The following text is encoded in accordance with EpiDoc standards and with the CTS/CITE Architecture.
Imperatore Valeriano quartum et Gallieno tertium consulibus
tertio kalendarum Septembrium Carthagine in secretario
proconsul
praeceperunt eos qui Romanam religionem non colunt, debere
Romanas caeremonias recognoscere. exquisiui ergo de nomine
tuo, quid mihi respondes? Cyprianus episcopus dixit: Christianus
sum et episcopus. nullos alios deos noui, nisi
unum et uerum Deum, qui fecit caelum et terram,
mare et quae sunt in eis omnia. huic Deo nos Christiani
deseruimus: hunc deprecamur diebus ac noctibus
pro nobis et pro omnibus hominibus et pro incolumitate
ipsorum imperatorum.
dixit: in hac ergo uoluntate perseueras? Cyprianus episcopus
respondit: bona uoluntas, quae Deum nouit, immutari
non potest.
praeceptum
proficisci? Cyprianus episcopus dixit: proficiscor.
proconsul dixit: non solum de episcopis, uerum etiam de presbyteris
mihi scribere dignati sunt. uolo ergo scire ex te, qui sint
presbyteri qui in hac ciuitate consistunt. Cyprianus episcopus
respondit: legibus uestris bene atque utiliter
to 8.1. m. 2. —
Cyprianus tulit: ordo autem martyrii (martyrum M) hac lectione
demonstratur et declaratur: Cum Cyprianus sanctus martyr electus
a Deo de ciuitate Curubitana (cf. c. 2) etc. EM. —
a me non possunt. in ciuitatibus autem suis inuenientur.
exquiro. Cyprianus dixit: cum disciplina
quis se ultro offerat et tuae quoque censurae hoc
displiceat, nec offerre se ipsi possunt, sed a te exquisiti
inuenientur.
et adiecit: praeceperunt etiam, ne in aliquibus locis
conciliabula fiant nec
tam salubre praeceptum non obseruauerit,
episcopos respondit: fac quod tibi praeceptum est.
Tunc Paternus proconsul iussit beatum Cyprianum episcopum
in exilium deportari. cumque diu ibidem moraretur, successit
sanctum Cyprianum episcopum ab exsilio reuocatum sibi iussit
praesentari. cumque Cyprianus sanctus martyr electus a Deo de
ciuitate
tunc proconsulis datus fuerat, regressus esset, ex sacro praecepto
in suis hortis manebat et inde quotidie sperabat ueniri ad se,
sicut illi ostensum fuerat: et cum illic demoraretur, repente
idibus Septembris Tusco et Basso consulibus uenerunt ad eum
principes duo, unus strator officii Galeri Maximi proconsulis qui
officii. qui et in curriculum eum leuauerunt in medioque
posuerunt et in Sexti perduxerunt, ubi idem Galerius Maximus
proconsul bonae ualitudinis recuperandae gratia secesserat. et ita
cf. Augustini serm. 309 17 curnbitan M, cucurbi*
tana E in] an E, ex M ex om. v aapasii] passi EM
18 proconsulis] clarissimi uiri add. EM fuerat regressus esset] esset
regressus EM sacro rescripto specialiter hoc et personaliter remisso
E31 19 suis suis E et EM et Augustinus l. c. n. 2, om. v
inde quotidie sperabat ueniri ad se sicut ostensum illi erat Augustinu3, ad
diem omnibus ueniri sicut ei ostensum erat sperabat EM 20 et] idem
EM derepente EM 21 septembribus EM thusco E,
Fusco Baronius 22 galerii v proconsulis clarissimi uiri EM
qui ... officii qui om. EM 24 leuauerunt Apgust. I. c. n. 3, inposuerunt
EM in medioque posuerunt] ambo eum teguerunt EM 25 perduxerunt]
tulerunt EM 26 prbconsule bono M et ita] eundemque
EM
reseruari praecepit. et eo tempore beatus Cyprianus ductus ad
principem et
clarissimi uiri secessit, et in hospitio eius cum eo in uico qui
dicitur Saturni inter
populus fratrum conuenit. et cum hoc sanctus Cyprianus
comperisset,
ante ianuam hospitii principis manserant.
Et ita altera die octaua decima kalendarum Octobrium mane
multa turba conuenit ad Sexti secundum praeceptum Galeri
Maximi proconsulis. et ita idem Galerius Maximus proconsul
eadem die Cyprianum sibi offerri praecepit in atrio
sedenti. cumque oblatus fuisset, Galerius Maximus proconsul
episcopus respondit: ego sum. Galerius Maximus proconsul
dixit: tu papam te sacrilegae mentis hominibus praebuisti?
Cyprianus episcopus respondit. ego. Galerius Maximus proconsul
dixit: iusserunt te sacratissimi imperatores
episcopus dixit: non facio. Galerius Maximus ait: consule
tibi. Cyprianus episcopus respondit: fac quod tibi praeceptum
est. in re tam iusta nulla est consultatio.
Galerius Maximus collocutus cum concilio sententiam uix et
aegre dixit uerbis huiusmodi: diu sacrilega mente uixisti et
M; uir clarissimus add. EM alia die id est (idem M)
crastina afferri sibi praecepit (praecipit M) et ita idem Ciprianus cum principe
et stratore officii maximi EM 4 eo uico saturni inter uenariam
(uenaria ex ueneria E) et salutaria EM 5 illucj illic anto ianuam
EM 6 conuenitj mansit EM sanctus om. EM 7 custodiri
August. I. c. n. 4 et Fulgent. serm. 6, castigari M, et castigari E in
uico omnes ante ianuas hospicio principis iacebant EM 9 die] die id
est EM 10 turba conuenit om. EM galleri M 11 proconsulis
clarissimi uiri EM et ita ... praecepit om. EM 12 in
atrio Sauciolo] in atrio sedentis. obuoluto (obuoluato M) et sauciolo oblatus
est EM; cf. Conc. Matiscon. II c. 19: ut ad locum examinationis reorum
nullus clericus accedat neque intersft atrio Sauciolo 13 cumque o.
fuisset] quo obolato idem EM -proconsul clarissimus\'uir\' E, proconsule
durissimus uirM 14tu es ... 1.16 dixitotn. EM 16 papatem EM
hominibus E, omnibus M 17 cyprianus dixit ego EM galerins ...
I. 21 consultatio om. EM 22 proconsul locutus E, proconsule conlocutus
M et om. v
te diis Romanis et religionibus sacris constituisti, nec te
reuocare potuerunt. et ideo cum sis nequissimorum criminum
auctor et signifer deprehensus, eris ipse documento his quos
scelere tuo tecum
et his dictis decretum ex tabella
gladio animaduerti placet. Cyprianus episcopus dixit: Deo
«gratias..
Post hanc uero sententiam turba fratrum dicebat: et nos cum
ipso
multa turba eum prosecuta est. et ita idem Cyprianus in agrum
Sexti productus est et ibi se lacerna
terra flexit et in orationem se Domino prostrauit. et cum ae
coepit
linteamina uero et manualia a fratribus ante eum mittebantur.
postea. uero beatus
lacinias
Iulianus subdiaconus ei ligauerunt. ita beatus Cyprianus passus
est, eiusque corpus propter gentilium curiositatem in proximo
positum est. inde per noctem sublatum cum cereis et
ad areas Macrobii
est. post paucos autem dies Galerius Maximus proconsul
decessit.
EM 2 post inimicum te praecipit EM: coristituisti
religionibus sacris EM, sacris legibus v nec te] te M, recte E
3 et scissimi principes nostri EM 4 caesar secta felicissimorom tem
porum suorum obdurati fnroris ad cerimonias percolendas bonamque mentem
habendam tanto tempore (non add. E) potuerunt te (te om. M) reuocare
et ideo quod nequissimi criminis auctor et signifer deprehensus es quo
(quos M) tu scelere docuisti ipso documento ut quoniam tuo adnitu (adinitu
M) durauit sacrilega contnmacio tuo sanguine sancietur (sangietur M)
disciplina et decretum ex tabella recitauit: Thasciam Cyprianum gladio
animaduerti placet EXPLICIT PASSIO CYPRIANI EM. —
decima kalendarum Octobrium sub
regnante uero Domino nostro Iesu Christo, cui est honor
et gloria in saecula saeculorum. amen.