The following text is encoded in accordance with EpiDoc standards and with the CTS/CITE Architecture.
Solet dicendi affectum multarum rerum ardor exigere, si
aut auarus laudis est animus et fauorem desiderat sudore
mercari, ut per blandimenta gloriae crucem narrantis ignoret,
aut lucri adstrictus compedibus linguae uendit obsequium, ut
Praetcr codices BLTV in recensendo hoc libello adhibui ex libris
qui lsidori Mercatoris
Sufficeret quidem schismaticam inperitiam propositione cecidisse,
maxime cum secum habeant obiecta responsum et mereatur
titulus sine lectionis discussione cum auctore damnari,
cum in praenotatione ipsa significantia operis innotescat inmundi
dicentum ADVEBSVB STNODVM ABSOLVTIONIS INCON-
GRVAB. ego tamen nunc sic agam, quasi opus sit alieno ense
perire mala proponentem. istud praeloquium potest, dementissimi
hominum, tantum inscitiae adscribi. estne aliquis praeter
uos sic inter oues ulcerosas deputandus et erraticas, qui
B, lacescentem AT, lasciuientem coni. Schottus
aduersantium T 2 dibilem B ezpauiscat BV1 3 hostes
A. 4 confic**|libus B 5 mucrunem Bl adduont A
8 subeistit ARm profeta B 9 quamtum Bl 10 incipiam] finit
praefatio (praefacio V) add. BLTV, eiplicit praefacio. hoc in libello (ao
in sinodo A) optime lector regularem synodi intellege rationem eiusque
obiectorum (obtrectatorum cod. Rotomag.) diaoerne latratam. licet ennodius
in persona doctor sacerdotum (episcoporum omnium ad hoc concilium
conuenientium A) scripserit rogitos add. AR 11 quidem (e
ex r corr.) V scismaticam ABLTV 18 actore T, auotoritate
ABm dampnari AR 14 ipsas A, ipsa ipsa B signiflcatio
signifieantia A innotiacat B 15 dicentium AB incongrue
LRT 16 nunc] non A 17 ponentem T proeloquium
LRm dementissimo R, clementissi A, clementissimo m 18 homini
m inscitiae Btn, inscie T, inscientiae ALRV 19 sicut m
ones V in ras.
filios nutriui et exaltaui, ipsi autem spreuerunt
me, et domino de apostolis: qui uos spernit, me spernit,
quos episcopos fuisse propheta testatur de Iuda dicendo:
et episcopatum eius accipiat alter, apostolo aeque
Paulo proclamante: oboedite praepositis uestris, quoniam
ipsi exorabunt pro uobis?
Sed redeamus ad grauem et uenerabilem, non solum ex hara
productam, sed mephiticam propositionem. "non omnes" inquiunt
"sacerdotes regis ad concilium adsciuit auctoritas, nec
omnes in iudicatione senserunt". mancipia tartari et liquido
satanae ministri, quoscumque non euocauit scriptum principis,
nonis nexibus et actuum uestrorum spiris causa pertraxit.
nolo dicere, in quo fuerint uoto, in qua deliberatione discedentes,
quibus taedium illa peperit expectatio, cum uiderent
uenerabilem papam longas in uita contra fas suum indutias
accepisse. uidebant aether tantum directis a se iaculis uerberari.
his ne liceret infelicibus in malorum actuum consolatione
secreto delitescere, libris uestris nudantur absconditi et per
uos in turpi facto habere solitudinem non sinuntur dicente
domino in Euangeliis: omnis malus odit lucem.
Pis. 37 6 Hebr. 13, 17 21 Io. 3, 20 corr.) T lacessire L2ТV, lacesire L\', lacessi.re
(littera longa eras.) B, lacescere AR pastorum (altor in ras.) B
profeta BLV 2 spraeuerunt B 3 de domino T, dominus de
PRb 4 f. profeta B, propheta fuisse T 5 accipiet AR
0
apostoli B, et apostolo m 8 sed] neo hio immoremur sed m
hara com. Sirm., hala (ha in ras.) B, m ala (1-2 litterae cras.) V, ala
ALPT, alia Bm, alcima b 9 mjfiticam B, mysticam LBV, misticam
AT omnes—nec bis exh. B 11 omnes i. i. senserunt
T m ras. iadicationem consenseront c 18 nouis nonis B
uestroram] inuolationibus serpentis (serpentibus m) add. ARm
causa (sa in ras.) V, cauda m 14 fuerit A descedentes B
15 tedium BT 16 indacias ALRV 17 accipisse B 18 diceret
A actibus Rm consulatione B 19 et secreto P2T b
delitiscere BLV nostris T* absoondito B per] p L
21 enangelio B m
qui praedictum prolatis petitionibus accusabant, ad
assertionis fidem iungentes, quod eos isto nomine praecepta
regia non uocassent. o homines omni artis lima conpositos
et caminis fabrilibus excoctos, qui (ad) adstipulationem dictorum
desudata inuenere testimonia. amamus, reuerendi uiri, sententiam
uestram et, ut aiunt, in ipsam pedibus imus: cognoscimus
errata quae dicitis. inimicum uocet aliquis accusantem
et tragico nomine appellet contumeliam non merentem? dehinc
subiunctam quaestionem rhetorica fibula momordistis allegando:
"testis est Romana ciuitas, si omnes episcopi senes et debiles
conuenerunt". ecce orationem ueri neruis nitentem et ipsi Cepasio
praeferendam nitore sermonum. ergo quia se aetate ualentes
et corpore inbecillos esse dixerunt, ipsi se ineptos iudicio
esse testantur, quoniam membrorum se dixerunt iam
sustinere dispendia, maxime si hoc ingerere clementissimi
domini auribus praesumpserunt. uos putatis. ab uniuersis dei
conspectibus pulsi, illo uestrorum more congressuum ubique
narranda confundi et apud principem de collectione pontificum
alios protulisse sermonem, nisi quos aetatis maturitas
B, adaentis A, absentis Rm, absentes c romane
R, romanae A, rnmani (n inter scribendum in o corr.) L non T
in ras. 2 accusabant]
Sed nunc, ut quidam fertur dixisse, quae quibus anteferam?
contra apostolum dicitis inpugnatores summi pontificis
non auditos, qui caelestis mandati memores partem suam
a consortio adulteri subduxerunt. hic non incesso ignorantiam,
rimosam memoriam non accuso. nolo dicere quod prophetae
uerba apostolo contulistis, quia noui et ipsos apostolos recte
uocitari quos missos esse non nescio. Dauid enim dicit: furem
uidebas et currebas cum eo et cum adulteris portionem
tuam ponebas. deinde quis se de illa uestra
T, eradiendae Sm loquille B actores T
auctores - 3 graui] in mg. huius lineae L adn. m. ant. faucibus didcisso
3 longam R grauide LTV 4 fatigationibna ALR
TYb quaeri
Praelocutioni tamen optime diuinum subdidistis exemplum,
quod ita quadratis constat alloquiis, ut ipsum in eo Chrysippum
tenere lineam putes: peccatori dicit deus: quare
tu enarras iustitias meas? huic dicto conserentes quasi ad
sacerdotes apostropham: "quia beati Petri apostoli uicarius
aestimatur, prohibetis archiatrum eius corpori adferre medicinam:
quomodo uos animae eius curationem exhibere renuitis ?"
magnum per diuina ridiculum an maxima lamenta sint nescio.
uos alienae febri curam quaeritis, uos fatiscenti animae medelam
adhiberi cupitis et in leti proximitate positi uestri inmemores
de alterius salute tractatis. quid si illud uere uobis
a propheta dictum sit: numquid parum est quod molesti
estis hominibus, molesti estis et deo meo ?
et iterum: medice, cura te ipsum ? sed hinc alias.
4, 23 1 lacissire B, laceseere R 2 uos om. A 8 impeti R
4 adiudicis B 5 accipit B 6 praeiuditio excoepisse R
9 tamen optime T m ras. optimae B 10 eloquiis Rm
archisipum ALPV*, archeeipam BV1, archisippum T, chrisippum R,
chrysippum m; architectum Chrysippum fort. 11 putetis T
dominus A 12 hic B dioo L1 18 eaoerdotis LTV2m
apostrofam ABLPV, apostrophen b quia] qui Rm 14 prohibitie
B, probetia coni. Schottus archeatrum BV1, archimedicum
atrum A corpori—eius in mg. inf. add. L 16 exhibe L
renuetisALT, rennuetis BV, rennuiti B 16 sunt B1V1 17 medillam
B 18 adhibere m loeti LV, laeti Å, lecti R, luci Pb
propesiti Rm immoree B 19 qui L 20 profeta BLV
sit om. b
nisi quia sine arte dicitur uerum et fides mendacio sermonum
technis adsuitur? "cur" inquiunt "ad principem conuenistis, si
audiri non licebat inpetitum?" sic uos in stuporem pecualem
peccati nebula aut diuinus horror oblimat, ut uerecundam excusationem
aut fraude mens uestra transeat aut beluarum
pressa hebetudine non agnoscat? an forte aliud putatis fuisse,
quod dictum est, ipsum debuisse synodum conuocare, cuius
opus erat officio, ut uos uidelicet per pontificale examen
sententia diuina percelleret, quos a capitis sui conpage in
salutis detrimento insanus feruor absciderat P
Post Esau mentionem operi uestro nescio uerbis an latratibus
indidistis, conparantes ei antistitem uestrum, qui senioris
naturae beneficium unius cibi commutatione perdiderit et
primogeniti canam dignitatem amiserit faucibus obsequendo
ad ista quid referam, qui ex omni obiectorum parte concludor?
quis rogo uestrum Symmacho benedictionem, dum patri plus
deseruit, eripuit? cui tantorum munerum lacob uoce est conlata
nobilitas? quis ei uobis caeci parentis desideriis pariturus
Occurrit? quis uestrum deuotione sua genitorem uenerabilem.
captum oculis nulla fecit lucis damna sentire? nonne conlatione
tenebrarum uestrarum nox putatur per sudum rutilans
iubar ostendere et omnis obscuritas actibus uestris conlata
decorem solis adsumit? praeterea tunc Iacob quamuis
ABL, om. R 3 tegnis ABLPBTV adsuetnr B, frana
uel caliditas adsuitur A 4 audire B 5 nebulae B excausationem
B 6 mens uestra] massuram ARm bel|∗uarum
d eras.) L 7 hebitudine ABLPRTV, habitadine b 9 officiis
—nidelicet T in ras. 10 perceleret LV (feriret V* m mg.), procelleret
B, percellit et B, percelleret et m 11 feruor] fmor RV2
(w mg.) m 12 poste saugmentatioem B, postea aucmentetionem
A, postes. Argmentationem m13 indediatis B comporautes
A, operantesT antestitem R ueatrum] u B, noetrum Sirm.
senieres B1 16 at m 17 aeitro m symaco T .18 uice
m 20 denocatione T a nox] uel eerenum nox A putat
A. sadum] puru t serenu V1 in mg. 24 Iacob] Isaac coni.
Sirm,
nunc quid his longius inmoramur, cum docendi non
sint qui calces stimulis intulerunt ? credite mihi, pacis inimica
sunt, inpuguationi non sunt idonea quae profertis.
Sed sequitur uinculum cum aenigmate, quod nescio qua
replicationis arte soluamus. Tullianae enim profunditatis pelagus
ingressi cumbulam nostram quaestionum flatibus per
litorum incerta transmittunt. in qua tamen Christo clauum
tenente portum ingrediar et singillatim de turbinibus uestris
uniuersa discutiam, habiturus in ductu illorum facultatem non
meam. aiunt enim: "si uera est episcoporum adsertio, sedis
apostolicae praesulem minorum numquam subiacuisse sententiae,
cur ad iudicium districta conuentione productus est?"
multum quidem annosa hic in nobis laborat infantia, cui ille
aduocandus est, qui ineluctatae nobiscum semper pondus propositionis
exsuperat, cum manifeste pro sacerdotibus cum propheta
clamitem: numquid gloriabitur securis contra
eum qui secat in ea? aut exaltabitur serra contra
eam qui trahit eam ? ut sit mihi illud suffragio diuinum
oraculum: quomodo si cessauit exactor, tributum
quiescit : ita contriuit dominus baculum impiorum.
tribue, domine, quod praedixisti in illis, ut sicut errat ebrius
et uomens, ita pereat incredulus qui infideliter agit. propter
hoc propheta uobis insultans uociferat: audite uerbum
domini, uiri inlusores. quisquamne causarum ex
B 2 nane] nam m 5 cum] in T eaignate L
TV, inigmate B 7 conbulam
Post illa, quae de accusatoribus prolata sunt, addidistis,
cur personae iussae sint praesentari, quas saepe imperialis
flagitasset auctoritas, ad defraudationem genii pertinere eius,
qui nunc in sede apostolica quasi in quadam arce consistit.
uere uobis dicit Sapientia: homo infirmus et exigui
1 sancoire L\' rapidis A, radibos B, rabuia L 2 pernix
(nii m ras.) T inquiaitioni B 3 aeniori anticipat innoteecit
A, seniori innotescit anticipet m censentes JB, cessentis A
4 ore] orare L indignas AR, indignos m, indignus∗∗ (fi eras.)
0
L 5 stata B uoluemus B, uolumus PBTbm 6 qs (s
m ras.) T 7 cala Lx diffinita P et Sirm. 8 chartaginiensi
BLVt cartaginiensi R, cartaginensi T 9 approbauit Sirm.
10 autoritas B\' 11 natrimentu T 12 persecationum Bm
13 machinis (is in rcu.) B coherentibus BLV disposione B
14 domos B 15 nili unde R 16 dedicisset B 17 faerunt
B\' 19 illo BV1 addedistis B 20 penone TV 21 flagitassed
B defrudationem B\' ingenii Pb 22 arche B
ut sciat quid acceptum sit apud dominum, et iterum
dicunt Prouerbia: qui odit se qui neglegit studia, inperitis
enim obuiat mors. quid illam quae ex uiperina
scientia descendit ignorantiam fingitis? quid adhibetis mira
latrocinandi arte praestigia simplicitatem fronte monstrando?
de uobis uere dictum est : qui loquitur mendacium, ex
propriis loquitur. istam laetitiae faciem ex iudiciorum
censura uenientem uafra prouisione sacerdotis uestri oculis
abstulistis, ut eum talibus aduersus acies uestras instructum
munitionibus et innocentiae in testimonio orbis tela deferentem
ab ipsis iudiciorum adytis pelleretis, prouidentes ut nec sine
inpugnatione insons uiueret nec haberet solacium de incorrupta
iudicum inquisitione pulsatus. uos praefato et dedistis et
inuidistis examen, cum uno eodemque itinere a uobis disceptationum
dubia subire et prohibetur et cogitur et per singularem
callem ad causam arcendus euocatur, ne manifestam
salutem aut non lacessitus obtineret aut subriperet absolutus.
adulescentiae meae memini me legisse temporibus de quodam
dictum : exuli exilium imperas nec das uos inpetit
prophetae sententia: isti sunt ui.ri qui conturbauerunt
terram et qui concusserunt regna, et iterum: excidentur
ramusculi eorum falcibus, et quae derelicta
fuerint, abscidentur, et rursus: dum non
21 Es. 14, 16 22 Es. 18, 5 24 Es. 80, 14. Å 8 qui odit) odit ARm neglegit (pr. g in raa.)
B 4 quid] quid enim m et Sirm. 5 divcendit B fingites
Hoc etiam nouo aduersus nos subdidistis inuento, ipsum
dominum et redemptorem nostrum seruorum subisse iudicia
et caeli operatorem particulae cuidam sponte subiacuisse terrenae,
dum testatur et loquitur: homo Iuda et qui habitas
Ierusalem, iudicate inter me et uineam meam.
hoc etiam beatum Petrum, hoc Paulum apostolum non horruisse
narratis et illam uestram elegantiam ad ius pertrahitis
exemplorum nexibus praecedentem, quasi uobis in hac parte
remanserit cum renitente contentio et ualidis facundiae uestrae
11 19 Es. 5, 3 B 4 uobis T facientea prophanum alterum
T, faeiente altero profanum c in mg. 5 esset V1 6 incertaret
LPT aspeetum] nfm add. B recte fort. nostra A peragentar
B 7 ad] adaersus B eclesias B rapatiam B
8 seruare] separare m noe om. B 9 pro] p B conaenta
m descossio Tl 10 tendites Bl profeta BL 12 in
niam A et Sirm., ad oiam b 13 profeta BL V adserentẽ L
16 nono T in rae. m. 2 inaentu B 18 operatorS (crẽ corr.)
L terraenae
Quis patiatur uos aequo animo garrientes ? ergo nos secundum
adsertionem uestram nouellae utilitatis commoda non amamus,
dum definitis senioribus praestamus obsequium ? hic tota ingenii
uela suspenditis: hic resupinae ceruicis ex secessu pectoris
quicquid habuit flaminis ructus euomuit. aiunt enim: "Moysi
a uobis ieiunia et Helisaei miracula quae egit, dum mortuum
2 possit B 4 hic V1 nescirer Tx coepL 5 con-
1
nenise T, om. m quid B distriction B, districtionem ALP
RTVb 7 colibet
Nouam deinde culpam et quam inuestigatio nostra transierat
reclusistis: "quare papa sine exempli instituto praecedentis
synodum conuocauit, ut de criminum eius obiectione cognosceret?"
post haec nos falsitatis arguitis, cur a principe, quae
in praefato negotio scripta sunt, dicimus postulata. praesta,
domine, ut labyrinthi huius sine errore sinuosos superemus
anfractus: dirige semitam, quam flexilis coluber iuxta fabricam
proprii corporis aut mentis operatur, ut uere dicamus: dominus
uirtutum nobiscum, adiutor noster deus Iacob,
et cum Salomone exultemus dicente: equus paratur in die
belli: apud dominum est autem omne praesidium.
superforaneum quidem est absurdis respondere propositionibus
dicente propheta: ne respondeas inprudenti ad
45, 8 19 Prou. 21, 31 22 Prou. 26, 4 ALRT, confundantur m 2 callidus c
3 uenarum (rum in ras.) T 4 motos BLPTY 5 ergo om.
A iuuenilibus o. non T in ras. iuuenibus B 6 pbemua AR
T, probamus
Sed promissi memores uniuersa, quae operi ipsorum recolimus
inserta, tangamus. arguitur stilo splendidissimo papa
Symmachus, quare conuentionem praeueniens cum populorum
coetibus examen intrauerit et postea iudicia, cum euocatus
quater fuisset, spreuerit. sic a uobis ueri discessit affectio,
ut mendaciorum nebulis orbis testimonium putetis inuolui
et fallaciae peniculo depicta uerba plus uirium credatis habere,
quam ueritatem Roma quam retinet? ergone ille disceptationem
uel inportunus adiit uel expectatus aufugit? ergone illam multitudinem
deuotae deo plebis non pro fidei diligentia Christiana
ras.) L 8 rigore m poene A, pene T, pquae c
4 antUtitem AR 5 choorte T 6 non om. Rm uni] ui
R, uestri m 7 ptne T, potestne bm meus R indoctilis
B, docilia Pb a] et
Nunc longa non opus est admonitione iam perditis: odium
debemus operi, de cuius iam non superest quod damnetur auctoribus.
mulierum turbas adseritis urbanis coloribus cum praefato
ad iudicia conuenisse, et ilia uestra subtilitate ostenditur
sexus qui maiorem antistiti debuisset affectum. profanissimi
BT 3 stndit B 4 non om. R 6 in-
».
tentione uestram ostentationem A urm V 7 accerbitatem T
8 pulsatus B 10 furor] fore B 11 adcendat B poenae
R, pene PT 13 collegites BV1, collegitis R ceruix-congre
T in ras. 14 submittitur V sacra B m 15 simacum T
16 quod] quia T 17 eclesiarum B , arte T ita B, ita
Rm 21 inuitus R 22 uellis B 23 ammonitione B
perdiBtis V, perdidistis Pb 24 dampnetur R actoribus T
25 adaeretis B 27 qui-profanissimi om. R \' prophanissimi Tm
accusare, et prophetam dixisse: reprobantes uerbum
sperastis in calumnia et in tumultu, et estis in
eo: propterea erit nobis iniquitas haec sicut interruptio,
quia pro nobis dicit deus: eos uero, qui iudicant
uos, ego iudicabo. et iterum ad seruos suos dicit: nolite
timere obprobrium hominum et blasphemias eorum
ne metuatis. rursus etiam uobis clamat: accedite huc
semen adulteri et fornicarii: super quem lusistis,
super quem dilatastis os et eiecistis linguam? numquid
non uos fili scelesti estis, semen mendax?
Quae quibus copulatis, aduertite, dicentes: "indicta causa,
derelictis defensoribus papa discessit", fori nobis in negotio
praesenti et platearum quarum estis hypocritae exempla proponentes.
nobis scriptum est per Paulum apostolum: quibus
crucifixus est mundus, quid illis cum foro? sed ista
nescitis aut, quod est grauius, nota contemnitis. peregrinum
credo aliquid et a ratione separatum postulans papa discessit.
nonne hoc sperauit pro statu labentis ecclesiae pastorali cura
constrictus, quod et religiosa prouidentia et causae ipsius ordo
flagitabat? quae enim iudiciorum forma praecesserat, ut nobis
hostiliter disruptis, etiam per suggestionem uestram sublatis
ecclesiae opibus, qui diu fuerat cibus esurientium famis mancipium
uideretur effectus, dum alimentis distributor egebat,
ut fieret in dominatu seruitus et in seruitute dominatus? quae
51, 7 8 Es. 57, a 4 15 of. Gal. 6, 14 B 2 profetam BLV 4 propteres-interrnptio
om. L 6 deminua Pb uero own. tn 6 itenun om.
A 7 blasfemias B, blasphemiam Rm 10 egistis lingua B
11 filii ALRTV Bcaelesti B, scelestis (estis om.) R 12 quae om.
B dioena R, dicatis m 13 dicessit T, decessit b 14 platarum
A ypocritae ABLPTV 17 contempnitis LBV, contempnetis
B 19 stratu V* eclesiae B 20 relagiosa (r
corr.) B 21 praeceeeerat ut (cesserat ut in ras. corr.) T a nobis
fort. 22 sugeesionem B* sublatib: V1 28 eclesiae B
cybus B 24 dstributor T aegebat B 25 in dominatum
L que T, usque Rm
transacta reddebat? qualis habuit effici ex censura conuictus,
in quo causam adiudicatio praecedebat? non fuit priuilegium,
quo spoliari potuit iam nudatus. unum uobis putastis residere
in sacra collectione subsidium, ut ad tuendorum inmanitatem
criminum sacerdotes uobis comites iungeretis et fieret inpunitum
facinus pollutione multorum. numquam conuenienti
tempore censor adsciscitur, qui ad decisum paene negotium
conuocatur: criminosi etsi est meritum, tollit accusator, qui
in eo plus furori suo uult licere quam iudici. dicit enim uos
inpetens propheta : haec est pars eorum, qui uastauerunt
nos, et sors diripientium nos. ite, angeli
ueloces, ad gregem conuulsum et dilaceratum et
populum terribilem. ad uos angelus missus est, scilicet
per sacerdotes, quorum uoce atque merito perferenda Christo
dona suscipiunt et placato dominante inpetrata mortalibus
uota concedunt, per quos uobis oblata sunt munera repudiata
concordiae, qui poenam merentibus dilectionis praemia detulerunt,
qui dum se considerant, in nullo quod merebamini respexerunt.
"Quis eum" inquiunt "uidit cum accusatoribus suis aperta, ut
aiunt, pugna confligere?" inpudentissimi hominum, quem cum
quibus uultis decertare, respicite et utriusque partis, si quid
salutis in uobis resedit, loca tempora personas adtendite: et
si uos nefarie congesta cordis adhuc praui non subegit
1 memoriM T 2 qualiter Rm connictus] iudicatio add.
ARm S priuilegiuR 4 quo om.
AR putatis Rb residere T in ras. corr. 6 triminum
T 7 polliciotteL 9 adsisciture A, adscitur L1, assciscitur
B ad decisum] additisuntR 9 controcatusS, conuocantur
m accusato B 11 profeta BLV 12 deripientium B
15 adque B, ad per R, 16 a mortalibus Rm 18 dllectionis]
delectatiionis Am \'19 respexerant R 22 imprudentissimi
Rm hominutH Pb, omnium ABLRTV m quem]que AR,
qui m 23 despicite R 15 nefarie i congesta(611 in ra
corr.) T opolentia B
sinistri monitoris iussa contemnite. agnoscitis summi regis
praeceptionibus uos in his, quae merito plectenda sunt, non
muniri, quia quamuis responsi qualitatem dictent dogmata
postulati et petitio dum existit praeuia quae sint secutura.
describat, numquam tamen cassibus uestris libera regnantis
uerba cepistis, numquam desideriis per aucupia calliditatis
imperialia uobis scripta militarunt. quotiens uanis hiatibus
nocendi inefficax morsus increpuit ? quotiens de accusato quicquid
spe tenuistis effugit et uacuos imago praesumptione
occupata deseruit? deo gratias, qui hanc prouidentiam indidit
ei, cui rerum humanarum summa conmisit. spes certa quietis
est et salutis perfecta in gubernatore sapientia. puppis, cuius
magister ad claui regimen intellectus dote praeparatur, ubique
stationem, ubique portum habet in fluctibus. certa est generalitatis
securitas, quando rempublicam nobilibus regit artibus
institutus. scit imperatoris nostri caelo infusa dispensatio obuiam
manum famosis in fallendum ingeniis exhibere. labore
apud eum non opus est, quem sortita est olim nuda ueritas
defensorem. cessent impii conmenticia apud illum simplicitatem
fraude mentiri: quicquid se aduersus iustitiam mouerit
mox tenetur: nihil apud praedictum tutius innocentia est:
legatione ualida utitur qui aequitati res congruentes insinuat:
quae grauis est plerumque principibus inpugnatio, minus
R coutempnite ABLRTV 3 qui
T* plectanda A 4 mnneri B dicent Rm 5 postulata
m exsistit AB preuia B, breuis A sequutura A
6 discribat BV cassibus BLPVbm, casibus ART ueris A
T cepistis PT, coepistis ABLRV desideriis inclusis Schottus
uacupia B 8 milita∗∗ront L7 multarunt R quoties ARm
9 quoties A, totiee Rm , quidquid B 18 pupia T 14 clauu
TI, clam gubernaculi A dote praeparatur om. A 15 est om.
ARm. 17 eit Bm 18 fallendo m 19 quam A olim
eat T 20 impia Bm commentitia ART 21 quidquid B
ee aduersus] ait dum Rm nouerit Bm 22 totius BV1
23 lectione Rm qui] quia ARV1m congruenter ARm
24 grauis eet (uis eet in ras. corr.) T, grauis B fidelium uel infidelium
A -
a quo frugis huius planta descendit
Ad uos me reducit propositi operis non amica condicio, qui
melioribus hactenus operam uolui nauare sermonibus, dum
captiuam orationem exigit imperiosa necessitas. dixistis enim:
"quomodo de causa uel qualitate eius primitus tractabatis, cum
necdum haberet synodus firmitatem ?" o frontem dictionis inmundae
et faciem libelli, quam non sola maculauit inperitia.
tractatus nostri prouinciam et narratis et quaeritis. hinc
eramus nempe dubii, quia, quemadmodum loquimini, non habebat
synodus firmitatem: transibat negotii qualitas audituros et
plus adhuc remanserat in reuerentia pulsati, quam esset ia
nostri integritate collegii.
Deinde pro quaestionum tormentis uenerabilem Laurentium
et Petrum episcopos a communione papae se suspendisse replicatis
et quicquid prouidit cautio conuocatorum ducitis ad
crimen inpetiti. ullone ergo tempore, dum celebrarentur ab
his sacra missarum, a nominis eius commemoratione cessatum
est ? umquam pro desideriis uestris sine ritu catholico et cano
more semiplenas nominati antistites hostias obtulerunt? aliquando,
quod capiti uestro adscribatur, facta est apud deum
offensa per gratiam et extitit nutrix ueniae peccati mater
oblatio? fuerunt quidem corporis tantum conuentione separati,
quos loqueris, animarum tamen praesentiam non uitarunt. si
add. A narratur V
2 huius modi Pb discendit B .3 conditio ABLRTV
£ operam ARmpernauare A, pernauari B, peruagari m .7 dictionia
om. B immtnditiae B 9 noctri] non B prouintiam
ALRV hic V 10 erramna T habeat L 11 aadfturus
B 18 nostri om, Bm 14 pro] post Bm torrentis
AB, torrentee m 1B se T s. I. replicatna B 16 quidquid
B prenidit T causatio B 17 nllojne (ne in mg.
add.) B 18 a nomine eius T in ras. corr. 20 simiplenas B\'\'
antistitis B 21 nestro] epPb peocati
neniae m mater om. A 28 sepatim T1 ut uidetur
24 presentia A \' nitauerant L1 1
pio mordens dente coniungit, procul te ab aestimatione
culparum duxit affectus. mandati caelestis habitatio nos
aut miscet aut separat : non interest quae interualla, nos segregent,
si uno in supera mansione conclaue retinemur. uere
hinc conicimus esse uos seruos uentris et corporis, et per hanc
sententiae uestrae uilitatem declaratis mancipia uos esse terrena.
scriptum est enim: animalis homo non percipit
quae sunt spiritus.
Fost haec uersis in fugam ordinibus lymphatici more sermonis
addidistis: "ergo concilia sacerdotum ecclesiasticis legibus
quotannis decreta. per prouincias, quia praesentiam papae non
habent, ualitudinem perdiderunt?" legite, insanissimi, aliquando
in illis praeter apostolici apicis sanctionem aliquid constitutum,
et non de maioribus negotiis, ad conlationem si quid occurrit,
praefatae squis arbitrio fuisse seruatum. sic enim habes: si
quis episcoporum iudicio prouinciali depositus
fuerit, Romanum papam, si placet, rursus appellet,
et ipse, si uidetur, reparet iudicia in opitulatione
damnati. ecce enode est, quod ad laqueum praeparastis,
nisi forte artissimis in illa parte nexibus adstringamur
et replicationum nobis itinera non patescant, dum callis
ante peruius dumetis nouella interclusione uestitur.
A mutuo] motu Rm, mictu A 2 pia Am
mordens dente] mordente Rm 8 dixit A hhbitaciones A, obauditio
Rmnos om. A, nos T 4 miscit B separet A,
superet T interualla]interrura R -5 supera Sirm., superna (a
corr.) T conclani Tm 6 conicamusB, conuincimusw
7 sentiae A declaratos Ti 9 ea quae Abm 10 lympatici
R, limpatici A, linphatici T 11 addedistis B 12 quodannis
B prouintias LV praeaentia B 14 apoetolice T
15 consolationem B 17 iuditio AM prouintiali LV 18 si
fuerit B .is uuromanam A placit B1 appelit B1 19 re-
I
pvet \'(aret in ras.) B 20 damnati B node L post est
7 — slitt.eras.in L21 artissimus L, artissimi V122 patescant (2
corr.) B 23 praeuiue m, phuius A dumethis A, dS et his JB
His enim nos eloquii uepribus, dum gradimur per plana,
retinetis, cum dicitis laesum principem, quare adtributum
uisitatorem contra ecclesiasticas regulas prima uoluimus fronte
discedere, ut nihil amplius liceret tunc uitiis, ne duresceret
lolium, ne profana messis nulla disciplinae ante maturitatem
succisa falce decumberet et putaretur licere quod iudices non
uetabant. unde ex aperto constat, nulla uos extra praestantiam
piissimi regis, quam frustra desideratis noxae copulari, exemplorum
auctoritate fulciri. superest, ut et ipsum doceam
in his excessibus, quod bono uniuersitatis contigit, non teneri,
quia directum non occasionem litis nec fomentum iurgii, sed
causam uoluit esse concordiae, praeuidens scilicet, quod nisi
simplicem iussionum suarum tutela uallaret, cito in escam
diseidii toxica uestra subriperent. scriptum est enim: uir
simplex credit omni uerbo. idcirco mandati limitem
fixit, quem nulla liceret transgressione uiolari. praefatum ad
beati Petri basilicam, mox Romam perductus fuisset, mandauit
occurrere, faciens de sacerdotis uoto regis imperium. quis
enim non putaret pontificem sponte pariturum in ea parte,
quam licere sibi princeps non credidit, etiam si uetaret? ibique
papam ab eo salutatum suo ore iussit adfari, ut traderet
coepiscopo mancipia nullis subdenda tormentis, seruanda profecto
ad disceptationem synodalis examinis. o castitatem praecepti,
quae dum facem praesentibus praefert temporibus, in
umbram cogit antiqua, quae rapit lumen ueteribus inauspicato
B1V1 4 ut scripsi, et libri lieere
tunc B, liceret hunc ALPRTV0 uiciis TV 5 maturitatem
ante T 6 non licere m 7 oetebant B nonnulla L pmestantium
B 8 deeideriia B 11 fomitem m 18 iusionum Å
unlliaretB 14 suriparent A, subreperent P 17 mox at c;
cf. Wiener Studien II p. 247 18 occnrre Ll imperiam B*
21 suoom. Rm M servando A M facem B «. I,
ras.) T, faciem Rm, fatiem Å praefert (ae corr.) - B, prefrat A,
praefmet Rm, prtfert (fert in ras. corr.) T 25 antiqua AB, sutiquam
LPSTVbm inauspicatam T
pauperi uel opinionis fabricator adiunxit? quis taliter commenticiis
laudibus locupletauit fama dominum actuum suorum
ueritate mendicum? non derogo uobis de scriptoribus, quorum
beneficio contigit ornata ad nos maiorum gesta perduci: sed
dei beneficia non tacebo , quia princeps noster rebus superat
decora sermonum. obnoxiam linguis gloriam non requirit: ad
laudem suam incuriam credit esse quod iungitur. respicite
quasi libra qua dispensatione uenerabilis causarum trutinator
inspexerit, ut cum petitioni uestrae effectus artifex praestaretur,
in omnibus tamen iura ecclesiastica custodiret. quae ad hanc
aestimationem quamuis acutiora ceteris corda sufficiunt? uno
tempore, una scriptione, sine aequitatis detrimento desideria
uestra supplentur, et eadem carta ad ministerium religionis
et uestrum destinatur ad gaudium. boni enim principis praeuidit
inquisitio, seruilem adsertionem innocenti examine non
probandam. in electione enim uenerandorum iudicum ipse
accusantes extra ordinem reppulit, ipse ad spem retulit accusatum.
Videamus tamen, ista si facta sunt, si dei inimici etiam
terreni domini non fuistis, dum Christum et regem parili
temeritate despicitis et unus uobis ad utramque contumeliam
ductus est criminum. destinatus antistes ab ipse conplendae
om. Sirm. diuia B quiquaS 2 panper
Bm adianxi B commendatitiis Am, commendatu B
4 mendico B de scriptoribus] discriptoribus LV, discribtoribus B
5 gesta (e ex t? corr.) T 6 superat B 8. i. 7 decore B
sermonem V1 non—dispensatione exh. B, om. ALPRTVbm et Sirm.
> fi .
requiret B 8 iagitur B 9 aenerabilh V, hd aenerabilis T,
munerabilis ARm 10 inspexit P et Sirm. cT
11 eclensiastica B ad L a t 12 adaestimationem R accusatiora
B sufficiant B 15 destinator BV1 et fort, T ptaenidit
principis B alias prouidit uel peruidit adn. Schottus in mg.
16 inquisitoo L\' 17 probandum T 18 secusantis T repalit
T 92 diapicitia B atranqae T 23 8 T in res.
antistu B complendat B
confusionis aptatur, qui paci militaturus aduenerat. inuisis
beati apostoli liminibus ad usum furoris uestri iam nescius
sui aduocatur, et illud quod ex omnibus orbis cardinibus deuotos
adtrahit positum in uicinitate transitur ecclesiarum
fundamentum: adiri non permittitur structura mediocris. tunc
spem bonorum fructuum perdidit a radice separatus. dicatis
forsitan, apostoli genio decerpi, si putatur caeli ciuis terrarum
locis includi. tamen quamuis benedictio poscentibus ubique
praestetur et exigat praesentiam martyris fides et deuotio
supplicantis, negari non potest, diligentiae natali solo plus
tribui et maiorem affectum loca impetrare, de quibus ad superna
transitur. quam fidem allegationi curationum multitudo
iam praestitit, et utimur post obsidionem diabolicam testibus
iam sanatis. haec licet per redemptorem nostrum in toto orbe
celebrentur, est tamen non modica monumenti illius per frequentiam
conparata nobilitas , quia per eum qui hominem
mutauit in angelum inlustrari potuit natura telluris. hanc
uisitatori uestro inuidistis gratiam, aestimantes quia errorum
uestrorum sectator esse desisteret, si reuerendae passionis
penetralia contigisset. ecce non habetis in regia auctoritate
subsidium : , ecce post caelestem commotionem iuste et et
principalis, quam sperni fecistis, censura percellit.
Videamus si superest aliqua de regulari propositione de
fensio. "uisitatores" inquiunt "et aliis episcopis ipse dedit, et
iustum est, ut facti sui lege teneatur". non uos in hoc titulo
1 uestris piris LV1, uestri spiritus m intentiuam B, incentiuum
c 2 abtator ABLV 3 luminibus L 5 adtrahet B
eclesiarum B 6 adiri scripsi,
Quid si inmunda mihi labia habenti et nullis succensi
AR adaerentia B 3 fastigii PRbm
4 ad illud qtiod T irt ras. quod dedetit ius] de elericis quod
deterius Bm, quod dederitius quod deterius A 5 propriae BV
6 qui] quis Rm a sedix (is in rus. corr.) T, sad sedis bv, sed
B istius pracenlum T in ras. praesulom Pb, prassulis cm
"Symmachi quos uocatis excessus, si sunt, illa qua et
uos expectatione sustineo: nefas est peccantem patientiam
iudicis non amare. quid nisi ultionem flagitat, qui dum reus
et ipse sit, uindictae in altero moras accusat? haec illis a me
uox debetur studiis, quia deum dixisse teneo, pronum esse
hominem in malitia et omnem carnem amicam esse peccatis.
nolo occasione personae innumeris datura dignitatem fiat in
abiectione possessio, ne, dum homo incessitur, lex diuina frangatur.
mihi credite, si sunt ista quae dicitis, respicio, quia et in
illis, de quibus nihil tale dicebatur, quid fuisset inspexi. errat
qui falli deo proximum credit: mihi uindictam, ego
Am et Sirm. transfertur T 4 i∗ctibus (e eras.)
B obruere
"Redite ergo, quia fuga uos nec dum essetis agrestes
eripuit: currite ad ouile, ne luporum uos exponatis insidiis,
ne per moram amittatis gratiam sponte uenientum, quia
contemptam inuitationem gehenna subsequitur. ego si quid
dulcedinis ut pater debui, si quid districtionis ut adtributus
a deo magister inpleui, prouidete ne diutius qualemcumque
crucis meae angulum rara Leuitarum corona circumdet,
ne dolenda etiam extraneis in longum solitudo dominetur,
ne labor uteri mei sterilitatis uice hostilem peperisset
ALRTV 2 adiuratam Rm, adinrata A 3 eclesia B
4 aera] secura R currectio A scit ex sicut? corr. L 5 quęlitis
L, quesitis T dispicere AB 6 praetio B, precio
LTV conparatus V1, conparatis L 7 disperantem B
8 est T 8. I. m. 2 simmacham AT praessuris BV 10 succendit
Ll, succedet m splendissimi LV 12 sillogismos AT,
syllogis∗∗mos L scemata BT 13 utor rete BV1, ut horret A,
horret Rm; sermone add. T exp. corr. post hominem inchuit
Schottus, om.
"Deinde cur in perniciem uestram laeditis sacerdotale concilium
? cur laceratis sententiam, in qua inspirante Christo
oracula superna patuerunt ei inter deum atque homines
interpres extitit lingua pontificum ? quid generalis ecclesiae
dolorem facitis quamuis in principali tamen in una conmissum
? illa enim caeli curia uariarum dotibus aucta curulium
et multo redemptoris nostri auro ostroque decorata
nihil M illa decisione auctore se protulit, sed per humanae
linguae ministerium diuino militauit imperio. intellexit non
esse suum quicquid inpulsa constituit: nihil habet in illa
sententia, nisi unde de sola deuotione gratuletur : peregrinum
stilus sensit eloquium, inde sumens solam gloriam, quod infusa
sibi et seruauit et coluit. quid his de exemplis-
1 bonifatf B, bonifatii ALRV, bonefacii T solattum ABLRTV,
solatia m reuocantes B 4 nil] nulli R 5 errando congerer
A 6 solatium ALRT co∗paratione (eõ ex con, pa ex pn corr.)
L 7 fastidium L1TV2 intentione AV1 8 repuH f de]. ex
"Reliqua obiectionum uestrarum capita non reuoluam: praestat
silentio damnanda sepeliri. \' nobilitatem dat facinoribus
qui uentilationem ipsorum multiplici ad aures posteras
relatione transmittit. beati Pauli est sequenda sententia,
qui monet per discipulum cunctos et clamat: inanes quaestiones
euita. multa enim sunt in propositionibus uestris,
quae ita faeculentis ulnis peccandi amor amplectitur, ut fiant
indigna memoratu: plura leuitas dehonestat, dum subductis
euiscerantur uerba uestra ponderibus et de religionis
causis elocutio uentosa conponitur, auris congruam sortita
grauitatem, quae in palearum abundantia nihil est horreis
inlatura de tritico, dum infecundam frugibus culmorum
ARm 2 codioum] qua
dicti Rm nihil ABm conquaeror B, queror ALBTV
3 sant] eet Å 4 nos ipsos decipimus] nos ipsos sedueimus A, mendaces
sumus m . non iunxerunt ARm . mendaoes sumus] nos ipsos
decipimus m sumus sunt fort. 6 mendax] timendus B.m
«
8 gemitum B 9 quam] que B 10 qui aliquando L autapponit
T in ras. culpabiles B 11 opponet B 13 reliq.
B 13 dampnandi R sepelire B, sepiliri T 15 religione B
17 snnt enim T 18 feculentis BLBT, faculentis A 19 phra
B1 20 nostra\'T ,religiosis L1T 21 conponetur B congruem
A, congruenter Rm 22 habundantia RT ∗orrehis ex
horrebis R 23 infbecundam Bm • parturet B
de quibus nihil lucri uentilabra reperiunt,
incendioque peritura: de his scriptum est: dormierunt nitri
somnium suum, et nihil inuenerunt. nihil est, carissimi,
pace dulcius, si tamen saporem eius non plenum
amaritudine pectus excludat. breuiorem quidem admonitionem
debueram, quam prolixam non parua uestri consideratio et
diu in uobis iurgiis exercitata frons protulit usus est multa
peccantium stricta adlocutione non corrigi, et effusionem
plurimi quam, in delictis habuerunt, in monitoris sermonibus
hanc requirunt. me satis est et diligentiae uestrae et iussis
caelestibus obsecutum. in his, quae secutura sunt, locum sermonibus
non relinquam, quia haec refero, mundi caput Romam
per uestras intentiones esse prostratam et nutricem pontificii
cathedram quasi ultimum uidere sedile despectam".
. Cuius uocem beatus Paulus excepit et illa qua semper usus
est eloquii intonuit libertate, apostolorum principem lenitatis
incessens, quod fluxis et profligatis mentibus parentis adhuc
seruaret. affectum nec in profundum ductis ulceribus ferro
medicante succurreret, rescindenda docens laminis secreta morborum
et manifestae desperationi salutiferum esse uulnus
adhibendum, ne, dum manus medici per impietatem a sectione
carnis corruptae suspenditur, de abstinentia teli inuitetur
exitium, quia, dum parcit aegris dextera, curandos interficit,
luxuriam AR agrieulis B 2 uentelubra B1 repperiunt
BLBV ea sant addidi, om. libri 8 uiri om. Bm
4 Bomnam ART kmT 6 ammonitionem BT 8 diu in]
diuini Rm exicitata ABm 9 peccantum T 10 delicitis
A 12 secuta Rm 13 romam caput T capad B 14 pontificem
T, pontificis Rm, pontificiis A 15 dispectam B 16 exceepit
R qua∗ B 17 ẽ∗ T 18 incesritis Rm prolgatia
B 19 apo] ne Bm 80 rescondenda B lamminis
LTV morborum et maaifeeto Tin ru. 31 manifeate BRTm
disperationi B, desperationis T 22 ∗∗pietatem (im cras. m. 2 ?) V,
pietatem Sirm., nimiam pietatem fort. affectione A 23 innidetur
L 24 aeg∗ris (e erus.) L dexteri R interfecit B
mortem languentibus qui cum possit non excludit inflixit. his
ergo aduersus eos oris ianuam patefecit alloquiis:
"Omnis qui iudicas, in quo alium iudicas, te ipsum
condemnas: eadem enim agis qui iudicas.
scimus autem quia iudicium dei est secundum
ueritatem in eos, qui talia agunt, et iterum: beatus
qui non iudicat, inquo probat se ipsum. quae malum
ratio est, ut praedicet non furandum qui furatur et prodigam
uerecundiae frontem nube uestiat inpugnationis alienae? nemo
recte monitoris personam suscipit, nisi qui actibus suis errata
condemnat et amorem innocentiae conuersatione demonstrat.
nam adiacet etiam publicanis amica moribus uitia damnare
sermone et sceleratioribus linguae officiis punire quod diligunt,
quasi non quoddam genus sit maiorum excessuum, dare rei
affectum labiis, quam mente despicias, et ingenii uirus conloquii
melle uestire. haec sic ago, quasi si uobis esset pudor
pudicitia uenustas affectu(s aut cu)i liceret accusare doctorem et
aduersus electum oris liuidi morsus aptare, cum ante futuri
praescius per epistulam ad uos datam plena uoce monuissem:
quis accusabit aduersus electos dei ? deus qui iustificat:
quis est qui condemnet? et iterum: o homo,
qui iudicas eos qui talia agunt et facis illa, putas
quoniam effugies iudicium dei ? an diuitias
22 Rom. 2. 3
1 letum LV, loctum R, lotum A 3 adiaquiis A, aliquis Rm
5 condempnas R qui B, quae ALRTV 6 autem om, Rm. 7 eis
9 8 malum ratio! ratio non R t prodigiam A 10 nubae
A 11 recte B 12 condempnat AR 13 poblicanus AR
dampnare B 14 sermone (ne ex nia ? corr.) L, Mtmo B see-
leratoribus L 18 quoddam T in ras. 16 dispfcias B 17 Si
om. Rm 18 uennatus R affectus aut cui scripsi, affectui AB
LTV, affectu R et om. T
Post haec si inter manus medicorum curatione aegrescitis
ABLBV 2 accusates B malidam LV
firnicatione] inmunditia add. ARm 8 condempnatione AL, contempastione
B 5 parentibus Bbm 6 imcompositos B 7 laureotii
ALRTV 8 ***sequaces T exercuit ARTm 9 autq; A,
atque B, aut m accipit B, quae accepit m 10 exsecrabilem
AB 11 sacerdotis B obsoleta (eta in ras.) T, obsolita ABL
JPBVb corporatoe
"Me, quam dei summi templa repudiate fanorum cultibus
et nouae lucis nitore gaudentem fecerunt, ecce conspicuam,
quam post sacella sordentia et multo pecudum tabo polluta
ab hostiarum cruore dominici et apostolici sanguinis effusio
purgauit, quam reducta post longum sanitas febrium fecit
delubra contemnere, quam a uictimis liberauit oblatio, quae
pacem Christi per idolorum inimicitias adquisiui, cui I non
fuerunt pene numerosiora dona quam numina, quam religio
sua reddebat uaria deuotione mendieam, quam egestas oppresserat
frequentia a diis suis beneficia postulantem, quae
Curios Torquatos Camillos, quos ecclesia non regenerauit, et
reliquos misi plurimae prolis infecunda mater ad tartarum,
dum exhaustis emarcui male feta uisceribus, quia Fabios seruata
patria non redemit, Deciis multo sudore gloria parta nil
praestitit. profligata est operum sine fide innocentia: criminosis
iunctus est aequi obseruantissimus, quia Christum ignorauit,
Scipio. per totam uellem stilum ducere, ei orbatae
pectus pateretur, infantiam. sed quisquis lamentationis trans
acta relegit, lacrimarum tempora uidetur optare. nemo creditur
d
1 a om. ALRTV saltim B 3 merens ABLRTV
4 quid est] quidem A 6 gaudentem APb, gaadente BLRTVw
ecce scripsi, esse libri conspicuum V1 7 quam postquam
B 8 effusio P* et Sirm., effusione ABLP1RTVbm 9 fecit
om. Rm 10 contempnere ABLRV quem L 11 per] post
m adqaisiuit B 12 innamerosiora T* r. sua] religiosaa
Sirm. 13 oppraesserat B 14 dis BL V 15 curius B,
carios familia Å torquatue B, torquatua A camelloa B
16 infoecunda Rb thartarum B, tartharum A 17 faeta LB V
fabius B 18 decus Lm nihil A 19 profugata ARm
criminosi V 20 iuct*us (att. n ex a corr.) B 21 uellim B
acte
si] non ARm 22 pectus] sustinere add. ARm trans B
23 ne*legit (g eras.) L * obtare A
filiorum funeribus referens seruat certo teste crudelitatis arguitur.
illa posteritas plus maeroris adtulit perdita, quam
iucunditatis adquisita. relegamus tamen quibus mutata sint
ista successibus, ecce iam in illo sacrario libertatis nihil seruile
de idolorum cultibus inuenitur; ecce honorum corona,
orbis genius, flos Romanus, quae diu uenerata est, plena
sanctitate calcat altaria : ecce iam curia mea ad caelum uocatur
laudatur accipitur, nec possum dicere, perdidisse me
sobolem post gratiam baptismi quam uel repentina mors abstulit.
multos trabearum uel curulium possessores supremus
regnator sine dispendio cultus aut dignitatis amplectitur pene
iam terreni munificentia triumphi diuinum mercatur affectum,
et hoc ad Christi gratiam proficit, quod mundo studetis me
uenerabiles. mentior, nisi egena agmina consulatus uestri in
subsidio miseriarum praestolantur aduentum, etenim purpura
uestra, qua anni uocabulum nobilitatis, subripientem miseris
uestimentorum largitate pellit algorem, prope iam iterum
necessitatibus ferunt auxilium decora fastorum, et ueteri infidelitate
deposita ia tali praeparatione census dispendia efficiuntur
lucra animarum, ecce nunc ad gestatoriam sellam apostolicae
confessionis uda mittunt limina candidatos, et uberibus
gaudio exactore fletibus conlata dei beneficio dona geminantur".
BV, non odisse ALRTV nisi quod in V fi postea in mg.
add, m. 1 loditar BL 2 argaetur B 3 meroria ASL*
RTV1 memoria
"Quis tempore, quo pretiosis siccamus ubera partubus, quo
prolem nostram aeterna genetrix rursus paritura nunc suscipit,
cuius post primam natiuitatem grandaeuis fetibus aluus impletur,
quae mihi prolem regenerando dulcem facit esse quam
peperi, quae ad M uenientes senium facit exuere et ad uitae
principia redire confractos, quis hanc felicitatem, rogo, interpellatione
commutat?. quis per discordiam uiperina mente
consitam aurei mihi saeculi iubet perire beneficia? quis in
renouatione mea occasum clandestinus inspirat et per blandae
frontis speciem inimicitiis uires adquirit? generosam in tali
negotio prosapiem non agnosco. si qui sunt tamen summorum;
quos uilibus tempestatis huius procella sociauit, aliis auctoribus
facinorum participatione maculantur. splendor sanguinis, etsi
communionem criminum incurrit, nescit tamen ducem se praebere
peccantibus. habeat forsitan reatum de neglecta cautione,
non habet dignum supplicium de scelerum principatu. sub
quadam uerecundia iungitur delinquentibus qui ad adulta
iurgia conuocatur: non meretur desperationem perditi, in quo
facilis tantum credulitas inprobatur. uos potius uideo, triuiorum
germina, uos agnosco, in quibus naturae uilitas conuenientes
sibi mores peperit, quos degenerasse claritas fuerat,
qui per mentitae titulum religionis gaudetis inpunitate uitiorum,
quorum labia numquam aut honorum sapor tetigit aut
quietis, qui fas omne origini parendo uiolatis, quos de latebris
et specubus productos praesens causa monstrauit. quis ante
1 pneciosis BLTV siecamas om. Bm partibus BT, partibus
Rm 2 genitriz ATV 3 grandeuis ABLRTV fletibus
Lm alius B imple*tur (aV eras.) B 5 uenientes facit
T nita A 6 interpellationem AB 7 committat Am.....
8 consitam scripsi, conpoaitam libri 9 clandutinus B, clamdestinas
t
BT, clandeetinam A per b.] pro bandae B 10 frondit V
adquiret B 19 actoribus T, auribus B 14 commanem B
15 habeat B, habet ALBTVb forsitan* T 16 subplicium
A 18 disperationem B 19 crudelitas Tm et Sirm. tribioram
B 90 edilitas A 28 bonorum b 24 omnem AB
25 specibni B productns B caasam BV*
secreta, quibus nos nox generationis abdiderat. redite potius
ad amicam caecitatem: nobis serenam et diurnam lucem relinquite:
concordiam ecclesiae aut absentia aut correctione
praestate. si tamen uultis uos numerari inter splendidas prosapies,
actuum emendatione cognoscam".
Pb 4 eclesiae B aut a.] ut absentia B
correctionem A 5 prare T uultis (ul in ras.) V 6 actem
Rm, act∗uL cognoscam] finit add. B