Versus Ad Gratiam Domini

<add>POMPONII</add> UERSUS AD GRATIAM DOMINI. INDUCIT DUAS PERSONAS MELIBOEUM ET TITVRUM. MEL. Tityre, tu patulae recubans sub tegmine fagi, nescio qua praeter solitum dulcedine laetus, fortunate senex! hic inter flumina nota 684] A. IIII, 277 (in add.). 685] G. I, 203 (A. I, 227). A. VII, 210. 686] A. VII, 211. VI, 235. 687] A. VIII, 268. 688] A. VIII, 269. II, 14. 689] A. VI, 546. IIH, 232 (272). 690] A. VIII, 302. 691] A. VIII, 173. 692] A. III, 408. 693] A. II, 777. 690. 694] A. III, 409. 684 me diu (corr. m3) P in (add. m2) π relinquid P post hunc M. legitur in CV: Infert se septus (sceptus V) nebula mirabile dictu A. I, 439 685 stellantis BaRbChC stellantia V stelantes (m2 stillantes) P stellantes (i m2) n 686 Accepit (corr. m2) P 687 cleratus honos (m3 seruatus honus) P seruatus honus (m2 in marg. celebratus honos) π post u. 689 add. RbCV: Semper honos nomenque tuum laudesque (laudesque e a tuae nomenque V) manebunt A. 1, 609 690 tu dextr di (e et a m2) n 691 differre P 692 ipsa πRaC 693 coniux Pn 694 Haec casta (corr. m2) P regione P religione (i pr. ex e m2) n Explicit carmen Probae illusitris matronae, uirgilianis I uersiculis comptatum. Ch 1] E. I, 1. 2] G. I, 412 (laeti). 3] E. I, 51. n: Palatinus 1753 f. 69r, B: Bursian MOELIBOEUM n XVI. Poet. clirist. min. pars i. 39 et fontis sacros I deductos dicere uersus 5 et cantare paras I diuino carmine, pastor, formonsi pecoris custos, formonsior ipse. TIT. Non incerta cano I uatum praedicta priorum. an quicquam nobis tali sit munere maius? o Meliboee, deus haec nobis otia fecit. namque erit ille mihi semper deus I atque hominum rex, omnipotens genitor, I rerum cui summa potestas, quem qui scire uelit, I diuinum aspiret amorem. haut ignota loquor, | totum quae sparsa per orbem. ipsi laetitia uoces ad sidera iactant intonsi montes, ipsae iam carmina rupes, ipsa sonant arbusta; I deum namque ire per omnes terrasque tractusque maris caelumque profundum ne dubita — nam uera uides —, I qui foedere certo aeternis regit imperiis I et temperat iras. ni faciat, maria ac terras I nox incubat atra. MEL. Felix, qui potuit rerum cognoscere causas! namque, fatebor enim, L genus a quo principe nostrum, audierat I Stimicon: laudauit carmina nobis. sis felix! | nam te maioribus ire per altum auspiciis manifesta fides I pro laudibus istis. TIT. Accipe daque fidem: I neque est ignobile carmen. 4] E. I, 52. VI, 5 (deductum) + V, 2. 5] E. VII, 5 (pares). VI, 67. 6] E. V, 44. 7] A. VIII, 49 (Haut in Non mut). IIII, 464 (priorum FPyabc). 8] E. V, 53. 9] E. I, 6 (nobis haec). 10] E. I, 7. A. I, 65 (II, 648. X, 2. 743). 11] A. X, 668. 100 (summa PM2bc). 12] G. II, 105. A. VIII, 373 (adspirat). 13] A. II, 91. I, 602 (magnum, cf. E. III, 41. VIII, 9. A. I, 457). 14] E. V, 62. 15] E. V, 63. 16] E. V, 64. G. IIII, 221. 17] G. IIII, 222 (cf. E. IIII, 51). 18] A. III, 316. I, 62. 19] A. I, 230 (regis). I, 57. 20] A. I, 58. 89. 21] G. II, 490. 22] E. I, 31 (cf. Catal. XI, 11). A. III, 168. 23] A. I, 20. E. V, 55. 24] A. I, 330. III, 374. 25] A. III, 375. X, 825. 26] A. VIII, 150. E. VIIII, 38. 4 diductus n corr. B 5 paras B pares n 6 pecoris B pecori n 7 de prophetis et Tyt (sic ubique in marg.) n 9 meliboe n 13 totum quae ego totumque n 19 aeternisq; (q; eras.) n 20 incu*bat (m eras.) n, fort. incubet 21 De domino dicit in marg. n 23 stimi conlaudabit n corr. B 26 neque B nec qui n maior agit deus atque opera ad maiora remittit. unus qui nobis cunctando restituit rem, ille operum custos, I hominum rerumque repertor, quo sine nil altum mens inchoat, I ipse uolutat quae sint, quae fuerint, quae mox uentura trahantur. his etenim. signis atque haec exempla secuti esse animas partem diuinae mentis et haustus aetherios dixere, I quia sit diuinitus illis ingenium. I quamuis angusti terminus aeui terrenique hebetant artus moribundaque membra, at genus immortale manet: I ne quaere doceri. igneus est ollis uigor et caelestis origo, et, cum frigida mors anima seduxerit artus, has omnis, ubi mille rotam uoluere per annos, tempora dinumerans I deus euocat agmine magno. reddunt se totidem facies I terraeque dehiscunt. sed reuocare gradum superasque euadere ad auras, hoc uirtutis opus, I terras temptare repostas sideream in sedem I atque alto succedere caelo. MEL. Tityre, J tamne aliquas ad caelum hinc ire putandum est sublimis animas iterumque ad tarda reuerti corpora? I nos alia ex aliis in fata uocamur? immortalis ego? I pertemptant gaudia pectus, 50 si modo quod memoras factum I contingere possit. 27] A. XII, 429. 28] A. YI, 846 (restituis). 29] G. IIII, 215. A. XII, 829. 30] G. III, 42 (te mut. in quo). A. XII, 843. 31] G. IIII, 393. 32] G. IIII, 219 (quidam mut. in etenim). 33] G. IIII, 220 (apibus mut. in animas). 34] G. IIII, 221. I, 415. 35] G. I, 416. IIII, 206. 36] A. VI, 732. 37] G. IIII, 208. A. VI, 614. 38] A. VI, 730. 39] A. IIII, 385. 40] A. VI, 748. 41] A. VI, 691. 749. 42] A. VIII!, 122. G. I, 479. 43] A. VI, 128. 44] A. X, 469. III, 364. 45] A. X, 3. G. IIII, 227. 46] E. I, 1 (VIIII, 23). A. VI, 719 (anne). 47] A. VI, 720. 48] A. VI, 721. III, 494. 49] A. XII, 882. I, 502.. 50] A. IIII, 109. I, 413 (posset). 32 De hominibus dicit in marg. n 33 austus n 34 Aethereos π, fort. dixere aetherios 38 De inferis dicit in marg. π 39 anima seduxerit ego animas eduxerit n 44 De superis in marg. n 46 iamne Petschenig a 47 De resurrectione in marg. n 48 Corpore n 39* Ne dubita I nulla fati quod lege tenetur: TIT. crede deo — nam uera uides —, I sine posse parentem. quam minime re(ris) I fato prudentia maior.. MEL. Credo equidem, nec uana fides; I quis talia demens abnuat? I et me uictusque uolensque remitto: stultus ego I paruis componere magna solebam; nec mea iam mutata loco sententia cedit. unum oro: I doceas iter, et sacra ostia pandas, quidue sequens tantos possim superare labores. (TIT.) Dicam equidem nec te suspensum, nate, tenebo, êt quo quemque modo fugiasque ferasque laborem. \'aude, hospes, contemnere opes: I uia prima salutis. intemerata fides I et mens sibi conscia recti praemia digna ferunt. I freti pietate per ignem inuenere uiam: [ requies ea certa laborum. inuitant croceis halantes floribus horti fortunatorum nemorum sedesque beatae semper erunt, | quorum melior sententia menti: his locus urbis erit, I diuini gloria ruris. nam qui diuitiis soli incubuere repertis, distulit in seram commissa piacula mortem, 51] A. III, 316. XII, 819. 52] A. V, 467 (cede) -f- III, 316. VIIII, 90. 53] A. VI, 97 (quam Seruii Aen. VIII, 131 Guelf). G. I, 416. 54] A. IIII, 12. 107. 55] A. IIII, 108. XII, 833. 56] E. I, 20. 23. 57] A. VIIII, 220. 58] A. VI, 106. 109. 59] A. III, 368. 60] A. VI, 722. 61] A. III, 459. 62] A. VIII, 364. VI, 96. 63] A. II, 143. I, 604. 64] A. I, 605 (ferant). XI, 787. 65] A. VII, 297. III, 393. 66] G. IIII, 109 (inuitent). 67] A. VI, 639 (beatas). 68] G. III, 69. A. II, 35. 69] A. III, 393 (is). G. I, 168. 70] A. VI, 610 (aut mut. in nam). 71] A. VI, 569. 53 Quam minime refato (spatium circiter quattuor litt.) prudentia maior n, quod minime reris B, quam (sed fortasse praestat qua) minime reris ego 55 post uictusque spatium trium litterarum in n remitto n 56 componore n magna B magno n 57 caedit n; 58 hostia n 60 Tit. om. π de bono (sic) conuersatione in saeculo in marg. n 61 quo quemnex que B quocumque n 62 contempore n 66 De paradiso dicit in marg. n alantes n 70 De gehenna dicit in marg. n repertis B reperti n ausi omnes immane nefas ausoque potiti urgentur poenis. I quam uellent aethere in alto omnia I et superas caeli uenisse sub auras.\' MEL. Quae tibi, quae tali reddam pro carmine dona? non opis est nostrae: I nomen tollemus ad astra, Tityre. I discussae umbrae et lux reddita menti. (TIT.) Non haec humanis opibus, non arte magistra proueniunt: I quae sit poteris cognoscere uirtus. ni refugis, I prima repetens ab origine pergam. MEL. Immo age et a prima dic, hospes, origine nobis; accipio agnoscoque libens ut uerba parentis. TIT. Accipe: I prisca fides facto, sed fama perennis. nunc canere incipiam, I quoniam conuenimus ambo montibus in nostris: I referunt ad sidera ualles. ‛magnus ab integro saeclorum nascitur ordo; maius opus moueo: | laudes et facta parentis. nam neque erant astrorum ignes nec lucidus aethra siderea polus, I et nox obscura tenebat. tum pater omnipotens I rebus iam luce retectis aera dimouit tenebrosum et dispulit umbras. principio caelum et terras I solemque cadentem lucentemque globum lunae I camposque liquentes, noctis iter, I stellis numeros et nomina fecit: 72] A. VI, 624. 73] A. VI, 561. 436. 74] E. VI, 34 al. A. VII, 768. 75] E. V, 81. 76] A. I, 601. E. V, 51 (tuum mut. in nomen, cf. A. VII, 272). 77] E. I, 1 (VIIII, 23). A. XII, 669. 78] A. XII, 427. 79] A. XII, 428. E. IIII, 27. 80] G. 1,177. A. I, 372. 81] A. I, 753. 82] A. VIII, 155. 83] A. II, 65 (III, 486. VI, 136. VIII, 150). VIIII, 79. 84] G. I, 5 (hinc). E. V, 1. 85] E. V, 8. VI, 84. 86] E. IIII, 5. 87] A. VII, 45. E. IIII, 26. 88] A. III, 585. 89] A. III, 586. IIII, 461 (et add.; cum terras om.; teneret, cf. III, 587. V, 721). 90] G. II, 325 (A. VII, 770. X, 100). A. VIllI, 461. 91] A. V, 839. 92] A. VI, 724 (ac mut. in et; terras F2GM). IIII, 480. 93] A. VI, 725. 724. 94] A. X, 162. G. I, 137. 73 uellens π 77 Tyt. ante hunc u. habet, om. ante u. 78 n 83 facto B facta n 87 maius B Maris n 88 aethra B aether n 90 De deo dicit in marg. π luce retectis B luce rectis n 92 De principio dicit in marg. n unde hominum pecudumque genus uitaeque uolantum et quae marmoreo fert monstra sub aequore pontus. et medium luci atque umbris iam diuidit orbem temporibusque parem diuersis quattuor annum. nec torpere graui passus sua regna ueterno mouit agros curis. acuens mortalia corda, ut uarias usus meditando extunderet artes. hic genus indocile ac dispersum montibus altis composuit legemque dedit, I dicione tenebat. hinc populum late regem aeuoque superbum uenturum excidio I docuit post exitus ingens uictor ab Aurorae populis et litore rubro. tunc uictu reuocant uires, I caelestia dona, deterior donec paulatim ac decolor aetas et belli rabies et amor successit habendi. regnorum inmemores turpique cupidine capti. tunc uariae inludunt pestes. I malus abstulit error Aegyptum uiresque Orientis: I miranda uidentur omnigenumque deum monstra et latrator Anubis. quid delubra iuuant I simulacraque luce carentum? non tali auxilio nec defensoribus istis tempus eget; I cum uestra dies uoluentibus annis uerba redarguerit, I poena commissa luetis. quin potius pacem aeternam I et numinis (aram) 95] A. VI, 728 (inde). 96] A. VI, 729. 97] G. I, 209. 98] G. I, 258. 99] G. I, 124. 100] G. I, 123. 101] G. I, 133. 102] A. VIII, 321 (is mut. in hic). 103] A. VIII, 322 (legesque). I, 622. 104] A. I, 21 (belloque). 105] A. I, 22. V, 523. 106] A. VIII, 686. 107] A. I, 214 (tuw). G. IIII, 1. 108] A. VIII, 326. 109] A. VIII, 327. 110] A. IIII, 194 (captos). 111] G. I, 181 (tum .. inludant). E. VIII, 41. 112] A. VIII, 687.1, 494. 113] A. VIII, 698. 114] A. IIII, 66. G. IIII, 472. 115] A. II, 521. 116] A. II, 522. XI, 687 (qui mut. in cum) + I, 234. 117] A. XI, 688. I, 136. 118] A. IllI, 99. VIII, 186 (hanc mut. in et; tanti om.). 95 inde B 97 orbem (em ex is) π 102 hic ego Nec π hinc B 112 fort. mira; cf. p. 562 113 monstra B monstrat n 118 et numinis aram ego et tanti muneris (post muneris spatium trium quattuorue litterarum, tum sequitur cuncti) n cuncti obtestemur? haec ara tuebitur omnis. his actis aliud genitor secum ipse uolutat, quo uitam dedit aeternam, quo mortis adempta est condicio, I et caelo tandem miseratus ab alto est. respicit humanos I pietas antiqua labores exitiis positura modum, I responsa dabantur fida satis: manifesta fides I secreta parentis. ipse haec fert (caelo) celeris mandata per auras interpres i t monitum spirantemque adfore uerbis, seraque terrifici cecinerunt omina uates; namque fore inlustrem dictis factisque canebant. o quam te memorem, uirgo? I cui mentem animumque semine ab aetherio I superis concessit ab oris omnipotens.\'