Hershey Felder	27.687	31.936	JANUARY TWENTY-FIFTH, NINETEEN NINETY-FIVE. MASHA ROLNIKAITE.
Hershey Felder	31.936	37.673	HERSHEY FELDER. THE CITY IS KRAKOW. THE COUNTRY IS POLAND. LANGUAGE IS YE- YIDDISH.
Hershey Felder	37.673	39.67	פֿינף און צװאָנציקסטן JANUARY,
Hershey Felder	39.67	43.301	NINETY-FIVE. מאַשע ראָלניקײַטע. הערשל פֿעלדער.
Hershey Felder	43.301	44.47	אין KRAKÓW,
Hershey Felder	44.494	47.221	אין POLAND און ס'איז דאָך אין ייִדיש.
Hershey Felder	60.07	61.397	װאָס איז איר נאָמען?
Masha Rolnikaite	62.5	63.811	איך הײס מאַשע
Masha Rolnikaite	63.811	65.109	ראָלניקײַטע.
Masha Rolnikaite	65.858	68.706	בין געבאָרן געװאָרן דעם אײן און צװאַנציקסטן יולי,
Masha Rolnikaite	68.706	70.312	נײַנצן זיבן און צװאַנציק
Masha Rolnikaite	70.312	72.011	אין קלײַפּעדע, אין ליטע,
Masha Rolnikaite	72.709	74.756	אין אַ משפּחה פֿון אַ אַדװאָקאַט.
Masha Rolnikaite	74.756	76.871	מײַן פֿאָטער איז געװען אַ אַדװאָקאַט.
Masha Rolnikaite	77.434	79.875	די מוטער האָט ניט געאַרבעט, געהאָדעװעט קינדער.
Masha Rolnikaite	81.315	86.219	געבאָרן געװאָרן בין איך אין קלײַפּעדע, אָבער געלעבט האָבן מיר אין אַ קלײן שטעטעלע לעבן קלײַפּעדע,
Masha Rolnikaite	86.85	87.974	פּלונגע,
Masha Rolnikaite	88.858	91.463	װוּ, דאָס איז די, hm, hm,
Masha Rolnikaite	91.463	97.559	hm, דאָרטן זײַנען געבאָר- איז געבאָרן געװאָרן מײַן פֿאָטער און די גאַנצע זײַן משפּחה, דאָרטן געלעבט, uh, די באָבע מיטן זײדן.
Masha Rolnikaite	97.971	101.272	דער זײדע איז געװען זײער אַ רעליגיעזער מענטש, און די באָבע.
Masha Rolnikaite	101.43	104.309	נו, דער פֿאָטער און זײַנע ברידער זײַנען שױן געװען,
Masha Rolnikaite	104.856	112.845	uh, מער פֿרײַזיניק, אָבער אין שטוב האָט מען געהאַלטן פֿון ייִדישקײט. גערעדט האָבן מיר אין שטוב ייִדיש. אין קינדער־גאָרטן בין איך געגאַנגען אין אַ ייִדישע.
Masha Rolnikaite	113.58	115.383	מיר זײַנען געװען פֿיר קינדער:
Masha Rolnikaite	115.383	117.574	אַ שװעס- אַ שװעסטער, מירע,
Masha Rolnikaite	117.597	119.768	עלטער פֿון מיר מיט דרײַ יאָר,
Masha Rolnikaite	120.043	121.471	און צװײ קלײנע,
Masha Rolnikaite	122.406	127.296	אַ שװעסטערל און אַ ברודערל, װעלכע זײַנען נאָך דעם אומגעקומען. און װעגן דעם, אַ ביסעלע שפּעטער.
Hershey Felder	126.996	129.184	װאָס זענען געװען זײער נאָמען?
Masha Rolnikaite	129.342	131.749	רײַעלע און רוּװעלע.
Hershey Felder	130.134	131.161	mhm.
Hershey Felder	131.161	131.92	mhm.
Hershey Felder	131.92	134.329	און די נאָמען פֿון איר מוטער און, און פֿאָטער?
Masha Rolnikaite	133.662	137.919	מאַמע האָט געהײסן טײַבע. טײַבע אין ייִדיש הײסט אַ טײַבעלע,
Masha Rolnikaite	137.919	140.315	אַ פֿױגל. אַ רויִקע. אַ שטילע.
Hershey Felder	139.055	139.649	mhm.
Masha Rolnikaite	140.315	142.683	אַזאַ איז זי געװען. זײער אַ אײדעלע.
Masha Rolnikaite	143.179	144.786	אַ גוט ייִדישע מאַמע.
Hershey Felder	144.36	145.434	mhm.
Masha Rolnikaite	146.2	148.12	uhm, מיר פֿלעגן
Masha Rolnikaite	148.12	151.307	די טראַדיציעס די ייִדישע, <ר- און> פּסח,
Masha Rolnikaite	151.347	154.201	דער סדר, דאָס פֿלעגן מיר אַלץ גײן צום זײדן.
Hershey Felder	154.097	154.918	mhm.
Masha Rolnikaite	154.201	157.567	גנבֿענען דעם אַפֿיקומן, קריגן דערפֿאַר ניסלעך.
Masha Rolnikaite	157.928	160.824	און געלעבט אַ רויִקן, אַ רויִקן לעבן.
Masha Rolnikaite	161.286	164.109	אין, uh, spn מיטל־שול בין איך שױן געגאַנגען אין אַ ליטװישע.
Masha Rolnikaite	164.835	166.899	קײן ייִדישע שול איז ניט געװען. דאָס הײסט,
Masha Rolnikaite	167.091	172.699	uh, נאָך, uh, מיט אַ סך יאָרן צוריק איז געװען, אָבער צו דער צײַט װען איך האָב שױן געדאַרפֿט גײן אין שול,
Masha Rolnikaite	172.699	175.641	אַזױ מיר, די שװעסטער, זײַנען געגאַנגען אין אַ ליטװישע שול.
Masha Rolnikaite	175.765	177.632	אָבער אין די ליטװישע שול
Masha Rolnikaite	178.11	181.108	האָט מען אונטערריכטעט ייִדישע רעליגיע אױך.
Masha Rolnikaite	181.35	187.132	דאָס הײסט, אַז װען עס איז געגאַנגען די קאַטױלישע, ס'איז אַ ק- ליט- די ליטװינער זײַנען קאַטױלי- קאַטױליקן,
Masha Rolnikaite	187.324	189.798	איז דאַמאָלסט פֿלעגן מיר קענען אַרױסגײן,
Masha Rolnikaite	189.918	190.63	hm,
Masha Rolnikaite	190.63	192.729	אָדער זיצן שטיל, לײענען אַ ביכל.
Masha Rolnikaite	192.729	196.717	און אײן מאָל אַ װאָך פֿלעג קומען אַ לערער. מע פֿלעגט אױפֿקלײַבן אַלע ייִדן
Masha Rolnikaite	196.757	198.939	פֿון די גאַנצע גימנאַזיע
Masha Rolnikaite	198.939	204.32	און מ'האָט אונדז אונטערריכטעט תּנך, חומש, <לשון> uh, uh UNK <לשון הײסט שױן אין רוסיש>,
Masha Rolnikaite	204.32	206.994	hm, אַלץ, ah, לױט, לױט דער פּראָגראַם.
Masha Rolnikaite	207.388	211.367	װײַלע אױב עס איז ניט געװען אַרױסגעשטעלט אַ מײנונג
Masha Rolnikaite	211.367	212.731	פֿון רעליגיע,
Masha Rolnikaite	212.923	217.068	פֿלעגט מען ניט אַריבערהײבן אין אַ צװײטע קלאַס. דאָס איז געװען זײער ערנסט.
Masha Rolnikaite	217.075	221.678	דערצו האָבן מיר געהאַט רעכט, אױסער דעם, צי ס'איז גלײביקער, uh, uh, עלטערן צי ניט,
Masha Rolnikaite	221.678	223.683	האָבן געהאַט רעכט שבת ניט שרײַבן.
Masha Rolnikaite	224.078	228.358	און מיר פֿלעגן װיסן, אַז שבת װעט מען אונדז ניט אַרױסרופֿן צום טאָװל, פֿלעגן מיר זיך ניט גרײטן.
Masha Rolnikaite	228.6	230.774	eh, ראָש־השנה, יום־כּיפּור פֿלעגט מען ניט גײן.
Masha Rolnikaite	230.774	231.82	דאָס איז זײער,
Masha Rolnikaite	231.82	234.942	hm, טאָלעראַנט זיך באַגאַנגען די ליטװישע מלוכה,
Masha Rolnikaite	234.942	235.952	eh, צו אונדז.
Masha Rolnikaite	236.093	239.58	נו, דאָס איז אַלץ, uh, געװען ביזן פֿערציקסטן יאָר.
Masha Rolnikaite	240.244	244.693	eh, אײן ברודער מײַן פֿאָטער'ס איז אַװעקגעפֿאָרן אין ארץ־ישׂראל נאָך פֿאָר מײַן,
Masha Rolnikaite	244.693	248.726	פֿאָר דעם װי איך בין, נאָך אין, אין, פּאַלעסטינע, נאָך אײדער איך בין געבאָרן געװאָרן.
Masha Rolnikaite	248.901	250.633	און אײן אָנקל, מיכל,
Masha Rolnikaite	251.719	256.775	איז אַװעק אַלס אַכצן־יאָריקער בחור פֿון פּלונגע, פֿון די קלײנע שטעטעלע, פֿון די עלטערן,
Masha Rolnikaite	256.916	259.985	אַװעקגעפֿאָרן אין פּאַריזש, ניט קענענדיק קײן אײן װאָרט
Masha Rolnikaite	259.985	261.095	פֿראַנצײזיש.
Masha Rolnikaite	261.996	264.279	די ערשטע צײַט איז אים געװען גאַנץ שװער.
Masha Rolnikaite	264.279	266.377	נאָך דעם האָט ער געלערנט אין SORBONNE.
Hershey Felder	266.198	266.884	hm.
Masha Rolnikaite	266.923	269.802	און אַז אַלע פֿלעגן פֿאָרן אױף זומער
Masha Rolnikaite	269.961	276.485	אַהײם, פֿלעגט מען אים פֿרעגן, פֿאַר װאָס פֿאָרט ער ניט. זײ האָבן געמײנט אַז ער איז אַ פֿראַנצױז, אַז ער לעבט דאָ גופֿא. אַזױ גוט האָט ער שױן געקענט פֿראַנצײזיש.
Masha Rolnikaite	276.61	282.561	װעגן אים אַ ביסל שפּעטער. ער איז אומגעקומען. אים האָט מען דערשאָסן. ער איז, uh, די דײַטשן האָבן אים דערשאָסן. ער איז אומגעקומען זײער העלדיש.
Masha Rolnikaite	283.782	286.073	אַזױ איז געגאַנגען spn דער לעבן,
Masha Rolnikaite	286.073	287.927	hm, ביזן פֿערציקסטן יאָר.
Masha Rolnikaite	288.709	294.401	אין פֿערציקסטן יאָר, װען װילנע, יאַ, מײַן פֿאָטער האָט ג- אַלץ געשטרעבט, אַז מיר זאָלן פֿאָרן
Masha Rolnikaite	294.401	300.515	און קריגן עכטע בילדונג, ניט אין די קלײן שטעטל, און אַפֿילו ניט אין קאָװנער אוניװערסיטעט. דאַמאָלסט איז קאָװנע געװען,
Masha Rolnikaite	300.572	303.89	uh, די צײַטװײַליקע הױפּטשטאָט פֿון ליטע.
Masha Rolnikaite	304.133	307.4	ער האָט זײער געװעלט אַז מיר זאָלן פֿאָרן אין SORBONNE, די שװעסטער און איך,
Masha Rolnikaite	307.643	313.408	און ער האָט גערעכנט אַז זי װעט ענדיקן די גימנאַזיע, איך װעל ענדיקן די פּראָגימנאַזיע, דאָס איז ניט קײן פֿולע,
Masha Rolnikaite	313.701	315.115	uh, גימנאַזיע,
Masha Rolnikaite	315.115	318.521	און מיר װעלן אַװעקפֿאָרן אין פּאַריזש, uh, שטודירן.
Masha Rolnikaite	320.383	321.485	צום באַדױערן.
Masha Rolnikaite	321.485	325.675	אין פֿערציקסטן יאָ- ער האָט איבער הױפּט די גאַנצע צײַט געװעלט זיך אַרױסרײַסן פֿון פּראָװינץ,
Masha Rolnikaite	326.087	331.636	װײַל ער אַלײן האָט געלערנט, eh, ער איז אַװעקגעפֿאָרן אױך אַ קלײן, אַלס ייִנגל נאָך, פֿון שטוב. ער האָט געלערנט אין ריגע,
Masha Rolnikaite	331.636	336.378	אין אַ גימנאַזיע, און דאַן איז ער אַװעקגעפֿאָרן אין דײַטשלאַנד ש- uh, שטודירן יוריספּרודענץ.
Masha Rolnikaite	336.378	340.88	און דאָס װאָס ער האָט דערגרײכט, האָט ער דערגרײכט מיט די אײגענע הענט. ער האָט געאַרבעט, ער האָט געהאָרעװעט
Masha Rolnikaite	341.629	343.855	און, uh, פֿלעגט פֿאַרדינען.
Masha Rolnikaite	343.855	345.337	<mhm>, נאָך <אַז ער> פֿ-
Masha Rolnikaite	345.337	349.807	uh, ער פֿלעגט זאָגן אַזױ: "װוּ, װוּ, װוּ זאָגט מען אַז אַ מענטש דאַרף יעדן טאָג עסן מיטאָג?
Masha Rolnikaite	349.898	352.845	ס'איז גענוג דרײַ מױצקעס ברױט און דרײַ אוגערקעס."
Masha Rolnikaite	353.037	357.705	און אָט אַזױ האָט ער געענדיקט ניט נאָר דעם אוניװערסיטעט, דעם יורידישן פֿאַקולטעט, אין בערלין,
Masha Rolnikaite	357.829	361.622	ער האָט געענדיקט אױך אַ ספּעציעלע הױך־שול פֿאַר דײַטש,
Masha Rolnikaite	361.622	367.811	װעלכער האָט, hm, געגרײט לערערס פֿון דײַטש און פֿון דײַטשער ליטעראַטור, נאָר פֿאַר אױסלאַנד, ניט פֿאַר דײַטש-.
Hershey Felder	367.263	367.979	mhm.
Masha Rolnikaite	367.811	372.119	נו, דאָס איז אים ניט אױסגעקומען. ער האָט געאַרבעט דעם גאַנ- דעם גאַנצן לעבן אַלס יוריסט, אַדװאָקאַט,
Masha Rolnikaite	372.119	377.735	נאָר דײַטש האָט ער געקענט, פֿאַרשטײט זיך, פּערפֿעקט, און איבער הױפּט, סע שטערט ניט אַז אַ מענטש קען נאָך אַ שפּראַך.
Masha Rolnikaite	377.86	381.803	<איז> דעריבער האָט ער געװעלט אַז מיר זאָלן אױך פֿאָרן אין אײראָפּע זיך לערנען און
Masha Rolnikaite	381.96	383.489	דערגרײכן עפּעס.
Masha Rolnikaite	384.458	391.016	אין פֿערציקסטן יאָר, װען, eh, איז, eh, נ- ih נ-, דאַמאָלס האָט רוסלאַנד איבערגעגעבן, נו, ד- פּױלן האָט קאַפּיטולירט,
Masha Rolnikaite	391.056	394.951	uh, װילנע איז אַריבערגעגאַנגען צום, uh, סאָװיעטן־פֿאַרבאַנד,
Masha Rolnikaite	394.951	397.446	האָט מען אָפּגעגעבן ליטע װילנע,
Masha Rolnikaite	397.468	402.102	און מײַן פֿאָטער איז אַריבערגעפֿאָרן אַרבעטן אין װילנע. אַזױ אַרום, אַז פֿון פֿערציקסטן יאָר
Masha Rolnikaite	402.413	406.679	האָבן מיר שױן געלעבט אין װילנע, און איך בין אַװעק אין, uh, װילנער, uh, מיטל־שול
Masha Rolnikaite	406.679	407.706	אין װילנע,
Masha Rolnikaite	407.914	409.511	uh, אױך אין אַ ליטװישע.
Masha Rolnikaite	409.922	414.716	נו, דאַן בײַ די סאָװיעטישע מאַכט, ס'איז שױן ניט געװען קײנע רעליגיעס, דאָס איז שױן ד- ד- דאָס איז שױן, uh
Hershey Felder	414.259	415.367	שױן אױס.
Masha Rolnikaite	414.716	416.47	ד- אױס, אױס דערמיט.
Masha Rolnikaite	416.47	420.999	נו, איך בין אָנגענומען, איך בין געװאָרן אַ פּיאָנערקע מיטן רױטן, אױסגעבונדן מיר אַ רױטן
Masha Rolnikaite	421.228	422.251	באַנד.
Masha Rolnikaite	422.595	424.732	נאָר דאָס האָט געדױערט זײער ניט לאַנג.
Masha Rolnikaite	425.025	426.402	ניט קײן פֿולן יאָר.
Masha Rolnikaite	427.759	434.823	ס'האָט זיך אָנגעהױבן די קריג. די קריג האָט זיך אָנגעהױבן דעם צװײ און צװאַנציקסטן יוני. דעם פֿיר און צװאַנציקסטן, זעקס אין דער פֿרי זײַנען שױן געװען די דײַטשע טאַנקען.
Hershey Felder	435.049	437.771	קענסטו מיר, uh, דערצײלן,
Hershey Felder	437.771	439.109	װאָס האָט איר געזען?
Masha Rolnikaite	440.601	442.248	װ- װי, װי איך האָב דאָס דערזען?
Masha Rolnikaite	442.643	446.569	uh, נו, דעם ערשטן טאָג אַז מ'האָט אָנגעהױבן צו באָמבאַרדירן זײַנען מיר געזעסן אין קעלער.
Hershey Felder	446.459	447.058	mhm.
Masha Rolnikaite	447.418	451.676	און נאָך דעם האָט זיך, האָבן <מיר> דערהערט אַז ס'איז שטיל, איז מען אַרױסגעגאַנגען זען װאָס עס
Masha Rolnikaite	451.676	455.968	טוט זיך אין גאַס. און אין גאַס האָט מען געזען װי עס אַנטלױפֿן די רוסישע,
Hershey Felder	452.864	453.439	mhm.
Masha Rolnikaite	456.16	458.364	uh, טאַנקען, די רוסישע סאָלדאַטן.
Masha Rolnikaite	458.792	464.29	uhm, יונגע ליטװישע לײַט, אָט די װאָס זײַנען געװען קעגן, קעגן די רוסן און געװאַרט אױף די דײַטשן,
Masha Rolnikaite	464.29	467.038	זײַנען שױן געװען מיט װײַסע, אױף די אַרבלס,
Masha Rolnikaite	467.095	472.776	און זײ זײַנ- ד- ז-  זײ האָבן שױן געװען, גע- נאָך דעם זײַנען זײ געװאָרן די אַזױ גערופֿענע <גע>הילפֿס־פּאָליצײ.
Hershey Felder	472.252	472.676	mhm.
Masha Rolnikaite	472.984	475.757	און, uh, <װאָס> זײ <זײַנען>, זײ האָבן געשאָסן,
Masha Rolnikaite	475.757	477.973	hm, נאָך די אַנטלױפֿנדיקע רוסישע
Masha Rolnikaite	477.996	479.054	סאָלדאַטן.
Masha Rolnikaite	479.076	481.365	װאָס אונדז װאַרט האָבן מיר פֿאַרשטאַנען.
Masha Rolnikaite	482.282	485.907	uh, דעם פּאַפּע'ס ברודער, װאָס איז, האָט געלעבט אױך אין פּלונגע,
Masha Rolnikaite	485.907	491.439	אײנער פֿון די ברידער, װאָס איז ניט אַװעקגע- אײנער איז אַװעקגעפֿאָרן אין ארץ־ישׂראל, אײנער אין פּאַריזש, און אײנער איז געלעבט אין פּלונגע,
Masha Rolnikaite	491.631	493.45	און געהאַט אַ קלײנע קרעמעלע,
Masha Rolnikaite	493.45	495.455	hm, װי דער צימער, אפֿשר קלענער.
Masha Rolnikaite	495.816	500.67	פֿון די, uh, ד- און צו דעם האָט ער בײַ דער סאָװיעטן־מאַכט האָט ער געהײסן אַלס אַ בורזשוּי,
Masha Rolnikaite	500.693	503.42	אַז ער האָט רײַכטום, און מע האָט אַרױסגעשיקט זײ אין סיביר.
Masha Rolnikaite	504.253	510.767	און מיר האָבן זײער געװײנט. די מאַמע האָט געװײנט און מיר האָבן געװײנט, אַ שאָד, מיט צװײ קלײנע קינדער אין סיביר, צי װעלן בלײַבן לעבן...
Masha Rolnikaite	511.172	514.097	אָבער מײַן פֿאָטער האָט געזאָגט, "מיר װעלן זײ נאָך מקנא זײַן."
Masha Rolnikaite	514.097	517.325	דאַמאָלסט איז מיר דאָך ניט געװען קײן פֿערצן יאָר, איך האָב ניט פֿאַרשטאַנען.
Masha Rolnikaite	517.5	520.197	נאָר אין צװײ װאָכן אַרום, װען עס זײַנען געקומען די דײַטשן
Masha Rolnikaite	520.197	522.337	און מ'האָט גענומען שיסן, האָב איך פֿאַרשטאַנען
Masha Rolnikaite	522.445	526.067	אַז דאָרטן אין סיביר, אפֿשר װעלן זײ ניט פֿאַרפֿראָרן װערן און בלײַבן לעבן,
Masha Rolnikaite	526.41	528.783	און דאָ װאַרט דאָס װאָס װאַרט אונדז.
Masha Rolnikaite	528.874	535.111	איז דעריבער, װען ס'האָט זיך, װען ס'האָט זיך אָנגעהױבן, װען מ'האָט, מ'האָט שױן <גענומ-> מיר האָבן געהאַט אײן טאָג צו אַנטלױפֿן, פֿאַקט- פֿאַקטיש.
Masha Rolnikaite	535.135	536.023	מאָנטיק.
Masha Rolnikaite	536.164	537.595	דער פֿאָטער איז אַװעק
Masha Rolnikaite	537.595	538.605	אױף <hm>
Masha Rolnikaite	538.898	542.109	tsk אױף די סטאַנציעס, זען אפֿשר איז דאָ, uh, <ט-> קען מען אַװעקפֿאָרן,
Masha Rolnikaite	542.109	545.574	נאָר ס'איז שױן קײן בענער זײַנען שױן ניט געגאַנגען. די פּאַניק איז געװען גרױס.
Masha Rolnikaite	545.614	550.89	מיר האָבן געזען אַז ער קומט ניט צוריק, טראַכטן מיר אפֿשר שטײט ער דאָרטן אין רײ נאָך אַ בילעט. זײַנען מיר אַװעק דאָרטן.
Masha Rolnikaite	551.098	557.212	האָבן מיר זיך דער- אָנ- מ- אים, מיר האָבן דאָרטן אים ניט געטראָפֿן. ס'איז שױן געװען אַ גרױסער מיש־מאַש, אַ טומל. מענטשן װײסן ניט װאָס צו טאָן.
Masha Rolnikaite	557.212	558.956	זײַנען מיר געקומען צוריק אין שטוב.
Masha Rolnikaite	558.996	563.343	האָבן אונדז די שכנים געזאָגט, אַז ער איז געקומען, און ער האָט געזאָגט אַז ער גײט זוכן אַ מאַשין.
Masha Rolnikaite	564.784	568.878	און מיר האָבן זיך ניט דערװאַרט אים ביזן אָװנט, האָבן מיר באַשלאָסן צו גײן צו פֿוס.
Masha Rolnikaite	569.442	574.903	נו, מיר זײַנען אַרױסגעגאַנגען אַ ביסל הינטער שטאָט. דעם ברודערל איז פֿינף יאָר. די שװעסטערל איז זיבן יאָר.
Masha Rolnikaite	575.618	580.03	נו, װיפֿל קען מען זײ טראָגן אױף <eh, ז-> אױף די הענט? און מיר האָבן געמוזט זיך אומקערן צוריק.
Masha Rolnikaite	580.03	584.465	eh מ'האָט געזאָגט אַז מיר האָבן גע- מיר זײַנען געגאַנגען אױף די ריכטונג פֿון מינסק, װײַסרוסלאַנד.
Masha Rolnikaite	584.465	587.171	האָט מען געזאָגט אַז דאָרטן קומען שױן אױך באַלד די דײַטשן.
Masha Rolnikaite	587.717	592.149	האָבן מיר זיך אומגעקערט צוריק, און מיר האָבן געהאַט מורא אַז די שכנים זאָלן אונדז ניט אַרױסגעבן,
Masha Rolnikaite	592.358	597.054	װײַלע אױב אימעצער האָט אַרױסגעגעבן אַז מ'איז געלאָפֿן, ייִדן זײַנען געלאָפֿן פֿון זײ,
Masha Rolnikaite	597.054	598.646	איז די האָט מען אױפֿגעהאַנגען,
Masha Rolnikaite	598.922	601.846	און אױפֿגעהאַנגען באַרבאַריש, פֿאַר די פֿיס, מיט די קאָפּ אַראָפּ.
Masha Rolnikaite	602.398	607.677	נו, גאָט צו דאַנקען, די שכנים <האָבן>, ס'איז געװען, eh, ס'איז געװען, eh, עטלעכע ייִדן שכנים, ס'איז געװען ניט־ייִדן,
Masha Rolnikaite	607.677	610.492	נאָר די ניט- uh -ייִדן האָבן <אונדז> ניט אַרױסגעגעבן.
Masha Rolnikaite	611.781	614.981	בשעת איך האָב זיך געלערנט אין, uh, נאָך אין גימנאַזיע,
Masha Rolnikaite	615.173	617.162	איך האָב זײער ליב געהאַט צו שרײַבן,
Masha Rolnikaite	618.177	619.943	eh, געשריבן מעשׂהלעך
Masha Rolnikaite	620.961	622.49	און געפֿירט אַ טאָג־בוך.
Hershey Felder	622.615	623.478	mhm.
Masha Rolnikaite	623.712	632.16	uh, נאָר דאַמאָלסט האָב איך אין טאָג־בוך געשריבן װאָס פֿאַר אַ אײַנדרוק עס האָט געמאַכט אַ ביכל אָדער װאָס פֿאַר אַ מײנונג כ'האָב געקראָגן, װי איך האָב געענטפֿערט, װאָס האָט געזאָגט דער לערער.
Masha Rolnikaite	632.554	637.121	און טיצטער, אַז עס זײַנען געקומען די דײַטשן, די ערשטע טעג האָבן זיך גלײַך באַװיזן
Masha Rolnikaite	637.795	638.977	tsk מעלדונגען:
Masha Rolnikaite	639.0	645.89	"ייִדן טאָרן ניט, uh, גײן מיטן טראָטואַר. ייִדן טאָרן ניט, uh, מוזן טראָגן געלע לאַטעס. ייִדן טאָרן ניט אַרײַנגײן אין רעסטאָראַן."
Masha Rolnikaite	645.89	648.987	און אַזױ װײַטער, <און> אַזױ װײַטער. איך האָב געהאַט מורא אַרױסצוגײן אין גאַס.
Masha Rolnikaite	648.987	651.223	בין איך געזעסן אין שטוב, איך האָב פֿאַרשריבן,
Masha Rolnikaite	651.223	655.678	נאָר דאָס איז שױן געװען ניט אַ המשך פֿון יענעם טאָג־בוך, פֿון דעם קינדערשן.
Masha Rolnikaite	655.678	657.77	דאָס איז שױן געװען אין גאַנצן <אַ> אַנדערע...
Masha Rolnikaite	657.77	660.838	װאָס עס טוט זיך, אַזאַ מין באַפֿעל אַרױס, אַזאַ באַפֿעל.
Masha Rolnikaite	660.838	664.121	מיר װילט זיך ניט איבערחזרן, װײַלע ד- דער טאָג־בוך,
Masha Rolnikaite	664.414	666.737	uh, ער האָט זיך מיר, כ'האָב אױסגעהיטן אים,
Masha Rolnikaite	667.114	669.633	uh, איך האָב געמ- גע- געלײ- eh, גע-
Masha Rolnikaite	669.633	671.667	uh, געלערנט אים אױף אױסװײניק.
Masha Rolnikaite	671.667	675.004	ער איז אַרױסגעגאַנגען, צום באַדױערן ניט אין ענגליש, ער איז אַרױסגעגאַנגען
Masha Rolnikaite	675.004	680.299	אין איבער צװאַנציק שפּראַכן. איך האָב אין שטוב אין אַכצן שפּראַכן, נאָר, אומגעפֿער, איטאַליעניש, אַ אַנדערע, האָב איך ניט.
Masha Rolnikaite	680.299	681.277	אַזױ אַז
Masha Rolnikaite	681.277	684.523	אַ ביסל אפֿשר װעל איך זיך איבערחזרן דאָס װאָס איז דאָרטן.
Masha Rolnikaite	684.732	689.076	נאָר אַ דאַנק דעם האָב איך אַלץ פֿאַרגעדענקט װײַל איך האָב דאָס געלערנט.
Hershey Felder	688.782	692.157	װאָס איז געװען די ערשטע, די ערשטע דאַטע אין טאָג־בוך?
Masha Rolnikaite	692.224	696.971	די ערשטע דאַטע איז געװען דעם, <uh, uh>, אױב איך האָב קײן, <נאָך דעם> קײן דאַטעס שױן ניט געשריבן,
Masha Rolnikaite	696.971	702.899	uh, דעם פֿינף און צװאַנציקסטן אָדער זעקס און צװאַנציקסטן יוני. דאָס הײסט, מיר זײַנען געקומען צוריק, און װי ס'האָבן זיך באַװיזן די ערשטע באַפֿעלן,
Hershey Felder	702.366	703.406	mhm.
Masha Rolnikaite	703.581	707.119	האָב איך, <uh>, גע- בין איך געזעסן אין פּאַפּע'ס קאַבינעט,
Masha Rolnikaite	707.58	710.949	uh, eh, אױף, אױף זײַן אָרט און איך האָב געשריבן און פֿ- פֿאַרשריבן.
Masha Rolnikaite	711.867	714.814	uh, איך האָב זיך זײער געשעמט צו טראָגן די געלע לאַטעס.
Masha Rolnikaite	715.613	717.294	כ'האָב זײער דאָס איבערלעבט,
Masha Rolnikaite	717.925	722.34	פֿאַר װאָס אַנדערע װ- מ- מ- מײַנע מיט־שילער, איך האָב זיך גע- זיך, איך UNK איך װעל טרעפֿן,
Masha Rolnikaite	722.565	730.711	uh, אױב איך װעל טרעפֿן אױפֿן גאַס אַ מיט־שילער אָדער אַ לערער, אַז זײ גײען מיטן טראָטואַר און איך דאַרף גײן מיטן ברוק, מיט אַ געלע לאַטע פֿון פֿאָרנט דאָ־הי.
Masha Rolnikaite	730.711	731.84	כ'האָב זיך זײער געשעמט.
Hershey Felder	731.88	736.97	<hm> װען האָסטו געװוּסט אַז, eh, דאָס איז אַ מלחמה קעגן דער ייִדן?
Masha Rolnikaite	737.044	743.788	נו, דאָס איז, דאָס אַז די דײַטשן, װאָס היטלער טוט מיט די ייִדן האָבן מיר געװוּסט, װײַל עס איז שױן געװען דער, ס'איז שױן געװען דער נײַן און דרײַסיקסטער יאָר.
Hershey Felder	743.608	744.31	mhm.
Masha Rolnikaite	743.811	747.298	אין ליטע זײַנען געװען פּליטים אַ סך, גע- אַנטלאָפֿענע פֿון פּױלן.
Masha Rolnikaite	747.692	752.891	און איך האָב נאָך, מיר האָבן גע- נאָך געלעבט אין פּלונגע, בײַ אונדז אין שטוב האָט אױך געלעבט אײנער אַ יונגער בחור, װײַל אַלע
Masha Rolnikaite	752.891	755.747	<איבע-> די ייִדן <האָ->, די אַנדערע משפּחות האָבן גענומען און,
Masha Rolnikaite	755.747	760.826	uh, צ- גע-, uh, געגעבן זײ דאָרטן אָדער עסן אָדער װוּ <ס'איז ג-> אױב ס'איז געװען אַ צימער װוּ צו װױנען,
Hershey Felder	760.77	761.77	mhm.
Masha Rolnikaite	760.826	764.763	אַזױ אַז מיר האָבן געװוּסט. און דערצו האָט מען דאָך דורך ראַדיאָ געהערט היטלער'ס רעדעס.
Hershey Felder	764.5	765.56	mhm.
Masha Rolnikaite	765.276	769.694	בײַ אונדז אין שטוב איז געװען אַ ראַדיאָ. דאַמאָלסט איז דאָס געװען גאַנץ זעלטן, ניט אין יעדער שטוב.
Masha Rolnikaite	769.694	773.033	עס פֿלעג צום פֿאָטער קומען דער, דער נאָטאַריוס פֿון שטאָט,
Masha Rolnikaite	773.055	776.832	און אַנדערע. מע פֿלעג זיצן און הערן, און, און די געשרײען, "SIEG HEIL,"
Hershey Felder	773.456	774.207	mhm.
Masha Rolnikaite	776.832	780.681	און ס'איז געװען, ס'איז שױן געװען שרעקלעך. מיר האָבן געװוּסט שױן אַז, אַז דאָס איז אַ, װאָס,
Hershey Felder	778.833	779.458	eh
Masha Rolnikaite	780.681	782.054	מיט װאָס עס שמעקט פֿאַר ייִדן.
Masha Rolnikaite	782.054	785.733	נו, מיר האָבן זיך ניט פֿאָרגעשטעלט אַז מע נעמט סתּם און מע שיסט, נאָר דאָס איז פֿאַר ייִדן שלעכט.
Masha Rolnikaite	785.733	789.493	מיר האָבן געװוּסט אַז אין דײַטשלאַנד איז דאָ געשעפֿטן װוּ מע לאָזט ניט, uh,
Masha Rolnikaite	789.493	794.028	hm, אַרײַן קײן ייִדן, אַז מע טאָר ניט קױפֿן בײַ ייִדן, אױף אַזױ, מיר האָבן זיך ניט פֿאָרגעשטעלט
Masha Rolnikaite	794.028	798.181	דעם, די גאַנצע גזירה, אָבער אַז ס'איז, אַז ס'איז פֿאַר ייִדן שלעכט האָבן מיר שױן געװוּסט.
Hershey Felder	798.283	802.328	און, uh, eh, בײַ דיר אין שטוב, זײ האָבן גערעדט װעגן דעם, די מאַמע און די טאַטע?
Masha Rolnikaite	801.777	809.078	די מאַמע מיטן טאַטן האָבן גערעדט װעגן דעם, און אַז זײ פֿלעגן הערן ראַדיאָ פֿלעגן מיר אױך הערן. פֿון דעסט װעגן זײַנען מיר שױן געװען צװעלף, דרײַצן יאָר, שױן ניט קײן...
Hershey Felder	808.138	811.07	װאָס זײ, uh, װאָס האָב זײ, האָבן זײ געטראַכט
Hershey Felder	811.07	815.463	װעגן, װען, װעגן די אַנטיסעמיטיזם און די פּאָליטישע...?
Masha Rolnikaite	815.277	818.73	נו, אױף אַזױ פֿיל האָב איך נאָך אין, אין פּאָליטיק ניט פֿאַרשטאַנען.
Hershey Felder	818.434	819.241	mhm.
Masha Rolnikaite	819.057	823.382	eh, ס'איז מער ניט געװען די מורא, די מורא װאָס, װאָס עס קומט אָן היטלער, און,
Masha Rolnikaite	823.382	829.043	און, <eh, ד-> RIBBENTROP איז געקומען אין מאָסקװע און, און קײנער האָט ניט געגלײבט אַז דאָס איז אױף לאַנג.
Masha Rolnikaite	829.043	830.528	אָבער, איר פֿאַרשטײט, צו,
Masha Rolnikaite	830.528	837.034	צ- אין אַזאַ עלטער, איך, uh, דערמאָן זיך אײַער עלטער, אין אַזאַ עלטער טראַכט מען נאָך ניט װעגן פּאָליטיק, אָדער, דאַכט זיך, דאָס איז,
Hershey Felder	835.39	836.528	mhm.
Masha Rolnikaite	837.034	842.341	דאָס איז די, די דערװאַקסענע. מײַן, מײַן דאגה איז אַװעקגײן אין קינאָ. מײַן <דײגע>, דאגה איז לערנען
Masha Rolnikaite	842.341	845.629	eh, װ- און, און קריגן אַ, אַ פֿינף, <גיטן> קריגן אַ גוטן מײנונג.
Masha Rolnikaite	845.854	847.62	דעריבער, אַזױ זאָגן...
Masha Rolnikaite	848.318	852.879	tsk און איך װיל ניט איצטער, װען איך בין שױן אַ דערװאַקסענע זאָגן, "אײַ, װאָס פֿאַר אַ קלוגער קינד איך בין געװען!"
Masha Rolnikaite	852.879	856.669	בין, איך בין געװען אַ קינד װי אַלע קינדער. נאָר אַ פּחד איז געװען.
Hershey Felder	854.697	855.399	hm.
Hershey Felder	856.468	857.39	mhm.
Masha Rolnikaite	856.669	860.858	און אַז עס איז, ס'איז געקומען די ערשטע טאַנקען, זײַנען אַרײַנגעפֿלױג- אַרײַנגעלאָפֿן,
Masha Rolnikaite	860.858	866.995	געפֿאָ- געפֿאָרן דורך די גאַנצע שטאָט, די דײַטשן. זײ זײַנען אַרומגעגאַנגען אַזױ װי אַ שערל, פֿלעגן זײ שטעלן די פֿיס,
Masha Rolnikaite	866.995	868.657	אַרומגעגאַנגען אַזעלכע,
Masha Rolnikaite	868.657	869.996	װי בעלי־בתּים.
Hershey Felder	870.103	870.94	mhm.
Masha Rolnikaite	870.947	872.757	eh, דאָס איז שױן געװען שרעקלעך.
Masha Rolnikaite	873.208	879.581	מײַן שװעסטער איז עלטער מיט דרײַ יאָר פֿון מיר, און זי האָט דעם יאָר געענד- איך האָב געענדיקט זיבן קלאַסן, און זי האָט געענדיקט שױן די מיטל־שול.
Masha Rolnikaite	880.212	882.579	האָט זי געזאָגט אַז מען דאַרף אַװעקגײן.
Masha Rolnikaite	882.579	885.723	<דע-> אימעצער האָט צו אונדז געזאָגט, אַז אין שול איז אױסגעהאַנגען
Masha Rolnikaite	885.983	888.761	<אַ, hm,> רשימה פֿון ייִדן
Masha Rolnikaite	889.037	891.919	און די װאָס זײַנען געװען קאָמיוגיסטן, ניט־ייִדן,
Masha Rolnikaite	891.919	893.632	אַז מ'האָט זײ אױסגעשלאָסן פֿון,
Masha Rolnikaite	893.632	895.999	פֿון די גימ- פֿון שול, מיטל־שול, האָט דאָס געהײסן.
Masha Rolnikaite	895.999	898.819	גימנאַזיע האָט דאָס געהײסן פֿריִער, uh, פֿאָר דער סאָװיעטן־מאַכט.
Hershey Felder	897.39	898.312	mhm.
Masha Rolnikaite	899.23	904.957	איז, האָט זי געזאָגט אַז מען דאַרף אַװעקגײן אַהין, און צונעמען אונדזערע דאָקומענטן, װײַלע מ'װעט דאָס ממילא פֿאַרברענען
Hershey Felder	904.697	905.568	mhm.
Masha Rolnikaite	905.008	911.492	און פֿון דעסט װעגן דאַרף זי דאָך האָבן, אַז זי האָט געענדיקט אַ מיטל־שול, און איך האָב געענדיקט זיבן קלאַסן. מיר האָבן דאָך געמײנט אַז, hm,
Masha Rolnikaite	911.751	913.466	באַלד װעט גײן װײַטער דער לעבן.
Masha Rolnikaite	913.675	914.794	איר גײן,
Masha Rolnikaite	914.794	918.663	uh, אַז זי זאָל גײן איז געװען מער געפֿאַר, װײַלע איר איז שױן געװען
Masha Rolnikaite	918.788	919.946	hm, eh,
Masha Rolnikaite	920.256	922.944	זי איז עלטער פֿון, פֿון מיר. איר איז שױן געװען
Masha Rolnikaite	922.944	924.092	זיבעצן יאָר.
Masha Rolnikaite	924.092	926.004	זי איז געװען שױן מער אַרױף,
Masha Rolnikaite	926.331	927.703	אַ שײנע, און אַ,
Masha Rolnikaite	927.703	933.767	איך בין אױך אין די, נ- ענלעך אױף אַ ייִדישע, נאָר זי איז אַ רײן, ביבלישע ייִדישקײט.
Hershey Felder	933.177	933.999	mhm.
Masha Rolnikaite	933.823	935.506	און דערצו איז געװען אַ געפֿאַר.
Masha Rolnikaite	935.506	938.576	מיר האָבן געװוּסט, דאָס האָט אונדז מאַמע די ערשט- דעם ערשטן טאָג געזאָגט,
Masha Rolnikaite	938.599	940.517	װאָס דאָס הײסט RASSENSCHANDE,
Masha Rolnikaite	940.692	944.064	דער געזעץ, דער דײַטשער, אין NÜRNBERG אָנגענומען, פֿון RASSENSCHANDE.
Masha Rolnikaite	944.064	945.549	דאָס הײסט, װען אַ דײַטש
Masha Rolnikaite	945.549	949.058	פֿאַרנעמט זיך מיט אַ ייִדנ- -שע מײדל, אָדער אַ, אַ ייִד,
Masha Rolnikaite	949.058	950.881	uh, מיט אַ פֿ- מיט אַ,
Masha Rolnikaite	950.881	954.49	uh, דײַטשקע, דאָס הײסט RASSENSCHANDE, דאָס איז ,<אימ->, איבערמישן די בלוט.
Hershey Felder	954.482	955.155	mhm.
Masha Rolnikaite	954.647	960.267	און דערפֿאַר האָט די דײַטשן, האָט מען אױך דערפֿאַר ניט געגלעט איבערן קאָפּ. מ'האָט זײ געשיקט אין, אין פֿראָנ- אױפֿן פֿראָנט.
Masha Rolnikaite	960.267	962.015	נו, און ייִדן <װעט מען לײַדער> שױן דערשיסן.
Masha Rolnikaite	962.241	965.984	דעריבער האָט, uh, האָבן זײ באַשלאָסן, די מאַמע און די עלטערע שװעסטער...
Masha Rolnikaite	965.984	969.002	מאַמע האָט זיך אַ ביסל פֿאַרלאָרן; זי איז געבליבן אַלײן מיט פֿיר קינדער.
Masha Rolnikaite	969.177	975.296	איז דעריבער אָט די שװעסטער איז געװאָרן איר, uh, עצה־געבערקע, די, די, די הױפּט־עצה־געבערקע... אַז גײן זאָל איך.
Masha Rolnikaite	975.91	980.224	אײַ, מיר איז פֿערצן יאָר, איך בין אַ קלײנינקע, איך בין אַ מאָגערע. איך האָבן אָנגעטאָן די
Masha Rolnikaite	980.224	982.052	אוניפֿאָרמע, די שול־אוניפֿאָרמע,
Masha Rolnikaite	982.052	986.608	כאָטש ס'איז <שױן> געװען אַ היץ און דאָס איז אַ װאָלענע. כ'האָב אָנגעטאָן די היטעלע, װאָס פֿון אונדזער גימנאַזיע,
Masha Rolnikaite	986.608	987.632	און איך בין אַװעק.
Masha Rolnikaite	987.857	989.876	אַװעק אין גימנאַזיע אָפּנעמען
Masha Rolnikaite	990.557	992.576	אונדזערע, אונדזערע דאָקומענטן.
Masha Rolnikaite	993.325	997.241	אי- איך בין דערגאַ-, eh, עס איז געװען שרעקלעך. איך בין דורכגעגאַנגען די הױפּט־גאַס,
Hershey Felder	997.088	997.959	mhm.
Masha Rolnikaite	997.241	998.521	uh GEDIMINO,
Masha Rolnikaite	998.521	1001.32	און זי איז געװען די גאַנצע, אין טאַנקען <האָט אײַנ>געשטאַנען,
Masha Rolnikaite	1001.32	1003.38	און אַזױ פֿיל דײַטשן. איך בין געגאַנגען
Masha Rolnikaite	1003.38	1007.393	און אַר- <כ'האָב> אַראָפּגענומען אַזױ אַ ביסל די, די הוט אַ ביסל מער אױף די אױגן, אַז מע זאָל ניט זען,
Masha Rolnikaite	1007.449	1008.534	uh, און
Masha Rolnikaite	1008.534	1009.603	דערגאַנגען.
Hershey Felder	1009.727	1012.17	ביסט שױן געװען מיט די געלע לאַטע?
Masha Rolnikaite	1009.761	1010.666	איך טרעף...
Masha Rolnikaite	1010.689	1013.202	נײן! נײן, נײן, נײן. קײן געלע <לאַץ> איז נאָך ניט געװען.
Hershey Felder	1012.95	1015.272	mhm. mhm.
Masha Rolnikaite	1013.202	1017.82	ס'איז געװען! איך בין געגאַנגען אָן אַ געלע <לאַטע>, eh, אַ, געלע לאַטעס האָב איך ניט געטאָרט גײן איבער די גאַסן
Hershey Felder	1017.27	1018.065	mhm.
Masha Rolnikaite	1017.82	1019.068	װוּ איך האָב געדאַרפֿט דורכגײן.
Hershey Felder	1018.84	1019.779	mhm.
Masha Rolnikaite	1019.068	1024.252	און מיט אַ געלע לאַטע אַרײַנגײן אין שול האָב איך דעריבער איז גע- דעריבער איז די שװעסטער ניט געגאַנגען און איך בין געגאַנגען.
Masha Rolnikaite	1024.252	1027.018	און די פֿאָרמע איז דאָך אַ ליטװישע, פֿון אַ ליטװישע שול.
Masha Rolnikaite	1028.56	1032.097	און איך בין דערגאַנגען, און ס'איז געשטאַנען אײנער אַ שילער,
Hershey Felder	1031.939	1032.842	mhm.
Masha Rolnikaite	1033.166	1034.358	<KAUKORAS>.
Masha Rolnikaite	1035.175	1036.724	"װוּ גײסטו," זאָגט ער,
Masha Rolnikaite	1036.724	1037.733	"ייִדישקע?
Masha Rolnikaite	1038.381	1041.897	גײ אַרױס. דאָ איז דיר קײן אָרט ניט." און ער האָט מיר ניט אַרײַנגעלאָזן.
Masha Rolnikaite	1041.992	1047.909	ער איז געװען איבער הױפּט <סע-> גאַנץ אין כּעס אױף די סאָװיעטן־מאַכט. מ'האָט געהאַט אַרױסגעפֿירט זײַנע עלטערן. ער איז געבליבן.
Masha Rolnikaite	1048.202	1052.082	און ער האָט מיר ניט אַרײַנגעלאָזן. און איך בעט זיך בײַ אים, זאָג איך, "איכ'ל נאָר צוגײן
Masha Rolnikaite	1052.082	1054.591	ביז די קאַנצעלאַריע. איכ'ל נאָר נעמען מײַנע
Masha Rolnikaite	1054.969	1056.206	tsk דאָקומענטן."
Masha Rolnikaite	1056.206	1059.498	"נײן. דאָ איז דיר קײן אָרט ניט. דו ביסט שױן מער ניט קײן שילערקע."
Masha Rolnikaite	1059.498	1062.894	און דאָ זע איך, פֿון טרעפּ גײט אונדזערער אַ לערער, JONAITIS,
Masha Rolnikaite	1063.71	1067.163	אַ מענטש װאָס האָט אונדז געהאָלפֿן דעם גאַנצן, די גאַנצע צײַט.
Masha Rolnikaite	1067.271	1069.617	און ער איז <ייִװ-> אין YAD-VASHEM,
Masha Rolnikaite	1069.684	1071.951	איז ער, יאַ, ער האָט באַקו- באַקומען,
Masha Rolnikaite	1071.951	1073.121	uh, uhm, uhm,
Masha Rolnikaite	1073.127	1076.693	װי פֿ-, װי הײסט עס אין ייִדיש? uh, אין רוסיש הײסט עס PRAVEDNIK MIRA...
Masha Rolnikaite	1076.693	1081.423	נו, אין די, די װאָס האָבן געראַטעװעט די ייִדן. איך װײס ניט װי דאָס הײסט אין, eh, uh, װי דאָס הײסט אין ייִדיש.
Hershey Felder	1078.78	1079.736	אַ, יאָ.
Hershey Felder	1080.687	1083.004	ehm, eh, RIGHTEOUS.
Masha Rolnikaite	1082.877	1084.089	DA. <uh>.
Hershey Felder	1083.004	1083.938	THE RIGHTEOUS.
Masha Rolnikaite	1084.089	1085.062	די װאָס האָבן געראַטעװעט.
Masha Rolnikaite	1085.062	1091.059	איז, ער איז אַראָפּגעגאַנגען. האָט ער געזען אַז יענער יאָגט מיר, און איך שטײ און, uh, און װײן און בעט זיך אַז מע זאָל מיר לאָזן.
Hershey Felder	1090.862	1092.459	איר געדענקט זײַן נאָמען?
Masha Rolnikaite	1092.077	1095.018	HENRIKAS JONAITIS. הער, אױב איך געדענק זײַן נאָמען!
Hershey Felder	1094.71	1095.474	hm.
Masha Rolnikaite	1095.018	1098.067	ער איז פֿאַר אַ יאָרן געשטאָרבן. דאָס איז דער נאָענטסטער מענטש אונדז געװען.
Masha Rolnikaite	1098.067	1100.002	איך פֿלעג אים רופֿן מײַן עלטערער ברודער.
Masha Rolnikaite	1100.582	1102.719	און איך האָב זײער פֿיל װעגן אים געשריבן.
Masha Rolnikaite	1103.94	1106.03	אין ליטע איז אַרױסגעגאַנגען אַ ביכל,
Masha Rolnikaite	1106.03	1107.177	uh, װעלכער הײסט,
Masha Rolnikaite	1107.177	1112.439	"אױך אָן געװער קען מען זײַן אַ קעמפֿער." דאָס איז װעגן די ליטװינער װאָס האָבן געראַטעװעט. דאָרטן האָב איך געשריבן.
Masha Rolnikaite	1112.614	1114.818	צו זײַן יובילײ האָב איך געשריבן.
Masha Rolnikaite	1114.842	1119.999	uh, איך האָב געגעבן אַז ער האָט געדאַרפֿט קריגן אַ פּערסאָנאַלע פּענסיע, כאָטש ער איז געװען אַ פּראָפֿעסאָר פֿון אוניװערסיטעט,
Hershey Felder	1117.959	1118.59	mhm.
Masha Rolnikaite	1120.056	1123.082	אָבער אַז מע זאָל זען װאָס פֿאַר אַ מענטש, האָב איך געשריבן
Masha Rolnikaite	1123.082	1129.266	אַ, נו, כאַראַקטעריסטיקע הײסט דאָס, איך װײס אַלײן ניט װי, נאָר געװענדעט זיך צו די eh ליטװישע,
Masha Rolnikaite	1129.266	1133.687	<hm>, מלוכה־לײַט אַז מע זאָל אים געבן, און אױסגעשריבן אַלצדינג, װי דען <נאָר>.
Masha Rolnikaite	1133.995	1135.254	דער נאָענטסטער מענטש.
Masha Rolnikaite	1135.311	1137.549	נאָר דאַמאָלסט איז ער געװען מער ניט װי אַ לערער.
Masha Rolnikaite	1139.53	1143.979	ס- האָט ער ג- דערזען, זאָגט ער, "װאָס, װאָס קומט דאָ פֿאָר?" זאָג איך, "איך װיל די דאָקומענטן."
Masha Rolnikaite	1144.525	1148.856	האָט ער אים געהײסן דורכלאָזן. ער האָט מיר גענומען פֿאַר אַ האַנט, בוכשטעבלעך פֿאַרן האַנט,
Masha Rolnikaite	1148.929	1152.112	געבראַכט אין קאַנצעלאַריע, אַלײן אױפֿגעזוכט די דאָקומענטן.
Masha Rolnikaite	1152.642	1159.447	זאָגט ער, "נו, װאָס, װ- װי ז- װי לעבט איר איצטער?" זאָג איך, נו, האָב איך געזאָגט אים אַז מיר זײַנען געבליבן אַלײן, אַז מיטן פּאַפּן <האָבן> מיר זיך פֿאַרלאָרן.
Masha Rolnikaite	1159.447	1163.447	אָדער מ'האָט אים געשאָסן, אָדער <ס'האָט אים> גע- פֿ- פֿאָרט געלונגען און ער איז
Masha Rolnikaite	1163.447	1164.313	אַװעק
Masha Rolnikaite	1164.758	1166.754	אױף, אױף מינסק, און אַזױ װײַטער.
Masha Rolnikaite	1166.754	1171.215	זאָגט ער, "איכ'ל אין אָװנט צו אײַך קומען." און ער איז אין אָװנט געקומען מיט אַ לעבעלע ברױט,
Masha Rolnikaite	1172.487	1177.442	מיט אַ שטיקעלע דאָרטן מאַרמעלאַד, דאָס װאָס, װאָס ער האָט געקראָגן אַלײן אױף די קאַרטעלעך. און זײַט דאַן
Masha Rolnikaite	1177.65	1179.43	פֿלעגט ער אונדז רעגולער העלפֿן.
Masha Rolnikaite	1179.43	1185.788	און ביזן געטאָ... דאָס איז דאָך געװען אָנהײב יוני, אָנה- אָן, אָנהײב, uh, uh, אָן, אין, אין די, uh, אין די, יוני, אָנהײב יולי...
Masha Rolnikaite	1185.788	1189.203	אין געטאָ האָט <מען> אונדז פֿאַרמאַכט, פֿאַריאָגט דעם זעקסטן סעפּטעמבער.
Masha Rolnikaite	1189.277	1193.921	eh ביז דאַן, עטלעכע מאָל פֿ- האָט ער אַפֿילו בײַ אונדז גענעכטיקט, אַז מיר פֿלעגן זען אַז,
Masha Rolnikaite	1193.921	1196.298	uhm, ס'איז, <ehm>, אין שטאָט אַ סך
Masha Rolnikaite	1196.298	1198.408	מיליטער־לײַט, הײסט עס אַז ס'װעט עפּעס זײַן.
Masha Rolnikaite	1198.408	1199.48	דאָס <איז נאָך> ביזן געטאָ.
Masha Rolnikaite	1199.79	1201.407	פֿלעגט ער קומען צו אונדז
Masha Rolnikaite	1201.407	1203.694	נעכטיקן. ס'איז געװען אַ גאַנץ גרױסע דירה.
Masha Rolnikaite	1203.694	1205.601	פֿלעגט ער נעכטיקן אין פּאַפּע'ס קאַבינעט.
Masha Rolnikaite	1205.601	1209.929	מיר פֿלעגן אַלע אין, מיט די מאַמע און אַלע פֿיר קינדער, דאָרטן אין שלאָף־צימער פֿון די עלטערן.
Masha Rolnikaite	1209.929	1213.523	און אַז ס'פֿלעגן קומען די דײַטשן, פֿלעגט ער אַרױסגײן און װײַזן זײַנע דאָקומענטן.
Masha Rolnikaite	1213.523	1220.135	און בײַ זײ איז פֿאַרשריבן, דאָ לעבן ייִדן, אָדער די שכנים זאָגט ייִדן, זאָגט ער, "נײן, די ייִדן זײַנען שױן לאַנג אַװעקגעפֿירט אין פּאָנאַר. איך לעב דאָ." נאָר ער פֿלעג זײ ניט לאָזן װײַטער פֿון,
Masha Rolnikaite	1220.513	1221.84	uh, פֿון שװעל.
Masha Rolnikaite	1222.133	1224.422	און אַגבֿ אין געטאָ בין איך אַװעק פֿון אים,
Masha Rolnikaite	1224.799	1226.717	װײַל עס האָט אַזױ פּאַסירט
Masha Rolnikaite	1226.79	1229.115	אַז, uh, מיר האָבן דערזען אַז ס'איז אַ סך,
Masha Rolnikaite	1229.115	1230.733	זײער אַ סך דאָ<רט>,
Masha Rolnikaite	1231.487	1235.07	קלײַבן זיך מיליטער־לײַט, דײַטשן און די ליטװישע װאָס האָבן זײ געהאָלפֿן.
Masha Rolnikaite	1235.278	1237.658	האָבן מיר פֿאַרשטאַנען אַז ס'װעט עפּעס פּאַסירן.
Masha Rolnikaite	1237.759	1239.19	בין איך אַװעק אים רופֿן.
Masha Rolnikaite	1239.19	1242.43	uh, ג- ג- גײן פֿלעג איך, אױך אָנע, אָנע די געלע לאַטעס,
Masha Rolnikaite	1242.43	1245.898	אױך אין די פֿאָרמע מיטן פּאָרטפֿעלטשיק אַזױ, איך, איך גײ צו אים.
Masha Rolnikaite	1245.898	1247.49	און ער איז ניט געװען אין שטוב.
Masha Rolnikaite	1248.07	1251.298	און איך בין געשטאַנען הינטערן טרעפּל, און כ'האָב געװאַרט און געװאַרט,
Masha Rolnikaite	1251.298	1253.128	און ער איז געקומען פֿינף פֿאָר צען.
Masha Rolnikaite	1253.128	1256.973	און מ'האָט ניט געטאָרט נאָך צען גײן. דאָס האָט געהײסן אין דײַטש <hm> POLIZEISTUNDE.
Masha Rolnikaite	1256.997	1260.146	אַז מע ט- ס'איז, uh, ס'איז אַ קריגס־צושטאַנד, און מע טאָר ניט גײן.
Masha Rolnikaite	1260.692	1262.205	זאָגט ער, uh,
Masha Rolnikaite	1262.363	1264.011	"בלײַב בײַ מיר נעכטיקן,
Masha Rolnikaite	1264.152	1267.605	און מאָרגן אין דער פֿרי װעל איך אַװעקגײן זען װאָס עס טוט זיך בײַ אײַך."
Masha Rolnikaite	1267.797	1270.879	און אױף מאָרגן אין דער פֿרי איז ער אַװעק און ער איז געקומען.
Masha Rolnikaite	1271.053	1275.704	זאָגט ער, "מע, מע יאָגט אַלעמען אין געטאָ. איך בין," זאָגט ער, "ניט דערגאַנגען ביז אײַך.
Masha Rolnikaite	1276.504	1281.527	װאָס װעסטו טאָן? אפֿשר בלײַב בײַ מיר." זאָג איך, "נײן. איך װיל צו די מאַמען. װוּ די מאַמע, דאָרטן איך.
Masha Rolnikaite	1281.533	1283.046	איך גײ אױך אין געטאָ."
Masha Rolnikaite	1283.963	1286.032	און אַגבֿ דעם גאַנצן לעבן
Masha Rolnikaite	1286.646	1288.327	האָט עס אים געמאַטערט,
Masha Rolnikaite	1288.62	1291.722	און דעם גאַנ- און אױף דער עלטער, שױן אַ מאָל לאָזן אַ טרער,
Masha Rolnikaite	1291.722	1297.383	זאָגט ער, "מאַשע, איך שפּיר זיך שולדיק, װאָס איך האָב דיר געלאָזן גײן אין געטאָ. כ'האָב דיר ניט געטאָרט לאָזן גײן אין געטאָ.
Masha Rolnikaite	1297.383	1299.887	כ'װאָלט דיר באַהאַלטן, כאָטש אונטערן בעט, כאָטש װוּ.
Masha Rolnikaite	1299.893	1303.633	כ'האָב דיר ניט געטאָרט," זאָ- זאָגט ער, "נאָר אַז דו האָסט גענומען װײנען, <אַז> דו װילסט צו די מאַמען."
Masha Rolnikaite	1305.478	1312.964	און ער האָט מיר באַגלײט. ער האָט אַרױסגענומען פֿון ט- אין, פֿון פּאָרטפֿעל דאָרטן... איך האָב <גערע-> פֿירט די, <גע>טראָגן מײַנע ביכלעך, טאָמער מע װעט מיר פֿאַרהאַלטן, אַז איך גײ צום לערער...
Masha Rolnikaite	1313.578	1317.068	האָט ער אַרױסגענומען אַלע <די ס-> העפֿטן מיט די ביכער. זאָגט ער, "דאָס דאַרפֿסט<ו> שױן ניט." 
Masha Rolnikaite	1317.068	1319.428	ער האָט אַרײַנגעלײגט אַלץ װאָס איז בײַ אים געװען:
Masha Rolnikaite	1319.637	1322.499	אַ ביסעלע KONFITYUR, אַ שטיקל ברױט,
Masha Rolnikaite	1322.775	1325.435	אַ ביסעלע, ניט פֿאַר ייִדן געדאַכט, חזיר־פֿעטס,
Masha Rolnikaite	1325.458	1327.168	דאָס װאָס ער האָט געהאַט.
Masha Rolnikaite	1327.168	1330.475	און ער האָט מיר באַגלײט ביזן, ביז דעם אָרט װוּ מ'האָט געמאַכט,
Masha Rolnikaite	1330.475	1333.704	איר פֿאַרשטײט, מ'האָט געיאָגט די ייִדן און גלײַכצײַטיק געבױט דעם טױער.
Masha Rolnikaite	1336.326	1340.572	דאָס איז געװען אױף רודניצקער גאַס, RŪDNINKŲ אין ליטװיש, רודניצקער גאַס.
Masha Rolnikaite	1341.034	1343.241	און איך בין אַ גאַנצן טאָג אַרומגעגאַנגען
Masha Rolnikaite	1343.241	1344.453	און געפֿרעגט,
Masha Rolnikaite	1344.679	1346.883	צי דאָ אי- פֿון הױף צו הױף.
Masha Rolnikaite	1346.907	1349.629	מענטשן זײַנען געגאַנגען מיט די פּעקלעך, מיט די קינדער,
Masha Rolnikaite	1349.629	1356.182	װײַלע מ'האָט געלאָזן נעמען אין געטאָ נאָר דאָס װאָס מען קע- eh, מ'האָט געגעבן פֿינף מינוט אױף זיך צו פֿ- גרײט צו זײַן,
Masha Rolnikaite	1356.306	1360.181	און מ'האָט געלאָזן נעמען נאָר דאָס, װאָס מען קען טראָגן אױף זיך.
Hershey Felder	1360.002	1360.882	mhm.
Masha Rolnikaite	1360.575	1365.102	איז גוט װאָס די מאַמע האָט גענומען אַ קינדערשע װאַנעלע װאָס מע פֿלעג באָדן די קינדער.
Hershey Felder	1363.614	1364.303	mhm.
Masha Rolnikaite	1365.102	1366.5	זי האָט דאָרטן אַרײַנגעפֿאָרן
Masha Rolnikaite	1366.5	1368.923	זײערע װאַרעמע מאַנטלען, װאַרעמע שיך,
Masha Rolnikaite	1368.923	1374.204	גענומען אַ שטריק, זיך אײַנגעשפּאַנט װי אַ פֿערד און געשלעפּט, װײַל אױף די הענט װאָלט זי עס ניט געקענט.
Masha Rolnikaite	1374.666	1376.972	און די שװעסטער און די בײדע קלײנע.
Masha Rolnikaite	1378.041	1382.878	און זײַנען אַװעק, uh, זײ זײַנען אַװעק אין געטאָ. און איך בין געגאַנגען פֿון שטוב, uh, uh, און מענטשן,
Masha Rolnikaite	1383.188	1387.479	איר װײסט, ס'איז געװען אַזאַ געפֿיל אַז דאָס איז צײַטװײַליק, אַז דאָס עפּעס קען ניט זײַן.
Masha Rolnikaite	1387.479	1390.37	מ'איז געזעסן אױף די טרעפּ, מ'איז געזעסן אין די צימערן,
Masha Rolnikaite	1390.495	1393.813	מ- מ'האָט פֿאַרנומען דירות. און איך בין געגאַנגען פֿון שטוב צו שטוב
Masha Rolnikaite	1393.937	1398.031	און געפֿרעגט, "ס'איז דאָ אימעצער פֿון דײַטשע גאַס?" מיר האָבן דאַמאָלסט געלעבט אױף דײַטשע גאַס.
Masha Rolnikaite	1398.848	1403.111	און אַגבֿ דאַמאָלסט אָט אַזױ, ד- ס'איז געװען דעם זעקסטן סעפּטעמבער, אײן און פֿערציק,
Masha Rolnikaite	1403.522	1405.038	VOT אַזױ גײענדיק
Masha Rolnikaite	1405.038	1406.453	פֿון שטוב צו שטוב,
Masha Rolnikaite	1406.847	1408.174	האָב איך געשאַפֿן
Masha Rolnikaite	1408.315	1409.186	אַ ליד.
Hershey Felder	1409.209	1409.962	hm.
Masha Rolnikaite	1409.833	1411.059	צו פֿערצן יאָר.
Masha Rolnikaite	1411.217	1413.354	דאָס איז דער אײנציקער מאָל אין לעבן
Hershey Felder	1413.377	1414.174	mhm.
Masha Rolnikaite	1413.816	1415.323	װען איך האָב פֿאַרפֿאַסט
Masha Rolnikaite	1415.323	1417.438	ניט שרײַבנדיק, נאָרמאַל, װי...
Masha Rolnikaite	1417.9	1419.649	eh, נו, איכ'ל פּרוּװן...
Hershey Felder	1419.435	1421.083	איר געדענקט די װערטער?
Masha Rolnikaite	1420.65	1425.29	איך, איך געדענק, איכ'ל פּרוּװן, איכ'ל פּרוּװן זיך דאָס דערמאָנען, איך, פֿאַרשטײט זיך אַז איך געדענק.
Masha Rolnikaite	1425.713	1429.453	דאָס איז אַ ביסל, איך באַװוּנדער ביז איצטער, װײַלע צו פֿערצן יאָר,
Masha Rolnikaite	1430.708	1433.233	דאָס איז אַ ביסל מיסטיקע... איך װײס אַפֿילו ניט,
Masha Rolnikaite	1433.256	1437.604	uh, אפֿשר פּסיכאָלאָגן קענען דאָס דערקלערן. איך אַלײן קען דאָס ניט דערקלערן.
Hershey Felder	1436.597	1437.586	mhm.
Masha Rolnikaite	1437.964	1438.936	uhm,
Masha Rolnikaite	1439.476	1441.282	דאָס קלינגט אומגעפֿער אַזױ:
Masha Rolnikaite	1442.115	1443.782	"לאַך, טײַװל, לאַך,
Masha Rolnikaite	1443.782	1447.622	אין דײַן טײַװלשן געלאַף, לאַך זיך אױס פֿון מענטשנ'ס לײַדן,
Masha Rolnikaite	1447.622	1449.737	לױף און קלינג מיט דײַנע קײטן.
Masha Rolnikaite	1449.861	1453.477	װען װעסט לױפֿן דײַן גאַלאָפּ, רײַס פֿון מיר אַראָפּ מײַן קאָפּ,
Masha Rolnikaite	1453.477	1457.139	גנבֿע בײַ אַ קינד אַ שמײכל, אַ טױט קערפּער פֿון אַ מײדל,
Masha Rolnikaite	1457.139	1460.688	נעם אַ מאַמע'ס מיד געװײן װען זי בלײַבט אָן קינד אַלײן,
Masha Rolnikaite	1460.695	1464.502	און ס'װאַרעם הערצל פֿון דעם קינד נאָך דער שחיטה װי אַ רינד.
Masha Rolnikaite	1464.745	1468.688	נעם אַ האַנט װאָס איז שױן קאַלט, מאַך דערפֿון אַ קלײן געשטאַלט.
Masha Rolnikaite	1468.845	1472.382	װען װעסט לױפֿן װי אַ װינט, איבער טײַכן, בערג געשװינד,
Masha Rolnikaite	1472.389	1476.129	זאָלסטו נעמען דעם געשטאַלט, עדות פֿון דעם מתים־װאַלד.
Masha Rolnikaite	1476.372	1483.284	לױפֿן זאָלסט מיט אים צוזאַמען איבער פֿעלדער, טײַכן, ימען, און זאָלסט אַלעמען באַװײַזן, אַז פּײַן שטאַרקער איז פֿון אײַזן.
Masha Rolnikaite	1483.341	1487.749	אין דײַן לאַכן זאָל זיך הערן װי עס רױשן ימים טרערן."
Masha Rolnikaite	1488.353	1489.967	tsk דאָס איז צו פֿערצן יאָר.
Masha Rolnikaite	1492.352	1494.949	די מאַמען האָב איך ניט געטראָפֿן. מ'האָט געזאָגט אַז פֿון
Masha Rolnikaite	1494.949	1500.035	װ- פֿון װילנער... דאָס איז אַ גאַנצע עפּאָפּעע אַ באַזונדערע. מ'האָט געזאָגט אַז פֿון דײַטשע גאַס האָט מען געיאָגט אין פֿ-
Masha Rolnikaite	1500.035	1501.391	פֿ- אין צװײטע געטאָ.
Masha Rolnikaite	1501.633	1506.656	און דאָ טרעף איך דעם זעלבן מיט־שילער װעלכער האָט מיר נ-, ניט געלאָזן דאַמאָלסט אַרײַן אין גימנאַזיע
Masha Rolnikaite	1506.848	1508.023	מיט אַ ביקס.
Masha Rolnikaite	1508.687	1510.25	און איך גײ צו צו אים.
Masha Rolnikaite	1510.712	1514.3	"<KAUKORAS>," זאָג איך, "פֿיר מיר אַריבער אין צװײטע געטאָ.
Masha Rolnikaite	1514.543	1517.287	שיס מיר ניט. פֿיר מיר אַריבער; דאָרטן איז מײַן מאַמע."
Masha Rolnikaite	1518.07	1519.582	"גוט," זאָגט ער, "קום."
Masha Rolnikaite	1520.415	1523.289	און ער האָט מיר... װײַלע אָן אַ ביקס האָב איך שױן ניט געקענט גײן. ס'איז שױן געװען,
Masha Rolnikaite	1523.289	1524.881	מ'האָט שױן געבױט דעם טױער.
Masha Rolnikaite	1525.512	1529.235	און מ'האָט געיאָגט אין געטאָ. װי ק- מ- פֿון געטאָ האָט מען שױן קײנעם ניט אַרױסגעלאָזן.
Masha Rolnikaite	1530.102	1532.098	האָט ער מיר מיטן ביקס געפֿירט
Masha Rolnikaite	1532.098	1533.76	און געבראַכט אין יענע געטאָ,
Masha Rolnikaite	1533.76	1535.785	און דאָרטן איז שױן געװען אַ גאַנץ הױכער טױער.
Masha Rolnikaite	1535.785	1538.128	זאָגט ער, "שפּרינגען!" זאָג איך, "איכ'ל שפּרינגען."
Masha Rolnikaite	1538.168	1542.549	כאָטש איך שטעל זיך ניט פֿאָר װי בין איך אַרױפֿגעקראָכן, און בין אַראָפּגעשפּרונגען אױף אונטן.
Masha Rolnikaite	1542.606	1547.578	און אַ, און ג- און װידער אַ גאַנצן ד- אַ ג- uh קומעדיקן טאָג... גענעכטיקט עפּעס ערגעץ אין אַ קיך...
Masha Rolnikaite	1547.837	1549.994	און אַ גאַנצן טאָג געזוכט
Masha Rolnikaite	1549.994	1550.986	די מאַמען.
Masha Rolnikaite	1551.415	1555.495	נאָר צו מײַן מזל, פֿון דאָרטן האָט מען אַרױסגעהאָ- eh, -געהױבן אַלע
Masha Rolnikaite	1555.495	1557.437	ליטװישע און פּױלישע
Masha Rolnikaite	1557.437	1559.529	eh אײַנװױנער. זײ האָט מען געגעבן
Masha Rolnikaite	1559.529	1561.416	מיט די, די דירות, די ייִדישע.
Masha Rolnikaite	1561.455	1563.086	האָב איך דאָרטן געטראָפֿן
Masha Rolnikaite	1563.177	1567.544	אונדזערע... זי איז געװען, אײן צײַט איז זי געװען בײַ אונדז, uhm,
Masha Rolnikaite	1567.544	1571.355	נו, זי האָט געפֿירט די װירטשאַפֿט, אַ הױז־פֿרױ, אַ קעכין. זי פֿלעגט העלפֿן מאַמען,
Masha Rolnikaite	1571.479	1572.992	פֿון דעסט װעגן, פֿיר קינדער.
Masha Rolnikaite	1573.082	1574.986	<PRANĖ>. זאָג איך, "<PRANĖ>,
Masha Rolnikaite	1574.986	1576.462	גײ אַװעק צו אונדז
Masha Rolnikaite	1576.462	1579.016	אין שטוב און זאָג אַז איך בין דאָ אין געטאָ.
Masha Rolnikaite	1579.579	1581.412	איך קען ניט געפֿינען די מאַמען."
Masha Rolnikaite	1582.802	1586.373	איז, און <PRANĖ>, זײ האָט מען געגעבן, די, די, די ליטװינער האָט מען געגעבן
Masha Rolnikaite	1586.633	1588.618	tsk אַ פֿערד מיט אַ װאָגן אַרױסצופֿירן.
Masha Rolnikaite	1588.658	1593.022	און זי איז געפֿאָרן צװײ מאָל. מילא, נאָך דעם האָב איך זיך דערװוּסט אַז די מאַמע איז פֿאָרט אין ערשטע געטאָ.
Masha Rolnikaite	1593.805	1599.958	און ד- און דאַן האָט מען גלײַך געשאַפֿן אַ געטאָ־פּאָליצײ, און דער <מ- מ-> שעף  פֿון געטאָ־פּאָליצײ איז געװאָרן GENSAS.
Masha Rolnikaite	1601.128	1605.285	און ער האָט ב- ב- באַקומען... ס'איז זײער אַ, אַ פֿיגור זײער אַ
Masha Rolnikaite	1605.285	1610.201	שװער, מיט אײן װאָרט, און ניט, און ניט דאָס איז מײַן ציל, צו זיך פֿונאַנדערקלײַבן װאָס דאָס איז געװען פֿאַר אַ פֿיגור...
Masha Rolnikaite	1610.241	1615.702	נאָר ער האָט, eh, ב- די ערשטע טעג האָט ער באַקומען אַ <באַל->, אַ דערלױבעניש בײַ די דײַטשן,
Masha Rolnikaite	1615.759	1619.856	hm, אַז מען זאָל, uh, פֿאַראײניקן די משפּחות װעלכע...
Masha Rolnikaite	1619.856	1623.991	ער האָט UNK געזאָגט אַז די װער עס האָבן קרובֿים אין ערשטע געטאָ קענען זיך בײַטן.
Masha Rolnikaite	1623.991	1629.472	און מ'האָט אונדז אױך דורך ביקסן אַריבערגעפֿירט אין די ערשטע געטאָ, און דאָרטן איז שױן געװען די מאַמע מיט די שװעסטער.
Masha Rolnikaite	1629.495	1630.901	מיר האָבן זיך געטראָפֿן.
Masha Rolnikaite	1630.901	1632.763	און אַזױ האָט זיך אָנגעהױבן,
Masha Rolnikaite	1633.275	1634.619	hm, דער לעבן
Masha Rolnikaite	1634.659	1637.083	אין געטאָ. "לעבן" קען מען דאָס ניט אָנרופֿן,
Masha Rolnikaite	1637.781	1639.327	נאָר דער זײַן אין געטאָ.
Masha Rolnikaite	1640.008	1645.672	די גאַנצע היסטאָריע פֿון געטאָ איז שװער איבערצוחזרן, װי אַזױ ס'איז געגאַנגען די סימ- סיסטעמאַטישע אומקומען.
Masha Rolnikaite	1645.763	1650.813	פֿון אָנפֿאַנג איז געװען אַזױ: אַז מ'װעט, uh, לאָזן לעבן נאָר די װעלכע אַרבעטן.
Masha Rolnikaite	1651.112	1655.159	פֿון געטאָ האָט מען אַרױסגעלאָזן נאָר דורך אַ קלײנעם, אַ קלײנע טירל. עס איז געװען
Masha Rolnikaite	1655.159	1655.691	אַ- eh,
Masha Rolnikaite	1655.691	1657.866	אַרום און אַרום זײַנען געװען הױכע װענט,
Masha Rolnikaite	1657.866	1662.463	נאָר אײנע איז געװען אַ טױער. דער טױער פֿלעגט זיך עפֿענען נאָר אַז מע פֿלעג דאַרפֿן אַרױספֿאָרן און אַרײַנפֿירן.
Masha Rolnikaite	1662.621	1666.537	און אַזױ איז דאָס געװען נאָר אַ, אַ קלײנער, אַ קלײנער טױער.
Masha Rolnikaite	1666.537	1672.352	פֿון יענער זײַט פֿלעגן שטײן דאָרטן דײַטשן אָדער ליטװינער פֿון די פֿאַבריקן, װעלכע דאַרפֿן ייִדישע אַרבעטס־קראַפֿט,
Masha Rolnikaite	1672.982	1675.518	און אַלע האָבן זיך געריסן אַרױסגײן אױף דער אַרבעט,
Masha Rolnikaite	1675.518	1677.65	כּדי צו קריגן דעם AUSWEIS,
Masha Rolnikaite	1678.112	1682.476	װײַלע בײַ נאַכט אַ קאָנטראָל, װער עס האָט ניט דעם אױסװײַז, מיט די משפּחה פֿירט מען...
Masha Rolnikaite	1682.533	1684.884	די ערשטע צײַט האָט מען געזאָגט אַז מע פֿירט אין,
Masha Rolnikaite	1684.884	1690.559	uh, אין ליט- ליטװינער רופֿן דאָס PANERIAI, נאָר אין ייִדיש איז געװען די אַלטע פּױלישע פּאָנאַר,
Masha Rolnikaite	1690.937	1693.243	און אַלע לידער זײַנען אַלץ אין פּאָנאַר,
Masha Rolnikaite	1693.35	1694.441	װעגן פּאָנאַר.
Masha Rolnikaite	1694.532	1702.001	האָט מען געזאָגט אַז דאָרטן איז אַן אַרבעטס־לאַגער, אָבער ג-, זײער גיך האָבן מיר זיך דערװוּסט אַז דאָרטן איז ניטאָ קײן אַרבעטס־לאַגער, אַז דאָרטן זײַנען דאָ גריבער, און מע שיסט.
Masha Rolnikaite	1703.053	1705.1	די מאַמע האָט פֿאַרשטאַנען,
Masha Rolnikaite	1705.1	1707.384	אָדער אימעצער האָט איר דאָס, uh, אונטערגעזאָגט,
Masha Rolnikaite	1707.424	1712.663	זיך פֿאַרשרײַבן אַז זי איז אַ שנײַדערקע, װײַלע מ'האָט געדאַרפֿט האָבן נאָר אַרבעטער, נאָר FACHARBEITER.
Masha Rolnikaite	1712.773	1716.682	האָט מען איר גענומען, איז זי אַרײַנגעפֿאַלן אין אַ פּאַל- פּעלץ־פֿאַבריק, און זי האָט געקראָגן
Masha Rolnikaite	1717.077	1719.669	אָט דעם AUSWEIS, אַז זי אַרבעט.
Masha Rolnikaite	1719.709	1724.017	איז בײַ נאַכט, אַז ס'איז געװען די קאָנטראָל, מיר די פֿיר קינדער, אַזױ זײַנען מיר געבליבן לעבן.
Masha Rolnikaite	1724.017	1729.282	אין אַ געװיסע צײַט אַרום האָט מען געזאָגט אַז מע דאַרף האָבן נאָר, נאָר FACHARBEITER, גוטע, ס'הײסט די װאָס האָבן
Masha Rolnikaite	1729.282	1732.91	סתּם געראַמט די, די גאַסן, אָדער ד-... די דאַרף מען ניט האָבן.
Masha Rolnikaite	1732.91	1734.682	נאָר אַזױ װי די מאַמע איז געװען
Masha Rolnikaite	1734.682	1737.439	אַ שנײַדערקע, זײ האָבן גענ- דאָס איז אין אַ פּעלץ־פֿאַבריק,
Masha Rolnikaite	1737.681	1739.953	און די דײַטשן האָבן געפֿראָרן אױפֿן פֿראָנט,
Hershey Felder	1739.588	1740.507	mhm.
Masha Rolnikaite	1740.111	1748.401	איז דאָרטן איז געװען נאָך, uh, האָט מען ג- האָט מען געדאַרפֿט זײ ס- ד- די נ- װיכ- די, די, זײער, זײ, eh, זײַנען געװען פֿאַראינטערעסירט, זײ זאָלן האָבן די ייִדישע אַר-, אַרבעטער.
Masha Rolnikaite	1748.401	1750.753	האָט זי געקראָגן דעם שטעמפּעלע FACHARBEITER.
Masha Rolnikaite	1751.62	1754.938	זײַנען מיר װידער אױף אַ פּאָר מאָנאַט גע- גע- געבליבן לעבן.
Masha Rolnikaite	1755.096	1756.729	נאָך דעם איז געװען,
Masha Rolnikaite	1756.729	1759.743	eh, איך האָב דאָ געבראַכט אַנדערע פֿאָטאָגראַפֿיעס, ניט אַלע,
Masha Rolnikaite	1759.743	1763.732	נאָר אין שטוב האָב איך. ניט אונדזערע. מײַנע האָב איך ניט געפֿונען, אָבער נאָכן קריג האָב איך געפֿונען
Masha Rolnikaite	1763.732	1771.762	און גע- פֿאַרשטײט זיך, מײַן שטוב איז ניט YAD-VASHEM, נאָר אַ גרױסן, אַ גרױסן אַלבאָם מיט דאָקומענטן, דערמיט װאָס איך האָב געקענט
Masha Rolnikaite	1771.87	1773.866	eh אױפֿקלײַבן.
Hershey Felder	1773.553	1774.057	mhm.
Masha Rolnikaite	1773.866	1776.341	"JUDE," די געלע לאַטע. "OST,"
Masha Rolnikaite	1776.341	1779.271	OSTARBEITER, דאָס איז די ניט־ייִדן װאָס מ'האָט אַרױסגעפֿירט.
Masha Rolnikaite	1779.271	1782.815	uh, דעם, אַ, אַ בלעכעלע װאָס מיר האָבן געטראָגן. אַזעלכע זאַכן האָב איך.
Masha Rolnikaite	1783.918	1789.177	און נאָך דעם האָט מען געזאָגט אַז מע לאָזט נאָר גוטע FACHARBEITER, די גיכ- גוטע FACHARBEITER װעלן קריגן
Masha Rolnikaite	1789.386	1794.392	דרײַ, נאָר דרײַ טױזנט אַרבעטער. דאָס איז אומגעפֿער אַ דריטל פֿון אַלע אײַנװױנער פֿון ג- פֿון אַלע אַרבעטער.
Masha Rolnikaite	1794.745	1798.611	װידער האָט געהאָלפֿן, גאָט האָט געהאָלפֿן, אַז די מאַמע האָט געקראָגן דעם
Masha Rolnikaite	1798.971	1801.06	FACHARBEITERAUSWEIS, נאָר
Masha Rolnikaite	1801.06	1805.227	צום FACHARBEITERAUSWEIS האָט מען געמעגט האָבן, דאָס הײסט, צושרײַבן, האָט דאָס געהײסן,
Masha Rolnikaite	1805.227	1807.802	אַ מאַן אָדער אַ װײַב און קינדער ביז זיבעצן יאָר.
Masha Rolnikaite	1807.802	1810.558	די שװעסטער האָט <זי> פֿאַרשריבן מיט אַ, uh, יאָר ייִנגער.
Masha Rolnikaite	1810.682	1813.615	אַ גאַנצע נאַכט איז געגאַנגען די רעגיסטראַציע און אונדז,
Masha Rolnikaite	1813.615	1814.847	דאָס הײסט די
Masha Rolnikaite	1814.847	1818.231	eh מיטגלידער פֿון דער משפּחה װעלכע האָבן רעכט צו לעבן,
Masha Rolnikaite	1818.231	1819.463	האָט מען אַרױסגעגעבן
Masha Rolnikaite	1819.463	1820.649	בלױע נומערלעך.
Hershey Felder	1820.588	1821.37	mhm.
Masha Rolnikaite	1820.757	1821.574	<ביז ס->