Sume, sacer meritis, ueracis dicta poetae, Quae sine figmenti condita sunt uitio, Quo caret alma fides, quo sancti gratia Christi, Per quam iustus ait talia Sedulius. Asteriique tui semper meminisse iubeto, Cuius ope et cura edita sunt populis. Quem quamuis summi celebrent per saecula fastus, Plus tamen ad meritum est, si uiget ore tuo.

S edulius Christi miracula uersibus eden S E micat, inuitans paruae ad solemnia mensa E 2 cf. Sedul. p. C. I 17 2 cf. Sedul. p. C. I 2 sq. I. Cf. de carminis auctore meam de Sedulii poetae uita et scriptis commentationem p. 31 sq., de notarum siglis indices supra descriptos. INCIPIVNT VERSVS EIVSDEM (scU. Asterii) G, sequentes eiusdem indicant asterii uersus in summo folio 45 incipiens Q (Paris. 8319 s. XI tf. Riesii Anth. lat. 491), VERSVS ASTERII b in mg. 1 Summe Od pater d Cellarius ex cod. Cantabr. ueracia Sirmond (ad Ennodium epp. I 24) al. 3 sancti quo cod. Arntx. 4 agit b, tot Reg. 2 per] o c 5 Astriique (e a m. 2) F iuuet te Withofius 6 cura haec edita cod. Arnte. tedita b, didita coni. Barthius, fort. tradita 7 quae cod. Arntz. celebrant F1 corr. m.2, caelebrent b factos Reg. 2, fasti Cellarius cum nonnullis 8 est om. Pbd II*. VERSVS BELLBSARII SCOLASTICI r (m. 8. IX) F SP (= Paris. 8094 s. XI ex collatione Riesii) Reg. 6 (= Vat. Beg. ISILI 2078 s. IX cf. Peiper, Alcim. Avit. p. CXVII), VSBSR SCOLS DI- SCIPVLI Sedulii E, IXCIPIT VERSVS BELLESARII SCOLASTICI K, ITEM R\' = Reg. 15 B XIX (cf. infra p. 309), inscript. eras. in GT, om. C DO Reg. 1 cf. Prol. 2 parua duo mss. Barthii (cf. Adν. LIII 6) Poelm. sollempnia DB\' 20* D ignum conuiuam, non hunc, qui carperet illu D, V ix quod nobilium triplici fert aula parat V, L aetum quod ponit sub aurea tecta tribuna L, 1 n quo gemmiferi totque aurea uasa canistr I V iuida pro modico portant sibi prandia uict V, S ed quod holus uile producit pauperis hortu S. A t post delicias properant qui sumere magn A, 10 N ituntur paruum miserorum spernere germe N: T utum quod nihil est (tutum nil uentre tumesci T), I nsidias membrisque mouent animaeque ludent S i tamen his dapibus uesci dignantur egeni S, T emnat diuitias animus paucisque quiesca T. E xemplo adsumptus Domini, qui milia quinqu E S emotis cunctis modicis saturauit ab esci S. 8 conuiuium DFPR1, coniuia C, conuiui.um K, conuini (a a m. 2) H quia P carperet ΓC2EFG2HR\'ϒ, caperet Beg. 2, carpis at C1DG1, carpere sa K, carpescat P\', cappit et cod. Barth., carpserit Arev. 4 uix ad CDFGKP Beg. 6, uix quam Reg. 2 tripli D profert triplici ΓΕϒ Poelm., praefert triplici Reg. 2, profert aulaea Reg. 1 5 ponet CFGHKO Reg. 2, poneret P% apondit Reg. 1 subque cod. Barthii 6 tot r fort. recte area F 7 uuida EOT Reg. 1.3.6, uita F1H1K1, uiui Mabillon sibi om. F gaudia nonn. editt. uita duo mss. Barthii 8 sedq. I C h olus E, uilis unus Barthii pauperes F (corr. m. 2) ortus ΓDFG1PR\' 9 et E2, ad K, aat unus Barthii apud Ott. 2, fort. per dilitias ΓDG2KP\'B 10 nititur Hl corr. m. 2 11 tantum Reg.1, totum coni. Arev. quo E1. 2 Reg. 6 nibil] nil FH\'P, nubem (est om.) C tutum scripri, dum cum nil CDG (nihil a m. 1) HP Reg. 1, dum nil cum rE 1.2 KOT Beg. 6, nihilum dum coni Areν. in uentre Beg. 2, conuesoendo R\' Ott. 2 tumesat E2 12 insidiis Beg. 2 menbris C, membras E2, uentrisque unus Barthii, que om. reli. monent scripsi, remouens E1, moneat Bf, monens rell. animaequi Beg. 6, que om. ΓΕ2 0 laudenti rC, luenti GΚϒ, menti Fabr. 18 dignatus CDFK, dignatur EGНP\', dignanter T, dignantur rR Arev. cum Romanis (?) aegenis ϒR\' 14 temptat P\', teminat E 2, tempnat plerique diui**ss C paciaq; R\' 15 assumptus GT, assumpsit 0 quo CD E1 GK Beg. 3 quinquae plerique 16 satiauit Podm. Fabr.

S edulius Domini per culta noualia pergen S E n loca prospexit multo radiantia flor E: D iscurrit per prata libens, quo gramine Daui D V idit diuino modulantem carmina cant V. L audabili psallente uiro refluit cythara me L. I lle ubi grandisoni captus dulcedine plectr I V ritur et celeri graditur per lilia pass V S acratosque iterum late conspexit amoeno S, A eterna Christi fluuios quos abluit und A, N ec passus torpere diu doctoris acume N, T unc sua Dauiticus delectus plectra poposci T 1 cf. Verg. Ecl. I 71 8 cf. Sedul. epiet. ad Maced. p. 2,13_ 11 ib. p. 3, 12 11 ef. Sedul. p. C. I 23 sq. IIx. Sequitur nullo spatio intermisso in CHK, post spatium 1 uel plur. uers. in DFG, praecedit priori in E2R\', inscr. om. P\' Reg. 1, 6; carmen om, ΓΕ1 OT: INCIPIYNT VERSVS LIBERATI SCOLASTIOI DK SEDVLIO E (Cod. Beg. Mus. brit. 15 B XIX 8. IX cf. Zangemeister, Bericht uber die Durchforschung der Bibliotheken Englands p. 31), IN- CIPIVNT VERSVS LIBERATI SCOLASTICI EX VTRAQVE PARTE ANACRISTICI f Liberti unus Barthii, Liberii ν 1 cuncta unus Barthii Mabill. gaudens Beg. 6 2 perspezit E 2 B\' Beg. 1 c, conspexit Fabr. multa EFm radientia DEGHPRf Beg. 2.6 m 3 discurrunt C pata F, petra Re quod CFGHP1 5 modolantem CP\', moderantem E 2 fm duo Barthii, moderantur E carmini K, carmine Poelm. 5 laudabili CDFGHKPx Reg. 2. 3. 6 unus Barth. Poelm., laudis E, laudis et B\', laudis hic fm, laudis hoc unus Barth., laudis cen Reg. 1, laudato Fabr., laudes hoc Arev. uiri Beg. 1 fm refluit E 2 H Beg. lfm, refluunt CDFGK crihereme C cythere DF, cytharę GHK Reg. 1, cythara E2 fm 6 grandissoni DFP\', gradiaoni H ducedine K plecthri DP\', pulchri Beg. 2 7 ezoeleri E2B\' 8 sacroque C lacte libri Barthii, Poelm., luces coni. Arev. , prospezit Beg. 1, conspexerit R\', cSplezit C amenus C, amonos (e a m. 2) D, amenos m, amomos E2 cf, bamos R\' 9 aeterno lUg. 3, aeternam Reg. 6 fluuios CE2 FK, fluuio GH Mab. adluit CDK Reg. 6, habuit G 10 Nam C DFG1 HKP\' Reg. 2. 3 nec E2f torpore CF cfm libri Barthii ductoris Poelm. 11 Non sua libri Barthii. suo C dauitico delectu EBf (dilecto) mf (dilectn), diletus K plecta C I rrita polluti contemnens numina mund I. S igna crucis fronti ponit breuiterque triumpho S T angit, Christe, tuos numerosaque praemia liba T. E rgo dum uario decorat sua rura color E, S tabunt hi garrula dicti testudine uersu S.

Omnipotens genitor tandem miseratus ab alto Postquam cuncta dedit caelo constare sereno, Omnibus in terris diuinum aspirat amorem, Semper honore pio nomen Natique Patrisque Ornare et canere paribusque in regna uocari. Auspiciis, hinc progeniem uirtute futuram Egregiam, et totum quae legibus occupet orbem. Ne tamen in terris mortalia pectora turbet Ignotum numen, Deus aethere missus ab alto Mortalis uisus potuit, quantusque uideri. 12 cf. epist. ad Mac. 2, 7 s. 13 cf. Sedul. I 343 1 Aen. V 727 (alto est) 2 Aen. III 518 (uidet) 3 Aen. VIII 373 4 Aen. VI 116 (Nati R y 2 b) 5 Aen. VII 256 6 Aen. VII 257 (huic progeniem uirtute) 7 Aen. VII 258 (uiribus) 8 Aen. III 56 et IV 412 (m. pectora cogis) 9 Aen. IV 574 10 Aen. IV 277, II 591 (qaalisque uideri) C = codex Paris. lat. 13047 s. VIIII (olim S. German. 841) 12 polliti E contemsit E, contempsit DB\'cfm nomina K 13 tange K triumphus Gl w. 14-16 desunt in C 14 tanga D, tange K numeroq: R\', numeros sacri Beg. 6 premia plerique 15 ergo is E2 c f m Ott. 2, ergo his K Poelm. uaro (o in ras.) m uera suo D, uera sua FK Beg. 2. 3, sua sura. Reg. 1, uera G Pc, uerarua Reg. 6, sua membra nonn. editt. decorantur uera Mab. 16 Stabant DGP1 in D Beg. 1 c hi E2 GHm, bi (?) K, om. F garrula DGHKPB\' Reg. 1, garula E2 Reg. 3. 6 fm, gracili Fabr., parua coni. Riesius, fort. querula ducti E2 cf Bom., dicta Reg. 2 testitudine P\' III. 1 Inscriptionis auctor est Martenius, qui centonem hunc Vergilianum primus edidit in Ampliss. Collectionis t. IX. p. 1-14 6 hinc om. C progeniemque pia C1, prolemque suprascr. m. 2 futura C 8 nec amen C 9 aetherae C Virgo matura fuit, iam plenis nubilis annis, Cui genus a proauis ingens nomenque decusque, Intemerata toris . talem se laeta ferebat, Casta pudicitiam miro seruabat amore. Huic se forma Dei , caelo dimissus ab alto Spiritus, intus alit et casto corpore miscet. Ante tamen dubiam dictis solatur amicis: Alma parens , mundi Dominum paritura potentem (Nam te digna manent generis cunabula sancti), Vade, ait, o felix nati pietate , quocumque uocaris, Auspiciis manifesta nouis ! hic uertitur ordo,, Huius in aduentu fides et fama perennis. Dixerat: illa pauens oculos suffusa nitentis, Suspirans imoque trahens a pectore uocem Virgo refert: haut equidem tali me dignor honore Non opis est nostrae) nec fas , nec coniugis umquam Praetendi taedas aut haec in foedera ueni. Sed post iussa Deum nihil est, quod dicta recusem. Accipio agnoscoque libens : sequor omina tanta Promissisque Patris exsequar caelestia dona, Admiranda Dei tantarum munera laudum. Panditur interea domus omnipotentis Olympi 11 Aen. VII 63 (matara uiro) 12 Aen. XII 225 (cui MRybc), II 92 13 Aen. III 178 (intemerata focis), I 503 14 Ge. II 524, Aen. VII 57 (miro properabat amore) 15 Aen. IV 556, Ecl. IV 7 (c. demittitur alto [dimittitur R]) 16 Aen. VI 726, 727 (et magno corpore m.) 17 Aen. V 770 18 Aen. II 591, cf. Aen. VI 621 19 cf. Aen. YI 71, III105 20 Aen. III 480, Ecl. III 49 21 Aen. DI 375 (manifesta fides), 376 (is) 22 Aen. IX 79 (set M, sed P yac) 23 cf. Aen. II 705 al., I 228 24 Aen. I 371 25 Aen. I 335 (haut M) 26 Aen. I 601, IV 338 27 Aen. IV 339 28 Aen. VI 461 (sed me) 29 Aen. VIII 155, IX 21 30 Aen. V 863, Ge. IV 1 caelestia dona I Exsequar 31 cf. Ge. IV 3 et Aen. VIII 273 32 Aen. X 1 11 Datura C 13 fort. tori 16 et om. vulgo casto se C 26 haud tali equidem coni. Arev. 27 praetendit aetas C 28 et post coni. Arev. 30 patriis C sequar haec coni. Arev. 31 ammiranda C Sideream in sedem, terras unde arduus omnis Aspicit, et natum uerbis conpellat amicis: Nate, meae uires, mea magna potentia solus, Nate, mihi quem nulla dies ab origine rerum , Dissimilem arguerit , comitem complector in omnis. Te sine nil altum mens inchoat: omnia mecum Aeternis regis imperiis; et quidquid ubique est, Nulla meis sine te quaeretur gloria rebus: Omnia sub pedibus, qua sol utrumque recurrens Aspicit oceanum, uertique regique uidebunt. Quae tibi polliceor , neque est te fallere quicquam, Haec tibi semper erunt uatum praedicta priorum: Nec mea iam mutata loco sententia cedit. Nascere praeque diem ueniens age, lucifer, almum; Nascere, quo toto surgat gens aurea mundo. Vnde etiam magnus caelorum nascitur ordo. Nascere , ut incipiant magni procedere menses, Ne maneant terris priscae uestigia fraudis, Prospera uenturo laetentur ut omnia saeclo. Adgredere o magnos (aderit iam tempus) honores: Aspera tum positis mitescent saecula bellis Pacatumque reges patriis uirtutibus orbem. Haut mora: continuo Patris praecepta facessit, Aethere se mittit figitque in uirgine uultus, 33 Aen. X 3 (4 aspectat) 34 Aen. II 372 35 Aen. I 664. 665 36 cf. Aen. IX 281 37 Aen. IX 282, 277 (comitem cuu) 38 Ge. III 42 39 Aen. I 230, I 601 (nec) 40 Aen. IX 278 41 Aen. VII 100 42 Aen. VII 101 43 Aen, IX 201, Ge. IV 447 (quicquam MR) 44 Ecl. V 74, Aen. IV 464 (priorum FPyabc) 45 Aen. IX 220 46 Ecl. VIII 17 47 EeL IV 9 (ac toto) 48 cf. Ecl. IV 5 49 Ecl. IV 12 (et incipient) 50 EcL IV 31 51 Ecl. IV 52 52 Ecl. IV 48 53 Aen. I 291 54 Ecl. IV 17 (reget) 55 Ge. IV 548 (matris) 56 Aen. IX 645, XII 70 88 sideriam C 87 dissimile C 40 quaeritur C 45 caedit C 50 prisce C 51 seclo C 53 mitescunt C. 54 paga- tumque C Nec mortale tuens, afflata est lumine quando iam propiore Dei . nam tempore eodem Matri longa decem tulerunt fastidia mensis, Et noua progenies mox clara in luce refulsit. Mox etiam magni processit numinis astrum,. Stella facem ducens multa cum luce cucurrit. .............. ........... Ille dies primus leti primusque salutis Monstrat iter nobis ad eum, quem semper acerbum, Semper honoratum cuncti[ celebrate fauentes. Annua uota tamen noctem non amplius unam Haut segnes uigilate, uiri, dapibusque futuris Luce palam cumulate piis altaria donis. Hac uestri maneant in religione nepotes. Iamque egomet patris sedes arcemque reuiso. Accipite ergo animis atque haec mea figite dicta, Ore fauete omnes et huc aduertite mentem. E diuerso sedem quotiens uenietis in unam, Vndique collecti , pacem laudate frequentes. Cogite consilium , coeant in foedera dextrae, Qua datur pacis solum inuiolabile pignus. Discite iustitiam, aeterna in pace futurae 57 s. Aen. VI60 (sonans-numine) s. 58 Ge. I 483 59 Ecl. IV 61 (menses) 60 Ecl. IV 7, Aen. I 588 (claraque) 61 Ecl. IX 47 62 Aen. II 694 63 Aen. IV 169 (primusque malorum) 64 Aen. II 388, V 49 . 65 Aen. V 50, VIII 173 66 Aen. V 53, Aen. I 687 67 Aen. XI 64, IV 573, I 214 68 Aen. IX 153, XI 50 (cumulatque) 69 Aen. III 409 (hac casti) 70 Aen. II 760 71 Aen. III 250 72 Aen. V 71, VIII 440 73 cf. Aen. II 716 74 Aen. II 414, XI 460 75 Aen. XI 292 76 Aen. XI 293, 363 77 Aen. VI 620, XII 504 (aeterna gentes in pace futuraa) 68 propiora C post v. 6 lacunam statuit Riesius 64 ad eo C aceraum C 65 caelebrate C 67 Ant C signes C 73 ueaientis C 76 Condatur eoni. Buecheler, qua detur Riesius, fort. dabitur Concordes animae , si non inrita dicta putatis. Nulla dies usquam memori uos eximet aeuo: Mortalem eripiam formam et praemia reddam Fortunatorum nemorum sedesque beatas. Non eritis regno indecores, nec uestra feretur Fama lenis , mecum pariter considere regnis. Vrbem quam statuo, uestra est : intrare licebit. Nusquam abero, et tutos patrio uos limite sistam: Idem uenturos tollemus in astra nepotes. Quae uero nunc quoque uobis , dum uita manebit, Praemia digna feram? non uobis numine nostro Diuitis uber agri rerumque opulentia derit. Fundit humo facilem nictum iustissima tellus- Prouentuque onerat sulcos atque horrea uincit, Floret ager, spumat plenis uindemia labris, Exuberant fetus ramos frondentis oliuae: Quotque in flore nouo pomis se fertilis arbor Induerit, totidem autumno matura tenebit. Non liquidi gregibus fontes, non gramina derunt, Et quantum longis carpent armenta diebus, Exigua tantum gelidus ros nocte reponit. Haec sunt, quae nostra deceat uos uoce moneri. Viuite felices et condita mente tenete. Haec ubi dicta dedit , mox sese attollit in auras 78 Aen. VI 827, X 244 (putaris) 79 Aen. IX 446 (umquam) 80 Aen. IX 101 81 Aen. VI 639 82 s. Aen. VII 231 (erimus) s. 83 Aen. I 572 84 Aen. I 573, III 254 85 Aen. II 620 (tutum patrio te limine) 86 Aen. III 158 87 Aen. V 724 (manebat) 88 cf. Ge. III 22, Aen. VII 261 (n. u. rege Latino) 89 Aen. VII 262 (Troiaeque) 90 Ge. II 460 91 Ge. II 518 (oneret—uincat) 92 Ge. II 6 93 cf. Aen. VI 808 uel VII 428 94 Ge. IV 142 95 Aen. IV 143 (induerat- tenebat) 96 Ge. II 200 97 Ge. II 201 98 Ge. II 203 (reponit Mb1c1) 99 Aen. III 461 (liceat) 100 Aen. III 493, 388 (tu) 101 Aen. VI 628 al., IV 176 79 extimet 0 85 aaero C tuto patri suo C 87 uobis quoque nunc Riesvus coni. 90 homo C 91 honerat C 93 exaberant C, fort. exsuperant 94 quodqaae C 96 deerunt C 97 dibus C Suspiciens caelum, caput inter nubila condit. Atque ita discedens terris animisque suorum Concretam exemit labem purumque relinquit Aetherium sensum atque aurai simplicis ignem. Ex illo celebratus honos, laetique minores Seruauere diem atque haec pia sacra quotannis Matres atque uiri, pueri innuptaeque puellae Carminibus celebrant paterisque altaria libant. Ast ego qui cecini magnum et mirabile numen, Haec eadem gentique meae generique manebunt. 102 Aen. XII 196, IV 177 103 cf. Aen. IX 40 104 Aen. VI 746 105 Aen. VI 747 106 Aen. VIII 268 107 Aen. VIII 269, V 59 (mea) 108 Aen. VI 306, 307 109 Aen. VIII 303, XII 174 110 Aen. I 46 al., cf. Ge. IV 566 111 Aen. IX 302 (matrique tuae), 103 discidens C 106 celebratos C 107 sagra quodannis C