principio dominus caelum terramque locauit: namque erat informis fluctuque abscondita tellus inmensusque deus super aequora uasta meabat. dum chaos et nigrae fuscabant cuncta tenebrae; has dum disiungi iussit, a cardine fatur: "Lux fiat !" et clare nituerunt omnia mundo. cum dominus primi complesset facta diei, condidit albentem nebulis uascentibus axem. accipit inmensus errantia litora pontus, multiplices rapiens ualidis cum tractibus amnes. tertia lux faciem terrarum fulua retexit. arida mox posito narratur nomine terra. florea uentosis consurgunt germina campis pomiferique simul procuruant brachia rami. quarta die generat solis cum lampade lunam. et stellas tremulo radiantes lumine figit. haec elementa dedit subiecto insignia mundo, tempora quae doceant uarios mutanda per ortus. INCIPIT LIBER GENESEOS METRICUS CIPRIAXI A INCIPIT 1 —324 ACG LIBER GENE I SIS FELICITER C S. Cyprian ..... Genesis rec. m. G (in tabula fol. Jb: liber Iuucnci man. antiq., historia Genesis m. rec. G) Cypriani Genesis m (= MoreliUil) 1 locauit] creauitm 2 iamque Eiuinus a inmensuslAC 4 tum Mayor 5 has] ast C a] de m Has dum sidereo disiungit // (a eras.) cardine fatur G 6 et del. Iunius ap. Riuinum clare et m clare] laeto G claro Fabricim 7 cumque deus G primo G 8 nascentibus axem Aebulis (pr. corr.) G 9 ante u. 8 positus Å inmensus] AC uerrentia m 18 flire» (m* corr.) G 14 bracchia G 15diesm lunana G 16 figitp 6 (posnit Vulg.) fingit AC pingit G 18 doctant (m1 corr.) G ortds (al. c.) A- 3X111. Cypr. poet. 1 quinta die accipiunt liquentia flumina pisces et uolucres uarias suspendunt aere pinnas. sexta pater gelidos in spiras lubricat angues quadrupedumque greges totos diffundit in agros cunctaque multiplici mandauit crescere passim germine et inmensis errare et pascere terris. Haec ubi constituit diuina potentia iussu, rectorem inspiciens mundanis defore rebus, haec memorat: "Hominem nostris faciamus in unguem uultibus adsimilem, toto qui regnet in orbe." et licet hunc solo posset componere uerbo, ipse tamen sancta dignatus ducere dextra inspirat brutum diuino a pectore pectus. quem postquam effigie formatum ceu sua uidit, metitur solum mordaces uoluere curas. ilicet inriguo perfundit lumina somno, mollius ut uulsa formetur femina costa atque artus mixta geminos substantia firmet, inditur et nomen, uitae quod dicitur, Aeuua. quapropter nati linquunt de more parentes coniugibusque suis positis cum sedibus haerent. septima luce deus factorum fine quieuit, sacratam statuens uenturi ad gaudia saecli. ilicet exhibitis animantum ex ordine turbis, 19 quinta die] at quinta (die om.) m linquentia C 20 uariaB s. corpore pennas ACm (pinnas A) uaria s. corpora pinna (penna m7 corr.) G (cf. u. 290) uariae s. aere pennae Gronouius (aere cum Cauehto) 21 sexta praegelidos m in spiras m in spira A inspirat CG lubricat Am lubricas CG 22 quadrup. A quadlip. C quatrip. G defundit A 24 inmensis] AC 26 diffore C 27 memoras G nostris hominem m in unguem] in oris C ad unguem Fabricius 28 assimilem G5 29 hune] uno AC hnnc uno solo m componere] complere A 33 metitur] non patitur Baluz. solum bis scriptum Gx (eras. G-) 84 illic et C irriguo Gx sompno C 36 mixtu m gemino (.A?) m 37 aeua AC euua (u post e expunxit m7) G 38 quapopter Gl linquant C mor e (t eras.) A 40 luce] quando m 41 sacratam G sacratas Å sacrata C m ad om. m 42 illic et C /exhibitis G uiritim cunctis nomen, quod permanet, indit Adamus, donata sibi prudentia sollers. quem deus adloquio, iunctam dignatur et Aeuuam: "Crescite multimodo uentura in tempora partu, ut polus et plenae uestro sint germine terrae, heredesque mei uarios decerpite fructus, quos nemora et pingui reddunt de caespite campi." Haec ubi disseruit, laeta paradisus in aula instruitur primique adspectat lumina solis. gignitur haec inter pomis letalibus arbos coniunctum generans uitae mortisque saporem. aedibus in mediis puro fluit agmine flumen. quod rigat insignes liquidis de fluctibus hortos. quadrifidosque secat undanti ex fonte meatus. Phisonus auriferis praediues fluctuat undis conspicuasque terit rauco de gurgite gemmas — prasinus huic nomen, illi est carbunculus ardens — perspicuisque uadis terram praelambit Euilam. post hunc Aethiopas Geon adlapsus opimat, tertius est Tigris, Euphrati adiunctus amoeno, Assyriam celeri discretim flumine sulcans. hic positus custos Adamus cum coniuge fida atque opifex tali formatur uoce tonantis: "Ne trepidate simul licitos praecerpere fructus, quos nemus intonsum ramo frondente creauit, solliciti, ne forte malum noxale legatis, 43 uiritim] uirtutem Riuinua 44 Adami a domino donata pr. s. m solers C sibilers: litt bi in ras. m1 G 45 alloquio C aeuam AC euuam G 46 uenturi C partO G 47 genninę C 49 cespite AC 52 laet. C loet. A arbor C 54 sedibus Mayor 55 quod J quo Marten. fiuentibus C hortus A ortus CGm corr. Riuinus (ef. u. 72) 56quadrifidas C undante A 57 fisonus CG fissonis A Phison m 58 gurgitlp G 59 prassinus C 60 perspicuis C perspecuis G perspicuus A terram: am ex corr. pr. m. G aeuilam C euilam A euillam G Euilat m 61 hethyopas C 62 eat] et A eufratifm 63 assiriam A 64 hic] huc C Adam Junim (ut u. 192) 65 adque CG 66 dimul G pcerpere C 67 nemõs G 68 solliciti: ti ex te corr. pr. A ne fora malum Barthim coli. u. 97 legatur G 1* quod uiret ex gemino discreta ad munia suco." nec minus interea caecos nox alta tenebat, ac modo formatos uestis non texerat artus. Has inter sedes et bacis mitibus hortos spumeus astuto uincens animalia sensu serpebat tacite spiris frigentibus anguis; liuida mordaci uoluens mendacia sensu femineo temptat sub pectore mollia corda: "Dic mihi, cur metuas felicia germina mali? numquid poma deus non omnia nata sacrauit? atqui si studeas mellitos carpere uictus, aureus astrigero ridebit cardine mundus." illa negat uetitosque timet contingere ramos: sed tamen infirmo uincuntur pectora sensu. ilicet ut niueo iam mitia dente momordit, adfulsit nulla maculatum nube serenum. tum sapor inlecebram mellitis faucibus indens perpulit insueto munus deferre marito. quod simul ac sumpsit, detersa nocte nitentes emicuere oculi mundo splendente sereni. ergo ubi nudatum prospexit corpus uterque quae pudenda uident, ficulnis frondibus umbrant. Forte sub occiduo domini iam lumine solis agnoscunt sonitum trepidique ad deuia tendunt. tum dominus caeli maestum conpellat Adamum: "Dic, ubi nunc degas ?" respondit talia supplex: "O domine, adfatus pauido sub corde tremesco, magne, tuos, nudusque metu frigente fatigor." 69 e* C 70 interea] .8.ea C 71 non] ne / al. ex non corr. A nec m 72 hortos G hortus A ortus Cm (cf. u. 55) 74 tacitę C angues Å 76 tentat G ? 78 nata CG nota A secrauit G 79 adqui CG (adquis G. t. Martenio) equis A e queis m uictds G 80 redibit B unde remeabit m mundQ C 83 illica C neueo G lam C 84 atfulsit C 85 in faucibus G 86 compulit m insuetum Cauchius 87 sumsit G deter// (ra uel sa eras.) G nitenitcntes G 90 quae] cumque m quaeque (i. quaecumquc) Areualus 93 conpellat] A adhamum C 95 o dofi ex o dufi ut uid. C ut fatus C 96 rigente G tum dominus: "Quis poma dedit noxalia uobis ?" "Tradidit haec mulier, dum dicit lumina promptim candenti perfusa die liquidumque serenum adfulsisse sibi solemque et sidera caeli." protinus ira dei turbatam territat Aeuuam, auctorem uetiti dum quaerit maximus acti. illa sub haec pandit: "Serpentis suasa loquella accepi, fallente dolo blandoque rogatu. nam sua uipereis intexens uerba uenenis haec mihi prae cunctis narrauit dulcia pomis." Ilicet omnipotens condemnat gesta draconis praecipiens cunctis inuisum uiuere monstrum, pectore mox fuso prorepere, tum sola morsu mandere, mansuro quaecumque in tempora bello humanos inter sensus ipsumque labentem. uertice ut abiecto pronus post crura uirorum serperet et calces, dum labens comminus instat. femina fraudigeris misere decepta suadellis praecipitur duro discrimine ponere partum seruitiumque sui studio perferre mariti. "Tu uero, cui uisa fuit sententia uerax coniugis, inmiti cessit quae uicta draconi, deflebis miserum per tempora longa laborem. nam tibi triticeae surget pro germine messis carduus et spinis multum paliurus acutis, ut cum uisceribus lassis et pectore maesto plurima sollicitos praestent suspiria uictus, donec in occiduo uenientis tempore mortis, unde geris corpus, terrae reddare iacenti." 98 promtim G 99 cadenti G 101 protenus G aeuam C euam L euuam G 103 serpentis om. A loq.ta C loquellis G loquentis A 104 efallente A falente G 107 illicet C condempnat C dragonis G 108 uisere m 109 pro//repere (duabus litteris eras-is) G 110 mandare G pandere m temporę C 111 labantem m 113 et] ut A calcet m calcent Oehler 114 suadelis C loquelis m 118 inmitil AC quae] q. GC 121 pinis G 123 plurima: a ex i pr. corr. G sollicitus praestet Riuinus His actis dominus trepidis dat taedia uitae deiectosque procul sacratis dimouet hortis obuersosque locat medioque eliminat igni, in quo perceleri Cherubin euoluitur aestu. dum calidus deferuet apex flammasque uolutat. quis dominus, pigro ne frigore membra rigerent. consuit euulsas pecudum de uiscere pelles, operiens nudos calidis de uestibus artus. Ergo ubi coniugio sese iam fidus Adamus esse uirum sensit, nomen genetricis amatae exhibet uxori: binos e germine fetus continuo genitor diuersis nuncupat orsis: Cainis hic nomen habet, cui iunctus Abelus innocuas multa seruabat cura bidentes: ast alius curuo terram uertebat aratro. hi cum perpetuo ferrent sua dona tonanti, dissimiles fructus sensu suadente dedere. nam prior uberibus fuerant quae prosata glaebis, obtulit, ast alius miti se deuouet agno, exta gerens sincera manu adipemque niualem, confestimque placet domino pia uota tuenti. quod propter gelida Cain incanduit ira. quem deus adloquio dignatus talibus infit: \'Dic mihi, si rectum uiuas et noxia cernas, degere non possis contracto a crimine purus? 127 disiectos nescto quis di////uet duabus litteris, mo ut uid., erasis G 128 obuersus G aeliminat C 129 aeuoluitur C euolabitur G 130 calidis A 131 frigerent A 132 pecudum A 133 opperiens A 134 fidõs G 135 gAnetricis GC 136 bino seu germine A binos eugermine C binos e germine G bino qui m foetus Martenius factus CD 138 Cainis hic G Cainis huic C Camus cui A atque Cain hic m 139 multa] hnins m 141 hii C 143 uperibus G quae] q. CG glaebis G glebis AC 144 optulit G deuouit C 145 manu sincera gerens m 146 domino om. C 147 gelida] rapida aut grauida Iunius calida Riuinus incanduit] litt. canduit al. m. in ras. A 148 deus] dfts C alloquio C 150 non AC num G contracta a cr. C desine mordaci fratrem disperdere sensu, qui tibi ceu domino subiectus colla praebebit. nec tamen his fractus fratrem deducit ad arua atque. ubi deprensum deserto in gramine uidit, elidit geminis frendens pia guttura palmis. quod factum dominus caelo speculatus ab alto disquirit, quonam terrarum degat Abelus? ille negat positum custodem se fore fratris. cui deus effatur: "Nonne uox sanguinis eius ad me missa sonat celsumque ascendit ac axem?" nosce igitur mansura tibi pro crimine tanto-; nam modo quae maduit germani sanguine terra, inuiso maledicta tibi conmissa negabit semina et absumptis fructum non proferet herbis, torpidus ut multo conlidens membra tremore funere ceu iuncto semper suspiria ducas. territus ille gemit mortemque a numine poscit: quae tamen infenso non est concessa tonante : nam mala promeritus signo fit notus inusto, sternere ne ferro liceat cuicumque nocentem, ne maius septena parent discrimina funus. ilicet a facie domini ceu perditus exit, aedibus obuersis Naidae in caespite terrae, nec minus ex natis, genetrix quos fida creauit, nomine primaeui sublimem condidit urbem. Enochus Gaidada creat, hic deinde Malelum quo Mathusalamus sensim genitore sub auras exiit et longae produxit tempora uitae. 151 mortali Martenius desperdere G 152 pr/ebebit (a eras.) G pre- bebit AC daturus m 154 ubi Cibi AG deserti Murtenius 155 frendens] fraudens A fraudans m frangens Pamelius 159 affatur C nonne] numnam Fabricius 163 conmissaj A 164 semina et: litt. ae ex corr. G absumtis G -adsumptis m erbis C 165 turbidus Jtiuinus conlideus] AG collidens C et m. collidcs Iunius 169 malo G 171 septena C septina AG 172 illicita facie C 173 naide C cespite A C 176 naida AG naidil C Gaidada p hic p ac to malechum AG melechum C Malelum p 177 matusalamus AG genetore G 178 longe G ast Lamech. dirum qui perculit ense Cainem, perpetitur caeso multum grauiora nocente; crimina nam meritum decies septena cohercent. coniugibus hic facta gemens sese increpat ultro, quaium prima fuit Ada atque altera Sella. Iabelum sed prima creat, qui pastor in aruis gramineis laeta pecudes pascebat in herba. lobalus quem deinde subit, qui musica plectra repperit et uario concordes murmure chordas. Tobelum mox Sella parit, cui fundere riuos aeris erat moris ferrumque incude subactum diuersis formare modis stridente camino: quem Noemma sequens uno genitore creata est. Haec inter uegetis Adam non languidus annis; Sethum progenerat post mortem mitis Abelis. Enochum is deinde creat, cui candida corda largitus dominus. hoc se poscente rogari adnuit et placidae suscepit munera mentis. nongentos igitur postquam conplerat Adamus ter denosque annos, sopitus morte quieuit. longaeuusque dehinc nongentos quinque per annos Enochus uixit, quem Cainanus adaequans quinque fuit tantum protentis longior annis. iunior hoc iterum ter quinis decubat annis Malaleela senex: ter denis deinde Iaretus atque tribus uixit longo constrictior aeuo. 179 Lamech p Amalech CA amalec G peculit A a percutit Marten. 180 caeso] cesso C caeso (al. ss.) A notante A 181 scptina G coercent G 183 adque C 184 Iabelum p Aelum m 185 herbas A 187 uario] neruo A cordas C 188 tobellum G 191 genetore G creata est] creatae G 193 sodum A f. Abeli 196 annuit C suscipit C 197 co (uel com)plerat CG conpleret A 199 longeuus A longeus C dehunc G v. C 200 cainnanus A 201 potentis C 202 idnior G h ter denis Marten. decubat G deputat C deducat A 203 malaleela A G maleleela C senex// al. c. A iarelub C 204 adque (d ex t pr. c) G \' onstrnntinr 4 Enochus, cui cura fuit seruire potenti et mentem sociare deo, sat iunior istis, ter centum explicitis si quinque adiungere cures sexies et denos, subita caligine tectus abditur et domino multum miserante remotus felicem placido uiuit cum tempore uitam. at Mathusalamus nongentos porrigit orbes septies et denos, unum quis iungere ius est. Lamechus, hoc patre satus. Noele creato talia disseruit, dum uatum more futura praeuidet et sensus uenturum mittit in aeuum: "Hic secura dabit nobis commercia uitae et durum remouebit onus pacemque reducet, quae factis est pulsa malis nostroque reatu tristibus et dextris, quarum sulcata labore terra negat fructum, domino maledicta loquente." septies hic centum uixit septemque per annos, septuaginta super positis. ut summula poscit. hoc generante probis Noelus nobilis actis editur, innocuo daturus semina saeclo. tresque creat natos, Sethum Chamumque laphetumque, in numerum solitos mollitum tundere ferrum et scintillantes promptim procudere massas. sexies hic uates centum iam uixerat annis. cum dominus, diri pertaesus crimina mundi multimodosque hominum longa sub luce reatus, constringit miserans prolixae incommoda uitae, e 205 cura: c in ras. al. A 206 saiunior G sed i. Marten. 207 v. C 211 matusalamus AG 212 unfl ex unus pr. c. G quisl an si ? (demere pro iungere Areualus, stringere Mayor) ius] fas A 213 lamachus A hac C 214 talia: i ex e G desseruit G 216 conmercia] A 220 louenteJ dicente A 221 centum| c. C 222 septugenta G 223 probis Xoelus] pro nobis noeius G 224 iacturus Mayor 225 cnnthI. lafahq. C iafetumque AG 226 in numerum Areualus innumerum w tundere G tondere AC 227 promtim G 228 uatis ω 229 pertaessus A 230 raetus G inposuitque modum bis sexaginta per annos. uincere quem nullus posita sub lege ualeret. Haec inter sanctos lactat terrena uoluptas captiuosque tenet caelesti ex arce meantes; dum facies pulchro ridentes corpore cernunt femineas placitisque nimis conplexibus haerent, progenuere sibi torua cum mole gigantes: - quorum criminibus domini patientia tandem cogitur offendi; longam dum concipit iram atque dolet hominem dextra formante creatum siderea, sancto permotus pectore fatur: "Ius delere mihi mundi peccata nocentis fluctibus aequoreis totamque inuoluere terram humanumque genus uastis mersare fluentis omnigenasque simul pecudes, quae laeta per agros gramina detondent. celsis dum collibus errant. serpentes nex una premat uolucresque ferasque, ut mea deletis mitescat fraudibus ira." accipit ergo dei mandata ingentia Noe. duplicibus cameris arcam conpangere iussus, quae teneat uolucrum mansura ad germina nidos. ac, ne fissilibus dissultent robora rimis, unguine praepingui linuit bituminis arcam. ipsa fuit plenas ter centum longa per ulnas, quinquaginta patens transuersam lata per aluum. at qua sublimi surgunt fastigia tecto, edita ter denis in caelum tollitur ulnis, assere quadrato, nullis cessura fluentis, ad medium gestans facili cum cardine postes. haec perfecta deus postquam despexit ab astris, 232 inposuit] AC sexagenta G 234 scos C 237 animis A conplexibus] G 238 turua w gygantes G 241 adque G 242 sancta A 246 q. C 247 detondetondent A detundent C 248 serpente G praemat G pręrnat C 250 mandata dci C 251 conpangerel <o 253 fisilibus C robur aremis C 254 liniuit bitumine A 257 at qua G atque AC 259 censura G 260 gestans G giptans A girptans C talibus adfatur mittendum in aequora(uatem: Scande citus, natique tui nataeque, fluentem fluctibus in tumidis cumbam, quia pectora uldi iusta tibi dudumque mihi tua nota uoluntas emeruit maiora praesentibus; atque coactas claude simul pecudes omni de germine mites septenis paribus; inmundo de grege bina esse sines tecum, escamque his omnibus infers atque tibi suetam, ne, cum per uasta fluenta cultio destiterit, pariter patiare molestam prouisis non ante cibis per glauca uehendus salsa famem; nam clara polo cum lumina solis septima prodierint, totos diffundere nimbos cardine ab aetherio cunctosque euoluere fontes adlapsu maiore paro, quo grandior undis aestuet oceanus spumosos largius amnes accipiens fusoque oblimans omnia tractu. namque quater denis iuncta cum nocte diebus grandine perpetua nubes complebo madentes, ut, quidquid uiuit, tumidis mergatur in undis. haec ubi dicta, fiunt domini mandata uolente festinoque sene, longo qui nobilis aeuo, sescentos agitans annos, se credidit undis coniunctosque simul natos natasque recepit, confisus tenui quamuis foret abditus antro. interea totos laxarunt nubila nimbos, 262 affatar C aequore aatum C 263 natqitui G 264 cymbara A? 266 presentibus A 267 ex omni de g. A mites j mundo Areualus 268 inmundo] w 271 desteterit C molcsta w cotr. Mayor 272 uehendis : i eras. u supra adser. antiq. m. G uehendus C deest uox A u. 273 om. sed marg. superiori add. pr. Mt. G lumine C 274 prodierunt C prodierin G totos: os ex us ut uid. G deffundere A 275 aethereo A? cunctosque G cunctos fque om.) AC 270 adlapsfl C adlabsu G undis om. A1 (al. add.) 277 aosluat 0 spuniosis oi corr. Areualus ftpnes Canis A 278 que I quae G 279 note G 2^0 per- petno AC 281 quicquid AC 284 sexcentos C 285 recipit G 286 confixus Martenius 287 nyinbos C *. atque abyssus riguos dimisit in aequora fontes. iamque quater denis stagnantur cuncta diebus. non uolucres leuibus suspendunt corpora pinnis, nec fera celsiiugo deuitat marmora colle, omnia conduntur pelago, mors omnibus una est. nec minus interea tumidum suspensa per aequor arca fluens clausum munibat pendula uatem uenturisque parens seruabat semina saeclis naufragio secura suo. mox rarior aether nubibus in piceis coepit constringere nimbos. iamque relabenti decrescit in aequore pontus ac, postquam modico fluitabat flumine cumba, emittit senior nigrantem pectora coruum, qui leuibus pinnis uolucri dum flamine fertur, non rediit, iusti suspendens uota prophetae. post hunc albentem mittit per stagna columbam, quae super aequoreum campum defessa uolatu, nusquam nancta solum, uati se reddidit almo. cumque recurrentis fulgerent septima solis lumina. dimittit pinna plaudente uolucrem, quae nemore inuento ramis praepinguis oliuae ora referta tulit, cum iam per sidera uesper surgeret ac tremulo noctem praecurreret igni. inde iterum septem transcursis rite diebus mittitur in pelagus ales, quae lapsa meatu perceleri numquam sociae se reddidit aulae. sescentos igitur iam tum transgressus et unum orbes erat uates. primo iam mense secuto atque die mensis primo, cum libera tellus 290 pinnis G pennis A C 291 diuitat A G marmore A 293 inte- reat G 294 minabat A 295 seclis G 296 s,o C rario raether C 297 confringerc A nymbos 0 298 aequora A 299 flumine AC flamine G 300 nigrante G pectore C 301 pinnis AG pennis C 302 redit et iusti suspendunt A profetae G 305 na eta In. eras.) G 307 pinna] penna A 309 tolit G 310 Rei & A iglis A 311 VII. C 312 paelagus G q. C labsa G 313 reddit G 314 scscentus G 315 uatis ω 31G dis C uisa aperire procul montes ac uoluere fumum, quos super undarat ter quinas pontus in ulnas: decurso iam mense dehinc cum trina secundo lumina restarent, toto iam libera fluctu terra fuit propriumque ostendit laeta uirorem. ergo ubi nudatis consedit montibus arca. Araratum qui nomen habent sermone uetusto, laxat claustra senex reddens noua semina terrae exstruxitque libens sacraria festa tonanti Exod. 1—54 Pitr. atque memor uoti adolet dum altaria flammis, hostia digna fuit, mites dum gignit odores, qui dominum coram laetis cum flatibus halant. tum. ne consimili pereat discrimine terra, diluuium dominus uentura in tempora tollit, festinos menses et tempora mobilis anni inrequieta iubens consuetos uoluere cursus: sed croceum tantum curuandum in nubibus arcum, candida cum sudo praerorant sidera nimbo. prosequitur uatem domini benedictio mitem, scilicet ut cunctis. quae tellus et mare gignit, imperitet fidus, cum sint subiecta regenti; admonitus pecudum carnes secernere mensis, quae non laxato uitam liquere cruore: idcirco quoniam multis haec indita mens est. "Ast homo si ferro fuerit uel dente ferino perditus, inquiram," dixit, "qui talia faxunt; similibus dant colla modis fusura cruorem." diuidit hinc dominus placiti mox pignora uatis fecundasque iubet discretim sumere terras, ut uacuum denso conplerent germine mundum. 319 decureu iam mens edehinc A secundo C secando A secceindo G 820 restaurent C 822 nudatis] undatis G 828 araracum uu corr. p 324 reddens 011. G uu. 325-378 destmt G 825 extruiit A 826 ad- 325-878 AC que C 828 alant AC corr. a 329 consimile A terrae A 887 imperet et A 838 pecodum carnem A 342 dicit A faxuntj AC 844 placidi A 846 complerent A accipit hoc meritum domino donante propheta, vitis ut inuentor delibet candida uina. quem propere expletum cyathis somnoque grauatum derisit Chamus, de quo Channana iuuentus nascitur et proceris dixit de nomine gentem, fratribus ostentans nudatum membra parentem. qui pariles pietate tegunt uelantque iacentem: tergoribus studio iunctis dum lumina uertunt, sopitum gessere senem, nec turpia dictu membra uident, tenero flectentes colla pudore. id pietatis opus postquam iam mente serena cognouit uates, grassatum damnat in aeuum, germanis faciens ut sit postremus et acro subditus imperio fortesque exterritus oret. inde senex functus nongentos transit in annos, quinquies et denos, ut legis formula cauit. cuius progenies, properat dum ducere muros, condidit eximias uastis suspectibus urbes. dumque operi instantes certatim moenia condunt, nominibus signant Tharsum Citiumque Rodumque, exstantes portis, fluctu quas adluit aequor. Channanus hinc nomen habet, hinc Sidona surgit, inde Iebusaeus, Cethaeo adiunctus Amorrus, Gergessus ueget, Euaeus, Arucus, Asennus, Samarus, Aradius Orusque, et moenia quisquis Gaza colit, G Gomorra quibus Sodomaque iugantur atque Adama et Sebona, quis iunctim Lasa cohaeret. 349 cyatis C cratis A sompno C 350 channana A canana C iuentus C 351 properis C dicit A 354 studia C 358 uatis AC grasatum dampnat C 359 et acro A et acri a aetati C 360 fortesj forti A 3G1 in annos] in om. C 364 uastis] latis A 367 abluit A C corr. p 368 cannanus C hic utrobique C sidonia Å 369 iebuseus A lebussus C cetheo C cettheo A amorreus A 370 gergessus C gergeseus A eueus AC amennus AC corr. p 371 samarus A sftmarus C 372 iungantur C 378 adque C iuncti malasa Å coheret C coercet A quin etiam et Massam faciunt similemque Sopheram celsiiugum et collem, nimbosas qui leuat arces, qua primum albentis prorumpit flamma diei. corpore de quorum Nembrodus nascitur, acro venatu adsuetus et membris grandibus exstans atque deum gaudens contra se adtollere sanctum, heroum de more ferox, quos ardua ceruix inmensumque caput sublimes tollit in auras. hic Babylona locat Orichamque Archata et Acallam Sinnacheros inter saltus; Assura deinde condit et eximiam tectis Nineua locauit et Robotham, Calchamque dehinc. Dasemata quarum distinguit saltus medioque in limite surgit. Dumque alacres certant et nomina moenibus indunt, in campum ueniunt Sennarum nomine dictum, molitique cauas ad sidera tollere turres non calcem faciunt, qua saxa inserta ligantur, sed lateres tosta lutei fornace coquuntur, ut prius inmensis fulgerent moenia tectis, quam noua discretas faceret migratio gentes. bitumen pro calce fuit, quod uellere molli ducitur et lento constringit corpore cautes. namque penes cunctos sermonis conscia lingua per similes fatus et ciuica uerba locuta est. 874 et Massam ic et sam CA, post sam spatium uacuum trium uel quattuor litterarum A soferam AC 875 leuit A 377 nSbrodus C nebrodus A acro Å acri C 379 adque G gaudens deum C attollere G 379-1188 ACG 380 feroxj foret G 381 immensum G capud G tollit p tollet AG tollat C 382 babilona locat AC babylon colocat (co ex cu uel ca) G oricham G orycam C origam A et archata (arcata C) acalam (acalla CG) co et transpos. p 383 sinnacherus ÃU synnacheros G 384 condidit et C h ninneua C nineueua G nineua A 385 robotam G robtham A robtam C h D calcam C dehinc] dein hinc G 387 nomina] nõa C manibus C 388 senarum G 389 molliti A ad siderato tollere C 391 testa C luteis A coquntur G 393 quas G noua cum spatio trium uel quattuor litterarum uacuo A nouas CG faceret] trans A 396 sermones consona G 397 factus C denique descendit dominus et moenia uidit, praecipiens uarias raptim prorumpere uoces diuersosque sonos. quis gentes quaeque locuntur. ilicet impletur positis cultoribus orbis diuiduusque locus mox est Confusio dictus. Hos sequitur, domino multum qui credidit. Abram. quem genuit prisco de nomine Thara uocatus. iungitur et Lothus iuncto de sanguine frater. hi cum iam ualidi fierent pubentibus annis, coniugium iunxere sibi: Lod foedere Melchae gaudet, et Abramo ditescit coniuge Sarra, quae tamen ad senium duxit sine pignore uitam. hos Thara sollicite Chaldaeo de grege dempsit, dum Channana placent frondosis collibus arua. sed deus, electi qui sensum nosceret Abrae, imperat, ut sedes alia regione capessat: "Heia age, festinans patriis te dimoue terris cognatasque domus et limina sueta relinque; nam procerem inmensae faciam te iam fore gentis. insuper his addam, ut, te quicumque malignis uulnerat eloquiis, domini maledictus ab ore tristia quaeque ferat; at qui sermone benigno commoda denarrat. sit laeto grandior actu." mutantur sedes, Sychemis castra locantur, quae dominus uati longum despondit in aeuum. illic deproperans sacratas suscitat aras: 398 discendit CG 899 praecepit 4 400 diuersnsqae sonus (sonos ut utd. curr. In. pr.) G post quis spatium uacuum trium litt. A 401 Illicet AG 403 qui multum A 404 tharra A 405 lotus C 406 hii C 407 lodh A melche AC melciae G 408 abram odescit G 409 ducit A uita G 410 caldeo A demsit AG depsit C 411 channana C chananna A chanana G 414 heia A heiet C hei G demoue AC 415 domus w domos liarten. lemina G relinque] linque G 416 procere C inmensaej AC telam fore C 417 malignus A 418 eloquis Gl 419 tristitia C\'G at qui! ad qui G adq: C 420 sit C fit A poscit G laeto p laetus et A\': laetos et G actu C astu A r; 421 sychimis C sycliemis G sicliemis Å casta locuntur A 422 dispondet C despomlet Mayor conscendens montem, fractas qui respuit undas et rubicunda tumens prospectat lumina solis, ... hic etiam positis fundatur molibus altar oraturque deus, sola cum deinde per arua uates agit, qua terra iacet disiuncta colonis; quae dum perpetuo uenis sitientibus aret, incussit ieiuna famem, cui cura cohaeret. hoc fecunda metu Nilotica rura petuntur. et quia conspicuo canderet corpore Sarra, mandatur nullo nuptam se dicere uinclo, sed fore germanam, ne fors inmanibus ausis effrenis turbae zelum noxale marito gigneret atque aemulum tristis riualis haberet. hunc mirata quidem uenientem turba Canopi, omnimodis Sarram cupido de lumine lustrat. atque ubi per proceres laudata et tradita regi est, dulcibus accipitur uotis uerbisque propheta. non tamen inpositum uoluit rex aetheris illi; nam multis magnisque simul terroribus actum proturbat regem, noxalis qui reus ausi obiurgat procerem, germanam cur magis esse dixerit uxorem falsoque inluserit astu. inde iubet laetum nuptam deducere secum, armenti et quidquid patriis adduxerat oris. namque deus seruo semper concordia fanti ingentes census et maxima quaeque dicarat. accipit et Lodus, quaecumque aduexerat illic, et reduces patrias tandem sistuntur ad oras. 424 respicit (sed marg. al. respuit) A 425 sumens A excidit uersus 426 huc C positus A possititis G 427 oratus A 428 uatis CG uastis A qua] quae G iacit.1 429 sentientibus G aret A reualus ardet w 433 uinclo] cunclo C 434 germanura A inmanibus] A 436 adque V, 437 mirat C 438 sarram A sarra CG 440 profeta G 441 non ta enl posita luoluit C ille A 443 noxialis G 445 falsu G astu Martenius actu w 446 loetum C secum] sarram A 447 armenta W COlT. p quicquid AC horis G 448 fantij facti .4 450 adduxerat A 451 horas CG XXIII. Cypr. poet. 2 atque ibi dum gregibus intercursantibus errant, pastores pecorum sese certamine pulsant, pascua quod fetas artarent parua duorum. sed pater. indomitas cupiens conponere rixas. optulit, ut frater, quae uellet, sumeret arua. ille libens paret, Iordanis litora poscens, qui fluuius dudum, Nili uice dum tumet undis, amne superfuso campos ditabat opimos. Channanaea senex uenienti iugera soi-te accipit et uirides sistit armenta per agros. sed non perpetuas licitum conponere sedes: namque pater iussus terram lustrare tuendo. flammeus e celsis quam sol utrumque recurrens aspicit aut gemini despectant usque triones, promissam generi tanto genitore creando. cuius qui numerum gestit conprendere fatu, stellarum citius turbas uel dicet harenae, quas pelagus dubio nonnumquam litore nudat. tendit et ad quercum prisco de nomine Mambram perpetuoque deo praecelsum dedicat altar. nec mora, diuiduos postquam concordia fratres fecerat optatos conponere regna per agros. consurgunt reges numerosa ex gente quaterni et Sodomam multo pugnaces milite uastant, quaternaeque acies bino bis principe fultae ualle tenus Salsa ferrum per nubila torquent. 455 conponere] AG 456 obtulit A 457 iordannis G littora C 458 tumit G 459 ditat G (unde perditat Martenius) opimus C 460 channanaa C chanannea AG finitur f. 9x (.Q. I), sequuntur ita folio 10r uu. 895 sqq. (Inde irae et lacrimae et q.8.), sed ante f. 10 extant reliquiae folii cuiusdam exscisst. uu. 461 sqq leguntur ita f 1sa (imo in marg. signato . Q. III) manu secunda scripti. G 462 con- ponere] A 463 instis G 464 an qua ex Vergilio? 466 genetore G 467 nomerum G conprendere (co C) AC comprehendere G fatu AC factu G 468 dicet p dicit m arenae G f. harenas (cf. 513) 470 prico G 473 Facerat obtatos G conponere] A 474 nomerosa G numero sexa- pinta C quaterni] terniqua G 476 quaeternae G 477 salsa G falsa A C quinque fugam capiunt linquentes bella tyranni praecipitique fuga frondosis montibus abdunt, quod potuit superesse neci; qui nomine uero dicuntur Ariocha, Dachar, Godolla Gomurus atque etiam pulchris inhians Amarphalus annis. haec inter, quae multa fiunt discrimine belli, Lod etiam capitur tota cum stirpe domoque. quod ubi tristifico narrauit nuntius ore, consurgit uates, seruorum de grege multo ter centum famulos, nouies bis auctius addens, ad bellum dux ipse ciet ferrumque retractat. nocte super media nil iam metuentibus instat uictoresque fugat multosque interficit hostes. quin etiam fratrem tanto discrimine demptum accipit et praedam lato trahit agmine secum. excipitur laeta Sodomorum laude procorum pontificisque dei, sancto qui nobilis actu, — Melchisedechus erat, princeps rectorque Salemae — et benedixit ei panem uinumque praesentans — et decimos fructus Abrami ex munere sumpsit. — is petit, ut captos dignetur reddere uictor, cetera pro meritis belli sub lege laturus. sed contenta suo uictrix moderamine uirtus accipit optatum toto pro munere fratrem. mox sopita deus inlustrans corda prophetae 478 quique A tiranni G 479 fugã C 481 arioc hadachar godulla G gomurus G gomurrus A gomerus C 482 adque G pulcris G inhians gaudens A inhiagaudens CG amarfalus w 483 discrimina A 486 natis AC 487 famulus G antcius C 488 retractant AG retractans G corr. p 490 interfecit C 491 fatrem C demtum AG 493 pnecorum C 495 Melchisedechus erat panem uinumque praesentans (tant G) AG Melchisedecus erat panem uinumque praesentans Princeps rector quae salemae C: excidit prius hemistichium aecimdi uersus, posterius autem, quod restiterat, expulit in libris AG alterum prioris uersus hemistichium: corr.p et benedixit ei suppl. Mayor praesentans C presentans in ras. A praesentant G u. 496 deestG decimas A Abram w Abramip ex] lez C 497 His C captus Gl 498 bellis A 499 modoramine G 501 profetae G 2* praecipit. ut cuncta uacuet formidine pectus, quandoquidem inuictae tutus sit tegmine dextrae. ille alacer concessa sibi licentia fatur: "Quid mihi pro tanta praestant tua dona loquella? nam coniuncta quatit fessum longaeua senectus, nec datur emeritum post mortem linquere natum. et quia nobilibus thalamis mihi germina non sunt, degener heres erit nobis, quem serua creauit." confirmat uatem dominus, dum talia fatur: "Ne time confidens; seruus tibi non erit heres. nam si nosse ualet numero carentia quisquam sidera uel totas pelagi percurrere harenas, is poterit prolem solus numerare putando, quae praestanda tibi est, totus qua tenditur orbis, nasceturque tuo de semine, qui tua cernat filius atque etiam natus sit regis aeterni: namque ego sum dominus caelorum conditor, et te auxilio tutum Chaldaea ex gente reduxi." credidit ista senex nec quidquam defore uerbis metitur domini sincero acumine cordis subnixusque rogat, placidis dum supplicat orsis, signa dei quae mente gerat, quae corde sequatur, munere pro tanto, quo natum gignat inerti corpore, iam gelidis decursa ob tempora membris. admonitus uitulam trimi iam temporis aptat, coniungens alacrem torua cum fronte iuuencum, uerbecem caprumque dehinc hirtamque capellam, columbas pariles, simili cum turture iunctas. corpora mox pecudum gemina in diuortia findit, iulaesas tota dimittens carne uolucres; 503 totus G 505 loquela C 507 meritum A 508 talamis G 509 degener] deger G 510 dum] cum C 511 nec A. 512 nomero G 514 nomerare potando G 515 tutus G 516 hinc f. 19a m. secunda scriptum G 517 adque G utque A 519 chaldea AC 520 quicquam uu 521 aincro G 528 q. corde C 524 mune pro C 525 tempera G 526 atmonibua C iam trimi C 527 coniugens A turua A 528 uerbsecem G berbecem A capram .4 530 pecodum A 531 illaesas G omnia disponit sacrisque altaribus aptat. seque locat propter, sensu uersutus et aure. ecce autem prima sub tempora noctis opacae candida sanctifici terrentur pectora uatis nigrantesque ruunt confusa luce tenebrae. his super attonitus domini solacia sumit, dum noua uenturae praenoscit semina gentis, per uarios casus duro sub rege locandae Aegypti, cui nomen erit Pharaonis acerbi. "Namque quater centum dominis subiecta per annos seruiet, ad terras rursus reuocanda feraces; ac uice mutata, quae quondam serua tremebat, sceptra reget, ualida gentes uirtute cohercens. at tu, cum fuerit metati terminus aeui, sedibus in patriis functus mandabere busto. nam populus infensa sibi de sede reuulsus huc ueniet, domibus ueterum donandus auorum. nam qua Niliacis gaudet nunc incola terris et celer Euphratis Syrorum praenatat orbes, Cenaeos populos Cenezaeosque tenebunt, Chedmoneos, Chettos iuncta cum gente Phereza. et Raphana, cui manus est Iebusa cohaerens, dilectaque sibi pellentur sede Chananni. quin et Amorraeus, Gergesso extrusus amico, semianimis possessa dabit uenientibus arua." 532 disposuit (1\' nit pr.ss.) C 535 pectura G 536 Nigantes (Ni ex n al. c., 1 om.) G queruunt] quae runt A 537 attunitus*G solatia G 538 seming C 539 casus] cursus A 540 aegipti A erit] erat Areualus faraonis AG acerui A 541 domini G 544 coercens AG 546 sedibi G mandauere C mandere A 547 infessa C tibi Areualue reuulsos C 549 niliaces G 550 eufratis uu sirorum AC urbes A C orbis Gl orbes G1 551 geneos w corr. p populus G genezeos AG genzeos C corr. p tenebant C 552 Chedmoneos p Chalmoneos uu chetQs C cethosi A chettosque G (que om. AC) fereza AG ferezea C 553 raffana AG rafana C iebosaco haerens G iebosa cohercens AC 554 pellantur A channani C 555 amorreus A C 556 simianimis CG possessa] posse (in marg. pr. m. a) A quae cum sancta dei prompsissent uerba prophetae, sole sub occiduo clarum dat fulmine signum. nam uelut undanti ferueret flamma camino, caesarum pecudum uisa est delambere carnes. Interea steriles iam pridem fessa per annos perdiderat etiam uotum iam Sarra parentis, et quia praegelida partum non poneret aluo,, ad secunda suum coepit lactare) maritum ; gaudia et inflexum cogit consortia seruae noscere, quo saltim genitor sit pignore uili. ilicet in thalamos Aegyptia ducitur Agar, Ismahelumque nothum fecunda gignit ab aluo. quae cum seruili dominam contemneret astu. uerberibus duris adflicta et saucia fugit. ac dum uicino tegeret se deuia fonte, nuntius aetherio descendit culmine caeli consultamque prius dominorum mittit ad aedes, quin etiam multo gaudentem munere donat. quae quia conspicuo fulgentem lumine sanctum uiderat, a simili narrauit nomine fontem. iamque nouem denos nouiesque exegerat annos Abramus uates, cum se iam iamque parentem agnoscit nati magno de munere dandi, testamenta dei cui sunt concordia summi, gentibus innumeris genitor ductorque futurus. percipiens placidas per grandia tempora sedes. quin etiam solito de nomine grandior exit, 557 dei A deus CG promisissent A promisisset G promississet C promisit uel prompsisset Areualus profertę C 558 signo G 559 uelud C 561 steriles G sterilis C sterelis A 562 etiam om. C 568 non] prae A 564 at C fecunda LMueller lactare] latere A 567 illicet AC (a)egiptia AC adducitur G 568 Ismaelum G aluo A aluc (sic) CG 569 contempneret AC 570 afflicta C 571 hac C se] per A 572 aethereo C discendit A. aculmine C 576 uiderit A a simili G a om. AC 577 nouiesque p nouemque w 578 uatis 0) se lam C 580 sunt) sint G 581 innomeris G 582 tempora.... edes spatio trium uel quattuor litt. relicto A sedes Martenius edes AG aedes C 583 solito (\' solita A solido G dura decus adiectum uocalis littera ducit, et Sara quae fuerat, mandatur Sarra uocari. quin etiam patris Ismahelus pro prece diues, bis senos princeps populos generatque regitque. post haec gesta senex. cum sol octauus adesset, maribus exhibitis adimit praeputia ferro. adiungens pariter quoscumque ex plebe seorsa. inde ubi iam tempus promissi muneris instat, soluitur in tremulos uultu crispante cachinnos, dum tacitus secum promissa ingentia uoluit: "Posse deum credes, quidquid non extitit umquam, condere et infractos robur generare per artus?" Scandebat medium iam sol flagrantior axem, magnificusque senex frigus captabat in umbra, cum subito iuuenes pariter tris adfore cernit. sedulus in cunctos unum plus ambit et orat. ne puerum celeri linquat, dum praeterit, actu pacificusque suae dignetur tegmina quercus atque pedes geminos frigenti ut perluat unda ac positos panes mensae dignetur amicae. adnuitur iussaque citus ueneranda facessit. ipse etiam properans sese dat Sarra uideri mensurasque libens ternas ex polline profert, quas dederat tosto cinerum torrere uapore. tum uitulus tumida procuruans. cornua fronte deligitur, nullo fuscatus tergora naeuo, et modo constricti ponuntur fercula lactis.. dumque deum trina positum sub imagine pascit, 584 adiectus G 585 sara G sera C sacra A 586 patris A patri C patria G smaelus G praece G 587 principes A 589 matribus A h n. exibitis G praepotia G praeputio C 590 adiugens C 591 inde iam (ubi om.) G promisi A 593 tacitos G 594 credes p credens w quic- cquid AC exstitit C 595 rubor A 598 sobito G tres C cernit: c e.v i G 599 ambet G 600 celiri G preterit AC 602 fringenti C 604 annuitur C facesset G 605 ipsa A 606 libans Martenius 607 terrere C 608 tumuitla G fonteG 609 delegitur C 611 durnque deum CG dum dfim A dulcia sanctificis delibat gaudia dictis: ,,Quid rerum nunc Sarra gerit? (namque abdita tectis tunc erat) et coeptas iterat lux uera loquellas: "Euge memor uates. pleno non setius anno mater erit;" cum laeta procul sub talia risit femina et annoso desperat corpore partum. quaeritur haec inter. fuerit quae causa cachinni? illa negat facili concussam se fore risu, dum timet et tacito uoluit sub pectore culpam. consurgunt iuuenes parili fulgore decentes et Sodomam toto subiectam lumine uisunt. tum dominus uati nil promptum non fore passus, eloquitur, quae causa graues se ducat ad urbes: "Clamore immodico Sodomae iunctaeque Gomorrae excitus ueni uerumque inuisere curo," ut. quod turba nocens, quod uox horrenda laborat, oppida bina simul caelesti ex fulmine flagrent*. hic trepidus uates famulo sermone poposcit. noxia qui numerus sanctorum moenia seruet? quinquies ex denis capiens primordia summae, a bis quinque uiris cognoscit tegmine forti oppressum uitiis populum uitare ruinam. ilicet ad Sodomam ueniunt duo. Natus et Altor, hesperus umenti cum iam prorumperet igni. illic pro foribus Lodus de more sedebat. cumque uiros simili lustrasset corpore claros, 626] Mico: Excitus-curo. binancius (i. Venantius) Alchimus 614 ceptas B iterat] ita dat .4 loquelas (\' 615 uatis w setius CG sentius A serius Martenius post h. u. spatium trium uel quattuor litt. uacuum A 617 annosum A disperat AC deperat G 619 concussam sej concussa in se G risum G 620 timit G 621 pari C 622 lu y/ mine G 623 promtum AG 624 eloquitur passus causa (passus in rasura scrip- tum, quae om.) G grauis G\' 625 inmodico] A ommodico G iuctae G iuncta A 626 quc] quę C 628 opida G 629 uatis ω 630 sanctorum] sacratu C 632 a bis A ab his CG 634 illicct C sodain A\' frumenti C umeti G ingenti A 637 clarus G pronus adoratos consueta ad limina duxit, optantes media potius habitare platea. azyma quos tenui de polline candida pascit. sopitaque dehinc conponunt membra cubili. ecce furens tota procurrit turba Gomorrae. seditione truci circumdans atria Lotis, atque uiros poscens tumido dilitigat ore. ille memor pacis temptat mollire frementes atque etiam natas cupide dementibus offert, ut licito potius luxu peruersa uoluptas aestuet. a simili disiungens turpia sexu. sed nil dicta mouent. franguntur limina ferro. ac dum se glomerant, dum fortia claustra reuellunt, lumina saepta sibi piceis gemuere tenebris. his actis, auferre procul sua pignora iussus, inuitat generos sensu torpente negantes. quod tamen adsiduo potuit mens blanda rogare. eduxit natas coram genetrice sequentes. ac dum progreditur, dum scandit culmina collis oppositi secumque putat, quid deinde sequatur, femina postergum positas dum respicit arces, diriguit. speciemque salis pro corpore sumpsit. ille subit celsae securus tecta Segorae. mox fragor horrisono de sidere fulmina torquet sulpureaeque ruunt olido cum turbine flammae, quae pariter muros atque ardua culmina lambunt. omnibus in cinerem celeri cum labe reuulsis cernebat rutilo surgentes uertice flammas 638 adoratus G1 640 azima AC azym G 641 sopit G conponuntJ AG 642 gomurrae A 643 lotis C lutis in ras. m2 G lothis A i 644 tum,do C post tumido spatium quinque litt. uacuum A 647 lusu Areualus (coll. u. 829) 648 Estuet CG aestuat A as siihili C fl4gruntur ( al. 88.) A 650 refellunt A reuellant G reuelant C 651 septa w 655 coram A cara C cara G genetricfi C 656 scandet culmine G 657 Ippositi G oppositis C potat G putet A 658 post tergam G posita C 660 segorrae A 661 flumina G torquot Gl 662 sulpurae G sulphurae C sulforeae A 665 surgente G eminus Abramus, memori cum pectore tractans in uerbis domini numquam se adiungere mendum. nec minus et Lodus tuta conpostus in aula solamen tenero natis praestabat amore, quae sine coniugibus nequibant edere prolem. hae, cum perspicerent sublatum germinis usum maternumque decus solo genitore relicto, conponunt epulas ac promunt uina parenti, nescius ut uetitum natarum nosceret usum. nec mora, femineis concrescit sarcina fibris et parili ambarum uitalia fomite turgent. prima creat puerum patrio sermone Moabum, altera disparibus Ammanum nuncupat orsis. hic pater Ammorum, genitor Moabitibus ille est. Interea excedit positis de sedibus Abram et Gerarum ad terras socia cum coniuge transit. hic Abimelechus cupiens consortia Sarrae principis arbitrio (germanam nam fore uates dixerat eximius, fraudem ne forma pararet coniugis innocuo, riuales dum cauet iras) nec tamen eualuit ualidis terroribus actus. qui mentem adficiunt, quotiens peruersa libido est: nam deus inmisso torsit lictore tyrannum, qui cum terrifico rupisset somnia uisu, prosequitur trepidus uatem uix mente reuersa, cui Sarra sit dicta soror, ceu nulla mariti uincla ligent nuptam, quae sit coniuncta prophetae. ille docet causas seseque a crimine purgat, 667 mendumJ iñdaciu C 668 conpostius A compostus G copositus C 670 sedere C 673 prumunt G 676 fomitej sumite G 678 ammonum A. 679 ammonum G 680 sidibus G 681 gerarum C gererum G generaram A 683 principes CG arbitrii G I natis w 685 innocui Areualus 686 an non tamen? eualuit AC ualuit G 687 quoties C 688 inmisso AC u. 689 post 700 positus G, hoc loco AC sumnia G 691 cni] cur Martenius sacra G mariti) maritu Gl marito Martenius 692 quaej cum Martenius sint G Ciunctu C profetae G 693 sesequel que om. G mentitus nihilum; patris nam germine creta Sarra fuit. iuncta deducens linea sanguem. haec ubi constiterant, rector dat mille talenta et famulos; his molle pecus armentaque iungit. iugera quin etiam latos diffusa per agros, dummodo promeritum lenirent dona reatum. namque domus regis admissa piacula pendens, agmine morborum pariter grassante per omnes. germina femineis dudum decusserat aluis. uerum ubi pacificus uates pro rege poposcit procubus ante deum, promptim se laeta per omnes reddidit ubertas aluosque impleuit opimas. ipse etiam insuetis postrema in tempora uotis fit pater, et laeti reputans solacia risus. nuncupat Isacum, mandata et numinis alti efficit. octauo decerpens lumine tegmen e ueretro, stabilesque uidens iam promere gressus coniunctos inter socia de stirpe propinquos uescitur et mensis genitor gratatur opimis; nam desperatis maior fit gratia uotis. iamque puer puero iunctus dum ludit alumno. conpulit ignito matrem turgescere felle, ut famulam inuisam pariter cum pignore pellat, — et tamen inuitus senior, dum maxima iussa obseruat domini, pariter detrusit utrumque. at mulier postquam domini de sede remota est, auia dimoto lustrat secreta recessu. iamque panes cunctos uinumque insumpserat omne, 694 patris p fratris CD 695 deducens A diducens CG sanguen Artualus 696 mille C 698 defusa A 701 grasante C 703 uatis w 704 promtim CG se laetaJ saeta C 705 redidit G 706 insuetis: is ex us statim corr. pr. A 707 solacia] w 708 nominis C 710 gressos CG 711 coniunctua G sociaj propria Martenius 712 gratator G grafatur C 713 disperatis A 714 pueroj pero G alumpno C 715 turgiscere G u. 716 deest G 719 ad G 720 dimutu G recessu AC regressu G 721 iamquel iam Areualua uinum] unum A undam .. omnem Areualus insumserat AG exanimem lasso suspirans pectore natum; deuenit ad puteum, cui tum Iuratio nomen indiderat, maestoque inpleuit deuia questu: cum deus adflictae lacrimis trans aethera motus confirmat trepidam natoque ingentia dicit regna parata suo, cuius tum clade gemescat. ilicet inriguo scatebras de gurgite libans erigitur natoque simul gaudente laetatur. procedunt pia iussa dei; iam paruulus arcum tendere et aligeras coepit torquere sagittas. interea uates, ne quid clam forte pararet ductor Abimelechus, conectit foedera pacis. ut, quia de puteis fuerant certamina mota, reddita securam firmarent otia uitam. iuratur placitaeque manent concordia pacis. inde senex curuo terram dum sulcat aratro, ingentem laetis compleuit messibus aulam sublimemque deum supplex per uota precatus Philistinorum placidus consedit in aruis. in quibus aetherii temptatur numinis orsis, unicus ut natus gladio decumbat ad aram. nec mora, cum tumidi conscendit culmina collis, cornipedem ducens famulis natoque uadentem. tertia iamque die, cum sol candentior -axe fulgeret medio, totas dum contrahit umbras, dimittit pueros senior natumque capessit, 722 exanimen CG 723 iuratis AC miratio G 724 que] quae Martenius impleuit AC infleuit G quaestu AG 727 gemiscat Gl 728 il. licet G (tWn C) inriguas catebras C 730 iam] nam C 632 uatis CD nequit CG 733 abimelus G 734—736 hi tres uersus desunt A. 735 sacuram C 736 manet Mayor 737 soli-at G post h. u. rasura sex litterarum pro uoce aratro quae est in AC, apparentque uestigia litterarum . rram (terram ?) G 738 mesibus aulum C 739 suppex G praecatus G 740 Filistinorum G Fhilist. C 741 aetherei A ? tentatur G nominis G 742 unicus] Vicinus C 744 cornipedum G f. uadente 745 tercia G iamque] iam C dies G 746 dum] cum Gx (recentior manus corr.) 747 capescit G ut sarmenta gerens, flammarum pabula, collo scanderet oppositi pariter fastigia collis. iamque adeo flammis surgentibus altar ad ipsum . sistitur, euinctus manibus posterga retortis. dumque pater natum properat diffindere cultro, eminus albentem prospectat sedulus agnum, qui melius fuso compleret sacra cruore. His actis uetulo decedit corpore Sarra. cumque locum busto praestarent pignora Cetis, dissensit uates, pretio taxare paratus. 15 sq. quadringenta dedit sestertia diues Ephrono, dum sociam duplici gaudet mandare sepulchro. nomen Mambra loco ueterum narrauerat aetas. ilicet e famulis quendam, quem uita fidesque fecerat insignem, conceptis dicere uerbis et iurare iubet, dextram dum subdit amicam conectitque femur. nullam de gente Chananna iungendam nato, quoniam de stirpe parentum sit ducenda magis; quae si fortasse resistat, mittendum caelo, facile qui molliat iram. ille alacris tumidis inponit dona camelis Assyriamque petit, iam cernens tecta Nachorae. dumque silens secum domini mandata reuoluit, conspicit eximiam uenientem fonte Rebeccam, quae non tarda uiro frigentes porrigit undas inuitatque domum. cuius sit filia, fatur; iungitur hospitio iuuenis, mox munera promit. omnibus explicitis uadit nuptura marito. 748 pabula] paula 0 collos G2 ex colli uel collis 01 750 ipsum ad altar C 751 euinctus G euinctis A uox deest (I post terga CG 754 cruorem G 756 coetis A 757 uatis w prętio C 758 quatringenta G quadraginta C seatercia G ephreno (no in mo corr. al. ?) G effremo AC corr. p 759 socia CG 761 illicet C 764 femor A chanana C 766 si om. G 767 caelu G facilem uu corr. p 768 tumidissimponit G inponit] AC- camilis G camellis A 769 assiriam A 770 sil/ens (i eras.) G 771 fronte CG 774 hospicio G 775 eiplecitis G iamque iter emensos prospectat comminus Isac, quem Rebecca uidens dorso defluxit ab alto obstipumque caput tenui uelamine condit. iunguntur taciti dominoque auctore laetantur. sed postquam senior centum transcenderat annos. septies et denos, largitus munera cunctis decessit, gemini donatus sede sepulchri. interea patrias indeptus filius aedes ad puteum degit, fuerat cui Visio nomen. iamque quater denos illic transegerat annos; coniuge cum dicta patriam ditauerat aulam: quae cum praecipuo canderet sidere formae, infecunda diu nesciuit gaudia matris. sed cum sanctifico dominum \'deposceret ore, heredem ut iustum coniunx grauidata crearet, auditur; geminis turgescit feta Rebecca. quae mirata diu crescentis pondera uentris, consulit aetherii supplex responsa tonantis agnoscitque suo populos in pectore binos disparibus meritis ad lumina surgere uitae. nam qui prima tenet meritae primordia lucis. subditus imperiis agitur seruire minoris. ergo ubi iam facili gignuntur pignora partu. corpore puniceo senior se promit ad auras, nigrantes toto consertus corpore saetas. quem pater Esau placito de nomine dixit. post, fraterna tenens manibus calcaria pressis, nascitur insigni praediues mente Iacobus. lustrabat senior uacuos uenatibus agros, 776 iamque G iam  C itere G prospecta G 777 refluiit G 778 capud C 779 taciy A 781 cunctus (in1 corr.) G 782 sepulchro A 785 Iiãq f) 786 conducta AC cum dicta G 787 sidere C formae] pomae G 788 infoecunda C? 789 deposcerat C 790 coniui AG 791 foeta C 793 subplix G 800 consertus A consertas CG corporis aaas C setas A 801 placido A 802 praessis G 803 iacubus G bucina raucisono dum conplet saxa tremore. ast alius, blandi conseruans pectoris acta, gaudebat patriis inlaesus uiuere tectis. maiorem genitor tenero palpabat amore, ast alium toto mulcebat pectore mater. qui cum Niliacam lentem soluisset in unda, conpositos fratrem nitentem sumere pastus perpulit. ut primos sibimet deferret honores. haec inter malesuada fames et prima malorum conpulit a patriis uatem discedere terris. Philistina petit rura, mox Gargara transit, Abimelecha suo quae tum sub iure tenebat. incedens claro dominum cum lumine uidit arguentem dictis, adeat ne regna Canopi, sed teneat solum, dominus quod praestitit. aruum. "Nam licet ignotos inter uideare morari, attamen inmensum genitor mansurus in orbem semine multiplici gaudebis crescere gentes, testamenta mei sument quae maxima uerbi." ilicet in Geraris socia cum coniuge degens, germanam potius paterno edisserit actu, ne commota leui cupidine turba Philistim coniugium uatis correptis tolleret armis. at rex, dum patula lustrat secreta fenestra, ludentem niuea cernit cum coniuge uatem, conubiumque uidens cunctos sub lege cohercet, ne sociam quisquam temptet raptare prophetae. iamque famem dudum patriis qui fugerat oris, 805 eonplet] AO 807 inlesus AC tectus (r1 809 toto] tot C 810 niliacamj nihil iam G 811 conpositos] AC nidentem G 812 prinius G 813 malasuada A famis u* 814 conpulit] GlA a] e C uates G descende// A 815 filistina CG Gargara] immo Gerara cf.824 816 amimelechau suo G 818 nfi A 821 adtamen G 822 multiplic C 823 quae] q. C 824 illicet C 825 fraterno A 826 ng A filistim A filisti CG 828 ad rex G 830 coercit G 831 profetae G 832 horis CG hordea mollitae dum spargit credita terrae, centenos laeto carpsit de caespite fructus. nec minus interea placido ditescit in actu multimodas inter pecudes terramque feracem. continuo infelix torquet dum pectora, liuor inriguos turbat puteos atque aggere conplet, ut procul abscedens possessos linqueret agros. euitans igitur tumidae discrimina rixae, discessit mansitque diu conualle Gerarum, et cum sollicito puteos dimitteret actu, inuenit gelidas scatebroso e fomite lymphas. exceptusque dolo pastorum deserit iras inuisosque locos Litis de nomine signat. promouet inde gradum rursusque egesta profundo terra cauo gelidos in lucem protulit amnes. et quia mordaci fuerat certamine trusus. conpellat meritis liuentia pectora dictis ac, postquam tetricas fregit pax aurea lites, nomen Habundantis studuit transcribere terrae. dumque sagax mutat celeri noua gramina passu, deuenit ad colles, quibus est Iuratio nomen. illic perspicuo dominum cum lumine cernit, tempore quo medios euoluunt sidera cursus, admonitus tristes e pectore trudere motus, inuicto tutante deo per bella, per hostes. excitus gelidos post somnum colligit artus et uenerans structa dominum mox supplicat ara. 833 hordea Martenius horrea w molliate C 834 cerpsit A cespite AC cepide G 836 multimodos C 838 irriguoB L conplet] A 839 possessos CG pos ses A liquerat A 841 gerarum] gesarae G 842 puteus G 843 e ex i G om. A uomite A limphas C lymfas A G 844 eiceptas dolo .4 845 inuisos w inausos Martenii ed. 846 aegesta A profunda C 847 lucem A luce CG ampnes C 849 conpellat] AC 850 tetricas] trificas C litis G 851 habundanti G transscribere A a 855 medio nolunt (6 al. 88.) G sydera C 856 8 G 857 inuicto C B inuincto AG 858 exitus G sompnum C 859 domino] d,5 C dominem A interea reges ueniunt Abimelus et Ozas, Phicolo comitante simul ferrumque gerente, ut, quia pacifico uellet se adiungere uati, necteret insertis concordia foedera dextris. excipitur placide mensaque expletus eadem optatam reuehit posito discrimine pacem. hinc inter medios surgit discordia fratres; namque pater longo iamdudum grandior aeuo, amissum cum sole diem oculosque sepultos mente ferens placida mortemque instare recordans, maiorem natum, pietas quem sola uidebat, inpellit, sumat pharetram celeresque sagittas, exhibeatque sibi carnes de more ferinas. sumpturus patriae confestim munera linguae. id Rebecca uidens carum dat scire Iacobum, conpellens, geminos ut promptim deferat haedos ac pro fratre uago studeat mactare parenti. et, ne forte dolos nudaret corpore leui, pellibus obtegitur, hirsutum quae fore praestent, fraternaque toga praeuelans pectus et artus, optulit indeptas uelut in uenatibus escas. nec tamen occuluit penitus praenuntia corda. namque senex, iuuenem totum dum dextera lustrat, noscitat Esaum saetis, sed uoce Iacobum. ac postquam conpressa fames dimotaque mensa est, admonet, ut propius sese sistatque locetque. ille ubi demisso successit uertice dextrae, 860 abimelns A abemilas G amelias C et Ozas] Ochozas p 861 ficolo er 863 necterit A fędera C 864 que om. C 866 hinc p hic Mayor haec m 868 dieG 869 placidiG 871 inpellitj vlC faretramtu 873 sumturusA 0 874 aram G iacob A 875 prumptim A promtim CG hedos AG 876 atudiat G mutare A parente Gt 878 quae] q. C 880 uelutin AC ueluti (in om.) G aescas C 881 paenitus G 882 senex AC senes G senis Martenius 883 noscit at G nosciat A sesaum C setis A 884 conpressa] A compraessa G famis w 885 atmonit C post propius spatium duarum litt. uacuum A sese AC 886 illi 01 dimisso ACG7 demisso Gl demissa Martenius XXIII. Cypr. poet. 8 candida sanctiloqui percepit dicta parentis, oscula dum pressis delibat dulcia labris. nam post optata longae commercia uitae anterior frater minimo seruire iubetur. interea Esaus, longis discursibus actus. uiscera iam saturo portabat capta parenti. et licet officio multum placuisset et actu. intercepta tamen non quiuit sumere dona. inde irae et lacrimae et fraus quaesita nocendi: quam Rebecca uidens fraterno in pectore prodit Iacobumque monet cognatas uisere Carras Labanumque suae germanum quaerere matris, donec longa dies conceptas mitiget iras. iungitur et matris monitis sententia uatis, dum tranquilla docens natum communiter ornat: "Ne pete conubium, iuuenis, de gente Chananna, sed memor eloquiis cari genitoris adhaere. est locus Assyriis, gemino qui cingitur amne. hic pater est matris nobis Bathuelus amicus Labanusque gener, totis qui praedia Carris laeta tenet natasque fouet pubentibus annis. illa tibi coniunx, moneo, de stirpe petatur. quae genus egregium nostro de sanguine ducit." at iuuenis, monitis gaudens seruire paternis, egreditur linquens patriam multoque labore defessus dulci declinat lumina somno. 892] Mico : Viscera-parent. Ouidins * 887 percipit C 888 praessis G pses C delibans A 891 intere a Esaus] saus G 892 uiscera G satoro G parent Mico 895 indie A inde et C irae AC ira G fraus est Arettalus q.sita C 897 carrasl terras A 899 concęptas C mitiget] mitteret G 901 conmunit et A cCmonet et C communiter G 902 p te al. corr. G conouium Gl (ou in ub al. corr.) 903 cari] sacri C adhere AC 904 assiriis C ampne C 905 bathuelus C batuelus AG 908 coniux AG de stirpe moneo C styrpepåetatur G 910 ad G 912 defusus G sompno C et dum praegelido consternit saxa cubili, praeduram fesso subponit uertice cautem. ac dum securo refouentur membra sopore, aspicit intrepidus toto de lumine mentis haerentem sealam puro trans nubila caelo, e gradibus cuius sublimis turba ruebat; ast alia e terris superas scandebat ad arces. ac dum praecipiti uoluuntur corpora casu, omnipotens prona spectabat fronte ruentes, haec super adiungens: "Ego sum rex magnus olympi, iampridem dominusque tuus dominusque parentis: pelle metus tristes; tellus, cui membra dedisti, certa tibi sedes et cunctis te duce natis. tu nunc perge memor coeptumque haut desere munus. me duce dimissas iterum remeabis ad urbes." illi somnum ingens rumpit pauor ossaque tota concutit umenti perfundens membra fluore. et super haec memorat: „Domus est hic magna tonantis portaque, quae gemino reserat de cardine caelum. mox lapidem, capiti fuerat qui subditus, unguit atque Domum domini conpellans indice saxo promittit decimos daturum se fore fructus. iamque iter inceptum celerans, qua semita duxit, peruenit ad puteum, qui uasta per auia solus molle pecus riguis semper palpauerat undis. hic gregibus trinis pastores sole calente libabant tenues latices aestumque leuabant; 914 supponit A 915 sęcuro C 917 puro G pure AC 922 mantu (g m. rec. add.) G olimpi G olymphi C olymfl A 924 tristes] praestea G 925 Bedes GlC sedis AG1 te] et G 926 ceptom AG eęptum C hand Areualus aut G a AC desere] dissere A 927 dnce/// (m eras.) G 929 concntit] Cutit C Concuti tumenti A 980 hic] haec J. 981 que om. C 932 unguet A 988 domini] dl C conpellane] AC 985 iamque] Atque C qua-A quo CG 986 poteum G per auia.4 in deuia CG 988 hic regibus G calenti A 939 astum 0 8* hisque salutatis disquirit singula uates. incolumesque uidet cunctos, quos mente quaerebat. haec inter niuea gradiens Rachela figura urgebat patrias ad pocula nota bidentes. quam promptim iuuenis fraterno e limine uisam, castus in amplexus cognata ad pectora iungit. deuoluens lapidem, putei qui texerat ora, seque simul iuncto germanum sanguine pandit. quem procul intuitus sensu gaudente Labanus aduolat et sueta iuuenem conponit in aula. nec patitur gratis uatem seruire propinquum proque labore uiri natam despondet amanti. ergo ubi mercedem septenis traxerat annis, desponsam thalami deposcit foedere iungi. nec mora, mentito donatur munere Lia, Iuminibus grauidis, primo sed prosata partu. sed fraudis commenta dolens concepta Iacobus , uerba canit soceris, frustratus uirgine pacta. rursus in alterius pretium mercede seorsa perpetitur longae Iacobus munia uitae, percipiens meritam pulsa iam fraude Rachelam. sed deus aetheriae regnator maximus aulae pignore multiplici dempsit dispendia formae. Rubenum nam Lia creat, tum deinde Simonem; tertius egregio Leuitis pectore natus possedit domini sacrata altaria nostri. hunc sequitur Iuda, tribui mox inditus auctor. 940 uatis m 941 incolomes AC q.rebat C 948 bibentea G 944 promtim G prnmptim A e] tollendwm putabat Areualus limine p lumine m 945 castus p castos CG castof A in amplexns (6s al. c. G) CG conplexu. (in omJ A 946 desoluens G ore C 949 atnocat C conponit] AG 950 gratias G proprinquum A 951 labore/// (m eraso) fr diapondet A diBpondit C 952 mercedem AC iam mercem G septinis G 953 disponsam AC talami G fędere C 954 munera G 957 uirgini G 958 praetium G seorsG C 959 Perpetur (etpost h. u. duarum litt. spatium vacuum) A longe CG longaeua A 962 demsit AG 964 le////uitis G natus: us ex is al. c. G 965 possedet A possidet CG corr. p ast alios partus, utero quos Balla creauit. scire licet; claros nunc ius est dicere natos. post hos Issacharus paritur iam germine quino. sexta subit proles nomen Zabulonis adepta, nascitur et uirgo germanis congrua Dina. tandem sera deus largitur dona Rachelae: aetherias tenerum Iosepum gignit ad auras. ergo ubi iam proles utraque ex coniuge parta est, discessum a soceris et, quae quaesiuerat, orat: qui cum pro meritis mercedem soluere uellent, deponunt animos genero poscente rogati: qui nihil externum cupiens, ditescere sese muneribus domini solis testatus, abiuit, coniuge percepta tantum contentus utraque, enitens, ut longa sibi monumenta pararet. decerpit uirgas rupto de corpore matrum. myrtea prima fuit, storaci mox altera dempta est. tertia uulsa nuci, quo sensim lana colores diuiduos raperet uirgarum perlita suco. nam per stagna pecus properans mersare balantum signauit uario tinctum discrimine fuci, inuidiam propter, uariam quia dixerat eius esse socer mercem, multis quam dempserat annis. hic cum diuitiis alitus praestaret inemptis, inuidiam laeuo mouit liuore dolentum. 967 Cat alios C alias Areualus partus] n6thoa A crearet C 968 claros nuntiub .ê. (est G) dicere natos CG non claros nunti edicere natos A 969 issacharna A issaccharus G isacharus C quino AC quinto G 970 prolis CG nomine CG 972 largitua G 973 iosephum A 974 prolis CG 975 a] o C et quae Martenius et om. CD quęsui erat C 976 mercede C 977 animos G animo AC 980 perceptae C 981 monumenta AC momenta G 983 myrteaj inistea Gl mystea 02 demta G 984 sinsim AG coloris G1 985 reparet C 986 pęcus C 987 an uarii? suci G 989 quem C dempserat A tempserat C temserat G 990 sic Mayor diuitis (post h. u. spatium sex litt. uacuum) A alitos CD corr. p prestaret AC inemtis AG 991 leuo CD u6muit, in marg. mouit A liuore : i ex o ? C dumque socer dirus lanarum uellera tondit, libertas permissa uiro, qua commoda ferret omnia et incoctos tosta fornace penates, quos Syrus in patriis credebat numina Carris. haec tamen inuolucris cohibebat cauta Rachela, ne pater inuenta puniret crimina noxa. digressus uicto conscendit flumine collem, quem Galatum indigenae patrio sermone loquuntur. tertia iamque die soceri peruenit ad aures discessus generi pariter pariterque natarum. ilicet auxilium fraterno ex agmine poscit quaesitumque diu sexto iam lumine nanctus, ne noceat, sancto domini terrore uetatur, mitificusque suis, quae credit numina. poscit, et cunctis quaesita locis non cognita maeret. postquam depositis rediit pax certa querellis, congeries struitur saxis crescentibus alta, ut locus exstructo maneat munimine testis ac positus limes litem discerneret agris. ecce uiae medio uates uidet ardua castra, quae deus astrigero ductat moderamine rector, disiungi indidit et nomen testatus: "Haec deus implet." interea electos iuuenes praecurrere iussit, muneribusque graues, germanum quae iubet uti, ut reditum placidus tribuat; pacemque petenti adnuit ille libens; sociis atque agmine multo niturerunt stipatus fratrem contra nil turbidus exit, cumque quater centum terreret turba uirorum, u. 992 deest A 998 Vbertas C que cQmode C 994 paenates CG 995 carris] terris A 996 cauta] cantu A 997 noxa CQ noxae A 998 degressus A 999 galatum G galatã C galactuen A indiginae G locuntur A 1000 auras in aures pr. corr. G 1002 illicet AC 1008 die A vi. C nanctus A nanctds C nangus G 1005 suis] suo is G sua is Martenitu nomina G 1006 cognitft aeret C 1007 quaerellis A q.relia C 1009 extructo G 1010 litem] limen G 1011 uatis m uidet G uidit AC 1012 ducat A 1015 quae] q. G q; A q. C nti] ut is G 1017 annuit C 1019 terreret] terret G plus species, quam tela nocent famulantibus armis. discretis igitur gregibus haec prima locauit, quae donata sibi dignetur sumere frater, atque simul inmensus dominum ceruice poposcit: "O deus, inmensi spes et substantia regni, qui deus es semper genitoris solus auique, cuius ab exilio faciunt me iussa reuerti, . grandia ditato largitus commoda seruo iussisti lenta fluuium transmittere uirga Iordanemque tuum humili transmittere gressu. et nunc diuiduis cernis me degere castris, ut uarios casus gemino munimine uitem. eripe me his, inuicte, malis et spicula fratris infracto placidus quam primum decute ferro, ne rapidus duro feriat mea pectora telo." ergo ubi conposuit socios somnosque petiuit, luctantem superare deum sub nocte laborat; femine nam presso stupuit pars corporis illa. cumque diu uellet membrorum soluere nexus is, qui pulsarat ualido certamine uatem, praestita dimissum dominus post dona remisit. nomine mutato Iacobus desinit esse, ac "Dominum cernens" cunctorum dicitur ore, ausus quin etiam domini condiscere nomen, non potuit, soli quod ius est nosse tonanti. ipse locum Domini conpellat nomine uisi, contigerat cuius sublimes cernere uultus. atque ubi se dominus pulsa iam nocte remouit, egreditur longa sustentans cuspide gressus. 1023 dominum flexa C 1024 inmensiJ C 1025 es semperJ esse per C auique] aeuiquae C auque G 1029 humili A ilico CG gressll (leuis uirgula super u) C 1031 uitem] casus G (unde AreuaIus: ut uarios caueam g. m. casus) 1034 pectora] pignora (sc. matrem cum filiis) Arcualua 1035 conposuit] A somno G sompnos C 1037 praesso AG psso C 1040 praestita dimissum CG praestitit admissum A 1045 conpellatl A 1047 se dominusj sed noffi C hinc Iudaea memor deuitat mandere neruum. qui femur adstrictum rigido munimine fulcit. iamque uidens fratrem uallatum congrege turma, procuruus prona dominum ceruice salutat: congressi multo coniungunt pectora fletu... et iam iamque magis uario sermone requirit, qui ueniant comitante manu, quae turba sequatur. ille docet, nuptae quo sint genitore creatae, diuersique greges qua sint mercede parati. confestimque nurus curuo cum poplite fusae admorunt teneros cognata ad basia natos. at senior praelata pie dum munera uitat. mitificus mulcet concordis pignora uatis atque libens fratre pariter comitante lux. ut uice sermonum sensim sua gesta refen-ent. sed quia lentigrado serpebant agmine fetae,, subsedit uates gregibus famulisque regendis paruaque frondoso posuit mapalia tecto, nomine quae fixo placuit uocitare Tabernas. deuenit ad Sicimas, quae sunt regione Chananna, mercatus pretio confinis praedia terrae. atque deum exstructis properans altaribus orat. illic inprobius Dinam Correus amatam polluit et tenerae praecerpsit uirginis usum coniungique uolens procuruant praeputia dempsit, grandia dona ferens rapta pro coniuge uati. 1049 iudea CG 1051 Cgrege C cum grege AG corr. p post 1053 crcidit ueraus 1056 genetore G . 1057 gregis GI 1058 fussae C 1059 atmorunt C teneris Gx ad basia] a basi G 1060 ad G praelata AC prolata G pię ex pie al. C 1061 muleit C 1062 fratri A 1068 sinsim G 1064lenti;raduAC serpeba t G foetaeC 1065 uatis w 1066 que om. C fondoso G frondosa C mappalia A 1068 sichimas C q. C channBna C 1069 precio G conflsus A 1070 extructis G 1071 inprobiusl G inprobus A cur reus A 1072 pulluit A precepssit C 1078 coniungi) coniugium A praepudia G demsit AG tertia luce dehinc, maius qua uulnera feruent. stellas tota pariter cum pube necatur. natorum ferro doluit haec gesta Iacobus, infractum foedus socia cum gente locutus. ilicet omnipotens monuit discedere uatem atque domum fidam B £ radiantes in sede locare. festinat paretque deo natosque precatur, ut delubra deum rigido formata metallo conminuant niueoque togas sub tegmine sumant. ipse deos nullos Terebinthi abscondit in antro ingentemque uidet dominum depromere sueta uerba sibi uatemque fore se numinis alti ditibus in terris, dominus quas uouerat Abrae. ipse loco nomen posuit saxumque sacrauit, quod uenerans liquido totum perfundit oliuo, erexitque domum turris sub tecta Gaderae. haec inter flumina, graui confecta dolore, . funere facta parens Beniaminum fudit ab aluo. namque praeter natos iustis de matribus ortos . pignora subposita uates genetrice creauit agnouitque libens socio de germine Ballae conspicuum Danem, quem Neptalimus adurget. ast alios mox Zelpha creat, Gadumque Aserumque. optinet hoc etiam, meritis quod defore norat, ut patrios uultus tanta cum prole uideret; u. 1075 hoc loco deest in G (legitur post 1098) 1076 oppraessns G pube] plebe A negatur 6rl 1078 infructum C locatus A 1079 illicet CG discedere] descere G 1080 fidem C flda Areualus locaret A 1081 festinet C praecatnr C praecator G 1082 furmata G I firmata G1 1083 conminuant] A sumant AG1 in marg., (in contextu post tegmine rasura, in qua uestigia litt. sum/n/ apparent) humi C 1084 deos .. nollo (cum spatio uacuo duarum littJ A ter/ebinti (altero r eraso) G anthro C 1090 caderae w (cader/e, a eraso G) corr.p 1092 Beniamin Areualus 1093 preter AC notos Martenius ortos Areualus ortus w inter 1093 et 1094 legitur u. 1075 in G 1094 subposita w natis w genitrice C 1095 balae C 1096 neptalimus AC nepthalimus G 1097 zelfa w /serum (a eraso) G 1098 optinet w 1099 uederet G ut. qui iam uetula fuerat genetrice creatus, bis seno insignis posset gaudere nepote. ergo ubi iam tandem bis nonaginta per annos uita fuit proceris et longum ducta per aeuum, soluitur et lasso de corpore candidus exit. uisurus sanctas, metitur dat prudentia, sedes, in quibus astrigero recubans per saecula fulchro inuitat niueos secura ad gaudia iustos. iamque iuuat fratres metatas didere sedes; nam quia non poterant angusto in limite terrae crescentes gregibus multis cohibere colonos. anterior Sirum montem post arua Chananna accipit et laeta praediues pascua sumpsit. Chanannaea sequens non linquit regna Iacobus, ut patrio semper gauderet mens pia ritu.; illic conspicuos Iosepus suscipit actus, effulgens inter tanto discrimine fratres, quanto luna nitet parua inter sidera caeli. qui cum iam septem decemque adtingeret annos. \'I seruabat patrias herboso in gramine fetas,\' omnibus incedens natu minor, quos generosis; progenuit thalamis campi uel paelice serua. et quia conspicuus germana in classe uirebat,\' fraternos sensus liuoris frigore mouit. hunc pater ex toto conplectens stirpe natorum mulcebat tenerum ualida inter corpora fratrum, quoque magis cunctos inter conspectior esset, uelabat uario uestis circumflua fuco. is cum iam teneris domino inseruiret ab annis. 1100 faerit-4 1101 bis sino G 1106 saecula] G fulcro C fulchro.4 pulchro G 1107 saecura C 1108 dedere Å 1110 multis A multi C multos G colonesC 1111 syrura C post arft achannana C 1112 sumpsit .4 C sumit G 1113 chanannea w 1115 illico conspicuos A iosepus CG iosephus A suscepit G 1118 lam Cum A attingeret C 1119 foetas C 1120 natum G 1121 pelice C paellice G pellice A 1124 tota CG conplectens J A naturum G 1128 tenero C Beruiret A forte uidet placido sopitus lumina somno fratribus admixtum sese uincire maniplos. dum medias inter distringunt farra nouales, atque suum recto sublimem surgere cono, quem iuxta prona fratrum terit ruebant. id postquam iuuenis placido sermone retexit, commouit trepido pauitantia corda tumultu; murmure terrifico regem dominumque loquentes, prodebant sceleri secretum defore solum. quoque magis gemina tristes disrumperet ira, somnia doctiloquo pandit perspecta parenti, omnibus admotis, quos linea sanguinis artat. namque uidebatur roseum sibi cernere solem coniunctamque simul tremulo cum lumine lunam hisque decem stellas unamque adsurgere iunctas et sibi ceu domino procurua inflectere colla. haec postquam obliquo genitor cognouerat ore, fassus adorandum trepidis mox fratribus esse. ilicet excedunt iuuenes, gregibusque paternis disquirunt flumine per florea gramina ualles; ad quos missus abit dumisque silentibus errat, edoctus quodam iuuenum monstrante recessus, gramine mutato fratrum quos legerat agmen; quem procul ut uaria licuit praenoscere ueste. consilium infaustum linguis discordibus aptant. omnibus inuisum constat sententia fratrem perdere et extinctum morsu narrare ferarum, dum rapidi secum uentoso murmure mussant: "Somnia, cernamus, poterunt si pellere letum." respuit hoc placidis numquid mitior orsis 1129 uidit AC 1130 nincere C 1132 sublimeni AC sublimen G 1134 id om. G 1135 tumultum G 1136 loquentes A loquente C loquentum G 1138 tristes om., spatio uacuo relicto A 1143 unam] una G 1145 ore] orat C 1147 illicet AC 1149 ad] at C 1154 fra- 6 trum: sed um in em corr. pr. G 1156 frarum G 1156 musant C 1157 loetum C frendentesque monet praedurum condere ferrum, stagnanti memorans melius mersare palude. ilicet exuitur nudusque inuoluitur frigente. haec inter solitus merces mutare Sabaeas- perferre graui trudebat mole camelos. dum properat Arabum messes deferre Canopo. ergo ubi germani spes est adflicta minoris. ludas ait melius Iosepum uendere nummis. celatur genitor uestemque in sanguine tinctam perspiciens nulla metitur fraude necatum. discindit manibus uestem Abelus aduncis nigrantesque sibi cilicum circumdat amictus. adflictus luctu genitor perquirit amissum, quem dudum acceptum semiuir Pharaonis habebat, auratas solitus mensas onerare tyranni lancibus et strepitu magnae gaudere culinae. haec inter Thamara parit, dum gaudia culpae laeta placent, geminoque impletur pignore uenter. quorum prima puer meruit qui lumina uitae, exeruit prompsitque manum, quam femina sollers punicea de reste ligat; mox conditur aluo et uice mutata confestim nascitur alter. anteriora tenens, fuerat qui sorte secundus. hic quoniam fuerat discretus limite quondam, Zarae nomen habet, alium dixere Pharetem. 1160 stagnanti] siccata Areualue 1161 illicet AC eisuitur A induitur A aula C 1162 solitus J silitus G (tmde Sjrieus Martmim) sabeas CG 1163 ismaelida G 1165 germano A 1166 meliusj mulius C iosephum A uindere G 1168 perpiciens G nullam G 1169 discendit AGl descendit C corr. rec. m. G Rubenus] immo Iacobus (Hubenus scissis uestibus ad fratres perrexisse antea u. 30 narratum est). 1170 amictum G „uidetur sequens uerstu huic praeponendus esse. Areualus 1171 atflictus C amisum C 1172 si- miuir G faraonis w 1173 mensus A 1174 colinae G 1175 inter 1 G 1176 laeta I quieta C 1178 exseruit G promsit G promisit A prompsit C 1180 motata A confes1im-\\ G 1181 interiora C 1182 limite] lumine A 1183 Zare CG Zares A duxere 01 faretem w Seruabat domini custodia fida terrarum, non passus durae subiectum uiuere legi.. anterius nam dictus erus dat cuncta ministro, nec spe cassa quidem; dominus nam mitis ab alto omnia, quae iuuenis seruabat, largius auxit. nec tamen optinuit Petaphretae inmitis amorem; nam quia conspicuo fulgerent lumina uultu, exorat coitum domina male saucia serui. sed uitat iam foeda puer seseque recusat sacratum culpa immodica pressare cubile. femina sed uetitis nequiquam perdita flammis explorat molles aditus et tempora captat. forte domum uacuam solumque ut repperit. instat consertumque manu cogit decumbere secum. tanto ille alacer uestemque a corpore demit atque inter dominae geminas dilabitur ulnas. femina proclamat uiresque a crimine sumit, uociferans praedulce decus temerasse pudoris fidentem forma iuuenem, dum lubricus aeuo feruet et erilem molitur scandere lectum. quin etiam tristi conpellat uoce maritum innocuumque reum placitae uult subdere poenae quae ceu uera putans infenso carcere claudit, in quo iam regis cohibebat poena ministros. carceris hunc custos blando mox pectore mulcet innocuumque uidens conmissa ergastula legat. illic forte duo, celsa quos toruus in aula condiderat nigro permotus felle tyrannus, inclusi poenam trepido sub corde pauebant, 1184-1498 desunt C 1187 spes Areualus 1188 quae iuuenis] 1184-1498 AG i post quae ex q. rmr. G 1189 petafretam mitis Å G corr. p amorem d amore G 1190 MltH G 1192 foeda : d ex t G 1194 nė quiquam d nequicquam G 1195 moles A 1201 podoris G 1208 aerilem G herilem A 1204 conpeUat] d 1205 penae G 1206 potana G clausit A claudit G 1209 conmiasaJ A egaetula G 1210 quuI G turuus AG 1212 poena G ac dum sollicitis furantur lumina curis, somnia uenturis uiderunt nuntia rebus. hos cum perspicuo Mathusalamus lumine maestos, perquirit causas cogitque occulta fateri. continuo, qui uina dabat consueta tyranno, eloquitur, quae uisa forent sub nocte sopora: "Cernebam uiridi frondentem palmite uitem, dum serpit nexaque suo de uerbere pendet, pampineos inter Sella tris adfore, fundos, uuaque nectareo pendebat flaua racemo. inde calix regis, quo mitia pocula libat, spumabat tenero, quod pressit dextera. musto. quem dominus prompta susceptum palma tenebat." omnia tum iuuenis signanter clausa reuelat. tris fundos uitam esse dies, quibus ille secutis amissum rursus relegat repetatque fauorem, mixturus placido, quae uidit, pocula regi. "Hoc tantum meritis pro talibus effice, " dicit, "ut, cum sumpta tibi fuerit fiducia fandi, dimoueas nostram nullo de crimine poenam. Hebraea gens dicta mihi. nam uenditus uatum crimine fraterno seruitum nobilis iui." post haec uisa sibi pistorum maximus infit: " Vertice trina meo uisus gestare canistra regificis dapibus lautoque inpleta paratu, unguibus innumerae uolucres quae rapta ferebant." his dictis sat uera quidem, sed dura loquendo mactandum duro testatur mox fore ferro auulsumque caput figendum in stipite celso, quod uolucres toruo discerpant protinus ore. 1216 oculta G 1220 nexu Areualus pendit A 1221 tres G 1222 racemu G 1228 pucula G bibat A 1224 praessit G 1225 promta A 1226 tum] tȧṅtum G 1229 pucula G 1280 dicit A dixit G 1231 sumta A 1238 aebraea G ebrea A uinditus G 1287 laudo G inpleta] G 1289 loquentem A loquente G corr. p 1241 in ltipite] in om. G 1242 tnruo A curuo G conplentur cuncta, iuuenis quae dixerat, et mox redditus ille loco, caesus hic corpore trunco est. interea geminos iam tempora lapsa per annos rursus ad eoos torquebant sidera cursus, somnia cum ductor uidit Niloticus ista : namque uidebatur, fluuium dum spectat amoenum, corporibus nitidis septem spectare iuuencas, tondentes uiridis pubentia gramina ripis; his alias turpes macie subiungere gressus dumque suis pigrae (mirum!) uix ossibus haerent, eximias patulo sorbebant ore iuuencas. somnia iunguntur paribus non dissona causis; ecce uidet spicas fecundo e germine septem, atque alias tenues et loquente semine cassas (horrendum dictu!) Sethum ceu mandere fruges. id uisum maestus nequaquam mente cohercet. sed trepidus cunctos, qui callent, adfore iussit disquirens, clausis quae sit sententia rebus. atque ubi consultus tacuit Memphiticus augur, carcere qui dudum laxatus uina praebebat, eloquitur iuuenis sese pandente Iosepo amisso rediisse loco sociumque necatum. mittuntur propere, uatem qui crimine toto exutum turpi celeres de fornice tollant informesque genas et crines carcere pastos tondentes prisca facerent reuirescere forma. ergo probus dictis consultus talia reddit atque docet uaccas annorum nuntias esse, atque leues spicas septenos disserit orbes. namque ita digestis uentura insignia formis, tf. 12.8 adut AG, neglexit Martenius 1245 iam] in A 1247 uidit om. spatio uacuo relicto A nilioticns A 1250 ton dentes : 0 ex n corr. G uiridis A uiridi G pupentia 0 ripis A ripa G 1251 macies G 1257 grauides A. 1268 coercit Gy coercet G2 1261 memfiticus G 1262 praebabat GS 1265 toto G tanto A 1266 celeris G 1267 genes A carpere pastus A 1268 reumlcere G 1272 de gestis AG corr. Areualus insinsignia G ut septem fecunda satis sit terra per annos, atque famem diram parili cum tempore ualeret, quis penitus tellus sitientibus arida uenis pallida puluereo consumat gramina sulco. nam quae duplicibus iunguntur somnia uisis, certa deus iuncto mandat constare tonante. "Quin potius dum tempus adest, dum cura medendi est, elige de captiuosque, qui praescius horum iudicibus positis totam sublimis Aegyptum temperet et quintas quacumque ex messe reposcat, ut quae prima datur fecundis copia terris. sustineat steriles consumptis frugibus annos." accipitur plausu procerum sententia uatis. ipse etiam tandem sedato pectore caelesti uera renarrantem celso sublimat honore praefectumque iubet totas se fen\'e per urbes. inde anulo digitum uatis fulgente coronat. byssina mox croceo circumdat pallia peplo, flexilis induitur per collum circulus criminibus atque nouus rector curru sublimior extat clamosusque praeco cameris iudicis auget. quin etiam legitur coniunx, cui nomen aequora(uatem. quam genuit claro Petaphras <de) stemmate uates,, ex qua confestim genitor fit pignore bino. dicitur anterior Manasses, iunior Ephrem. exigit hinc uates suggestu nobilis alto, 1290] Mico : Bissina-peplo. Prosper. 1274 eignat A gignat G 1275 paenitus G setientibus G 1276 gramine G 1277 namquae A namque G 1278 iuncto G cuncto A 1280 elege d 1281 egiptum A 1282 quintos A 1288 utque d datus A 1284 sustineat d ius teneat G stereles G consumtis A 1290 bissina AG Mico 1292 exstat A 1293 preco A 1294 legitur om. nulla lacuna A coniux AG 1295 petafras AG de add. p om. AG uatil G fratris A 1297 manases G effrem A 1298 exigit cum spatia duarum litt. uacuo A exgit G hinc add. p om. AG uatis AG quidquid uix potuit ieiunum adsumere tempus, horrea plena tenens, ut cum res posceret uti, proferret cunctis poscentibus abdita farra. post ubi dira fames totum diffusa per orbem cogebat trepidos, poterat quod mandier, esse, conclamat populus regemque efflagitat escas. ille iubet procerem maestis dare farra losepum parentem monitis: cunctos qui his arca. Interea Jacobus, fleto iam funere nati, bis quinos iuuenes numeroso e germine mittit, qui longinqua (sibi) pretio frumenta pararent: ac minimum cunctis Beniaminum non sinit ire, inualidus durum nequeat ne ferre laborem. atque ubi iam Phariae peruentum ad moenia terrae est, submissi petiere solum fratremque salutant, mirantes celsa sublimem sede sedentem, nec tamen agnoscunt longo post tempore uisum. quos ubi perspexit memori cum mente propheta, increpat et multa proterret uoce pauentes, flumine uenisse ferens, quae copia frugum quique uiri pingues teneant moderamine terras. adlegant nescire dolos seseque fatentur bis senos quondam fratres genitore sub uno conspicuam tenuisse domum; his omnibus unum postremum natu patrios seruare labores, ast alium celebri iam pridem defore leto. se diram uitare famem ten-amque Chanannam 1299 quicquid Å adsumere AG Jorte absumere, sed uidetur deesse aliquis uersus ad sententiam exprimendamu. Areualus 1300 ut tum reposceret AG corr. Martenius 1302 famisAG 1306 qui Mayor que AG 1307 iacob Å fletu G 1309 sibi Martenius, om. spatio trium uel quattuor litt. uacuo relicto Å nulla lacuna G praetio G 1310 ac) at Martenius benaminum G 1312 fariae AG 1314 sublimem A sublimen G 1316 profeta G 1819 quine G modoramine G 1321 genetore G 1822 his] ex his susp. Arceualus 1324 celibri G celeri Å laeto Å 1325 Bel sed Å channanam G XXIII. Cypr. poet. 4 exosos, tenui damnantem semina fetu, poscere uenales species licitataque farra. eloquitur uates, rectoris nomine iurans claudendos dura iuuenes custodia, donec germanum exhibeant, genitor quem mitis habebat. nectuntur trina nudatis sub cura tuentum laxatique dehinc unum liquere tenendum. nec arca occulto rumpentes corda dolore commemorant, quam iusta sibi discrimina surgant, quod fratrem inmeritum uetito transcribere pacto conisi sero poenas sub iudice pendant. ingrauat haec dictis hostia uera renarrans, ac scelus festinos sese nolente peractum. flectitur his uates germana et iurgia noscens 1340 luminibus tacitis conuersus flebile plangit. haec inter media fratrum Symeona corona accipitur, fidus cunctis obeuntibus obses. tum petita sibi iuuenes frumenta capessunt inuentoque graues urgentur pondere muli. iamque uiae medio, dum soluit uincula sacci, fratribus inuentos quidam dat uisere nummos., id cuncti faciunt, pretio mox deinde reperto mirantes summo procerem certamine laudant. iamque adeo patriae subeuntes limina sedis gratatur reduces genitor unumque requirit. omnia cognoscens nummosque et dona capessit, 1826 exosus A post h. u. spatium trium vel quattuor litt. uacuum  fetu p fotu G fatu A 1828 uatis G 1329 duro d 1880 genetor G 1332 tenendum] tuendum  1884 surgunt G 1885 inmeritum]  uctito] uendito d transacribere d pactn d pace G 1836 post conisi spatium uacuum aex liti. A 1887 ingrabat JL 1888 ac  a G nollente G 1389 uatis dG 1340 aenile planget G 1841 symeona (e ex i carr.) G simoena A 1342 obeuntibuB A rediuntibus G 1848 capissunt AG 1844 inuento A imento G immenso Martenius 184 7 precio G praetio d 1348 summo  suumó G procerem d procere G 1849 limina] lumina d 1850 requiret G 1351 capisait A capisset G conquestus grauiter alium iam defore natum. accisi cum deinde cibi aduectaque farra cogebant rursus pretiis alimenta parare; sed reuocare gradum Memphis mens non erat ulli, ni minimum fratrem secum pater ire iuberet. quem cum plura gemens nollet dimittere quoquam, Rubenus fido germanum postulat ore, securus gemina com mittens pignora patri. prosequitur ludas sese nec posse reuerti proclamat, rigidi testatus uerba Iosepi. haec ubi grandaeuus genitor iam mitior hausit, dat iuuenem, largo perfundens flumine uultum. illi abeunt secumque uehunt leue olentia tura, incensum et guttam iungentes cum terebintho, inter odoratos portantes mella uapores, et geminum pretium, consertus ne foret error, condita quod clausis fuerant nomismata saccis. quos ubi conspicua uidit Iosepus in aula, imperat, ut laeta celebrent conuiuia secum. fidus uenere tamen trepidoque reatu coniciunt sese structa cum fraude uocatos, quod numerata prius sestertia dataque uati sarcinulis inposta suis non reddere quissent, se tamen exsortes furtorum cuncta referre, nec consuesse prius exterritus uiuere gaza. talia dicentes cohibet sermone minister seque docet nullis fraudatum noscere nummis: uerum siqua uiris donarint commoda lucrum, e 1352 conquaestus G 1853 acciessi A adfecta A 1854 praeciis (t al. ss.) G 1355 memfis AO an Memphim? illi G 1860 sese nec G se nec non A 1361 taestatus G testatur A iosepi AG 1862 Haec nbi A Vbi (Haec omJ G grandeuus AG 1864 leue] bene Areualus, 1365 terebinto A terrebinto G 1367 praetium G herror G 1868 no- mismata G nummismata A 1370 laeti Mayor 1371 uenire A 1872 conitiunt G 1873 nomerata G sistertia AO 1874 inpositaAG 1375 furtorum A futurum G 1376 consuirse A Buppraessa G 1879 donarent G 4* nec sua, nec uatis, nec regis dicere quemquam. occurrit cunctis Symeon seseque praesentat. dumque uiris lymphas, dum praebet pabula mulis, ingreditur multo stipatus milite uates,! cuius ad aspectum promunt pia munera fratres., ille ubi per cunctos placido sermone cucurrit, perquirit, si firma pater uirtute ualeret. quem postquam incolumem dixere et uiuere recte, confirmat cohaerere deo pro munere Gomorra, Iosepus uatem semperque insistere rectis. et ueluti notus Beniaminus non foret ipsi,\' consultat iuuenes et promptim sanctum ; inde commoda quaeque deum pueri pro laude precatur. nec gemitus cohibere ualet nec sistere fletus, sed tenero adfectu sese conclauibus quarum anxius et nimio quaerit fomenta dolori. post ubi discubuit, uictum posuere ministri. uescitur et facili prolectat pectora fatu diuiduasque dapes uiritim exponere gaudens! porrigit et fratri maiorem dedicat uni. atque ubi iam saturis amor est conpressus edendi, ut prius inposito presserunt pondere mulos, occulitur datum sueto iam more talentum Iosepi imperio scyphusque absconditur ardens\', in rebus, Beniamine, tuis pretiosior arte.I iamque iter ingressi non multis milibus absunt,\' cum subito incautos circumdat regia turma conprensosque tenet fulgentia pocula poscens: 1881 symeon AG 1882 lymfas AG 1388 multos G uatis G iosep A 1887 incolomem A incolumen GP 1888 confirma A coherere AG 1890 uelut in G 1891 promptim A promtim G 1892 praecatur G 1394 deetu A 1897 uestitur G fatu A fato G snco Martenim coni- 1898 gaudens d gaudit G 1899 maiorem A maiori G maiores Mayw 1400 est om. A conpressus] A conpraess08 G 1401 praesserunt G 1402 occuletur GI batum G 1408 iosepi A iosipi G Beyfus G scifus A 1404 beniamin auis A benamine tuis G praetiosiorG ãrite (marg. ånte) A 1406 sobito G turba Areualus 1407 conprensos A conpraehensos G futurum increpitant, quem nectant crimina, seruum. adnuitur cunctique simul sua pondera pandunt, quaesitum[que] et poculum retegunt fratremque relinquunt, Iosepumque petunt et, quae sint gesta, loquentes euoluunt cari confestim iussa. parentis. permotus precibus uates discedere cunctos imperat ac sese Sennarum nomine infit. defixi riguere metu tacitoque reatu damn antes sese cohibent formidine uoces.. prolectat mox ille reos propiusque uocatis exigit, ut dicta portent placitura parenti, quae sint, quae fuerint, quae mox uentura ferantur, instigans migrare senem, gregibusque coactis descendit Arabum colles uenientibus offert, ut quia continuo tellus foret arida lustro, pasceret agnatos prorumpere orbis omnes. ista et dicta uiri laeto rex pectore noscit Thara rogat carorum adsumere turbam, et gratuita iubet Lothus tradere farra. dantur plaustra uiris, frumentum, pocula, panis, magnaque gestantes desudant pondera muli. dantur quinque togae Beniamino et quinque parenti, tercentum et nummi signata incude notati. ast alii iuuenes mercedis laude secunda accipiunt Melchae niuosae uestis amictus. haec ubi cognouit genitor, data munera sedes respirat patria festinus cedere terra Aegyptumque petit, Arabum quae iungitur aruis, . 1408 furatum Arcualus increpitans G nectans G crimine Arcualus 1410 quaesitumque et poculum AG que del. p 1411 sint G sant d 1413 praecibus AG uatis ÂG 1415 difixi A 1416 uocis G1 1417 proprius AG (r m ras. GJ 1418-1420 desunt A 1419 serantur G 1421 collis GI 1424 ista adicta A ista ecdicta G 1427 frumenta G panes A 1429 et v. A 1481 Ast: A in rae. al. m. G 1435 aegiptum A quae] q: A educens iuuenes patrio moderamine quinque sept:es et denos, Genesis ut formula cauit. ac dum festino properant conamine turbae, procurrit ludas et fratrum praeuolat agmen Iosepumque docet haut longe abstare parentem. ille alacris scandit currus atque obuius exit, optatam excipiens uiso genitore phalangem. regrediturque citus regisque effrenis ad aulam, pastores properare ferens, ut turba carorum discretis degat fecundo in gramine terris. ipse etiam uati rector Memphiticus instat et iubet uberibus fratres conponere in aruis. longaeuus post ista senex poscente Sarram eloquitur sensim, quantis sit praeditus annis, quae domus et quae sit ueniendi causa Canopum. eximiumque ducem multa cum laude fluuius nec minus interea uice munera mittit digna suis magnumque duci dat ferre talentum, quo ditata fuit distractis frugibus aula. atque ubi iam populis derant mercantibus aera, certatim exhibitis gregibus Memphitica turba emit inops fruges. pretium taxante Iosepo. his quoque nudati seque et sua praedia tradunt, semine percepto, messes quo deinde uirerent. sola sacerdotum non est possessio dempta, tyranni gratuita duci placuit, non uendere farra. inditur hinc populo quintarum pensio frugum, 1486 patria Martenius modorarnine G 1488 festino properant] festinant d 1440 haut AG adstare MarteniUl 1441 erlit G 1442 obtatum J. falangem G 1448 Ingreditur A Regreditur G regisque] que om..A 1444 propera ferens G 1446 memfiticus AG 1447 conponere in A conponeret (in om.) G 1448 longeuus AG senes G 1449 elonquitur A 14ó1 ducem Martenius docem G docet A 1455 nbi d ibi G derant G deerant JL 1456 memfitica AG 1457 praetium G 1458 nudatis aeque A 1459 pcepto A praecepto G quo p quod AG 1461 duci placuit] duplicauit A uindere G quae manet et fixo servatur formula iure. interea expletae perpendens tempora uitae, adiurat natum lacobus uentura reuoluens. ut sua maiorum conponat membra sepulchris. adnuit oranti subpostaque dextera coxae contingit lentae spondens cacumina uirgae. conpositosque senex alterna in parte nepotes. permulcet dictis, dum sensim basia libat. coepit lactare mirum! palma sacratur dextra gerit?, anterior natu laeua contingitur Ephrem. praescia mente senis senior seruire minori cogitur atque loco cedit spes prima secundo. quamlibet obliquas cupiens diducere palmas non potuit reuocare tamen pia dicta Iosepus. ac postquam pueris uatis rata commoda sanxit, dat Sicimam, gladiumque suo, dat spicula, nato, clarior ut cunctis sublimem scandat honorem. inde uocat natos et cunctis praemia didit loquellas mansura diu prolique natorum inconcessa prius longoque adiudicat aeuo. bis senasque tribus ipsorum ex nomine condit. omnibus explicitis, oculo iam captus utroque, decessit solo terreno corpore ..... * * * uates maestitiaeque dedit decies septena dierum lumina, dum functi ueneratur turba sepulchrum. quin etiam nati septem lux ere diebus 15 furens. uberibus lacrimis, pacem reddente Iosepo 1463 et om. G 1464 expletae A explaetae G expleta Martenius 1465 iacob G 1467 subpostaque Å. subposita (que om.) G 1468 contigit G cacumine G 1470 sinsim G 1471 deztera A manases G 1472 effrem A efrem G 1475 obliquus Martenius diducere  dedncere G 1477 Ac] At Martenius uatis ex nata G 1478 nato] noto A 14:79 scandit Å 1480 didit] dedit Å. 1481 et 1482 post 1484 habet G 1483 aenosque A tribus om..A 1485 terrenis G aatis AG poRt 1485 excidisse uersus indicaui p fratribus innocuis, ueterem dum neglegit iram. ipse etiam postquam iam centum triuerat annos atque decem, iuncti metitus tempora leti fratribus effatur, uenturus quis foret ordo. quo reuocare gradum ualeant et linquere tumido: dummodo conpositos cineres atque ossa reportent et flammas secum ueterum condenda fibris. sic demum longae post tempora candida uitae decessit petiitque deum corpusque reliquit. 1490 negligit G 1492 decim A mentitus A loeti A 1498 effatur A. affatur G quis A qui G 1494 liquere A 1495 conpositusj A 1496 reuehant] uehant G secum ueterum condenda G ueterum commendanda (secum om.) A (natum illud sine dubio ex his : ueterum secum mandanda) 1497 longe AG 1498 reliquid A XXIII in marg. al. m. A EXPLICIT METRVM CIPMAM SVPEH LIBRrM , GENE- SIS. - - - A FIMT GENESIS G EXPLICIT LIBEl: 1 GENESIS : - j INCIPIT LIBER EXODrS C (post. n. 1183)

Interea uarios agitant dum tempora cursus disparibus 55 7 et noua pararet surgit de germine proles, crimine obeunt nati prolesque sequentum. 8 diuersosque nouat tellus Memphitica reges. notio cuncta Isacum nec uatum mulier prosunt eximie dilecta prius. sed munere sancti 607 tutantis populum domini numerosa creantur corpora et inmensa densentur nube phalanges. quae metuenda sibi postquam rex uidit Aegypti, talibus capessit socios, alacris permouet ira: 9 "En pubes captiua prius contentaque uictu. 65 porrexit quem parca manus, en longa cohortes iam legione ciet et solis non tumet armis, pugnaci uirtute prior, uultusque minaces 10 et subiecta gerit. quid, si nunc tela capessit hostibus aut societ sese, qua mole duelli 70 Aegyptus uastata cadet quantasque ruinas sublimes facient conuulsis moenibus urbes? 11 quin potius dura frangantur sorte laborum inmensasque leuent substructis molibus arces, ne redeat uacuis spes libertatis amissae." 75 haec ubi dicta, uiros sollertes praeficit illis, ut muros turresque nouent portasque minaces conisi caelo iungant. quis casibus acti 2 prolis A 3 prolis A aequentem A corr. n 4 memfitica A 1-298 Å 6 eximiae delicta A corr. p, eximia deleta n 7 innumerosa A corr. p Y 8 densantur n 10 effatur (in marg. affatur) A 12 manna longa A en add. p sibi add. n 16 qua n quam A 18 faciunt A corr. tI: 20 Bubstrictis A corr.. 22 solertes A oppida sudato condunt nonnulla labore, Ramassum, Pythona dehinc, et nomine Solis 8012 Etonum insignem. sed mirum, quo mage tristi laborum sub fasce fuit, hoc cuncta iuuentus fortior emicuit, ueluti feriata maneret. 18 terretur magis atque magis rex toruus Aegypti exitioque uouet nondum sua iussa timentes, 8516 praecipiens defluxit, pariant cum germina fetae, extinguant perdantque mares, nec poena +referre ad maritas, si iuratae despecta relinquant: 15 quarum Phua fuit socia cum tenens dicta. 17 quae terrore dei timida inter corda locato 9018 ductoris tempsere minas atque, adfore iussae, 19 Hebraeas nullo dicunt solamine fultas maturos propere consuesse effundere fetus. 20 quae propter domini meruerunt dicta fauorem, 21 consuetis sese gaudentes condere tectis, 95 dum dominum toto laudantes corde uerentur. 22 Vertitur imperium proceris populusque monetur progenitos Nili pueros mersare fluento. paret turba duci nascentes flumine mergens. 1 quos inter motus Leuites coniuge ducta 100 progenerat pulchro candentem corpore natum conspicuisque genis, magnaque extinguere uitat \'futurum cum forma uirum, ne forte necetur, occultumque fouet iam trinis mensibus actis. 8 sed metuens poenam, ne fraus admissa pateret, 105 expositum mittit tristis, quo rauca fluenta in pronum deferre queunt, cum remige carent. 29] Mico : Ferita. Fortior-maneret. 28 fuitJ an ruit? 29 enituit Miconis liber deterior feriata p ferita A Mico ferrata « 31 fouet A corr. p 32 mais p manibus A 38 referre A an recurrat ? 34 admaritas A admeritas a iuratae p (sc. obstetrices) iura A iussa n iura ducis Mayor 35 Phuap fuca A sefora A 37 marg. sin. X A temsere A 38 aebraeas A 39 foetus A 44 nilo-fluenti A corr. p 45 parit A corr. tc 46 leuitis A corr. p 52 inpositum A corr. p 4 hunc germana procul uisu custodit acuto, quantum acie possunt oculi seruare sequentes, ut casum expositi possit narrare parenti. 110 5 sed senior, plausibiles dum captat laeta incedens, pedisequis comitata suis se filia regis flumine tinguebat placido corpusque lauabat. adspicit haec modicam tumida super aequora lintrem cupitamque iubet praedam deferre ministras. 115 6 illae alacres, ut laeta subest pubentibus aetas, inpositum cymbae referunt coramque locantes materno efficiunt sensu gaudere puellam. quae cupiens seruare sibi tam dulcia formae gaudia et eximiae praestantem frontis honorem 120 7 Hebraea de plebe palam, quae conforet altrix, imperat acciri, puerique haec cura famem 8 inditur. illa uocat nulla iam fraude parentem 9 sollicitam, cui nata ducis sua pignora laetae redderet, adposito nutricis nomine matri. 125 adcreuit raptimque puer prorepsit ad annos, primaeuo qui flore uirent, et deditus aulae pignore pro uero natae Pharaonis habetur, 10 accipit et nomen Musseos, quod foret undis exemptus querulis, modico fluitante faselo. 130 11 ille autem ingenii monitus cordisque secutus cognatam lustrare parat circum oppida gentem, quae duro praesente iugo se maesta coquebat. forte uiae medio Pharia de plebe tuetur clamosa cum uoce uirum multare gementem 135 Hebraeum quendam, sortemque exosus iniquam. 12 omnia conlustrat nullumque hic adfore cernens, qui testis conperta loco depromere possit. 60 adspicit haec « ... p .... aec (cetera interierunt scissura) A 67 aebraea A quae n q: A 70 cui n cum A 73 qui TC q: A deditur A corr. ic 74 faraonis A 76 quaerulis A facelo A corr n 77 autem K aut A 80 faria A 82 aebraeum quem sortem ...... exosus A corr. p iniquum A corr. i calce ferit fusumque ingesta condit harena. 13 inde alios Iudaea uidet de gente minantes 140 expletus uiros ac, dum se sedulus offert infirmamque iuuat partem pacemque reducit, 14 excipit irato missas de pectore uoces: "Quid celsa ceruice tumes, ceu principis alti sceptra regas scriptaeque fremant, te praesule, leges? 145 aut fortasse paras subito me perdere leto, ut Pharium hesterna iuuenem sub luce necasti?" 15 haec fuerant ut dicta, ducis deportat ad aures fama loquax, uatemque fugat rex iuuenem ira. ille solum uertens puteum peruenit ad altum, 150 16 Madia quem tellus habet, qua sede sacerdos Iothorus degens natarum germina septem ediderat densaque domum de stirpe replerat. haec molles commissa sibi cum cura bidentes seruabant quiuit cauo de fonte trahebant; 155 17 infirmam sed forte manum sexumque pauentem pastores trusere procul, quas sistere contra nequaquam audentes promptasue opponere palmas uindicat et riguas Moses adiungit ad undas expletasque fouet pecudes tectisque remittit. 160 18 puellae genitore satis mirante reuersae anterius solito promptimque ad iussa locutae 20 accitum iuuenem paterna ad limina ducunt. 21 qui procera praegelido metitus lumine membra maioremque animum forma coniungere natae 165 gaudet et eximia cernit de stirpe nepotes. 22 Sephora nam propero Gersamum sedula partu progenerat fratremque dehinc Eleazaron edit. Gersamus externa signat regione creatum ereptumque ducis rigidi Eleazarus irae. 170 85 arena A 90 tumis A 92 laeto A 93 farium A 94 fuerant -, 96 solus A corr. ir 97 media A Madiana a 100 commissas sibi A corr.p sibi commissas n 101 lymfas A 103 quas 7. qua A 108 prumptin A 109 marg. dextr. X A 113 sefora A partum A corr. a, 23 haec inter dux morte cadit captiuaque pubes pressa malis dominum multis plangoribus egit intuitus conferre pios plebemque tueri: 24 dum memor in saeclum secum sua dona reuolui sopore dudum promissa bonis, quae tempore coept 175 audierat uentura suis Abramus et una sealam lectusque dehinc ad sancta Iacobus. 25 iamque deum mitem tutelam fundere caelo gens oppressa uidet, dum pacem poscit ab altis. 1 Ac dum lanigeras soceri per rura bidentes 180 Moses solus agit, sacrati ad culmina collis deuenit, Hebraea quem dicit lingua Chorebum. 2 in quo conspicua flammarum lampade cernit procuruam fulgere rubum neque ignibus uri. 8 permotus nouitate rei disquirere gaudet, 185 fomite quo tandem tam clara incendia surgant. 4 dumque pauens tacite se rex tam conminus offert, inclita siderei prohibetur uoce tonantis 5 incessu properare cito; sed sistere gressum et tegumenta pedum geminis mox demere plantis 190 cogitur: et paret sacratae ob culmina terrae. 6 mox timor ingreditur sensus lumenque caligat lumine de nimio, dominum quia cernere non est fas cuiquam, uultumque simul atque ora retorquet. 7 tum uox missa sonat, qua se rex inclitus infit 195 esse deum procerum, dudum quos diximus esse credentum uitaeque duces. tum talia subdit: "Iam conperta mihi totoque (et) lumine uisa 129 sq.] Alcuini epist. 252 (Monumenta Alcuiniana p. 802;: Legitur enim in metro quod in eptatheco conscribitur, huius modi uersus : In quo conspicua — ignibus uri. 117 pubis A 121 cepto A 124 tutella infundere A corr. tt (Mayor) 125 uidit A corr. a 128 ebraea A corebum A 130 rubrum A rubum Alcttinus 133 se iamiam p se iam A sese iam n 135 sed w se A 138 marg. siniet. X A 141 RC rex KBecker senix A 144 et add. p om. A lumina A corr. R plebis uota meae, uastis quae molibus urbes extruit et duris operum sudoribus acta 200 Aegypti sublimat opes et non sua regna; seruili dum mente pauet, crebroque dolore angitur, arbitrio dudum subiecta nocentum. 8 atque ideo huc ueni celso degressus olympo, ut tuear tollamque meos de sede Canopi, 205 magnarum largitor opum terraeque feracis, quam nunc multimodis opimam frugibus audax Channanaeus habet Cethaeo et iunctus Amorreus, Pherezaea manu Gergessorumque sequente, quamque simul\' perfundens colit Euaeaque pubes. 210 dulcibus hic scatebris opimo e flumine mella albenti cum lacte fluunt; haec dona daturus 10 electis te pono ducem, te pergere mando regis ad optutus, ut quae sunt iussa renarres. 12 ac ne, praetrepidus coeptu, infirmere sub actu, 215 tecum semper ero. qui libertate reuersa hoc in colle mihi sensu Iuminibus ouanti." 18 Haec ubi detonuit dominus, fiducia uatem parua tenet primum. mox nomen quaerit aeternum quod habeat dominus, ut signum Iudaea noscat 220 14 principis inpositi. saluator talia iungit: "Ille ego sum qui sum, sic dices, et super (astra) 15 qui uiget, estque deus uestrorum a stirpe parentum: inmensus ubicumque deus gentesque per omnes, uiuorum per saecla sator non luce carentum. 225 16 hoc mihi nomen inest, collem hoc fare coactis; 18 qui tum pacificas dimittant dicta per aures. ingressique simul regis Pharaonis in aulam 146 exstruit A 150 olimpo A 151 tuerer A corr. it 158 marg. sinist. X A 154 sinist. X A channaneus A cetheo A 155 ferezea A 156 euea A pubis A 160 optatus A obtutus k 161 coeptu infermere p cepta referam A 166 quod p quid A 168 astra p a... (abscissa cetera) A 171 saecula A corr. K 172 sensibus A corr. a hoc facere A corr. p 173 dimittunt A corr. n 174 faraonis A I Israhelitarum dominum iussisse superne dicatis, ut trina die deserta per arua 230 incedat Iudaea phalanx et munera sancto immolet apta deo ritumque obseruet auorum. .19 namque meam plebem tumidus laxare tyrannus 20 post cladem pestemque uolet, quae crebra profundo mittatur caelo, multis uariata periclis. 23521 quin etiam fuerit cum facta licentia uobis, 22 ut iussum carpatis iter, tum femina poscat uicinam notamue sibi, quae diuite censu Aegyptus nunc mollis habet, petitaque sumat, ut legio informes heremi ducenda per agros 240 nobilibus spoliis uacuatam linquat Aegyptum.. 1 Post haec signa petit uates, quae forte labantes confirmare queant animos, si lumine cerni non credant potuisse deum tam candida fantem., 8 praecipitur lentam propere dimittere uirgam 245 et laxare manu; quam postquam terra recepit, spumeus in spiram tractu se colligit anguis 4 terrorem incutiens proceri; quem prendere cauda iussus in antiquam redigit reuocatque figuram. 6 inde manum sinibus condens candore niuali 250 7 protulit, atque iterum tectam deprompsit: et olli in speciem leuoluta suam. tum deinde monetur, 9 haec si parua forent, sumptam de flumine lympham fundere et albentem rubro mutare cruore. 10 nec minus obniti uates tenuemque loquellam 255 dicere, et obstrictam nodis uix promere uocem, quod cordis secreta uelent; nil denique dignum esse sibi, quod mens hominum subnixa sequatur. 11 arguitur nullum, domino nisi dante, politis sensibus effari, nec longa silentia mutos 260 176 dictis A corr. p 178 marg. sm. X A 180 pestem p uastem A 184 diuitae censum A corr. n 188 uatis A 191 faraon A 197 tec- tum vl corr. r 199 limfam A 201 uatis A 202 obstrictum A corr. it 203 uelent p (an lenet ?) ucllint A 205 dextr. X A 206 mutis A corr.p rumpere, loquuntur dominus laxaret uincula linguae; tempora qui reserat surdis, qui lumina caecis, uidentumque aciem qui pura luce serenat. 12 "Vade, ait, et plena confisus fare loquella, nobilis eloquio sensuque ad uerba rotundo." 265 13 sed dum saepe deum poscit aliumque precatur 14 substitui subdique sibi. conmouit in iram insignem pietate deum, qui concitus infit: "Germanus est ecce tuus limata facundus ora gerens notusque mihi, Leuita creatus 270 ille tribu, certo quem dicunt nomine Aronem." 18 Ilicet abscedit uates soceroque fatetur sese reuersurum fratresque inuisere uelle Iudaea de gente satos. hic flectitur ille et salua pietate iubet discedere laetum. 275 20 ille alacris secum natis et coniuge sumpta mandatum praecepit iter; fessusque uiando. 24 dum refouet uires, gelida declinis in umbra. angelus ecce uenit domini mortemque minatur. 25 Sephora sed silicem dicitis rimatur acutam 280 praeputiumque secat teneri mox sedula nati; cumque pedes coram sancti se prona dedisset: "Sistatur cruor iste, canit, de uulnere parui. 16 26 cuius ad eloquium sanctus discessit ad astra. 27 iamque inopis heremi uates calcabat harenas, 285 cum subito imperio domini mandantis Aronus sacratum ad montem fraterno occurrit honori coniunctique simul gaudentes basia figunt; 28 alternasque iuuat mentes sermone sequaci pandere quemque sibi, quae sint facienda uel acta. 290 208 sordis A 209 uidentumque p que om. A aciem qui pura p nciu ..... pura (librarius pro e littera quam legere non posset arctdtm posuit, cetera quae essent obscura spatio vacuo significauit) A 213 sibi add. p, om. A ducem add. n 215 dextr. X A 218 uatis A . 220 satia A corr. p 223 feBsu Al fessu A7 226 sefora A 227 secat om. Al ss. A1 281 inopes Mayor uatis A arenas A ilicet eloquio domini coniungit uterque 29 sinceram firmamque fidem, pariterque uadentes accitis dicunt senibus. disiungi quae sit 30 mandatumque dei; signisque ex ordine factis 31 credidit optatam populus remeasse medellam. 295 et genua inflectens dominum subnixus adorat. 1 pergitur ad regem, caeco nil corde uidentem 2 credentemue deo, quem notum non fere dixit esse sibi, populum dura sub lege cohercens 5 imperioque truci; dum crescit cura laborum 300 et geminatur opus pondusque adiungitur ingens lateribus crudis, quos solis lampada tostat. 7 quin etiam paleas rimosae ad uincula terrae madentisque luti solitas miscerier aufert, ut plebs fessa malis animos deponere mallet 305 exiliumque pati. quae dum confecta maerore 14 uerberibus agitur duris, effudit in ipsos 20 iurgia pontifices, adflictam se fore clamans 21 acre magis, postquam inmodicis sermonibus usi . seruitium miserum pro libertate pararint. 310 22 Haec ut dicta sibi domino suggessit aeterno mitificus uates, haec rursus uerba receptat: 1 "Ecce deum regis Pharaonis te fore iussi, germanumque tuum studio seruire prophetae 2 et parere tibi. tu dices cognita fratri; 315 ille canet regi, ut plebem emittere curet.. 7 iamque pius uates bis quadraginta per annos pacificam uitarn mortali in carne terebat. 10 sqq. hi dum sanctificis regem mollire loquellis percupiunt et signa nouant, nil lubricus anguis 320 239 dextr. X A 244 ue deo p iudeo A fere p fore A 245 esse p sese A 247 adiungiter A 252 merore A 254 pontiflcis A 255acrejp (an atque ?) et se A ecce it 255 sg. usi-pararint p ausa-pararit A 258 uatis A post h. II. excidit Exodi cap. VI 259 faraonis A 262 canit A corr. ft 263 uatis A 265 hi/ (i araso) A 266 percipiunt A corr. p XXDI. Cypr. poet. 5 proiecta factus uirga, nil sanguine rubro mutati cogunt amnes, nil mobilis unda. piscibus extinctis tristi uitiata fetore, 11 22 idcirco quoniam cantu succincta sinistro mens profana uirum paribus callebat in actis. 325 7 quin etiam similes faciunt prorepere ranas qua tellus, qua fluctus erat, paribusque creantur magorum canore modis, quas uoce crepanti cuncta coaxantes studuit depellere uates. 9 14 fluminibus tantum non passus defore suetas. 330 oblatum id regi, si pestem euadere uellet orantis per uota senis, ut deinde. liqueret non alium regnare deum: lux crastina caelo redditur atque eadem cunctae de morte necantur congestaeque simul odio soluuntur acerbo. 335 16 gignuntur scinifes propere per corpora cuncta quadrupedum hominumque ( simul) tellusque repletur. 18 hoc etiam Chaldaea cohors molita fatetur 19 esse manum domini, curamque omittit inanem. 24 His actis cynomyia fluit, quae musca canina 340 dicitur, et uatis conpleuit nutibus omnes 22 exspatiata locos solique haut cognita Gessae, quae tum terra fuit Iudaeae commoda genti, traxit inexhaustos, quacumque est acta, dolores. 25 lux. tum uero uictus Pharaon abscedere mandat, 345 et quocumque uelint migrantes promere gressus, ac uotis seruire deo; pariterque precatur, 286] Exempla poetarum ed. H. Keil u. 196 : His—dicitur. Mico : Riecanina. Alchimus. Beda de orthogr. p. 6 G.: nKuvop.u!a per 1 scripta caninam muscam significat" etq.s. 268 motati A corr. « 269 exstinctis A foetore A 275 uatis A 282 wn. X -4 283 quadripedum A simul om. A add. p 286 cynomia A Mico cynomya exempla 287 nubibus n 288 haut p aut A incognita K gerae A corr. n 290 inexhaustus A corr. a 292 mirantes A corr. p 293 praccatur A . ut praesens nimiumque malum discedat ab aruis Aegypti tandemque deus clementior adsit. 81 nec mora: cum subiti mittuntur funera leti 350 82 coniunctimque necant omnes. sed cornea fibra quae fuerat in rege, redit: mox mittitur una 6 iumentis gregibusque lues mortesque sequentes, 10 Iudaea perdente nihil. tum cassa fauilla fornacis deprompta sinu uibratur in astra 355 arentesque ciet papulas per membra uirorum uesicasque cauas, nulloque exsorte relicto omnimodis gregibus generant tormenta per agros. sed renouata mali facies instabat inerti 16 nequiquam regi, quo laus sublimior esset 36028 mutantis tot monstra dei: ecce inter et ignes, fulgura quos iaciunt, et celsi murmura caeli - quae domino mandante crepant, decurrit ab astris grando minax passimque rotat frigentia tela, 25 quae densa de caute uolant, hominesque carentes 365 tegmine tectorum conliso [stellas corpore trudit atque necat cunctumque pecus; et cortice rupto debilitat siluas libroque extinguit arente, inuisitata prius saeclisque incognita priscis. 31 triticeas segetes nondum pubentibus herbis 370 32 atque alicam modo strauit humi; nam cetera mersit, quae conspersa solo nondum deprompserat occa. 88 haec etiam amittit uires poscente propheta, perspicuo remeante die; quia pectore fracto ante 294 EXPLICIT LIBER I GENESIS, INCIPIT LIBER EX- ODUS :~ C 294 presens AC 296 loeti AC 297 coniunctum A 299 luis ÅC 300 iudaca A iudeos C 801 farnacis C dfipmpta C asta C 302 pabulas AC corr. n 308 sin. t; A 304 ge- 294-1888 AC nuerant A 306 nequiquam C nequaquam A 807 ignis AC 308 fulgora A \'aciunt C 310 que om. A 311 densę C uolunt A 312 et AC del. p 314 arenti C 315 saeculis C 816 segites A 317 halicam C aliquam A modo strauit p monstrauit AC humi na A huminfi (h litterae b gimilis) C et quae alicam monstrarunt, uiraina cetera transit Mayor 319 ammittit A 5* debilis orarat ductor, dum crimina pandit 375 ipse sua iustumque deum denarrat in altis. ecce iterum insano rigidantur pectora sensu uiuentis ad damna ducis peiora laturi, 7 nec sociis credit casum pereuntis Aegypti. 8 sed tamen nexus modice largitur eundi 380 ius, uacuis rerum, uitae quas conparat usus. 9 non patitur uates censumque expostulat omnem quadrupedumque greges; sed iusta oratio non est 11 auribus inuitis. haec propter pellitur extra. 13 fratre simul truso. tum uentus flamine multo 385 auster adest fuscatque diem noctisque per umbram inmodico glomerat uiridantes terga locustas, 15 quae, quidquid madidum suco per frondea tecta reppererant, mandunt herbasque in caespite laetas. 19 haec deinde metu regis poscente necantur 390 congestaeque simul Rubra merguntur in unda. 24 haec ubi pro paruis toruus rex despuit ore, 22 nox omnes delapsa tenet uastaeque procellae includunt cohibentque uiros, pariterque diebus 28 occulti mansere tribus nullusque propinquum 395 uidit et ex inopi potuit consurgere lecto, cum radiantes manus mundo frueretur aperto nullis tacta malis. quin et cursantibus ipsis innocui tacuere canes pressoque latratu intrepidi lambunt caudae de uerbere crura, 400 nonnumquam in dominos posita formidine saeui. 28 non tamen his damnis regis sententia cedit increpitatque fremens uatem mortemque minatur, 828 rigidantur C ritantnr A 824 dampna C laturus C 825 cassum C pereuntia A 827 conparat] A 828 uatis AC 829 quadripedum A 880 exBtra A 888 inmodicos C uiridantis A 834 quicquid C 885 cespite AC 888 dispuit ÅO corr. K 889 dilapsa C tenet A tegit C I 840 conhibent C 842 lift. X A lecto C loeto A an tecto ? 844 ipsi A 846 intrepidis C caude C cauda A 847 saeua A 348 dampnis C 27 quod pecora et totum uellet conuerrere censum. 29 iamque deus piceo noctem fuscarat amictu, 405 occultam meditans densa inter funera plagam, cum subita intereunt morte, quos partibus almae ediderant primis, modico discrimine leti, ipsius (a) solio regis, cunctosque deinde quacumque de stirpe uiros pecudesque ferasque. 410 30 ilicet horrisonas uoces dolor excitat ingens, omnia tecta fremunt, resonant plangoribus urbes. 31 tum uero incumbunt omnes detrudere plebem, Iudaeum quae nomen habet, ceu causa malorum 32 illa foret meritis, censusque et cuncta supellex 415 traditur et nullum putatur hinc fore damnum: innumerique greges pecudum comitantur euntes. ergo abeunt ducente deo, qui praeuius ibat, contentisque uehunt umeris commercia uitae. 40 Iamque quater centum mundus consumpserat annos, 420 atque quater denos pariter, si summa putetur temporis emensi, quo farris cura parandi Iacobus Pharias uenit mansurus ad urbes; 41 his deus expletis tandem miseratus ab alto, sustulit indomito plebem laudabilis hosti. 425 14 flumina dies primo censetur munere paschae, sacrataeque deo ducuntur gaudia noctis, septenique dies, anno redeunte, beati 16 otia lenta ferunt curaque omittitur omnis; nemo solum uertit curuique inmunis aratri 430 44 sopitur per metitur labor seruique laetantur libertate pari omnisque est actio uitae 350 censu AC corr. p 351 deus piceo] despiceo A 353 partubus C 354 aediderant C lęti C loeti A 355 a solio p a om. AC 357 illicet C 358 texta A f emunt C clangoribus ic 360 iudeum C iudaeam A quae] \'q. C 361 suppellex C suppellix A 862f. reputatur dampnum C 363 pecodum A 365 humeris AC comercia C 869 farias AC 373 sacrata C 376 inmunes AC 16 iungere corda deo stratisque incumbere lectis 8 et dubios inferre cibos, quos ditibus aruis 3 felix terra creat. agnusque adsumitur albens, 435 5 mensibus explicitis, bissenos quos facit annus, integer et toto grege mollior: hoc simul omnes mandere lex adigit sanctaeque adponere mensae 7 ossibus intactis, cuiusque e sanguine postes tinguere mundificum tutamque adquirere uitam. 440 44 ius omnes commune tenet atque aere parati\' et locare manus soliti praeputia ponunt festiuosque cibos agni de uiscere sumunt. 4 nec quidquam superesse licet; si rara corona omnia non carpsit, uicinum adiungere fas campi\'.445 15 fermento carent panes mollisque farina fontibus admixtis tenues formatur in orbes, azyma quos memorant patrio sermone terit. ista haec sacra fiunt cunctis redeuntibus flumine. 450 14 17 quattuor atque decem postquam decurrere luces mense nouo cernunt homines ratione magistra. 11 sollicitaque sinus constringunt cura fluentes, intenti, ceu signa canant bellumque geratur, armataeque manus baculorum robora gestant. 455 22 insuper arripiunt pallentis gramen hysopi deuotaque manu sacrato in sanguine mersant excussumque procul foribus conspergere gaudent, postibus ut caris concrescat nobilis unda, quae uetat introitum temptantis sancta maligni. 460 iamque gradum ad quintum numquid descenderat ordo, cum, deserta petens. Rubrum ueniebat ad aequor 401] Mico : Insuper-isopi. Alchimus. 879 iunge C 881 assumitur C absumitur A 383 hoc] hunc C 384 adponere A exponere C 385 e] .ê. C 386 mundificum p magnificum ÅO 887 omfis C cfimune C 390 nequisquam C nequicquam A corr. p 894 azima AC 400 bac. robura A bac. bacula C 401 gramina C iaopi A Mico esopy C inter 401 u. 402 legitur u. 409 ossaore sed expunctus A 406 disccnderc: A 19 cara deo pubes bustisque exempta Iosepi ossa gerens, uero qui quondam dixerat ore serenos domini intuitus dextramque benignam 465 uenturam caelo libertatemque laturam. 20 Sochotumque dehinc ueniunt Othumque relinquunt, 21 ignotas monstrante uias per deuia Christo, qui cum mane nouo lucem pandebat ab astris, ante uolans niuea sulcabat sidera nube 470 candentemque iubar fuscata per aethera solem nocte tegens, claro fulgebat crine cometae. 2 Pauleum deinde petunt, cui Magdola tellus iungitur obuerso confinis Bellisephoni. 5 hic animum regis dominus formidine priuat, 475 praetumidos acuens sensus mentemque ferocem; ut populum fugitare magis, quem miserat ipse, 6 diceret atque suas acies in bella moueret praecipites. facili credens conamine iungi 3 posse uiros, quos error agat, quos deuia tardent. 480 ergo alacris in bella ciet ceu parua phalanges 7 ferratos agitans currus, quos axe uolante trinus miles.agit, uolucrem dum surgit in hastam, nunc humilis, nunc uentosas sublimis in auras, terroris fraudisque capax, quia uerbere crebro 485 pulsati sternunt acies, quae comminus obstant, \'cornipedes pulsumque rotis feruentibus addunt, incita quas uariis adsultibus ungula uersat. 9 iamque (iter) adcelerans procurua ad litora Rubri marmoris admorat frigente in bella quadrigas, 490 10 cum Iudaea manus confestim lumine uerso 408 exemta A iosephi C 410 dextreamque A 412 Othum p thostum AC 417 clari C 418 pauleum AC 419 obuerso AC obuersae ic belliefoni AC 426 falanges C 427 uolanti C 428 hasta C haustum A 431 pulsat iter nunc acies A cominus C conminus A 434 iter add. p, om. AC accelerans C rubro A 435 atmorat C in] in x C 436 iudea C iudaeo A respicit inmensas acies camposque per omnes ferratos lucere uiros, geminique timoris mole pari saepta, dum pontum cernit et hostem oppositum, duris in uatem uocibus usa 495 11 haec memorat: r Quae tanta fuit fiducia, ductor, roboris insueti cognatam perdere plebem ac perferre sequi Rubrumque opponere captis oceanum? quid maesta quidem, sed tuta ferentes pondera ab inuisa nequiquam tollere Aegypto? 500 12 nonne fuit satius tristes Pharaonis aerumnas funestasque pati leges? non seruitus illa libertate fuit melior, quae subdita fraudi praeponit tolerata prius et dulcia ducit, inuisitata sibi quotiens peiora sequuntur? 505 diximus hoc dudum, cum nos ad uota uocares inmenso reddenda deo: stat tutius illic uiuere consuetos seruitutemque molesti sustentare iugi. quam nunc decumbere leto squalentes inter campos terramque relictam. 510 dum trepido in casu pelago terremur et hoste." 13 at uates nulla rerum formidine uictus et potius uentura uidens haec terrarum ore: "Soluite mordaces curas animosque serenos induite, o socii, rectoque aduertite uisu. 515 quanta salus uobis celsis referatur ab astris, sublimi tribuente deo. quos agmine denso cernitis instantes, post hanc inuisere lucem haud licitum est uobis, quos mortis tempus adurget. 14 namque deus celsa bellator dextera pugnat 520 subiectosque regit. tacita dum stringitis ora.\' haec ubi disseruit prouectum dicta secuntur. 437 inmensas] AC 439 septa AC cemit] et cerneret C 442 roburis A 443 hac C 445 aegvpti A 446 satius A melius C faraonis A erumnas A 449 tollerata A 450 quoties C sequntur C 452 stat I, sedat A 454 loeto AC 457 uatis C 462 sublime A 464 haut A adurguet-4 465 celsos A 467 prouectum A prouentum C sequunturyl 19 ante uolans nam castra uirum sese angelus aufert pone locans, fuluaque dehinc posterga columna 20 sistitur et medio discernit limite ualla 525 castrorumque situm, noctemque infundit opacam candenti de sede deus bellumque frementes pax inopina fouet motusque eliminat omnes. o nimium felix. celsis cui misit ab astris munimenta deus, candens cui militat aether 530 et coniuratae ueniunt ad proelia noctes! 21 16 hinc procerem mandata dei depromere uirgam protenta iussere manu Rubrumque tanto despectare fretum. quod postquam rite peractum est, auster uentus adest. totis qui flatibus usus 535 per tacitam noctem feruentes ebibit undas siccauitque fretum, medius ut trames apertus panderet inlaesum patefacto in aequore cursum, cum bibulas refugus nudasset pontus harenas. 22 ergo ubi festinum pelagus discesserat, illos 540 curuata in montis faciem circumstetit unda accepitque sinu patulo misitque per altum. 23 quod licitum credens Pharao, dum comminus instat, 25 ingreditur calcatque salum; sed tarda repente plaustra gemunt totoque in terram pectore proni 545 cornipedes genibus nequiquam pondera trudunt. quae penitus uincto nequibant axe moueri. illicet exsangues inmensaque compede uincti festinam temptare fugam rursumque reuerti 468 uirum] u ex o ? C sese J M. C aufert AC offert a 469 que om. A 470 lumine A 472 de sede ds C desedens..... (spatio 6-6 litt. uacuo) A 473 pax C nox A 476 et om. C plia C 477 hinc] huc A uirgam p uirga AC 478 iusere A supcrnae AC 479 desectare A fretum om. A paratum est A 481 ebibitJ biberet A 482 fretum] fluctum A medium ut tramis A 483 cursus A 484 arenas A 485 discenderat A 486 montis] motibus A 487 accipit C 488 pharaon A cdminus C conminus A 489 calcatique solum A 492 penditur A 498 illicet C cftpede C conpede A 494 festinant n teintare A nitentes uano stimulant terrore iugales. 550 27 his aliud maius miseris multoque tremendum ingeritur magis et sensus adfligit inertes. namque fretum dubios solitum conlidere fluctus discretas coniunxit aquas undasque tumentes miscuit et totam fundo demersit Aegyptum. 555 31 at Iudaea cohors fluitantia corpora cernens \'hostili de parte uirum currusque natantes armaque et obliquum quidquid torquetur in hostem, suspexit timuitque deum sensuque fideli credidit imperio domini uatemque sacrauit, 560 cantica dum psallit Moysetis dulcia uerbis: 1 "Cantemus domino deoque nostro, cui gloria cum honore pollens., sese magnificis decorat actis. dum currus celeres Aegyptiorum . 565 iunctis equitibus grauique turba Rubri marmoris enecat fluentis. 2 adiutor ualidus meae salutis plebem de medio tulit profundo, custos et genitor salusque uera! 570 hic est, hic dominus meus et altor! ipsum conspicua sacrabo laude. qui est progenitor mei parentis. 507—521 j Beda de arte metrica (Gramm. lat. ed. Keil. VII. 254) I 17: Est igitur metrum dactylicum falleucium pentametrum quod constat ex spondeo et dactylo et tribus trocheis . huius exemplum: "CantemuB — uocatur". 507 .514] Rabanus hymn. in pascha domini (Mignii Patrol. 112, 1655) u. 1 sqq. 495 errore A 496 maius A magis C 497 et sensus p sensusque A C affligitC 498 fretum] fluctum A 500 totum A dimersitX 501iudeaC 503 quicquid C hoste A 506 mossetis A 507—542 continua huitut carminis scriptura in A, tnagnis litteris capitalibus exaratum carmen in C 507 que om. sed Q. pr. ss. C 508 cuius lIfayor 511 aequitibus A 513 ualidae Beda meaej mae C 514 tulit] tollit C 515 custus A 518 est qui Beda ipsum uocibus arduis fatebor, 575 qui bellum tulit obruitque fortes, 3 dignus nomine quo deus uocatur. 4 5 10 saxis adsimiles grauique plumbo uastis fluctibus abdidit cohortes, quas rex Niliacus in arma cogens 580 praedae participes minax canebat: nostris dum iugulis recludit enses et strictum rotat excutitque ferrum, 9 dicens: "Corripiam eos fugaces, praedam partiar obruamque uictos 585 et cum gloria nobilis duelli quaesitam meritis tenebo palmam.* haec dum commemorat sibique fidit, cunctis perniciem suis parauit. 11 nullus est similis tibi. creator, 590 factis maxime, principumque princeps ingens subsidium tuis dedisti, 14 gentes quod metuunt Philistinorum. 15 Edones etiam Moabitaeque. quorum perniciem tremunt Chananni, 595 17 donec hic populus tibi redemptus montem conspicuum deoque sanctum scandat perpetuis heres tropaeis." 20 Haec paribus iterata modis plaudente corona cantarunt matres, uatis dictante sorore, 600 tympana pulsantes digitis, dum consona dicunt. 22 ilicet intrepidi postquam Pharaonis iniqui subuersam uidere manum. per deuia tendunt, 520 tollit A tollit C 522 ad similes AC 524 res om. C 526 iugillis fuigillis?) C uigilis A 528 corripicns A 532 uidit A 533 suspii rauit A parauit suis C 536 sub dium (pr. corr.) A 537 filistinorum A 538 edones AC Edomes « 539 chananni A channani C 540 redemtus A 542 tropheis AC 543 patribus A iterata A dictata C 544 dicante A 546 illicet C intrepidis A faraonis A 547 subuersam A submersam C quae Surum sunt dicta prius, siccumque per aestum arentes triuere dies; quos lumine trino .605 feruidiore coma torrebat lampada solis. 23 defessi Myrram ueniunt tristique sapore undantes cernunt latices, quos pectore fesso libantes longe iaciunt; quia praegrauis unda obsessas fauces sensu torquebat amaro. 610 quod uitium propter fontem cognomine signant 24 et fremitu denso uatem liquentia poscunt flumina, quae calidos possint mollire uapores. 25 ille deum poscit; nam qua licentia fluctus gigneret, astrigera dominus nisi mitteret aula? 615 confestimque capit quo sedat tristia lignum pocula, et infecto perfundit melle fluores. illic iusta deus, librato examine lancis. iura dedit, temptans procerem, dum talia dicit: 26 "Si mea quaeque memor sincero in pectore dicta 620 sumpseris, ut facias, quae sint accommoda uitae, corde gerens mandata dei, nil triste per aeuum perpetiere tuum, nec te iactura grauabit damnorum morbique trucis; distabis ab omni clade mali, quaecumque feram uastauit Aegyptum. 625 quandoquidem ego sum dominus, qui pectora curo 27 et sanos praestare queo." post Elima uentum est fontibus inriguam, bis sex qui forte meabant frondentes inter palmas, quae uertice celso motabant septem denos per nubila conos. 630 1 ac postquam ad Sinum positis sunt otia castris trita uilis, quintoque dehinc decimoque uiantes 548 Surum] sursum A siccura p secr.111 AC 549 diesJ diues A 550 comati A torreat A terrebat C 551 mirram A 553 Vibantes C 555 fonte C fontes A carr.l) 556 linquentia C 557 possent C 559 gignerat C 561 infectos n mella A 562 deus J dei A 564 quaequej quae A sincera A 565 sumseris A quae] q. C accomoda C 568 dampnorum C 570 curis A 571 poste lima A ;,i3 quacj q. C 574 vu. C conos p chunos C cunos A l deproperant per opaca die, de mense secundo, 2 extremam gemuere famem, dum uocibus altis 3 obiurgant uexantque ducem: "Quae tanta malorum 635 causa fuit? quaeue esse potest? quae tristior esse praeualeat, quam dira fames, quam spiritus ardens arentes inter fauces mortemque praesentem, quae dilata grauat plus quam quae comminus instat? atque utinam nobis letum sors una dedisset 640 Aegypto positis tum, cum substantia uictus larga fuit cunctis, nullo mussante seorsum, quod desint alimenta sibi? nunc degimus istic, est ubi uita grauis, etiam si tristia non sint. ergo ualet quisquam squalentes inter harenas 645 inuisum tolerare diem. solemque calentem siccus ferre potest, nulla quem temperat umbra? quin potius, si nostra moneat discrimina sensus, dux grandaeue, tuos. Nilum Pharumque rogamus redde tuis, cunctosque dehinc iterare labores 650 poscentes permitte uiros, quia tristius esse accisis nil posse cibis sententia nostra est, 4 et saturos seruire iuuat.. post talia dicta profatur uates, socio sermonis Arone:. II Quid tantum indomito uoces iactare tumultu 655 et proceres uexare iuuat? quid poscere uictum, quem solus praestare potest, qui sidera fecit? 6 sed tamen occidua cernetis lampade solis esse deum, uobis cuius pro munere panis mittitur e caelo; qui uos, Mareotide fusca 660 inplicitos dudum, laetos nunc mittit ad agros. 580 quaeue p quae A que C quae] q. C 581 famis C 583 plusquam] magis plusquam C quae] q. AC cdminus C 584 loetum AG 585 posit\' C positi A corr. it 587 desint: e ex 8 C desinit A 589 arenas AG 592 quin] cum A 593 grandeue AC tuis A farum AC 595 quia tristius] qua artius A 596 accisis J accessis C nihil A 597 iubat post A illac post C 598 uatis AC 599 tumultus A 600 iubat A 603 pro jc per AO 604 e caelo] aecelo C mariotide A 605 implicitos Cinplicitis A ad agnos C quare agite et primo redeuntis lumine solis insuetas libate dapes mannamque caelestem. 7 8 iurgia nam populi, nostris non congrua factis, in dominum sunt missa magis, qui pascere sueuit, 665 quidquid alit, longoque educit saecula pastu." 10 haec ubi disseruit, dominus de nube superna 12 emicuit meliore die uictumque caelestem despondit cunctis, quem messis nescia fraudis progenerat nulloque extinguit semina fuco. 670 13 inde ubi iam croceo radiauit uesper ab axe, crebra niuis ritu caelo delapsa coturnix, congerie cumulata graui, camposque iacentes castrorumque situm cunctis mirantibus inplet. quin etiam primo cum se lux reddidit ortu, 675 14 niuosos dat manna cibos, quae farre minuto, sunt coriandra uelut, totis defluxit ab astris. 16 quam iussi carpsere manu ratione legendi certa uiri. ne quis forsan plus condere mallet, quam iusti mensura cibi est. quae sufficit uno 680 18 quoque die, nec uana Sella sollertia quemquam 20 plus iusto posuisse domi; nam sole calente putria multimodo uitiantur uerme polenta. 22 hoc solum nequeunt geminae disperdere luces, quae festo mandenda die parasceue prompsit, 685 quem sanctum iubet esse deus nullumque laborem sustentare homines, quotiens lux illa recurrit, 23 sabbata quae memorant lentae concessa quieti. 25 quin etiam cunctis penitus haec cognita res est, septima quaque die nullum descendere uictum, 690 606 redeuntes A 607 sinistr. R A 610 quicquid C 618 respondit C missis A 615 croceor adiauit C 616celo.8. C est om. A dilapsa A C corr.p 618 implet C 619 cum se ltuc primo A 620 quae A q. C 622 carpere C 623 certauere C Mere C 624 uno C uni A 625 solertia C 626 domu A calenti C 627 patria C 628 gemini disperdere A geminandis perdere C corr.p 629 mandata A parasceua A promisit AC corr. p 681 quoties C 632 quae n quam AC 683 paenitus A 634 discendere A caelestis quem messis habet; quia cura sagaci 27 progressi per rura uiri camposque iacentes. nil praeter undantes uentorum flatibus herbas intuiti, sinibus uacuis referuntur ad aedes. 695 32 ac ne forte dei tantum monumenta uiderent, ad quos missa fuit melliti muneris esca, 33 clauditur auratae quiddam munimine thecae, quod uideat generanda manus olimque futura \'ac uenerata deum uictum miretur auorum. 700 1 post haec signa mouent longumque educitur agmen ad uitam, quae sole calens atque indiga lymphae 2 mordaces populum fecit depromere uoces in procerem, dum poscit aquam; nec murmure solo, 4 sed paene est grassata manu; nam saxa sacerdos 705 in semet iaculanda timens emittit ad altum uerba deum siccisque implorat syrtibus amnes. ó ilicet instinctus domini sententia magni maiores pariter natu praecedere mandat; tum uirgam capit adsuetam, qua sistere fluctus 710 nouerat et medio pontum diducere uallo; 6 Chorebumque petit montem, qui plurimus extat sacratumque caput uicina ad nubila tollit. 713 illic dura silex conclusas saepserat undas, — quam super adstabat dominus fontesque ciebat 714 uirtutum ratione pari, qua flumina toto 715 distinxit mundo inmensa et marmora fudit. hanc iussus pulsare ferit rupesque repente rumpitur et loquente undantibus euomit amnes. 688 intuitu C 639 hac C 641 thgcae C thecem A 643 hac C uenerat A 645 rafidamÅC quaej q. C limphae Climfae.4 646 fecit C om., sed spatium 6-7 litt. relictum A 648 pene AC sace doe C 649 iaculanda] lactanda (non iactanda) A 650 sirtibus AC 651 illicet C instinctu A 658 assuetam C 654 nocuerat A deducere AC corr. p 655 exstat  657 sepserat AC 658 astabat C 659 qua C om. spatio 5—6 litt. relicto A toto] tecta A 660 distinxi A immissa A 661 hunc A rupis AC 662 euomet A curritur ad fluctus certatim congrege turba innumeraeque ruunt pecudes aestumque resoluunt 720 expletisque redit defessa in corpora uirtus. 7 ilicet ipse locus causae de nomine nomen Temptationis habet, populus quod pectoris anceps ambigua cum mente fuit, an summus in illo degeret omnipotens, et quod plebs aspera dictis 725 optasset maledicta duci, quae concipit ira. 8 istic belligeris Amalec instructa cateruis Hebraeos fudit cuneos; quod dedecus arcens 9 Iesus lecta rapit bellantum robora secum : quem ferrata manu suscepta in bella uadentem 730 dux uotis precibusque iuuat collemque Chorebum 10 conscendit celerante gradu, quem iunctus Aronus 12 et Hurus uallant medium artusque per aeuum laboris refugos nec standi ad munia fortes subposito firmant saxo durumque sedile 735 subiciunt sternuntque duci; tum deinde fluentes sustentant in prona manus, ut pectoris orsis palmarum prex iuncta foret; nam saepe cadentes 11 pondere grandaeuo dubium certamen agebant. 18 has ubi subpositae firmarunt undique dextrae, 740 hostiles cedunt acies campique replentur caede uirum nullusque e tantis milibus extat. 14 haec fuerant ut gesta deo mandante, propheta conscripsit docili uentura in tempora libro; 15 confestimque deo sacratum construit altar. 745 conpellans per uerba locum fidelia sanctum; 663 cum grege A 666 illicet C ipse] inspe A 669 dictis] dicit A 670 obtasset A male dicto que (duci om.) C ira A iram C 671 amalech A 672 aebraeos AC 673 iecta A robura A 674 manu 11: manus A om. a susceptam bella A 676 aaron\' C 677 et horus A aturus C corr. p 678 standi] studia A fortis A 679 subposito] AC duorum A 680 duci add. p om. AC subiciunt nati sternuntque, deinde f. ic 682 prex n preces C prseces A sepe AC 683 grandeuo AC dubium] bibiam A 684 suppoBitae C 685 cędunt C 686 nullis C exstat A 690 com- pellans A fidelias A , Spes mihi certa dei, cuius protectio semper 10 subsidium mihi sola dedit, qui robore clauso absconsaque manu Sethum dispulit bellantes Amalechas necat < et) tota cum pube cohortes.750 1 Interea generi Iothorus percipit acta festinusque uenit. oculis dinoscere gaudens, 18 quae fuerant memorata sibi. saeptumque labore 13 inuenit inmodico. dum causas noscitat omnes carentis turbae numero, magnumque precatus 755 12 ante deum mactat pecudes; tum deinde monendo 21 efficit, ut lecta fierent de plebe tribuni atque alii aliique gradus, quos ordine miles accipit, ut certa legiones lege regantur, 22 ac modicas pensent lites. quo iurgia magna 760 sint soli noscenda duci. quis rite peractis 27 Iothorus sua tecta petit generumque reliquit. 1 tertius interea sese per tempora mensis festinus uariata dedit. cum sola per arua Sinainum ad montem domini perducitur agmen. 765 3 quem uates propere conscendit uocibus actus ualeret monitisque dei: mox procubus audit: Haec. (quae) dicta tibi. cunctis narrare memento: 4 uidistis. quae monstra. uiri. tolerarit Aegyptus. dum uestri me cura tenet et congrego cunctos 770 atque ueho, tamquam pinnarum tramite ductos. quas pandit uolucrum princeps. dum nubila sulcat. 5 et nunc, si uestras ueniant mea dicta per aures, ut, quae sunt mandata, fiant et consona iustae 691 deus C 692 roburc A Yi. 694 deest A necat ct p et om. C ijue necatw 695 gener A iothorus A iethorus C percopit.4 996 denoscere A 697 septum AC Iaborem A 698 Imodico C noscitat p <lehoscitat C discitat A 699 numoro turbae 7t prsecatus C 701 laeta A 703 certe C lejjionis A C corr. Mayor 704 hac C pcnsont A psent C 4Uos C 706 Iothorus A Lethorus C reliquid A 707 mensus A 708 fes-. tinaÅ 709 sinamum AC corr. p perduciturj ducitur C 710 uatis AC 712 quae add. p, om. AC 715 ductus A 718 ut-fiantj atque mundata tiant A XXIII. Cypr. poot. 6 corda haereant legi, plebem uos semper habebo 775 ditibus insignem rebus cunctisque praeponam gentibus, ut toto fortes regnetis in orbe. haec omnis nam terra mea est; et quidquid ubique . gignitur, id iuri subiectum semper aeterno est. 6 uos captiuosque regnum. mea ut quod dextera clarum, 780 et gens sancta mihi, longum quae prorogat aeuum." 7 ille memor iussi, fuerant quae dicta reuoluit principibus plebis populusque insignibus orsis credidit et magno submisit corda tonanti. facturum sese mandata inlustria dicens. 785 9 his aliud maius dominus de sedibus altis 10 instituturus agit uatemque ad munia mittit sueta sibi cunctosque iubet liquentibus undis eluere infectas sordes uel ueste uel artu. 11 abnoctare uiros, ut mente et corpore puris 790 tertia luce deus celsis uideatur ab astris 12 monte procul positis, nullus quem comminus adstans 13 tanget agetque; pecus longa in deserta minare praecipitur, ne poena foret coniuncta nocenti. quae saxis felТo(ue) uenit, cum missile telum 795 torquet adacta manus aut cautem uerbera uibrant. 16 his actis, nullo maculatus corpora naeuo, prospectat collem populus, cum prima ruborem tertia luce dedit stellis aurora remotis. fulmina iamque micant, iam celsis magnus ab astris 800 auditur fremitus uocum nimbosaque nubes librata se mole tenet crepituque uerendo 19 terribiles sonitus iterat tuba saeptaque uallo in castris plebs maesta tremit montisque sacrati 719 uos] qua uos A 722 quicquid AC 724 sit A 725 quaej que A q. C praerogat C in aeuum A 726 quae om. C 727 populos C 733 Fluere C 736 monte p mente AC qug C que A cominus C 737 aget a urget AC in om. A manere A C corr. p 739 ue add. n om. AC cum missileJ comisi li C 744 micant iam ic micantia AC celsus A 745 nubis AC 746 se om. A 747 septa AC 748 montes C 18 caelesti testata dei latera ardua fumant. 805 et quicumque fuit electa ex plebe sacerdos, 20 monte procul degit. solis quem scandere ius est - Aroni Moysique piis. tum perpete fatu 1 mansura dat iussa deus hoc ordine legis: 2 "Ille ego sum dominus. qui te discrimine priuans 810 Aegypti de terra tuli durumque laborem. seruilis quem cura dabat. desistere iussi. 3 me tantum tua corda colant, neque idola pangas 4 ulla tibi fictumque deum subnixus adores; numina nec credas, quae sunt inlustria caelo 815 sidera, uel quidquam in terris mirere perinde, uel quod glauca tegunt fluitantis marmora ponti. 5 sum dominus zelans, peccatis criminibus reddens in patres prolemque dehinc quae quarta creatur; 6 misericors multum, maiora et grandia reddens 820 quae iusti meruere uiri. qui corde sub imo amplexi mea iussa tenent et mente sequuntur. 7 tu nomen uenerare dei. tu sabbata festa 8 cum natis seruisque cole totumque laborem pone libens, quotiens mundo lux illa recursat. 825 11 bis ternis dominus fecit quaecumque diebus u terris caeloque uegent pontoque tumenti: 10 septima perfecto uirtutum fine quieuit; hinc festus uiget ille dies, hinc semper acerbus, semper honoratus domino indulgente sacratur. 830 12 honorem da, nate, tuis genitoribus, ut sis perpetuae in terris uitae, quam prorogat ingens 14 ingenti de sede deus. ne dilige moechas. 13 16 neue hominem perime, nec sacramenta sinistre 752 aaroni C perpete AC 756 seruiles C 757 pangas C pingas A 759 nec] ne A 760 quicquam AC mirare A perende C perenne A corr, p 761 marmore.4 768 et 764 desvntA 763 quaej q. C 765 quae k quam AC 766 sequntur C 768 cole C tuis A 769 quoties C 771 uigent A post uigent spatium sea: litt. uacuum A 773 aceruus A 775 donate C 776 praerogat C 777 ne A nec C mechas A 778 perhime C sinistra A 0* 15 periurans perhibe; furtum ne feceris ullum, 835 16 neue malus testis iurgantem fraude tuere. 17 coniuge ab alterius animum uultumque coherce et quidquid non esse tuum mens admonet, horre. 24 aggere de terrae congesta altaria surgant, hic ubi deuotas fas sit mactare bidentes. 840 25 quae si forte sedet saxorum adtollere mole, ferrum linque procul, quoniam sordentia fiunt artifici leuigata manu; quae scandere gressu 26 non sineris prompto, ne forte obscena renudes. 2 seruus erit quisquis cognata in gente creatus, 845 bis ternis seruile iugum patiatur in annis; post abeat liber, secum sua praemia portans,. 3 coniuge missa simul, si nondum feta uidetur. 4 ac si iam natis paterno et nomine gaudet. uxorem et prolem domino dimittere debet. 850 ipse sui compos nodoque exutus erili. 5 quod si non dubie mauult persistere uerna, 6 ante fores domino sanctas sistente locetur uulnera passurus, tenuis quae subula pungit, aure tenus molli, numquam cameris in aeuum. 855 7 uendere progenitam discreta in gente parenti non licitum sociaque manet cum plebe potestas; quam tamen ut seruam nequaquam emittere ius est. 8 quae si displiceat domino, cui uendita cessit, reddentur nummi, fuerat taxatio quorum. 860 ut reuocare queat paterna ad limina sese. 9 quae si forte datur nato, sic conuenit ipsum 10 ut natam tractare suam. qui sumere iuste 781 deest hoc loco A 782 quicquid AC ammonet AC 783 terra A et altaria Csequitur 781 in A 785 quae AC an quod? aedit A attollere C mole AC molem TC 786 linque] linti A 787 artificale uigat manu A 790 terris C 791 habeat A 792 foeta C 793 ac A hac C at 11: 795 nado A herili C 797 sanctas domino C locetur p loquetur AC 798 quae] q. C 799 auret thus molli A 800 progenitum A genti A 803 displicuit C 806 an ipsam? 807 iustae C si mauult, permissa sibi, quis membra teguntur, indumenta palam faciet, nec deinde negabit, 865 11 si coitu sit nota sibi; uel, si rata non sunt haec conmissa uiro, poterit laxare uadentem, 12 nec pretium reuocare datum. qui uulnere duro aequora(uatem sternitque uirum, decumbat eodem, 13 quo perimet, leto; at si discrimina casu 870 sunt inlata magis, domino tradente nocentem ictibus alterius, locus est qui condere possit donandum uenia, domino indulgente salutem. 14 at uero qui membra dolo uiuentia ferro disicit et studio gratatur sanguine fuso, 875 crimen habet mortis, nequiquam tecta requirens sublimi sacrata deo; nam demitur inde seiunctusque procul rigido truncabitur ense. 15 17 et qui conpellat tumide pulsatue parentes. in crimen noxale ruit. quod morte piatur. 880 16 nec minus ad poenam petitur, qui forte doloso perfidus ingenio paterna in plebe creatum. cleptat et acceptis gaudet transcribere nummis. 18 quod si litigium fuerit per uerba paratum pulsatusque aliquis pugno saxoque recusso 885 19 reciperet solitas uires, nil fraudis haerebit: soluendum tamen est. sumpsit quod cura medentis. 20 ancillam seruumque suum qui uerbere uirgae confestim perimit, poenam non uitat haerentem. 21 quod si post aliam morietur uernula lucem, 890 nil noxale subest, pretium quia perdidit eius. 22 at si forte uiris feruebit rixa duobus, 810 cogitus (sit om.) A 811 comiesa C omissa A uadente A 812 pratium C 818 affligit C 814 loeto C lucto A ad A 817 uenia C uera A 819 dissicitjl gradatur C 823 copellat C conpellet A 825 pgnam C petatur ACcorr. a 827 gaudens transscribere C 828 ligitium A 829 que] ue A recuso A R30 herebit AC 833 herentem A 834 alium A moriatur A moritur C corr. p uernarula A r corr p 835 pratium C conmoto dum felle calent. nuptamque tumentem germine concepto alius pulsarit eorum, in plagam porrecta manu, partumque futurum 895 fecerit ante diem materno ex pectore trudi, restituet pretio partum, taxante marito, si nondum perfecta fuit expressaque forma. 23 si uero explicitis decessit uultibus infans, 24 morte cadet merita. lumen pro lumine rapto 900 reddet quisque nocens, dentem pro dente resignans, proque manu dabit ille manum pedemque uicissim, detruncat quicumque pedem; conbustaque flammis 25 expiat ignis edax; dabitur pro uulnere uulnus; liuida liuenti sedantur corpore membra. 905 26 quod si quis rapto famulum de lumine priuat ancillamue suam, missos patiatur abire, 27 libertas quocumque uocat: uel fragmina dentis si fuerint decussa manu, solacia sumat debilitas, ut dona suo pro uulnere penset. 910 28 at si praeualida gaudens ceruice his, expers ruris adhuc curuique inmunis aratri, cornu ferit quemquam, saxorum mole prematur, obrutus et. nullo carpendus dente uirorum, membra dabit terrae liquidos soluenda per artus. 915 insonti nulla domino discrimina linquens. 29 quod si consuetum lunata fronte ferire uicinos. dudum monitus non arca excors. decumbat pro caede bouis taurusque necetur. 30 si uero extincti pretium sententia mitis 920 exigit. et soluat, quidquid taxatio poscit. 887 c5moto C commoto A 838 pulsaret C 839 correpta C 841 praetio A pretia C taxanteJ iudicante C 847 detruncant C cobusta C 849 sedantur AC cedantur n an soluantur? 851 misso A 854 debilitas] debita A 856 eipressuris A Imunis C 859 liquidas C liquidus A corr. ic 860 discrimine A 862 monitus K om. AC : spatium nouem uel decem litt. uacuumA clauserit x dixerit AC 864 exstincti A 865 exsoluat it quicquid AC 31 hoc etiam pro caede sui fas poscere nati 32 uel natae quemcumque uirum. si seruulus ictu decubuit tauri, ter denos pendere nummos cura tenet dominum saeuo pereunte iuuenco. 925 33 at si quis multa puteum demittere fossa egesto uult usque solo, mox tegmine claudat, 34 ne, si forte pecus fuerit per prona uolutum, damna luat, domino pretium poscente, ruentum empturus pecudum tenui solamine carnes. 930 35 quod si forte bouem bos cornu occiderit unco, uendatur; pretium fiat commune duorum diuiduaque legant mactati uiscera tauri. 36 quod si iam uitium fuerat testatius eius, pro pecude pecudem dominus redhibebit amissa 935 innocuus, strati praesumens membra iuuenci. 1 qui uitulum cleptat, cogatur reddere quinque; bis binas soluat quicumque auerterit agnam. 2 nocturnum furem licitum prosternere ferro. dum penetrat postes obsaeptaque limina rumpit. 940 3 4 si uero exorto fuerit flumine sole prehensus. dupliciter redhibere nocens sublata iubetur. quae si non fuerint in censu et uiribus eius, uendetur, manuum pensurus furta labore. 5 cuius forte pecus segetem uitemue uirentem 945 nudatis aut patulo carptim arca ore, iugera fecundi mensuret protinus agri prouentu spatioque pari: sic damna resoluet, 866 cede AC 8(57 quecumque C quicumque A 8(18 tauri CauriJ. pandere C 870 dimittere AC corr. JC 871 uultus que A mult\'q. C degmine claudet A 873 dampna C luet A 874 tenturus C tenuis C tenus A corr. it carnesj crines C 87G prętium C comnne C 879 redibebit A redibibit (uel redihibit) C ammissa A 883 licitum om. A spatio non relicto 8*4 obsepta AC 8^5 oxortu A praehensus AG 886 redibere C redebere A 887 fuerint : i ex a C et) ac A 889 ue] r que A 890 captim C 891 protinus om. A nullo spatio relicto 892 dampna C 6 quae fuerint inlata prius. haec formula nectit hos etiam, qui tota simul noualia uerrunt 950 pampineasque metunt consumpto palmite uites. ut quae magnifica proprios habuere per agros. amittant ratione pari. nam stridulus ignis. fomite de modico solitus conprendere uepres. arentem stipulam et truncos cortice nudos. 955 si segetem alterius uitemue absumpserit aestu. crimen ad auctoris merita per damna recurrit. ut reddat quidquid noxalis flamma peredit. 7 depositum redhibere decet: quod perfida furum si fuerit populata manus, auctore reperto 960 s duplex summa datur: si uero est abditus ille. auersas qui dempsit opes. hostia sola exortem culpae faciet, quia fraude carebit. 11 at si mendoso fallax nudatur in astu. depositi reddat geminum sub iudice pondus. 965 haec etiam in pecudum causis mensura tenenda est: 12 propterea ut, furto quae sunt direpta sinistro. restituat, cuius fuerit custodia segnis. 13 at si molle pecus rabies uesana luporum lancinat, ostensa mitescunt iurgia carne. 970 14 quod si quis geminos ducenda ad plaustra iuuencos commodat, enormi non dicat pondere functos idem. si fuerit praesens, stimulator euntum. hoc etiam in reliquis, quos pressant pondera iussa. 15 sed si festinos accepta animalia perdit. 975 894 leiTunt A 895 consumpta A 896 ut AC et a quaej q. C proprios] proprctiis A 898 solitus A solitos C 899 arentem siluam A arentêq. siluam C corr. p arentesque spicas it 900 absumerit A 901 dampna C recursat A 902 quicquid AC peraedit C peredat A 903 redibere AC decet A debet C 905 dupplex C 906 qui dempsit p quidem sit AC 907 exsortem A quia C qui A 908 deest A 911 praeterea A quae J q. C direstra A 912 signis A 913 aut ACcorr. p pęcus C uessana furore laporunt A 914 lancinat] lacerat A mitiscunt A 916 comodat C oenormi C fenorimi A 917 simulatus A 918 praessant AC iussu AC corr. TC 919 persignis AC corr. n quisquis agit. ius est, ut damnum sentiat omne. quae si perdiderit posita mercede locatus, illa operae in pretio promptim taxanda locabit. 16 uirginis haut sponsae si quis sibi sumpserit usum, uxorem cum dote sibi sociabit eandem. 980 17 quod si coniugio mens est non consona raptae, munera det, thalamis quae sunt accommoda, patri. 18. .19 maleficum celare nefas. mors dura necabit permixtum pecudi coitus deformis in actu. 20 linquat uita uiros demonum sacella uerentes. 985 quandoquidem soli domino fas subdere colla. 21 nemo peregrinum uiolet uerboue manuue: idcirco quoniam uosmet suscepit Aegyptus linquentes genitale solum sedemque priorem. 22 femina defuncto ne sit temnenda marito, 990 sed palpanda magis puerique parentibus orbi. 24 ne paribus poenis subeant fidus nocentes destituantque suos celeri exterritus funere rapti: 28 acta nam corda deus auditque iuuatque. 25 credito poscenti nummorum quos rogat usum. 995 seposita mercede procul usuiaque turpi; nec festinus age trepidantem. ut sumpta reformet. 26 ac si forte sui uelamen corporis idem committit traditque tibi pro pignore nummi. restitue. sol ante caput quam condat olympo. 1000 27 misericors ego sum dominus: hos audio promptim. 28 externis cessate deis maledicere cuncti praecipuisque uiris. populi qui frena tenebunt. 29 fructibus e primis domino pia dona referto 920 tlampnum C 921 quem si A 922 opere AC promtim C prumptim A 923 aut AC corr.j) 42fi det] tlc A patri] priat A 927 celareJ clare A 929 demonum C deinanu A 930 soli C saeculi A 934 fsemina C non sit tempnenda C 937 suo sceleri A 938 afflicta C 939 credite A usu A 941 ne festina agere A 942 hac C 943 cOmittit C tibi om. A 944 olimpo A olimpho C 945 prumptim A 946 hesternis C hester netis A 947 populis C et quemcumque creas primo de germine nuptae, 1005 30 sacrabis domino, sol postquam septimus altum 31 est permensus iter. ut sitis sancta propago. extinctam pecudem raptorum dente luporum • nullus edat: mensis quae non sunt digna refutet. 1 non credes narrata tibi, quae nulla fidei 1010 firmamenta iuuant. neu falsum dicere testis 2 iniqua cum mente uelis. nec pluribus unum additus in coetum certes superare nocentem, 3 ut tenuem et modicum quaesito ex crimine damnes. 4 quin potius si forte pecus errare uidebis, .1015 cum quo corda tibi non sunt coniuncta, reforma. 5 et si mole graui iumenta obnoxia sunt, erige et alternis conitens subleua palmis. 7 innocuum ne sterne uirum, nam pectore iusto est. 8 munera non sumes trepidi pro cura nocentis 1020 sollicitique rei, quoniam mox lumina caecant sermonesque uirum cunctaque examina frangunt. 10 uberibus glebis bis ternos cultor in annos 11 immineat uegetus, debet quia septimus esse otia lenta ferens, quo pauper quisque capessat 1025 quae fuerant generata palam. laetusque relinquat quae superant mandenda feris, dum saltibus errant. 14 circite perpetua uolucris dum uoluitur annus, diuisos in trina modos sollemnia uobis 15 septeno seruanda die, quo mollia ius est 1030 azyma triticeo gaudentes sumere farre,- ut monui dudum, primo uos mense nouorum, libertas cum plena fuit discedere Aegypto. 949 creat K nupta rc 952 exstinctam A 953 que suis non digna C 954 credis A 955 neuJ ne C 956 cum om. A\' 957 coetfl C coetu A nocentem A nocentum C inter 957 et 958 leguntur uu. 998 et 999 in C 958 et] uel A dampnes C 962 erige] egrege A 963 ne sternere A 966 frangent C 968 deest A uegetos C 973 solempnia A 974 septenos C septima A corr. z 975 azima AC farrae A 976 mensej flisense C ante meos uultus uacuus ne prodeat ullus. 16 primitias operum messisque exordia nosce festa tibi, quotiens sementem sparseris agro. uel cum decurso requies coniungitur anno, omnibus explicitis, generat quae cura laborum. 1040 17 omnis homo trinum distinguat tempus in anno. ante meos possit quo sese ostendere uultus. 18 nam cum laeta tibi fuerit possessio terrae gentibus edomitis commissa et credita, nosce azyma sola meis ponenda altaribus esse; 1045 multimodas pecudes et rubram sanguinis undam nil festis prodesse tuis adipemque Gomorra, peruigilem et noctem durare in tempora lucis. quae redeunt, quotiens sacrorum cura recursat. 19 agnus neue tener materno in lacte coquatur. 1050 20 ecce ego sidereum caelesti ex arce ministrum ad curam dimitto tuam, qui robore multo uadentem ad terram foueat. quae pinguibus aruis laeta uiret dulcesque euoluit nectaris undas. 21 hunc audire parans sacratis crede loquellis. 1055 coniunctus est ille tibi fidusque manebit. . perpetuum retinens caelesti in uertice nomen. 22 heia agite sanctisque auditum iungite dictis. mandatumque meum sincera adsumite mente; ut sitis plebs cara mihi populusque beatus 1060 et regnum sublime dei. gens ardua semper, omnibus in terris, quas sol utrumque recurrens adspicit et calido mundum conplectitur axe. 23 concordes palpabo tuos cunctisque resistam, 979 mensis AC corr. p nosse AC corr. π 980 quoties C spargeris A 982 quae] q. C 986 comissa C 987 azima AC 988 multimodos C 990 tempore A 991 quoties C sacrorum] festorum A 994 robure A 995 q. C 997 hunc C hinc A credo A loquelis A 998 sq. uid. ad 957 coniunctus..... est ille apatio quattuor uel quinque litt. uacuo A 1000 sancti C iungere A 1001 assumite C 1004 utrumque AC utrimque a 1005 aspicit AC qui tecum bellare parant; tibi cedet Amorreus 1065 Cethaeusque ferox et quos nunc optima tellus sustinet, in saeclum te mox uertenda colono. 24 prouide, ne uetitis adclines colla sacellis hostilesque deos trepide subnixus adores. quin potius profana rue atque idola cuncta 1070 disice cum titulis inscriptaque nomina dele, 25 ut possis seruire deo, quem cuncta tremiscunt. mox uictum sacrabo tuum fontesque meantes; morborumque tuo demam de corpore pestes. 26 nullus inops nati tota de plebe dolebit 1075 paternum non esse sibi nomenque decusque. longinquos praestabo dies. quis terminus aeui laxior optatae producat tempora uitae. 27 ante tuas acies tristis formido uolabit, 28 atque uenenato praecurrent uulnere uespae. 1080 ut tua belligeris metuantur signa maniplis, perque feras gentes facilis uictoria cedat. 29 quas tamen edomitas faciam decrescere sensim,. ne uacua sit terra uiris, atque sanctum multo increscat nimia rabidarum turba ferarum. 1085 31 milite difl\'uso faciam se extendere fines telluris sedisque tuae, qua marmore rubro. aestuat oceanus uentosis lubricus undis. usque Philistinum pelagus terramque carentem humano cultore, cluens atque agmine multo 1090 qua fluit Euphrates uitreis perlucidus undis. " 1007 amorrus AC 1008 ciBtheus C ceteus A obtimaalC 1009 saeculum A 1012 rue C sua A 1013 dissice AC 1014 tremescunt AC 1019 longeuos A prestabo AC 1020 optate AC 1022 uulnerę C uulnera A uespaej uestrae A 1024 cedat C 1026 atque C quead A 1027 nimiae C rabitarum A 1028 difuso A se C om. A te TC fineis C 1029 qua] quam A marmore : o ex u A 1031.1032 Hsque et Vumano permutatis initialibus litt. (\' 1031 filistinum A 1032 cluens jp diu AC agmine] tegmine A 1033 fluit C finit A eufrates C eufratis A perliquidus A praelucidus C 1 Haec ubi detonuit, dominus conscendere collem Aronem Moysenque iubet ac nobilis aeui septuaginta uiros longeque inflectere colla 2 aeterno summoque deo; nam comminus ipsum 1095 permittit properare ducem, qui iussa facessens 4 sancta dei celsum confestim construit altar monte sub eximio. uacuas qui surgit in auras: bissenos lapides. tribuum quae summa uidetur. 5 comminus adiungens. hic nondum quarum iuuencos 1100 exhibet armata sacrisque hos inmolat aris; 6 sanguine de quorum partem diffundit ad altar. creterrae instillans aliam, plebemque frequentem 8 spargit rore leui, librumque euoluit aeterni 7 seruantem monumenta dei. quae consona postquam 1105 dixit cara sibi docilis sententia plebis, 9 conscendit tumidum lento molimine collem grandaeuosque senes fratremque in uertice sistit. 10 hi simul adspiciunt rutilantem fulgure gemmam. in qua siderei steterant uestigia regis: 1110 sapphira nomen habet; caelumque hic uisitur albens 11 praetentum per dorsa iugi: quae cuncta uerentes sublimi cum laude ferunt uictumque capessunt. 14 interea, monitis uates senioribus illic 13 sidere, Iesutem secum subiungere gressus 1115 14 pacato de corde Sennarum. Hurumque relinquit Aronemque suis, certantum ut iurgia noscant aequa lance uirum iurisque ut uerba loquantur. 15 ipse ubi sanctifici tenuit iuga plurima collis, 1035 aaronem niosemque A hac C 1042 iuuencus AC corr. x 1043 imolat C immolat A 1044 partem a.ad altar] per ........ difudit altar (ad om.) A 1046 rore ] ore A 1047 seruaautera A quaej quem C 1048 dicit A docili AC corr. p 1049 tumidis A 1050 grandeuos AC 1051aspiciunt AC fulgore AC 1053 saphyra CsafflraA 1054 q. C 1056 monitus A uatis AC 1057 siderei esutem A sidere hiesutem C 1058 iubet] uidet C Hurumque p utrumque AC relinqui A 10a1 que om. A noseat A 1061 prurima A labitur aetherio propere nubs fulgida caelo 1120 et montem conplexa tegit uatemque seorsum nomine occulit a sociis terno bis lumine solis. septima iamque dies niueum patefecerat axem. cum dominus media conpellat nube prophetam. 17 mirificas inter flammas dum fulgidus infit, 1125 18 atque quater denis uati dat iussa diebus; 8 noscere quis posset, quae sint sacraria summo 10 digna deo, lignisque iubet haec ardua pangi perpetuo ualidis. nulla quae dissipat aetas. haec miris descendit modis mensuraque iussa 1130 11 lammina conspicui praeuelat ductilis auri. 12 conectens geminos tereti uertigine circlos in dextrum laeuumque latus, qua sancta coluntur. 13 inde leuigatis intexit frondibus arcam, 16 in qua perpetui maneant mandata tonantis. 1135 18 quin etiam rutilo prorumpere perficit auro 19 diuersosque locat, qua sese altaria pandunt, 20 alarum splendore pari similique uolatu, ceu moueant agiles uentosa in nubila pinnas. 22 orbis. multaque praeterea rerum commenta nouarum 1140 mirificis sunt facta modis, quae dicere qui uult, expromet citius pelagus quas uoluat harenas. sed neque quam multae species nec nomina quae sint. lex numeris adstricta potest depromere fando. 29 dum cyathos uates, phialas, mortaria pangit 1145 caelatasque facit gestanda ad munera lances 1063 conspexa C 1066 compellat C 1069 quis rc quas AC 1071 dissipet K 1072 iussa AC iusta 1t 1073 lamina A praeferat A dactilis A 1074 circlos A ciclos C 1075 sancta] sca lineola om. C 1077 maneat A 1082 nouaru C novarunt A cf. Aediluulf 1083 q. C qui] quis A 1084 exprimat A arenas A 1085 q. C sunt A 1086 humeris C d/epromere A dicere C 1087 cyatos C uatis AC crates k fialas A fyalas C pingit C 31 et quae Thara subduntur fulchra lucernis. 1 iam quaecumque tegunt sacratam desuper arcam aut uelant postes, ardenti e Lothus tinxit. 4 quin etiam Melchae texuntur pallia peplo, 1150 Aroni uatibusque piis, qui munera libant in tectis sacrata dei, gemmaeque coruscae 1- 21 inhaerent sinibus signantes nomina sena distinctim tribuum, quarum de corpore plebs est. singula nobilibus signantes nomina gemmis. 1155 17 sedes prima loco. topazo adiuncta smaragdus: 18 sapphirus hanc sequitur, cum qua carbunculus ardet, iaspisque uiget fuluoque intermicat auro: 19 tertia ligurio senes: effrenis Sarram fluuius atque amethysto. fulgens quem purpura tingit. 1160 20 chrysolithus quartus, berillo adnexus onychnus. 36 additur aetherii signum uenerabile regis, lammina conspicui formatum quod tenet auri. 39 lintea quin etiam niuoso uice textu in laxos cohibere sinus atque indere membris 1165 42 praecipitur partemque obscenam condere carnis. 43 ne, dum sacra uehunt, denudent turpia uates. haec inter totus sacrorum euoluitur ordo: 10 tyranni. peccatum quae dona leuent. quaeue hostia ferro icta cadat sanctamque dei determinat iram. 1170 nam quicumque uirum sacrata altaria tangit,, 37 sanctior efficitur purgatus pectora naeuo. 1099J Exempla poetarum ed. H. Keil u. 191: Saffirus-ardet. 1100] Miro: Intermitat: Iaspisque-auro. Alchimus 1090 arcam A aram C 1091 ardentiae A 1093 libunt A 1094 choruscae A 1095 inherent C inhererent A 1096 distinctum A 1098 primo AC corr. p topaza AC corr. p 1099 saphyrus C saffirus A Exempla 1100 iaspis qug C 1101 tertio A sedis AC corr. p hinc C 1102 amethisto C amithiBto A tingit C tinguit A 1103 chrisolitus A crisolitus C birillo A adnixus C onichnus AC 1104 aetherei A 1106 post niuosa spatium quattuor uel quinque litt. uacuum A 1111 q. C q. C ue] uel A 1112 icta C iacta A 1113 sacra A 8 pendeat ut lychnus semper laquearibus altis incensus noctemque suo de lumine uincat. edicit censura dei. ne forte tenebrae 1175horrificam faciant per sancta altaria noctem. 25-32 ponitur et liquidi nonnumquam sucus oliui, sanctificans hominum carnes. dum uertice summo liquitur et crasso perfundit unguine membra: 34 adice tusque, leuis cuius fit naribus aptus 1180 halitus et dulces inrorat sensibus auras. ilicet ut magni splenderet machina templi ornatuque suo cunctas transcenderet aedes. 3 perdociles tribuit sensus et maxima fabris ornamenta deus omnesque his indidit artes 1185 6 2 Achisamo de Dana tribu iunctoque Beselo, ex Iuda cui classe fuit clarigena origo. 18 utque forent domini populo notissima dicta. accipit e gemina formatas caute tabellas propheta tribuente deo, quas pollice sancto 1190 et paribus scripsit digitis manus inclita regis. 1 interea populus. metata in castra locatus, dum uatem deesse suum iam tempore multo mordaci sub corde gemit nusquamque uideri murmurat. adsidue deposcit numina demens 1195 2 Aronem peruersa sibi; quos ille frementes instantesque diu deferre ac tradere iussit ornatus. quos aure gerunt nataeque nurusque, natiua dum forma parum splendoris habere ducitur et turpi de uulnere defluit aurum. 1200 3 hoc ubi congessit populus, coniecit in ignem 4 mollitumque dehinc eruens flamma camini miscuit et torua formauit fronte iuuencum 1115 lichnus AC 1118 sCa A sacra C 1119 liquidis C 1120 summiA 1121 crasso horas supfundit A unguine p lumine AC 1122 aditus que leues AC corr. p adiectusque leuis cuiusuis n. a. tc 1124 illic et C 1128 de donatribuit A 1129 cui] qui C clarigenus AC 1130 utquae A 1137 assidue C 1145 turua A 5 uenturumque diem sollemnem confore dixit. 6 ilicet albentes cum primum lucifer ignes 1205 protulit et celso noctem seclusit olympo. consurgit Iudaea manus damnosaque festa laeta colit multisque infundit pectora poclis. atque exultantes ducit furiata choreas. 7 aspicit haec celsa dominus sublimis in arce 1210 innocuumque iubet propere descendere uatem. dum memorat: "Decurre citus. montemque relinque. peruersi ductor populi plebisque magister. 8 quam profana iuuant; peccauit praesule multum te Iudaea suo, dum sanctos despicit actus. 1215 en quibus indomiti Pharaonis soluere uincla principe te licuit furuaque exire Canopo. praeuaricatores taurinis uultibus adstant proque deo celebrant mentiti membra iuuenci et libertatis memorant id nunc suae numen. 1220 tu motus ne flecte meos neue obuius ito, dum meritos his mitto metus dignamque ruinam. nec tu iacturam metuas. ne dempta potestas culmen ad alterius confestim missa recurrat. 10 dabitur in Terris multum praestantior armis 1225 gens ignota tibi, quae sit te principe uictrix." 11 Territus his uates dominum subnixus adorat talibus effatus: "Cur tantis motibus exit in populum nunc ira tuum, quem dura gementem imperia nimium metuens laxauit Aegyptus, 1230 dum te, magne, timet, dum celsae robora dextrae terrificant fracta miseram ceruice tyrannum ? 1146 solemnem A 1147 illicet C 1148 nocte A olimpo A olimpho C 1149 dampnosa C 1150 infudit A 1152 ab arce C in arcae A 1154 citius K 1156 prophana C 1157 despicit p deposcit AC deposuit n 1158 En p E C Ea A ex K faraonis AC 1160 astant A 1163 tul tum C neu A 1168 te om. A 1169 uatis AC 1170 affatus (L 1171 nuno irtua AC 1172 imperio C 1173 temct C dum] tua n robura «lexterae A 1174 fractu A XXIII. <\'ypr. poot. 7 12 et nunc, o domine, quid dicet turba Canopi. captiuis priuata suis infensaque plebi, quam cernit nunc esse tuam, nisi te, deus ingens. 1235 nequiquam consueta tibi pietate fauentem produxisse uiros deserta in sede necandos. dum uastos inter saltus sua funera ducunt. sublimis indulge tuis uultumque serenum exhibe poscenti; nam te quis uiuere moto 1240 in terris caeloque potest ? quem currit ad unum 13 quod moritur uiuitque tibi. tandemque recurrat ad sensus. uenerande. tuos. quae dona pararis Abramo quondam, proceri quae deinde Iacobo Isacique pio. felix quos seruitus ornat, 1245 quod placuere tibi: iuratus per tua, sancte. robora dum spondes prognatos his fore curae, rex inuicte, tuae. densandos pube frequenti innumeraque acie, ceu magni sidera caeli stellantesque micant mundano in cardine gemmae. 1250 cur promissa labant? cur ditis commoda terrae nullus habet uatesque insistit sedibus exul. cui mellis spondes latices et flumina lactis?" 14 Flectitur his dominus totamque expectorat iram. 15 ilicet excelso descendit colle propheta, 1255 conscriptas referens domini de lege tabellas introrsus extraque simul; nam pagina sancta 17 et tergo commissa fuit; cumque incitus exit. uocibus inmodicis populi defigitur Auses clamoremque putat bellantis hunc fore turbae. 1260 18 sed uates non bella uidet, sed languida uino 1178 fouentem A 1183 que]ue C curat A 1186 proceriq. C procerioque A 1187 isaci A isaaci C Isaaco rc 1188 quodj qua r sCae C 1189 robura A spondis AC curae-tuae] cura-tua 1: 1192 stellantesque] stellant et A 1193 cur] cum A c6moda C 1194 natis AC 1195 spondis AC 1196 totam C tetram A exspectorat C 1197 illic acelso C 1198 conscriptas/ (poat s litt. erasa pr. nl.) A 1199 exutra C que om. A 1200 etergo C cfimissa C dum A cum C 1201 aures AC corr. p 1202 putant A 1203 uatis AC uidit AC pectora multimodas in caelum mittere uoces. 19 iamque adeo ingressus castrorum limina ductor bacchantis cernit populi feruere choreas auratumque uidet tumida ceruice iuuencum: 1265 quem uelut aetherium spectabat turba parentem. ilicet infensus calidam dum concipit iram. confringit tabulas. totum dum surgit in ictum, 20 iniectumque focis uitulum dissoluit et exin porricit in pelagus sumptisque exinde fluentis 127021 attonitos libare iubet: fratremque deinde increpat offensus ualide, quod uana petentes audierit iustaque deum uiolauerit ira. 22 ille pacem poscens crimen populare fatetur. exortem sese faciens culpabilis ausi. 1275 26 at princeps, punire parans dementia uulgi crimina. Leuitas totis discurrere castris 27 et ferrum nudare iubet atque obuia passim corpora, cognata quamquam de plebe, ferire. 28 illi alacres per nota sibi diuortia currunt 1280 oblatosque ruunt cuneos raptimque uirorum, ultores domini, circum tria milia caedunt, quis uicena simul studio quasi milia iungas. 30 his gestis propheta suis iam mitior exit 31 aeternumque rogat populi pro crimine regem, 1285 talibus effatus: "Peccauit turba tuorum. rex inuicte, uirum plus quam mortalia quaerunt pectora, mutarum pecudum simulacra colendo. his et uota dedit et numen credidit aurum. 1206 bachantis AC 1207 uidit AC 1208 uelud C parentum A 1209 illicet C callidam C conspicit A 1211 iniectum A intectum C infectumque foris a exim C 1212 porrigit AC corr. p 1214 ualde r. 1215 Aaudierit C 1217 eisortem A sese] sere A 1222 diufortia A rt 1225 nicena (al. n ss.) C quasi milia p similia AC studiosi milia iungunt a 1226 exiit C 1228 affatus C 1229 quaeruntj suerunt C\' 1230 pectorum A pecodum A colenda A 1231 his deuota r. credidit aurum A credita uro C 7* et nunc, o domine, si dignum me prece ducis. 1290 quam faciam fundamque tibi. dimitte reatum, 32 quem solus laxare potes. sin amplior illos poena manet cunctosque tenet sententia mortis. nomen, sancte, meum caelesti ex pagina dele, quam scripsit ueneranda manus, cui subiacet orbis. " 1295 33 orantem responsa dei felicia palpant: "Quisquis me uetito peccator crimine laedit me contra ueniens. hunc sancti pagina libri nulla tenet nomenque nocens delebitur inde. 34 at tu depropera captumque hinc explica cursum 1300 promissosque locos susceptae adscribito turbae. ac ne sollicita tangat te cura uadentem, nuntius anterior semper gradietur euntem. ast illos sua facta grauant, quos crimina fuscant. 3 erecta ceruice uiros sensuque tumentes: 1305 quapropter socio tecum non ambulo gressu." 4 Haec populus maesto suscepit dicta reatu, inriguoque gemit ob tanta obprobria fletu,. pollutas sumens nigranti stamine uestes. 5 6 quem bonus eloquiis uates deponere tristes 1310 indutus luctumque iubet multumque precatur, ut uideant, ne forte dei sit grandior ira, si fortasse pari fuerit de crimine laesus. 7 His actis conposta sibi tentoria promit semotisque locat castris nomenque decenter 1315 indidit a teste, cuius sententia uera est. 8 ilium facta deo subeuntem limina cuncti 1284 illis A 1285 pgna C 1286 sanctae C 1237 quam A quod < ■ subied A 1238 felicia p facilia AC 1239 Quisquis inuetitor....... crimina ledit (spatio 6—7 litt. uacuQ) A 1242 hinc] dehinc A 1243 loco JL 1244 hac C 1245 nuncius C eunte Mayor eunti tt 1246 illos C alios A 1248 tecumj secum a 1251 polluta A pulluta C corr. r e stamine C 1252 quem] quae * uatis AC 1258 fn-atur C praecatur A 1255 de crimine A discrimine C 1256 conposta A coposita C <11 1257 q. al. 88. C loco A docenter x 1258 indit C in testi-m t certatim uidere uiri ipsique uicissim gaudebant inferre gradum uel sistere contra: 9 cum subito, horrendum uisu, nubs fulgida caelo 1320 labitur et summi perfundit culmina templi; 11 dumque pius uates graditur. dum deinde recursat. aedibus in domini semper se condidit Auses 12 nusquam progrediens. at uates dicta reuoluit cum domino consueta sibi, quaeque antea non sunt 1325 13 mortali concessa uiro, deposcit. ut ora comminus aspiciat domini ueneranda beati. 14 utque deus procerem semper comitetur euntem. quamlibet aetherius uallaret nuntius illum. adnuitur dictisque deus sublimibus infit. 1330 20 quae facienda prius, quam tanti gratia doni obtutus pascat mundana inuisere suetos. 21 "Heia age, deproperans rupem conscende minacem 22 et gressum defige tuum, ac dum meus alto sic rediens decurrit honor, sub fornice saxi, 1335 umbratus mea dextra, mane, dum praepete cursu 28 praeteriens refero diuinae umbracula palmae. tum tantum spectare dei postrema meantis crura potes: uultum non fas est uisere cuiquam spirantum ex numero, mundana quos fouet aura." 1340 4 haec, fuerant ut iussa, fiunt; mox caute dolata consimiles tabulas diuina ad iura reformat consuetamque sibi solitis de cursibus arcem 3 incomitatus adit montemque accedere iuxta non patitur cunctos ipsasque eliminat illinc 1345 lanigeras pecudes, quia sunt contigua noxae 1261 gaudcbat A gradum orn. A 1262 uisfl AC corr. r. 1263 perfudit C 1264 uatis AC dum A tam C 1265 auses C auris A 1266 ad C uatis AC 1267 quaeque] q. C 1272 annuitur C 1274 mundaria C inuiscere AC corr. K 1275 conscendere in arcem C 1276 tuum A ac A hac C nam ic meos C 1278 dextera C 1279 umbraouln C 1280 mctantis C 1282 aural ira A 1285 cnrribus (\' 1287 elimat A 1288 contagia A C corr. p. talia: corruptis nequaquam sancta cohaerent. 5 ilicet optatis domini sermonibus usus cognoscit uentura suis seque ingerit ultro: 1350 6 "O domine, quem larga facit clementia magnum in caelo terraque tuis, tu mitis in aula aetheria solusque potens, iustissimus idem, indulgens pariter populis, quos mundus ubique laetus habet tota dominum cum mente fatentes: 1355 tu cunctos de fraude leuas, tu quidquid iniquum est, condonare potes, solus quia crimine cares; idem mortiferos solitus damnare reatus in prolem natosque patrum natosque natorum: nobiscum praecelsa- deus uirtute maneto. 1360 nam plebs ista ferox rigida ceruice superbit; crimine si cuius commissa piacula donas, 10 uiuemus per saecla tui." mox sanctus ab aula effatur dominus caeli, quae iusserat ante; ut, cum uulnifica populus post bella quiesset, 1365 otia respiciens, tantum consortia nosset de populo concessa suo, ne forte uirorum incautas mentes fallaci cluderet astu 16 coniunx sumpta foris profanaque sacra doceret. 28 iamque quaterdenos celeri cum lumine soles 1370 triuerat hic uates, nullamque adsumpserat escam, ieiunum referens ad castra ingentia pectus. 29 illum conspicuae fulgentem lampade flammae 30 obtutus timuere uirum fraterque ueretur 31 mortales reuocans fulgenti a lumine uisus. 1375 33 nescius at uates subitae uirtutis honorem 1289 corruptus A coherent AC 1290 illicet C obtatis AC 11M C 1296 cum A om. C, te n: 1297 qufoquid AC 1299 item A dampnare C 1302 ceruice] uirtute A 1308 cflmissa C 1304 Viuemns] Quemuis A saecla| A 1806 post bella popullus C quiescet õt 1807 tantum] toto A 1310 coniux A sumta A profanA C 1811 nam] iam C soles A solis C i - 1312 uatis AC adsumserat A 1315 obtntu Traube 1316 mortalis - I a om. A fulgentia lumina 1317 uatis AC honore Aediluulf I sacrato fulsisse sibi, formidine plebis noscitat inmensi uelandum luminis ictum, ne Iudaea cohors cum uisu auerteret aures. 34 sed cum pacifica domini se ad uerba ferebat, 1380 lutea peI:spicuo tollebat lintea peplo. 5 ilicet exhibitis populo certante metallis 6 et quae Sidonio tinguntur uellera luto,. artibus eximiis sacratam perficit aedem. 32 quam dominus missa sublimis nube repleuit 1385 in tantum, ut uates non posset scandere postes 88 sanctificos, quamuis toto se limine uelum panderet et foribus custos non obuius esset. 34 Haec cum mobilibus sese dimouerat auris. 36 castra mouebantur; nox rursum sueta reuerti 1390 fulgebat rubrae nimio de lumine flammae. dum uolucris deferuet apex numenque praesentat. 1318 fulsissep uisisse A uisae C sacrata uisa sibi dc - sacratum uisum esse sibi Traube 1322 lutea] lintea A lintea AC 1328 illicet C 1326 replebit A 1327 natis AC possit A 1328 lumine uelum A. imine uallum C 1829 foribusj frontibus A 1330 dimoueret A limouerit jt 1381 nox A mox C mox t reuertit A FINIT LIBER EXODVS - CA INCIPIT LIBER LEVITICVS C tf. 50x imo)