Gregorio Alexandriae episcopo, Nicomediae episcopo. Carthaginis episcopo. Campaniae episcopo, Neapolis Campaniae episcopo. Ariminensi clero. Campaniae episcopo. Salonae Dalmatiae episcopo, Amfioni. Donato. Desiderio. Fortunato, Euthieio, Maximo. Sinferonti et omnibus per orbem terrarum consacerdotibus nostris. presbiteris et diaconibus et omnibus. qui sub caelo sunt in ecclesia 1 adque A passionem Cm2 passionis ACml passiones i\' 2 mortem Cm2 mortis ACm1 ascensione A suscpimus AC 3 credimus] add. et C 5 paraclytum A n Explicit add. Cγ 7 Uerba epistulae, symboli (p. 67). subscriptionum (p. 74) in .4 cuntinua leguntur. edila esl epistula secundum Fab uel Cou eliam a Baronio ad a. 347 n. LXXV sqq. et in uariis editionibus sonciliorum se. a Binio 1 448 sqq., Labbe-Cossarl II 699-710, Hardouin I 671—681, Coleti II 731—741, Mansa III 126—137 9 SERDICIAM] Serdicam Cou 10EPIS- COPIS A QUE A 12 Cmscribit in mg :Hic reponenda sunt episcoporum nomina. quac i habentur et leggndum Amphioni Xic. Donato Carth. etc.; eliam in sua editione Falerconiungit nomina episcoporum cum sedibus, u. g.: Anfiom X icomediae episcopo, Fortunato Neapolis Campaniae episcopo, Maximo Salonarum Dalmatiae episcopo etc.; de singulis episcopsi u. Studien II 109 sqq.; de ordine nominum u. ib. 113 12 carthagini A 13 ncapoli cāpaniaA 14 Ariminensi clero Eng (u. Studien II 113) ariminiacleno (forte ex arimin clero) A ariminaclino C Ariminiadeno 7 Arimini Adeno (Athenio) Tillenwnl, Mémoires V1 (1704) 334 el Savio in Rivista di scienze storiche VII uol. 1 [1910] 2o camp A Salonae Fed salonas A Salonarum y dalmatus A, corr. y 15 Amfioni sc. Nicomediae ep. Donato sc. Carthaginis ep. Desiderio sc. Campaniae ep. Fortunato se. Neapolis ep. Euthicio sc. Campaniae ep. Maximo se. salona ep. Sinferonti Fet sinferunti ACγ 16 cum sacerdotibus A 17 que A sancta catholica episcopi, qui a diuersis Orientalium prouinciis, id est ex prouincia Thebaida et ex prouincia Palestina, Arabia, Foenice, Syria, Mesopotamia, Cilicia, [Galatia], Isauria, Cappadocia, Galacia, Ponto, Bitinia, Pamphilia, Paflagonia, Caria, Frigia, Pisidia et ex insulis Cicladon, Lidia, Asia, Europa, Hellesponto, Trachia, Emmonto ad ciuitatem Serdicam congregati concilium celebrauimus, in domino aeterna salus.

Est quidem nobis omnibus indeficiens oratio, dilectissimi fratres, primo. ut sancta domini ut catholica ecclesia dissensionibus omnibus et schismatibus carens unitatem spiritus et uinculum caritatis ubique conseruet per fidem rectam — et uitam inmaculatam quoque tenere, amplecti, custodire, seruare omnibus inuocantibus dominum est quidem iustum, praecipue episcopis, qui ecclesiis sanctissimis praesumus —, secundum, ut ecclesiae regula sanetaque parentum traditio atque iudicia in perpetuum firma solidaque permaneant nec nouis emergentibus sectis traditionibusque peruersis, maxime in constituendis episcopis uel in exponendis, aliquando turbetur, quominus teneat euangelica atque sancta praecepta et quae sanctis et beaissimis apostolis iussa sunt et maioribus nostris atque a nobis ipsis in hodiernum usque seruata sunt et seruantur.

Extitit namque temporibus nostris Marcellus quidam Galaciae, haereticorum omnium exeerabilior pestis, quique sacrilega mente, ore profano perditoque argumento uelit Christi domini regnum perpetuum, aeternum et sine tempore disterminare initium regnandi accepisse dominum dicens ante quadringentos annos finemque ei uenturam simul cum mundi occasu.

etiam hoc asserere 1 sqq. nonnullos altis lestimoniis traditos indices prouinciarum u. Studien II 95 sq. a C ad A Orientalium] add. partium Cou 3 Foenice Fed (fort. Fenice) finicae A Galatia del. y pisauria ATC cappadotia A 4 uitinia A peflagonia A 5 Cycladum Cy lidiae asiae europe hcllespontu trachiae emimontu A (hi genetiui in exemplari graeco exsMisse el inde per errorem in nersionem latinam recepti essi uidentur) 11 rectam] add. sed y 16 nouis emergentibus coni. Cou nobis semper gentibus (-ilibus Cm2) AC 17 deponendis Cm2 18 cominus A euangelica atque sancta Fed euangelica. quae sca A euangeliaque (euangelia atque C p. c.) sancta C euangelica sanctaque y 20 atque] et quae y 24 prophano A 25 disterminasse Fab A in mg.: Dogma MARCELLI HERETICI 27 occasum A. LXV. Hihrius pars 4. Feder. 4 coepti temeritate conatur, quod in corporis conceptione tunc factus

sit imago inuisibilis dei tuncque et panis et ianua et uita effectus. et quidem hoc non solum uerbis nec loquacitatis assertione confirmat, sed totum, quidquid fuerat sacrilega mente conceptum blasphemoque ore prolatum concupiscentia nitenti, libro blasphemiis et execrationibus pleno indens etiam alia multo peiora in ipsum calumniam faciens scripturis diuinis cum sua interpretatione et scelerata mente, quae contra illis, ex suo pestifero sensu applicabat.

quibus ex rebus aperte manifesteque constitit.haereticus. quique assertiones suas quibusdam squaloribus miscens, nunc falsitatibus Sabelli, nunc malitiae Pauli Samosatensis. nunc blasphemiis Montani, haereticorum omnium ducis, aperte permiscens unamque confusionem de supradictis faciens ut imprudens Galata in aliud euangelium declinauit, quod non est aliud secundum quod beatus apostolus Paulus tales condemnans ait: etsi angelus de caelo aliter annuntiauerit uobis. quam quod accepistis, anathema sit.

Magna autem fuit parentibus nostris atque maioribus sollicitudo de supradicta praedicatione sacrilega. condicitur namque in

Constantinopolim ciuitatem sub praesentia beatissimae memoriae Constantini imperatoris concilium episcoporum. ex multis Orientalium prouinciis aduenerunt. ut hominem malls rebus inbutum salubri consilio reformarent et ille ammonitione, sanctissima correptione, correptus a sacrilega praedicatione discederet. quique increpantes illum et exprobantes necnon etiam caritatis affectu 2 Col. 1,15 cf, loh. 6, 35 sqq, 3 cf. loh. 10, 7. 9 cf. loh. 1,4 et saepius 16 Gal. 1, S. !i 1 cocpti y coepit AC 3 et quidem hoc Fed equidē hoc A eadem haec γ\' nee] ac Cou Hardouin nec = \'uel\' post negationem n concupiscentia nitenti Fab Hardouin concupiscentiam intenti ATC cum licentia impudenti uel cum audacia ingenti susp. Coit 6 blaspliemis A plenū A 7 multo Cou Hurdouin multa AC in ipsum (w. in Christum)] in ipso Cou Hardouin in ipsis Labbe diuinis scripturis Cy H que A quae contra illis (= quae illis contra erant)] qua quae contra illas uel quae contraria illis susp. Cou 11 samu- ensis A Cml 12 duci A aperte Cm2 a parte A Cml 14 aliuni A 15 apostolus om.y 18 parentibus atquc maioribus nostris y 19 conditur ACI 21 episcoporum] add. qui Cm2y 24 correptione om. y praedicatione sacrilega Cy 25 etiam om. Cy postulantes multo tempore nec quicquam proficiebant.

namque post unam et secundam multasque correptiones cum nihil proficere potuissent — perdurabat enim et contradicebat rectae fidei et contentione maligna ecclesiae catholicae resistebat —, exinde illum omnes horrere ac uitare coeperunt. et uidentes, quoniam subuersus est et peccato et est a semet ipso damnatus, actis eum ecclesiasticis damnauerunt, ne ulterius oues Christi pestiferis contactibus malis macularet. tunc namque etiam eius aliquos prauissimos sensus contra fidem rectam ecclesiamque sanctissimam propter memoriam posterorum cautelamque suis sanctissimis scripturis in archiuo ecclesiae condiderunt.

sed haec quidem secundum impietatem Marcelli haeretici prima fuerunt; peiora sunt deinde subsecuta. nam quis fidelium credat aut patiatur ea, quae ab ipso male gesta atque conscripta sunt quaeque digne anathematizata sunt iam cum ipso Marcello a parentibus nostris in Constantinopoli ciuitate? namque liber sententiarum extat in ipsum ab episcopis conscriptus, in quo libro etiam isti, qui nunc cum ipso sunt Marcello atque illi fauent, id est Protogenes Sardicae ciuitatis episcopus et Cyriacus a Naiso, in ipsum sententiam manu propria conscripserunt. quorum manus ualens testatur fidem sanctissimam nullo genere mutandam nec ecclesiam sanctam praedicatione falsa subuertendam, ne hoc modo pestis ac lues animarum hominibus grauissima importetur Paulo dicente: siue nos siue angelus de caelo aliter annuntiauerit uobis, quam quod accepistis, anathema sit.

Uehementer autem ammirati sumus, quatenus eum, qui aliter. quam in uero est. audet euangelium praedicare, quidam, 23 Gal. 1,9 4 et inde C a. c. 5 horrore A ceperunt A 6 pr. etj a Cmly peccato y peccatis Cm2 peccata AC ml 14 iam Fed nam A; Cou pulal nonnulla esse addenda uel legendum esse: anathematizata sunt cum ipso Marcello elc. ? 15 in constantinopolim ciuitatem A 18 sardice A Serdicae Cou Cyriacus a Naiso Fed (u. Studien II 111 ; cf. p. 66,9: Gaudentium autem ut iumemorem decessoris sui Cyriaci et Ser. B II 4 n. 32: Gaudentius a Dacia de Naiso; Sozom. h. e. III 11: τόν de Γαυδένιον ώς ivavria tmovddoaina Κυριαϰώ̜, δν διδέξατο) cyriacusanais A siriacusanais TC Siracusanus y, sed Coususp. Ariminensis 19 inipsum sententiam Cou Hardouin in ipsasententiaA 20 Ualens Cml ualide(postea del.) Cm2 mutanda A 21 subuertenda4 22pestesA omnibusy 27 uiroAC .4* qui se ecclesiasticos esse uolunt, facile ad communionem recipiunt nec blasphemias eius, quae in ipsius libro signatae sunt. inquirentes

nec illis, qui sollicite cuncta inuestigauerunt et inuenientes iuste damnauerunt, consensum accommodare uoluerunt. etenim Marcellus cum apud suos haereticus haberetur, peregrinationis auxilia requisiuit, scilicet, ut et illos falleret, qui et ipsum et eius scripta pestifera ignorarent. sed quidquid apud illos agit, impia sua scripta sensusque profanos occultat falsa pro ueris opponens, quaestum sibi de simplicibus atque innocentibus fecit. quique sub praetexto ecclesiasticae regulae multos ecclesiae pastores induxit eosque in suam redigens potestatem, Sabelli haeretici sectam inducens callida fraude decepit restaurans Pauli Samosatensis et artes et dolos.

mixta enim est oninium haereticorum sectis Marcelli extranea traditio, sicut supra memoratum est. unde conuenerat omnes ecclesiae sanctae praepositos memores dictorum domini Christi dicentis,: cauete nos a pseudoprophetis, qui ueniunt ad uos in uestitu ouium, intrinsecus autem sunt lupi rapaces, a fructibus eorum cognoscetis eos uitare ab huiusmodi et horrere nec illis facile communicare-

municare, agnoscere illos ex actibus suis atque ex eorum seriptis sacrilegis praedamnare. nunc uero uehementer metuimus, ne nostris temporibus compleatur, quod scriptum est: cum dormiunt homines, uenit inimicus et sparsit zizania inter frumentum. cum enim non uigilant hi, quos uigilare oportet in custodia ecclesiae, falsa uera imitantia funditus. id quod rectum est, uertunt.

Quapropter nos, qui plene ex libro Marcelli eius sectam sceleraque cognouimus, scripsimus uobis, dilectissimi fratres, ut neque Marcellum neque eos, qui illi iunguntur. ad communionem sanctae ecclesiae ammittatis memoresque sitis prophetae Dauid 16 Matth. 7, 15 sq. 22 Matth. 13, 25 1 secclesiasticos A 3 sollicite Cou solliciti CFab sollici A 7 agi.A, Ca r. 9 praetextu Cv ecclesiastici A a. c. 10 seduxit Cott 12 famitensis A Cm1 181upisA 19 horrore A 20 adque A 23 spargit Cy 24 hi Cγ hii A 25 uera Eng uerba Αγ; cj. supra 8 el p. 60, 29: pro uNis falsa fingentes iniitantia (ueritatem) Cou immutantia Cm2 mitantia Fab 26 euertunt Cou 30 ammitatis A memores quoque Cy dicentis: dixi eis, qui faciunt facinus: ne feceritis facinus, et delinquentibus: ne exaltaueritis cornum; nolite in altum tollere cornum uestrum, ne loquamini aduersus deum iniqua. et credite Salomoni dicenti: nolite transferre termi nos aeternos, quos constituerunt patres uestri.

quae cum ita smt, nolite supradicti Marcelli prauissimi sequi errores et ea, quae ab ipso iniusta praedicatione contra dominum Christum inuenta traditaque sunt, praedamnate, ne blasphemiis scelenbusque etiam ipsi participes sitis. sed propter compendium haec hactenus de Marcello.

Uerum de Athanasio quondam Alexandriae episcopo accipite, quae gesta sunt. accusatus est grauiter iuxta deum sacrilegus et iuxta misteria ecclesiae sanctae profanus. quique propriis manibus comminuit poculum deo et Christo dicatum ipsumque altare uenerandum confregit sedemque sacerdotalem subuertit ipse atque ipsam basilicam, dei domum, ecclesiam Christi, demolitus usque ad solum est. presbiterum uero ipsum, uirum grauem et iustum, nomine Scyram. tradidit custodiae militari.

accusatus praeterea est de iniuriis, uiolentia, caede atque ipsa episcoporum internicione. quique etiam diebus sacratissimis paschae tyrannico more saeuiens ducibus atque comitibus iunctus, quique propter ipsum aliquos in custodiam recludebant, aliquos uero uerberibus flagellisque uexabant, ceteros diuersis tormentis ad communionem eius sacrilegam adigebant — nec actus commissi umquam ab innocentibus fuerant —, sperans hoc modo suos suamque posse praeualere factionem, ut per duces et iudices perque carceres ipsos, uerbera diuersaque tormenta inuitos ad communionem suam cogeret, nolentes adigeret, repugnantes atque resistentes sibi tyrannico more terreret. erant quidem illi grauia et acerba ab accusatoribus obiecta. 1 Ps. 74, 5 sq. 5 Prou. 22, 28 3 cornu Cy cornu Cy 5 salomini A 9 praedamnare A,Ca.c. 12 A in mg.: De sco athanasio falsa omnia dicitis 14 iusta A prophanus A 17 domum Cy donu A 18 praesbiterorum A, Ca. c. 19 Scyram Fed Ischyram Cou narcem A narchen C; de forma Scyras u. Studien 11 79 sq. 20 uiolentiae A episcoporum S2 ΓCou episcopū A episcopi C Fab; cf. p. 54,20 : in episcoporum exitiis 22 iunctus sc. erat 23 custodia CCou 25 commissaA 26 suamque y sua A praeualere posse y 27 ipsos] add. et Cou 2S imuitos A 29 erant-obiecta om. C 30 illa y

Nam propter haec necessario concilium apud Caesaream Palaestinam primo uidetur esse condictum et, cum minime ab ipso uel ab eius satellitibus ad supradictum concilium occurreretur,

post alterum annum in Tyro propter eius facinora necessario iterum celebratur. aduenerunt episcopi do Machedonia et de Pannonia, Bitynia et ex omnibus partibus Orientis imperatoris iussione constricti. quique actis Athanasi flagitia criminaque cognoscentes non passim nec temere accusatoribus credunt, sed suo de concilio inlustres et laudabiles episcopos eligunt atque in rem praesentem, ubi res gestae erant, de quibus arguebatur Athanasius, mittunt. quique oculata fide cuncta aspicientes atque uera cognoscentes

ad concilium redeunt eiusque crimina, quae ab accusatoribus obiciebantur, suo testimonio uera confirmant. unde 〈in〉 praesentem Athanasium dignam pro criminibus sententiam dicunt. propter quod de Tyro fugiens imperatorem appellat. audit etiam imperator. quique interrogatione habita omnia eius flagitia recognoscens sua ilium sententia in exilium deportauit. his ergo ita cedentibiis rebus cum Athanasius damnatos digne in exilio haberetur ob meritum facinorum suorum sacrilegus in deum, in mysteria sacra profanus, in basilicae demolitione uiolentus, in episcoporum exitiis innocentiumque fratrum persecutione horrendus, ab omnibus episcopis in reiciendis malis seruatur auctoritas legis, canon ecclesiae et apostolorum sancta traditio.

Sed dum Athanasius post damnationem suam reditum sibi de exilio compararet, de Gallia ad Alexandriam post plurimum tempus aduenit.

quique praetorita in nihilum ducens acrius in nequitia praeualebat. nam comparatione sequentium leuia sunt, quae ab ipso prima commissa sunt. etenim per omnem uiam reditus sui ecclesias subuertebat, damnatos episcopos aliquos restaurabat. 1 consilium AC syn. Caesarensis habita est a. 334 A in mg. : Contra s. athanasium hereticorum concilia in cessarea palestina et in tyro facta palaestinam 8 ab eius Fed abei (i postea add.)A eius om. Cy 4 syn. Tyria habita esl a. 335 6 ex om. Cy 11 occulta A Cm1 ue∗∗ra A 12 .1 in mg.: Plane impiam (impicē .4) sententiam dicunt 13 in add. Cmly 15 de om.y 17 cedentibus C p. c. credentibus A, Ca. c. 19 sacrilegum A sacrilegium Cml 20 prophanus A demolitione basilicae CCou 21 persecutione coni. Cou perscrutor AFah 22 canone A 24 sed dum y sed cum (\' p. c. secundum A, Ca. c. 29 ecclesias Fed ecclesiāA ecclcsiam Cy aliquibus spem ad episcopatus reditum promittebat. aliquos ex infidelibus constituebat episcopos saluis et permanentibus integris sacerdotibus per pugnas et caedes gentilium. nihil respiciens leges, desperationi tribuens totum.

unde per uim, per caedem, per bellum Alexandrinorum basilicas depraedatur. constituto iam in eius loco ex iudicio concilii sancto et integro sacerdote [et] ut barbarus hostis, ut pestis sacrilega adductis gentilium populis dei templum incendit, altare comminuit et clam exui de ciuitate occulteque profugiit.

Sed de Paulo Constantinopolitanae ciuitatis quondam episcopo post reditum exilii sui, si quis audierit, perhorrescet. , , .... fuere namque et in Anquira prouinciae Galatiae post reditum Marcelli haeretici domorum incendia et genera diuersa bellorum. nudi ab ipso ad forum trahebantur presbyteri et, quod cum lacrimis luctuque dicendum est, consecratum domini corpus ad sacerdotum colla suspensum palam publiceque profanabat uirginesque sanctissimas deo Christoque dicatas publice in foro mediaque in ciuitate concurrentibus populis abstractis uestibus horrenda foeditate nudabat.

sed (et) in ciuitate uaza proumciae Palestinae post reditum suum Asclepas altare comminuit multasque seditiones effecit. praeterea Adrianopoli Lucius post reditum suum sacrificium a sanctis et integris sacerdotibus confectum, si fas est dicere, canibus proiciendum iubebat. igitur cum haec ita sint, numquidnam lupis tantis ac talibus oues Christi adhuc usque credemus et membraChristi membra fonucatonac faciemus? absit.

Nam postea Athanasius peragrans per diuersas partes orbis terrarum, scilicet seducens aliquos et per suam fallaciam adulationemque pestiferam decipiens innocentes episcopos, qui eius facinora ignorabant, uel Egyptios aliquos actus eius ignorantes 25 cf. 1 Cor. 6, 15 2 integris permanentibus CCou 4 legis A Cml desperatione .4, Ca. c. .4 in mg.: catholicos episcop diuersarum ciuitatiu infamant, 5 basilicas Cy uasilica A (i locum y concilii sc. Antiocheni a. 341 sacerdote sc. Gregorio et del. Cy 7 hostis] add. et CCou 8 exul] exiit C COli exit Fab 9 profugit Cy 10 de] et ACm1 constantino politano A condi (o ex u)A 11 episcopus A lacunam indicaui; desideratur enim narratio de Paulo 15 luctu̅quae A est om. C Cou 16 prophanabat. A 18 media in CCou 19 et add. Cou Gaza y gaia A 25 credimus ACγ, corr. Eng 27 silicet A et om.y adulationeque A 28 pestiferum A 29 eius actus y\' scripta a singulis emendicando ecclesias pacificas perturbabat aut ipse sibi nouas pro sua uoluntate fingebat. nihil tamen hoc ualere potuit ad iudicium iam dudum a sanctissimis et inlustribus episcopis consecratum. non enim commendatio eorum, qui nec in concilio indices fuerunt nec concilii iudicium habuerunt aliquando nec praesentes,

cura supradictus Athanasius audiretur, fuisse noscuntur, aut ualere illi potuit aut prode esse. denique cum sibi haec in cassum prouenisse cognosceret, ad Iulium Romam perrexit, sed et ad Iulium quosdam ipsius partis episcopos. quos seducens per epistularum falsitatem ab hisdem perfacile in communione receptus est. exinde coepere illi non tam pro ipso quam pro suis actibus laborare, quod illi pertemere credendo communicauerunt. etenim si fuerunt illae litterae aliquorum, non tamen eorum, qui aut indices fuerant aut in concilio adsederant. quae quidem etiam si essent aliquorum, temere illi fidem pro se dicenti habere numquam deberent.

Sed et iudices, qui illum digne stntentiauerunt, credere noluerunt (11) ideo. quia et alii quique in praeteritum pro suis facinoribus detecti sunt, nunc cum Marcello et Athanasio coniuncti sunt — dicimus autem Asclepan, qui ante decem et septem annos episcopatus honore discinctus est, deinde Paulum et Lucium et quotquot talibus coniuncti sunt — circumeuntes simul exteras regiones persuadebant iudicibus non esse credendum illis, qui in

eos digne sententiam protulerunt, ut hoc genere commercii sibi quondam ad episcopatus reditum procurarent. nce in ipsis locis, in quibus peccauerant, nec in proximis uel ubi accusatores habebant, se defendebant, sed iuxta peregrinos et longe a suis regionibus 2fingebat om. C 7 prodessc Cy cassum γ casum AC A in mg.. De sc̄ο iulio qui n consensit in damnatione athanasii 8 ad italiam A 9 quos y quod A 10 iisdemCy deinde Cγ 12 communicauerant y fuerant y 13 corum sc. erant 14 assederant y obsederant A 15 pro uerbis pro se—sententiaue- (runt), quae in A totam unam lineam éxplent, tradit proferunt C dicentes S1S1 Cou 16 sed et = sicul et; cj. supra S digne om. Cy 17 noluerunt ideo Eng noluerunt Ideo A noluerunt. Ideo Cou (a uoce Ideo tioui capituli 11 initium sumens) quique(= et ii, qui) Eng qui quae A quique (quinquc ucl quoque m2) C quique qui COlli. Cou pretoritum A, corr. Cou praetorium C Fab 18 nunc sc. nunc autem 19 dicimus coni. COli decimus ACFab Asclepan Fed (cl. p. 61, 29) Asclepam Cou asclepas ACFab qui om. CFab 21 quodquot A 22 credendunt A 23 commercium A,Ca.c. 24 quondam C cundam A quendam y 26 regionibus suis Cy. positos, ignorantes gestorum fidem, iustam sententiam conabantur perfringere ad illos referentes actus suos, qui illos per omnia nesciebant. astute hoc faciunt.

scientes enim de iudicibus, de accusatoribus, de testibus multos decessisse post tot tantasque sententias putauerunt aliud restaurare iudicium uolentes apud nos causam dicere, qui neque illos cxcusauimus neque iudicauimus. qui enim iudicauerunt, iam ad dominum perrexerunt.

Uoluerunt autem etiam Orientalibus episcopis et ueniunt pro iudicibus defensores, pro defensoribus ni. eo tempore cum eorum defensio non ualebat, maxime cum tunc defendi minime potuerunt, quando illos accusatores sui faciem ad faciem arguebant.

nouam legem introducere putauerunt, ut Orientales episcopi ab Occidentalibus iudicarentur. et uolebant ecclesiae iudicium per eos posse constare, qui non tam illorum miserebantur, quam actibus suis. hoc itaque nefas quoniam numquam recepit ecclesiastica disciplina, quaesumus, dilectissimi fratres, ut sceleratam perniciem conatusque mortiferos perditorum nobiscum etiam ipsi damnetis.

Etenim adhuc cum esset episcopus Athanasius, Asclepam depositum sua sententia ipse damnauit. sed et Marcellus similiter illi numquam communicauit. Paulus uero Athanasi expositioni interfuit manuque propria sententiam scribens cum ceteris eum etiam ipse damnauit. et quamdiu quisque eorum episcopus fuit, sua iudicia confirmauit.

sed cum diuersis ex causis diuersisque temporibus singuli eorum digne de ecclesia suis pro meritis pellerentur, maiorem concordiam una conspiratione fecerunt donantes sibi quisque delicta, quae. cum episcopi essent, pro auctoritate diuina damnarunt.

Namque quoniam Athanasius in Italiam et Galliam pergens sibi iudicium conparauit post mortem aliquorum accusatorum, testium iudicumque et credidit posse se denuo tempore audiri, quo \' eius flagitia uetustate teinporisobscurarentur — cuiconsensum 2 referenti A, Ca. c. 7 perrexere Cy 8 episcopis (se. causam dicere; cj. mpra 6)] suppl. id imponere Cou ut ueniant Cou 9 re∗i A 11 faciaem ad A facie ad Cm2 18 cum adhuc γ 20 depositioni Cm2 Cou; cj. p. 49,17 exponendis 25 maiorum A, Ca. c. 28 qm̅ A quando C p. c., Fab 29 morte A 30 iudicumque Cy iuditiumqueA co A quod y 31 qetustas y obscurarentur Fed obscurarunt A, (-rant m2) C obscuraret y commodantes non recte lulius urbis Romae episcopus, Maximinus et Ossius ceterique conplures ipsorum concilium apud Serdicam fieri

ex imperaturis benignitate sumserunt —, occurrinius ad Serdicam litteris imperatoris conuenti. quo cum uenissemus, didicimus in media ecclesia Athanasium, Marcellum, omnes sceleratos concilii sententia pulsos et merito singulos pro suis facinoribus praedam-

natos cum Ossio et Protogene sedere simul et disputare et - quod est deterius - diuina misteria celebrare. nec confundebatur Protogenes Serdicae episcopus communicare Marcello haeretico, cuius et sectam et reprobum sensum in concilio quater sententiis episcoporum suscribens propria uoce ipse damnauerat. unde manifestum est, quia sese ipse sua sententia condemnauit, cum se illi communicando participem fecit.

Uerum nos tenentes ecclesiasticae regulae disciplinam et uolentes miseros in aliquantulum iuuare mandauimus illis, qui cum Protogene et Ossio fuerunt, ut de suo coetu damnatus excluderent neque peccatoribus communicarent; deinde una nobiscum audirent ea.

quae a nostris patribus contra ipsos in praeteritum fuerant iudicata. nam liber Marcelli non expectabat accusationem — per se enim aperte haereticus noscebatur - et, ne falsis suggestionibus crederent, non eorum quisquam prauissimam mentem propter locum episcopatus obscurabat. at illi contra haec resistebant — qua ratione, nescimus — nec se noluerunt ab ipsorum communione secernere confirmantes Marcelli haeretici sectam et facinora Athanasi ceterorumque scelera fidei ecclesiasticae pacique praeponebant.

His itaque cognitis nos octoginta episcopi, qui propter pacem confirmandam ecclesiae ex diuersis longisque prouinciis cum ingenti exitu et labore ad Serdicam ueneramus, uidentes haec non sine lacrimis ferebamus. leue enim non erat, quod a se eos dimittere omnino negabant, quos patres nostri merito suis pro criminibus 1 maximus ACy, curro Fed; cf. infra p. 66, 1. 30: Maximinum a Triueris A in mg.: Scs iulius urbis rome eps in serdieam synodum iussit fieri 4 co .1 7 protogenes x1 8 cclibrare A !) sardices C Serdices y 10 reprobrum A 15 iuuare sc. asseclah Protogenis et Ossii iuuare Enguiuere A remotos uiuere uel remouere Cou 18 patribus nostris Cy 19 fuerant Cm2y fecerant ACm1 21 non) cum uelnam COli quisque susp. Cou 22 obscurabat Eng obscurant A occultaret uel occultabat Cou illi∗∗∗A restite- bant A 27 longinquisque Cm2γ 30 negabat A ante damnarunt.

his itaque communicare nefas duximus neque cum profanis uoluimus sancta domini sacramenta miscere seruantes et tenentes ecclesiasticae (regulae) disciplinam. nam ut non supradictos Ossium a se Protogencmque dimitterent. conscientia forte mala. qua sibi eorum unusquisque metuebant, nudari ab aliquo. quae adpalam fieri magnopere pertimescebant. nec sic in eos audebat eorum aliquis sententiam dicere, ne et se ipse damnaret, quod illis contra interdictum communicassent, quibus communicare nullo genere oporteret.

Uerum nos iterum illos atque iterum rogabamus, ne firma solidaque concuterent, nc subuerterent legem nec iura diuina turbarent, ne cuncta confunderent atque traditionem ecclesiae ne quidem in modica parte frustrarent, sed necnouam sectam inducerent aut Orientalibus episcopis conciliisque sanctissimis de Occidente uenientes aliqua in parte praeponerent.

at illi contra despicientes haec nobis minabantur et sese Athanasium et ceteros sceleratos uindicaturos pollicebantur, quasi uero aliud facere aut dicere possent, qui sceleratos omnes ac perditos in suum consortium receperunt. praeterea ingenti hoc tumore proponunt audacia potius ac temeritate quam legitima ratione possessi. uidentes enim, quod hi, qui damnatos recipiunt, in offensam crimenque incurrunt ut uiolatores caelestium legum, tali auctoritate iudicium constituere conabantur, ut sese iudices indicum dicere uellent atque eorum, qui iam cum deo sunt, si fas est, sententiam refricare.

nos uero rogabamus illos per plurimos dies. ut a sese damnatos abicerent et (se) ecclesiae sanctae coniungerent atque patribus uera dicentibus consensum accommodarent. sed illi se hoc facturos omnino negabant. 2 prophanis A 3 tenentes] add. regulam Cy regulae add. Fed; cf. p. 58,14 ilisciplinam Fed disciplinae ACγ nam del. Eng 4 consientia A cum scientia CmI; uoces consientia forte angustius scriptae sunt; scriba uidetur prius laeunam reliquisse eamque postea expleuisse 5 mala (sc. erat)] add. impediebatur Cm2 prohibebantur Cou qua Cou qua (forte ex quo = quoniam Eng) A sibi om. Cou metuebant Eng debaebant (aebant in ras.) A debebat C timebat susp. Cou ab aliquo quae com. Cou aliquando quae Eng alico qua A a quoquam Cm2 6 ac palam Cm2 palam Cou sic y sit A 7 eis .1 audebant A 8 quo ACml 13 in S2, om. ACy parte coni. Cou pace A 15 praeponerent y proponerent A 16 et sese Fed esse se A et se y 17 possent Cou possunt A possint Fab 18 reciperent C Fab 19 ingenti Fed (cf. p. 58, 28) ingente ACγ 20 professi Oberthiir hii C ii γ 23 iudicum C7 iudicium A 25 sese] se CY se add. y

Altercantibus igitur nobis emerserunt quinque episcopi ex partibus nostris, qui superstates de sexto numero eorum, qui ad Mareotam directi fuerant, remanserunt. et talem illis optionem proponunt mittendos esse ex utroque concilio episcopos aliquos ad loca, in quibus Athanasius scelera flagitiaque commisit, ut sub testificatione dei cuncta fideliter scriberent et, si falsa inuenta

fuerint, quae concilio nuntiauimus, ipsi damnemur nec imperatoribus nec concilio nec cuiquam episcopo conqueramur. quodsi uerum constiterit, quod ante diximus, ad numerum nostrum ex uobis quos elegistis, id est, qui Athanasio post damnationem communicauerunt, sed et eos, qui Athanasio et Marcello fautores defensoresque sunt, exponamus nec imperatoribus nec concilio nec cuiquam episcopo uestrum aliqui conquerantur..hanc optionem a nostris propositam Ossius et Protogenes omnesque eorum socii suscipere timuerunt.

Inmensa autem confluxerat ad Sardiciam multitudo sceleratorum omnium ac perditorum aduentantium de Constantinupoli, de Alexandria. de hinc, qui rei homicidiorum. rei sanguinis, rei caedis, rei latrociniorum, rei praedarum, rei spoliarum nefandorumque omnium sacrilegiorum (et) criminum rei, qui altaria confregerunt, ecclesias incenderunt domosque priuatorum conpilauerunt, profanatores mysteriorum dei proditoresque sacramentorum Christi, qui impiam sceleratamque haereticorum doctrinam contra ecclesiae

fidem adserentes sapientissimos presbiteros dei, diacones, sacerdotes atroci caede mactauerunt. et eos omnes secum collectos in suo conuenticulo habuerunt Ossius et Protogenes. quosque honorantes nos omnes diacones et sacerdotes dei despiciebant, quia nec ipsi uolebamus talibus aliquando coniungi. quique uulgo omnibusque gentilibus id. quod inter nos fuerat, referebant pro\'ueris 1 alter cantibus A emerserus A 2 superstitites .1 3 rcmanserant Cy 6 testificationem AC 10 delegistis γ 12 deponamus C p. c. ; et. p, 49, 17 et p. 57, 20 13 aliqui uestrum Cy 16 Sardiciam C sarditiam A (cf. p. 48, 9) SerdicamCoit 17constantinupolim A 18 Alexandria. de ita interpunrit Eng do hinc sc. aduenerunt de hinc Fed De hane (duae hae uoces tenuissima linea deletac sunt) A, om. Cy 19 spoliorum y 20 sacrilegorum Eng et add. C Cou 22 prophanatores A 23 que A hacreti quorum A doctrina A 25 atroci caede mactauerunt Fed atrocicae demactauerunt A atrociter dcmactauerunt Cy 26 hossius A quosque] eosque γ 28 quique] iique y hominibusque susp. Cou 29 gentibus CFab falsa fingentes nec discordiam inter non ex causa dei ortam. sed ex humana praesumtione narrabant.

diuinis humana miscentes et ecclesiasticis rebus priuatas adiungentes ciuitatis nobis concentum seditionemque conflarunt dicentes nus grauem schismate ciuitati importasse iniuriam, nisi illis — quod nefas erat — communicaremus, et haec frequenter acclamabant. nos enim omnino illis communicare noluimus, nisi eos, quos damnauimus, proiecissent et dignum honorem concilio Orientis tribuerent.

Quae uero ipsi egerint uel quale concilium habuerint. hinc addiscere poteritis. nam Protogenes, sicut supra diximus, apud acta anathematizans Marcellum ut Paulum postea eos in communionem suscepit. Dionisium uero ab Klida prouinciae Acaiae, quem ipsi exposuerunt, in concilio habuerunt. simul secum et exponentes ut expositi. iudices et rei [et] communicantes mysteria diuina pertractant.

Bassum autem de Diocleciana ciuitate in flagitiis sceleribusque detectum et merito de Siria deportatum ordinauerunt episcopum. quique apud ipsos sceleratius uiuens detectus et ab ipsis damnatus cum ipsis hodie uidetur esse coniunctus. Aetio<uero> Tessalonicensi Protogenes frequenter probra multa criminaque obiecit, quod diceret illum concubus et habuisse et habere, cui communicare numquam uoluit. nunc uero in amicitiam receptus, quasi peiorum consortio expurgatus, apud ipsos habetur ut iustus.

Asclepas autem cum ad Constantinopolim ciuitatem propter Paulum uenisset, post immanitatem rerum atrocitatemque commisit, quae media in ecclesia Constantinupolitana gesta sunt post mille homicidia, quae altaria ipsa humano sanguine coinquinauerunt, post Inferfeetiones fratrum extinctionesque gentilium, hodieque cum Paulo, cuius causa haec gesta sunt, communicare non cessat, sed (et) illi, qui per Asclepan Paulo communicant accipientes ab eodem scripta atque ad illum mittentes. 4 scihismati A 5 iniuria A 12 Elida Fed (ct. Studien II 43) elica ATCCou etica S\'S\' acaic A 14 et del. Cy communicante A 15 de dioclicianam ciuitatem (utrumque m del.) A 18 Aethio Cou et. io A et quia Io. Fab et quia loannes Labbe uero add. Fed 19 tessalonicensis C Thessalonicensis FabLabbe protogenis AS1S2, corr. Cou Protogeni CFab proba A 20 quod y quo AC concubinas Cou 22 habetur y haberetur A 24 rerum) corum Eng commisitj praem. quae Eng 25 iesta A 26 conguinauerunt .1. corr.C 28 cessat y cessant AC 29 et add. y Asclepam y

Ex hac igitur coagulatione atque ex perditorum congregatione quale potuerit celebrari concilium, in quo flagitia sua non tam puniebant, quam agnoscebant! (21) non enim secundum nos, qui ecclesiis sanctissimis praesedemus populisque rectores

sumus, donantes et dimittentes, quae ab ipsis nec dimitti umquam possunt nec donari. quique -etiam Marcello et Athanasio ceterisque sceleratis flagitia. blasphemia, quae nefas fuerat dimittere, condonarunt. cum scriptum sit: si peccauerit homo in hominem, orabunt pro eo ad dominum; si autem in deum peccauerit. homo. quis orabit pro eo ?

nos autem talem consuetudinem non habemus nec ecclesia dei.sed nee haec docere aliquos patimur nec nouas traditiones inducere, ne proditores fidei traditoresque scripturarum diuinarum, quod nefas est, dicamur, ne a domino et ab hominibus eondnmnemur..

Uerum illi supradicti etiam haec aduersus nos machinabantur. et quoniam sciebant nos non posse sibi scelestorum beneficio communicare. ex scriptis nos imperatorum terrere putabant, ut inuitos ad suam communionem traherent. et spectabant diuidi totius mundi profundam ecclesiae aeternamque pacem propter

Athanasium et Marcellum, per quos nomen domini blasphematur in gentibus. quos oportebat, si in se aliquid timoris dei habuissent, ne turbor iste. qui per ipsos natus est. permaneret, a sua prauissima praesumtione uel sero discedere. ne ipsorum causa contra sese scinderetur ecclesia. aut si in his, qui pro ipsis certantur, metus dei esset. etiamsi nihil damnabile apud ipsos inueniretur. tamen uel quod propter ipsos unitas ecclesiae scinditur et propter insanam rabiem cupiditatemque honoris pax profunda subuertitur. exsecrari eos ac perhorrere deberent. 8 I Reg. 2, 25 10 I Cor. 11, 16 22 cf. Esai. 52, 5 1 hacγ ac A 2 celebrare AC 3 secundum] add. eos Cou 5 donantes] praem. sumus COli 7 blasphemias Con fuerit Fab 11 orauit A 15 dicamur Cou dicere A, fort. quod nefas cst dicere, a domino etc. 18 ety ut A 1!1 terrae reputabant AC 20 imuitos A spectabunt Fah 21 profundum C t\'nb 22 perj propter Cy 23 si C sei A 24 turbo Cγ 23 discederent AC, corr. γ 2G ecclesiam A hiis C iis γ certant Cγ 27 nihilj add. esse γ 2S uel] et Cou, om. C Fab insanam C insaniam (all. i postea del.)A 29 honorum CCou

Cum ita res currere uideremus, ad suam patriam regredi nostrum unusquisque decreuit placuitque nobis de Serdica scribere et ea. quae gesta sunt, nuntiare nostramque sententiam declarare.

nos cnim Athanasium et Marcellum, qui in dominum impic blasphemantes scelerati uixerunt, expositos olim atque damnatos non possumus iterum in episcopatus honore suscipere. quique crucifigentes iterum filium dei atque illum denuo publicantes acerbis ictibus confixerunt. alter enim ipsorum blasphemando in filium dei atque in eius regnum aeterna morte mortuus est semel; alter in corpus domini et misteria eius profano more atrociter peccans ceteraque flagitia inmaniter gerens episcoporum sententia eiectus est atque damnatus.

quam ob rem. quoniam a parentum traditione discedere non possumus. quia nec talem auctoritatem sumsit ecclesia nec talem potestatem a deo accepit. supradictos ad honorem dignitatemque eccelesiae nec ipsi suscipimus et suscipientes digne damnamus.

sed nec alios, qui aut olim aut postea merito damnati sunt. in ecclesia recipimus adhaerentes legibus dei traditionibusque paternis atque ecclesiasticis disciplinis. credentes prophetae dicenti: noli transgredi term i nos aeternos. quos posuerunt patres tui. quare nos numquam fixa solidaque concutimus. sed magis ea, quae sunt a parentibus constituta. seruamus.

Post multa igitur, dilectissimi fratres, haec uobis ex aperto mandamus. ne quis uestrum ab aliquo circumuentus aliquando communicet, id est Ossio, Protogeni. Athanasio, Marcello, Asclepae. Paulo. Iulio, sed nec cuiquam damnatorum de ecclesia sancta reiectis neque sociis ipsorum. qui illis siue per se siue per scripta communicant. quare uos nec ad illos scribere umquam debetis nec ab ipsis scripta suscipere. iam quod superest.

oramus uis, 6 Hebr. 6, 6 10 cf. Rom. 6, 10 19 Prou. 22, 28 2 unusquique Cou 5 depositos Cm2; cl. p. 60. 12 6 honorem Cy 7 itrrum] uerum C Fab s irtihus confixerunt Cm2 actibus conflixerunt ACml 9 regno .4 10 et add. Cou mysteriaque C p. c. 11 prophano A flagatia A 12 adque A 15 at A 16 suscipimus y suscepimus A 19 noli y nolite A 23 A in mg. : Iniuste calūnas catholicis epis infertis id t ossio protogines atanasio marcello ascleple (alt. e er o) paulo iulio et caeteris 25 protoiene A asclepe .1 26 nec Cou ne A 27 fort. reiecto 28 nec uos y dilectissimi fratres, ut unitati ecclesiae consulatis (et) paci perpetuae, sanctos episcopos eligatis, in quibus et fides integra et sancta sit uita, abhorrentes eos, qui pro criminibus suis ab episcopatus honore

discincti sunt uoluntque iterum recipere locum, quem digne pro suis facinoribus amiserunt. magis magisque hos execramini, quos post facinus uidetis peiora committere nec dominum audiunt dicentem: peccasti, quiesce. iuuenescunt enim et fortiores de sceleribus efficiuntur et, quanto plus in gurgitem uitiorum mergunt, tanto plus totum orbem subuertunt. seditionibus uitiorum bella persecutionesque acerrimas sanctis ecclesiis ingerunt et tyrannico more populos dei in suum dominium captiuare contendunt.

Namque ex his rebus pessimos eorum conatus agnoscite, quando talem mundo tempestatis procellam induxerunt. qua Orientem prope totum Occidentemque turbarent, ut relinquentes singuli ecclesiasticas curas populosque dei deserentes atque ipsam euangelii doctrinam post ponentes de longinquo adueniremus, [se] senes aetate graues, corpore debiles, aegritudine infirmes — trahebamurque per diuersa nostrosque aegrotantes in itineribus deserebamus propter perpaucos scelestos olim digne damnatos, primatus ecclesiae contra fas appetentes — geratque curam de nobis imperium atque religiosi imperatores, tribuni et duces dirissima re publica de episcoporum uita statuque exercerentur. sed nec populi silent. omnis etenim fraternitas omnibus in prouinciis suspensa ac sollicita expectat, in quem finem haec malorum procella succedit.

cursusque ipse publicus attritus ad nihilum deducitur. et quid pluribus ? ortus occasusque mundi propter unum uel duos paucosque sceleratos impie sentientes et turpiter uiuentes funditus uertitur et dura saeuaque tempestate turbatur, in quibus nulla religionis semina resederunt. quae si habuissent, imitarentur prophetam 7 Eccli. 21,1 1 haecclesiae A et add. y pati Aml 5 magis om. Cy eos C execremini Cp. c. 7 iuuenescunt S1 S2 iubenescunt A iubere nesciunt TC inhibere nesciunt Fab quiescere uel inhibere se uel se continere nesciunt Cou 9 totum om. Cy 11 dei] domini y 13 quando] quod Oberthiir procelle Anil qua Fed quae A ut Cy, fort. quae—turbaret 16 se] scilicet Cm2, del. y 17 infirmi Cy 20 fort. gereretque 21 republica y 22 statumque A 23 solida ACml 24 succedat Cp. c.,y 29 seminarc sederunt A dicentem: tollite et mittite me in mare et tranquillabit mare a uobis, quoniam haec tempestas propter me facta est. sed ideo haec non imitantur, quia nec iustos sequuntur. ita autem sceleratorum omnium duces quaerunt ecclesiae principatum quasi aliquod tyrannidis regnum.

Nec hoc propter bonum quoque iustitiae inquirunt. non enim ecclesiis consulunt, qui leges iuraque diuina (ac) ceterorum decreta dissoluere perconantur. propterea hanc nouitatem moliebantur inducere, quam horret uetus consuetudo ecclesiae, ut, in concilio Orientales episcopi quidquid forte statuissent, ab episcopis Occidentalibus refricaretur, similiter et, quidquid Occidentalium partium episcopi. ab Orientalibus solueretur. sed hoc ex illo suo prauissimo sensu tractabant.

uerum omnium conciliorum iuste legitimeque actorum decreta firmanda maiorum nostrorum gesta consignant. nam in urbe Roma sub Nouato et Sabellio et l\'alentino haereticis factum concilium ab Orientalibus confirmatum est. et iterum in Oriente, sub Paulo a Samosatis quod statutum est ab omnibus est signatum.

ob quam rem hortamur uos, dilectissimi fratres, considerantes ordinem ecclesiasticae disciplinae et paci totius orbis consulentes. corripiatis eos, qui sceleratis communicant, et malos de ecclesiis radicitus amputetis, ut tempestate ruente ipsorum causa innatans Christus dominus omnibus imperet uentis procellisque maritimis discedere et tribuat ecclesiae sanctae pacem perpetuam et quietam.

Nos uero nulli iniuriam fecimus, sed legis praecepta seruamus. nam iniuriati grauiter et male tractati sumus ab his, qui uolebant ecclesiae catholicae regulam sua prauitate turbare, sed ante oculos habentes timorem dei, iudicium Christi uerum et iustum considerantes nullius personam accepimus.neque alicui pepercimus, quominus ecclesiasticam disciplinam seruaremus.

unde Iulium urbis 1 lon. 1, 12 23 cf. Matth. 8, 26 etc. 29 cf. Apoc. 16, 7. 19, 2 1 tranquillauit A 2 quō A quomodo C quando V 5 aliquod C aliquo A s ac add. Eng et add. Cou 12 rcfricaretur y refrigarctur A refragaretur C et om. C γ 15 actorum y auctorum A 17 hacretis A 18 a Samosatis Fed Samosatis S1 Cou a somos ait A nsonus ait TCml samosatensi Cm2 23 innatans γ innatam A 25 quietemFad 26 facimus y 21 iis y 30 accipimus A. C a. c. 31 A in mg.: uos magis danati estis qui iulius uel ceteri catholici LXV. Hilarius pars 4. Feder. ó Romae, Ossium et Protogenem et Gaudentium et Maximinum a Triueris damnauit omne concilium secundum antiquissimam legem ut auctores communionis Marcelli et Athanasi ceterorumque sec-

leratomm, quique etiam homicidiis Pauli Constantinopolitani (et) cruentis actibus eius communicauerunt. Protogenem namque esse anathematizandum una cum Marcello subscribendo frequenter sententiae in ipsum uel in eius librum tnlatae, quique etiam in

Paulum Constantinupolitanum sententiam dederunt et illi postea communicauerunt. Gaudentium autem ut inmemorem decessoris sui Cyriaci suscribentis sententiis in sceleratos digne inlatis commixtumque criminibus Pauli, quem etiam impudenter defendebat.

Iulium uero urbis Romae ut principem et ducem malorum. qui primus ianuam communionis sceleratis atque damnatis aperuit ceterisque aditum fecit ad soluenda iura diuina defendebatque

Athanasium praesumenter atque audaciter, hominem, cuius nec testes nouerat nec accusatores. sed Ossium propter supradictam causam et propter beatissimae memoriae Marcum. cui graues semper iniurias irrogauit, sed et quod malos omnes pro criminibus suis digne damnatos totis uiribus defendebat et quod conuixerit in Oriente cum sceleratis ac perditis. turpiter namque Paulino quondam episcopo Daciae indiuiduus amicus fuit, homini. qui primo maleficus fuerit accusatus et de ecclesia pulsus usque in hodiernum diem in apostasia permanens cum concubinis publice et meretricibus fornicetur, cuius maleficiorum libros Machedonius episcopus atque confessor a Mobso combussit. sed (et) Eustasio et Quimatio adhaerebat pessime et carus fuit, de quorum uita infami ac turpi dicendum nihil est; exitus enim illorum eos omnibus declarauit. his itaque ac talibus iunctus. ab initio Ossius.

sceleratos semper fouens, contra ecclesiam ueniebat et inimicis dei semper ferebat auxilium. Maximinum uero a Triueris, propter 4 et add. y G anathematizantem A, (-zandum uel -zatum m2) C anathematizatum y 7 sentiae A, corr. C 9 decessori A 10 cum mixtumque .1 15 audatiter A audacter COli 19 quot d 20 ac C a et 22 maleficiis (-cus p. c.) C de maleficiis COli 24 formicetur A 25 Mobso (= Mopsuesta)] Mopso y et add. γ 26 Cimatio COli de y ad A 27 uita infami ac C p. c. uitam infamias A, Ca. c. uitae infamia y 29 sceleratos C sceratos A sceleratis y fauens y 30 ausilium A uero y uerum AC triberis A quod collegas nostros episcopos, quos ad Gallias miseramus, noluerit suscipere et quoniam Paulo Constantinupolitano nefario homini ac perdito primus ipse communicauit et quod ipse tantae cladis causa fuit, ut Paulus ad Constantinupolim ciuitatem reuocaretur, propter quem homicidia multa facta sunt. causa ergo homicidiorum tantorum ipse fuit, qui Paulum olim damnatum ad Constantinupolim reuocauit.

Propter has igitur causas iustum duxit concilium, ut lulium urbis Romae et Ossium ceterosque supra memoratos discinigeret atque damnaret. quae cum ita sint, custodire uos ab ipsis et abstinere debetis, dilectissimi fratres, nec eos aliquando ad communionem uestram ammittere, sed nec ipsorum litteras accipere nec ad illos litteras dominicas dare.

et quoniam catholicam et apostolicam fidem uoluerunt infringere hi, qui cum Ossio erant, inducentes nouam | sectam Iudeo couniti Marcelli, mixtam Sabellio et Paulo, iudaizantem, necessario ordinauimus catholicae ecclesiae fidem, quam negauerunt supradicti, qui cum Ossio sunt, et Marcelli haeretici induxerunt.

consequens est, ut acceptis litteris nostris singuli consensum huic sententiae commodantes decreta nostra propria subscriptione signetis.

Iubente deo et praecepto pietatis tuae credimus fuisse dispositum, ut ad Ariminensium locum ex diuersis prouinciis Occidentalium episcopi ueniremus, ut fides claresceret omnibus

12 Ediderunt episiulam secundum Fab uel Cou Hardouin 1 715-718, Coleti II 905 sq., Mansi III 305-308 13 Sequitur epistola Ariminensis concilii ad Constantium imperatorem, ubi episcopi praeuaricati sunt a fide uera praem. Cy; C sumpsil uerba ex subscriptione el ex titulo subsequentis documenli augustno A 15 lubente T Fab et] ex γ praecepto] patre coepto A, Ca.c. 17 ueneremus A

nefas enim duximus sanctorum aliquid mutilare et eorum, qui in Nicheno tractatu consederant una cum gloriosae memoriae 1 dum Cy diu A 2 fidem Eng quidem A quidem (ut fidem) y; el. textum grarcum et Cass: statutam fidem antiquitus permanere 3 rraedit-auerunt prophetae Eng perphetas A per prophetas Cy 4 apostoli Eng apostoloa ACy 6 (ut), quam Eng suscepimus quam uel susceptam Cou quam del. Hardouin 7 srorum A (sanctorum = sancitorum) et sc. sancitorum

ἡ πίστις τη̄ς ϰαϑολιϰη̃ς ἐϰϰλησίας, γνωρισϑη̃ ϰαὶ oi ravavria ϕρονου̃ντες ἔϰδηλοι γένωνται. ὡς γὰρ ἐπὶ πλεῑστον διασϰοποῡντες εὑρήϰαμεν, ἀρεστὸν ἐϕάνη rijv πίστιν τὴν ex παλαιου̃ διαμένουσαν, η̑ν xai oi προϕη̃ται xai ra εὐαγγέλια xai oi ἀπόστολοι διὰ τοῡ xvgiov ἡμω̄ν \'Ιησου̃ Χριστοῡ ἐϰήρυξαν, rov xal τη̃ς ση̃ς βαιλείας ϕρουροῡ xai τη̃ς ση̃ς ῥώσεως προστάτου, iva ταύτην ϰατασχόντες υλάξωμεν xal ϕυλάττοντες μέχρι τέλους διατηρήσωμεν. ἄτοπον γὰρ xai ἀϑέμιτον ἐϕάνη τω̃ν ὀρϑω̃ς xai a διϰαίως ὡρισμένων τι μεταλλάσσειν xai τὡ̃ν iv Νιϰαία̜ ϰοινη̃ μετὰ τοῡ ἐνδοξοτάτου Kwvoravrlvov τοῡ σου̃ πατρὸς ϰαὶ βασιλέως ἐσϰεμμένων ὤν ἡ = ed. 1777). Soiral. hist. eecl. II 37 (ed. Hussey), Suzomen. hist. eccl. IV 18 led. Hussey), Theodorel. hist. eccl. II 19 (ed. Parmenlier), Niceph. Call. hisi. ecel. IX 40 (ed. Fronton du Due). damus textum secundum Athanasium; uer- sionem ex graeco latinam secundum Theodoretum praebet Cassiodorus hist. trip. V 21 Cuariantes u. apud Parmentier) titulum om. Soz ἐπιστολὴ τη̄ς ἐν \'Αριμίνω̩ συνόδου πρὸς τὸν βασιλέα Κωνστάντιον Socr ἐπιστολὴ γραϕει̃σαΚωνσταντίω̣ βασιλεῑι παρὰ τη̃ς ἐν \'Αριμήνω̣ συναϑροισϑείσης συνόδου Theod ἐπιστολὴ τη̄ς ἐν \'Αριμήνω̣ συνόδου Κωνσταντίω̣ πεμϕϑεῑσα τω̣̄ βασιλεῑ Nic 20 ra re ἐϰ τη̃ς Xoz re om. Theod (rLv), Cass εὐλαβείασ s 21 τὰ πάλαι om. Soz ye- νέσϑαι Soz \'Αρίμινον Mau 22 εἰς] ἐπὶ Soz ταυτὸ Νιc oi om.SocrNic 9 τὰναντία p τὰ ἐναντία Soz 10 ἄριστον Theod Cass 11 ἔϰπαλαι Sucr Throd Nic 12 διὰ om. Soz διὰ \'Ιησοῡ Χριστου̃ τοῡ ϰυρίου Theod 13 ϕρουροῡ] ἐϕόρου Soz 14 ϰατέχοντες Theod ϕυλάττωμεν Soz ϰαὶ ρ υλάττοντες om. Soz 15 διατηρω̃μεν Socr Nic δατηροῡντες Soz ἐϕάνη ϰαὶ ὀϑέμιτον Theod (A) τω̃ν] τὸν p 16 τί p μεταλλάξαι Theod 17 ἐνδα- Σοτάτου σου πατρὸς xai βασιλέως Κωνσταντίνου Socr Nic

Ideo Ursatius et Ualens in suspicionem eiusdem haereseos Arrianae uenerunt aliquando et suspensi erant a communione et rogauerunt ueniam, sicut eorum continent scripta, quam meruerant tunc temporis a concilio Mediolanensi assistentibus etiam legatis 2 arrnnam Aml 3 tunc] ita susp. Cou inuonitur—haereses] sed uniuersae haereses susp. Eng ut (at Fed) non solum ipsa, sed etiam reliquae suppl. l\'alesius in editione Socralts ex lextu graeco 4 sint y l\'alesius expargatae T Fab o pandetur Eng G ideo y adeo A 7 arrano Arrant y erunt ACml fuerunt Cm2 R quameruerant A quia meruerant Cml

διδαϭxαλίαxai τὸ q ϱότημα διη̃λθέτε xai ἐxηϱύχθη εἰς πάϭυς ἀτθϱώπων ὰxοάς τε xai διατοίας, η̃τις ὰντίπαλος μόνη xal όλετὴϱ τη̃ς \'Αϱείgeιου αίϱέϭεως ύπη̄ϱξε, δι\'ή̄ςοὺ μόνον αυ̃τη. ἀλλὰ̕̕ xαὶ ai hunni alQeoet; xαθηϱέθηϭαν, ε̄ν ο̆ντως xαὶ τὸ πϱοϭθεῑναί τι ϭϕαλεϱὸν xai ἀϕελέϭθαι n ὲπιxίτδυνοτ πάϱχει ώς, εῐπεϱ τι θάτεϱον γένοιτο, ε̆ϭται τοῑς ἐχϕϱοῑς α̃δεια τοῡ ποιεῑν, α̈πεϱ βούλονται.

2. ΟθενΟὐϱϭάxιός τε xαὶ Οὐάλης, ἐπειδὴ ε̆xταλαι μέτοιχοί τε xαὶ ϭύμϕωνοι τοῡ\'Αϱειανοῡ δόγματος ὴ̄ϭαν xαθεϭτηxότες. xai τη̄ς ἡμετέϱας xοινωνίας χωϱι- ϭθέντες ὰπεϕάνθηϭαν. ή̄ςῑνα μετάϭχωϭιν, ἐϕ̕̕̕\' oi; iavToi; ϭυνεγνώxειϭαν πλημ- μελήϭαντες, μετανοίας τε xai ϭυγγνώμης ἠξίουν τυχεῑν, ώς xai τὰ ε̆γγϱαϕα τὰ π\'ἐxείνων γεγενημένα μαϱτυϱεῑ. δι\'ώ̄ν άπάντων ϕειδὼ γεγένηται xai τω̄ν ἐγxλημάτωτ ϭυγγνώμη. ή̄ν δὲ ú xαιϱός xαθ\'δν ταυ̃τα ἐ̕πϱάττετο, ο̄τε ἐν Μεδιο- λάνω τὸ ϭυνέδϱιοτ Tij; ϭυνόδου ϭυνεxϱοτεῑτο, ϭυμπαϱόντωτ δὲ xαὶ τω̃ν πϱε- 10 διδαϭxαλία] ada. τε Socr διη̄λθεν Te p 11 μόνη]μένει Soz 12 αὺτὴ Socr, Theod (rBsL). Nic illa Cass αίϱέϭεις] πᾱϭαι Soz 13 pr. τὸ om. So: ᾱϭϕαλέϭθαι p alt. τι om. Socr Theod Nic 14 τι] xat Socr Nic, om. Theod θά∗τεϱον p γένηται Soz ὰ∗δειαp τοῡ om. Socr So: Nic 15 βούλοιντο Socr Nic 16 ἐπειδὴ] add. xαὶ Nic ε̆xπαλαι om. Theod πάλαι Soz ϭύμϕϱονες Socr Nic ϭύμβουλοι Soz 17 \'Αϱειανιxου̃ Socr, Theod (r ὰϱείου z ὰϱϱιανοῡ T) \'Αϱειανείου Nic\'Αϱείου Soz(B) xαι om. Theod 18 έαυτοὺς Nic 19 ὡς om. Theod (praeter R cl B\') et rescripta eorum ita se habere testantur Cass dvri- ϱαϕα Theod rescripta Cass 20 πὲϱ Nic ϕειδω̄ (accentus e.r parte eras.) p,s 21 Ó om. Soz

Romanae ecclesiae. Constantino praesente in hoc cum magno examine fuisset conscriptum, quod tenens baptizatus ad quietem dei commigrauit, nefas putamus inde aliquid mutilare et tot sanctos et confessores et successores martirum ipsius tractatus conscriptores in aliquo remouere, cum et ipsi praeteritorum catholicorum secundum scripturas cuncta seniarunt. (quorum fides) mansit usque in haec tempora, quibus pietas tua (a) deo patre per deum et dominum nostrum Iesum Christum regendi orbis accepit (facultatem).

∗∗∗∗∗ 1 hoc sc. concilio Nicaeno; cf. p. 79, 8 3 militare Fab 5 conscribtores (alt. o ex e) A conscriptas res Cml praeteritorum catholicae ecclesiae scriptorum susp. Cou 6 scribturas A cunctas CFab seruauerunt CFab seruauerint Cou quorum fides add. Cou mansit usque coni. Cou mansisseque A 7 a add. Cm2 9 facultatem add. Fed potestatem add. Cou 9—82,1 lacunam indicaui, cf. textum graecum; Ualesius ita suppleuit: uerum miseri homines et infelici sensu praediti iterum ausu temerario se praecones impiae doctrinae renuntiarunt et

σβυέϱων τη̄ς τω̃ν \'Ρωμαίων ϰϰλησίας - ἐγνωϰότες δὲ μα xal τὸν μετὰ τελευτὴν α̃ξιον μνήμης Κωνσαντῑνον μετὰ πάσης ἀϰϱιβείας xai ἐξετάσεως τὴν συγγϱα- ηεῑσαν πίστιν ἐϰτεϑειϰότα. ἐπειδὴ δὲ ὡς ἐξ ἀνϑϱώπων ἐγένετο βαπτισϑεὶς xai i πϱὸς τὴν ὀφειλομέην εἰϱήνην ἀνεχώϱησεν,ᾰτοπον elvat μετ\' ἐϰεῑνόν TI xatvo- τομεῑν xai τοσούτους ἁγίους ὁμολοητάς, μάϱτυϱας, τοὺς xai τοῡδε τοῡ δόγμαto; συγγϱαϕεῑς re xai εὑϱετὰς ὑπεϱιδεῑν, οιτινες xard τὸν παλαιὸν τη̄ς ἐϰϰλη- σίας ϑεσμὸν ἅπαντα ϕϱονοῡντες διαμεμενήϰασιν. wv ó ϑεὸς τὴν πίστιν xai εἰς rovg covç χϱόνους τη̄ς βασιείας μετέδωϰε διὰ rov δεσπότου ἡμω̄ν \'Ιησοῡ Χϱιστοῡ, δι\' ov σοι ϰαὶ τὸ βασιλεύειν οὕτως ὑπη̄ϱξεν ὡς xai τη̄ς ϰαϑ\'ἡμᾱς οἰϰουμένης ϰϱατεῑν. πάλιν yovv oi ἐλεεινοὶ xai οὶϰτϱοὶ τῳ̄ t q ϱονήματι ἀϑεμίτῳ τολμήατι τη̄ς δυσσεβοῡς ϕϱονσζως ϰήϱυϰας ἑαυ- τοὺς ἀνήγγειλαν xai ὲπιχειϱοῡσιν ἀνατϱπειν πᾱν ἀληϑείας σύνταγμα. ὡς 10 τω̄ν om. Nic ϑὲ om. Soz Nic 12 ἐϰτεϑηϰότεσ p 13 ᾰτοπον ἐνομίσαμεν Theod (H) incongruum esse iudicamus Casa ἐϰεῑνο (r add.) s, Mau 14 μάϱτυϱας] praem. xai Soct Soz Theod Nic τοὺς add. δὲ Soz , τοῡδε om. Soz Nic 15 συγγϱαϕέας Soz Nic ἐϕευϱετὰς Theod (εὐεϱγέτασ A) παϱιδεῑν Theod despicere Casa τη̄ς| add. ϰαϑολιϰη̄ς Socr Soz 16 ϑεσμὸν ] add. τη̄ς ϰαϑολιη̄ς Nic ἅπαντες Nic; cf. per omnia sapuisse Cast 17 μεταδέδωϰε Soz xai διὰ Theot (praeter HT) δεσπότου | xvgiov Socr 18 οὕτως om. Nic 19 ol om. Soz Nic 20 τολμήματι] ϕϱονήματι p ϰήϱυϰας] add. τε Soz Nic 21 πᾱν] aad. τὸ τη̄ς Soer LXV. Hilarius pare 4. Feder. 6

et ne frequentius ecclesiae perturbentur, placuit statuta uetera rata et inmutabilia seruari. ad 1 nunc Ualesius 2 etj etenim Cou 3 offerebantur A 4 considerandum y consideratum A (quod) consideratum Eng 5 quod add. Cy, om. Eng at uero COli adeo AFab 7 tempore] noli addere eos, cf. p. 86, 15 8 ecclesiae frequentius Cy 9 statuta Fed istatuta A instituta Cy rata et inmutabilia Fed rata atque inuiolabilia Ualesius rationabilia AC instruendam Cm1 struendam A

γὰϱ xard ro cov πϱόσταγμα ro συνέδϱιον τη̄ς ovvodov συνεϰϱοτεῑτο, ϰἀϰεῑνοι τη̄ς idlag ἀπάτης ἐγύμνουν τὴν σϰέψιν. ἐπειϱω̄ντο γὰϱ πανουϱγία τινὶ ϰαὶ ταϱαχη̄ πϱοσϕέϱοντές τι ϰαινοτομεῑν, τη̄ς τοιαύτης ἑταιϱίας τοὺς συναλι- οϰομένους εὑϱόνες Γεϱμήιον, Αὐξέντιον ϰαὶ Γύϊον, τοὺς τὴν ἔϱιν xai dtxo- στασίαν ἐμποιοῡντασ. wv ἡ διδασϰαλία μία μὲν ovaa πα̃ν πλη̄ϑος βλασϕημω̄ν ὑπεϱβέβηϰεν. ὡς de συνεῑδον οὺχὶ τη̄ς τοιαύτης πϱοαιέσεως ὄντας ovre ὁμογνωμοῡντας, ἐϕ\' οἰς ϰαϰω̄ς ἐϕϱόνουν, εἰς ro συμβολιον ἡμω̃ν μετήγαγον ἑαυτούς, w; δοϰεῑν ἔτεϱόν τι γϱάϕειν. ὴν δὲ o ϰαιϱὸς βϱαχὺς ó xai τὰς γνώμας αὐτω̄ν ηξελέγχων. iva ovv μὴ τοῑς αὐτοῑς dei τὰ τη̄ς ἐϰϰλησῑας πεϱιπίπτη xal ταϱαχὴ xai ϑόϱυβος ϰαλινδούμενος συγχέη, βέβαιον ἐϕάνη τὰ πάλαι ὡϱσμένα ἔννομα xai ἀμεταϰίνητα διαϕυλάττειν, τοὺς δὲ πϱοειϱημένους τη̄ς ἡμετέϱας ϰοινωνίας ὰποϰεχω- 4 ϱίσϑαι. δι\'η̑ν αἰτί τοὺς ἀναδιδάξοντας πϱέσβεις πϱὸς τὴν orjv ἐπιεί- 10 alt. τὸ om. s Theod συνεϱότητο s συγϰεϰϱότητο p xaxeivot p 12 πϱο∗ϕέϱοντεσρ ἑτεϱοίας Socr τοὺς om. Mau Theod 13 Γεϱμίνιον Mau Nic Γεϱμάνιιν Socr, (add. Ttva xai) Theod Germanium Cass ἔϱιν] αι̋ϱεσιν TheodCass 14 μία μὲν ouoaJ διαμνουσα Theod (ALT μένουα r) una quidem existens Casa μένουσα Soz (H μὴ μένουσα B, u. Parmentier) μὴ μένουσα Nic 15 τοιαύτης] αὐτη̄ς Socr, Soz (B). Theod (τοιαύτης B3), Nic αἱϱέσεως Soz Nic suae uolnntatis Cass οὐϑ\' Soz Nic 17 ἔτεϱον] om. Theod, aliud Cass τι om. Socr 18 iv\' Soz Theod Nic μὴ οὐν Socr dei om. Soz Nic 19 ϰυλινδούμενος SocrSoz ἅπαντας Soz, Theod (s), Nic 20 συνέχη SozNic διωϱισμένα 8 ἔννομα] om. SozNic ἔμμονα Socr 21 ϕυλάττειν SozNic τη̄ς] praem. ἀπὸ Socr 22 ἤν p ἀναδάδξαντασ p a.c.,s, Theod (Gz) instruendam igitur tuam clementiam (legatos nostros misimus, ut sententiam concilii per litteras nostras nuntiarent), quibus hoc ipsum solum mandauimus, ut non aliter legationem perferrent, quam (ut) statuta uetera permanerent firmissima, ut et sapientia tua cognosceret non hoc, quod promiserant supradicti Valens, Ursacius, Germinius et Gaius, si (aliquid rectorum) sublatum fuisset, pacem posse compleri. magis enim turbatio cunctis regionibus et ecclesiae Romanae inmissa est.

Ob quam rem tuam rogamus clementiam, ut placidis auribus et sereno uultu uniuersos legatos nostros et respicias et audias neue aliquid permittat clementia tua iniuria ueterum conuelli, sed manere ea, quae a maioribus nostris accepimus, quos fuisse et prudentes et sine spiritu sancto dei non egisse confidimus, quia ista 1-2 legatos-nuntiarcnt add. Fed ex textu graeco; Ualesius suppleueral: legatos nostros direximus concilii sententiam per litteras nostras nuntiaturos 3 mandauimus Ualesius mandamus ACy ut add. Fed 4 ut et y utut A 5 hoc = eo post hoc suppl. quod a ueteribus statutum est Cou Ualens] add. et Cy 6 aliquid rectorum add. Fed 8 est] erit Eng 9 rogamus Cou rogantcs ACFab 10 sereni A ne uel Fab 11 aliquid om. TC Fab iniuriam A iura Fab uetera Fab

ϰειαν άπεστάλϰαμεν, τὴν γνώμην τοῡ συνεδϱίου διὰ τη̄ς έπιτολη̄ς μηνύ- covra;\' τοίς δὲ πϱέσβεσι πϱό ye πάντων τοῡτο παϱεϰελυαάμεθα τὸ τὴν ὰλήϑειαν πιστώσασϑαι ἐϰ τω̄ν πάλαι ἀϱϰαίων xai dtxalwv ὁϱμωμένους. oi xui τὴν σὴν ὰναδιδάξυσιν ὁσιότητα, õτι οὐχ, ὦοπεϱ ε̌ϕησαν ὐϱσαάϰιός te xai Οὐάλης, ε̌σταιι εἰϱήνη, ει̌πεϱ rt τω̄ν διϰίων ἀνατϱπείη. πω̄ς γὰϱ εἰϱήνην οίόν τε α̌γειν τοὺς τὴν εἰϱήνην ϰαταλύοτας μα̃λλον γὰϱ ε̌ϱις xai ταϱαχὴ ix τούτων ovv ταῑς λοιπαῑς πόλεσι xai τη̃ τω̄ν \'Ρωμααίων ἐϰϰλησία γενήσεται .

3, Διὸ δὴ ἱϰετεύομεν τὴν oijv ἐπιείϰειαν, Iva πϱοσηνέσιν ἀϰοαῑς xai γαλη- ναίϕ βλέμματι τοὺςήμετέϱους πϱέσβεις ἀϑϱήσειας μήτε πϱὸς ὕβϱιν TWV τετελευτηϰότων ϰαινόν n μεταλλάττειν ἐπιϱέϕειας, ἀλλ\' έάσης ἐμμένειν ἡμᾱς Toi; παϱὰ TWV πϱογόνων ὀϱισθει̃σι re xai νενομοϑετημένοις. οὔς Snavra μετὰ άγχινοίας re xai ϕϱονήσεως xai πνεύματος dytov πεποιηϰέναι ϕήσαιμεν α̌ν. 15 δὲ] ye Socr 16 xai διϰαίων] dtxalws Soz Nie ώϱισμένων Soz Nic , 17 όσιότητα] ἀθεότητα pml ὁσιότητα ἀναδιδάξουσιν Theod ε̌ϕησεν Theod ait Casa re om. MauSoz Nic 18 εἰπέϱ τι ρ 20 τω̃ν om. Theod yevrj- οηται s 21 δὴ] add. xai Socr γαληνιαίϕ Soz Nic γαληνϕ̃ Theod (r T γαληνίω zAc) 22 τοὺς ἡμετ. πϱέσβεις τὰ τη̃ς ἡμετέϱας πϱεσβείας Socr μηδὲ Soz,Theod(rB3υ),Nic 23 ἀλλἀ Nic ἐάσεισ Theod (ANOLRT) ἡμᾱς ἐμμένιν Socr 24 δϱισθείσι p νεμομοϑετημένοισ p a. c. ἂπαντας Socr .6.

nouitate non solum fideles populi perturbati sunt, uerum etiam et infideles ad credulitatem uetantur accedere. oramus etiam, ut praecipias tot episcopos, qui Arimino detinentur, inter quos plurimi, qui aetate et paupertate defecti sunt, ad suam prouinciam remeare, ne destituti sine episcopis laborent populi ecclesiarum.hoc etiam frequentius postulamus, ut nihil innouetur, nihil minuatur, sed maneant incorrupta, quae patris sanctae pietatis tuae temporibus et tuis religiosis saeculis permanserunt. nec iam nos fatigari aut conuelli a sedibus nostris tua sancta prudentia permittat, sed ut quieti (cum populis suis episcopi) uacent semper postulationibus, quas 1 et om. γ 3 plurimi; add. sunt Cou 5 sine] suis y; cf. textum graecum et Cass: ne desolatae sublatis principibus—ecclesiae 8 fatigare A 9 ut om. Cou 10 cum populis suis episcopi add. Cou ex texlu graeco

τὰ γὰϱ vvv παϱ\' ἐϰείνων ϰαινοτμον́μενα τοϊς μὲν πιστεν́σασιν ὰπιστίαν ἐμποι- 2 ei, τοῑς de ἀπιστου̃σιν ὠμότητα. ἱϰετύομεν de hi, ῑνα ϰελεύσης τούς ἐπι- σϰóπους τοὺς ἐν ταῑς ὰλλοδαπαῑς διατϱίβοντας, ot); xai τό τη̄ς ἡλιϰίας ἐπίπονον xai τό τη̄ς πενίας ἐνδεὲς τϱύχει, τὴν εἰς τὰ oixeia ἁναϰομιδὴν ϱ̔ᾳδίαν ποιήσασϑαι, ῖνα μὴ ἒϱημοι τω̄ν ἒπισϰóπων ἀϕωϱισμένων ai ἐϰϰλησίαι δια-15 μένωσιν. ἒτι de πϱός ἅπασι xai τοῡτο δεóμεϑα, iva μηδὲν μήτε ἐλλείπῃ τω̄ν πϱοϋπαϱξάντων μήτε πλεονάξοι. ὰλλὰ πάντα ἅϱ̓ϱ̔ηϰτα διαμείνῃ ix τη̃ς του̃ σοῡ πατϱός εὐσεβείας xai εἰς τόν νυ̃ν χϱóνον διαϕυλαττóμενα, μήτε λοιπόν ἠμᾱς μοχϑεϊν xai ϰω̄ν οἰϰείων παϱοιϰήσεων ἀλλοτϱίους ἐπι- τϱέψειας γίνεσϑαι\' ἀλλ\'ῖνα oi inioxonoi ovv Toiç ἰδίοις J.aoi; μετ̕̕̕̕\'εἰϱήνης εἰς εὐχάς τε xai λατϱείας σχολὴν ἅγοιεν, ίϰετεύοτες ὑπὲϱ τη̄ς ση̄ς βασιλείας 11 πιστεύουσιν Soz Nic ἐνεποίει Soz ἐποίει Nic 12 ἀπιστήσασιν Socr credentibus quidem incredulitatem inferunt, nOli credentibus uero crcdnlitatem (P edd. crudelitatem L) Cass; Parmentier, qui supponit textum Hilari; esse uersioncm ex graeco, putat uoccm ὠμóτητα ab interprele graeco male usurpari pro σϰληϱοϰαϱδίαν ucl σϰληϱóτητα (ct. Marc. 16, 14, Rom. 2, 5) eique in tcxtu archetypi latini respondisse uocem duritiam; mclius Ualesius ad Socr. 11 37: Graecus interpres pro crcdulitatem legit crudelitatem \'; Epiphanius aulem mutauit ilerum sensum ε̌τι om. Theod rotis om. Mau Theod ἐπισϰóπους om. Theod 13 ταῑς om. Soz Theod Nic 15 ἀϕοϱισμένων p ἀϕῃϱη- μένων Socr (M, om. celt. codd.), Theod 16 μηδὲν] om. Socr μηδὲ Mau \' μήτε om. Nic ἐλλείπη] add. rt Sor Theod Nic 17 μλεονάξῃ Socr So: Theod Nic διαμένῃ Socr Soc Nic διαμένοι Theod 19 τω̃ν οἰϰείων] ἐϰτός τω̃ν ἰδίων Socr τω̃ν ἰδίων Soz, Theod (τω̃ν οἰϰείων B3 T) παϱοιϰιω̃ν Socr Theod ἀλλοτϱίους om. Socr 20 γενέσϑαι Socr Soz Theod Nic τω̣̃ ἰδίω̣ λαω̣̃ Soz TheodNic 21 εἰς εὐωχίας Soz Nic εὐχαῑς Theod λατϱείαις Theod α̌γοιεν] iiytev p βασιλείας] add. τε Theod σωτηϱίας xai βασιλείας Socr Soz Nic habent semper et pro salute tua et pro regno tuo et pro pace, quam tibi diuinitas meritis tuis profundam et perpetuam largiatur.

legati autem nostri et suscriptiones et nomina episcopurum uel legatorum perferent, sicut idem alia scriptura instruit tuam sanctam religiosamque prudentiam.

(5). Cum consedissent episcopi mansionis Nicheae, quae 2 meritis] praem. pro y 4 iidem alesius scriptura = libellus ; cf. Studien I 75 instruent Ualesius 5 in A falso sequens textus nurratiuus cum epistula coniunclus est, cj. notam ad l. 18

ϰαι σωτηϱίας xai είϱήνης, η̑ν ij θειότης σοι είς τὸ διηνεϰἑς χαϱιείται.oi δè t ήμέτεϱοι πϱέσβεις τάς re ύπογϱαϕὰς xai τὰς τω̃ν ἐπισϰόπων πϱοσηγοϱίας ϰομίζουσιν, οι̎τινες xai ἐξ αὐτω̃ν τω̃ν ϑείων γϱαϕω̃ν ιὴν σὴν ἀναδιδάξουσιν δσιότητα. 6 εἰ̕̕̕̕̕ς τὸ διηνεϰές σοι Theod 7 rt om. Socr Soz Theod 8 γϱαμμάτων Soz Nic όσιότητα ἀναδιδάξουσιν Theod 9 όσιότητα] ϑειότητα Socr Soz ϑεότητα Nic 11 haec A 16 damnauerint y 17 susceperint y hoc y 18 EX- PLICIT (add. epistola C) AD CONSTANTIUM IMP add. AC 19 Ediderunt gesta secundum Fab uel Cou liaronius ad a. 369 n. XXXIII, Binius l 479, Ed. regia III 199, Labbe-Cossart II 802 sq., Hardouin I 719 sq., Coleti II 913 sq., Mansi- 314 sq. 21 INCIPIT A 22 euseuio A 23 episc A mansioni sutp. Cou Nicheae i. e. Thraciae) Nicaeae Cou antehac Ustodizo uocabatur, in prouincia Tracia, Restutus, Gregorius, Honoratus, Arthemius, Yginus, lustinus, Priscus, Primus,-

mus, Taurinus, Lucius, Mustacius, Urbanus, Honoratus, Solutor, Restutus episcopus Carthaginis dixit: \'Scit prudentia uestra, consacerdotes sanctissimi, quod, cum Arimino de fide tractatus haberetur, contentio sic discidium fecerat, ut de sacerdotibus dei diabolo inmittente discordia fieret, atque exinde factum fuerat, ut in fratres nostros ego Restutus et pars episcoporum, quae sequebatur, Ursacium, Ualentem, Gcrminium et Gaium quasi in auctores mali intellectus sententiam promeremus, id est, ut a nostra communione segregarentur.

Sed quia in comminus positi uniuersa tractauimus et uniuersa discussimus inuenimusque, quod nulli displicere debeat, id est fidem in his catholicam iuxta professionem suam, cui et nos subscripsimus omnes, neque umquam haereticos fuisse et ideo, quia pacis concordia apud deum res est maxima, placuit, ut communi consensu nostro omnia, quae apud Ariminum tractata sunt, in irritum deducantur et communio eorum deo fauente

integra conueniret nec quisquam in discidio remaneat, quod eos aut maculare possit aut debeat. et ideo, ut dixi, quia praesentes sumus, unusquisque debet dicere, an rectum sit, quod prosecutus sum, et manu sua suscribere\'. ab uniuersis episcopis dictum est \'placet\' et suscripserunt.

(3) Sic credimus placere omnibus posse catholicis a symbolo accepto recedere nos non oportere, quod in collatione apud omnes integrum recognouimus, nec a fide recessuros, quam per prophetas a deo patre per Christum dominum nostrum docente spiritu sancto et in euangeliis et in apostolis omnibus suscepimus, et per traditionem patrum secundum successionem apostolorum usque ad tractatum apud Nicheam habitum contra heresim, quae tunc temporis exurrexerat, posita nunc usque permanet. quibus om- 2 nibus nec addendum aliquid credimus nec minui posse manifestum 2 Ediderunt definitionem secundum Fab uel Cou Baronius ad a. 359 n. XVI sq., Binius I 478, Ed. regia III 192, Labbe-Cossart II 795, Hardouin I 711 nq., Coleli II 897 sq., Mansi III 298 sq. 3 DEFINITIO) add. catholica y 4 TERRAENAM A 7 nos recedere Cy 10 tert. et] ut ACm1y 11 traditione A n positā ACml positum y

Placitum est in concilio habito, in quo credimus posse placere omnibus catholicis, [ut] a symbolo accepto recedi omnino non debere, quod in conlatione aput omncs integrum recognouimus, nec a fide nos recessuros, quam per prophetas a domino deo patre per Christum dominum nostrum docente spiritu sancto in euangelio et apostolis omnibus suscepimus per traditionem patrum secundum successionem apostolorum, quae aput Niciam tractata [sunt] contra hereses, quae eo tempore surrexerunt, proposita est (et) nunc usque permanct. quibus a nobis omnibus nec addendum aliquid credimus nec minuerc posse manifestum est. placuit ergo nihil nouum fieti, substantiae\' quoque, quod 2 J = Cod. Bodleianus e Mus. 101 s. VII (f. 62v). lus = G. Voellus et H. lustellus, Biblioth. iuris can. 1 (1661) 304. 17 ut] J lus, del. Eng symbolo Fed sinodo J lus 18 quam Fed quae J his 19 nostrum] n J, om. Ius 21 successionem Fed traditionem J sunt del. Fed (in) tractatu contra—proposita nunc Eng 22 proposita Fed praepo-. situm Jlus et add. Fed 24 nihi J fieri nouum Ius substantia J quoque om. lus est. placet ergo nihil nouum fieri, \'substantiae\' quoque nomen et rem, a multis sanctis scripturis insinuatum mentibus nostris, optinere debere sui firmitatem. quam rem cum suo nomine ecclesia catholica eunt doctrina deifica semper confiteri et profiteri consueuit. 2 insinuatam y

Graeci dicunt \'usiam\', nomen quidem in multis sanctis scripturis insinuatum mentibus nostris obtinere sui debere firmitatem * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * 6 scribturis J 7 fimiitatcm add. Fed

Multa quidem et frequenter ausi sunt Arriani heretici aduorsus seruos dei, qui fidem rectam et catolicam custodiunt. 2 Ediderunt epixtulam secundum textum Coli. Antiar. Par. Labbo-Cossart II 679-684, Hardouin 1 661—667, Coleti 11 711—716, Mansi 111 69—74; de reliquis editoribus 14. Praef. 11 A 4 et Studien 1 33 6 adulteri I na A

sancta synodus secundum dei gratiam aput Sardicam collecta ex Roma, Hispaniis, Galliia, Italia, Campania, Calabria, Africa, Sardinia, Pannonia, Moesia, Dacia, Dardania, altera Daria, Macedonia, Thessalia, Achaia, Epiro, Thraria, Europe, Palestina, Arabia, ubique episcopis conministris catholicae et apostolicae ecclesiae, dilectissimis fratribus.

1. Multa quidem et saepius ausi sunt Arriani aduersus seruos dei fidem seruantes rectam. adulterinam enim submittentes dortrinam orthodoxos perse-,. W = cod. Ueronensis LX s. VII. Bal = ed. Ballerini (S. Leonis Opera III 51)8 sqq.). 7 Textus cod. W translatus est ex textu graeeo (cf. Praej. II A 3 et Studien 1 21), qui differebat quidem a textibus Athanasii et Theodoreti, sed textui Theodoreti ualde similis erat sardacam W de prouinciis, ex quibus episcopi conuenerant, u. Studien II 64 sqq. 8 italię W campanie W calabrię W 9 epero W 10 Europe falso pro Rodope (cf. Bal et Studien 11 66 sqq.) arbia W ubiqueJ praem. uniuersis Bal, sed cf. textum graec. 12 multam W

\'H dyia σύνοδος ή ϰατὰ ϑεοῡ χάϱιν ev Σαϱδιϰη̣̃ ουναχϑεῑοα τοῑς άπανταχοῡ ὲπισϰόποις xai ουλλειτουϱγοῑς τη̄ς ϰαϑολιϰη̄ς ἐϰϰλησίας ὰγαπητοῑς ἀδελϕοῑς ev ϰυϱίω̣ χαίϱειν.

Πολλὰ ϰἐν ϰαὶ πολλάϰις ὲτόλμησαν oi \'Αϱειομανίται ϰατὰ τω̄ν δούλων τοῡ ϑεοῡ̄ τω̄ν τὴν πίοτιν ϕυλαττόντων τὴν ὀϱϑήν. νόϑον γὰϱ ὑπο- 14 Epistula traditur graece ab Alhanas. apol. e. Arian. 44-49 (p = cod. Parisinus graecus 474 s. XI; s = cod. Basileensis graecus A. Ill. 4 s. XIV; Jfau = ed. a. 1777) et a Theodoreto hist. eccl. II 8 \\ed. Parmentier); aryu- mentum narrat Soaom. hist. eccl. III 12; uersio latina Theodoreti habetur apud Cassiodor. hist. trip. IV 24 (uariantes apud Parmentier). repraesentamus textum graecum secundum Athanasium συναχϑεῑσα tv σαϱδιϰη̄ s συναχϑεῑοα]add. ὰπό TE \'Ρώμης. ϰαὶ Σπανίων ϰαὶ Γαλλίων, \'Ιταλίας, Καμπανίας, Καλαβϱίας, \'Αϕϱιϰη̃ς, Σαϱδανίας, Παννονίας, Μυοίας, Λαϰίας, Δαϱδανίας, ἄλλης adulterinam (namque) doctrinam inserentes orthodoxos persequi temtauerunt. in tantum autem nunc exsurrexerunt contra

fidem, (ut) non religiosam pietatem id clementissimorum imperatorum lateret. denique gratia dei iuuante etiam ipsi clementissimi imperatores congregauerunt ex diuersis prouinciis et ciuitatibus ipsam synodum sanctam in Serdicensium ciuitatem (et) fieri permiserunt, ut omnis quidem dissensio amputaretur, iniqua autem doctrina penitus expulsa pietas sola, quae est in Christo hominibus, custodiretur. uenerunt enim ab Oriente episcopi 1 namque add. Cm2y enim add. Eng; cf. infra W et textum graecum ordoxos A 3 ut add. Cm2y id] Fed in A, om. y 4 latere A Cm1 gratia dei iuuante (adiuuante y) Cm2y gratiam adiubentcs A 6 sanctam] add. et Cm2y ciuitate Cm2y et add. Eng 7 iniqua Cm2 inquā A 9 hominibus APab al> omnibus Cm2 Cou

qui temptaueiunt. in tantum enim insurrexcrunt aduersus fidem, ut etiam 2 bonitatem piissimorum imperatorum non lateat. igitur gratia dei subueniente ipsi piissimi imperatores congregauerunt nos ex diuersis prouinciis et ciuitatibus et sanctam hanc synodum aput Sardicam fieri penniõerunt, ut omnis discordia pertollntur, tota ucro mala fide expulsa in Christo religio sola aput omnes seruetur. 12 ex Bnl exaud W 14 pertollator W religioso sola W βάλλοντες διδασϰσλιαν τοὐς ὸϱϑοδόξους; ἑλαύνειν ἐπειϱάϑησαν. TOOOVTOV δἑ λοιπὸν ϰατεπανέστησαν ϰατἁ τη̄ς πɭστεως, wg μηδἑ τὴν εὐσέβεαν τω̄ν εὺλαβε- 2 στάτων βασιλἑων λαϑεῑν. τοιγαϱοὺν τὴς χάϱιτος του̃ ϑεου̃ συνεϱγούσης ϰαὶ aura; οἱ ευ̛̛̉σεβέσατοι βασιλει̃ς συνήγαγον ̔̔̔̔̉̉ὴμα̃ς ex διαϕόϱων ἑπαϱχιω̃ν xai πόλεων xai τὴν aylav ταύτην ovvodov ε̉ν τη̃ Σεϱδω̃ν πόλει γενέσϑαι δεδώϰασιν, ̂ι̂να πα̃σα μὲν διχόνοια πεϱιαιϱεϑη̃, πάσης; δὲ ϰαϰοπιστίας ε̉ξελαϑείσης η̉ ει̉ς Χϱιστὸν ευ̉σέβεια μόνη παϱὰ πάντων ϕυλάηται. ὴλϑον γὰϱ xai oi ὰπό τη̃ς Δαϰίας, Maxedovlac, θεσσαλίας, \'Αχαι̃ας, \'Ηπείϱων, θϱᾴϰης, \'Ροδóπης, Aolas, Καϱίας, Βιϑυνίας \'Ελλησϱóντου, Φϱυγίας, Πισιδίας Καππαδοϰίας, Πóντου, Κιλιϰίας Φϱυγίας α̃λλης, Παμϕυλίας, Avdlag, νήσων Κυϰλάδων, Aìγύπτου, θηβαίδος, Λιβύης, Γαλατίας, Παλαιστίνης;, \'Αϱαβίας Theod . navra- χοῡι Theod 15 ϰαϑολιϰη̄ς] add. xai ὰποτολιϰη̄ς Theod 17 ὰϱειομανίται p oi \'Αϱ. ὲ̄τóλμησαν Theod (A), Cass 18 νóϑην s. 16 μὴ) de p εὺσέβειαν] ὰϰοὴν Theod auditus Cass εὺλαβεστάτων] εὺσεβεστάτων p ϑεοϕιλεστάων Theod 18 εὺσεβέστατοι] ϑεοϕιλέστατοι Theod (A) 19 Σαϱδω̄ν Mau ὲπι τήν Σαϱδέων (σαϱδιϰησίων B Sardicensium Cass) πóλιν Theod 20 ὲξελασϑείσησ (o prius est postea eras.) p eις] add. τόν Theod .21 παϱὰ πᾱσι Theod apud omnes Cass xai oi om. Theod Cass cohortatione excitati piissimorum imperatorum maxime propter id, quod frequenter in murmuratione fuit, id est (de) dilectissimis fratribus nostris et coepiscopis Athanasio, episcopo Alexandriae, et Marcello, episcopo Ancyro-Galatiae. arbitramur autem etiam ad uos ipsos peruenisse eorum calumnias et aures uestras tcmtasse eos commouere non dubitamus, ut aduersum innocentes quidem, quae dicunt, credatis, sceleratae autem heresis suae suspicionem tegant. sed non diutius haec illis facere permissum est; est enim gubernator ecclesiarum dominus, qui pro ecclesiis et pro omnibus nobis mortem sustinuit et 2 de add. Cml 4 acyrogalatiae (Αγϰυϱογαλατίας) A Ancyrae Galatiae Cm2 arbitramus A 6 dubitamus Cm2 dubitauimus Ay dubitabimus Cm1 8 heresis Fed hereses A haereseos y

uenerunt enim et de Oriente episcopi cohortati et ipsi a religiosissimis imperatoribus praecipue ob ea, quae rumigerabantur frequenter (de) dilectissimis fratribus nostris et conministris Athanasio, episcopo Alexandriae, et Marcello, episcopo Ancyrae Galatiae, et Asclepa. forte enim ad uos peruenerunt de his accusationes, forte et uestras aures temptauerunt mouere, ut ea, quae aduersus innocentes dicunt maledici, credantur ae suae molestissimae heresis suspectionem abscondant. sed non diu haec perpetrare permissi sunt; est enim. qui praestat patrocinium ecclesiis dominus. qui pro his et nobis omnibus mortem sustinuit 12 de add. Bal 14 Asclepa Hal apa W peruenere Bal 16 credantur Bal creantur IV ac Fed hec W et Bal molestissimae] scelestissimae coni. Bal suspicionem Bal

\'Εω̩̍ας ε̉πίσϰοποι πϱοτϱαπέντες xai avroi παϱὰ τω̃ν ευ̉σεβεστάτων, μάλιστα δι\' α̑πεϱ ε̉ϑϱύλουν πολλάϰις πεϱι τω̃ν α̉γαπητω̃ν ὰδελϕω̃ν ήμω̄ν xai συλλειτουϱγω̃ν \'Αϑανασίου, ε̉πισϰóπου τη̄ς \'Αλεξανδϱείας, xai MaexiUov, ε̉πισϰóπου τη̄ς \'Αγϰυϱογαλατίας. ῐσως; γὰϱ xai εις ὑμα̃ς εϕ̆θασαν αὺτω̃ν al διαβολαι xai lows xai τὰς υ̉μετέϱας; ὰϰοὰς ε̉πεχείϱησαν παϱασαλευ̃σαι, ι̃να ϰατα μὲν τω̃ν αϑώων, & λέγουσι, πιστεύσητε, τὴν δὲ τη̄ς μοχϑηϱᾱς αυ̉τω̃ν αιϱέσεως υ̉πóνοιαν έπιϰϱύψωσιν. α̉λλ\' ovx ὲπι πολὺ ταυ̃τα αοιείν συνεχωϱήϑησαν. ε̆στι γὰϱ Ó πϱοïστάμενος τω̄ν ε̉ϰϰλησιω̄ν ϰύϱιος, ó ύπὲϱ 19 έώας ps 20 ο̒πεϱ Theod εϑϱύλλουν Μαu 21 \'Αϑανασίον] add. TOV Theod Μαϱϰέλλου] add. του̃ Tfreod 22 \'Αγϰυϱογαλαόίας] add. xai \'Ασϰληπᾱ του̃ Γάζης Theod ύμα̃ς] add. αὺτοὺς Theod Cass 23 αυ̉τω̅ν om. Theod Cass διαβολ.. s pr. ϰαι om. p xai iawç] wg Theod ὴμετέϱς Theod Cass 24 πιστεύσηται p πιστεύηται Theod 25 ovx (ov in ras.) p propter eas ecclesias ascensum in caelos omnibus nobis tribuit.

Olim quidem scribentibus Eusebio, Mari, Theodoro, Diognito, Ursatio et Ualente Iulio consacerdoti nostro, Romanae ecclesiae episcopo, aduersum praedictos coepiscopos nostros — dicimus autem Athanasium et Marcellum — scripserunt et ex aliis locis (episcopi), ut (testificarentur innocentiam Athanasii co)episeopi nostri; quae autem ab Eusebio facta sunt, nihil aliud quam falsitatis 1 nobis] bonis Cm1 2 euseuio A Mari Fed mario ΑΥ tht-odoro (pr. o eϰ u, iert. o in ran.) A Diognitus = Theogtiilus (intra p. 111, 6), Theogenes(IV), θεογóνιος (Athan. el Theod.), θεóγνις (Socr. h. e. 18); fuit episcopus Nicaeae Bithyniae Theognio Cm2 5 scripserunt et Eng et scr. Cou ut scr..A 6 (episcopi, contestantes (uel ut (contestarentur) Cou, ut ≺testificarentur) Fed) innocentiam Athanasii co≻episcopi Cou ut episcopi AC

et propter eas ascensum ad caelos nubis omnibus dedit.

Olim itaque scribentibus Eusebio, Mari, Theodoro, Theogene. Ursacio, Ualente, Minophanto et Stephano Iulio consacerdoti, Romanae ecclesiae episcopo, aduersus praedictos conministros nostros, hoc est Athanasium episcopum Alexandriae et Marcellum episcopum Ancyrae Galatiae nec non etiam Asclepam episcopum Gazae, scripserunt et. de aliis partibus episcopi adhibentes quidem testimonium sinceritati conministri nostri Athanasii, facta autem Eusebii ct 8 propter eas Bal propterea W ; cf. Theod 9 olim Bal ol W Mari—Thcugene (cf. p. 111, 15)] maritheo dorotheo W 10 minophanto ex Μηνοϕάτψ comsacerdoti W romana W 11 ho Wm1 13 adibentes W

τούτων xai πάντων ήμω̃ν ϑάνατον ύπομείνας xai δι\'έαυου̃ τὴν εις ovoavov α̃νοδον πᾱσιν ήμιν δεδωϰώς.

2. Πάλαι μὲν ούν γϱαψάντων τω̄ν πεϱι Ευ̉σέιον \'Ιουλίω̩ τω̨̄ συλλειτουϱγω̨̄ ήμω̄ν, τω̜̃ τη̃ς \'Ρωμαίων ὲϰϰλησίας ὲπισϰόπω̨, xaza τω̄ν πϱοειϱημένων συλλει- τουϱγω̄ν ήμω̃ν — λέγομεν δὴ \'Αϑανασίου xai Μαϱϰέλλου xai \'Ασϰληπᾱ — ε̆γϱαψαν xai oi ὰπὸ τω̄ν α̃λλων μεϱω̃ν ὲπίσϰοποι, μαϱτυϱοῡντες μὲν τη̄ xaDa- ϱότητι του̃ συλλειτουϱγοῡ ήμω̄ν \'Αϑανασίου, τὰ de παϱὰ τω̃ν πεϱι Εὺσέβιον 15 παντων] praem. ύπὲϱ Theod δι\'αὺτὰς Theod propter eas Cass δι\'αὺτω̃ν coni. Julicher apud Parmentier οὺϱανοὺς Theod Cass 17 ε̌γϱαψαν ol πεϱι Εὺσέβιον xai Μάϱιν xai θεόδωϱον xai θεογόνιον xai Οὺϱσάϰιον xal Οὺάλεντα xai Μηνόϕαντον xai Στέϕανον \'Ιουλίω̨ etc. Theod 18 τω̨̄ om. Theod 19 \'Αϑανασίου] add. του̃ ὲπισϰόπου \'Αλεξανδϱείας Theod Maq- ϰέλλου]αdd. τοῡ ὲπισϰόπου \'Αγϰυϱογαλατίας Theod \'Ασϰληπᾱ] add. του̃ Γάζης Theod 20 ὲγϱαψαν] add. δὲ Theod τη̄] praem. ὲπι Theod et mendacii fuisse plena.

nam ctsi cx eo, quod uocati sunt a lulio episcopo, carissimo fratre nostro, noluerunt, claruit noluisse eos uenire ex ipsis litteris, quibus eorum mendacia detecta sunt; uenissent enim, si habuissent fiduciam eorum, quae gesserunt aduersus coepiscopos nostros, licet etiam ex his, quae fecerunt in isto sancto et magno concilio, manifestiora falsitatis suae commenta prodiderunt.

uenerunt enim et ad Sardicensium ciuitatem et uidentes Athanasium et Marcellum, Asclepium et alios timuerunt uenire ad iudicium. et non semel neque iterum, sed 1 et mendaciiy et mendaciisC emendatiis A plena] plena A, add. affirmantes Cm2 etsi y si A ex del. Eng quod Cm2 quo ACmly 2 noluerunt, claruit Eng noluerunt 〈uenire〉, claruit Fed claruit noluerunt A claruit Cy 3 ue-. nisse Cy littereris A õ licet] tamen Cou his] ipsis y 8 Asrlepam Cγ

eius soeiorum nihil aliud nisi mendaciis et calumniis plcna. et licet ex eo, quod t uocati sunt a dilecto nostro et a consacerdote luJio, noluerunt occurrere et ex his, quae scripta sunt ab eodem lulio, manifestata sit ipsorum calumnia — uenissent enim, si confidissent operibus suis et factis aduersus fratres nostros et conministros-, tamen ex his, quae fecerunt in hac sancta et magna synodo, manifestiorem suam factionem demonstrauerunt. occurrentes etenim aput Sardiram 3 ae uidentes fratres nostros Athanasium, Marcellum et Asclepium timuerunt ad iudicium uenire et non solum semel et bis, sed saepius uocati non responderunt 10 mendaciis Bal mendacium W plenam W 11 delicto U\' ad del. Bal noluerint Bal 12 his Bal is W manifestata Bal manifestat W, fort. manifesta 14 manifestiore W 17 solum om. Bal

γενοόμενa μηδὲν έ̄τεϱον η̄ ψεύδη xai συϰοϕαντίαςelvai μεστά. xai ei xai τά μά- i λιοτα ex τοῡ ϰληϑέντς αὐτοὺς παϱά τοῡ ἀγαπητοῡ ἡμω̄ν xai συλλειτουϱοῡ \'Ιουλίου μὴ ὰπαντη̄σαι xai ex τω̄ν γϱαϕέντων παϱὰ τοῡ avrov \'Ιουλίου ϕανεϱὰ τούτων fj συϰοαντία πέϕηνεν — ήλϑον γὰϱ ᾱν, είπεϱ έϑάϱϱουν ol= ε̌πϱαξαν ϰαί πεποιήϰασι ϰαά τω̄ν συλλειτουϱγω̄ν ήμω̄ν —, ο̄́μως ϰαὶ et ὦν πεποιήϰασοιν ev ταύτη τη̄ άγία̖ ϰαί μεγάλη ουνόδῳ, ϕανεϱωτέϱαν τήν ἑαυτω̄ν συσϰευὴν άπέδεξαν. ἀπσντήσαντες γὰϱ εἰς τήν ∑εϱδω̄ν πόλιν, ί̓ο̂όντε ; a τούς ἀ̕̕̕δελϕούς ήμω̄ν \'Αϑανάσιον xai Μάϱϰελλον ϰαί \'Ασϰληπᾱν xai TOO; α̃λλους, έϕοβήϑησαν el; ϰϱίσιν ἐλϑεῑν. xai οὐχ ᾱπαξ οὐδέ δεύτεϱον, άλλά 18 μηδὲν] οὐδὲν Theod μεστά (o in ras.) p alt. xai om. Theod 19 ἡμω̃ν om. Theod Cass 20 μὴ — \'Ιουλίου om. s αὐτοῡ] add. ὲ̓πισϰόπου Theod 23 dyla xai μεγάλη (ια ϰαί μ inTas.) p 24 σεϱδὼν p ∑αϱδέων (σσϱδι- ϰησίων B) Theod Sardicensium Cass

Sed quia uenire non ausi sunt, arbitramur de cetero neminem ignorare, etiamsi illi iterum malitiam suam exercere uoluerint nihil sufficientes probare aduersus consacerdotes nostros, quos incusant quidem absentes, praesentes autem fugiunt.

Fugierunt enim, dilectissimi fratres, non solum propter hos, quos falso adpetiuerunt, uerum etiam hos, qui etiam ex diuersis locis conuenerunt, ut eosdem multis criminibus arguerent. ferrum enim et uincula proferebant de exilio reuertentes uiri; et rursum 2 haec Cou hoc ACFab 3 nominem A A in nvl.: multas psecutiones ptulisse epos catholicos ucl scm athanasiū ab arrianus (sic) refert 4 uoluerunt Cmly 5 nostro .4 7 fugerunt Cγ, forma fugierunt habetur etiam infra in W et apud Cass (u. g. in codd. Monac. 8370. 14374.18466) 8 hos] praem. propter Cuu all. etiam del. Y

onem. qui enim confidunt suis dictis, hi et ad id in praesentia esse potuerunt. quia igitur non occurrerunt, acstimamus iam nullum ignoram, etsi iterum ibi 4 uoluerint astute agere, quoniam nihil habentes aduersus conministros nostros arguere hos accusant absentes. praesentes ucro subterfugiunt.

Fugierunt enim. dilectissimi fratres. non solum propter calumniam, quam illis ingerebant, sed etiam propter eos, qui diuersis criminibus ipsos appetebant, quos uidebant orcurrissc. uincula enim et catenae proferebantur ab hominibus de exilio reuersis et ab his, qui adhuc tenebantur in exilio. 11 hi Fed hiiW ii Bal id] ea probanda Bal poterunt Eng 12 aestimamus lial extimamus W ibiJ illi Bal; cf. infra Theod et Cass 14 hoc Bal 13 fugerunt Bal 17 Fatenae IV 18 abhuc IV τήσεως. οί γὰϱ ϑαϱϱοῡντες, ol; λέγουι, τούτοις xai εἰς πϱόσωπον συστη̃ναι δύνανται. ἐπειδὴ δὲ οὐϰ άπήντησαν, νομίζομεν λοιπόν μηδένα ἀγνοεῑν, ϰἂν 4 ἐϰεῑνοι πάλιν ϰαϰουϱγει̃ν ἐϑέλωσιν, õτι μηδὲν ε̌̄χοντες ϰxτὰ τω̄ν συλλειτουϱ- γω̄ν ἡμω̄ν ἐλέγξσι τούτους μὲν Sɩαβύλλoυσɩν άπόντας, παϱόντας δέ ϕεύγουσιν.

Εϕυγον γάϱ, ἀγαπητοὶ ἀδελϕοί, οὺ μόνον διὰ τὴν τούτων ουϰοϕαν- τίαν, ἀλλ\'ὂτι ϰαὶ τούς ἐπὶ διαϕόϱοις ἐγϰαλοῡντας αύτοῑς ἐϑεώϱον ἀταντή- oavrag. δεσμὰ γὰϱ ἤν xai σίδηϱα πϱοψεϱόμενα, ἀΠ\' ἐξοϱιστίας ἐπανελϑόντες 21 ἐϰεῑνοι] ἐϰεῑ Theod (BGF) illic Casi ἐϑελήσωστν Theod 22 διαϕεύ- γουσιν Theod 23 xara τούτων Theod aduersus istos Casa 24 διαϕόϱοισ (οι e.r ov) s ἐγϰαλοῡντας] praem. ἐγϰλήμασιν Theod 25 ἀπ\'] praem. ϰαὶ Theod ἐξοϱίας Theod ueneab his, qui adhuc in exilio detinentur, missi adfines et proximi, amici et fratres querellas uel eorum, qui supersunt, detulerunt uel eorum, qui in ipsis exiliis decesserunt, indignam iniuriam prosecuti sunt.

et, quod est maximum, episcopi aderant, quorum alter ferrum et catenas praeferebat, quas per eos ceruicibus suis portauerat, alteri ex eorum insimulatione mortem sibi intentam testificabantur. in tantum enim desperationis eruperunt, ut etiam episcopos interfecissent quidem, nisi fugissent ipsorum cruentas manus. decessit enim coepiscopus noster beatissimus Theodulus fugiens ipsorum infestationem; iussus est enim ex ipsorum insimulatione mori. 2 qui asupersunt A detullerunt A 5 cathenas A ceruitibus A alii Cou 6 intentam C intemtam A intentatam Cou 7 epicopos] suppl. intcrficere tentarent et Cou ex texlu graeco 9 coepiscopos A Theodulus Cou theodosus AS1 Theodorus TCFab Theodulus fuit episcopus Traianopolis; cf. Studien II 121

2 runt enim ministri, parentes et amici mortuorum propter ipsos. et, quod maius est, aderant episcopi et quidam ferrum et catenas offerebant, quas propter ipsos portauerant. alii ex ipsorum insimulationibus mortem contestati sunt. in tantam enim peruenerant inmanitatem, ut etiam auderent episcopos uclle interlicere, et interfecissent, nisi effugissent manus eorum. surrexit itaque conminister noster beatus Theodulus fugiens eorum insimulationes: iussus enim fuerat ex eorum insimulatione interire. et alii gladiorum uulnera 12 quidem Bal 13 potauerant U portaucrunt Bal insimulatione Bal 14 tanta W 15 surrexit (ἀνέστη)] decessit Bal 1G theudulus W 17 simulatioue Bal in testu demonstrabant flat

α̃νϑϱωποι xai παϱὰ τω̄ν ε̌τι ϰρτεχομένων εἰς ἐξοϱιστίαν ἐλϑόντες η̌σαν συλλει- 2 τουϱγοὶ συγγενεῑς xai ϕίλοι de τω̄ν δι\'αὐτωδν ὰποϑανόντων παϱεγνοντο. ϰαὶ T6 μέγιστον, ἐπίσϰοποι παϱη̄σαν, ὤν Ó μὲν τὰ σίδηϱα xai τὰς ἁλύσεις πϱο-20 έϕεϱεν, â; δι\'αὐτοὺς ἐϕόϱεσεν, oi de τὸν ex τη̄ς διαβολη̄ς αὐτω̄ν ϑάνατον ἐμαϱ- τύϱαντο. Ei; τοσοῡτον γὰϱ ε̌ϕϑασαν ἀπονοίας, ω̂ς ϰαὶ ἐπισϰόπους ἐπιχειϱειν ανε- λεῑν. xai ἀνεῑλον ἴν, ei μὴ ἐξέϕυγον τὰς χεῑϱας αὐτω̄ν. ὰπέϑανεν οὔν ó συλλει- τουϱγὸς ήμω̄ν Ó μαϰαϱίτης Θεόδουλοσ, ϕεύγων αὐτω̄ν τὴν διαβολήν. ϰεϰέλευοτο γὰϱ ex διαβολη̄ς αὐτω̄ν ὰποϑανεῑν. α̌λλοι de πληγὰς ξιϕω̄ν ἐπεδείϰυντο, ἄλλοι 18 iv ἐξοϱίαις ἐλϑόντες tjoav Theod συλλειτουϱγοί· Theod; sed cf. W 10 6i om. Theod (∗∗A) αὐτούς Theod 20 ἐπίσϰοποι rep. s ἁλύσεις] ϰατήνας Theod πεϱιέϕεϱεν s 21 & Theod (ao z T) 22 ἐπίσϰοπον Theod Gass 23 ἐξέϕυγε Theod Cass ἀπέϑανεν] om. s ἀνέστη Theod nenit Cass; sed cf. Hilar. beatissimus et l. 24 μαϰαϱίτης γοῡν Theod Ó οὔν s 25 ξιϕω̄ν πληγὰς Theod demonstranalii autem gladiorum signa, plagas et cicatrices ostendebant, alii sc fame ab ipsis excruciatos querebantur.

ct haec non innohiles testificabantur uiri, sed de ecclesiis omnibus electi, propter quas hic conuenerunt, res gestas edocebant, milites armatos, populos cum fustibus, iudicum minas, falsarum litterarum subpositiones – lectae sunt enim litterae factae a theognito, falsae aduersum coepiscopos nostros Athanasium et Marcellum, ut et imperator aduersus ipsos commoueretur, et haec conuincebant hi, qui tunc ipsius Theogniti diacones fuerunt —, ad haec uirginum nudationes, incendia ecclesiarum, carceres aduersus ministros dei: haec omnia propter iniquam atque execrabilem heresim 4 hic v. Fed huc c. Cou hi c. AFab hii c. C S subpositiones AS1Cou suspiciones TCFab 8 hi Fed hii A ii y 11 haec] praem. etCou

tes. nonnulli famem sustinuisse ah ipsis implorabant. et haec no(n inn)nobiles 3 homines testabantur, sed ecclesiae omnes erant, pro quibus occurrentes et allegantes docebant milites cum gladiis, populO!! cum fustibus, iudicum minas, falsarum litterarum submissiones — nam lectae sunt litterae Theogpnis aduersus conministros nostros Athanasium, Marcellum et Asclepam, ut etiam imperatores mouerentur contra ipsos, et haec comprobauerunt, qui tunc fuerunt diacones Theogenis —, iam et uirginum nudationem, ecclesiarum incendia. carcerem aduersus conministros: et haec omnia oh aliam nullam causam nisi ob inmemorahilem haeresim Arrianorum. excusantes enim horum ordi- -12 no(n inn〉obiles Engnobiles W Bal 13 omnes] add. testes Bal aligantes 11\' 14 populus IC 18 theogenio II\' iam Eng nam W Bal fort. nudationes (cf. p. 122,11) 20 cxcussantes W recusantes Bal

δὲ λιμὸν ῡπομεμενηϰέναι παϱ\'αὺτω̄ν ὰπωδύϱοντο. xai ταῡτα οὐχ oi τυχόντες I ἐμαϱτύϱουν ἄνϑϱωποι, ἀλλ\' ἐϰϰλησίαι ὅλαι ἤσαν, ὑπὲϱ ω̌ν ot ἀπαντήσαντες ϰαί πϱεσβεύοντες ἀδίδασϰον στϱατιώας ξιϕήϱεις, ὄχλους μετὰ ϱ̔οπάλων, διϰαστω̄ν ἀπειλάς, πλαστω̄ν γϱαμμάτων ὑποβολάς — ἀνεγνώσϑη γὰϱ γϱάμματα τω̄ν πεϱὶ Θεόγνιον πλαττομένων ϰατὰ τω̄ν συλλειτουϱγω̄ν ἡμω̄ν \'Αϑανασίου ϰαὶ Μαϱϰέλλου xai \'Ασϰληπᾱ, ἴνα ϰαὶ βασιλέας ϰατ\'αὐτω̄ν ϰινήσωσι, ϰαὶ ταῡτα ἤλεγξαν oi γενόμενοι τότε διάϰονοι Θεογνίου — πϱὸς τούτων παϱϑένων γυμώσεις, ἐμπϱησμοὺς ἐϰϰλησιω̃ν, ϕυλαϰὰς ϰατὰ τω̃ν \' συλλειτουϱγω̃ν· xai Tavra πάντα δι\' οὐδὲν ἔτεϱον ii διὰ τὴν δυσώνυμον αι̌ϱεσιν 21 ὰποδύϱοντο p ἀπωδύϱντο Theod (r z) 25 ϑεογόνιον Theod (ϑεόγνιον LT) Theognii Cass (LP) πλαττομένων om. Theod τω̃ν∗∗∗(συλλειτουϱω̄ν in mg.)s 26 βασιλέα Theod (n) 27 διογνίου p ϑεογονίου Theod Theognii Cass (LP) πϱὸς τούτοις Theod Arriomanitarum. qui enim communioni eorum renuntiabant, necessitateni patiebantur ista tolerare.

Haec igitur considerantes in angusto se teneri peruidebant. erubescentes quidem confiteri ea, quae conmiserunt, co quod de cetero non possent ea diutius occultare, uenerunt tandem in Sardicensi ciuitate, ut propter praesentiam suspicionem quasi mali actus uiderentur excludere.

uidentes enim eos, qui a se fuerant falsis obpressi testimoniis, eos etiam, quos uehementissime obpugnarunt, ex alia parte accusatores, conscientiae etiam suorum criminum proditores prae oculis habentes suis uenire uocati 1 necessitate patiebantur (eogebantur susp. Cou)Cγ, sed cf. lexlum graecum 3 praeuidebant Cm-Fab 4 eo quod] eoque Ca. c. 7 auctus ACm1 enim eos] episcopos CFab 8 quos Cou post ACFab; cf. texlum graecum

nationem et communionem necessario haec sustinebant.

4. Haec itaque considerantes perducti sunt ad suae uoluntatis interitum. erubescebant enim sua confiteridelicta et, quoniam omnibus patefacta celari nnn poterant, Sardicam peruenerunt, quoper suum aduentum sinceritatis opinionem adquirant.

2 uisis itaque his, quibus calumnias ingerebant, et a se afflictis. accusatoribus, testibus ante oculos inspectis uocati uenire non poterant, conministris 12 uolumptatis W 15 et om. Hal a se afflictis Ual a (d s. a m2) semflicti (m corr. m in?) W 16 inspecti Wm1

τω̄ν \'Αϱειομανιτω̃ν. oi γὰϱ παϱαιτούμενοι τὴν πϱὸς τούτους xotvwvtav ὰνάγϰην εἴχον πειϱασϑη̄ναι τούτων.

4. Ταῡτα τοίνυν συνϱω̄ντες εἰς στενὸν εὶχον ra τη̄ς πϱοαιϱέσεως. ᾐσχύνοντο μὲν γὰϱ όμολογεῑν, d δεδϱάϰασι, διὰ de τὸ μὴ δύνασϑαι λοιπὸν in Tavra ϰϱύπτσϑαι ὰπήντησαν εἰς τὴν Σεϱδω̄ν πόλιν, iva διὰ τη̄ς ἀϕίξεως ὑπόνοιαν 2 ὡς μὴ πλημμελήσαντες δόξωσιν ἀποϕέϱεσϑαι. ἰδόντες δὲ τοὺς παϱ\' avrwv συϰοϕαντηϑέντας xai τοὺς παϱ\' αὐτω̄ν παϑόνας, TOV; ϰατηγόϱους, τοὺς ὲλγχους πϱὸ ὸϕϑαλμω̄ν ἔχοντες ἐλϑεῑν οὐϰ ἐβούλοντο ϰληϑέντες, xahot TWV 17 πϱο στούτους p xotvwvfav] praem. χειϱοτονίαν xai Theod (3 T), Cass; cf. 123, 18 18 πειϱα̃σϑαι p πυϱα̃σϑαι Mau πειϱϑη̄ναι Theod 1!1 al- σχυνόμενοι Theod 20 μὲν om. Theod όμολογεῑν om. Theod δἐ om. Theod λοιπὸν om. Theod ἔτι om. s 21 σεϱδὼν p Σαϱδέων (σαϱδιϰησίων B) Theod Sardicensium Cass 22 δὲ] ovv Theod 23 τούσ Te ϰατηγόϱοὐσ xat τοὺσ ἐλέγ- χουσ Theod (T) accusatores et increpationes et Cass (LP) 24 ἔχοντες] βλέ- ποντεο Theod (Bsz) εἰσελϑεῑv Theod Cass οὐϰ ἐδύναντο Theod (ANGL οὐϰ ἠδύναντο HSFT) nequiuerunt Cass uidenon potuerunt, maxime consacerdotunm nostrorum Athanasi, Marcelli et Asclepi conscientia perturbati, qui et inplorabant iudicium et prouocabant accusatores, ut eos non solum conuincerent de his, quae aduersum sese falsa confinxerant, uerum etiam, quae aduersus ecclesias impia ac nefaria conmiserant, edocerent.

uerum illi tanto timore conprehensi sunt, ut fugam facerent et per eandem fugam falsitatem suam detegerent ac nudarent.

Tametsi non solum ex prioribus, sed etiam ex istis malitia eorum et falsitas ostenditur, ut nec ex ista fuga occasionem aliquam 2 Asclepae Cp.c. 3 et add. Cou 4 iis CCou confixerant A 5 ecclesias] add. ipsorum Cou commiserant y conmiserunt AC eodocerent ACml n timore] tempore Cm1 terrore Cm2γ, add. conscientiae Cou 7 eandem] illam Cγ > tametsi γ tamen si AC A in mg.: de falsis criminibus sci athanasi 9 ostenderetur Cγ ut] praem. tamen Cou ex ista Cou Hardouin existimata ACFab. jorl. ex ista sua

licet nostris Athanasio, Marcello et Asclepa multa usis confidentia, inplorantibus et urgentibus adque prouocantibus et pollicentibus quoque non solum eorum arguere calumniam, sed insuper demonstrare, quae deliquerint iy ecclesiis ipsorum. illi autem tanto timore percussi sunt conscientiae, ut etiam uerterentur in 3 tugam ae per cam suam calumniam demonstrarent et delicta faterentur.

j. Et licet ex hoc, quod noluerint, et non solum ex prioribus, sed etiam ex praesentibus ipsorum uersutia conprobata est, tamen, ne ex fuga quandam 10 confitentia W 11 pollicemtibus Wm1 12deliquerint Hal reliquerintW 13 conscientiae om. Bal 16 uersutia Bal uersatio W ne om. Bal in textu

ουλλειτουϱγω̄ν ἡμω̄ν \'Αϑανασίου ϰαὶ Μαϱϰέλλου xai \'Ασϰληπᾱ πολλη̄ τη̣̄ αϱϱησία̣ χϱωμένων, ἀποδυϱομένων xai ἑπιϰειμένων xai πϱοϰαλουμένων αὐτοὐς ϰαὶ ἐπαγγελλομένων μὴ μόνον ἐλέγχειν τὴν συϰοϕαντίαν, ἀλλὰ xai δειϰνύαι, ὄσα ϰατὰ τω̄ν ἐϰϰλησιω̃ν αὐτω̄ν ἐπλημμέλησαν. ol di τοσούτω̣ 3 όβω̣ τoῡ συνειδότος ϰατεσχέϑησαν, ώς ϕυγει̃ν αὐτοὺς xai διὰ τη̄ς ϕυγη̄ς τὴν συϰοϕαντίαν αὐτω̄ν ἐλέγξαι xai, ἅπεϱ ἐϰοινώνησαν, διὰ τόν δϱασμόν ὁμολογη̃σαι.

5. El ϰαὶ τὰ μάλιστα τοίνυν ov μόνον ix τω̄ν πϱοτέϱων, ἀλλὰ xai ix τούτων αὐτω̄ν ἡ ϰαϰοτϱοπία δείϰνυται xai συϰοϕαντία, ὅμως, ἵνα prjdi ἐϰ τη̄ς 18 χϱωμένων] add. xai Theod ἀποδυϱωμένων p 20 δειϰνῡναι s ἐπλημμέησαν edd. Theod ἐϰοινώνησαν ps 21 ϕεύγειν p 22 αὐτω̃ν] ἑαυτω̄ν p s m2 τω̃ν δϱασμω̄ν Theod 24 τὰ (accentus eras.) p τοίνυν om. Theod 25 αὐτω̄ν om. Theod ἡ ϰαϰοτϱοπία xai ἡ συϰοϕαντία αὐτω̃ν δείϰνυται Theod μὴ δὲ p LXV. Hilarius pere 4. Feder. .8 alterius malae artis inuenire possint, probauimus secundum ueritatem et rationem ea, quae ab illis conmissa sunt, inquiri oportuisse et inuenimus eos etiam de his fuisse mendaces et nihil aliud quam inpugnationem aduersus consacerdotes nostros exercuisse. quem enim dicebant ab Athanasio interfectum fuisse nomine Arsenium, habetur in numero uiuorum; unde ex hoc etiam cetera, quae ab ipsis iactabantur, patuit esse plena mendacii et falsitatis.

quia autem de calice fracto quaedam loquebantur a Machario presbitero Athanasi, testificati sunt, qui praesentes fuerunt ex Alexandria de eodem loco, eo quod nihil tale esset factum. sed 1 possunt C possent y ueritatis rationem susp. Cou õ asseniu A 8 quia Eng qui AC quod y tamquam fracto loquebantur susp. Cou quedani .1 aliqua Fab; fort. quodam 9 sunt om. Cy 10 fort. de 〈Mar〉eotae loco, eo uel et de eodem loco (Mar)eo(tae) et Mareote et aliis locis Cou eo sc. loco

occasionem alterius malitiae ualeant inuenire, cogitauimus secundum ueritatis rationem ab his conmissa uentilarc. quo facto reperimus eos et ex actitatis calumniatores et nihil nliut nisi conministris nostris insidias praeparasse. quem enim diccbant ab Athanasio interfectum Arsenium, uiuit et moratur inter uiuos. ex quo apparet etiam illa, quae de aliis uerbosabantur, ficta fuissc.

2 quoniam uero de calice fracto a Macario Athanasii prcsbvtero mentionem fecerunt, adhibuerunt testimonium hi, qui de Alexandriae et Mareotae locis ipsis uenerunt, nihil tale esse commissllm. etiam episcopi scribentes de Aegypto ad 15 ficta Bal facta IV 16 calicem IV mararis W anathasii W 17 ii Bal

ϕυγη̄ς πϱόϕασίν τινα ἑτέϱας ϰαϰουϱγίας ποϱίσασϑαι δυνηϑω̄σιν, ἐσϰεψάμεϑα xara τόν τη̄ς ἀληϑείας λόγον rà παϱ’ ixeivwv δϱαματουϱγηϑέντα ἐξετάσαι. xai τοῡτο πϱοϑέμενοι εὕϱομεν αὐτοὺς xai ex τω̄ν πϱαχϑέντων συϰοϕάντας xai μηδὲν ἕτεϱον ij ἐπιβουλὴν xazd τω̄ν συλλειτουϱγω̃ν ἡμω̄ν πεποιηϰότας. ov γὰϱ ἔλεγον παϱὰ Ἀϑανασίον πεϕονευ̃σϑαι Ἀϱσένιον, oὔτoς ζη̖̃ xai ἐν τοῑς ζω̄σιν ἐξετάζεται. ἀπό di τούτου xai τὰ πεϱὶ τω̄ν ἄλλων ϑϱυληϑέντα παϱ’ 2 avrwv ϕαίνεται πλάσματα. ἐπειδὴ de xai πεϱὶ ποτηϱίου ἐϑϱύλουν ὡς ϰλασϑέντος παϱὰ Μαϰαϱίου τοῡ πϱεσβυτέϱου Ἀϑανασίου, ἐμαϱτύϱησαν μὲν oi παϱαγενόμενοι ἀπό τη̄ς Ἀλεξανδϱείας xai Μαϱεώτου xai rwv 〈λοιπω̄ν〉 τόπων, ὕτι μηδὲν τούτων πέπϱαϰται. xai oi ἐπίσϰοποι δὲ γϱάϕοντες oi ἀπό 21 εὑϱήϰαμεν Theod alt. xai om. Theod 24 ϑϱυλληϑέντα s m2 Mau 25 ἐϑϱύλλουν s m2 Mau 26 ϑλαστέντοσ s 27 μὲν] add. αὐτοῑς Theod τω̄ν λοιπω̄ν τóπων Mau Theod (A τω̄ν λοιπω̄ν B τω̄ν τόπων rz τω̄ν ἄλλων τóπων T), om. Cass TWV τóπων ps 28 γϱάψαντες Theod et episcopi scribentes ex Aegypto ad lulium consacerdotem nostrum abunde adseuerarunt nec suspicionem huiusmodi ibidem fuisse. dicunt autem acta etiam se habere aduersus ipsum. quae habent autem, absente parte altera constat fuisse confecta. simul tamen (in) ipsis actis gentiles et 〈cathecumeni interrogati sunt, ex quibus) cathecumenus interrogatus dicebat intus se fuisse, quando superuentum fecit Macharius, et alius interrogatus dicebat famosissimum illum Scyrum infirmantem in cella iacuisse, ut ex hoc appareat ex toto mysterium non fuisse celebratum, eo quod catecumeni intus fuerint, (Scyrus autem non intus fuerit), 1 lilleras Aegyptiorum u. apud Athanas. apol. c. Arian. 3-19 2 ibidem Cm2 idem ACml 3 autem y tantu A tamen Eng 5 in ipsis actisCm2 Cou ipsi satisA catechumenus (cathecumeni Fed) interrogati sunt, ex quibus add. Cm2 interrogabantur gentiles et catechumeni, ex quibus susp. Cou 7 et alius om. y 8 cella Fed (cf. cella in W, ϰελλίω̣ in textu graeco et cellula apud Casi; cf. etiam Athanas. apol. c. Arian. 37) ecclesia (ex ecła pro cella?) A, Cy 10 Scyrus— fuerit add. Fed (cf. IV el terlum graecum) Ischyras non adfuerit add. Hardouin

consacerdotem nostrum lulium sufficienter firmauerunt ne suspectionem quidem talem fuisse. deinde acta, quae dicebant se aduersus habere, constitit ex una parte confecta et in ipsis gestis gentiles et catichumeni interrogati sunt. ex quibus unus catichumenus interrogatus dicebat se intus fuisse, quando Macarius ad locum superuenit, et alius interrogatus aiebat Ischyram aegrotum in cella iacuisse, quem dicunt, ut ex hoc appareat nihil de mvsteriis fuisse celebratum ex eo, quod catechumeni intus consistebant, et Ischvram non adfuisse, sed 11 suspicionem Bal 14 unus Bal unum W 15 ischiram W, sed cf. I. 17 et p. 116, 12.16 17 eo Bal o 11\' escyram W

τη̃ς Alyvmov πϱός ’Ιούλιον τόν συλλειτουϱγόν ἡμω̄ν ἱϰανω̄ς διεβεβαιοῡντο μηδὲ ὑπόνοιαν ὅλως τοιαύτην ἐϰεῑ γεγενη̄σϑαι. ἄλλως te S λέγουοσιν ὑπομνή- ματα ἔχειν ϰατ’αὐτοῡ, ϰατὰ μονομέϱειαν συνέστηϰε γεγενη̄σϑαι. xal ὅμως xai ἐν τοῑς ὑπομνήμασι τούτοις ἐϑνιϰοὶ xai ϰατηχούμενοι ἠϱωτω̄ντο. ἐξ wv εlς ϰατηχούμενος ἐϱωτώμενος ἔϕασϰεν ἔνδον εἵναι, ὅτε Ó Μαϰάϱιος ἐπέστη τω̣̄ τόπω̣, xai ἕτεϱος ἐϱωτώμενος ἔλεγε τόν ϑϱυλούμενον παϱ’αὐτω̄ν ’Ισχύϱαν vooovvra τότε ϰαταϰει̃σϑαι iv ϰελλίω̣, ὡς ἀπό τούtου ϕαίνεσϑαι, μη̣δ’ὅλως γεγενη̄σϑαί zt τω̄ν μυστηϱίων διὰ τό τοὺς ϰατηχουμένους bdov εἱναι xai τόν ’Ισχύϱαν μὴ παϱει̃ναι, ἀλλὰ νοσοῡντα ϰαταϰεῑσϑαι. ϰαὶ γὰϱ xai 3 19 ἐϰει̃ om. Theod a om. Theod Casa 20 αὐτοῡ] add. a Theod Cass μονομεϱίαν p συνέστη p, Theod (B συνέβη τ2 TA) probatum est Cass 22 Ó om. p Theod 23 ϑϱυλλούμενον Mau 24 τóτε om. Theod 25 μηδόλωσ s M au τω̄ν] add. ὅλων Theod Casa 26 tert. xai om. Theod (rwaeler B) .8* sed male habens iacuerit.

nant et ipse totius malitiae Scyrus commentator exussisse Athanasium quendam de diuinis scripturis librum dicebat. ad hoc conuictus confiteri coepit infirmatum sc

fuisse, quando Macharius praesens fuit, ut etiam ex hoc falsum testem illum esse appareret. denique falsitatis praemium eidem Scyro honorem episcopatus dederunt, homini, qui neque presbiter quidem fuit. uenientes enim duo presbiteri nunc ad concilium, qui co temporis cum Melitio fuerant, postmodum ab Alexandro episcopo Alexandriae beatae memoriae uiro suscepti sunt, nunc cum Athanasio agunt, testati sunt nusquam omnino istum Meliti fuisse presbiterum neque omnino habuisse eundem Melitium in eodem 1 habens iacuerit Fed habens iacuerint A habentes iacuerint Cy 2 exusisse A quendam y quaedam A 3 conuinctus A 4 ex hoc etiam y 8 melio A !J beato A 10 melliti A 11 eundem] eum Cy mellitium A

3 acgrotum fuisse. nam et ipse pessimus lschyras, qui mentitus est dicvndn Athanasium ussisse quosdam diuinos codices, et in hoc suum mendacium demonstrauit. nam confessus est illo tempore, quo Macarius aduenerat, se 4 aegrotasse et iacuisse, ut etiam ex hoc calumniator demonstraretur. unde ob hane calumniam ipsi Ischyrae mercedem dederunt episcopi nomen, qui nec presbyter cst. occurrentes enim duo presbvteri, qui condam cum Melitio fuerunt, postmodum autem a beato Alexandro tunc episcopo Alexandriae suscepti et nunc cum Athanasio constituti, testimonium praebuerunt hunc 12 hischyrs W 13 anathasium II\' ussisse Bal iussisse 11\' qusdam W mendatio W 16 hischyre W 18 alexandre W 19 anathasio W

aὐ̕τός o παμπόνηρος \'Ισχύρας ψευσάμενος έπὶ τω̜̄ ε̕ιρηχέναιϰεϰαυϰέναι τόν \'Αθανἁσιόν τινα τω̄ν θεἱων βιβλἱων xai διελεϒχθεἰς ώμολόγησε xatixeivo xσιροῡ vooeiv, ore Μαxάριος παρη̄ν, xai ϰαταϰεῑσθαι, έϰ τούτου 4 συϰοϕάντην avrov ειναιάμέλει της συϰοϕαντιας ταύτης μισθόν αύτω̦̃ τω̜̃ \'Ισχύρα δεδώϰααιν έπισϰοπη̄ς ο̆νομα, τω̜̃ μηδέ πρεσβυτέρῳ τυγχάνοτι. άπανατήσντες γάρ δύο πρεσβύτεροι ovv Μελιτιω̜ ποτέ γενόμενοι, υ̑στερον de ύπότοῡ μαϰαριτου \'Αλεξάνδρου τοῡ γενομένου έπισϰόπου \'Αλεξανδρειας δεχθένες xai vvv σύν \'Αθανσιω̨ ο̆ντες, έμαρτύρησαν μηδεπώποτε τοῡτον 21 διελεγχθεὶς Valois διηλέχθαιps Mau διαψεύσαθαι Theod (ψεύσαθαι B διελεγχθεἰς ψευσάμενος coni. Parmentier et reicit ad Athan. ap. c. Arian. 28: ϰατηγορήσς γάρ ώς βιβλἱων ϰεϰαυμένων—ήλέγχθη—ψευσάμενος) 23 ειναι] δεἱϰνυσθαι Theod αύτω̨̃ om. Theod (BArz), Cass 24 tmoxonov Theod μή δέp 26 ύπό] παρά Theod (A) μαϰαρείου Theod 27 προσδεχθέντες Theod (A) xai νῡν] oi xai Theod (codd.) et Cass μηδέ πώποτε Theod numloco apud Mareotem ecclesiam nec ministrum. quem tamen nunc uelut episcopum illum secum adduxerunt, qui ante nec presbiter fuit, ut nomine episcopatus uideantur falsitatem suam tegere apud audientes.

Lectus est autem et liber, quem conscripsit frater et coepiscopus noster Marcellus, et inuentaest Eusebi et, qui cum ipso fuerant, exquisita malitia. quae enim ut proponens Marcellus posuit, haec eadem quasi iam conprobans proferret, adsimilarunt. lecta sunt ergo, quae sequebantur, lecta etiam, quae anteposita erant quaestioni, et recta fides eius inuenta est; neque enim a sancta 2 nec Cm2γ nunc A 5 autem est Cγ 6 ipso S1S2 COu ipfo (o ex u) A istis CFab A in mg.: de falsis criniinibus quo marcello e o intetabant heretisi (sic) s adsimularunt Cy

quam Mclitii fuisse presbyterum et omnino non habuisse Melitium apnt Mareotam ecclesiam uel ministrum. et tamen eum, qui nec esset presbyter, nunc pro opiscopo produxerunt, ut hoc nomine obstupefaciant audientes enrum calumnias.

Lectus cst autem lilxr conministri nostri Marcelli et inuonta est Eusebii commentatio. quae enim proposita quaestione Marcellus diocbat, haec tamquam ab ipso confessa fingebant. lecta sunt igitur rt haec et sequentia et practerita quaestionum et recta fides uiri reperta est ; neque enim a sancta 12 neo essct Bal necesse W 16 commentatio Hal commendatio W 17 sequantia IV

πδεσβύτερον Μελιτι̇ον γεγενη̃σθαι μηδέ õλως έσχηϰέναι Μελίτιον ἐιςτόν . Μαρεώτην έϰϰλησιαν η̃ λειτουργόν. xai ο̃μως τόν μηδέ πρεσβύτερον τυγχά- ροvταvrv w; έπισϰοπον ijyayov, iva τω̜̃όνóματιτη̄ συϰοϕ τούς άϰούοντας.

6. \'Ανεγνώσθη de xai τό aayygajijta τοῡ συλλειτουργοῡ Μαρϰέλλου xai evoe/h] τω̄ν περιΕύσέβιον ή ϰαϰοτεχνια. å γάρ ώς ξητω̄ν o Μάρϰελλος ειϱηϰε, ταῡτα ώς όμολογούμενα διαβεβλήϰασιν. άνογνώσθη yovv τά έξη̃ς xai τά πϱό αύτω̃ν τω̃ν ξητημάτων xai όϱθή ή πιστις τοῡ άνδϱός εύϱέθη. ούτε ydo άπό τη̄ς 19 μή de p μηδ\' Theod õλως Theod (BrFT ο̃μωσ AL) penitus Cass 20 μή δέ p 21 w; om. Theod (AL) προήγαγον Theod (ArzT) produxerunt Cass δόξωσι] praem., sed postea expo άγάγωσι s έπὶ τη̄ συϰοϕαντία Theod (BrFT έπὶ τη̃σ συϰοϕαvτιασ AL) in suis calumniis Cass 22 ϰατατλήττειν Theod (A πλήττειν B έπιπλήττειν rzT) tenere Cass 23 συλλειτ.] add. ήμών Theod 25 ώμολογημένα Tlieod ούν Theod (Az), add. ταῡτα xai Theod Cass 26 τοῡ om. s Mau uirgine Maria, sicut ipsi confingebant, initium dabat deo uerbo

neque finem habere regnum eius, (sed) sine principio ac sine fine esse conscripsit. sed Asclepius coepiscopus noster acta protulit, quae confecta sunt apud Anthiociam praesentibus aduersariis et Eusebio ex Caesarea et ex sententiis iudicantum episcoporum ostendit se esse inreprehensibilem.

Mento ergo acciti frequenter non ausi sunt uenire, merito fugierunt conscientiae suae inpulsu praecipitati. fuga enim falsitates suas confirmauerunt et credi ea fecerunt, quae praesentes accusatores eorum dixerunt et ostenderunt.

quid igitur? 1 confingebant C configebant A dabat Cou Hardouin dabatur ACFab 2 sedadd. Fed sedregnum eius suppl. Cou Hardouin 3 asclepas Cm2 quoepiscopus .4 5 iudicantium (iudicantum Eng) episcoporum Cou Harduuin iudicatum episcopum A 6 ostendit se Cou ostendisse A 8 fugerunt Cm2y; cf. supra p. 109, 7 9 falsitatis A

Maria, sicut ipsi firmarunt, initium dedit uerbo doi nec finem ei in regno, 2 sed imperium sine initio et fine saluatoris esse conscripsit. Asclepas etiam conminister protulit gesta aput Antiochiam confecta praesentibus accusatoribus et Eusebio de Caesarea Et ex sententiis iudicantum episcoporum ostendit se esse innoccntcm.

7. Merito igitur, fratrcs dilectissimi, frequenter uocati non responderunt, merito fugerunt. conscientia onim coacti per fugam suas calumnias firmauerunt et credi ista fecerunt, quae praesentes accusatores dicebant ac demonstrabant. 14 iudicantum Evg iudicandum IV iudicantium Bal 18 credi ista Fed credi ca Bal credidisse W credi in se Erg

ryάγιας Μαϱιας, ώς airrol διεβεβαιώσαντο, άρχήν έδιδου τω̜̃ rov θεοῡ λόγω̜ οῠτε τέλος ε̆χειν τὴν βασιλειαν avrov, άλλά xai τὴν βασιλειαν ᾰναρχον xai 2 άτελεύτητον dvat τὴν τούτου ἐγϱαψεν. ϰαι \'Ασϰληπᾱς δέ Ó συλλειτουϱγός πϱο- ήνεγϰεν ύπομνήματα γενόμενα ev \'Αντιοχεια παϱόντων τω̄ν ϰατηγόϱόων xai Εύσεβιου τοῡ άπό Καισαϱειας. xai έϰτω̃ν άποϕοϕάσεων τω̃ν διϰασάνων ini- σϰόπων ε̆δειξεν ξαυτόν άθω̄ον ειναι.

7. Ειϰότως ούν, άγατηοι άδελϕοι, ϰαλούμενοι πολλάϰις ovx ύπήϰουσαν, ειϰότως ε̆ϕυγοv. ύπό γάρ τοῡ συνειδότος έλαυνόμεοι ϕυγη̃ τάς συϰοϕαντιας έαυτω̄ν έβεβαιωσαν xai πιστευθη̄ναι ϰατ\' αύτω̃ν πεποιήϰασιν, â παϱόντες oi 2 ϰατηγοϱοῡντες ε̆λεγον ϰαι έπεδειϰνυον. έπει τοινυν πϱός τούτοις πᾱσι xai 21 άτελεύτητον] άϰατάπαυστον Theod πϱοσήνεγϰν Theod (πϱοήνεγϰεν N) obtulit Cass 22 γεγενημένα Theod παϱόντων] add. ϰαὶ Theod (A) 25 άδελϕοὶ άγαπητοὶ Theod ούχ ύπαϰούουσν Theod obedire noluerunt Cass 27 α̃πεϱ Theod 28 έπεδειϰνυντο Theod έπεὶ] έτι Theod Cass supra haec omnia etiam olim depositos atque eiectos ecclesia propter heresim Arrii non solum susceperunt, sed etiam in maiorem prouexerunt gradum, diacones quidem in presbyterium, de presbyteris autem in episcopatum propter nihil aliud, nisi ut impiam doctrinam dilatare ac disseminare possent et piam corrumperent fidem.