Maccab. II 6 et 7 Rex fuit Antiochus Syriae ditissimus olim, in cuius regno mater natique fuerunt septem, ut fama refert, de sancta gente creati. quos cura adsidue generis meminisse iubebat et legi seruire datae: sic namque uolentes de populo meliore dei sua iura tenebant. rex auidus mutare iidem, mutare timorem iustorum uoluit. populo ut misceret iniquo. praemia promittit matri. nromittit et auri, et quidquid posset toto conquirere regno, si modo mutaret mores sensusque priores, cogeret et natos alios sibi fingere mores. illa negat tacitumque premit sub corde dolorem. hanc postquam nulla potuit conpellere praeda, temptauit primum tormentis uincere saeuis; pertulit illa graues gemitus et tristia regis uerbera non timuit. uictum ut se uidit at ille: .,Heu. quid agam," dixit, "uincis quod femina regem? non tamen effugies: plus est, quod dura dolebis. INCIPIT HYLARn DE MARTYRIO MACHABEORVM P (Paris 2772) Incipiunt uersns hilarii in natalem Machabaeorum mrr. B (Paris. 8093 cuius selectas aliquot lectilmes Beck exscripsit) INC V HILARII DE MARTIRIO MC L (Leidensis Q 15) Sancti Hilarii uejrsus in natali Machabeorum martyrum f (Floriacensis) inscr. om. C (Corbeiensis, cuius selectas tantum hoc loco exhibeo lectiones, cum Sichardiano exemplari conlatum infra dabo) 1 antiocus sirię L 3 sca de gte L 4 assidue PL adsidui C egregii f uidebat/ 9 et auri P et aurum Lf et illis C 10 quicquid libri conquirere] contingereL 14 nullisLf potuit nullisL conpellere] corrumpereLf preda C praedo P uerbis Lf 15 teintauit C 16 ṛ̇ο̣̇tullit. C 20 in natos saeuibo tuos; licet inproba perstes, hac certe ratione meum sanabo dolorem. " sustulit illa manus caelumque adspexit in altum; emisit gemitus et talia uerba locuta est: Tu licet et gazas tradas et regna. tyranne, non capimur regum donis, nec munera sanctis eripient promissa dei. spes certior illa est. quae uitam nobis promittit tempore longo: hanc sequor, hanc didici, non lubrica tangere dona; sumere diuitias facile est et perdere uitam. sed licet et flammas post uerbera saeua mineris, nil mutare potes, quod primis coepimus annis. uirtute id cum lege data mihi uincere certum est. quid nunc, saeue, iubes ? natis quid, dure, minaris? hoc solo poteris matrem turbare dolore. est mihi namque deus spes; est mihi cura meorum, per quam spero equidem te nullum uincere posse. caeli, quaeso. faue numen, quia iusta rogamus." rex furit Antiochus, turbatus corda tumultu concutit et saeuos testatur lumine uultus, miraturque diu, possit quod femina tantum. Pare, age, miles!" ait; "regi quoque pare, minister; uos famuli parete mihi! date digna furenti femineo tormenta malo; seruire furentem femina me cogit: quod plus est, femina uincit regis iussa sui! sed non inpune locuta est: 20 inprubal C pertes P 21 ratione meum: m ell. itt rus. P satiabo/ 22 suatullit C aspesit (0 23 loquta P 24 ga/zas (z ante z eraso) P r tiranne L 27 t mpore P 28 non CP nam Lf lubricaj lubscit B 30 uerbera C P pr. m. in marg., uulnera PLf 31 potes Pf potest CL annis ex armis ut uid. P 32 mihi] ni L 33 quid post natis] quod CB n dire L 35 .. pes B 36 tep ullum (n rec. RS.) P 37 quaeso] tu I O nufli L quia] id quia / 38 antiocus L 39 Kon tulit / 41 parea gemiles P 42 furenti : i e.r e pr. P 43 seruire] secure L sacuire / 45 iura L suis et C inpune] C.. XXIII. Cypr. poet. 16 membratim perdam septem quot perfida natos intra se retinet: quorum qui primus habetur, hic primus pereat; perdas sic ordine cunctos, cratibus inpositos subiectis urere flammis cernat ut ipsa suos mater nunc aspera natos. poena autem manet haec; celeres decet esse ministros." Interea fecunda parens iam crine soluto stabat et, hortanti similis, iam pectore nudo ubera protendens, natorum alimenta suorum, non confusa aperit, natumque ut uidit ad ignem constantique gradu fortem procedere, dixit: Tu mea progenies, tu primus respice matrem. tu certe meus es: nunc nostri, nate, memento! te primum peperi, tu nunc imitare parentem: sume meos mores et regem uince tacendo. tu poteris durare diu, si tempora uinces:, perfida ne superet sanctos uiolentia regis, utere consilio matris, nec damna timebis. fortior esto aere saxoque potentior ipso; ingredere ut iuuenis, patienter uince dolores." Ille modo ad matrem uultus, modo tollit in altum, dumque tacet tacitusque rogat, quem debet, et orat, non sensit rapidos subiectis cratibus ignes. corpus inane fluit; mater gauisa dolore est. et dixit: "Vici : uineam sic saepius, oro; duret natorum uirtus incognita regi, sed iam nota deo, populi qui pectora nouit." Finierat primi partus fecunda dolorem, 46 quot p quod P quos Lf nam C 48 perdas] perdat C perdam f tlu. 49 et 50 demnt f 49 inpositos] C subiectos CB urure P r 50 ipsas uos C 52 foecunda P 54 protendens Cf p otendens P portendens LB 59 tu nunc] tunc B nunc nunc / 60 summe P 61 tempora: e rec. m. ns. P 64 soxo P 67 et orat] timetque / 68 consensit B conscendit / 69 gauisa C grauis a (r recentissima m. deletum) P granis ipsa resultat Lf 70 uincam] inaictay 73 foecunda P dolorem CPL laborem f sed remanente metu pro pluribus anxia mater; dissimulatque tamen, ne regem gaudia tangant. rex stupet Antiochus nec credit posse sequentes poenae tale genus simili peruincere sensu. coepta iubet peragi; mater non territa mansit; sed tamen ut uidit pallentem adsistere natum. haec secum uoluens aliqua iam parte leuatur: "Ecce secunda mihi partus producitur aetas: quam similis fratris formae! si pectore duras et sequeris primi partus uestigia nostri. esse meus poteris; poteris reparare salutem, quam iam frater habet, matris praecepta secutus. pone metus, regisque minas contemne furentes regnaque, quis cursim labentia tempora dantur. non poterit post ista tibi rex iste nocere ; sed poteris post haec tu regi, nate, nocere. temporis ecce leuis conscendere cogeris ignes! uirtutis locus est: languentem pone timorem: esto memor nostri generis, si sensus inhaeret. hic qui sceptra tenet, regno qui saeuit, in isto tempus inane agitat regno, uitaque carebit damnatusque nocens\' aeternos sentiet ignes: tu securus eris, turba comitante piorum. adspice nate meos uultus et suspice caelum auctoremque deum, per quem tibi uita paratur. fac melius, fratrisque tui uestigia calca: non quod iste iubet, sed quod deus imperat, audio " sicut. erat monitus matrem caelumque uidere, 74 sed manente L 76 antiocus L credit VLf redit B credat C posse C idem in P rec. ss.. ipse PBf forteL 77 sensui pr..ss. L 78 peragit JP1 79 adsistere] C 81 scda L quam] qa B 84 reperire/ O 85 precepta CP 86 contempne CL u. 89 deest C nate L 91 Sed uirtute opus est / 92 Sume mores nostri (i. Si memor es n.) C Esto memor nostri ceteri 94 mane B agitat P cogit C putat Lf uita regnoque L 96 priorum B 97 aspice UJ meus L 99 fac PL hac CBf melior C 100 non] neue / 16* constitit atque hilari uultu contemnere regem coepit et, ut ridens, ardentes inruit ignes conlapsusque iacens anima superante quieuit. mater ut hoc uidit, rigido sic ore locuta est: "Felix parte aliqua sum: iamiam non potes omnes. saeue tyranne, meos cruciando uincere natos. te grauior mox poena manet, crudelis, inique; quam patiere breui; deus haec namque omnia cernit." iam duo securi contempto rege manebant, spes melior iam matris erat: iam tertius instat ecce locus poenae: si poena est uincere regem, et seruire deo: laus est. non poena furentis. tertius adtrahitur iuuenis frendente tyranno, qui nondum satiatus erat; furor intus et ira saeuibant pariter. quod fortia pectora fratrum uiderat inpauide regis superasse furorem. constitit ante pedes iuuenis florentibus annis, egregius forma, dignus qui regna teneret, dignior Antiocho. et sic meliora secutus regna. uolente deo. mater cui talia fatur: "Accipe. nate. tuae securus dicta parentis; accipe, ne segnis perdas uirtutis honores. sunt tibi iam fratres pietatis sede manentes. iam meliore loco. quam regna labentia regis. quorum si proprios attingis pectore sensus, uictor apud populos regem superasse fereris. sicut fama tuos iam misit in omnia fratres. his accede, precor; sunt haec aptissima dona 102 contemmnere CL 103 inru t] CP 106 suiu iam iam] iam sum iam f potis f 107 cremando f 108 te] et L pena P 109 breue P deus] dicitur P namque haec f 112 si paene r L 114 adtrahitur] Cf i• tiranno L 117 inpauide] CPL 120 antioco C antiocc L anthicho P et sicj uerum / 123 ne] nec f signis C segnis ex segrnes (pr. corr?) P 124 fratris B 125 iam] item R labentia PLf dahentia C labantia Becli Tuque loco meliori q. 1. regna.f 126 si C tu Lf om. P attingas L 127 fereris P ferentes / 12K fama : fa ex fu pr. corr. P fratris B contempsisse nefas et iura relinquere regis indomiti, quem nulla manet post ista uoluptas." at iuuenis tacito mittebat murmure uoces; oranti similis palmas tendebat in altum subnixoque genu matris pendebat in ore, qua licet adspectu corpus cui turba premebat. qui simul admonitus cratem conscendit, in igne intrepidus certaque fide sua membra locauit. ~ conciderunt flammae tepida remanente fauilla corpusque inlaesum tellus adaperta recepit, sancta quoque ad superos anima inuiolata recessit. at mater dubitans, gemitus an gaudia sumat, haesitat et querulo sic est sermone locuta: "Quid nunc, dire, paras? iussis parebimus omnes. sed numera partus, custos ne subtrahat ullum! ac, licet ipse uelis, non sum passura, tyranne, ut non isto omnes pereant certamine nati. temporis ista tui, mutes licet, horrida poena est duraque damnatis eadem sententia natis. si grauiora putas, si sunt grauiora, minare ! quodque meos cernis uultus, horrore teneris? gaudemus pariter, quotiens decernis in istos." Ardet at ipse magis rabida rex concitus ira temptarique putat, ne, sicut cetera fratrum turba, ferat poenas, matremque hoc quaerere sentit. durat in exitium, quartumque addicere natum poenae mox uoluit; lassati namque ministri nec regis furias, nec regem ferre ualebant. nh 134 inlm L ab l 135 qua CP quam L cui l aspcctu P aspectum C aspectus Lf cui turba PL quia turba C non ipsa/ 136 ammoiiitus CL igne L 137 intepidus f menbra P 188 conciderunt P considerant C conduntur Lf flamille trepida r. farnilla f 139 inlaesum] CP reeepitj reliquit L 140 recassit P 141 guadia (au pr. *x.) P 144 numero Bf 145 tiranne L 149 minari C 151 desaeuis/ 1.V2 at] ad P ipsae B 154 ferant l querera CPf 155 addiceve PLf adducore C 156 poene P poenç Lf pene C 157 rogisJ regi P pro pudor! erubuit uultus ostendere matri natus et attonita mente confundere coepit. hunc postquam stantem submisso lumine uidit, talibus adgreditur dictis monitura timentem: "Quartus es a primo partus mihi, quartus et infans. quae nunc uerba tibi, quae possum dicere, nate, hoc nisi. quod solum durata potentia tecum sit simul et uirtus sanctaeque et originis auctor? illi debemus, regi quodcumque negamus; ille dedit nobis Abraham cum semine sancto, per quem nobilitas, per quem genus omne probatur, quod manet in domino sanctum; quia nascitur Isac tunc, cum iam nullum natum sperare senectus sponte sua poterat, sterilis quia Sarra manebat. illa tamen peperit, generisque propagine coepta ex insperato remanent tibi, Sarra, nepotes, Esau et patria deductus origine Iacob. quos scimus partu geminos peperisse Rebeccam. hinc sumus, hinc morimur; genus hoc tibi, nate, petendum est. tu tibi pande uiam genitori[que] ac cede priorum, quorum progenies totum dispersa per orbem inuidiam patitur, dominum quia sola potentem mente colit, mixta nec turbae accedit iniquae. quid tibi cum tristi uultu? quid lumina terra fixa tenes? caelum potius caelique parentem conspice! ne dubita, mater tibi prospera monstrat. 159 attonita CLBf attonitam P coepit confunderc mente L 160 aurata misso CL 161 adgrediturj CL 162 a primo] a trino / 164 dura L 165 et add. p om. libri orig. auctor] jiropaganis ortum l 168 Per quam P 169 qui nascitur Isac dmmt spatio relicto L quia p qui C cum f enim PB isaac C illi f 170 tunc CLb tum P 172 ille L tamen] que cum f cepta P septa.f 173 ex insperate L 175 quoscimus L 176 hinc morimur VLf hinc corimur C hinc orimur Stchardus 177 genitori I Lf generis C queom.f accede ω corr. p 180 mixta PLf mute C 181 terra p terrae Cf terram FLB 183 dubites I mostrat P quidquid inest, patienter adi; comitare ualenter turbam, nate, meam numerumque hortare sequentem." sic dilecta parens, luctus et gaudia miscens, - finierat claros monitus: tum luminis orbes ipse leuat matremque oculis intendere coepit. nil iam triste gerens habitu uultuque fatetur se timuisse nihil nisi tristia uulnera matris per partus diuisa suos. sicque ipse tenentum elapsus manibus cursu contendit in ignes. mira loquar: non flamma comas, non contigit ora; corpus ut exanimum flammas superarat et ignes, ore patente, tamen tacito, qua spiritus iret, unde acceptus erat, pariter cum sanguine fugit. hoc ipso gauisa parens, quod, qui modo tristi constiterat uultu, fretus mox pectore toto paruerit monitis et regis tempserit iras. sic est orsa tamen, cum rex dubitaret in illos, qui superant, gemitusque darent pia turba ministris, regem execrantes, tacito sermone querentes: Protrahe; quid dubitas? nulli iam parcere debes. nec potes, ut cupias: decretum rumpere noli. appello regem, totum qui temperat orbem, cui mare, cui caelum, caeli cui sidera parent, quod, nisi producis, timor est. iam segniter haeres, iam sentis, quae regna petat, quae gloria nobis parte in utraque manet, si iam tu parcere nolis. 184 quicquid libri inest PLBf id est G adi] et adL adB pat.adi] patiens n porta ac f 187 tum] tam B cum f 189 gere s P 190 nichil B 191 ipsa CB tenent eumP 193 flamma comas C flamniam (om. comas) PL flamma illius.f 194 exanimum P exanime CLf flammam f om. L : lacuna tamen non ante sed post superarat est in L 195 tacito] cito L qua] quia L 197 triste Lx 201 darent P daret CLf ministris CLB ministri f 202 execrantes] 1\' exerrantes pr. 88. L requirentes P reqmf L 205 apello L 207 est * (litt. n eraso) L segniter: s ex c corr. L sequitur / enns P heres f 208 petant f 209 Iam parte ex u. m. si p. n. / nam quoscumque tuo iussisti excedere regno saeuitia comitante, tuum uicere furorem,. nempe tuum, laetique manent in sede piorum. forsitan hoc mortem credas, furiose tyranne ? uita est longa magis regnoque potentior isto. quod regis et cuius extrema in parte moraris. hos quoque si metuis, superant aetate minores. contemptaque simul uici tua regna, superbe: sed perage imperium nec partus diuide nostros: hos quoque da flammis et uiribus utere regni. mortalis tamen es, nec in aeuum regna tenebis!" Concipit Antiochus furias, saeuusque tyrannus aestuat et gemitus inter sua pectora uoluit. consentit cum mente dolor tristisque grauatos attollit uultus et talia uerba profatur: \' ,,Haec tua libertas et dura potentia linguae atque hic, quem tumida portas ceruice rigorem. sentiet, irati regis quid tempora possint. si nondum es satiata malis et fingere temptas laetitiam luctusque tuos in gaudia uertis: non mutabo necem; gaude, laetare, triumpha. dummodo sic uincas, ut sis suprema tuorum — sic furiosa animis natorum funere gaudet? hos quoque do flammis; hoc nec mutare potestas ulla potest; decreta manent — laetare superstes. natis orba tuis. et ne mea iussa morentur, ordo suos pergat cursus. producite natum. 210 tuu] tuus L 211 Saeuitia comitante] Per stabiles fortesque L Saeuuitia P seu uitio / 218 forsitant P tyramne P tiranne L 216 hos] nos B si metuis s. aet.] funestus s. qui aetate f 217 et contempta simul L hi contempta etiam uincent f 219 et uir.] et otn. f 220 euum CP regnante nobis P 221 antiochus : i ex h ras. corr. P anti ocus L tirannus L 227 tempora P tempore CB sententia L uerbera f possit L 228 es C est PLf satiata) uitiata L 229 laeticiam <7B luctus] uultus L uertas LI 230 muta bene esse / 232 natos / funere ex munere (e post r in rnx.) L gaudet PLBf gaudes C 236 pergat] peragat Sichardus (L?f?) natus B ne uani pereant ignes dubiusue uideri rex possit. certe timor est mihi femina nullus. " Praecipuus de gente tua produceris, ore et specie mirande puer, cui pectore uirtus firma manet. iamque hunc poteras uel uincere regem. ad quem sic placido mater sermone locuta est: "Si dare conplexus matri tibi, nate, liceret, confiteor, soli post uulnera, nate, dedissem; sed me dura uetat tristisque potentia regis. deneget amplexus, dum sit uox libera nobis et liceat meminisse dei legemque tenere, non a rege datam, sed quam deus arbiter orbis tradidit et mundi rector, Mosesque petitam accepit populoque dedit. cui maxima laus est nosse deum, meritum cui nos debemus honorem. tu modo ne dubites monitis parere parentis. sit uigor et uirtus, penitusque in pectore toto mens maneat iam plena deo: sit fortior aetas, quam regem sperare fuit superare iubentem. o quanta est uirtus, quanta est fiducia forti! sed iam ne dubites medias peruincere flammas: uictor eris, mihi crede puer, uictorque redibis. ossibus et ualidis miscebunt corpora nerui, seruatas animas iterum in noua uiscera reddent. sed ne forte tamen rapidus te terreat ignis, fratrum sume animos aeternumque inuoca numen." iussa facit tacitusque deum testatur et orat murmure, quo poterat. puerum non impedit aetas, non timuit cratem expositam, matrique uolenti 237 ue I ne f uidere C (L? f?) 238 perduceris B 241 hinc f 243 couplexus I C 246 denegot p denegat tu sed neget Fabricius 247 meininisse : ni ex ne pr. P 248 datam C (L\'i /?) data P 249 moyses f 255 regi C regem PLf 257 peruicere / 258 mi f II crede///// P 259 uadie P miscebant / nerui PBLf neruus C 262 summe P que inuoral exposcito L numen L nomen CPBf paruit et dicto citius super inruit ignes. cesserunt flammae, cessit dolor omnis et una corpus et ignis erat: corpus superauerat ignem, spiritus ante tamen placidas superauerat auras. laeta dolet tacite mater, pressoque dolore tristitiam luctusque suos in gaudia uertit. Interea trepidat et curas corde uolutat, non de praeteritis, sed de puerilibus annis: qui superant, ne forte negent; ne forte timorem concipiant animo. regique accendere malint. quo minor est aetas, maior metus; anxia secum ducit heu curas: et iam spes ac timor una luctantur matrisque piae per uiscera currunt. spes tamen est maior, natum ut procedere uidit, et procul exultans: "Video, quid possit in isto spes conferre mihi: uultus agnoscere nostros debet et hic, fratrum numero parere suorum. forsitan hunc solum puerilia pectora tangant indigneque ferat, quod sic uelut hostia detur. adloquar et paucis conabor dicere uerbis. sit memor ut, potius generis, quam temporis huius. "Si te nobilitas, generis si tangit origo. respice, nate. tuos, Israhel quoque respice, nate. noli annos numerare tuos, puer; incipe forti pectore ferre deum. tradent hoc saecula saeclis, quod tua det fortis aetas exempla futuris temporibus. da, nate, precor, quodque amplius hoc est: cogita, quae fugias et quam meliora petantur. non te sollicitet stolidi fallacia regis 266 inruit] C 270 tacitae P1 pressosque V 271 tristiam P luctus bis scr. Pl 273 preteritis CB pueribus P 275 ?. "sed ut malint regi accendere timorem.t( accedere Fabrieius 276 et quo quis minor est f 277 eu P heu h. 1. disyllabon, eheu Beck 279 maior p melior C orn. PLf 288 fonsitan P solium f 285 adloquar] C 292 donate Cf quodque p quoque C que quod PLf 293 cogita] ronice L 295 sed crescant istaec nunc in contraria." uictor spiritus extinxit flammas; sic deinde uocatum, quod dederat, corpus tellus adaperta recepit, sanctaque, quae superest, anima inuiolata recessit. Quamuis lassa parens perque et sua uulnera uictrix procidit in faciem pariter manibusque supinis has habuit uoces et talia uerba locuta est: "Qui tenes imperium caeli terraeque marisque, sidera qui caelo, qui das animalia terris. aequoribus pisces, auibus qui temperas auras: ad te, magne, meae mentis fiducia surgit, qui chaos inmensum, caeca caligine mixtum, diuidis in partes et das noctemque diemque, lunamque ac solem, uario quos tempore semper nocte dieque iubes lumen praebere per orbem. post haec das hominem, cuius de semine mundi conpletur mortale genus, cui lingua loquescit dissona per gentes; sapor est tamen omnibus unus. sed quid mutarit meritumque hominumque loquellas, longa referre mora est: coeptis insistere certum est. te mare diuisum uirga tenuisse fatemur, dum pede per siccum populus transcenderet aequor, Aegypti fugiens mortes regemque Pharaon, qui sibi sanctorum numerum seruire iubebat. quem tua maiestas Mose duce transtulit amne seruatumque tua tutum uirtute diremit. terra dabat fructus, quos te cogente ferebat, 295 sic crescens f istaec BL ista/ec (h eraso) P ista C iste f 297 dederat C (litt. derat in ras. al.). Lf derat P 299 ui (etrix om. cum spatia tiacuo) L 301 loquta B 302 Tenes qui L calique Lf 304 temporis f 306 chaus P cahos L inmensum] PI. 307 diuidis Lf diuides C diues P 30R ad solem f 309 praeuere ut ui- detur P 311 conpletur] C loquescit PI. loquessit f liquiscit C liquescit B 313 loquellas] P 314 refere P 316 per sicum P 317 aegipti L montes / 319 majfestas P amne PLBf amnem C 321 serebat Bl et sitis ad requiem quaesita est lympha latebris." umor erat nullus: cuncti clamore querentes poscebant Mosen, daret ut sitientibus undas. ad quos ille breui sic est sermone locutus: "Credite posse deum, quidquid petieritis illum. qui potis est uirga hac amnem defundere saxo. ut ueniant fontes tota regione negati." percussitque simul: dicto uelocius omni emisit saxum fontes dulcedine prima. confiteor, totus cum sit tibi debitor orbis. tu, quidquid possunt gentes, potes omnia solus, et quod non capiunt gentes, capis omnia solus. tu mortale genus curis onerasque leuasque: te precor attonita mente confirma timentem. ne desit fratrum numero meus infimus infans ignarusque sui; quem iam procul ecce teneri conspicio turba circumueniente frequenti. hunc propter solum lacrimas mihi commouet aetas; unus enim superest, de quo mihi maxima cura est. ne tener ignoret, qua sit de gente creatus. hunc ego si possem secreto adprendere solum, blandirer, patriumque genus patriamque docerem: si quaecumque tamen potero, solacia mittam. "Parue puer, tenerisque tuis mihi carior annis — carior es regno, uita quoque carior ipsa - tu potes in totum uictricem reddere matrem. 322 quesitas lynipha C quaesita limpha L 323 umor C huiuur PLf 324 moysen Cf (laret ut] daretur P dare (tur uel t ut om.) C 325 loqutuiJ B 326 quicquid libri petieritis C petentis PBl petetis B1 f peteretis Beck rogitatis L poscetis Ioh. a Bosco illum Sicltardus ab illo uu cf Rönsch p. 375 et 441 327 hanc uirgani C uirgā hāc Lf defundere VI defendere PLB tliffindere iSichardux 329 ami L ud uicl. 332 quidquid] C 333 deest in L 334 curis PLf curas C om. B honeras B 339 la- 1\' crimis B 340 michi B 342 \\č L adprendere L adprchondere C apprehendere PBf 343 doceres B 344 si] sed f solacia] CB 345 annisunt P Karior L 346 esl est PB tu, finis partus finisque future malorum, si te cura mei tangit, si matris honorem mente pia retines; quamuis sis carus et infans, hoc magis aure auida dictis adtende parentis. primum disce, puer, quid sis post ista futurus. si patiens fueris; quod te milii, care, futurum facta docent. fratrum sanctorum in parte manebis et requie securus eris, dum saecula cursus saeua suos peragunt. finito tempore longo hanc lucem repetens aeternaque regna uidebis. non maculata malis, sed erit concordia sanctis; nec morti locus ullus erit, nec bella citatis committentur equis, sed pax aeterna manebit. matri crede tuae, quae te cupit esse salutis. heu mihi, cur tristi uultu mea dicta repellis? quid refugis? miserere mei, miserere tuique! si liceat. prior ire uelim: uetat ecce ! sed ibo tunc, cum uictorem te uidero, nate, malorum. quid sperare iubes? solus mea dicta moraris, solus adhuc etiam reuocas mihi, nate, dolorem. adnuis. an damnas et me fratresque genusque?, quod ne forte uelis, oro te et deprecor. audi! his ego te paruum nutriui, nate, papillis, his precor, et lacrimas te propter, nate, profundo, ne remanere uelis: remanebis solus et orbus; non tibi iam frater est ullus. solacia uitae quis dabit? heu solus matrem confundere temptas 375 et genus et patriam, si talia dicta recusas. o quanto melius uitam seruabis in aeuum. 34b future Pf future C iutnra Lb 350 carus Cl\'L om. Bf 351 adtende] CPL 353 te om. cum lanma parua Bf tu L 355 securis P 356 seua CL 357 repetes Fabricius, f 358 sed erit conc.] nusquamcontraria / 359 locos P 360 coinmitentur P comitentur B commiscentur f sedet l 361 saluum quae te cupit esse f 365 tunc] ht L 367 mi f 368 adnuis] P me om. B fratris CB 371 has etiam lachrymas f 372 urbus P 373 frater est ullus] fr super est (s. ullus ss.) L solacia] CP si facis ante deum, quidquid fecere priores! audenter depone metus, depone timorem, concipe mente deum; uires dabit ille uiriles." haec dum mater agit, puer ad praecepta parentis respicit, et solum ut se uidet esse relictum, sustulit in caelum uultus palmasque supinas, et sic uoce petens aeternum numen adorat: quem secum sensu pariter nutuque rogabat. uinceret ut regem, saeuos ut uinceret ignes. atque ita non segnis, nec pro puerilibus annis prosilit intrepidus, medios delapsus in ignes, et pugnat uictor, donec remearet in altum spiritus et fratrum peteret secreta priorum. Dum puer ista gerit, soluerunt gaudia matrem: iamque ut erat lassata malis, iam uoce negata spirat ouans; interque manus conlapsa suorum _ concidit exanimis resolutaque membra quierunt. sic ipsa et nati sanctorum in parte recepta est. 377 quidquid] C 380 precepta Cl* 381 ut] cum f 388 et r pugna P expugnat f 389 p iorum L 393 menbra P 394 ipsa et] ipsas f EXPLICIT HYLARI DE MACHABEIS OPVSCVLVM TERTVLI- ANI DE EXCIDIO SODOME ET NINIVE ::P Expliciunt uersus 8. Hilarii in Natali Machabeorum Martyrum f ■ (S. om. et in Machabeis h) Subscr. rleest L