Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum (CSEL)University of LeipzigEuropean Social Fund SaxonyGregory CraneJouveOCR-ed, corrected and encoded the textGreta FranziniProject Manager (University of Leipzig)Simona StoyanovaProject Assistant (University of Leipzig)Bruce RobertsonTechnical Advisor (Mount Allison University)Uvius FonticolaTechnical Advisor (Ludwig Maximilians University Munich)University of LeipzigCSEL16.xmlAvailable under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License2014University of LeipzigGermanyMichael PetschenigMichael PetschenigRobinson EllisRobinson EllisGeorgius BrandesGeorg BrandesCarolus SchenklKarl SchenklPaulinus PetricordiaeCarminaÖsterreichische Akademie der Wissenschaften (ÖAW)Wien, Österreich188816OrientiusCarminaÖsterreichische Akademie der Wissenschaften (ÖAW)Wien, Österreich188816Paulinus PellaeusEucharistosÖsterreichische Akademie der Wissenschaften (ÖAW)Wien, Österreich188816Claudius Marius VictorAlethiaÖsterreichische Akademie der Wissenschaften (ÖAW)Wien, Österreich188816ProbaCentoÖsterreichische Akademie der Wissenschaften (ÖAW)Wien, Österreich188816AnonymusSancti Paulini EpigrammaVersus ad gratiam dominiDe verbi incarnationeDe ecclesiaÖsterreichische Akademie der Wissenschaften (ÖAW)Wien, Österreich188816Internet Archive
The following text is encoded in accordance with EpiDoc standards and with the
CTS/CITE Architecture.
Latin
DE ECCLESIA. Tectum augustum ingens, centum sublime columnis, religione patrum laetum I et uenerabile templum hoc dedit esse suum I superi regnator Olympi. nam deus omnipotens, I qui res hominumque deumque aeternis regit imperiis, I \'quo tenditis?\' inquit \'hic domus est uobis, I haec ara tuebitur omnis.\' hic matres puerique simul I mixtaeque puellae sacra canunt I pariterque oculos ad sidera tollunt, hic exaudiri uoces, I hic uota precesque: noctes atque dies I ferit aurea sidera clamor. postquam prima quies I et facta silentia tectis, incipit effari I diuino ex ore sacerdos: \'accipite haec animis laetasque aduertite mentes, matres atque uiri, I pueri innuptaeque puellae. discite iustitiam moniti I et spes discite uestras. haut incerta cano: I deus aethere missus ab alto, ipsius a solio regis, I uia prima salutis, quem nobis I partu sub luminis edidit oras 1] A. VII, 170. 2] A. VIII, 598 (late mut. in laetum, cf. X, 738). VI,
408 (XII, 767; et add., donum mut. in templum, cf. III, 536 al.). 3] A.
X, 235 (et mut. in hoc; suum add., cf. A. VI, 142 al.). II, 779. 4] G. I,
29 (an mut. in nam) + II, 325 al. A. I, 229. 5] A. I, 230 (regis). V, 670.
6] A. V, 638 (inquit om.). II, 523. 7] A. XI, 215 + 476 + G. III, 473
(A. VII, 340. VIIII, 358). A. V, 293 (mixtique) + II, 238 (VI, 307). 8] A.
II, 239. V, 508 + XI, 37. 9] A. IIII, 460 (hinc). VI, 51 (in). 10] A. VI, 127.
II, 488. 11] A. I, 723. 730 (tum mut. in et). 12] A. IIII, 76. III, 373.
13] A. V, 304. 14] A. VI, 306. 307. 15] A. VI, 620. III, 103. 16] A.
VIII, 49. IIII, 574. 17] A. VI, 396. 96. 18] A. VIIII, 252 (quae uobis).
VII, 660. S: codex Sahnasianus, nunc Parisiensis lat. 10318, f. 21u. eclesia S
1 gentu S colunes S 2 Religionem petru S 4 res Suringar
rex S 5 inquid S 6 uobis Suringar nobis S 8 Sagra S 10 adq; S
ferit Suringar feret S 11 tectis Suringar noctis S, fort. linguis (A.
XI, 241), cf. Proba 585 14 adq; S 16 Aut S 18 pastus sublimis
eddedit S corr. Suringar oras Suringar ortus Suirginis os habitumque gerens I, mirabile dictu. ore (dei) I adflata est spiritu propiore canitque: sic noua progenies I caelo descendit ab alto. ast ubi iam firmata deum te prodidit aetas, negauere deum I miseri, quibus ultimus esset ille dies, I quando furentes ac dira canentes insontem I magno ad regem clamore trahebant. ille nihil, I namque ipse uolens, seque obtulit ultro, hoc ipsum ut strueret, I uatum praedicta priorum prodere iussa dei, I telluris operta subire. primus ibi ante omnes, I sceptrum qui forte gerebat, sustulit ablutas lymphis ad sidera palmas, hoc dicens: I \'equidem in iusto nil tale repertum: nec fas. I o miseri, quae tanta insania, ciues? (at) me nulla dies tantis neque fortibus ausis 19] A. I, 315. G. n, 30 (III, 275. A. I, 439. II, 174. IIII, 182. VII,
64. VIII, 252). 20] A. II, 247 (oro). VI, 50 sq. (numine in spiritu mut.;
canitque add.). 21] E. IIII, 7 (iam mut. in sic). A. VIII, 423. 22] E.
IIII, 37 (hiuc .. uirum mut. in ast . . deum, fecerit in prodidit, cf. A. IllI,
431). 23] A. VIIII, 659 (adgnouere). II, 248. 24] A. II, 249. G. I, 255
(quando armatas), A. YIIII, 621 (canentem). 25] A. II, 84. 58. 26] A.
n, 287. VI, 146 + VIII, 611. 27] A. II, 60. IIII, 464 (priorum FPyabc).
28] A. II, 127 + VI, 461. A. VI, 140. 29] A. II, 40. XII, 206 (nam mut.
in qui). 30] A. II, 153 (exutas uinclis). 31] A. Xli, 950. VIllI, 207 (de
te mut. in in iusto, uerebar in repertum, cf. A. VI, 145 [VII, 507]). 32]
A. VIIII, 208 (XI, 181). II, 42. 33] A. VIIII, 281 (Euryalus om., at add.,
tam mut. in tantis neque). 19 abitumq; S 20 ore dei ego More S Maria F. Latendorf Fleckeis.
ann. CIII, 861 tunc ora L. Mueller eph. Zarnck. 1SGS, 249 afflata Riese
affata S propiore Riese propiora S post hunc u. lacunam indicaui;
cf. Luc, 1, 46 sqq. 21 discendit S 22 uirum Suringar prodedit S
23 Negabere S ultissimus S 24 quo Baehrens, fort. ac delendum
hac S 27 ut strueret Suringar instrueret S uatumq; dicta S, corr.
Riese 28 Proderet i. d. *tellusque operta subiret S, corr. Suringar
29 forte Suringar uoce S 30 Sustullit ablatas limfis asidera S, corr.
Suringar 31 equitem S iusto Riese isto S, cf. Matth. 27, 19, 24
repertum Suringar repertus S repertumst Riese 32 omnis eriq; t. i,
cicys S, corr. Suringar 33 at add. die stantis Saddiderit socium. I uestra\' inquit \'munera nobis! uos animam hanc potius quocumque absumite leto.\' tum magis atque magis I magnis furoribus acti clamores simul horrendos ad sidera tollunt et magis atque magis I poenas cum sanguine poscunt. has inter uoces I medio in flagrante tumultu arboris obnixus trunco I — tibi, magne, tropaeum, omnipotens genitor — I palmas utrasque tetendit teque uocans I multo uitam cum sanguine fudit. et tamen interea I tua nati maxima cura non tulit hanc speciem; I grauiter commotus et alto dat clarum e caelo signum. I nam tempore in illo sol medium caeli conscenderat igneus orbem. eripiunt subito nubes caelumque diemque et nox atra polum bigis subuecta tenebat. tris tenuit diei spatium non amplius horas: tum repetens iterum sua I clara in luce refulsit nona diei melior I rebus iam rite peractis. inde datum molitur iter. iamque arua tenebat scrupea, tuta lacu nigro nemorumque tenebris 34] A. VI, 170 (addiderat). V, 348. 35] A. III, 654. 36] G. III,
185. A. IIII, 668 (plangoribus; aether mut. in acti, cf. I, 333 [VII, 199.
XI, 616]).. 37] A. II, 222 (tollit). 38] A. II, 299. 72. 39] A. XII, 318.
XI, 225. 40] G. III, 233. A. XI, 7. 41] A. X, 668. VI, 685. 42] A. VI,
247 (uoce mut. in teque). II, 532. 43] A. VIIII, 422 (tu mut. in et). G.
IIII, 354 (nati add.). 44] A. II, 407. I, 126. 45] A. III, 519 (puppi mut. in caelo). XI, 303 (non) + E. V, 49 (G. I, 434. A. II, 274. VI, 234.
VIIII, 195; ab [sub] illo). 46] A. VIII, 97. 47] A. I, 88. 48] A.
V, 721. 49] E. III, 105 (pateat caeli .. ulnas). 50] A. III, 436 (praedicam om., et repetens iterumque; sua add.). I, 588. 51] G. I, 286 (addere om.; fugae m., cf. A. VIIII, 156). A. IIII, 555 (paratis). 52] A. VI,
477 (tenebant). 53] A. VI, 238. 34 Addidere4 S inquid S 35 adsumite S 36 Tunc S adq; S
fororib; S 38 adq; S sanguina S 39 fraglante S 40 obnixos 8
42 uita S 43 natim S 44 tullit S comotus S 45 das Suringar
46 igneos orbe S 49 Triste unit S diei] caeli Baehrens oras S
50 tum Suringar Te S (i. e. Tc) 52 molituritur iter S 53 Stubrea S, corr. Salmasiusut statim ad fauces uenit graue olentis Auerni, tum demam horrisono stridentis cardine portae panduntur uastae I solidoque adamante columnae, sponte sua I umbrosae penitus patuere cauernae. ingreditur linquens antrum; I tum maxima turba, ut uidere deum fulgentiaque ora per umbras, ingenti trepidare metu. I nec plura moratus haec ait I et dictis maerentia pectora mulcet: \'ne trepidate, meae I animaeque umbraeque paternae: uobis parta quies. I genitor mihi talia namque dicta dedit: I prope uos haec limina tendere adegit.\' haec fatus I animas, quae per iuga longa sedebant, deturbat I miseransque antro submittit aperto et dicto parens I supera ad conuexa reuexit. interea magnam I subito uulgata per urbem fama uolat, I illum expirantem sedibus imis iam reuocare gradum superasque euadere ad auras. obstipuere animis alii; set I sanguinis auctor se causam clamat crimenque caputque malorum, 54] A. VI, 201 (inde ubi uenere ad fauces). 55] A. VI, 573 (sacrae,
cf. 574). 56] A. VI, 574 (portae). 552. 57] A. VI, 82. VIII, 242. 58] A.
VI, 157. 611 (quae mut. in tum, cf. 667; est om.). 59] A. VI, 490 (uirum
.. ama). 60] A. VI, 491. V, 381. 61] G. IIII, 415 al. A. I, 197. 62] A.
VIIII, 114 (meas). V, 81. 63] A. III, 495. VII, 122. 64] A. X, 600 (dabus, cf. 633 al). VI, 696 (prope uos add.). 65] A. II, 721 (V, 421).
VI, 411. 66] A. VI, 412. G. II, 499 (A. X, 823) + A. VI, 262 (que add.;
se inmisit). 67] A. XI, 242 (Uenulus om.). VI, 241 (ferebat mut. in reuexit).
68] A. I, 124. VIII, 554. 69] A. VIII, 554.1, 44 + 84. 70] A.
VI, 128 (set mut. in iam). 71] A. VIII, 530. VII, 49 (ultimus om.). 72]
A. XII, 600. 54 aberni S 55 tum Baehrens Tunc S stritridenti S 56 Uanduntur S, corr. Salmasius solido. quedam ante S 57 et post sua add. S
caberne S 60 trepidarem S 61 a\'t S merenta S 62 trepitate S
meae Suringar me S 63 partaiii S 64 prope uos haec Baehrens
uos prophec S propere haec nos Suringar adegit Suringar agit S
65 q; per iura S, corr. Salmasius 66 Deturbatanq; antro miserans S,
corr. Suringar deturbat antro miserans Baehrens 68 uulgatam S
71 alii; set Suringar aliis et S 72 Ne causa clama S, corr. Suringar
capueq; Set nodum informis leti trabe nectit ab alta proque suis meritis I superis concessit ab oris. nec minus interea I se matutinus agebat ad socios, I quibus in mediis sic deinde locutus extulit os sacrum I claraque in luce refulsit, omnia longaeuo similis, I cunctisque repente
(inprouisus ait〉: ‛. . . . . ire iterum in lacrimas? I coram, quem quaeritis, adsum. en perfecta mei I cari praecepta parentis. quare agite, o socii, tantarum in munera laudum ite\' ait, \'egregias animas I natique patrisque sermonum memores I fluuiali spargite lympha. ipse, ubi tempus erit, omnis in fonte lauabo.\' dixit et in caelum paribus se sustulit alis conditus in nubem: I hinc regia tecta subiuit dona ferens uictor I cari genitoris et ora: oscula libauit I dextramque amplexus inhaesit. huius in aduentum cernes I a sedibus imis eruere summas arces I et moenia uerti atque omnem ornatum flamma crepitante cremari. 73] A. XII, 603. 74] A. X, 82 + XI, 74. 224 (cf. I, 74). II, 91.
75] G. II, 429 (III, 311. A. I, 633. YI, 212. VII, 572. XII, 107). A. VIII, 465.
76] A. XI, 12 (XII, 110; tum mut. in ad). V, 303. 77] A. VIII, 591. I, 588.
78] A. VIIII, 650.1, 594. 79] A. IIII, 413. I, 595. 80] A. VIII, 612. V,
747. 81] A. VIII, 273 (iuuenes mut. in socii, cf. III, 560; munera m).
82] A. XI, 24. VI, 116. 83] A. VIII, 464 (memor et). IIII, 635. 84] E.
III, 97. 85] A. VIIII, 14. 86] G. I, 442. A. VII, 668 (sic). 87] A. I,
679 (VIII, 609. XI, 479) + G. II, 307 (A. V, 484. VIII, 50. VIIII, 560). A.
VI, 108. 88] A. I, 256. VIII, 124. 89] A. VI, 798 + G. I, 460 (A. I,
258. IIII, 47). A. I, 84. 90] A. IIII, 443 + II, 615. XI, 506 + VII, 309, cf. II, 625, V, 810. 91] A. VII, 74. 74 meretis S 75 sese matutinis S 76 socius S 78 longebus S,
corr. Suringar post hunc uèrsum excidisse quaedam intellexit Suringar,
qui inprouisus ait (A. 1, 595) addidit 79 lacrimis S (lacrimas corr. mt)
81 os socii S munere Suringar 83 plubiali .. limfa S, corr. Suringar
84 lababo S 85 sustullit S 87 ori Riese ad ora Brandes, cf. A. VI, 108
88 Obscula S 89 cernes Suringar certis S Erebi de Riese (G. IIII,
471). 90 fort. et ruere; conruere Brandes summas arces Suringar
summe acies\' S menia S 91 adq; S XVI. Poet. christ. min. pars i. 40 tunc autem innumerae gentes populique I frequentes terrentur uisu subito. I rex omnibus idem iura dabit populis pariter I subigetque fateri, quae quis aput superos furto laetatus inani sed uos, o lecti, ferro I pro nomine tanto, quod superest, I moriamur et in media arma ruamus: sanguine quaerendi reditus animamque litando.\' Haec ubi pro meritis, I finem dedit ore precandi. succedunt alii I graues aetate ministri: pars in frusta secant I onerantque altaria donis; tum demum I pueri et pauidae longo ordine matres stant circum. quos ubi confertos I manu circumtulit omnes, sic prior adgreditur I mensas atque incipit ipse. et postquam primus I summo tenus adtigit ore, accipiunt proceres I pariterque antistites omnes et pueri rudes: I sequitur tum cetera pubes. 92] A. YI, 706 (7tunc circum) G. IIII, 216 (A. I, 707. VI, 486. X, 506).
93] A. VIII, 109. X, 112 (Iuppiter om.). 94] A. I, 507 (dabat) + VII,
247 + G. 1,189 al. A. VI, 567 (subigitque). 95] A. VI, 568. \' 96] A. VIIII,
146. VIII, 472. 97] A. V, 796. II, 353. 98] A. II, 118 (animaque litan- dum). 99] A. I, 81 al. +1, 74 (melitis pro). VI, 76 (loquendi, cf. 376). 100]
A. VI, 248 (supponunt, cf. A. II, 478. VIII, 607. VIIII, 222. 663. XI, 481).
I, 705 (pares). 101] A. I, 212. XI, 50 (cumulatque, cf. A. I, 363. VIII,
180 et V, 101). 102] G. III, 205 (A. VI, 330. 573. VIIII, 815. XII, 6). A. II,
766. 103] A. II, 767. 104] A. II, 347. VI, 229 (pura .. unda mut. in
manu .. omnes). 105] A. VI, 387. G. IIII, 378 (et mut. in atque) + E.
VI, 26 (A. X, 5). 106] A. IIII, 17 (et add.). I, 737. 107] G. I, 216 al.
+ A. I, 740 al. A. II, 205 al. + XII, 574 (certantibus mut. in antistites).
108] A. VI, 832 (VII, 379; ne mut. in et; rudes add.). V, 74 (quos mut. in
tum). 92 gentis S frequentes Suringar frequenter S 94 dabit Suringar
dabat S subigetque Suringar subieq; S post u. 95 uersum excidisse
uidit Riese (fort. A. VI, 569) 96 Seduo soleti S 98 animanq; litarido S
99 hic Riese 100 grabes S 101 frustra S honorantq; alteria S, COIT.
Salmasius 102 pauido S 103 stant circum u. 102 adiecta S 104 manus S
105 adq; S 108 tum scripsi tunc S pubes Salmasius rudes Sprotinus ad reditum quisquis, I ad tecta domorum tendimus I et laetum semper celebramus honorem.
cumque t abortio clamaretur \'Maro iunior!\', ad praesens hoc recitaui: Ne, quaeso, I ne me ad talis inpellite pugnas! namque erit ille mihi semper deus, I ille magister. nam memini | — neque enim ignari sumus ante malorum-: formonsum pastor I Phoebum superare canendo dum cupit I et cantu uocat in certamina diuos, membra deo uictus I ramo frondente pependit. 109] A. II, 437 -f- X, 436 (XI, 54 reditus; quisquis add.). II, 445 (ac).
110] A. I, 205. V, 58 (cuncti celebremus). 111] A. XII, 72. XI, 278.
112] E. I, 7. A. V, 391. 113] A. VIII, 157. I, 198. 114] E. II, 1. Y, 9.
115] E. III, 4 (?, fouet in cupit mut.). A. VI, 172. 116] A. VIIII, 337. VII, 67. 109 Prodinus S ac tecta Riese tecto domosu S in prosa pro
abortio Iuretus scripsit Mauortio, cf. Quicherat bibl. d\'ecol. d. chart.
I, t. 2, p. 130, qui primus hoc additamentum (dico uerba cumque .. pependit) edidit; ab auditorio Baehrens, fort. abituro recitauit Iuretus 111 Neque
sone me S 112 mihi ille S 113 malorum Salmasius maiorum S
114 febu S canendu S 11G fort. uinctus; cf. Anth. lat. 173, 1, quo
loco fortasse eodem modo uinctus scribendum est 40*