The following text is encoded in accordance with EpiDoc standards and with the CTS/CITE Architecture.
Multo quidem non modico tempore anxii fuimus et aestaantes non
in saecularibus sed in sanctis et diuinis scripturis quaerentes inuenire,
quisnam esset primus dies noui mensis, in quo mense praeceptum
est Iudaeis in Aegypto pro XIIII luna immolare Pascha. adnuit
itaque sanctissimus qui id uidit, et inuenimus. inuenimus autem
per ipsius omnipotentis Dei patris immensam bonitatem et iustitiam
et Christi filii eius Domini et Dei nostri incomparabili misericordia,
qui propter peccata nostra obaudiens suo patri exposuit animam
suam: cum qua resurgens a mortuis die tertia pollicitus est discentibus
suis uitam aeternam et dedit pignus spiritus sancti gratiam
credentibus in passione et resurrectione sua. in quo spiritus ipse
Dominus uolentibus id est totis fidei uiribus quaerentibus semis suis
reuelat alta mysteria et manifestat obscura sacramenta. ac propterea
credentes et pro certo scientes quia nihil denegat Deus, sed unicuique
uolenti et desideranti praestat sicuti et uult, commisimus nos
in rem tam laboriosam: in qua re non derelicti sed potius ab ipso
Deo inspirati uolumus amantibus et adpetentibus studia diuina
b, Incipit expositio
bissexti c. (litteris D G W coniecturas Usserii Galei WaUisii designaui)
. — 2 multae
Praecepit igitur Deus per Moysen uniuersae synagogae filiorum
Israel in mense nouo, qui est initium mensium primus in mensibus
anni, in quo habitu ederent Pascha quarta decima luna, ad hoc utique
ut et suam diuinitatem credentibus nobis in Christo manifestaret
et illorum latrocinium iam tunc ab initio saeculi demonstraret, et
qui in Aegypto ad uesperam id est in nouissima saeculi tempora
praecincti et calceati aduersus agnum Dei immaculatum prima die
azymorum ad uesperam cum gladiis et fustibus exierunt, et uniuersa
quae ab omnibus prophetis praedicta fuerant in eum commiserunt.
et ideo qui iam non secundum imaginem sicut illi, sed secundum
ueritatem in commemorationem passionis filii Dei Pascha celebramus,
nihil aliud inprimis nisi mensem nouum quia sit et unde
incipiat et ubi finiat totis? uiribus fidei nostrae diligenter requirere
debemus. et tunc inueniemus, nec ante nec post XIIII lunam inuentam
posse ab ipsis Iudaeis Pascha obseruari.
Quod ipsum quidem euidenter incipiet nobis ostendere sancta et
diuina Geneseos scriptura dicens: in principio fecit Deus
caelum et terram. terra autem erat inuisibilis et incomposita,
et tenebrae erant super abyssum, et
om. c igne c ex ... occisionem
om. b 7 et bacula n. i. m. uestris om. c 8 eum b, illud cv
.12 adhuc c 13 ut om. c 14 illorum b, eorum cv et qui
i. a. a. uesperam om. c 15 tempora om. c 16 aduersum c
dei agnum cx 17 uniuersa om. c 18 prophetis dei cv
praedicata b 19 qui] quia c illis et b, prius c 20 paseionis
om. c 21 quis W, quae c, qui b 23 quarta decima luna inuenta
b 24 obseruare c 25 incipiat cv.
fiat lux. et facta est lux. et uidit Deus lucem quia
bona est. et diuisit Deus inter lucem et inter tenebras.
et uocauit Deus lucem diem et tenebras uocauit
noctem. et facta est uespera et factum est mane dies
unus. referendo igitur et insinuando nobis sancta scriptura ipsum
Dominum diuisisse inter lucem et tenebras, id est inter diem et noctem
euidenter ostendit hunc esse primum diem et sequentem eius
noctem, inter quos omnium artifex aequaliter hoc est irreprehensibiliter
diuisit.
Qui nunc comprehenditur esse VIII kl. April., a quo die computantes
aliqui ex nobis qui priores uoluerunt hunc mensem nouum
ostendero et ipso XIIII luna inuenta dies Paschae secundum Iudaeos
demonstrare, dixerunt eundem mensem ab id. Martii incipere et in
diem id. April. consummare, et sic impegerunt. ac propterea ipsos
dies XXX quamuis recte diuiserint in XI et XVIIII, undecim scilicet
in communi anno retrorsum computantes et ad idus Martii peruenientes,
decem et nouem in priorem illum annum quo embolismus incurrit
immittentes et usque ad idus April. deuenientes: in hoc
errauerunt, ut dixi, cum uere primum diem noui mensis comprehendere
non potuerunt. quae res sic modo uere ostensa demonstrabitur,
cum in ipso pinace a nobis composito nullus annus fallere «
inuenietur.
Volentes igitur hunc mensem uero ostendere, unde incipiat et ubi
finiat, reuertamur ad Genesim, quae retulit nobis ipsum Dominum
diuisisse inter primum diem et primam noctem. unde recognoscimus
et inter secundum et inter tertium diem et noctem neminem alium.
alterum uocauit om. c
5 factum est uespere e 6 referendum c igitur om. c 7 inter
tenebras b 8 oetendimus b sequente eius nocte c 9 omnium]
nocte inter quos omnium die inserit c 11 qui nunc b, in
hunc c, ia nunc G VIII] XI c putantes c 12 prioris c
13 et... demonstrare om. c 14 dixerunt enim c idus b, VIII
id. c in die non. april. c 15 et sic impegenmt om. c
ac] hac c 16 XXIX c, XXX gen. b quamuis... I. 25
ubi finiat om. c in XI et X et IX b scilicet in W, sciunt
et in b 25 deum diuidisse c 27, primum et om. c alterum inter
om. c
lunae iniunxisse. ipsa sunt enim duo luminaria maiora, de quibus
Dominus dixit: fiant luminaria in firmamento caeli
ita ut luceant super terram, et diuidant inter diem
et noctem, et sint in signis in temporibus et in diebus
et in annis, et sint in splendore in solidamento
caeli, ita ut luceant super terram. et sic est factum.
et fecit Deus duo luminaria maiora, luminare maius
initium diei et luminare minus initium noctis etc.
haec sunt autem duo luminaria, quae non tantum hoc officium acceperunt,
ut diuidant inter diem et noctem, sed et ut sint in signis
et in temporibus et in diebus et in annis.\'
Propter hoc ergo Hebraei tunc qui digni fuerant spiritu Dei edocti
singulos quoque annos secundum lunae cursum computauerunt. et ut
ad cursum solis occurrerent inter sexdecim annos, mensis primi dies
XXX in duas partes non aequaliter sed secundum rationem diuiserunt,
sicut superius diximus nostros antecessores quidem secundum Hebraeos
recte diuisisse in XI et XVIIII, diem autem primum mensis
primi non comprehendisse et ideo errasse. qui dies primus noui mensis
secundum cursum lunae duodecies decrescentis recognoscitur XVI
kl. April. : in quo talis eadem hora inuenta est luna, qualis ante annum
fuit V kl. April. facta. cuius anni dies Hebraei numerant CCCLIIII
usque in XVII kl. Aprilis. qui autem secundum cursum solis computant,
post undecim dies et quartum diei VI kl. April. suppletis
cv quarta c solis et lunae illuxisse b
2 maiora om. c - 8 dominus dixit b, ait deus c 4 ita ut luceant
b, sicut pariant c, sicut appareant G, pareant U 5 in signis
et in diebus et in mensfbus et in temporibus et in annis c 6 solidamento
b, firmamento cv 7 ita] sic c et sic... I. 9 noctis
etc. om. c 13 propter hoc ergo b, post haec enim breuiter dicam
quod c spiritum b 14 singulos] in coelis b quoque annos
secundum cursum lunae (computauerunt supplet W) numquam fecerunt
pascha ante XII. kal. apr.: quae luna nata in VIII id. mart. xnn est
in XI (XII W) kal. apr.: cum quo tam magnum officium fuerat adepta
(cf. 253, 15) sic hanc periocham exhibet c 15 diei b 18 in XI
et X et IX W 20 XVII b 22 CCLVII b 24 IIII quartum -
b, quartam v
quarto diei annum consummasse inueniunt, et sic
primum diem noui mensis uenturi V kl. April. ostendunt. ac propterea
quatuor quadrantes quadriennii in unum diem redigentes quinto
quoque anno non V kl. Apr., sed V kl. Mart. inmittunt, ne primo
diei mensis noui superuenturi integrum diem immittant, et hunc
totum ordinem quem Hebraei priores et ante ipsam Romam conditam
certa ratione assecuti sunt subuertant. annus igitur Hebraeorum in
m menses diuisus facit mensem XXIX S: similiter et Romanorum
in duodecim quoque partitus facit mensem XXX S. ergo inter XXIX
S et XXX S interest quae intelliguntur esse horae XI et quartum
horae. in quibus XI horis et quarto horae prior ambulauit sol quando
factus est initium diei. sic autem et luna initium noctis fieri repromissa,
non oportuit eam post occasum solis fieri et sic in caelo uideri,
quoniam debebat a primo die uideri et prosequi, cum quo tam magnum
officium fuerat adepta. hoc est igitur quod per singulos menses
reparata quinta decima luna proceditur a sole. et ideo per annum
plus ambulare inuenitur sol XI dies et quartam partem diei. et sic
luna, quae quarta feria V kl. Apr. quinta decima fuerat facta, inuenta
est suppleto primo anno XXVI qu. V kl. Apr.: item secundo anno adiectis
XI diebus et qu. inuenta est VII 8. V kl. Apr.: tertio anno
XVIII dod. V kl. April.: quarto anno XXX V kl. Apr.: quinto anno
XI qu.: sexto anno XXII S.: septimo anno III dod.: octauo autem
anno inuenta est XV V kal. Apr., qualis in principio fuerat facta.
Hac itane ratione non sua sed Dei sapientia instructi Hebraei
circa cursum lunae iuxta regulam primam Graecorum more
add. W 4 sed quintum kl. mart. inmittuntur b
primi b 8 S (Bemissis notam) hic et locis proximis add. W
9 duodecim quoque W, XII deciae quae b menses 6 10 XXX
W, XXXI b quarta W 11 quartum b 14 prima bv
quum b 15 igitur] itaque c 16 proceditur] praecidetur c
18 in quarta c V kl. apr. XV decima b, in aequinoctium VIII
kal. apr. XV c 19 qu. (= quadrante) add. W, om. bc hic et pro-
zimis locis V b, VIII c idem c adiectis] subtractis c
20 XI diebus et b, decem et nouem c VII S. b, VII c V kl.
apr. om. c 21 dod. add. W, om. bc V kL apr. om. c
quarto XXX. quinto XL sexto XXII. septimo III. octauo autem anno
inuenta est XV qualis in principio in flrmamentum coeli fuerat posita
Vin kl. apr. nn feria c 24 ratione] facta c hebraei om. c
25 lunarem eo iuxta... lunares orn. b
et ideo quando primum in Aegypto pridie id. Apr. secunda feria
XIIII luna immolauerunt Pascha, suppleto primo anno eorum non
potuerunt pridie id. Apr. celebrare Pascha, quoniam non XIIII sed
XXV inuenta est ab eis luna. itaque quaerentes XIIH necesse habebant
immissis XVIII diebus pridie kl. Maias inuenire XIIII lunam.
sed ne secundo mense inciperent agere Pascha et non primo mense,
qui est a XVI kl. April. usque in XVII kl. Maias, de XXV diebus
lunae retrorsum computantes id est XI dies ipsius lunae deducentes
inuenerunt XIIII luna et sexta. feria, kl. Apr., qui fuit annus communis
et primus. secundo anno item communi XII kal. Apr. III feria:
tertio autem anno non retrorsum computantes, ne excederent XVI
kal. Apr., qui est dies primus mensis primi, et in mensem XII praeteriti
anni inciderent, aliter computauerunt. hic enim fuit annus, in
quo non XIX, sed deducto uno XVEQ dies eos immittere oportebat.
quis autem hic unus de XVIIII qui deducitur dies, dicemus per Dei
gratiam. primo enim tempore, quando in Aegypto obseruata est
Pascha, fuit ipso anno debitum quadrans: primo anno sequente
factum est semis: secundo anno adiecto factum est dodrans: tertio
Prius est tamen ut reliquos annos octo pinacis demonstremus: usque
in octauum enim computauimus. \' nono itaque anno communi
om. c . sexto ...12 feria VI om. c 2 bissextum sed
communi embolismo II id. apr. b 3 ecce itaque] et caetaque c
4 post om. b anno octauo VIII kal. apr. c 5 anno octauo II
id. c est om. c 6 et] sed b non om. c quomodo ante W,
quomodo c, om. b 7 secundum e, p. scripsi, XIV lunam eodem pinace
W, non hunc eodem pinacem c, hunc eumdem pinacem b annos sed
per annos sedecim ad] sed decima c 8 in eo] ideo b 9 secundum
cursum solis om. c 10 XVI ann. c, XVI dec. annus b suppletos
bc certum] coelum b immisso W, in bc 11 tamen...
occurrit om. c secunda feria b 12 prima c supplet
occurrat c 13 tertia... feria quinta om. c 14 sedecenni.
taa ostendit fer. b feria quarta sexta sedecennitas om. c de-
- cennitas b 15 septima autem] septimplum tempus b imple-
erit annus b 16 ad II idus cv inuenitur] uenit c quarta
decizta et secunda feria b 17 CXH in om. c gyrantis b
ad diem primum b obsernatae b 18 annos computantes cv
* om. c \' perueniemua c 19 et resnrrectionis om, c
20 primo ut reliquus annus VIII pinaces c 21 commune b
XII kal. Apr. sexta feria, undecimo anno bissextus et embolismus VI
id. Apr. quinta feria, duodecimo anno communi V kal. Apr. secunda
feria, tertio decimo anno item communi XVI kal. Apr. sexta feria,
quarto decimo anno embolismus non. Apr. quinta feria, quinto decimo
anno bissext. communi VIIII kal. Apr. secunda feria, sexto
decimo anno facto embolismo inuenta est iterum ad caput, id est in
primo uersu luna XIIII et prima feria pridie id. April., in quo die
diximus Iudaeos in Aegypto primum obseruasse Pascha.
Vnde usque ad Iesum filium Nane annis XLI suppletis immolauernnt
filii Israel Pascha kal. Apr. sabbato. Ezechias autem ab exitu
ex Aegypto usque ad primum annum regni sui post\' annos DCCCLXVII
celebrauit Pascha VI id. Apr. IIII feria. item Iosias duodeuicesimo
anno regni sui post annos DCCCCLXX immolauit Pascha. XII kal.
Aprilis feria n. Esdras autem eo tempore quo suppletae sunt septem
hebdomadae a templo restituto et perfecto et restituta ciuitate Hierusalem,
post annos i CXIIII sacrificauit Pascha XII kal. Apr. sabbato.
sed et ipse Iesus dominus et saluator noster post annos 1 DLXXVIIII
cum discentibus suis manducauit Pascha VI id. April. V feria: et
passus est altera die V id. April. VI. feria.
Hic est Christus Iesns qui secundum carnem Abrahae fuit filius in
cuius mysterio centenario patri natus Isaac super humeros suos portauit
lignum: ut ex eo demonstraretur et aduersarios expugnari et
b 2 bisseitum bc embolismo c
8 quinta] llll c quintam kl. b 4 tertio decimo] XIIII b
XVI] XQI b feria sexta b 5 anno om. b embolismo c
Denique reuertamnr ad Exodum, id est ad diem Paschae primum,
et exinde per ordinem dinumeremus annos usque ad Christum. in quibus
annis inueniemus nobis magna et admirabilia sacramenta demonstrari,
dinumerantes itaque per ordinem: de die quo exierunt ex
Aegypto usque ad diem quo oportebat eos exire de eremo anni XL:
exeuntes autem de eremo et introeuntes et possidentes a Domino sibi
repromissam terram, a Iesu filio Naue usque ad Samuel iudicem et
Dei sacerdotem secundum Pauli b. apostoli sermonem, qui spiritu
Domini edoctus retulit eos implesse annos CCCCL. ipse est Samuel,
qui iussu Dei unxit Saul in regem qui prior regnauit in populo Iudaeorum
annis XL. post quem regnauit Dauid annis XL mensibus VI. Salomon
filius eius annis XXXX. Roboam annis XVII. Abia annis UL Asa annis
XLI. Iosaphat annis XXV. Ioram annis VIII. Ochozias anno I. Athalias
annis XL. Ioas annis XL. Amasias annis XXVIIII.Ozias annis in.
Ioathas annis XVI. Achas annis XVI. Ezechias annis XXVIIII. Manasses
annis LV. Amos annis II. Iosias annis XXXI. Ioachaz mensibus
III. Ioacim annis XI. Ioacim filius eius, qui et Iechonias dictus
est, diebus centum. hi sunt anni [Regum DV, ab Exodo autem]
DCCCCLXXXXV. et capta est Iudaea a rege Nabuchodonosor, qui
transmigrato Iechonia in Babyloniam constituit in Hierusalem Sedeciam
regem Iuda, quem post XI annos expugnauit, et filios eius ante
5 admiranda cb,
a cv 7 heremo bis b 8 et possidentes b, ut possiderent cv
deo cv sibi] sine c 9 a iesn] ab hominis b samnelem cs
10 sacerdotem] lenitam c 11 dei cv implenisse annos CCCCXL c
12 iussu b, ex praecepto cv in regni qui orau regnanit in populum
c 13 XXXX] XXX c regnanit om. c XL mensibus VI b,
XLVI c 14 filius eius om. b XVll] XVI b abias b
asaf b 15 XLI] XV b iosafat b XXV] XLV c
cozias c athalias W, godolias bc. 16 XL] XI c
LII] XLII c 17 ioacham c 18 XXXI] XXI b ioachas b
19 III] illI c ioachim b item ioacim cv iechonia c
20 hi sunt b, fiunt in se cv regum... autem om. b DV]
DCV c (rectius DV) 21 nabnchonosor b 22 in b.] babylonia c
aedechiam b 23 post] per b
eum in Babyloniam duci iussit, et in molendino constituit, ubi et
mortuus est. tunc adimpletum est de eo quod dixerat Dominus per
Ezechielem prophetam: et extendam retiam meam super
eum, et comprehendetur in conclusione, et adducam
eum in Babylonem in terra Chaldaeorum et istam terram
non uidebit, et illic morietur. similiter et Hieremias
propheta de eo et uniuerso populo eius prophetauit dicens: haec dicitDominus:
sic tradam Sedeciam regem Iuda et principes
eius et residuos in Hierusalem, qui derelicti
sunt in terram istam et eos qui habitant in Aegypto:
et dabo eos in dissipationem in omnia regna terrae
et in opprobrium et in parabolam et in odium et in
execrationem, in omni loco quo eos expulero: et immittam
in eos famem et mortem et gladium, donec
deficiant a terra quam dedi eis.
Yndecimo itaque anno Sedeciae suppleti sunt ab Exodo anni mille
et sex. et tunc populus Iudaeorum, qui legem non obseruauerat sed
potius contra uoluntatem Dei filios suos idolis immolauera.t, et ipse
captiuus agitur: et ciuitas eorum quae synagogae portabat typum
succensa ab aduersariis eradicatur, et templum illud, quod in mysterio
Adae fuerat fabricatum, et ipsum a fundamentis subuertitur et ad
planum redigitur. et sic nobis qui in nouissimis diebus credere praeuidebamur,
magnum ut dixi sacramentum demonstrabatur. etenim si
meruerat ipse populus et ciuitas exterminari, quid templum Dei
c ν dixerat dominus
Post haec autem demonstremus captiuitatis tempus annorum LXX.
suppletis enim ab Exodo usque ad Iechoniam annis DCCCCLXXXXV
adiciamus XI Sedeciae, qui anni undecim in corpore LXX annorum
computantur. quo autem modo uideamus. ex quo capta est Hierusalem,
ipse Sedecias annis XI. post quem Nabuchodonosor, qui eum in terra
Chaldaeorum uinctum duxit annis XXV. Vlemaradan annis XII. Balthasar
annis IIII. et Darius Cyri filius annis XVIII. sunt in se anni
LXX. et sic Cyrus suscepit regnum Medorum et Persarum. ipse est
Cyrus cuius in principio regni cum thesauris domus Dei reuersus
est populus Iudaeorum in terra sua. ex quo tempore oportet nos
bc, id W dixit b 2 legis c
3 ideo] odio c solo b subuenire c 4 filii c, filii fidei bv
5 snbuerterentur c 6 tunc om. c 9 similitudine b, signo cv
10 deputaretur ei iustitia b 12 credens c 14 unus b, annus
c-v immaculatus] inmolatus c 15 igitur do] legitur b
et sex] VI b 16 uitam c 18 anni c 19 XI sedeciae] XL c
20 quo] qui c hyerusalem b et sic saepe 21 Sedecias] ut diximus
add. cv post quem] cuius post mortem postquam c 22 anni c
uitae Marodat b XII] XI b baldasar c 23 cyri] asiriae b
sunt b, fiunt cv 24 suscipit c 25 domus om. b
26 iudaeorom om. b quo] ipso enim c
dixisse: LXX hebdomades breuiatae sunt super pop ulum
tuum et super ciuitatem illam sanctam, ut consummetur
peccatum et ut signentur peccata et deleantur
iniustitiae et expientur iniustitiae et ut reducatur
iustitia aeterna et ut signatur uisio et prophetia et
ut ungueatur sanctum sanctorum. et cognosces et intelliges
ab exitu sermonis, ut respondeatur et ut aedificetur
Hierusalem usque ad Christum ducem, hebdomades
VII et hebdomades LXII: et conuertetur et aedificabitur
platea et murus, et exinanientur tempora!
et post hebdomadas has LXII disperibit unctio et iudicium
non est in eo: et ciuitatem et illum sanctum
corrumpet cum illo duce qui ueniet, et excidentur in
cataclysmo, et usque ad finem belli breuiati exterminii.
et confirmabit testamentum multis hebdomas
una: et in dimidio hebdomadis auferetur meum
sacrificium et libatio, et super illum sanctum
execratio uastationum, et usque ad consummationem
temporis consummatio dabitur super hanc uastationcm.
Et confirmabit inquit testamentum multis hebdomas
una. haec est ergo hebdomas nna quam segreganit angelus de LXX
et posuit in nouissima saeculi tempora. quam hebdomadam recognoscimus
habere annos septem: in quibus oportet primo Enoch et Eliam
uenire, et per suam prophetiam magnae multitudini euangelium id est
b, quibus c danieli cv 2 hebdomadae c
3 consumetur b 4 et u. s. peccata om. c deleatur iniustitia cv
5 et exp. iniustitiae om. c ut (ante red.) om. c 6 prophetiae
et sanctus sanctorum c 8 responderetur b aedificaretur c
9 hebdomadas c 10 LXII W, LXXII be et sic aliquoties et conuertetur...
I. 12 LXII om. c 12 LXXII b 15 ct exterminiis c
16 et] sed b confirmauit c 17 et dimidia hebdomadas c
18 ait. et om. c illud b 19 execratio] ab initio c 22 confirmanit
c 23 ergo om. c hebdomada c LXX] DCLXX b
26 suam] eorum c
confirmabit testamentum multis hebdomas una.
et in dimidio, inquit, hebdomadis auferetur meum sacrificium
et libatio. dimidium autem hebdomadis tempus et tempora
et dimidium temporis ostendit: quod est triennium et menses
sex, qui sunt dies secundum Apocalypsin mille CCLX. in quibus diebus
ille antichristus magnam faciet uastationem: et ideo tunc nemo
Christianorum poterit Deo sacrificium offerre, quoniam ipse antichristus
incipiet in templo Dei consedere et ignorantibus se Deum affirmare:
quom oportet legum Dominum et saluatorem nostrum spiritu
oris sui interficere et praesentia aduentus sui euacuare et in ipso mundum
consummare, sicut scriptum est: et super illud sanctum
execratio uastationum, et usque ad consummationem
temporis consummatio dabitur super hanc uastationem.
Post haec reuertamur ad VII et sic ad LXII hebdomadas. quae
septem hebdomadae continent annos XLVIQV: quibus suppletis illo in
tempore et Hierusalem restituta cognoscebatur et platea per medium
eius aedificata considerabatur et murus in circuitu ciuitatis ipsius erectus
illa omnia quae intus erant fortiter tuebatur. in qua ciuitate templum
illud quod in similitudine Adae fuerat destructum in nomine eius
iterum per XLVI annos est aedificatum et in sacramento spiritus
sancti oleo est unctum, quomodo ab angelo fuerat dictum, ut consummetur
uisio et prophetia et ungueatur sanctum sanctorum. ipsud autem
fuit sanctum sanctorum in imaginem hominis unctum, quod cum ipsa
ciuitate pro infidelitate Iudaeorum ab ipso Domino nostro iterum temporibus
Vespasiani est exterminatum. sic fuerat enim in eodem
b, a daniele c 2 et confirmanit
c 6 qui sunt scripsi, quis b, qui fiunt cv apocalypsi
in b 8 antichristus b, nequissimus cv 9 sedere cv dominum
se b 10 dominum] christum c 13 uastationis c
14 et super c 16 haec] hoc b LXll] LXXII b, LXX et
duas c 20 tuebantur b 21 similitudinem c omine c
22 per... aedificatum om. c sacramentum c 23 consummaretor
c 24 propheta b, prophetiae c ungeatur b
sanctus c ipsum W 25 unctum] uictum c 26 pro W, per
b, cura c 27 sic fuerat enim] quomodo et fuerat c eunde
capitulo c
unctio, et iudicium non est in eo, et ciuitatem
et illud sanctum corrumpet cum illo duce qui ueniet,
et excidentur in cataclysmo, et usque ad finem belli
breuiati exterminii. excidentur inquit in cataclysmo.
de quibus hoc dicitur ? utique de ipsis Iudaeis qui post aduentum Christi
in illa obsidione et expugnatione Vespasiani excisi et eiecti sunt de ciuitate
sua, in qua iam non redeunt nec in ipsa fine belli breuiati. quod
est autem hoc bellum breuiatum, nisi antichristi regnum quod exsurgere
habet contra populum Christianorum ? ipsi sunt dies de quibus
ait Dominus in euangelio: et nisi abbreuiati essent dies
illi, non liberaretur omnis caro.
Bestitutum est igitur templum in nomine protoplasti, qui dictus
est Adam, sicut supra diximus, post annos XLVI. sic autem ostenditur
in nomine Adam, cum apud Graecos prima littera nominis eius
dicitur alpha μια, secunda autem delta
Denique uideamus quid ipsi XLVIIII anni significent. non sine causa
enim Deus uoluit in septem hebdomadibus tam magnum id est propheticum
opus consummari. hoc autem modo propheticum fuisse intelligitur,
cum de XLVITII annis in nomine Iesu Christi decem et octo segregantur
et remanent XXXI: quibus suppletis Christus Iesus propter
credentium salutem passus est et resurrexit, et per semet ipsum omnia
perfecta ostendit: et templum quod non humanis sed suis sacris manibus
ob imperium patris sui plasmauit non oleo sed spiritu Dei unxit
et ciuitatem id est ecclesiam lapidibus sanctificatis aedificauit et in
ipsa plateam constituit. platea autem est uia recta et plana, in qua
ambulantes perueniunt ad uitam aeternam. huic ciuitati fortem et
inexpugnabilem murum id est sanctum nomen suum constituit: per
quod nomen omnes aduersarios pedibus eius subicit. et ecce Dei gratia
quam praeclara et admirabilia nobis ostensa sunt per annos XXXVIIII,
qui anni e contrario infidelibus et persecutionem seruis Dei facientibus
magnam demonstrant superuenturam calamitatem. qua autem ratione
uideamus: hic enim mundus in quo iusti et iniusti ab initio saeculi
conuersantur sex diebus est consummatus, quibus suppletis benedictus
est dies septimus ille superuenturus sabbati aeterni. in.his itaque
2 hesdrae b 3 ait per omnia cv darii om. b 5 hebdomades
c plateas c 7 protecta b, munita co 10 hcbdomadas
b propheticum] perfectum b 11 consommari b et sic
saepe modo
Septima autem septimana suppleta necesse est nos ad LXII hebdomades
uerti, quae continent annos CCCCXXXIIII. quibus suppletis oportuit
Christum secundum carnem nasci. de quo in continenti Simeon uir
iustus portans eum suis manibus dixit ad Mariam matrem eius: ecce
hic positus est in casum et resurrectionem multorum
in Israel et in signum cui contradicetur. non tantum
autem Simeon sed et ipsi CCCCXXX et IIII anni et signum crucis et
tempus passionis et tertium diem resurrectionis eius demonstrauerunt.
quo autem modo uideamus: superius enim diximus Abrahae centenario
natum filium in mysterio Christi, et demonstrauimus neminem in Israel
benedictionem consecutum aut nunc modo posse benedictionem consequi,
nisi in semine ipsius Abrahae qui est Christus. et ideo in sacramento
Christi de CCCXXXIIII annis primo segregantur centum, et
remanent CCCXXXXIIII. anni CCC scilicet ostenderunt t crucis signum,
et remanserunt XXXIJII: de quibus deductis III propter diem
b 2 flnaeus om. c 3 ab ipao] ab initio c
gehenna c 4 aimilitudincm c 5 exercuit b 6 ipsus tres
puerus dei filio protectus c 7 hominum om. c impletis c
8 LXX om. c captiuitatem c 9 CXVIIII] CXIIII b 11 septimana
anni bv 12 autem om. c LXII] LXXII c hebdomas b
13 reuerti c 14 in continenti] contenentissimas c 15 manibus
suis c 16 multorum W, mortuorum bc 17 contradicitur b
18 CCCCXXmi anni c 20 quo autem quo modo c 23 christi b
24 de otn. b CCCCXXXVII anni b 25 CCCXXXVH b anni
CCC] trecentis b % om. b, tau c crucis om. c 26 de]
ex c III] tres b diem om. c
peccata credentium pati Christum. ipsos igitur CCCCXXXIIII annos
adiciamus ad summam superiorem, et inueniamus annos ab Exodo
usque ad natiuitatem Christi mille DXLVIII. cuius natiuitatis tempus
cognoscere desiderantes ipsos annos MDXLVIII ab Exodo id est
a primo pinacis uersu diligenter dinumeremus, et ad diem natiuitatis
eius perueniemus. qui dies sexta sedecennitate in tertio decimo uersu
inuenitur V kl. April. feria IIII.
0 quam praeclara et dinina Domini pronidentia, ut in illo die quo
factus est sol in ipso die nasceretur Christus V kl. Apr. feria IIII. et
ideo de ipso merito ad plebem dicebat Malachias propheta: orietur
uobis sol iustitiae, et curatio est in pennis eius. hic
est sol iustitiae cuius in pennis curatio praeostendebatur. de quo et
Moyses in cantico recognoscitur dicens: et super pullos suos
concupiuit et expandens alas suas. ipse est Dominus in cuius
similitudine hic sol annuus per CCCLXV dies et quartam partem
diei consummat. quae ipsa quidem pars quarta. diei habet tres horas.
tres autem horae imaginem portant illorum trium dierum qui in principio
saeculi sine sole et luna fuerunt. et ideo quomodo tres horae in
quadriennio quater computatae unum. diem duodecim horarum effecerunt,
sic et ipsi tres dies, per quatuor tempora ternos menses sibi
defendentes annum post XII menses suppletum demonstrauerunt. et
sic per hanc multiformem trinitatem et ipsae duodecim horae euangelium
unum in quatuor partes diuisum ostenderunt, et tres menses per
quatuor tempora id est per quatuor euangelistas electos a Christo XII
apostolos nobis manifestauerunt.
2 ipsos] his enim b CCCXXXTTII c
4 christi] domini b 5B DXXXVII b 5 id... uersu om. b
6 dinumeramus b 7 sedecennitas b 8 V kl. april. IIII om. c
9 ut in... I. 11 de ipso om. c 11 merito om. b 12 pinnis c
13 pinnia eius coios ostendebatnr c 14 cognoscitur c pnllos
snos] populum snum b 15 Bpandens b 16 similitudinem c dies
om. c 17 diei] dies c 19 fnernnt] factus sunt e quomodo
om. c 20 quadriennium b efftciunt; ut et ipsae III horae
diem c 22 dependentes G demonstranernnt] dinnmeranernnt c
23 duodecim om. b 24 et tres] aeterni c; et terni coni. W
25 enangelia cv electus apostolns e 26 manifestanernnt b,
demonstranernnt cv
Hi sunt apostoli, quorum sermonibus aedificati recognouimns Dominum
nostrum anno sextodecimo imperii Tiberii Caesaris passum, cum
esset ipse annorum XXXI. ad XVI ergo annum et XXXI adiciamus XVIII
in nomine ipsius Iesu, et fit numerus LXV: quibus desunt trecenti ut
impleatur annus secundum cursum solis. CCC autem apud Graecos per
unam litteram notantur quae dicitur tau, et manifeste demonstrat
omnibus tau crucis signum. ecce iterum iam uere credamus quod V
kl. April. secundum carnem natus sit Christus: in quo die probauimus
solem factum.
Debemus ostendere et id ipsum non fuisse nacuum, sed in salutem
nostram fuisse praeostensum. in die enim quarto quando factus est
sol, ipso die et luna facta est XV, altero autem die fuit XVI, tertio
uero XVII: et sic plasmatus est Adam de terra, qui per suam inobedientiam
non tantum sibi sed et nobis arcessierat mortem iniquam:
quam mortem Dominus noster Iesus conculcans passus est luna XV,
et requieuit in corde terrae XVI: tertio autem die luna XVII inuenta
reuersus est ab inferis de terrae fundamentis: et sic ipsi Adae et
omnibus credentibus in se restituit uitam aeternam. quomodo autem
per solis cursum temporis signum tau et tempus passionis demontratum
est, sic et per cursum lunae tertius dies resurrectionis eius
euidenter ostensus est. a die enim primo in quo facta est luna quinta.
decima exinde per dies XV uisa est in caelo: sextodecimo autem die,
sicut in anno XVI imperii Tibern Caesaris, uelut mortua non est ab hominibus
uisa, similiter et XVII die non est uisa, duodeuigesimo autem
in similitudine et in nomine ipsius Iesu et ipsa post tertium diem ad
uesperam restituta resurrexit, et nostram omnium resurrectionem futuram
ad uesperam id est in nouissima saeculi hora demonstrauit.
b XXX et uno o XVI]
XV c annum et om. b 4 quibus CCC b 5 cursum om. c
pro tma littera b 6 t tau crucis signum et manifeste c 7 tau
cmcis] crucem b ecce...!. 9 factum om. c 10 et id om. c
uacuum] tmicum c in om. b 12 altero autem] quae altero c
14 iniquam om. cv 17 reuersus est] ascendit c 18 autem b,
ergo cv 19 solis cursum temporis b, cursum solis cv 21 primo]
plurimo c 22 XV] XQ b 23 est om. c 24 et om. c
die om. b XVIII b 25 similitudinem et in nomen c tertiam
cv 27 in om. b monstrauit b
Ecce igitur quanta nobis dies natiuitatis Domini ostendit. qui natiuitatis
dies ab Exodo repertus est ut diximus post annos 1DXLVIII.
quos annos ab Exodo sic uere a nobis collectos ostendimus, cum et
ipsorum annorum rationem non esse uacuam demonstramus. Dominus
enim sanctus et diuinus ut ostenderet nobis quoniam futurorum est
praescius, et in ipsis annis manifestauit tempus in quo oportebat a filio
eius aquam quae abluit peccata XV anno imperii Tiberii Caesaris
sanctificari. et ideo quomodo Abraham quando expugnare uoluit qui
Loth filium fratris eius captiuum duxerunt, numerauit uernas suos
primum XVIII in nomine Iesu, et alios propter centenariam generationem
in sacramento trium dierum triplicans numerauit CCC et fecit T
signum crucis: ita et nos de I DXLVIII annis quindecies centenos deducamus,
et remanent XLVIII: ex quibus in nomine Iesu sublatis
XVIII inuenti sunt anni XXX: quibus suppletis Dominus Iesus a natiuitate
sua baptizatus est a Ioanne anno quintodecimo imperii Tiberii
Caesaris: cuius anno sextodecimo passus est et resurrexit. adiciamus
ergo iterum ad summam annos XXXI, et fiunt in se omnes ab Exodo
usque ad passionem anni
usque ad annum quintum Gordiani Arriano etPapo consulibus suppleti
sunt anni CCXV, ab Exodo autem omnes anni
Hos autem annos omnes ab Exodo id est a primo pinacis uersu per
septem sedecennitates illos usque numerando omnes annos supradictos
consummemus, et tunc ad tertium uersum primae sedecennitatis peruenientes
inueniemus secundum Iudaeos Pascha XII kal. Apr. feria
tertia, secundum nos autem tertio uersu primae sedecennitatis VII kal.
Apr. occurrit dominicus. ipso itaque ordine in priora ambulantes usque
2 post annos ut diximus b 8 ab exodo om. b ostendemus c
4 dominus...nobis] ostendit c 5 quoniam] qui c 6 a filio] filium c
7 aqua c 8 eos qui cv 9 duxerat b numerabat uernaculos
suos cv 10 primo CCCXVIII b alium c 11 replicans
c 11 t Bignum] t signum t b 12 in DXLVIII c 13 snblati
b 18 I DLXXXVIII c, 55 DLXXTTII b, em. W 19 gordianum
b ariani et papae consuu c 20 CCXV] CCXX b
1 DCCXCVHI c, 55 DCCXCVIIII b 21 per b, super cv 22 illos ...
sedecennitatis om. b 23 ad om. c, add. W peruenientes
om. c 24 VIIIl kl. apr. feria sexta b 25 tertio] octauo b
uolentes non errauimus. ac propterea Deo patri omnipotenti, qui nos
ad gratiam tantam uocauit et diuina sacramenta manifestauit, per
legum Christum filium eius dominum et saluatorem nostrum semper
sine cessatione gratias agamus.
1 inuenire uolentes om. c 2 hac c 4 et om c. — Ad
calcem codicis Remensis habetur haec tabella:
Pinax ad auctoris mentem a Wallisio compositus :
Dies dominicus proxime sequens est Pascha Christianorum.