis a uino uestro: plorate
et ululate omnes qui bibitis uinum in ebrietate, quia
ablata est de ore uestro iucunditas et gaudium. Item apostolus
ad romanos: Sicut in die honeste ambulemus, non
comisationibus, non ebrietatibus, non concubitibus et inpudicitiis,
non contentione et aemulatione: sed induite uos domi-
rans uirtutem et faciens uulnera. In ecclesiasten
Melius est ire ad domum luctus quam ad domum conuiuii. In
iohel
In ecclesiaste
ad domum conuiuii.
et flete et ululate omnes qui bibitis uinum in dulcedine, quoniam
periit ab ore uestro. Ad romanos
ambulemus usque sed induimini dominum iesum christum.
M sis aobrins MLC: si | subrins S
2 quid Sfv iocunditate MLC 3 aebrietate SMC anime
.. modicae S 4 irritationem MLC 5 facit] add. amaritndo
anime uinum multum potatum (uers. 39) 8. Z. 3P a uerbis ebrietatis
ammositas incipit uersus 40 in V ebriositates animositates
L 6 ecclesiastae S, ecclesiastico M irQ S (bis) 7 ioel
C 8 ebrii (aebr- M) MLC, ebri S 9 aebrietate SM .
quia] qui 8 - 10 iocunditas MLC apostolns S, paulus MLC
11 in dię S 12 in comissationibus M, in comesat- L, in comessat-
Oo non ebr.] et ebrietatibus (aebr. MC) MLCfJ, xai μέϑαις
concubitibus S: in concupiscentiis (concapesc. M) MLC, in cubilibua v,
x οίταις 18 in contentione MLCv emulatione LC uos
om. L
non ebriaci, non maledici regnum dei possidebunt. Item ad
ephesios: Nolite inebriari uino, in quo est luxoria, sed
inplemini spiritu sancto.
In prouerbiis salomonis: Noli intendere fallaci mulieri:
mei enim destillat a labiis mulieris meretricis, quae ad tempus
inpinguat tuas fauces: nouissime tamen amarius felle inuenies
et acutiorem magis quam gladium ex utraque parte
acutum. uestigia enim eius non conueniunt uitae: uias enim
uitae non exsequitur, fallaces enim uiae eius et non bene.
cogitantes. longe fac ab ea uiam tuam: noli adpropinquare
ad ianuas domus eius, ut non derelinquas aliis uitam tuam
thios I cap. : Non
: Nolite inhebriari uino.-
LIII. MVLIERIS MALITIAM ESSE VITANDAM. In prouerbiis
cap. VI: Faus enim stillans labia meretricis. Item cap. VII:
Ad corinthios I cap. VI: Neque auari neque aebriosi usque
regnum dei possidebunt. Ad efesios cap. VI: Et nolite inaebriari
uino, in quo est luxoria.
LIII. MVLIEEIS MALITIAM ESSE VITANDAM. In prouerbiis
cap. VI: Fauus enim stillans labia meretricis usque et annos
18 Prou. 5, 3 M I (8. I. add. m. 1) S, prima MC 2 ebriaci .
S: ebrioai (tjbr- MC) MVLCv maledicti L 3 efesios S, effesios
LC est] add. omnis MLC\' luxuria LC uerba sed
inpl. sp. sancto om. MVLC 7 salomonis om. MVLC fallacia
(-tia C) M1 V1 C, fallaciam M\'L, fallaciae V2v mulieris v 8 distillat
MVLC meretricis mulieris V 9 inpingat M, inpugnat
F1 fauces tuas C nouissimae SM tamen S, autem M V
: mrora
LC inuenies] erit C nouissimae aute amarius felle inuenies
et oraacutiore (corr. m. 2) M 11 uestigia om. V (sed lacun α̇ est)
eius om. V 14 relinquas M
illic: Noli nimius esse ad alienam neque
eius quae non est
uincat formae desiderium, neque capiaris oculis tuis, neque
rapiaris palpebris tuis. pretium enim meretricis quantum est?
unus panis: mulier autem uirorum pretiosas animas capit.
Item illic: Alligabit quis in sinu ignem, uestimenta autem
non conburet? aut ambulabit supra carbones ignis, pedes
autem non conburet? sic qui intrat ad uxorem proximi sui
non erit inpunitus, neque omnis qui tangit eam. Item illic:
Mulier stulta et audax inops prudentia efficitur, quae nescit
ruborem. Item illic: Sicut tinea uestimento et uermis
Increpatio discipline custodiat te a muliere mala usque
perdet animam suam. Item cap. VIII: Et prudentia uoca amicam
tuam, ut custodiat te a muliere extranea usque fortissimi quoque
interfecti sunt ab ea. In ecclesiastico cap. XIII: Nequitia
tuos crudeli. Item cap. VIII: Ne abstrahatur in uiis illius mens
tua usque interfecti sunt ab ea. Item cap. VII: Numquid abscondere
potest homo ignem in sinu suo usque non erit mundus
quum tetigerit eam. Item cap. X: Mulier stulta et clamosa
usque qui abscesserit ab ea saluabitur. Item cap. XXVI: Sicut
tinea uestimento et uermis ligno, ita tristitia uiri nocet cordi.
9, 13 12 Prou. 25, 20 18 Prou. 6, 28. 24. 32 14 Prou. 7,
4. 5. 26 16 Eccli. 25, 24 17 Prou. 7, 25. 26 V 2. 7. 12 illic] in prouerbiis MLC
2 alienam] mulierem C iungaris L S. 10. ubi supra MLC
4 formae desiderium] forma mulierum C oculis illine C 5 palpbebris
SM tuis] eius MVLC prgtium S quantum] s. I.
add. I uix m. 2 (ex v) V, quautus L 6 unine М2V2 fortasse
scr. : quantum et unius panis, SM
7 uerba Item — Alligabit - - mulier maligna Item om. V alligaoit
MLC autem om. C 8 conburet (uerba aut a. s. c. i. p. a. n.
conburet om.) M ambulauit super LC .9 autem] uero LC
10 impunitus MC 11 audax MLC: paudax 8, θρασεῑα, clamoR
e (ab hoc loco alienum uidetur quod Mai scribi posse cenaet pandax)
pradentiae MLC quae MLC: quia S, ἡ 12 sicut
in ea 8 ueetimentum et lignum M* uermes S
Ne respicias mulierem multiuolam, ne forte incidas
in laqueos eius. cum saltatrice ne adsiduus sis nec audias
illam, ne forte pereas in efficaciis illius. Item illic: Non
des fornicariis animam tuam, ne perdas te et hereditatem
tuam. noli uideri in uicis ciuitatis, nec uageris in plateis
eius. auerte faciem tuam a muliere conposita, et non respicias
speciem alienam. omnis mulier quaestuaria quasi stercus
in uia conculcatur. speciem alienae mulieris multi mirati
reprobati sunt: conloquium enim eius quasi ignis
cum aliena muliere non adcumbas supra cubitum, et non
alterceris cum illa in uino, ne forte declinet cor tuum in
illam, et sanguine tuo labaris in perditionem. Item illic:
Non des mulieri potestatem animae tuae, ne ingrediatur in
uirtute tua et confundaris. Item illic: Breues omnes mali-.
tiae super malitiam mulieris: sors peccatoris cadat super
mulieris inmutat faciem eius. Item ibi: Ne respicies in mulieris
speciem usque a carnibus tuis abscide illa. Item ibi: Dolor
Item in eodem cap. VH: Ne respicias mulierem multiuolam
usque ne forte pereas in efficacia illius. Item cap. VII: Non
des fornicariis animam tuam in nullo usque et sanguine tuo
labaris in perditionem. Item cap. XIII: Breuis omnis malitia
super malitiam mulieris usque et per illam omnes morimur.
15 Eecli. 25, 19 (26) 17 Eccli. 25, 28 18 Eccli. 26, 6. 9
(8. 12) 1 perdit MLC 2 respices VL ineedas S 3 saltrice
S sis S: fueris MVLC 4 efficacia (-tia MC, ęff- C, efflcia.
F1) MVLC 4. 15 ubi supra MLC 4 non] ne C 5 tuam]
add. in nullo MLC, in ollo Vv 6 platheis M . 8 quaestuaria
MV : questionaria C, quae eat uaria SL 9 concoloatur (-tus L)
MVLCv: concalcator S alieni L ammirati MVLC 10 eiua].
illiua MVLCo exardesoet (-scit L) MVLC, ἀvαxαίεται 12 altergeris
M 18 labiaris M1V1 uerba Item — Non d. m. — confundaris
om. MLC, Item — Non d. m. — 533, 2 contraria uiro suo Item
om. V 15 bręues et quięto S breuia omnis malitia MLC,
ueterani, sic mulier linguata homini quieto. non adtendas in
mulieris speciem, et non concupiscas formam mulieris. ira
et inreuerentia et confusio uiri magna mulier, si primatum
habeat et administret uiro suo. A muliere initium factum
\' est peccati, et propter hanc omnes morimur. Item illic:
Fornicatio mulieris in extollentia oculorum et in palpebris
eius agnoscitur. Item in ecclesiaste : Et dicam amariorem
morte mulierem. retia et captio est cor eius et laqueus in
manibus eius. Mulier nequa, qui tenet eam quasi qui tenet
scorpionem. Item in prouerbiis: Sicut inaures in auribus
porci, ita mulieri malae pulchritudo. Item in ecclesia-
cordis
oculorum. In ecclesiasten
mortem. In prouerbiis
In ecclesiastico can. : Anima humilis.
Item
ira magna est usque turpitudo illius non contegetur. Item in
ecclesiaste
usque qui autem peccator est capietur ab illa. Item in prouerbiis
et fatua. Item in ecclesiastico
8 Eccle. 7, 27 et Eccli 26, 7 (10) 11 Prou. 11, 22 om. MLC arenosus MLC, om. S in om. M
LC 3 ira et] irae MlL, ira C 4 inreuerentia et] inreuerentiae
M1, inreuerentia M* 5 amministret MLC, 8. lin. add. 1 contraria
eet uiro suo m. 2 M, cf. v hunc locorum ordinem exspectes : administrat
uiro suo. Anima homilis .. suo. manus dissohitae ... uiro suo. A
mnliere .. morimur. Mnlier nequa .. Bcorpionem.. Mulier ehriaca.. conte.
getnr. Fornicatio .. agnoscetur. Item in eccle: Et dicam — Item in pron:
Sicut - 6 omnis M1 ubi supra MLC 7 palphebris SM,
palbebris C 8 agnoscitar. Item in ecclesiastico Mnliw ebriaca (aebr-
MC) et erronea magna ira et contumelia et turpitudo illius non contegetur
MLC ecclesiasten M, eccl, S 9 mortem MLC
10 nequa 8, nequam MLC 11 auribus S, naribus MLCfJ, ῥwί.
12 male L
nequa et contraria uiro suo. Item illic: Manus dissolutae
. et genua debilia mulier, quae non consentit in angusto uiro
suo. Item illic: Mulier ebriaca et erronea magna ira, et.
contumelia et turpitudo eius non contegetur.
In exodo: Et extendit moyses manum in caelum, et
dominus dedit uoces et grandinem, et percurrebat ignis super
terram aegypti. Item illic: Factum est autem die tertio,
cum mane factum esset, factae sunt uoces et coruscationes
et nubes caliginosae super montem sina, et uox tubae sonabat
LIIII. QVOD THONITEVA PLVVIAE CORVSCATIONE, GRANDINES; (cetera desunt, sed patet lacuna) In
exodocap. : Et extendit moyses malum in caelo. Item
c
habeat, contraria est uiro suo usque quae non beatificat uirum
suum. Item cap. XIII: In muliere infideli flagellum linguae
20 usque quasi (in ras.〉 qui adpraehendat scorpionem.
LIIII. QVOD TONITEVA PLWIAE CORVSCATIONES GEANDINES
NIVES GBLICEDIA VENTI FVLGORA ET NVBBS A DOMINO SINT. In
exodo cap. V: Extenditque
super terram aegypti. Item in exodo cap. XI: Iam aduenerat
tertius. dies usque et ascenderet fumus ex eo quasi de fornace.
9 Exod. 9, 23 11 Ex. 19, 16. 18-20 19 Eccli. 26, 9. 10 SM1, nequam M2LC uerba Item — Manus - - uiro
suo om. L illic] ubi supra MC manus dissolutae et genua
debilia MC: manu his [ solutae adililia S 3 debilia] add. roborate
V1 angustiis MVC 4 uerba Item — Mulier - - contegetur
om. hoc loco MLC . 7 thonitrua MV choruscationes MY
grando V niues] om. C 8 gelicidia ML: cillicidia S, gelu C,
pruinae V (291, 21) fulgura MV fulg. et nub. om. C
9 celum S, caelo MVLC 10 in cqlo dedit uocem C 11 in exodo
MYL, ubi supra C 12 commune S 18 syna 80
ignis: et ascendebat fumus uelut fumus camini magni. Item
septem dies inducam diluuium aquae per dies quadraginta
totidemque noctes, et deleam omnem generationem, quam
feci, a facie terrae. Et eruperunt omnes fontes abyssi, et
cataractae caeli apertae sunt, et factae sunt pluuiae diluuii
super omnem terram. Et tunc misit dominus spiritum et
abstinuit aquam. Item in libro iesu naue: Et factum
est, cum fugirent a facie filiorum israhel in descensu bethoron,
disiecit dominus super illos lapides grandinis de caelo: et
persecuta est eos ira domini usque azecha, et mortui sunt
plures lapidibus grandinis, quam quos interfecerunt fili
israhel gladiis in bello. Item in regnorum I: Et
In genesi cap. : Et loquutus est dominus ad me dicens:
post septem dies inducam. In hiesu naue cap. : Et factum
est, cum fugeret a facie filiorum israhel in descensu
regnorum libro I cap. : Et uocauit samuhel dominum deum,
In genesi cap. III: Adhuc enim ei post dies septem ego pluam
super terram usque et inminutae
abyssi et prohibitae sunt pluuiae de caelo. In libro ihu naue
cap. V: Quumque fugerent filios israhel et essent in descensu
regnorum libro I cap. XXVIIII: Et clamauit samuhel ad
12, 18 et 19. M 2 uelnd C uerba Item —
Et - - abstinuit aquam Item om. V S noae M 4 diluiu M
5 totidemquae 8 deleam SMLC, ἐὲαλείψω6 terre L
abysi M 7 caracte S, cataraete L dilluuii S 10 fdgerent
MVLC faciae 8 ihrahel (rasa t) 8 discens nbi toron S, descensu
beteron F 11 disiecit S, deiecit MVLC 12 persequuta
M azecha. et] ad xecha et MLC, ad zacha et V, ad zecchaea S,
xat 18 de lapidibus MVL quos SVLv: quod MV1 C,
ofif interfecerint L, interfuerunt 8 filiis istzahel S filii
MC 14 libro prime (I V) MVC, libro L
illa die: et timuerunt omnes populi dominum deum uehementer
et samuhelem. Item in regnorum III: Et factum
est uerbum domini ad heliam in anno tertio, dicens: uade et
appare ad achab, et dabo pluuiam super terram. Item
psalmo CXLVII: Qui dat niuem uelut lanam, nebulam nent
cinerem spargens. qui emittit crystallum suum tamquam
frusta panis: ante faciem frigoris eius quis subsistit? emittit
uerbum suum, et liquefaciet ea: flauit spiritus eius, et fluunt
aquae. Item in psalmo CXLVIII: Laudate dominum sol
et luna, laudate eum omnes stellae et lumen. laudate eum
caeli caelorum, et aquae, quae super caelos sunt, laudent
nomen domini. quia ipse dixit et facta sunt, ipse mandauit
et creata sunt. Item illic: Laudate dominum de terra
et dedit uoces et pluuias. In libro III cap. : Et factum
est uerbum domini ad heliam in anno tertio decimo: uade et appare.
In psalmo CXLVII: Qui dat niuem sicut lanam. In
Laudate dominum, sol et luna. Item: Laudate dominum de terra.
num et dedit dominus uoces et pluuiam usque et timuit omnis
populus nimis dominum et samuhelem. Item in regnorum
libro m cap. LXXVI: . Post dies multos uerbum domini factum
eat ad heliam in anno tertio dicens: uade et ostende te ahab, ut
dem pluuiam super faciem terrae. In psalmo
niuem sicut lanam usque fluent aquae. In psalmo CXLVIII.
Laudate eum sol et luna usque ∗∗ ipse mandauit et creata sunt..
Item ibi: Laudate dominum de terra usque qui faciunt uerbum
14 ib. 7 et 8 VC 2 diae 8 et MVLOfJ: oм. S 3 samuelem
BY, samnel C uerba Item — Et - - in conspectu domini Item
om. V m SL : libro tertio MC helyam C 5 ad ante
achab om. C ( ἀχαάβ) 6 uelut S: sicut MLCv 7 Cv-
mittit L cristallum SC, christallum ML suam v tamquam
S: sicot MLCv 8 frustra MC sustinebit Cv mittit ML
C 0 flabit Cv flueat MLCv 11 sUHe M 12 aqaaeq;
\' B caelo L 18 nomen domini Sv (539, 10): domiran MC,
deum L 14 nbi supra MLC,
spiritus tempestatis, quae faciunt uerbum eius. Item in
hieremia: Dominus, qui fecit terram in uirtute sua, et in
sua prudentia extendit caelum et multitudinem aquae in
caelo, et eduxit nubes ab extremo terrae, et fulgora et coruscationes
in pluuiam fecit, et eduxit lumen de thensauris
suis. et euanuit omnis homo ab scientia sua. Item illic:
Numquid est in idolis gentium qui pluat? et si caelum dabit
satietatem suam, nonne tu es ipse? et sustinebimus te,
domine, quoniam tu fecisti haec omnia. Item in leuitico:
Et obtulerunt in conspectu domini ignem alienum nadab et
abiud fili aron, quod non praecepit eis dominus. et processit
ignis a domino et consumpsit eos, et mortui sunt in conspectu
domini. Item in iob: Quia aput dominum prudentia,
altitudo cogitationis est et intellectus. et si deus destruxerit.
In hieremia cap. : Dominus, qui fecit terram in uirtute sua
et in sua prudentia. Item cap. : Numquid est in idolis
gentium qui pluat. In
conspectu domini ignem. In iob cap. XIIII: Apud ipsum est
sapientia et fortitudo.
eius. In hieremia cap. : Qui facit terram in fortitudine
sua usque stultus factus est omnis homo ab scientia. Item in
hieremia cap. : Numquid sunt in sculptilibus gentium qui
pluant usque tu enim fecisti omnia haec. In leuitico cap. V:
Offerentes coram domino ignem alienum usque deuorauit eos et
mortui sunt coram domino. In iob cap. XIIII: Apud ipsum est
sapientia et fortitudo usque apud ipsum est fortitudo et sapientia.
14 lob. 12, 18—16 M gladies S et om. MLCv 2 tempestatis Si
procellarum MLOCv 5 duxit C terrae (om. et) MLCv falgura
Cv choruscationes MC 7 a scientia (eua om.) Cx illic]
ubi supra MLC 8 ploat S 10 quoniam S: quia MLC
leuuitico S 11 optulerant L verba nadab e. a. f. aron om.
MLC 18 a deo MLC 14 in iob MVLC: illic S dominum
om. MVLC, 8. lin. dmadd. m. 2 V prudentiam LC 15 est \'
om.\' MVLC distruxerit S
aquas, quis inrigabit terram? et si multiplicauerit imbrem,
ipse euertit eam. quoniam aput illum omnis potentia est.
In deuteronomio: Non inuenietur in te lustrans filium
suum aut filiam in igne, et diuinans diuinationem, augurans
qu aruspicans, et medicaminibus infuscans, incantator, uentriloquus,
et portenta inspiciens, et interrogans mortuos. est
enim abominandus domino deo tuo et omnis qui facit haec.
propter has enim abominationes dominus eradicabit eos a te.
tu autem consummatus eris coram domino deo tuo. gentes
enim istae, quas tu possidebis, auguria et diuinationes audiunt:
tibi autem non ita dedit dominus deus tuus. Item in
libro sapientiae : Et enim illos antiquos sanctae terrae
tuae oderas, quoniam odibilia tibi opera faciebant per medi-
LV. NON LVSTRANDVM NEQVE DIVINANDVM. In deutero nom.
c
dominus deus tuus. In sapientia
sic est terrae tuae.
- LV. NON LVSTBANDVM NBQVB DIVINANDVM. In deuteronomio
usque tu autem a domino deo tuo aliter institutus es. In libro
sapientiae
tuae terrae usque filiorum suorum necatores sine misericordia.
Y) MVC illae M apperiet M siccauerit
Si uetauerit MVLC (ueterauerit F1), continuerit v, x ωλύόη
2 irrigauit MV1 8 euertet MYL C 7 augorans S, augurians
C 8 arospicans S, haruspicans Y medicationibus C uentrilocus
L 10 abhominandus et abhominationea VLC a domino
C omnes qui faciunt L 11 eradicauit MVL 18 . iste SM
LC 14 dedit ita C 15 et enim illos V: ut enim illos MLC,
ut illoa enim S, illos enim r, xai yap τούς 16 oderat V2.
quoniam Sv: quia MVLC tibi om. MYLC
In genesi: In principio fecit deus caelum et terram.
Item in exodo: Quia sex diebus fecit deus caelum et terram
et mare et omnia quae sunt in eis. Item in hesdra:
Tu, deus domine, fecisti caelum et terram et caelum caeli
et uirtutes eorum. tu fecisti terram et omnia, quae sunt in
illa, maria et quae in eis sunt, et tua uirtute uiuificantur
uniuersa. uirtutes etiam caelorum te adorant semper, domine.
Item in psalmo XXXII:- Verbo domini caeli firmati sunt
et spiritu oris eius omnis uirtus eorum. Item in psalmo
LVI. DE FACTVRA MVNDI ET QVOD EX NIHILO FACTVS SIT
MVNDVS. In genesi
et terrae. Item
In
In psalmo XXXII: Verbo domini caeli firmati sunt. In LXXII:
LVI. DB FACTVBA MVNDI ET QVOD EX NIHILO FACTVS SIT
MVNDVS. In genesi
et terram: In exodo
caelum et terram usque quae in eis sunt. In esdra
Tu ipse dominus solus, tu fecisti caelum usque et exercitus caeli
te adorat.
12 Ps. 82, 6. MV1 negatores SV\' 24 qaid S ex nihil
8 factns sit (est C) mundas MVLC 5 in genesi om. LC
feeit] creauit Cv 6 om. in exodo M de S: dnMVLCv,
x ύρις 7 et ante mare om. S in eis annt VCx hesdra M:
esdra SVC, Maia L 8 dne ds MVC, dne (om. deoa) L caeli
et omnia quae sunt in eis (uerba nirtateB eorum t. f. terram et om. et
uerba maria e. q. in eis snnt om.) MVLC 11 aniuenae S
12 tricesimo tereio C 18 uerba Item — Tuua - - p. 539,11 Baeeslum
saeculi Item om. Y
lunam. tu fecisti omnes terminos terrae: aestatem et uer tu
fecisti ea. Item in psalmo LXXXVIII: Tui sunt caeli et
tua est terra, orbem terrarum et plenitudinem eius tu fundasti.
Item in psalmo CXLVIII: Laudate dominum de
caelis, laudate eum in excelsis. laudate eum omnes angeli
eius, laudate eum omnes uirtutes eius. laudate eum sol et
luna. laudate eum omnes stellae et lumen. laudate eum
caeli caelorum, et aquae, quae super caelos sunt, laudent
nomen domini. quia ipse dixit et facta sunt, ipse mandauit
et creata sunt. statuit ea in aeternum et in saeculum saeculi.
Item in machabaeorum: Oro te ergo, respice caelum et
terram et mare et omnia quae in eis sunt, et uidens scito
quoniam ex nihilo haec creata sunt a domino deo, qui et
hominum genus fecit similiter: et ipse iudicabit orbem terrarum.
Item in esaia propheta: Manus mea fundauit
Tuus est dies et tua est nox. In LXXXVIII:
In libro machabeorum II
caelum et terra et mare. In esaia
usque omnis uirtus eorum. In LXXIII: Tuus es dies et
caeli et
Laudate dominum de caelis usque statuit ea in aeternum et in
saeculum saeculi. In machabeorum libro II
nate, aspicias in caelum et terram et ad omnia quae in eis
sunt usque quia ex nihilo fecit illa deus et hominum genus.
In esaia
12 II MacL 7, 28 16 Es. 48, 13 M nox (om. est) C 2 Qgtate S, statem M
3 ea S, om. MLC 4 orbem terrae MLC 9 caelos Sv : caelo
MLC 10 nom. dom.] dominum ML 11 in aeternom om. C
\'saeculi] add. praeceptom posuit et non praeteribit C υ 12 in machabeorum
S: in libro macabeorum V, in libro machabeorom II fscdo C)
MLC oro te] orate 8 15 indicauit MV 16 ęsaia S, it-
L, ys- VC propheta om. MVLC ut soknt
caelum ut fumus solidatus est. Item illic: Ego feci
terram et hominem super eam, et manus mea solidauit caelum.
ego omnibus sideribus praecepi lucere. Item in
euangelio secundum iohannem: In principio erat uerbum,
et uerbum erat aput deum, et deus erat uerbum. hoc
erat in principio aput deum. omnia per ipsum facta sunt et
sine ipso factum est nihil. Item ad ephesios: Sacramenti
absconditi a saeculo in deo, qui uniuersa creauit. Item ad
transtulit in regnum filii claritatis suae, in quo habemus
redemptionem, remissionem peccatorum: qui est imago dei
inuisibilis, primogenitus totius creaturae, quoniam in ipso
creata sunt omnia in caelo et in terra, uisibilia et inuisibilia,
siue throni siue dominationes siue principatus sine potestates:
uit terra. Item
est. Item
In euangelio mathei
effesios
mensa est caelos. Item
solidatum est. Item
eam usque et omni* militiae eorum mandaui. Secundum iohannem
factum est nihil. Ad ephesios
a seculis in deo qui omnia creauit. Ad colosenses
8. 9 10 Col. 1, 13-17 uerba Item — Quoniam - - Ego - - lucere om. L illic] in
esaia (ys- VC) MVC bin 2 fumum MV solidatum MVC
3 et ante manus om. MVC 4 in omnibus C sideribus om. M
VC praecipi M 6 hoc erat i. p. apud deum MVLC: om. S,
cf. 305, 11 8 est om. C efesios S, effesios LC sacramenta.
Ll 9 abscondita L 10 colosenses MVLC 11 fili (li in
rasM, cf. 313, 6 12 remissionem] cf. 313, 7 ( τὴν α̌ϕεσιν)
18 totius] cf. 313, 8 t quoniam Sv: quia MVLC (313, 8)
15 potestatis P
omnes, et omnia ipsi constant. Item in hieremia: Dominus,
qui fecit terram in uirtute sua, et in sua prudentia
extendit caelum et multitudinem aquae in caelo, et eduxit
nubes ab extremo terrae, et fulgora et coruscationes in
. pluuiam fecit, et eduxit lumen de thensauris suis. Item
tobi: Benedicant te caeli et omnis creatura totius terrae:
quia dixisti, et facta sunt omnia, et confirmas uniuersa uerbo
tuo. tu fecisti adam et dedisti ei adiutorium euam. Item
in actibus apostolorum: Nos similiter ut uos passibiles
sumus homines, euangelizantes uobis deum, ut ab his uanis
conuertamini ad deum uiuum, qui fecit caelum et terram,
mare et omnia quae in eis sunt. qui in praeteritis generationibus
reliquit omnes gentes ingredi itinera sua.. et quidem
omnia ipsi constat. In hieremia cap. : Domine, qui fecit
caelum et terram in uirtute sua. Intobicap. : Benedicant
te caeli In actibus apostolorum cap. : Nos similiter
Qui eripuit nos de potestate tenebrarum usque et ipse est ante
omnes et omnia in ipso constant. In hieremia cap. : Qui
facit terram in fortitudine sua usque et educit uentum de thesauris
suis. In tobi cap. : Benedicant te caeli et terra et mare
usque et fecisti ei adiutorium enam. In actibus apostolorum
cap. XXXVVIIII: . Et nos mortales sumus similes uobis homines
adnuntiantes uobis ab his uanis conuerti ad d∗m(rasa n) uinum
15—17 (14-16) . SL: in ipso MC 8 terram 8: caelum et terram MYL
C 4 et ante multit.] e MV1 caelo 536, 5: saeculo SVC, sacculo
L, sa*culo M 5 et folgora om. MVLC coruscationem
(chor- MC) MYLC inpluuia V 6 lumen 536, 6: nubes SMV
LC verba Item tobi Benedioant — 542, 5 templis om. V 7 a uerbo
benedicant incipit fragmentum alterum codicis F (quatemionts unius 6
fol. quae sunt folia 14, 9, 10,11,12, 13 codicis Âshbunahamensis) omnia
FMLC, omnes S creatura SFMLC 8 confirmans S 9 eua F
M 10 ut FMLC: et S 11 euuangelizantes S his om. C 13 omnia
que S preteritis S 14 reliquid S sua S: om. FMLC
caelo, dans uobis pluuiam aeternam fructiferam, inplens cibo
et laetitia corda uestra. Item illic: Deus, qui fecit hunc
mundum et omnia quae in eo sunt. hic, cum sit caeli et
terrae dominus, non inhabitat in manufactis templis.
In
pacem et creans bona. ego dominus qui facio omnia ista.
Item in iob: Intuere itaque, iob, haec et tace correptus
uirtute domini, qui ordinauit opera sua faciens lumen de
tenebris.
Deus fecit hunc mundum et omnia
LVII. QVOD DE TENEBRAE A DEO CREATAE SINT. In
: Intuere itaque, iacob, haec et tace.
usque implens cibo et laetitia corda uestra. Item illic
non manufactis templis inhabitat.
LVII. QVOD TENEBRAE A DBO CREATAE SINT. In
: Formans lucem et creans tenebras usque ego dominus
faciens omnia haec. In iob
et tace usque faciens lumen de tenebris.
SL ę caelo SM 2 nobis C implens FMLO
cybo SC 3 letida C nostra Cv illic] ubi supra FMLC
5 **habitat (ras. in) M templi* (s rasa) M create a C
8 qui FMVLC, om. S feei L 10 itaquQ S taoe S
21 caput LVTI in codice μ post LWIII positum; m marg, dp M
fort. a m. 1.
In exodo: Si quis autem percusserit seruum suum aut
ancillam suam uirga, et mortuus fuerit sub manu eius, iudicio
uindicetur. si uero superuixerit diem unum uel duos,
non uindicabitur: pretium enim eius est. Item illic: Si
autem rixabuntur duo uiri, et percusserit aliquis ex his proximum
suum lapide aut pugno aut ferro, et non fuerit mortuus,
decubuerit autem in lecto suo, et si exsurrexerit is
homo et ambulauerit cum baculo, innocuus erit qui percussit,
tantum quod cessationes eius dabit et curationes. Item
illic: Si autem duo uiri rixabuntur, et
praegnantem, et abortauerit inmaturum, detrimentum patietur:
LVIII DE HOMICIDIO CASVALI. In
seruum suum aut ancilla uirga. Item cap. LI: Si rixati
fuerint uiri et percusserit alter proximum suum lapide. Item cap.
LVIII. DE HOMICIDIO CASVALI. In exodo cap. XII: Qui percusserit
seruum suum uel ancillam uirga, usque quia pecunia
illius est. Item cap. XII: Si rixati fuerint uiri usque et inpensas
in medicos restituat. Item cap. XII: si rixati fuerint
uiri et percusserit quis mulierem praegnantem usque liuorem pro
liuore.
d sicl m. 2) S 4 airgam FM 5 uel S: aut FMV
LC duo FMV1LC 6 prętium S enim S: om. FMYL
C illic] in exodo FMVLC 8 lapidem aut pugnum aut ferrum
FML pugno (o in ras. m. 2) V aut ferro om. V (patet lacuna
6 uel 8 litt.) 9 decubuerat Ll lectu L surrexerit Cv
is FLC, bis MV, om. S, 6 10 innocuus S: innocens FMVh
Cv percusserit LCv 11 ceaeationes S ( τη̃ς
FMVLCv (opera I M) ipsius FMVLC et curationes 8 (xai
τὰ ɭβτϱει̃α) I uel ourationem FMVLC, et impensas in medicos t
item in exodo FMLC, om. V 12 uiri om. C percosserit FM
VLC, percusserit quis e 18 praegnatam (pregn- ML) FMVL
pregnantem mulierem C auortauerit L, abortiuerit F (sed b tx u
corr.) MVC.
si formatum fuerit, dabit animam pro anima, oculum pro
oculo, dentem pro dente, manum pro manu, pedem pro pede,
conbustionem pro conbustione, uulnus pro uulnere, liuorem
pro liuore.
Abraham melchisedech in genesi: Et dedit ei decimas
ab omnibus suis. Item illic: Et uouit iacob uotum
dicens: si fuerit dominus deus mecum, et custodierit me in
hac uia, qua ego iter facio, et dederit mihi panem manducare
et uestimentum quod cooperiar, et reduxerit me cum
sanitate in domo patris mei: et erit dominus in deum :
PRAECEPTO LEGIS ECCLESIAE DARI OPORTERE. In genesi cap-
XV: Et dedit ei decimas ex omnibus. Item cap. XXXVIII: Si
fuerit dominus mecum usque cunctarum quae dederis mihi decimas
LVIIII. DECIMAS BT PRIMITIAS FRVGVM VEL OMNIVM RERVM
PRAECEPTO LEGIS ECCLESIAE DARI OPOBTERE. In genesi cap.
VII: Et dedit ei decimas ex omnibus. Item cap. XXIIII: Vouit
etiam uotum dicens: si fuerit deus mecum et custodierit me
(finitur fol. 14 codicis Ashbumhamensis, incipit
fol. 9) petie F\', petierit F1 4 combustionem et -ne VC
uulnus pro uulnere om. M 7 et primitias FMVLC, om. 8
uel omnium rerum FMYLO, om. S 8 dare V 9 In genesi:
Et obtulit (opt- VL) abraham decimas melchisedech (melchisedec F) ab
C
omnibus auis FMVLC melchisedeh S et dedit ei] xai
ᾶβϱαμ) cod. Alex. 10 illic] in geneai FMVLC
12 manducare S: ad edendum FMVLC, ad uescendum v ( ϕαγει̃ν)
quod cooperiar S: quod operiar FMVlL, quo operiar VC, ad induendum
v ( πεϱιβαλέσθαι) 14 et ante erit om. C υ) erit] add. mihi
FVLC deum] add. meum FMVL, mecum C
mihi dederit dominus decimas decimabo ex illa tibi.
Item in leuitico: Omnis decima terrae a semine terrae
et a fructibus arborum sanctum est domino. quod si redimens
redimet homo decimam suam, quod adiectum fuerit adiciet
ad ipsum, et erit ei. Item illic: Et omnis decima boum
et ouium et omne quodcumque transiet sub uirga in numero,
decimum quodcumque erit sanctum domino. non mutabis
illud bonum malo neque malum bono. Item in numeris:
De initio areae tuae et lacus non fraudabis, initia omnium
fructuum terrae tuae inferes in domum domini dei tui.
separabitis eum: sicut oblationem de area, sic auferetis eum
offeram tibi. In leuitico cap. CLX: Omnes decimas terrae siue
de fructibus siue de pomis arborum domini sunt In numeris
cap. XXVIIII: Separabitis primitias domino de cibis uestris sicut
de areis. Item cap. XXXVIII: Primitias autem quas uouerint et
usque decimas offeram. tibi. In leuitico cap. XVI: Omnes
decimae terrae siue de frugibus, siue de pomis usque addet quintam
partem earum. Item in eodem cap. XVI: Omnium decimarum
ouis et bonis et caprae usque non eligetur nec bonum
. nec malum nec altero commutabitur. In libro num. cap. VIIII:
Separabitis primitias domino de cibis uestris usque et de pulmentis
dabitis primitiua domino. Item cap. XI: Omnem medullam
olei et uini ac frumenti usque primitiarum domino tibi dedi.
(Ex. 28, 19) 12 Nom. 15, 19 et 20 23 Num. 15, 19-21\' MV1L1, stat | (ult. litt. cum margine praecisae
sunt) et erit F, statui erit V2L2, stataerit S, constitui erit C
2 dederit mihi M dominus om. Y decimabo S ( ἀποδεϰατώσω):
offeram FMVLOv (litt. 2 fin. cum margine praecisae in F) ex
illa SFMVaLC, ex illis V*, αὐτά 3 verba Item — Omnis — —
p. 548, 11 manuum eorum om. V leuuitico 8 omnes decimas
FMLC 5 suam FMLC: om. S 6 illic] in leuitico FMLC
et omnis S (xui πα̃σα .. ): omnis (et om.) FMLC booum M
7 numerum FMLC 10 lacos SFM: laqaus L, lactis 0
11 fructum 8 inferens S, inferis Lv 12 illic] in numeris
FMLC 13 eum] mihi C offeretis L eum om. C.
ad aaron: omnes primitiae olei et omnes primitiae uini
et tritici, primitias illas quascumque dabunt domino tibi dedi
ea. Item illic: In terra eorum non possidebis, et portio
non erit tibi aput eos, quia ego sum portio tua et hereditas
tua. et filiis leui ecce dedi omnem decimationem in sortem
pro deseruitionibus eorum, quibus deseruiunt ipsi in tabernaculo
testimonii. Item in deuteronomio: Et erit locus,
quem elegerit dominus deus uester inuocari nomen suum
ibi, . adferetis omnia quae praecipio uobis hodie holocausta
uestra et sacrificia, et decimas uestras et primitias, et dona
uestra et omnia quae elegerit de manibus uestris, quaecumque
uoueritis domino deo uestro. Item illic: Decimas
decimabis omnis seminis tui, id quod natum est in agro tuo
obtulerint filii israhel tibi dedi. Item cap. XXXVIIII: Dixit
dominus ad aaron: in terra eorum nihil possidebitis usque filiis
autem leui dedi omnes decimas. In deut. nom. cap. XLI:
Primitias
Item cap. CII: Decimam cunctarum frugum tuarum dabis
Item cap. XI: Dixitque dominus ad aaron: in terra eorum nihil.
possidebitis usque pro ministerio quo seruiunt mihi in tabernaculo
foederis. In deuteronomio cap. VIII: In loco quem elegerit
dominus deus uester, ut sit nomen eius in eo usque in muneribus
quae uouistis domino. Item cap. VIIII: Decimam partem
benedicat tibi dominus deus tuus in cunctis operibus manuum
5 et 6 13 Deut. 14, 21. 22. 28 (22. 23. 29) FMLC 2 aron 8 omnes primitiae olei et
FMLC: om. 8 4 illic] in numeris FMLC possidebis FMLC:
posddebitis 8 (330, 15) 5 apud FMLC ut solent 6 et ante
filiis om. FMLC filii FML . leuui S 8 deutheronomium
F, deutero nomium M 9 eligerit 8 inuocare L 10 afferitis
F, afferetis MLC, offeretis v bodiae olocausta 8 12 eligerit
S, elegit FMLC 13 uoueritis FMLC: uouerit 8 illic] ubi
supra FMLC 14 id quod FMLC: de quod 8 (to
tui et primitiua boum tuorum et ouium tuarum, ut discas timere
dominum deum tuum omnibus diebus uitae tuae. Et (ueniet)
leuites, quia non est illis portio neque sors tecum, et aduena
et orfanus et uidua, quae est in ciuitatibus tuis, et manducabunt
et satiabuntur. et benedicet te dominus deus tuus in
omnibus operibus tuis, quaecumque facies. Item tobi: Ego
ibam in hierusalem in diebus festis, seruans quod scriptum
est fieri oportere ab omni israhel. et custodiens praeceptum
sempiternum constitutum a deo, primitias et decimas armenti .
et pecorum et initia tonsurae ouium mearum portabam mecum
et dabam sacerdotibus filiis aaron. et secundum morem
legis de tritico et uino et oleo et ficis et ceterorum fructuum
primitiuis deferebam leuitis et omnibus quotquot ministrabant
in hierusalem domino, et secundum legem
conmutandum erat conmutabam, et congregabam pretium
redemptorum per sexennium, et postea ibam et conputabam
lenite. In tobi cap. : Ego ibam in hierusalem usque a
tuarum quae feceris. In tobi cap. I: Hic solus fugiebat consortia
omnium usque ministraret omnem decimationem. In aggeo -
S: offeres FMLC 2 bonum M tuorum FMLC,
tuarum S dicae S, diaca* M1 3 ueniet supplevi 4 leuuitis
S, leuitis FMLC 5 orphanua LC et uidua om. FMLC
qui LC 7 tobi] cf. interpretationem graecam ad fidem codicis
Friderico - Augustani 8 scribtum. SF 9 oporteri M
iMrahel (rasa t) S 10 argenti SFMLC (ta ϰαὶ. τὰς
δεϰάτας τω̌ν ϰτηνω̌ν xal τὰς πϱωτοϰουϱίας τω̃ν πϱοβάτωνν 11 mearum]
add. et L 12 aron S 18 et oleo FMLC, om. S
Scis S, flcu FMLC 14 de primitiuis FMLC deferam S
leuuitis S quodquod SF . 15 secundum S dedmationis]
dominationis SFMLC 16 cõ I mutandum et commutabam F
praetium SM 17 rede I torom F . sexennium M, sexsennium F
LC, sex Bennium S, in marg. per sex anni add. m. J ibam (b ex
r corr. m. 2) S conputabam 8, computato (eonp- L) FMLC.
orfanis et uiduis,, qui faciens omnia quae praecepta. sunt a
domino
multa et intulistis minima et exsufflaui ea. Item
Haec dicit dominus: propter quod domus mea deserta
uos autem satis agitis unusquisque in domum suam. ideo
cessabit caelum a rore, et terra subtrahet fructus suos. et
inducam gladium super terram et super frumentum et super
uinum et super oleum et super homines et super pecora ei
. super omnes labores manuum eorum. Item in malachihel:
Si subplantabit homo dominum? quia uos subplantastis
me. et dixistis: in quo subplantauimus te? quia decimae
domino deo
intulisti nimia. Item ibi: Quia. domus mea deserta est et uos
fecistis unusquisque in domum suam. In malach. cap. :
Ad uos, o sacerdotes, qui despicitis nomen meum usque maledictus
dolosus qui habet in grege suo masculum et uotum faciens in-
propheta cap. : Seminastis multum. et intulistis parum
usque misit eas in sacculum pertusum. Item illic cap. Quam
ob causam? dicit dominus exercituum: quia domus mea deserta
est et uos festinatis usque super iumenta et super omnem laborem
manuum. In mala.ch. ca.p. : Maledictus dolosus qui habet
masculum in grege suo et uotum faciens immolat debile domino.
SC annumerabam FMLC 2 proseljtis FL, prosilitis
SM, proselitis et adaenis C 3 orfanis SFML, orphanis C
qui faciens SFMLC 4 istrahel S aggens propheta SFMLC
seminasti.. intuliati FMLC 5 exsnflani F ea] illa FMLC,
illud v uerba et exsufflaui ea cum seg. testimonio coniungenda
uidentur illic] aggeus FMLC 7 satis agitis S, apectamini
FL, eipectamini MC, festinatis v, διώϰετε 8 cessauit FMLC2
(om. C1), άνέξ̄ει subtrahit L fractos M 11 omnes labores]
opera C item i. malach. om. C1 in om. FVC1 malachihel
M, maUcWel SFVLC2 12 subplatabit S, supplantauit FMVC
. suppl- (infra semper) FM. 13 subplantabimus S
et uos me subplantastis. et intulistis uos pignera
in thensauris uestris, et erit rapina in domibus uestris. Item
illic: Maledictus homo qui potens erat, et erat in grege
eius masculus, et uotum eius super illum, et immolat inquinatum
domino. Item in prouerbiis: Honora dominum de
tuis iustis laboribus et deliba illi de iustitiae tuae fructibus,
ut impleantur horrea tua abundantia tritici, uino autem et .
oleo torcularia tua redundent.
In prouerbiis solomonis: Qui parcit baculo, odit filium
suum: nam qui diligit, diligenter erudit. Non laetatur pater
molat debile domino. In prouerbiis cap. : Honora dominum
de tua substantia.
LX. PARVVLOS EMENDANDOS INSTANTER. In prouerbiis cap.
XII: Qui parcet uirge suae, odit filium suum. Item cap. XX:
Item illic cap. : Si adfiget homo deum, quia uos
me usque inferte omnem decimam in horreum meum et sit cibus.
cap. III: Honora dominum de tua substantia usque et
uino torcularia redundabunt.
LX. PABVTLOS EMENDANDOS INSTANTEK. In prouerbiis cap.
XIII: Qui parcit uirgae suae, odit filium suum usque instanter
et Prou. 17, 21
1 ixadissulastis 8 uos ** (ras. me) subplantastis me L, uos snplantastis
me V 2 pignora C 8 thesauris FMVLC item om.
V, ut fere semper 4 illic] ubi supra FMVLC putens L
6 uerba Item — Honora - - redundent om. 8 item in prouerbiis
om. V, sed lacuna patet 7 iustitia tua L 8 orrea MC
habundantia VC et nino autem F1MV1, οι̌νϕ δέ 9 torcolaria
M, tortularia L redundabunt LC 12 in exodo 01 solomonis
om. FMVLC parcet baculum M 18 letatur C, letabitur
F pater om. FMVLC
emendare, quoniam si percusseris eum uirga, non morietur:
tu quidem percuties eum uirga, animam autem eius liberabis
a morte. Item illic: Erudi filium tuum, et exhilarabit te,
et dabit decorem animae tuae. Item illic: Iuuenis, qui
cum sancto, directa est uia eius. auris audit et oculus uidet,
opera domini utraque. Item in ecclesiastico: Filii tibi
sunt? erudi illos a pueritia illorum. filiae tibi sunt? serua
corpus illarum, et non hilarem faciem tuam ostendas ad illas.
Item illic: Qui diligit filium suum, adsiduat illi flagella,
ut laetetur in nouissimo suo et non palpet ostia proximorum.
qui docet filium suum, laudabitur in illo et in medio amicorum
Erudi filium tuum, ne disperes. Item cap. VI: Filii tibi sunt?
erudi illos. Item cap XVI: Qui diligit filium suum,
usque animam eius de inferno liberabis. Item cap. XXVIIII:
Erudi filium tuum et refrigerabit te et dabit delicias animae tuae.
Item cap. XXVIIII: Virga atque correptio tribuunt sapientiam
usque ruinas eorum uidebunt. Item in ecclesiastico cap.
VI: Filii tibi sunt, erudi illos usque hilarem faciem tuam ad
illas. Item cap. XVI: Qui diligit filium suum assiduat illi
flagella usque similem enim reliquit eum post se. Item cap.
7 Eccli. 7, 28 et 24 (25 et 26) 10 Eccli. 80, 1 et 2 . FMVLC, om. 8, oVx ευ̉ϕϱαίνεται πατὴϱ Itp υι̒ϕ̃ ἀπα-
δεύτϕ illic] ubi supra FMVLC 2 quia FMVLC si om.
V1 S te C pcutiente (corr. ex pcutiene m. 2) C liberauis
F 4 illic] in prouerbiis FMVC, ubi supra L erude L
exilarabit S, exhilarauit FMV1 5 decorem om. V, s. I. add. iocunditatem
F*, delicias v 5 uerba Item — Iuuenis — Filii — Qoi
— Qui — post se Item om. V ubi supra FMLC 6 sancto] add.
est FMLC, fortasse scribendum et ( νεανίσϰος μετἀ baiov
sed coniunguntur cum uerbis antecedentibus) oculos
id
M 7 utraquae S 8 erude L 9 ostendas illas S
10 ubi supra FMLC, et ita 551, 1 assiduat FMLC 11 et
letatur L suo Sv, illius FMLC ostea 8
zelum mittit inimicum. mortuus est pater et quasi non est
mortuus, similem enim reliquit post ae. Item illic: Equus
indomitus euadit durus, et filius remissus euadit praeceps.
curua ceruicem eius in iuuentute, et tunde latera illius, dum
infans est, ne forte induret et non obaudiat te, et erit tibi
dolor animae.
In prouerbiis: Iuuenis, qui cum sancto, directa est uia
eius. auris audit et oculus uidet, opera domini utraque.
Item in ecclesiastico: Cum sancto adsiduus esto, quemcumque
cognoueris conseruantem timorem dei. Item illic:
illi flagella usque in zelum inimicum. Item cap. XVI: Aequus
indomitus et uade durus, et filius.
LXI. SANCTORVM CONVERSATIONI ET TBACTVI ASHEBE NDVM.
In prouerbiis cap. XXI: Aurem audientem et oculum uidentem
XVI: Equus indomitus euadet durus, et filius remissus euadet
praeceps usque ne in turpitudinem illius offendas.
LXI. SANCTORVM CONVERSATIONI ET TRACTATVI ADRERENDVM.
In prouerbiis cap. XXI: Ex studiis suis intelligitur puer usque
dominus fecit utrumque. In ecclesiastico cap. XXI: Cum uiro
sancto maxime assiduus esto quemcumque cognoueris obseruantem
12 Eccli. 37, 12 (15) FMLCv, om. 8 est ante pater] ea F 8 reliquid
S, relinquit FMC, relinqaid L, ϰατέλιπε illic] in ecclesiastico F
MVLC 4 euadit durns om. V, sed spat. uac. est euadet FMC
bis eoadet V 6 te om. C 9 tractoi FMVL 10 sancto]
add. est FMVLC 11 coulos M 13 timorem dei SFMVL υ,
timorem dni C, cf. 472, 10, τὰς ἐντολάς illic] ubi supra FMVLC,
bis 20 tractatui p, puncta supra syllabam ta et infra atramento
scripta, cetera minio
illorum ea corde coniungere : et omnem narrationem dei uelis
audire, et prouerbia laudis non effugiant te. et si uideris
pes tuus. Item illic: In tota anima tua time dominum, et
sacerdotes illius sanctifica. ex tota uirtute tua time eum
qui te fecit, et ministros eius non derelinquas. honora dominum
ex tota anima tua, et honorifica sacerdotes. Item
illic: Non despicias narrationem
et in prouerbiis illorum conuersare: ab ipsis enim disces
doctrinam intellectus: et ipsi enim didicerunt a patribus.
Item illic: In medio tractantium adsiduus esto, et congregationi
pauperum adfabilem te facito, et presbitero
animam tuam,
dominus fecit utrumque. In ecclesiastico VI: In tota anima
tua time dominum et sacerdotes illius sanctifica usque et pauperi
porrige manum tuam. Item ibi: Ne despicies narrationem
sapientium.
timorem domini. Item cap. V: In multitudine praesbyterorum
prudentium sta usque exterat pes tuus. Item cap. VI: In tota
anima tua time dominum usque ut perficiatur propitiatio et benedictio
tua. Item cap. VI: Ne dispicias narrationem
sapientium usque in tempore necessitatis responsum. Item cap.
UI: Congregationi pauperum affabilem te facito usque responde
9 Eccli. 8, 8 et 9 (9 et 10) 12 Eccli 27, 12 (18) et Eccli. 4, 7 F, praesbiterorom SMV, presbiterorcun L
aellis M 3 et si uideris sensatum] cf. 472, 13, ἐὰν ι̃δης συνετόν
4 osteorum S exprimat Si eiterat FVLCfJ, extiterat M, cf. 472,
14, ἐϰτοιβέτω 5 uerba Item - In tota - Non — In - caput tuum
Item om. V dfim S, dm FMLCv, τὸν ϰύϱιον, sed cf. 385, 10
8 et sacerdotes eius honorifica FMLC, ϰαὶ δόξασον ίεϱέα 9 illic] in
pronerbiis (sic) FMLC dispicias 8 praeabyteroram et postea
praesbytero F, praesbit- SM, preabit- L 11 dedicerant S
12 nbi supra FMLC asaid- et affab- FMLC 14 illic] in pronerbiis
FMLC
et sensatis tracta. Item illic-: Viri iusti. sint tibi
conuiuae, et in timore domini sit tibi gloria. cum sensatis
sit tibi tractatus, et omnis narratio tua in praeceptis altissimi.
in manibus artificum opera laudabitur, in sensu uero seniorum
uerbum.
In leuitico: Pecuniam tuam non dabis in usuram, et in
additamentum recipiendi gratia non dabis ei escas tuas: ego
sum dominus deus uester, qui eduxi uos de terra aegypti.
Item in deuteronomio: Non exiges a fratre tuo usuram
pecuniae et usuram escarum et usuram omnium rerum quaecumque
proximo suo et non decipit eum: qui pecuniam suam non
dedit ad usuram.
LXII. NON ACCIPIENDAS VSVRAS. In leuitico cap. CXLVIII:
Pecuniam tuam non dabis in usuram. In deuteronomio cap.
LXVIIII: Non frenabis fratri tuo ad usuram. In psalmo :
pacifice in mansuetudine. Item cap. VII: Secundum uirtutem
tuam caue te a proximo tuo usque in sensu uero seniorum uerbum.
LXII. NON ACCIPIENDAS VSVERAS. In leuitico cap. XVI:
Pecuniam tuam non dabis ad usuram usque ego dominus deus
uester qui eduxi uos de terra aegypti. In deuteronomio cap.
XIII: Non fenerabis fratri tuo ad usuram pecuniam usque ut
benedicat tibi dominus deus tuus in omni opere tuo. In psalmo
XIIII: Qui iurat proximo suo usque non dedit ad usuram.
37 et 88 12 Deut. 23, 19 14 Ps. 14, 4 et 5 S, prudentibus FMVLOv, cf. 384, 4 ubi supra F
MVLC instis S sint tibi sint ( _m. 2) V 8 conuiue
L 5 laudatur FMVLG 9 leuqitico S 12 in deutheronomium
F, in deutero nomium M 18 quaecumquq S 14 faeneraneris
FC: feneraueris SMVL uerba Item — Qui - — usuram om.
V 15 decipit FMLCv: decepit S, cf. 475, 14 eum om. FM
LCv 16 ad FMLCv, om. S, ἐπὶ τόϰϕ usuram] add. et C
In ecclesiastico: Duae species difficiles et periculosae
mihi apparuerunt: difficile exuetur negotians a mendacio, et
non iustificabitur caupo a peccato. si in medio conpaginis
lapidum palus figitur, sic in medio uenditionis et emptionis
angustabitur peccatum.
In deuteronomio: Non erit in domo tua pondus grande
aut pusillum, et non erit in domo tua mensura grandis aut
pusilla: pondus uerum et iustum erit tibi: ut multorum dierum
sis super terram quam dominus deus dabit tibi in sortem:
quia abominandus est domino omnis qui facit iniusta. Item
LXIII. QVOD NEGOTIATOR MENDATIO EXVI NON POSSIT. In o
XIII: Tres species audiuit anima mea et
mendacem.
LXIIII. DVPLICIA PONDERA NON HABENDA. In deuteronomio
LXIII. QVOD NEGOTIATOE MENDACIO EXVI NON POSBIT. In ecclesiastico
mihi apparuerunt usque sic et inter medium uenditionis et emptionis
angustabitur peccatis.
LXIIII. DVPLICIA PONDERA NON HABENDA. In deuteronomio
MLC exsui 8 3 difficiles et] difficile\' est F1
V1 periculoaa F1 3 **mihi V, emi M, mi F emetor
(exs- C) FMLC, exaitur Sv mendatio M 5 si] sicut v
compag- FMC 6 figatur FVLC, ficatur M em I tionia F
7 angustiabitur Cv 9 dupplicia SC 10 in deutheronomium F,
in deutero iromium M 11 aut] i et F1 14 abhom- VL
fecit L iniusta S: ista FMVLC, πα̃ς ποιω̃ν ταυ̃τα ποιω̃ν.
α̌διϰον, sed codicis Alexandrini m. 1 om. πα̃ς x. α̌διϰον, m. 2 om
7t. ταυ̃τα
pondus autem aequum acceptum est ei. Item illic: Abominatio
est domino duplex pondus, et statera dolosa non est
bonum ante eum. Item illic: Pondus magnum et minimum
et mensurae duplices inmunda ante dominum utraque, et qui
facit ea in studiis suis inpedietur. Item in
, pheta: Audite igitur haec, qui opprimitis in mane pauperes
et uiolatis inopes a terra, dicentes: quando transiet messis,\'
ut uendentes adquiramus, et sabbata, ut
et faciamus mensuram minorem, et ut adampliemus pondus
et faciamus stateram iniquam, ut possideamus pecunia pauperes
et inopes pro calciamentis, et ab omni negotio mercabimur?
iurauit dominus aduersus superbiam iacob: si obliuiscetur
omnia opera eius. et pro his conturbabitur terra,
et lugebunt omnes qui habitant in ea.
uerbiis cap. XI: Statera dolosa abominatio apud deum, et pondus
aequum uoluntas. Inamoscap. : Audite hoc qui conteritis
pauperem et deficere facitis egenos usque e lugebit omnis
habitator eius.
XI: Statera dolosa abominatio apud dominum, et pondus aequum
uoluntas eius. Item cap. XXI: Pondus et pondus, mensura et
mensura, utrumque abominabile est apud dominum. In amos
cap. : Audite hoc qui conteritis pauperem et deficere facitis
egenos terrae dicentes usque numquid super isto non commouebitur
terra et lugebit omnis habitator eius?
L 2 uerba Item — Abominatio — ante eum om. \'
FMVLC 8 dupplex 8 4 illic] ubi supra FMVLC 5 men-,
sure 8 dupplices M immunda FMC utraquQ 8 6 impedietur
FMLC uerba Item — Audite — habitant in ea om. V
propheta SMLC, prf F oprimitis S 8 uigiolatis 8 9 uindentes
L apperéamus M, operiamus L thesauros FMLC
10 in mensuram L ampliemus FMLC, deficit F 11 faciemus
M pecuniam pauperis MLC 12. inopia LC 14 conturbabitur
MLC, canturhabitur S
In deuteronomio: Si autem uoueris uotum domino deo
dominus deus tuus a te, et erit in peccatum. si autem no-
\'lueris uouere, non erit in te peccatum. quae exeunt per labia
tua custodies, et facies quemadmodum uoueris deo tuo uotum
quod locutus es ore tuo. Item in ecclesiaste: Statim
ut uoueris uotum: domino, non tardabis reddere illud. tu
itaque quae uoueris redde. bonum est non uouere quam
uouisse et non soluere.
LXV. VOTA DOMINO STATIM SOLVI OPORTERE. In deutero
nom.
quod loquutus es in ore tuo. In
uoueris notam domino, non tardabis reddere.
LXV. DOTA DOMINO STATIM SOLVI OPPORTERE. In deuteronomio
tardabis reddere usque sicut promisisti domino deo tuo et propria
uoluntate et ore tuo loquutus es. In ecclesiaste
quid uouisti deo, ne moreris reddere usque quam post uotum
promissa non reddere.
MV 4 exquirens S, om. MVLC exquirit
8 5 in peccatum S, in te peccatum MLC, peccatum in te V, hr
ἁμαϱτία, sed cf. Cypr. testim. 3, 30 (H. 143, 19) 7 quemammodum
M dno d3 L ori M 8 eccl, 8, ecclesiasten M,
ęccl\'astico C statim nt MVLC, statim S, ϰ̣αϑώς 9 dartabis
S 10 itaquQ S est] add. enim C 11 uoniBse et non soluere]
post notum (promissa add. v) non reddere Lv et non] nec Y
In ecclesiastico: Stultus in risu exaltat uocem suam,
et uir sapiens uix tacite ridebit. Item illic: Narratio peccantium
odiosa, et risus illorum in delictis peccati. Item
illic.: Melior est indignatio quam risus, quia in uultu
cor. cor sapientium in domo luctus, et cor insipientium
in domo luxoriae. Item illic: Sicut strepitus spinarum
sub olla, sic qui audit risum insipientium.
In deuteronomio: Non inminebit testis unus, qui testimonium
det aduersus hominem secundum omne peccatum et
LXVI. NON STVLTE RIDENDVM. In
in risu exaltat uocem suam. In ecclesiasten cap. VII: Melior
eat ira risu usque sicut sonitus spinarum ardentium sub olla, sic
risus stulti.
LXVII. NON ACCIPIENDVM TESTIMONIVM TESTIS VNIVS. In
deuteronomio .
20 aliquem.
LXVI. NON STVLTE BIDENDVM. In ecclesiastico
Stultus in risu exaltat uocem suam usque uix tacite ridebit.
Item
peccati. In ecclesiaste
sicut sonitus spinarum sub olla, sic risus stulti.
LXVH. NON ACCIPIENDVM TESTIMONIVM TESTIS VNTVS. In
deuteronomio
usque in ore duorum aut trium stabit omne uerbum.
et 5 8 ib. 7 12 Dent. 19, 15 V 4 illic] nbi supra MVLC 5 odisa 8 delictis
SMVLC μ, deliciis v, Mye, ubi
supra h 8 loiuriate V1, luxuriae CV* ubi supra MVLC
9 si bolla S 12 deutero nomium M, deuteronomium V imminebit
MC 18 omnem peccatum et omnem delictum 8 omne.
(m abBterBa) L bis\'
testium et in ore trium testium stabit omne uerbum.
. In deuteronomio: Non erunt res uiriles super mulierem,
nec induetur uir uestimentum muliebre, quia abominatio est
domino et qui fecerit haec.
.In deuteronomio: Non morientur parentes pro filiis, et
fili non morientur pro parentibus: unusquisque in suo peccato .
LXVIII. NON INDVENDAS VESTES VIRI MVLIERE NEQVE MVLIERIS
A VIRO. In deuteronomio cap. LX: Non induitur mulier ueste
uirili nec uiri utentur ueste femine.
LXVIIII. NON IMPVTARI PECCATVM PARENTVM FILIIS NEQVE
FILIORVM PARENTIBVS. In deuteronomio. cap. XC: Non occi*
ERIS A VIRO. In deuteronomio cap. XII: Non induetur mulier
ueste uirili nec uir utetur ueste feminea: abominabilis enim
est qui facit haec.
LXVIIII. NON IMPVTARI PECCATVM PARENTVM FILIIS NEQVE
FILIORVM PARENTIBVS. In deuteronomio cap. XI11: Non occidentur
patres pro filiis nec filii pro patribus, sed unusquisque pro
MVLC 2 omnem uerbum
8 4 induendas] mutandas C nequę S 5 in deuteron. om.
M 6 induitur ML, indutos V1 muliebrem S, muliebrae M
L quia] qui S abhominatio LC 7 et om. MVLC
9 imput- MC neque filiorum parentibus om. V nequę S
11 dentem nomium M parentes] patres MVLCv et fili noa
S: neque filii MVLC, nec filii v
patres manducauerunt uuam acerbam, et dentes filiorum obstipuerunt:
sed unusquisque in peccato suo morietur, et qui
manducauerit uuam acerbam, dentes eius stupebunt. Item
in
filius uero non acceperit iustitiam patris, neque pater accipiet
iniustitiam fili : iustitia iusti super ipsum erit, et iniquitas
iniqui super ipsum erit.
In deuteronomio: Et erunt uerba haec quaecumqu»
praecipio tibi hodie in corde tuo et in anima tua, et demonstrabis
ea filiis tuis et loqueris eis sedens in domo tua et
cum iter facies in uia, et in quiete et in uigiliis: et
: Viuo ego dominus deus usque anima patris, anima matris,,
anima quae peccauerit ipsa morietur.,.
LXX. NVTRIENDOS A PARENTIBVS IN TIMORE DOMINI FILIOS.
In deuteronomio cap. XXIII: Ponite haec uerba mea in
cordibus et in animis usque scribes ea super potes et ianuas.
suo peccato morietur. In hieremia cap. : In diebus illis
non dicent ultra: patres comederunt uuam acernam usque qui
comederit uuam acernam obstupescent dentes eius.
LXX. NVTRIENDOS A PARENTIBVS IN TIMORE DOMINI FILIOS.
In deuteronomio cap. VII: Ponite haec uerba mea in cordibus
uestris usque scribes ea super postes et ianuas domus tuae. Ad
18-20 SMLp obstupuerunt
MV2C, obstUpescunt L 8 in suo peccato L 4 acernam
SMLp stupebant ML: stupebant S, obstupebunt VC
uerha Item — Anima — super ipsum erit om. MVLC 7 fili S
10 nutriendo F 11 deutero nomium M 12 hodię S 13 loquaeris
M 14 quietQ S in uigiliis MVLC: . uigiliis S
oculos tuos: et scribes ea super limina domus tuae et in
uos parentes, nolite in iram prouocare filios uestros, sed
illos in disciplina et correptione domini. Item ad
timotheum: Domum suam bene regentem, filios habentem
subditos cum omni castitate. Item illic:
unius uxoris uiri, qui filiis bene praesunt et suis domesticis.
Item ad
prouocare filios uestros, ne pusillo animo fiant.
domus tuae. Paulus ad effesios cap. XXVII:
ad iracundiam prouocare filios uestros. Ad timotheum I cap.
VIII: Filios habentem subditos cum omni castitate. Item ibi:
Diaconus sint unius uxoris uiri qui filiis suis bene praessunt. Ad
colosenses cap. XVIIII: Patres, nolite ad iracundiam prouocare
filios uestros.
ephesios cap. VD: Et patres, nolite ad iracundiam prouocare
filios uestros usque in disciplina et correptione domini. Ad
timotheum I cap.
subditos cum omni castitate. Item illic cap. IIII:
sint unius uxoris niti qui filiis suis bene praesint et suis domibus.
Ad colosenses cap. V: Patres, nolite ad indignationem prouocare
filios uestros, ut non pusillo animo fiant.
8, 21 MVLC: om. S mobilia SMLC, mobilia (Ia add. al.
m.) V, interpres scrips. uid. inmobilia (xai ἔσται ἀσάλευτον) 2 scribe
M 3 item om. V apostoloa om. MVLC effesios SLC,
epheaeos V 4 in iram S: ad iracundiam MVLCv nutrite M
VLC 5 correptionem M, in correptione (uirguia rasa) V
item ad timotheum om. Y 6 timotheum] add. I L regentemj
corrigentem C 7 item ubi supra MLC, ad timoth V uerba
Diacones — colossenses om. V 8 filiisj add. suis Cv presuat
S, pCv 9 colosenses S, colosenses MLC in indignatione
(-nem L) MVLC 10 pusillo animo Bv: pusillanimes MVLC ( ι῞να
μὴ ἀϑυμω̃σιν)
In osee propheta: Seminate uobis iustitiam et uindemiate
fructum uitae, exquirite uobis lumen scientiae, sustinete
dominum, donec ueniat uobis fructus iustitiae. ut quid dilexistis
impietatem, et iniquitates eius uindemiastis? Item in
ecclesiastico: Fili, a iuuentute tua excipe doctrinam, et
usque ad canos inuenies sapientiam. quasi is qui arat et
seminat accede ad illam, et sustine bonos fructus illius. in
opere enim illius exiguum laborabis, et cito edes de generationibus
illius. Item in hieremia propheta: Innouate
uobis nouitatem, et nolite serere in spinis. circumcidimini
deo uestro, et circumcidite praeputium cordis uestri, uiri iuda
et qui habitatis in
LXXI. SEMINAVDVM ANTE IVSTJTIAM ET POSTEA METENDO
FBVCTVS EIVS. In osee propheta cap. : Seminate uobis
iustitia, metite in ore misericordiae. In ecclesiastico cap. V:
Fili, a iuuentute tua excipe doctrinam usque et cito edes de
generationibus illius. In ecchieremia cap. : Innouate
LXXI. SEMINANDVM ANTE IVSTITIAM ET POSTEA METENDOS
FRVCTVS EIVS. In osee cap. : Seminate uobis in iustitia et
metite in ore misericordiae: innouate uobis nouale usque iniquitatem
messuistis. In ecclesiastico cap. V: Fili, a iuuentute
tua excipe doctrinam usque et cito edes de generationibus illius.
In hieremia cap. : Haec enim dicit dominus uiro iuda et
hierusalem: nouate uobis nouale usque non sit qui extinguat
4, 8 et 4 S, seminandum MLC αμ, seminandi V (292,18)
metendum C fructos M 3 verba in osee proph. om. V
osseę <9, osae M1, OM M2 propheta ont. LC uindemiate] metite
Cv 4 oitae] iusticię V 6 uendemiastis S 7 tua] otn.
C ezcipite V1 8 is LC, his SMV hafat M 9 aceedae
F1, accedit L fractos M 10 aedes L 11 proph. om.
MV LC 12 serre L tircamcidemini S 13 prepucium L
14 exeat] neniat Jl, egrediatur v
facie nequitiae cogitationum uestrarum. Item in psalmo
CXXV: Qui seminant in lacrimis, in gaudio metent. euntes
ibant et flebant, mittentes semina sua: uenientes autem
uenient in exultatione, portantes manipulos suos. Item
apostolus ad galatas: Nolite errare, deus non deridetur.
quae enim seminauerit homo, haec et metet: quoniam qui
seminat in carne sua de carne metet corruptionem, qui autem
seminat in spiritu de spiritu et metet uitam aeternam. bonum
autem facientes non deficiamus: tempore enim suo metemus
non deficientes.
In ecclesiastico: Fili, in mortuo produc lacrimas, et
quasi dira passus incipe plorare, et secundum iudicium con-
uobis nonales et nolite serere super
Qui seminant in lacrimis, in gaudio metent. Ad galatas cap.
XXXIII: Nolite errare, deus non inridetur usque tempore enim
suo metemus non deficientes.
LXXII. IN MORTVO LACRIMAS PRODVCENDAS. In ecclesiastico
cap. : Fili, in mortuo produc lacrimas et quasi dira passus.
propter malitiam cogitationum uestrarum. In psalmo CXXVI:
Qui seminant in lacrimis, in gaudio metent usque manipulos suos.
Ad galatas cap. VIII: Nolite errare, deus non inridetur usque
tempore enim suo metemus non deficientes.
cap. XII : Fili, in mortuum produc lacrimas et quasi dira passus
usque et consolare propter tristitiam.
16 et 17 C 2 facię S uerba Item — Qui — suos Item
apostolus om. V 8 CXXVI ML, centesimo uicesimo seito C
gaudio MLC, gaudium S mentent S 4 autem MLCv, om. S
(434, 3) 5 in] cum Cv 6 apostolus S, om. MLC galathaa M
L inridetur L, irridetur Cv 8 de carne et metet Lv qui
autemseminat Sv: qui uero seminauerit MLC 9. et om. MLCv
delaturam amare fers luctum illius unius diei, et consolare
propter tristitiam.
In prouerbiis: Quis gloriabitur purum se habere cor?
aut quis audebit dicere mundum se esse a peccato? Item
in iob: Quoniam si fuero iustus, non dubito quin os meum
admiserit iniquitatem. et si dixero: sine querella sum, adaeque
difficilia locutus sum. quis enim hominum uel uirorum
ab operibus suis mundus et inmaculatus est coram domino?
quia nemo mundus a sorde, nec unus quidem, etiam si una
die fuerit uita eius super terram. quis enim hominum est
sine querella? aut quis poterit iustus esse, qui natus est ex
muliere? nam si nec caelum mundum est ante conspectum
LXXIII. NEMINEM ESSE SINE PECCATO. In prouerbiis cap.
: Quis gloriabitur castum se habere cor? In
Numquid iustificare potest homo conpositus deo usque et filius
LXXIII. NEMINEM ESSE SINE PECCATO. In prouerbiis cap.
XXI: Quis potest dicere: mundum est cor meum, purus sum a
peccato? In iob cap. XXIII : Numquid iustificari potest homo
conpositus deo usque et filius hominis uermis. In epistula
S saepultura M 2 fers S, fer MVLC
diae S consulare S 6 gloriatur MC, ϰαυχήσεαι purum S:
castum MVLC 7 audet C peccatis MVL item om. V
8 quin MVC, qui in L, quid S 9 amiserit MVLC quęrella
S, querela (quaer- M) MVLC adaeque (ad eque C) LC: ad ea
quae (q; M) MV, adquę S 10 loquutus M 12 uerba mundus
a sorde nec unus tn ras. fort. a m. 1 S nec unius quidem MV1
LC1, ne unus quidem V2, nec infans unius quidem diei C\' 18 dię
S 14 quęrella S, querela (qllaer- M) MVLC
iohannes apostolus I: Si dixerimus quia peccatum non
habemus, nos ipsos seducimus, et ueritas in nobis non est
si confiteamur peccata nostra, fidelis et iustus est qui dimittat
nobis peccata, et
In exodo: Non facietis furtum et non mentiemini. Item
in psalmo XLVIIII: Si uidebas furem, simul cum eo currebas,
et cum adulteris portionem tuam ponebas. Item
illic: Arguam te et statuam illa contra faciem tuam. Item
in prouerbiis: Qui partitur cum fure, odit animam suam.
Item ad corinthios I: Non fures, non auari, non
ebriaci, non maledici, non rapaces regnum dei possidebunt.
hominis uermis. In epistula iohannis
quoniam peccatum non habemus.
LXXIIII. NON FVRANDVM. In
furtum. In psalmo XLVIIII: Si uidebas furem, simul currebas
usque arguante. In prouerbiis
furem, odit animam suam. Ad corinthios I
iohannis I
usque mundet nos ab omni iniquitate.
LXXIIII. NON FVRANDVM. In exodo
facies. In psalmo
usque contra faciem tuam. In prouerbiis
cum fure partitur, odit animam suam. Ad corinthios I
11 ib. 21 12 Prou. 29, 24 13 I Cor. 6, 10 8 inmundus uir (imm- M) MVLC, inmundo
sit S 2 iohannis 8 apostolus I om. MVLC 4 fidelis
est et iustus MVLCv, add. 8. I. deus al. m. C 8 in eio S
9 currebus cum ee MVLCv 11 illic] ubi supra MVLC illam
SM item in prou. om. V (sed spat. uac. est) 12 animam suam
odit Ad corinthioe Y 13 non Cares neqae ebilosti (aebr- MC) neque
maledici neque rapaceS MVLC 19 arguante a pro argtiam te, unde
incipit sequ. testim. quod compreh. p
meos, et uidi et ecce falcem uolantem, statura cubitorum
uiginti et latitudo cubitorum decem. et dixit mihi: hoc est
male dictum, quod
totius terrae: quia omnis fur et periurus ex ea usque ad
mortem punietur. et proferam illam, dicit dominus omnipotens,
et introibit in domum furis et in domum periurantis in
nomine meo in mendacio, et requiescet in media domo eius,
et consummabit eum et materiam eius et lapidem eius.
ltem in exodo: Quod si quis
et occiderit eum aut uendiderit, quinque uitulos reddet pro
uno uitulo et quattuor oues pro una one. Item illic: Quod
si pauper est et non habet unde reddat, ueneat pro furto.
quod si prehensus fuerit et inuentum fuerit in manibus eius
furtum ab asino usque ad ouem uiuentem, dupla reddet.
fures neque auari regnum dei possidebunt. In azaccharia
: Et conuersus
lapidem eius.
VI: Neque foras neque auari regnum dei possidebunt. In zacharia
uolans et dixit ad me: quid tu uides usque et consumet eum et
ligna eius et lapides eius.
uerba Item — Et - Quod - Quod — dupla reddat om. V
zaccharia S, zacaria C proph. om. MLC leuaui MLCv
2 statura MLC, statu S, longitudo eine v, μη̃ϰος Alx. gubitorum
S 3 XX (in ras. a m. 2) M X M 4 exit C 5 totine
om. MLC usquae S 7 introiuit ML furia om. MLC
et in domum om. L 8 in mendacio (-tio MC) MLC: et mendabo
8 9 consummauit MLC 10 uerba Item — Quod — Quod —
dnpla reddet om. MLC 11 eum S, cod. Alex. quinque
S 13 ueniat S 14 praehensus S
In prouerbiis: Esto confidens toto corde in domino, in
tua autem sapientia noli extolli. Item illic: Noli esse
sapiens aput te: time autem deum et declina ab omni malo.
tunc sanitas erit corpori tuo et diligentia ossibus tuis.
Item illic: Vidi uirum aestimantem se sibi sapientem esse,
spem autem habuit magis insipiens quam ille. Item in
esaia: Vae his qui prudentes sunt aput se et in conspectu
suo sapientes. Item illic: Perdam sapientiam sapientium,
et prudentiam prudentium reprobabo. Item in hieremia:
Haec dicit dominus: non glorietur sapiens in sua sapientia,
LXXV. NON GLORIANDVM IN SAPIENTIA MVNDI. In prouerbiis
cap. : Estote confidens toto corde in dominum, in tua autem
sapientia noli extolli. Item ibi: Noli esse sapiens aput te, time
autem deum. Item cap. XXVI: Vidisti hominem sapientem sibi
sic uideri, magis illo spem habebit stultus. In esaia cap. :
Vae his qui prudentes sunt aput se. Item ibi: Perdam sapientem
sapientium. In hieremia cap. : Haec dicit dominus: non
LXXV. NON GLORIANDVM IN SAPIENTIA MVNDI. In prouerbiis
cap. HI: Ne sis sapiens apud temet ipsum usque et inrigatio
ossuum tuorum. Item cap. III : Habe fiduciam in domino ex
toto corde tuo et ne innitaris prudentiae tuae. Item cap. XXVI:
Vidisti hominem sapientem sibi uideri, magis illo spem habebit
stultus. In esaia cap. : Vae qui sapientes estis in oculis
uestris usque uobismet ipsis prudentes. Item cap. : Peribit
enim sapientia a sapientibus usque abscondetur. In hieremia
cap. : Haec dicit dominus: non glorietur sapiens in sapientia
5, 21 10 EB. 29, 14 12 Hier. 9, 28 et 24 S 3 corde] add. tuo Cv in dum MVL, ad dum
C in tua MVLC, tu (om. in) S 4 ubi supra MVLC 5 apud
te Bapiens L dm MVLC: dñm S 6 corpori t.] cf. 471, 8
7 in prouerbiis MVLC esse sapientem C 8 magis habuit MVL
C ( ἔσχε uerba Item — Vae his — coram deo Item om. V
9 ęsaia S et om. M 10 illic] in esaia (is-, ys-) MLC
diues in diuitiis suis: sed in hoc glorietur qui gloriatur, scire
et intellegere quia ego sum dominus qui facio misericordiam
et iudicium et iustitiam super terram, quia in his est uoluntas
mea, dicit dominus. Item apostolus ad romanos:
Dicentes enim esse se sapientes stulti facti sunt. Item ad
corinthios I: Vbi sapiens? ubi scriba? ubi conquisitor
huius saeculi? nonne stultam fecit deus sapientiam mundi?
Item illic: Videte uocationem uestram, fratres, quia non
multi sapientes secundum carnem, non multi potentes, non
multi nobiles: sed quae stulta sunt huius mundi elegit deus,
ut confundat sapientes, et infirma mundi elegit deus, ut confundat
fortia, et ignobilia et contemptibilia elegit quae non
sunt, ut quae sunt destituat, ut non glorietur omnis caro
coram deo. Item illic: Nemo se fallat. si quis uidetur
glorietur sapiens in sna sapientia usque in his est uoluntas mea,
dicit dominus. Ad romanos
sapientes stulti facti sunt. In epistula ad tesalonicenses
uestram usque non glorietur omnis caro quoram deo.
Item
stultitia est apud deum.
sua usque haec enim placent mihi, ait dominus. Ad romanos
corinthios I
fecit deus sapientiam huius mundi. Item illic
enim uocationem uestram, fratres, usque non glorietur omnis caro
in conspectu eius. Item illic
8, 18-20 MLC 3 quia .. ] cf. 394, 11 5 aposto-
M
lus S, paulus MLC 6 se esse sapientes MLCv, esse I.sapiens (M
m. 1) 8 ad corintios prima M 7 ubi enl sap. C 8 huius
mundi MLCv 9 ubi supra MLC 13 elegit] add. et (ut L) ea
MLCv 14 destitsat S, euacuet MLC, destrueret v 15 dno
C illic] ubi supra MLC, ad romanos V 18 tesai a, m margine
signum r
sapientia huius mundi stultitia est aput deum. scriptum est
enim: conprehendam sapientes in astutia eorum. et iterum:
dominus nouit cogitationes sapientium quoniam uanae sunt
In ecclesiastico: Noli superbire ante conspectum regis,
neque in locis potentium subsistas: melius est enim dici tibi:
ascende ad me, quam humiliari in conspectu potentis. Noli
quaerere a deo ducatum neque a rege cathedram honoris:
non iustifices te ante dominum, quoniam agnitor cordis est.
noli quaerere eligi iudex nisi uirtute inrumpere iniquitates,
ne forte extimescas faciem potentis et ponas scandalum in
astutia tua. Item in euangelio secundum matthaeum:
Accessit ad dominum mater filiorum zebedaei cum filiis suis,
LXXVI. NON AMANDOS HONORES. In ecclesiastico cap. :
Noli superbire ante conspectum regis usque ponas scandalum in
astutia tua. In euangelio secundum matheum cap. XX:
uos sapiens esse usque dominus nouit cogitationes sapientium
quoniam uanae sunt.
LXXVI. NON AMANDOS HONOREB. In prouerbiis cap. XXV:
Ne gloriosus appareas coram rege usque quam humilieris coram
principe. In ecclesiastico cap. V: Noli quaerere ab homine
ducatum neque a rege cathedram honoris usque et ponas scandalum
in agilitate tua. Secundum
(cf. Luc. 14, 8—11) L 2 scribtum S 3 conpraehendam S, compraehendea
MVLC 4 uane L 6 ambiendos S: amandos MYC,
amando L 8 potentum C eat om. C 9 humiliare L
10 querere LC (et ita l. 12) a do dqcatum neque a rege KVLC,
om. S cathedra ML 11 dn ̄m S: dm̄ MVLC quoniam
om. VLC agnitor Sv: cognitor MVLC 12 elegi S possis
irruC (ct. 361, 10) 14 uerba Item. — Aocesait— exaltabitur Item
om. V euug sec math S 15 zebedei SMLC
uis? dicit illa: ut sedeant isti duo fili mei unus ad dexteram
tuam et unus ad sinistram in regno tuo. ait autem iesus:
nescitis quid postuletis: potestis bibere calicem, quem ego
bibiturus sum? illi autem dixerunt: possumus. ait illis iesus:
calicem meum quidem bibetis, sedere autem ad dexteram
uel ad sinistram meam non est meum dare uobis, sed quibus
paratum est a patre meo. quo audito ceteri decem discipuli
indignati sunt de duobus fratribus. iesus autem aduocauit
eos et dixit: scitis quoniam principes gentium dominantur
eorum et magnam potestatem exercent in eos. non sic est
inter uos, sed quicumque uoluerit inter uos primus esse erit
uester seruus: sicut et filius hominis non uenit, ut illi ministretur,
sed ut ministret et det animam suam redemptionem
pro multis. uos autem quaeritis in modicis extolli, et de
maximis minui. cum autem introieritis ad caenam uocati,
nolite recumbere in honorificis locis, ne forte dignior te
superueniat et accedens inuitator dicat tibi: adhuc infra
accede, et confundaris. si autem recubueris in inferiori loco,
adueniet inferior te, et dicet tibi qui te ad caenam inuitauit:
accede adhuc in superiori loco, et erit hoc tibi utilius. quia
omnis qui se exaltat humiliabitur, et qui se humiliat exalta-
Accessit ad dominum mater filiorum zebedei cum filiis usque omnis
qui se exaltat humiliabitur, et qui se humiliat exaltabitur. In
ad eum mater filiorum zebedei cum filiis suis -usque omnis qui
se exaltat humiliabitur, et qui se humiliat exaltabitur. In
L 2 filii MLC 3 et alius C senestram
S autem] enim C 4 quod L petatis Cv calicem
bibere M 5 illis] illi 8 6 calicem quidem meum MLCv
dexteram meam MLC 7 simstram (om. meam) MLC, senestram
8 8 ceteri om. MLCv discipuli om. Ov 18 eeruus Sv:
mimster MLC (ex u. 28) 15 uos antem .. ] cf. 481, 2 16 eenam
SC 18 auperueniet L adhue om. MLC 20 dicet MC, dicit
L, om. S cenam C 21 huc C tibi hoc C 22 hnmiliauerit
C (v Mtn. 23, 12)
ligna campi quia ego sum dominus, qui humilio lignum altum
et exalto lignum humile et arefacio lignum uiride et reuirescere
facio lignum aridum. ego dominus locutus sum et
faciam.
In deuteronomio: Et homo quicumque fecerit in superbia,
ut non exaudiat sacerdotem qui adstat ministrare in
nomine dei tui aut indices qui fuerint in diebus illis, morietur
homo ille, et auferes malum ex israhel: et omnis populus
cum audierit, timebit et non faciet iniustitiam. Item
sum dominus deus usque ego dominus loquutus sum et facio.
LXXVII. QVOD QVI HOMINEM SPERNIT DEVM SPEBNAT. In
deuteronomio
dominus deus usque ego dominus loquutus sum et feci.
LXXVII. QVOD QVI HOMINEM SPERNIT DEVM SPESNAT. In
imperio usque ut nullus deinceps intumescat superbia. In
L, ezechiS M, ecechię V 2 dns da
MVLC qui] quia L 8 exaltabo ML V lignum humilem
.. uiridem SM reuiriscere S, reuiueacere ML, reuiuiscere C
4 et MVLC: ut S 5 facio MVLC, feci v,
V dei spernit] diBpnit S, spernit (om. dei) MVLC, s. I. add.
sacerdotem V dominomj dno S, dm MVLC spernat MV:
spernit SLC (292, 25) 8 deutero nomium MV fuerit (n in
ras.) V superbiam S 10 morientur 8 11 et ei isrt
auferes malum V is*rahel (rasa t) 8 12 cum] qui M
facient S, cf. 460, 7
sed me, ne regnem super illos. Item in ezechiel
propheta: Domus autem israhel nolunt audire te, quia
nolunt audire me: quia uniuersa domus israhel contentiosi
sunt et duro corde. Item in exodo: Non enim ad
nos est murmuratio uestra, sed aduersus deum. Item in
euangelio secundum lucam dominus iesus: Qui audit
nos, me audit, et qui uos spernit, me spernit: qui autem
me spernit, spernit eum qui me misit. Item apostolus
ad thessalonicenses: Quapropter qui spernit, non homi-
usque non faciet iniustitiam. In regnorum libro I
Dixit dominus ad samuhel: non te spernit, sed me.
quia nolunt audire me.
nos est murmuratio uestra, sed aduersus deum. Secundum
lucam
Ad tesalonicenses I
regnorum libro I
usque non
In
quia nolunt audire me usque et duro corde. In exodo
contra deum. Secundum lucam
audit usque spernit eum qui me misit Ad thessalonicenses
10, 16 10 I Thess. 4, 8 L) MVLC dñs 8: dixit dns MVLC samuelem
S, samohel ML, samuel VC 2 regnem MVLCv: regnes S
(tov μὴ βασιλεύειν) ezechiel SV, ezechielo M, hiezechielo L, iezechiele
C 8 proph. om. MVLC pr. nolunt] non uult MVLC
(oi pij ϑελήσουσιν) 5 duro MVLC: om. 8 (453, 1) aduersus nos
MVLC, cf. c. CXV 6 uerba Item — Qui - - confundar om. V
in euang. om. MLC 7 euug S iesus] ait MLC 8 uerba
me spernit q. a. m. spernit om. ML, qui a. m. spernit om. C 9 apoh
stolus om. MLC 10 tessalonicenses SC, tesalon- M, tesalon- L,
add. prima MC, I L
Item ubi supra II: Vos autem, fratres, nolite deficere bene
facientes. si quis autem non obaudit uerbo nostro, hunc per
epistulam notate et non conmisceamini cum illo, ut confunda(tu)r.
In exodo: Si audieris uocem domini dei tui et quae ei
placent feceris coram ipso et obaudieris praeceptis eius et
custodieris omnem iustitiam eius, omnem infirmitatem, quam
inportaui aegyptiis, non inportabo in te. ego enim sum dominus
qui saluum facio te. Item in prouerbiis: Malum
aureum in monile sardium, in aure (in)auris aurea et sardino
nit non hominem spernit, sed eum qui dedit spiritum sanctum in
nobis.
LXXVIII. DE OBOEDIENTIA. In exodo cap. XXXII: Si audieris
uocem domini dei tui usque ego enim dominus qui saluum facio
te. In prouerbiis cap. : Malum aureum in monile. In
I cap. IIII: Itaque qui haec spernit, non hominem spernit, sed
deum, qui etiam dedit spiritum suum sanctum in nobis.
LXXVIII. DE OBOEDIENTIA. In exodo cap. VIIII: Si audieris
uocem domini dei tui usque ego enim sum sanator tuus. In
prouerbiis cap. XXV: Mala aurea in lectis argenteis usque
11 et 12 MLC, ϑεόν 2 uerba Item — Vos — confondar
om. MLC dificere S 4 vt eonfundatur «: et confundar
S, ινα S 9 obaadieris
MVLC: audieris 8 10 custodieritis 8 qaam] quae
M 11 sum om. MVLO 18 is monile sardiam MVLC, m
moniles ardiam 8 inanre auris aurea et sardino (sardinio C) pratioso
(praet- SM, praec- VC, prec- L) SMVLC, μη̃λον
ecclesiastico: Filii sapientiae ecclesia iustorum, et natio
eorum obaudientia et caritas. Item apostolus ad romanos:
Gratia autem deo, quod fuistis serui peccati, sed
obaudistis ex corde in eam formam doctrinae, in quam traditi
estis. liberati autem a peccato, serui facti estis iustitiae.
Item illic: Sicut enim per inoboedientiam unius hominis
peccatores constituti sunt plurimi, ita et per unius oboedientiam
iusti constituentur multi. Item ad corinthios
II: Ideo enim scripsi uobis, ut cognoscam experimentum
uestrum, si in omnibus oboedientes estis. Item petrus
apostolus I: Animas itaque uestras castificate ad oboediendum
fidei per spiritum.
ecclesiastico cap. II: Filii sapientiae ecclesia iustorum. Ad
romanos cap. XVI: Gratias autem deo, qui fuistis serui peccati
obaudistis ex corde. Ad romanos item cap. XIIII : Sicut enim
per inoboedientia unius hominis. Ad corinthios cap. Y: Ideo
enim scribsi uobis, ut cognoscam experimentum uestrum, si in
omnibus oboedientes estis. In epistula petri I cap. :
Animas itaque uestras castificate in oboedientia caritatis.
autem oboedientem. In ecclesiastico cap. II: Filii sapientiae
ecclesia iustorum et natio illorum oboedientia et dilectio. Ad romanos
cap. VI: Sicut enim per inoboedientiam unius hominis
usque iusti constituuntur multi. Item illic cap. VII: Gratias
autem deo, quod fuistis serui peccati usque serui facti estis
iustitiae. Ad corinthios II cap. n: Ideo enim et scripsi, ut
cognoscam experimentum uestrum usque oboedientes sitis. Petrus
in epistula I cap.
caritatis.
10 H Cor. 2, 9 12 I Petro 1, 22 VC 3 uerba Item — Gratia - Sicut — multi Item
om. V apost. om. MLC 4 gratias MLCv sed om. ML
C υ 5 doctrina et M 7 illic] ad romanos MLC inobed-
C (ut solet) 8 plurimi SM: multi LCv 9 constituuntur ML
C 10 secunda MC acribai 8 et cognoscebam F1
11 Item — Animus — spiritum om. V petrus in epistola prima (I L)
MLC 12 in oboedientia (obed- Cv) caritatis MLC ν (om. per ep.)
obaediendum S
In euangelio secundum matthaeum: Qui scandalizauerit
unum pusillum ex his qui in me credunt, bonum est
illi magis, ut circumligetur mola asinaria collo eius et proiciatur
in profundum. Item apostolus ad romanos:
Carnis curam ne feceritis in desideriis. infirmum in fide adsumite,
non in disceptationes cogitationum. Item ad galatas:
Fratres, et si praeuentus fuerit homo in aliquo delicto,
uos qui spiritales estis, instruite huiusmodi in spiritu mansuetudinis:
considerans te ipsum, ne et tu tempteris. alter
alterius onera portate, et sic implebitis legem christi. Item
ad thessalonicenses I: Oramus autem uos, fratres, cor-
LXXVIIII. PVSELLANIMEM NON SCANDALIZANDVM, SED POTIVS
CONSOLANDVM. In euangelio secundum matheum
Vnum pusillum unum ex his qui in me credunt. In epistula
ad romanos
In epistula ad galatas
fuerit homo in aliquo delicto. In epistula ad tesalonicenses
CONSOLANDVM. In euangelio secundum matheum
XVIII: Qui autem scandalizauerit unum de pusillis istis usque in
profundum maris. Ad romanos
feceritis in desideriis usque non in disceptationibus cogitationum.
Ad galatas
in aliquo delicto usque onera portate et sic adimplebitis legem
christi. Ad thesalonicenses I
1 et 2 13 I Thess. 5, 14 et 15 MVLC positius S 8 euug SV 6 apost
om. MVLC 7 cura MV1 8 disceptatione MVLC, -nibus v
Item — Fratres — christi Item om. V - galathas ML 9 fratres]
stares S 10 instruitae S 11 considerans Sv: intendens MLC
12 honera M adimplebitis Lv 13 tessal- S, thesal- M, tesal-
VL
patientes estote ad omnes. uidete ne quis malum pro malo
alicui reddat, sed semper quod bonum est sectamini in inuicem
et in omnes. Item ad romanos: Debemus autem
nos potentes infirmitates eorum qui inpotentes sunt baiulare
et non nobis placere. unusquisque uestrum proximo placeat
ad bonam aedificationem. christus autem non sibi placuit,
sed secundum quod scriptum est: obprobria exprobrantium
ceciderunt super me. quae autem scripta sunt, ad nostram
doctrinam scripta sunt, ut per patientiam et consolationem
scripturarum spem habeamus. deus autem omnium det uobis
id ipsum sapere in inuicem secundum christum iesum, ut
unianimes uno ore magnificetis dominum et patrem domini
nostri iesu christi. propter quod suscipite inuicem, sicut
et christus suscepit uos in gloriam dei. Item illic: Deus
autem spei adimpleat uos omni gaudio et pace, ut abundetis
epistula ad romanos cap. : Debemus autem firmiorem
inbecillitatis et infirmorum portare usque suscepit uos in honore
dei. Item cap. : Deus autem spei adimpleat uos omni gaudio
fratres, corripite inquietos, consolamini pusillanimes usque quod
bonum est sectamini et in inuicem et in omnes. Item ad romanos
cap. XV: Debemus autem nos firmiores inbecillitates infirmorum
sustinere usque propter quod suscipite inuicem, sicut
christus suscepit uos in honorem dei. Item ad romanos cap.
XVI: Deus autem spei repleat uos omni gaudio et pace in
MVLC 2 stote M 4 Item — Debemus —
cogitationes eius Item om. V debemus autem firmiores inbecillitates
infirmorum portare et non (add. in L) ipsi nobis placere MLC (cf. v)
6 proximo suo MLC υ 7 bonum S nam et christus MLC, etenim
chr. v placuit non sibi C 8 saecundum S bis scribt
tum et acribta et scribtur. S opprobria oppobantium S 10 in
nra doctrina M 12 in om. LCX 13 unanimes MLC ore]
more S magniflcetis S: honorificetis MLtJ, glorificetis C dm
MLCv 14 in inuicem SC 15 gloria S illic] ad romanos
MLC 16 habundetis LC
fratres, de uobis quoniam adimpleti estis dilectione et omni
scientia, ut alterutrum possitis coercere. Item ad corinthios
II: Si quis autem contristauit, non me contristauit,
sed ex parte, ut non onerem, omnes uos. sufficit illi qui eiusmodi
est obiurgatio haec, quae fit a pluribus, ita ut econtra
magis donetis et consolemini, ne forte maiori tristitia absorbeatur
qui eiusmodi est. propter quod obsecro uos, ut confirmetis
in illum caritatem. ideo enim scripsi, ut cognoscam
experimentum uestrum, si in omnibus oboedientes estis. si
cui autem aliquid donatis, et ego. nam quod donaui propter
uos in persona christi, ut non possideamur a satana. non
enim ignoramus cogitationes eius. Item ad
Induite ergo uos tamquam electi dei, ut sancti et dilecti,
uiscera misericordiae, benignitatem, humilitatem, lenitatem,
in pace. In epistula ad corinthios II cap. : Si quis
autem contristauit, non me contristauit usque non enim ignoramus
cogitationes eius. In epistula ad
Induite ergo uos sicut electi dei sancti.
dendo usque ita ut possetis alterutrum monere. Ad corinthios
II cap. II: Si quis autem contristauit, non me contristauit usque
non enim ignoramus cogitationes eius. Ad colosenses cap.
IIII : Induite ergo uos sicut electi dei sancti usque sicut et dominus
donauit uobis, ita et uos.
S: in spe et potentia MLC, h
ἐλπιδ́ι h δυνάμει 2 de nobis fratres MLC 3 possetis L
cohereere SMC chorinthios M 4 Becaada MC 5 sed ex
parte S: om. MLC honerem MC omnes uoa MLCv: cos
S illi] ei MLC 6 obiurgatio haec SMLC
e contra S: e contrario LCv, aecontrario M 7 consulemini S
8 huiuscemodi C 9 illo L scribsi S, add. nobis 573, 10
10 obaudientes ML, sed ef. 573,11 si cui] ricut M 11 donastis
MLCv, χαϱίζεσϑε 12 a satanan ML 18 colosenses MVC
14 tamquam S: sicut MVLCv electi dl sc(om. ut et et)
MVLC, 882, 2 (cr. uar. lect. textus gracei) 15 benignitate humilitate
mansuetudine iustitia patientia MV1LC
ipsis, si quis aduersus aliquem habet querellam: sicut et
dominus donauit uobis, sic et uos facite.
In libro sapientiae : Quoniam felix sterilis et incoinquinata
quae nescit thorum in delicto! habebit fructum in
dilectione animae. et spado qui non est operatus per manus
iniquitatem nec cogitauit aduersus dominum nequissima.
dabitur enim illi fidei donum electum et sors in templo dei
oblatior. bonorum enim laborum fructus bonae famae, et
quae non excidat radix sapientiae. Item paulus apostolus
ad corinthios I: De uirginibus autem praeceptum
domini non habeo, consilium autem do sicut misericordiam
consecutus, ut fidelis essem. existimo ergo hoc bonum esse
propter praesentem necessitatem, quia optimum est homini
LXXX. DE LAVDE VIRGINVM. In libro sapientiae cap. :
Quoniam felix sterelis et quoinquinata usque non excidat radix
sapientiae. In epistula ad corinthios I cap. : De uirginibus
praeceptum domini non habeo usque quoniam bonum est
LXXX. DE LAVDE VIRGINVM. In libro sapientiae cap. n:
Quoniam felix sterilis et incoinquinata quae nescit thorum usque
et quae non concidat radix sapientiae. Paulus ad corinthios
I cap. VIII: De uirginibus praeceptum domini non habeo usque
Cv nobismet MVLCv 2 quaerellam SV, querelam
(quaer- M) MLC 3 dominus S ν : ds in xpo MVLC
6 sterelis SM 7 nescithorum S habet MVLC fructus
S 8 dilectione MVLC: resurrectione S, respectione v,
10 ille S et MVLCv: om. S templum V oblatior S:
placidior MVLC, acceptissima v, MV
LC 12 excedat S, excidet V item paulus om. V apostolus
om. MVLC 18 prima MC dni praeceptum C 14 dô (uirg.
ras.) S, d**o (ic ras.) M misaericordiam S, misericordia MVl
15 exstimo Ml hoc om. MVLC
est: reliquum est, ut et qui habent uxores tamquam non
habentes sint, et qui flent tamquam non flentes sint, et qui
gaudent tamquam non gaudentes sint, et qui emunt tamquam
non possidentes, et qui utuntur hoc mundo tamquam non
utantur: praeterit enim habitus huius mundi. uolo uos sine
sollicitudine esse. qui sine uxore est sollicitus est quae domini
sunt, quomodo placeat deo. qui autem uxorem habet,
cogitat quae sunt huius mundi, quomodo placeat uxori.
separata est mulier et uirgo. quae non est nupta, cogitat
quae dei sunt, ut sit sancta et corpore et spiritu. quae autem
nupta est, cogitat quae sunt huius mundi, quomodo placeat
uiro. Item illic: Itaque et qui nuptum dat uirginem suam
bene facit, et qui non dat melius facit. Item in euangelio
secundum matthaeum: Dico autem uobis, quia
quicumque dimiserit uxorem suam, excepta causa adulterii,
homini sic esse. Item cap. : Hoc enim dico, fratres, tempus
breue est,
cap. : Qui matrimonio iungit uirginem suam bene facit. In
euangelio secundum matheum cap. : Dico autem uobis
bonum est homini sic esse. Item illic cap.
dico, fratres, tempus breue est, reliquum est usque quae sunt
mundi, quomodo placeat uiro. Item illic cap.
qui matrimonio iungit uirginem suam bene facit et qui non iungit
melius facit. Secundum matheum cap. XVIIII : Dico autem
om. V ubi supra MLC breaae
M 4 sint om. ML 6 habitas S: figura MLCv 7 uerba
qui sine uxore est Bollicitus est om. S 8 quomodo placeat deo om.
MLC 10 separata S: diuisa MLC (diuisus v, sed aliter distinguitur)
quae innupta est MLC (innubta M) 11 et pr. om.
MLC nubta M 18 illic] ubi supra MVO, in eug mat L
itaquae S itaque et om. MVLC dat nuptum MVLC
14 euug S om. item in eu. Y 15 mattheum S 16 adulterii
S: fornicationis MVLC, cf. v Matth. 5, 32
est cum uxore, non expedit nubere. iesus autem respondit
eis: non omnes capiunt uerbum istud, sed hi quibus concessum
est sunt enim spadones, qui ex utero matris nati sunt,
et sunt spadones, qui facti sunt ab hominibus, et sunt spadones,
qui se ipsos spadonauerunt propter regnum. qui potest
capere, capiat.
In ecclesiastico : In tribus placitum est spiritui meo,
quae sunt probata coram deo et homine, concordia fratrum
et amor proximorum et uir et mulier sibi consentientes.
Item apostolus ad
uestras et nolite amari esse aduersus illas. mulieres, subditae
quia quaecumque dimiserit uxorem suam usque qui potest capere
capiat.
LXXXI. DE CONCORDIA CONIVGALI ET HABITV MVLIERVM. In
ecclesiastico cap. : In tribus placitum est spiritui meo,
quae sunt probati. In epistula ad tesalonicenses cap. :
uobis, quia quicumque dimiserit uxorem suam usque qui potest
capere capiat.
LXXXI. DE CONCORDIA CONIVGALI BT HABITV MVUBBVM. In
ecclesiastico cap. XII: In tribus placitum est spiritui meo
usque uir et mulier sibi consentientes. Ad colosenses cap.
V: Mulieres, subditae estote uiris sicut oportet in domino usque
om. M causa niri MVLG 2 cum uxorem 8 3 hii
SMVC 5 pr. et eant om. S et sunt apadones MVLC: om.
S 6 ipso S castrauerunt MVLC ν regnum caelorum MV
LCv 9 mulieris C 11 homine S: hominibus MVLC ν, cf. 347,
8 ubi recipiendum erat homine 12 consentiens MVL 18 item
ap. a. col. om. L, sed spatium uacuum est apost. om. MVG
colossences Si tesalonicenses MV, thesal- C 14 ad illas Gv
I: Volo igitur uiros orare in omni loco, leuantes sanctas
manus sine ira et disceptatione. similiter et mulieres in
habitu ordinato cum uerecundia et castitate ornantes se, non
in tortis crinibus aut auro ant margaritis aut ueste pretiosa,
sed quod decet mulieres promittentes castitatem per opera
bona. mulier in silentio discat in omni subiectione. docere
autem mulieri non permitte, neque dominari in uirum, sed
esse in silentio. adam enim primus formatus est, deinde eua.
et adam non est seductus, sed mulier seducta in praeuaricatione
fuit. salua autem erit per filiorum generationem, si
maneat in fide et ueritate et sanctitate cum sobrietate.
Item ad titum: Tu uero loquere quae decet sanam
doctrinam. senes sobrios esse, castos, prudentes, sanos in
fide et caritate et patientia. anus similiter in habitu sancto,
non criminatrices, non uino multo seruientes, bene docentes,
Viri, diligite uxores uestras. In epistula ad thimoteum
cap. : Volo igitur uiros orare in omni loco usque et castitate
et sobrietate. In epistula ad titum cap. : Tu uero loquere
nolite amari esse ad illas. Ad thimoteum I cap. III : Volo
ergo uiros orare in omni loco usque si permanserint in fide et
dilectione et sanctificatione cum sobrietate. Ad titum cap. II:
Tu autem loquere quae decet, sanam doctrinam usque iuuenes
MVLG: om. S, oportet v 2 1] om. L, prima M
igitur] ergo Cv omni in S, cf. 416, 8 8 manus] ad dum add. C
et ante mulieres om. MVLC 4 ordinato SMi ornato VLCv
ordinantes C 5 uestes 8 praetiosa (praec- VC) SMVC
6 propera bona S, per bonam conuersationem MVLC 7 decore
(docore?) S 8 permitto MVLCv, ἐπιτϱέπ∞ domi fi uiri V1
in uirum SV2 υ : uiro MLC 9 euua S 10 praeuaricationem S
11 generatione MVl 12 ueritate et castitate et sobrietate MV
LC Bobrietatę S 18 Item — Tu — orationes ueatrae om. V
loquaere SM decet MLC: decent Sv 14 aubrios S tari-
tate S: caatitate MLC, in dilectione v anos ML 16 uino multo
seruientea S: uinolentaa MLC (uinul- M) \'
uiros suos et diligant filios. prudentes, castae, domum custodientes,
benignae sint et subditae uiris suis. iuuenes similiter
hortare, ut prudentes sint in omnibus. Item petrus apostolus
in epistula I: Mulieres, subditae estote uiris uestris:
ex quibus si qui non credunt huic uerbo, per mulierum suarum
conuersationem sine uerbo
in timore castam conuersationem. quarum sit non extrinsecus
capillorum inplicatus aut auri circumpositio aut habitus uestimentorum
aut ornamentorum, sed ille absconsus cordis homo
incorruptus mansueti et modesti spiritus, quod est magnificum
in conspectu dei. sic enim quondam sanctae mulieres,
quae in dominum sperabant, ornabant se, subiectae fortiori
uaso uiri, sicut sarra obsequebatur abrahae, dominum illum
nec timentes ullam perturbationem. uiri similiter conmorantes
secundum scientiam, tamquam infirmiori uaso muliebri inpertientes
honorem, tamquam coheredi gratiae et uitae, ad hoc
ne inpediantur orationes uestrae.
quae decet doctrinam usque prudentes sint in omnibus. In
: Mulieres, subditi estote uiris uestris usque
ne inpediantur orationis uestrae.
similiter hortare, ut sobrii sint in omnibus. In epistula petri
I cap.
ne inpediantur orationes uestrae.
om. MLCv (ut prud. doceant adolescentulaB,
ut.. v) 2 caste MLC 4 ortare MC, orare LCl
apostolus in ep. I om. MLC 7 lucrifiant SMVLCv 8 castam
.oni. MLC, ἁγνήν 9 auri om. MLC 10 ornatus MLC
12 quondam S: quaedam MLC, aliquando v 18 deum LC spernabant
S ornabant om. M 14 sara LC obsequaebatur S 15 cuius]
osculus S bn facientes et bn dicentes C 17 sQCundum S
In libro regnorum III: Et dixit dominus ad heliam:
exurge et uade in sarepta
uiduae, ut pascat te. et surrexit et abiit in sarepta
et ut uenit ibi, ecce ad portam ciuitatis ipsius mulier uidua
colligebat ligna. et exclamauit depost illam helias, et dixit
ei: eice mihi pusillum aquae in uas ut bibam. et cum abisset
illa, ut acciperet et deferret aquam, exclamauit iterum depost
illam helias, et dixit: adfer mihi panem ut edam. et illa
dixit: uiuit dominus deus tuus, si est mihi focacium nisi
pusillum farinae in hydria et modicum oleum in uas. et ecce
ego ideo colligo duo ligna, ut introeam et faciam illum mihi
et filiis meis, et edemus et moriemur. et dixit helias: aequo
animo esto: intra et fac secundum uerbum tuum. sed fac
mihi inde focacium pusillum in primis, tibi autem et filiis
tuis facies postea. quoniam haec dicit dominus: fidelia farris
LXXXII. DE SANCTITATE OPERE VIDVARVM. In libro regnorum
III cap. : Dixit dominus ad
serapta
LXXDI. DE SANCTITATE ET OPERE VIDVARVM. In libro regnorum
III cap. LXXII : Factus est igitur sermo domini ad
heliam dicens: surge et uade in sareptha usque iuxta uerbum
MVLC et om. MVLC 4 eisurge MV
LC sarapta S, sareptha LC, seraptha M sydonionun C
(cf. v) praecipi SMV1 5 sarapta S, seraptha MV sjdonis
C 7 depost S: post MVLC (utrogue loco) 8 aquae MVLC,
om. S 10 adfert S, affer MVLC aedam M 12 hidria
SV, idrya L, ydria C et ante ecce om. MVLC 13 duo om.
MVLC illum S, illam C, illud MVL 14 et moriemur MV
LC, monemur (et om., i punctis del.) S equo SC 16 inde
om. V 17 fldelia farris S: hydria farinae MVLC υ (hidria V, bydriae
L, ydria C; forinq V, facrinę C)
quo dabit deus pluuiam super terram. et abiit et fecit, et
manducauit ipse et illa et filii eius: hydria pulentae non
defecit neque uas olei secundum uerbum domini, quod locutus
est in manu heliae. Item in libro iudith: Et erat iudith
uidua in domo sua annis tribus et mensibus sex. et fecit
sibi tabernaculum super tectum domus, et inposuit super
lumbos suos cilicium, et ieiunabat omnibus diebus uitae suae
praeter sabbatis et numeniis et gaudimoniis domus israhel.
et erat bona facie ualde, et non erat qui inferret ei uerbum
malum, quoniam timebat dominum ualde. Item in euangelio
secundum lucam: Et erat anna prophetissa filia
phanuhel de tribu aser et haec processa erat in diebus suis,
quae uixerat cum uiro suo annis septem a uirginitate sua.
et haec uidua annorum octuaginta et quattuor, quae non
In libro iudit
tres usque timebat dominum ualde. In euangelio secundum
lucam
domini quod loquutus fuerat in manu heliae. In libro iudith
et non erat qui inferret ei uerbum malum, quia timebat deum
ualde. Secundum lucam
filia fanuhel de tribu aser usque ieiuniis et obsecrationibus
om. MVLC capsacia L non minuentur
S: non deficiet MVLC scribendum uidetur deficiet et minuetur
diqm S 2 quod V1, qua C, in qua v dns MVLCv ( ϰυϱ.)
2 plaiam M 3 hidria S, hydriae L, ydria C pulente S: \'
farinae MVLC υ 4 neque S: et MVLCv uas S: capsaces
(-cis L) MVLC, lecythua v 5 hęlia.e S erat indat S 7 sub
tectum L domus sug Cv posuit MVLC 9 numiniia S:
neomeniis (-moeniis M, neam- V) MVLCv, νουμηνι∞̃ν gaudemoniis
L istrahel S 10 et erat MVLC, erat S, ϰαί ἤν faciae S
11 dum libri ualdae S euug S 12 profetissa S 13 fanuhel
S, fanu+el V, phanuel LC processa erat S: processerat MV
LOv 15 uidua erat C octoginta MVLCv quatuor VC
nocte ac die. Item: Intendens autem iesus uidit eos qui
mittebant munera sua in gazophylacio diuites. uidit autem
et quandam uiduam et pauperculam mittentem aera minuta
duo, et dixit: uere dico uobis, quia uidua haec paupercula
plus omnibus misit: omnes enim hi ex abundanti sibi miserunt
in dona dei, haec autem ex eo quod deest illi omnem
uictum, quem habuit, misit. Item apostolus ad timotheum
I: Viduas honora, quae uere uiduae sunt. si qua
autem uidua filios aut nepotes habet, discat primum suam
domum pie tractare et remunerare parentes: hoc enim
acceptum est coram deo. quae autem uere uidua est
sperat in deum et instat orationibus die ac nocte.
quae autem in deliciis agit, uiuens mortua est. et haec praecipe,
ut inreprehensibiles sint. si qua autem suorum et
aser usque seruiens nocte ac die. Item cap. : Sedens
dominus iesus contra gazophilacium aspiciebat quomodo usque
misit totum uictum suum. In epistula ad thim. I cap.
: Viduas honora quae uere uidue sunt usque adulentiores
uiens nocte ac die. Item illic cap. XVIII: Respiciens autem
uidit eos, qui mittebant munera sua in gazofilacium, uidit autem
et quandam uiduam usque omnem uictum suam, quem habuit,
misit. Ad thimoteum I cap. VI: Viduas honora quae uerae
C item S, item secundum
lucam MVLC intendens S: respiciens MVLCv qui munera
sua in gazofilacio (gazo*f- V, -tio C) mittebant MVLC S diuites
om. MVLC gazofilacio S 4 qua*ndam M, quendam L
uiduam pauperculam MVLCv 6 hii SMV habundanti sibi S:
habundantia sua (ab- M) MVLC 7 omne M 8 mit S uerba
Item — Viduas — In — multi in domino om. V apoatolus] paulus
C 9 1 om. MLC 10 autem uidua om. MLC primam Sv,
prius MLC domum suam MLCv 11 piae SML 12 et
ante desolata om. M 13 speret L deum Sv: dum MLC
instal S dię ac noctę 8 14 delictis M 15 inrepraehensibilis
(-lea MC) SMC
infideli deterior. uidua eligatur non minus annorum sexaginta,
quae fuerit unius uiri uxor, in operibus bonis habens testimonium,
si filios nutriit, si hospitio recepit, si sanctorum
pedes lauit, si tribulationem patientibus subministrauit, si
omne opus bonum subsecuta est. adulescentiores autem
uiduas deuita. Item in actibus apostolorum: In ioppe
autem erat quaedam uidua nomine tabitha, quae interpretata
dicitur dorcas. haec erat plena operibus bonis et elemosynis
et misericordiis multis, quas faciebat. factum est autem in
diebus illis, ut infirmata moreretur. quam cum lauissent,
posuerunt eam in superiori caenaculo. cum autem inprope
esset lydda ab ioppe, audierunt discipuli quod petrus esset
ibi. miserunt duos uiros ad eum, rogantes et dicentes: ne
pigeat te uenire usque ad nos. exurgens autem petrus uenit
cum eis: quem aduenientem duxerunt in superiora caenaculi,
et circumsteterunt eum uiduae flentes, et ostendentes tunicas
autem uiduas deuita. In actibus apostolorum cap. :
Quemdam autem uiduae erat in ope nomine zabitha quae
dicitur dortas usque crediderunt multi in domino.
uiduae sunt usque adulescentiores autem uiduas deuita. In actibus
apostolorum cap. XXVII: In ioppe autem fuit quaedam
discipula nomine thabitas quae interpraetata dicitur dorchas usque
et crediderunt multi in domino.
SL 2 saiagenta S, LX L 8 testimonium
habens MLC 4 nutrinit C 6 adholescentiores C 7 in oppem
S Quaedam autem uidua erat in ioppe (ioppen M) MLC 8 tabitha
M, thabita SLC interpraetata S, interpretatum (interpraet-
MC) MLC 9 elemoainis (ael- M) MLC 10 et miaericordiis
M
om. MLCv 12 cenaculo C inprope L: prope SMC 18 est
S lidda SL ab ioppen (yoppen C) SMLC, ad ioppen v
14 miseruntq; M* 15 ezsurgens MLC 16 cenaculi SC
17 tunicas] add. et palliola ML, add. et uestes et palliola C
cum illis dorcas. eiectis autem omnibus foris, petrus ponens
genua orauit et conuersus ad corpus dixit: exurge in nomine
domini nostri iesu christi! at illa mox aperuit oculos SUOS,
et cum uidisset petrum, sedit dansque ei manum erexit
eam uiuam. et conuocans sanctos et uiduas adsignauit eam
uiuentem. notum autem factum est hoc per uniuersam ioppen,
et crediderunt multi in domino.
[Item] paulus apostolus ad ephesios: Nolite dare
locum diabolo. qui furabatur, iam non furetur: magis autem
laboret operando quod bonum est, ut habeat unde tribuere
necessitatem patientibus. Item ad thessalonicenses I:
Memores enim estis, fratres, laborem nostrum et aerumnam:
LXXXIII. EXEMPLO APOSTOLICO MANIBVS LABORANDVM. In
epi ad efesios
LXXXIII. EXEMPLO APOSTOLICO MANIBVS LABORANDVM. Ad
non furetur usque necessitatem patienti. Ad thesalonicenses
I
MLC narrabant ei S: narrantes MLC
faci**ebat S cum esset S, om. MLC, olaa 2 cum eis MLC
ponens Sv: posuit MLC 8 iełnua S et orauit Ml tabitha
(thabita LC) exsurge MLC 4 nostri om. C ad S apperuit
M 5 et uiso petro resedit MLCv dansquae S 6 uiuam om.
MLOo 7 uiuentem S, uioam MLCv autem om. MLC
10 apostoli cum L, apostolorum V laborandum] operandum VC
11 item S item paulus apost. om. MVLC efesios S, effesios
LC 12 locum dare M Cv diabulo S 13 operando (-dum
L) manibus MVLC 18 unde tribuere MLC, u. retribuere F: unde
tribuat Sv 14 Item — Memores — gloriam Item om. V thesalonicenaea
ML, colossenses S prima MC 15 erumnam S,
aerumna (er- LC, -mpna C) MLC
praedicauimus in uobis euangelium dei. uos testes estis et
deus, quam sancte et iuste et sine querella fuimus uobis
qui creditis: sicut scitis qualiter unumquemque uestrum sicut
pater filios suos obsecrantes uos et consolantes, ut ambuletis
digne deo, qui uocauit uos in regnum suum et gloriam.
Item illic: Hortamur autem uos, fratres, abundare magis
et studium habere silendi et quietos esse, et operari manibus
uestris quod bonum est, sicut uobis praecepimus, ut honeste
ambuletis ad eos qui foris sunt et nullius quidquam desideretis.
Item ad thessalonicenses II: Praecepimus autem
uobis, fratres, in nomine domini nostri iesu christi, ut subtrahatis
uos ab omni fratre inordinate ambulante et non secundum
traditionem, quam acceperunt a uobis. ipsi enim scitis
fratres, laborem nostrum usque in suum regnum et gloriam.
Item cap. : Ortamur autem uos, fratres, habundare magis et
studium habere silendi.
autem uobis, fratres karissimi domini iesu christi, ut subtrahatis
onis nocte ac die operantes usque qui uocauit uos in suum regnum
et gloriam. Item illic cap. V: Rogamus autem uos, fratres, ut
abundetis magis et operam detis, ut quieti sitis et uestrum negotium
agatis usque et nullius aliquid desideretis. Item ad
II cap. III: Denuntiamus autem uobis, fratres, in
nomine domini nostri iesu christi, ut subtrahatis uos ab omni fratre
S ad hoc S: om. MLCv ( πϱὸς rb μὴ ἐπιβαϱη̃σαι)
uestrum] nrm S euuangelium S 3 sanctae et iustae SML
quaerella S, querela (quaer- M) MLC in nobis LC credites
S, credidistis MLCv ( τοι̃ς. πιστεύουσιν) scitis S: creditis MLC,
S 6 digni M uos MLC: nos S
suum regnum MLCv 7 illic] ubi supra MVLC habundare V
LC 8 habere] add. magis L silendi MVLC : silentii S
9 praecipimus MC honestae M 10 quidquam S: aliquid MY
LCv 11 Item — Praecepimus — Paulus — fabri Item om. V
tessalonicenses SC, thesal- ML secunda MC precipimus C
18 inordinatae S, inquiete MLC, S, accepistis
C ipsis S
uiximus inter uos nec gratis panem manducauimus ab aliquo,
sed in labore et fatigatione, nocte ac die operantes, ne quem
uestrum grauaremus. non quasi non habuerimus potestatem.
sed ut nosmet ipsos formam uobis daremus ad imitandum
nos. nam et cum essemus aput uos, hoc denuntiauimus uobis,
quoniam si quis non uult operari, nec manducet. audiuimus
enim quosdam inter uos inquiete ambulare, nihil operantes,
sed curiose agentes. his autem qui eiusmodi sunt denuntiamus
et hortamur in domino iesu christo, ut cum silentio
operantes suum panem manducent. uos autem, fratres, nolite
deficere bene facientes. Item in actibus apostolorum:
Paulus autem agnitus erat aquilae, eo quod essent unius
gentis et unius artis, et mansit aput eos opus faciens: erant
enim arte fabri. Item illic paulus apostolus: Argentum
et aurum aut uestimentum nullius uestrum concupiui. ipsi
scitis quia ad ea quae mihi necessaria erant in omni usu
meo et eorum qui mecum sunt manus istae praesto fuerunt
uos usque bene autem facientes non deficiamus. In actibus
apostolorum cap. : Paulus autem agnitus erat aquile, eo
quod esset unius gentis. Item cap. : Aurum et argentum et
uestimentum nullus uestrum concupiuit.
ambulante inordinate usque uos autem, fratres, nolite deficere bene
facientes. In actibus apostolorum cap. XLVIIII: Et inueniens
quendam iudeum nomine aquilam usque quia eiusdem erat
artis, manebat apud eos et operabatur. Item illic cap. LV:
Argentum aut aurum aut uestem nullius concupiui usque beatius
est magis dare quam accipere.
M emitari S quia MC inquietae
S 2 aliquoj add. uestrum MLC 8 nocte ac nocte S, nocte
et die MLCv 4 habentes C 5 nosmet ipsos Sv: nos MLC
emitandum S 6 et om. MLC denuntiabamus L (v) 9 curiosae
SM egentes S 10 ortamus M 13 aquile S esset M
LC 14 mansi L apud eum MLC 15 illic) ubi supra M
VLC paulus apostolus om. MVC 17 quia] qui S 18 sunt]
erant (ant in ras.) V iste SM presto SVL
auxiliari infirmis et memores esse uerborum domini nostri
iesu, quia ipse dixit: beatius est magis dare quam accipere.
In deuteronomio: Non adicietis ad uerbum hoc, quod
ego praecipio uobis hodie, neque minuetis ex eo. Item in
apocalypsi: Testor ego omni audienti uerba prophetiae
libri huius. si quis adiecerit supra haec, inponet deus super
eum plagas, quae scriptae sunt in hoc libro: et si quis abstulerit
uerba prophetiae libri huius, auferet deus partem
eius de ligno uitae et de ciuitate sancta. Item in prouerbiis:
Bibe aquam de tuis uasis et de puteorum tuorum fonte.
et nemo extraneus communicet tibi. Item illic: Qui fidet
LXXXIIII. ALTIORA SCEVTARI NON OPORTERE ET AD DOCTRINA
HERETICORVM CAVENDVM ESSE. In deuteronomio
Non adicietis ad uerbum hoc. In apocalipsi
ergo omni audienti uerbum prophetice libri huius. In prouerbiis
LXXXIIII. ALTIORA SCRVTARI NON OPORTERE NEQVE ADIRE
HERETICOS. In deuteronomio
quod uobis loquor neque auferetis ex eo. In apocalypsi
XLVH: Contestor enim omni audienti uerba prophetiae libri huius
usque partem eius de libro uitae et de ciuitate sancta. In prouerbiis
alieni participes tui. Item
et 17 14 Prou. 10, 4 et 5 S 3 iesu] add. xpi MVLC 5 non scrutari
C audire VL, aadire M, adire C hereticos (-thicoa C) SMV
C, hereticum L 6 deutero nomium C addicietis C ut solet
7 neque minuetis MYLC: ne quem inuestigetis S, nec auferetis v
item in ap. om. V 8 apocalipsi S, -lipsie M 11 auferet et
C 12 ligno] libro Cv et MVLC υ: om. S Item — Bibe —
Qui — sterilitatem Item om. V 14 illic] ubi supra MLC
uolantes: dereliquit enim uiam uineae suae et orbitas culturae
agri sui errauit: perambulat autem per arida et deserta
et terram constitutam in siccitatibus. congregat autem manibus
suis sterilitatem. Item illic: Recede ergo ab aqua
aliena et a fonte alieno noli bibere, et multo uiues tempore,
et adicientur tibi anni uitae. Item illic: Qui sectatur uana,
eget sensibus. Item illic: Noli adicere ad mandata eius,
ne arguaris et mendax sis. Item in ecclesiastico: Altiora
te ne quaesiueris, et fortiora te ne perscrutaueris: sed
quae praecepit tibi dominus, illa cogita semper: et in pluribus
operibus eius non eris curiosus. multos enim seduxit
suspicio eorum, et in uanitate detinuit sensus illorum. Item
Qui cogitat mala facere stultus uocabitur. In ecclesiastico
cap. III : Altiora te ne quesieris usque non fueris curiosus.
pascit uentos usque stertit aestate filius confusionis. Item cap.
: Qui sectator uana eget sensibus. Item cap. XXX: Ne
addas quicquam uerbis illius et arguaris inueniarisque mendax.
In ecclesiastico cap. ill: Altiora te ne quaesieris usque et
3, 21. 22. 24 (22 et 26) 14 Prou. 24, 8 L 2 dereliquid S, derelinquit (-quid L) MLC
orbita Bculpturq agri sui errauit S, aborbitas (ablorbita C) culturae suae
errauit MLC 4 congrega 8 5 sterelitatem SM in prouerbiis
MVLC recede ... j
si
σοι ἔτη ζ∞η̄ς. apud Augustinum: ab aqua aliena abstine te et de fonte
alieno ne biberis ep. 108, 1, 1 et 2, 6. in ep. Ioh. ad Parth. traet. VI
3, 11 (bis). de unit. eccZes. 23, 65. cf. supra p. 49, 10 6 a S: de
MVLC et .. tiiues .. et adicientur S: ut.. uiuas .. et adiciantur
MVLC 7 Item ubi supra Qui sectatur uana eget sensibus MVLC,
6
om. S 8 ubi supra MVLC 9 eclesiastico S, prouerbiis L
10 quaesieris (ques- LC) MVLCv praescrutaueris MY, perscrutatus
fueris L, scrutatus fueris Cv 11 deus MVLCv 18 in uanitatem
detenuit S eorum V Item — Non — Cui — Diff. — 0 —
saeculorum om. V
uia, ut prosequatur te uerbum pacis et scientiae. Item
illic: Cui sufficit nuntiare opera illius? non est minuere
neque adicere neque inuenire magnalia dei. Item in libro
sapientiae: Difficile aestimamus quae in terra sunt, et
quae in prospectu sunt inuenimus cum labore: quae autem
in caelis sunt, quis inuestigabit? sensum autem tuum quis
sciet, nisi tu dederis sapientiam? Item apostolus ad
romanos:s o altitudo diuitiarum et sapientiae et scientiae
dei! quam inscrutabilia sunt iudicia eius et inuestigabiles
uiae ipsius! quis enim cognouit sensum domini? aut quis illi
consiliarius fuit? aut quis prior dedit ei et reddetur illi?
quoniam ex ipso et per ipsum et in ipso sunt omnia. ipsi
gloria in saecula saeculorum.
Item cap. IIII: Non uentiles te in omni uentu. Item cap. :
Cui sufficit ieiunantiare opera illius. In libro sapientia cap.
IIII: Difficile aestimamus quae in terra sunt usque nisi tu uideris
sapientia. Paulus ad romanos cap. XXXVI:s o altitudo diuitiarum
usque in secula seculorum.
de uanitate detinuit sensus illorum. Item cap. IHI: Non te
uentiles in omnem uentum usque uerbum pacis et iustitiae. Item
cap. X: Quis sufficit enuntiare opera illius usque nec est inuenire
magnalia dei. In libro sapientiae cap.
aestimamus quae in terra sunt usque nisi tu dederis sapientiam.
Paulus ad romanos cap. XIIII:s o altitudo diuitiarum usque
in saecula saeculorum.
9, 16 et 17 9 Rom. 11, 33—36 MLC in omni uento MLC omni (i m ras.
litt. em) S, in omni L 8 illic] in ecclesiastico MLC nontiare
S, enuntiare MLC 5 aeatimauimus L 6 alt. sunt om. MLC
que 8 7 inuestigauit MC 8 scit MLC 9 et ante sapientiae
om. MLC υ 10 ipsius MLC: eius Sv (cf. 297, 3)
11 illi consiliarius S: consiliarius eius MLCv 12 retribuetur ML
Cv 18 in ipso sunt SMLC υ: legendum in ipsum cf. 297, 5 ( είς 14 saeculorum]
αὺτϭν)add. amen Cv
In ecclesiastico: Qui baptizatur a mortuo, quid
proficit lauatio eius? sic et homo qui ieiunat in peccatis
suis et iterum eadem facit, quid proficit humiliando
se? orationem eius quis exaudiet? sacrificium salutare adtendere
mandatis, et discedere ab omni iniquitate. Item
in esaia propheta: Non est gaudere impiis, dicit dominus.
exclama uehementer, et ne parcas: sicut tuba exalta
uocem tuam, et nuntia populo meo peccata eorum et domui
iacob iniquitates eorum. me de die in diem quaerunt,
et cognoscere meas uias desiderant, tamquam populus qui
iustitiam fecerit et iudicium dei non dereliquerit: postulant
a me nunc iudicium iustum, et adpropriare deo concupiscunt,
dicentes: quid quod ieiunauimus, et non uidisti? humiliauimus
animas nostras, et non scisti ? in diebus enim ieiuniorum
uestrorum inueniuntur uoluntates uestrae, et omnes subditos
uobis conpungetis. an in iudicia et lites ieiunatis, et percu-
LXXXV. DE IEIVNIO. In ecclesiastico
a mortuo usque et discedere ab omni iniquitate. In
LXXXV. DE IEIVNIO. In ecclesiastico
a mortuo et iterum tangit eum usque orationem illius quis
exaudiet? In esaia
exalta uocem tuam usque et aedificabuntur in te deserta
1-12 add. et iterum tangit mortuum C, et it. t. illud V2
8 ęsaia. 8 10 et domui iacob iniquitates eorum MVLC: om. S
11 iniquit.] peccata v 12 uias meas MVCv (meaa om. L), fiov τὰς deaiderant] uolunt
ὀδούςCv 18 dereliquerint LV*, derelinquerint
V1, derelinquerent M 14 nunc om. MVLC appropriare
MV, adpropiare (appr- C) LC concupeBcnnt M 15 quid
quod] quid cotidie L, quid∗è quod C, quare v 18 conpungitis MY
C iudicio (-tio MC) MVLC percutitis] add. pugno Cv
audiatur in clamore uox uestra? non hoc ieiunium elegi, dicit
dominus, ut humiliet animam suam. nec si flectas ut
circulum ceruicem tuam, et cilicium et cinerem substernas,
nec sic uocabis ieiunium acceptum. non tale ieiunium ego
elegi, dicit dominus: sed solue omne uinculum iniquitatis,
dissolue obligationes potentium conmutationum, dimitte confractos
in requiem, et omnem conscriptionem iniquam disrumpe.
frange esurientibus panem tuum, et egenum sine
tecto induc in domum tuam. si uideris nudum, uesti: et
domesticos seminis tui non despicias. tunc erumpet temporaneum
lumen tuum, et sanitates tuae cito orientur, et praeibit
ante te iustitia, et maiestas dei circumdabit te. tunc clamabis,
et dominus exaudiet te: dum adhuc loqueris, dicit: ecce
adsum. si auferas a te uinculum iniquitatis et obligationem
et uerbum murmurationis, et des esurienti panem tuum ex
animo, et animam humiliatam satiaueris, tunc orietur tibi in
tenebris lumen, et tenebrae tibi erunt ut meridies. et erit
deus tuus tecum semper, et satiaberis prout desiderat anima.
tua, et ossa tua pinguescent, et erunt sicut hortus ebrius et
sicut fons cui non deficit aqua. et aedificabuntur deserta
tua, et erunt fundamenta tua aeterna in saecula saeculorum.
Item in euangelio secundum matthaeum: Cum autem
lorum. In matheo cap. V: Quum autem ieiunatis, nolite esse
usque qui uidet in occulto, reddet uobis.
lorum. In matheo cap. V: Quum autem ieiunatis, nolite fieri
M, impie Cv hodiae S 3 nec (ante si) om. L
.5 nocabis] nobis MVL 7 potentum C conmntationum om.
MVLC 8 conscribtionem S dirrumpe M 9 esurienti|
M aegenum SC sine tectum duc S 10 uesti et] uesties
L 11 dispicias S temporanum S 12 sanitas tua c. orietur
L preibit S dl MVLC: dni Sv (zov ϑεοῡ) 18 et tunc
MVLC 14 loquaeris M 15 et MVLC, om. S obligatione
MLC 17 anima humiliata MVlLC satiaberis L
18 tenebre S tibi] tuq Cv meridiae SM, meridie* (rasa s) V
19 dns ds C 20 ortus MLC 21 flons S deficit aquae M,
deficient aquae Lv 22 saeculorom] add. amen MV 23 Item — Cum
— uobis om. V enuang S mattheum S autem om. C
enim faciem suam, ut pareant hominibus ieiunantes. amen
dico uobis, perceperunt mercedem suam. uos autem cum
ieiunatis, unguite caput uestrum et faciem uestram lauate,
ut non uideamini hominibus ieiunantes. sed patri uestro, qui
est in caelis: et pater uester, qui uidet occulta, reddet uobis.
In prouerbiis Vade ad formicam, o piger, et aemulare
uidens uias eius, et esto illa sapientior: illa enim cum agrum
non possideat, neque conpellentem se habeat, neque sub
domino sit, quomodo parat aestate alimenta, copiosam autem
facit in messe repositionem! uel uade ad apem, et disce
quam laboriosa est, operationem etiam quam sanctam mercatur:
cuius labores reges et mediocres ad sanitatem offerunt:
grata est autem omnibus et gloriosa, et cum sit uiribus infirma,
sapientiam praedicans producta est. usque quo, piger,
LXXXVI. HOMINEM EXCELSO FORMICE VEL LAPIS SINE PIGRITIA
OPERARI DEBERE QVAE BONA SVNT. In prouerbiis cap. VII:
Vade et formicam, o piger, et considera uias eius. Item cap.
sicut hipocrytae tristes usque pater tuus, qui uidet in abscondito,
reddet tibi.
LXXXVI. HOMINEM EXEMPLO FORMICAE VEL APIS SINE PIGRITIA
OPERARI DEBERE QVAE BONA SVNT. In prouerbiis cap. VII :
Vade ad formicam, o piger, usque et egestas longe fugiet a te.
S, hypochritae L 8 perciperant S 4 angite
M 6 ue*ter (rasa r, corr. m. 2) S occulta S, in occulto M
LC, W ϰϱυϕαί∞̗ 13 parata! estate elimenta S copiosa M
VLC 14 facit autem MVLC 15 est S, sit MVLC operatione
MVLC etiam] et MVLC sancta MVLC 16 sanitatem
MVLC: scitatem S, υ̒γίειαν 17 autem est C 18 predicane
L producta est om. MVLC usquae S
dormis, modicum autem sedes, modicum quidem dormitas,
modicum autem manibus conplecteris pectus: deinde adueniet
tibi sicut malus uiator paupertas, inopia autem sicut bonus
cursor. si autem inpiger fueris, ueniet tibi sicut fons messis
tua, inopia autem sicut bonus cursor refugiet te. Item
illic: Pigrum deicit timor: animae autem effeminatorum
esurient. Item illic: Increpatus piger non erubescit: simi- .
liter autem qui mutuatur triticum in messe. Item illic:
Desideria pigrum occidunt: non enim destinant manus eius
facere aliquid. Item illic: Occasiones quaerit piger et
dicit: leo in uiis est, in plateis autem homicidae. Item
illic: Sicut ostium in cardine uertitur, ita piger in lecto suo.
Item illic: Sapientior piger sibi uidetur quam qui in pleni-
XIII: Vult te non uult piger, anima autem operantium
Item cap. XX: Abscondit piger manus sub ascella. Item
cap. XXI: Propter frigus piger arare noluit. Item cap. XXVI:
Dicit piger: leena in uia, leo in itineribus usque sapientior si
Item cap. XVIDJ: Pigrum dei*cit timor, animae autem effeminatorum
esurient. Item cap. XXI: Desideria occidunt pigrum
usque manus eius operari. Item cap. XXVI: Abscondit piger
manus sub ascella usque sapientior sibi piger uidetur septem uiris.
loquentibus sententias. Item cap. XXVI: Sicut ostium uertitur
in cardine suo, ita piger in lectulo suo. Item cap. XIII: Vult
et non uult piger: anima autem operantium inpinguabitur. Item
cap. XXII: Dicit piger: leo est foris, in medio platearum occidendus
sum. Item cap. XXI: Propter frigus piger arare noluit
usque non dabitur ei. Item cap. XXVI: Dicit piger: leaena in
22, 13 18 Prou. 26, 14 14 ib. 16 15 Prou. 13, 4
16 Prou. 19, 24 18 Prou. 26, 13. 16 21 ib. 15 et 16 MVLC: om. 8
dormittas C 6 te om. MVLC 7 illic] in prouerbiis MVL C
8 Item — Increpatus — Desid. — Occas. — Sicut — Sap. — nuntium om.
V illic] ubi supra MLC (et ita lin. 11. 13) 9 tricum S
messem SM illic] in prouerbiis MLC (lin. 14) 12 leo est in
uia C 18 0steum S 14 sibi piger Cv
luteo lapidatus est piger: et omnis loquitur de aspernatione
eius. de stercore boum lapidatus est piger: omnis qui tetigerit
illum excutiet manus.
In ezechihel propheta: Et tu, fili hominis, ne timueris
eos, neque paueas a facie eorum, quia insanient et conuenient
aduersum te in circuitu. uerba eorum ne timeas, et
a facie eorum ne paueas, quia domus exasperans est. Item
illic: Ecce dedi faciem tuam potentem aduersus facies
eorum, et constantiam tuam confortabo aduersus contentiones
eorum, et erit fortior petra constantia tua. Item illic: Et
ne timueris ab eis, neque terrearis a facie eorum, quia domus
inpiger uidetur. In ecclesiastico cap. XI: In lapide luteo
lapidatus est piger.
LXXXVII. SINE TIMORE HOMINVM MANDATA DEI PRAEDICANDA.
In ezechielo cap : Et tu, fili hominis, ne timueris eos
neque paueas a facie eorum. Item cap. : Ecce dedi faciem
tuam potentem. Item cap. : Et ne timueris ab eis neque
uia, leo in itineribus usque sapientior sibi piger uidetur. In
ecclesiastico cap. XI: In lapide luteo lapidatus est piger usque
qui tetigerit eum excutiet manus.
LXXXVTI. SINE TIMORE HOMINVM MANDATA DEI PRAEDICANDA..
In ezechil cap. : Tu ergo, fili hominis, ne timeas eos
neque sermones eorum usque quia domus exasperans est. Item
ibi cap. : Ecce dedi faciem tuam ualentiorem faciebus eorum
18 ib. 9 8 bouum M eum MVLCv 7 eczechiel S,
ezechihelo M, ezechielo V, hiezecM L, iezech C proph. om. MV
LC 8 faciae S (et sic infra bis) 10 Item — Ecce — Et —
est Item om. V 11 ubi supra MLC 13 petrae L in ezechiel
(iez- C, hiezechielo L) MLC
Quod dico uobis in tenebris, dicite in lumine, et
quod in aure auditis, praedicate supra tecta et in plateis.
nec timeatis eos qui occidere corpus possunt, animam autem
non possunt interficere: timete autem magis eum qui potest
animam et corpus occidere in gehennam.
In prouerbiis: Vir stultus. et iniquus uadit uias non
bonas: ipse autem adnuit oculo et significat pede. Item
illic: Vir stultus mala sibi fabricat, in suis autem labiis
thensaurizat ignem. Item illic: Non conueniunt stulto labia
terrearis. In euangelio
tenebris, dicite in lumine.
LXXXVIII. DE STVLTO. In prouerbiis s
disciplina patris sui. Item
stultus et super eum erit uir bonus. Item
stulto uerbo conposita nec principem labium mentiens. Item
usque quia domus exasperans est. Secundum matheum
X : Quod dico uobis in tenebris, dicite in lumine usque qui potest
animam et corpus perdere in gehennam.
uir inutilis, graditur opere peruerso usque digito loquitur.
Item
stulti utroque grauior. Item
patris sui. Item
eum erit uir bonus. Item
12 Prou. 17, 7 15 Prou. 15, 5 16 Prou. 14, 14 S mattheum S 3 aure MLC: om. S
audistis L super MVLCv platheis M (saepius) 4 occidunt
corpus Cv 5 interflcere SMVL: occidere Cv (441, 6) 6 gehenna
L 10 annuet MV 11 ubi supra MVLC 12 in prouerbiis
MVL C
abundant diuitiae stulto? possidere enim sapientiam insensatus
non poterit. Item illic: Ira est patri filius insipiens,
et dolor matris eius. Item illic: Non desiderat sapientiam,
cui deest sensus: magis enim ducitur inprudentia. Item
illic: Os hominis stulti contritio est ei, labia autem eius
laqueus animae ipsius. Item illic: Stultitia uiri exterminat
uias eius, dominum autem causatur corde suo. Item illic:
Stultitia inest cordi iuuenis, uirga autem et disciplina longe
est ab eo. Item illic: Grauis est lapis et uix portabilis
harena, ira autem stulti grauior ambobus. Item illic:
Tamquam ager uir insipiens, et sicut uinea homo cui deest
patris filius stultus. Item
prudentiae- Item∗ibi: Os stulti contritio eius. Item
Stultia hominis subplanta gressus eius. Item ibi: Non decent
stulto dilicie. Item
pueri. Item
conposita nec principem labium mentiens. Item
Quid prodest habere diuitias stulto, quum sapientiam emere non
possit. Item
genuit eum. Item
usque in corde eius. Item
eius et labia ipsius ruinae animae eius. Item
Stultitia hominis subplantat gressus eius et contra deum feruet
animo suo. Item
principibus. Item
pueri usque effugabit eam. Item
7 Prou. 19, 3 9 Prou. 22, 15 10 Prou. 27, 3 12 Prou. 24,
30 et 31 16 (26) Pron. 19, 10 p. 599, 15 os illorum Item om. V ubi supra
MLC (lift. 4. 7. 10) 2 habnndant SLC 3 in prouerbiis ML
C (bin. 6. 9. 11) 4 matri MLC 5 in inprudentiam L,
ἀϕϱοσύνη̗ 6 ei MLC: om. S 8 autem S: enim MLC
in corde MC 11 haraena S, arena LC
fiet et erit desertus, et maceriae parietum eius effodientur.
Item illic: Sicut canis cum conuertitur ad uomitum suum
odibilis efficitur, sic stultus malitia sua conuersus in peccatis
suis. Item in ecclesiastico: Cum fatuis ne consilium
habeas: non enim poterunt continere. Item illic: Qui
minoratur corde, cogitat inania, et uir inprudens et errans
cogitat stulta. Item illic: Ex ore fatui inprobabilis parabola,
non enim dicit illam in tempore. Item illic: Cor
fatui quasi uas confractum, et omnem scientiam non tenebit.
Domus clausa fatuo sapientia, et scientia (in)sensati inenarrabilia
uerba. Item illic: Conpedes in pedibus stultorum doctrina
et quasi uinculum manus dexterae. fatuus in risu exaltat
uocem suam, et uir sapiens uix tacite ridebit. Item illic:
In ore fatuorum cor illorum, et in corde sapientium os illorum.
cap. XVI: Sicut canis quae reuertitur ad uomitum suum. In
ecclesiastico cap. X: Qui
Item cap. VII: Cum famis ne consilium habeas. Item cap.
XI: Ex ore fatui reprobabitur parabola. Item ibi: Cor fatui
quasi uas confractum. Item ibi: Compedes in pedibus stulto
nis pigri transiui usque et maceria lapidum destructa erat.
Item cap. XXVI: Sicut canis qui reuertitur usque iterat stultitiam
suam. In ecclesiastico cap. VII: Cum fatuis ne consilium
habeas, non enim poterunt continere. Item cap. X: Qui
minoratur corde cogitat insania usque cogitat stulta. Item cap.
XI: Ex ore fatui inprobabilis parabola usque in tempore suo.
Item cap. XI: Cor fatui quasi uas confractum usque inennarrabilia
uerba. Item cap. XI: Conpedes in pedibus stulti doctrina
usque et uir sapiens uix tacite ridebit. Item cap. XI: In ore
8 Eccli. 20, 20 (22) 9 Eccli. 21, 14 (17) 11 ib. 18 (21)
12 ib. 19 et 20 (22 et 28) 15 ib. 26 (29, S: sapientia MLC reliquęris S, relinqueris ML
faenum MLC, foenum S 2 mac*eriae (rasa h) S 3 ubi supra ML
C (lin. 6.14) 5 nec S 8 in eccleaiastico MC, ubi supra L 9 illa
MLC ubi supra ML, in eccleaiaatico C 10 tenebit Sv: continebit
MLC 11 sensati SMLC inennarrabilia M 12 in ecclesiastico
\' MLC compedea MLC 13 dextrae ML 15 in cor ML
portare quam hominem inprudentem et fatuum et impium.
Item illic: Amictus corporis et risus dentium et ingressus
hominis denuntiat de illo. Item illic: Praecordia fatui
quasi rota carri, et quasi axis uersatilis cogitatus ab illis.
Item illic: Sapientiam qui docet fatuum quasi qui conglutinat
testam. Item illic: Narratio fatui quasi sarcina
in uia. Contribulant minae cor sapientis: stultus autem flagellatur
et non sentit. Qui docet puerum stultum, contumeliam
facit aequitati. Item in prouerbiis: In risu
stultus agit nefaria. Item illic: Ex ore stultorum baculus
contumeliae, labia autem sapientium custodiunt eos. Item
illic: Omnia contraria sunt uiro insipienti, arma uero intellectus
labia sapientiae. Item illic: Sapiens timendo de-
doctrina. Item cap. XI: Arenam et salem et massam ferri
facilius est portare quam hominem inprudentem. In prouerbiis
cap. : Sapiens timendo declinat a malo, stultus uero. In
fatuorum cor illorum et in corde sapientium os illorum. Item
cap. XI: Harenam et salem et massam ferri usque fatum et
impium. Item cap. XI: Amictus corporis et risus dentium et
ingressus hominis enuntiant de illo. Item cap. XVIIII : Praecordia
fatui quasi rota carri usque cogitatus illius. Item cap.
XI: Qui docet fatuum quasi qui conglutinat testam. Item cap.
XI: Narratio fatui quasi sarcina in uia usque contumeliam facit
aequitati. In prouerbiis cap. : In risu stultus agit nefaria.
Item cap. XIIII: In ore stulti uirga superbiae, labia autem sapientium
custodiunt eos. Item cap. XIIII: Vade contra uirum
stultum et nescit labia prudentiae. Item cap. XIIII : Sapiens
6 Eccli. 22, 7 7 Eccli. 21, 16 (19) 8 Prou. 17, 10 9 ProtL
9, 7 10 Prou. 10, 28 11 Prou. 14, 8 18 ib. 7 14 ib. 16 MLC (lin. 3. 6. 7) arenam (-na L) VL salem
Cv 8 Item — Amictns — Un. 14 sapientiae Item om. V 4 denuntiat
ML, enuntiat S (enuntiant v), indicat C, ἀναγγέλλει in eoclesiastico
MLC precordia LC 5 quas iMis S ab illis S,
illius MLCv 6 conglutinet testa ML 8 flagellatur et MLC:
flagellat ut S 10 equitati S 11 nefarię agit C illic] in prouerbiis
MLC (lift. 13. 14) .
seruiet autem stultus prudenti. Item in esaia propheta:
Stultus enim stulta loquetur, et cor eius uana intellegit, ut
consummet iniqua et loquatur ad dominum errorem, ad
dispargendas animas esurientes et ut animas sitientes inanes
faciat. consilium enim malorum iniqua cogitauit, disperdere
humiles in sermonibus iniquis et dissipare uerba humilium in
iudicio. nam pii iustitiam cogitauerunt et hoc consilium
manebit. Item in ecclesiastico: Datus fatui non erit
utilis tibi: oculi enim illius septemplices. exigua dabit et
multa inproperabit, et apertio oris illius inflatio est.
animosus uel iracundus non honeste agit. Item illic: Stul-
esaia
manebit. In ecclesiasten
LXXXVIIII. IRACVNDIA DEPONENDA. In prouerbiis
Abominabile domino cor prauum. Item
indicat iram suam
timet et declinat malum, stultus transilit et confidit. In esaia
super duces stabit. In ecclesiastico
non erit utile tibi, oculi enim illius septemplices sunt.
LXXXVIIII IRACVNDIA DEPONENDA. In prouerbiis
Abominabile domino cor prauum
15 Prou. 12, 16 19 Prou. 11, 20 Prou. 12, 16. 18
om. V qsaia S 8 loquitur
MLC intelleget M 4 consumet SMLC 5 dispergendas
MLC esurientes et ut MLC: esuriente sicut S satientes S
6 faciat S: flant MLC 7 uerba MLC: uir S 9 fataae L
10 -illius MVLv, eius C, iliis S dabit MVLCv: debit S, dedit
Mat 11 inproperauit SMLV1 (impr- M) 13 iracundia deponenda
MVL 15 illic] in prouerbiis MVLC
suam contumeliam astutus. Item illic: Iracundus agit sine
consilio, uir autem prudens multa sustinet. Item illic: Ira
perdet etiam sapientes, responsum autem humile auertit iram.
Item illic: Vir iracundus parat lites, patiens autem etiam
futuras mitigat. Item illic: Noli esse amicus uiro animoso,
cum amico autem iracundo noli conmorari, ne forte discas
uias eius et sumas laqueum animae tuae. Item illic: Totam
iram suam profert stultus, sapiens autem dispensat eam
per partes. Item illic: Vir animosus fodit contentionem,
uir autem iracundus exobruet peccata. Item in ecclesiastico:
Homo iracundus incendit litem, et uir peccator
Item cap. XV: Iracundiam eius inutilis sustinebit. responsio mellis
frangit ira. Item cap. XVI: Vir iracundus prouocat rixa. Item
cap. XXIII : Noli esse amicus homini iracundo neque ambules cum
uiro furioso. Item cap. XXVIIII: Totum spiritum suum profert
stultus, sapiens differt et reseruat in posterum. Item ibi: Vir
iracundus prouocat rixas. In ecclesiastico cap. XV: Homo
pungitur conscientiae. Item cap. XIIII : Astutus omnia agit cum
consilio usque aperiet stultitiam. Item cap. XV: Qui patiens
est multa gubernatur usque exaltat stultitiam suam. Item cap.
XVI: Vir iracundus prouocat rixas usque mitigat suscitatas.
Item cap. XXIII: Noli esse amicus homini iracundo usque et
sumas scandalum animae tuae. Item cap. XXVIIII: Totum spiritum
suum profert stultus, sapiens differt et reseruat in posterum.
Item cap. XVII: Vir impius fodit malum usque separat principes.
In ecclesiaste cap. VII : Ne uelox sis ad irascendum
usque in sinu stulti requiescit. In ecclesiastico cap. XV:
24 et 25 8 Prou. 29, 11 10 ib. 22 12 Eccli. 28, 8 et 9 (11)
13 Prou. 14, 35 et 15, 1 19 Prou. 18, 16 20 Prou. 14, 29
26 Prou. 16, 27 et 28 add. Item ibi Sunt qui loquendo nulnerant ut (in V) gladio
MVLC (Prou. 12, 18) illic] ubi supra MVLC 3 Item
— Ira — p. 603, 10 multiloquium Item om. V in prouerbiia MLC
(lin. 6. 8. 10) 4 humilem M 5 ubi supra MLC 9 inun
suam om. MLC proferet ML dispensat ea MLC: om. S
( ταμιεύεται) 10 contentiones MLC (509, 11)
delaturam. Item illic: Zelus et iracundia minuet dies, et
ante tempus senectam adducet cogitatus. Item in ecclesiaste:
Noli festinare in spiritu tuo irasci, quia ira in sinu
stultorum requiescit. Item apostolus ad ephesios:
Irascimini autem et nolite peccare: sol non occidat super
iracundiam uestram. Item illic: Omnis amaritudo et ira
et indignatio et clamor et blasphemia auferatur a uobis cum
omni malitia. Item illic: Nunc autem deponite uos omnem
iram, indignationem, malitiam, blasphemiam, multiloquium.
Item iacobus apostolus: Sit uero omnis homo citatus
audire et tardus loqui., piger in iracundia: iracundia enim
uiri iustitiam dei non operatur. Item in euangelio se-
enim iracundus incendit litem et uir peccator turbabit amicos.
Item cap. XVI: Zelus et iracundia minuent dies. Ad effesios
cap. XVIII : Irascimini et nolite peccare: sol non occidat. Item
cap.
blasphemia tollatur a uobis. Iacobus cap. III : Sit autem omnis
homo uelox ad audiendum, tardus autem ad loquendum et tardus
ad iram. Secundum matheum cap. IIII : Omnis qui irascitur
fratri suo, reus erit iudicio.
Homo enim iracundus incendit litem et uir peccator turbabit amicos.
Item cap. XVI: Zelus et iracundia munuent dies usque cogitatus.
Ad ephesios cap. V: Irascimini et nolite peccare: sol non occidat
super iracundiam uestram. Item cap. V: Omnis amaritudo
et ira usque tollatur a uobis cum omni malitia. In epistula
iacobi cap.
usque ira enim uiri iustitiam dei non operatur. Secundum
31 9 Col. 3, 8 11 Iac. 1, 19 et 20 ML immittit MC 2 delaturam MLC: delatorem
S (cf. 520, 10) ubi supra MLC (Itn. 7) iracundiam S
3 ecclesiastico M 5 apostolus om. MLC efesioe S, effesios
LC 6 super iracundia ura M 8 blasfemia M 9 illic S: ibi
MLC uos om. MLC, et uos v omnia MLCv 10 ira M,
iram et L blasfemiam S 11 apostolus om. MVLC 12 in
om. V 13 euuang sec. mattheum S (sic pag. 604, lin. 12)
reus erit iudicio. quicumque autem dixerit fratri suo ; racha,
reus erit concilio. quicumque uero dixerit: fatue, reus erit
gehennae ignis.
In deuteronomio: Haec domino retribuistis sicut plebis
fatua et non sapiens? nonne hic ipse pater tuus possedit te
et creauit te et fecit te? Item illic: Dominum, qui te
genuit, dereliquisti et oblitus es deum, qui te nutriuit.
Item in euangelio secundum matthaeum baptista
XC. QVOD HOMO A DEO FACTVS HVIVS GENVS NATVRA DICATVR,
CVIVS OPVS FVERIT IMITATVS. In deuteronomio cap. CXV :
Haeccine reddes domino, populus stulte et insipiens. Item ibi:
Domini te genuit, dereliquisti et oblitus es. Secundum matheum
cap. II: Videns autem iohannes multos ex phariseis usque
matheum cap.
iudicio
XC. QVOD HOMO A DEO FACTVS HVIVS GENVS NATVRA DICATVR,
CVIVS OPVS FVERIT IMITATVS. In deuteronomio cap. XVIII :
Haecine reddis (dis in ras.〉 domino, popule stulte (e in ras.) et
insipiens usque fecit et creauit te. Item illic cap. : Deum,
qui te genuit, dereliquisti et oblitus es domini creatoris tui. Secundum
matheum cap. II: Videns autem multos pharisaeorum
MVLCv frasi S sine causa om. MVLCv
2 quicumquae S racha MVLC, raccha S 8 fatuae SMV
6 uel om. MVLC 7 emitatua S sine dei eine diaboli S: om.
MVLC (293, 15) 8 deutero nomium M plebs MVL, ples
C 9 possidet SL 10 ubi supra MVLC genuit te C
11 derelinquieti MVl dum V 12 bapt. ieh. om. MVLC
13 iohannis S autem] add. iohannes MVLC phariseis VC
saduceis (sadd- L) MVLC
quis ostendit uobis fugire ab ira uentura? facite ergo
fructus dignos paenitentiae. et ne dixeritis intra uos: patrem
habemus abraham. dico enim uobis, quoniam potens est deus
de lapidibus istis suscitare filios abrahae. iam enim securis
ad radicem arboris posita est: omnis ergo arbor, quae non
facit fructum bonum, excidetur et in igne mittetur. Item
illic: Amen amen dico uobis, quia omnis qui facit peccatum,
seruus est peccati. seruus autem non manet in domo in
aeternum, filius manet in aeternum. si ergo filius uos liberauit,
uere liberi eritis. scio quia semen abrahae estis, sed
quaeritis me interficere, quia sermo meus non capit in uobis.
ego quod uidi aput patrem meum loquor, et uos quae
uidistis aput patrem uestrum facitis. Item illic: Vos ex
patre diabolo estis, et desideria patris uestri facere uultis:
ille enim homicida fuit ab initio, et in ueritate non stetit, et
ueritas non est in eo. Item illic: Qui est ex deo, uerba
arbor, quae non facit fructum bonum, excidetur et igne mittetur.
Item cap. II: Amen amen dico uobis, quia omnis qui facit peccatum
seruus est usque et uos quae uidistis apud patrem uestrum
facietis. Item cap. II: Vos ex patre diabolo estis. Item ibi:
Qui est ex deo uerba dei audit: ideo uos non audistis, quia ex
et sadducaeorum uenientes ad baptismum suum dixit eis: progenies
uiperarum usque excidetur et in ignem mittetur. Secundum
facit peccatum seruus est peccati usque et uos que uidistis apud
patrem uestrum facitis. Item illic cap. VIII : Vos ex patre diabolo
estis usque quia non est ueritas in eo. Item illic cap.
Cv, αὐτοι̃ς 2 fugire SM: fugere VLC
8 fractos Ml penitentiae VLC 4 abraam V quoniam Sv:
quia MVLC 5 filius S 6 que S 7 igne S: ignem MV
LC (cap. CXIIII) 8 ubi supra MVLC 10 uos filius MVL
11 eritis SCv: estis MVL 18 meum patrem L 14 Item-
Vos — p. 607, 6 uitae om. V ubi supra MLC (UK. 17) 15 diabulo
SL 16 et ueritas S: quia ueritas MLC
Item apostolus ad ephesios: Et uos cum essetis mortui
delictis et peccatis uestris, in quibus aliquando ambulastis
secundum saeculum huius mundi, secundum principem potestatis
aeris huius, spiritus qui nunc operatur in filios diffidentiae,
in quibus et nos omnes aliquando conuersati sumus
in desideriis carnis et cogitationum, et eramus natura filii
irae sicut et ceteri. Item ad
aliquando eratis alienati et inimici sensus eius in operibus
malis, nunc autem reconciliati in sanguine carnis eius per
mortem ipsius, exhibete uos sanctos et inmaculatos et sine
crimine coram ipso. Item illic: Nolite mentiri inuicem,
spoliantes uos ueterem hominem cum actibus eius, et induite
nouum, qui renouatur in agnitionem dei secundum imaginem
eius qui illum creauit. Item petrus apostolus I: Gratia
uobis et pax adimpleatur in recognitionem domini nostri iesu
deo non estis. Ad efesios cap. III: Et nos cum essetis mortui
delictis et peccatis uestris et eramus natura filii ire sicut et ceteri.
Ad colosenses cap. III: Et uos cum essetis aliquando alienati
et inimici sensui usque et inreprehensibiles quoram ipsis. Item
c a p.
cum actibus suis. In epistula petri I cap. I: Gratia uobis
Ad ephesios cap. II: Et uos quum essetis mortui delictis usque
et eramus natura filii irae sicut et ceteri. Ad colosenses cap.
II: Et uos quum essetis aliquando alienati usque et inreprehensibiles
coram ipso. Item ad
mentiri inuicem usque secundum imaginem eius qui creauit eum.
Petrus in epistula II cap. I: Gratia uobis et pax adimpleatur
et 10 15 II Petro 1, 2-4 om. MLC effesios LC 3 delectis S 8 colosenses
8, colosenses MLC 9 qui aliquando MLC: quando S ( ποτὲ 11 ipsills
ο̆ντας)om. Cv ezibite S, eiibete L 12 ad
colosenses MLC 13 eius S: suis MLCv (480, 12) et om.
MLC 14 agnitione C 15 creauit illum MLCv apostolus
S: in epistola MLC prima MC 16 re I gionem 8
uitam et pietatem pertinent donauit per agnitionem eius qui
nos uocauit sua inlustri uirtute, per quam honorifica et
maxima nobis promissa donantur, ut per haec sitis diuinae
consortes naturae post euasionem quae est in mundo in
cupiditate perditae uitae. Item iohannes apostolus I:
Filioli, nemo uos seducat. qui facit iustitiam, iustus est,
sicut et ille iustus est. qui facit peccatum, a diabolo est,
quia ab initio diabolus peccat. et in hoc apparuit filius dei,
ut solueret opera diaboli. omnis qui natus est ex deo non
peccat, quia semen eius in ipso manet, et non potest peccare,
quia de deo natus est. hinc apparent filii dei et filii diaboli.
omnis qui non est iustus non est ex deo et qui non diligit
fratrem suum.
In ecclesiastico: Esto mansuetus ad audiendum uerbum,
ut intellegas: et cum sapientia loquere responsum uerum.
et pax multiplicetur usque custodimini per fidem in salutem iam
paratam. Iohannes in epistula I cap. X: Filioli, nemo uos
seducat. qui facit iustitiam iustus est usque omnis qui non est
iustus non est ex deo.
XCI. SAPIENTES BESPONDENDVM VERBVM INTERROGANTI. In
ecclesiastico cap.
usque fugientes eius quae in mundo est concupiscentiae corruptionem.
Iohannes in epistula I cap. VIIII: Filioli, nemo uos
seducat usque et qui non diligit fratrem suum.
XCI. SAPIENTER RESPONDENDVM VERBVM INTERROGANTI. In
ecclesiastico cap.
MLC 2 donauit om. MLC 3 in aua M
LC 4 ut om. MLC dinine S 6 cupiditatem S (cf. cap.
CIIJ) iohannis S apost. om. MVLC 7 fecit S
8 et Sv: om. MVLC a S: de M2VLC (om. M1), ex v diabnlo
et lin. 10 -buli (sed -bolos et lin. 12 -boli) S 9 adparuit S
11 Bemen] sensus MV ( ϭπέϱμα) 12 filii alt.] fili S 13 omnia
om. C 18 loquaris MVLC uerbum S
et esto sapiens in uniuersis sermonibus tuis. Item ad
omni sapientia et omni intellectu spiritali: docentes et castigantes
uosmet ipsos psalmis, hymnis, canticis spiritalibus, in
gratia cantantes in cordibus uestris deo. omnia quaecumque
facitis in uerbo uel in opere, omnia in nomine domini nostri
iesu christi, gratias agentes deo patri per ipsum. Item
illic: Sermo uester in gratia dei sale sit conditus, ut sciatis
quemadmodum oporteat uos unicuique respondere. Item
ad corinthios I: Et uos quoniam aemulatores estis spiritalium,
ad aedificationem ecclesiae quaerite ut abundetis.
Item illic: Cum conuenitis autem, unusquisque uestrum
dei, ut intelligas. Intobicap. : Adtende autem, fili, in
omnibus operibus tuis et esto sapiens in uniuersis sermonibus tuis.
Ad
usque gratias agentes deo et patre per spu. Item
XXIII: Sermo uester semper in gratia dei sale sit conditus, ut
sciatis quomodo oporteat uos unicuique respondere. Ad corinthios
I
dei, ut intelligas. In
omnibus operibus tuis et esto sapiens in omnibus sermonibus tuis.
Ad colosenses
usque gratias agentes deo et patri per ipsum. Item
VI: Sermo uester semper in gratia dei sale sit conditus, ut sciatis
quomodo oporteat uos unicuique respondere. Ad corinthios I
11 I Cor. 14, 12 18 ib. 26 1 Tob. 4, 14 πϱόσεχε σαvτω̖̃, παιδιον, ε̉v πα̃σι τοι̃ς ε̆ϱγοις aov, xai
παοη αναστϱοϕη̃ cov autem om. V
2 Vbi supra V S colosenses S, colosenses MLC habondanter
SMLC 4 intellectus 8 et castigantes om. MVLC 5 uos
V ymnis LC 6 deo om. C 8 christi] add. facite 8. lin
V* Item — Sermo — (p. 609, 2) nobis Item om. V 9 ubi supra
MLC uester] semper add. MLCv 10 quemammodum M
11 ad corintios prima M Et uos — abundetis Item illic om. MLC
12 aecclesiae quaeritae S
omnia ad aedificationem fiant uobis, Item petrus apostolus
in epistula I: Parati semper ad confessionem omni
poscenti a uobis uerbum de fide et spe, quae in uobis est:
cum modestia et timore conscientiam habentes bonam, ut in
eo quod detractant de uobis confundantur, uidentes uestram
bonam in christo conuersationem.
In prouerbiis: Seruus prudens obtinebit dominorum inprudentiam,
et inter fratres diuidit partem. Item illic:
Filio doloso nihil erit boni: seruo autem sapienti prosperi
habet usque omnia ad aedificationem fiant. Petrus in epistula
I cap. XI: Parati semper estote ad confessionem omni
poscenti usque nidentes uestram in christo conuersationem.
XCII. DE SERVO FIDELI ET PRVDENTE ET COMMONITIONE DOMINORVM.
In prouerbiis cap. XVII:
filiis stultis et inter fratres hereditatem
Filio dolosi nihil erit boni, seruo autem prudenti prosperi erunt
uestrum usque omnia ad aedificationem fiant. Petrus in epistula
I cap. X: Parati semper ad satisfactionem omni
rationem usque uestram bonam in christo conuersationem.
XCII. DE SERVO FIDELI ET PRVDENTE ET COMMOTIONE DOMI-
NORVM. In prouerbiis cap. XVII: Seruus sapiens dominabitur
filiis stultis et inter fratres hereditatem diuidet. Item cap. XDJI:
Filio doloso nihil erit boni, seruo autem sapienti prosperi erunt
SM 2 ante omnia inserunt liBguam habet
MLC uobis om. MLCv apost. om. MVLC 8 aepistula
8 semper] add. eetote MVLC 4 a nobis uerbum] uos rationem
a uobis C (cf. v) est] add. séd MVLCv 6 detractandum
nobis S, detrahunt de uobis MVLC (cf. Vulg. I Petr. 2, 12)
7 bonam om. MVLC 9 prndenti MLC commonitionem
dominieorum S 10 optinebit L 11 diuidit SMV1LC: diuidet
V2v ( διελει̃ται) partes V iHic] in prouerbiis MVLC
12 bonis S sapienti Sv prudenti MVLC .
laedas seruum operantem in ueritate, neque mercennarium
dantem animam suam. Item illic: Seruus sensatus dilectus
sit tibi quasi anima tua: non defraudes illum libertate, nec
inopem relinquas illum. Item in ecclesiastico: Si eat
tibi seruus fidelis, sit tibi quasi anima tua: quasi fratrem,
sic illum tracta, quia in sanguine animae tuae parasti eum.
si laeseris illum iniuste et extollens discesserit, quem quaeres?
et qua uia quaeres illum? Seruo sensato liberi seruient, et
uir scius non murmurabit. Item paulus apostolus ad
colossenses: Domini, quod iustum est et aequum, seruis
praestate, scientes quoniam et uos dominum habetis in caelis
aetas. In ecclesiastico cap. V: Non ledas seruum operantem
usque neque inopem derelinquas illum. Item cap. : Si est
tibi
non murmurauit. Ad colosenses cap. XXI: Domini, quod
iustum est et aequum est, semis praestate scientes quia et uos
actus. Item cap. : Iram uiri mitigat seruus prudens, pusillanimem
autem uirum quia sufferet? In ecclesiastico cap. V:
Non
illum. Item cap. VIIII: Si est tibi seruus fidelis, sit tibi quasi
anima tua usque in qua uia quaeras illum nescis. Ad colosenses
cap. V: Domini, quod iustum est et aequum, seruis
80, 39 et 40 (88, 81-82) 10 Eccli. 10, 25 (28) 12 Coloss. 4,1 .1 ubi supra MVLC (lin. 4) 2 pusillanimem (-mum L) MV
LC illio] in prouerbiis MVLC 3 ledu SMVLC 5 non I
fraudes V libertatem M 6 Item - Si - murmurabit Item
om. Y 8 comparasti MLOv 9 leaeris SLC queres 5,
quaeria (quer- C) MLC 10 et qua uia quaeres (quaeris L) MLCi
om. S, εν xohf ο̉ο̉ϕ̃ ζητήσεις αύτο̉ν seruiunt MLC 11 murmurauit
(-moranit L) MLC paulus aposi om. MVLC 12 colosenses
MVLC quod om. M 18 prestate SL, praestante M
sciens V1 quia MYLC, quod v dnMVLC, deum S
facite ad illos, dimittentes minas, scientes quod et uester et
ipsorum dominus est in caelis, et personarum acceptio non
est aput deum. Item in deuteronomio: Non tradetis
seruum domino suo, qui confugit ad uos, sed uobiscum habitabit
in omni loco, quocumque placuerit ei, nec tribulabitis
eum. Item in prouerbiis: Noli tradere seruum in manus
domini, ne forte maledicat te et extermineris.
Paulus apostolus ad ephesios: Serui, obaudite dominis
carnalibus cum timore et tremore in simplicitate cordis
uestri sicut christo: non ad oculum seruientes, non ut hominibus
placentes, sed ut serui christi facientes uoluntatem dei,
ex toto animo cum beniuolentia seruientes sicut domino et
dominum habetis in caelis. Ad effesios cap. XXVIIII: Et uos,
domini, eadem facite illis remittentes minas, scientes quia uester
dominus est in caelis.
XCIII. DE COMMONITIONE SERVORVM. Ad effesios cap.
XXVIII: Serui, oboedite dominis carnalibus usque siue seruus
state usque dominum habetis in caelo. Ad ephesios cap. VII:
Et uos, domini, eadem facite illis usque personarum acceptio non
est apud eum.
XCIII. DE COMMONITIONE SERVORVM. Ad ephesios cap. VII:
Serui, oboedite dominis carnalibus usque siue seruus siue liber.
11 Ephee. 6, 5—8 S, effeaios LC 2 dimittens 8, remittentes MVLCv
et pr.] est S, om. LC (xai αύτών ϰαι ύμω̃ν) S non est ulla 0
4 apud illum MVL, apud eum Cv, cf. Sab. Item - Non - Noli
extermineris om. MVLC 11 paulus apost. om. MVLC efesios
S, effesios LC oboedite (obed- VC) MVLC 13 uestris 8
non ut S, ut MVLC, quasi v, om. MVLCv
beniuolentia S: bona uolontate MVLCv ( εύνοιας)
bonum, hoc consequetur a domino, siue seruus siue liber.
Item ad timotheum I: Quicumque sub iugo sunt serui,
dominos suos omni honore dignos habeant, ut nomen domini
et doctrina non blasphemetur. qui autem fideles habent
dominos, non contemnant, quod fratres sunt: sed magis serviant,
quoniam fideles sunt et dilecti qui beneficii participes
sunt. Item ad titum: Serui dominis suis subditi sint in
omnibus, et placeant, non contradicentes, non fraudantes,
sed in omnibus fidem bonam ostendentes, ut doctrinam saluatoris
nostri dei ornent in omnibus. Item petrus apostolus
I: Serui, obaudite cum omni timore dominis uestris, non
tantum bonis et modestis, sed etiam dyscolis. haec est enim
gratia aput deum, si propter conscientiam dei sustineat quis
iniuriam patiens iniuste. quae enim gloria est, si peccantes
siue liber. In epistula ad timotheum cap. XXV: Quisque
sub iugo sunt serui, dominis suos omni honore. Ad titum cap.
cap. VIIII: Serui, oboedite cum omni timore dominis uestris non
tantum bonis.
Ad timotheum I cap. VII: Quicumque sunt sub iugo serui
usque et dilecti qui beneficii participes sunt. Ad titum cap.
II: Seruos dominis suis subditos esse usque ut doctrinam saluatoris
nostri dei ornent in omnibus. Petrus in epistula I cap.
VIII: Serui, subditi estote in omni timore dominis uestris usque
tristitias patiens iniuste.
MVLC: quo S, quoniam v quodcumque S, om. MV1
LC, quod s. lin. V* 2 consequetur MO: consequitur SL, consequatur
V, recipiet r, 11
omnibus Item om. V prima MC quicumquae S 4 dominis
suis S in omni L dignos om. C ut MLC: et S,
Lv α 5 blasfemetur S 6 contempnant MLC quod St
quia MLCv 8 seruis S in omnibus et S, et in omnibus
MLC 11 ordinent C apostolus S, in epistola (epfa) MVLC
12 prima MVC nostris S 18 discolis S (v): difficilioribus MV
LC 15 iniustae SM uerba quae enim — apat deum om.
MVLC
iniuriam sustineatis, haec est gratia aput deum.
Paulus apostolus ad romanos: Omnibus potestatibus
sublimioribus subditi estote: non est enim potestas nisi a deo,
quae autem sunt a deo ordinata sunt. itaque qui resistit
potestati dei ordinationi resistit. qui autem resistunt, ipsi
sibi damnationem sumunt. nam principes non sunt timori
bono operi, sed malo. uis autem non timere potestatem?
quod bonum est fac, et habebis laudem ex illa. dei enim
minister est tibi in bonum. si autem malum feceris, time:
non enim sine causa gladium portat. dei minister, uindex
est in iram ei qui malum fecit. ideoque subditi estote non
solum propter iram, sed et propter conscientiam. ideo tributa
penditis, ministri enim dei sunt ad hoc ipsum seruientes.
reddite omnibus debita, cui tributum tributum, cui uectigal .
uectigal, cui timorem timorem, cui honorem honorem. nemini
quidquam debeatis, nisi ut inuicem uos diligatis. Item ad
XCNN. OBOEDIENDVM REGIBVS ET POTESTATIBVS SAECVLI. Ad
romanos cap. XL: Omnibus potestatibus sublimioribus subditi
XCIIII. OBOEDIENDVM RE&IBVS ET POTESTATIBVS SAECVLI. Ad
romanos cap. XV: Omnis anima potestatibus sublimioribus subdita
sit usque nemini quicquam debeatis nisi ut inuicem diligatis.
VC saeculi om. VC 5 paul. apost om. MV
LC 7 autem] enim MVLC 9 nam principes Sv: principes
enim MVLC 10 bono operis MV1, boni operis sed mali V2v
Merba uis - - tibi in bonum om. V 11 quod bonum est S: bonum
MLCv 1S dei] add. enim MVLCv miniater est uindex: in M
VLv (est om. C) 14 ira MVLC ei SV2Lv: et MV1C
16 pendetis S, praestatis MVLCv (M 19 quicquam
MVLC uos om. MVLCv Item — Admone — homines om. V
obaudire, ad omne opus bonum paratos esse, neminem blasphemare,
litigiosos non esse, sed modestos, omnes ostendentes
mansuetudinem ad omnes homines. Item petrus apostolus
I: Subiecti estote omni humanae ordinationi propter
ab eo in hoc ipsum missis ad uindictam malorum,
laudem uero bonorum — quoniam sic est uoluntas dei, ut
bene facientes obmutescere faciatis stultorum hominum ignorantiam
—, ut liberi, non ut uelamen malitiae habentes libertatem,
sed sicut serui dei. omnes honorate, fraternitatem
diligite, deum uero timete, regem autem honorificate.
In psalmo XVIII: Praeceptum domini lucidum inluminans
oculos. Item in psalmo CXVIII: Lucerna pedibus meis
estote usque nisi inuicem diligatis. In epistula ad titum
In epistula
usque regem autem honorificate.
XCV. LVMEN ITINERIS NOSTRI ESSE LEGEM DEI. In psalmo
XVIII: Praeceptum domini lucidum
Ad titum
esse usque ostendentes mansuetudinem ad omnes homines.
Petrus in epistula I
creaturae propter deum usque deum timete, regem honorificate.
CXV. LVMEN
XVIII : Praeceptum domini lucidum inluminans oculos. In CXVIII:
16 PB. 118, 105 MLC 2 blasfemare S 3 non litigioeos Cv
omnem MLCv, πα̃σαν 4 apost.] in epistola (epla) MVLC
5 subiecti Sv: snbditi MVLC estote in ras. S ordinatione V1
L, creaturae V\'Cv 6 deum VCv quasi Cv 7 habeo S
in hoc ipsum om. Cv ipsnd M laude S 8 quia MVLCv
9 stoltoram MVLC: stonun S, imprndentium v 10 ut liberi MV
LC: liberi S, quasi 1. v 12 deum] dum MV autem om. L
Cv 15 preceptum SLC
prouerbiis: Quia lucerna est mandatum legis et lux uitae
et increpatio et disciplina. Item in esaia propheta: De
nocte uigilat spiritus meus ad te, deus, quia lux praecepta
tua sunt super terram.
fuerit, in refrigerio erit. senectus enim uenerabilis est non
diuturna, nec numero annorum conputata: cani sunt enim
sensus hominis, et aetas senectutis uita inmaculata, quae
placita deo facta dilecta est, et uiuens inter peccatores translata
est. raptus est, ne malitia mutaret intellectum eius,
aut ne fictio deciperet animam illius. Item illic:
cerna pedibus meis. In prouerbiis
mandatum legis. In esaia
meus ad te, deus.
XCVI. DE MORTE IVSTORVM. I n libro sapientiae
Iustus autem sine morte praeoccupatus e fuerit in refrigerio erit
usque ne fincto deciperet animam illius. Item
autem in breui repleuit tempora usque inter mortuos in
Lucerna pedibus meis usque semitis meis. In prouerbiis
disciplinae. Inesaiacap. : De mane uigilabo ad
te, quum feceris iudicia in terra.
XCVI. DE MORTE IVSTORVM. In libro sapientiae
Iustus autem si morte praeoccupatus fuerit, in refrigerio erit
usque aut fictio malitiae decipiat animam illius. Item in ipso
Cv meis om. C 8 et pr. om. C (cf. v)
Item - De - terram om. V aesaia S 4 noctae 8 lox est
MLC (sunt om.) 8 praeoccupatus MVLCv 11 uita.. quae ..]
βίος.. εύάϱεστος.. 12 dilecta om. MVLC translatus MVL
C(v) 18 intellectus MV1 L 14 finctio MV illia] ubi supra
MVC, om. L
erat domino anima eius. propter hoc properauit educere eam
de media iniquitate. populi autem uidentes et non intellegentes,
nec ponentes in praecordiis suis talia, quia gratia dei
et misericordia in sanctos eius et respectus in electos eius.
condemnat autem iustus mortuus uiuos impios, et iuuentus
celerius consummata longaeuitatem iniusti. uidebunt enim
finem sapientis, et non intellegent quid cogitauerit de illo
deus et quare munierit illum dominus. illos autem dominus
inridebit: et erunt post haec decidentes sine honore et in
contumelia inter mortuos in perpetuum. Item illic: Iusti
autem in perpetuum uiuent, et aput dominum est merces
illorum, et cogitatio illorum aput altissimum. ideo accipiunt
regnum decoris et diadema speciei de manu domini: quoniam
deus dextera sua teget illos, et brachio suo defendet
Item iob: Mors enim uiro iusto requiem dat. Item in
perpetuum. Item cap. :
In libro iob cap. : Mors enim uiro iusto requiem dat. In
enim erat deo anima illius usque et in contumelia inter mortuos
in perpetuum. Item cap. II: Iusti autem in perpetuo uiuent
usque et brachio defendet illos. In ecclesiastico cap. XI:
Modicum plora super mortuum usque luctus mortui septem dies.
In prouerbiis cap. XI: Mortuo homine impio usque expectatio
sollicitorum peribit. In iob cap. : Mors enim uiro iusto
MVLCv illiua MVLCv educere SCv: eripere MV
L 5 respectus] add. eius MVLC eius] illius MVLCv
7 longeuitatein S: longae uitae MV1LC, s. I praepos. homines V,
longam uitam v enim om. MVLC 9 eum deus C 10 post
om. 8 de dioentes (L et tmte in om 8
11 et inter C Item — Iusti — dies om. V illic] in libro sapientiae
MLC 12 uiuent]
ML accipient MLCv, λήϕονται 14 quoniam Sv: quia MLC.
15 dena om. MLCv teget eos MLv bracchio S 16 in
iob L
scribe: beati mortui qui in domino moriuntur amodo. etiam,
dicit spiritus, ut requiescant a laboribus
eorum sequuntur eos. Item illic: Modicum plora super
mortuum, quoniam requieuit. Item illic: Luctus mortui
septem dies.
In ecclesiastico: Cum enim moritur homo nequam,
hereditabit serpentes et bestias et uermes. Item illic:
Stuppa collecta synagoga peccantium: consummatio enim
illorum inferi et flamma ignis. uia peccantium plana ab
offensu, et finis illorum inferi et tenebrae et poenae. Item
in libro sapientiae: Videbunt enim finem sapientis, et
mortuum modicum plora.
XCVII. DE MORTE INIQVORVM. In ecclesiastico
Quum enim moritur homo nequaquam, hereditauit serpentes. Item
Videbunt enim finem sapientis et non intelligent. In euangelio
quiem dat In apocal
dicentem: scribe: beati mortui usque opera enim eorum sequuntur
illos.
XCVII. DE MORTE INIQVORVM. In ecclesiastico
Quum enim moritur homo, hereditabit serpentes et bestias et uermes.
Item
et poenae. In libro sapientiae
10, 11 (18) 11 Eccli. 21, 9 et 10 (10 et 11) . 14 Sap. 4, 17 et 18 BM 2 scribae 8 etiam (tia in ras. m. 1) 8,
iam Cv 4 illorom e. J. C2 illio] in libro sapientiae MLC
super mortaun modicum plora MLC 5 item illic om. MLC
9 eniml antem V morietar a 10 hereditaoit SMV ubi
sapra MVLC 11 styppa MV, stapa C 12 ab offensu∗ (rasa
s) S, ad offenaum MVC, et offensmn L 18 et finfe S: in finMB
{in om. V) MVLC, et in fine v 14 sapientes V
illum dominus. illos autem dominus inridebit. et erunt post
haec decidentes sine honore et in contumelia inter mortuos
in perpetuum. Item in euangelio secundum
Homo quidam erat diues, et induebatur purpuram et byssum,
et epulabatur cottidie splendide. et erat quidam mendicus
nomine lazarus, qui iacebat ad ianuam eius ulceribus plenus,
cupiens saturari ex his quae cadebant de mensa diuitis, et
nemo illi dabat. sed et canes ueniebant et lingebant ulcera
eius. factum est autem ut moreretur lazarus mendicus et
portaretur ab angelis in sinu abrahae. mortuus est autem et
diues et sepultus est in infernum. et eleuans oculos cum
esset in tormentis, uidet abraham de longe, et lazarum in
sinu eius requiescentem. et exclamauit uoce magna dicens:
pater abraham, miserere mei et mitte lazarum, et intinguat
summum digiti sui in aquam et refrigeret linguam meam,
quia crucior in hac flamma. et dixit illi abraham: recordare,
fili, quia percepisti bona in uita tua, et lazarus similiter mala:
luce cap. XVI: Homo quidem erat dines et induebatur purpura
usque si quia ex mortuis surrexerit, credunt ei.
finem sapientis usque inter mortuos in perpetuum. In euangelio
lucae cap. XXI: Homo quidam erat diues et induebatur purpura
usque si quia ex mortuis resurrexerit, credent ei.
L uerba et quare m. i. dominus om. MVLC 3 in
contumelia (-iam L) MVLCv. om. S (cf. 616, 10), els οβϱιν
4 Item.- Homo — credent ei om. Y in enang. om. MLC euuang
5 5 purpura MLCv bissum L, bysao Cv 6 aepulabator
SM cottidiae S, cotidie MLC splendidae SL 7 ad ianua
M 8 satorari S ex his] de micis Cv de mensa d. cadebant
L 10 moriretur S 11 sinu SMLC autem est C
12 saepultus M in inferno Cv et eleuans S: eleuans antgm
MLCv oculos suos MLCv 18 uidit LOtJ, óM
Lv 15 et SM, ut LCv, ίνα 16 in aqua L et] ut Cv,
xal. 18 percipisti M, recepisti Lv
omnia inter uos et nos chaos magnum est, at qui ueniunt
ad nos transire non possint ad uos neque inde huc transmeare.
et dixit illi: rogo ergo te, pater, ut mittas in domum
patris mei, habeo enim quinque fratres, ut testetur illis, ne
et ipsi ueniant in hunc locum tormentorum. et dixit illi
abraham: habent moysen et prophetas, audiant illos. et ille
dixit: non, pater abraham: sed si quis ex mortuis surrexerit
et abierit ad illos, persuadebit illis, et paenitentiam agent.
dixit autem illi abraham: si moysen et prophetas non audiunt,
neque si quis ex mortuis surrexerit, credent ei.
In prouerbiis: Qui continet triticum in angustia, relinquet
illud inimicis. pretio grauans triticum in populo maledictus
erit. benedictio autem super caput participantis. Item
in ecclesiastico: Est qui locupletatur parce agendo, et\'
haec pars mercedis illius, cum dicit: inueni requiem mihi, et
nunc manducabo de bonis meis solus: et nescit quod tempus
praetereat et relinquet omnia aliis. Item in ambacum .
XCVIII. DE AVARITIA. In prouerbiis cap. : Qui abscondit
frumenta maledicetur in populis. In ecclesiastico cap.
: Qui
XCVIII. DE AVARITIA. In prouerbiis cap. XII: Qui abscondit
caput uendentium. In ecclesiastico cap.
parce agendo usque et relinquet omnia aliis et morietur.
MLC, v ύv δέ tu uero SCv: et
tu ML, 2 chaus ML, caos C 3 possunt M 4 mittas]
add. eum LCv 5 teetetur Sv. testificetur MLC 7 profetas
S 8 surrexit S (bis) 11 resurreierit MLCv 15 praetio SM
H
20 requiet (n m. 1) S, relinquat MVLCv aliis om. C ambacum
M, abacum S, abacuc VLC
cogitasti confusionem domui tuae, peccauit anima tua. Item
ia euangelio secundum lucam: Ait quidam de turba
ad iesum: magister, dic fratri meo, ut diuidat mecum heredi-
aut diuisorem supra uos? et ait ad illos: uidete et cauete
ab omni auaritia, quia non in abundantia cuiusquam uita eius
hominis cuiusdam diuitis uberes fructus possessio adtulit, et
cogitauit aput se dicens: quid faciam, quia non habeo quo
colligam fructus meos? et dixit: hoc faciam: destruam horrea
mea et maiora faciam illa, et illic colligam omnes fructus
meos, et dicam animae meae: habes multa bona in annos
multos, epulare. dixit autem illi deus: stulte, hac nocte animam
tuam repetunt a te: quae autem praeparasti cuius erunt?
sic est qui sibi thensaurizat et non est in deum diues. Item
cap. :s o qui adquirit auaritiam domui suae. In euangelio
luce cap. XII: Ait quidam de turba ad iesum: dic fratri meo,
In ambacuc cap. : Vae qui congregat auaritiam domui suae,
ut sit in excelso nidus ras.
tua. Secundum lucam cap. XII: Ait autem quidam ei de turba:
magister, dic fratri meo, ut diuidat mecum hereditatem usque
quae autem parasti cuius erunt? sic est qui sibi thesaurizat et non
om. MVLC 2 et peccauit MVLCv (393, 16)
Item — Ait — diuea om. V S in euang. om. MLC euoan 8
6 super Cv 7 habnndantia SLC 9 dioitis cuius ager nberes
adtulit fructuB (fr. attul. C) et cogitaoit MLC 10 quid faciam om.
MLC quo] quod M 11 fiructos SM distraam 8
12 fracto. M 14 multoe S: plurimos MLCv aepulare SM
stultae SM hac] ac SML noctae M animam tuam repe.
tunt Sv: anima tua (-am M) auferertur MLC 15 parasti Cv
16 sic est Sv: sic et MLC in deo MLC,
mundum: uerum quia nec
uictum et uestitum his contenti simus. nam qui uolunt diuites
fieri, incidunt in
multa, quae nihil prosunt, et nocent, quae demergunt hominem
in interitum et perditionem. radix enim omnium malorum
est cupiditas: quam quidam appetentes naufragauerunt a fide
et inseruerunt se doloribus multis. tu autem, homo dei,
haec fuge.
In psalmo ITII: Sacrificate sacrificium iustitiae, et sperate
in domino. Item in psalmo XLVIIII: Inmola deo tuo
sacrificium laudis, et redde altissimo uota tua: inuoca me in
die tribulationis tuae, et eripiam te, et glorificabis me. Item
ut diuidat mecum hereditatem. At timotheum I cap. XXVII:
Nihil intulimus in hunc mundum. usque haec fuge et relinque..
sequitur rasura compltW. litterarum.
XCVIIII. DE SACRIFICIO SPIRITALI. In psalmo IIII: Sacrificate
sacrificium iustitiae. In
est in deo diues. Ad thimotheum I cap. VII: Nihil enim
intulimus in hunc mundum usque tu autem, homo dei, haec fuge.
XCVIIII. DE SACRIFICIO SPIRITALI. In psalmo IIII: Sacrificate
sacrificium iustitiae. In XLVIIII: Immola deo sacrificium laudis
usque magnificabis me. Item ibi: Sacrificium laudis honorificauit
add. quid VOv 8 simus SV2C: sumus MV1Lv,.
SMV1L in temptationibufl MVL,
in temptationes C, πειϱασμόν diabuli 8 .5 demergunt MVLC,
dimergunt S, mergunt v 6 enim om. MVLC 9 hanc C fuge
et relinque MVLC 13 tuo om. MVLC 14 et inuoca
MVLCv 15 tuae om. MVLOv (tJov cod. Alex.) glorificabia
S: magnificabis MVLC, honoriflcabis v
ostendam illi salutare meum. Item in psalmo L: Sacrificium
deo spiritus contribulatus, cor contritum et humiliatum
deus non spernit. Item in psalmo XCV: Adferte domino,
patriae gentium, adferte domino gloriam et honorem, adferte
domino gloriam nomini eius. tollite hostias et introite in
atria eius. adorate dominum in aula sancta eius. Item in
ecclesiastico: Sacrificium salutare adtendere mandatis et
discedere ab omni iniquitate. Item in prouerbiis: Initium
uiae iustae faciens bona: accepta sunt aput deum magis quam
immolare hostias.
Item ibi: Sacrificium laudis honorificauit me. In psalmo L:
Sacrificium deo spiritus contribulatus. In XCV: Afferte domino
patrii gentium. In ecclesiastico cap. : Sacrificium salutare
adtendere mandatis et discere ab omni iniquitate. In prouerbiis
cap. : Initium uiae iuste faciens bona.
me. In L: Sacrificium deo spiritus contribulatus. In XCV: Afferte
domino, patriae gentium. In ecclesiastico cap. XX:
Sacrificium salutare adtendere mandatis et discedere ab omni iniquitate.
In prouerbiis cap. XVI: Initium uiae bonae facere
iusta: acceptae autem apud deum magis quam immolare hostias.
85, 2 9 Prou. 16, 5 MVLC honorificauit SVLC illic est iter quod
S, et illic iter est in qua (quo L) MVLC, ὲϰει̃ όδός ή (Sinait
m. 2; deficit Alex.) 2 salatarem S meum SMVL (pov Sinait.
m. 2) : dei Oo 4 spernit] cf. 397, 12 Item — Adferte — sancta
eioa Item om. V XCV] XXV M, XXVIII L 5 patri I aegentiiun
S, patri gentium L 7 anla] atria MLC (cf. v) 8 eccleaiagte
8 mandatis] dni s. lift. add. V* 9 discendere S, discere V1
9 in pronerbiis MVLC: illic S 10 faciens SMVILO: facere V2v,
so 8. I. add. V* (v)
In psalmo VIIII: Infixae sunt gentes in interitu, quem
fecerunt: in laqueo isto, quem occultauerunt, conprehensus est
spes eorum. cognoscitur dominus iudicia faciens: in operibus
manuum suarum conprehensus est peccator. Item in prouerbiis:
Sua enim impietate suam animam auferunt. Item
illic: Iniquitates uirum capiunt: restibus autem peccatorum
suorum unusquisque constringitur. hic moritur cum innumerabilibus,
quoniam sine disciplina est: de multitudine autem
uitae suae proiectus est et periit propter stultitiam. Item
in prouerbiis: Sicut uua acerba dentibus nociua est et
fumus oculis, sic iniquitas eis qui utuntur ea. Item in
C. QVOD VNVSQVISQVE SVO OPERE IVDICETVR. In psalmo
VIIII: Infixe sunt gentes in interitu. In prouerbiis cap. :
Sua enim impietate suam animam auferunt. Item cap. : Iniquitates
suae capiunt impii et finibus peccatorum suorum constringitur.
Item cap. : Sicut acetum dentibus et fumus oculis.
C. QVOD VNVSQVISQVE SVO OPERE IVDICETVR. In psalmo
VIIII: Infixae sunt gentes in interitu. In prouerbiis cap. :
suae capiunt impium et funibus peccatorum suorum constringitur
usque et perit propter iniustitiam. Item cap. XI:
Sicut acetum dentibus et fumus oculis, sic piger his qui miserunt
12 Prou. 10, 26 3 VIII M, octauo C in interitum 8 4 conpraehenBua 8
M bis 5 cognoscetur V2Cv 6 manum S In (minio scr.) epia
sus (atramento in ras. uocabuH puerbiis quod minio scriptum erat)
petrus (atram.) Sua enim .. auferunt. quae ad uitam .. (uide sub
finem capitis CIII) V; om. Item — Iniquitates — uirtute sua 7 impietatem
SL 8 illic] ibi MLC restibus 8: funibna MLCv
10 quoniam S: quia MLC 11 perit ML stultitiam 8: iniustitiam
MC, iustitiam L Item in prouerbiis Sicut ... utuntur
ea om. S 12 acerua ML testibus M 18 eam M
libro sapientiae: Vt scirent quia per quae peccat quis
per haec et torquetur. Item illic: Homo autem se occidit
per malitiam suam. Item in euangelio secundum
matthaeum: Ex sermonibus tuis iustificaberis, et
tuis condemnaberis. Item secundum iohannem: Qui
autem non credit, iam iudicatus est. Item in leuitico:
Ex fratribus autem uestris filiis israhel unusquisque fratrem
suum non deprimat in suspiriis. Item in ecclesiastico:
Ne despicias hominem auertentem se a peccato: memento
quoniam omnes sumus in correptionem. Item illic: Sicut
aues uolantes passeres, ita maledictum uanum non superueniet
ulli.
In libro sapientiae
quis per haec ei torquetur. Item ibi: Homo autem se occidit
per malitiam suam. In euangelio
euangelio secundum iohannem
credit, iam iudicatus est. In leuitico
autem uestris filiis israhel unusquisque fratrem suum deprimat in
suspiriis. In ecclesiastico
auertentem se a peccato.
eum in uia. In libro sapientiae
per quae peccat quis per haec et torquetur. Item
autem occidit quidem per malitiam animam suam. Secundum
lucam
dum iohannem
ne
dispicias hominem auertentem se a peccato usque omnes in corruptione
sumus.
8, 18 7 Leu. 25, 46 9 Eceli. 8, 5 (6) 10 Prou. 26, 2
25 Luc. 19, 22 2 et] ei M ubi aipra MLC .3 in euang. om. MLC
enoangl 8 4 iustificaueris .. condempnaueris M 6 lenuitico
S : 9 dispicias S 10 quoniam Sv: quia MLC : corruptionem
LC Item — Sicut — ulli om. MLC 11 uolantes S, ϰέτατα uolant et)
ϰαί.. ( fortasse
In ecclesiastico: Dominus ab initio constituit hominem,
et reliquit illum in arbitrio suo. adiecit mandata et praecepta,
si uolens mandata seruare et fidem placitam facere.
adposuit aquam et ignem: ad quod uis exporrige manum
tuam. ante hominem uita et mors, bonum et malum: quod
placuerit ei, dabitur illi. Item illic: Nemini mandauit
impie agere, et nemini dedit laxamentum peccandi. Item
apostolus ad titum: Hoc enim bonum et acceptum coram
saluatore nostro deo, qui omnes homines uult saluos fieri et
in agnitionem ueritatis uenire. Item iacobus apostolus:
Vnde bella? unde rixae in uobis? nonne de uoluntatibus uestris,
quae militant in membris uestris, et sunt uobis suauissima ?
CI. QVOD DOMINVS IN SVO ARBITRIO RELIQVERIT HOMINEM NEC
VELIT QVEMQVAM PERIRE.
initio constituit hominem et reliquit illum usque quod placuerit
ei, dabitur illi. Item ibi: Nemini mandauit deus impie agere et
nemini dedit laxamentum peccandi. Ad titumcap. : Hoc
enim bonum et accepto quoram saluatore nostro deo.
CI. QVOD DOMINVS IN SVO ARBITRIO RELIQVERIT HOMINEM NEC
VELIT QVEMQVAM PERIRE. In ecclesiastico
ab initio constituit hominem usque quod placuerit ei, dabitur illi.
Item ibi: Nemini mandauit impie agere et nemini dedit spatium
peccandi. Ad timotheum I
acceptum coram saluatore ex corr. m. f
omnes homines uult saluos fieri et ad agnitionem ueritatis uenire.
8 et 4 14 Iac. 4, 1 et 2 SM quemqua 8 4 deus MLCv, add. autem L
5 reliquid SL 6 si uolens m. s.]
uolueris m. s. v facere] add. et C 7 porrige LC 9 ubi
supra MLC mandauit] add. deus MLC 10 impiae SM
11 apostolus om. MLC 13 agnitione M uerba Item — Vnde suauissima
om. MLC 15 que S
In prouerbiis: Sicut tinea uestimento et uermis ligno,
ita tristitia uiro nocet cor. Item illic: Cor laetum bonam
ualitudinem facit: uiri autem tristis arescunt ossa. Item
in ecclesiastico: Beatus uir, qui non est lapsus uerbo
oris sui et non est stimulatus in tristitia delicti. felix qui
non habuit maestitiam et non excidit ab spe sua.
Paulus apostolus ad romanos: Commendat autem
suam caritatem deus in nobis: quoniam, si cum adhuc pecca-
CII DE TRISTITIA DBLICTI. In prouerbiis
inea uestimento et uermis ligno, ita tristitia uiro nocetur. In ecclesiastico
CIII. QVOD IN BAPTISMO OMNIA PECCATA DIMITTANTVR ET
QVOD IN NOVITATE VITAE SIT AMBVLANDVM. Apostolus ad
CII. DE TRISTITIA DELICTI. In prouerbiis
tinea uestimento et uermis ligno, ita tristitia uiro nocetur. Item
spiritus. Item
usque exsiccat ossa. In ecclesiastico cap. VIIII: Beatus uir
qui non est lapsus uerbo ex ore suo usque et non excedit ab spe sua.
CIII. QVOD IN BAPTISMO OMNIA PECCATA DIMITTANTVR BT
QVOD IN NOVITATE VITAE SIT AMBVLANDVM. Ad romanos
VI: Commendat autem suam caritatem in BQV, quoniam quum adhuc
12 Rom. 5, 8-10 22 Prou. 15, 13 8 sicut inea S 4 oir* (rasa o) M, uiri L ( λύϰη ubi supra
ἀνδϱός βλάπτειϰαϱδίαν)MLC 5 ualitndinem SM
LC uiro .. tristi MLC 7 delecti 8 8 post habuit add.
tnimi sui MLCv mestitiam S, maeetitia MLC (mest- LC)
10 dimittantur (a ex u corr. m. prima) 8 11 sit ambulandum M
LC 12 paulus om. MLC apost. om. C 18 deus in uobis So:
m nobis deus MLC ( τὴν
si cum adhuc S: qui si adhuc cum MLC
tores essemus, christus pro uobis passus est, multo magis
nunc reconciliati in sanguine ipsius salui erimus ab ira per
ipsum. si enim cum inimici essemus, reconciliati sumus deo
per mortem fili eius, multo magis reconciliati salui erimus
in uita ipsius. Item illic: An ignoratis, fratres, quod quicumque
baptizati sumus in christo iesu in mortem ipsius
baptizati sumus ? ergo cum illo sepulti sumus per baptismum
in mortem, ut quomodo christus surrexit ex mortuis, ita et
nos in nouitate uitae ambulemus. si enim conplantati facti
sumus similitudini mortis eius, simul et resurrectionis erimus:
scientes quia uetus homo noster simul crucifixus est, ut destruatur
corpus peccati, ut ultra non seruiamus peccato: qui
enim mortuus est, iustificatus est a peccato. si autem monui
sumus cum christo, credimus quia etiam simul uiuemus cum
eo: scientes quod christus surgens ex mortuis iam non moritur,
mors in eum iam non dominabitur. quod enim mortuus
est, peccato mortuus est semel: quod autem uiuit, uiuit deo.
ita et uos existimate uos mortuos esse peccato, uiuentes
autem deo in christo iesu. Item illic: Igitur ego ipse
mente seruio legi dei, carne autem legi peccati. nihil ergo
usque existimate uos mortuus esse peccato, uiuere autem deo in
christo iesu. Item cap. XVIII: Igitur ego ipse mente seruio legi
peccatores essemus, usque existimate uos mortuos quidem esse
peccato, uiuentes autem deo in christo Iesu. Item
cap. VIII: Igitur ego ipse mente seruio legi dei, carne autem
legi peccati usque liberauit me a lege peccati et mortis. Ad
1 passus S: mortuus MLCv 2 salu∗∗i (ras. ar) S 4 filii
LC 5 Item illic om. MLC quod\' Si quoniam MLC, quia v
6 in mortem S (els xov ϑάνατον): in morte MLCv 7 consepulti
enim sumus cum illo MLCv 8 ex Si a MLCv 9 facti om.
MLC 15 ex Sv: a MLC 16 in eum iam S: ei ultra MLC,
illi nltra v 18 exstimate M, exestimate L ninentes Sv: ninere
MLC 19 ad romanos MLC Obsecro — Igitur — (duo
testimonia inuerso ordine) L ergo M 20 ego S
nunc damnationis est his qui sunt in christo iesu, qui non
secundum carnem ambulant. lex enim spiritus uitae in christo
iesu liberauit te a lege peccati et mortis. Item illic: Obsecro
autem uos, fratres, per misericordias dei, ut exhibeatis
corpora uestra hostiam uiuentem, sanctam, deo placentem,
rationabile obsequium uestrum. et nolite conformari huic
saeculo, sed reformamini in nouitate mentis uestrae, ut probetis
uos quae sit uoluntas dei, et quod bonum et bene placitum
pusillum fermentum totam massam fermentat? expurgate uetus
fermentum, ut sitis noua consparsio, sicut estis azymi. nam
et pascha nostrum immolatus est christus. itaque sollemnitatem
celebremus non in fermento ueteri neque in fermento
malitiae et nequitiae, sed in azymis sinceritatis et ueritatis.
Item illic: Nolite errare: neque fornicarii, neque idola
colentes, neque molles, neque adulteri, neque masculorum
dei, carne autem lege peccati. Item cap. XXXVII: Obsecro autem
uos, fratres, per misericordiam dei, ut exhibeatis corpora uestra
usque bene placitum et perfectum est. Ad corinthios I cap-
XXIII: Nescitis quia modicum fermentatum totam massam
Nolite errare: neque fornicarii neque idolis seruientes usque sancti-
romanos cap. XIIII: Obsecro itaque uos, fratres, per misericordiam
dei, ut exhibeatis corpora uestra hostiam uiuentem usque quae
sit uoluntas dei bona et bene placens et perfecta. Ad corinthios
I cap. V: Nescitis quia modicum fermentum totam massam
corrumpit usque sed in azimis sinceritatis et ueritatis. Item
ad corinthios I cap. VI: Nolite errare: neque fornicarii neque
S 8 te S (aE, cf. Westcott-Hort, Append. 109): me M
LCv ubi supra MLC 4 miBericordiam MLCv (
μω̃ν5 oiuentem Sv: uiuam MLC 6 confirmari S 8 uos
om. MLCv et ante quod om. MLC 10 pusillum S: modicum
MLCv fennentat] corrampit Cv 11 conspartio S uimi et
infra azimis SMC nam et S: etenim MLCv 12 soilempnitatem
MC 14 et nequitiae om. MLC 15 ubi supra MLC
concubitores, neque fures, neque auari, non ebriaci, non maledici,
non rapaces regnum dei possidebunt et haec quidem
fuistis, sed abluti estis, sed sanctificati estis in nomine domini
nostri iesu christi et in spiritu dei nostri. Item ad ephesios:
Hoc igitur dico et testificor in domino, ut iam non sic
amplius ambuletis, sicut gentes ambulant in uanitate mentis
suae, tenebris obcaecatum habentes intellectum, alienati a
uita dei, per ignorantiam quae est in illis, propter caecitatem
cordis eorum, qui desperantes semet ipsos tradiderunt inpudicitiae
in operationem inmunditiae omnis et auaritiae.
uos autem non ita didicistis christum, si tamen illum audistis
et in ipso docti estis, sicut est ueritas in iesu, ut deponatis
secundum priorem conuersationem ueterem hominem, qui conrumpitur
secundum desideria erroris. renouamini autem spiritu
mentis uestrae: induite nonum hominem, qui secundum deum
creatus est in iustitia et sanctitate et ueritate. Item petrus
apostolus II: Gratia uobis et pax adimpleatur in recogni-
ficati estis in nomine domini dei nostri et in spiritu dei nostri.
Ad efesios cap. XVI: Hoc igitur dico et testificor in domino,
ut iam non sic ambuletis, sicut et gentes usque in iustitia et
sanctitate et ueritate. In epistula petri n cap. I: Gratia
uobis et pax adimpleatur in recognitione domini nostri iesu christi
idolis seruientes usque sed iustificati estis in nomine domini
nostri iesu christi et in spiritu dei nostri. Ad ephesios cap.
V: Hoc igitur dico et testificor in domino, ut iam non ambuletis,
sicut gentes ambulant usque induite nonum hominem, qui secundum
deum creatus est in iustitia et sanctitate ueritatis. Petrus in
epistula n cap. I: Gratia uobis et pax adimpleatur in cognitione
MLCv non .. non .. non S:
neque.. Deque.. Deque MLCv 4 efesioe S, effesios L 6 amplins
om. MLC, sic ampline otn. v aicnt et MLCv ( ϰαϑς ϰαὶ)
nanitatem S 7 in tenebris MLC obceeati C 9 desperant
(M a m. 1) S tradiderant aemet ipeos MLC 11 dedicistis S
12 et nipso S 18 corramp- MLC 15 et induite MLCv, xai
ἐνδύσασϑαι 17 apostolua] in epistola (epta C, ep L) MLC
tionem domini nostri iesu christi, qui nunc omnia nobis diuina
uirtute sua quae ad uitam et pietatem pertinent donauit per
agnitionem eius qui nos uocauit sua inlustri uirtute, per quam
honorifica et maxima nobis promissa donantur, ut per haec
sitis diuinae consortes naturae post
mundo in cupiditate perditae uitae. sed et uos properate
omnes, subinferentes in fide uirtutem, in uirtute scientiam,
in scientia abstinentiam, in abstinentia patientiam, in patientia
pietatem, in pietate amicam fraternitatem, in affectione
fraternitatis caritatem. haec uobis cum sint et superent, ut
non uacui nec sine fructibus inueniamini in domini nostri iesu
christi recognitione. cui autem non praesto sunt haec, caecitatem
autem, uanitatem et obliuionem accipiet, si non purgetur
priorum delictorum contagione.
In psalmo LXVIII: Infixus sum in limum profundi, et
non est substantia. Item in hieremia propheta: Non
usque et obliuitionem accipiet, si non purgetur priorum delictorum
contagione.
CIIII. DE SVBSTANTIA DEI. In psalmo LXVIII: Infixas
in limum profundum, et non est substantia. In hieremia cap-
dei et christi iesu domini nostri usque obliuionem accipiens purgationis
ueterum suorum delictorum.
CIIII. DE SVBSTANTIA DEI. In psalmo LXVIII: Infixus sum
in limo profundi et non est substantia. In hieremia cap. r
1 iha 8 3 per quam SMVLC 4 honoriflcam M 5 naturae]
add. ut C 6 ppate V 7 subinferentee MVLCv (
ευέγϰαντες): subferentes 8 8 patientiam (om. in abstinentia) S
11 uacoi nec S: uacui et VLC, uacuet aet (et bis ex i corr. m. 1) M
fructu MVLCv in] add. nomine 8 12 autem S: emm MLC,
om. V 18 autem] et in marg. add. V accepiet S 17 LXVD
S limo LCv
audierunt uocem substantiae: a uolatilibus caeli usque ad
pecora mente exciderunt et perierunt Item illic: Quoniam
quis stabit in substantia domini et uidit uerbum eius? quis
aurem praebuit et audiuit? Item illic: Si stetissent in
substantia mea et si audissent uerba mea et si docuissent populum
meum, auertissem illos a pessimis adinuentionibus suis.
In deuteronomio: Si autem exieris conmittere bellum
aduersos inimicos tuos, et custodies te ab omni re mala.
Item apostolus ad romanos: Igitur non regnet peccatum
: Non andierunt uocem substantiae domini. Item ibi: Si
stetissent in substantia mea usque
CV. ASSVMENDA ARMA SPIRITALIA CONTRA NEQVITIAS SPIRI-
TALES. In deutero nom.
aduersus hostes tuos in pugnam, custodies te ab omni rem mala.
Ad romanos
Et non audierunt uocem possidentis: a uolucre caeli usque ad
pecora transmigrauerunt et recesserunt. Item
enim adfuit in consilio domini et uidit et audiuit sermonem eius?
quis considerauit uerbum illius et audiuit? Item ibi
Si stetissent in consilio meo usque auertissem utique eos a uia
sua mala et a pessimis cogitationibus suis.
CV. ADSVMENDA ARMA SPIRITALIA CONTRA NEQVITIAS SPIRI-
TALES. In deuteronomio
hostes tuos in pugnam, custodies te ab omni re mala. Ad
romanos
6, 12 et 18 uerba Item — Quoniam quia — audioit Item illic om. V (lacuna
est 8 litterarum) illic] in hieremia (iher- C) MLG S uerba
substantia domini e. u. u. e. q. a. p. e. a. Item i Si stetissent in om.
8 substantiam MLC dei M uerbo ML 4 illic
k
scripsi: ubi supra MVLC 6 aduentionibus S, fnaduentionibus (in
munio corr.) V 8 assumenda MVLC 9 denteronomium MC
10 et om. MVLC 11 Item a. ad romanos om. V m lac. apostolns
om. MLC
in uestro mortali corpore, at obaudiatis ei. sed neque exhibeatis
membra uestra arma iniquitatis peccato, sed exhibete
uos deo tamquam ex mortuis uiuentes et membra uestra arma
iustitiae deo. Item ad corinthios II: In carne enim
ambulantes non secundum carnem militamus — arma enim
militiae nostrae non carnalia, sed potentia deo ad destructionem
munitionum —, consilia destruentes et omnem
extollentem se aduersus scientiam dei, in captiuitatem
redigentes omnem cogitationem, in obsequium christi
perducentes. Item ad
in domino et in potestate uirtutis eius. induite uos arma dei,
ut possitis resistere aduersus insidias diaboli: quoniam non
est uobis conluctatio aduersus carnem et sanguinem, sed aduersus
potestates, aduersus huius mundi rectores tenebrarum
harum, aduersus spiritalia nequitiae in caelestibus. propterea
induite uos arma dei, ut possitis resistere in die malo, et in
omnibus perfecti estote, praecincti lumbos uestros in ueritate
et induti loricam iustitiae et calciati pedes in praeparatione
euangelii pacis, in omnibus adsumentes scutum fidei,
mortali corpore. Ad corinthios n
ambulantes non secundum carnem militamus usque obsequium
christi perducere. Ad efesios
confortamini in domino et in potentia uirtutis eius usque in omni
corpore usque et membra uestra arma iustitiae deo. Ad corinthios
II
in obsequium christi et in promptu habentes. Ad
et in potentia uirtutis eius usque uigilantes in omni instantia et
1 exibeatis S exibeatis et exibete VL 4 Item — In carne
— 633, 5 sanctis om. V 6 distractionem 8 destraendam munitionem
C 7 distroentes 8 exaltationem S: altitudinem ML
Cv 8 se] sed S 10 ęfesios S, effesios L 11 potentia (-am
L) MLCv 12 diabnli S quoniam Sv: quia MLC 18 nobis
C 17 estote S: stare. estote MLC, στη̃ναι.
ergo v 18 induite L pparationem M 19 euuangelii S
assumentes MLC
in quo possitis omnia iacula candentia nequissimi extinguere,
et galeam salutis et gladium spiritus, quod est uerbum dei,
per omnem orationem et obsecrationem orantes in omni tempore
in spiritu, et in
pro omnibus sanctis. Item ad thessalonicenses I: Non
dormiamus, sed uigilemus et sobrii simus. nam qui dormiunt
nocte dormiunt, et qui inebriantur nocte ebrii sunt. nos autem
cum diei simus, sobrii simus, induti loricam fidei et caritatis
et galeam spem salutis. quoniam non posuit nos deus in
iram, sed in adquisitionem salutis per dominum nostrum
iesum christum, qui mortuus est pro nobis, ut siue uigilemus
siue dormiamus simul cum illo uiuamus.
In euangelio secundum matthaeum: Quicumque
soluerit ex mandatis istis minimis et sic docuerit homines,
oratione pro omnibus sanctis. Ad tesalonicenses I
XVIIII: Igitur non dormiamus sicut et ceteri usque siue uigilemus
siue dormiamus simul cum illo uiuamus.
CVI. FACIENDVM PRIVS ET SIC DOCENDVM. In euangelio s
matheum
obsecratione pro omnibus sanctis. Ad thessalonicenses I
sobrii simus (i ex u) usque simul cum illo uiuamus.
CVI. FACIENDVM PRIVS ET SIC DOCENDVM. Secundum matheum
ante quo om. C iacula candentia neqiussimi S: iacula
maligni ignita ML, inimici iaeula ignita C, tela nequissimi ignea v
extinqaere S 4 ipso MLCv 5 tessalonicenses S, thesal- M,
thesol V prima M, om. VLC subrii S 7 inaebriantor
SM, inebriabuntor V1 note S autem om.. MLC qui diei
(dei V1) sumus MVLCv 8 sobrii simus om. S lorigam S
«
9 spem MVLCv: et spem S 10 adquifiitionem MVLC, aquissitionem
8 14 dicendum SC 15 euuangt secd matth; S 16 non eolnerit
S, enim solnerit Mai (SabJ
minimus uocabitur in regno caelorum: qui autem fecerit et
sic docuerit, magnus uocabitur in regno caelorum. Item
illic: Non omnis qui mihi dicit: domine, domine, intrabit in
regno caelorum, sed qui facit uoluntatem patris mei, qui est
in caelis, ipse intrabit in regno caelorum. Item ad romanos:
Non enim auditores legis iusti sunt aput deum, sed
qui faciunt legem iustificabuntur aput deum. Item ad
corinthios I: Ego
sic pugno, non quasi aerem caedens, sed liuidum facio corpus
meum et seruituti subicio, ne dum aliis praedicauerim, ipse
reprobus efficiar. Item ad romanos: Propterea
mandatis istis minimis
Non omnis qui dicit mihi: domine, domine, intrauit in regnum
caelorum. Ad romanos cap. VI: Non enim auditores legis iusti
sunt apud deum, sed factores legis iustificabuntur. Ad corinthios
I cap. XLIII: Ego igitur sic curro non quasi in incertum.
Ad romanos cap. VI: Propter quod inexcusabilis
minimis
cap. VI: Non omnis qui dicit mihi: domine, domine,
intrabit in regnum caelorum. Ad romanos cap. II: Propter
quod inexcusabilis, o homo, usque et facis ea, quia tu effugies
iudicium dei. Item illic cap. III : Non enim auditores legis
iusti sunt apud deum, sed factores legis iustificabuntur. Ad corinthios
I cap. X: Ego igitur sic curro, non quasi in incertum
11 Rom. 2, 1—3-MVLC dicit mihi MVLOv 4 regno SM:
regnum VLCv (bis) 5 Item — Non — Ego — efficiar Item om. V
7 qui faciunt legem S: factores legis MLOv aput deum alt. om.
MLCv 9 caedene SM: uerberans LCv liaidum facio S: snbingans
MLC, castigo v, S, seruitnti
redigo MLC, in seruitutem redigo v, 8: ne
forte MLCo, πως, cf. cap. CX cum (dum S) aliis praedicanerim
Sv: aliis praedicans MLC, Sv: inneniar
MLC, γένωμαι
bilis es, homo omnis qui iudicas: in quo enim de alio iudicas.
te ipsum damnas: eadem enim agis qui iudicas. scimus autem
quia iudicium dei est secundum ueritatem in eos qui talia
agunt. aestimas autem hoc, homo, tu qui iudicas de his qui
talia agunt et facis ea, quia tu effugies iudicium dei?
In psalmo CXVII: Bonum est sperare in domino quam
sperare in homine: bonum est confidere in domino quam
confidere in principibus. Item in psalmo CXLV: Nolite
est salus. Item in hieremia propheta: Maledictus homo,
qui spem habet in homine, et confirmauerit carnem, brachii
sui, et a deo recesserit cor eius. Item illic: Qui confidunt
CVII. NON HABENDAM SPEM IN HOMINEM. In psalmo CXVII:
Bonum est sperare in domino quam sperare in homine. In CXLV:
Nolite confidere in principibus. In hieremia cap. : Maledictus
homo, qui spem habet in homine. Item ibi: Qui confidunt
CVII. NON HABENDAM SPEM IN HOMINE. In psalmo CXVII*:
Bonum est sperare in domino usque confidere in principibus.
Item in psalmo CXLV: Nolite confidere in principibus. In
hieremia cap. : Maledictus homo, qui confidit in homine
usque et a domino recedit cor eius. Item illic cap. : Qui
14 Ps. 52 (58), 6 MVLCv de aKo iudicas S: alium iud. MVLG, indicaa
alterum v, ϰοιυΕLς τὸv έτρου 2 condemnas (condempn- MVC)
MVLCv qui iudicas S: quae iudicas MVLCv, o
3 quoniam MVLCv 4 aestimas S: exstimas M, existimas VL
Cv o homo MVLCv tu S: om. MVLOv de his] eos v
5 et facis ea om. MVLC 7 hominem MV 8 CXVI S, CXVIII
V 10 princtpee MV 11 nec MVLC in quibus Cv
18 spem suam C . brachium suumV2v 14 domino MVLCv
Item—Qui—Yae—Timor—caritate om. V illic S, ubi supra MLC
qui ..] Ps. :52, 6 ( ὀστα̃) ἀvϑρωπαρέσϰωv, ϰατɳσχύνϑɳσανõ6 Вo-
ἐξουδέv∞σεν
in homine, maledicti sunt, quoniam deus nihil fecit illos.
Item in
uenerunt, nunc erunt probationes eorum. nolite fidere in
amicis, neque speretis in ducibus. Item
Timor non est in caritate, sed perfecta caritas foras
mittit timorem: quoniam timor poenam habet, qui autem
timet non est perfectus in caritate.
In ecclesiastico: Non desis plorantibus in
et cum lugentibus ambula. non pigriteris uisitare infirmum:
ei his enim in dilectione firmaberis. Item apostolus ad
romanos: Gaudere cum gaudentibus, flere cum flentibus:
id ipsum inuicem sentientes.
in homine, maledicti sunt, quia deus nihil fecit illos. In michea
CVIII. CONSOLANDOS LVGENTES VEL VISITANDOS INFIRMOS. Non
desis plorantibus in conrogatione et cum lugentibus ambula. Ad
romanos
flentibus, in id ipsum
confidunt in homine, maledicti sunt, quia deus nihil fecit illos. In
michea
nolite credere amico et nolite confidere in duce.
(deest cap. CVIII in μ)
(88 et 89) 18 Rom. 12, 15 et 16 1 quia MLC ez nihilo L 2 michea SMLC 3 nunc
erant om. MLC 4 Item — Timor — cwitate om. MLC iobannis
S 9 consulendos S vel] et C 12 firmnaueris MV
apost om. MVLC ut solent 14 sentientes SV2Lv: sostinientes
MV1C
In prouerbiis: Qui iustum iudicat iniustum, iniustum autem
iustum, abominabilis est apud deum. Item illic: Qui
dicit iustum impium esse, maledictus erit populis et odibilis
gentibus. nam qui arguunt, meliora sperabunt. Item in esaia
propheta: Vae his qui dicunt quod malum est bonum et
quod bonum est malum, qui dicunt tenebras lucem et lucem
tenebras, qui ponunt amarum dulce et dulce amarum.
In ecclesiastico: Qui in deliciis est a puero, seruus
erit: nouissime autem dolebit super se. Item in amos
CVIIII. NON DICENDVM MALVM BONVM NEQVE BONVM MALVM.
In
antem iustum, abominabilis est apud deum. Item
dicit impio: instus es, maledicent ei populi. In esaia
Vae qui dicitis bonum malum et malum bonum, ponentes tenebras
in luce.
CX. ABBTINENDVM A DELICIIS. In ecclesiastico
CVIII. NON DICBNDVM MALVM BONVM NEQVE BONVM MALVM.
In prouerbiis
condempnat iustum, abominabilis est uterque apud deum. Item
domo eius. Item
detestabuntur eum tribus. In esaia
malum bonum et bonum malum usque et dulce in amarum.
CVIIII. ABSTINENDVM A DELICIIS. In prouerbiis
Qui delicate
29, 21 25 Pzoo. 17, 18 C 4 abhominabilil VLC ubi supra MVLC
meliores sperabunt Mt exspectes meliorea parebunt,
sed cf. 361, 3 6 Item — Vae — amaram om. V 11 deliciia S
M: a delidis VLC 12 eccleaiastico SMVLC
propheta: Qui dormitis in lectis eburneis et deliciamini
super thoros eorum, qui manducatis haedos de gregibus et
uitulos de armentis lactantes, qui plaudetis ad sonum organorum,
sicut sempiterna aestimauerunt ea et non quasi
fugientia: qui bibunt saccatum uinum et optima unguenta
unguuntur et non dolebant nihil in interitum ioseph. Item
apostolus paulus ad romanos: Non ergo blasphemetur
bonum nostrum. non est enim regnum dei esca et potus,
sed iustitia et pax et gaudium in spiritu sancto. nam qui in
hoc seruit christo, placet deo et probatus est hominibus.
itaque quae pacis sunt sectemur, et quae aedificationis sunt
inuicem custodiamus. nolite propter escam destruere opus
dei. omnia quidem munda sunt, sed malum est homini, qui
per offensionem manducat. bonum est non manducare carnem
et non bibere uinum neque in quo frater tuus scandalizatur
super se. In amos cap. : Qui dormitis in lectis eburneis et
deliciamini super thoros usque nihil in interitum
romanos cap. XLV: Non ergo blasphemetur bonum nostrum
usque neque in quo frater tuus scandalizatur aut infirmatur. Ad
illum sentiet contumacem. Item cap. XXI: Qui diligit epulas in
egestate erit usque non ditabitur. In amos cap. : Qui
dormitis in lectis eburneis et lasciuitis in stratis uestris usque
et nihil patiebantur super contritione ioseph. Ad romanos cap.
XV: Non ergo blasphemetur bonum nostrum usque neque in quo
frater tuus offendit aut scandalizatur aut infirmatur. Ad
C 2 th*ros (rasa 0) S, **orosM, thoru L
hedoa SMVL, edos C 3 plaadetie SMV1L, ditis V2C 5 uerba
qui bibunt saccatum uinum et optima unguenta om. S aMatam L,
defeeatom C, δοιυλισμξvov 6 nngetor X, unguentur L, uoguntur
C ( τά πρω̃τα μύρα ϰϱὀμευι) non expuux. V2 Item — Non
— Omnis — Quae — Adul. — Et — occisionis Item om. V 7 apostolus
paulus om. MLC blasfemetur S ,11 itaquae 8 sunt
alt. om. MLC 12 ecam 8, esca M distruere 8 15 scandalizatar
aut effenditur aut infirmus est S: scandaHzatur aut infirmatur
MLC, πϱοσϰοπτει :
aut offenditur ant
Omnis autem qui in agone contendit ab omnibus continens
est et illi quidem ut corruptibilem coronam accipiant, nos
autem incorruptam. ego igitur sic curro non quasi in incertum,
sic pugno non quasi aerem caedens, sed liuidum facio
corpus meum et seruituti subicio, ne forte cum aliis praedicauerim
ipse reprobus efficiar. Item ad timotheum: Quae
autem uere uidua est et desolata, sperat in deum et instat
orationibus nocte et die: quae autem in deliciis agit, uiuens
mortua est. Item illic: Adulescentiores autem uiduas
deuita: cum enim in deliciis egerint in christo, nubere uolunt,
habentes damnationem, quia primam fidem inritam fecerunt.
Item in epistula iacobi apostoli: Et uos deliciati estis
super terram et luxoriati estis, creastis autem corda uestra
corinthios I cap. XLI: Omnis autem qui in agone condit usque
ne
cap. XVI: Quae autem uere uidua est et desolata, sperat in dominum.
Item cap. XVII: Aulescentiores autem uiduas deuita. In
epistula iacobi cap XVI: Epulati estis super terra et in
se abstinet usque ipse reprobus efficiar. Ad timotheum I
cap. VI: Quae autem uere uidua est et desolata usque nam quae
in deliciis est, uiuens mortua est. Item illic cap. VI: Adulescentiores
autem uiduas deuita usque quia primam fidem irritam
fecerunt. In epistula iacobi cap. XVII: Epulati estis super
18 lac. 5, 5 MLC 8 corrnptinilem S 5 cae*
dens] cf. 634, 9 liuidum facio S: castigo MLCv 6 seruitutis subicio
S, seruituti redigo (-geo M) MLC, in seruitntem redigo v
ne forte Sv: ne MLC (634, 10) cum aliis praedicauerim Sv: aIiis
praedicans MLC 7 inueniar MLC post timotheum add. I L,
prima C 8 dum ML 9 orationi MLC die ac nocte C
que autem S: nam quae MLC 10 ubi supra MLC 18 Item
iacobus Et MLC epistola S 14 luzoriati SML
in die occisionis. Item in hieremia propheta: Qui
manducant iucunditates, interierunt in excessu: qui
super coccinea, amplexi sunt stercora. Item petrus apostolus
II: Nam si angeli fortitudine et uirtute cum sint
maiores, non portant domini exsecrabile iudicium: hi uero
qui uelut pecora naturaliter in luem et perniciem nati et
ipsi quia ignorant exsecrantur, in periculo suo perient, recipientes
mercedem iniustitiae, dulcedinem aestimantes malignitatem,
deliciis coinquinati et infamati in summis uoluptatibus,
conuiuiis adtenti, oculos habentes adulteros et incessabiles
delictis, refigurantes spiritus stabilitos et cor exercitatum:
cupidi et maledicti, fili abrelicti, qui a uia ueritatis
iucunditates, interierunt in excelsum: qui uolunt in coccinea,
amplexi sunt stercora. Petrus in epistula n cap. VII: Vbi
angeli fortitudine et uirtute cum
rectam uiam errauerunt.
terram et in luxoriis enutristis corda uestra. In lamentat.
hieremiae cap. : Qui uescebantur uoluptuose, interierunt in
uiis: qui nutriebantur in croceis, amplexati sunt stercora. Petrus
in epistula II cap. VII: Vbi angeli fortitudine et uirtute quum
sint maiores
MLC 2 iocunditates VLC exceaau S:
excelsum MVLC, ε̉ξόοις uolutant super] uolu, in (corr. in
lacuna et B. Z. m. 2) V (cf. v) 8 super 8: in MVLC amplezati
V2 υ apostolua] in epistola (epla, ep) MYLC 4 si om. M
VLC 5 hii SMV non portant om. in lacuna V 6 lucem
MV 7 ignorant et MVLC eiecrantur V1 L 9 iuflammati
MVLC 10 adtentoculos 8 11 delectis S refigurantes S:
riaiculantes MVLC spu S 12 filii MVLC erraaerunt Cv
In prouerbiis: Erue eos qui ducuntur in mortem et
redime qui interficiuntur, ne parcas. si autem dixeris: non
noui hunc, scito quia dominus corda omnium nouit: et qui
finxit spiritum omnium, ille scit omnia, qui reddit unicuique
secundum opera eius. Item in ecclesiastico: Libera
eum qui iniuriam patitur de manu proterui, et non aegre
feras in anima tua in iudicando. esto pupillis misericors ut
pater, et pro uiro matri illorum: et eris uelut filius altissimi
obaudiens, et miserebitur tui magis quam mater. Item in
esaia propheta: Inquirite iudicium, eripite iniuriam accipientem,
iudicate pupillo, et iustificate uiduam. et uenite,
disputemus, dicit dominus: et si fuerint peccata uestra ut
CXI. EIPIENDOS POSITOS IN NECESSITATE ET IN TRISTITIA. In
prouerbiis
usque eruere quasi damula de manu. In ecclesiastico
: Libera eum qui iniuriam patitur
magis quam mater. In esaia
CX. EEIPIENDO8 POSITOS IN NECESSITATE ET IN TRISTITIA. In
usque liberare ne cesses. In ecclesiastico
eum qui iniuriam patitur de manu superbi usque miserebitur tibi
magis quam mater. In esaia
obpresso usque uelut lana erunt
1, 17-19 17 Pron. 6, 1. 5 \' 3 in S: ad MVLCv 4 redime] 5 hunc nooi V
omnium 8 (MVLC qui pr. om. MVLC
6 reddet MO 8 egre feras MV, haec referas LC 9 populis
S 11 tui Sv: tibi MYLC Item — Inquirite — (642, 5) libe-
rate om. VL 12 aesaia 8 15 foenicium SM, fen- C coccom
SM: coccinum Cv
lanam candidam efficiam. Item in hieremia propheta:
Eripite direptum de manu
Nolite tradere seruum in manus domini, ne forte
maledicat te et extermineris. Item in psalmo LXXXI:
Eripite pauperem, et egenum de manu peccatoris liberate.
In leuitico: Non seminabis uineam tuam ob duplicem
fructum, et uestimentum ex duplici textura exsecrabile non
cooperies te. Item in deuteronomio: Ex uinea enim
sodomorum uitis eorum, et propago illorum ex gomorra: una
eorum uua fellis, botrus amaritudinis in ipsis. Item in
psalmo LXXVIIII: Vineam de aegypto transtulisti, eiecisti
gentes, et plantasti eam: uiam fecisti in conspectu eius, et
CXII. VINEAM APPELLARI HOMINEM, POPVLOS VEL GENTES. In
leuitico
fractam. In deuteronom.
uitis eorum. In psalmo LXVIIII: Vineam
CXI. VINTEAM APPELLARI HOMINEM, POPVLOS VEL GENTES. In
leuitico
ex duobus texta est non indueris. In
De uinea sodomorum uinea eorum usque et botrus amarissimi.
In psalmo LXXVIIII: Vineam ex aegypto transtulisti usque et
19, 19 10 Dent. 82, 82 18 Ps. 79, 9—16 MC 2 Item — Nolite — Eripite —
liberate om. MC 5 aegenam 8 7 uel populos M 8 leouitico
S dupplicem MC 9 ob duplicem (duppl- MC) texturam
MVLG et execrabile L 10 cooperis 8 dentem nomium
M 11 eorom] add. est MVLC illorum 8, eorum MVLC
gomorrha L 12 in ipsia S: ipsis (-ius L) MVLC Item —
Vineam — dextera tua Item om. V 18 LXXVIII SL uineam
meam C de Sv: ex MLC egypto SLC trastulisti S
plantasti radices eius et replesti eam. operuit montes
umbra eius, et arbusta eius cedros dei. extendisti palmites
eius usque ad mare, et usque ad flumina propagines eius.
ut quid destruxisti maceriam eius, et uindemiant eam omnes
qui transeunt uiam? exterminauit eam aper de silua, et singularis
ferus depastus est eam. deus uirtutum, conuerte nunc,
respice de caelo et uide, et uisita uineam istam, et dirige
eam quam plantauit dextera tua. Item in cantica canticorum:
Vineae in odorem floruerunt, et omni loco odor.
Quaenam est haec quae descendit a deserto? sicut uitis propago
fumo incensa odorificatur. Item in esaia propheta:
Vinea enim domini sabaoth domus est israhel, et homo iuda
nouellum dilectum. sustinui ut faceret uuam, fecit autem
spinas. Item in prouerbiis: Tamquam ager uir insipiens,
et sicut uinea homo cui deest prudentia: si reliqueris eum,
inplebitur spinis et in faenum fiet et erit desertus, et ma-.
transtulisti. In cantica canticorum cap. : Vinee florem
dederunt odorum.
domus est israhel. In prouerbiis cap. : Per agrum homi-
dirige eam, quam plantauit dextera tua. In cantic canticorum
cap. : Vineae florent, dederunt odorem suum. In esaia cap.
: Vinea enim domini exercituum domus est israhel usque et
expectaui ut faceret iudicium et ecce iniquitas et iniustitia et ecce
clamor. In prouerbiis cap. XLV: Per agrum hominis pigri
24, 30 et 31 S: repleta est terra MLG ( έπλήσΘη ή γη̃), implenit
terram v 2 caedros SM 3 lumine M, flumen LCv,
cod. Alexandr. 4 macheriam SM omnes om. S 6 conuerte
nunc 8 ( ε̉πlοτϱεψου δή): conuertere uero ML, connertere Cv 7 etl
sita 8 9 in omni LC 10 discendit 8 11 Item — Vinea —
Tamquam — effodientnr Item om. V Item in ęsaia. pf. Vinea enim
8 (crrauit Mai) 12 nineam M enim om. MLC saboth
8 est istrahel 8: israhel est LC, isri (om. est) M 15 relinqueris
ML 16 fenum M, faenum LC, foeDum 8. macheriae
SMC
ceriae parietum eius effodientur. Item in hieremia propheta:
Pastores multi exterminauerunt uineam meam, et
contaminauerunt portionem meam, dederunt partem meam
concupiscibilem in desertum. Item illic: Ego te plantaui
uitem uniuersam fructiferam ueram, quomodo conuersa es in
amaritudinem uitis alienae? Item in osee propheta:
Vinea in maceria bona israhel, fructus eius uberrimus secundum
multitudinem fructuum suorum. Item in iohel propheta:
Ascendit super terram meam gens ualida et innumerabilis:
dentes eius sicut dentes leonis, et molares eius sicut
catuli leonum. posuit uineam meam in exterminium et ficus
meas in confractionem: scrutinans scrutinauit et proiecit, et
exaltauit uites suas. Item in euangelio secundum
matthaeum: Ait iesus: simile est regnum caelorum homini
patrifamilias, qui prodiuit primo mane conducere operarios
nis pigri transiui et per uineam stulti. In hieremia cap :
Pastores multi exterminauerunt uineam meam. Item ibi: Ego te
plantaui uineam electam quomodo conuersa es in amaritudine uitis
aliene. Inoseecap. : Vinea in macheria bona israheL In
iohel cap. : Gens enim ascendit super terram meam usque
posuit uineam meam in desertum. In matheo cap. XX: Simili
multi demoliti sunt uineam meam usque in desertum solitudinis.
Item cap. : Ego autem plantaui te uineam **** electam
usque conuersa es in prauum, uinea aliena. In osee cap. :
Vitis frondosa israhel usque secundum multitudinem fructus sui.
In iohel cap. : Gens enim ascendit super terram meam fortis
et innumerabilis usque albi facti sunt rami eius. Secundum
matheum cap. XX: Simile est regnum caelorum homini patri
1, 6 et 7 14 Matth. 20, 1--8 S ubi supra MVLC 6 amaritudine M
VC osseae 8, esae M 7 macheria SMVC 8 fructum V2 -
Item — Ascendit — Ait — Et— in temporibna suis om. V....ioel
C 12 scrutinans MLO: scrutans S (
euangl. sec. math S 15 prodit MIC, prodiit L
in uineam suam. conuentione autem facta cum operariis, ut
singulis denariis diurnis operarentur, misit illos in uineam
suam. et egressus circa horam tertiam uidit alios stantes
operarios in foro otiosos, et ait illis: ite et uos in uineam
meam, et quod iustum fuerit dabo uobis. et illi abierunt.
et iterum prodiuit circa horam sextam et nonam et idem
fecit. sed et circa undecimam horam egressus est et inuenit
alios stantes, et ait illis: quid hic statis tota die otiosi? et
illi dixerunt: quia nemo nos conduxit. et ait illis: ite
operamini in uineam. uespera autem facta dixit dominus
uineae procuratori suo: uoca operarios et redde illis mercedem,
initium faciens a nouissimo usque ad primos. Item illic:
Et ait illis: aliam parabolam audite. homo quidam erat paterfamilias,
qui plantauit uineam et saepem illi circumdedit et
fodit in ea lacum et aedificauit in ea turrem, et locauit illam
colonis, et peregre profectus est. cum autem adpropinquasset
tempus frugum, misit seruos suos ad cultores uineae, ut
acciperent fructum uineae. et adprehensis seruis coloni, alium
est regnum caelorum homini patri familias qui
conducere operarios in uineam suam. Item cap. XXII: Homo
erat pater familias, qui plantauit uineam, saepe circumdedit ea.
familias qui exiit primo mane conducere operarios in uineam suam
usque incipiens a nouissimis usque ad primos. Item cap. XXII:
Homo erat pater familias, qui plantauit uineam et saepe circumdedit
eam usque aliis agricolis, qui reddant ei fructum temporibus
suis.
6 pnodiit MLC
8 diae S 10 operamini om. Gv (x αὶ δμει̃s εlς τόν ἀμπε-
uineam meam MLC υ uespere autem facto MLC
12 initium faciens Si inoipiens MLC υ nouissimis (-moB Ml) M*
LC υ ubi supra MLC 13 illis S: eis MLC 14 sepem
MCv, aepe L 15 foditineam S lacum SML: torcular Cv
in ea turrem 8: turrem (-im C) in medio eius MLC 17 fructuum
MLCv 18 adpraehensis SL, apphensiB MC
quidem ceciderunt, alium uero occiderunt, alium uero lapidauerunt.
et iterum misit alios seruos plures prioribus, et similiter
fecerunt. postremo autem misit filium suum unicum
dicens: reuerebuntur filium meum. illi autem dixerunt intra
se: hic est heres, uenite, occidamus eum et possideamus
hereditatem eius. et adprehensum eum eiecerunt extra uineam
et occiderunt eum. cum ergo uenerit dominus uineae, quid
faciet colonis? et illi dixerunt: malos male perdet, et uineam
suam tradet aliis cultoribus, qui reddant illi fructum in temporibus
suis.
In esaia propheta: Nunc autem nuntiabo uobis quid
faciam uineae meae, auferam maceriam eius et erit in
direptionem, et destruam parietem eius et erit in
et nubibus mandabo ne pluant super eam pluuiam.
CXIII. QVOD SANCTI HOMINES IN SIMILTVDINE NVBIVM SVNT
VOCATI. In esaia
CXII. QVOD SANCTI HOMINES IN SIMILITVDINE NVBIVM SINT
VOCATI. In esaia
faciam uineae meae usque et nubibus mandabo, ne pluuant super
MC: cederant S, caedenmt L nero alt] autem
MLC lapidaneront Sv ( ἐλιθοβόλησαυ): decollauerunt MLC
6 adpraehensom S, apph- MC eum om. C υ 9 fractum SCv,
fract08 Ml, fractas M2L, tovg om. MLC υ 12 aimilitudine
MVC: similitudinem SL sint Si Bant MVLC (ef. 294,
18) 18 In esaia (is- L, ys- VC) MVLC: Item in ęsaia pf 8 (cf.
Mai p. 98, lin. 30) nnntiabo S: adnontiabo (ann- MY) MVLC,
oetendam v 14 macheriam SMVC 15 direptione S distruam
S et| erit in concnlcatione
S 16 pluuiaS 19 sunt (u
8. l. pro i atramento scr., cetera minio) p
Item in deuteronomio: Expectetnr sicut pluuia eloquium
meum, et descendant sicut ros uerba mea, sicut imber super
gramen, et sicut nix super faenum. Item in esaia propheta:
Delectetur caelum de summo, et nubes rorent iustitiam,
producat terra misericordiam et iustitiam simul. Item
illic: Qui sunt isti qui ut nubes uolant et sicut columbae
cum
de impiis: Nubes sine aqua uento circumferendae.
In psalmo XXVIII: Vox domini praeparantis cedros, et
reuelauit condensa. Item in psalmo LI: Ego autem sicut
faciam uinea mea. In denteronom. cap.
sicut pluma eloquium meum. In esaia cap. :
desuper et nubes plnnant iustum. Item cap. : Qui sunt isti qui
ut nubes uolant et sicut columba cum pullulis suis ad me ueniunt p
CXIIII. QVOD HOMINES ARBORVM FERANT IMAGINEM ET FENI
ET OMNIS AVIS ET BESTIAEVMRVM. In psalmo XXVIII: Vox domini
preparantis cedros et reuelauit condensa. In LI: Ego autem
eos imbrem. In deuteronomio cap. XVIII: Concrescat in pluuia
doctrina mea, fluat ut ros eloquium meum usque stillae super
gramina. Item in esaia cap. : Rorate caeli desuper et
nubes pluant usque et iustitia oriatur simul. Item : Qui
sunt isti qui ut nubes uolant usque ad fenestras?
CXIII. QVOD HOMINES ARBORVM FBBANT IMAGINEM ET FBNL BT
OMNIS AVIS ET BESTIARVM. In psalmo XXVIU: Vox domini
praeparantis caedros. In psalmo LI: Ego autem sicut oliua
12 12 Ps. 28, 9 18 PB. 51, 10 MG 2 discendant 8 eicut S: uelut MV
L, ut Cv 8 faenmn SVC: fenum ML Item in ęsaia pf; deleetetor
*caelmn (rasa d, cae in rasura) de summo S: Item (om. V)
in esaia (is-, ys-) Rorate caeli (celi L) desuper MVLG (ef. v), εὐϕǫαυ-
άυ∞θευ 4 rorent S: plnant MVLC υ 5 prodnca
terra S 6 illic] in esaia (is-, ys-) MLC, ysaia V columba
MLC 7 Item - Nubes - circimferendac om. MVLC 10 ferant
V faeni F, feni MLC, foeni S CXIII (in morg. add. m.
rec.) S 12 XXVII S preparantis S caedros M, chedros
V, ceruos Cv
oliua fructifera in domo domini. Item in psalmo XCI:
Iustus ut palma floriet, et sicut cedrus quae in libano est
multiplicabitur. plantati in domo domini in atriis domus dei
nostri florebunt Item in psalmo CXXVII: Filii tui sicut
nouellae oliuarum in circuitu mensae tuae. Item in osee
propheta: Et disponam illis in illa die testamentum cum
bestiis agri et cum uolatilibus caeli et cum serpentibus terrae.
Et orietur sicut gramen iudicium in incultum. Item in
ezechiel propheta: Et accipiam ego mihi de electis cedri,
et de uertice cordis eorum euellam plantationem, et plantabo
illud in monte excelso, et suspendam illud in monte alto
israhel et plantabo illud, et producet propaginem et faciet
fructum et erit in cedrum magnam. et requiescet sub ea
omnis auis, et omne uolatile sub umbra eius requiescet et
sicut oliua fructifera in domo domini. In XCI: Iustus ut palma
florebit sicut cedros libani. In CXXVII: Filii tui sicut nouella
oliuarum. In
testamentum cum bestiis agri et uolatilibus caeli. In
fructifera in domo dei. In psalmo XCI: Iustus ut palma florebit
usque in atriis domus dei nostri florebunt. In psalmo CXXVII:
Filii tui sicut nouella oliuarum. In osee
eis foedus in die illa cum bestia agri et cum uolucre caeli et cum
reptili terrae. In ezechl
caedri sublimis et ponam de uertice ramorum eius usque exsiccaui
10, 4 9 Ezech. 17, 22-24 ras. m. 1) S 2 floriet S (Aug. de doctr. chr. 3,13);
florebit MVLC 2 et om. MVLC caedrus SM (-os M1), cedros
L quae in libano est S: libani (lab- V) MVLC υ 4 Item-
Filii - tuae om. V CXXVI L 5 nouella M osse S,
osae M 6 diq S 7 besteis S 8 in pr. om. MVLC in-
ID wcultu
(cap. CXVIII) V, cetera desunt
9 ezeohielo M, hievechiel L caedri SM 11 in monte excelse
et suipendam illud MLC: om. S 12 istrahel S 13 caedrum
SL, ehedrom M magnu C super ea M 14 omnes uolatile
8 et post requiescet om. MLC
propagines eius restituentur. et cognoscent omnia ligna campi
quia ego sum dominus, qui humilio lignum altum et exalto
lignum humile et
lignum aridum. Item in esaia propheta: Omnis caro
faenum, et omnis gloria hominum ut flos faeni. aruit faenum
et flos decidit, uerbum autem domini manet in aeternum.
Item illic: Ecce faciam noua quae nunc orientur, et faciam
in deserto uiam et in sicca terra flumen. benedicent me
bestiae agri, sirenes et filiae passerum, quod dederim in
deserto aquam et flumina in sicca terra ad potandum genus
meum electum, populum, quem mihi adquisiui, ut enarret
uirtutes meas. Quoniam ego dabo aquam in sitim qui
lant in siccitate: et ponam spiritum meum in semine tuo, et
orietur ut faenum in medio aquae, et sicut salix secus flumina
aquae. Et omnia ligna agri plaudent ramis. Item in psalm
o CII: Homo sicut faenum dies eius, et sicut flos faeni ita
uescere facio lignum aridum. In esaia
nona quae nunc orientur et faciam in deserto uiam usque et
omnia ligna agri plaudent manibus. In psalmo CII: Homo sicut
lignum uiride et frondere feci lignum aridum. In esaia
: Omnis caro fenum et omnis gloria eius quasi flos agri
usque uerbum dei nostri stabit in aeternum. Item
Ecce ego facio nona et nunc orientur, utique cognoscetis ea usque
laudem meam narrabit. In psalmo CII: Homo sicut faenum
15 Es. 55, 12 16 Ps. 102, 15 L 3 humilem .. uiridem S (cf. p. 570, 3)
reuiuescere (-uiscere C) MLC 4 ęsaia S 5 foenum S, fenum
M (bis) faeni SLC, feni M 7 illicJ in esaia (is-, yB-) MLG
I \'
ecce facio MLG 9 serenae e m. 2) M, syrinae L, syrene C
10 in siccam terram L ad potandum genus, y έvος.
11 ennarret 8 12 quoniam S: quia MLC 18 et om. ML
C 14 ut MLC: et S 15 agri] siluarum C, regionis v
floriet Item in psalmo CXXVIII: Fiant sicut faenum
aedificiorum, quod prius quam euellatur arescit Item in
os
sicut thus. extendentur rami illius, et erit uelut oliua fructifera,
et odor eius sicut thuris. et ego confirmabo eum sicut
iuniperum maturescens: ex me inuentus est fructus tuus.
Item in danihel propheta: Dixit danihel ad nabucodonosor:
arborem quam uidisti confirmatam et
cuius altitudo perueniebat usque ad caelum et latitudo eius
in uniuersa terra, et folia eius lata, et fructus eius multus,
et cibus omnium in ea, et subtus habitabunt bestiae terrae,
et in ramis eius aues caeli, tu es, rex: quoniam magnificatus
es et potentiam accepisti, et magnitudo tua magnificata est
et peruenit usque ad caelum, et dominatio tua usque ad fines
fenum dies eius. In CXXVIII: Fiant sicut faenum tectorum.
os e e
ex me inuentus est fractas. In danihelo
quam uidisti magna et excelsa, cuius altitudo perueniebat usque ad
caelos usque et dominatio tua usque ad fines terrae. Item
dies eius. Item in psalmo CXXVIII: Fiant sicut faenum tectorum.
In osee
radix eius usque ex me fructus tuus inuentus est. In uisione
danihel IDI: Arborem quam uidisti sublimem atque robustam
usque et potestas tua in terminos uniuersae terrae. Item in
17-19 M ( ἐξαυθἡϭει), floreat L, florebit C: arait 8 CXXVII
8 foenum 8 2 aedificiorum 8: teetorom MLCv areecit M
LG, areacet S, exarait v, ἐξηǫάυθη 8 ossae S, osae M floriet
SM: floreat L, florebit C 4 uelud C 6 matoriscens 8
7 danihelo (-le m. 2) M, danielo L, daniele C daniel C naboehodonosor
ML 8 arborem quem 8 confirmatam et magniIeatam
8: magnam et excelsam MLC, sublimem atque robmtam v,
μεγαλυvθἐυ ϰαἰ ro Ɩ ϭγ̰υϰς 10 in nninersam terram L 12 quoniam
S, quia MLC, qui v (ô τι ἐμεγαλὐυθης Ɩ ϭγ̰υϭας) 18 potentiam
accepisti S: potens factna es (es om. C) MLC, inuaiuisti v
terrae. Item illic: Vidi arietem cornibus percutientem
secundum mare et aquilonem et austrum: et omnes bestiae
non stabant in conspectu eius, et non erat qui eriperet de
manu eius. Item in ezechiel propheta: Principes in
medio eius sicut leones rugientes rapere, animas hominum
deuorantes in potentia sua. Item illic: Principes eius in
medio eius sicut lupi rapientes rapinas ad effundendum sanguinem,
ut
Noli esse sicut leo in domo tua, euertens domesticos tuos et
opprimens subiectos tibi. Item in psalmo XXI: Circumdederunt
me uituli multi, tauri pingues obsederunt me. aperuerunt
in me os suum sicut leo rapiens et rugiens. Item
in euangelio secundum matthaeum iohannes baptista:
Videns autem multos ex pharisaeis et sadducaeis
: Vidi arietem cornibus percutientem secundum mare et aquilone
et austrum et omnes bestiae non stabant in conspectu eius.
In
Item ibi: Principes eius in medio eius sicut lupi rapientes.
In ecclesiastico
euertens donesticos
multi, tauri pingues. In matheo
uisione VIII : Vidi arietem cornibus uentilantem usque non
poterant resistere ei neque liberari de manu eius. In ezech.
pr*etium acceperunt. Item
illius quasi lupi usque et auare sectanda lucra. In ecclesiastico
- tuos
me uituli usque sicut leo rapiens et rugiens. Secundum
matheum
30 (35) 10 Ps. 21, 18-14 14 Matth. 3, 7-10 MLC 2 aquilonae M bestias MLC 3 stabunt
L, ϭτἡϭεται eriperetur L 4 manus S hiezechiel
L 6 illic] ibi MLC 8 possideatur MLC 10 obprimens
L 11 obsideront M apperuerunt M 12 rabiens S
13 in euang. om. MLC euuang S iohannie S \' 14 autem
om. MLC phariBeis C eadduceis (saduc- C) LC
uenientes ad baptismum suum dixit ad eos: progenies uiperarum,
quis demonstrauit uobis fugire ab ira uentura? facite
ergo fructus dignos paenitentiae. et ne dixeritis: patrem
habemus abraham. dico enim uobis: potens est deus de
lapidibus istis suscitare filios abrahae. iam enim securis ad
radicem arboris posita est. omnis ergo arbor, quae non facit
fructum. bonum, excidetur et in igne mittetur. Item illic:
Ecce ego mitto uos sicut oues in medio luporum. estote ergo
prudentes sicut serpentes et simplices sicut columbae. Item
illic: Aut facite arborem bonam et fructum eius bonum, aut
facite arborem malam et fructum eius malum. nam ex
fructu arboris cognoscitur. generatio serpentum, quomodo
potestis quae bona sunt loqui, cum sitis mali? Item in
esaia propheta: In tribulatione et angustia leo et catulus
leonis, inde et aspides et progenies aspidum, qui ferebant in
asinis et camelis diuitias ad gentem, quae non proderit illis.
quid demonstrauit uobis fugire. Item cap. X: Ecce ego mitto
uobis usque excidetur et in ignem mittetur. Item cap. X: Ecce
ego mitto uos sicut oues usque simplices sicut columbae. Item
cap. XII: Aut facite arborem bonam et fructum eius bonum usque
.1 baptiamum snum S: se MLG 2 fugire SM, fogere LC
3 fructoa M 6 ergo om. C 7 igne S: ignem MLC, cf. 605,
7 mittitur S illic] nbi supra MLC bis 11 nam ex fracta
arbor I soluent sonas suas a lumbis suis neq; rampentnr || fol. 120 ||
CXVIIII. LUBIS SPITALIBUS hoMINe
| lineae spat. uacwum aoluent I zonas s. a 1. s. neq; rupentur corrigię
M, nam | A |ex fructu arbor soluent zonas suas a lumbis su | B |is neq;
rumpentur c. (Zitterae A et B in marg. caerul. colore pictae) L, nam
ei fru I ctu arbor cognoscitur. Item in iheremia. Vade cin I ge C; verba
cognoscitur. generatio (cognosc. inser. C) usque ad capitis CXVIIII
uerba dormitabunt neque dormient neque om. ML, usque ad calciamentorum
eorum om. C 12 arboris cognuscitur 8 14 ęsaia S
tribulatio no S 15 inde] index S 16 camellis S gentes que
non proderit S
Item in hieremia propheta: Ouis errans israhel: leones
expulerunt eum: primus comedit eum rex assyriorum, et
nouissimus ossa eius rex babylonis. Item illic: Sicut leones
exsurrexerunt et sicut catuli leonum. in calore suo dabo
illis poculum et inebriabo eos, ut
somnum aeternum et non surgant, dicit dominus.
In exodo: Propter quod audiuit dominus murmurationem
uestram, quod murmurastis ad nos. non enim ad nos est
murmuratio uestra, sed aduersus deum.
In genesi: Eduxit autem abraham foras et dixit illi:
respice in caelum et numera stellas, si potes numerare eas:
sic erit semen tuum. Item in psalmo CXLVI: Qui numerat
multitudinem stellarum, et omnibus eis nomina uocans-
Item in hieremia propheta: Stellae autem lumen dederunt
in uigiliis suis et laetatae sunt. uocabis eas, et dixerunt:
adsumus, et fulserunt cum laetitia. Item in danihelo
propheta: Et hi qui intellegunt splendebunt sicut claritas
firmamenti, et a iustis multi quasi stellae in saeculo. Item
in libro iudicum: Stellae ex ordine expugnauerunt
Item in naum propheta: Multiplicasti negotiatores tuos
sicut stellas caeli. Item apostolus ad corinthios I:
Stella enim ab stella differt in claritate. ita et resurrectio
14 Gen. 15, 5 16 Ps. 146, 4 18 Barach. 8, 34 et 85
21 Dan. 12, 8 28 Iudic. 5, 20 24 Naum. 8, 16 26 I Cor.
15, 41 et 42 5 soporentur S seribendum uid. et dormiant
18 homines L s. s. uoeari] nnmeram etellarum noeari S (cf.
294, 22) 16 CXLV S 20 danihelo S hii S
sicut luminaria in hoc mundo, uerbum uitae continentes.
Tunc iusti fulgebunt.
In regnorum II: Et audiens abessa filius saruiae semei
maledicentem regem dauid, dixit ad regem: ut quid maledicit
canis hic maledictus dominum meum regem? permitte
et transeam et auferam caput eius. Item in psalmo XXI:
Quoniam circumdederunt me canes multi, concilium malignantium
obsedit me.
ad uesperum et famem patientur ut canes, et circumibunt
ciuitatem. ipsi dispargentur ad manducandum: si autem non
saturentur, et murmurabunt. Item in ecclesiastico:
Quae communicatio sancto homini ad canem? Item in
esaia: Videte quoniam omnia excaecata sunt, non cognouerunt
sapere: omnes canes muti qui non poterunt latrare,
somniantes in cubile. et canes inprobi animi, nescientes satietatem:
et sunt nequam, nescientes intellectum. omnes uias
suas secuti sunt, unusquisque in id ipsum. Item in
secundum matthaeum: Nolite dare sanctum canibus,
neque miseritis margaritas uestras ante porcos, ne forte
conculcent eas pedibus suis et conuersi elidant uos. Item
illic: Non licet tollere panem filiorum et mittere canibus.
Item paulus apostolus ad philippenses: Videte canes,
10 Pa. 21, 17 11 Pa. 58, 15 et 16 15 Eccli 18, 22
16 Es. 56, 10 et 11 21 Matth. 7, 6 24 Matth. 15, 26
25 Phil. 8, 2 Matth. 13, 43 ol d ἰϰαιοι
ψουϭιυ. Dan. 12, 3 xal ol ϭυυιέυτες ἐϰλάμψοvϭιv 8 maledictas S,
τεθυηϰ∞̓ς 15 qae S sancta S 16 aesaia 8 20 euug.
sec. math 8 28 conculcet S 25 filippenses S
apocalypsi: Foras canes et malefici et adulteri et idolis
seruientes.
In leuitico: Si autem iterum superuenerit macula et
orta fuerit in domum, postquam euolsi fuerint lapides et
postquam rasa fuerit domus et postquam defricata est, introibit
sacerdos et uidebit: si diffusa est macula lapidis in
domum, et perseuerans est in ea domo, inmunda est. et
demolient ipsam domum, et materiam eius et lapides eius
et omnem puluerem domus eicient foras ciuitatem in locum
inmundum. Item in prouerbiis: Domus superborum destruet
dominus. Item illic: Qui altam facit domum suam,
quaerit ruinam. Item illic: Cum sapientia aedificatur
domus, et cum intellectu erigitur. cum sensu inplentur horrea
plena omnibus diuitiis pretiosis et bonis. Item illic:
Praepara in exitu opera tua, et praeparare in agro, et ueni
retro me, et aedificabis domum tuam. Item in ecclesiastico:
Qui aedificat domum suam inpendiis alienis quasi
qui colligit lapides suos in hieme. Item illic: Si non
timorem domini tenueris instanter, cito subuertetur domus
tua. Item illic: Non omnem hominem inducas in domum
tuam: multae enim sunt insidiae dolosi. Item in iob:
Numquid non sciet quod mors conteret domum terrenam, et
omne quod est mortale dissoluetur? Item in hieremia:
s o qui aedificat domum suam non cum iustitia et superiora
14 Prou. 17, 16 15 Prou. 24, 8 18 ib. 27 20 Eccli. 21,
8 (9) 21 Eccli. 27, 3 (4) 23 EocU. 11, 29 (31) 25 Iob.
30, 23 (n Cor. 5, 1) 27 Hier. 22, 13 cf. 513, 8 2 apocalipsi 8 6 leuuitico
8 8 introiuit S 9 diffos est S lapides S 18 distruet
S 17 petiosis S 18 ueniret rom$S 26 hieremia S
Et omnis qui audit sermones meos
et facit eos, similem aestimabo eum uiro prudenti, qui aedificauit
domum suam super petram. descendit pluuia, aduenerunt
flumina, uenerunt uenti et inpigerunt in domum
illam, et non cecidit: fundata enim erat super petram. et
omnis qui audit hos sermones meos et non facit eos similis
est uiro stulto, qui aedificat domum suam super harenam.
descendit pluuia, uenerunt flumina et inpigerunt in domum
illam, et cecidit, et facta est ruina domus illius magna
Item secundum iohannem: Soluite templum hoc manu
factum, et in triduo illud resuscitabo sine manibus. dixerunt
ergo iudaei: quadraginta et sex annis aedificatum est hoc
templum, et tu tribus diebus excitabis illud? iesus autem
dicebat de templo corporis sui. Item apostolus ad corinthios
I: Nescitis quia templum dei estis et spiritus dei
habitat in uobis? si quis autem templum dei uiolauerit, uiolabit
illum deus: templum enim dei sanctum est, quod estis
uos. Item illic: Aut nescitis quoniam membra uestra templum
est spiritus sancti, qui in uobis est, quem habetis a
deo, et non estis uestri? empti enim estis magno pretio.
glorificate et tollite deum in corpore uestro. Item
II: Scimus enim, quoniam si terrestris domus
nostra huius habitationis dissoluatur, quod aedificationem a
deo habemus, domum non manu factam, aeternam in caelis.
nam in hoc gemimus, habitaculum nostrum, quod de caelo
est, superuestiri cupientes: si tamen spoliati, non nudi inueniamur.
et 17 19 I Cor. 6, 19 et 20 28 H Cor. 5, 1—3 8 eaaang. see. matth 8 4 et 9 discendit S
21 ęmpti S magno prętio S: pretio magno v, τιμη̃ς, cf. 498, 9
27 superuestiri 8: superindui v (corrige adnot. 430, 3)
In exodo de agno paschae: Sic autem comedetis eum:
lumbis uestris praecinctis, et calciamenta uestra in pedibus
uestris sint, et bacula uestra in manibus uestris, et edetis
illud cum sollicitudine. Item in regnorum IIII: Et dixit
elisee ad giezi: praecinge lumbos tuos et accipe baculum
meum in manu tua et uade: et si inueneris obuians aliquem,
non benedicas eum, sed et si quis benedixerit te, non respondebis
ei: et cum ueneris, inpone baculum meum super faciem
pueri eius. Item illic: Vocauit elisee unum ex filiis prophetarum
et dixit illi: praecinge lumbos tuos et accipe lenticulam
olei et uade in regmath galaditide. et cum intraueris
ibi, ecce ibi est ieu filius namessi. ingressus autem segregabis
eum de medio fratrum illius et induces illum de cubiculo
in cubiculum. et accipies lenticulam
illius, et dices: haec dicit dominus: unxi te in regem israhel.
et aperies ostium et effugies nec restabis ibidem. Item in
prouerbiis: Succincta fortiter lumbos suos firmauit brachia
sua in opus. Item in esaia propheta: Itaque tollet signum
in nationes, in eas quae longe et in eas quae prope
sunt: et trahet eas ab extremo terrae, et ecce cito leuiter
uenient. non esurient neque laborabunt
neque dormient neque soluent zonas suas a lumbis suis neque
rumpentur corrigiae calciamentorum eorum. Item ad hie-
nos sicut oues in medio luporum. In hieremia
19 Pron. 81, 17 20 Es. 5, 26 et 27 et 11 eliseae 8 7 precinge
8 13 intraberis S 16 lenticnlum S et addidi 17 uncxit|te
S istrahel S 18 osteom S 28 neque ante dormitabunt addidi
25 in hieremia (om. proph.) MLC
remiam prophetam: Et tu adcinge lumbos tuos et exurge
et dic omnia quaecumque mandauero tibi: ne timeas faciem
propheta: Considera uiam, tene lumbos, uiriliter age in
uirtute nimis. Item in euangelio secundum lucam:
Sint autem lumbi uestri praecincti et lucernae ardentes, et uos
similes hominibus expectantibus dominum suum quando ueniat
a nuptiis, ut cum uenerit et pulsauerit, confestim aperiatis
serui illi, quos cum uenerit dominus inueniet uigilantes b
Item petrus apostolus: Succincti lumbos mentis uestrae,
sobrii perfecte, sperate in eam quae offertur uobis gratiam
in reuelatione iesu christi. quasi fili uestrae desideriis.
miscentes uos illis prioribus
eos. In naum
ergo accinge lumbos tuos et surge et loquere robora uirtutem
lumbos mentis uestrae usque sancti estote, quia ego sanctus sum.
accinge lumbos tuos usque nec enim timere te faciam uultum
eorum. In naum
robora uirtutem ualde. Secundum lucam
uestri praecincti et lucernae ardentes usque inuenerit uigilantes.
Petrus in epistula I
mentis uestrae usque sancti eritis, quoniam ego sanctus sum.
10 I Petro 1, 18-16 S (xai ϭν̀ περιξωϭαι): uade dnge MVLC, tu erg
accinge v exsurge MVL, surge Cv 2 tibi om. MVLC
ne MVLC, ne (* m. 2) S a faciem M, ὰπό
euang. om. MLC euuang S 6 et uos MVLC: nos S
7 ueniat 8 (sic): reuertatur MVLCv 8 confestim om. C aperiant
(app- M) MVLC 9 inueniet] inuenerit VC 10 Item in
epistola (epla) sua (add. prima C) petrus MO, In ep pe V, Item petrus
in ep II L 11 snbrii S perfectae SM, perfecti L speratae
S que S offeretur L 12 reuelationem L filii
MLC conmiscentis S, commiscentes MVLC 18 desiderii sed
secundum S
sed secundum eum qui uos uocauit sanctum et uos sancti
omni conuersatione estote, quia scriptum est: sancti estote,
quia et ego sanctus sum.
In psalmo LXIIII: Et campi tui replebuntur ubertate:
pinguescent fines deserti, et exultatione colles adcingentur.
induti sunt arietes ouium, et conualles abundabunt frumento:
etenim clamabunt et hymnum dicent. Item in psalmo
LXXXVI: Fundamenta eius in montibus sanctis, diligit dominus
portas sion super omnia tabernacula iacob. gloriosa dicta
sunt de te, ciuitas dei. Item in psalmo CXIII: Montes
exultabunt ut arietes, et colles sicut agni ouium. Item in
prouerbiis: Super cacumina montium praedicatur, in portis
autem potentium adsistit. Item in esaia propheta: Et
non derelinquam illos, sed aperiam in montibus flumina, et
CXV. HOMINES SIVE SANCTOS SIVE IMPIOS MONTES VOCARI.
In psalmo LXIIII: Campi tui replebuntur ubertate. In LXXXVI:
Fundamenta eius in montibus sanctis. In CXIII: Montes exultauerunt
ut arietes. In esaia
CXIIII. HOMINES SIVE SANCTOS SIVE IMPIOS MONTEB VOCARI.
In psalmo LXIIII: Campi tui replebuntur ubertate usque clama-.
bunt et hymnum dicent Item in psalmo LXXXVI: Fundamenta
eius in montibus sanctis. In psalmo CXIII: Montes exultauerunt
ut arietes. In prouerbiis
uerticibus usque in ipsis foribus loquitur. In esaia
Non derelinquam eos, aperiam in supinis collibus flumina usque
14 Prou. 1, 21 15 Es. 41, 17 et 18 25 Prou. 8, 2 et 8 S S quia et MVLC: quoniam Sv, cf. 508, 15
sum] add. dñs de uester MVLC 6 et om. MVLG 7 accingentur
MVLC 8 induiti C habundabunt SLC 9 ymnum
LC Item — Fundamenta — Montes — ouium Item om. V 10 LXXXV
S 18 exultauerunt MLC, exultastis v 15 ęsaia S 16 apperiam
M
in medio camporum fontes : faciam desertum in stagna et
sitientem terram in flumina aquarum. Item michaeas
propheta: Adpropinquate montibus aeternis. Item iohel
propheta: Et erit in illa die, destillabunt montes dulcedinem,
et colles fluent lactem. Item in naum: Haec dicit dominus
princeps aquarum multarum: exterminabo sculptilia tua et
fusilia tua in sepulturam: quia ecce ueloces pedes super
montes euangelizantes et adnuntiantes pacem. Item in
ezechiel propheta: Fili hominis, confirma faciem tuam
super montes israhel et prophetare ad eos, et dices: montes
israhel, audite uerbum domini. Item illic: Vestri autem
montes israhel facient uuam et fructum uestrum, quod uos
manducabitis, populus meus, qui adpropriant uenire. Item
sed aperiam in montibus flumina. In
montibus aeternis. Iniohelcap. : Et erit in illa
die, destillabunt montes dulcedinem. In naum
super montes pedes euangelizantes et adnuntiantes pacem. In
ezechihel
austri. Item ibi: Viri autem montes israhel facient uuam et
et terram inuiam in riuos aquarum. In
ascendamus ad montem dei. In iohel
illa, stillabunt montes dulcedinem, et colles fluent lac et mei. In
nanum
pacem. In
propheta super montes israhel dicens: audite uerbum domini. In
ezechil
6, 2 et 8 11 Ez. 36, 8 18 Ez. 20, 46 20 Mich. 4, 2 om. V micheas pf. S, micheas
M, michas L, mycheas C 8 adpropinquante SL: appropinquate
MC 4 dię S die illa L distillabunt C 5 lade
LCv dns princeps MVLC, dns principes S, ύϱιος ϰατάχων
7 saepulturam M uelociter MVLC quia .. ]
8 euuangelizantes S, euangelizantie Cv annunciantes M 9 hiezechiel
L 10 et prophetare ad eos et dices: montes iarahel MVLC:
om. S 11 ubi supra MVLC 13 appropriant M, appropiant
VLC Item in esaia proph. om. L
in esaia propheta: Ecce clamate montes laetitiam, et
colles et omnia ligna, quae in ipsis sunt. Item illic: Erumpant
montes iucunditatem, quia misertus est deus populo suo.
Item illic: Nam montes et colles exilient expectantes uos
in gaudio, et omnia ligna agri plaudent ramis.
In psalmo XLV: Propterea non timebimus, dum conturbabitur
terra et tranferentur montes in corde maris. sonauerunt
et turbatae sunt aquae eorum, conturbati sunt montes in
fructum uestrum. In esaia
et colles et omnia ligna, quae in ipsi sunt. Item ibi:
suo. Item
UOS.
CXVI. QVOD SPIRITVS INMVNDI VEL VITIA MONTES, COLLES,
BESTIAE, AVES, PETEAE, GENTES, LAPIDES ET SPINAE NVNCVPENTVR.
In psalmo XLV: Propterea non timebimus, dum conturbabitur
usque populo meo israhel. In esaia
laudationem, saltus et omne lignum eius. Item
montes laudem, quia consolatus eat dominus populum suum. Item
manu.
CXV. QVOD BPIBITVS INMVNDI VEL
TVB. In psalmo XLV: Propterea non timebimus, dum turbabitur
45, 8 et 4 20 Ea. 44, 28 S ut saepissime 2 illic] in esaia (is-, ya-, -ya) MVL
C 8 ioctmditatem VLC dñs MVLCv 4 illic] in eaaia (is-,
ys-) MVLC exisilient S 5 agri] campi C, regionis v pandent
S, plaudebunt MVL 8 petre SL et om. L noncupentur
M 9 turbabitur Cv 10 transfenmtur MV1 corde
MVLC: cor Sv, ϰαϱδὶ̀̀αις sonuerunt MVLCv 11 eorum]
eius MVL
fortitudine eius. Item in psalmo LXXIII: Quia inimicus
exprobrauit domino, et populus insipiens exacerbauit nomen
tuum. ne tradas bestiis animas confitentes tibi, animas pauperum
tuorum ne obliuiscaris in finem. Item in ecclesiastico:
Quasi a facie colubri fuge peccata. si accesseris
ad illa, suscipient te quasi dentes leonis in deuorando interficientes.
quasi romphaea bis acuta iniquitatium uindex.
Item in esaia propheta: Et erit in illa die, detrahet
dominus muscas, quae dominantur in partes fluminis aegypti,
et apes, quae sunt in regione eorum. Item illic: Mundate
a conspectu eius uias, et auferte offendicula de itinere populi
mei. Item illic: Ingredimini. per portas meas et facite
terra. In
insipiens. In ecclesiastico cap. : Quasi a facie coloris
fuge peccata.
dominus muscas, quae dominantur. Item cap. : Mundate a
conspectu eius uias et auferte offendicula. Item cap. : In-
terra usque in fortitudine eius. In psalmo
exprobrauit domino usque ne obliuiscaris in finem. In
ecclesiastico cap. XI: Quasi a facie colubri fuge peccata
usque plagae illius non est sanitas. In esaia cap. : Et
erit in die illa, sibilabit dominus muscae usque et api, quae est
in terra assur. Item cap. : Viam facite, praebete iter usque
de uia populi mei. Item cap. : Transite, transite per portas
10 Es. 57, 14 12 Es. 62, 10 23 Es. 57, 14 24 Es. 62, 10 V LXXIIII
MLC 2 exacernauit M, excitauit L, incitauit Cv, απαϱώξννε
8 besteia S animas confitentes tibi MLC: om. S 5 faciae
S sssacceria S 6 suscipient SMVC (-ent in ras. V\') v, suscipiant
L (335, 7; sed cf. 398, 14) te 8. l. V2 quasi om. Vv, et
quasi MLC 7 romfea S, romphea (rum- VC) MVLC iniquitatam
V\'LC 8 diae S detrahet dominus muscas quae MVLC:
om. S (sibilauit dominus muscae quae v) 9 in om. S 10 illic]
in esaia MVLC bis mandate S 12 Item — Ingred. — proicite
om. V
iter populo meo et lapides de uia proicite. Item in hieremia
propheta: Date domino deo uestro gloriam antequam
obscuret et priusquam offendant pedes uestri in montibus
tenebrosis. Item in naum propheta: Montes commoti
sunt ab illo, et colles tremuerunt, et formidauit uniuersa
terra, et petrae confractae sunt abante eum. Item in
ambacum propheta: Defluxerunt gentes,
uehementer, liquefacti sunt colles aeternales. Item in
ezechiel propheta: Aquila illa magna magnarum alarum,
longa extensione, plena unguibus, quae habet ducatum intrandi
in libanum et accipere electa cedri, summa teneritudinis
euolsit et adtulit in terra chanaam, in ciuitate murata
posuit ea. Item in iob: Et dissolue quod cum lapidibus
gredimini per portas meas et facite iter. In hieremia
Date domino deo uestro gloriam, antequam obscuret In naum
ambae.
montes saeculi. In
In iob
usque et eligite lapides. In hieremia
deo uestro gloriam, antequam contenebrescat usque ad montes
caligosos. In naum
colles adsolati sunt usque et petrae dissolutae sunt ab eo. In
cantico ambacuc
sunt montes saeculi, incuruati sunt colles mundi. In ezechl
ductu usque in urbe negotiatorum posuit illam. In iob
VIIII: Sed cum lapidibus regionum pactum tuum. In amos
17, 8 et 4 18 Iob. 5, 28 S meo MLC: om. S 8 et MVLC: om. S
4 Item — Montes — 664, 4 ab imo om. V 6 ab ante S, ante M
LC 7 abbacum pf. S, ambacum M, abacnc LC 8 liquefacti
S 9 ęzechiel pf. S, ezechiel MC, hiezechiel L allarom M
11 caedri SML summa teneritudine MLC, τὰ
MLC attulit LC terram C chanaan
L, canaan C 18 in ante iob om. C
agri testamentum tuum est. Item in amos propheta:
Et abstuli amorraeum a facie eorum, cuius erat altitudo ut
altitudo cedri et fortitudo eius sicut ilex: et abstuli fructus
eius a summo et radices eius ab imo. Item iohel propheta:
Quia gens ascendit super terram, gens ualida et
innumerabilis: dentes eius sicut dentes leonis, et molares eius
sicut catuli leonum. posuit uineam meam in exterminium et
ficus meas in confractionem. Item secundum matthaeum:
Imperauit iesus, et exiit daemonium illud, et sanus
factus est puer ab illa hora. tunc accesserunt ad iesum
discipuli secreto et dixerunt: quare nos non potuimus
expellere illud? ait illis: propter incredulitatem uestram.
amen dico uobis: si haberetis fidem sicut granum sinapis.
diceretis huic monti: transi hinc illuc, et transiret, et nihil
uobis inpossibile esset.
tuum. Inamoscap. : Ego autem exterminaui amorreorum
a facie eorum cuius altitudo cedrorum altitudo eius. In iohel
cap. : Gens enim ascendit super terram fortes et innumerabiles.
In math. cap. : Imperauit iesus, et exiit daemonium illut, et
sanatus
: Ego autem exterminaui amorraeum a facie eorum usque et
radices eius subter. In iohelcap. : Gens enim ascendit
super terram meam usque et ficum meam decorticauit. Secundum
math. cap. XVII: Et increpauit eum iesus, et exiuit ab eo
daemonium usque et nihil inpossibile erit uobis.
(18) —19 8 amorreum SMLC faciae 8 8 caedri SM
fractos M 4 iohel SML, in ioel C 7 meat S: ut MLCv
8 confractione V 11 discipuli] add. eius MLC noa MLCv:
om. 8 potuemus 8 12 incrudulitatem S 18 haberitiB S,
haberetis V2: habueritia MV1Lv, habuitis C senapis S, synapis
C 14 diceretis SLV*: diceritis MVl, dicetis v nil V
In exodo: Quis similis tibi in diis, domine? Item in
psalmo LXXXVIII: Quoniam quis in nubibus aequabitur
domino? aut quis similis erit deo inter filios dei? deus, qui
glorificatur in consilio sanctorum, magnus et metuendus super
omnes qui in circuitu eius sunt. domine deus uirtutum, quis
similis tibi? potens es, domine, et ueritas tua in circuitu tuo.
In deuteronomio: Statuit fines gentium secundum
numerum angelorum dei. Item in tobi raphahel angelus:
Et cum orares tu et sarra nurus tua, ego obtuli
CXVH. QVOD NON SIT AEQVALIS OMNIS SPIRITVS DEO. In
LXXXVIII: Quoniam quis in nubibus aequabitur domino?
CXVIII. QVOD ANGELORVM CVSTODIA MVNIAMVR. In deuteronomio
angelorum dei. In tobi
CXVI. QVOD NON SIT AEQVALIS OMNIS SPIRITVS DEO. In exodo
LXXXVIII: Quoniam quis in nubibus aequabitur domino? usque
ueritas tua in circuitu tuo.
CXVH. QVOD ANGELORVM
filiorum israhel. In tobi
orabas cum lacrimis usque ego obtuli orationem tuam domino.
18 Tob. 12, 12 S: sp ̃s MVLC 3 tibi] tui Cv 4 LXXXVII S
6 metuendus SMLC: terribilis Vv 8 tibi similis V 9 CXXII
.S 11 deutero nomium M 12 Item tobi: Dixit raphahel (raf-
M, -ael VC) angelus: cum MVLC rafahel S 18 orases S
sara C norus S nurus tua om. MVLC optuli L
memoriale orationis uestrae ante dominum. Item secundum
matthaeum: Videte, ne contemnatis unum ex istis
pusillis credentibus in me: dico uobis, quoniam angeli eorum
semper in caelum uident faciem patris mei, qui est in caelis.
Item in actibus apostolorum: Nuntiauit petrum stare
ad ostium. dixerunt: non, sed angelus eius est. Item in
apocalypsi iohannis: Et angelo ephesi ecclesiae scribe.
In psalmo LXI: Quo usque inruitis in homines, inter-
et sepeliebas mortuos, ego obtuli orationem tuam domino. In
credentibus in me. In actibus apostolorum
stare petrum ad ostium et dixerunt: non, sed angelus eius
est. In
CXVIIII. HOMINEM NVNCVPARI PARIETEM. In psalmo LH:
Secundum
his pusillis usque semper uident faciem patris mei, qui in caelis
est. In actibus apostolorum
petrum ante ianuam usque angelus eius est. In apocalypsi
10 Ps. 61, 4 et 5 MVLC 2 contempnatis MV2C, condemnatis L, condempnatis
V1 S in me MVLC: n a|∗∗nme (a et 8 nadd. m. 3) S
quoniam S: quia MVLCv 4 in caelum nident SMVL, uid. in
cęlum C qui in caelis est Lv 5 stare petrum MVLv
6 osteum S et dixerunt MVLC eius est] et legem mandatormn
. sententiis euacuauit ut duos conderet in semet ipso in uno nono homine
add. S, cf. 668, 7 7 apocalipsi SMVC iohannis om. MYL
C efesi ecclesiae S (v) : ecclesiae ophesiorum MVLC, τϕ̃ ε̉ν \'Εϕέϭω̗ scribq S 9 hominem
έϰϰληϭιαςMVLC: homines S (295, 9)
noncupari M 10 inruetis S: irruitis MVLCv, έπιτίϑεϭϑε
hominis S interflcitis MVLCv, MP,
uniuersi uos VCv, uniuersam L macheriae SL, machaeriae M
pulsae? uerum tamen honorem meum cogitauerunt repellere.
Item in psalmo LXXVIIII: Vt quid destruxisti maceriam
eius? Item in ezechiel propheta: Et instruent parietem,
et ipsi unguent eum. si cadet, dic ad unguentes eum. et
cadet, et erit pluuia inundans, et dabo lapides glebas petrarum
in alligamenta eorum, et cadent, et spiritum extollentem,
et rumpetur. et ecce cecidit paries, et dicent uobis: ubi est
unctio uestra, quam unxistis? propterea haec dicit dominus:
rumpam spiritum extollentem cum ira, et pluuia inundans in
ira mea erit, et lapides petrarum et glebas in iracundia mea
superducam in consummatione. et effodiam parietem, quem
unxistis, et cadet. et ponam illum ad terram et reuelabuntur
fundamenta eius, et conruit et consummamini cum increpationibus:
et cognoscetis quia ego sum dominus. et consummabo
iram meam super parietem et super unguentes eum,
et cadet. et dixi ad uos: non est paries neque qui unguunt
illum. sed prophetae israhel, qui prophetant in hierusalem,
Quo usque inruitis in hominem, interficitis. In LXXVIIII: Vt
quid destruxisti macheriam eius? In ezechihel cap. : Et
instruent parietem, et ipsi unguent eam, et cadit, et erit pluuia. in-\'
usque inruitis in hominem usque cogitauerunt repellere. In
psalmo LXXVIIII: Vt quid destruxisti macheriam eius? In
ezechil cap. : Ipse aedificabat parietem, illi autem liniebant
eum luto absque paleis usque et uident ei uisionem pacis, et non
om. V LXXVIII SL macheriam
S, macaeriam M 3 aezechiel S, iez- V, hiez- L 4 ipsi ungaent
(ungent C) MVLC: ipse unguet S verba si cadet d. a. u.
eum om. MVLC 5 cadit MVIL pluia M gebus M,
cebus V1 6 et cadent MVLC: om. S 8 unciistis L 9 rupam
S 11 consummation em LC effodiam S: soffodiam MVL
C, destruam v 12 unciistis S et ante ponam om. MLC
terram] add. meam, om. et C 13 et conruit S, om. MVLC
consummamini cum MVLC: consumam iniquum in S 16 ungunt
MC 17 ilium] eum C . profetae i. q. prophetant S
et qui uident ei pacem, et non est pax., dicit dominus. Item
in euangelio secundum matthaeum: Vae uobis, scribae
et pharisaei hypocritae, qui similes estis monumentis dealbatis,
quae quidem uidentur a foris hominibus speciosa, intus
autem plena sunt ossibus humanis et omni spurcitia. Item
in actibus apostolorum: Percutiet te deus, paries dealbate.
Item ad ephesios: Et legem mandatorum sententiis
euacuauit, ut duos conderet in semet ipso in uno nouo homine:
et medium parietem consepti soluens, inimicitiam in
carne sua. Item in esaia propheta: Et effluent lateres.
et cadet murus, quoniam regnauit dominus in sion et in
hierusalem. Item illic: Altitudinem refugii parietis toi
undans usque et non est pax, dicit dominus. In matheo
XXIIII: Vae uobis, scribe et pharisei hipochrite, qui similes estis
monumentis. In actibus apostolorum
te dominus, paries dealbate. Ad effesios
pax nostra qui fecit utraque unum et medium parietem. In esaia
Item
est pax, ait dominus deus. Secundum matheum XXIIII: Vae
uobis, scribae et pharisaei hypocrytae, quia similes estis sepulchris
usque omnia spurtitia. In actibus apostolorum
Percutiet te deus, paries dealbate. Ad
Ipse est enim pax nostra qui fecit utraque unum usque in unum
nonum hominem faciens pacem. In esaia
lateres, et cadet murus, quia regnauit dominus in sion et in hierusalem.
Item: Altitudinem refugii parietis tui humiliauit et
10 Es. 24, 28 12 Es. 25, 12 18 Es. 2, 15 et 16 (ante uident) om. V Item — Vae — infirmabitor Item om.
V 2 in euang. om. MLC euog. sec. math S S farissei
8 hipocritę M 4 uidetur S 6 dealbatae S 7 efesios
S, effesios L 8 in metipsoe S 9 inimicitia S: inimicitias M
LCv, τὴν ε̆χϑϱαν 11 quoniam S: quia MLC regnabit C,
βασιλεύει 12 illic] in esaia (is-, ys-) MLC (et sic infra) aliitudine
MC
humiliabit et descendit usque ad pauimentum. Item illic:
Et ciuitates munitas deicies et deduces usque ad pauimentum,
et conculcabunt eas pedes mansuetorum et humilium.
Item illic: Et a pauimento uox tua infirmabitur. Item
illic: Populus iste qui me inritat contra me semper: isti
sacrificant in hortis et incendunt super lateres daemoniis,
quae nihil sunt, et in monumentis et speluncis dormiunt
propter somnia, qui edunt carnes suillas et ius sacrificiorum:
inquinata sunt omnia uasa eorum.
In deuteronomio: Non in pane solo uiuit homo, sed in
omni uerbo, quod exierit de ore domini. Item in amba-
Qui incuruabit habitantem in excelso ciuitatem sublimen. Item
Populus iste, qui me irritant contra me semper: isti sacrificant.
CXX. SANCTO SPIRITALI CIBO VEL POCVLO SATVRARI. In deuteronomio
descendit usque ad pauimentum. Item
humiliauit usque pedes pauperis, gressus egenorum. Item:
Et a pauimento uox tua infirmabitur. Item
ad iracundiam prouocat me usque et ius profanum in uasis eorum.
CXVIITI. SANCTO SPIRITALI CIBO VEL POCVLO SATVBAKI. In
deuteronomio
12 Dent. 8, 8 MLC descendit MLC, discendit S, ϰαταβήσεται
usquae S bis 2 deicies et deduces MLC, deiciens et deducens S
5 in esaia (is-, ys ) MVLC irritant MLC 6 ortis LC latera
S (491; 16) 7 Bpeluncis S: sepulchris (-cris VC) MVLC (v), scri-
bendum uid. in spel. (491, 17) 8 aedunt M suellas 8
11 sanctos 295, 10: sancto SMVLO, add. et C uel poculo] et
potu C satiari SC: saturari MVL 12 deutero nomium M
solo pane Cv, cf. 328, 13 uiuet ML 18 uerba quod e. d. ore
om. MVL exierit S: procedit C, egreditur v dei MVLC, cf.
329, 1 ambacum M: abacum SL, abacuc VC
cum propheta: Iustus autem ei fide mea uiuit Item
in euangelio secundum
dixit illi: omnis qui bibet ex aqua hac sitiet iterum: qui
autem biberit ex aqua, quam ego dabo ei, non sitiet in aeternum,
sed erit illi fons aquae uiuae salientis in uitam aeternam.
Inter haec autem rogabant eum discipuli dicentes:
rabbi, manduca. ait autem illis iesus: ego cibum habeo
manducare, quem uos non scitis. dicebant ergo discipuli eius
inter semet ipsos: numquid aliquis adtulit ei manducare?
dicit eis iesus: meus est cibus, ut faciam uoluntatem eius
qui me misit et ut perficiam opus eius. Item illic:
Et dixit illis: amen dico uobis, non moyses dedit uobis panem
de caelo, sed pater meus dat nobis panem de caelo illum
uerum. panis enim dei est qui descendit de caelo et uitam
dat huic mundo. dixerunt: domine, semper da nobis panem
istum. et dixit iesus: ego sum panis uitae: qui uenit ad me
uerbo dei. In
In iohanue
qui bibit ex aqua hac sitiet in aeternum. Item ibi
Et dixit illis: amen dico nobis, non moyses dedit nobis panem de
omni uerbo, quod egreditur ex ore domini. Secundum
hac sitiet iterum usque fons aquae salientis in uitam aeternam.
Item illic: Interea rogabant eum discipuli eius dicentes: rabbi,
manduca usque ut perficiam opus eius. Item ibi
Dixit ergo eis iesus: amen amen dico uobis, non
6, 32-35 om. C uiuet MV, ζήϭεται 2 in enang. om. MVL
C euuag S 3 illi S: ei MVLCv, 5 aq; uiuae S: aquae
I
(om. uiuae) MVLCv 6 interrogabant C diBcipuli eius C rabi
r m. 1) S, rabi C 8 non scitis S: nescitis MVLCv 9 intra
V\' semet SV: se MV1LC adtulit ei (att- Vv) SVv: ei adtulit
(att- LC) MLC 10 cibus est MVLCv (cyb- C) 11 misit
me MVLCv opus om. S uerba Item — Et — non sitiet umquam
om. S 11 illic scripsi, ubi supra MVLC
non esuriet, et qui credit in me, non sitiet umquam. Item
illic: Murmurabant autem iudaei de eo quod dixit: ego
sum panis qui descendi de caelo, et dicebant: nonne hic
iesus filius ioseph, cuius nos nouimus patrem et matrem?
quomodo ergo hic dicit: ego de caelo descendi? Iterum ait:
ego sum panis uitae. patres uestri manducauerunt mannam
in deserto et mortui sunt. hic est autem panis, qui de caelo
descendit, ut qui ex eo manducauerit non moriatur. ego sum
panis uiuus, qui de caelo descendi: si quis manducauerit ex
hoc pane, uiuet in aeternum: et hic panis, quem ego dabo
pro huius mundi uita, corpus meum est. conmiserunt igitur
inuicem iudaei dicentes: quomodo potest iste nobis corpus
suum dare manducare? et dixit illis iesus: amen amen dico
nobis, nisi manducaueritis corpus fili hominis et biberitis
sanguinem eius, non habebitis uitam in uobis. qui enim
manducat meam carnem et bibit meum sanguinem, habebit
uitam aeternam, et ego resuscitabo eum in nouissimo die.
caro enim mea uere est cibus et sanguis meus uere est potus.
caelo usque qui credit in me non sitiet umquam. Item ibi:
Murmurabant ergo iudei de illo quia dixisset: ego sum panis
usque si quis manducaberis ex hoc pane, uiuat in aeternum.
nobis panem usque et qui credit -in -me, non sitiet umquam.
Item ibi : Murmurabant ergo iudaei de illo usque quia de.
caelo descendi. Item ibi : Ego sum panis uitae. patres
uestri manducauerunt in deserto manna usque qui manducat hunc
panem uiuet in aeternum.
om. V 2 ubi supra ML
C 4 nos om. MLC 5 discendi S ait] add. ihs L, add.
eis MC 6 uestre S manna Cv manDa manducauerunt
ML 7 autem est MLC 8 discendit et discendi S 9 uiuus]
uitae C 10 hic] add. est MLC quam L 11 corpus meum
S: caro mea MVLCv commisser M 12 iudaei inuicem MLC
18 illi* S 14 filii LC 15 sangunem S 16 habet MLCv
17 diae S 18 uerq S
qui manducat meam carnem et bibit meum sanguinem, in
me manet et ego in illo. sicut misit me uiuus pater et ego
uiuo propter patrem, et qui me manducat et ipse uiuet propter
me. hic est panis qui de caelo descendit non sicut
manducauerunt patres uestri mannam, et mortui sunt. qui
In psalmo XVII: Circumdederunt me gemitus mortis, et
torrentes iniquitatis conturbauerunt me. dolores inferni inuenerunt
me, praeuenerunt me laquei mortis. Adsumpsit me
de multitudine aquarum, eruit me de inimicis meis potentibus.
Item in psalmo CXXXVI: Super flumina babylonis, illic
sedimus et fleuimus, dum recordaremur sion. in salicibus in
medio eius suspendimus organa nostra. Item in esaia
CXXI. AQVAM BT IGNEM POPVLOS VEL VITIA APPELLARI. In
psalmo XVII: Circumdederunt me gemitus mortis. In CXXXVI:
Super flumina babilonis. In esaia
CXX. AQVAM ET IGNEM POPVLOS VEL VITIA APPELLARI. In
psalmo XVII: Circumdederunt me gemitus mortis usque eripuit»
me de inimicis meis potentissimis. In psalmo CXXVI: Super
flumina babylonis usque organa nostra. In esaia
Et ponam flumina in insulas et stagna arefaciam usque haec
1 bibet SM 4 discendit S 5 aestri om. C manna
LC 8 aquam et ignem in lac. om. V populum L 9 XVI
S, XVm M, XXI V, num. om. C et t. i. c. me om. C
1
10 iniqaitates SM inuenerunt] circumdederunt Cv, cinuenerunt (sic
m. 1; s. lin. rcQdeder add. m. 2) V 11 laquaei SM assumpsit
( msit V1) MV2O eruit S: eripuit MVLOv 12 potentissimis
MVLC, fortiaeimia v 18 Item — Super — organa nostra om. Y
. CXXXV S babyllonis M 14 flebimus SM recordaremur
MLC: remur S sion Sv: tui sion MLC peallicibus M
propheta: Ponam flumina in insulis et stagna arefaciam. et
adducam caecos in uia, qua ignorabant, et semitas, quas
nesciebant, faciam illos calcare et faciam illis tenebras in
lucem et quae praua sunt dirigam. haec uerba faciam et
non derelinquam illos. Item illic: Meus es tu. etiam si
transieris per ignem, non conbureris, flamma autem te non
conburet. etiam si transieris per aquam, tecum sum et flumina
te non concludent: quia ego dominus deus tuus sanctus
israhel, qui te saluum facio. Item in hieremia propheta:
Et nunc quid tibi est et uiae aegypti, ut bibas aquam
geon? et ut quid tibi et uiae assyriorum, ut bibas aquas
fluminum? Item illic: Aqua aegypti dixit: ascendam et
operiam terram.,
insulas, stagna -arefaciam et paludes -siccabo. Item cap. :
Mens es tu. etiam si transieris per ignem, non combureris. In
hieremia cap. : Et nunc quid tibi est et uia aegypti, ut
bibas aquam geon? In esaia cap. : Aquam aegypti dixit:
ascendam et operiam terram.
uerba feci eis et non dereliqui eos. Item cap. : Meus es
tu. quum transieris per aquas, tecum ero, et flumina non operient
te usque quia ego dominus deus tuus sanctus israhel saluator
tuus. In hieremia cap. : Et nunc quid tibi uis in uia
aegypti, ut bibas usque ut bibas aquam fluminis. Item ibi
cap. : Quis est iste qui quasi flumen ascendit usque ascendens
operiam terram.
12 Hierem. 46, 8 insulas MVLOv et ante stagna om. MVLC arefaciamJ
add. et palades siccabo MVLC 2 qua V1L: quia SM; quam F*
Cv (h ὁδ ἡ) 2 semittae C 8 calcare faciam (am. illos) MV
LC : et faciam om. L 5 illos 8: eos MVLCv in esaia
(is-, ys-) MVLC ea tu] eeto V 7 etiam si 8: et si MVLC
8 ego sum L 9 Item — Et - Aqua — terram om. V 11 aquam
MLCv 12 illic] in esaia (sic!) MLC
In esaia propheta: Ne memores sitis pristinorum neque
antiquorum cogitetis. Item secundum matthaeum: Cum
uidisset autem iesus maximam turbam circa eum, praecepit,
ut irent trans regionem. et
et dixit ei: magister, sequar te quocumque ieris. ait illi iesus:
uulpes cubilia habent et uolucres caeli ubi requiescant, filius
autem hominis non habet ubi caput suum reclinet et ecce
alius ex discipulis eius dixit ad eum: domine, permitte mihi
prius ire et sepelire patrem meum. cui respondens iesus
dixit: sequere me, et sine, mortui mortuos suos sepeliant:
autem uade, et adnuntia regnum dei. Item secundum
lucam: Et ait alter: sequar te, domine, sed primum permitte
mihi renuntiare his qui domi sunt. ait ad illum
CXXII. QVOD VOCATVB AD FINEM RETRO REDIRE NON DEBEAT.
In esaia
cogitetis. In
turba usque uade et nuntia regnum dei. In
ait alter: sequar te, domine, sed primum permitte mihi.
CXXI. QVOD VOCATVS AD FIDBM RETRO REDIRE NON DKBEAT.
In esaia
intueamini. Secundum
turbas multas circum se, iussit ire trans fretum usque dimitte
mortuos sepelire
Et ait alter: sequar te, domine, usque et aspiciens retro aptus
est regno dei.
C 5 circa eum S: circa se MVLC, πρὶ αὐτόv
praecepit nt irent trans regionem et accessit ad eum MCVLC: om. S
8 cubilia 8: foueaa MVLOv ubi requiescaat S: nidos MVLOv
9 ubi caput L r. non habet MVLC 10 eius] suis V 11 irę
S sepellire 8 12 sine mortui mortuus suos sepelliant S: sine
mortuos (et add. G) sepeliant mortnos suoa MVC, sine mortau sepelire
mortuoa suosL 18 annunciant M 15 quae domui MV1L,
quae domi V2v
nemo inponens manum suam in aratro, aspiciens retro, aptus
est regno dei.
In psalmo LXXXI: Ego dixi: dii estis et fili excelsi
omnes: uos autem sicut homines moriemini, et sicut unus
de principibus cadetis. Item in psalmo CIII: Draco hic,
quem formasti ad inludendum eum. Item in iob: Praecepto
autem peremit draconem desertorem. Item in esaia propheta:
Quomodo cecidit de caelo lucifer, qui mane oriebatur?
Item in ezechiel propheta: Tu es signaculum
CXXIII. QVOD DIABOLVS ANGELVS FVERIT A DOMINO FACTVS
EST POSTMODVM TRANSGRESSIONE MVTATVS SIT. In psalmo LXXXI:
Ego dixi: dii estis et filii excelsi omnes. In CIII: Draco hic,
quae formasti ad inludendum ei. In iob
autem peremit draconem desertorem. In esaia
cecidit de caelo lucifer, qui mane oriebatur ? In
deliciis dei paradisi fuisti.
CXXII. QVOD DIABOLVS ANGELVS FVERIT A DOMINO PACTVS ET
POSTMODVM TRANSGRESSIONE MVTATVS SIT. In psalmo LXXXI:
Ego dixi: di* estis usque sicut unus de principibus cadetis.
Item in psalmo CIII: Draco iste, quem formasti ad inludendum
ei. In iob
In esaia
qui mane oriebaris? In
plenus sapientia et perfectus decore usque nihili factus es
et non eris in perpetuum.
11 Es. 14, 12 12 Ezech. 28, 12-18 et 28, 2 M, mittens Ov super aratram (add. et Cv) respiciens
retro MVLC 4 diabulus S faerit a dno (deo V) factus (factos
M) MVLC 6 filii MVLC 9 eum S: ei MVLCv in ante
iob om. MYLC 10 praemit 8 11 cqcidit 8 12 aesechiel
S, hiezechiel L aingnaculum S
similitudinis et corona decoris, et in deliciis paradisi dei
fuisti. cum cherubin posui te in monte sancto dei et peccasti
et uulneratus es a monte domini. corrupta est doctrina
tua cum decore. propter multitudinem peccatorum tuorum
in terram te proieci, in conspectu regum dedi te in
propter multitudinem peccatorum tuorum. Et dixisti:
deus sam, ego habitationem dei habitaui.
In psalmo XVII: Deus, qui praecinxit me uirtutem, et
posuit inmaculatam uiam meam, qui perfecit pedes meos
tamquam cerui, et super excelsa statuit me. Item in psalmo
XLI: Sicut ceruus desiderat ad fontes aquarum, ita
desiderat anima mea ad te, deus. Item in prouerbiis:
Ceruus amicitiae et pullus gratiarum tuarum confabulentur
tecum. Item in canticis canticorum: Ecce hic uenit
saliens super montes et exiliens super colles. similis est
frater meus ceruae uel hinnulo ceruorum super montes so-
CXXIIII. DE SIMILITVDINE CERVI. In psalmo XVII: Deus, qui
praecinxit me uirtutem, et posuit. In XLI: Sicut ceruus desiderat
In prouerbiis cap. : Ceruus amititiae et pullus gratiarum
fabulentur tecum. In cantica canticorum cap. : Ecce hic
CXXULL. DE SIMILITVDINE CERVI. In psalmo XVII: Deus, qui
accingit me fortitudine usque et super excelsa statuens me. In
psalmo XL: Sicut ceruus desiderat ad fontes aquarum. In pro- 15
uerbiis cap. VI: Cerua carissima et gratissimus hinulus, ubera
eius inaebrient te omni tempore. In cant. canticorum cap.
: Ecce iste uenit saliens in montibus, transiliens colles usque
5, 19 16 Cant. 2, 8 et 9 MV1 paradyri SMC 2 cherabbin M, cherabim
L 4 dedecore MLC, dedore V 10 uirtate LC 11 uitam
V perficit MV 13 desiderat ceruus MVLOv 16 in cantica
MVL 18 cerno aut MVLC inunlo SL sucorum S: aro-
matum MVLC
corum. Item in esaia propheta: Illic occurrent cerui et
uidebunt faciem suam inuicem. in numero transierunt, et
una earum non periit, altera ad alteram non quaesiuit, quoniam
dominus mandauit illis, et spiritus eius congregauit eas.
et ipse mittit in eas sortem, et manus eius diuisit pasturam.
in aeternum tempus hereditatem possidebitis, et in saecula
saeculorum requiescetis in ea.
In libro hester: Flumina autem erant gentes, quae conuenerunt
perdere genus iudaeorum. Item in hieremia:
Ecce aquae ascendunt ab aquilone in torrentem inundantem
et inundabunt terram et plenitudinem eius, ciuitatem et in-
uens psalliens in montibus, transiliens colles. In esaia cap.
: Illic hoccurrerunt cerui et uiderunt faciem suam inuicem
usque in secula
CXXV. QVOD POPVLI AQVAE DICANTVR. In libro hester
cap. : Flumina autem erant gentes quae conuenerunt praedari
genus iudaeorum. In hieremia cap. : Ecce aque ascendunt
usque in generatione et generationem habitabunt in ea.
CXXIIII. QVOD POPVLI AQVAE DICANТVR. In libro hester
cap. : Paruus fons, qui creuit in fluuium et in lucem solemque
conuersus est et in aquas plurimas redundauit usque delere
conatae sunt nomen iudaeorum.
2 et 3 MYC, occurrunt L 2 uiderunt MVLC 3 unus
eorum MVLC perierunt MVL alter alterum ML, alter eorum
C, spat. uac. m V quaesibit S 4 congregauit eos MVLC
5 mittet LC eos in sortem MVLC 7 requiescitis MV1 L
9 aquae om. M 10 in libro om. C hester MLC, ster Y\\
ester V1, hesdrae 8 11 perdere 8: pdare MVC, predicare L
hieremias (om. item in) V 18 inundabunt MYLO: inundabant 8
habitantes in ea. et clamabunt uniuersi et ululabunt [et] omnes
qui habitant terram a uoce impetus eius, ab armis et a
pedibus eius et a commotione curruum. eorum et a sono
rotarum eius. Item amos propheta: Ecce dies ueniunt,
dicit dominus: et inmittam famem super terram, non famem
panis nec sitim aquae, sed famem ad audiendum uerbum
domini. et mouebuntur aquae usque ad mare et ab aquilone
usque ad austrum, quaerentes uerbum domini, et non inuenient.
Item in apocalypsi iohannis: Aquae, quas uidisti,
ubi meretrix sedet, populi et turbae et gentes et linguae sunt.
In psalmo LXVII: In ecclesiis benedicite dominum deum
de fontibus israhel. Item in prouerbiis: Non deficiant a
ab aquilone in torrentem usque et a sono rotarum eius. In
amos cap. : Ecce dies ueniunt, dicit dominus, et immittam
famem in terram, non famam panis. In apocal cap. :
Aquas, quas uidisti, ubi meretrix sedet, populis.
CXXVI. DE FONTIBVS DOMINI. In psalmo LXVII: In ecclesiis
benedicite dominum domini. In prouerbiis cap. : Non
dicit dominus: ecce aquae ascendunt ab aquilone usque quadrigarum
eius et multitudine rotarum illius. In amos cap. :
Ecce dies ueniunt, dicit dominus, et emittam famem in terram,
non famem panis usque quaerentes uerbum domini et non inuenient.
In apocalypsi cap. XXXVIII: Aquas, quas uidisti,
ubi meretrix sedet, populi sunt, et turbae et gentes et linguae.
CXXV. DE FONTIBVS DOMINI. In psalmo LXVIII: In ecclesiis
benedicite dominum deum de fontibus israhel. In prouerbiis
cap. : Non deficiant a te fontes domini, sed custodi eos in
14 Pron. 4, 21 in eam S et omnes S, omnes MVLC 3 eorum:
4 in amoa MVLG 6 famem audiendi uerbum MVLC (cf. υ)
7 dei MVLC, xvqiov 9 apocalipsi (om. iohannia) MVLC aquas
MVLC
te fontes domini, sed custodi eos in toto corde tuo. Item
illic: Bibes aquas de tuis uasis et de puteorum tuorum
fonte.
plateis circumeant aquae tuae: fons aquae tuae sit tibi proprius,
et nemo extraneus communicet tibi. Item illic: Fons
uitae in manu iusti. Item illic: Lex sapienti fons uitae.
Item illic: Praecepta domini fons uitae: faciunt autem
declinare a laqueo mortis. Item illic: Fons uitae est consilium
possidenti illud. Item illic: Flumen autem manat
et fons uitae.
deficiant a te fontes domini, sed custodi eos in toto corde
Item
Vena uite os iusti. Item
Item
Item
toto corde tuo. Item
fluenta putei tui usque nec sint alieni participes toi. Item :
Fons uitae in manu iusti. Item
uitae. Item
ruina mortis. Item
Item
redundans fons sapientiae.
7 Prou. 14, 27 8 Prou. 16, 22 9 Prou. 18, 4 13 Prou.
10, 11 Pr. 14, 27 MVLC bibe MVLCv aqua MV1, aquam V
LCv, cf. 589, 13 3 fonte pr.] fontibus MVLC 4 platheis
M 5 in prouerbiiS MVLC 6 uite S ubi supra MVLC
sapientis Cv (cf. 467, 2) fons MVCv (467, 2): fontes 8, finis L
7 illic] ibi MVLC faciunt autem om. in lac. V 8 illic] in
prouerbiis MLC, om. V 9 possidentibus MVLC,
vMVLC
In genesi: Et diuisit deus inter aquam, quae est sub
firmamento, et inter aquam, quae est super firmamentum
Item illic: Eruperunt omnes (fontes) abyssi, et cataractae
caeli apertae sunt, et factae sunt pluuiae diluuii super omnem
terram. Item in hieremia propheta: Dominus qui fecit
terram in uirtute sua et in sua prudentia extendit caelum et
multitudinem aquae in caelo. Item illic: In uoce posuit
sonum aquarum in caelo. Item in danihelo:
aquae omnes super caelum, dominum. Item in psalmo
GXLVIII: Laudate eum, caeli caelorum, et aquae, quae sunt
super caelos, laudent nomen domini.
CXXVII. QVOD AQVAE SINT
I: Et diuidit deus inter aquam qua esse sub firmamento. Item
cap. VIIII: Eruperunt omnes abyssi et catharacta celi. In
: Dominus qui fecit caelum usque et multitudinem
aquae in caelo. Item ibi: In uoce posuit signum aquarum
in caelo. Item cap. :
dominum. In psalmo CXLVIII: Laudate eum, caeli caelorum.
CXXVI. QVOD AQVAE SINT SVPER CAELVM. In genesi cap. I:
Diuisitque aquas quae erant sub firmamento ab his quae erant
super firmamentum. Item cap. III: Rupti sunt omnes fontes
: Qui facit terram in fortitudine sua, praeparatas
orbem in sapientia sua usque dat multitudinem aquarum in caelo.
In
sunt, dominum. In psalmo CXLVIII: Laudate eum, caeli caelorum,
et aquae omnes quae super caelos sunt laudent nomen domini.
9 Hier. 51 (28), 16 10 Dan. 8, 60 12 Ps. 148, 4 et 5 C S deum 8 5 in genesi m1
VLC eramperunt V1 fontes addidi (cf. 534, 6) abysi S,
abyri M 7 terram omnem MVLC in hieremia pf. S, Meremias
MVLC 8 et prudentia sua MVLC 9 ubi supra MVLC
10 danihelo SMV, dani∗∗∗ L, daniele C 11 Item — Laudate nomen
domini om. S
In esaia propheta: Deficite, amentes estote, et crapulamini
non a sicera neque a uino: quoniam potionauit uos
deus spiritum conpunctionis. Item illic: Ideo audi, humiliata
et ebria non a uino. Veniet enim ut flumen uehemens
ira domini cum indignatione. Item in ambacum propheta:
Circumdedit te calix dexterae domini, et conuenit
iniuria super honorem tuum. Item in psalmo X: Pluit
super peccatores laqueos, ignem, sulfur, et spiritus procellarum
pars calicis eorum. Item in apocalypsi
Cecidit, cecidit babylon magna: de uino irae fornicationis eius
CXXVIII. DE EBRIETATE ET CALICE IRARVM. In esaia
: Deficit ea mentes estote et crapulamini non a sicera neque
a uino. Item
uino. In ambacuc
domini et uominus ignominie. In psalmo X: Pluet super peccatores.
In apocalypsi
CXXVII. DE EBRIETATE ET CALICE IRARVM. In esaia
:
usque quoniam miscuit uobis dominus spiritum soporis.
Item ibi
uino usque calicis indignationis meae. In ambacuc
Circumdabit te calix dexterae domini et uomitus ignominiae super
gloriam tuam. In psalmo X: Pluet super peccatores laqueus
ignis. In apocalypsi
2, 16 9 Ps. 10, 6 12 Apoc. 14, 8 S calice8 8 defecit ea mentes S 4 quoniam
S: quia MVLC 5 in eaaia (is-, ys-) MVLC hnmiliata et M
VLC: homiliatę S 7 ambacu* (m ras.) M, abbacum S, abacum
V, abacuc LC 8 conueniet MVLC 9 in iniuria S item-
Pluit-eorum om. V pluet MLCv 10 ignis, sulphur, sps procellae
MLC, πυ̃ρ xal dsiov xui πνευ̃μαϰαταιγίδος11 calices M
apocalipai M 12 caecidit caecidit SMVL babyllon M, babilon
L irae MVLCv: om. S
biberunt omnes gentes. Item illic: Si quis adorat bestiam
et imaginem eius, et accipit character in fronte sua aut in
manu sua, et hic bibet de indignatione dei, quae mixta est
mera in calice irae eius, et cruciabitur in igne et sulfore in
conspectu angelorum et agni. et fumus et cruciatus eorum
in saecula saeculorum ascendit. Item illic: Et audiui
aliam uocem de caelo dicentem: exite de ea, populus meus,
ut ne communicetis peccatis eius et de plagis eius ut ne
accipiatis. quia adpropinquauerunt peccata eius usque ad
caelum,
sicut et ipsa reddidit, et duplicate duplicia secundum opera
eius. in calice, quo miscuit, miscete ei duplum: et quantum
magnificauit se et luxoriata est, tantum date ei tormentum
et luctum. quia in corde suo dicit: sedeo regina, et uidua
non sum, et luctum non uidebo. propterea una hora ueniet
plaga eius, mors et famis et luctus, et igne cremabitur:
quoniam fortis est dominus deus, qui iudicat eam.
XXXIII: Et audiui aliam uoce de caelo
deus, qui iudicat eam.
et imaginem eius usque et fumus tormentorum eorum in saecula
saeculorum ascendet. Item cap. XL: Cecidit, cecidit babylon
magna usque quia fortis est deus, qui iudicauit illam.
MLC. spat. uac. V 2 accipit MLC, accepit S
(494, 17) caracter SMVLC uerba in fronte sua aut om. M
VLC 4 mero MVLCv sulphur MVLC 6 ascendet MV,
om. L ubi supra MVLC 8 peccatis om. MVLC ut ne
scripsi, et ne libri, wa
add. m. 1) S, et de plagia eius accipiatis MVLC, xai
ι̋vα μὴ λάβητε11 sicut et] et V duppJicate
M dupplicia MC 12 miscite SMLC1 dupplum C
18 magnificata est et luxiata est r al. m.) C 16 famis libri
17 quoniam S: quia MVLCv es dne C, es dnras.) V
iudicas C
In
filiis israhel : qui est, misit me ad uos. Item illic: Et
dixit dominus ad moysen: sic dices filiis israhel: dominus
deus patrum uestrorum, deus abraham et deus isaac et deus
iacob, misit me ad uos: hoc mihi nomen est sempiternum et
memorabile in saecula saeculorum. Item in
conterens bella, dominus nomen est ei. Item in amos
propheta: Qui euocat aquam maris et effundit eam super
faciem terrae, dominus deus omnipotens nomen est illi.
CXXVIIII. QVOD DOMINVS HOC NOMEN HABEAT. In
dominus deus patrum uestrorum. Item
conterens bella, dominus nomen illi. In amos
uocat aquas maris et effundit eam super faciem terrae, dominus
nomen est illi.
CXXVIII. QVOD DOMINVS HOC NOMEN HABEAT. In
II: Ego sum qui sum. ait: sic dices filiis israhel: qui est misit
me ad uos usque et hoc memoriale ** meum in generatione et
generationem. Item
omnipotens nomen eius. In amos
maris et effundit eas super faciem terrae, dominus nomen eius.
5, 8, om. MVLC habeat MVC: habet S
L (cf, 295, 20) 3 Item illic om. MVLC dicis MV1 4 in
eiodo MVLC 8 memoriabile MC 9 ei 8: illi MVLC
10 euocat S: aduocat MVLC, uocat v (6
L
In psalmo LXXXIIII:
auertisti captiuitatem iacob. remisisti iniquitatem plebis tuae,
operuisti omnia peccata eorum. Item illic: Et terra nostra
dabit fructum suum. Item in psalmo CVI: Posuisti
desertum in stagna aquarum, et terram sine aqua in exitus
aquarum : et conlocauit illic esurientes. Item in esaia:
Quae sine aqua est, erit in palude: et in sitienti terra erit
fons aquae. nec erit illic amplius leo nec ulla bestiarum
malarum. Item illic: Ecce faciam noua quae nunc orientur.
et faciam in deserto uiam et in sicca terra flumen. Item
CXXX. HOMINEM DEI VOCABI TESBAM DELICIARVM. In psalmo
LXXXIIII:
dabit fructum suum. In CVI: Posuisti in stagna in deserta
aquarum. In esaia
excelsum, super omnem collem eleuatum riui currentium aquarum.
Item
ibi leo et mala bestia. Item
CXXVIIII. HOMINEM DEI VOCARI TERRAM DELICIARVM. In
psalmo
operuisti omnia peccata eorum. Item ibi: Et terra nostra dabit
fructum suum. In psalmo CVI: Posuisti desertum in stagna
aquarum. In esaia
et sitiens in fontes aquarum usque non erit ibi leo et mala
bestia. Item: Ecce ego facio noua et nunc orientur usque et
9 Es. 85, 7 et 9 11 Es. 48, 19 S 8 LXXXV V 4 remisisti - - eorum tm. L
5 ubi supra MVLC 6 CVI MLC: tu S, om. V (spat. uac.), CVI:
Tu Mai 7 terra SMV ęxitus S 9 sine aquae est SL
palude MVLC: padulę S (cf. 699, 9) in sienti S, sitienti (om. in)
MLC, eicient V terrae MYLC 11 malarum om. MVLC
in esaia (is-, ys-) MVLC bis et ante ecce add. MVL 12 in
sicca ML C , sicca SV
illic: Et erunt sicut hortus ebrius et sicut fons, cui non
deficit aqua. Item in ezechiel propheta:. Et dicent:
terra illa, quae erat exterminata, facta est ut hortus deliciarum.
Item secundum matthaeum: Qui autem supra
terram bonam seminatus est, hic est qui audit uerbum et
intellegit, et facit fructum: aliud centesimum, aliud sexagesimum,
aliud tricesimum. qui habet aures audiendi, audiat.
In iudicum: Et abiit samson et conprehendit uolpes
trecentas, et sumpsit lampadas et alligauit illis caudam ad
uiam et in sicca terra flumen. Item
hortus ebrius et sicut fons, cui non deficit aqua. In
qui audit uerbum.
CXXXI. DE VVLPIBVS IN SIMILITVDINE HOMINVM. In libro
indicum
in inuio flumina. Item
dicent: terra illa inculta facta est ut hortus uoluptatis. Secundum
est qui audit uerbum usque porro aliud tricesimum.
CXXX. DE VVLPIBVS IN SIMILTTVDINE HOMINVM. In iudicum
13, 8 et 9 10 ludic. 15, 4 et 5 LC 2 defecit (e alt. ex i m. 2) S deficient aquae
Lv ezechiel 8, ezechielo MV, hiezechielo L, iezechielo C
Et dicent MVLC: om. S 8 ut om. C 4 super MLC
5 est pr. om. M1 hic est om. L 6 centnimum S aliud
sexagesimum, aliud tricesimum MVLC: om. 8 9 uulpibus MVLC
(295, 22) similitudinem L 10 in] add. libro MLC sanzon
C conpraehendit S, comph- MVC uulpes MVLC: uolpes S
11 sumsit V\' lampades C (etiam infra) cauda ad caudam S, cauda.
ad cauda M, caudas ad caudam C
caudam inuicem binis, et posuit lampadas singulas inter duas
caudas in medium, et succendit lampadas igni et dimisit in
manipula alienigenarum: et suocendit spica eorum et quae
metita erant, sed et uineas et oliueta. Item in cantica
canticorum: Capite nobis uulpes pusillas exterminantes
uineam. Item in hieremia propheta: Ideo factum est
in dolore cor nostrum, et propter hoc obscurati sunt oculi
nostri, super montem sion, quia exterminatus est, uulpes
transierunt per eum. Item in ezechiel: Haec dicit
dominus: uae his qui prophetant de corde suo et omnino non
uident! sicut uulpes in deserto prophetae tui,
steterunt in firmamento, et congregabant regem super domum
centas. In cant. canticorum cap. : Capiete nobis uulpes
pusillas exterminantes uineas. In hieremia cap. : Ideo
factum est in dolore cor nostrum usque uulpes ambularunt super
eum. In ezechil cap. : Haec dicit dominus: uae his qui
prophetant de corde suo et omnino non uident sicut uulpes in
* uineas quoque et oliueta flamma consumeret. In cantica canticorum
cap. : Capite nobis uulpes paruulas, quae demoliuntur
uineas. In lamentatione hieremiae cap. : Propterea
maestum factum est cor nostrum usque H uulpes ambulauerunt
in eo. In ezechil cap. : Haec dicit dominus deus: uae
prophetis insipientibus, qui sequuntur spiritum suum usque ut
MVLC lampades V2 2 in medium om. MV
LC igni lampada V1, i. lampadem V S manipala S (ra
ματα cod. Alx.), messe MV1C, messes V, messem L alieniginarum
8 apica eorom et quae metita erant 8: eas quae triturae erut (er
C) MVLC 4 oliuqta 8 5 capete 8 uulpia S 6 uineas
MVLCv 8 quia S: quoniam MVLC 9 per eam L in
om. M hiezechiel L, om. in lac. V haec MVLCv: ita et
S, τάδε 10 dns ds L his] illis V profetant et profetae
8 11 tn isht S 12 congregabunt C 13 dię S
secundum matthaeum: Vulpes foueas habent et uolucres
caeli ubi requiescant, filius autem hominis non habet ubi
caput suum reclinet. Item secundum lucam: Accesserunt
quidam ex
herodes uult te occidere. et ait illis iesus: ite, dicite uulpi
illi: ecce expello daemonia et sanitates perficio hodie et cras,
et tertia die consummabor. ite, quoniam inpossibile est prophetam
perire extra hierusalem.
In regnorum IIII: Et abiit inde elisaeus in carmelum
et inde uenit in soman. et factus est dies, et erat ibi mulier
magna, quae cum detinuisset eum, ut manducaret panem, et
cum frequenter introiret et exiret, dixit mulier ad uirum
deserto. In matheo cap. VII: Vulpes foueas habent et uolucres
cilinidos, ubi requiescant. In luca cap. XIII: Et ait illis iesus:
ite, dicite uulpi illi.
CXXXII. DE HOSPITALITATE. In libro regnorum IIII cap.
: Abiit inde heliseus in carmelum usque concepit mulier et
staretis in proelio in die domini. Secundum math. cap. VII:
Vulpes foueas habent usque non habet ubi caput suum reclinet.
Secundum lucam cap. XIII: Accesserunt quidam
dicentes illi: exi et uade hinc, quia herodes uult te occidere usque
prophetam perire extra hierusalem.
CXXXI. DE HOSPITALITATE. In regnorum libro IIII ∗∗∗∗∗
cap. CXXI: Facta est autem quaedam dies, et transiret per sunam.
8-17 cf. 674, 8 2 ubi requiescant 8: Didos ubi requiescant
MVL, mdoe Cv (ef. 674, 8 4 ei om. MVLC, illi v
5 iesus] om. MVLOCv illi uulpi Y 6 hodiae 8 7 consummo
mor M, consummor VCv, conaumor L quoniam S: quia
MVLC 11 in] add. libro MVLC et pr. om. MVLC
habiit S heliseus MVLC (helyB- C) 12 somath MVLC
18 detenuiaset S, tenuisset C
suum: ecce scio quia homo dei est hic, qui uenit ad nos, et
sanctus est, et ideo omnibus modis faciamus ei domum in
superioribus de parietibus pusillis, et ponemus ibi mensam
et lectum et sellam et candelabrum: et cum uenerit ad nos,
diuertet ibi. et facto die, uenit elisaeus et ascendit in
et recubuit ibi. et postea residens dixit ad giezi puerum
suum: uoca somaniten istam. et ille uocauit eam:
in conspectu eius, dixit ad eam: ecce
honore et praeparastis nobis habitationem, quid retribuemus
tibi? et dixit elisaeus ad giezi puerum suum: quid ergo
faciemus ei? et dixit giezi: manifeste non est ei filius, et uir
eius senex est. et ille dixit: uoca illam. et uocauit eam ad
ianuam. et dixit elisaeus: in testimonio erit sermo hic, quia
secundum tempus hoc uiues, et tu concipies filium. et dixit
mulier: noli, homo dei, deridere ancillam tuam. et concepit
mulier et peperit filium in eodem tempore. Item in libro
sapientiae: Quia oportet iustum esse et humanum. Item
apostolus ad romanos: Hospitalitatem sectantes, bene-
peperit filium in eodem tempore. In libro sapientiae: Qui
oportet
erat autem ibi mulier magna, quae tenuit eum ut comederet panem
usque et concepit mulier et peperit filium in tempore et in hora
eadem qua dixerat ei
Quoniam oportet iustum esse et humanum. Paulus ad romanos
C hic om. L 2 domum S: caenaculum (cea
VC) MVLC (v) 8 uerba de parietibus pusillis om. MVLC
5 deuertit MV1, diuertat C heliseus (-saeus L) MVLC (et sic
infra) 6 gyezi C 7 somaniteM, Bnnamite (n ex 0 m. 2) V,
sunamiten (-em C) LC 8 honorificasti nos MVLC 9 praeparasti
MVLC habitacolum MVLC 10 pnerom (om. giesi) XVL
C 11 dixit] respondet V* suppl. in lac. geizi V1 12 senes
S senei est et dixit elisene V* in lac. 14 ta concipies S:
habebis MVLC (v) 15 homo dei MYLC: homo S 18 apostolus
S: paulus MLC, om. V
dicite et nolite maledicere. Item petrus apostolus:
Hospitalitatem inuicem sine murmuratione exhibete. Item
in libro iudicum: Et
quae desunt tibi a me erunt, solummodo ne in plateis hic
maneas. et induxit uirum in domum suam et misit cibum
iumentis eius, et lauerunt uiri pedes suos, et manducauerunt
et biberunt.
In euangelio secundum matthaeum iohannes
baptista: Ego quidem uos baptizo in aqua in paenitentia:
uenit autem fortior me, cuius non sum dignus calciamenta
portare: ille uos baptizabit in spiritu sancto. qui habet
cap. XVI: Hospitalitatem inuicem sine murmurationem exhibite.
In libro iudicum cap. : Et dixit senior hospiti: pax tibi,
omnia quae desunt tibi a me erunt.
CXXXIII. HOMINES MESSES VEL FRVGES NVNCVPARI. In math.
cap. II: Cuius uentilabrum in manu sua et non dabit aream suam,
benedicite et nolite maledicere. Petrus in epistula I cap.
XIIII: Hospitales inuicem sine murmuratione. In libro iudicum
cap. VIIII: Cui respondit senex: pax tecum sit, ego praebebo
omnia quae necessaria sunt usque postquam lauerunt pedes suos,
recepit eos in conuiuium.
CXXXII. HOMINES MESSES VEL FRVGES NVNCVPARI. In euangelio
secundum math. cap. n: Ego quidem uos baptizo in
aqua in paenitentia usque paleas autem conburet igni
11 et 12 om.) MVLC 2 sine murmurationem
M exhibite S, exhibere L 3 lib (om. item in) V pax tibi
MVLC: pax et S, εἰήνη σοι 4 a me MVLC: animę S plar
theis M hic maneas] iaceas C 6 laberunt S, lauauerunt L
9 meeses MVLC (295, 24) noncupari M, uocari L 10 euuang.
I
S iohannis S, iohannia (e rubr.) V 11 poenitentia S, pen-
VLC 12 ueniet MVLC autem om. V 18 baptizauit 8
MV sancto] add. et igni MV LCv (igne C)
quidem suum congeret in horreum suum, paleas
autem conburet igni inextinguibili. Item illic: Ait iesus
discipulis suis: messis quidem multa, operarii autem pauci:
rogate ergo dominum messis ut mittat operarios in messem
suam. Item illic: Qui seminat bonum semen, filius est
hominis, ager autem hic mundus est, bonum uero semen hi
sunt filii regni: nam zizania filii sunt iniqui. inimicus, qui
illa seminauit, diabolus est, messis autem consummatio saeculi
est, messores autem angeli sunt. sicut ergo colliguntur
zizania et igni conburuntur, sic erit in consummatione saeculi.
mittet filius hominis angelos suos, et congregabunt de regno
eius omnia scandala et eos qui faciunt iniquitatem. et mittet
eos in camino ignis: ibi erit fletus et stridor dentium. Item
secundum iohannem: Nonne dicitis quia adhuc quattuor
menses sunt et messis uenit? ecce dico uobis: adleuate
oculos uestros et uidete regiones, quia albae sunt ad messem.
sicut autem qui metet mercedem accipiet et colliget fructum
frumentem autem congregabit in horreum suum. Item cap. X:
Tunc dicit discipulis suis: messis quidem multa, operarii autem
pauci. Item cap. XIII: Qui seminat semen bonum filius hominis,
ager autem hic mundus. In iohanne cap. IIII: Non me dicitis,
inextinguibili. Item ibi cap. X: Tunc dicit discipulis suis: messis quidem
multa, operarii autem pauci, usque in messem suam. Item
cap. XIII: Qui seminat bonum semen, est filius hominis, ager
autem est mundus usque ibi erit fletus et stridor dentium. Secundum
iohannem cap. IIII: Nonne uos dicitis quod adhuc
35—38 M aeream S fmmentum autem congregat (congregaoit
L, -gabit V2) MVLC 3 ubi supra MVLC 6 secundum
mathm MVLC sęminat S 7 mundus in lac. inter hic
et bonum inser. V1 hii SMV 8 iniqui. inimicus otn. F1, nequam
suppl. V* (v) inimicus] add. autem MVLCv 13 mittent
eos in caminum v 16 menses] messes V1 adlęuate S: leuate M
YLCv 18 metit VCv et mercedem MVlLC accipit JfVLr,
colligit C et colligit V
in uitam aeternam, et qui seminat gaudebit simul cum eo
qui metet in hoc est enim uerbum ueritatis, quia alius est
qui seminat et alius est qui metet. ego misi uos metere in
quod uos non laborastis: alii autem laborauerunt, et uos in
labore illorum introistis.
In euangelio secundum matthaeum: Accesserunt ad
eum pharisaei temptantes eum et dicentes: si licet homini
dimittere uxorem de quacumque causa? quibus respondens
iesus ait: non legistis quia qui fecit ab initio masculum et
feminam dixit: propter hoc relinquet homo patrem suum et
matrem, et adherebit uxori suae, et erunt duo in carne una?
quia adhuc quattuor menses sunt et messis uenit usque et uos
in labores eorum introistis.
CXXXIII. VXOREM EXCEPTA CAVSA ADVLTERI NON DIMITTENDAM.
In math. cap. IIII: Ego autem dico uobis quia omnis qui
dimiserit uxorem suam excepto fornicationis causa facit eam moe-
quattuor menses sunt et messis uenit usque et uos in labores
eorum introistis..
CXXXm. VXOREM EXCEPTA CAVSA ADVLTEEII NON DIMITTEN-
DAM. In euangelio secundum
ad iesum pharisaei temptantes eum et dicentes: si licet
homini dimittere uxorem suam usque et qui dimissam duxerit
S: ergo MVL, om. C est post aliua om. V 3 alius
est qui metet MVLC: om. S 4 quod S: quo MVLC uos
om. MVLC autem S: enim MVLC 5 labores MVLCv, labore
S 7 exceptam S demittendam S 8 In matb V euug
S 9 farisaei S, pharisei VC temptans S si licet MVL
C, licet S 10 morem S, add. suam MVLC quacumque M
VLC: qua S respondit ihs ait MV1, respondit L et ait VC, respondit
ih(om. ait) L 11 quia || fecit (om. qui) S 13 adherebit SMVLC
quod ergo deus iunxit, homo non disiungat. dicunt ei: quare
ergo moyses praecepit, ut daretur liber repudii et dimitteretur
uxor? quibus iesus ait: quia moyses secundum duritiam
uestram permisit uobis dimittere uxores uestras, ab initio
autem non ita fuit. dico autem uobis quia quicumque dimiserit
uxorem suam excepta causa adulterii et aliam ducit
adulterium facit, et qui dimissam a uiro ducit moechatur.
Item apostolus ad corinthios I: His autem qui matrimonio
iuncti sunt praecipio, non ego sed dominus, uxorem a
uiro non discedere. quod si discesserit, manere innuptam
aut uiro reconciliari. et uir uxorem ne dimittat.
In esaia propheta: Tabernacula tua non commouebuntur,
neque fatigabuntur pati tabernaculi eius in aeternum
chari, et qui dimissam duxerit adulterat. Ad corinthios
XXXIIII: His autem qui matrimonio iuncti sunt precipio, non ego
sed dominus, uxorem a uiro non discedere.
CXXXV. DE TABERNACVLO. In esaia
iuncti sunt praecipio usque et uir uxorem non dimittat.
CXXXIIII. DE TABERNACVLO. In esaia
quod nequaquam transferri poterit usque quia solummodo ibi
Vv disiungat S: separet MVLCv (seperet V1, separet
C) 2 pcipit M daret nir (uir in lac. a m. 2) V libellum
MVLC demitteretur S dimitteret uxoreadd. m. 2)
V S iesus] dna V quia moyses om. V (spat. uac.) 4 permisit
add. dns V 5 quicumquae S 6 duxerit V2 7 facxtl
Item illic et qui dimissam 8 8 Item paulus ad MLC, ad V
prima M, om. C 9 precipio SL 10 discedere Cv, discere S,
recedere MYL recesserit MVLC manere innuptam a. u. reconcilietur
MVLC 11 et SY (e in ras. V2) v: ut MLC ne 8:
non MVLCv
tempus, neque funes eius disrumpentur: quoniam nomen domini
magnum uocabis. Item in hieremia propheta: Tabernaculum
tuum miserum factum est, periit, et omnes pelles
eius disruptae sunt.
In genesi abraham: Paruit autem ei deus ad ilicem
mambrae, sedenti illi ad ostium tabernaculi eius medio die.
adleuatis autem oculis suis uidit, et ecce tres uiri stabant
super eum. et ut uidit, adcurrit obuiam eis ab ostio tabernaculi
sui et adorauit super terram et dixit: domine, si inueni
gratiam ante te, ne praetereas puerum tuum: sumatur
autem aqua et lauentur pedes uestri, et refrigerate sub
arborem, et sumam panem et manducabitis, et postea
propter quod declinastis ad puerum uestrum. et diae-
tua non commouebuntur. In hieremia cap. : Tabernaculum
tuum miserum factum est et omnes pelles eius.
CXXXVI. DE PEDIBVS LAVANDIS. In genesi cap. XVIIII: Apparuit
autem deus abreae in conuallem mambrae usque qui
magnificus dominus deus noster. In hieremia cap. : Tabernaculum
meum uastatum est usque disrupti sunt.
CXXXV. DE PEDIBVS LAVANDIS. In genesi cap. XI: Apparuit
autem dominus abrahae in conualle* mambrae, sedenti in ostio
et infra dimptae M quoniam S: quia MVLC
3 periit MVLC: perdit 8 (499, 7) 7 In genesi Apparuit autem
(otn. autem L) deus abrahae ad MVLC (cf. v) hilicem MV2, he-.
lieem; V1, ylicem C 8 manbrq Y sendenti 8 illi om. M
VLC hostium 8 : eius] sui MVLv 9 alleuatis MVC, eleuatis
L autem om. V 10 occurrit MVLC obiam S osteo S,
hostio V 18 autem om. MVLC 14 arborem S, arbore MY
LCv transibitiB MVLCv 15 a puero tuo V et dixerant
om. C
runt: sic facito, ut dixisti. Item in euangelio secundum
in cor iudae scarioth, ut eam traderet, sciens iesus quia
omnia dedit pater in manus eius et quia a deo exiuit et ad
deum uadit, surrexit a caena, et posuit uestimenta sua, et
cum accepisset linteum, praecinxit se. deinde misit aquam
in peluem et coepit lauare pedes discipulorum et extergere
de linteo, quo erat praecinctus. uenit ad simonem petram.
dicit ei ille: domine, tu mihi lanae pedes? respondit iesus
et dixit ei: quod ego facio, tu nescis, cognosces postea. dicit
ei petrus: non lauabis mihi pedes in aeternum. respondit
iesus: si non lauauero tibi pedes, non habebis partem mecum.
dicit ei simon petrus: domine, sed non tantum pedes, sed
etiam manus et caput. dicit ei iesus: qui lotus est, non
indiget nisi ut pedes lauet, sed est mundus: et uos mundi
estis, sed non omnes. sciebat enim quis esset qui traderet
eum. propterea dixit: mundi estis, sed non omnes. et postquam
lauit pedes eorum, accepit uestimenta, et cum iterum
dixerunt: fac quod loquutus es. In
caena facta cum diabolus misisset se in cor iudae usque beati
in corde, ut traderet eum indas simonis scariothis usque
neque apostolus maior eo qui misit illum. si haec scitis, beati
expung. m. 2) Y euuang. S 2 caena ML, cens
SVC (sic infra) iam om. MVLC 8 iudę symonis scarioth C
traderet eam L, ihm traderet V sciens Sv: et sciens MVLC
4 manu MVLC uerba et quia a d. e. e. a. d. aadit om. MVLC
5 surgit in lac. suppl. V* (v) et posuit nestimeata sua MVLC:
om. S 7 peloim VCv cępit S, cepit VC 8 de SM: om.
VLC sjmonem MLC 10 cognosces S: scies uero MVL (om.
C), scies autem v 12 simon si non L laaabero S, lanero M
VLC 13 sed pr. om. MVLCv 14 etiam et MV1LC dixit
ML, et dixit V 15 laaet pedes V 16 eam traderet MYLC
18 uestimenta] add. sua MVLCv
me magistrum et dominum, et bene dicitis: sum enim. si
ergo ego laui pedes uestros dominus et magister, quanto
magis et uos debetis alter alterius lauare pedes? exemplum
enim dedi uobis, ut quemadmodum ego facio uobis, etiam
uos faciatis. amen dico uobis, quia non est seruus maior
domino suo neque apostolus maior eo qui misit illum. haec
scientes, beati estis, si feceritis ea. Item ad timotheum
I: Vidua eligatur non minus annorum sexaginta, quae fuerit
unius uiri uxor, in operibus bonis habens testimonium, si
filios nutriuit, si hospitio recepit, si sanctorum pedes lauit,
si tribulationem patientibus subministrauit, si omne opus
bonum subsecuta est. Item in genesi: Et produxit ad eos
symeon, et adtulerunt aquam et lauauerunt pedes.
eritis, si feceritis ea. Ad timotheum I cap. XVI: Vidua
non minus annorum sexaginta usque si omne opus bonum
et attulerunt aquam et lauauerunt pedes eorum.
eritis, si feceritis ea. Ad timotheum I cap. VI: Vidua eligatur
non minus sexaginta annorum usque si omne opus bonum
est. Item in genesi cap. XXXV: Eduxitque ad eos
simeon et introductis domum adtulit aquam et lauerunt pedes suos.
S uocaetis SV: uocatis ML Cv 2 magister
et dne Cv sum etenim VLCv 8 quanto magis S: om. MV
LCv 5 facio S: feci MVLCv etiam S: etiam et MVL, ita et
Cv 6 amen amen MVLCv quia om. Cv 8 eritis MVL
Cv 9 prima M, om. V 11 enutrinit L sanctoram om.
M 13 bonum om. S (sed cf. 585, 6), in lac. suppl. V2 ad (s.
lin. add. m. 1) S 14 eymeon MLC: simeon S uerba symeonpedes
om. V, sed uacua est tota linea attulerunt ad eos C
lauerunt MLC pedes] add. eorum ML, add. suos Cv
Apostolus ad corinthios I: Siue manducatis siue
bibitis siue facitis aliquid, omnia in gloriam dei. Item ad
opere, omnia in nomine domini nostri iesu christi, gratias
agentes deo patri per ipsum.
In regnorum I: Et cum epulatus fuisset samuhel cam
omnibus uiris israhel usque ad satietatem, dixit ad omnem
CXXXVII. OMNIA IN GLORIA VEL IN NOMINE DOMINI ESSE FACIENDA.
Ad corinthios
bibitis uel aliud quod facitis, omnia in gloria dei facite. Ad colosenses
omnia in nomine domini iesu christi.
DE SANCTA VITA SAMVHELIS ET PAVLI APOSTOLI QVOD
NON SVNT CAPTI AVAEITIA. In libro regnorum I
CXXXVI. OMNIA IN GRLOBIA VEL IN NOMINE DOMINI ESSE FACI-
ENDA. Apostolus ad corinthios I
siue bibitis uel aliud quid facitis, omnia in gloria dei facite.
Ad
in opere usque deo et patri per ipsum.
CXXXVN. DE SANCTA VITA SAMVHELIS ET PAVLI APOSTOLI
QVOD NON SINT CAPTI AVABITIA. In libro samuhelis I
12 I Regn. 12, 1-5 8: gloria MVLC (296, 2) nominem 8 dei C
esse facienda MLC 3 apostoluB ad corinthios I SM, in epistola
ad corint. I L, ad ***corintios C, om. V 4 bibetis 8, bibatis
C facitis aliquid 8: aliud quid facitis (faciatis C) MVLCv
gloria L dei] add. facite MVLCv 5 colosenses SMLC, colos
V quecumquae 8 6 nostri MVLC (608, 7): om. St
christi] 8. l. add. facite V2 7 deo patri 608, 8: deo S, patri
MVLC, deo et patri v, VC 10 sint
capti MVLC 11 in] add. libro MVLC aepulatus MLC
eamuel VLC 12 omnem om. C
uirum israhel: ecce audiui uocem uestram per omnia quaecumque
dixistis mihi, et constitui regem super uos. et nunc
ecce quia rex praecedit ante uos. et ego senui, oportet ut
requiescam: filii autem mei uobiscum sunt. et quoniam conuersatus
sum coram uos a iuuentate mea usque in hodiernum
diem, ecce ego sum. respondete contra me coram domino
et coram christo eius, si uitulum alicuius accepi, aut si
asinum alicuius abstuli, aut si quemquam potentia nocui, aut
si aliquem pressi, aut si ex alicuius manu accepi pro exoratione
uel corrigiam calciamentorum: dicite aduersum me,
et reddam uobis. responderunt ad samuhel dicentes: neminem
nocuisti per potentiam, nec pressisti nos, nec accepisti quicquam
de manu cuiusquam. et dixit samuhel ad populum: testis
est dominus in uobis, et testis est christus eius in hodierna
die, quia non inuenistis in manu mea nihil. et illi dixerunt:
testis est Item in actibus apostolorum paulus apostolus
ad episcopos uel discipulos suos: Argentum
Et quum aepulatus fuisset samuhel cum omnibus uiris et illi dixerunt:
testis est. In actibus apostolorum cap. : Aurum
XXVIII: Dixit autem samuhel ad uniuersum israhel: ecce audiui
super uos regem usque quia non inueneritis in manu mea quippiam
et dixerunt: testis. In actus apostolorum cap. LV:
om. MV1LC sunt uobiscum F\'
quoniam S: quia MVLC 5 coram (om. uos) C, coram nobis V2u
iuuentate S, iuuent*ute (c ex a corr.) V, iuuentute MLC odiernum
S 6 ego om. MVLC, 8. lin. add. paratus V respondete
MV1, reepondite S, respondente C, respondere V\' contra me om.
MVLC 8 potentiam M 9 si ante aliquem om. V obpressi
ML, oppressi VCv ex om. MV1 accepi] munus aoeepi Cv
10 aduersns MVLC 11 samuel LC (sic infra) 12 per potentiam
nocuisti V nec pr.) et S pręssisti S, obpressisti L, obpraesti
M, oppressisti VCv 18 cuiusquam] alicuius Cv 14 est pr.
om. C uerba in nobis e. t. e. christus om. V1, 8. lin. add. et xp
V2 15 non expunx. V 16 verba paulus a. a. e. u. d. suos om.
MVLC 17 ępiscopos S argentum uel in lac. suppl. V2.
et aurum aut uestimentum nullius uestrum concupiui. ipsi
scitis quia ad ea quae mihi necessaria erant in omni usu
meo et eorum qui mecum sunt manus istae praesto fuerunt
omnibus uobis demonstraui quoniam sic laborantes oportet
auxiliari infirmis et memores esse uerborum domini iesu,
quia ipse dixit: beatius est magis dare quam accipere.
In hieremia propheta: Domine, omnes qui te derelinquunt
confundantur: discedentes a terra euertantur, qui dereliquerunt
fontem uitae dominum. Item illic: Exhorruit
caelum super haec uehementer, dicit dominus: quoniam haec
et argentum aut uestimentum nullus uestrum concupiui usque
beatus dare quam accipere.
descende a terrae reuertantur, quia dereliquerunt fonte uiae
domini. Item
Argentum aut aurum aut uestem nullius concupiui. ipsi scitis
usque beatius est magis dare quam accipere.
CXXXVIII. QVOD DOMINVS FONS VITAE NVNCVPETVR. In hieremia
usque uiuentium dominum. Item in hieremia
caeli, super hoc, et portae eius, desolamini usque cisternas
verba quia ad ea q. mihi om. V1, quoniam manus ietae parauerunt
quae suppl. m lac. V\' ad om. MLC 8 uerba mecum s. m.
istae pra [ om. V1, in lac. suppl. mecum V I esto fuerunt (esto
expung. m. 2) V 4 demonstrans quia MVLC (sed cf. 589,
1) 5 infirmis MVLC (589, 2), inflrmibus S esses S 6 beatus
V1L 8 uite S noncupatur M 10 a terra euertantur
(quert- C) SMLC: a te reuertantur V qui] quia V1, quoniam
v, ὅτι derelinquernnt SM 11 uenam aquarom fontem aitae
C (ef. v) domini MV1LC illic] in hieremia (iher- C) MLC,
ubi supra V exorruit MVL 12 caesum S, *caelum M
sup hoc Cv quoniam ** (ras. ue) S, quia MV2\'LC, qui F1
duo mala fecit populus meus: me dereliquerunt, fontem aquae
uiuae, et foderunt sibi lacus detritos, qui non poterunt aquam
continere. Item in esaia propheta: Ecce enim rex iustus
regnauit, et ego suscitaui regem cum iustitia et principem
cum iudicio: imperabit, et erit homo, abscondens sermones
suos, et abscondet se sicut ab aquae ictu: et apparebit in
sion sicut fluuius praeclarus in terra sitienti. Item illic:
Quoniam erupit in deserto aqua et riui in terra sitienti: et
quae sine aqua est, erit in paludes: et in sitienti terra erit
fons aquae. Item iohel propheta: Et fons de domo exiet
et adaquauit agmen. Item secundum iohannem: In
nouissimo autem die illo magno diei festi stabat iesus et
linquerunt, fontem aquae uiue, et foderunt sibi cisternas. In esaia
cap. : Et regnabit rex iustus, et sapiens eris usque sicut
in deserto aquae et torrentes in solitudine. In iohel cap. :
Et fons de domo domini egredietur et adaquabit torrentem spinarum.
In iohanne cap. VII: Si quis sitis, ueniat et bibat.
dissipatas, quae continere non ualent aquas. Item in esaia cap.
: Ecce in iustitia regnabit rex et principes (cipes in ras.)
in iudicio praeerunt usque sicut riui (in ras.〉 aquarum in siti.
Item cap. : Effundam enim aquas super sitientem et fluenta
super aridam usque quasi salices iuxta praeterfluentas aquas. In
iohel cap. : Et fons de domo domini egredietur et inrigabit
torrentem spinarum. Secundum iohannem cap. VII: In nouissimo
autem die magno festiuitatis stabat iesus et clamabat
11 Ioh. 7, 37-89 22 Es. 44, 8 et 4 L derelinquerunt MV, dereliquaerunt L 2 uiuae
SCv: uitae MVL, Alx. sibi iocos detr. quia C potuerunt
MVLC 8 rex stus V1 4 regnabit L 5 iudicio]
add. et V1 impesauit MVC, imperaui L abscondes 8
6 abscondit S se om. C hictu S 7 illic] in esaia (is- L,
ys- VC) MVLC 8 quoniam S: qui M, quia VLC aquae S
siciente V 9 paludes SMVLC, ξλη sitienti (om. in) terrę L
10 fonns S aquae] uiuae add. MVLC* ioel VC ∗∗exiet
L 11 et om. C adaquauit agmen SMVLC 12 dię et diqi S
clamabat dicens: si quis sitit, ueniat ad me et bibat. qui
credit in me, sicut dixit scriptura, flumina de uentre eius
fluent aquae uiuae. hoc autem dicebat de spiritu, quem
accepturi erant credentes. Item in psalmo XXXV: Inebriabuntur
ab uberibus domus tuae, et torrentem uoluntatis
tuae potum dabis eis. quoniam aput te est fons uitae, et in
lumine tuo uidebimus lumen.
a
In psalmo XXXV:
KXPLICIT.
dicens: si quis sitit usque hoc autem dixit de spiritu, quem
accepturi erant credentes in eum. In psalmo XXXV: Inebriabuntur
ab ubertate domus tuae usque et in lumine tuo uidebimus
lumen.
Y si quia Sv: qui MVLC bibat] add. et L
2 dicit Lv scribtura S uentrę S 8 uitae M i crtdentes]
add. in eum MVLCv XXXI V, XXX C 5 ubertate
Ov torrente VLCv uoluntatis SMV: noluptatis LCv 6 tuae
om. V potum dabis eis S: potabis eos MVLCv est om. V1,
~ post uitae add. V2 7 lumg S EXPLICIT TESTIMONIORVM
I add.\' manus saec. XI: liber beati augustini contra donatistas et ydola I
8, EXPLICIT M, EXPLICTT LIBER SPECVLVM L