Diu, frater carissime, festinante uoto consolatoriam ad te paginam non emisi, ne putarer uel mihi subducere fletus, dum uerba conpono, et in lamentationis dispendiis facere de gemitibus decora sermonum et debitum planctum per loquelae schemata dissipare, cum contra amicitiarum religionem et consanguinitatis uincula secretum conscientiae patescat hostilis, si, cum possis dupliciter defunctum flere, non facias, id est, si oculorum ministerio nequaquam iungas oris officium. ubi, dum lumina stimulis acta doloris inlacrimant, feriata sint uerba plangentis? sed ego, hominum sincerissime, qui tristitiae tuae obsequium in omni debeo parte qua ualeo, maerorem meum, in quo tibi comes sum, uolui scriptione testari, ne in una aetate effusarum interciperetur memoria lacrimarum uel aestimaret posteritas me in filii tui morte hoc solum debuisse quod solui, habens in hac uia uenerandorum exempla pontificum, quorum imitatione nobilitantur quos in umbram merita concluserunt. Ambrosius noster decedentem germanum teste afflictionis suae libello prosecutus est. quem cum recenset secuta proles, et scriptoris bene meminit et in Satyri fratris I. 3 ff kae T rkm in ras. 4 misi b putaret T flemtas Bx 6 loquellae B 7 scemata PT 8 uinc*la L u eras. patiscat B 9 si-facias om. B\' add. corr. 8. I. deflere T 10 officicm V cm in um corr. m. 1 11 stimolis B, studijs P sunt Sirm. 12 sincirissime B 13 qua B, quod LPTV (0 in V in ras. tn. 1) merorem BLPTV 14 comis B scribtione B, subscriptione T 16 fili B 17 habes T 18 nobilietantur B 20 cum-bene om. B\' quem cum-bene meminit add. corr. 8. I. et quem meminit exp. recensit B 21 saturi T eius obitu lamenta coniungit, quia eius prouisione contigit recentem dolorem ostentare, dum loquitur, et ante legentum oculos semper exalantia spiritum iam diu defuncti membra monstrare nec umquam pati ueterescere relationis fide funus, quod anni potuerunt sepelire transacti. his ita se habentibus oculorum oculorum refrena et animum, si placet, ad eius uerba conuerte, qui tibi flens consolator occurrit. amisisse te filium pene unicum et bonae indolis, quod patria non minus requirit affectio, prouinciae ululatus ostendit, cum ad solacium gemitunm tuorum suos iungens quid de eo senserit testatur uniuersitas. tu tamen inter ista quasi specialis mali pressus nece concluderis, nesciens temperandum quod per multorum dispersum corda commune est. quare ergo propriam aestimes anxietatem quam suam per affectum tuum fecere quam plurimi? tecum, ut de cognata gente taceam, Gothus adfligitur, et tu adhuc quasi solus propriis aestibus subiacens inclinaris ? instruant te, quaeso, ueterum ornamenta maiorum et a maeroris ad bonam ualitudinem intentione restituant. Abraham unicum filium morti quasi pius pater, quod maius est, laetus exhibuit et ad necem filii mucronem genitor misericors praeparauit. tu translatum caelesti iudicio quasi orbatus inquiris et quem non obtulisse sacrilegium fuit hunc oneras fletibus euocatum. in qua causa Dauidicum tibi occurrat exemplum, qui feretrum filii ouans et deo referens gratias antecessit, quod dignatio superna de uenerandi prophetae semine quem forte 1 opitulalmenta B coniunget B 2 recentem contigit T legentium P et Sirm. 4 unquam T ueteriscere B funiis T\' 7 qui] quia B amissiase V 8 indoles B non non nimis minus Sinn., non nimis BIT, nominis L, nominis P (is corr.) b requiret B 9 prouintiae V 10 senserit B, censent b, censeret LPTV nece] onere fort. 12 corda dispersum T 13 aestimis B 14 facere B 15 gotus BLPTV affligitur LPV, afficitur T .16 aestibus] hostibus T instruante (te om.) BlL 17 maiorum susp. uidetur meroris PT, moeroris LV(?) 19 quasi] quamuis fort. exibuit BL V 21 inquires B 22 obtullisse Bx euocat T τ̃ in ras. 23 dauiticum BLPTV 24 fili B de*o L e fort. eras. quid B\' 25 profetae L, profete B muneraretur acciuerat. tu si eius aemulator non prorumpis in gaudium, certe tempera sub aliqua praedicti imitatione maestitiam. replicabis forsitan uix ista aegris animo posse suaderi et in graui tribulatione locum non habere consilia, orbatum non respicere quicquid hortatur ad uitam, unicum desolatos habere in euocanda morte subsidium. his addas, quod frugi sobolem et quae teneram aetatem uinceret morum modestia perdidisti, allegans iuuenem tuum inmaturos annos, qui peccatis amici sunt, glorioso fine clausisse et in aetatis naufragio ab eo de portu animae fuisse tractatum. quibus ego dolorum tuorum fomentis licet maestus opponam: minus peccauit, quod inmaturus abruptus est: iunxit ad uitam perpetuam melioris saeculi quod in ista seruauit: paenitentia, quam eum egisse loqueris, etsi in ipso non inuenisset quod dilueret, inuenerat quod ornaret, quae quotiens innocentibus datur, coronam pro humilitatis affectione conciliat. ad haec respondeas: quo me uertam, frater, qui praeter lacrimas in praesenti luce nil habeo ? adiciam, dei proximitatem inuenire posse hominem, qui de hominum non laetatur: in loco filii succedere posse conscientiam, quae sanctos eius heredes inueniat. non unam ergo uiam, si audire digneris, uitae melioris ostendam, licet tua non egeat monitore perfectio nec magistro opus sit ei, quem fecerunt actuum suorum emendationes et honestamenta conspicuum, nisi tantum ut adhortationis, quam consilio tuo et prudentiae debes, fidem diligenter expendas et ad caelestium munerum affectum te reuoces, unde uitales auras et accipimus et amamus et gratum nobis fit beneficium, cuius colimus et ueneramur auctorem. ista sunt, 1 acciaerat T in ras. m. 2 2 tpa T in ras. m. 2 replicaei is B 4 consilium Bx 5 quidquid B in] et in r T 6 quae BLPTV, qua b 7 alligans B 10 tractum L 13 penitentia PlT et si] si Pb, etiam si Sirm. 16 conciliet BT 17 nihil b, om. L 18 de homine Pb 20 ergo unam T 21 aegeat B 22 magistrorum T act∗um L 24 debis B 25 mune celestium T mune ce w ras. te inclusit Schot. reuocis B 26 uitalia B fit BLV, sit PT b 27 colemus B actorem T et sic saepe ita L quae breui sermone dolens magna contexui, ruptam singultibus contestationem pro stili ubertate dirigens, dum muto lamenta conloquiis.

Silentium meum dolor exigit, qui passus est crescere, dum de uindicta cogitat, dispendia caritatis. quid enim fieri potuit, nisi ut tacendo uicem restituerem litteras deneganti, ut contemptus circa me, qui per abstinentiam uenerandi sermonis innotuit, dum subduco conloquia, pari mucrone feriretur ? dicas forsitan uindictam inimicam esse proposito. sed omnia errata ita conputo quasi legis obsequium, in quibus uos esse contingit auctores. quisquamne culpam putet facere quod fecisti et plectendum iudicio diuino censeat quod a te processisse cognoscat? aequo ergo animo sustine quod deliqui: dum in ea re praecedis, lux ecclesiae, ipsa uoluisti. ego seruo animum, quem promisi, ut in uniuersis, si mereor, aemulator existam, cuius rei fidem, dum tacentibus uobis taceo et quod loquentibus loquor, ostendit. ad scriptionis ergo officium, postquam iussus sum, me reduxi, qui hactenus intra uerecundum penetrale quae non amabantur uerba continui, simili in paginis pariturus obsequio. salue, mi domina, bonae splendor sine nube conscientiae et ad exemplum sanctae conuersationis in longum producere et mei, si mereor, meminisse dignare, epistulari dans ueniam breuitati, quam in angustum artauit festinatio portitoris.

Quanto deprimuntur peccatores suorum fasce factorum, quibus ab oculis tollitur quicquid offertur et ne in obliuionem desideria 1 manca maim; sed fort. magna pro rem magnam dixit ut Epist. IV 16 et 27 I , II. 7 feeri Lx 8 n T in ras. 12 ita om. T 13 auctoris B 14 cognoscator Pb 15 ea in re b 16 ego] ergo LlVl 20 iassas] nisus Pb et Sirm. ∗actenus L h eras. 25 in om. L Y angustom B1 ID. 28 depremuntur B 29 MuLtis L i eras. tolletur quidquid B desideri fmittantur F1 ut uidetur mittantur, uicinum fit nec contingi licet omne quod cupiunt! ad Ticinensem urbem uotiuam susceperam necessitatem et molesti itineris uniuersa transieram, existimans hoc sacerdotem credere suis imperiis inpendi quod meo militabat affectui, cum subito circa metas uotorum summo labore petitus iam de area fructus effugit. pro dolor, qui me de epistolari alloquio ad tragoediam uocas! muros uenerandae post religionis loca propter te ciuitatis aspexeram, iam grati parabam uerba conloquii: uereor dicere quod remansit, ne loquendo cogar denuo sustinere transacta. inlustrem uirum Erduic, quem me tu, ecclesiae decus, desiderare feceras, inprouisus oculis casus ingessit. ibi comites mei uidere quid peterem: ibi animi mei aestus innotuit, quem ante sub praedictae claudebam umbra personae: nesciui occultare . per caritatis tormenta quod uolui nec fucis aliquibus colorare conscientiam. maerentem me ad domum reduxit qui prolixioris itineris causas incidit. fatigationis meae fateor conpendia non amaui. ecce contestationem diligentiae meae et mentis adserui. uestrum est, si uera dixerim, uos interrogare et animum meum affectionis uestrae aestimatione cognoscere. domina mi, saluto et deprecor, ut libens per praesentium portitorem suggerenda cognoscas.

Nulli dubium est inter prudentes sacrae fidem promissionis inpleri et amicitiam, quae fertilibus est maritata fomitibus, fructuum nobilitate gaudere. ego conscientiam uestram appello e 1 contigi B 2 ticinensS T nensS in ras. m. 2 urbe T in mg. add. m. 2 susciperam B 3 uniuersi LPV\'b aestimane Sirm. & circa] contra b 7 traquidiam B, tragoeidam L uenerande B 10 erdui BLPTV, ergo b: em. Sirm. me tu] metua B sed a corr. uidetur 11 comitis mei B 12 mei om. B 13 persone B 15 consciam T in ras. m. 2 merentem BPTV prolezioris B 16 conpedia B 19 afflictionis L mi ex m T corr., mihi BLVb, michi P 20 presentium B IIII. 23 olibrio T 26 formitilibus B 26 fruct∗ũ L u eras. nobilitare T iam statutis fidelibus obligatam: ego tamquam de bonae arboris reditu, ita de caritate mutua idoneus carpo poma possessor: nulla partium in aucupio discessionis quod fieri uoluit neget inpletum. apud deum uotis aut supplicium debetur aut praemium. ego in me religiosi, in uobis nobilissimi consideratione propositi ad effectum inter nos concordiae aestimo peruenisse quae coepta sunt, nec adulescentibus gratiae et in nouam lucem erumpentibus frugibus uerborum potui negare commercium, cum culpa dignus sit qui in uicinitate positus noluit primus incipere. in hac ergo parte pudoris uolens uitare dispendium nolo euadere opinionem temerarii, dummodo ad effectum me ostendam peruenisse perfecti. opportunissimum portitorem sarcina inperiti sermonis oneraui affectu delinquens, per quem qui peccauerit et ueniam meretur et gratiam. rogo ergo salutationis effusissimae debitum soluens, ut, si me cordi habetis, de uberrimi ostendatis directione conloquii, quia sicut amoris elocutor et copiosus adsertor es, ita nescis alicui blanda uerborum fucatione deludere.

Numquam inter amantes silentio bene multatur offensa: grauius inuentorem percutit uindictae nouitas quam errantem: nefas est pro emendatione culparum culpas adhiberi, dum studio curationis qui medetur aegrescit. uolui taciturnitatem quam circa me hactenus mei inmemores seruastis imitari, sed homo lenis animorum fortium non potui aequare contemptum. uictus 1 obligata B, oblegatam LTV tanquam T 3 quod fieri noluit V in ras. m. 1 7 cepta PT, concepta L aduliscentibus B 8 comercium PT, commertium V 10 dispendiam B 11 affectum LT, effectam V corr. m. 1 12 oportunissimum BLPTYb 13 boneraui Tl 15 effusissime L corde fort. 17 cupiosus B nescit B uerborum] sermonum Pb 18 diludere B V. 20 lacon.io L 21 amanHtes L te fort. eras. 28 *mendatione B ad.iberi L h eras. 24 midetur V1 egriscit B noluit T 25 actenus B 26 lenes B, lenia b et Sinn. equare B sum naturae fragilitate, confiteor, et quod uos credo conputare inter uitia plus amando stili abstinentiam effusa loquacitate pensaui et longi dolorem silentii sermonis ubertate conposui. expectans quidem a uobis praeuium munus in litteris, sed nolui mihi ipse, dum diu taceo, negare responsum, aestimans, quod loquendi formam dare nisi loquendo non possem. proinde, domine mi, salutationis debendae obsequium soluens perlatorem praesentium ad uos specialiter destinatum solita dignatione suscipite et sublatum de consuetudine scribendi usum reparate, ne in damnum gratiae parcitas contingat ista uerborum.

Quousque tantum licebit abstinentiae? quousque fama nobilis epistularibus destituta conmerciis ueterescet ? nolo euadere opinionem temerarii, dummodo ad notitiam possim peruenire perfecti. uolo esse paginarum praeuius destinator, ut Galliarum bona ad Italiam migrent sine ullo formae suae translata dispendio. an forsitan putabas te in quocumque loci delitescere, quem scientiae lux longe positorum monstrabat aspectui? et nisi me in laudibus tuis domestica quidem relatio, sed per inperitiam sui pauper angustet et amplissima meritorum tuorum praeconia relatoris artet exilitas, utriusque bibliothecae fibula perfectionis ex gemino latere uenientis partes maximas momordisti, procurando ut tali ingenium tuum saturitate pinguesceret. taceo summam caelestis conlatam beneficii et dotibus sine humano adiutorio supernis instructum. recte enim hoc aestimatur uenire de superis quod inter homines nullo constat 1 conpotare B 4 exspectans V non uolui B 7 mi PT, mihi BLV 8 distinatum B 10 contigat B berborum Bl VI. 13 abstinentiae B, absentiae LPTVb 14 distituta B, t U destitna V commercium T ueterescit B 16 praeius L 18 dilitisciTe B, delitiscire L corr. V, delitiscere LlT 21 angustit B\' ut uidetur 22 relatoris B, perlatoris LPTVb bybliotheeae BV (sed V y in ras.) 23 partis Bl 24 pinguisceret B 25 summam] ecclesiam add. B et] et te fort. exemplo. sed haec melius secuturis uita comite censeo reseruanda temporibus. ad illud uenio, in quo me seiunctissimus instruxisti. quantum habuit praesentium portitoris sancti Felicis adsertio, in epistulis meis sine cura dictatis Romanam aequalitatem et Latiaris undae uenam alumnus Rhodani perquirebas. sollicitus credo scrutator et diligens quid lima poliret inuenit, dum per infabricata uerba discurreret. nescimus qua quid mente homo legerit quod hac profert deliberatione sententiam? maxime cum scriptum sit: ipse parens uatum, princeps Heliconis, Homerus, iudicis excepit tela seuera notae. rogo et si indigenis et inter studiorum suorum palaestra uersatis fulget latinitas: mirum dictu, quod amat extraneos. periclum facere de eloquentiae pompa non debeo nec praesumo qualiter quis ualeat experiri, cum professionem meam simplici sufficiat studere doctrinae. si me tamen quondam studiorum liberalium adhuc nouitate gaudentem aliquis tali dente tetigisset, parassem uel quod ad excusationem esset idoneum uel quod non puderet obiectum. nunc uale, mi domine, et circa me ecclesiasticae magis disciplinae exerce fauorem. scribe uel manda Melchisedech parentes quos habuerit, 10 Claudianus in Aletium Carm. min. VI (LXXIV) ns. 13 (= II p. 140 lo.) c 1 hac L, hae V saecutaris B 3 instrux|∗insti L felices B 5 alumpnus PT rodani BLPTVb 6 polliret P, T polleret b 7 infabicata B bene scimus maiim qua quid T corr., quia quid LPTlV, quia quid qua B b 8 quod T in ras. m. 2 10 Homerus] umerus B 11 excipit B note BT, no∗te L, sui b 12 rogo et si] raro si et fort., cf. Wiener Studien II p. 244 indigenis scripai, indigenas BLPTVb palestra BLPTV uersatis L, uersatus BV1, uersatos PTV corr. b tl 13 fulgit BV (g ex c corr.), fnlit L lanita∗∗s L ti eras. et ti s. I. n add. m. 2 quod B, quod V (si alio atramento supra scr.), quod si T, uel Bi L, quid Pb 14 facere om. L\' 15 ualeat] debeat Pb professiomem B1 17 nobilitate Sirm. 18 excussationem L\' 20 fauorem LT, fautorem Bb, fautorem V, fouerem P 21 mandata V melcbisedhaec L, melcisedech B explanationem areae, circumcisionis secretum et quae propheticis mysteriis includuntur. ista quae sunt saecularium schemata respuantur, caducis intenta persuasionibus, telae similia Penelopae. v

Exigat licet amor quod non potest implere perfectio et inpetret caritas, ut per loquelae audaciam quae ornare poterat pereat spes tacendi, maxime cum sit dicendi, ut Tullius refert, nisi cum necessaria nimis inepta condicio: sed inter narrationum uias et itinera aperienda falce doctrinae teneri nescius uirium consideratione regnat adfectus. inperatoris loco dominatur semel penetralibus cordis infixa dilectio, credens quod non de uerborum pondere uel pompa capiatur qui de absentis propinqui est salute sollicitus nec existimat quod nasci possit offensa de gratia, hoc ad laetitiam satis esse coniciens, si optatam nuntiet epistula sospitatem. sed uos, quos libra peritiae in eloquii lance pensauit, quibus ubertas linguae, castigatus sermo, Latiaris ductus, quadrata constat elocutio, quaeritis nimirum in aliis quod exercetis, quaeritis quod amatis. nos ab scolarum gymnasiis sequestrati, arentis ingenii guttis quaedam oceani fluenta prouocamus, quasi lychnis contra solis radios pugnaturi. mei macies longe se monstrat studii et nisi excusetur pietate garrulitas, dispendium proprii pudoris est 9 Cicero de orat. I 24, 112 1 archae B, arche T profeticis BLV 2 misteriis T scaemata B, scemata T 3 intexta fort. poenelopae L, poenaelopae V, penelope PT, ponaelopaei B VII. 8 loquellae B q; L 10 conditio LT 11 itenera B et teneri P, etenere B 13 dominantur L, dominator B penetrabitibus LV(?) delectatio T 15 sollicitus salute T in ras. m. 2 ex|timat∗∗nasci B nas inras. posse offensam B 16 leticiam s. e. coatinSs si ob T in ras. m. 2 17 quod L, om. b 18 pensauit scripsi, pensabat VI pensabit BLPTb 19 sermo V in ras. m. 1 elucutio T .21 gimnasiis LV, gemnasiis B, ginnasiis PT gottis B 22 ocheani B, occeani T lygnis BLV, lignis PTb 23 radius B 24 podoris Bl quod amaui. uena quidem linguae a generis fonte trahitur et feruore genuino solet fetura nobilis incitari. ego mea sum inpar prosapia: me dotibus uestris quasi peregrinum scientiae plenitudo non tetigit: ego uos tantum laudare magis quam imitari ualeo. et quamuis necdum in me ad florem uenerit matura facundia et pressus onere gratiae soluendi deserar facultate, committo tamen cymbam tenuem placido mari, quia parum ab ingratitudine differt muta gratulatio. unde nascitur quaeso, ut prospera quae de uobis perlatoris relatione cognoui inter caelestia mihi beneficia conputentur? et quamuis reddere deberem sermonis officia, sed quia portitorum neglegentia fecit ut directae a uobis aut retinerentur aut perderentur epistulae: ego tamen uerecundiam meam in statione degentem ad incerta deduxi et totum me legendum sapori uestro conmitto. salue, mi domine, et amantem uestri frequentibus colite muniis litterarum. circa quae studia pigrum esse nec diligentem conuenit nec facundum.

Pro uoto militant desideriis propriis necessitates alienae, dum in gaudium nostrum aliquorum precibus exhibemus obsequium. quis non pretio propter se quaereret quod alteri sub hac occasione praestatur? debent mihi nunc perlatores praesentium debita mea et non solum me ad solutionem non t 1 fonae B 3 me] mo L1, me a fort. scientiae scientiae B 5 nondum b 6 praeasus B honere L deser∗ar B 7 oumobam B 9 quaeao nt scripsi, quae ut BLV, qd\'∗∗ (d\' in raa.) T, ut Pb relationem T 10 compntentur Sirm., conpntatnr LV, conpotatur B, copntantur PTb 11 deberem reddere Sirm. officium LPTVb sed] sed cessaui uel cessani fort. portitorem L negligentia B 12 nobis Pb pderentur T 15 colete BV1 17 connenet Bl VIII. 19 apollonari TV 20 militat V n add. m. rec. neccesaitates B 21 nostrorum Lx alioorom B 22 preti. B, praetio V alteris T 24 presentiam V pertrahunt, sed se fatentur obnoxios. non est incuriae quod raro a me scripta prorogantur: similia frequenter, ut nunc repperi, bona se subtrahunt. inueniant ergo huius beneficii fructum, si me diligitis, portitores, qui sicut a me ea, quae erant obferenda, exegerunt, ita ad uos, ut opinor, de scriptionis conmercio optata perducunt. domine mi, salutationis obsequia restituens deum precor, ut haec uobis in bona ualitudine porrigantur et reddatur ilico pagina, quae meam quaerat, uestram nuntiet sospitatem.

Vix aliquando mihi ea quae diu cupita sunt ex sententia successerunt, ut sitim, quam ex litterarum uestrarum ardore conceperam, eloquentiae diuitis unda satiaret et aestus, quos expectatio longa geminauerat, adridentia labiis fluenta restinguerent. sed cur me ad uotorum adseram summam fuisse perductum, cui maius nascitur de inpetratione desiderium, dum de sermonum uestrorum flumine pectus ardescit? ostenditur mihi liquido quam sit rerum nescia mens humana, quae dum pretium propriae ambitionis intellegit, adsuescit plus amare ad quod tarde peruenit, et dum abundat in praesentia quo laetetur, magis superest quod requirat. nunc, confiteor, in litteris uestris superforaneam cautionem mei aestimator expaui, ubi dum secundis in altum loquelae uestrae portarentur uela h h 1 pertraunt B 2 similia (ia in ras.) T 3 Bubtraunt B beoificii B 4 diligetis Bx 5 offerenda LTV adj et T 6 comercio T perdncant T mihi BLV 7 ualetudine (ne ex nie corr. m. 1) V, constitutis ualitudine B 8 porregantur B VIIII. 11 olibrio T 12 copita B 18 Bitem B qui B s. I. 14 diutis L 15 expectio B1 restingerent T 16 perductã Lx 17 cui] an Pb maius (m in ras.) V 18 peccatus T1 ardiscit B 20 praetium B, pcium L VT nist I. quod T m. 1 pe pcium exh. 21 quo laetetur coni. SchaUus, quod letetur T, quod laedetnr (ledetur L) BLY, quo delectetur Pb 23 super foramet Ll estimator LTV 24 loquillae B prouentibus et in obsequio militaret quicquid spirat, remigium uestris dicitis deesse conloquiis. non est licita ueri diligentia sequestrata quam pingunt uerba formido. remis opus est, quotiens nullo flaminum puppes iuuantur inpulsu: his non eget cui secundam nauigationem fecit conspiratio deuota uentorum sol facibus non iuuatur nec lunaris globi claritudinem minorum siderum aliquando inlustrauere collegia. domine, ut supra honorem salutati exhibens precor, ut apud magnitudinem uestram studiorum meorum fructu non caream, postquam uobis quid cuperem non celaui, ut scriptionis operam quam hactenus protulistis stili frequentia uel ubertate pensetis.

Meritum meum regnator caelestis si adtenderet, aut exigua bona adipiscerer aut magna supplicia et mei idoneus aestimator, quo meritis peruenire non poteram, uoto non tenderem. sed gratias illi, qui delicta nostra sic ne extollamur resecat, ut spem ad latiora perducat. domni Auieni dictionibus a me debentur ista praeloquia., qui necdum ad bonam ualitudinem reductus animum meum sollicitudinis catena laxauerat, dum adhuc inter spem et metum anxii uota penderent. naturam respiciens indicauit quo tonaret eloquio. iudicio quidem ista praeceperam et altricem nobilis metalli uenam in thesauris quos pepererat agnoscebam. sed etiam in hoc peccator euenire uix credidi quod adsequi non merebar. uerum dico teste diuina clementia, si sunt aliqui in Liguria, qui de litterarum possint 2 licit aneri B\' 3 depingunt B renis L 4 puppia B, pupee T iobantnr B 6 iobatur B 7 colligia B 8 salutationis T apnt B 10 ut] et uel uel fort actinns B 11 protnlestiB Bl L hanc epist. om. T, add. in mg. man. rec. hie deã cpim 14 si meritum B caelestisi V si om. B 15 adepiscezer B 17 ne] non L 18 domini b aneni V, auini L 22 indeeaait V1, indeeasuet B, indioauit Pb 98 praeeiperam B, perceperam Pb thensanria B 24 peperat B 26 glvria L . possint LPV, poesent B, possnnt b VL 4 genio et splendore iudicare, uos crediderunt in illa dictione laborasse, quam aetati praeiudicans canus iam in puero sensus excoluit. sed ista magis illis cum lacrimoso gaudio dixi, quos aut effusus sanguis albo curiae caelestis adscripsit aut clara confessio, qui secundis confirment primordia nostra successibus. uos famuli humilitate et obsequio salutans opto inter quaeuis, dum istis animum relaxatis, aduersariorum mala gaudere. nihil est enim, in quo inimicorum possimus damna sentire. hoc nobis deus contulit, quod inuidia terrena non subtrahat.

Quid faciam, quando rescribenda uos scribitis et pro bono praescientiae caelo uobis obsequente concessae quicquid alienum pectus potuit inuestigare narratis ? liqueto supra hominem esse duorum sic implere personas, sed ad illum referantur ista, qui praestitit. ego tamen remittere me orationem, per quam in umbram antiquus Tullius trudetur, non promisi, quippe qui acceptum quaternionem sub maiori quam ingenio meo commodabat celeritate reddideram, dum fidei seruiens quae ad profectum poterant pertinere contempsi. nihil apud me de ueneranda tunc dictione remanserat, nisi quod ad fructum, quantum aestimo, bonae opinionis reposcenti memoria furante subduxeram. nolo dicere, quale fuerit quod inuitus restitui, quale etiam quod amaui, ne manifesto credatis uos alleganda sine sui dispendio praedixisse. curis meis tamen super hac parte serenae lucis meae domni Auieni miseratio licet incipientis tamen iam probata succurrit: quandam scedulam, quae 2 canna Pb, canos BLV 3 lacrjmoso Pb, lacrimo BL V addixi fort. 9 terrqua L subtraat B XI. 12 qA rescribenda T in ras. 13 quidquid B 14 liqueto LPV, liquido B, liquet hoc (hoc in ras. m. 3) T, liquet b, liquet 6 Sirm. 16 praestetit B 17 antiquis B1 21 remanserat (s eorr.) L quod B, om. LPTVb 82 resposcenti B 24 amaui | aui ne (Ai in mg. postea add.) B; amoui fort. 25 haDe L 26 domni B, domini LPTVb 27 succurra̍t V scedolam B ipsi remanere potuit, ostrum mihi nobilitatis ingessit: hanc hactenus habui, inde sum et locutus et sapui. sed postquam et aliena beneficia iussus sum perdere, perlatore eam sequente destinabo, non eam in me pro peccatis meis intellegens beniuolentiam, ut quod externorum muniret ingenia bene credulus non negarem, sciens me hominibus quod inpugnat propositum cautione miscere. uerum dico illo teste, cui nota sunt omnia, a me illas mundi ore celebratas dictiones uestras, quod credo inscitia mea fieri, cuiquam dari nec tormenta conpellunt. domine mi, salutationem reuerentiae uestrae exhibens contestor, quia neque neglegentia iudicium meum neque adulatio inpugnat affectum.

Propheticis oraculis sublimitas tua praestat obsequium et ad fidem ueterum sanctionum militat nouellis excessibus. prouidisti ne segnior admonitio remaneret ualitudine subtracta neglectui. scriptum enim est per dei cultores, quorum aures prudentum debeat doctrina transire, quos salsi sermonis sapore pertrahere, allegans perire monita, quae in alia constitutis deliberatione praestantur. ego tamen loco humilis, lingua mendicus solis antea necessitudinis stimulis uerba concessi et ad contestationem diligentiae prioribus litteris exhibuisub sanguinis libertate responsum. nunc male est animo, quod iniuriarum a 1 hostrum BLPTV nobilitas L hac actenus B 2 locutuset (et fort. eras.) L 3 perdere B, pendere LPTVb perlatorS B \' add. corr. 6 hominabos L1 7 miscere scripei, mieceri BLPTVb dico illo dico T 8 nec credo fort. 9 inscicia T in ras. m. 2 meo B 10 mihi BL V reuerentie ur̃ę (ę ur̃ę in ras.) V 11 neque Bb, om. LPTV negligentia B1T; mea add. T Md m.2 exp. nec Pb XII. 14 astirio T 15 profoticis BLPV 17 ne] me PlTl senior B nalitndine sabtracta T tn ras. m. 2 18 neolectui Bl ut uid. est enim T 19 prudentium Tb debaeat L h falsi PTlb 20 pertraere B alligans B moneta B 2& exibui B 4* fructu carens sumpsisti forsitan mentita apud te urbanitate iactantiam, nesciens quod auctorem repetunt tela, quae indocilis aduersus alterum manus emiserit, quis putet contumeliam, quae solam conscientiam destinantis adfligit? inproborum natura est, hoc sentire de omnibus quod merentur et in malis solacium nusquam uidere innocentiam. tormenta sunt maculatae conuersationis non sibi credere esse participes. haec illa mente descripsi, qua memor propositi odium conpellor debere criminibus. nullum dens meus nisi de se tetigit confitentem: dum uitia incessimus, reum ira manifestat. nam iniurius sim, si stili loco uomerem sentiam aut mihi scripta conputem quae relegens non agnosco. scit enim dominus quia, si non nostro nomine notata fuisset epistula, ad quem fuisset directa nescirem. tibi habe facetias tuas aut illis reserua, cum quibus uobis sine oris officio per clandestinae familiaritatis communionem clamor est actuum. ecce salutationis honorificentiam soluens deprecor, ut in dirigendis epistulis loca tempora personas adtendas, ne quod ego ad me scriptum non conputo alterum forsitan laedat, quia aestimo te huius epistulae formulam ad plurimos destinasse et sola nominum conmutatione eam per singulos sine meritorum consideratione transmittere.

Vt tradit quaedam eloquentiae persona. sublimis, lex est in epistulis neglegentia et auctorem genii artifex se praebet incuria. 1 forsita V te om. B orbanitate B 2 actorem T, auctores Plb repetun L 4 distinantis B, deatinatis L adfligit∗∗ B 5 hoc B 8. 1. 6 nuaqaam (s in ras.) T, nflquam LP, nunquam b 7 participes (parti in ras.) V 8 discripsi BL quam LV1 9 den.. (e uel i eras.) V meus tx metis V m. 1 confidentem T 10 reum ex retim V m. 1, reu B manifestat ira T imiurius B 11 steli Bl sententiam LlVl 12 noatro Sirm., neatro BLPTVb 13 nomen enotata B 14 reserua∗∗ (nt cras.) L 15 clamdeetinae T 16 act∗ũ L 19 ledat B 20 commntationem P1T1 1 XIII. 28 olibrio T 25 negligentia BT praebit B \' in quo opere illud subducitur gratiae, quod cruciatuum testis sudor inuenerit. caminis excocta fabrilibus non flagitat salutis suae nuntius et quaesitor alienae. melius [si] in his commerciis pura elocutionum fronte congredimur: diademata simplex conloquii cultus abiurat: epistularis communio si quando affectatum decorem fugit, obtinuit. sed magnitudinis uestrae dines et elucubrata narratio mendicis limitibus nescit includi nec oris thesaurum quibuscumque artare confiniis: magnorum more fluminum riparum frena contemnit. nam dum conpositum uelamen occupationis locuples lingua transgreditur, his tantum se studiis militare significat, ad quae uel occasione perducta est. et nisi uobis quietis nostrae testimonio reipublicae gubernacula sentiremus fuisse conmissa et rem laboris uestri esse quicquid ubique disponitur uel Italiae curam didicissemus unum pectus ingressam, paene uos sola putaremus paginalis stili cura et adsiduitate macerari. deo debentur haec munera, qui et amatorem scientiae sensum contulit et limam studiorum ad oris fabricam non negauit. non sic pernix aether acta neruis arundo proscindit, quemadmodum inuenta ingenii uestri sermo describit. nulla languescit obice, nullis tardatur obstaculis, fit peruia quaecumque se illi difficultas obtulerit et mirum in modum per allegantis peritiam mutatur natura causarum: hoc facis in merito negotium habuisse quod cupias: ueritas est quodcumque pro ueritate narratis. hinc cautis iudicibus non licet repugnare. minutissimi discussores opinionis lucrum 1 subducit b cruciatum LIPVI, cruciatuam t. sudor T in ras. m. 2 3 si uncinaui 4 commertiis L V 5 simplix J9 7 DOstre T diuis B elugubrata T 8 thensaurum B 9 con- I tempnit LPTV 10 locupes L, locnpleba B 13 gubernacala//// (2 uel S litt. ercu.) Y laboria (is ex em corr.) V ueetri (i in ras.) T 14 esse mn. T quidquid B dedioessemus B, didicease- IDQS LV 15 ingressum LV1 poene B, poenae V, poenę L 16 adfiiduitatem L 18 fabrioatam L aethar L, ether JB 19 proscendit B, proacindit L * add. m. rec. admodum T in rag. m. 2 20 diecribit BL languiscet B 28 immerito T 24 narrasti fort. aestimant, si sequantur quo pertrahit oratio inperiosa captiuos. huic ego linguae, his opibus reuerentiam, fateor, . ad quam primus cucurri, debeo singularem. et opto esse plurima quae mihi ad caritatis fibulam agenda mandentur. sed quae iniunxistis de religiosis feminis Speciosa et germanis eius, male est animo quod inplere non potui. nihil enim nunc mihi cum illis residuum est familiaritatis ant pignoris, maxime quia in disiunctis ciuitatibus degunt. ad quas tamen missas ad me litteras mox direxi, quae responsum usque ad illa quibus se uiderent tempora protulerunt. ego ne magnitudinem uestram suspensam tenerem, scripta prorogaui: mox ad uos perueniet, si quid mandauerint, quod libeat indicari. nunc honorificentiam salutationis inpertiens rogo, ut mihi magis cum ecclesia sublimitas uestra si qua sunt agenda, conmittat, quia puto me in adfinium uestrarum causa uel matronae amici circa uos diligentiam pectoris non celasse.

Lucrum forsitan putaret inimicus, si inter pericula, quae Christianis indixit, credentium animos subegisset et perdiuersa domini grege disperso non superesset uel inter paucos a quibus possit fide perseuerante calcari. regnat adhuc ille in numero uestro, qui sibi non tam in multitudine quam in deuotione conplacuit. scriptum enim est datam Satanae potestatem, ut seruos Christi cribraret, ut quod de tritico inueniri posset horreis iungeretur, quod de paleis ad ignium alimenta transiret. ad uos specialiter dictum est: nolite timere, pusillus 27 Luc. 12, 32 1 estimatnr Tl ut uidetwr quo* T ofo m mg. add. T captiaas B 2 ego] ergo Sirm. 4 fibolam B 14 si quae b 16 pec∗∗toris L, peccatoris TVl XlIII. 18 afria om. T1; cohortatio ad constaDtiam add. m. rec. T 22 posset fort. 28 qui sibi non tam T in ras. m. 2 24 Mtane BL, sathane PT 25 cribaret BxV1 ut] et B posset Sirm., posBit BLPTVb 26 horręis L ingnium L grex: conplacuit patri uestro dare uobis regnum. uenit inter uos gladius perfidorum, qui marcidae ecclesiae membra resecaret et ad caelestem gloriam sana perduceret. quos habeat Christus milites certamen ostendit: qui triumphum mereantur per bella cognoscitur. nolite metuere, quod pontificalis a uobis apicis infulas abstulerunt. uobiscum est sacerdos ille uel hostia, qui non tam honoribus consueuit gaudere quam mentibus. maiora sunt confessionis praemia quam nominatae munera dignitatis. ad illa plerumque etiam minoris meriti personas fauor humanus adducit: ista nisi gratia superna non tribuit. ipse enim in uobis et pugnauit et uicit, quem fides meretur et inter hominum tormenta sociari. prolixis non est opus feruorem in uobis caelestem animare conloquiis. habet incrementa sua diuinae uirtutis incendium. nec opus est eos in tropaeo iam positos adtolli laudibus, qui sine monitore uicerunt.- grauat conscientiam Christiani quicquid adferunt blandimenta praeconii. res quidem uirtutis est, quam fecistis, sed summi praemii restitutione superanda. quod tamen directis ad filium nostrum diaconum litteris sperastis, beatorum martyrum Nazari et Romani benedictionem poscentes, fidelibus non negamus. accipite ueneranda patrocinia inuictorum militum, quia et uestram iam fidem in proeliis imperator agnouit: feliciter confessionis munera consummate. dabit deus, cum ipsi placuerit, reducem ecclesiis quietem, ut maerorem, quem induxit aduersitas, pacis dulcedine consoletur. 1 grex ex rex L post cdplacuit ras. 10—12 litt. L 2 membra eccleaie T in ras. m. 2 eclesiae B 4 quod P, quot Sirm. 5 pontificales B 6 apices B infolaa B abuit stulerunt u. eet T in ras. m. 2 9 a*d (b eras.) L 11 pugna. L Q eras. 13 opos Lx ut uidetur 15 tropeo B, tropheo LP TV attollit L si L 16 quidquid BPb 19 post nostrum spatium, 8-9 litt. uacuum m V, -H. add. Pb; nomen intercidisse non uidetur diač BL 20 nazarii T, nazarqi b 22 et quia Sirm. iam] piam add. ed. Crabb. imperator. T 23 munera in muoia corr. T m. 2 consummatQ V, consumate PT, consummare ed. Labbei acum T 24 reducSin ex reducere T m. 2, reducare ed. Labbei eclesiis B merorem BPTVb, memorem L. indixit Pb 25 consuletar B

Caelestis dispensatione mysterii uno tempore mihi sororis, Lupicino refusus est matris affectus, et geminae copula necessitudinis peregrinantem recipere meruit post interualla. reuixisti apud nos post dilectionis quem procuraueras obitum beneficio litterarum: uidimus amorem quasi de quadam sepultura surgentem. inauspicato nobis incolumitatis uestrae nuntius accessit auditu, quam credebamus per contemptum nostri uiuentem busta conplesse. credimus te dura perpessam, sed confiteur inrogasse durissima. quod sustinuisti commune cum bonis est, cum crudelibus quod fecisti. ubinam gentium materna hactenus cura delituit? ubi quod fratri debebatur errauit? ad longiora animus tuus quam corpus abscesserat. si te ad ultima terrarum confinia peregrinationi socia dispulisset aduersitas, illuc sequi debuit germanae fides et sollicitudo genetricis. sed in occasu solis, cui proxima fuisse narraris, frigidum pii amoris pectus habuisti. imitata fuisses aetherii sideris circa debitam diligentiam defectum feliciter renascentem et feriatum a gratia non perpetuo animum gessisses. suscepisti mentem prouincialium, quos adisti: mutasti regionem et propositum pietatis abdicasti. nam abiurans Italiae communionem, non solum circa amicos, sed etiam circa interna pignora reppulisti. XV. 4 effectus T 5 inter∗nalla B 6 obitil B supra u ras. 8 inauepecato B 9 adcessit B nostrum Sirm., nestri Pb 10 coplesse T 11 sustenuisti B, sustinuisti V ti et proxima syllaba com in rcu. cfoTin ras. 13 «actenus L, haotinus B deli|tuit L li ex le eorr. m. rec. 14 abcesserat T 15 peregrinationis ocia (otia T) LTV1 dispolisset B 16 illuc P et Sirm., illic BLTVb genitricis T 17 occasu L\' pio B 18 amores B habuistis T etherii BL, etherei PV, etberi T 20 ani. h mam om. in textu add. in mg. V m. 1 gesiassee B suscepti B 21 preuintialium V 22 abdi∗casti (s ? erat.) L, om. V sed abdi add. m. 1, abdicasse| B nam (a ex u corr.) V, ntl in mg. add. B, non Pb non s. c. a. a. etiam Y in ras. m. 1 italiam aut curam circa scribendum uidetur 23 prius circa T 9. 1. m. 2, alt. circa V s. I. m. 1 repulisti T postremo animae tibi mutatio accessit cum mutatione telluris. quam timeo quod longis incuriam tuam incesso conloquiis! quid offensa faciet quae inlaesa contempsit ? dedi iustum dolorem studiis non amantis: quae te innocentem faciant causas ingessi. sed exprobratio ista, si per se respiciatur, . aspera est, si origo eius inquiratur, omni dulcedinis melle condita. grauiter fert circa caritatem neglegentiam qui parentis silentium liber accusat. poteris errata corrigere, si praesentia non uales, scriptione multiplici. salutis ergo gratiam praesentans quaeso, ut mei memineris, qui preces tuas circa communem filium et uota praecessi. ante enim quid debuissem consideraui, quam quid uelles agnoscerem. tu deum religione placa et precum circa nos adsiduitate conpone, qui intentionem meam in eius profectum et cordis secreta respiciat, ut quod ego labore polliceor ille praestet auxilio.

Par quidem fuerat sublimi uiro Pamfronio commeante ministerium paginae ad uiui sermonis officia transferri nec illum epistulari fasce onerari, quem non tam uerba mea contigit nosse quam studia. sed eius in his officiis manus dantur imperio. postulat adiutricem paginam latentium scrutator animorum, et ideo, ne quid apud eum nostri deesse contingat obsequii, scripta concessi, etsi commendationi non necessaria, 1 mutatio adceesit B, ảccescit mntatio LV cum mutatione (cum in rae. m. 2) T, commutatione b 2 innecesso B 3 effensa T IU sti inlesa BV dedi P, dedisti b 4 innocentem innocentem B 5 ezprobatio T1V respicitur Sirm. 6 inquiritur Sirm., inspi- ciatur Pb omni] dl T ducidinie B 7 negligentiam BT 9 presentas L 11 consideranti T\' 12 uellis BV 13 praecum B adsiduetate B XVI. 18 panfronio T comeante T 19 pagine T 8. I. m. 2 20 bonerari L2T V, honorari BLl contegit B 21 studea L\' 22 postolat B 23 ideo L quit T\' contigat B 24 obsequii. T praeceptis eius adcommoda. quibus enim sermonibus prosequendus est cui totum magnitudinis uestrae licet sperare de gratia ? ita eueniet, ut angustiora sint supplicantis uerba quam merita perlatoris. quid enim praestes iuuaminis illi, pro quo quantumuis poposceris, plus meretur ? ergo ad stili exercitium iunguntur haec, non ad beneficium conmeantis. iuuat animum sub quauis occasione uestri meminisse, licet nominato scriptione nil tribuam. ecce tamen quia ita iussus sum, illa quae praestantur extraneis insinuationis dicta subiungo. iuuate uos peculiariter expetentem, fiduciam eius dignatione roborantes: quicquid spe praecipit inueniat, ut si meritorum suorum angustus aestimator est, ad me referat quicquid fuerit consecutus. obsequium salutationis inpendens supplico, ut crebris me releuandum ducatis adfatibus, cui inter maeroris sarcinas nullum praeter oris uestri solacia potest esse subsidium.

Nemo peritiam pomposa elocutione condemnat nec spernendum cum pudore ducit esse quod sequitur: sui inpugnator est quisquis elucubratis sermonibus linguae cultum praedicat abiurari. ego tamen in epistulis magnitudinis uestrae diligentiam semper, non uerba pensaui nec adiutricem malitiae facundiam maius pretium habere censui quam simplicitatem, quae infucata fronte secretum mentis enuntiat. hoc in sanctis hominibus et amaui semper et colui. ago nunc atque habeo gratias, quod 1 eius T 8. I. m. 2 2 licit Bl 4 prolatoris B\' praestis B iouamenis B 5 merewtar (re? eras.) L 6 benificium B iouat B 7 occSsione L\' ut uidetur miminisse L\' 8 nihil Sirm. ita om. Sirm. 9 uos om. T 10 pe- culiriter L\' expectentem B eius///// (eius ? eras.) L 11 quidquid B precipit T sed s. I. m. 2 t presnmit 19 leuandum B 14 meroris BLTV XVII. 19 dicit Pb 20 quisque Pb elocubratia B, elucabrantis L 23 magis T cens.ui (i eras.) L 24 odiibus T 25 adque B paruitatem meam litterarii sermonis uisitatis affatu et inter occupationes et excubias, quibus uniuersos Rauenna distringit, mei cura non ponitur. reddo ergo effusissimae salutationis officia sperans, ut praesentiam meam apud domnos meos amantes uestri pro dignatione, qua credentem fouetis, faciatis optabilem.

Probabiles causas habeo, quibus unanimitatem uestram stili mei morsu quamuis rubigine sordentis incessam, quas, cum sis abundans naturae bonis et ingenii facultatibus locuples, purgare non possis. ego umquam credidi ad alium reditus uestri citius indicia posse perferri? ego curam mei inter quasuis occupationes illud amicis censui consecratum pectus excedere ? ecce ante oculos meos redduntur aliis paginae et amica expectatio sub omni credulitatis meae despectione frustratur. nolo litteras maiori obiurgationis felle conplere: sufficit tristibus stricta narratio. in eo adhuc animus meus quo magnitudinem tuam discedentem monuit persistit statu: uestrum est, si temporum mala contemnitis, promissam seruare concordiam. salue, mi domine, et amantem tui releua communione sermonis, ut scribendo deleas dolorem, quem uides amico per scriptionis abstinentiam contigisse. 1 uisitatis (ti ex sti? corr.) L 2 uniuereus LV1 3 ponetur B effuBissimae b, effasissime BLPTV 4 dominos V\'b 5 amantes BT7, amantis LPTlVb 6 obtabilem T XVIII. 8 ioanni LT 9 unianimitatem BLl 10 rubiginae B 11 habundans PT et om. LP locupee L 12 unquam T, nunquam b redditus L 18 proferri Ll 14 illut B amiciciia (ciciis in ras. m. 2) T censni con T in ras. m. 2 16 crudelita,tis T1V1, credelitatia LV2 dispectione B 17 obiurgationis maioris litteras T 18 magnitudinis T\' 19 mouit V 20 contemnetis B, contempnitia PL 22 uidis B

Abundo gaudio nec clauda laetitiae meae fides est ideo aliqua per diabolicam inspirationem nasci certamina, ut tu, qui te ultra emendationem omnium protulisti, triumphi honore gratuleris. non est, ut uideo, effeta Liguria: nobilitatem pariendi nec in temporum extremitate deposuit: inimicum uitiis adhuc et in cineribus nutrit incendium, in cuius fauillis ultrix criminum flamma non moritur nec hostis errorum ignis operitur. quam timui ne uelut exhausta cessaret, dum epistulae uestrae frontem alienis fuscatuam praestigiis sollicitus trutiantor aspicerem, more parentis adtoniti, qui cum carum pignus ad bella transmittit, nec de explorata esse patitur uirtute manifestus. ad incrementa sollicitudinum triumphos filii numerat non quietis: plus expertae metuit felicitati cui formidinem ministrat affectio, quia ignara cautionis est mens instituta uictoriis et in acie amor laudis salutis obliuio. tropaei gustus abdicari imperat lucis affectum: sapor uitae illos tantum possidet, qui de conflictibus uenientia bona nulla didicerunt: semper ad gloriam iungitur quod de incolumitatis propriae cura decesserit. sed mihi in praesentiarum supersedendum est huiusmodi scriptione. non sunt militis nostri plus praedicanda quam adserenda certamina. ubi iaculis opus est, uerba nil conferunt. licet promulgasse sententiam meam fuerit, dum uestram praedico, et hoc sit respondere quod responsa laudare: dei tamen opem precatus obsecutura fidei uerba subiungo, ad XVIIII. 2 ennodius om. T 3 habundo PT letitiae TV fidis B 6 effe∗ta (c eras.) V, affecta b leguria T1 7 uiciis LTV 8 nutrit] mittit T in ras. m. 2 9 hostilia fort. operitnr ignis T 10 ex.austa L 11 frontem ure T trncinator LiP, troeinator B 12 parentis (p in ras.) V 18 manifestas B, securus LPTVb 14 triomphns B fili B 15 ezpertae Bb, experta LPT, exparte V (a a. I. add. et pa in pe mutauit m. I) 17 tropei B, trophei LPTV 18 possedit B 21 dicesierit T\' 23 iacnlis ex iacutu L 24 meam sententiam Sirm. 26 praecatns B illum conuertens stili mei cultum, qui, quotiens scribenda est infelix curuis terra uomeribus, se famulis suis germina conlaturum promittit esse, quae iaciant, dicendo: non cogitetis quid loquamini: pater enim uester est qui loquitur in uobis. ipse ergo ad sanciendam promissi ueritatem ueniat et ipse oris mei labantem confirmet infantiam, ut alucinationis nostrae concinnatio non inhumana uideatur. sed quid diu replicanda circumloquor ? unum rogo, ut pro modulo meo rescripta taxentur nec putetur aut legi aut defensioni deesse quod nescio. ergo, ut scriptione testamini, inuentus est homo, qui seruos Christi, quemadmodum ipse promisit esse faciendum, sub hac occasione cribraret, adserens de arbitrii libertate homini in una tantum parte, quae deterior est, eligendi datam esse licentiam? o scismaticam propositionem, quae iuxta apocalypsin scriptas habet in fronte blasphemias! quae ista libertas est, si ualet, edisserat, ubi hoc datur solum uelle quod puniat, aut quare electionem nominet, ubi unam tantum partem adserit fuisse concessam? quod si ueritate subsisteret, locum diuina iudicia non haberent. quid enim boni a nobis deus noster recte quaereret, qui adpetentiam eius de uoluntate subtraxerat? sed iuxta apostolum: numquid iniquus deus? absit. si inter homines a recti discordat affectu qui a subiectis exigit quod in potestate non tribuit, hoc de deo qua conscientia sentiatur aduertite. ubi est illud apostoli clamantis et pro arbitrii libertate testantis: uelle adiacet mihi, perficere autem non inuenio? quid est aliud 3 Matth. 10, 20 15 cf. Apoc. 17, 5 21 Gal. 2, 17 25 Rom. 7, 18 1 qui Bb, quo LPTV 2 infelii] infiezis fort. seribendum et curais delendum est 3 eaee promittit fort. non] ne Sirm. 5 promisi Tx 6 et om. Sirm. 8 unum∗∗∗∗ B 9 defen- I r aione Y 11 seruus B 12 cibaret Y 18 q ex quod T 15 apocalipsim T, apud calypsem B blaifemias BP 17 unam V in ras. 19 subsisterit B 22 si addidi, om. BLPTYb hominis ex humanis B 23 exiget B potestatem T 24 conscientiam L sentiantur T 25 adiacit B 26 proficere PT1 nisi dicere: noui dextrum iter eligere, sed nisi ingredientem iuuerit gratia superna, lassabo? nemo dubitat, nemo condemnat, quod auctore gratia protestante et ipso aequitatis hominibus callis aperitur. dux enim bonorum et praecessor est gratia, quando caelitus multiplici ad requiem inuitamur hortatu, quando nobis dicitur: uenite, filii, audite me. uenite, benedicti, patris mei, possidete paratum uobis regnum. ubi ego sum, ibi erit et minister meus. sed nisi talibus monitis et uoluntas nostra quae libera est et labor praestet obsequium, ad periculum et gehennam non imperio aliquo, sed sponte deuoluimur. itaque aut praemium deuotio aut poenam contemptus operatur. alioquin non erit iusta retributio, quae aut per supplicia refertur necessitate peccantibus aut bonam mercedem offert operi ad quod adtrahuntur inuiti. ergo debemus gratiae quod uocamur, debemus gratiae, quod occultis itineribus, nisi resistamus, sapor nobis uitalis infunditur: nostrae tamen electionis est quod beneficia demonstrata sectamur. uia enim scelerum non imperatrix nostra legitur esse, sed famula, cum de peccatis dicitur: sub te erit adpetitus eorum. quid etiam sibi uult uniuersa prophetae quasi sertis redimita elocutio: nolite aemulari inter malignantes. nolite confidere in principibus. nolite fieri sicut equus et mulus, etapostolus: nolite fieri serui hominum? totiens \'noli in superna admonitione quo respicit, si aliud uelle non licuit? deinde quamuis in persona Christi tamen pro arbitrii adstipulatur eiusdem prophetae nobis 6 Ps. 33, 11 6 Matth. 25, 81 sq. 8 Io. 12, 26 19 Gen. 4, 7 21 Ps. 36, 1; 145, 3; 31, 9 23 I Cor. 7, 23 2 lassabor PTb 3 autore B, actore T gratiae Pb protestante B, prestante LV, praestante PTb ipso BLTVb, ipse P et Sirm. 4 predecessor T1 6 fili B 7 patrea B V1 uobis ratum T 10 inperio L 11 diuoloimar BLTV 14 operi Bb,, om. LPTV; cf. Wiener Studien II p. 242 trahuntur Sirm. 15 gratiae om. B t* exitu lineae, uncis inclusit Schottus 18 in. peratrix L 19 esse legitur Sirm. 20 etiam] enim Sirm. pro- fetae BY 23 equus ita eius corr. L apostoli T 26 profetae BL Y nobis 1. t. ut facerem ita tcxtu om. in mg. inf. add. L libertate testimonium: ut facerem em uoluutatem tuam, . deus meus, uolui, et alibi: uoluntarie sacrificabo tibi, et: uota mea domino reddam, et iterum: uouete et reddite. illud autem beati apostoli quo se muniri credit exemplum nobiscum facit, si quae sequuntur aduertat, cum inimicus adrogantiae dixit: gratia dei sum quod sum. mox enim, ne sic fugax gloriae crederetur, ut longo interuallo a ueritate descisceret, sapiens architectus adiunxit: abundantius omnibus laboraui et gratia dei in me egena non fu i t, quod dixisse est: Christus in me quem digne aut abundanter muneraretur inueuit. non enim pauper est diuina gratia, sed meritorum nostrorum putatur quadam macie aut exilitate tenuari. quae tunc non suis aestimatur meatibus fluere, quando de eius cursibus ariditatis nostrae uena nil recipit. o si epistularis pateretur angustia sacrorum uoluminum arcana reserari! sed timeo ne qui nullam poterit deo inspirante in fide nostra inuenire calumniam de paginae prolixitate causetur. quid illud, qua mente suscipit: ecce aquam et ignem, ad quoduis porrige manum? quid alia, quae copiosus adsertor ipse replicasti? credo more aspidis clausa, ut aiunt, aure transiuit. uideo quo se toxica Libycae pestis extendant. arenosus coluber non haec sola habet perniciosa quae reserat: ad aestimationem occultorum facinorum ferenda sunt quae fatetur. uult enim ad illud pertingere, neminem suo uitio aut neglegentia perire, si homo utriusque rei boni et mali per potestatem concessa electione priuatur. hos tantum iactat potuisse saluari sine labore ullo, sine mandatorum amicitia, quos 1 Ps. 39, 9; 53, 8; 115, 15.18; 75, 23 6 I Cor. 15, 10I 18 Eecl. 15, 17 20 of. Ps. 57, 5 2 uoluntariae BL 3 uouite B 5 si (i in raa.) T secuntur PT 8 descisieret T\' habundantius T et sic saepius 11 muneretur B1 12 quadam putatur T maciao B, acie T exrilitate B 14 areditatis B1 15 arcbana PT 18 eruscepit B 21 lybicQspitia V1 sed corr. m. 1; lybicę L, lybice BP, libice T 23 Multorum B 25 negligentia BT 26 potuisse ex potestate T m. 2 peregrinantes a merito fauor tantum caelestis eripuit: perinde, quod in ipsum referatur, illos perisse intellegit quos gratia noluit diuina liberare. tu, mi domina, salue dicto fac apud te ut sies et si sanari mancipium mortis non potest, a contentione disiste, ne cum tu fidei radice fultus ualida. niteris, ille sub occasione huius controuersiae ante editionis tempus diuini seminis ab aliquorum utero partus excutiat.

Dabis ueniam quod celer rescripsi, quia aetati adhuc debeo indocilem festinationem. uos maturitas et pondus decet. proinde credentem fouete et nugas meas a publico rigore subducite, quia si pagina nostra res crepera atque anceps est, iussionis uestrae se tuetur patrocinio, ab hoc quod nemo imperata fastidit. uale ergo dicens legenda commendo: fiet etenim ut posthac bene accepti ad parendum delenificae oboedientiae stimulis incitemur.

Quater ad magnitudinem uestram scripta prorogaui et adhuc tamquam deses accusor. lingua militauit affectui: adsituitas diligentiam non meretur. credo portitoris aut neglegentia aut inuidia ad hanc me offensam fuisse perductum. ecce tamen scripta multiplico et pro uoto uestro prosperitatis meae indicia faciens de uestra cupio felicitate gaudere. salue, mi 1 peregrinantis B proinde Sinn. 2 perisse (er in ras.) B 3 liberari B 6 occisione Lx, occasionem T\' XX. 9 ennodias om. T 10 caeler BLV, sceler T 13 res crepera] retia (recia T) parat PTb adque B 14 tutetur T ab ex ad L m. 2, ob fort.; cf. Epist. IV 31, VII 24 15 dioena ergo T 16 dilenificae BLV 17 stimulia] famulis V XXI. 19 ennodius om. T 21 desis BLTXV 22 negligentia BT domine, et amantem uestri sub omni dignatione releuate,. quia deo proximam rem facitis, patrocinio uestro credentem plena fide et communione releuare.

Superuacuis ad beneficia laborat inpendiis qui solem certat facibus adiuuare. gratiae plenitudo abiectione non indiget, nec ulla requirit conmendationis augmenta quem ad amicitiarum cumulum merita pertulerunt. inlustrem et patricium uirum Albinum parentem uestrum stili mei cura prosequitur, cui per paginam non inpendo necessaria sed uotiua, et quamuis utilitati eius nihil adiciam, amorem tamen mereor, quod praedicti iussa conpleui. uenerabili ergo domino obsequium salutationis inpertiens precor, ut circa diligentiam suam praedictus uir magnificus recipiat quod mihi, dum uos colit, exhibuit. noni enim cito amplissimum uirum ad cordis uestri esse penetralia. perducendum, quem innocens propositum suis erit apud uos dotibus adiuturum.

Sine dispendio tulelae orbantur quos ad uos pertinere contigerit: non desunt illis paterna subsidia quos fouetis. Lupicinum Euprepiae nostrae filium loquor: ad ipsum pertinet praefata generalitas, de cuius substantia sublimis uir uenerator uester comes Tancila dixit mihi, a domno nostro rege quod 2 facitea B\' XXII. 5 ennodias om. T 6 saperuacuus T* 7 indegit (e corr. uidetur) B 8 requiret B au∗menta (g partim eras.) L, aumenta B 9 cumolum B pertolerunt B 10 parentS (alt. e n u m. 1) V 13 domino T 8. 2. m. 2 15 magneficus B colet B exibuit BL (post ras.) P 17 aput B XXIII. 20 domino L domno BUO et Ennodius diaconus om. T 21 dispendio (alt. d in ras.) B 23 eupraepiae V, aeuprgpxiae B, eappie T 25 comis B domino Pb VI. 5 referri graue sit. inpetratum. nam uniuersas matris eius facultatulas a Torisa uel aliis adserit fuisse conpetitas. aliud, quod infelicitati pupilli potuissem praestare, non habui, nisi ut uestram notitiam instruerem et ueri fungerer relatoris officio. uestrum est inspirante deo circa miserum prouidere quod adiuuet: ad me respexit quae mihi resignata sunt indicare. domini uere mei salutationis obsequia praesentans de clementia diuina postulo, ut laborem uestrum iuuamen caeleste comitetur.

Dispendium credo esse diligentiae nullas commeantium manus litterarum dote munerari, quae solent lectione etiam uultus ad longinqua portare et carorum imagines officio praesentare sermonis. ad ista iungitur etiam bene de utrisque merentis sublimissimi Luminosi portitoris occasio, qui ad religionem meritorum. uestrorum suae quoque gratiae fructus adiungit. quis geminus patiatur ut sub quacumque neglegentia hebetetur affectus, si a paginis temperem, quas dignatio uestra exigit, et si illas nominatus non accipiat perferendas ? deo gratias, quod in fronte epistulae locandum fuit, quia felicitas uestra uotiuis erigitur aucta successibus, quod tumida inimicorum ceruix Christo deo nostro grauata subcumbit. spe praeceperam quod effectus ostendit. bene enim sententiae caelestis finem praenoscit qui nouit qualitatem eius de actuum humanorum allis 2 adserit V, asserit aliis T 3 prestare B 5 adiauit B 6indicateTlsaV 6 indicate T1 8 upostoulo V XXIIII. 10 domino L fansto inscr. T 11 nulla seommeantium B 13 presentare TV 14 de om. T utrisqaae B, utriasqae Pb merentes B 15 occasio L\' 17 geminos B F1, gemin\' T (sed in mg. geniI, genius b negligentia B\'T 18 18 haebetetar L\', hebitar B, habitetur b effectus T temperiem LVl 19 nominatas V* 21 ersgitar B aata T 22 noatro scripsi, non BLTVb, nunc P praeciperam B 28 effectus (pr. e in ras.) B 24 acUum L serenitate colligere. uale ergo longum, mi domine, et amantem uestri stili usu releuate, ut quicquid subtrahunt interualla terrarum tabellaria conpenset oblatio.

Pro caelesti dispositione reditus med indicia fieri: nullo magis quam amico Rauennam properante conuenit, cuius fidelis relatio etiam pagina cessante suffecerat. sed usu abstinere non potui, quo si sub quocumque neglectu temperem, uideor damnasse stili frequentiam quam amaui. iungitur quod praedicto obuias in negatione manus exhibere non potui, qui scit ab amantibus sui securus exigere quod eis pro religione conscientiae nouit fideliter exhibere. Rauennam ergo digressus, quae quicquid in praesenti uita habeo dulce conplectitur, Mediolanum salua corporis ualitudine Christo prosequente perueni, male ferens quam in redeundo hieme inpellente optaui forsitan contra desideria celeritatem. sed ad deum cuncta referenda sunt, cui adiacet humana facta conponere et diligentiam corporalem aeterni amoris sapore mutare. nunc ad scriptionis causam dicta humili salutatione et conmendationem me confero perlatoris, qui si pro mentis uestrae serenitate gratuletur beneficiis, agnoscit se aut recepisse quod uestris praestitit aut qualiter amare debeat incitari. quem, si uel nolit, festinum redire conpellite, quia et affectui meo praesentia eius est necessaria et si deus promissionem statuerit, cum ipse iusserit, utilitati expectatur adcommoda. 1 se∗renitate (d fort. eras) L colligitur Tl 2 steli Bx reuelare Tl quidqait B subtrannt B1 XXV. 5 faasto inscr. T 6 iudicia LP 7 amico (a ita ras.) B cui. T 8 cessente B snfficerat B 9 quod L, a qao fort. 11 exibere L (post. ras.) T 14 quidquid. B 15 christus T 17 referenda sunt ouneta T 18 compositione T 19 conmen- dationem scripsi, coameudatione B, commendatione LPTVb 20dicto T\' 22 au se T preetitit B 23 incitare T\' nollit B redire festinum T 26 ezspectatur V acomoda T 5*

Aut alitur aut sustentatur scriptione diligentia: ministra affectionis est epistularis confabulatio: muta caritas simulacrum praesentat ingrati: depretiat genium suum quae in uocem non prorumpit amicitia. bene secretum pectoris reseratur claue sermonis: dignatione uestra iam potior. haec pro ingenii uiribus paginalis conmercii libamenta dedicaui, per quae usurpo uindicare mihi meritum plus amantis. nemo enim taciturnitatis repagulo ora porrigit, quem decisi foederis memorem proditor mentis loquela non deserit. principem ergo locum in litteraria communione possideo et maiori cultura dignus sum, qui prior quid gestirem patefeci linguae testimonio. ecoe religionem dirigendae paginae sine nube disserui. uestrum est in me fouere quod recepistis, ne iudicia culminis uestri me iacente patiantur examen. exponit enim censurae sententiam suam quisquis quod elegit non tuetur. domine mi, salutationis reuerentiam pleno dependens obsequio deum rogo, ut beneficiorum circa uos suorum incrementa multiplicet, quia solus census est meorum plenissime conmodorum, qui celsitudinem uestram ad fastigia quae debentur extulerit.

In uicinitate uos degere moderna scriptione signastis, iungentes ad dispendia gaudiorum statum uestrae ualitudinis inminutum. non nego, sic mereor, ut semper mihi cum dulcibus XXVL 2 ennodius om. T 3 aUtor B scriptionem T1, sabscriptione L 5 repraesentat Sirm. depciat LPT quem T 7 dignationem Sirm. nestra BTb, nestram LPV et Sirm. potior BPb, patior TV et Sirm., patior L 8 uendicare T 11 loquilla B 13 qui Tl 14 disserui T corr. M. 2 15 coepiBtis b, cepistis b 16 paciantnr B 17 elegerit T mihi BL V 20 plenissimns fort. cdmodorum (c5 ex con) L h XXVII. 23 ennodias om. T 24 nicinate L deg.ere L 26 ego Т1b at Y a. I. m. 1, ut T s. I. m. 2, et L, om. P amara socientur. hactenus uos Rauennatibus occupatos excubiis aduersa tenuerunt, unde quia lazari contigit, corporalia in uobis est labefactata substantia, ne in totum liceret optata promereri. quam dura est humanarum rerum condicio, quae quotiens desideriis aliquo sapore responderit, mox et in foribus concessa permutat. expani tamen calumniam, quam oratoria et nimis Daedala preuisione litteris indidisti, ut indidisti pro utilitate tua nolle me credas, si efficere non potuisse signauero. o artificis ingenii secretum, quod plus commoditati prospicit quam de amore confidat! deus testis est me tibi non negaturum esse quod ualeo. tu deum roga, ut actionem. meam infelicium quas diligis litterarum non patiatur calamitatibus inpediri. nihil est enim quod magis pro obice metuam actionis inpositae, quam illud, quod noui, accipere scolasticum nil mereri. confer magis ingenium tuum ad squalentia iura, per quae quicquid scabrida poposcit lingua mox meruit aut, si non meruit, mox auulsit. domine, salutationis gratiam soluens spero, at effusis laborem meum precibus iuues, quia, cum non habeam. docti aut eruditi meritum, saepe in causis sustineo fata perfecti.

Deo gratias, quod principe loco ponendum est, qui magnitudinem tuam quae a me erant offerenda fecit exigere. dedisti pretium garrulitati, quam uix hactenus intra uerecundum. penetrale continui. eliciti utor stili genio, quem duriter ab 1 sociantur P, sentientur T actenas B, ∗actenus L raa uennantibuB L 5 respondent B 6 permittat Tl men B, om. T 7 dedala LTV, ded∗la B prouissione L indedinti B 9 artifices B comoditati T 10 negaturum non T 12 diligis Bb, diligit LPTV 18 enim eet b 14 acholasticum B 15 ad] ab T 16 quidquid B 19 ąępe (q postea add. m. I) V, spe Pb susteneo B fata BTYb, facta fata P, facta L et Sirm. XXVIII. 21 ennodius om. T 22 principe BT\', principis LP T1Vb 24 precium LTV uix ex iaa corr. T ∗actenus L, bactinas B uericandum Bl 25 geno B inportuna scriptione reuocaui : meritum coactae uocis inusitata loquacitate possideo. nam postquam me iussisti paginas destinare, animo meo; quod tacueram, commendasti. euge, frons diu prodiga aliquando mihi contigit ad affectionis copiam sine tui dispendio peruenire. discamus non odisse quod adiuuat. silentii gratia fecit, ut te libera iam loquamur: expectantur a nobis saepe fastidita conloquia. non ibo longius: adseritur, ut uideo, linguae officium raritate sermonum. in qua parte non clauda laetitiae meae fides est, sententia nostra ueri adstipulatione fulcitur. ecce ille, qui doctorum epistulas grauidi dotatas messe conloquii summis labiis uix libabat, tabellae nostrae culmos non dedignatur accipere. gemina, pudor, mihi hilaritate profuisti, cum tu in statione certus es et cum frequenter contempti desiderantur affatus: facta est ecce melior eius sententia, quem amamus. nobis ergo uerecundia, consuli nostro emendatione prospeximus. sed ne in longum procedat pagina transcendens terminos praefinitos et loquendo multa quod tacuimus demonstremus non fuisse consilii, uale, mi domine, et amantes tui hac communione dignare, quia praecelsi honorum tuorum apices haec sola recipiunt augmenta, quae de humilitate nascuntur. I cohacte B in naitata fort. 2 post////|quã (qui eras.) L iussistis L 3 comendasti T, commodasti fort. 4 prodig-a (i eros.)\'Lcontingit T19 letitiae V fidis B soutentis TJ uestra T 10 grauidi] grandi Sirm. 11 messe colloquii messe Tx 12 calmus B 16 emendatio B 18 demostremas LV, demustremus P 19 sttantes Bb, amantis LPTV poessi T* 20 agmentsT* 21 dė B s. k

Prima res est sancto conueniens sine dubitatione proposito sponte pro iustitia facere quicquid alii solent monitis exhibere, sed honestati proxima uel secunda rectis suggestionibus non grauari. in qua parte et si principem locum non possidet qui monetur, habet tamen dei gratiam, quod ueritatis insinuationibus non repugnat. causam ergo praefationis insinuo, ne et ego utilitatem meam differre uidear prolixitate sermonum. dudum per me suppliciter postulaui, ut de mancipiis, quae de casa mea a uestris sollicitata constabat, unum mihi quod remanserat redderetur. dedistis precibus meis sancta promissione responsum, ut etiamsi uobis puer ipse iure conpeteret, uos tamen gratiam commodis anteferre. regresso me de Rauenna, quod dictu nefas est, pro peccatis meis effectum sacerdotalis definitio habere non potuit. adscribo meritis meis, quod cuius ore damnatur mendacium statuta uiolauit. ecce iterum me ad conscientiam uestram refero, ecce quod filium decet exhibeo, ut per sublimem et magnificum uirum domnum Victorem ad humilitatem conferam quicquid mihi poterat legum saecularium auctoritate praestari. uidete si reus sum, qui elegi uirum antistitum moribus congruentem, qui uel contra aequitatem repugnantium indomita posset corda mollire. effectum mihi I. 2 Ennodiui om. T 4 quidquid B aliia. T 5 hone* state T suggestibus T1 6 posse4it B 7 *quod L 9 prolexitate B 10 pro me fort. suppleciter poatolaui B 11 unum ex ufi T m. a 13 ut idem ualet ac scilicet, cf. Wiener StwHen II p. 249 14 antefarit T1 ut uidetur 16 diffiuitio PTb 17 damnantur L 18 filium] fidelium B 19 uirum om. 1 B 20 secularium B, saecularum L 22 equitatem B, equitatum T1 negotii iam promisi, qui legati meritum conprobaui prouidete, si religionem deceat, si a pontifice dignum sit illum, qui potest cautibus inperare, contemni. duo sunt quae mecum faciunt, negotii sinceritas et genius subplicantis: quicquid contra hoc obstiterit, bonorum sententiam mox meretur.

Quamuis commercia litterarum magis sint laetitiae quam maeroris nec secretum pectoris aut amicitiae diligentiam bene in lucem digerat clauda recenti confusione elocutio: uidero tamen utrum dispendium caritati inferat sermo rarior, monstrat tamen si nullus prorogetur infantiam. testem diuinitas gratiae linguae dedit officium. sed dicas, mi domine, haec aliena esse ab eo quem nouerim maximis doloribus occupatum, pressum pectus angoribus ad amoris uerba non erigi nec quicquam delenificum lamenta sentire: res quae mentem premit repudiat quod oblectat auditum: qui maior animae fuit portio frater in superis, hanc transtulit ad sepulcra. quid exigendum ab illo sit, cuius diuiduum salutis busta clauserunt? in summis adflictionibus queri non posse uocem gemitibus subiugatam. lacrimarum tempore dictatur inportuna narratio. respondebo, quod par quoque meum pectus acerbi casus maeror intrauerit. nec diuidi me posse ab eius tristitia, quem mihi pro uoluntatum similitudine nonnunquam laeta iunxerunt. ostendo tamen saepe grauioris mali in luctibus indicem fuisse sermonem et intercepta taciturnitatis remedia proditore conloquio. dicam: n 2 reginem B . 3 qua ex qui T corr. 4 et ex e V eorr. m. 1 ? hoc contra extiterit T II. 7 ennodius om. T 8 commertia LV, commentia PT 9 meroris BLTV 10 uideo T 11 inserat L* 12 protegetur T1 15 pectus eae peccatis T quidquam B 16 premet B, praemit F* 18 superas Lt ut uidetur sepulchra BL 19 diuiduum] dimidium Sirm. 20 quaeri b et sirm. 21 dictatur scripsi, dicatnr BLPTVb 22 meror BLTV 24 nonunquam B iuncxeront BL, iunxerant V 25 saepae B 26 tacetnrnetatis B qui lamentationi suae paginas denegat in una aetate uult perire quod deflet: non meretur recordatio fratris et docti, ut planctibus quid de ipso senserimus occumbat: feriato ore in planctibus parcus est animus: amati commemoratio quae mandatur tabellis uiscera carorum aculeis uiolenter inrumpit: numquam patitur obitum ueterescere relatio funeris digesta per litteras. hoc studio magnitudinem tuam flens consolator appello, ut uicarii sermonis beneficio et promissus sub inuocatione dei inter nos nutriatur affectus et persona facundiae, quae meritis suis occasum non patitur, nostra quoque confabulatione reuiuiscat.

Cum scribendi occasio et domestica et amica subpeditet, quare a paginis temperem tamquam indigus perlatoris, maxime cum sedulitas litterarum responsa mihi soleat saepe praestare? huic se studio comitem dedit honorabilis uiri ueneratoris uestri fratris Constanti postulatio, qui industriam suam, qua apud uos domnos, ut efficacem decet, innotuit, meis desiderat beneficiis subiugare. transcribit enim ad aliena iura sudorem suum qui debere uult commendaticiis quod meretur. dedi tamen manus precibus et pro eius desiderio sub occasione exhibendae humilitatis scripta prorogaui deum rogans, ut sub omni 1 talamentioni B, lamentationis L 3 quid om. B senseri- O mna L mns ex a ? corr. m. 2 feriat B, a feriato TV 4 plantibus T\' mandantur T 5 nunquam B 6 neteriscere B, neterascere T1 7 consolatnr B 10 occiaum L\' ut uidetur i III. 13 d6o B 14 subpedetet B 15 a B in mg. add. temperiem T indigus Bb, indiias V, indictus LP, indiciis T maxima S B 16 sepae B 17 neneratores B, uenatoris LPb 18 fratres B constantii T 19 apnt B domd nos scripsi, domnus BLPTVb 19 decit B\' 21 commendatiis T, cdmentatiis L 22 exhibende B 28 humilitatis (il ita ras.) B deum] deifi T caeleritate B celeritate nuntios me uestrae ualitudinis et prosperitatis adtollat nominatum tamen pro mei consideratione magnitudo uestra gemino, m indignus precator non- sum, fauore comitetur.

Litterarum uestrarum quam dulce negotium est, quod mihi spiritale munus exhibuit! quam uotiua perlatorum necessitas, quae remedii sui studio desideriis medetur alienis! confiteor, nisi repugnaret proposito, inimica pene ad turbandam aliquorum securitatem uota conciperem. ecce praestant aduersa quod secunda non tribuunt. sanctorum litteras tranquillis rebus unde peccator acciperem, quas numquam meritorum meorum nitor exegit? ecce quantum mihi contulerunt suffragium qui a uobis obtinuisse se confitentur. diuinam aestimo prouidentiam ista tribuere. multum iam credo quod de malae conuersationis fasce deposui. proximus est innocentiae qui sanctorum meretur alloquia. quare dum me saecularis licentia inmunda possedit, numquam tanti uiri apices merui, post etiam per longa interualla numquam huiusmodi bona suscepi. deus magne, quam dignitatem seruientibus tibi tribuis, ut quos respicere coeperis etiam amicis tuis reddas acceptos! uere semper uos singulari cultura suspexi, semper uenerandis moribus 3 precator (ca in ras.) V fabore B IIII. 5 ennodius—l. 16 prozimus est bis exh. B, priore apographo expuncto folii 55r quod relicum erat et totum folium 55 uacuum ennodius om. T stefano BIV 7 manos B (apogr. 1 et 2) exibnit B (apogr. 1) L* 8 studio] stimulo B (apogr. 2) desiderio T* 9 penae B (apogr. 1 et 2) alicorum B (apogr. 1) 10 conceperem B (apogr. 1), conceperim B (apogr. 2) squa ecce T squa exp. preetant B (apogr. 1. et 2) 11 tribuunt (u eras.) L 12 peccatorum T\' acceperem B (apogr. 1), acceperim B (apogr. 2) quam L 13 contolerunt B (apogr. 1) quia T in ras. m. 2 16 ista] illa Sirm. male B (apogr. t et 2) LTV 17 colloquia Sirm. secularis B 19 per] qui L suscipi B 20 seruientibua] credentibus T 21 ceperu BL TV acceptus B granata peccatis colla submisi. ecce iam quasi aequalis appellor. erexit me diu custodita subiectio, foue ergo me orationibus tuis: ostendis enim paginis fragile a uobis non exhiberi patrocinium. nam et isti suscepti sunt, qui mihi bona, de quibus gestio, contulerunt. ad rem redeo. perditus ille clericus expauit causam dicere apud episcopum, postquam defendi a me uidit eos, quibus meum deputastis obsequium. suggero, si iubetis, ut unus de ipsis Rauennam ambulet cum uestris ad filium uestrum domnum Faustum commendaticiis, ne in praeiudicio ipsorum uenalis iudicum, qui Mediolani exuberant, sententia depromatur.

Grandes hiatus paterer litterarum uestrarum eleuatus alloquio, si non mei conscius inperitiam pudore conprimerem et iudicii lancem tenerem, etiam cum laudor inmeritus. uos dignatio censurae fecit immemores: me propositum intra uerecundum degere penetrale conpellit. uos scripta mea tanquam amantes adtollitis: me necesse est illos metuere, qui rancido despicientes cuncta neglectu etiam edecumata condemnant. ago. tamen gratias quod apud domnum Patricium talem me iudicari scribitis, qualem uestro testimonio reddidistis. insinuationi ergo amor debetur iste, non paginae, quam scaber stilus sine eloquentiae dote signauit. salutationem tamen magnitudini uestrae dignam referens deo gratias ago, quod uotiuis uos auctos successibus reduxit ad propria, quos mens mea pro conexione caritatis numquam sentit absentes. 1 summisi BV equalis B 2 me ergo Pb 3 eiiberi u BL\' 6 dicere cauaam T 8 adi T 9 cdmendatiis L I V. 17 censure B 19 adtollites B 20 edocumta ex edecnmata B 23 debetur amor T pagina ex pagine B 25 ag.o B uotiuos B 26 actos T, aut eos re B 27 pagin. (m? tras.) L claritatis T

Dandae sunt manus amoris imperio: uinctum me tenet adfectio cui uerba concessi, ut quod ad salue debitum pertinet non tacerem. domestici perlatoris occasio mihi perire non potuit, nisi ad diligentiae testimonium scripta transmitterem. salutans ergo reuerentia debita precor, ut uicario me releuetis affatu, quia promitto mihi litterarum prorogatione responsum.

Quis uestrae affectionis inmemor nisi qui est inhumanus existat? quis totius religionis personae apud deum nolit habere suffragium? ego maxime, qui et grauibus peccatorum sarcinis premor et uestram gratiam obtinui, quae res mihi absolutionem integram pollicetur. salutans ergo ueneranter et debite spero, ut pro me per omnia sanctorum loca uota facias: quae consecutus dei beneficia sine mora dissoluam, quia conpertum mihi est, quod mereris audiri.

Si offensa praestat, ut magnitudinis tuae scripta geminentur, quam uellem saepe illa sereni pectoris tui tranquilla turbari? et nisi aduersaretur proposito, causas indignationis ingererem, quando quod amor non meretur per culpas optinui. ego tamen errore uacare me nuntio in ea causa, in qua dum accusatis neglegentiam, praemium contulistis. puerum turbatus direxi, VI. 5 taceret Tl 6 ad (d 8. I.) Y transmitterem (tt ex s ? corr.) L 7 reueletis L VII. 13 exsistat V nollet B 15 gratiam uram (urim in mg. add.) B 16 uenerantur Tl 17 quaeJ quem B 19 mereres B VIII. 23 sepe B 25 obtinui per culpas b 27 praemium V a exp. m. 1 per quem nihil aliud quam quod opus esset ostendi. libero pectore lingua uacat officiis: mens confusa gratiam salutationis abiurat. ecce deo in utroque gratias, quia nec ego reus sum et uos me reum esse credidistis. beneficium mihi commotio uestra contulit, quod nix dedisset affectio. ego quid tibi debeam explicare non possum: pauper est caritas, in cuius narratione sermo non deficit. domine mi, salutem debitam dicens deum rogo, ut quodlibet animo gesseris semper scribas.

Scio magnitudinem tuam grandibus dei beneficiis abundare et promissam circa amicos seruare constantiam. nescit animus uester incerta polliceri amorem sine aliqua inminutione custodiens, et ideo securum me post deum uestris trado et commendo manibus et dei beneficia in quibuscumque negotiis per uos mihi euenire non ambigo. domine, ut supra salutationis honorificentiam soluens rogo, ut frequenti me epistularum uestrarum releuetis alloquio, quia summum mihi a deo munus conceditur, si de uestra meruero sospitate gaudere, quos fides et integritas omnibus, qui deum timent, facit acceptos.

Posset amicitiarum religio et adultae inter nos planta gratiae nulla discretarum sentire damna regionum, si quod negatur aspectui pensaretur alloquiis et pigro corporum onere diuisi 7 naratione T mi PTb, mihi BLV 8 gesseres B* scribus] flnit add. LPTV VIIII. 10 ennodias om. T marcellino T 11 habundare PT 13 pollicere L1 aliquae B immutatione b 16 domine mi P sapra Bx 17 ut T 9. I. m. 2 frequenti me] frequentissime B 18 mihi summum T 19 quos] quia Sirm. fidia B X. 22 ennodius om, T 23 possit Bb, poscit coni. Schottus 25 corpore T\' honere T per illam, quam e caelo sumpsimus partem, animis iungeremur. index merae affectionis uota pectorum lingua signaret, si ad desiderii copiam militaret oris officium et penetrale mentis resignatum teneretur in litteris: tunc nullo caritas neglectu ueteresceret, tunc diligentia mutuae deuinctionis usu polita fulgeret nec scabro memoria nostri torpore laederetur. sed quid faciam quod mihi meritorum meorum nebulae serenitatem bene amantis obducunt et obliuionem mei peccata conciliant? facessat a proposito meo imitari quod factum doleo et per silentium sumere de uestra taciturnitate uindictam. geminis ergo stimulis uerba concessi. negare non potui conmercium epistolare, quod et causa poposcit et gratia. scitis optime quae a uobis et per me et ore proprio sanctus pater uester domnus episcopus postulauit, ut expensa, quae pro necessitatibus domni papae Rauennae facta est, redibitione pensaretur. certis enim potentibus, quorum nomina tutum non est scripto signari, nouit dominus, quia plus quam quadringentos auri solidos erogauit: hos me fidem dicente concessit. frons mea apud ipsum libera esse non potest, donec per uos, sicut confido, pollicitatio compleatur. idcirco direxi praesentium perlatorem, hominem et religionis et fidei, ut ab hac me quam praefatus sum conuentione et iniuria subleuetis. unde salutationis honorem tota humilitate persoluens rogo per illum contestans, qui communia circa sanctum papam uota respexit, ut ordinetis qualiter ab huiusmodi inquietudine releuer. tamen si uerecundum esse non 1 sumsimus LPV animi si B 2 indix B maere LV, mere BT si om. B 3 cupiam B 4 a re I signatum T are add. m. 2 5 ueterasceret T\'b diligentia BP, diligenti LT Vb mutue B fulgent T1 6 nri B, uestri LPTVb 7 mihi B s. 1. 8 mei peccata mea Sirm. 11 commercium BL, e, commertium T 12 proposuit B scit (s ex c corr.) L tum 14 pape BTV 16 tam B, tuum L scriptio L 17 qua- ndrigentos V solidus L 20 iccirco T direxit T, direxit BLPVb et om. Sirm. 21 me ab hac T 24 eanctum] spm T creditis, indicate, et de propria facultate restituo quicquid me spondente a sancto episcopo constat expensum, quia litteras sancti papae habeo, quibus iussit quicquid opus esset fieri cum mea debere securitate compleri. si mereor laborare, uestrae erit prouisionis expendere.

Si diligentiae memoria circa personam meam animus uester non exueretur, si reuerti eum ad iudicium sublimitas tua non cogeret post fauorem, frequentia scripta prorogares. sed quid faciam, quia non ualidis radicibus nititur amor indebitus et cito ad examen reducitur quicquid gratiae aura subripuit? me noui solum prius debuisse diligi quam probari: hunc tantum fructum de caritate possedi, quem incognitus prouisione subtraxi. sed uos conuenerat non cito ab eo, cui amici nomen inposuistis, abscedere, ne non semper ad meam culpam redeat quod promissa mihi non tenetur affectio. solet enim esse ignara districtionis deuincti conscientia, et opus est ut perpetuo teneat quicquid semel fidum pectus acceperit. salutem ergo debitam dicens spero, ut despicientes rancida potentum fastidia honorem uestrum et quam deus tribuit possibilitatem humilitatis fascibus sublimetis. cuius rei fidem interpres animorum lingua confirmet et testimonium fidele mentibus deferat caritas monstrata per litteras. 1 credetia B iudicare BТ1b et om. b 3 pape B esse LVl 4 mereor] meo B (post meo spatio 3-4 litt. uacwo) 5 expendere PTb, expendet B, ezplandere L, expludere V (ln in en corr. m. 1) XI. 7 ennodius om. T sanario B 8 memoriea V 9 exuretur V 10 cogerit B 12 subrepuit B solum noui LPTVb 15 db V h eras. uidetur imposuistis amici nomen Pb 20 dispicientis B, despicienses X1 ranceda B 24 litteras] finit add. LTV

Geminantur dei dona sperantibus et duplici exuberat gratia , superna beneficio: largis meatibus caelestium munerum unda procurrit: transeunt haurientis ambitum quae a Christo ueniunt fluenta donorum. sola uena est quae maciem nescit et defectus abiurat, tantum cursibus suis suggerens quantum meretur pectus sitientis accipere. cui aduertite quid occultus sapor infundat, quando ardorem limpha conciliat et siccitatem labiis aestuante animo inriguitas uiui fluminis gignit. talis est uestrarum ratio litterarum, quae quantam afferunt desideriis satietatem tanta pariunt et augmenta, quarum profunditas et bibitur et optatur, et ita puro ditant gurgite, ut occulto ab eis uiscera subfundantur incendio. in quibus cognatas uideo flammas et pocula et diuersitatem naturae in peregrinam coisse concordiam. domine mi, longum terris deo nostro tribuente uitae beatissimae exemplum praesta et per religionis sanctae philosophiam non in hac tantum uita sperandum esse contemptu saeculi praesentis ostende.

Quantam cura mea, quae affectui uestro per necessitudinem militat in dies suggerit, nulla commeantium essem damna commentus, nisi ad illud unicum solamen absentium, quod in XU. 2 ennodius om. T stefano L 4 Buperna gratia L Pb largiBsime actibus celestium B 5 percurret B transeant V1 aurientis BP, aurientis L 8 sicientis LV 9 limpfa B 10 estuante B, eetuanti T gignet B 11 quantam b, quantum BLPTV affe r̃ | L sacietatem LTV 12 anmenta L post ras. 14 cognata T 16 mi] mihi BL V 17 presta B 18 pliylosophyam LV, lilosophiam B uita tantum LPTVb XIII. 20 Epistulas 13-18 primus edidit Sirm. 21 apollenari BLV 22 nostro T 23 suggesserit L1, suggere B essent Sirm., ee T, essem uel esse in B 24 commentus scripsi, contentus d u BL V, contemptus T alud L unicum illud Sirm. litteris inuenit prouidentia superna, concurrerem. sed quid faciam, quando tanta est uenientum confusio, ut nescias qui potissimum deligendus sit, cui reddenda sanctae conscientiae uestrae possint scripta committi? trahunt enim in occasionem conpendii sui uiliores quicquid nos praestamus affectui, et graue est ut seruiat cupiditati quod exigit uis amoris. idcirco animum usque ad domestici perlatoris opportunitatem \'b scriptione suspendi, ne diligentiae ratio sparsa pot inmeritos perlatores aliena inportunitate ranciscat et ad me culpa redeat quae a me non sumpsit exordium. necessitatem ergo procurati silentii breuiter explicans ad usum me paginalem conuerto, per quod magnitudinis uestrae mihi praesentiam secretis animorum itineribus expectata per paginas uerba concedunt. uale ergo, mi domine, et illa quam debes generi serenitate frequentibus amantem foue conloquiis, quia nullum est tam uenerabile munus sollicito, quam si saepe uos agnoscam uestram nuntiare, meam quaerere sospitatem.

Frequentia et necessitudini et amori exhiberet conloquia pectus obnoxium, nisi desideriis remedia sua subduceret discretarum consideratio sine medela terrarum. quicquid enim 1 concurreient Sirm. 2 uenientium LTV nesciat T* u q ex qd T corr. 3 ponimum L delegendus BLTV 4 nostre T ///scripta B cõmitti B ~ atram. fusco add. cocidl sionem L\' 5 prostamus B 6 cnpitati F exegit B, exigis Ll iccirco T 7 oportunitatem BLTV 8 inmeritus Bl 9 inoportnnitate B reddeat B 11 paginale BLV; ad mnnus uel uubeidium paginale fort.; cf. WienerStndien II p. 251 12 mihi T 8.I. m. 8 18 pagiDa B1 LV; fort. pro pagina 14 domine//// Y 15 uenerabilem| unus B1 16 sollecito B 17 et meam T suspitatem Bx XIIII. 20 necessitudinem B eziberet BL1, exhiberi T1 21 sna om. Sirm. subducerent LTV descrstaram B 22 rtedilla B, medelam F1 YI. 6 caritate iunctum est, quicquid sanguinis catena sociatur, hoc distractum uix respirat per interualla regionum. quae enim possit habere subsidia cui frequens denegatur copia et paginalis alloquii? muta inter absentes diligentia quo teste pandatur? ant enim opportunitas commeantium expectata subtrahitur aut inueniuntur tales, quibus non possint reddenda caris scripta conmitti. mi tamen usque ad domesticum perlatorem diu anxia uota suspendi, per quem honorem salutati exhibens optata nobis patefaciam meae prosperitatis indicia et litterarum mihi spondeam promulgatione responsum, quibus, si in portu est sanitas uestra, amplectendis reseretur affatibus.

Rarum eat ut necessitati amor fultus necessitudine colla summittat: uix contingit ut seruiat qui imperator est semper et suo iure dominatur affectus. quo umquam regium diligentiae nomen inpeditur obstaculo? cui libera caritas mancipatur obsequio? excusationem de aliquo timore non adhibet, nisi qui animum deuinctionis abiecit. mens quae pietati militat, etsi sint dura principum iussa, non metuit: nulla sunt tam barbara iura populorum, quae non reddi filio debita materna patiantur: quicquid in orbe gentium est ab humanitate non discrepat: quicquid in mundana luce gignitur fructus uteri requirit et seminis: sola nobis cum cunctis animalibus causa et 1 cathena T 2 interaalla (ter in ras.) L . posset B 3 cupia B 4 mutainter V (i postea add. m. 1), mutinter L (a s. I. m. 2) 5 oportunitas BLTV aubtrahetur B 6 possent B 8 exibens BL* 9 maeae V XV. 13 eupraepiae B 16 numquam V diligentiae B, diligentia LTV 17 inpeditor B, impe«ditar L n fort. eras. 18 adhibit B, ad*ibet L 19 piaetati B, pietate LTV 20 iussa] iura T 21 iura] iassa Sirm. quem T 22 gentium] genitum SWm. 23 gignitor (tnr in ras. m. 2) T fructui ex fructtia L m. 2 fructuB uteri T in ras. m. 2 requiref/ B (e corr.), uestri requirat T 24 ea causa fort., cf. Wiener Studien II p. 252.. sollicitudo communis est. cuius aestimabitur esse mens illa feritatis, quae erga curam sobolis posterior ab inrationabilibus inuenitur? germanitatem tuam respicit praefata concinnatio. tu unici oblita pignoris et miserationem orbati et felicitatem eius, cui mater superest, abstulisti. uere fateor sub libertate propositi, modo maxime quando ei a te et conloquia denegantur, pace deo propitio inter regionum nostrarum dominos omni radice solidata tigridem te inmanitate superasse. quando inueniri potuit aut quod plus amare possis a filio aut propter filium quod timere? facultatum cura debuit posthaberi, quia numquam bene hereditas quaesita est herede contempto. ecce dico: ni deus per sollicitudinem meam serui sui maliuolis obstitisset, omnis generis tui fuerat planta succisa. leaenae catulos tutis siluarum aut heremi commendant penetralibus, ne partus earum praeda sit hominum. dicas forsitan, quod haec exprobratio grauiter me ferre inpactam de adulescente sarcinam monstret. nouit dominus hoc solum me acerbe perpeti, quod et praesentia tua careo et totius te per silentium inmemorem affectionis esse cognosco. beneficio tamen dei paterna puero nostro non denegatur instantia. inbuendus liberalibus disciplinis limen nobilitatis ingressus est. ipsam quoque ad te dictionem, qua commendatus est, destinaui, in qua non eloquentiam sed uota cognoscas. uale ergo, mi domina, et si fieri potest, nostris te cum dei ordinatione redde conspectibus. 1 estimabitnr B mens esse LV, mens. T (A add. m. 2) feritates B 2 snbolis B 4 meaerationem Bl 5 praepositi T1 7 propicio B dominus B 8 tygridem BL V « inmanitatem B spasse T inuenisse T 10 postaberi B 11 nnnqnS B 12 ni ex m T malibolis obstetisset B 13 leaene L catolus B 14 eremi Sirm. penitraUbus B, penetra**libus (li eras.) L 16 exprobracio B, exprobatio Tl adoliscente B 17 dominus] deus Sirnu 18 presentia BL V 19 benificio B, benefitio V 20 denegatur] derogatur Sirm. dus imbuan libera**libus (li ems.) L 24 te T s. I. m. 2 couspectibus] finit add. LT 6*

Diu est quod animus meus illa qua solebat releuari expectatione torquetur. in longum traxistis silentia, nulla necessitate conpulsi. non fui huius imitator neglegentiae, ut neque ego scripta prorogarem, sed ad dies conticui superuenturi spe inlusus alloquii. nunc tamen uicit deliberationem meam iam matura amplitudinis uestrae taciturnitas. debet euelli silentium, quod duriter in quadam radice conualuit. geminis ergo prospiciunt scripta nostra conpendiis: et perlatorem Benenatum hominem propter fugaces suos uenientem conmendo et desideriorum bona non differo. ergo uale, mi domine, et pro uoto tuo circa me geri prospera cognoscens paribus me accelera releuare sermonibus, quatenus et perlator de beneficio gaudeat et ego subleuer de responso.

Postquam meritis uestris dignitas restituta est et honor quem exigit uita conlatus, nulla beatitudinis uestrae pro peccatis meis scripta suscepi. aliena est a proposito uel a moribus uestris circa supplices quae in me seruatur obliuio. temeritatem meam pontificalis non accuset auctoritas: uix est ut diligentia quid iuris possit habere respiciat: numquam se metitur quem stimulat caritatis imperium. additur quod perlatori XVL 3 quae B rlreleua L 4 torquitur B silentia silentia B 5 neque] mea Sirm. 6 sed] si T 9 in radice quadam T 10 prospititint V scripta nos propt (tra—hominem 8. 1. add. corr.) B bene natum TV 11 commendo BT 13 accelera renelare (reuelare in ras. m. 2) T, acceierare LV, adcelerare B, attolle Sirm. 14 sermonibus quatinns T ift ras. m. 2 quatinus LTV benefltio V, befieSo L XYIL 17 Ennodius Stepbsno episcopo Sirm. stefano BL 18 dignitas] uestra add. Sirm. 19 exegit B 21 snpHces B temeritatem V te postea add. m. 1 22 accuBat B 24 addetur B praesentium obuias manus adhibere non potui, nisi ut Benenatum hominem Gallias pro certis negotiis expetentem ad coronae uestrae notitiam mei perducerem sermonis officio, quem tota humilitate commendans rogo, ut per eum uicariis releuari procurer alloquiis. domine, salutationis seruitutem tota deuotione persoluens spero principe loco, ut precum uestrarum serenitas meae quoque mentionem non omittat facere, cum diuinitati subplicat sine intermissione, personae.

Ad quantum me fastigium perduxerit donum spiritalis alloquii, angustia testaretur, si sermone ualeret ambiri. ad quod enarrandum idonea non est mentis exilitas nec sufficit oris egestas. uos enim mei memores extitisse quid aliud computabo quam peccata superari? memoria uestri omne quod actuum obscenitas potuit ministrare iam depulit et per sudum respicere supernum munus indulsit. domine mi, salutationis obsequia decenter inpertiens deum rogo; ut cirea paruitatem meam illa anima., ia. qua omne quod deus mandat exuberat, dignationem pollicitam sine aliqua procuret inminutione seruare. quam rem ex arbitrio mihi contingere frequentium declarate testimonio litterarum. 1 presentium B adibere L post ras bene natum L TV 3 offitio V 5 releuari (u eras.) L procurer B in Mg. add. mi BT, mihi LV seruitatem (u poet t yn ras.) 11 7 omittis T1... XVIII. 1Q Ennodius Eulalio episcopo Sirm. 12 angustiam B 14 extetisse B, ex|extitisse L 16 act*um L 17 mi T, mihi BL V salutationes L1T1T 19 meam. B 8. t 30 pollicitam s. a. proeuret T in ras. m. 2. immutatione V (uta m inu corr. m. 1), imitatione B\' 21 mihi T in ras. tn. 2

Deo gratias, qui iuxta desideria mea, ne aliquando ab scriptione temperem, negotiosa facit esse conloquia: potest enim et utilitati prodesse quod exigit uis amoris. proinde, domine, indicia meae. ualitudinis faciens fugacem puerum uestrum Germanum uocabulo, qui ante triennium lapsus est, me suspicor inuenisse, de quo indiculum destinaui: qui si uere uester est, mature sequenda cognoscam.

Multiplicibus ueneratoris uestri adfinis mei Iuliani negotium Marcellini laborat insidiis, qui ad querelam tantummodo paratus de iudicii integritate diffidit: uitat quae optat examina. nam postquam nescio quod praeceptum ad Genisam exhibuisse perhibetur, praedictus supplex uester ad Mediolanensis fori audientiam mox cucurrit et per triginta aut quadraginta dies praesentiam suam publico, sicut oportebat, ingessit iudicis. contestatus est ipsum Geuicam, qui ordinatus adserebatur inpulsor : . ut susceptum suum ad indicia destinaret, admonuit. domnum quoque Trasemundum, sicut ex litteris ipsius poteritis agnoscere, fecit scire. sed nihil apud eum profuit, cui solae latebrae in causa misera possunt esse remedio. pro quo rogo, quamquam apud uos precibus opus non est, ubicumque ueritas innotescit, quia omnia huius rei instrumenta XVIIII. 3 iosta T mea om. Sirm. ne om. B a scripmODe Pb, adieriptione B 5 exegit B nis BLTV, ius Pb, cf. p. 81,6 6 iaditia LV 7 elapsu fort. 8 indioolum B qui] quo fort. 9 sequanda B XX. 12 neneratoris (s ita rcu.) B 18 querellam B 15 uegicam LJ ,, exhibuisse (exbibn in ras.) T, exibuisse L poIt ras. 16 predictns B 17 conenrrit Pb xxx aut XL B 18 presentiam B publico] snplioo T 19 adseribatnr B 21 dominum B tnueemnndum (n eras.) L licteris Ll ut uidetur 21 suiretype V scire s. h scr. et tygre deleuit m. 1 26 innotiscit B transmisit, ut ordinatione uestra ab huiusmodi molestiis efficiatur alienus. domine, salutationis obsequia deferens spero, ut et a praedicto inquietudinem remoueri qua soletis cura faciatis et meam sollicitudinem de prosperitatis uestrae statu litteris subleuetis.

Paucis adserendus est quem et notitia senior et opinionis bonae lingua commendat: non indiget prolixitate sermonum qui suis apud magnitudinem uestram dotibus adiuuatur. sublimem uirum Vitalem loquitur praefata concinnatio, quem 08 uestram fecit sacri consortio gandere collegii. ergo extraneis munietur epistulis qui orationis uestrae beneficio curiam non ut peregrinus ingreditur et cui reserastis libertatis penetralia, illi pectoris arcana claudentur? ego autem gaudeo scriptione multiplici, quia, etsi parum trihuam perlatori, nulla proprii desiderii damna sustineo. domine, salutationem restituens quam debeo precor, ut et circa praefatum gratia se culminis uestri. propius manifestet et mihi prospiciat restitutione conloquii.

Inludit mihi spes quae exigit frequentiam litterarum. hac enim fretus inefficacibus animum pasco conloquiis. diu est quod sine intermissione scripta prorogans silentium, quod expugnatum esse credidi, confirmatur. sed quid faciam, quando 2et a B, a b 3 predicto BLTV inquietndine (ne ex nem corr.) L s|oletis| B oletia tn mg. add. XXI. 8 opiomouia B 9 sarmonis T 10 snblimen T1 12 facit T 13 benefitio V non add. in mg. T m. 2 14 ut om. Pb peregrinis T ingredbtui B1 15 arohana BPT. 16 quia Bb, qui LPTV 18 debeo PTb, debebo BLV praecor V prefatum BTV 19 re manifestet T prospitiat LV colloquii PT, alloqaii Sirm..- XXN. 92 exegit B 83 inefficatibus LTV 25 sed eonfirmatnr B quaodo BT1, quomodo T1Vb, quemo L uii ad consilium reducitur pio amore pectus obsessum ? putat remedia et quae conperit nil iuuisse. salutati ergo obsequium reuerentia exhibens consueta commendo praesentium perlatorem ipsum Constantinum, cui snffragium honestas et pudor est, cui quamuis plnra per affectum debeam, maiora tamen coactus soluo per iudicium.

Apud amantes et honore pollentes beneficiorum affectus in promptu est nec ulla preces cui praestandi mos est tarditate depretiat. Virgilius sublimis uir, tam sangoine quam honeetate pracipuus; inponi sibi ab inlustri uiro sacrarum \'comite Banennam ezcnrrendi neoessitatem plurimum deflet, cnins si hoc haberent desideria, obuias manus aetas adferret. qui apud nos me precatore utitur, ut ab eo huiusmodi saroina fiat aliena, quia relationibus frequenter quid egerit instructam praedicti suggerit potestatem. domini, honorem salutati ezhibens precor, ut consideratione mei in testimonium diligentiae postulatis detur effectus.

Noao me genio infncata pectoris uestri ornauit diligentia: eliciti utor stili testimonio qui doctis supra inscitiam garrulitate displiceo. coaotus sermo pretium, quod non habet ex 2 nihil Bb iubisse B 3 reuerentiam B ezibeas L post ras. ut saepissime presehtium B 4 onestas LV 6 ia- ditium LV. XXIII. 9 benefitiorum F effectas B, effectus b 10 prumptu B, promtu LTV ullae coni. Schottus, illa Sirm. prestandi B .11 depreciat BLBT «onestate B 14 uos T in mg. add. m. 2 15 peccatbre LV, pcatorie P in ras. m. 2 ab eo] habco L 16 instructam Fb, atructam BL\'TV predieti B 17 domini LP1FV, domine BP2b; of. Wisner Studien B pi 229 sq. ealutandi b et Sirm; cf. Wiener Studien II g, 253 :. XXIIII. 21 marcatori L1, Mersatori Sirm. 22 ao. quo ft 23 eliceti B insitiam T 24 precium BLTV eloquentia, ab inpacta necessitate subripuit: nunquam fuit digna ultione contumelia, quam iussus exhibuit: nemo oboedientem iuste condemnat; sibi debet inlatas iniurias de eloquio rusticante qui prouocat imperitum). supercilium est celsioribus non parere, maius si quae noueris descendisse ab obsequente despicias. inprobi desiderii putatur adsertio non amare quod exigis: adstipulatur iudicio suo qui censuram de obtemperante suspendit: male pertinax districtio est, quae meritum in parente considerat: pudorem ab statione non expulit qui quod loquitur debet imperio. itaque in nobis quod sordet eloquentia commendatur obsequiis. uos uideritis quale sit quod iussistis offerri: ego uos sine frontis meae dispendio meruisse aestimo quod desiderastis accipere. taceo inter ista, quae principe fuerant loco narranda, ecclesiasticam humilitatem quod placere poterat abiurasse, orationum pompam qui orationem diligit non secutum, propositi consideratione et illud me fugere quod ducit ad gloriam, quasi uitium declinare quicquid attollit, culpam putare quod erigit aut sublimat, perdere iustae laudationis meritum fauoris affectu. excusationem ueritatis coloratam peniculo non praetendam, dum replico, quod illud, quicquid studiorum dederat cura liberalium, iam reliqui, quod alueo quondam copiosi fluminis uix arentis gutta fundatur eloquii. taceo, quod linguam, quam usus mobilem. fecerat, alter usus hebetauit, esse pro facundia silentium, abiectionem a nobis dilligi pro coturno. ad illud redeo; quia mihi non licuit intra uerecundum penetrale delitescere nec debilitatem ingenii tegere 2, iosas B obedientem BLT 3 condempnat LPTV 4 imperium 2 5 discendisae B dispicias Bb, despitias LV, despicicias T 6 putetur B 7 erigit Pb inditio LV censuram suam T 8 destrictio PV 9 ab Btationi LT\' Y (sed ti ex ci eorr. m. 1 V), a statione Pb, obstatione B 10 uobis T 11 obsequiis] eloquiis T 12 inferri T estimo B 14 narrandam F* 16 propositi∗∗∗∗ (onia fort. eras.) L 17 uicimn F 18 iute B, et iute T 20 pretendam BV 21 aI-lneo L n eras. in avitu, add. in imtio lincue provimae m, 2 22 faniitur fort. M hebitanit B, habitauit L 24 a* (b erus.) L 25 ad illud ex aliud L m. 2 26 delitiscere BV\' taciturnitatis indumento, hoc ad defensionem integram quod praetuli conputabo. sed amore prouocatus epistulares terminos inconsiderata loquacitate transcendi. uale, mi domine, cui honorem exhibens salutantis probabo quid de epistula mea sentias aut taciturnitate aut scriptione multiplici.

In statione non esse apud uos gratiam potest qui fide claudus est aestimare: uolo tamen ad diligentiae testimonium prorogari frequentiam litterarum, ne animus de amantis prosperitate sollicitus, dum salus in ualitudine est, suspicionibus uentiletur. ecce habes, mi domine, unde serenitatem pectoris mei ex desiderii proditione cognoscas. adesto partibus tuis et sicut me imperati muneris praerogatiua sublimat, ita uos exhibiti gratia sermonis attollat. ergo salutem debendam restituens precor, ut quid promoueat in me desiderium tuum sub cuiuscumque significationis nube dilucides. uale.

Adest magnitudo tua partibus suis et adserit splendorem sanguinis testimonio puritatis. caritatem nesciunt pia corda deserere, religiosam diligentiam mens generosa custodit. gemina ergo luce fulgentia scripta suscepi, dum quod pectus sanctum repperit dextera serena signauit. deum precor, ut 2 pretuli BLTV epstularis JB, epistolaris LPТ1V \' terminus B 4 salutati uel salutationis fort. XXV. 7 engenetie T 8 apud uos non esse Sirm. 10 animus ex ammuB L 11 snspitionibos LT 18 par|∗∗tibus L me T 3, l, m. 2 14 impetrati Sirm, prerogatiua B 15 debendam in debitam T corr. M. 2 17 delucides B uale om. BPb XXVI. 19 epistulas 26 et 27 om. L ennodins auieno B 20 tao T\' . 22 relegioaam B .28 iucem Tl sascipi B 24 reperit T piam in uobis indolem, si Romam diligit, sub perennitate conseruet et huiusmodi circa me studia sub ea qua promisistis cura multiplicet. uale.

Nescio utrum magnitudini uestrae grata sint crebra conloquia: ego tamen semper quod expecto ab amantibus exhibebo. patior aliis aliud esse propositum: mihi meo uiuendum est more, ut amoris plenitudo reseretur claue sermonis: ego in affectione cariosam subrepere taciturnitatem usu fugiente non perfero. nunc si culmini tuo par cura est, monstretur assiduitate conloquii, patescat frequentia litterarum: sin aliis hactenus praeoccupatus studiis in meam modo concesseris diligentia imperante sententiam, quantum de tuo iure submiseris, tantum de meis obsequiis possidebis. ergo uale, domine, et munusculum suscipe non uilitate sui sed taxatum pretio destinantis. uale.

Quamuis caritatis uestrae paginam sollemnibus tantum accepissem muniis obsecutam nec affectui nec necessitudini congruentem, res tamen postulauit me uicariis per stili similitudinem peregrinante diligentia respondere conloquiis, ne subtracit sermonis officium non uestram innotuisse mihi astutiam, 1 perhennitate T 2 quae Bb 3 uale om. T et Sirm. XXVII. 6 cebra B 7 ezhibeo Pb 8 meo] in eo T ut uidetur 9 reteretnr (etur in ras.) B 10 snbrepere b, rabripere BTV fugientem fagientem T 11 Bi f ex sin ut uidetur m. ! ...........I.. corr. ita ras. T, si in Pb 12 alias B actenni B 13 preocnpatos T, preoccupatus B diligentiam T 15 mi domine b recte fort. 18 taxandum malim 17 nale om. Sirm. XXVIII. 20 accipisaem mnniis B, muniis accepimem PTb, mnnHs accepuaem mnniis LV 24 mihi innotnisBe Sirm. sed nostram reuelaret infantiam. nolo, soror Euprepia, quicquam 4* prouinciarum malis uel, sicut dixisti, hominum inmissione causeris. quocumque abscesseris, quantum res docet, mentem male credulam non omittis: uitia nostra regionum mutatione non fugimus. circa propinquos tibi fuit tale propositum, ut nec benefacta ipsorum insta interpretatione pensares nec excessus debita tantum reprehensione corriperes. sed quid opus est doloris epistulam fieri longiorem? ingenium uestrum nulla eloquii poterit mutare affluentia. quod restat, uale, m; domina, et prout expedit ordinem uitae tuae animaeque conpone. me tamen Lupicino noueris non quod tibi debeo, sed quod animae meae conueniat impensurum, quia sola est, quae maiorem a deo retributionem meretur, affectio, cum nullis hominum dotibus prouocata conceditur.

Quotiens sensuum pignoribus uerba famulantur, quasi ia quodam speculo ita in paginis sermo sibi amicam pingit effigiem, cum qua uiua uice conloquitur et dulci simulacro desideriis obsequente gratulatur. nulla quidem conceptum foederati pectoris eloquitur oris affluentia, et cum sint faciliora uerba beneficiis nec existat quod crescere nequeat ambitione dicendi, ego in, explicanda circa uos diligentia arentem testor infantiam. unanimitatem tamen uestram taciturnitatis incersso, quod gemina nt 1 reuelatio B (eorr. m. 1) quidquam BL 2 prouiutiarum LV 4 mutatione B1, 7 coreperis B, coriperse 7 9 afluentis B nale restat T \' 10 tuse om. LPTVb animaeque Bb, animique LTV (t post corn P 11, sed quod PT2b, sed quid BLT1V 12 maior est L 14 concreditur b et Sirm. XXVIDI. 16 euaeniti B 17 sens∗um L uerba (u partm in ras.) B 18 quadam B effigiam T1 19 uice] uoce PTb 20federatiB 22 ambitione B23 inexemplica,da :4in- 20 federati B 22 ambitione B 23 inexemplicanda B infanciam unianimitatam Q 24 uram in ure T corr. m. 2, tuam b. incessu B scriptione donatus nihil de uicaria relatione cogitasti. ecce iterum paginas mitto sciens tribuere quod expecto. uale, mi domine, et amantem tui adloquere nitore quo clarus es, foue integritate qua praeuales.

Miror fanis magnitudinis tuae iniucunda copulari et serenitatem conscientiae uerborum austeritate maculatam, dum scribis imperare me potius paginas quam diligentia exactrice promereri. putas ullum genus dominandi esse sublimius quam illud quod amore nos subicit? nulla sunt, domne Auiene, culmina a iugo caritatis inmunia: quicquid in orbe libertatis est tali non subtrahitur seruituti. ecce ego loco humilis, ignotus honoribus uestris fascibus sic iubebo, parili contentus ordine subiacere. nunc uale, et quantum tribui tibi senseris, tantum mihi sicut fidelis restitutor affectionis inpende.

Quamuis epistularum qualitas pro ingeniis conponatur et saepe sollemnitati militet, nonnumquam affectionis testetur indicia, quas aliquando dictat sinceritas, plerumque fuci similis concinnatio, quae candorem imaginata diligentiae urbanitate qua tegitur innotescit, dum fabricatis nudata tegminibus intra uelamen aperitur: ego tamen in paginis speculum puto esse conscientiae, per quas amicitiam discernere absentia uix praesumit: clarum est tamen, quid in illis simplex, quid artifex 1 nil T 3 nitorem Pb 4 pieuales B XXX. 7 iniocunda BPTb 8 scribis.. L 10 putas scripsi, putans BLTTVb ullum] nullum Pb sed in mg. al. illud Pm. 2 11 amori b d Sinn. nulle B domM B, domine LPTVb 12 quidquid B 18 ignotus] immotQB T 14 eontemptus T 15 uale] ulae L a 8. 1. m. 2 XXXI. 20 sepe B soHempnitati LPV 23 fabricatas B 25 amiticiam T taii] iudex fort. \' preaumet B sermo deferat. scindit nubes eloquii mens dictationis interpres : cito ad intellectum peruenit falcibus suis uerborum calle reserato. ergo his ualde delector officiis, quibus panditur sinceritas nec occasio se interserit secura fallendi. gaudeo tamen mihi uel causas scribendi uel perlatores accidere, ut sub hac frequentia meo uoto satisfaciam et pudorem uestrum onerem, nisi a uobis suscepta redduntur. salue, mi domine, et in sententiam meam affectu imperante concede. uale.

Si ad eloquendam sufficeret sermo caritatem, si totum infantia explanaret affectum, cui magis quam uobis paginarum frequentiam praestaremus ? et nisi artaret meritum pectoris, nulli dignius sermonis militaret officium. alii affectum, quem mente nesciunt, ore testantur et pingunt inlecebrosis epistularum momenta commerciis, quando feriatis penetralibus amor totus in lingua est nec aliud ad interiora perducitur, nisi quantum in scriptione confertur. at meus erga uos animus eloquii pressus macie et amicitiae ubertate conticuit: metuo enim, ne gratiae terminum ponat mendica confabulatio, ne idem modus putetur esse sermonis et foederis. melius est plus aestimationi per silentium dimittere quam monstrare diligentiae damna per litteras. ecce rarioris conloquii causas adserui, credens apud uos a sinceritate debita facundiam posthaberi. 2 inaenit Tl 3 ergo] ego b 4 occasione (se om.) L fallendi Bb, falli P, felli LTV 5 causa B accedere b 6 noto BT2b, uotis LPT1V satisfaciam BT2b, faciam LPT1V pudorS (or corr.) V uestram V onerem PT1, honerem LTlV, honorem Bb 7 reddantur Pb mi om. LPTV 8 uale om. B XXXII. 11 eloquendam BT, eoquendam LV, exequendam P et Sirm., exequendum b 18 prestaremus B astaret V 14 militaret sermonis Sirm. 16 momenta] commenta fort. penetrat bilibus B 18 ad B 19 maciq L et om. Sirm. motus T 23 damna B 8. l. m. ant.l, dampna LV quod superest, saluete, mi domini, et diuinis usi beneficiis procedente uita in longum caelestia mandata conplete. inuenit enim apud uos, cum a cumulo coeperit benignitas, incrementum. uale.

Proposito obsecuntur paginae, quibus commendatio praestatur afflictis. in his enim clara est religionis integritas, quae nullo potentioribus fuco blanditae adserunt lacrimas submissorum. sed hinc alias. cum perlatorem uideritis, uotum dictantis agnoscetis. utinam illo apud magnitudinem uestram supplicationis euentu alleganda conciliet, quo a me litteras impetrauit. mulierem religiosam pauperem de bono negotio praesumentem sermo praefatus insinuat aestimate si fragilitati, si iustitiae oportuit uerba subduci, si conuenit me uel officio deesse uel moribus. ecce ego reuerentiam salutationis inpendens quid partibus meis deberem contestatus sum: uobis quid remansit adtendite, quia sicut personam meam pro supra dictae uoluntate petitio, ita uestram effectus aspiciet. uale.

Nihil est equidem quod non a ueritate in altum ambitioso tollatur eloquio. sed ego ad diligentiam circa uos meam patior 1 saluite B\', salue Pb domini B, domine LPTVb 2 celestia B conpletae B1 3 ceperit BT Xxxm. 7 comendatio (co ex con corr. m. 2) L; commendati operis (praestatur om. spatio 3-4 lift. uacuo) B 8 relegionis B 9 summisBorum LTV 10 uiderit ses (es ex is corr.) B 11 agnoscitis B 12 alliganda LT1 V, uallicanda B 13 relegiosam B presumentem B 14 prefatus B fragilitati si BPb, fragilitatis LTV 15 decesse L 16 salutationis B, salutis V ( add. m. 1), salutis LTb 17 nobis quid nobis T remanserit b 19 affectus B b uale om. Pb XXXIIIL 22 nichil T, ninil B «quidem (e eras.) L, quidem Pb ambitiosa L 23 patior meam LPTVb sermonis infantiam. numquam par fuit lingua caritati, semper subiacuit oris officium bono conscientiae. ob hoc utor securitate monitoris. non credidi tanto tempore amplitudinem tuam mei inmemorem sic futuram, ut etiam sollemnibus conloquiis abstineres, ut illa, quae solent affectionem imaginata fronte simulare, negarentur inter personas catenis foederis obligatas. haec si ualerem narrare, poteram sustinere. ecce iterum scribo et quae uerbis adsero sequenda testor exemplis. uos uideritis quale sit posthac desideria honesta neglegere: ego dolori patientiam usu institutus adhibeo. uale. 1 lingusm L ottitatm B 2 bonae Sirm 4 soletnnibus L 6 cathenis T 7 nalerem] stfficienter ualerem B 9 pest haec LPTV (sed a exp. m. 1. V) honestate L 10 usui B eihibeo P

Boni imperatoris est probatam in acie militis animare uirtutem, ut fortitudo laudis pabulis inuitata in secundis congressibus dediscat lucis affectum. cuius robur ducis praeconio non nutritur? quibus se denegent etiam minus ualida tironis membra conflictibus, quando rectoris testimonio uidet sibi non perire quod gesserit? sola uia est, qua ad proeliandum crescat intentio, quotiens bene gesta non delet obliuio. utinam diuinitas uestris mota precibus diabolicum certamen interimat! utinam deuotionem meam in pace manifestet, ut cuius studium resignauit aduersitas, illius concordia commendet obsequium! ad Marcellianum episcopum directa est a fratre uestro instructa legatio: sed quid promouerit ipse rescripsit. quod restat, porrectis salutationis precor officiis, ut quicquid aegrum est medica oratione curetis et inter latentium secreta morborum qui in generalem necem seruatur ferro spiritali resecetis errorem. uale.

Venerabilis Amantius presbyter dum ad uos paginas exigit, rem deuotionis meae sui esse fecit imperii. felix necessitas, I. 2 simacho T, simmacho B pape T 5 robor BL V preconio B 6 tyronis LPV 8 qua] qui L peliandom L, preliandum B 9 debet L 12 co*mendet B, comendet T 13 marcellinum Pb 14 quod Lx 15 quidquid BL egrum B 17 Bpnali T 18 uale om. B n. 21 dirigit b 22 felez L1 VI. 7 quae uotis praestat obsequium: libera praeeminentis iussio, quae seruit affectui. debet mihi coactor quod meae praestiti uoluntati: prospera est scriptio, quae testimonium tribuit bis amori, dum et nouum in ius diligentiae adtrahit et amici senioris pectus obligat: qui dum magnitudinis tuae fidelis praeco est, prius uos per adstipulationem suam fecit eligi quam cognosci. raro notitiam praecessit affectio: cui contigit ante placere quam inspici? quantum apud me pondus est perlatoris aduertite, ad cuius nutum iudicia nostra flectuntur: uidimus quem didicit: quem laudat amplectimur. saepe in solido constituta mens propria amico cedit examini. merito ergo suspicimus quos probatus extollit. nunc si ubertatem gratiae ingenii macies explicaret, si ad fontem foederis aridi sermonis non lassaretur infantia, si epistularis qualitas, quae etiam copiosis eloquentia frenos inponit, progredi me ad longiora permitteret: adsererem quantum nobilitas tua mihi debeat, quod ad epistulare commercium primus accessi, quod ianuam diligentiae reseraui claue sermonis. baiulus tamen deprecor ut pro his quae tribuit redametur. ecclesiae causas insinuo, quia quod spei meae inpenditur uobis crescit ad meritum. domine mi, effusissimae munus salutationis inpendens quaeso, ut, si uobis cordi est oblationem meam de libamine caritatis accipere, religionem amicae conscientiae reseretis alloquio. uale.\' 1 praeeminentiB Sirm., praeminentis BLPTVb 2 coictoc L1 (ic in a corr. m. 2, c 8. 1. scr. m. rec.) meae] mae B, me L petitn 1 L, prestiti B uoluntate L1 4 amci B 5 tuae B a. I. fideles V1 preco B, praeco est (o est M ras.) V 6 agnosci Pb .7 preceaBit B anta placare L1 8 aduerte T 11 suscipmns T probitas b 14 infancia B que etiam qualitas V o T copiosis B (stc) 15 frenua B ? inpofiti T corr. m. 3 16 quanttL B, quanta LPTVb mihi debeat Bb, om. LPTV 17 adcessi B quod] et b 18 baiolus B deprecor B, precor LPTVb 19 reclametur L 20 mi] mihi BL V effnsissime L 21 salutationis munus b, munus munus salutationis B 22 relegionem B 28 me amice T uale om. Pb

Trinitati gratias deo nostro, qui fascem quo deprimor pecca. torum fortis apud se uiri alacritate sustentat, qui memoriam mei in illo sancti pectoris tui templo quo gaudet Christus subtilis fabricator interserit, ut quod propriae conuersationis nube fuscaui splendida conscientiae uestrae serenitate detergeat. iam noui quia non inefficaciter funduntur lamenta peccantium. hoc mihi principe loco oratio mea, hoc lacrimae contulerunt, ut robustus pro me precator exsurgeres, ut labantibus umeris caelesti munitam auxilio dexteram subrogares. uerum est quia sola apud deum desperatio perdit errantem. ecce iam lolium nostrum spinae uel tribuli hordea triticum uineas pollicentur. age, electe dei, pro me humili quod coepisti et partibus tuis adesto, dum precum in me adsiduitate diluis quod ego collegi ubertate culparum. frequentibus etiam susceptum pasce conloquiis, ut insulsum pectus nec ulla uirtutum stabilitate subnixum admonitionis sale confortes. ad obsequia salutationis reuertor et epistularem transgressus terminum unum uelut garrulus sed pro necessitatibus inportunus adiungo, ut me sine cessatione tantum iuues precibus, quantum confirmas alloquiis. uale.

Quamuis summatim gratiam aliqui debeant etiam malis in affectione pignoribus nec illud quod posteritati tribuitur IIII. 3 quo. (d eraa.) L depremor B 5 sancto b et Sirm. quo. (d eras.) L 6 proprae Bl 7 fuscati T1 detergat PTb 10 peccator T1 exsurgeris B, exurgeres T libantibuB B humeris P1 11 subrogares T, subrogaris BL PV 12 disperatio BLV 14 age] perge fort. cepisti BT patribua T (in mg. partibus) 15 precum om. B di∗luis B 16 pascere T t19 unum ex uft T m. 2)▓ uelud BPTa 20 necessitatabus LI abiungo L 21 aale om. BT; in T subscriptio Zegitur: Erplif I. para epforum ennodij. IIII. 24 Boror om. b 25 quamuis] cf. Wiener Studien II p. 247 aliquid B etiamj et P. 7 * beneficium putetur esse sed debitum, cum malignus interpres iudicium cordis naturae subdit imperiis et tollens saporem diligentiae sola iubendum putet obiectione pariendi, quando plus creditur fili uocabulum ualere quam obsequium et non quaeritur quid in amoris lance promoueas, sed quale ad praeiudicium aestimanti nomen opponas, cum apud prudentes frustra subolem dicimus, nisi exhibet quod uocatur: nam qui m prole censuram neglegit, conceptum - magis designat sibi placere quam meritum. facessat in posteris hoc solum nos cogitare quod libuit. etenim fructus uteri, nisi honestate respondeat, plus in testimonio lasciuiae uidetur euenisse quam gratiae. fas enim est germanitatis semper fidele consortium etiam partubus anteferri: datur participem originis sic haberi, ut nec consortium sanguinis neglegatur et descendens a merito laudetur examen. et ideo ne sinuosis in longum procedant uerba praeloquiis et quod re angustum est crescat affatu, dono, in fraternitatem tuam confero et iuri tuo perpetua libertate transfundo mancipium iuris mei illud et cetera. uale.

Sublimis uir Dalmatius, animae meae portio non defraudata sed solida, cui ad praerogatiuam sanguinis morum splendor accessit, hoc negotio suo credidit conuenire, si meis apud culmen uestrum iuuaretur alloquiis. quod supersedendum eius conscius non putaui, faciens urbanitate quadam personae tribui 1 esee sed Bb, sed T, ewe LV intempres L\' 2 inperiis B dilentiae B 3 iubendum scripst, iuuendum B, uiuendum LPTVb sed ni in ju eorr. V m. 1 putat fori. 4 filii Pb 5 preiudicium B 7 Bobolem LTV exibet T 8 neglegent L\' 10 honesta L 11 lascine T 14 neglegitur Lx discendens B, diseedeHB coni. Schottus 15 procedunt T\' 16 pre- IoquiiB B affatu] affectu B 17 perpetuam Zx liberalitate LPTV 18 et cetera B, et cet LV, om. PTb we om. B V. 21 defrudata L 22 sed solida L 8. I m. antiqua prerogatinam B quod uos noui debere iustitiae. in Sicilia enim praedicti pr. dium bono hactenus iure possessum a consortibus perhibetur inuasum. nunc ad iuuamen ciuilitatis inpenditur quicquid ego promouero supplicando. domine mi, salutationis obsequia plena humilitate persoluens deprecor, ut circa memorati nobilis uiri conpendia pudorem leges ac reliqua quae per conscientiam uestram subsistunt reipublicae ornamenta muniatis. uale.

Credidi, postquam magnitudo uestra bonis est inpensa generalibus et otium migrauit in gloriam, postquam Rauennatibus excubiis occupati, dum quietem uestram neglegitis, nostram omni soliditate firmatis et priuatus genius ad regni decora transiuit, quando nouam lucem de domesticis abstractam sini. bus palatinus sibi fulgor adiecit et angustiorem fuisse regni sui pompam rerum dominus cum uos non habuit recte metitus est, pro uicinitate regionum crebris me releuandum esse conloquiis. sed inefficacibus spei meae inluserunt peccata consiliis: nullas paginas ad diligentiae testimonium mens serena transmittit. graue est si amorem non merui, grauius si quem exegeram forte turbaui. scio tamen haec congruentibus ueritati excusationum nubibus esse claudenda, in priuatis inueniri munera litterarum, non recte ab occupatis ista disquiri. sed noui firmam in affectione conscientiam inter quaeuis pondera et aduersa distractam debita sua gratiae non negare. nunc nolo esse 1 siciliae L predicti B 2 actenas B iurae L 3 quidquid BL 4 mi] mihi B 1 reipublice B mini∗atis B uale om. B. VI. 9 acapito L 11 in] ad T 12 negligites B 18 fir. mates B 14 domisticis B 16 habuerit Т1 mentitus LV1 18 inluserunt B, luserunt LPTVb 20 exigeram B, eiegerum V1 21 torbaui forte LV1 22 laudenda L 24 q̃///ui T 25 distraatam (ctam s. t m. 2) T, districtam LPb ebita ex aedita T m. » uolo Tl prodigus in querelis. salutationis reuerentiam soluens deprecor, ut suggestionem, quam apud uos deposuerit praesentium portitor, ad uotiuum perducatis effectum. uale.

Suscepi litteras gemino splendore radiantes, quibus purpura dictatoris uestrae iuncta dignationi creuit in pretium, gratias omnipotenti deo restituens, qui uotorum maciem beneficii ubertate transgreditur et quando in desideriis meritorum conscii sectamur angustiam, diuitis indulgentiae copias non refrenat. credidi satis esse, si me feceritis amplissima scriptione sublimem: sed uos non hoc tantum contenti praestare, quod habet mendica postulatio, linguae idonei et laude locupletes paginas destinastis magni more fluminis, qui quotiens ab alueis, ut ariditatem finitimam temperet, ad obliqua inuitatur, optanti tenuem riuulum totus inlabitur et marcida profundo squalore terga per ebrietatem undae salutaris infundit. fortium tamen seruans consuetudinem personarum magnitudo tua circa exiguitatem meam bene coepta non deserat, ut in testimonio diligentiae cura paginalis habeatur et puri amoris adstipulationem deferant blandimenta conloquii. occasum nesciat caritas, quam ante culmina promisistis: tantum circa me crescat gratia, quantum uobis iuncta sunt fastigia dignitatum, ne amicitiam, quam fouit 1 quaerellis (el eae il corr.) B ,3 ∗effectum (a eras.) V uale om. Pb --1 VII. 5. UI. CP B, VI Episcopo b 6 suscipi B spendore B purpore B 7 praetium B 9 et scripsi, nt BLPTVb et Sirm. 10 indulgentij Tl cupias B refrenat (re s. I. m. 1) V, refrenet T1 et Sirm.. [11 fecerites B1 12 contSpti T prestare B mondica Tl y13 idonei et scripsi, idonei sed LTV, idoneas et BPb locuples L destinastes BI, destinatis PTb 15 a.d L b uidetur eras. riuolum B 16 Bterga T 17 nfi (i. e. unde) T infundet Bl 18 exiguita∗∗∗tem L 19 cepta T 21 occisum L1 22 ntuqua (* supra a eras.) B 23 iuncta] iauicta Sirm. mediocritas, credatur abiurasse potentia: nam qui fastum in sublimitate castigat docet se meruisse quod adeptus est. resignate per probitatem conscientiae, felicitatem submitti posse amoris imperiis: illa libera procerum colla, dum formam tribuitis, subiugate diligentiae: fas sit de uobis adsuesci, ut amplissimus in societate retineat quem minor adquiret. ludit de illis casus, quibus obliuionem suorum indicet, quos ad celsa perducit. apud scientem rerum relegere bona non est admonitionis necessitas sed laudis occasio. noui fabricatam ad bona studia ingenii uestri tranquillitatem, quam ideo speciatim conmemoro, ut ostendam ubi affectio solida est honoribus nil licere. sed epistolarem transcendi terminum, dum commendationi meae multus inhaereo : redeo ad officia paginalis alloquii et ualere me nuntians prosperitatis uestrae actutum secunda disquiro.

Vsque ad temeritatem me apostolica dignatione promouistis: fiducia concessa extitit mater audaciae. sed qui me humilitatis putat ignarum oboedientem probabit, si iussa consideret. praesumptio est, si dominorum beneficia famuli non sequantur: obsequium aestimandum puto quod pariturus inpendo. ecce causam scriptionis adserui, quia ueritus sum ne post imperatam stili curam tacens praecepta respuerem. huc accessit quod in causa. uenerabilis memoriae Mari, dum apud urbem essem, spem meis precibus uos dedistis, cuius negotium cum sancta ecclesia uestra legitima pactione decisum est. sed heredes eius per annos plurimos debitos sibi fructus deflent fuisse 1 credatur B, uldeatur LPTVb potentia. B qui fastam T in ras. m. 2 12 ad∗eptus B reaignante T 4 inperiis B libermn Tl tribuites B\', tribuistis L 6 adquirit fort. 7 indicit T (it ex et eorr. recte fort.) 8 admunitionis B 10 specialom potim quam speciatem B\', apecialem b 12 multos B inhereo B 18 nalerSe B 14 actaum L disquiro) finit add. B VIII. 16 symacho BT 17 Mmeritatem L, temperitatem B 19 ppabit T 22|inperatam B 23 adeessit B 24 marii LPTVb 26 decisum (eci m ras.) V 27 fructos B subtractos: pro quibus uestri- conscius precator accedo, quia cui mos est pia iugiter facere iusta non despiciet et qui largitur proprium aliena non subtrahet, errat qui deo proximam conscientiam credit commodis inuitari: detrimentum est sanctae uoluntati non exhibere beneficium. sola putatis lucra, quae uobis de liberalitate nascuntur, qui diuitias dum tribuitis accipitis. auara est dispensatio sanctorum, quae nil reseruando uniuersa proprium reducit ad meritum: nulla sunt potiora quam quae uobis eueniunt de largitate conpendia. ergo securus conprehensi superius heredibus laboris promisi uestra contemplatione iacturam: uos pollicitationem meam benigna dispositione conplete et illos effectu, me releuate conloquio.

Solet epistolaris concinnatio, quando fauore rapitur, iudicia non amare et copiosius facere beneficium, dum attollit inmeritos. ille enim debet amplius adserenti, qui quod moribus non exigit gratia scriptoris suffragante consequitur, quia nullis adiutus conscientiae dotibus iure ad allegantem reportat, si quid adipiscitur. aliud est in eo, qui conmendatur, tamquam nobile germen ita peregrinantia bona uerbis inserere, aliud innata uulgare, quemadmodum si rusticum pecus Tyria confirmes purpura sponte uestiri et uirus generosum, quod uellus aeno 1 consciis Y adcedo B 2 dispicet B largitor L 3 propria T, pripium B qui deo BPT2b, quid eo (i 8. I. m. 2 et eo in Faa.) L, qui ideo V, qui io Tl 4 in commodis Pb t, 5 benificium B quae B 8. 1. 6 noscuntur B dioias B tribuistia Ll accipistis B, accepistis L 7 scanctorum B 8 que B 10 laboris om. T 11 meam om. T dispoaitione benigna T, b. dispensatione B 12 effecta me] effectum B reue. late T1 conloquio] finit adG. B VIIII. 15 epistolares B rapantor Lx 16 oupiosius B cum T 17 quod ex dem T corr. 18 suffragantem L 19 siquis B 21 germin Bl 22 confirmis B 23 uellos om. in ras. 6-7 lilt. T inebriante non sorbuit, dicas rura diffundere. tingunt alii linguae murice quae nullus ad regalem usum fucus exhibuit, et discreti maris ignota cocleis lana solam lucem bibit eloquii: redditur dignum principalibus indumentis quicquid in uili munere relatorum uerba colorauerint. sed ab huiusmodi urbanitate uires me pariter et uota subducunt. nulla clarioris suci stamina per me splendore rutilabunt: nemo dictum de aliquo inueniet quod in eius actibus non agnoscat. hinc pudori meo uel proposito manum porrigo, quod illi praeuium inpendo oris officium, qui ad notitiam uestram rebus bene gestis occurrit. Venantium Y. C. loquor idcirco a me paginale inpetrasse obsequium, ut in se oculos uestrae magnitudinis inuitaret, ne eum inter curarum moles contingeret ignorari. sunt illi suffragia sua, per quae inter susceptos uestros mereatur adscribi. exhibuit uobis modestiam religionem innocentiam, quibus penetralia. serenae mentis comitibus introiret. exuberant, mihi credite, apud eum insignia quae fouetis: non laudatorem me continuo in eo probabitis fuisse sed testem. uos, mi domine, perlatori dignationem principe loco tribuite, ne uir bonus nouitate turbetur: liquido aderit partibus suis et uitae opibus pensabit damna uerborum.

Non temeritas me ad paginale duxit officium, quando adomnem communionem subditum suum regiae stirpis germen inuitat. est enim haec claritas dominorum inserta natalibus, ut culmina sua dignatione subliment. uultis quasi aequales tractare a 1 soiboit B tingoant BLV, tingant PTb; em. Sirm. 2 muricae L ezibuit TV 3 cochleis Tb solum T1 5 me nrbanitate uires LPTfb 6 uotata B clarioris (clari in ras.) B sncci T, faci Pb 8 hinc] huic T ut uidetur 9 preuium B 10 notitia B Q. C. V, uc BL, uero T, nunc Pb 11 loquor L a. l. m. ant. iccirco T imperasse L 13 ignoraret Tl 15 penitralia B 16 credit B 17 fouetes B1 20 peasaait B aerborum] fiait add. B X. 22 Y. I. om. T 28 ofm T 21 comuniooem V 26 dignatione (tione s. I. m. 2) T famulos, ut ab ipsa uobis per amorem condicione plus debeant. unde, piissime domine, obsequium exhibens cum generalitate soluendum significo me ad aliqua suggerenda perlatorem praesentium destinasse. uos effectu donate supplicem, quia spe fultus precator accessi.

Qui amicam conscientiam manifestis pandit indiciis, tollit otium quibus gratiae praestiterit dignitatem. uix enim feriata sunt ora eius qui consueuit audiri, quia magnum dispendium pudoris est uerborum retinere beneficium, ut dum linguae parcimus honestatis prodiga frons laboret. uos me garrulum fecistis, qui preces meas consuestis admittere. sed ne praestanda circumloquar et epistulae prolixitate inpetranda suspendam, ad rem redeo. sublimis uir Laurentius reditus sibi debitos, quos ecclesia Romana facta cum auctore eius est pactione pollicita, a domno papa asserit sub nescio qua oppositione denegari. in quo negotio fauorem per me uestrae defensionis inplorat, ut rem, quam debetis legibus, uideamini exhibere diligentiae et illud crescat affectui quod denegari non licet aequitati. uos hanc rem iuxta desideria mea tribuite, ut quantum nominato uiro commoditatis accesserit tantum me muneris accepisse confitear. salutem ergo dicens spero, ut circa munia litterarum nec sincerus amor uacationem accipiat nec facundia totius orbis celebrata testimonio conticescat. 1 per] pro L amore Lx conditione BLTV 2 dne do\'mine L 3 saggerendo B 4 effectil B saplicem F, gupplicere TI 5 praecator L accessi] finit add. B XI. 9 prestiterit B , uix] uox L 10 st B, eint Sirm. eius qui BPb, qui eius LTVj eius fort. expungendum, cf. Wiener Studien II p. 241 audiri (diri in ras.) B 11 benificium B 12 prodigia L ! 13 consuistis B, consueuiBtis Pb prestsnda B 14 et in mg. add. B 15 reditos B, redditus T 19 legitibuB B diligende T 20 de negari B 21 iusta Tl 22 adcesserit B accipisse B 23 munia (ia in ras.) L 24 sincer B 25 orbis B celebratja B a in mg. add. conticiscat B

Natura partum est, ut cura migret in gaudium et mutetur querela praeconiis, quotiens cupita tribuuntur. incertus animi fui quid sibi uellet sublimitatis tuae tam longa cessatio, sed cum potiri datur optato, ipse pro partibus tuis honestum excusationis genus inquiro. uide quid faciant serena diligentiae: quasi totum mihi ex sententia fluxerit, ita simplici munere placatus errata concessi. habes unde pii amoris formam possis adsumere et circa amicitiam constantiae exempla mutuari. me si sequeris, nec plura te a coniunctione peccata retrahunt et unum benefactum sodalis tui culpas absoluet. me silentii, frater, me obliuionis incessis ? ubi erat iste animus, quando nec promulgata conloquia meruere responsum nec ad stili imperandam sollicitudinem praeuius existebas? ubi fuit inabstinentia tabellarum non circa omnes in Liguria custodita ? multis a desiderio tuo peregrinantibus in solacio doloris mei paginas exhibendo, et mihi taciturnitatem continuasti et illis praebuisti contra uota conloquium, quia est ista humanarum rerum ratio, ut pro magna cognatione par studium semper existat. cuius ordinis immemor uoluisti sociare quaedam imperita cum litteris, putans coire posse in affectum toto calle distantia. quid promouit suada oratio tua elucubratis concinnata sermonibus, quando bonarum artium nescios appellabat amante posthabito? sed hinc alias: nolo excessuum multitudinem relegare, qui breui satisfactione delinitus sum. nam parcitate in eloquendis illis usus fueram, nisi nosse uos crederem de offensis illud remanere XII. 4 quaerilla B preconii T 5 neUit B 6 pro om. B 8 Jmibi om. T manere L ut uidetur 9 abes B poBsi L 11 retrahunt (supra ra ras.) B 12 absoloit fori. frs L 15 preuius BL 16 ligorias eostoditor B 17 pere- " ■ ; D grinatibus B solatio LTVj in 8. pro in snstentatione dictum ui- detur, nisi forte non eolacio uei solacia (om. in) scribendum est m exhibisti"_ T u s. I. m. 2 18 prebuisti B 22 core ponae Ll tota T1 promouet BLPTVb, em. Sirm. 24 neBcius B 25 excess∗um L religere BLPTV, relegare b, em. Sirm. 26 de- lenitus B 27 no seuos L quod tegitur, [etj quod in uocem erumpit amoueri. domine mi, precor, ut posthac ad ea quae male haberi didicisti non tamquam emendationis contemptor adspires, sed crebro mihi dulces paginas dirige, ut crescat dos facundo, dum seruat sacramenta concordiae.

Seruat magnitudo tua circa amicos et cultores proprios illud quod sibi iungit ad gloriam. dum enim memoria dignos ducitis, uos probatis. nam diu in consolationem scripta suscipiens, absentiae uestrae damna suspiro. o artificem scientiam bonis caelestibus institutam! ne liceat aliquid prolixae sequestrationi de affectu decerpere, praesentantes sacram imaginem litteras promulgatis. nouit deus discussor sensuum me culminis uestri recordatione macerari et nullum inuenire de optimi uiri peregrinatione subsidium. reddo tamen epistolari cura salutationis obsequium, et dignationi uestrae gratias referens fratrem quoque meum Iohannem per uos mihi restitutum esse confiteor. cuius hactenus in obliuione mei silentium quid gereret non tacebat, is nunc uestro mihi reformatus affectu ad abiuratam stili curam reuertit. rogo tamen uos ut maturetis reditum aut si felix mora detinet, dilectionem manifestetis adloquio. 1 et tndusi rumpit L mihi BL Y 2 posthanc T adeo add. in mg. T m. 2 qaae] q; L habere B didicisti L di s. I. m. cmt. 8 contemtor B, contempto T1 oredo T1 4 sacramenta seruat T 5 concordiae] finit add. B XIII. 7 V. I. om. T 8 tua tua B cultores Bb, saeculares LPTV et Sirm. 9 enim B, enim nos LPTVb 10 ducetia LPTlVb, docetis B probates B1 consulationem B 11 ∗∗abstinentiae (Ii? eras.) B supiro V in ras. m. 1 12 prolize LT 13 presentantes B 14 prouulgatis B senseum B, 1. sens∗um L cuminis L 15 uestri — I. 18 ioannem alia man. exarauit in T 16 epistolare B salutationis T s. L m. 2 17 uestrae gratiam LPYb, nostre gloriam T 18 quoque om. T ioannem q per T 19 cui|ius L obliuione scripsi, obliuionem BLPTVb 21 maturites B 22 decinet B manifes∗∗tetis L adloquio] finit add. B

Quae saepe mediocriter gratis inpensa sunt quotiens exhibentur uerba coniunctis, quicquid fauori obsecutum est sereno mancipetur affectui. non depictis amorem mentitur alloquiis qui perlatori caro reddenda dominis scripta conmittit. in sublimis et magnifici uiri Panfroni mei conmendatione ore feriato mens dictat epistolam. nescio enim in quale culmen merita apud me uiri, quem sum praefatus, extollam, in quo linguae macies debitum pectoris nequit exprimere. sed abdicandum esset mihi, etiam si subpeteret, facundiae lenocinium, quia pauper sermo uberem diligentiam rectius confitetur et si eleuamus per effusas paginas illos, quos arcana nesciunt, iure tribuenda amantibus in artum tabella concluditur. causam ergo modici sermonis elocutus foederatum fratrem quam quam paucis uerbis insinuo, tamen multis obsequiis, ut iutus magnitudine uestra, in negotio suo circumstrepentium aliquando uideatur superasse conmenta. quod restat, famulantem salutationem exhibens me ualere significo, si tamen prospera uestra certis indiciis mihi dispensatio superna concedat.

Procliuior ad inpetrandum uia est, quotiens a religioso aliquid exigit abiectio deprecantis: coactus enim praestat affectum qui miseriis supplicis inuitatur: non potest adferre obuias manus cui imperat propositum adflictos audire. perlator praesentium XIIII. 8 quotiens quotiens B 4 quodquid Bl fauore b 5 affectu Pb est T s. I. alloquis B 8 necio B, nescia T1 5 affectu Pb est T s. l.alloquis m 10 nequid B esset mihi] esse uidetur Pb 11 subpeterit locinium B pauper ex semper T m. 2 12 uberam L 13 archana LPTV 14 arcum Tl 15 foederatam Bl ut uid. quanquS L 17 circumstripentium B 20 concedat) finit add. B XV. 23 relegioso B 24 preetat B 25 meeeriie Bl suppliciis T 26 inperat B auito se cespite deflet abiectum, qui spei suae residuum in uestro ponit examine, ne aduersarii eius potentia de lucro et securitate gratuletur. uos legum sacramenta, uos defensio respicit submissorum: ego partes meas conmendatione muniui. uenerabile ergo nomen augete beneficiis, quia dum iusta tribuitis, nec illa quae ad misericordiam pertinent posthabetis. domine mi, reuerentiam salutati accipiens, ita precibus meis effectum tribue, ut proprium desiderium, dum honestas adseritur, possit impleri.

Iure responsum multiplicibus posceretur alloquiis, si non ingratas extitisse paginas meas magnitudinis tuae silentium testaretur. clamat enim taciturnitas uestra garrulum displicere et nouum uindictae genus, ut opinor. inquirit, quando se non uidet promouisse, quod siluit. agitis epistolari abstinentia, ne ab inperitis ad uos scripta mittantur: ademptus tamen est effectus. prouidentiae uestrae profutura tractate: crebrior factus sum in scriptione contemptus. sed breuem sermonem decet exhibere eum, qui magna doluerit. cultorem uestrum fratrem meum Panfronium epistolaris apud culmen uestrum cura comitatur, cui quicquid gratiae concessum fuerit me quoque inpensorum uinculis obligabit, cui etiam aliqua de Vicariae dignitate suggerenda conmisi. uos petitionem meam ad effectum perducite, quia adsum partibus meis, quotiens apud emendatissimos hominum cogor subire testimonium, dum certis exhibeo. 1 abieotum deBet T residuum] al. remedium P in mg. m. alia 2 et ** B 3 sublimissorum B 4 muniui om. T 5 iusta (a ex c uel cc corr. m. 1) V tribuistis L\'Pb 6 posthabetes B mihi BL V 7 saluti T\' 8 imperi L; finit add. B XVI. 10 acapito L 11 poscentur Tl, poscetur L1 13 di- 1 spicere B 14 inquiret B 16 ademtus B 17 affectus Pb tractare Pb 18 contemtus B 19 uestrum] uero T 20 apnt T 21 quicquid (quic 8. I. m. 1) V, quidquid B quoquo B impensarum b, al. IpSafl P in mg. m. alia 22 obligbit L uicariae (caria in raa.) Y 23 cdmissi L1 25 oertis] al. disertis P in mg. m. alia elhibeo] finit add. B

Recte creditur enuntiatrix esse lingua penetralium, quae latentis secreta animae ad lucem uocat eloquio: nesciretur amor pectorum, nisi illum sermo proditor indicaret: iure ueterum sapientia epistolis usa quasi clauibus repositum per eas uulgauit affectum. tracta est in testimonium scriptionis mens testata diligentiam: mutari caritatem non licuit, quam desiderans pagina interueniente promisisset. huic me ego consuetudini uel legi potius mancipaui, adserens litterarum fide quid de magnitudine tua sensibus inoleuit. uos si mecum pari cura in deuinctionem conuenitis, si fida interpres amicitia se aestimans uotum uidet alterius, responsum deferens tabella significet. ego munera salutationis inpertiens deliberationem meam non tamquam uerborum auarus occului.

In adserendis quibus suum non denegat honestas plena suffragium multiplicibus non utor adloquiis, ne prolixus sermo tamquam a negaturo uideatur inpetrasse beneficium: soletis enim quae poscenda sunt precibus anteferre. ad sublimem et magnificum uirum Opilionem parentes eius in Africa consistentes direxerunt certam diligentia inspirante personam, qua ad patrium solum remeante hoc mihi muneris praefatus iniunxit, ut ad magnificum uirum Agnellum pro commendatione suorum a uobis XVII. 3 lingua esse Pb 5 peccorum Tl indicaiet∗∗ L 9 promisit P*; promisit. Et fort. consetudiai B 10 quod Pb 11 inoleum T1 12 diuinctionem BLPV conuenitis scripsi, conuenientes BLPTVb si] se T* int∗erpres (a fort. eras.) L 14 imptiens V, impartiens b 15 occului] finit add. B j . i XVIII. 18 asseruendis T 20 uidetur B eolites B i . 21 sablimen T\' 22 eus L, om. T affrica T 23 dirizerant B 24 remeante (mea corr.) L prefatis L iniunczit B scripta mereatur. quam rem, emendatissimi hominum, non negabitis, non contenti benignitatem uestram solos in Italia positos agnouisse. nunc obsequia mea litteris reddens causam scriptionis uerborum conpendiis indicaui. uos dicenti pauca praestate praecipua.

Producendo circa amantem uestri silentia ad absentiam corporalem animum transmisistis: retinendo paginas in inmensum creuit quae hactenus diuisio nil ualebat. res eo rediit per abstinentiam tabellarum, ut ueteris aeui prouidentia conferat nil amori. rancescit caritas, quam uerborum auarus despicit uentilare: sine cultura est diligentia in usum non reducta per paginas: stili frequentia uiuaci pabulo insitam pectoribus nutrit amicitiam. facilius, frater, fuerat desideriis meis te nullo tempore cupita tribuisse, quam saepe indulta subtrahere, quia otium corda nesciunt, quae cibis dulcibus pastor artifex inritasti. aliquanto enim tempore continuando scriptionem inmemorem me sequestrationis effeceras, dum effigiem uenerabilem placido inserebas adloquio: at nunc commeantium uacuas manus nudus inquisitor inspicio. ego tamen nolo errore meo alienas culpas adserere, ut quod factum doleo admisisse conuincar. accipe ergo, emendatissime hominum, desideriorum solacia per caelestem gratiam absentibus adtributa et perlatores, si mei estis memores, subleuate, ut nesciant peregrinationis 1 mereat** L 2 contempti T solos T*Pb, solus BLV, solas uel sola T1 5 pcipua (p ex pre corr. m. ant.) Lj finit add. B XVIIII. 8 aestris B silentia] laetitia B 9 retendo L1 10 nalebit Ll 12 ranciscet B, rancessit L, ranceBsit T et Sirm. 18 dispicit B 15 amitidam T fater L 20 nnerabilem B ad B 21 aspicio V 22 quantum T quod 8. L m. 2 amisisse T 23 accipergo B 24 solatia LTV perlatoris T1 25 mei si V mei estes B, estis mei T mei si es|tis memoree L transpositionis signa add. m. tmt. esciant Tl incommoda, dum nominatis patriam commendatio amica contulerit. quibus remeantibus nuntio me uestrae ualitudinis subleuate.

Exercetur bonum diligentiae scriptione multiplici: linguae enim indicio animorum secreta panduntur. adsiduis curam inpendit adloquiis qui otium amore commutat. haec sunt officia, per quae tacitus innotescit affectus. familiaris perlator, nisi reddendas culmini uestro paginas accepisset, me oblitum reuerentiae debitae testaretur. nescio enim esse caritatis neglegens nec partam labore gratiam quieti seruiens effugare. multa debeo uerba foederi, sed ad breuitatem cogit epistola. uale, mi domine, honorem salutati accipiens et circa me adultam serua dignationem. sic bono in medium adscitus reipublicae de felicitatis tuae diuturnitate gratuleris.

Vigilius subdiaconus uester experiri uoluit quanta mihi a uobis caritas redderetur et ad occasionem profectus sui coniunctionem nostram conatus adducere, statum inter nos amicitiae, dum augetur honoribus, uult metiri, quatenus ad ipsum fructus redeat, quem ex diligentiae messe condidimus. hunc, si mereor, ad diaconii sacramenta perducite, ut dignitas praefati ad spem mihi proficiat maiora poscendi. sed ne petitionem 2 subleuate] finit add. B XX. 6 exercitnr B diligentiae bonum Pb 8 alloquiiB LTV, eloqtnis Pb 9 que B 10 culmine B accipisset B 11 debitae] neetrae Sirm. teetarentur B caritatis eese LPT Vb negliens B 19 labore (e in ras.) B 18 foederia B a*d (b erae.) L 14 saluti B 16 gratuleris] flnit add. B XXI. 19 anbdiaconfa B i T 20 coclsionem L1 • ****profectoB L 22 quatinuB T 24 diaeoni Lb perducitis P1, perdnoatifl b VI. 8 meam negatus frustretur effectus, sic concessum. meritis uestris locum per longa temporum interualla teneatis.

Quamuis sublimi uiro Laurentio adsistat pro pignorum commendatione probitas sua. et patris prudentia causas subolis exequatur, attamen sollicitudine genitali ad ampliora procedit et uix credit pro filiis sufficere quod meretur. adiutricem in adstipulatione germinis paginam quaerit et trepidante diligentia patrium ardorem nititur cum uniuersitate partiri. cogitate si uiro optimo negari effectus potuit et pia et iusta poscenti. tribuat diuinitas effectum precibus eius et hunc beatitudinis uestrae nominatis conciliare dignetur affectum, ut erigat paruulos inplorata coronae uestrae miseratio, quatenus anxii circa ipsos genitoris uota superentur. domine mi, spero ut promissa dudum benignitas in ea parte testimonium ferat, si conprehensis superius geminatam inpendi gratiam qui per me precatur intellegat.

Oportuerat quidem desideria uestra, quae fratris Agnelli patefecit allegatio, ut tabella reseraret et ad elicienda conloquia formam sermo praeuius exhiberet, quia potuit tibi restitui quod debebis nec ullo me colore defenderem te loquente a paginis abstinendo. in tuo iure fuit linguae nostrae ferias 1 meam om. sirm. frnstetar T sic] si B 2 teneatis] finit add. B emp. corr. XXII. 4 symacho BT 5 sublimis B larentio T adsigstat T 6 aobolis LTV 7 exsequatur LTV ampliore L procedat B1 9 adatipolationem T tepidante X1 10 patram P et Sirm. 18 me T ut uidetur paraolns B 14 quatenuB BPb, qaatinas LTV 15 mihi BLV 16 comprehensit T1 17 pcatari B intelligat finit B XXIII. 21 pateeoont allegatione b ut eac at T tn. 2 22 exiberet T1 23 debebus P te ex to T M. 2 loquenta B 24 suo T exercitio commutare et rubiginem rusticantis eloquii fabrilibus studiis amouere, quia sicut damnum caritatis est primum cupienti non dedicare sermonem, ita promulgatae scriptioni silentium reddere nec amicitiae suadet memoria nec pudoris. nunc tamen accessit ad genium meum quod paginas imperasti, etsi subtrahitur testimonio, quod numquam in amore uires interrogo. facessat ab ingeniis liberalibus, ut credas fascem esse intolerabilem, quem amicus inponit. tu tantum exacta conplectere et censuram castigans rancida iudicantum depone fastidia. absit a te eum non fouere qui paruit. in spem altioris meriti trahitur, etiamsi ueniat a moneta triuiali, qui tibi inpositum oris mancipauit obsequium. ergo uale, mi domine, quia nolo fieri prolixa quae non sunt ad perpendiculum fabricata conloquia. tu messem gratiae iuxta fiduciam meam tamquam uber solum restitue, quia in tuo posthac erit arbitrio, si crebro epistolas meas accipere uolueris, his me muniis inuitare.

Aeger animus sicut silentia non patitur, ita processum narrationis abiurat: contestationi maeroris nec taciturnitas nec conloquia prolixa conueniunt: artatur pagina cui uix inter gemitus uerba tribuuntur. sed quid adsero linguae ferias plus loquendo et coactam necessariis epistulam terminis garrulitate polliceor? deum quaeso, ut anxietati meae de manifesto pro-

speritatis uestrae succurrat indicio. ille admittat lacrimas meas, cui clausa ora fabulantur, cui ad plenam legationem sufficit a conpunctione defluens imber oculorum. ego labefactatam non 2 dampnum LV 4 suadet] suae et B memoriae B 5 adcessit B inperaiti B 7 ingeniis (iia in ras.) T 8 qm poasitamieusT9iudicantiumb11aom.Bm poasit amicas T 9 iudicantium b 11 a om. B tribiali B 12 obseqtL B feri B 15 to Y 16 inuitare] finit ndd. B XXIIII. 19 eger B 20 meroris LTV 21 arctatur TV 22 tribnntnr L 24 pollioeor] prolixo fort.; sed ef. Epist. VII12 queeo TV allegationem fort. 27 inber B labefactam T1 8* solum quietem meam sed et salutem inimicorum ualitudine et rumorum procellis agnosco. potens est diuinitas inmensae tempestatis incerta bono serenitatis amouere. uos, si de deo mereor, saluete et amanti in uobis conscientiam con Rauennates excubias tabellarum promulgatione consulite.