Οἱ ἄγγελοι τὸν οὐράνιον χορὸν συστησάμενοι εὐηγγελίζοντο εὐαγγελίζοντο τοῖς ποιμέσι λέγοντες· Εὐαγγελιζόμεθα ὑμῖν σήμερον χαρὰν μεγάλην, ἥτις ἔσται παντὶ τῷ λαῷ. Παρ’ αὐτῶν τοίνυν τῶν ἁγίων ἐκείνων ἀγγέλων καὶ ἡμεῖς δανεισάμενοι φωνὴν εὐαγγελιζόμεθα ὑμῖν σήμερον, ὅτι σήμερον τὰ τῆς ἐκκλησίας ἐν γαλήνῃ καὶ τὰ τῶν αἱρετικῶν ἐν ζάλῃ. Σήμερον τὸ σκάφος τῆς ἐκκλησίας ἐν γαλήνῃ καὶ εἰς τὸν ἀχείμαστον λιμένα τῆς εἰρήνης ὁρμίζεται. Καὶ ἡ τῶν αἱρετικῶν μανία ταῖς ἰδίαις τρικυμίαις χειμάζεται. Σήμερον οἱ ποιμένες ἐν ἀμεριμνίᾳ καὶ ἡ ποίμνη ἐν ἀσφαλείᾳ· οἱ ἐχθροὶ ἐν ἀπορίᾳ, οἱ λύκοι ἐν ἀμηχανίᾳ ἐναμηχανία . Σήμερον ὁ ἀμπελὼν τοῦ σωτῆρος ἐν εὐθηνίᾳ καὶ οἱ ἐργάται τῆς κακίας ἐν ἀκηδίᾳ. Σήμερον ὁ λαὸς τοῦ θεοῦ ἐν ὑψώσει καὶ οἱ ἐχθροὶ τῆς ἀληθείας ἐν ταπεινώσει. Σήμερον Χριστὸς ἐν ἀγαλλιάσει καὶ διάβολος ἐν πένθει. Σήμερον ἄγγελοι μετ’ εὐφροσύνης χαίρουσιν καὶ δαίμονες μετ’ αἰσχύνης δραπετεύουσιν. Καὶ τί δεῖ πολλὰ λέγειν; Σήμερον μετὰ τῆς ἑαυτοῦ εἰρήνης προῆλθεν Χριστὸς ὁ βασιλεὺς τῆς εἰρήνης καὶ πᾶσαν ἔχθραν καὶ πᾶσαν λύπην καὶ πᾶσαν μικροψυχίαν ἐξώρισεν Οὐρανῷ μὲν ἥλιος ἐπιλάμπει· ἐκκλησίαν δὲ Χριστοῦ εἰρήνη φωτίζει. Εἰρήνη τὸ ποθεινὸν ὄνομα· εἰρήνη τὸ φαιδρὸν τῆς εὐσεβείας ἐπάγγελμα· εἰρήνη τὸ καθαρὸν τῆς ἱερωσύνης βλέμμα· εἰρήνη τὸ διαυγὲς δι’ αὐγὲς τοῦ θυσιαστηρίου κάλλος. Καὶ τί ἐπάξιον δυνάμεθα εἰπεῖν εἰρήνης, ἥτις ἐστὶν τὸ ὄνομα τοῦ Χριστοῦ; Περὶ γὰρ τοῦ Χριστοῦ ὁ Παῦλος διαλεγόμενός φησιν· Χριστός Αὐτός ἐστιν ἡ εἰρήνη ἡμῶν, ὁ ποιήσας τὰ ἀμφότερα ἕν. Ἀμφότερα ἦν οὐ γνώμῃ μεμερισμένα, οὐ πίστει κατατετμημένα, ἀλλὰ διαβόλου φθόνῳ διῃρημένα διειρημένα . Ἀλλ’ ὥσπερ ἐπὶ βασιλικῆς ἐπιβασιλικῆς προόδου καὶ πλατεῖαι πλατείαι καθαίρονται καὶ στοαὶ διαφόροις κάλλεσι κάλεσι στεφανοῦνται, ἵνα μηδὲν μὴδὲν φανῇ βασιλικῆς ὄψεως ἀνάξιον, οὕτω προερχομένου Χριστοῦ τοῦ βασιλέως τῆς εἰρήνης πάντα τὰ λυπηρὰ ἐκποδὼν ἡμῖν ὑπεχωρεῖτο ὑπεχορεῖτο . Ἐπέλαμψεν ἡ ἀλήθεια καὶ δραπετεύει τὸ ψεῦδος. Ἐπέλαμψεν ἡ ὁμόνοια καὶ ἔφυγεν ἡ διχόνοια διχόνια . Καὶ ὥσπερ πολλάκις ἐπὶ βασιλέων ἐπιβασιλέων ἢ ἀδελφῶν καὶ ἀρχόντων οἱ ἄριστοι τῶν γραφέων βουλόμενοι τῆς ψυχῆς τὴν ἕνωσιν δεῖξαι ἐν σχήματι γυναικὸς ὄπισθεν παραστῶσιν τὴν ὁμόνοιαν, ἀμφοτέραις ταῖς ὠλέναις περιλαμβάνουσαν τοὺς ἡνωμένους – ἵνα δείξῃ ὅτι τὰ σώματα διῃρημένα συνῆπται τῇ γνώμῃ –, οὕτως ἡ τοῦ Χριστοῦ εἰρήνη μεσολαβήσασα τὰ διεστῶτα συνῆψεν, καὶ ἐπληρώθη ἐφ’ ἡμῶν τὸ εἰρημένον τοῦ προφήτου· Καὶ ἔσται βουλὴ βουλῆ εἰρήνης ἀναμέσων ἀμφοτέρων.

Τῇ μὲν οὖν προτέρᾳ ὁ κοινὸς ἡμῶν πατὴρ τὸ εὐαγγελικὸν προοιμιάσατο, τῆς εἰρήνης τὸ λόγον. Σήμερον δὲ ἡμεῖς τοῦ τῆς εἰρήνης ἡγούμεθα λόγον. Αὐτὸς ἡμᾶς χθὲς ὑπτίαις ταῖς χερσὶν ἠσπάσατο τῷ λόγῳ τῆς ἀληθείας, καὶ ἡμεῖς σήμερον, ὡς εἰπεῖν, πλατείαις ἀγκάλαις τοῖς τῆς εἰρήνης δεξιούμεθα δεξιούμενον δώροις. Καταλέλυται ὁ πόλεμος καὶ λάμπει τὸ τῆς εἰρήνης κάλλος. Νῦν στενάζει διάβολος. Νῦν πενθεῖ τὸ τῶν δαιμόνων σύστημα. Νῦν ἐν ἀγαλλιάσει τὰ τῆς ποίμνης. Νῦν ἐν εὐφροσύνη τὰ οὐράνια. Εἰρήνη σήμερον χορεύει ἡ τῶν ἐν οὐρανοῖς ἀγγέλων ὁμοδίαιτος καὶ τῶν ἐπὶ γῆς ἁγίων ὁμόσκηνος. Εἰρήνη ὁ τῶν ἀγγέλων ὕμνος, τὸ τῶν ἁγίων ἔργον. Καὶ ὅρα τὸ θαυμαστόν. Καὶ τὰ ἐπουράνια ὑμνεῖ τὴν εἰρήνην καὶ τὰ ἐπίγεια ὑμνεῖ τὴν εἰρήνην. Ἀλλ’ ὅτε μὲν οἱ ἐν οὐρανοῖς ἄγγελοι ὑμνοῦσιν εἰρήνην, τῇ γῇ αὐτὴν προσπέμπουσιν πρὸς πέμπουσιν , καὶ τῇ γῇ τῆς εἰρήνης τὰς ἀκτῖνας ἐπιλάμπουσιν. Ὅταν ὅτ’ ἂν δὲ οἱ ἐπὶ γῆς ἅγιοι αὐτὴν ὑμνοῦσιν, εἰς τὸν οὐρανὸν αὐτῆς τὰς μαρμαρυγὰς ἀναπέμπουσιν. Ὑμνοῦσιν οἱ ἐξ οὐρανῶν ἄγγελοι καὶ λέγουσιν· Δόξα ἐν ὑψίστοις θεῷ, καὶ ἐπὶ τῆς εἰρήνη. Ὁρᾷς ὅρα πῶς τὰ ἐπουράνια τάγματα ἀλλήλοις ἐπιπέμπουσι τὰ τῆς εἰρήνης δῶρα; Οἱ ἐν οὐρανοῖς ἄγγελοι τῇ γῇ εὐαγγελίζονται τὴν εἰρήνην. Ὅτε γὰρ ὁ χορὸς ἐκεῖνος ὁ εὐσεβὴς τὸν Χριστὸν ὑμνῶν ἔλεγεν· Ὡσαννὰ τῷ υἱῷ Δαυίδ, εὐλογημένος ὁ ἐρχόμενος ἐν ὀνόματι κυρίου , καὶ τοῦτο προσετέθη· Εἰρήνη ἐν οὐρανοῖς καὶ δόξα ἐν ὑψίστοις. Εἴπωμεν τοίνυν καὶ ἡμεῖς· Δόξα ἐν ὑψίστοις θεῷ , τῷ τὸν διάβολον ταπεινώσαντι καὶ τὸν λαὸν τὸν ἴδιον ὑψώσαντι. Δόξα ἐν ὑψίστοις θεῷ , τῷ ἔχθραν ἐξορίσαντι καὶ εἰρήνην βραβεύσαντι.

Εἴπωμεν ὑμῖν τοῦ διαβόλου τὴν τέχνην καὶ πρὸ ἡμῶν οὐκ ἠγνοεῖτε ἀγνοεῖτε τὰ νοήματα. Εἶδεν ὁ σατανᾶς τὴν ἐκκλησίαν πίστεως τετειχισμένην. Εἶδεν δογμάτων εὐσεβείας ἐστεφανωμένην. Εἶδεν καὶ ἰδὼν ἐτάκη· ἰδὼν ἐλύσσησεν· ἰδὼν ἐμάνη. Ἐπειράθη διασκεδάσαι Χριστοῦ δόξαν, αλλ' οὐκ ἴσχυσεν Οὔτε γὰρ Χριστοῦ λύεται δόξα, οὔτε ἱερέων ἀφανίζεται εἰρήνην. Οὐδὲν ὤνησεν ἡ ἐκείνου κακία. Ἡ γὰρ τῶν ἀδελφῶν ὁμόνοια τὸν τῆς εἰρήνης ἡγήσατο λόγον. Χριστὸς γάρ ἐστιν ἡ εἰρήνη ἡμῶν. Εἰρήνη Χριστοῦ βραβευέτω ἐν ταῖς καρδίαις ἡμῶν.

Προσέχετε δὲ μετὰ ἀσφαλείας πῶς ὁ θεὸς τὸ κάλλος τῆς εἰρήνης ἁπλοῖ καὶ δείκνυσιν αὐτὴν καὶ ἐν προφήταις ἀκμάζουσαν καὶ ἐν ἀποστόλοις λάμπουσαν καὶ ἐν μάρτυσι χορεύουσαν. Ἔξω εἰρήνης μηδὲν μὴδὲν δυνατὸν συστῆναι μήτε τῶν ἐν οὐρανῷ, μήτε τῶν ἐπὶ γῆς. Εἰρήνη νόμου στόμα. Εἰρήνη προφητῶν γλῶσσα. Εἰρήνη ἀποστόλων διδασκαλία. Εἰρήνη μαρτύρων καὶ προφητῶν ἐπιθυμία. Τίς ἐπιθυμία τῶν προφητῶν; Κύριε ὁ θεὸς ἡμῶν, εἰρήνην δὸς ἡμῖν. Ἐδέξατο τὴν δέησιν ὁ βασιλεύς. Ἔδει αὐτὸν ὑποσημειώσασθαι τὴν δέησιν καὶ τῇ ἐπιγραφῇ οἰκείως ἀποκριθῆναι πρὸς τὴν δέησιν. Τί θέλετε, φησίν, ἄνθρωποι, εὐσεβείας σύντροφοι; Κύριε ὁ θεὸς ἡμῶν, εἰρήνην δὸς ἡμῖν. Δίδωμι τὴν χάριν, ὑποσημειοῦμαι καὶ ἀντιγράφω. Ὑπεσημειώσατο ὁ βασιλεὺς δι’ ἑαυτοῦ. Πληρῶ ὑμῶν τὴν δέησιν. Τῶν προφητῶν λεγόντων· Κύριε ὁ θεὸς ἡμῶν, εἰρήνην δὸς ἡμῖν , τί οὖν διὰ τῆς εὐαγγελικῆς αὐτοῖς ἀποκρίνεται χάριτος; Εἰρήνην τὴν ἐμὴν δίδωμι ὑμῖν· εἰρήνην τὴν ἐμὴν ἀφίημι ὑμῖν. Διὰ τί δίδωμι ; διὰ τί ἀφίημι ; Ἐπειδὴ καὶ κατὰ σάρκα καὶ κατὰ θεότητα κατασάρκα καὶ καταθεότητα θεωρεῖται πᾶς ὁ τοῦ Χριστοῦ δοῦλος. Ἀπεδήμει ἀπεδήμη δὲ κατὰ σάρκα, μένων κατὰ θεότητα. Εἶπεν καὶ ἀφίημι καὶ δίδωμι . Ἀφίημι ὡς ἀναλαμβανόμενος· δίδωμι ὡς συμπολιτευόμενος. Εἰρήνη δὲ ὑπογέγραπται σύνθεμα τοῦ δρόμου τῶν ἀποστόλων. Ὡσπερ γὰρ συνθέματα δημόσιου δρόμου, ἐὰν μὴ ᾖ ἧ βασιλικῇ σφραγισθέντα χειρί, ἀβέβαια· οὕτως ὁ δρόμος τῶν ἀποστόλων, εἰ μὴ σύνθεμα σύνθημα ἔλαβεν εἰρήνης, οὐκ ἂν ἴσχυσεν διελθεῖν τὸν κόσμον πολέμου γέμοντα. Οἷον οὖν ἐστι τὸ τῆς εἰρήνης σύνθεμα λεγέτω Ἡσαΐας· Ὡς ὡραῖοι οἱ πόδες τῶν εὐαγγελιζομένων τὰ ἀγαθά, τῶν εὐαγγελιζομένων εἰρήνην, τῶν εὐαγγελιζομένων τὰ ἀγαθά. Εἶδες τὸ τῆς εἰρήνης σύνθεμα; Ἄκουε καὶ τοῦ εὐαγγελικοῦ λόγου τὸ προοίμιον. Εὐαγγελικοῦ λόγου προοίμιον εἰρήνη. Ἄκουε τοῦ σωτῆρος λέγοντος· Εἰς δ’ ἂν πόλιν ἢ οἰκίαν εἰσέλθητε, λέγετε εἰρήνη τῷ οἴκῳ τούτῳ. Εἰρήνη συγκροτεῖ ἱερέως ψυχήν· δίδωσιν ὦτα ἀνεῳγμένα τοῖς ἀκροωμένοις. Πρὸ γὰρ τῶν λόγων εἰρήνη λάμπουσα φωτίζει τῶν ἀκουόντων τὴν διάνοιαν. Διὰ γὰρ τοῦτον τὸν ἀρχαῖον τῆς ἱερωσύνης τρόπον ὁ θεὸς ἐκθείάζων ἔλεγεν· Ἐν εἰρήνῃ κατευθύνων ἐπορεύθη μεθ’ ὑμῶν μετ’ ἐμοῦ καὶ πολλοὺς ἐπέστρεψεν ἀπὸ ἀδικίας ἀποαδικίας , ὅτι χείλη ἱερέως ἐφύλαξεν γνῶσιν καὶ νόμον ἐκζητήσουσιν ἐκ τοῦ στόματος αὐτοῦ, ὅτι ἄγγελος κυρίου παντοκράτορός ἐστιν. . Εἶδες ἱερωσύνης ἡνίαν καὶ χαλινόν, χαλινὸν τῶν ἡνιοχουμένων εἰρήνην. Θέλεις καὶ ἕτερον ξένον μαθεῖν; Εἰρήνη τὸ πρῶτον καὶ ἀρχαῖον τοῦ θυσιαστηρίου ὄνομα. Ἐν ἀρχῇ γὰρ θυσιαστήριον εἰρήνης ἐκλήθη, ἐπειδὴ πᾶσα μικροψυχία ἐν θυσιαστηρίῳ λύεται καὶ λύπη καὶ ἔχθρα. Ἀπ’ ἀρχῆς ἀπαρχῆς ἔπηξεν ὁ θεὸς ὄνομα τῷ θυσιαστηρίῳ Εἰρήνην. Πόθεν τοῦτο; Καὶ ᾠκοδόμησε Γεδεὼν θυσιαστήριον τῷ κυρίῳ καὶ ἐκάλεσεν τὸ ὄνομα αὐτοῦ Εἰρήνην Εἰρήνης κυρίου.

Τί θέλεις εὑρεῖν ὅρους ὄρους εὐσεβείας; Εἰρήνη ἐστὶν ὅριον οἷον ὥσπερ χώρας τινὸς πολλῆς καὶ μεγάλης, διαφόροις δεσποτείαις ὑποβεβλημένης. Οἱ ὅροι διατειχίζοντες δείκνυσι μέχρι τίνος φθάνει ἡ τούτου δεσποτεία καὶ πόθεν ἄρχεται ἡ τοῦ ἑτέρου κληρουχία. Οὕτως, ἐπειδὴ μεταξὺ δαιμόνων καὶ Χριστοῦ βραβεύοντος εἰρήνην, κεῖται τὰ τῶν ἀνθρωπίνων ψυχῶν πταίσματα ἢ κατορθώματα, τῶν μὲν Χριστὸν ἀγαπώντων καὶ τὴν αὐτοῦ εἰρήνην, τῶν δὲ δαίμοσι προστρεχόντων, ὅριον τίθησιν ὁ τῆς ἀληθείας λόγος εἰρήνην, ἵνα μάθῃς ὅτι ἕως ὅτε βλέπεις βλέπῃς εἰρήνην, Χριστοῦ ἐστι δεσποτεία. Τὰ ἔξω εἰρήνης Χριστοῦ ἀλλότρια. Πόθεν τοῦτο; Λεγέτω σοι Δαυὶδ καὶ ὑποδεικνυέτω σοι τὰ ὅρια ὁ ἀρχαῖος τῆς εὐσεβείας γεωμέτρης, ὁ λέγων σχοινία ἐπέπεσάν μοι ἐν τοῖς κρατίστοις καὶ γὰρ ἡ κληρονομία μου κρατίστη μοι ἐστίν. Οὗτος ὑποδεικνὺς ἡμῖν τοὺς ὅρους ὄρους λέγει· Ἐπαίνει Ἱερουσαλὴμ τὸν κύριον· αἴνει τὸν θεόν σου Σιών, ὅτι ἐνίσχυσε τοὺς μοχλοὺς τῶν πυλῶν σου, ηὐλόγησε τοὺς υἱοὺς ἐν σοί, ὁ τιθεὶς τὰ ὅρια σου εἰρήνην.

Εἶδες εἰρήνης ὅρια, ὅρια αἰώνια, ἃ ἔπηξαν προφῆται καὶ ἀπόστολοι; Καὶ ἕτερον γὰρ μάνθανε. Ὑπενοήθησάν ποτε οἱ ἀδελφοὶ τοῦ Ἰωσὴφ ὡς κατάσκοποι. Ἐκεῖνοι ἐκείνοι μηδεμίαν ἔχοντες ἀπολογίαν τῷ τῆς εἰρήνης προσέδραμον ὅπλῳ· Οὐκ ἐσμὲν κατάσκοποι, εἰρηνικοί ἐσμεν. Ὁ μακάριος πάλιν Δαυὶδ ἐπαίρων εἰς ὕψος τὴν δύναμιν τῆς εὐσεβείας καὶ δεικνὺς τίνα ἐστὶν τὰ νεῦρα καὶ ἡ δύναμις τῆς ἀληθείας, λέγει προσφωνῶν τῇ ἀρχαίᾳ πόλει καὶ τῇ ἁγίᾳ· Γενέσθω δὲ εἰρήνη ἐν τῇ δυνάμει σου καὶ εὐθηνία ἐν τοῖς ἀγαπῶσι σε. Πάλιν ὁ θεὸς βουλόμενος δεῖξαι ὅτι ἐν πολέμῳ ἀναλίσκεται τὰ πλήθη καὶ σκορπίζονται αἱ τῶν ἀνθρώπων εὐθηνίαι, ἐν δὲ τῆς εἰρήνης λόγῳ συνάγονται, λέγει διὰ τοῦ προφήτου Ἱεζεκιήλ Ἰεζεκιήλ · Ἀναστήτω αὐτοῖς φυτὸν εἰρήνης καὶ οὐκέτι ἔσονται ὀλίγοι. Ὥσπερ γὰρ οἱ ἄνθρωποι κατὰ τῶν θηρίων τῶν ἀγρίων ἐξοπλίζονται καὶ ἐξωπλισμένοι φανέντες εὐθὺς φυγαδεύουσι τοὺς θῆρας, οὕτως ὅταν ὅτ’ ἂν φανῇ εἰρήνη σκορπίζεται πόλεμος, σκορπίζονται διαβολικαὶ ἔννοιαι καὶ τῶν δαιμόνων ἡ φάλαγξ διαλύεται. Ὅπου γὰρ εἰρήνη, ἐκεῖ φυγαδεύεται κακία, ὥσπερ τῷ ἁγίῳ τὰ θηρία. Διὰ τοῦτο διατοῦτο ὁ θεὸς λεγει· Διαθήσομαι τῷ Δαυὶδ διαθήκην εἰρήνης καὶ ἀφανίσω τὰ θηρία τὰ ἄγρια. Εἰρήνη γεώργιόν ἐστιν ἀληθείας καὶ ἀμπελὼν δικαιοσύνης καὶ ποταμὸς εὐσεβείας.

Εἶδες πῶς ἡ εἰρήνη ἐποίησε τὴν ἐκκλησίαν δίκην ῥευμάτων ποταμίων πληρῶσαι πνευματικήν; Εἶδες πῶς πανταχόθεν ἐπιρρέοντα τὰ πλήθη μιμεῖται τοῦ ποταμοῦ τὰ ὁρμήματα ὀρμήματα εὐφραίνοντα τὴν πόλιν τοῦ θεοῦ. Καὶ ἡ ἀγαλλίασις ὑμῶν ἐπὶ τῇ εἰρήνῃ γενομένη μιμεῖται τὰ τῆς θαλάσσης κύματα, ἐπάλληλα ὄντα τῷ δρόμῳ καὶ ἀλλήλοις ὑποχωροῦντα ὑπὸ χωροῦντα καὶ κατ’ ἀλλήλων ἀθορύβως ἐρχόμενα. Οὐ στασιάζει φιλονεικίᾳ, ἀλλ’ ὁμονοίᾳ ὁμόνοια διαθέσεως. Θέλεις ἀπὸ τῆς ὄψεως καὶ ἀπὸ τῶν γραφῶν τοῦτο μαθεῖν, ὅτι εἰρήνη μιμεῖται ποταμός ὡσεὶ ποταμὸς ἡ εἰρήνη σου καὶ ἡ δικαιοσύνη σου ὡς κύματα θαλάσσης . Ἀλλ’ ὡς προεῖπον προέφθασεν ἡμᾶς ἡ θεία σάλπιγξ, ἡ τὸν τῆς εἰρήνης εὐαγγελιζομένη λόγον. Ἑπώμεθα σήμερον καὶ ἡμεῖς τῷ τῆς εἰρήνης λόγῳ καὶ ὥσπερ διπλαῖς χερσὶν ἀνοίγωμεν αὐτῇ τὰς θύρας καὶ λέγωμεν· Ἄρατε πύλας· εἰσελθέτω λαὸς φυλάττων δικαιοσύνην καὶ φυλάττων εἰρήνην, ἀντιλαμβανόμενος ἀληθείας ἕως αἰῶνος. Ἀλλὰ γὰρ καὶ γόμος ἐστὶν εἰρήνη καὶ κύματα θαλάσσης καὶ ἥλιος ἐκλάμπων. Καὶ τί λέγω ἥλιος; Οὐχ οὕτως ἥλιος ἐκλάμπει ὅσην ἀπαστράπτει λαμπάδα ἡ τοῦ σωτῆρος εἰρήνη. Ἥλιον γὰρ ὁρῶ καὶ μέτρῳ δουλεύοντα δουλεύων . Τέλος ἔχει τοῦ δρόμου τὴν ἑσπέραν. Εἰρήνη δὲ Χριστοῦ φωτὸς γέμουσα καὶ ἐν ἡμέρᾳ λάμπει καὶ ἐν νυκτὶ φωτίζει καὶ δι’ αἰῶνος ἀστράπτει. Ἄκουε. Ὅταν ὅτ’ ἂν φανῇ εἰρήνη, οὐ μόνη φαίνεται, οὐκ ἀνέχεται οὐκανέχεται μόνη προσελθεῖν, ἀλλὰ συμπαραλαμβάνει μεθ’ ἑαυτῆς τὴν ἀδελφὴν αὑτῆς αὐτῆς τὴν δικαιοσύνην. Ἄκουε τοῦ προφήτου λέγοντος· Ἀνατελεῖ ἐν ταῖς ἡμέραις αὐτοῦ δικαιοσύνη καὶ πλῆθος εἰρήνης. Καὶ πάλιν καθ’ ἡμᾶς, ἀλλήλας ἀπολαβούσας εἰσάγων λέγει· Ἔλεος καὶ ἀλήθεια συνήντησαν, δικαιοσύνη καὶ εἰρήνη κατεφίλησαν. Τί γὰρ ἕτερον οὕτω τοῖς κατὰ Χριστὸν ἄρχουσι, τοῖς κατὰ Χριστὸν τὴν ἐπισκοπὴν ἀναδεξαμένοις, ὡς εἰρήνη καὶ δικαιοσύνη; Καὶ τοῦτο, ὦ φιλόχριστοι, προφητικῇ σκορπίζεται φωνῇ. Ἄκουε τοῦ θεοῦ λέγοντος· Δώσω τοὺς ἄρχοντάς σου ἐν εἰρήνῃ καὶ τοὺς ἐπισκόπους σου ἐν δικαιοσύνῃ.

Ἀνέτειλε τοίνυν εἰρήνη. Φευγέτω τὰ αἱρετικὰ θηρία. Ἀνέτειλεν εἰρήνη. Δραπετεύετω τὰ τῶν αἱρετικῶν ἀνήμερα συστήματα. Ὥσπερ γὰρ τὰ θηρία ἐν τῇ ἡμέρᾳ παρρησίαν οὐκ ἔχοντα νυκτὸς ἀδείας ἐπιλαμβάνεται, οὕτως ἐκεῖνοι ἐκείνοι μὴ φέροντες τὴν αὐγὴν τὴν εἰρήνης. Ἐπειδὴ μικρά τις νεφέλη μικροψυχίας παραδραμούσης οὐκ ἐξέκοψε τὴν εἰρήνην ἀλλ’ ἔρριψεν, νομίσαντα τὰ θηρία νύκτα εἶναι ἀφεγγῆ προῆλθεν ἐκ τῶν ἰδίων φωλεῶν, τὸν ἴδιον ἰὸν προφέροντα, καὶ ἐπληροῦτο τὸ τοῦ Δαυίδ· Ἔθου σκότος καὶ ἐγένετο νύξ· ἐν αὐτῇ διελεύσονται πάντα τὰ θηρία τοῦ ἀγροῦ· σκύμνοι ὠρυόμενοι ἁρπάσαι ἁρπᾶσαι ψυχὴν ἀπὸ ὀρθοδοξίας εἰς κακοδοξίαν, ἀπὸ πίστεως εἰς ἀπιστίαν, ἀπὸ ἀληθείας εἰς ψεῦδος. Ἀλλ’ ὥσπερ πάλιν – Τῷ γὰρ αὐτῷ κέχρηται ὑποδείγματι. – τὴν ἐν νυκτὶ παρρησίαν λαμβάνοντα τὰ θηρία μόνον ἐὰν ἴδῃ ἡλίου αὐγὴν δραπετεύει καὶ εἰς τοὺς ἰδίους μόχθους ὑποστρέφει, οὕτω καὶ νῦν τὴν φωνὴν τοῦ μακαρίου Δαυίδ· Ἀνέτειλεν ὁ ἥλιος τῆς δικαιοσύνης καὶ συνήχθησαν καὶ εἰς τὰς μάνδρας αὐτῶν κοιτασθήσονται.

Εὐχαριστήσωμεν τῷ Χριστῷ, τῷ καταστείλαντι τὸν κονιορτὸν καὶ ἐπιρράναντι ἐπὶ ράναντι ῥανίδα εἰρήνης καὶ δικαιοσύνης. Ὥσπερ γὰρ κονιορτὸν καταστέλλουσι ῥανίδες, οὕτω καὶ μικροψυχίαν καὶ ἀκηδίαν ἀκηδείαν καταστέλλουσι ῥανίδες δικαιοσύνης. Ὅθεν καὶ ὁ μακάριος Ἡσαΐας ἐπηύχετο λέγων· Εὐφράνθητι ὁ οὐρανὸς ἄνωθεν καὶ αἱ νεφέλαι ῥανάτωσαν δικαιοσύνην. Μηδένα τὰ προλαβόντα θορυβείτω. Ἐν ἡμέρα ἀγαθῇ ἀμνησία κακῶν. Μή τις ταραττέσθω, μή τις λεγέτω· Ἐχρῆν ἐν ἱερεῦσι Χριστοῦ εἶναι μικρυψυχίαν; Μὴ γὰρ ἔξω γεγόναμεν τοῦ εἶναι ἄνθρωποι; Οὐ πολλάκις ἀκούοντες ὑποσυρόμεθα ὑπὸ συρόμεθα ; Ἔχεις εἰκόνα δυναμένην σε παραμυθήσασθαι. Οὐ τοὺς ἁγίους ὑβρίζω, μὴ γένοιτο, ἀλλ’ ἐξ ἐκείνων τὰ πάθη δεικνύω.

Ἐγένετό ποτε μεταξὺ Παύλου καὶ Βαρνάβα φιλονεικία, οὐ τοῦ μὲν ἑνὸς μέρος δικαιοσύνην τιμῶντος, ἑτέρου δὲ τὴν ἀδικίαν, ἀλλ’ ἑκάστου μέρους σκοπῷ εὐσεβείας δουλεύοντος. Ἡ δὲ αἰτία τῆς μικροψυχίας αὐτοῖς ἦν αὕτη. Μάρκος τις τίς ἦν αὐτοῖς συνδραμὼν εἰς τὸν εὐαγγελικὸν λόγον ἀπὸ τῆς Παλαιστίνης μέχρι τῆς Πέργης τῆς Παμφιλίας. Εἶτα τῶν ἀποστόλων εὐτόνῳ κεχρημένων δρόμῳ καὶ ἀκαμπεῖ τῇ ψυχῇ πρὸς τοὺς ἀγῶνας καὶ μάχας καὶ κινδύνους, ἀποταξάμενος τῷ δρόμῳ τῶν ἀποστόλων ἦλθεν εἰς τὴν Παλαιστίνην, οὐ Χριστὸν ἀρνησάμενος, ἀλλὰ τὸν δρόμον τὸν πολύν, ὡς εἴρηται, παραιτησάμενος. Ἐπανῆλθε μετὰ ταῦτα Παῦλος καὶ Βαρνάβας, καρποῖς εὐσεβείας κομῶντες καὶ τῷ τῆς εὐσεβείας κόπῳ στεφόμενοι καὶ εὐαγγελιζόμενοι τὴν ἐν Ἱεροσολύμοις ἐκκλησίαν τῶν ἐθνῶν πάντων τὴν ἐπιστροφήν. Πάντων τῶν τῶν εὐφημούντων τὸν Παῦλον καὶ τὸν Βαρνάβαν ἐν τοῖς κατορθώμασιν, ὁ Μάρκος ἐδήχθη ἐδείχθη . ἐπλήγη τὴν ψυχήν. Κατὰ τοῦτον τὸν λόγον ἐνενόησε πρὸς ἑαυτὸν τὸν ἔκτοτε, λέγων ὅτι εἰ ἤμην κοινωνὸς τῶν πόνων, ἐγινόμην ἄρτι κοινωνὸς τῶν ἐπαίνων. Πολλοὶ γὰρ πολλάκις αὐτὰς τὰς ἀρετὰς διὰ τοὺς πόνους φεύγοντες, διὰ τὴν ἐξ αὐτῶν εὐφημίαν αἱροῦνται αἰροῦνται πονεῖν. Τί οὖν; Μεταμεληθεὶς ὁ Μάρκος ἐβούλεύσατο πάλιν, ἐξιοῦσοιν οἱ ἀπόστολοι συνδραμεῖν. Ὁ βαρνάβας μετανοήσαντα εὐθέως ἐδέξατο αὐτὸν καὶ ὁ Παῦλος ἐφιλονείκει καὶ ἔλεγε· Τὸν μὴ συνελθόντα ἡμῖν εἰς τὸ ἔργον τοῦ κυρίου οὐ δεῖ δέξασθαι. Ἦν οὖν στάσις οὐκ ἀδικίας, ἀλλὰ δικαιοσύνης καὶ φιλίας. Ὁ Παῦλος ἀπῄτει τὸ δίκαιον· ὁ Βαρνάβας ἐτίμα τὸ φιλάνθρωπον. Στασιάζοντες οὖν τῇ γνώμῃ, εἰ καὶ συνεφώνουν τῇ εὐσεβείᾳ, εἰς τοσοῦτον ἦλθον παροξυσμόν, ὡς καὶ χωρισθῆναι ἀπ’ ἀλλήλων ἀπαλλήλων . Οὕτω γὰρ γέγραπται. Ἐχωρίσθησαν ἀπ’ ἀλλήλων. Διεστησαν οὐ πίστει, οὐ διαθέσει, ἀλλ’ ἀνθρωπίνῃ μικροψυχίᾳ. Ἐγένετο δὲ οἰκονομίᾳ ὡς διέστησαν. Ὁ Βαρνάβας τὸν Μάρκον παραλαβὼν ἐξῆλθεν εἰς τὸν δρόμον· Ὁ δὲ Παῦλος τὸν Τιμόθεον παραλαβὼν καὶ αὐτὸς ἐξῆλθεν εἰς τὸν ἴδιον δρόμον. Ὠφέλησε δὲ τὸν Μάρκον ἡ Παύλου ἀκριβεια. Ὡς γὰρ εἶδεν αὑτὸν αὐτὸν οὕτως ἐκβληθέντα διὰ τὴν ῥᾳθυμίαν, ἐπούδασε τῇ προθυμίᾳ καὶ τῷ δευτέρῳ δρόμῳ καλύψαι τὴν προτέρα νωχέλειαν. Συνῆν τοίνυν ὁ Μάρκος τῷ Βαρνάβα, σπουδάζων καὶ τρέχων. Ὁ δὲ Παῦλος ἐν ταῖς ἐκκλησίαις παρήγγειλεν παρήγγελλεν μὴ δεχθῆναι Μάρκον, οὐχ ἵνα λυπήσῃ, ἀλλ’ ἵνα σπουδαιότερον ἐργάσηται. Ὡς οὖν εἶδεν ὁ ἅγιος Παῦλος προλαμβάνοντα τῇ σπουδῇ τὸν Μάρκον καὶ ἀπολογησάμενον ἀπολογισάμενον τῷ θεῷ τῶν δευτέρων, ἄρχεται αὐτὸν παρατίθεσθαι. Καὶ τί φησιν ἐνταῦθα; Ἓν ῥῆμα· καὶ ἐπιλαμβάνεται τοῦ ἁγίου Βαρνάβα ὅτι τῷ Μάρκῳ ἐχρήσατο ὡς ἀνεψιῷ καὶ ἐσπούδασεν χαρίσασθαι ὡς ἀνεψιῷ τὸ ἁμάρτημα. Τί γὰρ λέγει; Ἀσπάζεται ὑμᾶς Μάρκος ὁ ἀνεψιὸς Βαρνάβα, περὶ οὗ ἐλάβετε ἐντολάς. Ἐὰν ἔλθῃ, δέξασθε δέξασθαι αὐτόν.

Καὶ νῦν παραμυθείσθω τὰ ἀρχαῖα ἀρχαία τὴν νέαν ὑπόθεσιν. Εἰ μεταξὺ Παύλου καὶ Βαρνάβα μικροψυχία, τί θαυμαστόν εἰ μεταξὺ ἡμῶν; Ἀλλ’ ὥσπερ τότε ὁ ἐν μέσῳ Μάρκος καὶ ἐπιστροφῆς ἐπειράθη καὶ φιλανθρωπίας ἠξιώθη, καὶ νῦν οἱ ἐν μέσῳ δεχθήτωσαν. Ἵλεω τὸν θεὸν ἐχέτωσαν. Χριστὸς πᾶσι συγχωρήσει, κἀμὲ μεθ’ ὑμῶν ἡμῶν ἐλεήσει. Καὶ παρακαλέσωμεν τὸν κοινὸν πατέρα σφραγίσαι ἡμῖν τὸν τῆς εἰρήνης λόγον, ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ τῷ κυρίῳ ἡμῶν, ᾧ ἡ δόξα εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν.