Tractatus super Mulierem fortemAlexander NeckamAndrew DunningAndrew DunningProvided under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International Licence.
Produced with thanks to the Principal and Fellows of Jesus College, Oxford.
OxfordJesus College94A Critical Edition of Alexander Nequam's Tractatus super mulierem fortem, Section OneDenis GerardMahoneyUniversity of Illinois at Urbana-Champaign1971http://search.proquest.com/docview/302621665PhD diss.
Mulierem fortem quisinueniet? ꝒProcul &et de ul
timis finibꝫus p̾retium eius.
Splendor radii solaris in
iaspide⸝ serenitati aeris ex
posito⸵ uirescere. in carbun
culo⸵ rutilare. in cͥristallo⸵ scintillare uide
tur. Sic &etspiritussanctus simplex in se⸝ multiplex
in effectu⸵ decentissima uirtutum uarie
tate m̅entes ornat fidelium. Cernis uio
las dulci ferrugine pingi. lilia niueo
blandiri fulgore⸵ rosas uernantes pur
pura uestiri. Ornat᷑ur&et ortus ecclesie con
clusus⸵ uiolis humilitatis. liliis castita
tis⸵ uerecundie rosis. Beata autemmag
dalena cuiꝰus laudibꝫus iterato deseruire
stilus noster gloriat᷑ur set in domino⸵ uiola
fuit. lilium⸵ &et rosa. Viola⸵ quia forma pe
nitentium. Lilium⸵ dum pudicitie cingulo
cincta⸝ ipsius castitatis⸝ dilectum loquor⸝
fruebatur amplexibꝫus. Rosa⸵ qͥuia &etsi ei
martirium. ipsa tamen non defuit martirio.
Viola fuit⸵ si in predulci pectore ipsius dul
citer ꝯconnexos⸝ timorem&et amorem⸝ dolorem
&et gaudium⸝ ꝯconsideres. Lilium⸵ si serenitatemconscientie iam iam supra niuem dealbate
cum fulgenti operum exteriorum luce ꝑperpen
das. Rosa⸵ si feruorem amoris pͥriuelegiati⸝ cumgratia uerecunde simplicitatis consulas. Vi
ola fuit⸵ dum amicta pallio doloris⸝ fle
uit ad monumentum. querens dilecti pre
sentiam⸵ s;et querens ꝓpropt̾er eiꝰus absentiam. Liliumfuit⸵ cum custodes murorum ciuitatis mundi istiꝰus˷ angelos loquor˷ meroris pallium ei
abstulerunt. p̾redicantes dominum surrexisse.
Rosam eam fuisse censeo⸵ cum dilecti uoce ag
nita⸝ tanqᷓuam eamnomineꝓpropͥrio compellantis⸵ ro
seo rubore ꝑperfusa est˷ attestante tam ardo
ri ignis cor inflammantis˷ qᷓuam gaudio nouo
mentem dilatanti &et innouanti. Quid miri
si accensa est igne. igni⸝ tam uicina? Qui
ad deum accedit⸵ ad ignem accedit. Legunt
hoc in libro experientie⸝ seraphin pre ce
teris ordinibꝫus ardentia⸵ unde &et nomen
sortita sunt. Quid ni? Deus noster ignisest consumens &et illuminans. Consumens⸵
uitiorum rubiginem. Quid miri. si gelu
doloris quo mens prius constricta fuerat˷
iam esset resolutum. cum solis leticie radiis es
set illustrata? Fulsit sol exteriꝰus⸵ refulsit in
terius. Verecunda item simplicitas fauore se
renissimi iudicis digna˷ uiolam nostram effecit
rosam⸵ dum in domo pharisei˷ uultum illum regi
um˷ uultum solarem˷ uultun illum uiri desiderio
rum tam desiderabilem⸝ dulciter⸝ reuerent̾er⸝ pu
dorate˷ uerecunde˷ oculis columbine simplicita
tis intuita est. Iam tunc uisus est mͥichi benignis
simus desideriorumm̅entis int̾erpres⸵ i̅ntrase dixisse. Acced̕emulier pudorata. oculi tui columbarum⸵
absque eo quod̕ latet intrinsecus.Sicut cortex⸝ ma
li punici⸵ sic gene tue. absque occultis tuis.Considera mecum pie lector⸝ ꝯconsidera. qᷓuam meti
culose˷ qᷓuam disciplinatis gressibꝫus˷ accessit fe
lix magdalena. adeo ut mecum dicas. Quam
pulchri sunt gressus tui in calciamentis. fi
lia pͥrincipis?O quotiens uisa est mͥichi mulier
simplex ac timens deum⸵ retro tulisse pedem.
simplicitate˷ uerecundia˷ timore˷ humilita
te˷ disciplina˷ id agentibꝫus. Ac si intra se dice
ret. Qua fiducia⸝ ad tantum regem⸝ duce carens
accedam. non inuitata˷ summi imꝑperatoris so
lempni ꝯconuiuio⸝ me ingeram? Qua fronte muli
er⸝ sꝫet&et sola˷ in presentia tot &et tantorum discumbentium. illius illiꝰus qͥui nutu concutit orben⸝ con
spectui me presentare p̾resumam? Si femi
na feminam exuisse uidear˷ reiecta impuden
ter uerecundie gratia. qua spe ad magistrum hu
militatis accedam? Quo pacto minus eloq̅uens˷
iuris ignara. absque patrono in presentia tan
ti tanti iudicis comparebo? Quid si me tanꝗᷓquamfrontosam˷ tanꝗᷓquam importune sese ingerentem.
a se repellat? Quid⸝ si statu uite prioris examꝰussim inuestigato. me tactu suo censeat indig
nam munditia?
O utinam uiri fratres˷ pec
cator diuinum celebraturus officium˷ ad m̅ensamdomini accessurꝰus˷ in qᷓua conuiua summus˷ cibans a
nimas⸝ cibꝫus noster efficit᷑ur⸝ sacͥrificium&et sacerdos⸵
ista ista uoluat &et reuoluat. Vtinam beatammag
dalenam pre oculis cordis constituat. sed &et se ip
sum qᷓuasi e diuersa regione⸝ contra faciem suam
statuat. Vtinam attendat⸝ qᷓuam timide diserta
mulier˷ ad mensam saluatoris accesserit⸵ in qᷓuacibo corporali˷ refecti sunt discumbentes. conside
ret qᷓuam sedula⸝ qᷓuam offitiosa⸝ qᷓuam dulciter⸝ qᷓuam
reuerenter⸝ qᷓuam diligenter˷ qᷓuanto imbre lacri
marum oborto⸝ pietatis officium⸝ pia magdale
ne consummauerit. Quanta igͥitur reuerentia⸝
qᷓuam feruenti deuotione⸝ qᷓuam exactissima dili
gentia⸝ officium suumꝑperagere tenetur sacerdos
stans ad altare. ubi cibꝫus est gloriosa xpchristi caro⸝
potꝰus est p̾reciosus domini sanguis⸝ ubi ministrant
superni ciues?
Sed ad magdalenam reu̾ertor. q̅ue certissima est penitentie forma⸵ amo
ris ueri speculumꝑperpolitum. liber piarum meditati
onum menda carens⸝ &et materia multiplex. Vita
ipsiꝰus⸵ puteus est aqᷓuarum uiuentium. que &etsi q̅ueant
hauriri humilitatis hauritorio⸵ nequeunt
tam̅en exhauriri. Vita ipsius⸵ columna est nu
bis⸝ in die ꝓproperitatis. in nocte aduersitatis⸵
columna est ignis. tendentibꝫus ad terram super
ne reꝓpromissionis⸝ ꝑper desertum incolatus istius.
Dum igͥitur secum conferret disciplinatissima
mulier⸝ hesitans qͥuid facto opus esset. affu
it spes in ambiguis optima consolatrix⸵ sti
pata fortitudine &et constantia. Absit inquit⸝
s;et&etꝓprocul releget᷑ur timor degener. sed conforta
re⸝ &et esto robusta. Regem reuera regum⸝ adire
decreuisti⸵ s;et benignitatem. Nec sola accedes⸵
uirtutum uenerabili cetu coronata. Amor pa
ranimphus dilecti⸵ dux tuus erit. quem semꝑper co
mitant᷑ur prudentia &et humilitas⸝ tanqᷓuam comi
tes fidelissime⸵ s;et&et sorores collactanee. Nec
accedes non inuitata⸵ inuitauit te gratia p̾reuentrix; Pietas ꝓpro te allegabit⸵ utetur tamen de
p̾recatione. S;et&etipse iudex benignissimꝰus⸵ patroͦnus tuus erit. causam tuam tuebit᷑ur sapientia.
Non te repellet misericordia⸵ s;et uenientem ad
mittet clem̅entissime. Pietatis officio gaude
bit pietas. &et te niue candidiorem⸝ reddet can
dor lucis eterne. Saluatoris igͥitur dulcen adi pre
sentiam. quem cernere reges⸝ &et prophete⸝ &et patriarche
desiderauere⸵ in quem delectant᷑ur angeli ꝓprospic̾ere.
Erecta itaqueꝑper spen⸵ felici felix indulget ꝓpropo
sito. S;et felice felicior erat⸵ cum illam desideratis
simam faciem⸝ contenplata est. Vix autem suas cape
re potuit delicias⸵ cum ei celitus concessum est⸝ il
la dulcissima tangere dulcedinis uestigia.
Sugens ergͦo suas lacͥrimas emanantes ex fonte
uite ad fonten uite⸵ oscula⸝ secum certans⸝ pedi
bus sanctitatis⸝ condita deliciis amoris imp̾res
sit freq̅uenter. Alternis itaque uicibꝫus⸝ nunc hunc⸝
nunc illum osculata pedem⸵ mira iocundita
te feruentissime deuotionis⸝ renouata ∻est. Dumautem riuis lacͥrimarum⸝ ortum deliciarum irrigaret⸵
uisus est mͥichi dulcissimꝰus animarum consolator
dixisse. Oculi tui sicut piscine in esebon⸵ q̅uesunt in porta filie multitudinis. Cumuͦero capil
lis pedes illos illos tergeret⸵ uisus est mͥichi deli
tiosus amor subdidisse. Come capitis tui⸵
sicut p᷑urpura regis⸝ iuncta canalibꝫus. Quid
amanti⸝ qͥuid flenti. inuides pharisee? Has
lacͥrimas prefert rex summus uino⸝ te iudice
iocundissimi saporis⸵ quoͦ conuiuantes exhilara
re satagis. Hunc potum gaudet amor sanc
tus ꝓpropinare dilecto⸵ calice deuotionis. Isto
potu deliciat᷑ur conuiua⸵ qͥui suos inebriat⸵ torrente uoluptatis. Estu nouo sitiens magdalena⸵
lacͥrimis exhilarat &et potat illum⸝ qͥui saluten nost
ram sitit. Nunc instar ferri candentis⸝ to
ta ignitur⸵ ita ut ignis potiꝰus qᷓuam ignita⸝ di
cenda uideat᷑ur. nunc ut aurum rep᷑urgatum liq̅uescit⸵
resoluta gaudio mire exultationis. Quia ergͦoincessanter mel dulcedinis de petra iusticie
suxit⸵ tota mellea⸝ tota dulcis fuit eiꝰus conuer
satio. &et soliditate constantie firmata. Quia
mel suxit incessanter⸵ dulcissima. qͥuia de pe
tra iusticie⸵ constans fuit &et iustissima. Co
medi inqͥuit in epithalamio amoris dilectꝰus⸝ fa
uum cum melle meo⸵ bibi uinum meum cum lac
te meo. Fauus mellis. fuit magdalena⸵ ra
tione dulcedinis. uinum⸵ ratione spiritalis io
cunditatis. lac⸵ ratione suauitatis. Comedit ergͦo dilectus fauum cum melle. bibit uinumcum lacte⸵ dummagdalenamxpcchristus in se traiecit.
duml in mellea ipsiꝰus conuersatione⸝ dum in feruo
re spiritualis iocunditatis eiusdem⸝ &et sua
uitate lenissima delectatus est; Hec est ergo
mulier fortis. dulcis⸝ deuotione feruentissi
ma⸵ leni conuersatione mitissima. In commen
datione huiꝰus mulieris⸵ sub admiratione excla
mat salomon. tanqᷓuam tuba spciritussancti dicens.
Mulierem fortem qͥuis inueniet? ꝒProcul &et de ultimisfinibꝫus terre⸵ precium eiꝰus. Fortis fuit⸵ si solidi
tatem constantie⸝ si laboremꝝrum sustinentiam⸝ si discipli
ne arctissime studia⸝ si feruorem amoris exem
plo carentis⸵ consideres. Fortis nimirum est
ut mors⸝ dilectio. Multumigͥitur fortis fuit⸵ que
multum dilexit. Mors⸵ animam separat a cor
pore. &et dilectio tanqᷓuam gladiꝰus acutus⸝ ani
mam a corpore separat. Separat᷑ur qͥuidem anima
a corpore⸵ dum soluta legibꝫus humane serui
tutis⸝ euolat instar columbe ad regionemspirituum. Separat᷑ur item anima a corpore⸵ ra
tione desiderii. dum quis dissolui cupit⸝ &et esse cumxpchristo. Separatur item anima a corpo
re⸵ ratione diuersitatis uoluntatum. dumlegi membrorum derogat lex spiritus. Has
separationes operatur dilectio fortis. Sepa
rat enim animam a corpore⸵ dum ob amoremdilecti⸝ purpurat᷑ur qͥuis rosa martirii. Certo
autem certius est⸝ qͥuia ꝓpromptissima fuitmag
dalena⸝ ascendere palmam martirii⸵ que
supra omnia⸝ dilectum dilexit. Quid⸝ quod̕ pre
rogatiua meritorum⸝ laborum perpessione⸝
amoris pͥriuilegio. martiribꝫus fuit excellentior?
Predictis adice⸝ qͥuia fortis est qͥui nec frangit᷑uraduersis⸵ nͨec extollit᷑urꝓprosperis. O quot tribu
lationum aduersitates⸝ quot acerrimi doloris
acerbitates⸵ uicit tͥriumphatͥrix i̅nuictissima.
Felix uͦero suscepit increm̅entum humilitatis gratia⸵
felici successuum successione. Et qᷓuanto ampliꝰuscreuerunt succedentes sibi successus⸵ tan
to humilior est effecta. O felices successus.
dum dilectum totiens est osculata⸵ dum su
per pedes illos dulcissimos⸝ dum suꝑper illud̕capudt regium˷ preciosum fudit unguentum.
dum non solum par apostolis⸝ s;etapostolorumapostolaest effecta. dum expulso doloris nubilo⸵ in
teriꝰus refulsit nouus sol leticie. emicante
exteriꝰus⸵ uero sole iusticie. Mulierenigͥitur for
ten qͥuis i̅nueniet? Profecto inuenit eam⸝ qui ab
eterno ipsam p̾reelegit⸵ anteqᷓuam dilectum i̅nueniret. Preuenta est q̅uerens⸵ a p̾reuentrice
gratia. Adde⸝ qꝛuiaq̅uesitꝰus∻est a q̅uerente⸝ sꝫet a conq̅uerente
dilecta⸝ dilectus⸵ cum eam i̅nuenit rex regum⸝
latens sub habitu ortolani. Prius inuenit
dolentem leticia⸵ qᷓuam inueniret dolens letici
am. Prius dulciter eam compellauit dulce
do⸝ dicens. maria⸵ qᷓuam illa responderet⸝ rabo
ni⸝ quod̕ interp̾retat᷑urmagister. In unum conueneruntmulier⸝ doloris obnubilata nubilo⸝ &et sol leticie.
s;et pͥrius conuenit⸵ leticia merentem. Mira res.
Solem cernit. nͨec discernit⸵ hec est uis stupo
ris. Mulierem fortem inuenit fortissimꝰus ille⸵
qͥui forti uasa diripuit. Mulieren fortem quis
inueniret nͥisi ille⸝ qͥui sexui fragili tantam con
fert fortitudinem. ut mundum⸝ ut aerias
potestates˷ ut se ipsum uincat? Commendati
one digna est mulier fortis⸵ qͥuia ꝓprocul &et de
ultimis finibꝫus terre p̾recium eius. Precium
qͥuidem condigne estimationis mulieris huius⸝
uix reperiri⸝ si tam̅en reꝑperiri poterit. De ulti
mis finibꝫus terre⸝ ad limites nostros ꝓprocessu
rum est⸝ tante p̾recium estimationis. Excellentia
item laudis⸝ et p̾reconiorum huiꝰus mulieris⸝ procul
in ultimos fines terre⸝ se extendit &et dilata
tur⸵ &et de ultimis t̾erre finibꝫus⸝ ad ultimos
fines t̾erre⸝ e diuersa regione sitos⸝ redit &etreflectit᷑ur. In qᷓuatuor orbis cardinibꝫus⸝ agnitumest uenerabilis uen̾erabile magdalene nom̅en⸵.cum qᷓuadam leta dulcedine⸝ reuerenter auditur⸵
cum letissima deuotione⸵˷ gratant̾eri̅nuocatur.
Quis⸝ nͥisim̅entis inops⸝ etiam audito turriteuocabulo⸝ non erigat᷑urꝑper spem⸝ alis desideri
orum⸝ uolans ad turrim refugii? Magdalena⸵
turrita interp̾retat᷑ur. O turris g̾regis nostri⸵ non
iam nueebiulosa.s;et radiis et̾erne claritatis⸝ tota
refulgens. O t᷑urris eminens. qᷓuam uere peniten
tes⸵ tanꝗᷓquam p̾reclarum exemplar penitentie delectant᷑urrespic̾ere. O t᷑urris⸵ murali patientie⸝ &et antemu
rali fortitudinis⸝ tam decent̾er qᷓuam fortit̾er cincta.
O turris fortis⸵ supra petram fortitudinis so
lidissime fundata. O t᷑urris fortis⸵ qᷓuam nec
flumina temptationum⸝ nec uenti tͥribulationum⸝
obruere potuerunt. Adte confugit grex tuus⸵
turris nostrirefugii. Hec turris fundata est
suꝑper fundamentum⸝ p̾reter quoͦd non est aliud pon̾ere
quod est⸝ xpcchristusiħcesusdominus noster. ꝑper fidem directa⸵ per
spem erecta. ꝓpropugnaculis fortitudinis can
cellata⸵ cemento humilitatis oblita. donoꝝrumgratie⸝ &et intꝰus&et exteriꝰus⸝ ornatu decent̾er⸵ depicta.
Magdalena item⸵ interpretatur magna uel mu
nita. Magna quidem censeri debet⸵ si fame ce
lebris uera preconia⸝ si amoris intensissi
mi magnitudinem⸝ si laboꝝrum sustinentiam⸝
si meritoꝝrum eminentiam⸝ si miraculoꝝrum illu
strium excellentem potentiam⸝ si et̾erne glorie
in qua regnat cumxpchristo sublimitatem⸝ con
sideres. Munita fuit⸵ munimine regio se
pta. Adeo⸝ ut non solum ab adu̾ersariis non
esset suꝑperata⸵ s;et etiam aduersarios suꝑperaret.
Magdalenaigͥitur turris fuit. magna fuit⸝ mu
nita fuit. O turris magna⸝ o turris mu
nita uirtutum propugnaculis.
Si te pie lector⸝ altior iuuat intellectꝰus⸵ uoti⸝ libenste compotem efficiatam. Militans ergͦo ecclesia⸵ terradicit᷑ur. eo quod̕ terit᷑ur laboribꝫus&et p̾ressuris. Trium
phans uͦeroecclesia⸵ terra dicitur. a firmissima
sui soliditate. Fines huiꝰus ultimi &et supremi
tam dignitatis qᷓuam fundationis⸝ inspecta ra
tione⸵ sunt montes excelsi⸵. apostolos loquoͦr.
Fundam̅enta eiꝰus⸵ in montibꝫus sanctis. Apostoli
etiam dicunt᷑ur fines t̾erre. eo quod̕ in ipsis finita ∻estratione⸝ consumptionis⸵ &et ab ipsis ꝓprocul relegata
queuis t̾errenitas. Aut c̾erte apostoli dicunt᷑ur ultimi t̾erre
fines⸵ ratione abiectionis. qͥuia abiecti sunt⸝ &et re
putati sunt˷ tanqᷓuam mundi ꝑperipsima. Vl
timi uͦero fines t̾erre uiuentium⸵ sunt suꝑperni ci
ues⸝ in ordine seraphin constituti. cet̾eris dig
niores &et excellentiores⸝ ratione status⸝ &et ra
tione feruoris dilectionis. Preciumergͦo beatis
sime magdalenes˷ ꝓprocul est &et de ultimis
finibꝫus t̾erre processurum. qͥuia si commendatione
ex equo respondente meritorum ipsiꝰus excellen
tie⸝ debeat commendari⸵ opus est ut apostoli
apostolam⸝ aut angeli⸝ angelice dignitatis
mulierem⸝ suis extollant p̾reconiis. Fateor⸝ libensfateor. qͥuia laus magdalene condigna⸵ uires
nostras excedit. adeo ut nec desiderii uelo
citas⸝ quoͦ nichil uelotiꝰus esse potest⸵ laudes eiꝰusasseqͥui queat.
Si uero ad inuentorem re
ferat᷑ur laus ista commendationis⸵ facilis e
rit intelligentia. Quid ni? In omnem ter
ram exiuit sonꝰus p̾redicantium nom̅enxpchristi. &et in
fines orbis terre⸵ u̾erba eoꝝrum. Preciumergͦo eius
qͥui oues in regione dissimilitudinis erran
tes⸝ ad regionem similitudinis reducit˷ &etinualidas humeris pietatis reportat⸵ pro
cul transit⸝ &et de ultimis finibꝫus t̾erre reci
procat᷑ur. Per orbis climata notum est dulce
nom̅en saluatoris⸵ &et laus ipsius de cardini
bꝫus t̾erre⸝ ad cardines oppositos⸝ egredit᷑ur&et reg̾redit᷑ur. Adde⸝ qͥuia suꝑperni ciues⸝ quoͦs⸝ fines esse t̾erre uiuentium p̾rediximꝰus⸵ incessant̾er laudant
illum⸝ cuiꝰus laus immensa est. Laudant in
cessant̾er solem iusticie⸝ astra matutina⸵
in empireo celo choruscantia.
Vulgo
notum est⸝ qͥuia salomon alibi in
parabolis⸝
utitur hac uerborum serie⸝ fines terre aliter
qᷓuam hic⸵ ubi dicit᷑ur. Oculi stultorum⸵ in finibꝫusterre.Terra nimirum ibi dicunt᷑ur⸵ qͥui t̾errenis
prorsus dediti sunt˷ quorum deus uent̾er est⸝
quoꝝrum idolum nummꝰus est⸝ quoͦrumdomina⸝ carnalis
est uoluptas. Fines autem t̾errenorum⸵ dicunt᷑urfinalia desideria ipsorum. Nomine itemterre⸵
t̾errenitas ipsa⸝ siue res t̾errene⸝ designant᷑ur.
Oculi ergͦo stultorum⸝ sunt in finibꝫus t̾erre⸵ qͥuia in
tentiones ipsorum constitute sunt⸝ in fina
libꝫus desideriis rerum t̾errenarum.
Codices tamen e
mendatiores⸵
non habent⸝ pro
cul &et de ultimis
finibꝫus terre pre
cium eius. immo
procul &et de ulti
mis finibꝫus preci
um eius.S;et nec
in hebreo⸵ habet᷑urterre.
Sequitur.
Confidit in ea cor uiri sui⸵ &et spoliis non
indigebit.
Usus rationis⸵ uir est anime
fidelis. iuxta illud⸝ quod̕ ait dominesamarita
ne in ewangelio. Quinque uiros habuisti.
&et ille quemmodoͦ habes⸵ non est tuus uir. Error
enim non meret᷑ur nom̅enuiri⸝ s;etlenonis⸵ qͥui ani
mam miseram in prostibulo male dulcium
illecebrarum⸝ ꝓprostituit &et exponit⸝ turpibꝫusblande uoluptatis lenociniis. O dolor⸝
o gemitꝰus⸝ cum anima regimini qͥuinque sen
suum spiritualium feliciter prius subdita⸵
annis iam recedentibꝫus⸝ &et ad uite uespe
ram uergentibus⸝ ꝓprostat˷ erroris amplexibꝫusexposita. Quinque uiri spirituales⸵ sunt⸝ con
templationis uisus. auditus obedientie⸝ ol
factus spei⸵ gustus amoris˷ tactus fidei. O
sinistra mutatio. cum in uere iuuentutis⸵
terra liberi arbitrii floribꝫus uirtutum decen
ter redimit᷑ur. in hieme uͦero senectutis⸵ m̅entis
tellus⸝ horrore ueprium&et tribulorum⸝ defor
mat᷑ur. O grauis iactura⸵. cumortus delitiarumspiritualibꝫus arboribꝫus consitus⸵ paliuros &eturticas dumtaxat ex se ꝓproducit degenerans.
Felices censende sunt⸝ sara⸝ anna⸝ &etelisabeth⸵
qͥuibꝫus in etate maturiori⸝ felicissime soboles
celitus concesse sunt. Per has designan
tur &et illi⸵ qͥuibꝫus⸝ in uespera uite˷ nouus o
rit᷑ur sol gratie. Commendatione digna
est uita. cuius uespera⸵ aurora efficit᷑ur.
Admiratione uͦero dignissima est uita glorio
se magdalenes⸵ cuius aurora consurgens⸝
statimcito refulsit ut meridies. Vir igͥitur anime
ut dictum est⸵ usus est rationis. cuius cor⸵
xpcchristus est. Cor amantis magdalene⸵ dilectꝰus.
Cor⸵ domicilium est dilectionis. Ex corde ꝓprocedit⸝ ueri uerus effectus amoris; Perseuerans ergͦo iugiter maria in amoris feruore⸝
semꝑper nouo⸝ semꝑper eam innouante⸵ ex to
to corde⸝ cor suum dilexit. cor inqᷓuam⸵ sui cor
dis. Vecors est⸵ cui cor suum non est cordi.
Omni inquit salomoncustodia⸵ serua cor
tuum. Ex corde⸵ uita ꝓprocedit. Et ex corde ani
me uere amantis. xpchristo uidelicet⸵ ꝓprocedit
uita gratie. Quid? Immo⸝ cor anime⸵ uita
ipsius est. Ex corde uero &et sincero⸝ ꝓprocesse
runt lacͥrime⸝ qͥuibꝫus cor suum rigauit magda
lene⸝ ꝓprouoluta ad pedes misericordie. Lu
mina amantis⸝ uite fontem irrigantis⸝ so
luta sunt in fontem lacͥrimarum. desideran
tis⸝ si tam̅en id esset desiderabile⸵ ut ipsatota resolueret᷑ur in lacrimas. Quid⸝ pie
lector putas esse lacͥrimulam amoris intimi.
nͥisi quendam sanguinem deuotionis anxie˷
scatentem ex penatibꝫus cordis? O amoris⸝ odeuotionis lacͥrime. qᷓuas amor deuotꝰus edux
it &et conduxit⸝ a corde magdalenes ad cor
ipsius. Cor amantis⸝ thalamum cordis in
habitans⸵ qᷓuas emisit lacͥrimas⸝ transmi
sit ad cor ipsius. iisdem irrigatum. Fons sca
tens interius⸵ ad se ipsum emanantes exte
rius misit lacrimas⸝ nuntias amoris. Odulcedo miserationis benignitatis diui
ne. o admiratio⸝ admiratione dignissi
ma. Quid sumus˷ qͥui sumꝰus˷ qᷓuales sumus. ut
qͥui prorsus bonorum nostroꝝrum non eget˷ i̅nnobisconfidat omnipotens? Quid est quoͦd celumi̅n pul
uere confidit? S;et qͥuid? Nonne iuri consen
taneum est˷ ut amans in amante confidat?
Nonne dilectus nouit se diligi a dilecta?
O pudor⸝ dum miles xpchristis;et&et athleta⸝ consti
tutus in campo certaminis⸝ contra hostem an
tiquum⸵ sponte succumbit⸝ reiectis armis
gratie; O dedecus⸝ cum summi miles im
peratoris⸝ iuratus⸝ &et eiusdem signa gerens⸵
id cernente legionum suꝑperrnarum exercitu. ad
castra hostium se transfert⸝ tanqᷓuam uilis
transfuga. S;et in castris militie xpchristiane⸝ stre
nue militauit magdalena⸝ tanqᷓuam mu
lier fortis⸵ fuge nescia. Precidit caput ho
lofernis⸝ iudithnostra. tempora sysare⸝ per
forauit iahel altera⸵ deuicitiabin re
gemchanaan⸝ inclita tͥriumphatrix deb
bora; Recte ergͦo subiungit᷑ur. Et spoliis non
indigebit. Liptote est. HaAbundauit spo
liis mulier inuictissima. dumegiptios spo
liauit⸝ ut ueros ditaret hebreos. O quo
tiens refrigescente multorum karitate⸝ fide
torpente˷ spe mole timoris depressa⸵ pia
inuocatione dulcissimi nominismagdale
nes⸝ referbuit ampliꝰus solito⸝ reaccensa ka
ritas. excitata est fides⸵ erecta est spes.
Eam qᷓuam nouit non nisi ueri esse nun
ciam⸵ ueritas libent̾er exaudit. &et qᷓuam ele
git ut esset nuntia communis leticie⸵
gaudet saluator esse nuntiam⸵ uotorumpopuli⸝ dulcit̾er eam inuocantis. Confi
dit in ea cor uiri sui⸵ &et spoliis non in
digebit.
¶Sꝫet dum in ueras exurgimꝰus laudes
apostole ueritatis⸵ altior animumheue
it intelligentia. O inexhausta benigni
tas clem̅entie suꝑperne. o suauitatis habun
dantia⸵ dum dignat᷑ur altissimꝰus⸝ spirituale
contrahere matrimonium⸝ cum creatura sua.
Celo qͥuidem mentis⸝ stellato uirtutum sideri
bus⸵ floret terra liberi arbitrii⸝ floribus
decent̾er redimita. Dilecti paranimphus a
mor sanctꝰus⸝ interest delitiis dilecti &et di
lecte⸵ dum mutuis sese cingunt amplexibꝫusspiritualibus. O dulcia amoris susurria. o oscu
la⸵ o amplexus. o delicie iocunditatis
amantium. Relegata est ꝓprocul omnis si
nistra suspicio. recessit prorsus seruilis
timoris angustia⸵ dum timor castus &et re
uerentialis cor dilatat⸝ amoris sancti studi
is indulgens omnino. Deliciat᷑ur cum spon
sa sua dilectus⸵ &et de secretis theorie trac
tat amor cum dilecta. Archana celestiummisteriorum⸝ &et pͥriuate legis sanctiones⸵
reuelat dilectus dilecte. qͥuia confidit in
ea cor uiri sui. Gaudet nimirum fidus a
mor⸵ secreta sua pandere fideliter aman
ti. Vnde ut legit᷑ur in
genesi⸵ dominus ait. Num
celare potero abraham˷ que gesturꝰus sum?O mira uirtus amoris. dum cordis igniti
scintillula⸵ solem iusticie calefacit. Non
ne xpcchristus deiure multum confidere potuit
in ea. a qᷓua se multum diligi ꝓprofessus est ma
gister ueritatis? Nonne in ipsa multumconfidit. dumsurgens mane pͥrima sab
bati⸝ pͥrimo ei apparauit?O certissimum cer
tissimi indicium amoris. dum pͥrimo appa
ruit magdalene amor mundi &et delitie.
S;et certe que multum dilexit⸵ multum di
lecta est. In ipsaigͥiturconfidit cor uiri sui.
&et per ipsaam spoliis abundauit⸵ cuiꝰus ewan
gelio orbis terrarum illuminatus est. Qͥuid
ni? Ipsa apostolorum fuit apostola. et
audacter quia uere ꝓpronuntio⸵ qͥuia in
hac parte apostoloꝝrum fuit magistra. Eiꝰuscertissima relatione⸝ fides apostolorumpetri uidelicet &etiohannis⸵ a sompnolen
to torpore excitata est. Ipsius instruc
tioni uerissime obsequentes apostoli
p̾redicti⸵ cucurerunt ad monum̅entum.
pio certamine se mutuo uincere c̾ertan
tes. Vis amoris magdalenes⸝ magistͤresummorum magistroꝝrum sancte matris ec
clesie⸝ ueloces &et ad cursum succinctos
effecit apostolos⸵ qͥui pͥrius torpentes⸝ iacu
erant consepulti in sepulcro doloris.
operti s;et&et oppressi lapide stuporis.
Set ad
preclariores titulos laudis magdalenelicet non ueriores⸵ stilum transmittit
scribentis deuotio. Elegit ergͦo magister
ueritatis⸝ s;et&et magister ueritas⸵ mag
dalenam⸝ ad excellentissimum pͥriuilegia
te dignitatis fastigium. ut esset uideli
cet pͥrima salutis pubblice nuntia⸝ diser
tissima magistroꝝrum ecclesie magistra.⸝testisque ueritatis⸝ omni exceptione ma
ior⸵ &et euangelizatrix uerissima. A
mantem feruentiꝰus⸝ ministrantem officiosiꝰus⸝
lacͥrimantem uberiꝰus. adherentem dilecto fir
mius⸝ solliticiꝰus querentem⸝ amoris legibꝫusaffectuosiꝰus obseq̅uentem˷ fideliꝰusꝑperseuerantem⸵p̾refetit apostolis secretoꝝrumm̅entis subtilissi
mꝰus explorator. Ad officiumergͦo singularis
p̾reminentie⸝ eligens magdalenam ueritas⸝
que falli non potest⸵ eam sic compellat.
Vade ad fratres meos⸵ &et dic eis. Ascen
do ad patrem meum⸝ &et patrem uestrum⸵ deummeum&et deum uestrum. Ac si diceret᷑ur. Tu di
lecta mea˷ tu feruentissime diligens˷ tu
firmissime ꝑperseuerans in amore fideli⸵
nuntia fratribꝫus meis⸝ gloriam resurrec
tionis meise cum admirabili ascensione fu
tura. Et ut notet᷑ur qͥuia usus obedientie
fidelis⸝ est assecla fidelis amoris⸵ recte
subiungit᷑ur. Venit maria magdaleneannuntians discipulis⸝ qͥuia uidi do
minum⸵ &et hec dixit michi.Ecce⸝ officiumsibi iniunctum⸵ non ꝓprorogat amor fidus.
Nouit enim moramesse ꝑperniciosam p̾resertim
in iis⸵ que spectant ad pubblice salutis
utilitatem. Mulier itaque fortis⸝ accincta
fortitudine⸝ frequent̾er pͥrius p̾recincta ad
sedula pietatis ministeria⸵ iam expedi
ta succingit᷑ur. Velocem eam amor efficit. for
titudo strenuam⸵ obedientia acceleran
tem. Venit ergͦomagdalena. ut dictum est⸵
annuntians discipulis. Discipulis
inqᷓuam non solumxpchristi⸵ s;et&etiam suis dis
cipulis. Quod igͥitur acceperunt discipuli
amagdalena⸵ fidelit̾er aliis p̾redicaue
re. Quam fructuosus uͦero fuerit labor a
postolorum. qᷓuantaque utilitas ꝓprocesserit ex
ipsorum p̾redicatione⸵ scripto commendare
qͥuis sufficeret? Doctrina ipsoꝝrum⸵ totus il
lustratꝰus est orbis. Hinc est quoͦd ewange
lio⸝ quoͦd testimonio⸝ quoͦd doctrine magda
lenes⸵ tota sancta mat̾er ecclesia obnoxi
a esse debet. Liquet ꝑper p̾redicta⸝ quoͦd ꝑper doc
trinammagdalenes⸝ totus orbis illustra
tus est. Quis xpchristiane religionis ꝓprofessor
se discipulum esse apostoloꝝrum negare pre
sumat? Quis ergͦo se discipulum esse apos
tolorum magistre. non ꝓprofiteat᷑ur letabun
dus? Magdalenamigͥitur uenerari debet
totus fidelium cetus⸵ tanꝗᷓquam pͥrimamecclesiemagistram. tanqᷓuam uerissimam u̾eritatis ewan
gelizatricem⸵ tanqᷓuam pͥrimam pubblice sa
lutis nunciam certissimam. Per magdale
namigͥitur spoliis xpcchristus abundat. dum per eius
ewangelium forti direpta sunt spolia⸵ qui
in pace atrium mundi istiꝰus possidere uide
bat᷑ur. Ad laudem item gloriose magdalenesfacit⸵ quod bis dominus post gloriosam resur
rectionem ei apparuit. Quid quoͦd beatissime magdalene iam tunc transiture ꝯconfestimad uere iocunditatis ueras delicias˷ di
lectus apparuit. dilectam⸝ dulcioribꝫus su
per mel &et fauum conueniens alloquiis?
Sequitur.
Reddet ei bonum&et non
malum⸵ omnibꝫus diebꝫus uite sue.
Est uita
culpe. est uita nature⸵ est uita gratie⸝ est
uita glorie. Omnibꝫus qͥuidem diebꝫus uite sue⸝ qͥuibꝫusfelix magdalena uixit in domino⸵ reddi
dit dilecto suo bonum. respondens ꝓpro uiri
bꝫussuis⸝ ne dicam supra uires⸵ beneficiis mu
nificentie largitoris. Multum nimirumamans⸝ &et semꝑper amans fidelissime⸵ hu
milit̾er˷ reuerent̾er˷ dulcit̾er˷ affectuose˷ feli
cibꝫus spiritualium studioꝝrum exerticiis in
dulgebat sedula. Quid inquit ꝓproph̕etaretribuam domino. ꝓpro omnibꝫus que retribuit
michi? Cum dicitur retribuam notat hecuox re˷ reconpensationis debitum. Cum
uͦero subdit᷑ur⸝ ꝓpro omnibꝫus que retribuit mͥichi⸵ no
tat numerositatem iterationum⸝ cumꝑperfectio
ne hilaris munificentie largitoris.
Tribuit s;et&et distribuit militibꝫus suis summus imꝑperator imꝑperialia mun̾era. &et dumtam frequent̾er qᷓuam ꝑperfecte tͥribuit⸵ donatiua
retͥribuit. Muneribꝫusuͦero donatus retribuit⸵
dum beneficiis beneficia recompensat˷ tampondus &et estum dierum ac noctium uirilit̾ersustinendo⸵ qᷓuam in gratiarum uberrimas
actiones humilit̾er&et affectuose ꝑpersoluen
do. Preuenit gratia debitum. ita tam̅en ut
debitum efficiatur gratia⸵ dum gratant̾er hi
lari deuote recompensationis obseqͥuio˷ pre
uentͥrici gratie recompensare studet beneficia.
Gratia preuentͥrix gratis confert⸝ debitumuͦerotransire meretur in gratiam⸵ dum gratan
ter recompensat grates largitori. Seminat ue
rus agͥricola semen suum in terra liberi ar
bitrii. &et dum felici incremento⸝ surgit leta
seges uirtutum⸵ respondet uotis coloni tel
lus fructibꝫusglorigenerosis tam honorata qᷓuam
ornata. Quis uͦero excellentie meritoꝝrummag
dalenes⸝ non gratiam dumtaxat.⸝s;et&et gloriamnon miret᷑ur. dum totam se optulit domino⸝ in ho
locaustum suauitatis odoris˷ semper amans⸝
s;et semꝑpermultum amans. semꝑper grata⸝ s;et&et semper
gratissima? Bonumergͦo reddidit bono largito
ri. dum omne bonum qͥuiuoͦd ab imꝑperiali munifi
centia munificentissime collatum est
ei⸵ superne asscripsit gratie. Quanto ergͦoigͥitur minus in se confidit⸵ tanto ampliꝰusin ea cor
uiri sui confidit. Nunꝗᷓquamergͦo malum dilec
to suo reddidit. qͥuia serenitatemglorie humi
litatis ipsiꝰus⸵ obnubilare non potuit su
ꝑperciliose fastus elationis. Non re
spexit retro cum uxore loth⸵ s;et posteriorum oblita⸝ in
anteriora se extendebat.
Sed &et om
nibꝫus diebꝫus uite gloriose⸝ qͥuibꝫusxpchristo conreg
nat felicissima magdalene⸵ reddit ei di
lectus bonum&et non malum. Regnantem enimcumxpchristo⸝ nullꝰus timor sollicitat. nullus dolor
afficit⸵ nulla amaritudo inficit. qᷓuam con
uiua suꝑpernꝰus⸝ celestibꝫus semꝑper deliciis reficit.
Signanter autem dicit᷑ur&et circumspecte⸝ om
nibꝫus diebꝫus uite sue⸵ si uitammarie⸝ iocunndissimum uoces theorice contemplationis
studium. Si enim seriem operum studioꝝrumquemag
dalenes diligent̾er intuearis⸵ erit mag
dalena liber penitentium&et forma. erit
&et theorie filiis⸝ paradisi liliis⸵ exemplar &etspeculum. O uenerabile cunctis gentibꝫus ex
emplum⸝ ueneranda magdalene⸵ que opti
mam partem elegit.⸝ que non auferet᷑ur ab ea.
Vite gratie⸝ uite theorice⸝ qᷓuam duxit in t̾erris⸝ a
nimo tam̅en interim conuersans in celis⸵ suc
cessit uita glorie. adeo ut maiorpar angelis sit
effecta⸵ que dudum in terris⸝ angelicas pre
libauit delicias.
Sequitur.
Quesiuit
lanam&et linum. &et operata est consilio manu
um suarum.
Si ad opera misericordie refe
rant᷑ur ista⸵ uident᷑ur potiꝰusmarthe conuenire
qᷓuam marie. S;et quid? Alternis nonnunqᷓuam
uicibꝫus alt̾ernant studia sorores. &et contem
platiua studium actiue mutuat᷑ur. Quis pi
issimammagdalenen pietatis &et misericor
die indulsisse studiis ꝓpro tempore diffite
atͥir? Nouerca est desidie karitas. &et delici
osum ocium speculatiue⸵ negociosum est. Qͥuid
miri si xpchristum in suis uestire gloriabat᷑ur. qͥui eamcultioribꝫus uͥirtutum indum̅entis ornauerat decen
tissime? Nonne dum suꝑper pedes saluatoris capil
los expandit. eo ipso prefiguratum est⸝ qͥuia pau
peres xpchristi⸝ bonis temporalibꝫus erat consolatura?
Nonne pauperes pedes sunt xpchristi? Nonne ca
pilli⸝ bona temporalia designare solent?
Quoniam tam̅en studiis theorie felicibꝫus pre
sertim⸝ impendisse operam credenda est⸵ in
aliam partem lora flectimꝰus. Lana igͥitur primo
dominum quem sibi natura concessit⸵ uestit. de
inde artis beneficio⸝ transit in aliorum uesti
menta. Sic &et opera patͥriarcharum⸵ ipsos in pͥrimis ornabant cultu spirituali. deinde ip
sos exemplo pie conuersationis imitantes⸵
decent̾er ornauere. O quotiens reor magdale
nam pre oculis cordis constituisse uenerabi
lium patrum studia⸵ tam imitatione qᷓuam ad
miratione digna. Qͥuis centennem noe labo
rem quem arche ꝯconstructioni sedulus impen
dit˷ considerans. ad ꝑperseuerantem tͥribulationumsustinentiam non inuitet᷑ur? Quis obedientiamabrahe immolare uolentis filium ut iussis
obtemꝑperaret diuinis˷ contemplans. animumsuum deo offerre in hostiam uiuam non sus
piret? Humilitas uͦeroysaac&etsi potentissi
mus esset ratione potestatis terrene⸝ spon
te cedentis philisteis puteos ipsiꝰus occupan
tibus iniuste⸵ digna est imitatione. Nobi
le certamen iacob congredientis cumdomino˷ ocu
lis cordis intuere. &et uictoriam benedictionem
extorquentis admirare. S;et quid? Vinci spon
te uult dominus⸵ eo ipso uincens quoͦd uincitur.
Quid ni? Vim patit᷑urregnum celorum⸵
&et uiolenti di
ripiunt
illud.Murorum suꝑperne ierusalem custodes cedunt
expugnantibꝫus eam⸵ dum piis orationibꝫus sup
plicantiuitum tanꝗᷓquam sagittis acutissimis uul
nerant᷑ur interiꝰus. Dum peccaminum enormita
tem attendit iusticia⸵ ingredi uolentibꝫus acri
ter resistere nitit᷑ur. S;et misericordie benigni
tas⸝ suspiriis gemebundis˷ lacͥrimosis gemiti
bꝫus deuotionis iaculis˷ orationum sagittis sau
ciate⸵ ianuas ciuitatis suꝑperne˷ manu lenis
sima molit᷑ur aꝑperire. Dum itaque misericordia &etueritas dissentire ab inuicemem˷ s;et&et obuiare si
bi uident᷑ur⸵ adest concordia ꝯcompellans ad oscula
federis iustitiam&et misericordiam. Clipeumergͦo se
ueritatis⸝ quoͦ telea ciuitatem expugnare uolen
tium exciꝑpere &et repellere uelle uidebat᷑ur iusticia⸵
dulcit̾er reicit. &et sponte nudata⸵ ꝯconuolat ad os
cula non iam hostiums;et ciuium. Mira res. In
congressu quoͦ penitentes expugnare student
urbem suꝑpernam⸵ nullam sibi uendicare potest
partem discordia. O congressus˷ o certam̅en˷ o ciui
tatis expugnatio⸵ dum uincunt᷑ur uictores. O ci
uitas⸵ que non nisi ab amantibꝫus expugnari
potest. O fortit̾er⸝ o uirilit̾er ciuitatem inpugnan
tes. dum muros suꝑperne ciuitatis euertunt &et di
ruunt. Cingit᷑ur obstaculis qͥuibusdam⸝ illa iherusalemsuꝑperna⸵ q̅ue uirtꝰus satisfactionis penitentie suffi
cientis diruit. Hos muros euertunt peniten
tie studia. fortitudo &et amor ꝑperseuerans. Orna
tur tamen aliis muris urbs illa leticie. in cuius
plateis a suꝑpernis ciuibꝫus⸝ et̾ernaliter alleluia decantat᷑ur. Muri isti⸵ sunt gaudium&et iocundi
tas. pax &et exultatio. Hos muros ascendit
spes innixa scale spiritualium studiorum⸵ dumstrenui satisfactionis milites⸝ urbem sepedic
tam expugnare satagunt. Luctatur iacobcumdomino⸵ dum fortitudo ꝑperseuerans tribulatio
nes sibi succedentes uiril̾iter sustinet.
Ioseph⸝
egiptie desideranti gaudere amplexibus eiꝰus⸵
pallium reliqͥuit. Sic &et curiose uanitati⸝ te sedu
cere uolenti⸵ ornatꝰus secularis gloriam relinque.
Indignationem tumidi fastus pharaonismoyses contemnens⸵ paruipendendas docet
esse minas tirannoꝝrum. dum causam iustam fouet
miles xpchristi. Perseuera cummoyse⸵ &eta ferrea
fornace seruitutis egiptie liberaberis. Sta
cummoyse⸝ contradathan⸝ chore⸝ &etabiron⸝ in
surgentes in eum⸵ &et uictor scismatum⸝ dissen
siones potent̾er elides. Illos tanqᷓuam scismatis
auctores⸵ ultrix uindicta ꝯconsumpsit. Quid ni?
Hec est scismaticorum hec est eorum qui tunicamdomini inconsutilem scindere moliunt᷑ur⸝ remu
neratio.
Rixans cummoysemaria⸵ &et lepra ꝑpercussacasu⸝ &et extra castra eiecta est. Sic sic con
tendens suꝑperciliose cum p̾relato subditꝰus⸵ lepramincurrit spiritualem. &eta fratrum consortio uelad tempꝰus separari meret᷑ur.
Israelitam cumma
dianitide coeuntem⸝ finees pugione transuerberat⸵
&et excessus enormiores ꝑperseqͥui⸝ p̾residentis est. Era
dicanda sunt uitulamina spuria⸝ ne surculi no
biles insiti q̅uequoͦs in filios iam adoptauit arbor
generosa⸵ humoris nutrimento destituant᷑ur.
Iosue&etcaleph terram ꝓpromissionis intrauere⸵
ceteris quoͦs egiptꝰus educauerat cedentibꝫus in fata.
Soli nimirumꝑperseuerantes in humilitate o
bedientie.⸝ digni sunt ingredi t̾erram suꝑperne
reꝓpromissionis. Dumiosuemoysi succedens hostes subiugat &et perimit⸵ instruit᷑ur p̾relatꝰus uici
orum barbariem expugnare fortit̾er. Obsequntur
imperio iosue sol &et luna stantes. ut addis
cant subditi⸝ qᷓuantacumque pollentes luce sci
entie⸵ parere p̾residentis arbitrio. Init fedus
iosue cumgabaonitis⸵ ceteris in ore gladii ꝑperemptis. Sic &et p̾relatus ueniam postulantes de
bet exaudire⸵ rebellibꝫus effectum rigoris censu
re seuerioris sentientibꝫus.
Caleph⸝ axe fi
lie suꝑper asinam sedenti⸝ &et lugenti⸵ post irri
guum inferiꝰus⸝ ꝯcontulit &et superiꝰus. Sic sic rector ec
clesie humilitatem subditi simplicis &et deuo
ti⸝ diligent̾er attendens⸵ gratiam gratie suꝑperad
dere tenet᷑ur.
Ahoth clausis diligentissi
me ostiis cenaculi⸵ eglon regemmoab⸝ sica
transfixit. Sic &et usus rationis repagulo
discipline ostium mentis obserans⸵ fastumsuꝑperciliosum regnare gestientem humilitatissica transu̾erberare debet.
Samgar⸵ uo
mere ꝑpercussit sexcentos de philistiim. Sic
&et moꝝrum eruditor⸵ uomere predicationis⸝ ui
cia ꝑperimere tenet᷑ur.
Iahel⸵ temporasisa
re clauo transfixit. Sic &et animꝰus humanus⸵
clauo prudentie⸝ ꝑperim̾ere studet fastum ela
tionis.
Gedeon aram baal destruxit⸵
&et succidit nemus. Sic &et uir fortis inanemgloriam que altare est ꝯconfusionis⸝ destruit.
&et nemꝰus uoluptatum carnis⸝ in se succidit.
Viri⸝ manu ad os ꝓproicientes aqᷓuas⸝ reseruati
sunt ad conflictum militarem. reuertentibꝫusin locum suum⸵⸝ flexo poplite bibentibꝫus. Bona
nimirum temporalia nimio feruore desid̕erii sici
entes⸵ ad conflictum spiritualis milicie⸝ mi
nus idonei reperiunt᷑ur. Qui uͦero modico ꝯconten
ti sunt⸵ deo strenue militare dinoscuntur.
Abimelech turrim comburere molit᷑ur. s;et ca
put ipsiꝰusa muliere molam desuꝑper iaciente⸵
eliditur. Sic &et tumor suꝑperbie ignem glorie
mundane⸝ turri constantie suppon̾ere niti
tur⸵ s;et sapientia inicium fraudis ipsiꝰus feli
cibꝫus studiis elidit.
Iepthe⸵ filie non par
cit. patrisibi⸵ triumphatis hostibꝫus occurren
ti. Sic &et miles xpchristi. carnemmaceraremortificare tene
tur⸵ et iam expugnatis mundanis deli
ciis.
Samson⸵ leonem dilacerat. in cuiꝰus ore
examen apum &et fauus mellis reperiunt᷑ur.
Quem sumens samson in manibꝫus⸵ come
dit in uia. Ueniensque ad patrem suum&et ma
trem⸵ dat eis partem. Sic &et uir spiritualis⸵ pec
catorem elatum in artus diuidit. dum ipsi pecca
ta ab inuicem separata manifestat. Interficit᷑urergͦo leo⸵ dum erecte ceruicis contumatia dissipa
tur. O iocunda admiratio. dum elatus leo⸵ tran
sit in agnum simplicem. Dum itaque conterit᷑ur⸝ no
uum hominem induens˷ &et peccata quoͦ ad rea
tum iam dimissa⸝ ore confitetur⸵ reꝑperiunt᷑ur in
ore leonis iam mortui˷ s;et iam agnum uiuentis⸵
examen apum ac fauus mellis. Simplicis
enim&et uere penitentie uerba⸵ mellita sunt⸝ sꝫet&et mellea. Aut certe completa iam penitentia
&et conscientia serenata instar meridiani
fulgoris. exhortationis uerba a quoͦdam fonte
mellis in cordise scaturientis emanantia⸵
dulcorem fontis sapiunt⸝ a quoͦ deriuant᷑ur. Dul
ce est eloqͥuium in ore sapientis. &et qᷓuasdam de
licias natiui saporis⸵ transmittit ad cor au
ditoris pii pendentis ab ore loquentis. Cir
cumspecte uero ꝯconferunt᷑ur apibꝫus uerba p̾redicato
ris. qͥuia nunc mellificant⸵ nunc aculeo reprehen
sionis pungunt. Fauum uͦero mellis sumit i̅nmanibꝫus uir honestus. dum exhortationis uer
ba⸵ uertit in oꝑpera. Mel in uia comedit. dumin p̾resenti militia exhortatione qᷓua fratres con
solatur⸵ delectat᷑ur. Ueniensque ad patrem suum&et matrem˷ dat eis ꝑpartem. dum altissimo &et suꝑperne
gratie asscribit officium predicationis. S;et qͥuid ∻est ui
ri fratres. quod̕ partem laboris &et non totum as
scribit deo &etgratie collate? Attenti sitis. Uix
predicationis officium expleri potest⸵ qͥuin pul
uis inanis glorie parietinis spiritualis
uͥirtutum edificii int̾erius adhereat. Quia ergͦopars laboris licet fructuosi⸝ fuco glorie deco
lorata uidet᷑ur⸵ non dicit᷑ur totum⸝ s;et partem dedisse.
Si ergͦouͦero te pie lector⸝ allegorie delectat misterium⸵
poteris si libet mecum uesci melle spiritualis
intelligentie. Verus igͥitursamson⸝ xpcchristus noster⸝ qͥuisol est hominum⸵ leonem rugientem dilacerauit˷
membra ipsiꝰus⸝ am̅enbris separando. Neque enimsolum uicia ꝑperemit uirtutum magister &et lar
gitor. s;et⁊et quoͦsdam peccatores enormes⸝ supra cando
rem niuis dealbauit. In ore huiꝰus leonis˷ in
limbo uidelicet inferni⸵ reperit xpcchristus descendens ad inferos⸝ examen apum⸝ &et fauum
mellis. Omnes enim tam patͥriarche qᷓuam ꝓprophete
ante ortum solis iusticie⸵ strauerunt lectum su
um in tenebris. Hos ergͦo manibꝫus potentie sue
sibi s;et&et secum assumens⸵ comedisse dicit᷑ur in
uia. qͥuia ipsorum consortio delectabat᷑ur⸵ etiam
pͥriusꝗᷓquam ad gloriam patris ascenderet. Ueniensque ad patrem suum&et matrem⸵ dedit eis partem.
quia partem humani generis qᷓuam sibi assumpserat⸵ patͥri p̾resentauit. &et in suꝑperna ierusalemmatre nostra⸵ assumptos sulblimauit in
reges.
Samson uulpes cepit⸝ caudasqueearum iunxit ad caudas. &et ipsas igne suc
cendens⸵ segetes philistinorumꝯconcremauit.
Sic &et regimini uirorumspiritualium presi
dens⸵ diligentiam adhibere debet. ut dolos
dissensionum int̾ercipiat. Capiende nimirumsunt uulpes dum parue sunt⸵ ne uineam do
mini demoliant᷑ur. Insidie falsorum fratrumrepͥrimende sunt⸵ que uergunt in ꝑperniciemstatus rei pubblice. Segetes philistinoꝝrum con
cremant᷑ur⸵. dum discordie qᷓuas maligni spiritꝰusseminauere⸵ destruunt᷑ur. Ignis quoͦ segetes he
comburende sunt⸵ est zelus domꝰusdomini. Cuius
rector⸵ caudas uulpium connectit. dum frau
dium finalia ꝓproposita ostendit ad eundemꝑpertinere finem⸵ in subu̾ersionem silicet utilitatis
pubblice.
De maxilla item asini qᷓuaphi
listeossamson int̾erfecit⸵ egresse sunt aque.
qͥuibꝫus haustis⸵ refocillauit spiritum. &et uires rece
pit. Asini uocabulo⸵ litt̾eralis sensus desig
nat᷑ur. Quid ni? Asina⸵ lex est onerifera. cumqua pueri abraheiudeos loquor⸵ expec
tant ad radicem montis intelligentie sub
limis. ariete fortitudinis iam immolato.
Sed o dolor o gemitꝰus. cumsamson qͥuies
cens in g̾remio dalile⸵ excecat᷑ur. &et clausꝰus in
carcere⸵ offitio mole deputat᷑ur. Ha cum ui
rum in deliciosis theorie studiis a cuna
bulis educatum⸵ excecatceca cupiditas.
adeo ut clausus undique carcere sollici
tudinum molestarum⸵ in circuitu lab̾erin
ti in quoͦ impii ambulant˷ amfractuosis
aberret desiderii cor cruciantis passibꝫus.
S;et renascentibꝫus capillis uirtutum˷ qͥuibꝫuscaputmentis decent̾er ornat᷑ur⸵ columpne fidei cru
cis firmit̾er innitit᷑ur˷ philisteos oppͥrimens.
Sic sic forpice discrerctionis tondenda
sunt uellera arietumnabaioth⸵ ut telamnobis contexamꝰus. ut calore uestium spiritua
lis leticie mens refocillet᷑ur. Huiꝰusmodi medita
tionibꝫus immo multo ampliꝰus defecatis⸝ lon
geque subtilioribꝫus⸝ s;et&et limpidioribꝫus⸵ reor glo
riosammagdalenam hominem int̾eriorem sepiꝰus re
creasse. Spiritꝰus enimsanctus qͥui cor ipsiꝰus flammigere
caritatis igne succendit⸵ radioso sapientie
iubare⸝ mentem ipsiꝰus illustrauit. Sepius autem me
cum disserens⸵ reꝑperio beatammagdalenen⸝ ue
ris ꝯcommendari p̾reconiorum titulis inserie testa
menti ueteris. Dulcia nempe dramata car
minis epithalamici⸵ dulce melos intelligen
tie spiritualis ꝑpersonant in magdalene lau
des uerissimas. Unde nͨecꝑparuitati mee
molestum erit⸝
canticoꝝrum cantica in laudes ip
sius expon̾ere⸵ que iam in laudes uͥirginis ma
tris⸝ gloriose dei genetͥricis uidelicet˷ elucida
uimus. Gloriant᷑ur amoris cantica⸵ utͥriusquemarie ueris deseruire p̾reconiis. S;et operi iaminchoato⸝ laudibꝫus dulcissime magdalenesobnoxio⸵ in p̾resentiarum insistamꝰus. Dum itaquelaudibꝫus ipsius stilus noster deseruire letatur⸵
gaudeo consummationem nobilissimi oꝑperis pro
uerbiorumsalomonis se debere tituliismag
dalenes inclite. Adde⸝ quod̕libellus ruth⸵ spiritualem intelligentiam in multis se debere p̾reco
niis magdalene fatet᷑ur. Profecto dum libellꝰus ille
manibꝫus nostris se concedit⸵ occurrit medita
tionibꝫusnostris apostoloꝝrumapostola. Unde &et compendi
ose quedam excerpam⸵ dum flores lego in sancte scͥrip
ture prato amenissimo.
RRuthigͥitur interp̾retatur
festinans. booz⸵ in fortitudine. Cui autem mu
lierum competentiꝰus assignabit᷑ur nom̅en festinantisqᷓuam ei que p̾re cet̾eris festinauit adire monum̅entum. in quo dilectus eiꝰus reqͥuieuerat? Quid festi
nantiꝰus amoris intensi desiderio. cui ipsa ue
locitas tarda uidet᷑ur? Quis est autembooz nisi
fortis ille qͥui infernum spoliauit. qͥui mulierem
fortem fortiter amauit? Proferre libet in me
dium uerba booz⸵ qͥuibꝫusruth nostramꝯconsolatꝰus∻est.
Ne uadas ad colligendum in alterum agrum. nͨecrecedas ab hoc loco⸵ s;et iungere puellis meis.
&et ubi messuerint⸵ sequere.Ne uadas inqͥuit
in campum licentie˷ nͨec in agrum latitudinis
uanitatum curiositatis mundane. s;et tende
gressibꝫus desiderii &et amoris˷ in agrum sacro
sancte ecclesie.S;et qͥuia ꝑperseuerantia currens
in stadio˷ cursus accipit brauium⸵ recta sub
iungitur. nͨec recedas ab hoc loco. Ecce omag
dalena dulcissima. inloco pascue fertilis⸵
te collocabit dilectus. Quia uͦero anima fide
lis quantacumque fulgeat meritorum illustri
um serenitate˷ maiorum humilit̾er seqͥui debet
instituta⸵ recte adicit᷑ur. s;et iungere puellis
meis.⸝&et ubi messuerint⸵ sequere. Tu inqͥuit
multum amans⸵ iung̾ere me amantibus
&et ubi messuerint fructus uite⸵ sequere
passibꝫus desiderii. Sequitur. Sꝫet&etiam si sitie
ris⸵ uade ad sarcinulas. &et bibe aquas de
qͥuibꝫus&et pueri bibunt.Si haurire inqͥuit uolu
eris aquas salutaris doctrine scripture
celestis⸵ uade ad sarcinulas legis mosaiyce⸝ que onerata est multitudine fig᷑urarumcerimonialium. In umbra enim figurarum⸵
reꝑperire pot̾eris lucem ueritatis fidei. Huiꝰus doc
trine aqᷓuas bibe. de qͥuibꝫus&et pueri mei bibunt.
Si item sitieris ad fontem uite quemadmodumdesiderat ceruus ad fontes aqᷓuarum⸵ uade ad
sarcinulas⸝ ut sustineas ꝓpro me leta⸝ fructu
osos labores exerciciorum spiritualium. Nec
dico sarcinas⸵ s;et sarcinulas. Onus enim
meum leue⸵ &et iugum amoris suaue. Bibe ergͦoaqᷓuas gratie. de qͥuibꝫus pueri mei mͥichi seruientes⸵me amantes⸵ bibunt. Vt autem ostendat᷑urqᷓuanta sit &et humilitas &et graratitudo uere a
mantis⸵ subdit᷑ur. Que cadens in faciem suam&et adorans suꝑper terram⸵ dixit ad eum. Vnde mͥichihoc ut inueniremgratiam ante oculos tuos⸝
&et nosse me dignareris peregrinammulierem? Circumspecte se uocat ꝑperegrinam. qͥuia qᷓuam
diu militamꝰus in i̅ncolatu isto⸵ ꝑperegͥrinam᷑uradomino. Hinc est quod̕ psalmista suspirans ad
patriam⸵ dicit. Peregrinꝰus sum ego⸵ sicut &etom̅nes patres mei.
Multa sponte p̾reter
mitto˷ que ad laudemmagdalene in
libro
ruth defacili referri queunt⸵ ad clari
ores titulos p̾reconioꝝrum⸝ nostre festinantis˷ fes
tinans. Sequitur. qͥuibusdamtamen int̾eriectis. Respondit booz. Reddat tͥibidominusꝓproopere tuo.
et plenam mercedem recipias adomino deo israelad quem uenisti⸵ &et sub cuiꝰus alas confugisti.Que ait. Inueniamgratiam ante oculos tu
os domine mi⸝ qioꝯconsolatus es me⸵ &et locutus es
ad cor ancille tue. que non sum similis
uniꝰus puellarum tuarum. Ecce qᷓuam dulcis ∻estuirtꝰus humilitatis. dum mens humilisse inferiorem ceteris reputat⸵ &etsi ad fastigiumcelsitudinis meritorum sublimata sit. Sequitur᷑.
Dixitque ad eambooz. Quando hora uescendi
fuerit⸵ ueni huc˷ &et comede panem˷ &et intinge
bucellam tuam in aceto. Sedit itaque admes
sorum latus. et congessit polentam sibi. Co
meditque&et saturata est⸵ &et tulit reliquias
atque inde surrexit. ut spicas ex more col
ligeret. Domino itaque recumbente ad men
sam pharisei⸵ hora fuit uescendi. Interfu
it conuiuio felix magdalene⸵ &et comedit
ibi panem spiritualis refectionis˷ panem
iocundissimi saporis. Fuerunt etiam ei la
crime deuotionis &et amoris⸵ panis sua
uitatis. S;et qͥuia mesticia penitentis associ
atur leticie spei confidentis⸵ merito peri
betur tinxisse bucellam int̾erne refectionis
in aceto meroris. Ad litt̾eram uͦero sepe cumdominorecubuit ad mensam. et cum apostolis cena
ta est apostola. Unde subdit᷑ur. Sedit itaquead messorum latus⸵ &et congessit polentam
sibi. Sedit ad latus apostolorum apostolorum par apostolis.
&et dum exteriꝰus cibo materiali se refecit⸵ in
teriꝰus spirituali cibo piarum meditationumse dulcissime recreauit. Comeditergͦo&et sa
turata est⸵ cum qua recubuit xpcchristus. qͥui uera
est sacietas amoris ueri. Tulit secum a
mans reliqͥuias affectuose deuotionis⸵ ꝗᷓquaminspirauit cordi ipsius conuiua xpcchristus. su
os iocundissimis reficiens deliciis. In cor
de ipsius⸝ quod̕ templum erat sanctispciritus⸵ egerunt
reliquie cogitationis diem festum domino.
Surrexit inqͥuit⸵ ut spicas ex more collige
ret. Spicas uocat materiam piarum medi
tationum. que pascunt &et nutriunt de
uotionem amoris. Sequitur. Precepit autembooz pueris suis dicens. Etiam si uobiscum met̾ere uoluerit⸝ ne ꝓprohibueritis eam.
&et de uestris quoͦque manipulis proicite de
industria˷ &et remanere ꝑpermittite⸵ ut
absque rubore colligat. et nemo colleigentem corripiat. Quid ergͦo emulator phari
see tibi molesta est dulcissime mag
dalenes p̾resentia? Ut qͥuid iudaꝓproditor in
felix indignaris suꝑper officiosa seduli
tate magdalene˷ p̾reciosum unguentum su
ꝑper caput saluatoris effundentis? Ecce
uerus booz ministrantem commendans⸵
mandat⸝ ut nemo ipsi molestus sit. Mes
suit ergͦomagdalena cum apostolis⸵ fructus ui
te absque rubore confusionis. S;et&et apostoli
manipulos ꝓproiecerunt⸵ dum sepiꝰus tam exhor
tatione dulcissima⸝ qᷓuam exemplo sanctissi
me conu̾ersationis ipsam consolati sunt. Mes
suerunt quidamem apostoli segetem doctrine qᷓuam
ꝓprophete seminauerant. &et manipulos eru
ditionis fructuose sequentibꝫusxpchristum⸝ ꝯconces
sere munifici sermonis dispensatores di
uini. Collegit ergͦo in agro usque ad uesꝑperam.
&et que collegerat⸝ uirga cedens⸝ &et excutiens⸵
inuenit ordei qᷓuasi ephi mansuram id∻est tres
modios. Fructus uite collegit ruthnostrausque ad uesperam uite. &et que collegerat⸵
uirga discreetionis cecidit. paleas cogita
tionum importune sese ingerentium˷ excu
tiens.
Quanquam
&et palee dici que
ant⸵ cerimoni
alium obser
uantie figura
rum. que ꝓpro intel
ligentia litte
rali⸵ sunt re
itiende.
Et dum ordeum simplicis doctrine qᷓuaapostoli suos auditores refecerunt˷ i̅nm̅ensura fidei reseruauit⸵ inuenit tres modi
os spiritualis intelligentie. tropologiam
uidelicet cum allegoria &et anagoge. Diligen
ter etiam aduertendum est⸝ qͥuia que college
rat⸵ ostendit noemi⸝ cuiꝰus consilio ruth o
perata est. Per noemi qͥuippe a pulchritudi
ne nomen ꝯcontrahentem⸵ gratia diuina de
signat᷑ur. cui omne bonum quoͦd habuit⸵ asscͥrip
sit magdalene tanqᷓuam suꝑpernis beneficiis
gratissima.
Ecce in agro scripture di
uine⸝ legimus &et nos spicas utilium senten
tiarum˷ in laudem beatissime magdalenes⸵
post manus messorumbooz. Non est opus
ut ad colligendum eamus in alterum agrum.
fertilis enim est ager iste⸵ et spiritualium
segetum deliciis uberrimꝰus.
Et ecce iam
tempꝰus est⸝ ut ruth tipice uale faciamus⸵
p̾reconiis magdalenes insistentes. Non mi
ror igͥitur si fedus amoris quod̕ inierunt inter
se ionathas et dauid⸵ sepiꝰus pre oculis cor
dis amantis amans constituit. Sepius
ipsam reor recoluisse dauid regis humili
tatem⸝ de quoͦ testat᷑ur ueritas⸵ se inuenisse ui
rumsecund̕um cor suum.
Longum esset enume
rare inclita sanctoꝝrum patrum gesta. que &et ue
nerari &et imitari studuit maria. Sic sic
sibi lanam quesiuit mulier prudentissima⸵
&et operata est consilio manuum suarum.
Ex lana igͥitur arietumnabaioth⸵ telam sibi
texuit. dum singula uenerabilium predeces
sorum gesta recolens⸵ in seriem ordinatissimamexempla nobilia redegit. Sedens ergͦo in thalamo
contemplationis⸵ liciatorio fidei connexuit fi
la staminis felicium operum. int̾er que discurrit
trama piarum meditationum. Nauicula dis
currens que &et panulia nuncupat᷑ur⸵ ueloci
tas est intentionis. cuiꝰus meditullium tenenspanus⸝ qͥui uulgo lingule nomen sortitur⸵
firmitas est ꝓpropositi felicis. Panus⸵ spolia uestitur. dumꝓpropositi stabilitas⸵ deuotione cir
cumquaque decorat᷑ur. Per angustum foram̅en in
latere nauicule constitutum⸵ exeunt fila
glomeris˷ pano adherentis. dumꝑper ratio
nis considerationem⸝ tanqᷓuam ꝑper quendam in
tentionis oculum⸵ subtilit̾er traiciunt᷑ur pie
meditationes. Glomꝰus filorum⸵ est multitu
do cogitationum. que quoͦdammodo in secreto
conscientie conglobant᷑ur&et inuoluuntur⸵
anteqᷓuam explicent᷑ur. Traicit ergͦo fila cogitati
onum nauicula discurrens⸵ qᷓuam mittit
manus desiderii ad extremam staminis o
ram. Manus uͦero prudentie gratamꝯconferens
opem sorori⸵ nauiculam remittit ad ma
num desiderii. Repercussorium autemquod̕ tra
mam maritat stamini˷ firmoque federe con
nectit adinuicem fila trame⸵ studium∻est dis
cipline interioris⸵ seu moderam̅en temꝑperan
tie. que pias meditationes felicibꝫusꝯconiun
git exerticiis exterioribꝫus˷ quasi intelam
honestatis uite. Latent fila trame⸵ sicut
intentiones in archano cordis includun
tur. Fila staminis comparent exteriꝰus. sic &etactiones exteriores lucent coram homi
nibꝫus. Unum corpꝰus efficiunt quodam modo fi
la staminis⸝ &et trame⸝ associata sibi firmit̾er.
Sic &et decentissimam reddit uite seriem ho
nestorum concordia morum. dum ex pura in
tentione pie ꝓprocedunt meditationes⸵ &etex uoluntate interna ꝓprodeunt in lucem
honesta exerticia. Immo &et pure medita
tiones in operum felicium exerticiis elucent
exterius⸵ dum operationes extrinsece in
tentionem int̾eriorem manifestant. Lucent
interiꝰus serene conscientie meditationes.
&et in studiis exterioribꝫus relucent exterius.
Quid ni? Uoluntas interior nomen oꝑperi
inponit. &et karitas in pectore fido reg
nans⸵ informat actiones exteriores. que
relucent exterius radioso fulgore lucis⸵
que ꝓprocedit ex sole lucente interius.
Lanam igit᷑ur ut diximꝰus quesiuit. cumexempla uenerabilium patrum diligenter inuestigans⸵ipsaprudenter &et humi
liter imitari sategit. Linum quesiuit⸵dum ꝓproph̕eticam doctrinam fidei miste
ria certissime predicere cognouit. In
admiratione dignis predecessorum suorumgestis⸵ fructuosam inuenit utilitatem.
Poterit &et hic animꝰus nouis piarum medita
tionum studiis lineam sibi telam ꝯcontexere⸵
quam⸝ spiritualem dicere licebit intelligen
tiam. Liciatorio igͥitur mosaiyce legis associa
bis sententias ꝓprophetarum.&et operum agyographorum⸵ tanqᷓuam fila staminis. Sit tibi ꝓpronauicula discurrente⸵ usus rationis ue
locitas. ꝓpropano⸵ acumen ingenii. ꝓprospola⸵
ingenii uolubilitas. ꝓpro foramine nauicu
le⸵ subtilitas. ꝓpro filis glomeris intra staminis aream traiciendis⸵ sanctorum exposi
tiones. ꝓpro reꝑpercussorio⸵ ueritatis autoritas.
Sic sic in lana &et lino oꝑperari poteris cum
forti muliere⸵ consilio manuum tuarum.
desiderii uidelicet &et prudentie. Si uͦero rei
statum interiꝰus consideres. non inmerito di
cetur linum⸵ ueterum patrum doctrina. Glo
riatur in pͥrimis linum uiroris gratia. sed
anteqᷓuam ad honorem candoris niuei ꝑperue
niat⸵ multis exponit᷑ur tunsionibꝫus. Si a
semine qͥuibusdam meditationum gradibꝫusascendas⸵⸝ ad linee uestis consummationem.
mirari poteris tam laboris humani di
ligentiam qᷓuam potentem artificii industri
am. Artis uirtus cuiꝰus inuentricem se fuis
se gloriat᷑ur⸵ysisegipti solio residens⸝ yna
chi regno relicto⸵ ceteras artes mechanicasmultiplici diligentie studio uidet᷑ur excedere. Hinc est quod̕ per linum⸵ designari
solent arctioris discipline studia. In ui
giliis ergͦo diuturnis˷ in ieiuniis crebris⸝ in
attenuatione corporis˷ in precum deuota
rum effusione˷ in frequentissima genu
flexione˷ in orationum deuotione˷ in amo
ris feruentis ꝑperseuerantia. qͥuis non se lon
ge inferioremmagdalena˷ qᷓuantacumquerefulgeat meritorum gratia˷ sponte non
fateatur? Si uero ꝑper linum designaueris
doctrine patrum spiritualem intelligentiam⸵
huic intellectui adminiculabit᷑ur diligen
tissimi laboris studium cultui lini sepi
us impendendum. Lini crescentis uiror⸵
imꝑperfecte comprehensioni doctͥrine circa studii primitias assimilat᷑ur. Purgamenta
sordium a deliciis linei cultus reicienda
cum tomentis &et stupis⸵ uicia figurant.
iudicii p᷑urgantis beneficio⸝ a doctͥrine limitibꝫus exterminanda. Purior lini mat̾eria in usus exqͥuisitiorescultꝰus delicatioris reseruanda⸵ instituta doctͥrine
quibꝫus informam᷑urꝑperiudicii sollertiam instruentis⸝
designat. Sicut ergͦo uestis lanea⸝ cultꝰus∻esthominis ext̾erior
asspectui se concedens intuentium⸵ ita nobilia uiroꝝrumautenticoꝝrum oꝑpera pubblico non se subtrahunt aspec
tui. Vestis item lanea⸵ nos ornat exteriꝰus. Sͨic⁊et oꝑpera lucentia coramdeo⁊ethominibꝫus⸵ strenuos imitatores se conformantes illisuiro
rum honestoꝝrum decenter informant. Linee uͦerouestemuestis usꝰus familiarior⸵ delicatam carnis fragilita
tis ten̾eritudinem⸝ blandientis delicioso tactu leni
tatis⸝ fouet secretiꝰus. Sic ⁊etspiritualis cultꝰussapientie⸵ de
liciis suis hominem int̾eriorem ornat decentissime.
Et ecce iam tempꝰus∻est ut a nauicula tele discur
rente⸵ transeam ad nauim uelocissime c᷑urrentem.
Videor enimmͥichi uidere nauem iam solutam e litore ꝓproced̕ere
influctꝰus maris⸵ t̾erra relicta. Set ha. dum deliciosismercibꝫuspreciosisque onerat᷑ur⸵ ꝓprosꝑpero cursui iam feliciterinchoato⸝ inuidet aquilo nimis indignanter
intumescens. Horrisono flatu fluctꝰus maris exci
tans⸵ ꝓprocellas exsurg̾ere facit innauim cͥircumquaquespumantibꝫus undis; O diuina clementia. Non
retardat᷑urs;et felicit̾erꝓpromouet᷑ur cursus nauis mare
legentis⸵ ob insidias aquilonis. Prora fortitud̕inis⸝
fluctꝰus maris intersecat inimpulsu citato. nec concutit᷑urrobur gemini parietis in medio carine ꝯconstitutum⸵
quod gemina caritas ꝯconsolidat. Puppim tenet
constantia⸵ indignationem aquilonis irridens.
Set nec ꝓpropt̾er uehem̅entiam uentosi t᷑urbinis⸵ gemunt
tabulata donoꝝrumgratie⸝ clauis timoris firmissime
confedarata. Suꝑperne rudentes gratie⸝ ꝑper troͦcleam disci
pline spiritualis demissi spem mali erecti non siniteuntuacillare. In modiolo fid̕ei⸵ firmiter collocat᷑ur malꝰusspei. Velum patientie ⁊et antemna ꝓprouidentie⸵ dedig
nant᷑ur cedere impetuosis flatibꝫus irruentis aqui
lonis. Quid miri? Neque dormit⸵ neque dormitat
nauita⸵ qui clauum tenet. nauis rector xpchristus.
Immo manum extendens potentie⸵ surge inqͥuit
aquilo ⁊et recede. ueni aust̾er⸵ ⁊et spiret clementior
aura. Aeris igͥitur facie serenata⸵ abeunt in uellera
nubes. ⁊et aquilonis sedata rabie⸵ tranqͥuillum efficit᷑urmare. Remumergͦo prudentie⸝ tenens nauita manu
potentie⸵ nauem felicit̾er regit⸝ tendentem ad portumsalutis et̾erne. Si igͥitur pie lector predicta diligenter at
tendas⸵ nonimm̾erito ꝯconferri potuit naui magdale
na. dum ad huc in carne mortali summo imꝑpera
tori fortis mulier fortiter militaret. Vndeꝯcongrue
subdit᷑ur in laudem ipsiꝰus.
Facta ∻estqᷓuasi nauis i̅nsti
toris⸵ delonge portans panem suum. Licet enimpreci
osis mercibꝫus potiꝰus honeorata quamᷓ onerata esset na
uis ista⸵ panemtamen secum detulit cuiꝰus saporis ob
lectam̅ento reficiebat᷑ur⁊etipsa reficiens alios.
Vt marsiliam in legenda gloriosemagdalenes legit᷑ur.
b̕eatꝰusmaximꝰus unꝰus ex septuaginta discipulis cuiꝰusuenerabili ꝯconsortio s;et⁊et custodie se ꝯcommiserat
magdalena⸵ cumipsaiter ad mare direxit. Ascen
dentesque nauim⸵ prosꝑpero cursu ꝑperuenerunt
marsiliam. Ibiquenauim relinq̅uentes⸵dominoannuente aꝗquensem aggressi sunt comitatum. seminadiuini u̾erbi cunctis largiter erogantes⸵ die noc
tuquepredicationibꝫus⸝ ieiuniis ⁊etorationibꝫusi̅nsistendo.
ut populum ipsiꝰus regionis incredulum˷ nondumquefonte baptismatis innouatum˷ ad congnitionem⁊et cultumomnipotentis deiꝑperduc̾erent. Ecce qꝛuiade longe
portauit panem suum. quia a finibꝫus telluris
ierosolimitane secum detulit sem̅en u̾erbi diuini.
Set ⁊et ab hac ꝑperegͥrinatione secum detulit panemsuauitatis interne⸵ eternaliter reficienda pane io
cunditatis eterne.
Vt autem suꝑperiꝰus digesta certiꝰusꝓprodeant in lucem intelligentie⸵ paucis ea libet
declarare. Mare igͥiturqͦuandoꝫquedicitur᷑ amaritudo penitencie. qͦuandoꝫquemaris uocabulo censet᷑ur uita presens⸵
multis amaritudinibꝫus resꝑpersa. Dum igͥitur felicibꝫuspenitentie studiis indulget cor ꝯcontͥritum ⁊et humili
atum⸵ assunt temptationumꝓprocelle. quibꝫus mo
lit᷑ur antiquus hostis a̕nimum a felici ꝓproposito reuo
care. Inuidit nimirum malignꝰus hostis nobilibꝫusma
rie ceptis. inuidit ampliꝰusꝓprofectui⸵ inuidit pluri
mum ꝑperfectioni. S;etfidelis ∻estdominus qui nonꝑpermittit
nos temptari supra id ꝙquod possumꝰus. s;et dat etiam cumtemptatione ꝓprouentum. Repͥrimunt᷑urigͥitur a custo
de ciuitatis sancte matͥris ecclesie⸵ fraudulente seui
intis hostis insidie. Dum itaque tampenitentieꝗᷓquamuite presentis mare legebat magdalena⸵facta∻estqᷓuasi nauis institoris. delonge portans panem suum.
Nobilis institor admirabile ꝯcontraxit nobiscumcommercium. qui de nobis carnem sumens⸵ suamnobislargitꝰus∻estd̕eitatem. O sapientia institoris prudentissimi.
qui p᷑urpuras regie dignitatis diuine nat᷑ure˷ abscondit
in sacco humanitatis⸵ ne potentia deitatis⸝ ab astu
cia hostis generis humani deprehend̕eret᷑ur. Versipellem
astuciam cͥircumuenit sapientia. ⁊etfortem⸵ fortior deuicit.
O contractꝰus institoris nobilissimi. qui ꝓpro mom̅entanea
tͥribulatione⸵ eterne glorie pondꝰus oꝑperat᷑ur in nobis. O felicissima ꝯcommutatio. dum ꝓpro labore temꝑporali⸵ eterne
glorie deliciosa iocunditas nobis confert᷑ur. O commer
tium admiratione dignum⸝ dum se ipsodominos;et⁊etdeoseruos ꝯcomparat nobilis institor. O pietatis con
tractꝰus. dumprecio rosei cruoris nos emit⸵ s;et⁊et re
demit. dumanimam suampreciosam clem̅ent̾er exposuit⸵
ꝓpro salute s̾eruoꝝrum suoꝝrumdominus. Set quid? Non uidet᷑urhabere locum in talibꝫusꝯcontractus emptionis ⁊et uenditio
nis⸵ cumnͥichildominonͥisiquod̕ suum∻est retͥribuamꝰus. Hinc ∻estquod̕ꝑperysaiam u̾eritas dicit. Emite absque ulla ꝯcommutati
one uinum⁊et lac.S;et quid? Non ne omnis emptio
est ꝯcommutatio? Set si ꝯconsistentiam u̾eritatis ꝓprorsꝰusattendas⸵ non∻est ueri nominis emptio. dum que dei sunt˷⸵deoꝑpersoluimꝰus. Benignissimꝰustamen laboꝝrumnostroꝝrumi̅nterpres⸵⸵nobisreputatꝓpro emptione⸵ dum que sua sunt
a nobis recipit. O suꝑperna clem̅entia. que debitum⸵
uocat m̾eritum. ⁊et emptionis nomine censet doni mu
nificentie sue restitutionem. Exposuit ueno no
bilis institor⸵ mel. uinum⸵ ⁊et lac. celum empireum˷
felicitatem eternam. s;et⁊et se ipsum. Mel⸵ eterne dul
cedinis. vinum⸵ eterne iocunditatis. lac⸵ eterne
suauitatis. Dabo inqͥuit uobis u̾eritas⸵ terram fluen
tem lac. ⁊etmel. T̾erram uidelicꝫet⸵ uiuentium. Qui
ꝓproprecio exili uendit se nobis uenditꝰus∻estꝓpro nobis.
Exiguum enimest precium recompensationis ꝗᷓquam summo largi
tori ꝑpersoluimus. s;et immensum∻estpreciumꝙquod dat ꝓpronobis⸵
dum se ipsum dat nobis. Verꝰusioseph uenditꝰus∻est. ⁊etd̕auid̕ ille
qui manu fortis ∻est⸵ uenit ad fratres suos. onustus
diuitiis ⁊et deliciis.
Sequitur.
De nocte surrexitdeditquepredam domesticis suis⸵ ⁊et cibaria ancillis suis.
Si diligenterꝯconsulamꝰusspiritualem intelligentiam u̾ersiculi pre
sentis⸵ reꝑperies magdalenam fuisse tam formam penitentie
quamᷓ amoris speculum. Tam penitentes enim quamᷓ amoris es
tu f̾eruentes⸵ de nocte surgunt. ut spiritualibꝫus studiis
secretiꝰus indulgeant. Tempꝰus istud⸝⸵ amoris deliciis ido
neum⸵⁊et tranquillitati quietis⸝ obnoxiunesseꝯconsueuit.
Non intrant de nocte ꝑper fenestras sensuum⸵ radii solisinanis glorie. Dum arbiter omnis ab∻estpreter illum qui ⁊etexplorator ⁊et testis ∻est secretoꝝrum mentis⸵ uacat ⁊et lici
te ⁊et licenter suis amor deliciis. Tunc inthalamo con
templationis˷ ornato corde cortinis uirtutis.
⁊et mentis ostia⸝ repagulo discipline spiritualis
obserato⸵ suum amplexat᷑ur dilectum ulnis de
siderii˷ castꝰus amor. Tunc renidens deuotio
feruens⸵ se ipsamꝯconsolat᷑ur dicens. Leua eiꝰussub capite meo. ⁊et dextera illiꝰus amplexabit᷑urme. Gratior ∻est solito facies dilecte⸵ riuis
lacͥrimaꝝrum rigata. Suas bibit lacͥrimas flens⸝
amans⸝ dilecta. que frumini palati⸝ dulce
sapiunt. qꝛuia iocundo sapore dilectionis lete⸵
ꝯcondiunt᷑ur. Quid leti uotis amoris adicere
queat ⁊etiam subtilitas intellectꝰus. dum suumdilectum sibi uidetu᷑r amans amplexari? S;et o ꝗᷓquamanxias edit q̅uerelas amans⸝ gemens⸝ sollicita.
dum a suis ⁊et sponte ⁊et repente dilectꝰus ulnis
elabit᷑ur. Nonne cor discipuloꝝrum euntiumi̅nemausardens erat. post quamᷓxpcchristus euanuerat ab ocu
lis eoꝝrum? Et delicata ⁊et deliciosa res ∻est deuotio.
⁊et dum recedit⸵ accedit. immo ut accedat⸵ re
cedit. Tantꝰus∻est f̾eruor ignis deuotionis cor igni
entis. ut uix incrementumipsiꝰus diu sustin̾ere q̅ueat.imbecillitas humane nat᷑ure⸵ sine qᷓuadam uicissi
tudine respirationis. S;et quid? Facit ad deli
cias⸵ deliciaꝝrum interpolatio. Pascit amorem⸵ mo
mentaneus quidam feruoris deuotionis re
cessus. Crescere enim solet desiderium ex absen
tia rei desiderate. Gratiores esseꝯconsueuerunt
repentini successus. ⁊et nescio quo pacto⸝ cor di
latat ampliꝰus⸵ in opinata leticia; Lacͥrime˷
gemitꝰus˷ suspiria˷ querele˷ certiꝰus enarrant
desid̕erium amoris⸵ dum se dilectꝰus absentat.
Hinc ∻est quod dominus recessurꝰus quo ad corporalem
presentiam a discipulis⸵ uim amoris amantibꝫusamans insinuauit dicens. Si ego non abiero⸵
paraclitꝰus non ueniet ad uos. Abit iħesus⸵ ⁊et uenit
paraclitꝰus. ⁊et dum ad∻est paraclitꝰus⸵ adest ⁊etihesus.
Hee sunt amoris sanctiones⸵ hee leges; Gau
det amor in aduentu dilecti. crescit desid̕erium⸵
ex absentia dilecti. Mira res. Dum remittitur
feruor deuotionis⸵ intendit᷑ur desid̕erium amoris.
S;et quid? Auget᷑ur iterato deuotio⸵ crescente desi
derio. Quid igit᷑ur? Sepe fit ut eo cresciat fer
uor⸵ quo decrescit. Quid ni? Torpente deuoti
one⸵ crescit humilitas. cuiꝰus usus augmentum
susciꝑpere uidetu᷑r⸵ ex diminutione usuum ceterarumuͥirtutum. O dulcedo dilecti. qui non numquamᷓse absentat. tum ut nutͥriat᷑ur humilitas⸵ tum uͭtiterum accendens ꝓpropensiori diligentia retineat᷑ur.
Gratissima uͦerodilecti p̾resentia non solum ampliꝰus cor
letificat⸵ s;et⁊et ampliꝰus innouat. ⁊et dum gaudium
cor dilatat⸵ feruor ignis deuotionis ipsum re
nouat. Quid miri. si leticie nouitas in aduentu uere leticie cor i̅nnouet? Quid miri. sitha
lamum cordis dilatet uirtꝰus gaudii. ut hono
rifice suscipiat illum qui sua immensitate
mundum includit? O ueri felix amoris con
ditio. Accedit dilectus⸵ ut crescant gaudium⁊et feruor dil̕ectionis. recedit⸵ ut cͤrescat desid̕erium.
nutͥriat᷑ur humilitas⸝ sollertior efficiat᷑ur cautela.
Ortꝰus solis⸵ animantibꝫus affert leticiam. occasus⸵
quietem. Quamᷓ firmis⸝ quamᷓ arctis⸝ quamᷓꝑperplexis⸝ di
lectum reu̾ertentem⸝ ab amore leto cingi cͤredis
amplexibꝫus? Vtit᷑ur quidem tunc amor letissimisquerelis. ⁊et blandis susurriis dil̕ectumꝯconuenit.
O amoris ueri desid̕erium⸝ o dulce merentiumsolatium⸝ o tutum reu̾ertentiumpatrocinium. o
mundi delicie. quoͦnammodoͦ sustines te amantem dese
rere? Cui desertam⸝ amantemtamen. s;et⁊et semꝑper amatu
ram. reli̅nquis cor cordium custodiendam? Quid
miri˷ si tͥristis fui recedente leticia. si meticulosa˷
custode destituta? Quid miri˷ si multis cor meuminfectum ∻est doloris amaritudinibꝫus. recedente te
cordis mei dulcore? Numquid inter∻est tua⸝ dulcissime
iħesu˷ raptoribꝫus exponere te amantem? Pot̾erisne
uera salus anime˷ amantem relinquere solam sine
morum dispendio? Quo fugisti⸝ refugium˷ cur
uita dulcior⸝ uita tamen⸝ inuitam deseruisti? S;et qͥuid?querelis querelas adicio. iam uoti ꝯcompos. iam feli
ce felicior effecta? Cautiorem me reddet timor
sollicitꝰus. Nimia enim sec᷑uritas⸵ mater∻est neggligentie.
Huiꝰuscemodͦi querelis⸝ uim doloris minuit araetam
letꝰus quamᷓ mestꝰus amor. ⁊et lacͥrimas emittit ueri testes
doloris.
Has leges amoris legit certiꝰus aliis in
libro exꝑperientie b̕eata magdalene⸵ studiis theorie
dedita. De nocte igit᷑ur surgere ꝯconsueuit magdalenaad ꝯconfitendum domino⸵ dans predam domesticis suis ⁊etancillis suis cibaria. Vt autem facilius dilucidet᷑ur uer
siculꝰus iste⸵ prenotandum∻estqꝛuia sompnꝰus tempꝰus noct᷑urnumsue uendicat ditioni. Qui ergͦo de nocte uigilat. spiri
tualibꝫus uacans studiis⸵ sompno surripit ⁊et furat᷑urtempꝰusquod̕ sompni ∻est iurisdictioni ꝯconcessum. Ha quoͦti
ens uigiliaꝝrum studiis ⁊et latenter⁊etimportune sese somp
nus ingerit⸵ blandus hostis. ⁊et dum quis sompno
tempꝰus furari studet⸵ furat᷑ur eidem noctem sompnꝰus.
Ecce dum tempꝰus alicui furat᷑ur sompnꝰus⸵ furtum in re
ꝓpropria quis ꝯcommittit. Sepe igͥitur surrepens sompnꝰus ui
gilantes seducit. quem inducit sꝫet introͦducit⸵ torpor
desidie. S;et uigilantissimam reddidit magdalenam⸵
deuotionis estꝰus. ⁊et discipline studium ꝑperuigilis⸵ somp
ni preuenit insidias. Nec ausus ∻est fur sepedictꝰus stu
diis magdalenes sese ingerere⸵ nͥisi inuitatꝰus. Breui
quidem sompno s;et⁊etꝓpro tempore accedere ꝑpermisso⸵
tempꝰusꝯconcessit modicum uolens inuita. Et nͥisi amor im
ꝑperiosus in ipsa suis subdidissꝫet legibꝫus nat᷑uram⸵ uix tantos
sufferre potuisssꝫet labores carnis fragilitas. S;et ignis
flammis adeo excocta fuit caro ipsiꝰus⸵ ut laborem uix
sentiret. Legibꝫus amoris presidentis in tantum parere
didicerat corpꝰus sudoribꝫus assuefactum. ut non solum
labores se sustinere gaud̕eret⸵ s;et⁊etiamrespirare diutiꝰus dedig
naret᷑ur. Quid ni? Spiritualibꝫus adeo dedita fuit studiis.
ut non solum spiritualis⸵ s;et fere spciritus efficeret᷑ur. Mirabat᷑urnat᷑ura⸵ carnem mortalem⸝ se fere totam exuisse carnis
fragilitatem. Gratia nat᷑uram suis in tantumaddixit
legibbꝫus. ut nontantum innouata. s;et⁊et mutata uid̕eret᷑ur. Qͥuid
igͥitur miri˷ si magdalene sompno tempꝰus eripuit⸝ quasi
uictͥrix tempꝰus in predam deducens. cum nat᷑ure quod̕ suum⸵ erat
eripuerit? Predam ergͦo dedit domesticis suis. dum tempꝰusquod̕ eripuit sompno⸵ disciplinatis affectibꝫus mentis
ꝯconcessit. Cibaria dedit ancillis⸵ dum defecatas medi
tationes⸵ spiritualia refectione recreauit. Felicibꝫus specula
tiue studiis⸵ familiariter deseruiunt pie meditationes;
Theorie sedenti in throno tranᷓqͥuillitatis serene ꝯconscientie⸵ astat or
dinatissima disciplinatoꝝrum motuum mentis corona.
He sunt pure cogitationes⸝ pulu̾eris sollicitudinum ter
renaꝝrum exꝑpertes. domine sue⸝ ꝯcontemplationis loquor⸝ celsitudi
nem⸵ fideliter obsequentes. He ancille⸵ libere sunt. An
cille sunt⸵ ratione obsequii cum exactissima diligentia piistheorie impensi uotis. libere sunt⸵ si spiritualis legis li
bertatem ꝯconsulas. Istarum filiis ancillaꝝrum⸵ distͥribuent᷑ura uero iosueꝑper funiculos sortes h̾ereditatis reꝓpromissionis
suꝑperne. Non enim sequnt᷑ur conditionem sobolis agar⸵ s;et pͥriua
tam legem filioꝝrumbale⁊etzelfe sortiunt᷑ur.
De noc
te inquit⸵ surrexit.Media nocte inqͥuit ꝓproph̕etasurrexi⸵
ad ꝯconfitendum tͥibi. Filioꝝrum lucis ∻est de nocte ad oꝑpera lucis surg̾ere.
De nocte surrexitmagdalena; de nocte surrexit⸵ legens
in exꝑperientie libro⸝ noct᷑urni tranᷓqͥuillitatem silentii desideriis
orantium esse idoneam. O si nictei⸵ noctis quietem ultroͦse ꝯconce
dere fructuosis orationibꝫus⸝ defecatis meditatioibꝫus⸝ suspiriis
altis˷ gemitibꝫus anxiis⸝ lacͥrimis pietatis⸝ obsecrationibꝫusdeuotionis⸝ geniculationibꝫus humilitatis⸵ sensissent. De
nocte luctatꝰus∻estiacob cum domino. ⁊et uictor illiꝰus illiꝰus qui sponte uincit᷑ur a ꝑperseuerantibꝫus⸵ benedictionem extorsit. Amor
sanctꝰus⸝ desid̕erioꝝrum ulnis amplexat᷑ur dilectum. ⁊et dum felicibꝫusstudiis feruenter indulget⸵ uoti desid̕erabilis⸝ ꝯcompos efficit᷑ur.
Laban de nocte ꝯconsurgens⸵ benedixit filiis ⁊et filiabꝫus suis.
tipum gerens prelati⸵ qui ꝓpro subditis suis tam ꝓproꝓproficien
tibꝫus quamᷓꝓpro inchoantibꝫuspreces effund̕ere deuotas⸝ tenet᷑urad dominum. De no
cte surrexit neemias. ꝯconsid̕erans murumierusalem dissipatum⸵
⁊et portas eiꝰusꝯconsumptas igni. O dolor. o gemitꝰus. Dissipat᷑urmurꝰusierusalem⸵ dum uirtꝰusprelatoꝝrum qui ꝓpro domo domini se tam.specialiter quamᷓ uiriliter opppon̾ere tenent᷑ur⸵ non solum languet
s;et en̾eruat᷑ur. Porte uͦerosancte matͥris ecclesieꝯconsumunt᷑ur igni. dum
timorem domini⁊et examinis ecclesiastici censuram⸝ ꝯconsumit ig
nis auaricie. Quis nͥisi mentis inops⸝ oculis interne ꝯconsidera
tionis talia cernens a piis se ꝯcompescat lacͥrimis?
Quis pium tobiam mediis noctibꝫus sepult᷑uris defu
nctorum misericord̕iter indulgentem recolens. deuotiꝰusse ipsum fructuosis oꝑperibꝫus misericordie non impendat?
De nocte incenso iecore piscis fugatum∻est demonium⸵
quod̕ matͥrimonio sareraguelis insidiabat᷑ur. Igne de
uotionis accendat᷑ur in nobis amor illiꝰus qui hamo fi
dei in aquis hꝰuius maris magni capi se uoluit⸵ ⁊eteffugabit᷑ur pestis inuidie liuentis. que felicibꝫusceptis presumit impudent̾er insidias moliri. De no
cte surrexit stͤrenuissima iudith⸝ ut exiret i̅n uallembethulie⸵ orationibꝫus uacans ꝓpro lib̕eratione popul̕i sui. De
nocte p̾recidit caput olofernispretaxata mulier.
quod̕ audacter ꝯconceꝑperat⸵ feliciterꝯconsummans. De nocte
surgamꝰus⁊et nos⸵ suggestiones hostis antiqui
elidentes. De nocte iussit rex assuerusafferri sͥibihistorias ⁊et annales pͥrioꝝrum tempoꝝrum⸵ mardocheumꝓprofide gestoꝝrum˷ honorifice remunerans. De nocte interfectus ∻estbaltasar rerumxcaldeus⸵ qui uasis templi ni
mis licenter abusus fu̾erat. Dominus⁊etiamiħcesus plorans plorauͭitin nocte⸵ ⁊et lacͥrime eiꝰus in maxillis eiꝰus. De nocte ter ora
uit. unde ⁊et tͥrine orationis uen̾erabilis institutio⸵ a uiris re
gularibꝫus obseruat᷑ur. De nocte surrexitmagdalene⸵ di
lecti adoranda diligenter sequens uestigia. De nocte
parauit aromata⸵ pietatis ⁊et amoris officio⸝ laboremimpendens affectuose. De nocte quesiuit illum quemdilexit anima ipsiꝰus. Nequeenim umbre noctium⸝ obnu
bilare potuerunt serenitatem lucis amoris feruentis
simi. neque t̾error custodum offic̾ere ualuit audatie quamᷓministrabat amanti impetꝰusspciritussancti. De nocteigͥitursur
rexit deditquepredam domesticis suis. dum c̾ertitudinem
dominice resurrectionis quamᷓ angelis⸝ lacͥrimosis querelis
surripuit ⁊et ab ipsis qᷓuadam uiolentia extorsit⸵ dis
cipulis saluatoris ꝯcontulit⸝ nuncia salutis. Dedit ⁊etiamcibaria ancillis suis⸵ dum mulierculas simplices no
uitate leticie mundum innouans dulciter recͤreauͭit.
Si uͦero relationi legende fide dignissime fidem adhi
bere uolu̾eris⸵ b̕eatꝰusmaximus epciscopus⁊et felicissima mag
dalene ascendentes nauim⸵ ꝓprosꝑpero cursu ꝑperuenerunt mar
siliam. Ibique uegetationem nauis relinquentes⸵
domino annuente aq̅uensem agͤressi sunt comitatum. diuini
uerbi semina cunctis largiter erogantes. die noc
tuquepredicationibꝫus⸝ ieiuniis⸝ ⁊etorationibꝫus insistendo⸵
ut popul̕um regionis illiꝰus incͤredulum nondumque fonte
baptismatis innouatum⸵ ad agnitionem ⁊et cultumomnipotentis deiꝑperduc̾erent. Sic sic magdalenadedit
cibaria ancillis suis. dum a̕nimabꝫus ad fidem ꝯconu̾ersis
pabulum uite ministrauit. Porro si fidem adhibere
uolu̾eris doctͥrine hebreorum⸵ cheref equiuocum∻est ad predam⁊etuictum. Vnde in lingua hebreoꝝrum instructi⸵ legunt
inuictum. ubi habemus in nostra editione predam.
Seq᷑uitur.
Consid̕erau̾erit agrum⸵ ⁊et emit eum. de fructu ma
nuum suaꝝrum plantauit uineam.
In ꝯcontᷓractu emp
tionis ⁊et uenditionis adhibenda ∻est diligentia⸵ ne
aut dolus aut error partes suas interponat. Ag̾ercomꝑparandus⸵ꝯconsid̕erandus ∻est diligenter. ne si aut nat᷑ura
sterilitate ipsum dampnau̾erit. aut herbas pestilen
tes ꝓproducat⸵ labor agͥricolaꝝrum anxiꝰus irritet᷑ur? Quanᷓti pie
pie lector estimes agrum qui ꝑperpetue f̾ertilitatis gloriadonatꝰus⸝ non solum auidi uotis coloni respondeat.fideliter. s;et⁊et desid̕eria i̅nimmensum tranᷓscendiat? Ecce ager
tͥibi a summo agͥricola ueno expon᷑itur. deliciosos felicitatis eterne fructusꝓproducens. quare cum licitantibꝫus licitatione non
contendis? S;et absit ut ager iste tͥibi uilescat⸵ eo quod̕exiguo comꝑparari potest precio. Caritati colliridam
panis egenti sincero affectu porrigenti⸵ꝯconferetur
ager iste. Ager iste⸵ ager ∻est de quo ait ysaac. Ecce
odor filii mei⸵ sicut odor agͥri pleni cui benedixitdominus.In hoc agro⸵ recondi debet thesaurꝰus celestis desid̕erii.
Agrum istum consid̕erauit b̕eata magdalene⸵ dum que
sint delicie iocunditatis regni celoꝝrum diligenteroculis fid̕ei ⁊et spei ꝑperspexit. Agroͦ isti misericord̕ie semina
ꝯcommendans⸵ centuplum accipiet. ⁊et uitam eternam
possidebit. Emit agru̾m istum⸵ quicumque fructuosis
ꝑperseu̾erantie laboribꝫus⸝ felicitatem ꝑperpetuam ꝯcomꝑparare
studet. Vnde liquebit intell̕igenti⸵ dyasirton adessecum dicitur. De fructu manuum suaꝝrum.Hec namqueoratio⸵
tam precedenti u̾erba quamᷓ subsequenti⸝ rite potest
associari. De fructuosis siquidem oꝑperibꝫus plantat
inagroͦ sepe dicto uineam⸵ quicumque in regno celesti
parat sͥibi tutissime tranᷓqͥuillitatis umbᷓraculum. Suꝑperomnemenimgloriam ꝓprotectio ⁊et tab̕ernaculum erit in umbᷓraculum diei ab estu⸵ ⁊et in sec᷑uritatem ⁊et absconsionem a
t᷑urbine. ⁊et a pluuia.
Est item in ꝓpropatulo euidentie
ꝯconstitutum⸵ quoniamꝑpermariam theoria designat᷑ur. Desid̕eriumigͥiturꝯcontemplationis⸝ agrum ꝯconsid̕erat discipline celestis
studii⸵ dum statumꝯconu̾ersationis uiroꝝrumrͣegularium diligenterꝯcontemplat᷑ur. Pre consid̕eratione opꝰus∻estantequamᷓ emat᷑ur ager
pretaxatꝰus. Ardua enim negocia diligenti agent delib̕erati
one. Multi ꝓprofecto ad frugem tutioris uite tranᷓseuntes⸵ exitum rei minꝰus circumspecte p̾remetuuntur. Cet̾erumquis uniu̾ersos casus repentinos aut preuidere. aut ⁊etiamuitare poterit? O dolor. o gemitꝰus. Ager discipline
celestis⸝ quoͦndam ornatꝰus erat hinc rosis u̾erecundie⸝
liliis innocentie. uiolis penitentie. inde ꝯconsitꝰus lauro sa
pientie. oliua pacis⸝ palma uictorie. cedris theorie.
S;et quid? Hunc ex magna ꝑparte squalet horrore
salsuginis. uepͥrium aculeis ⁊et tͥribuloꝝrum asꝑperitate in
decenter armatꝰus. In suꝑperficie agri serpunt reptilia
uirulenta. latent in cauernis⸵ reguli; Felice felicior ∻est⸵
qui uineam plantat in agro isto. cuiꝰus uͥirtutis odore⸵
serpentes igniti fugant᷑ur. O uinea sorech⸵ o uinea⸝
generosi fructꝰus deliciis nobilitata. cuiꝰus radix⸵ est
firmitas stabilis ꝓpropositi radicati infundam̅ento con
stantie. palmites blando fed̕ere coh̕erentes⸵ medita
tiones sunt honeste. pampini⸵ sunt u̾erba fraterne sosolationisconsolationis. sub quibꝫusꝯcontinent᷑ur botri
suauitatis bone ꝯconscientie. Agrumpredictum sepiꝰusemes. te ipsum felicibꝫusspiritualium studioꝝrum excer
citiis impendendo. eqᷓuanimiter obpꝓprobria˷ ꝯconui
tia˷ detᷓractiones˷ indignationes˷ iniurias˷
sustinendo. S;et quid? Vineam domini demo
liri satagunt uulpes dolose. q̅ue licet faci
es habere uideant᷑ur diuersas⸵ caudas tamenhabentcolligatas. Licet enim in qͥuibꝫusdam articulis
opposita sentiant fraudulente molitiones⸵
unanimitertamen ad subu̾ersionem domꝰusdominitendunt. O canes desides.⸝ uentͥris lacunar
replere studentes⸵ tanquamᷓbolisitio insatia
bili laborantes. O canes blandientes adu
lationis cauda. canes muti⸵ ⁊etnon ualentes
latᷓrare. Quid miri? In ora canum istoꝝrum⸵ ꝓproiec
ti sunt muti. Satis euidens erit intelli
gentia⸵ si dix̾erimꝰus agri nomine designari
aq̅uenseterritorium. quod laboribꝫus fructu
osis ⁊et exemplis honestis ⁊et diligenti predi
cationes⸵ cum collega suo emit magda
lene. Vineam ibidem plantauit⸵ dum indi
genas ad fidem ꝯconu̾ertit.
Accinxit forti
tudine lumbos suos. ⁊et roborauit bᷓrachiumsuum.
Male dulcibꝫus uite remissioris ille
cebris ꝓprorsus repudiatis⸵ oꝑperibꝫus felicibꝫus se ip
sam ⁊et piis meditationibꝫus impendit. O mulier
fortis. cuiꝰus cinctorium fortitudo. Congressa
est qᷓuasi singulari c̾ertamine cum muliere forti
tͥribulationum multitudo. s;et nec suꝑperari nͨec deici
potuit⸵ fortitudinis munimine cͥircumdata.
Rumpi non nouit cingulum fortitudinis.
nͨec uinci potuit fortis mulier insultibus
adu̾ersitatis. Frequens adu̾ersitatum concursꝰus⸵
tam cautiores quamᷓ expeditiores ad pugnamreddit fortiter resistentes. Quid fac̾eremꝰus uiri
⁊et utinam uiri⸵ irruentibꝫusꝑpersecutionibꝫus. qui ter
rore umbre aut ymaginis uani timoris dei
cimur? Etiam dum res in tuto ∻est⸵ ingeniosi
nimis in hᷓac ꝑparte ꝯcommentatores efficim᷑ur euentuum.
quos fingit timor degener. Meticulosoꝝrum⁊et pusillanimum t᷑urba cum amantium cetu⸵
dicere potest. Quando ego non timui gᷓrauiora
ꝑpericula u̾eris? Quis umqᷓuam auruspex⸝ motꝰusextalium ꝓprominentium sollicitiꝰusꝯconsid̕erat⸝ qͥuis
astroꝝrum lege ꝑperitꝰus⸝ ortum horoscopi notat ar
gutiꝰus. quamᷓ metꝰus insidias ubi tamen nulle sunt
ꝯconiectat? Que columba⸝ accipitͥris conatum
insequentis⸝ magisꝑperhorrescit. quamᷓ mens
pusillaminnimis ob euentꝰus quos ꝯcontᷓra se fingit
ignauia⸝ trepidat? Mania cꝰuius congressum mi
litum pictoꝝrum cernens⸵ expallescit. Quid uͦerometiculosiꝰus⸝ quid tͤrepidantiꝰus⸝ lesa ꝯconscientia?
Tuta sine qua nich̕il tutumꝯconscientias⸵⸝ ita motꝰus obsi
stentis indignationis paruipendit⸝⸵ ut rupes salo
uicina fundam̅ento stabilitatis innitens. ꝓprocellasirruentes repellit. Quamᷓdiu miser quamᷓdiu pulu̾eri
leuitatis quem temptationis uentꝰusꝓproicit a facie
terre soliditatis assimilaberis? Quamᷓdiu hostiuminuisibilium eris ludibrium. uitiorꝝrumꝓprostibulum?
Qͦuando accinges fortitudine lumbos tuos. qͦuando robo
rabis brachium oꝑperationis tue? Si litteralis te ꝓpro opinione hebreoꝝrumiuuat intellectꝰus. roboratio brachii ∻est ut ꝓpropͥrietati
gallici ydiomatis alludam⸵ rebrachiatio. qͦuandouidelicꝫet oꝑperimenta brachioꝝrum stͤrenua manu alternatim in inuolucrum replicationis reducunt᷑ur⸵
ne fluxꝰus uestium⸝ molestiam ingerat uelocita
ti festinationis. Si uͦerospiritualis tibi predulcescit
intelligentia⸵ robur oꝑperationum dices castum amo
rem fidum ac ꝯconstantem deuotionis feruentemigne.Spirituale namque robur actionum⸵ est uͥirtu
tum firmitas.
De hꝰuiusmodͦi uestium replicatione⸵
ait in moretovͥirgilius. Gemi
nos tunc ueste lacertos⸵li
berat;
Robur mentis⸵ actiones corrobo
rat. Frequenter accidit ut oꝑperationes ministerio
debilissimi corꝑporis exercitas⸵ fortes reddat ac robꝰustas⸝ impetꝰusspciritussancti. Animꝰus fortis⸵ fortiter agit. licet
instͧrumento effeti corꝑporis utat᷑ur. Spcirituspresidens⸵
actiones informat extͥrinsecas. adeo ut ipsas ro
boret⸵ robur spciritus. Pre oculis mentis ꝯconstitue
quamᷓuis actionem officio corꝑporis stͤrenui ac expedi
ti in exercitiis corporeis ꝯcompletam. Fortis non cen
sebitur⸵ animo regente corpꝰus uͥirtutibꝫus destituto.
Homini potiꝰus interiori quamᷓ exteriori⸵ se debere fa
tent᷑ur actiones. Ille⸵ moderat᷑ur eas ⁊et informat. iste⸵
ministrat. Accingamꝰus uiri fratres fortitudine lumbos nostros⸵ ⁊et roboremꝰus brachia nostra. Et ecce mors pre
foribꝫus adest. ⁊et quis ei resistet? Numquid uiolentie
mortis fortitudo mentis resistere poterit? S;et qͥuid?
Nonne fortis ∻est ut mors dilectio? Profecto. mor
tis presentia non minuit᷑ur caritas⸵ s;etauget᷑ur. Cer
te ꝑperfecta caritas⸵ ulnis desid̕erioꝝrum morti gaudens
occurret. Quid enim est mors iusti⸝ nisi miserie
presentis terminus. ⁊et initium uite ꝑperhennis? Ecce. in
stadio c᷑urrentibꝫus⸵ brauium cursus certumꝓpropositum∻est.
Quid expectamꝰus? Numquid ad c᷑ursum expeditiores
erimꝰus. qͦuando senectꝰus decrepita uaricosos nos reddet?
Vt quid non soluimꝰusquod̕ soluere tenem᷑ur? O quamfrequenter meditaciunculis nostris illud cuiꝰusdam
sapientis occ᷑urrit⸵ qui in iure ciuili ꝑperitissimꝰus fuit.
Minꝰus inquitsoluit⸵ qui tardiꝰus soluit.Consolat᷑urme inquies⸵ b̕eati augꝰustini auctoritas docentis
non esse seram penitentiam⸵ si uera est. Esto.
S;et qua fronte queso presumes interpretari illam
esse ueram. que ꝓprotelat᷑ur⁊et differt᷑ur usque ad exitumuite? Satiꝰus quidem ∻est sera quamᷓ numquamᷓ⸵ ab errorisinuio reuocari. Ceterum. si tͥibi ille ille sanctus
latro solatium exhibet in hᷓac parte⸵ recole tameninmaledictum esse illum qui peccat in spe. In dubiis
ergͦoquod̕ tuciꝰus∻est⸵ eligendum∻est. A̾nimos det nobis uiriliteragendi⸵ sexꝰus fragilior cui rob᷑ur fortitudinis stre
nuissime nouimꝰusesse collatum. Cernamꝰus oculis
ꝯconsid̕erationis magdalene stͤrenuos actꝰus⸵ cumspiritualibꝫusstudiis. Precincta fuit⸵ dum officio sedulitatis
pie feruenter indulsit. lauans pedes saluatoris⸵
⁊etcapͭut eiꝰusdem ungenueͤnto ungens precioso. Succincta
fuit expedite c᷑urrens uiam uite⸵ cuilib⁊etꝓpropͥrieta
ti. ⁊et secularibꝫusabrenuntians illecebris. ꝒProcinc
ta fuit⸵ dum de nocte q̅uesiuit dilectum. dum nauimascendit⸵ ad aquensem ducta ꝓprouinciam. Accinxit
se⸵ dumꝑparata fuit corpꝰus saluatoris tollere. debilisquidem corꝑpore⸵ s;et fortis animo. femina⸵ s;et multum
amans. Precincta item fuit⸵ dum aromata ꝑparauit⸵
uͭt pie deuotionis studio dulciter obseq̅ueret᷑ur. Succi̅nxit se⸵ c᷑urrens ad monum̅entum. Extitit ꝓprocincta⸵ dumfaciem habuit euntis in ierusalem. Accinxit se⸵ mundum˷
diabolum˷ carnem˷ ꝯconsuetudinem pͥristinam uincens. dumque in tantis amoris pͥriuilegiati successibꝫus numquamᷓstudiis suis surrepsit inanis gloria.
Gustauit
⁊et uidit quoniam bona ∻est negotiatio eiꝰus. non extinguet᷑urin nocte lucerna eiꝰus.
Postquamᷓ inhabitum u̾ersa
sunt ꝯcommendabilia uite regularis studia et
laborem qui priꝰus intollerabilisesse uidebat᷑ur⸝ leuemreddit ꝯconsuetudo⸵ efficiunt᷑ur dulcia suꝑper mel ⁊etfauum exerticia sancteꝯconu̾ersationis. Labor igͥitur fructuosꝰuscondit᷑urpredulci deuotionis iocunde sapore. adeo
ut qͥuicqͥuid dulce reputat mundane uanitas c᷑uri
ositatis⸵ amarum censeat palatum cordis. delici
as dulcedinis qᷓuas anime ꝓpropinat castꝰus amor⸵ exꝑpertum.
Nouas parit delicitias noua delectatio. ⁊etd̕e die i̅ndiemampliꝰus⁊et ampliꝰushomo renouat᷑ur int̾erior⸵ uͥirtute amo
ris spiritualem iuuentutem innouantis. Nouas me
ditationes generat amor suspirans dilecti presentiam. ⁊et nouis desid̕eriis⸵ semꝑper nouus occ᷑urrit
uir desid̕erioꝝrum. Meditationibꝫus amoris semꝑper noua
occ᷑urrit materia laudis dilecti. ⁊et dum indilectumdirigunt᷑ur amantis lumina⸵ nouitatem adducitadmirationis⸝ admiratio nouitatis. Dilatat
cor amantis⸵ spiritualis leticia. ⁊et gᷓratissime sꝰuscepti
oni dilecti qui immensus ∻est⸵ domicilium dilatat la
titudo caritatis. Quid miri si uere presentia leti
tie cor letificat. si inaduentu dulcedinis⸝q̅ue et
suauitas ∻est⸝ sentit a̕nimꝰus suauitatem dulcedi̅ns?
Gustate ⁊et uidete quoniam suauis dominus. gꝰustate ⁊et uide
te quoniam bona ∻est negociatio agͥri delitiaꝝrum. O ꝯcommuta
tio laude digna. dumꝓpro celestibꝫus⸵ terrena. ꝓpro eternis⸵
temporalia ꝯcommutant᷑ur. O quamᷓ infeliciter inebriat᷑urmiser homo. dum ei dulcedinem male suadse uo
luptatis⸝ aureo calice babilonisꝓpropinat carna
lis ꝯconcupiscentiava prudens uidelicꝫetꝯconsid̕eratio qua
ꝯcomꝑparare studuit regnum celoꝝrumcat. dDulcedinem dixi.
quamᷓ saniꝰus fel amaritudinis nuncupassem. S;etquid? Dari solent atonitea⸵ melle lita. O con
tractꝰus cͥrimine plagii detestabilior. dum lib̕erum ca
put se ipsum uenundari ꝑpermittit ad participiumprecii⸵ a barbarie uitioꝝrum in captiuitatem serui
tutis misere deducendum. O execrabilis uolup
tas momentanea. ꝓpro qua ꝑperpetui ꝯcompensabunt᷑urcruciatꝰus; Felicem censet magdalenamorbis.. q̅ue siti
ens uenit ad fontem uite⸵ ut hauriret aquamᷓ sa
lutis. Consid̕erauit agrum cui benedixitdominus⸵ et
emit illum. Gustauit⸵⁊et uidit quoniam bona ∻est nego
tiatio eiꝰus. In agro itemterre mentis iam bene cul
to ab agͥricola summo⸵ plantauit uineam hone
staꝝrum meditationum. Gustauit deliciosi saporis
uini spiritualis leticie iocunditatem⸵ ⁊et uidit in
telligendo quoniam bona ∻est negociatio eiꝰus. prudens
uidelicꝫetꝯconsid̕eratio⸵ qua ꝯcomꝑparare studuit regnum ce
loꝝrum. Non extinguet᷑ur inquid i̅n nocte⸵ lucerna
eiꝰus. In nocte siquidemqͦuando sol factꝰus∻est ut saccꝰus cilici
nus⸝ ⁊et tenebraꝝrum caligine facies terre obuo
luta ∻est sole iꝰusticie paciente eclipsim⸵ non est
extincta lucerna amoris fid̕ei in pectore mag
dalene. Fugientibꝫus⁊etapostolis latuit in laterna
cordis amoris lucerna lucens. nec eamuentꝰus tante
ꝑpersecutionis extinxit. Lampas eiꝰus⸵ lampas ig
nis atque flammaꝝrum. aq̅ue multe multe non pote
runt extingu̾ere caritatem eiꝰus⸵ neque flumina il
lam obruere potuerunt. Vide pie lector uͭt in noc
te tͥribulationum⸵ non extinguat᷑ur lucerna speitue.
Spes recte lucerna dicitur᷑ lucens in nocte presentis
uite. dum sꝑperamꝰusquod̕ non uidemꝰus. Ad litteram uͦero de
nocte non extinguat᷑ur lucerna in domo⸵ in qᷓuauiri regulares artꝰus labore diurno fatiga
tos recreant. Noctis molestias excludit sola
tium lucis. q̅ue⁊etiam testis ∻est honestatis. De nocte
uͦero laborantibꝫus⸵ subsidium ꝯconfert beneficiumluminis. De nocte incedentibꝫus⸵ magistra ∻estitineris lux preuia. Adde qꝛuia lucis h̕ec∻est potentia⸵ ut
de nocte artificialem diem inducat. Non nunquamᷓ nautarum c᷑ursum dirigit lucis admini
culum⸵ quibꝫus opem sidera negare uident᷑ur.
O quamᷓ accomodum est tempus noct᷑urnum⸵ piis deuotaꝝrumorationum studiis. Tunc quidem non extingͥuit᷑urlucerna deuotionis⸵ s;et lucet solito gᷓratius.
Studeamꝰus⁊et nos uiri fratres⸝ oꝑpera lucis exerce
re. qꝛuia in nocte illa caliginis quamᷓ mors adducet
clauso iam die uite presentis⸵ non extingueͤt᷑urlucerna bone oꝑperationis; Liptote ∻est. Fulgebuntenimsancti tanquamᷓ sol in regno patris⸵ ⁊et oꝑpera bona
lucebunt tanquamᷓ stelle micantes. He stelle⸵ nꝫequecosmicum. neque heliacum occasum nouere. im
mo chorꝰuscante in m̾eridie sole iusticie⸵ sereniꝰusradiabunt felicium actionum sidera ruti
lantia in firmam̅ento celi empirei. Et si item
uita presens ut diximꝰusnonimm̾erito dici queat dies
adhibito respectu ad tenebras mortis⸵ potest
tamen⁊et hec uita mortalis⸝ noctis censeri uocabu
lo⸵ si intellectum referas ad fulgorem diei
uite ꝑperhennis. In nocte igͥitur uite istiꝰus incedentes
uia lubrica⸝ teneamꝰus lucernas ardentes⸵. dili
gentiam adhibeamꝰus exactissimam⸵ ne uentus
inanis glorie⸝ lucernas ardentes quas gestamꝰus˷
extinguat. Pretendat᷑ur manus prudentie.
nec extinguere poterit lucernam uentꝰus fauoris
popularis aure. Sunt quidam ad litteram de no
cte quamᷓ facit umbra terre incedentes⸵ quibꝫus so
latium prebet a tergo lampas sequens. Aliis
uͦero sollertiꝰus sibi ꝓprospicientibꝫus⸵ uiam monstrat
lux preuia. Sic nimirum uigilantiꝰus sibi ꝓprouident
qͥui bonis que pauꝑperibꝫus erogant⸝ uiam sibi luci
dam⸝ ad regionem spirituum ducentem in hac
uita preparant⸵ quamᷓ quos elemosine distͥribute
iam defunctos iuuant. Luceat igͥitur in uasis
serene ꝯconscientie lux deuotionis in nocte ui
te presentis. refulgeant ⁊et exteriꝰus lucerne fe
licium oꝑperationum ardentes igne caritatis
in manibꝫusuestris⸵ ut illustͤremini radiis clari
tatis glorieꝑperennis.
Sequitur.
Manumsuam misit ad fortia. ⁊et digiti eiꝰus apprehenderuntfusum.
Quedam sunt que quanᷓto curiosiꝰusexponunt᷑ur⸵ tanto minorem inauditoribus
excitant deuotionem. Expositiones enim mo
res edificantes⸵ necessariis deiure queunt
expensis ꝯconferri. pruritui auriim deseruien
tes⸵ uoluptuariis similes sunt impendiis.
Palmamtamenꝓprom̾ereri censeri solet scͥriptor ꝓprouidꝰus⸵
qui utilibꝫus iocunda q̅ue delectationem pariunt⸝
immiscet artificiose. Non ne enim omne tulit pu
nctum. qui miscuit utile dulci? Sicigͥitur manummittere sciamꝰus ad fortia⸵ ut leuioꝝrum exercitia re
rum subire ꝓpro tempore non erubescamꝰus. Ma
nus militaris q̅ue tela mittit hostilitatis tempore⸵ tranquillitate pacis uiolas legere nouit.
Achillesterror ylii⸝ militie gloria⸝ qui tam hectoraꝗᷓquamtroilum singulari deuicit ꝯcongressu⸵ fidibꝫus canoris tanquam chironis discipulus⸝ temporis molestias
expellere non erubuit. Milites inserii martisꝯconflic
tu instructissimi ꝓpro lib̕ertatis patͥrie tuitione⸝ sese
mortis ꝑpericulis exponentes tanquamᷓa̕nimaꝝrumꝓpropriarumꝓprodigi⸵ preludiis tironum quanᷓdam prelii imaginem
pretendentbꝫusꝯcondescendunt. Mulier fortis q̅ue sepissi
me manum ad fortia mittit⸵ non numquamᷓ digitis
fusum apprehendit. Nouerunt angeli nuncꝑper sca
lam iacob ascend̕ere⸵ nunc descendere. Dominꝰusipseiħcesusqͦuandoꝫquei̅n monte sublimia discipulis suis ꝓpropo
suit⸵ qͦuandoꝫque in ualle⸝ infirmitati plebis ꝯcondescend̕ere dignatꝰus∻est. Manum ad fortia mittit⸵ qͥuicumqueꝓpro domo
domini in faciem hostibꝫusecclesie uiriliter resistit. Digi
ti fusum apprehendunt⸵ quicumque fratruminfirmi
tati utilitati ⁊etiam in negociis minoribꝫus satagerestudent. Siue inquit apostolus⸝ mente excedimus⸵ deo.
siue sobrii sumꝰus⸵ uobis. Manum mittit ad fortia⸵ qͥuicumꝫquetam hostis inuisibilis ignita iacula quamᷓ falsoꝝrumfratrum insultꝰusꝓproteruos⸝ clipeo fortitudinis elidit.
Digiti fusum apprehendunt⸵ quociens spiritu benig
nitatis⸝ utilitati minoꝝrumꝓprospicimꝰus.
Quotiens
tranᷓsitꝰuspresens occ᷑urrit memorie nostre⸵ ꝯcommendatione
dignam censemꝰuskaroli magni prudentissimamexcellentiam. Sustinuit namque imꝑperatoria maies
tas⸵ ut filie ipsiꝰus artem minerue in minoribꝫusannis
addiscerent. Licet autem manus ingenue ꝓproiussis
paternis lanificiis se ꝯconcederent⸵ artificii tamen subti
lioribꝫusꝓpro tempore suas impenderunt oꝑperas. Manus
puellares lanam carꝑpere non dedignantes⸵ nunc
aurifrigii studiis⸝ nunc nobilibꝫus diamiti aut ex
amiti aut cathauolatilis texturis feliciter indul
serunt. Mantuanus uates
bucolicum carm̅en gᷓracili
modulatꝰus∻est auena˷ egressus filius⸵ uicina coegit⸝
uͭt quamᷓuis auido parerent arua colono⸝ in georgi
cis. ineneide⸵ horrentia martis arma descͥripsit.
Stiloꝝrumuͦero tͥrina uarietas⸵ ethice ⁊et ethonomie et
pollitice fideliter deseruiuiunt.t.
Maria magdalene tanquamᷓ mulier fortis manumad fortia misit⸵ dumarctissime discipline
studiis corpꝰus attenuauit. adeo ut pelli ipsiꝰusꝯconsump
tis carnibꝫus os adhereret⸵ ⁊et labia tantummodoͦ cͥirca
dentes ipsiꝰus relinq̅uerent᷑ur. Tanto nimirum amoris quo
exarsit indilectum igniebat᷑ur feruore⸵ ut non solumspiritualis. s;etspiritus quidam esse uideret᷑ur. Digiti eiꝰus fusumapprehenderunt⸵ dummanu prudentie⸝ laboris exercitiumsedula ꝯcomprehendit.Manumigͥitur ad fortia misit⸵ dum corpus macerauit seuerioribꝫus districtioris discipline studiis. uigilantissimisque asꝑperitatum
rigoris discipline obseruantiis. quas excogitare potuerunt inuincibilis audatia ignei amoris ⁊et felix impetus feruen
tissime deuotionis. Manum ad fortia misit mulier fortis. dum feruent̾er dilectum amauit⸵ dum strenue militauit. dum
fortit̾er cum aeriis potestatibꝫus dimicauit⸵ dum nouos succedentium temptationum insultus suꝑperauit. dum felicit̾er in ꝓproposito no
bili ꝑperseu̾erauit. Quoniamuͦero discretio necessaria ∻est ei qͥui penitentie legibꝫus se subicit⸵ recte subiungit᷑ur. &Et digiti eiꝰus apprehende
runt fusum. Nomine digitoꝝrum⸵ discretio⸵.Nomine fusi⸵ sollicitudo designat᷑ur. Argute namque disc̾retionis mod̕eramine limitari
debet sollicitudo nouis oblectans animum studiis. ne sub pond̕ere nimio mens ceptis audatcibꝫus obstupescens i̅ngemiscat.
Freno temꝑperantie regi debet equus desiderii. ne si laxiores ei dent᷑ur habene⸵ ruat i̅n precipitiumꝑper abrupta discurrens.
Si uero te pie lector delectat he
breoꝝrum editio qua mulier fortis dicit᷑ur manum ad co
lum misisse⸵ parati erimus ⁊et nos manum ad colummittere. ita ut digiti fusum apprehendant.
Nec sardanapallum tam̅en nec eacidam qui deida
mia teste⸝ pensa distribuit puellulis⸵ in hac
parte uolumꝰus imitari. ꝒProcolo⸵ nobis erit intel
ligentia. litteralis. cui associanda ∻est uice lini⸵
intelligentia spiritualis. Dum enim nentis officiumassumere uidem᷑ur⸵ lino potiꝰus quamᷓ lana libet uti.
Fila uero unco fusi ex lini glomere deducimus⸵
dum subtiles sententias acumine ingenii ex spi
rituali intellectu subtiliter elicimus. Digitoꝝrummotꝰus⸝ fusum in orbes cͥircumducit⸵ dum cogitati
onum discretarum subtilitas⸝ ingenium multipliciterregirando cͥircumagitat. Manu alabri fungente
officio˷ explicantur fila. dum prudentia rationis
ministerio tanquamᷓ nobilis instrum̅enti beneficio sub̕tiliter utente⸵ nobiles enodant᷑ur sententie. Filoꝝrummultitudo in tumorem pensi surgit decenter⸵ dumsententiaꝝrum uarietas incongeriem decentissimamexcrescit. Vertella quamᷓ non nulli uertubamnominant⸵ agilitas seu uolubilitas ∻est ingenii.
ꝒProfecto⸝ licet scͥriptores nentes spiritualiter⸝ materia
lini ꝓprout res desid̕erat utant᷑ur⸵ mulierem tam fortemuti decet lane materia. ꝐPer hanc enim fig᷑urant᷑ur bonᷓatemporalia. ex quibꝫus eliciunt᷑ur oꝑpera misericord̕ie⸵
sicut ex lana˷ fila ꝓproducunt᷑ur. Colus⸵ representat
statum uite presentis. cui bona temporalia famili
ariter associant᷑ur quodam necessitatis uinculo; Fu
sus⸵ sedulitas ∻est administrationis. dum felicia qͥuis
exercens oꝑpera misericord̕ie⸵ discurrit agiliter ⁊et succinctꝰus⁊et accinctꝰuslumbos cingulo fortitudinis. Vertella⸵ est solli
citudo. que comes ∻est indiuidua fidelium ministroꝝrumoꝑperum misericord̕ie. Vncus⸵ est desid̕erium. quo fidelis
dispensator cupit tam placere d̕eo quamᷓ placare
deum. Gaudeat quiuis gaudeat˷ oꝑperibꝫusmisericord̕ieferuenter insistens. qꝛuia sicut fila in inuolucrum pensi
complicant᷑ur⸵ sic ⁊et oꝑpera misericord̕ie a summo depositarioo fideliter homini reseruant᷑ur.
Quamuis autemueris magdalenepreconiis stilus noster libenter deser
uiat⸵ possumꝰustamenꝑper mulierem fortem⸝ prelatum stre
nuum intelligere. Mulier nimirum∻est. tam ꝓpropter
gratiam erubescentie⸝ dum erubescit negociari t᷑urpi
ter⸵ quamᷓꝓpropter felicium fecunditatem oꝑperum. q̅ue uicem
optinent spiritualis sobolis. Matris nam ⁊et pieta
tis uiscera gestabat uas electionis paulꝰus dicens.
Filioli mei quos iterum parturio⸵ donec xpcchristus reforme
tur inuobis. Pium item pie matͥris uocabulum⸝
meret᷑urprelatꝰus⸵ cuiꝰus pectus uberibꝫus benignitatis et
misericord̕ie decorat᷑ur. Mulier huiꝰuscemodi fortis⸝ ma
num mittit ad fortia⸵ qui censure ecclesiastice
rigorem cum res desid̕erat fortiter exequit᷑ur. Digiti
ipsiꝰus fusum apprehendunt⸵ dum ꝓpro utilitate
rei pubblice⸝ fructuosis laboribꝫus se totum di
ligenter impendit. S;et quid? Mulierem
fortem quis inueniet? Fidelem dispensatorembonoꝝrumecclesie. quis inueniet? Si te gamali
elis iuuat expositio⸵ paucis eam expedire cu
rabimꝰus. Vir inquit prudens timet de fut᷑uro.
de rebꝫus bene gestis letat᷑ur. Per colum⸵ futura.
ꝑper fusum⸵ preterita concipe. In fuso⸵ collecta
est filoꝝrum congeries. In lana cola alligata⸵
res adhuc integra ∻est. Res parte ⁊et collecte⸵
iuuant possessorem. res q̅uerende⸵ spem aui
dam suspendunt. Vir item ꝓprouidus˷ manummittit ad colum⸵ dum suꝑper rebꝫus querendissollicitat᷑ur. Digiti eiꝰus apprehendunt pensum⸵
dum⸵ rebꝫus partis utit᷑ur ad expediens. Licentiꝰusfructibꝫus terre collectis utitur agͥricola⸵ qui
ꝑparatus ∻est iterato laborem pͥristinum i̅nstaurare.
Vnde ꝑparuitati mee satis placet alia tᷓransla
tio⸵ qua legit᷑ur mulier fortis manum misisse
ad utilia.
Sequitur.
Manum suamaꝑperuit inopi. ⁊et palmas suas extendit ad
pauꝑperem.
Et si felicissima magdalene ex
officio non prefu̾erit admistrationi sollicite
rerum gerendaꝝrum in hospitum susceptione
ꝓprouida. nec sorori solatium subsidii quo minꝰusdeliciis contemplationis iocunde frueret᷑ur⸝ con
tulerit⸵ uiscera tamenmisericord̕ie dulciter egenti
bꝫus aꝑperuisse credenda est; Feruebat amor sanctusi̅namantis pectore flammigere caritatis igne
succenso. nec tam fideliter amantem sinebat
esseimmemorem dilecti⸝ semꝑper amandi. Consti
tuebat pre oculis cordis dilectum in cruce˷
thesauros suos s;et⁊et se ipsum suis aꝑperientem. ut
hab̕eret amantium deuotio thalamos dulcissi
me requiesctionis. Cernens ococulis deuotionis
tam feruenter amans⸝ dilectum palmas suasextendentem in palma. quoͦnammodoͦ sustineret
non extendere palmas suas ad pauperem?
Cernens illud regium latus aꝑpertum⸝ tam manꝰusquamᷓ pedes dulcissimos aꝑpertos s;et⁊etꝑperforatos. cumhilari tͥristicia ⁊et gaudens ⁊et dolens⸝ munificen
tie manum aꝑperuit inopi. Beata quidem que suꝑperegenum⁊et pauꝑperem intellexit semꝑper memor illiꝰus⸵
qui simul⸝ in unumdiues fuit ⁊et pauꝑper. Cernes multos
fateor manꝰus suas aꝑperientes⸵ s;et nec inopi nec
pauꝑperi. Manus aꝑperiunt diuitibꝫus. dum eos solli
citat aut ambitionis stimulus⸵ aut spes re
munerationis. Disꝑpersit inquit ꝓproph̕eta⸵ dedit
pauꝑperibꝫus.Eliseus uerꝰus⸝ impleri uult non uasa ple
na set uacua. Iacob tamen⸵ muneribꝫusesaudemulcere studuit. In quo instͧruim᷑ur. qꝛuia tirannoꝝrumindignatio exeniis compescenda est⸵ regum
maiestas˷ ueneranda. Et attende qꝛuia inobps estille⸵ qui omniope destituit᷑ur. pauper⸵ cui res
suppetunt˷ licet exigue. Inopi igit᷑ur manꝰus est
aꝑperienda⸵ quia ei ꝓpropensiꝰus subuenire gaudet numquam inobps misericord̕ia. Palme sunt extende
ad pauꝑperem. quia ei subsidia partiꝰus largien
da sunt. In manꝰus item aꝑpertione⸵ subsidiumeerogationis. inpalmarum extensione⸵ ꝯcompas
sionis affectus notari potest. Palmarum exten
sio⸵ benigna quedam ∻est manuum eleuatio˷
insignum ꝯcompassionis. Licet enim semꝑper diues
sit uoluntas benigna⸵ non tamen semꝑper affectummancipare potest effectui. Manum extendit
interiꝰus munifica uoluntas⸵ ⁊et si non suppetat
exteriꝰus facultas.
Quorumdam autemfratrumquerelas sub habitu religionis xpchristo militan
tium moleste sustineo. dum indignanter ferunt
se pauꝑperibꝫus in elemosinaꝝrum erogatione minime
subuenire. Absit ab eis ne angelus tenebrarumse tranᷓsformet in angelum lucis. cupiens eoꝝrum sim
plicitati ꝑpersuadere⸵ licitas ipsis esse rerum posses
siunculas⸝ ob causam tam honestam. Sub pre
textu misericord̕ie⸵ surrieꝑpere solet pestis auaricie.
Adde quia qͥuicquid cum moderamine discreti
onis in pios usus tranᷓsfert uniu̾ersitas claustᷓralium⸵ cuilibet ipsoꝝrum in xpchristo pie uiuentium conci
liat amplius gratiam iudicis serenissimi. Quid
quod̕ uoluntas honesta. remunerationis fauo
re non destituit᷑ur? Consid̕erandum item ∻est dili
gentiꝰus quia u̾erbum domini legit᷑ur factum esse in
manibꝫusꝓproph̕etarum. Pluris est u̾erbum in ma
nu⸵ quamᷓ inore. Aꝑperit ergͦo manum inopi⸵ quicumquefratrem ad huc rudem˷ honestis informat exem
plis. Non numquamᷓ maioris ∻est efficatie predica
tio realis⸵ quamᷓ uocalis. Circumspecte fratreminstruit⸵ cuiꝰus honesta ꝯconuersatio rudem erudit.
Instinctu nat᷑ure pullos instruit aquila⸵ dum eos
ad uolandum ꝓprouocat. Imago quamᷓ docta manu
depingit artifex⸵ ⁊et exemplar ∻est⁊et lectio dis
cipuli. Ad hec⸵. Contemplatiua quamᷓꝑpermariamdesignari iam sepe docuimꝰus⸵ manum mittit
ad fortia˷ dum is penes quem subsistit sum
ma rerum gerendaꝝrum⸵ fructuosis uiriliter in
sistit laboribꝫus. Digiti eiꝰus fusum apprehendunt⸵
dum officiales qui non in plenitudinem potesta
tis s;et in partem sollicitudinis uocati sunt⸵
minoꝝrum executioni negotiorum suam diligenter impenduntoꝑperam. Contemplatiua item manum aꝑperit inopi.
dum is qui pre∻est regimini fratrum⸵ elemosinaꝝrum lar
gitionibꝫus inopes sustentat. Palmas suas extendit
ad pauꝑperem. dum fratres circa felicia actiue studia
desudantes⸵ refrigerium in solatio subsidii pau
ꝑperibꝫusprestant. Dictis adice. quia si tollis inuidiam⸵
tuum ∻est qͥuicquid meum est. Tolle inuidiam quod
alius erogat pauꝑperi⸵ erogas ⁊et tu.
Sequitur.
Non timebit domui sue⸵ a frigoribꝫus niuis.
Omnes enim domestici eiꝰus⸵ uestiti sunt dupplicibꝫus.
Ad⸵ contemplatiuam sepiꝰus recurr̾ere decet⸵ dummarie laudibꝫus officium stili nostri libenter obsequit᷑ur.
S;et quid? Quo pacto uirtutem deliciosi saporis ga
riofili˷ scͥripto ꝯcommendare presumet. qui delicias fra
grantie tante˷ nec palati frumine nec olfactꝰusbeneficio sensit? Spiritualia theorie studia quis decla
rare sufficiet. qui tante dulcedinis suauitatem
numquamᷓ degustauit? Ignitum pectꝰus⸵ ignea u̾erba ꝓprofert.
dulce⸵ dulcia. Quid miri si de fauo mel expͥrimit᷑ur?
Vas fedum corrumpit aquas ⁊et sordida fundit.
Purum⸵ pura dabit. Dulciꝰus sapiunt u̾erba de pec
tore dulci ꝓprolata⸵ ⁊et uehementius cor auditoris
accendit eloquium ignitum. O si legissem in
libro exꝑperientie⸵ quamᷓ iocunda sit suauitas⸝ quamᷓ de
liciosa sit iocunditatis studioꝝrum contemplatiue.
Tunc quidem concresceret in pluuiam doctͥrina
mea. ⁊et flueret ut ros eloquium meum. Censeo tamens;et utinam ut sentiam. qꝛuia quicqͥuid predulce uidetur
in uoluptatibꝫus mundane uanitatis⸵ amarescit
ad dulcedinem theorice speculationis. Quid tran
qͥuillius˷ quid dulciꝰus˷ quid securiꝰus in hac ualle mi
serie. quamᷓ frui deo qui tranqͥuillitas ∻est˷ dulcedo est.
securitas est? Quid deest anime possidenti deum.
qui possessor est omnium? Quid sublimiꝰus˷ quid ex
cellentiꝰus˷ quid gloriosiusꝯconferri potest humane
creat᷑ure. quamᷓ ut spiritusd̕ei˷ spiritus sit hominis? Quid
ampliꝰus largiri potest d̕eus homin. quamᷓ se ipsum?
O a̕nima. si sp̾eciem rerum capereis⸵ dilectus tuus pul
critudo est. Si te suauia demulcent⸵ dilectꝰus tuesussuauitas est. Si potentatꝰus tibi pariunt admira
tionem⸵ d̕eus tuus potentia est. Quid moror? Deus
tuus˷ dilectus tuus⸵ summum bonum est˷ bonitas est.
Quonammodo ꝑperhoresceret mariafrigus niuis. cumipsexpcchristus sit indumentumipsiꝰus? Quotquot baptiza
ti estis inquit apostolus⸵ xpchristum induistis. Deus⸵ uestis ∻estanime. deus⸵ ignis ∻est cor accendens ⁊et igniens. Con
templatiua igit᷑ur non timebit familie sue a fri
goribꝫus niuis⸵ a torpore uidelicet ignauie degene
rantis uel infidelitatis. Omnes enim domestici
eius uestiti sunt dupplicibꝫus˷ scemate silicet ho
neste ꝯconuersationis. exteriꝰus⸵ ⁊et decentissimo uͥirtutumornatu interiꝰus. Quid? Domestici marie non so
lum uestiti sunt dupplicibꝫus. s;et ut licentia det᷑urangustie sermonis⸵ multiplicibꝫus. Quid ni?
Deus˷ ut prelibatum est⸵ uestis ∻est anime. q̅uelibet
uirtꝰus⸵ indumentum est ipsiꝰus.
Habet etiammensbene instituta˷ domum suam. cuiꝰus fundamentum⸵
iacit fides. spes⸵ erigit parietes. caritas˷ tanquamᷓconsummatrix oꝑperis⸵ tectum apponit. Mens ergo
quatuor parietibꝫus inclusa⸝ prudentia uidelicꝫet⁊et temꝑperantia fortitudine ⁊et iusticia⸵ iocundissi
mis se recreat deliciis. Deliciat᷑ur cum dilecto.
dulcibꝫus dulciter illum intuens luminibꝫus⸵ in q̅uemangeli delectant᷑urꝓprospicere. Adest nobilis uirtu
tum cetꝰus. ⁊et auctori suo reuerenter exhibet deuoti
onis obsequium. Ministrant domino suo uͥirtuteslete. ⁊et in domo tranᷓquillitatis ꝯconscientie⸵ omnes
domestici ꝯcomparent uestiti dupplicibꝫus. Honestos
enim mentis affectꝰus⸵ informat gemina caritas.
Inuidet aquilo ꝯconstructioni predicte domus tamfeliciter compaginate. ⁊etꝑperflans˷ niuem molit᷑urinducere⸵ que rimas etiam tenuissimas ex
plorare solet. Set quid? Maria intꝰusfelicibꝰus ua
cans theorice speculationis studiis⸵ non reuocatur a felici ꝓproposito suo. Non timet sibi a frigo
ribꝫus niuis. Estuat enim incendiis flammigere cari
tatis. Excludunt᷑urꝓprorsus insidie insidie aquilo
nis gelidi. sol enim iusticie radiis presentie sue⸝ diemmentis illustrat. Set nec domui sue timetma
riaa frigoribꝫus niuis. omnes enim domestici eiꝰus uesti
ti sunt dupplicibꝫus. Nix⸵ candore blandit᷑ur. unde
⁊etꝑperipsam designatur temptatio⸵ quiaa uetꝰus hostis
subhonestatis pretextu cͥircumuenire molitur simpli
citatem anime. Quos enim uitioꝝrum blanditciis irre
tire non potest⸵ ad arctioris discipline rigorem in
uitat seductor fraudulentꝰus. Hostis se tranᷓsfigurat in
angelum lucis⸵ dum lucis oꝑpera pretendit. Quedam
aues⸵ lucis fulgore. q̅uedam caligine tenebrarum seducuntur.
Si uero ad sanctam ecclesiam pro serie ꝯcommunisexpositionis littere istiꝰus⸝ intelligentiam transferas. do
mesticos eiꝰus uestiri dices dupplicibꝫus⸵ forma uidelicꝫetsacramenti necessitatis ⁊et honestis moribꝫus seu
fide ⁊et bonis oꝑperibus.
Stragulam uestem fecit sibi. bissus ⁊et p᷑urpura
indumentum eiꝰus.
Associata bono ꝓprouidentie diligentia⸵ ad felicem inchoata ꝑperducit
consummationem. Habent negocia gᷓradus
suos. ꝑper quos⸵ a ceptis tranᷓsit᷑ur ad medium. a me
dio⸵ ad finem oꝑperis ꝑperuenit᷑ur. Ecce mulier pru
dens quesiuit lanam ⁊et linum. ⁊et oꝑperata est
ꝯconsilio manuum suaꝝrum. Deinde manum misit ad
colum. ⁊et digiti eiꝰus⸵ apprehenderunt fusum. De
mum⸵ uestem sibi texuit. ⁊et sic⸵ ornata ∻est cul
tu splendidiore. Spectabiliores sunt silue⸵
quoͦtiens foliis uestiunt᷑ur. ⁊et telluris gremium her
bis ornatum˷ depictumque floribꝫus⸵ gratiꝰus est
intuentium conspectui. Celum micantibus
scintillans sideribꝫus admirationem parit ococulis
tam decentem uarietatem cernentibꝫus. Cummundum summus artifex nouis ornaret cultibꝫus⸵
ꝓprotulit terra herbam uirentem ⁊et ferentem sem̅eniuxta genꝰus suum. lignumque faciens fructum.
Destituit᷑ur quidem ornatu debito microcosmꝰus⸵
nisi terra lib̕eri arbitrii germinet h̕erbam medi
tationum uirentem ⁊et facientem semen ꝓpropo
siti felicis. ꝓproducatque generosas arbores uͥirtutum⸵
facientes fructum spiritualis leticie ⁊et suauissi
me iocunditatis bone conscientie. He sunt
uestes spirituales⸵ quibꝫus ornat᷑ur sponsa dilecti cu
piens placere dilecto suo. Conspecto ysaac⸵
rebecca tollens cito pallium˷ oꝑperuit se. Con
spice mentis occulis illum illum qui ∻est⁊et for
ma ⁊et materia ⁊et risus gaudii nostri. ⁊et induere
pallium erubescentie ꝓpro pristine ꝯconu̾ersationisdelicto multiplici. ut ꝓpro pallio meroris⸵ ornerispallio laudis.
Vestibus esau ualde bonis qᷓuas
habebat aput se domi⸵ induit rebeccaiacobfilium suum. Esau⸵ rigor ∻est austeritatis seue
re. iacob dulcor est lenissime benignitatis.
Ille⸵ pilosus. Iste⸵ lenis est. Mater istoꝝrum sa
pientia⸵ penes se reseruat esau uestes. insti
tutiones uidelicet discipline seuerioris. Si
lenis es˷ si mitis˷ si mansuetꝰus˷ si benignus˷
si demum incommune bonus⸵ iacob es. S;et quid?
Benedictionem ueri ysaac non consequeris.
nisi ꝓpro tempore ornet te sapientia uestibus
esau. Licet equitas preferenda sit stricto uiri⸵
rigor tam̅en censure ecclesiastice in quibꝫusdam ne
gociis locum sibi uendicat.
Set o dolor˷ o
gemitꝰus. Tunica polimita nudaueruntiosephfratres sui⸵ mittentes eum in cisternam. Integri
tate fame sepe priuat᷑ur innocens˷ ꝑper falsoꝝrum fra
trum insidias⸵ studentium ipsumprecipitare in
abissum laceratissime opinionis. Lib̕eratꝰus∻esttamenioseph⸵ in excellentissime potestatis api
cem postea sublimatꝰus. Quid ni? Mutata
ueste⸵ oblatus ∻est regi. qui postea decentissi
mis ipsum decorauit cultibꝫus. Mutat᷑ur uestis.
quociens expulso caliginis infamie nubi
lo⸵ gloria serenitatis fame restituit᷑ur inno
centi.
Filii uero israel iussi sunt laua
re uestimenta sua. audituri precepta le
gis diuine. Corpꝰus⸵ uestimentum ∻estanime.
Lauant᷑urergͦo uestimenta⸵ quoctiens mun
dant᷑ur corpora.
Nec preterire uolumus
sub silentio. qꝛuianoemi iniunxit ruth⸵nurui suae ut lauaret᷑ur⁊et ungu̾eret᷑ur. cultio
ribꝫusque indueret᷑ur uestimentis⸵ accessura
ad booz. Booz interpretat᷑urfortitudo. Non
est fortis ut dominus. Siuis amplexibꝫus ueri boozgaudere⸵ orneris cultu spirituali.
Ornatus
hester regine splendidior⸵ assueri regis compes
cuit indignationem. Regis summi gratiam specia
lem ꝓpromeret᷑ur⸵ anima⸵ cultu uͥirtutum ornata.
Non esset olofernesꝑperemptꝰus⸵ nisi iudith˷ in
duta fuisset uestimentis iocunditatis sue.
Succumbit hostis antiquus. quotiens animaau̇tꝯconfessione peccati demulcens creatorem aut confessione laudis ipsum uenerans⸵ decenter or
nata est uestimentis gratie.
Anime igit᷑ur ue
re creatorem amantis. bissus ⁊et p᷑urpura non
inmerito dicunt᷑uresse indumentum⸵ cumipsedilectus bisso ⁊et p᷑urpura uestitꝰus fuisse legatur.
Illusum ∻est saluatori coram herode⸵ in uesti
bus albis. Adde quia sindonis officium⸵ can
dida bissus habet. ꝐPer sindonem ergͦo qua inuo
lutum est illud predulce corpus⸵ designa
ta est bissus in qua reponit᷑ur hostia. ⁊etꝑper bis
sum in hoc loco⸵ ad sindonem pretaxatam transmittim᷑ur. Indutus est ⁊et saluator noster p᷑urpura⸵
antequamᷓ crucem ascenderet. Putasne pie
lector. pontificem legalem sine causa or
natum fuisse bisso ⁊et p᷑urpura? Consule item⁊et aliam editionem in qua legit᷑ur quod mu
lier fortis dupplicia pallia fecerit uiro suo.
cum deinde sequat᷑ur sicut ⁊et hic legit᷑ur⸝ quia
bissus ⁊et p᷑urpura indumentum eiꝰus⸵ ⁊et intelliges
hec commode referri posse ad saluatorem.
Sponsus enim anime⸵ xpcchristus est. Vt tamen satis
fiat translationeinostre⸵ ref̾eramus istud ad
animam⸝ ulnis amoris casti dilectum am
plexantem.
Circumspecte igit᷑ur ad b̕eatammagdalenemn refert᷑ur istoꝝrum intelligentia⸵
ut bissus et p᷑urpura fuisse dicant᷑ur indum̅entumipsiꝰus. ꝐPer bissum quidem iuxta predictoꝝrum seriem⸵
sepultura dominica. ꝐPer p᷑urpuram⸵ passio designat᷑ur.
tum qꝛuia p᷑urpura indutus fuit dominus⸵ tumqꝛuia crux
sancta p᷑urpurata fuit roseo cruore agni inno
centie. His induta fuit magdalene⸵ ꝓpropter as
siduam recordationem dominice sepulture ⁊et be
ate passionis. His uestibꝫus⸵ exui non potuit
tam feruenter amans. Semꝑperpresens ∻est dilectꝰus⸵
piis meditationibꝫus amantis.
Per bissum
item designari solet mortificatio carnis. quamᷓb̕eata magdalene studiis discipline seuerioris
macerauit. Bissus enim crebris exponit᷑ur tunsio
nibꝫus⸵ antequamᷓ ad niuei candoris fulgorem ꝑperue
niat. Sic ⁊et caro multis attenuat᷑ur ieiuniis. an
tequamᷓ palme uictoriam consequat᷑ur lex spiritus adu̾ersus legem menbroꝝrum. ꝐPer p᷑urpuram⸵ feruor amoris
pͥriuilegiati designat᷑ur. Languit uͥirtus amoris
etiam in apostolis. set in celo mentis magdalenes˷
ornato stellis meditationum pietatis⸵ nesciuit
eclipsim pati sol amoris. Mira res. Sol ipse
passus ∻est eclipsim. defectum tamen non sustinuit
dilectionis luna lucens in pectore marie. Verꝰusamor est⸵ qui crescit inaduersis. Purpura itemindumentum fuit magdalenes⸵ cum roseo ru
bore suffusa˷ primitꝰus ad dilectum accessit. uere
cundie titulis insignis.
Stragulum ut
dicit ysidorꝰus. est uestis discolor. que manu arti
tificis⸵ diuersa uarietate distinguit᷑ur. Dictumautemquod̕ in stratu et in amictu aptum sit. Stragulam
ergo uestem sibi fecit magdalena dum studioꝝrumspiritualium uariis indulsit exercitiis. Honestoꝝrumuarietas oꝑperum⸵ decens ∻est anime uestis. Ab ex
cercitiis actiue⸵ transeundum est ad studia contemplatiue. Immo etiam cum res desiderat
a deliciis theorie gratꝰus∻est decensus ad sudores mar
the. Si occulus dexter contemplationis silicet oci
um scandalizat te⸵ erue eum ad tempꝰus. ⁊etꝓproice
eum abs te. Si te uero stragule uestis appellatio
sollicitat curiosiꝰus⸵ scito quod intitulo de u̾erboꝝrumsignificationibꝫus˷ sic legit᷑ur. In stratum⸵ omne
uestimentum continet᷑ur quod iniciat᷑ur⸝ labeo
ait. In uictu ergo uestem accipimꝰus⸵.non stragulam.
quod quidem a diuersis⸵ diuersis modis expon᷑itur.
Quod enim dicit᷑ur. inuictu uestem accipi˷ non stra
gulam⸵ quidam exponunt dicentes. non stra
gulam tantum. Vestisenimstragula dicit᷑ur ut
aiunt. non solum que stratum ornat. s;etq̅uecunqueiacendo sternit᷑ur. Hinc est quod plures in hebreosermone doctissimi˷ legunt tapetia⸵ ubi noslegimus stragulam uestem. Iniciari autemest⸵ tum ꝯconsecrari. tum nouis usibꝫus addici⸵
secund̕um quod accipit᷑ur u̾erbum in predicta aucto
ritate ulpiani. Aliis uisum ∻eststragulam∻estdici⸵ quasi transgulam. Secund̕um opinionem istoꝝrumuestis iniciat᷑ur⸵ quecumqueꝑper caput humeris
immittit᷑ur. Caput enim est initium hominis.
sicut uniꝰuscuiꝰusque rei pͥrincipium⸵ potissima pars
rei censet᷑ur˷ ab iis qui instructi sunt in iure ci
uili. Set cum secund̕um iudicium istorum˷ femora
lia non includant᷑urhaambitu nuncupationis
stragule uestis⸵ uiderint ipsi utrum menti legis
sedeat ipsoꝝrum opinio. ꝐPerspicuum est enim u̾erbo uic
tus contineri⸵ que esui potuisque cultuique cor
poris queque ad uiuendum˷ homini necessaria
sunt. Beda uir eruditissimꝰus˷ stragulatamuestemuestem dicit⸵ que uariante textura˷ solet fir
missima confici. Examitum ergͦo⁊et queuis hꝰuiuscemodͦiuestis⸵ secund̕umbedamstragulata dici potest. Ysido
rotamen placet ut in presenti transitu
ꝑparabolarum⸵
legamus stragulam uestem. Vt autem predictum∻est⸵
mulier fortis ad fortia misit manum.
Nobilis i̅nportis uir eiꝰus⸵ cum sederit cum senatoribꝫusterre.
Nouit salomon sapientia celesti preditꝰus insutfficienter commendari dilectam⸵ nisi ꝯcommendetur
⁊et dilectus. Immo nec uotis dilecte satisfieret⸵
nisi laudes ipsiꝰus ad dilectum referrent᷑ur. In ipso⁊etꝓproipso laudanda est⸵ a quo est ⁊et laus ipsiꝰus. Si te igͥiturmagdalenaꝯcontristat passio dilecti⸵ letificent
te eiꝰusdem gloriosa resurrectio. ⁊et mirabilis ascensio
cum ineffabili gloria regnantis eternaliter cum patre.
O magdalena ut quid suspiria ducis ab imo
pectore˷ ut quid unguibꝫus uultum exaras. cer
nens dilectum ignobiliter ab ignobilibꝫus tᷓractari?
Set quid? Amor imꝑperiosus⸵ has gaudet esse
leges amoris. ut uidelicet in altero afflicto⸵ af
fligat᷑ur uterque. Cum caritas patiens sit ad om̅nes⸵
in hoc casu uidet᷑ur in se impatiens. Nunquid tamendici meret᷑ur impatientia˷ doloris acerbitas˷ qᷓuasi ꝓpro tempore careret uerꝰus amor⸝. uerꝰus se iudice nonesset? Ignis amoris diuersis nutͥritur pabulis.
quem quidem nunc fouet dolor⸵ nunc alit leticia.
Cernis ne quoͦnammodoͦ nunc ignis nutͥriat᷑ur asꝑpersionibꝫusaque. nunc solidioris materie pascat᷑ur alimentis?
Sic sic nunc dolor imbre lacͥrimarum flammas ex
citat᷑ur amoris ignei. nuncipsum pascit nouis medita
tionibꝫus leticia. Sigemis magdalene˷ immo qꝛuiagemis˷ cernens dilectum tuum tanquamᷓ ignobilem
flagellis cedi⸵ gaude quia qui iudicari se
ꝑpermittit a nocentibꝫus⸵ iudicabit orbem terraꝝrum˷
cum sederit cum senatoribꝫusterre. Qui uestibꝫus nu
datur⸵ ⁊et rosas ⁊et lilias uestit. domesticos
suos uestiturus dupplicibꝫus⸵ duabꝫus silicꝫet sto
lis glorie. Ille ille cuiꝰus facies regia sputis linit᷑ur⸵
sordes animaꝝrum abstergit. omnemque lacͥrimam absterget abococulis sanctoꝝrum. Qui spinea corona coronat᷑ur⸵ diade
mate regio gemmis ornato preciosissimis deco
rabit᷑ur. O nobilis curia˷ o pͥrinceps nobilis qui
om̅nes domesticos suos⸝ in reges sublimabit cum
ipso regnaturos eternaliter. Qui extᷓra portas ab im
piis eiectꝰus∻est⸵ sedebit inportis cum senatoribus
terre. iudicaturꝰus uiuos ⁊et mortuos. O pia mag
dalene. Eiciient᷑ur in tenebras exteriores⸵ qui uerumlumen gratie extra portas eiecerunt. Eternis pu
nient᷑ur cruciatibꝫus in eternum dampnandi⸵ qui
presumpserunt innocentiam ipsamꝯcondempnare.
Nobilis apparebit o magdalena dilectꝰus tuus˷
cum sed̕erit introno iusticie in portis⸵ id∻esti̅n pub
lico uel in iudicio. In portis enim urbium⸵ sole
bant antiquitꝰus cause tractari. iuraquedecerni.
Nobilis inquamᷓerit⸵ si generationem eternam filii
consulas. Liquidum enim tunc erit ⁊et in ꝓpropa
tulo euidentie constitutum⸵ quoniam dilectus tuus˷
filius ∻est altissimi. Nobilis erit⸵ si regiam ma
iestatem dominantis attendas. Nobilis erit
in humanitatis forma⸵ si tam anime quamᷓcorporis gloriam ineffabilem ꝯconsideres. Decla
rabitur sapientia iudicis disertissimi⸵ insen
tentie diffinitiue ꝓpromulgatione. Tremebunttͤremore reuerentiali columpne celi⸵ in sententie districti iudicis executione. Fulgebunt
enimsicut sol iusti. ⁊et tanquamᷓ scintille disc᷑urrent
in arundineto⸵ cum misera dampnatoꝝrummultitudo ꝓpropellet᷑ur intenebras exteriores.
O felix magdalene⸵ terribilis apparebit di
lectus tuus ⁊et mitis. Terribilis⸵ impiis.
Mitis⸵ preelectis. Terribilis est qui aufert
spiritum pͥrincipum. Terribilis aputd reges terre.
O magdalena. dilectꝰus tuus reuera rex ∻est⸵ de quoͦscriptum ∻est. Regnum tuum⸵ regnum omnium
seculoꝝrum. ⁊etdominiatio tua⸵ in omni generatione
⁊et generatione. Nobilis apparebit dilectus
tuus⸵ quanᷓdo sedebit ꝓprotͥribunali cum senatori
bus terre. Sedebis ⁊et tu⸵ nobilis cum nobibilibus. apostola⸵ cum apostolis.
Gauderem in domino si mͥichiꝯconcessum esset⸝celitus⸝ sindonem subtilis expositionis ꝯcontexere⸵
inuera beate magdalenes preconia. Nom̅enquidem sindonis⸵ uarias in uariis locis sor
tit᷑ur designationes. Samson triginta sindo
nes soluit⸵ iis qui soluerunt notissimum⁊et nobilissimum illud ꝓproblema. De ꝯcommedente
exiuit cibꝫus. ⁊et de forti egressa ∻est dulcedo. Quod
quidem adimpletum ∻est⸵ dum uenerabilis an
tiquoꝝrum patrum series de carcere infernali ∻estegressa. Os nimirum leonis rugientis quem
samson uerꝰus⸝ sol uidelicet hominum deuicit⸵ i̅nfer
nus est. Comedens ⁊et uorans humanum genus
ex maxima parte⸵ est infernus. cuiꝰus fames
insatiabilis nequit expleri. Cibꝫus saluatoris⸵
est cetꝰus patͥriarcharum ⁊etꝓproph̕etaꝝrum. qui om̅nes stra
uerunt lectulum suum in tenebris⸵ antequamᷓsedentibꝫusin regione umbre mortis uera lux
ortaesset. Tunc egressa ∻est dulcedo⸵ emphatice
accepto uocabulo dulcedinis. Nec enodassent
difficultatem predicti ꝓproblematis sodales san
sonis⸵ nisi in eius uitula legem loquor˷ arrassent
aratro diligentis ex̾ercitii. Sub lege⸵ ꝯcomprehendi
mus ad presens nobilia ꝓproph̕etaꝝrum uolumina.
Quis ꝓproblematis samsonis declarasset intelli
gentiam spiritualem˷ nisi dictum fuisset per
ꝓproph̕etam. ero mors tua o mors˷ ⁊et morsus tu
us inferne? Sodales ueri sansonis⸵ sancti sunt
expositores. qui tͥriginta sindonibꝫus donant᷑ur⸵
dum subtiles contexunt predicationes˷ de fi
de ⁊et bonis moribꝫus. Surgit enim tͥricenariꝰus⸵ ext̾ernario ⁊et denario inse ductis. Ternarium⸵ ad
fidem. Denarium⸵ ad honestos mores referimꝰus.
Aufert ⁊etsansonnosteraphilisteis sindones⸵ dumsubtiles philosophoꝝrum sententias in nostrosusus transferimꝰus.
Sindonis item uoca
bulo⸵ mundana designant᷑ur. cum de adoles
cente euanᷓgelico legit᷑ur⸵ quia relicta sindone
nudus aufugerit. Abicienda namque sunt
mundana⸵ ut tam expeditiꝰus quamᷓ tutiꝰusdominoseruiat᷑ur. Sic ⁊etioseph pallium reliquit inmanus egiptie⸵ cupientis gaudere minus
licitis amplexibꝫus. Dum secularis uanitas te
pie lector desiderat amplexari⸵ mundana
relinquas.
Nomine item sindonis⸵ p᷑uritas
conscientie designat᷑ur. cum legit᷑ur saluator
inuolutꝰus sindone. In sindone munda iħesumin
uoluit⸵ qui pura mente eum suscipit.
Sindonem ergo sibi fecit beata magdalene⸵
cum post dignos fructus penitentie. testimo
nium ipsi perhibuit serenata iam conscientia.
Potest etiam nomine sindonis⸵ composite conuer
sationis honestas intelligi. Sindonem ergo sibi facit.
quicunque diligentiam debitam adhibet⸵ ut honeste
conuersationis scemate decoretur. Set ꝓpro dolor. Multi
superstitionis cultu ornantur inexterius⸵ ut popula
ris aure fauorem assequanᷓt᷑ur. His se ipsos exponunt
ueno. et operas cum operibus laudibus inanis glorie uen
dunt. S;et numquid isti suffragiorum uentose plebis
ueuenatores. ornari sindone censebuntur? Mini
me. Non est enim honesta conuersatio exterior⸵ si
desit testimonium bone conscientie. Sindonem uero fa
cit et uendit altissimo⸵ quicunque pro honestis operibus
eternam expectat a domino retributionem. Omni commen
datione dignus est institor iste⸵ qui sua dumtaxat
bona comparat. Pro bonis suis precium soluit eximi
um. dum labore momentaneo eternam recompen
sat quietem. Gratis dedit sindonem suam magda
lena dilecto. contractum tamen emptionis interpretatur
interuenisse negociator nobilis⸵ qui ueris eam in eter
num saciabit deliciis. Cingulum temperantie⸵
tradidit chananeo. dum carnem suam seuerioris
discipline legibus subdidit. Secundum ieronium. cha
naneus⸵ possidens uel possessor interpretatur. Tunc
primo corpus nostrum efficitur possessio nostra⸵ cum agar.sponte se subicit dominio sare. Corpus efficitur iumen
tum spiritus presidentis⸵ dum sarcinas impositas sibi com
posito gressu uehit. Set amanti onus leue esse uidetur⸝
quod dum ferentem onerat⸵ regentem honorat.
Vita dissolutior male discincta⸵ cingulo caret˷
dum uoluntatis sinus nimis licenter oberrant.
Vestium corporis excursus˷ luxurians oberrando⸵
cingulo castigandus est. Vita remissior per campos
licentie discurrens˷ dum libitum interpretatur
esse licitum⸵ studiis discipline domanda est. Beata
magdalene cingulum tradidit chananeo˷ dum
illecebris male dulcibus˷ prorsus repudiatis⸵ cin
gulo continentie carnem decenter ornauit. Si uero
bede consulas interpretationem⸵ chananeus interpretatur
commutatus. Feliciter autem commutatus est status magdale
ne˷ dum uiola penitentie⸵ effecta est lilium candoris
gratie. O mira commutatio. dum uas contumelie⸵ efficitur
uas glorie.
Fortitudo et decor⸵ indumentum eius.
et ridebit in die nouissimo.
Quod intelligentie
spirituali sit obnoxia prorsus predictorum series⸵ patet perbreuem huius uersiculi clausulam. Litteralem qui
dem intelligentiam nonnunquam esse reiciendam˷
reseruato tamen intellectu mistico⸵ euidens erit
intelligenti per id quod legitur in
deuteronomio. Si
ambulans per uiam˷ in arbore uel interra nidum
auis inueneris. et matrem pullis uel ouis desuper
incubantem⸵ non tenebis eam cum filiis˷ set
abire patieris. captos tenens filios. Ambulan
ti per uiam uite at ad supernam tendenti patriam⸵
tutum est et suaue defecatis recreari meditatio
nibus. Auis ergo nidificans in arbore⸵ littera est
spiritualem pariens intellectum in sublimi mate
ria. nidificans interra. auis⸵ littera est in humili
materia misticam creans intelligentiam. Pulli
uel oua⸵ sensus sunt allegorici˷ anagogici˷ tro
pologici. Superficialem igitur intelligentiam frequenter
auolare permittas⸵ reseruato intellectu spirituali.
Relinquatur palea iudeis. dum nosmodonoex me
dulla farine triticee⸵ panes propositionis faciamus
reponendos super mensam dominicam. Inuitans nos
ergo salomon ad supradictorum sensum misticum⸵ ait.
Fortitudo et decor indumentum eius. Fortitudo refera
tur ad perseuerantiam propositi felicis in animoconcepti⸵
et ad strenuam laborum sustinentiam. Perseuerantie⸵ de
betur eternitas. labori⸵ quies. Labori ergo perseueranti⸵ debetureterna quies. Decor consistit in ornatu uirtutum
intrinsecus⸵ et in ordinatione bene disposite compo
sitionis extrinsecus. Sermo⸵ circumspectus esse debet.
Gestus⸵ disciplinati. Actiones⸵ honeste. Quis la
bores quos sustinuit beata magdalene˷ morum
uenustatem˷ sensuum disciplinam˷ scripto commen
dare posset? Non dicitur quod fortitudo et decor or
nauerunt eam. set quod fortitudo et decor fuerit
indumentum eius. Circumquaque enim ornata fuit decenter⸵
uenerabili spiritualium indumentorum cultu. Cernes
non nullos sustinere uiriliter aduersitatis insultus⸵
quos tamen blanditie prosperitatis nimis demulcent.
Multi caninam rabiem detractorum equanimiter
ferunt⸵ quibus dulcescit mel adulationis. immo
fel melle litum. Sunt et alii qui non extolluntur
prosperis⸵ s;et cito franguntur aduersis. Cernes mul
tos qui mollitos super oleum sermones palponumcontempnunt. quibus tamen molestissime sunt detractionis
iniurie. Contumelia nimirum crescit ex persona illius⸵
qui contumeliam facit. Set quid? Talium quales
breui uerborum forma prenotauimus⸵ non est indumentum
fortitudo. Salamandra flammis igneis recreatur⸵sed frigorisinsidias perhorrescit. Quedam uolucres leto
concentu pluuiam prenuntiant˷ quedam mo
dulatione dulci serenitatem clementioris au
re salutant. Delicatus est⸵ cui solum dumtaxat
natale dulcescit. Fortis⸵ cui omne solum est patria.
Fortissimus⸵ cui predesiderio patrie celestis queuis
incolatus istius regio˷ exilium est. Fortissimam
igitur censeamus magdalenam que tam feruenti de
siderio suspirabat et aspirabat ad dilecti deside
ratissimos amplexus⸵ ut supra seimmo et supra
terrena ista raperetur. degens quidem in corpore⸵ set
conuersans in celis. Nec mine iudeorum nec insidie.⸝ non
nocturne caliginis horror⸵ feminam set sic aman
tem˷ sexu fragilem˷ set animo fortissimam˷ re
uocare potuit ab audacibus ceptis. Sepulto didilecto⸵ sepulta est amantis leticia. et crescente
dolore⸵ creuit amor. Quam fortis fuit quam strenua.
cum imbecillitatis feminee minus recordata˷
dilecti corpus tollere uoluit et femina et sola. ui
tanti doloris attenuata? Set quid? non aude
at amor fidus? Quam decoram eam existimas
fuisse. cum illustrata fuit radiis presentie solis
iusticie exterius˷ refulgens interius nouo splendore
solis leticie? Magistri uocem agnouit⸵ discipula
fidelis. O uirtus uerbi loquentis. o efficax doctrina ma
gistri uirtutum. Repentina leticia⸵ nouum con
tulit amanti decorem. Quid miri si decor eius
et innouatus est feliciter et adauctus. stante iuxta ip
sam ipsa pulchritudine?
O admiratione dig
nissima⸵ diuine benignitatis clementia. Gau
det creator⸵ a creatura uinci. Notum est⸵ quia dictum est
iacob. Si contra deum fortis fuisti. quanto magis contra ho
mines preualebis?Ieroboal uera iuxta nominis interpre
tationem⸵ fortis fuit contra baal. Nemus baal succi
dit⸵ quicunque materiam uoluptatum minus lici
tarum aufert de medio. Contra hominem fortis
fuit moyses⸵ cui dictum est a domino. Constitui te
deum pharaonis. Ecce iacob contra deum. Gedeon⸵ contra
baal.⸵Moyses⸵ contra hominem fortis fuit. Quam for
tis fuit ergo magdalena˷ que deum uicit ut iacob˷
contra demonem fortis fuit ut gedeon˷ contra
impios fortis fuit ut moyses? Ecce ruth nostra
strenua et formosa. Ecce iudith nostra⸵ fortis et
decora. ecce rachel nostra quondam sterilis⸵ parens
effecta est ioseph et beniamin. Per hos⸵ duo contemp
latiuorum ordines designantur. Quidam enim cum
ioseph⸵ felix suscipiunt incrementum uirtutum
tam proficientes quam proficiscentes de uirtute
inuirtutem. Quidam instar beniamin⸵
effecti sunt filii dextere. cum prius essent filii do
loris. Fortitudinem iudith reperies in magdale
na. cum decore ruth et uenustate rachelis.
Fortitudo inquidtet decor indumentum eius.Fortitudo⸵ in patientia. decor⸵ in temperantia con
sistit. Possumus tamen purpuram referre ad for
titudinem. bissum⸵ ad decorem. Fortis item est
ut mors dilectio. Fortis ergo fuit magdalenafortiter diligendo. decora⸵ iusticiam colendo. For
titudini⸵ debentur impassibilitas˷ et agilitas cum
subtilitate. decori⸵ claritas. Fortia et decora fu
erunt uestimenta filiorum israel in deserto. quia nec
attrita fuerunt spatio quadriginta annorum⸵
nec decor ipsorum diminutus est. Per uestes filiorum israel⸵
gloria immortalitatis future figurata est. Sequitur.
Et ridebit in nouissimo die. Quid est ridebit˷
nisi gaudebit.?Beati qui nunc lugent quoniam
ipsi ridebunt.Gregorius. Non tunc erit risus
corporis⸵ s;et risus cordis. Risus oris⸵ de lasciuia est
dissolutionis⸵ risus cordis⸵ leticia est. Bibe tuas
lacrimas felix magdalena⸵ prouoluta iacens adpedes saluatoris in domo simonis. Riga tuis la
crimis pedes illius⸵ qui terram mentis tue prius ari
dam rigat imbre celestis roris. Ploras stans ad
monumentum˷ querens dilectum⸵ querentem
te. Plora. luctus tuus⸵ tibi uertietur in gaudiuminnouissimo die. Iste est dies de quo dicitur. Melior
est dies una in atriis tuis super milia dierum˷ quibus
fluentibus nos effluimus. Ridebit magdalenainnouissimo die⸵ quando sedebit et ipsa cum sena
toribus terre. In huius serenitatediei fulgebunt
iusti sicut sol in regno patris˷ cum quibus ex
ultare nobis concedat iħcesusxpcchristusnoster. qui est deus de deo.
dies de die. lumen de lumine.
Os suum ape
ruit sapientie. et lex clementie in lingua eius.
Decenti uarietate cultum spiritualium or
nat animam fidelem superna gratia. ut in laudi
bus mulieris fortis perspicuum esse potest intelli
genti. Ornatur enim sapientia et clementia⸵ quam
prius ornatam esse diximus fortitudine et decore.
Set non ne fortitudo spiritualis˷ decor est anime?
Quonam igitur modo seiuncta est fortitudo a deco
re? Ad fortitudinem igitur et decorem sponte reuer
timur⸵ aliam precedenti uersiculo adhibituri
expositionem. Preludat ergo fortitudo⸵ sapientie.
decor⸵ clementie. Vt igitur aptius connectatur tenoruersiculi istius˷ seriei uersus precedentis ab al
tiori sumendum est exordium. Sunt itaque tria⸵
quibus precipue floret studium discipline sanctita
tis˷ elemosina uidelicet˷ ieiunium et oratio. A muni
ficentia misericordie commendata est superius mulier fortis⸵
cum dictum est. Manum suam aperuit inopi. et palmas
suas extendit ad pauperem. Virtus ieiunii commen
datur⸵ cum dicitur.
Fortitudo et decor⸵ indu
mentum eius. Ad orationis
pertinet commendationem⸵
quod subditur. Os suum aperuͭititsapientie. Et lex clementie in
lingua eius.
Elemosina⸵ ignis gehennalisextinguit incendia. ieiunium⸵ intercidit flam
mis ignis concupiscentie. oratio condita lacrimis⸵
compescit indignationem tonantis. Elemosine uo
cabulo⸵ comprehendimus fauorabilem hospitalita
tis benigne gratiam. sub ieiunio⸵ continetur queli
bet disciplinata corporis afflictio. sub oratione⸵ com
prehendentur obsecrationes˷ postulationes˷ gratiarum
actiones exhortationes fructuose˷ pie consolatio
nes uocales. Abraam et loth tanta fuerunt hos
pitalitatis gratia prediti⸵ ut etiam angelos mererentur
hospites habere. Felicia censeo patrum antiquorum
tempora. qui non solum inplateis residebanturgratia expectandi et suscipiendi peregrinos. s;et etiam perrex
erunt obuiam illis. et inuitantes et cogentes hospi
tes suos. Quis ultroneus hospites suscipit. quos hostes
censet? Pro dolor. Vix reperiuntur aliqui˷ quorum hos
pitalitas⸵ nomen caritatis ne dum gloriam mere
atur. Vbi est uel alter raguel qui filiabus iniungat⸝
ut etiam legis lator uocetur? Commendabilis erat to
bias tam in elemosinarum hilari largitione⸵ quam
in orationum deuotarum studio. Quis danielem igno
ret regem instruxisse. ut elemosinis peccata sua re
dimeret? Set quid? Beneficia collata proximis uix
elemosinarum nomen merentur⸵ nisi deuotione cari
tatis condiantur. Recte proximo distribuit elemosi
nas⸵ qui se ipsum dat deo. Qui rite uult sua largiri⸵
a se ipso incipiat. se ipsum det. Non interpretatur altissi
mus manum esse largam⸵ nisi cor sit munificum.
Set nec cor censebitur esse munificum. nisi se ipsum
cordi suo˷ deum loquor˷ largiatur.
Virtutem uero
ieiunii et potentiam nobis commendant legis lator. et
elelias˷ daniel⸝ et iohannis˷ et saluator ipse. Virtute ie
iunii quo ieiunauerunt filii israel usque ad uesperam⸵
uicti sunt beniamite cum gabaonitis. qui prius bis
uictoriam de filiis israel consecuti fuerant. Subuersa
fuisset niniue⸵ nisi dominum mitigasset ieiunii distric
tioris humilitas. Decimam anni sibi uendicat ie
iunii quadragesimalis obseruantia. Primitie uero frugum
terre⸵ inieiunia quatuor temporum commutate sunt. Fe
lix est maceratio carnis per quam saginatur anima.
Commendatur ergo ieiunium in muliere fortei⸵
cum dicitur. Fortitudo et decor indumentum eius.Fortitudo dicitur districtior disciplina cor
poralis afflictionis. ex qua decor mundi
tie nascitur. Subsistit fortitudo in abstinen
tia. decor⸵ in mundicia. Siquis est fedus ut
ait philosophus⸵ turpis est. Feditas igitur est
turpitudo. mundicia⸵ decor. Non ne uides
quam obscene feditatis genitrices sunt⸝ castri
margia˷ et ebrietas? Male denudatur cum
noe⸵ qui uino lasciuie uoluptatis turpiter
inebriatur. Ebrietas loth⸵ mater fuit incestus.
dum pater patrem exuens⸵ infaustam so
bolem geminam ex gemina prole procreauit.
Dum nimis luxuriat humor terre⸵ corrum
pitur radisx arboris. que corrupta⸵ ra
mos corrumpit. O rami degeneres˷ filias
loth loquor˷ dum rami nimis luxuriantes⸵
radicem corruperunt. O tam temeraria quam
crudelis pietas⸵ dum filie˷ loth inebriantes˷
patrem peremerunt spiritualiter. ut iacture ge
neris humani prospicerent. Erubuit natura
illicitos amplexus thori illegitimi. et con
fusa est turpiter genealogie series⸵ dum hinc
patris filius˷ eiusdem nepos˷ inde matris filius˷ frater
extitit eiusdem. Set quid? Male limitata uo
luntas⸵ preceps consilium dare consueuit.
Possumus et nomine decoris⸵ humilitatem intel
ligere. Turpis est in se superbia. unde et ad sue
turpitudinis uelamen⸵ beneficia mendicat
ornatuum. Ad decorem⸵ sibi sufficit humili
tas. Est ergo parsimonia abstinentie⸵ uestis
tam anime quam corporis. Sindomen igitur sibi fecit
magdalena⸵ abstinentie cultu pulcherimo
decenter ornata. Cingulum tradidit chana
neo⸵ dum primi motus incentiua repressit inse.
Chanaan iuxta quandam nominis interpretatio
nem⸵ negociator uel institor interpretatur. Primus
motus⸵ institor est fallax. cuius merx quam secum de
fert⸵ uoluptas est blanda. Zona temperantie
cingenda est caro˷ ne lasciuiens spiritui presidenti
molestias ingerat. Forte et decorum indumentum⸵
est abstinentie cultus. quo se mulier nostra fortis
induit.
Studium uero deuotionis quo piis
orationibus indulsit magdalene⸵ commendatur
cum dicitur. Os suum aperuit sapientie⸵ et lex
clementie in lingua eius. Os suum aperuit sapientie⸵
instanter exhortando˷ dulciter consolando˷ fruc
tuosis orationibus indulgendo. O dolor˷ o gemitus˷
Gloriantur quam plures os suum aperire malicie. dum
cinicis detractionibus se ipsos prorsus impendunt.
Lex clementie⸵ nunc consistit in corde. nunc inlingua⸵ nunc in manu. In corde⸵ cum diligimus
inimicos. in lingua⸵ cum benedicimus maledi
centibus. in manu⸵ cum benefacimus persequenti
bus nos.; Lex item clementie fuit in lingua
magdalene. cum fratri mortuo ex benignitate
compatiens˷ ait. Domine si fuisses hic frater meus
non fuisset mortuus. Eisdem uerbis utuntur
maria et martha. eisdem studiis communicant
frequenter contemplatiua et actiua. Os suum aperuit
magdalena sapientie. cum et apostola et euange
lizatrisx gaudium resurrectionis dominice⸵ et nun
ciauit et euangelizauit.
Ecce meditationibus
nostris occurrit abigail˷ mulier fortis et decora.
que ab amplexibus nabal uiri prioris⸵ transiuit
ad desiderabiles amplexus dauid. O transitus felix.
cum a consortio lasciuientis stulticie transitur inamplexus sapientie. Abigail aperuit os suum sa
pientie. cum apposite disserens˷⸵dauid beni
uolentiam captauit. Lex clementie fuit
in lingua ipsius⸵ dum ipsius peticionem uir strenu
us exaudiuit.
Felice felicior est⸵ qui os suum
aperuit confitendo; A confessione peccati⸵ feliciter
ascenditur ad confessionem laudis.
Est item os
cordis iuxta id quod ait filius sirach. Os sapientis⸵ in corde ipsius. cor autem stulti⸵ in ore ip
sius. Os uiri iusti meditatur sapientiam. et lin
gua eius loquitur prudentiam.Magdalenaigitur aperuit os cordis sapientie⸵ dum cor ape
ruit infusioni superuenientis gratie. Preue
nit nos gratia diuina⸵ et nos coadiutores su
mus dei. Lex clementie fuit in lingua
magdalene. dum et ipsa cum collega suo cre
dentibus in xpchristum pollicita est gaudia uite.
Gloriabor in iħesu meo˷ si stilus noster obsequatur
sapientie. si os nostrum predicando aperiamus non
inani glorie⸵ s;et tam ueritati quam fructui sa
pientie. Sit lex clementie in lingua nostra.
ut relegato procul rigore seueritatis ni
mie. statuamus que consona sunt equi
tati iusticie. Lex clementie promulgata
est ab ore clementissimi principis et serenis
simi iudicis nostri.⸵ longe dignior pragma
ticis sanctionibus. Quid faciemus uiri fra
tres. cum in examine districto os suum ape
riet sapientia? Lex iusticie erit in ore ipsius⸵ quando
dicetur. Ite maledicti⸵ in ignem eternum. Lex
clementie erit in lingua eius.⸵ quando dul
cedo nostra dulciter proferet dulce uerbum⸵ di
cens. Venite benedicti patris mei. et percipite
regnum quod uobis paratum est⸵ ab origine
mundi.
Considerauit semitas domus sue. et pa
nem ociosam non commedit.
Post insig
nia preconiorum a pluribus sumpta uirtutibus⸵ ap
ponitur et titulisus prudentie. que inprouidentia
et operationum strenuitate subsistit. Ad prouiden
tiam⸵ referendum est quod dicitur. considerauit
semitas domus sue. ad strenuitatem exerci
tiorum⸵ quod subditur et panem ociosam non
commedit. Etiam ad litteram prudentis est semi
tas domus sue considerare. ne uel latentes pate
ant ingressus insidiis improborum. Quid prodest
ciuitatem fortissimis munire menibus.
si uel modica portio unius lateris˷ exponatur
insidiis hostium? Prudentis est circumquaque
cingere septa domus⸵ muro uel uallo su
dibus preacutis horrenti. Deses negligen
tia⸵ prudentie nouerca est. Set ab intelli
gentia litterali.⸵ transeamus ad intellectum
spiritualem.
Nouit ergo magdalena⸵
nouit tanquam mulier prudentissima.
quia primiciis honeste conuersationis in
uidere consueuit hostis antiquus; Lin
quentes egipti terminos filios israel et ten
dentes per desertum in terram promissionis⸵ in
sequitur pharao. felicibus semper insidians
ceptis. Set in mari rubro submerguntur
currus pharaonis et equites. dum in ama
ritudine cordis contriti et erubescentis super
commissis etiam estuantis igne caritatis⸵
euanescunt pompe uitiorum. Iosue in i̅nitio
ꝯcon noue sollicitudinis. cum iam perfectus
esset regimini filiorum israel⸵ consolationem audiuint
clementie diuine dicentis. Confortare et esto
robustus. Set et mundi saluator a diabolo temp
tatus est⸵ in deserto post ieiunium quadraginta
dierum et quadraginta noctium. Magdalenaigitur antequam ad fastigia perfectionis ascenderet˷
ad que postmodum sublimata est⸵ sepius impeti
tam fuisse˷ igneis temptationum iaculis reor.
Quid ni? Non ne paulus uas electionis iam
iam ad sublimia supra celestium secretorum spec
tacula raptus. molestias stimuli carnis sensit
ingemiscens? Datus est enim ipsi stimulus
carnis⸵ ne gloria magnitudinis reuelationum
ipsum extolleret. Adde quod ipse⸝ uirginalis continen
tie gloria preditus fuit. unde et dum martirii
palmam subiit⸵ liquor lacteus candori pu
dicitie uirginalis attestatus est. O gloria martiris
purpurati rosa martirii. qui dum rosa effectus
est⸵ se non desinere esse lilium declarauit.
Petrus crucifixus⸵ imitatus est crucifixi passionem.
Paulus martirio decoratus⸵ conformauit se pas
sioni xpchristi˷ dum lactis liquor a ceruice doctoris
gentium emanans⸵ representare uisus est
candorem aque. que fluxit de latere domini. Aqua⸵
genus humanum mundans⸵ effluxit de latere
mundatoris mundi. lactis suauitatiss ema
nantis a collo gloriosi martiris.⸵ suauitatem
obedientie. candor⸵ pudicitie nitorem enar
rauit. Nouerunt xpchristi milites˷ uariis modis
triumphi gloriam consequi⸵ de principe tenebrarum.
Variis insultibus hostis⸝ continentie bonum
inpugnantis⸝ uiriliter resistere. presertim in
sexu fragiliore⸵ quoddam martirium est.
O quotiens tropheum assecuta est gloriosa tri
umphatrix nostra hostibus in fugam conuersis.
qui fallacibus suggestionum blandiciis reli
gionem ipsius circumuenire moliti sunt. Set
septa domus ipsius tam muro continentie quam ante
murali fortitudinis cinxit prudentia. Dum uigiliis crebris⸝ ieiuniis ueris˷ deuotis orationibus
se ipsam impenderet. Considerauit ergo semitas
domus sue⸵ ne in ipsius domum irrumpere possent la
tenter fures nocturni. Diligentiam adhibuit⸵ ne eis
ex aliqua parte relinqueretur aditus patens. Panem non co
medit ociosa. Torpor enim desidie mollitiem nutrit
libidinis. Excercitiorum studia⸵ tirannum nature
debilitant.
Vt autem letius arrideat lectori fa
cies littere serenata⸵ uidendum est quia hoc nomen
domus ad plura se extendit in facultate celestis
pagine. Domus enim dicitur in euangelio⸵ supra celestis
habitatio. In domo patris mei inquit ueritas⸵
multe mansiones sunt.Domus item dicitur⸵
militans ecclesia. Vnde propheta. Ambulauimus in domo
domini cum consensu. Dicitur etiam domus⸵ stabilitas
conscientie firme. Vnde et propheta: Perambulabam
in innocentia cordis mei in medio domus me. Domus
item⸵ sepulcrum. Domus eorum inquit propheta⸵ sepul
cra eorum in eternum. Domus item nostra⸵ corpus nostrum.
Superliminare enim domus sanguine linitur. cum signum
crucis in memoriam dominice passionis imprimitur
fronti. Domus igitur anime est caro nostra. thalamus⸵ est
cor uel pectus. caput⸵ arx quedam est. In domo pre
dicta moratur anima. in corde tanquam in thalamo quies
cit. in capitis arce⸵ speculatur per fenestras sensu
um. Domicilio corporis includitur anima tanquam uir
go domi residens. cuius custodie⸵ exactissimam opor
tet adhiberi diligentiam. Depredatur animam frequen
ter ococulus et per sensuum fenestras⸵ sepissime
mors intrat. Virginem istam inclusam sedu
cere student proci procaces. et pudicitiam eius
attemptantes⸵ educere eam turpibus prostituendam
deliciis satagunt. Semite quas proci perambulant
latenter⸵ uarietates sunt seductionum. Nuncii
quos lenocinii causa premittunt proci⸵ sunt sug
gestionum doli. Fornicatores qui corrumpere stu
dent anime pudicitiam˷ domum intrare perhibentur⸵
dum ipsam ad infelicem consensum perducunt.
Domus item ut dictum est⸵ est habitaculum conscientie
bone⸵. in quo⸵ mens habitat quieta. Semite
domus istius⸵ sunt cogitationes. que dum quandoque
in dexteram tendere putantur⸵ in sinistram uergunt.
Considerandum est ergo diligenter utrum semite do
mus interioris recte dirigantur ad domum supra celes
tem. ne dum indirectum tendere uidentur inre
gionem similitudinis⸵ aberrare nos faciant
ininuium erroris. Studia item honeste con
uersationis semite sunt nos ducentes ad
habitaculum domus superne. Set considerandum
diligentius ne opera feliciter inchoata⸵ uel in me
dio uel infine degenerent. Non numquam actio
nes quibus initium dedit caritas⸵ usurpat latenter
surrepens inanis gloria.
Transitus item uite
presentis in genere consideratus⸵ strata est puplica. qua
tendimus ad domum sepulcri. Varietates autem
quedam. quibus a diuersis diuerso modo uiuitur⸵
semite sunt per quas ad mortem festinamus.
Per has semitas ad sepulcrum tendimus. siue qui
etis ocio fruamur⸵ siue iter quod diurnus labor eme
tiri consueuit˷ unius completione diete carpamus.
siue duplomate felici festinantes utamur.
Quid ni? Vt forma communiter loquentium utar
in sermone uulgari⸵ qualibet die unam perfici
mus dietam ad mortem tendendo. Set quis
semitas per quas ad domum sepulcri festinantes
accedimus. sideribus luminum interiorum considerat?
Panem sacre scripture confirmantem cor hominis˷
anima non commedit ociosa. que in eloquio sacre
scripture celestis⸵ tam fructuosis se reficit medi
tationibus.
Possunt item commode ista referri
ad prelatum. quis nuncupatione mulieris fortis
solet designari⸵ ut superiora declarauere. Felix est
ecclesie doctor. qui os suum aperit non inani glo
rie⸵ set sapientie. Felix est in cuius lingua non
sedent iurgia. nec contumelie lex regnat in ore
ipsius. Lege clementie fungi debet lingua presiden
tis. ne dum matrem tenetur induere⸵ uberibus mater
ne consolationis careat. Felice felicior est prelatus
qui considerat semitas domesticorum suorum ne ob de
grassationem eorum qui presunt administrati
oni rerum gerendarum˷ iacturam incurrat
res publica⸵ aut propter insolentiam claustra
lium decor religionis deformetur. Nimis licen
ter legunt quidam semitas erroris. dum discur
sus uagos recursibus continuant⸵ impotentes
secum morari. Panem non ꝯcommedit ociosus.
dum subditos exhortationis consolatorie refi
cit eloquio. Pro dolor. Non nullos cerno qui
diem illum numerant meliore lapillo⸵ in quo
prorsus ociosi diem prorsus inutilem clauserunt.
illum deflentes diem⸵ quo utilitati rei pub
blice deseruierunt. Ecce uiri fratres panem fran
gimus perunlis⸵ qui in manibus tamtipici quam
ueri helisei feliciter multiplicatur.
Surrex
erunt filii eius.⸵ et beatissimam predicauerunt.
surrexit et uir eius⸵ et laudauit eam.
Gloria
nostra hec est⸵ testimonium conscientie nostre.Sedeat ergo e diuersa regione˷ sedeat
ininsidiis˷ emulorum turba⸵ armata iaculis
inuidie. obprobriis et conuitiis ad iracundi
am prouocare nos studeat⸵ dum modo mens
intra se indomicilio tranquillitatis quiescat.
Iudex noster est⸵ qui scrutatur renes et corda deus.
Ipso sedente protribunali in mentis nostre con
sistorio⸵ surgant filii nostri testimonium
perhibentes ueritati coram serenissimo iu
dice. affectus uidelicet et motus interiores.
Surgat et intellectus˷ quiquidam est uir anime
coniunctis ei matrimonio spirituali⸵ et consisten
tie ueritatis attestaetur. Ioseph innocens
a fratribus inuidie stimulis agitatis. missus
est in cisternam ueterem. s;et nec ibi defu
it ei subsidium protectionis diuine. In e
gipto fatigati sunt filii israel mole laborum
quos uix ferre potuerunt s;et a manu pha
raonis liberauit eos potentissima uirtus
altissimi. Iob frater fuit strutionum et dra
conum⸵ in omnibus deo suo gratiarum referens ac
tiones. Cum daniele missus es in lacum le
onum˷ si fueris innocens⸵ rabiem ipsorum
euades. cibo spiritualis alimonie reficiendus
ministerio abacuch. Cum tribus pueris missus
es in caminum ignis. nocere tibi non pote
rit tribulationis estus⸵ si ad orationum deuo
tarum tutissima confugias remedia. Insi
dias aman euasit mardocheus. et pena quam
ei preparauerat⸵ in caput artificis reuersa est.
Set uideamus quonammodo uersiculus iste
queat aptari statui magdalene. cuius laudi
bus leti deseruimus. Antequam igitur ad spiritu
ales amplexus dilecti fuisset admissa.⸵ iacu
erunt affectus mentis˷ torpore quodam
desidiae languentes. Non dum correcta
fuit per disciplinam timoris. non dum dire
cta per fidem⸵ non dum per spem erecta. non
dum per amoris latitudinem ad anteriora
porrecta. Non dum dolebat de transactis.
non dum gaudebat de dulcissima dulcissi
mi presentia dilecti. Vis concupiscibilis⸵ uolu
ptates appetebat. uis irascibilis⸵ dilationem
uotorum consuete leuitatis indignanter ferebat
uis rationabilis⸵ eligenda a fugiendis mi
nus competenter secernebat. Set postquam
uisitauit eam oriens exalto⸵ surrexerunt
filii eius et beatissimam predicauerunt. Surrexit
et uir eius⸵ et laudauit eam. Ad commendabi
les spiritualium studiorum usus surgere non po
tuit⸵ antequam lux gratie cor ipsius illustraret. Postquam autem diutius sederat in ocio delitiarum disso
lutionis⸵ surrexit panem comedens dolo
ris premulta spiritus amaritudine multum con
triti. Feliciter ergo commutatus est in ipsa tam exte
rioris quam interioris hominis status˷ adeo ut
caro que lautiores apparatus suspirare consue
uerat⸵ asperitate uictus gloriaretur. Vis autem
concupiscibilis ad se setd et ad conditorem suum
reuersa⸵ ulnis desiderii bonum quod uotis inti
mis appetebat˷ amplexata est. Et quemad
modum desiderat ceruus ad fontes aquarum⸵
ita desiderauit anima ipsius ad deum suum˷ fontem
uite. fontem aquarum salientium in uitam
eternam. Tantus erat feruor ignis amoris
pectus amantis uehementer inflammantis.
utsitim nouam sedare non posset⸵ nisi hau
riret aquas salutares de fonte salutis. Vis
irascibilis iam sibi iam uiciis irascens⸵ odio
pperfecto barbariem uitiorum persequebatur. Vis
rationabilis legens iam librum eligendorum˷
non aristotilis calamo s;et manu sapientie
scriptum⸵ prudenter discernebat inter eligenda
et fugienda. Languebat amore˷ leni telo ca
ritatis sauciata. et in infirmitate noua uersa
tus est lectus conscientie ipsius. Fecundata est ra
chel quondam sterilis⸵ nouis filiis donata.
Surrexerunt ergo noui filii˷ uberibus gratie
celestis lactati. et iam ad perfectionem quasi
ad etatem maturam incremento gratie promoti⸵
manum ad fortia miserunt.
Est autem triplex
surrectio⸵ siue resurrectio. Prima est initialis
gratie. secunda⸵ perfectionis theorie. tercia⸵ glorie. Hinc
est quod triplex adhiberi potest expositio⸵ illi uer
siculo. Vanum est uobis ante lucem surgere. surgitepostquam sederitis⸵ qui manducatis panem doloris.Vnam expositionem ad initialis gratie bonum re
ferendam⸵ superius breuiter tetigimus. Non enim
potest quis surgere a lecto peruerse consuetudi
nis⸵ antequam sol gratie oriatur in orizonte mentis
ipsius. Saltem postquam diu sederitis in sordibus
miserie⸵ surgite quantum in uobis est˷ surgite
cooperando. dum manum subsidii porrigit uobis
clementia celestis. Surgite a sepulcris concupis
centie. surgite ad paragendos dignos fructus peni
tentie.⸵ qui manducatis panem doloris in ama
ritudine remordentis conscientie. Si uanum est
uobis ante lucem surgere. expergiscimini et sur
gite⸵ ecce enim fulget iam lux radiantis gratie.
Vt quid delitescitis in tenebris caliginis con
suete? Oritur ecce sol iusticie. qui de tenebris
facit lucem splendescere.
Secunda resur
rectio est a puluere squaloris penitentie. dum
iudith depositis uestibus uiduitatis⸵ induitur
uestimentis iocunditatis. Surgit mens amensa ad quam residens uescebatur paneme doloris
dum amaritudine concepta super ꝯconmissis⸵ affli
gitur. et tamen reficitur spiritus penitentis. Interim pa
nis doloris cibat animam. et lacrimarum ymber
madefaciens uultum merentis⸵ potus est anime
suspirantis. Lacrimis frequenter faciem rigan
tibus exterioris hominis⸵ lauatur facies hominis
interioris. et pulchrior comparet dilecta in
conspectu dilecti. Peractis demum dignis pe
nitentie fructibus⸵ serenatur conscientia. et quasi
iam graui sarcina deposita⸵ euolat leuis
ad supernarum rerum contemplationem nouis
theorie speculationis deliciis delicians. Tunc
sol iusticie miro splendore refulget in meridie
celi mentis. et lux radiosior solito⸵ plenius
illustrat faciem terre liberi arbitrii. Ante
lucem sic coruscantem in animo⸵ ante lucem
nouo more serenate conscientie⸵ uanum est uelle
surgere a studio penitentie. Set postquam sederimus
diu et sufficienter peregerimus penitentiam⸵ sur
gere possumus ad mensam altaris.⸝ et adusum
executionis ministerii pertinentis ad peragenda
rite sacramenta ecclesie.
Ad utramque
dictarum resurrectionum commode referri
potest⸵ quod hic legitur. Surrexerunt filii eius.
Motus enim noui procreantur in animo⸵ in utraque predic
tarum resurrectionum. Set cum ad secundam
peruenit beata magdalene⸵ tunc usus uirtutum
predicauerunt eam beatissimam. et in se et inef
fectu. Surgunt item effectus uirtutum⸵ cum ad
noua uiriliter homo se preparat exercitia. Illustres
actiones magdalenes⸵ ualde eam beatam predi
cari faciunt. Surrexit etiam dilectus eius in sub
sidium magdalene multum amantis. dum
eam laudauit in presentia pharisei mur
murantis. Nobile suscepit incrementum
gloria laudis⸵ ex dignitate laudantis; Lau
dauit eam item dilectus⸵ cum dixit. Mit
tens hoc unguentum in corpus meum⸵ ad sepeli
endum me fecit. Amen dico uobis⸵ ubicumque pre
dicatum fuerit hoc euangelium in toto mun
do⸵ dicetur et quod hec fecit in memoriam eius.Tercia resurrectio⸵ glorie est. Ante lucem ergo
claritatis eterne⸵ uanum est uelle surgere ad
celsitudinem status glorie. Surgemus autem ad
excellentiam gloriosi status⸵ postquam sederimus perhumilitatem in hac ualle lacrimarum. Seden
tis⸵ quedam pars inclinatur⸝ alicui sustenta
mento innitens. quedam portio⸵ sursum ere
cta est. Stans autem⸵ totus erigitur. quasi totus expe
ditus. Hinc est quod sedere dicimur inpresenti. s;etin futuro stabimus. Vulgo tamen notum est⸵ quia fre
quenter sedere refertur ad gloriam regnantis.
In presenti manducant panem doloris⸵ qui
cumque pro propriis commissis aut pro delictis alienis
uel pro miseria incolatus istius siue pro dilatione
gaudii supra celestis˷ lacrimis lugent deuo
tionis.
Ad hanc terciam resurrectionem⸵
referri solet quod hic dicitur. Surrexerunt
filii eius etc. Prophetica autem certitudine⸵ ponitur
preteritum pro futuro. Liquet autem uel mediocriter
instructo in sacra scriptura. quia opera felicia quandoque
semen nostrum quandoque filii nostri dicuntur. Surgent
ergo in futuro opera mulieris fortis˷ et elemosi
na uiri resurget cum ipso. Surget et sponsus
ecclesie dilectam ueris commendans preconiis⸵ iu
dex noster et testis; Laudabit te beata magdale
ne dilectus tuus⸝ quando nobilis apparebit
sedens cum senatoribus terre⸵ qui te in mensa
pharisei commendauit. BBeata fuisti degens
in carne mortali. sꝫet eris beatissima⸵ regnans
in gloria immortalitatis.
Quod autem per ma
riam contemplatiua designetur⸵ repetere sepius
non erubesco. O quam felices censendi essent
qui contemplatiue studio dediti sunt⸵ si suam
agnoscerent felicitatem. Conferantur tran
quillitas et securitas uite contemplatiue
ceteris uiuendi uarietatibus. et non immerito
prefert᷑urprefertur maria etiam sorori sue. Nouerunt
hoc⸝ qui dulcedinem contemplationis preliba
uerunt. qui cum maria sedentes ad pe
des domini⸵ manna celesti reficiuntur. Filii uero con
templatiue⸝ de preiuingnis non loquor˷
surrexerunt strenuissime militantes
imperatori summo˷ et beatissimam predica
uerunt uitam contemplatiuorum. Surgit
et xpcchristus⸵ dulce subsidium suis conferendo. et lau
dabile censet esse studium exercitiorum spiritualis
militie. Gemebundus doleo. quotiens audio
uiros ascriptos militie spirituali⸵ transire
in castra hostium more transfugarum.
Dolens doleo˷ quotiens uiros spirituales au
dio conquerentes⸵ eo quod a fornace ferrea
egipti ad tranquillitatem deserti transierunt.
Se ipsos uituperant⸵ qui se professionis suscep
te conditionem˷ moleste ferre profitentur. Felices
sunt qui martham⸵ beatam. felicissimi⸵
qui mariam predicant esse beatissimam.
Multe filie congregauerunt diuitias.
tu supergressa es uniuersas.
Que sit laus
uiri ac filiorum mulierem fortem laudantium⸵
in hoc loco ostenditur. Quamquam dici queat
hec esse uerba salomonis⸵ per apostropham
dirigentis sermonem ad mulierem fortem;
sSꝫet dum uerborum istorum seriem⸝ magdalene lau
dibus accomodamus.⸵ gloriosam dei genetricem anumero filiarum uolumus ad presens excludi⸵
quam nostris fas non est subiacere sponsionibus.
Gloriatur magdalena gloriosam uirginem pre
ferri. quam tanquam matrem domini sui⸵ dominam suam esse
leta fatetur. Preferenda est ergo dei mater⸵mag
dalene. et magdalena⸵ ceteris est preferenda
filiabus; Filie summi patris familias congre
gant sibi diuitias⸵ dum thesaurizant
in celo⸵. ubi nec tinea demolitur nec fures ef
fodiunt aut furantur. Circumspecte sibi
prouidet qui diuitias suas premittit incelisumut ubi est thesaurus eius⸵ ibi sit et cor eius. Thesau
rus noster precessit nos in celum.⸵xpcchristus noster qui
est et cor nostrum. Si thesaurus noster⸝ est cor nostrum⸵
ergo ubi est thesaurus noster⸵ ibi est et cor nostrum.
Mira res. Dispergere diuitias⸵ congrega
re est diuitias. Dispergere inquam⸵ dum dantur
Apauperibus. dum fideli depositario˷ xpchristo uide
licet commendantur. Constat autem quod spiritua
les diuitias sibi congregant filie syon⸵ quas
incomparabiliter digniores esse materialibus diuitiis˷
non est ambiguum. Quid locupletius bona
uoluntate. que semper diues existit? Quis
terrenarum rerum thesaurus depari contendere potest cum gloriabone conscientie? Preclara est potestas illa⸵ de
qua dicit euangelista. Dedit eis potestatem fili
os dei fieri⸵ iis qui credunt in nomine eius. Potentes
sunt amici dei⸵ in eo qui est omnipotens. diuites⸵
in eo quodi est omne bonum. Que diuitie tempo
rales. ex equo commetiri se⸵ queunt uirtutibus
mentis? Que possessio maior˷ que dignior˷
que demum felicior˷ ipso deo? Opera item bona⸵
preciose diuitie sunt. Si uis artem addiscere
compendiosam⸝ qua sine difficultate locuple
tari queas amplius et amplius de die in diem⸵
audi. Quanto amplius das⸵ tanto magis di
tescis. Et ut ait ieronimus. si uis habere omnia⸵ contempne omnia.
Filie dicuntur in hoc loco⸵ sancte uir
gines et honeste uidue. et coniugate fideles˷
que fidem legitimi thori seruant marito.
Beata autem magdalene uniuersas supergressa est⸵
in multis specialis gratie dotibus priuilegiatis.
Legitur iis qui est sapientia patris tribus uicibus
fuisse patronus magdalene sue. nunc aduersus
phariseum murmurantem⸵ nunc aduersus sororem
conquerentem˷ nunc indignationem. proditoris
compescendo. Quid quod a domino˷ in dilectionis
multe gratia⸝ commendata est? Quid quod dilec
tum querenti s;et et multum conquerenti. s;et et
feruenter diligenti˷ primo post resurrectio
nem legitur apparuisse saluator? Citius erat
amans uisitanda. festinantius recreanda⸵ quam
amplius cruciabat dilatio presentie dilecti.
Quid quod apostolorum effecta est apostola. communis
leticie mundi nuncia? Adde quia non sine sancti
spiritus et inspiratione et familiari consilio˷ prepo
nitur magdalena etiam uirginibus sanctissi
mis in compendioso cathalogo sanctorum. quem leta
niam dicunt⸵. Prior inuocatur ab ecclesia
supplicante. que post gloriosam uirginem
primum optinet locum inter⸵ sanctas cum xpchristoregnantes. Audita nomine magdalenes⸵ erieriguntur sursum corda supplicantium. tanquam
certam spem uenie nantiscentium. Exaltatur
uox supplicantium ad inuocationem dul
cissimi nominis marie magdalene. que in se ex
perta est experimento certissimo⸵ quam dulcisefsit ueniam postulantibus exaudiri. Nouit
magdalenebeata nouit. quam pium sit impe
trare ueniam adomino peccatoribus in arcto consti
tutis⸵ egentibus subsidio miserationis diui
ne. Nouit quante sint angustie penitentisanime. tam enormitatem quam multitudi
nem peccatorum suorum pre oculis animi constituentis.
Nouit quia gratissimus est miseris⸵ effectus
misericordie. O beata magdalene⸵ supergressa
es uniuersas syon filias in excellentias glo
rie felicitatis eterne. Iam ueras iam eternas
possides et diuitias et delicias⸵ que tempo
ralium diuitiarum uanitatem in carne mor
tali degens prorsus abiecisti.
Et ecce tempus
est ut ad aliam accedamus expositionem⸵
ad contemplatiue statum relaturi tenorem
uersiculi presentis. Filie ergo dicentur in hoc loco⸵
uarietates conditionum quibus obnoxia est
uita presens. Augustorum gloria˷ regum ma
iestas˷ illustrium principum potestas. et solli
cita institorum negociatio⸵ uariis sibi modis
congregant diuitias temporales. Humani
generis morbus ex maxima parte communis
filiis ade⸵ est cupiditas que lucris inhiare
etiam turpibus uix cessat. Magnatum gloria⸵ in
iis que pertinent ad rei militaris cultum no
bilem⸝ consistit. in armis uidelicet decentibus.
in equis insignibus˷ et curribus pomposis˷ quorum
tamen usus⸵ diebus his abiit indesuetudinem. In me
nibus excelsis˷ in prediis amplis˷ in ortis delicio
sis⸵ uoluptutarias faciunt expensas. Inauibus
generosis⸝ aerie uenationi tam instinctu na
ture quam artis beneficio idoneis⸝ gloriantur⸵ in
odorincecis et molosis tempus consumunt. iactu
ram temporis nunquam redituri⸝ que iactura
rum maxima est˷ nullam esse reputantes. Au
rum et argentum et gemmas scintillantes conge
runt˷⸵ ignorant tamen cui partas congregant
diuitias. Set quid? Nodxie sunt diuitie⸵
que possessores ab ipsois possessos affligunt. fal
laces sunt⸵ dum felicitatem quam spondere uiden
Btur⸝ non conferunt. uane⸵ dum in se fructum
non habent. Quid octouiano confert thes
aurus ille qui materia est fame loquacis. dum
ininferno sepultus⸝ acerrimis et perpetuis inces
santer cruciatur penis? Ad se traxit et attraxit
possessiones lucia⸵ quas innecessitates paupe
rum feliciter distraxit. cuius manum nec auaritia
contraxit⸵ nec pusillanimitas a munificentia
pie largitionis retraxit. Vbi sunt queso plu
me sardanapalli˷ ubi opes cresi˷ ubi aurum
crassi. ubi iulii successus⸝ quos urgere consueuit.
ubi hannibalis strenuitas. ubi triumphi pom
peii˷ ubi uelox uictoria pellei? Congregent
sibi diuitias institores solliciti. quas aut
pirata rapiet⸵ aut neptunus submerget.
aut uulcanus comburet.
Multe filie congrega
uerunt sibi diuitias. s;et contemplatiuea super
gressa est uniuersas⸵ ditata iam spiritualium
diuitiarum gratia. ditanda⸵ eternarum gloria. Quantam
putas esse dignitatem˷ quantam sacerdotum
potestatem˷ conficientium corpus xpchristi. quod
nec angelicis spiritibus est concessum? Quam mag
na est uirtus ordinum sacrorum? Quam fructuo
sam utilitatem esse credis⸝ in mira sacramen
torum ecclesiasticaorum efficatia? Quam deliciosus est
decor domus domini. quam dulcia sunt contempla
tionis studia˷ s;et amantibus˷ s;et degustantibus?
Nusquam in hac ualle lacrimarum tam deliciosa
iocunditas. nusquam tam dulcia studia⸵ nusquam
labor tam fructuosus. nusquam tanta suauitas⸵nusquam tam secura tranquillitas. nusquam tam
tranquilla securitas. O quam fructuosa est
celestis pagine lectio. quam mirabiliter dulces
cit amanti⸵ piarum orationum deuotio. O defeca
tarum meditationum iocunditas. o studiorum
spiritualium felicitas⸵ o institutionum discipline
regularis utilitas. o conscientie tranquille se
curitas⸵ o expectatio beatitudinis eterne.
quam repromisit deus diligentibus se.
Fallax
gratia et uana est pulcritudo. mulier timens⸵ deum⸵ipsa laudabitur.
Salomon laudes accumu
lans laudibus˷⸵ humilitatis gratiam infine
laudis apponit. Quedam enim uirtutum con
summatio⸵ est humilitas. que tanquam nutrix
sedula⸵ ceteras nutrit uirtutes. Huius assecla
fidelis⸵ est timor quitam diligenti sollici
tudine tam sibi quam ceteris donis gratie
prospicit⸵ ut omnimodam securitatem inpre
senti censeat esse temeritatem. Spei
securitas castigari debet discretione timo
ris. et ne fiducia luxuriet per presumptionem⸵reprimenda est per timoris moderantiam.
Inclusa est anima corporis ergastulo. et dum
concupiscentie motus˷ instar uolucrum ra
patium importune sese ingerunt etiam
sacrificio abrahe⸵ non ne peruigili opusest cautela? Qua dissimulatione sibi pol
licebitur anima securitatem. quam familiares
hostes acrius expugnare moliuntur? Tuta
ne erit ab hostibus inuisibilibus˷ ab hostibus
inquam inexorabilibus obsessa?
In beata
autem magdalena sibi iocundum elegit
domicilium timor castus. qui dum castis
dilectum ulnis amplectitur.⸵ amor quidam
esse uidetur. Reuerentialis est timor iste⸵ dilec
to reuerenter obsequens. Timor iste⸵ simpli
cis uerecundie titulis insignitur fidem legiti
mam seruans marito. non ob pene for
midinem⸵ set ob preclaram amoris castis
simi maiestatem. Timor iste⸵ non in hor
rorem obliquat oculos˷ s;et in honorem˷
totum se colligit impendendum reuerentie
dilecti. et sinistra suspitione diffidentie
prorsus ab amoris thalamo eliminata⸵ con
scientie serene deliciosa fruitur tranquil
litate. Tam sollicite quam diligenter pe
nitiores cordis explorat recessus. ne quic
quam latere queat⸵ quod offendat oculos
dilecti. Desidie languentis detestatur
consortium. precinctus semper⸵ ad deuotionis
obsequium. Tanta est timoris casti ad a
morem perfectum conuenientia⸵ ut uix
discerni queat alter ab altero. Timor tamen
castus suum uidetur officium complere in obse
quio reuerentie et cautela discretionis.
amor uero contemplationis deuote⸵ delitio
sis meditationibus se concedit. Condit amor
timorem⸵ et illuminat et accendit. Non
ne serenatur aer. dum lux serena sub
intrat aerem? Timor castus habet se ad
modum aeris sereni. amor perfectus⸵
Clux est serena. Timor castus⸵ prudentie et a
mori fateri se debet esse obnoxium. Quod
enim timet⸵ prudentie. quod castus est⸵ amori
debet. Nonnunquam meditationibus quibus li
benter tempus impendo⸵ occurrit huiuscemodi si
militudo. Seruilis timor⸵ nubilum est ra
rescens in confinio noctis precedentis et diei
subsequentis. initialis timor⸵ est aurora
consurgens. timor castus⸵ fulgor est meridi
anus. amor⸵ sol est.
Fallax inquit gratia⸝
et uana est pulcritudo. mulier timens deum⸵
ipsa laudabitur.Nouit apostolus fallacem esse gra
tiam⸵ cum ait. Si hominibus placerem⸵ xpchristi ser
uus non essem. Philosofum induit poeta⸵ cum
dicit. Non ego uentose plebis suffragia ue
nor. Inutilis est uenatio⸵. cuius preda⸵ umbra est.
Potentum gratiam sibi plures conciliant. quidam
adulationibus⸵ quidam muneribus. quidam ob
sequiis. Set quam fallax sit gratia magnatum⸵
nouerunt qui conditionem familiaritatis
ipsorum experti sunt. Que ab igne remota sunt⸵
lucis sentiunt beneficium. admota igni⸵
comburuntur. Alexandri magni familiari
tatem fere precio leti comparauit⸵ qꝛuiaqͥui ab alexan
dro ebrio ad alexandriumum sobrium in arti
culo mortis iminentis appellare coactus est.
Vixisset seneca tucius priuatus⸵ quam consulatus glo
riam consecutus. qui boni discipuli bene re
munerantis magistri laborem familiari
tatem summam adeptus⸵ mortem sibi elige
re compulsus est. O remuneratio auctore digna
nerone. qui ut pius censeretur⸵ doctorem sibi mor
tem eligere iussit. Set o seua rabies effere
crudelitatis. dum consulem tantum˷ dum uirum
spectabilem⸝ rei publice tam utilem. philosofum
illustrem. s;et et magistrum⸵ mortem subire
coegit discipulus. Set quid? Quid miri
si discipulum exuit. qui iam dudum
monstrum induerat? Sub lare priua
to uitam duxisset priuatam cordube⸝
tutissime⸝ uir clarissimus. qui rome fasti
gia dignitatum conscendens⸵ imperatoris fa
miliaritatem˷ s;etneronis⸝ exsoluit mor
tis precio. Cessit in fata uir qui doctrine
luce totum illustrauerat orbem. in hoc
sollicitudisaltem mortem censens esse felicem⸵ quod a ne
ronis tam familiaritate quam dominio⸝ dies
supremus eum subduxit. Melius cum famili
a sua uitam egisset tranquillam pistor pha
raonis. cuius ministerii labor⸵ cruce patibuli
remuneratus est.
Paucis uel tangere libet
gratiarum uarietates. que si consortio immo subsi
dio timoris dei⸝ destituantur⸵ uix nomen gratiarum me
rentur. Quibusdam collata est gratia demulcendi
animos auditorum⸝ dulcedine modulationis musice.
que dum per canales aurium transit ad pena
tes cordis⸵ in interiori thalamo celebrat tripudi
um exultationis. Dum in cromatico genere
musice⸝ uox canora frangens animos˷ frangitur
in minucias sistematum⸵ palpatur caro quibusdam
digitis lasciuie prurientis. Quibusdam collata
est gratia distincte legendi et aperto ore pronunci
andi sillabas⸝ tam cum modulationis uenusta
te quam cum artis obseruantia⸵ adeo ut
nec in ufen⸝ nec in subdistinctione nec in media
distinctione⸝ nec inperiodo delinquat. Con
cessum est aliis decenter exarare figuras in
superficie membrane. ita ut lex ortographie⸵rite insingulis obseruetur. Sunt non nulli
qui adeo subtiliter questionum arduarum
difficultates inuestigant⸵ ut ingenii di
uitem uenam⸵ fugas rerum subtilium asse
cutam esse miretur natura. Alii⸵ luculentis
expositionibus⸝ obscura dilucidant. difficilia⸵
intellectui cogunt esse peruia. Cernes alios
cum apelle⸝ effigies animare uideri. adeo
ut non de pari contendere cum natura⸵ set
potius naturam uincere ars uideatur. Quidam
strenuitate militaris conflictus⸵ clarum
sibi faciunt nomen. s;et in terris. Set quid con
ferunt gratie tales. nisi timore solidentur et
amore condiantur?
Vana est pulcritudo;Si de fragili dono pulcritudinis corporis hoc
intelligatur⸵ perspicuum est; Fidem dicto facit
purpureus rose uernantis honor. cuius decor⸵ uix
unius diei spacio obnoxius est. Insidiantur elegan
tie forme decentioris⸵ sollicitudines˷
labores˷ morbi˷ et etas. Potest et pulcritudinisuocabulum extendi ad uenustam sermonis
compositionem. et ad quandam gestiuum corporis
ordinationem. Predicant non nulli⸝ uerborum
eleganti forma circumspectius utentes. s;et dum
aurium pruritui satisfacere student⸵ non
loquntur ad cor ierusalem. Commendabilis est
predicatio tenens arcum sacre scripture. dum
sagittis sententiarum acutis penetrantur
auditorum corda⸵ et carbonibus desolatoriis
accenduntur ad amorem dilecti. Quibusdam in
celebratione diuinorum⸝ festiuus adest decor sim
plicitatis fauore digne. adeo ut in assisten
tibus excitetur deuotionis gratia. Set o dolor.
Sepe sub simplicitate columbina⸵ fel habun
dat amaritudinis fratrum odii. O quanta dis
similitudo˷ o quanta disstantia⸝ inter uanam pul
critudinem et decorem⸵ de quo supradictum est.
Fortitudo et decor indumentum eius. O quam dis
similes sunt sol in pariete manu depictus
artificis⸵ et sol lucens in meridie. Timor sanctus⸝animam ornat cultu decoris spiritualis. que quidem
pulcritudo˷ uana non est⸵ s;et solida et uera de
core claritatis eterne superinduenda. Timor
enim domini sanctus⸵ permanet in seculum seculi.
Date
ei de fructu manuum suarum. et laudent eam
in portis opera sua.
Octaua redit ad caput.
et supprema laus mulieris fortis⸵ ad initium
reuertitur. Mulierem inquit salomon⸝ fortem.
quis inueniet? Procul et de ultimis finibus⸵
precium. id∻est remuneratio ipsius. Procul inquam⸵quia suppremum diem expectat secunde stole gloria.
De ultimis finibus aderit premium⸝ quo remu
nerabitur⸵ quia de fructibus terre uiuentium
satiabitur⸵ cum apparuerit gloria maiestatis
diuine. Ex quo filii israel⸝ terram promissionis
intrauerunt⸵ de fructibus terre comederunt.
manna deficiente. Complicabitur enim liber⸵
quando in eternitatis speculo singula relucebunt.
Hinc est quod paulus in sinistra manu librum
gestat. et quia potestas sanctorum potestas est eter
na⸵ gladium tenet in dextra. Non ne item
purpurat᷑urꝰus martirum exercitus. infelicium ty
rannorum turbam propellet in tenebras exteriores?
Tunc in exultatione metent⸵ qui modo
seminant in lacrimis. Tunc uenientes ue
nient cum exultatione⸵ portantes mani
pulos suos. Tunc magdalene felicissima˷
cuius uita sanctissima tam fructuosa fuit⸵ de
fructu manuum suarum remunerabitur. Tunc
in portis˷ in examine silicꝫet futuro⸵ laudabunt
eam et dignam laude probabunt opera sua feli
cia. Qui seminant in carne⸵ de carne metent
corruptionem. Qui seminant in spiritu⸵ de
Dspiritu metent uitam eternam.
Pro continuatinuatione autem seriei littere⸵ sic connectitur uersus isteprecedenti. Dixerat quia mulier timens deum⸵ ipsa
laudabitur. ab eo scilicet cui debiti reuerentiam honoris⸵
dulciter exhibuit. Cum ergo sederit dilectus cum se
natoribus terre⸵ aderit mulier fortis˷ remune
rationis premio dignissima; Laudaturus itaque
dilectus dilectam⸵ dicturus est. O patres conscripti⸵
date mulieri fortissime de fructu manuum
suarum. et opera honesta que cum ipsa surrexerunt⸵laudent eam in presentia nostra. Set cum hec pre
positio de˷ particionem consignificet. quare non
dicitur potius⸝ date ei fructum manuum manuumsuarum. quam de fructu manuum suarum? Set sci
endum quod fructus sunt opera bona. Fruct
uum autem istorum fructus⸵ sunt premia uite per
hennis. Date inquidtei de fructu˷ hoc est defructuosis operibus manuum suarum. quibus uidelicet
honestias exercuit actiones. Set quid est dictu.
date ei de operibus eius? Familiaris quidem est consuetu
do pagine celestis⸵ aliquid sponte relinquere
supplendum. ut animus lectoris ad plura que
sub intelligi queunt⸵ transmittatur. Inopem
me copia fecit. s;et unicum proponatur exemplum⸝
ad informationem rudium⸵ quibus me spon
te debitorem constitui. Ponam inquidtpater⸵in salutari. Nec dicit quid in eo positurus
sit⸵ quia succumbit sermo intellectui. et
rem ut est⸵ uerba non explicant. Ponam scilicet in eo summam dulcedinem⸝ tranquillita
tis habundantiam˷ uirtutum perfectissimam
consummationem˷ plenitudinem omnium bonorum.
Sic et ad senatores terre dicetur. Date mulieri
forti pacem eternitatis˷ inmmarcessibilem
eterne glorie coronam. gaudium eternum˷ et ce
tera terre uiuentium bona⸵ de fructu˷ hoc est
ꝑper fructuosis operibus manuum suarum. Reddite
ei mercedem debitam⸵ ut simplex ponatur
pro composito. Set numquid aut angeli aut
ecclesie senatores. remuneraturi sunt re
munerandos? Decernite inquiedt qui mecum
iudicatis duodecim tribus israel⸵ quod merces
honesta danda sit eia pro labore suo. Reddite
inquidet quod iustum est pro fructu manuum
suarum. que quesiuit lanam et linum. et operata
est consilio manuum suarum.De nocte quidem
surrexit. et manibus suis dedit predam domes
ticis suis⸵ et cibaria ancillis suis. Date ei
uinum leticie iocunditatis eterne pro fructu ma
nuum suarum. quia de fructu manuum suarum⸵
plantauit uineam.Manum suam misit ad
fortia. et digiti eius apprehenderunt fusum.Pa
nem non comedit ociosa. set stragulam ues
tem et sindonemfecit sibi.
Aut certe⸵ ma
nus hic dicuntur operationes. quarum fructus⸵
est uita eterna. De fructu ergo operationum suarum
remuneratur quis⸵ cum de fructibus terre uiuentium ut supradictum est satiatur. Set quia ge
nerosi fructus istius⸝ distributio⸝ fiet ab eo qui
transiens ministrabit cinctis⸝ inter eos qui
ad illam illam mensam ditissimam recum
bent cenaturi⸵ recte dicitur. date et huic defructu nostro. Iste est fructus sublimis⸵ terre sub
limis. O felix magdalena. quia labores ma
nuum tuarum manducabis⸵ beata es et bene
tibi erit. Piger in hieme propter frigus arare
noluit. mendicabit in estate⸵ et non dabitur ei.
Consueuimus autem ut frequenter prediximus⸵
contemplatiuam dicere mariam. Manus ergo
marie⸵ sunt actiui. qui rerum extrinsecarum
administrationi⸵ operam impendunt et diligen
tiam. Qui igitur exercitiis actiue dediti sunt⸵ me
rentur iis qui felici contemplationis ocio feliciter
uacant. Dabitur itaque contemplatiuis de fructu
actiuorum. quia et in actiuis laborant contempla
tiui⸵ equissima iuris celestis interpretatione.
Equa pars erit descendentis ad prelium⸵ et rema
nentis ad sarcinas. et similiter diuident. Hec
est lex dauid⸵ qui suos spoliis hostium ditat.
Omnes nimirum fideles unum sunt⸵ ratione
unius et eiusdem spiritus ipsos regentis et uiuificantis
uita gratie et unientis. Ciuitati illi superne ie
rusalem˷ cuius participatio est in id ipsum⸵ con
formatur in multis ecclesia militans. Ibi⸵ gau
dium uniuscuiusque˷ gaudium erit et uniuersitatis
et singulorum; hHic⸵ bonum unius⸵ bonum est alterius.
Quod inte uideris non habere⸵ habes in alio.Tolle inuidiam ut diximus superius⸵tuum erit
quicquid meum est. Socialis est uita bonorum˷
tantaque societas⸵ ut eorum non immerito dicatur
esse cor unum et anima una. Quid putas eum.sensisse qui supplicauit abrahe ut mitteret
lazarum˷ ut intingueret extremum digiti sui
in aqua⸝ ad refrigerium lingue ipsius? Extre
mum digiti⸵ dicitur exigua portio etiam minorum
operum pietatis. bBonum enim opus unius. etiam quod
modicum censetur⸵ plurimum confert alii. Non
minuitur uirtus lucis solatium tibi prebentis⸵
licet fulgorem suum usque ad alios tecum trans
mittat.
Mira est uirtus⸵ communionis sancte matris
ecclesie. Constat communes orationes omnibus fide
libus prodesse. s;et et me iudice omnibus prosunt
etiam specialia suffragia. Est tamen multa distan
tia ratione effectus⸵ inter speciales orationes ecclesie⸝
et communes. Et si enim communes prosint omnibus fi
delibus⸵ magis tamen conferunt ei qui ad sublimiorem gradum sanctitatis promotus est. Meritorum
distantia⸵ differentiam operatur in effectu
communium suffragiorum ecclesie. Speciales autem
orationes amplius arbitror ei conferre pro quo fiunt⸵si tamen meruit ut ei prodessent. Quid autem si
duo uel tres aut plures in oratione simulas
socientur. ut pro eis specialiter oretur? Numquid pro
plurmium consortio. detrimentum sentiet unus
pro quo et specialiter cum aliis oratur? Set quid?
Numquid minus solatii tibi confert fulgor sola
ris corporis. eo quod beneficio ipsius gaudet uni
uersus orbis? Ceterum uidebor alicui noniamsentire quod sacerdos et uni et alii et tercio in
triceennali peragendo obligatus⸵ absoluatur si
unum compleat triceennale. pro illis tribus. Esto igitur quod
quis tria iugera terre concedat ecclesie alicui. sup
plicans ut ex obuentionibus fructuum illius
terre⸵ seruiatur deo in uno cereo lucem prebente
iugiter coram altari. Offerat et alius tria iugera⸵
sub pretaxata uerborum forma. Assit et tercius⸵ pari
beneficio uisitans ecclesiam eandem. Numquid
illis tribus satisfactum erit. si unicus in ecclesia
luceat cereus⸝ in memoriam beneficii ipsorum?
Reuera unica si accendatur candela in domo
aliqua⸝ non minorem sentiet luminis gratiam
uir unus duobus associatus⸵ quam si solus frue
retur beneficio lucis candele illius. Veruntamen si
apposite candele⸝ due alie associentur⸵ patet lip
pis et tonsoribus. quia maiorem uirtutem lucis
sentiet unusquisque trium uirorum⸵ quam prius sense
rit unica lucente. Arbitror et pari censura
quoniam si una celebretur missa pro tribus specialiter˷ non
minorem consequetur utilitatem quilibet illorum⸵
quam si pro unico ipsorum celebraretur. Idem sentio de
triceennali⸵ pro tribus specialiter peracto; Ceterum mentis
esset inobps. siquis ambigeret tria triceennalia plus
conferre aut uni aut pluribus hominibus.⸵quam unum.Hinc est quod salubre censeo esse consilium. ut sacer
dos cuilibet trium obligatus in triceennali celebran
do⸵ tria persoluat. Alioquin⸵ me iudice non erit
absolutus a uinculo promissionis. Graue igitur
uidetur onus impositum uiris scemate religio
nis decoratis⸵ qui tot et tot debitorum uinculis
constringuntur. Mens tamen promissionis qua simpli
citas ipsorum obligatur⸵ hec esse uidetur. ut in uno
uidelicet tricenali pro aliquo peragendo⸵ alii ad
mittantur. Presertim cum angustia temporis⸵id fieri cogit. Vnde si sacerdos parrochialis⸝
pollicitus alicui se peracturum pro aliquo tricena
le⸝ alii consimile postulanti spondeat se liben
ter collecturum esse secundum intricenali suscepto.⸵Absoluit se⸝ unum pro duobus peragens. dum mo
do secundo petitori⸝ sic satisfiat. Alioquin⸵ duo per
agere tenebitur. etiam propria ut reor⸵⸝ id dic
tante conscientia⸵ nisi quia misera miseros
frequenter excecat auaritia. Solent etiam
prouidi quidam claustrales sibi prospicere so
lerter inagendis pro defunctis⸵ ita ut prima tri
ceennalis missa specialiter fiat pro defuncto. Ad
residuum autem admittantur alii⸵ si res ita de
siderat. Set utinam unusquisque diligenter
attendat illud philosophi⸵ quod in medium
frequenter consueuimus proferre. In dubiis⸵ eligendum
est quod tutius est. Cum ergo controuersia sit inter
iuris diuini consultos super talibus⸵ eligatur id quod
expeditius conscientiam absoluit.
Fuere autem
non nulli uiri sublimis intelligentie. asse
rentes etiam speciales orationes specialiter pro
rege factas⸵ eque prodesse alii ut regi. Quid?
Immo ut aiunt⸝ oratio pro aliquo specialiter facta⸝
magis proderit ei qui maioris est meriti⸵ quam ei
pro quo specialiter fit. Pariter autem bonis⸵ pariter
conferet oratio specialiter facta pro illorum altero tantum.
Duobus ergo ut aiunt paris meriti˷ simul inpur
gatorio detentis⸵ equaliter succurrent suffra
gia pro altero specialiter facta. Proponantur ergo diues
et pauper eiusdem prorsus meriti˷ qui simul intrent
purgatorium. secundum istos simul liberabuntur
a pena purgatoria⸵ uirtute suffragiorum ecclesie⸝
que pro diuite compleuit ecclesia. Licet enim dfdiues multa bona contulerit ecclesie⸵⸝ pauper
uero nichil⸵ uoluntas tamen pauperis pro facto re
putatur. Inducunt autem isti⸵ similitudinem
hanc. Si detur denarius custodi carceris detinen
tis duos eadem compede iunctos. ut unus illorum
egrediatur a carcere. exeunte uno⸵ exibit et
alter. Michi item et socio mecum ingredienti
domum⸵ par ministrabit lucis obsequium⸝
cereus accensus in honorem mei tantum. Non ne
item ut obiciunt. diues et pauper paris meri
ti et simul decedenties˷ meruerunt simul
peruenire ad gloriam? Non ne ergo meruerunt
eque cito liberari a purgatorio? Non ne uolun
tas pauperis pro facto reputabitur? Set dicendum.
quoniam licet meruerint peruenire ad gloriam⸵ non
tamen meruerunt⸝ eque cito peruenire ad gloriam.
Non enim est de substantia meriti⸵ temporis accele
ratio. Similiter⸵ et de liberatione ipsorum dicendum est.
Constat autem s;et intelligenti. quoniam auctoritas
queqᷓua dicitur uoluntatem pro facto reputari⸵
de operibus malis intelligenda est. Absit quidem
ut sentiam homicidium uoluntatis par
esse infacinore˷ homicidio actuali. uoluntas
tamen nimis luxuriantiss dum limites debitos ex
cedit⸵ homicidam facit. Non ne enim qui odit
fratrem suum. homicida est? Detur tamen quod
auctoritas predicta⸵ ad opera se extendat. Res
picit ergo substantiam eterni premii. non autem
equescitam absolutionem purgatorii. Licet
quidem pro bone uoluntatis efficatia⸵˷ pauper
eque diuiti remunerandus sit in gloria felici
tatis eterne⸵ non tamen eque cito liberabitur a pur
gatorio. Obligata est ecclesia diuiti pro benefi
ciis ipsius que contulit ecclesie. nec ita pauperi
obligata est. Meruit quidem pauper ut si pro eo
fierent suffragia ecclesie⸵ ei conferrent. Me
ruit et idem⸵ diues; Felicior est ergo in hoc⸵ conditio
diuitis quam pauperis. meruit enim diues⸵ ut pro
eo specialia fierent suffragia; Pauper autem non
meruit erga ecclesiam ut ipsi specialiter sub
ueniret. meruit tamen ut ipsi prodessent⸵ si pro eo
fierent. Feliciorem item censeo paupere bono
diuitem bonum.˷ multa pauperibus erogantem.
pro ipso enim pias effundent preces ad dominum fratres xpchristi;
In hoc enim commendabiles sunt diuitie⸵ quod
materia sunt uirtutum.
Speciales item
orationes alicui parum bono⸝ magis prodesse reor
gpro ipso specialiter factas⸵ quam prosint eidem commu
nes orationes. Communia quidem ecclesie suffragia⸵
magis bonis magis conferre prediximus. Ieronimusautem uidetur nobis occurrere dicens. Cum pro cun
ctis animabus psalmus uel missa dicitur. nichil
minus quam si pro uno quolibet ipsorum diceretur⸵
accipitur. Set quid? Non dicitur˷ nichil minus
quam si pro uno quolibet ipsorum diceretur⸵ ab ipso ac
cipitur. Immo dicitur. nichil minus accipitur⸵
quam si pro uno quolibet ipsorum diceretur. Liptote est.
Nichil quidem minus utilitatis accipitur ab ecclesia⸵
immo magis. Magis enim conferunt ipsi ecclesie
communes orationes⸵ quam speciales. Maiorem ergo accipit
utilitatem ecclesia cum psalmus uel missa dicitur
pro cunctis animabus in genere⸵ quam si pro uno quocumque
ipsorum diceretur. Set quid? Quare ergo non semper
fiunt communes orationes. specialibus omissis? Quia
uidelicet tenetur ecclesia specialiter illis subuenire⸵
a quibus benedictionem dulcedinis accepit. Con
sueuere tamen scolares predictam auctoritatem ieroni
mi nimis perfunctorie exponere. in hunc modum.In illo igitur capitulo⸝non mediocriter etc.⸝ ꝙquod legitur
in
tractatu de consecrationibus distinctione quarta⸵
dicit ieronimus. Melior est septem psalmorum decan
tatio⸵ cum cordis puritate˷ ac serenitate et spirituali
hilaritate⸵ quam tocius psalterii modulatio cum
anxietate cordis atque tristicia. Statimque subiun
gitur. Cum igitur pro cunctis animabus psalmus uel
missa dicitur. nichil minus quam si pro uno quolibet ipsorum
diceretur⸵ accipitur. Cum quadam repeticione predictorum⸵
exponunt scolares sic. Cum pro cunctis ani
mabus psalmus uel missa dicitur˷ cum spirituali uidelicet
hilaritate. nichil minus accipitur⸵ quam si pro uno quolibet
ipsorum diceretur˷ cum anxietate silicet cordis. Immo in
ampliorem cedit utilitatem⸝ quotiens pro cunctis ani
mabus psalmus uel missa dicitur˷ cum spirituali hilari
tate⸵ quam si pro uno quolibet ipsorum diceretur cum cordis
anxietate. Set quis nisi mentis inops. super hoc he
sitaret?
Et ecce iam tempus est ut ad id reuertar⸵a quo me digressum memini. Contemplatiui igitur
merentur actiuis. et grata uicissitudine mutue
recompensationis⸵ actiuiaꝯconimerentur contempla
tiuis. Spiritualia contemplationis studia actiuis
multum conferunt utilitatis. et qui deliciis the
orice speculationis recreantur⸵ sumunt de fruc
tu manuum suarum. dum utilitatem percipiunt
a meritis eorum⸵ qui fidam in extrinsecis rebus gerunt
administrationem. Set cum una sit domus
sancte matris ecclesie inqua fideles unanimiter am
bulant cum consensu⸝. non ne uniuscuiusque opus
meritorium quodcumque illud sit˷ utilitatem con
fert cuilibet fideli? O sanctorum communio˷ o uirtus
suffragiorum ecclesie. Profecto⸝ unicuique fideli gratia
caritatis insignito⸝ magis prosunt in quibusdam rebus ecclesie suffra
gia⸵ quam propria merita. O quam tutum est se com
mendare orationibus uirorum honestorum. quam salubre
est obligare sibi pauperes in munificis largita
tis expensis.
Set si sindicus et uniuersitati et
singulis meretur˷ tam auctoritate quam uolun
tate fratrum⸝ bona ecclesie in articulo necessitatis
distribuens pauperibus. non ne actio eius erit ali
quantulum meritoria et magis? Non ne enim inter
pretatione iuris celestis. actio illius erit actio sin
gulorum? In idem deducetur res⸵ dicto quod sin
dicus non meretur nisi sibi. set quilibet de uni
uersitate⸵ meretur actione sindici. Numquid igitur
sic agente sindico. meretur uniuersitas dor
miens? Illud namque gregorii dicentis˷ somnum
iusti non uacare a premio⸵ ob aliam causam dic
tum est. Cum itaque quidam de uniuersitate
meliores sint aliis. non ne actio sindici⸝ inter
pretatiue erit dispariter caritate informata? Set quid
si sindicus˷ caritatis gratia careat˷ quolibet tamen dominorum
habente caritatem. numquid actio mala⸝ uite
eterne erit meritoria? Aut numquid uniuersitas
sancta⸝ premio frustrabitur. propter serui communis
nequitiam?
Set ecce ad magdalenam reuer
tor. cuius laudibus aliquid temporis impendisse
gaudeo. Felice feliciorem me reputarem⸵ si tibi
optima magdalene⸵ gratum esset opusculum
nostrum. Ora pro me felicissima mulier. et de fruc
tu manuum tuarum mͥichi nimis egenti˷ uel exi
guum quid impertire. Optimam partem ele
gisti. que nunquam a te auferetur⸵ nec unquam dimi
nuetur. Caritatis beneficia⸵ multis dulce con
ferunt solatium.⸵ sine ullo sui dispendio; Felix
suscipit incrementum misericordia miseris subue
niens. et bona in commune deducta⸵ gratius reful
gent. Et ut uota mea libentius exaudias⸵ ad preco
nia matris uirginis stilum conuerto. cuius laus⸵ tibi
propria laude gratior est. Hec est enim lex ciuium
patrie celestis. ut magis gaudeant inferiores
de bono superiorum⸵ quam de bono propriao. Quid
ni? Magis diligit linuspetrum⸵ quam se ipsum.
Vniuscuiusque supernorum ciuium uoluntas⸝ diuine
prorsus se conformans uoluntati˷⸵ magis illum di
ligit⸵ quem scit a deo magis diligi. Et ecce a ma
ria transeo ad mariam. a muliere forti⸵ ad
mulierem .fortissimam; Faueat ceptis sapientia. que in
beata uirgine edificauit sibi domum decoris⸵
septem gratie columnis munitam.
De gloriosa uirgine.
Mulierem fortem. quis inueniet?
Exurge psalterium et cithara⸵ in laudes
in laudes gloriose uirginis. Psalterium reddens
sonum a superiori⸵ laudibus genitricis dei serui
at. cithara in uirtute seoni˷ obnoxia portio
ni demissiori⸵ preconiis uirginis se concedat.
Pulset leni tactu fides canoras⸝ manus deuo
tionis. non uires artis explorans⸵ s;et gratie
legibus humiliter se subdens.
Dum igitur
meditationibus nostris occurrit dulcissimum di
uine dispensationis misterium⸵ uideor michi
uidere uirginem speciosam nimis˷ misericordiamloquor⸵ comparere coram imperatore summo.sedenti introno glorie. Dumque uerus assuerusuirgam auream porrigit hester pro genere
humano supplicanti⸵ uidetur michi regina no
bilis huiuscemodi uerbis suam intentionem fun
dare. Altum uenerande trinitatis consilium
quo prospecturam se reparationi generis hu
mani⸝ ab eterno diuina preordinauerat dis
positio⸵ effectu carere tam diu miror. et si
fas esset conquererer⸵ rex illustrissime. Ex quo
iusticie seueritas˷ tot seculorum curriculis
sui gauisa est exercitio rigoris. quando michi licebit
effectu miserationis debite gloriari? Post
legem nature data est a te serenissime iudex
lex scripta. ut certius incultu iusticie instru
eretur ade posteritas. Set quid? Lex nemi
nem ad perfectum duxit; Littera multo tem
pore⸝ dominium habuisse uisa est⸵ tempus est
ut mel sugatur de petra. oleumque de saxo du
rissimo. Quam diu regnabit timor seruilis.
et sub onere legis gemet israel? Assit lex gratie.
succedat amor timori⸵ libertatem ueram
hintroducturus iis qui in gratie filios adopta
buntur. Spiritualibus militet studiis libertas
spiritualis. et post tot tempora tristictie⸵ felix
irradiet dies leticie. liceat mundo uel nunc
tandem respirare sub onere leui fascicu
li mirre dilecti. et sub iugo suaui colatur
tellus ecclesie⸵ aratro discipline benigni
oris. Quam diu pater gratie. tempus gratis differs?
Quam diu sedebit intenebris. ueneranda pa
trum antiquorum canicies? Numquid sic
remunerantur patres in libro uite conscripti?
Heccine est merces laboris strenui. quo tibi
fideles patriarche tot annis tam hilariter˷
tam fortiter˷ militauere? Gemunt uene
rabiles patres gemunt in inferno. sine
lucis solatio˷ tam diu detenti˷ gemebun
dis querelis dolorem diuturnum protestantibus.
In te uergunt ipsorum querele. adeo ut dicere
uideatur amor lesus. Tempora si numeres˷
bene quie numeramus amantes⸵ non uenit
ante suum nostra querela diem. Vbi sunt ue
ritatis promissiones⸝ facte abrahe⸝ et dauid˷
et ceterorum patrum expectationi longeue?
Quando in uero semine abrahe˷ benedi
centur omnes gentes? Quando de fructu uen
tris dauid⸝ sublimabitur nobilis proles super
seadem ipsius? Vt quid reseruati sunt octo
in archa noe. nisi ut restauraretur genus
humanum? Satius esset posteritatem adecum radice stirpitus euelli⸵ quam sic gennus
humanum omnino condempnari. Ingemis
cens loquor. si ueritas a celo eliminata est˷
quod absit⸵ urget necessitas⸝ ut de terra
ueritas oriatur. Et ecce iam aurora diei
gratie rutilans˷ preelectam loquor uirginem⸵
orta est de regali progenie regis dauid. In
urgentissime necessitatis articulo⸝ interest
tua penes quem subsistit summa rerum ge
rendarum⸵ consulere utilitati rei publice.
A sacrario igitur benignitatis cor tuum
loquor⸵ ne excidant promissiones tuis
a te facte dilectis. Recolat etiam oro maie
statis tue celsitudo. quia super omnia opera
tua⸵ excellunt miserationes tue.
Finie
rat. et ecce surrexisse michi uisa est iusticia⸵
seueriorem pretendens uultum. Diuinam
inquis preordinasse dispositionem⸝ hominis
reparationem. s;et non ne tempus certum˷ execu
tioni prouidentie diuine⸝ preelectum esse
censes? Queris quando tuum sortitura sis ef
fectum. ac si retroactis temporibus tuo
iure destituta fueris. Non ne cum tantis
mundus pollueretur sceleribus˷ ut fateretur rerum
arbiter penitere se quod fecisset hominem˷ totumque
non in merito delendum esse uideretur genus
humanum. reseruati sunt quidam ad resta
urationem hominum? Mundus aquis ca
taclismi. et mundatus est. et renouatus. Et signum
federis inter deum et hominem⸝ in celo refulsit.Non ne item tuo gauisa es effectu. cum filii israelliberati sunt a ferrea fornace seruitutis mis̾erie?
Non ne moyses⸝ sepius indignationem tonantis
uisus est compescuisse⸵? Immo tot et tantis diuine
clementie miserationes in elapsis seculorum cur
riculis homini exhibitas˷ quis enumerare suf
ficeret? Vt quid tibi molestum est. si et ego iure michi
concesso fruar? Vt autem lex gratie libertatem conferat
spiritualem filiis adoptionis⸵ iuri consentaneum esse non
diffiteor s;et tempore suo. Si mentem edicti im
perialis. sub comminatione mortis eterne promul
gati consulas. si penam originali culpe debitam⸝
diligenter consideres⸵ patres tam diu sedere in tene
brarum carcere non miraberis. Quid autem effica
tie sortirentur patrum merita. sine uirtute ma
ioris subsidii? Annuo quidem annuo libens.
promissiones uenerande seriei patrum factas⸵
complendas esse. s;et tempore prescripto. Veniet nar
ratibus hora tempestiua suis. quando patres conscripti⸵
a carcere ad palatium. a tenebris ad lucem⸵
a dolore ad eternam transferentur leticiam. Vtrum
autem srenitas aurore diei gratie iam mundum illu
stret⸵ nouit sapientia quam nichil fallere potest.
Accersiatur ergo et audiatur consilium ipsius.
Et ecce
sapientia pace et concordia et consilio stipata⸵
De gloriosa.uerba profert dulciora super mel et fauum. Re
mediabile esse peccatum hominis constabit⸵ si conditi
onem nature consulamus. si item ipsum arte fallaci
hostis inuidi seductum consideremus. si eundem
uehementer impulsum esse manu temptatoris
attendamus. Nemini debet patrocinari dolus.
Quid quod femine simplicitas ad sedutioneminem procliuior˷ fraudulentis insidiis attempta
ta⸵ facile circumueniri potuit? Acquieuit
quidem uxoris consilio maritus˷ nimis uxorius⸵ ne
dolore tabesceret⸝ sibi auctoritate domini sui legit
time sociata. Humilitas feminei sexus suc
currere poterit eiusdem elationi. opem ferre
poterit filia parentibus. Figuras adimpleri
decet. et ab umbra transeundum est ad sereni
tatem lucis. De terra uirginea⸝ sexta feria plasma
tus est adamprimus. de terra uirginea formabitur secundus eadem
feria. Aquis cataclismi innouatus est mundus.
aquis baptismalibus mundatandus est mundus. Ab
egipti fornace liberati sunt filii israel. et ab infer
nali carcere educendi sunt patres conscripti.
Oriatur de terra ueritas. et iusticia de celo prospiciat.
Misericordia et ueritas confederate⸵ amoris ulnis se
cingant. et iusticia et pax se se osculentur osculo
reconciliationis. Eligatur uero ysaac uirgo re
becca elegantior. gaudeat castis amplexibus
summi dauid⸝ coccinea⸵ grata sit in oculis assue
ri nostri⸵ absconsa. Reformetur pacis gratia inter deum et
hominem. et nubat humanitas sublimata⸵ deita
ti. Floreat pax tam in celo quam in terris. et ut homo
sciat se reconciliatum angelis⸵ mittat summus
imperator angeloum ante faciem suam prenunciantem
aduentum domini sui. Eligatur mulier fortis que
fidem audeat dare tam sublimibus promissis. que
audeat domicilium fieri lucis incomprehensibilis
superuenientis⸵ que audeat esse mater dei. que
audeat prolem maiorem mundo aluo pudica ge
stare. Et quoniam eligenda est uirgo⸵ eligatur mulier
fortis⸵ que forti animo perseueret in proposito
uirginei decoris. Fortis sit persuerando in gloria
pudicitie uirginalis. fortis sit credendo˷ quod
uirginitas consortio fecunditatis nobilitabitur⸵fortis sit⸵ aduersa tollerando. fortis sit⸵ gladium
sustinendo⸵ quia animam ipsius pertransiturus est.gladius doloris.fortis sit⸵ fortiter amando. fortis enim est ut mors⸵dilectio; Fortis sit⸵ per gratiam humilitatis. ne exfastigio excellentissime dignitatis⸵ surre
pat uel exilis titilatio fastus elationis.
Placuit consilium sapientie rerum conditori.
et ut spontanea uoluntate nuncius uteretur
officio legationis sibi iniungende⸵ dixisse
uisus est.
Mulierem fortem quis inueniet?Respondisse michi uisa est sapientia⸵ monens
ut consilium consilii requiratur. Deliberans autem
secum consilium quem deceret nuncium ad mulie
rem fortem dirigi˷ ab eo qui brachium
fortitudinis extensurus erat⸵ se tandem pau
cis expediuit. Agenda sunt fortia. et a rega
libus sedibus fortis debellator inmediam extermi
nii terram prosiliet. Gladius acutus in sinu latum
imperium portabit. et stans⸵ omnia replebit
morte. et usque ad celum attinget stans in terra.
Fortis armatus in pace possidet atrium. s;et fortior
superueniens⸵ auferet et spolia ipsius. Debellam⸝desunt fortiter aerie potestates⸵ per manum for
titudinis. Ab imperatore ergo fortissimo⸵ mittatur
legatus fortis ad mulierem fortem. Et quis for
tior fortitudine dei? Et ecce gabriel iuxta
nominis interpretationem fortis⸵ prosiliit in
medium. precintus fortitudinis gratia. Presto sum
inquidt. et paratus obtemperare iussis diuinis.
Missus est ergo angelus gabriel a deo in ciui
tatem galilee cui nomen nazaret ad uirginem
desponsatam uiro⸵ cui nomen erat ioseph⸝ de
domo dauid et nomen uirginis maria. Dulcis
sima est historialis intelligentie ueritas. quam
expositione luculenta declarauimus in opere
nostro⸵ quod in laudes gloriose dei genitricis feli
citer consummauimus. Vt autem recreem uel meditaditationes proprias˷ et ab ipsis grata recreer uicis
situdine⸵ paucula succinte perstingere libet⸝
ad moralem informationem spectantia.
Maria igitur est anima iocunditatai deliciarum
contemplationis uacans˷ spirituali gaudio in
conclaui mentis se reficiens⸵ excluso uaga
rum cogitationum tumultu. Viri fratres. quid
Virgine.marie et pompis mundane curiositatis?
Si a marath censeas sumptum esse nomen
marie. recte uocabitur hoc nomine⸵ animacum axacaleph lugens pro utroque irriguo.
Quid putas eum sensisse qui ait. Fuerunt
michi lacrime mee panes die ac nocte? Si autem
mariam idem esse quod dominam censue
ris⸵ non immerito sorietur hoc uocabulum
mens bene composita. Sara dominatur in
domo sua⸵ dum ancillam suam agar dis
cipline subicit moderaminis. Virgo est anima⸵
insignita pudicitiae gratia. Est et de familia
dauid⸵ illius uidelicet qui est manu fortiset aspectu desiderabilis. Ioseph⸵ interpretatur
incrementum siue profectus. Felix est anima⸵
cuiꝰuscuius uir est uirtutum profectus. Ciuitas
galilee. id∻est transmigrationis⸵ est nobile
studium uite contemplatiue. que desiderio
desiderat ab exilio presentis incolatus migrare
ad patriam. Hec ciuitas⸵ uirtutum propugna
culis est munita. quam cingit angelorum
custodia; Florent ciuium huius ciuitatis⸵
meditationes. unde et nazaret recte dicitur.
Angelus ad mariam mittitur⸵ dum feruor
deuotionis mentem accendit theorice specu
lationi deditam. Gabriel⸵ interpretatur forti
tudo dei. Quid audacter aggredi refor
midet deuotio? Quid fortiter consummare non
sufficiat? Pacificus est ingressus ange
li istius. et ante quam nouamum aliquid persua
dere uelit etiam amanti⸵ dulcissimum
dulcissime salutationis eulogium pre
mittit. Aue gratia plena⸵ dominus tecum. Qui
uirtutes infundit⸵ dat et uirtutis men
suram. Qui a surreptione uetustatis
nos expurgat⸵ capaces sancte nouitatis
efficit. Dum per caritatis gratiam cor amplius
et amplius dilatatur⸵ capatius gratie magis et magis
efficitur. Stephanus plenus erat gratia.
et quelibet mens illustrata luce gratie⸵ pro
mensura sibi celitus data˷ plena gratia dici
potest. Set gloriosa dei genitrix recte ple
na gratia fuisse dicitur. que nisiͨec ueniali sub
dita fuit culpe⸵ post misterium incarna
Ltionis. Hinc est quod de ipsa et ad ipsam⸵ rite dicitur.
Tota pulchra es amica mea. et macula non est in te.Vas cordis⸵ plenum est gratia. et gratia plenius efficitur⸵dum per amorem sanctum ut dictum est⸵ amplius dilatatur.
Anima uero spiritualibus intenta studiis⸵ non imme
rito gratia plena dicitur. dum interius fructuosis
deliciatur meditationibus. et exterius honestas conuer
sationis⸝ inclitis refulget actionibus. Quid quod
nunc canticis˷ nunc psalmodiis˷ nunc aliis
diuini cultus officiis. nunc sacre lectionis studio
tempus impendit. et feliciter expendit? Benedic
ta est uita contemplatiua in mulieribus. quia ce
teris uite uarietatibus dignior est et securior
et fuctuosior. Voluntati tamen intelligentis satis
fiet uberius. si ad futurum statum referatur quod dicitur.
Aue gratia plena. Cum enim animus id perfectionis
exequitur˷ quod feruor deuotionis persuadere in
tendit⸵ accumulatur gratia gratie. adeo ut tunc quadam
noua perfectione plenus gratie dici mereatur. Dum
itaque nouum noue deuotionis feruorem menssentit⸵ in se turbatur. ratione uidelicet cuiusdam admi
rationis repentine. Set inspirata deuotio⸵
animam recreat festine consolationis beneficio.
Ecce iniquidtconcipies in utero⸵. et paries filium⸵
et uocabis nomen eius iħesum. Concipitur iħcesus inutero⸵
dum mens honestum concipit propositum. set
iħesum parit⸵ dum affectus mancipatur effectui.
Hinc est quod gloriosa uirgo iħesum concepit in nazaret⸵
quem in belleem enixa est. Frequenter mens tante
benignitatis afficitur dulcedine⸵ ut rigorem
discipline seuerioris ex parte detestetur. Sic sic
fugit esau pilosi presentiam⸵ iacob lenis. Tandem
tamen ad se reuersus iacob⸵ muneribus honorat
esau. Dum enim propter enormiores fratrum excessus
ingemiscit benignitatis affectus⸵ cernit uene
ratione dignum esse rigorem suseueritatis. quem
prius suspectum habuisse uisus est. Mens igitur instinc
tu deuotionis˷ inuitata ad nouum propositum⸝
ad cultum uidelicet austere seueritatis˷ cum tamenid res fieri postulat⸵ dicere uisa est. Quomodo
fiet istud quoniam uirum non cognosco?Virumdicit⸵ austeritatis rigorem. Dum itaque mone
tur anima familiarius solito˷ cultum seue
ritatis uenerari⸵ sollicitatur. cernens tot rebel
lium insidias˷ detractiones cinicas˷ indignati
onis murmurationes˷ persecutionum pericula. S;etne mensa felici desistat ꝯconꝓproposito⸵ ab angelo deuo
tionis dulce suscipit solatium. dum subditur.
Spirituꝫ sanctus superueniet in te. et uirtus altissimi ob
umbrabit tͥibi. Quis enim estum persecutionis
falsorum fratrum sustineret. sine umbraculo re
frigerii spirituꝫsancti? Contᷓra iracundie flammas˷
libidinis incentiua˷ solem inanis glorie˷ es
tum tribulationis⸵ utilissima nobis est sanctispiritus obumbratio. Cum ergo rectoribus ecclesiarum
opem discipline˷ inrebelles animauertatur⸵ nascitur ex nobis filius dei. O felice felicior anima.
que mater iħesu dici meretur. O felix anima que
xpchristum in proposito felici concipit parit in opere.
pascit in predicatione. Et quia frequenter exem
pla a familiaribus sumpta. familiarius nos
instruunt et feruentius accendunt.⸵ sumitur
exemplum ab elizabet cognata marie⸵ que
filium concepit in senectute sua. Si flores eetate˷ si uirgo es per castitatis mundiciam. si
theorie studiis feliciter indulges⸵ marie nomen
mereris. Elizabet cognata tua⸵ dicetur anima quecumque⸝
saltem in etate maturiori felicibus insistens operibus.
Si puericia⸝ uite remissioris illecebris se turpiter
exposuit.⸵ si iuuentus effrenis per licentie campos
nimis licenter oberrauit⸵ saltem etas maturior
maturiori se concedat consilio. O dolor o gemitus⸝
si nec senectus cana⸵ moribus canescere studet.
O miseria. quotiens uita quanto est diuturnior⸵ tan
to est deterior. O inexhausta gratie supra celestis cle
mentia. cum pro defectu nature senectus effeta⸵
sobole spirituali fecundatur. O tot annorum steri
litas execrabilis. o tempora male perdita. Set
o res⸵ semper admiratione dina. In uespera
diei⸵ sol oritur. In occasu uite⸵ oriens sol iꝰusticie˷
diem gratie celo mentis adducit⸵ expulsa noc
turne caliginis molestia. Mira res:. Annosa
desiccate radicis arbor.; nunquamᷓ foliorum honore
uestita⸝ nunquam frondium ornata decore.⸝ nunquam
florum gratia uenustata⸵ deliciis generosi fructꝰusnobilitatur. Palma quidem non nisi completo
centum annorum spatio⸵ fructum facit. Floris
tamen uenusti gratia⸵ deliciosi fructus ubertatem
prenunciauit. O diuine benignitatis dulce
do. etas decrepita iuuenescit⸵ dum senectu
tis iuuentus renouatur ut aquilea. Rex inclitus
dauid uergens in senium⸵ amplexibus suna
mitis recreatus est. O ueneranda senectus˷ que
sapientie castis amplexibus delectatur. Celestem
percurre pagninam. et antiquos patres prole
donatos esse reperies; Ysaac concessus est sare. et eli
zabet⸵ ioh̾annes. anne⸵ samuel.
Quoniam uero
in rebus feliciter agendis⸵⸵ manum consummatio
nis apponit humilitas⸵ recte supponitur.
Ecce ancilla domini. Si tam inclita uirgo˷
s;et uirgo uirginum˷ ancillam domini seuocat.
dicamus nos quia serui inutiles sumus.
Tunc primo mens dominatur in domicilio in
teriori⸵ cum se agnoscit esse ancillam domini.
Seruitus ista⸵ uera libertas est.
Ad seriem
expositionis in laudem gloriose uirginis iam
inchoate⸵ reuertamur.
Peracteo igitur legati
onis officio⸵ reuersus est angelus gabriel a florenti
ciuitate⸵ ad amenitatis note delicias. Virgi
nis itaque gloriose preconiis gratulanter deseruiens⸵
dixisse michi uisus est.
Procul et de ultimis
finibus⸵ precium eius. Ac si diceret. Ad uirginem in
clitam missus sum⸵ cuius laus preciosa etiam asupremis ordinibus angelorum procul est. Lauxs ni
mirum angelica⸵ illustribus gloriose uirginis me
ritis longe inferior est. Ordines suppremi. se
raphimn uidelicet et cherubimn⸵ gloriam uite
ipsius assequi laudibus non poterunt. Reuera
de stirpe dauid est regia uirgo procreata. ipsa
enim manu fortis est⸵ et aspectu desiderabilis. Sen
suum disciplina˷ reuerentia uultus˷ tocius
exterioris hominis ordinatissima compositio˷
et sermo circumspectus⸵ uirtutibus attestantur
interioribus. Set quid? Laudent illam celi
et terra. per quam terrena celestibus confederata sunt.
Laudet eam altissimus⸵ qui eam intronum
glorie sue ab etero preelegit.
Mulierem
fortem quis inueniet? Mulierem fortem
quis inueniet sibi propiciam? Immo ma
trem misericordie˷ patronam nostram˷ media
tricem˷ propiciatricem˷ quis non inueniet
sibi propiciam? Fortis est mulier. cuius humi
litas celos inclinauit⸵ principemque mundi trium
Mphauit. Hec est mulier inter quam et serpentem
antiquum posite sunt inimicitie. s;et ipsa caput
serpentis˷ fastum uidelicet elationis⸵ iam con
triuit. Quid miri si mater fortitudinis˷ mulier
est fortis? Non est fortis sicut deus noster. Confugiamus
ad hanc mulierem. uolet enim nos tueri et po
terit. Volet⸵ quia misericors. poterit⸵ quia
fortis et potens est.
Procul et de ultimis fi
nibus⸵ precium eius. Procul et de ultimis finibus est
gloria ipsius⸵ quia ab eterno electa. et dilecta immo
etiam preelecta et predilecta fuit. Non solum tam
gestis patriarcharum prefigurata⸵ quam prophetarum ora
culis est prenunciata. s;et et ab initio mundi cer
tis misteriis est presignata. De nube lucida
factus est sol⸵ et terra germinans produxit lig
num uite. Germinauit tellus herbam uiren
tem. Herbam salubrem⸵ herbam salutiferam
cuius uirtute mederi uoluit uulneribus hominis
sauciati⸵ medicus cui seruit natura. Tellus⸵
non corrupta s;et uirginea⸵ protulit herbam me
dicinalem. cuius succus⸵ balsami uirtutem in
comparabiliter excedit. Ex hoc succo confecta est po
tio saluberima. cuius uirtute liberatus est homo⸵ cor
ruptus ueneno serpentis antiqui. Hec est herba⸵
de qua iob ait. Numquid rugiet onager. cum habu
erit herbam? Per onagrum⸵ agrestem. silicet
asinum⸵ gentilis populus figuratur. De orto
uoluptatis emanauit fons paradisum irriigans. fons inquam⸵ aquarum uiuentium et salien
tium in uitam eternam. De terra uirginea plas
matus est adam⸵ adeo ut dicere possimus. Ecce adam⸵factus est quasi unus ex nobis. Ad ymaginem et
similitudinem dei factus est adam primus. ad hoc
uidelicet ut ille qui est ymago dei patris et expresse
similis ei⸵ de ipso secundum carnem carnem descen
deret. In cruce crucifixus est uetus homo noster. s;et in
gloria resurrexit nouus homo˷ uetustate de
posita.
Precium item gloriose uirginis. hoc
est laus siue preciosus honor ipsius⸵ procul exten
detur et de ultimis finibus aderit. quia mundus
per eam uirginibus ornatus est. Virginis matris
uirginitatis fecunda⸵ terram fecundauit uir
ginibus. celum ditauit. Adducte sunt per eam
et tamen post eam˷ regi uirgines. et unica uir
go terram uirginibus beauit⸵ celum ornauit.
Venter eius⸵ sicut aceruus tritici uallatus liliis.
quia per fecunditatem eius ditatus est mundus
granis martirum triticeis⸵ et decoratus uirginum
liliis. O quodt uirginum lilia purpurata sunt
rosa martirii⸵ dum inclite uirgines⸝ uite tem
porali preposuerunt gloriam uirginitatis.
Procul item et de ultimis finibus est precium
gloriose uirginis. ex hoc enim quod altissimus res
pexit humilitatem ipsius⸵ beatam predicabunt
eam omnes generationes. O gloriosa gloriose hu
militas. per quam adeo sublimata est humanitas⸵
ut nuberet deitati. per quam⸝ etiam terreni efficiuntur
celestes.
Precium item uirginis matris˷ laus
honor˷ gloria˷ uirtus˷ estimatio˷ remuneratio⸵
est xpcchristus. cuius egressio⸵ a summo celo. Nomen enim pa
tris⸵ de longinquo uenit. Quid item quod
agnus ab origine mundi occisus est? Felicis
simi sunt illi⸵ quorum remunerationis precium
non consistit interrenis s;et incelesibus. Precium
istorum⸵ procul est et de ultimis finibus. Corrupti sunt
codices qui habent de ultimis finibus terre.
In alia translatione habetur. Procul a margari
tis⸵ uenditio eius.
Confidit in ea cor uiri sui
et spoliis non indigebit.
Ad laudes nati
sumus. ut eum silicet laudemus⸵ quem non ces
sant astra matutina laudare. Insistamus
ergo laudibus uirginis. cuius laudes⸵ et suas esse
filius non diffitetur. Gloriosum est preconiis il
lius deseruire.⸵ cuius laudies promulgauerunt
precones ueritatis. Vir igitur gloriose dei genitri
cis⸵ dicitur xpcchristus. quia tam animam ipsius quam carnem
unitam deitati desponsauit. In ipsa⸵ misericordia
et ueritas occurreentes sibi. et iusticia et pax se se sunt
osculate. In aliis⸵ fiduciam habuit xpcchristus. set
in beata uirgine configit. Delectatus est ninmirum
in mellea uerborum dulcedineipsius. in deliciosa
piarium meditationum iocunditate⸵ in cele
bri uirtutum diem festum agentium domino solem
uitate. in mira serene conscientie tranquillita
te⸵ in actionum felicium deuota hilaritate.⸵in sancte conuersationis honestate. Per cor⸵ amor inDe gloriosaintelligitur. eo quod cor est domicilium dilec
tionis. Possumus etiam cor xpchristiillos dicere⸵ qui
spirituali priuilegiate dilectionis gratia xpchristumcolunt. Felice felicior est⸵ qui cor cordis sui di
ci meretur. Confid̕edamus in matre pietatis. quam
suis in articulo necessitatis subuenire⸵ cer
to nouimus experimento. In ipsam oculos men
tis dirigamus. Ad pedes misericordie ipsius⸵ prouo
luti iaceamus. Ad hoc nata est⸵ ut mundo ferat
opem⸵ piisima dei et hominum mediatrix.
dulcissima peccatorum re
conciliatrix.
Con
fidit in ea cor uiri sui. et spoliis non indigebit.Liptote est. Quod minuit uerbis. hoc sensu liptotes auget. Per gloriosam namque dei genitricem⸵
xpcchristus spoliis abundauit. que⸵ mulier fortis anti
quo surripuit hosti. Humilitas enim ipsius ar
cem babel subuertit. uirginitas⸵ castra cipridis
exterminauit. sapientia⸵ hereses extirpauit.
humilitas⸵ dixisse uisa est. Hi⸵ in curribus et in
equis. nos autem in nomine domini dei nostri inuocabimus.
Florens uirgultum sanctitatis in florenti nazaret⸵ floridum
uirginum produxit examen˷ suauitate floris il
lius⸵ cuius odore reficiuntur superni ciues. Nostra
igitur delbora˷ apis mellificans uirgineo ama
zonum uere xpchristum amantium exercitu muni
ta⸵ currus iabin subuertit. et iabel clauo fidei
ligneo˷ tempora sisare transfixit. Vera iu
dith caput olofernis precidit. dum septem ca
pitalia uitia destruxit. Vera hester summi
tatem auree assueri uirge deosculans⸵
hostes filiorum israel interfici iussit. Quota pars
orbis se non solum in hostias sꝫet in holocau
sta domino obtulit⸵ nomen melius a filiis et filia
bus sorte gratie celestis sortita? O quot enor
mibus deditos uitiis⸵ hostis antiqui mani
bus eripuit beata uirgo. adeo ut spinea
corona coronari glorietur filium suum. Egredimi
ni ergo filie sion⸵ et uidete regem salomonemin diademate quo coronauit eum mater sua.
Reuera spinea corona coronauit eum mater
sinagoga. set dissimiliter eum spineo diadema
te coronauit gloriosa mater ipsius uirgo uirgi
num. Set quid⸵? Lilium castitatis⸵ spinas
inlilia mutari fecit. O quot uasa contume
lie⸵ fecit uasa sanctitatis et honoris. quot le
nocinorum prostibula⸵ mutauit in spiritus sancti
templa. O quot sub humilitatis
habitu xpchristo militant fideliter.⸵ quos a regione
dissimilitudinis reuocauit mater pietatis.
O quot anime cum maria timpanum pulsantes⸵
canticum exultationis domino persoluunt⸵ aditi
one pharaonis erepte. Gratias tibi uirgo sere
nissima persoluimus uberrimas. quia per te⸵ multi
angelicam uitam ducunt interris. adeo ut ho
mines uideantur angelici⸵ et angeli terrestres. Multi
per te˷ dominiodiuino continentie celestis munere prediti⸵
non deflent uirginitatem suam cum iepte filia.
s;et gloriantes in domino cum lucia et cecilia⸵ lucent
ut celi lilia. et cum agnete sequntur agnum inno
centie quocumque ierit.
Reddet ei bonum et non
malum.⸵ omnibus diebus uite sue.
Diligenter inspec
to tenore tam familiaritatum specialis cultus.
quam obsequiorum deuotionis impensorum saluatori
dum conuersaretur in terris⸵ cunctis liquebit esse
preferendam affectuosam sedulitatem mini
steriorum genitricis dei. Reuera commendatione dig
nus est magdalenes affectus in cultu obsequiorum
pietatis⸵ dum pedes dulcissimos lacrimis riga
uit. dum regium caput unxit unguento
precioso⸵ dum aromata preparauit. dum sepulcrum uisitauit⸵ dum discipulis gloriam dominice resur
rectionis apostola nunciauit. Susceperunt
dominum in mensa mattheus et zacheus tam simon
leprosus quam phariseus.⸵martha uero ministrauit.
Discipulus ille quem diligebat iħcesus⸵ supra pectus.domini recubuit in cena˷ hauriens de fonte ui
te⸝ immo bibens tam dulcedinem contempla
tionis quam celestis doctrine delicias. Iniunctum
est didimo⸵ ut digitos mitteret in latus domini.⸝et locum fixure clauorum. Petrus et zebbedeififilii⸵ admissi sunt ad gloriam transfigurationis
dominice et ad puelle suscitationem. et ad oratio
nis trine silentium. Set delicias uirginis ma
tris quibus predita est et in familiaritate et in ob
sequiis unigenito dei filio tociens˷ tam dulciter˷
tam hilariter˷ tam diligenter exhibitis˷ quis
aut comprehenderet aut enuclieare sufficeret? O
quotiens illis illis tenellis pedibus˷ fronti ni
uee˷ luminibus sidereis˷ solari uultui⸝ ori
melleo⸝ oscula dulcissima⸝ delibuta lacrimis
pietatis˷ dulciter impressit. Quid cum sibi ar
ridentem conspexit ipsam leticiam. cum illud
Virgine.pectus in quo erant absconditi thesauri sapi
entie˷ admouit pectori uirgineo? Quid
de se˷ quid de dei benignitate sentire potuit.
dum uerbum patris⸝ lumen incomprehensibile⸝
mundi iudicem⸝ manibus contrectauit?
Solem uestiuit⸝ panem confirmantem cor
hominis cibauit.⸵ lucem calefecit. lauit
munditiam. fontem uite lactauit. ple
nitudinem refecit. Subditus erat matri⸵
cui totus subicitur orbis. qui nutu concutit
orbem. O gemma uirginum. o matrum gloria.
quam ineffabili exultationis materne gau
dio˷ cor tuum dilatum est˷ cum ipsam sa
pientiam coram te ludentem contemplata
es? O delicie˷ o gaudia˷ o iocunditas mentis.
dum salutem mundi˷ dum uitam tuam˷
dum cor tuum manibus maternis contrectas.
Reddidisti creatori tuo bonum et non malum.⸵omnibus diebus uite tue. Nunquam reatum ac
tualis culpe letalis incurristi. s;et nec macu
la ueniali infecta es⸵ ex quo mater fuisti
agni innocentie. in quo nec macula fuit
corporis⸵ nec macula uelleris. Quidam ho
nestate sancte conuersationis in oculis altissimi
placent. sꝫet in uespera uite pro dolor⸝ cum sauledegenerant. Cernes alios uiciis enormi
bus diutius equo subiacere. set cum salomo
ne et manasse rege iuda˷ fructuosam a
gunt penitentiam. Iusti etiam quandoque inputeum reatus mortalis decidunt. sꝫet demis
so celitus fune gratie.⸵ cum dauid et petro extra.⸵huntur. Sunt non nulli⸵ qui decorans. honesta
rum actionum faciem⸵ uerbis indecentibus
decolorant; Florent non nulli⸝ morbis egregiis
pollentes. sꝫet quibꝰusdam superciliosi fastus
notis⸵ serenitatem gratiarum obnubilant.
Meritorum preclaris illustrium titulis commen
dari non nulli merentur. sꝫet dum uitium
iactantie impudenter incurrunt⸵ osten
tatrix gloria⸝ fructum⸝ exercitiorum⸝ in auras
dissipat. Qui uentum actionum suarum consti
tuit iudicem⸵ turbinem habere meretur
excecatorem. Popularis aure fauorem⸵
uentum censeo; Qui totus fame preconiis in
nititur⸵ similis est ei qui infacie labentium aquarum⸵
digito uel arundine pingere molitur. Set quid
de illis sentiemus qui creatorem suum continue
persequentes˷ nec ad horam ei dare sustinent
inducias? Felicissimam de iure tenetur eam
orbis predicare⸵ que nunquam malum reddidit
creatori suo.
Bonum item et non malum
gloriose genitrici sue reddidit xpcchristus⸵ qui ipsam
in laqueum culpe mortalis incidere nunquam
permisit. Adde quod nec mortis nexibus depri
mi potuit mater uite. nec caro matris inte
gritatis⸵ incinerem est redacta. In diebus
item uite eterne⸵ reddet suis bonum serenis
simus iudex. relegata procul omni aduersitate.
Veri gaudii serenitatem⸵ nullus dolor ob
nubilabit. tranquillitatem summe pacis⸵
nulle perturbare poterunt insidie. Signanter
dicitur sue⸵ tanquam gratie uirtutum et gloriose
uirginitatis fecunditati tantoque labori
debite. Sue inquam⸵ quia talis uita⸝ uirginem
uirginum⸝ matrum decus⸝ preclarum coniugata
rum exemplar˷ feminei sexus apicem⸵ decet.
Quesiuit lanam et linum. et operata est consilio
manuum suarum.
Me uoti compotem esse non
diffiterer⸵ si mͥichi suppeteret facultas lane
moralis intelligentie. cum lino considerationis
anagogice. Operarer quidem et ego consilio inma
nuum nostrarum⸝ desiderii uidelicet et amoris. quibus
et in nobis proficere et aliis prodesse studemus. Ex
huiusmodi lana et lino⸵ uestes sententiarum subti
lium nobiles contexit sapientia. quibus decenter
uestiuntur anime fideles.
Mulierem ergo fortem
dici posse rectorem ecclesie⸵ superiora docuere.
Felix est qui sic preest regimini domus⸝ fidei sue
commisse⸵ ut subditis non desint ea sine quorum
amminiculo sustentari nequit status presen
tis militie. Querere debet lanam et linum⸵non rapere. Operari tenetur⸝ non pro uoluntatis
arbitrio proprie. sꝫet eorum fungi consilio⸵ qui inpartem
sollicitudinis uocati sunt. Moysen legimus
acquieuisse consilio ietro⸵ quamquam ad ipsum refer
ri maiora⸵ ordo iuris expostulet. Egiptus⸝
acerbitatem popularis mali⸝ fantem loquor⸝
non sustinuisset⸵ nisi consilio ioseph usa fufuisset. Iacob consilio filiorum adquiescens⸝
quos inegiptum mitti⸝ cum beniamin⸝ con
pulit urgens necessitas⸵ rei familiaris exclusit inopiam. Consilio ioab paruit rex
inclitus dauid⸵ fletum ꝯcompescens et dulciter allo
quens exercitum sedens in portoa. Ioab tanti
dux exercitus⸵ muliercule consilium non repu
diauit in abela⸵ dum caput sibe fili bochri⸝proiectum est ad ioab per murum ciuitatis. Con
silio abigail⸝ dauid obtemperauit⸵ dum bene
dictionem de manu eius accipiens⸵ nabalui
ro stulto pepercit. Dauid rex illustris⸝ obsecutus
est consilio nathan prophete⸵ dum salomon iniunctus
est in regem in gion. Roboam consilium senum
contempnens⸵ maxima portione regni pri
uatus est. Mulieri sareptane obsecundanti
consilio helye⸵ non defecit ydria farine. nec
diminutus est olei lechitus. Nisi consilio iudithacquieuisset bethulia⸵ uastata fuisset ab
oloferne in ore gladii. Nisi hester regina
exaudiuisset consilium mardochei⸵ nimis
obpressisset filios israel aman⸝ qui erat de stir
pe agag. Felicius in multis successisset filiis
israel⸵ si se consiliis ysaie et ieremie subdidis
sent. Profuit regi nabugodonosor in multis⸵
consilium danielis. Pro dolor. consilium achito
fel hilariter suscipiunt magnates⸵ salu
bre ꝯconsilium. uenerabilis chusi detestantes.
O dolor˷ o gemitus. querunt multi lanam et linum.
sꝫet sibi. ⁊et⸵ non utilitati rei publice. Consilio
manuum suarum operantur. habent enim conplices⸵
fraudulentis quorum consiliis leti prebent assen
sum. Velleribus destituuntur oues. et dum lupi
saciantur lacte⸵ lana uestiuntur uulpecule. Non
nunquam plures ecclesias in honorem gloriose uir
ginis consecratas˷ nobiliter dotatas˷ a fundati
one locupletas˷ prediis ditatas⸵ consideratione
transcurro. quibus beata uirgo adquisiuit la
nam et linum⸵ sufficientiam silicet bonorum tem
poralium. operata diutius consilio manuum suarum.
Set pro dolor. bona patrimonii crucifixi et ue
nerande matris eius⸵ consumunt ambubaiarumcollegia. farmacapole. sponsi penolopes. nenebulones. alcinoique. Sathane satellites⸵persequntur milites xpchristi. et ininnocentiam etiam
filiorum rachelis⸵ degrassantur milites hero
diani. Super uestem domini mittunt sortem
milites pilati. sꝫet et tunicam inconsutilem
iam scindere presumunt⸝ nimis temerarii.
O felicia tempora. dum dei genitrix quesiuit
lanam et linum⸵ uiros silicet exercentes opera
misericordie˷ et iniure diuino peritos⸵ quorum glo
riosis titulis adeo sublimata est sancta mater
ecclesia⸵ ut mamillis regum ablactaretur;
Tunc dici potuit. Vos estis genus electum˷
regale sacerdocium. gens sancta⸵ populus ad
quisitionis. O felicia tempora⸵ dum beata
uirgo operata est consilio manuum suarum. Vbi
sunt manus lenes. manus iacob? Multorum
quidem uox˷ uox est iacob.⸵ manus autem⸝ ma
nus˷ sunt esau.
Et ecce lanam moralis
intelligentie⸝ non solum leni contrectatio
ne digitorum discretionis⸝ carpsimus. uerum etiam
ministerio ferreorum pectinum acute cor
reptionis non personarum sꝫet uitiorum⸵ usi sumus.
Superest ut linum subtilioris intellectus queramus.
operaturi instinctu sancti spiritus⸵ qui est consilium
honestarum actionum˷ per manus designa
tarum. Quesiuit ergo gloriosa dei genitrix
lanam historialis intelligentie⸝ cum lino
spiritualis intellectus. et diligenter instru
endo apostolos⸝⸵ operata est consilio manuum suarum⸵
angelorum uidelicet qui matri sapientie ce
lestia familiarius archana reuelabant.
Quesiuit quod ad manum habuit. quesiuit⸵
exempla rebus˷ umbras luci⸵ ueritati fi
guras adaptando. Reor excellentissimam
uirginem perseuerantem in proposito felici
pudicitie uirginalis⸵ sepius constituisse pre
oculis cordis˷ abel et helyam˷ et iħesum filium
naue. Cum uero secum super incarnationis
misterio⸵ disserebat˷ defecatis sese recre
ando meditationibus⸵ reduxisse ipsam admemoriam. reor protoplastum de terra
uirginea formatum. Noui adam primumsexta feria plasmatum⸵ presignare secundum
adamꝯconceptumadam⸝ conceptum sexta feria et pallum. Arden
tis rubi uirorem prorsum illibatum. uel
lus gedeonis madefactum pluuia deitatis. ter
ra uirginali remanete sicca˷ uirgam aaronsiccam˷ florentem˷ frondentem˷ dulcem ami
gdalorum fructum proferentem˷ lapillum de
rupe sine manibus uirilis operationis precisum⸵
spiritualiter cenere sepius sibi uisa est. Moysen ty
picum fiscella cirpea inclusum˷ super faciem aquarum
natantem˷ et a filia pharaonis educatum˷ po
puli sui liberatorem⸵ intellexit prefigurare populumpuerum uirginea cellula inclusum. qui uim
regeneratiuam erat aquis collaturus. qui ab
ecclesia de gentibus ad fidem uocata susceptus⸵
populum suum a potestate antiqui pharaoniserepturus erat. Agnouit iħesum funiculo distributi
onis terram promissionis filiis israel diuidentem⸵
illum prefigurasse sub cuius persona dictum est. Funes
ceciderunt mͥichi in preclaris. etenim her.editas mea. pre.clara est. michi.Iste est iħcesus⸵ qui terram uiuentium suis distribuet.
Natiuitatem uero saluatoris egredientis in
star sponsi de thalamo suo die dominica˷ secum
considerans⸵ recoluit manna dulcedinis˷ die dominica
de celo descendisse. Sol qui inuirgine tanquam
in sole posuit tabernaculum corporis sui incon
ceptione⸵ in natiuitate posuit tabernaculum
suum insole⸵ hocest in euidenti. Sole existente
inariete⸵ sol fuit inuirgine. Recoluit etiam
gloriosa uirgo semper esse clausam portam orien
talem˷ per quam ortus est ille⸵ cui nomen oriens. Ag
nouit die dominica lucem esse factam que diui
sa est a tenebris. per quam illustratus est orbis⸵ super cuius
faciem⸝ tenebre prius erant. Lux ab eterno de
luce pergenerationem procedens⸝ facta est in concep
tione⸵ ratione humanitatis assumpte. Facta est⸵et in natiuitate; Facta est inconceptione⸵ secundum
consistentiam ueritatis. Facta est in natiuita
te⸵ ratione manifestationis; Res enim dicitur fieri⸵
quando manifestatur.
Cum uero gloriose uirginis
consideratio se transtulit ad uim regeneratiuam
collatam aquis tactu sacratissimi corporis
lauantis aquas⸵ constituit pre oculis mentis
lucem primitiuam in aquis refulsisse. Expul
sa iam tenebrarum molestia a facie mundi no
uelli∻est facta est lux in aquis⸵ orbem illustrans.
per quam designata est lux gratie⸵ que in aquis sa
lutaribus fontis baptismalis illustrat mico
crosmum˷ hominem loquor; Columba des
cendens super dominum influentis iordanis inuespera mundi⸵ prefigurata est per columbam ueni
entem ad noe inuespera diei portantem ramen
oliue uirentibus foliis in ore suo. Munda
tus est mundus aquis diluuii. et in origine
mundi ferebatur spiritusdomini super aquas. Archa
federis erat in aquis iordanis⸵ dum xpcchristus aiohanne baptizatus est. In aqua crassa⸝ latuit ig
nis acceptus de altari. quia in aqua baptis
mali⸝ unctione spirituali sanctificata⸵ adest ignis
sanctispiritus hominem renouantis.
Cum uero tristis
leticia matris se transtulit ad beatam filii
passionem⸵ serpentem eneum erectum in pa
lo conspexit. uirtute cuius liberatus est populus
domini⸝ ab ignitis serpentibus. Intellexit quia
ligno inmisso dulcorate sunt aque marath⸵
et in duobus lignis a sareptana collectis⸵ agnouit
crucis misterium. De petra percussa uirga moy
si⸝ populum iudaicum prefigurantis˷ emana
uerunt aque⸵ quando de latere domini effluxit aqua
mundum mundans. Tunica ioseph polimi
ta⸝ sanguine cruentata est⸵ quando predulce corpus ssaluatoris purpuratum est cruore roseo. Tunc
lilium conuallium⸵ effectum est flos campi
roseus. Plaustro superimposita est archa federis⸵
quando ligno crucis suspensum est corpus saluatoris.
O utinam uacce simus a fecunditate spirituali⸝ pla
ustrum fidei portantes eundo indirectum
peruiam que ducit bethsames⸵ ita quod
gradiamur itinere uno pergentes et mugientes⸝
non declinantes ad dextram uel sinistram.
Potest autem tropologice per plaustrum designari⸵
labor discipline regularis. cui archa fede
ris superponitur⸵ dum instituta uite labori
fructuoso superadduntur. Bethsames⸵ domus
solis interpretatur. De passeribus quorum unus
De gloriosaauolabat alter immolabatur˷ et de hirco apopemio⸝
et de ueruece ab abraam immolato⸵ hac uice spon
te subticemus.
Considerans autem beata uirgo des
censum xpchristi ad inferos⸵ recoluit banayamdes
cendentem incisternam diebus niuis⸝ leonem
interfecisse. et gaze portas a sansone delatas esse⸝
in supercilium montis. Ossa arida uisa spiritualiter⸝
ab ezechiele carnibus superuestiri recoluit mater
sapientie⸵ cernens multa corpora sanctorum apparu
isse in sancta ciuitate.
Translationem enochet currum igneum helye⸵ mirabilem ascensionem
domini nouit presignasse.
Centenarium annorum
quibus archam noe construxit⸵ intellexit signi
ficatsse perfectionem temprois gratie. quo dominus sanctam
ecclesiam erexit. Edificauit nimirum dominus costam
quam tulerat de adam in mulierem⸵ dum de late
re saluatoris formata est ecclesia.
Corruerunt
muri iericho ad clangorem tubarum⸵ in quo
prefiguratum esse nouit quod uirtute predica
tionis apostolice⸵ euacuandus esset cultus ydolorum.
Prudentissima ergo heresum extirpatrix⸵ fi
deliter apostolos instruxit⸝ querens causa lucidioris
doctrine˷ lanam simplicis intelligentie cum
lino subtilitatis⸵ quibus decenter uestiretur nu
da gentilitas. Sic sic mater honestatis ho
nestauit gentilitatem ad fidem conuersam⸵
clamide iusticie et femoralibus continentie˷ cami
sia innocentie˷ et talari tunica perseueran
tie. Alia translatio habet. Quesiuit lanam et linum.
et operate sunt munuscula manus eius.
Facta
est quasi nauis institoris⸵ delonge portans panem
suum.
Mundus iste mare est spaciosum
manibus. in quo tot sunt reptilia curarum
et sollicitudineum. In hoc mari uix suam susti
nent molem⸵ grandia cete fastus elationis
pompose. Ludunt delfines inconstantie⸵ demul
cent aures nauigantium˷ syrenes luxurie.
latrat scilla inuidie˷ absorbet miseros uora
go caribdis auaricie. Nauis autem in cuius prora
sedet ueneranda series patriacharum et prophetarum˷
in cuius rate disposita est reuerenda discipulorum
saluatoris unitas.˷ in cuius puppi nec residemus nos
inquos fines seculorum deuenerunt⸵ pestes predictas
euitat prudent̾er. rectoris confisa presidio. Non
declinat ad dextram uel ad sinistram. sꝫet indi
rectum tendens⸵ uentos temptationum parui
pendit. elidit procellas persecutionum⸵ sirtes et cerau
nia et rupes latitantes periculorum instantium
euadit. Vt autem directusiꝰus iter legant ad portum
salutis⸵ ad stellam maris in celi cardine re
fulgentem⸵ leuant oculos frequenter˷ mare
transeuntes. Et si celum aerium caligine te
nebrosa sit obductum⸵ uirginea tamen facies
stelle serenissime⸝ dulciter arridet mare legen
tibus⸵ terrigenis semper propitia. Sancta ergo ecclesia˷ facta
est quasi nauis institorum˷ delonge portans
panem suum⸵ ut pro consuetudine familiari po
natur singulare pro plurali. Institores ut ait gregorius⸵
sunt omnes qui fidelium mores instituunt.
qui dum predicationem auditoribus suis prebent˷
ut ab eis fidem et recta opera percipiant⸵ spirituale
negocium gerunt. Vnde iob de iudea loquens⸵
ait. Non calcauerunt eam filii institorum.Doctores namque sancti⸵ filii uidelibet apostorum⸵ non
prepresserunt uirtutis calce˷ uitia synagoge.
Sancta quidem primitiua ecclesia presertim⸝ facta
est quasi nauis institorum. delonge portans panem
suum. quia omne datum optimum⸵ et omne donum
desursum est descendens a patre luminum.
Sicut ierusalem nostra˷ ciuitas sancta de celo descendit⸵
sic et panis euangelice doctrine desursum est. Hinc
est quod ueritas sub persona membrorum ait.
Mea doctrina non est mea. sꝫet eius qui misit me
patris. Panis iste⸵ habet in se omne oblectamen
tum saporis. si tamen firmiter credas˷ iute speres˷
feruenter ames. Delonge item a ierusalemscilicet ad partes remotissimas portauerunt panem suum apostoli.
quia in omnem terram exiuit sonus eorum⸵ et in f.ines o.rbist.erre u.erba eorum. De syon exiuit lex euangelica. et uerbum
domini de ierusalem. Potest et nomine panis⸵ uirtus sacra
mentorum sacrosancte matris ecclesie significari.
Merces egregias secum portauere nobiles instito
res. fidem uidelicet et sacramenta et honestos mo
res˷ et regnum celeste. O institores summa com
mendatione dignissimos˷ qui panem delicio
sum gratis dedere famelicis et egentibus.
Et ut
Virgineab allegorie finibus ad regionem tropologie lora
flectamus.⸵ aduertendum est quia uita humana
naui solet assimilari. Mira res. Puppis istius
nauis⸵ sine prore consortio⸝ feliciter applicat ad
portum salutis. Si autem uelocitatem cursus na
uis istius deprehendere uolueris. non aquas ela
bentes respicias⸵ set oculos considerationis dirige
in aliquam rem stabilem. puta montem aut ar
borem. Ecce enim xpcchristus⸵ inlitore stat. Ad eternorum
stabilitatem˷ mentis oculos conuerte. et quam
sit uelox uite presentis fuga⸵ poteris aduertere.
Gloriosa item uirgo facta est quasi nauis institoris. dum in
aluo uirginali⸝ panem igne spiritus sancti decoctum porta
uit. Panis iste delonge uenit. quia de sinu patris
prodiit inpublicum nostrum. Asser⸵ panis pinguis⸵delicias prebens regibus. Delonge item uenit pa
nis iste. quia ab antiquis patribus descendit xpcchristussecundum carnalem propagationem. Institor iste
nobilis⸵ pro labore temporali quietem dat eter
nam. pro precio exiguo⸵ regnum celorum. Beata igitur
uirgo⸵ nauis fuit. dum influctibus huius seculi⸝ panem
angelorum portauit. Mercem preciosam uexit hec
nauis. salutem uidelicet mundi. Nauis fuit
beata uirgo⸵ dum uelocissime uiam uite
currens⸵ ad portum salutis eterne⸝ intimo desi
derio semper tendebat. Caro de ipsa assumpta⸵
tabernaculum fuit. in quo fortis propugnator for
tem armatum expugnauit.
Ponam inquit
tabernaculum meum in medio uestri.⸵ non abiciet
uos anima mea. Ambulabo inter uos⸵ et ero deus
uester. Eadem fuit domus domini adquiescendum. cathe
dra ad docendum⸵ eritque tronus ad iudicandum.
Non solum lintres aut phaseli aut cimbe.
sꝫet trieres et naues robuste⸝ replete uirgineo cetu⸵
secute sunt nauem institoris nobilissimi.
Gerant alie naues gerant insigne castorum.
gessit hec nauis insigne castitatis. Nauis
ista semper carie caruit. nec est ausa teredo⸝ uel
perticulam nauis integritatis demoliri. Nau
ilum pro communi lege ceterarum nauium non de
buit morti soluere nauis illa⸵ que uitam˷ que
precium mundi˷ que gloriam integritatis˷ que
dominum tocius orbis uexit.
Denocte surrexit
deditque predam domesticis suis⸵ et cibaria
ancillis suis.
Inanis glorie sole subducto⸵
radiosius micant in celo mentis⸝ stelle uirtu
tum. Intenebris quiete noctis⸵ limpidius uident
interiores oculi. Nescio quo pacto⸵ diurnus ful
gor aciem occulorum mentis obtundit. Dum sen
sus exteriores⸝ noctis obuoluuntur caligine⸵ in
terioribus lucet seretinior dies gratie. De nocte
scintillant amplius igniculi gemmarum. de
nocte fulget gratius ignis deuotionis. De no
cte ortus est de stella sol iusticie. de nocte splen
didius lucet casti sol amoris. Innoctis silentio⸵dulcioraem reddunt spiritualis armonie consonan
tiam canore fides cithare mortificationis
carnis. et de nocte⸵ dulciores inpsalterio cele
stis desiderii modulos experitur manus deuoti
onis. Tutius audet amor de nocte conuenire di
lectum˷ et tunc temporis˷ etiam timor⸵ audax
efficitur. Aspersione aque superiniecte⸝ nutritur
ignis materialis. et lacrimis pietatis˷ optime
nutritur ignis deuotionis. Dilecte facies indul
gentis orationum studio˷ gratior est conspectui sere
nissimi iudicis⸵ cum gene madent ymbre lacri
marum; Lacrime que de die⸝ iudicii suppli
cant⸵ dilecto⸝ de nocte audent imperare. Pre
sertim illas lacrimas non solum sibi deberi sꝫetet suas esse fatetur dilectus⸵ quas solus cernit.
Zelotes est deus. et dilecte faciem sibi soli ostendi
gloriatur. Genua ex frequentia ministerii denoc
te familiarius inpensi callosa⸵ asperitatem pauimenti
non reformidant. nec algorem lapidis me
tuit˷ ignei feruor amoris. Si genua flexa
etiam seueritatem iusticie diuine flectunt
ad ꝯconpassionem⸵ quid poterit uirtus humilita
tis. dum amans iacet prouolutus⸵ ita ut terram
osculetur. humumque lacrimis riget⸝ manus alterin
secus extendens in memoriam crucis? Tunc
mͥichi mutuo se conuenire dulciter uidentur⸵ misericordia
et iusticia diuina dicentes. Ecce penitens setdiam amans. immo iam multum amans⸵ prouolutus
iacet humi⸝ quasi crucifixus et confixus clauis doloris.
Dum igitur misericordia manu leni molitur erigere
iacentem⸵ uidetur mͥichi desiderium satisfactionis
audacter in hec uerba prorumpere. Veret quid
tempus anticipas benignissima pietas?
Excerceat adhuc iusticia quod suitum est. Iħesubenignissime˷ exi a me⸵ quia homo peccator
sum. Domine. hic ure⸵ hic seca. Tunc tunc to
tus effluit in lacrimas et penitens et amans⸵usque dum iusticia gressu citato festinans⸝ di
cere uideatur. Si tibi parcere non uis⸵ parce uel
mͥichi. ne seuerius equo exercere uidear effectum rigo
ris. Tunc demum lenita uel ex parte doloris
acerbitate.⸵ pedes dilecti misericordiam uidelicet
et iusticiam⸝ deosculatur letus dolor. Dehinc suauis
sima dulcium osculorum suauitate recreatus
amor⸵ audet ad osculum manuum sese pau
lisper exigere. Deinde monent spiritualis auda
tia et perseuerans fortitudo⸵ ut amor castus
faciem dilecti desideratam et desiderabilem intu
eatur. Quid? Quid non audeat deuotio intuens
uultum uiri desideriorum? Audet ad osculum oris re
uerenter accedere. quamquam ineffabilis dilecti be
nignitas nos semper preueniens⸵ osculum oris
sui preoptulerit dilecte. Quante tunc quam sua
ues quam iocunde sint amoris delicie. quis suf
ficeret exprimere? Nox igitur spiritualibus studiis
adeo accomoda est⸵ ut uideatur mͥichi dilectus dicere.
Nox⸵ illuminatio mea est indeliciis meis.
Surgit ergo de nocte sancta mater ecclesia. et dum
maior portio noctis que eripitur sompno⸝ feli
cibus se concedit studiis uirorum familiariter deli
ciis contemplationis indulgentium⸵ datur preda
domesticis. Dum uero psalmodiis et lectionibus
recreantur et reficiuntur infirmiores⸵ dantur an
cillis cibaria.
Et iam tempus est ut ad gloriosam
dei genitricem silus noster recurrat. O quotiens
de nocte surrexit⸝ sedulis materne pietatis
officiis operam diligentem hilariter impen
dens⸵ puerulo iħesu in cunis iacente. O quoti
ens illud predulce pignus letis amplexata
est ulnis. quociens ex ore dulcedinis⸝ delicias
suxit inexhaustas. Visa est et paruitati mee
mater pietatis⸵ talibus non nunquam alloquiis
usa. O dulcedo. cui collata amarescit omnis
dulcedo temporalium iocunditatum. O dulce
do dulcedinum. o amor˷ o delitie o dulce
solatium animarum. O sapientia attingens a
fine usque ad finem fortiter et disponens omnia su
auiter⸵ que in hoc corpore tam exiguo⸝ dulcissimo
tamen⸝ requiescis. O dignatio˷ o clementia diuine
dispensationis. Quid amplector˷ quid contrec
to˷ quem amplexor˷ quem contrecto? Dum
presens est eternitas⸵ adest plenitudo temporis.
Magna fuit temporum egestas˷ ingens insuf
ficientia. dum tot secula⸵ abolitioni pene debite reatuioriginalis culpe⸵ etiam in patribus preelectis non
suffecerunt.
Surgit et de nocte⸝ mater mise
ricordie. quia quam diu sumus in nocte presentis
miserie˷⸵ confert nobis solatium et subsidium.
Dat predam domesticis suis. quia spolia que au
fert principi tenebrarum mulier fortis⸵ trans
fert in consortium angelorum. Cibaria dat an
cillis.⸵ dum etiam peccatores dulci uisitat con
solatione. Regnum item celorum quod uiolenti
diripiunt⸵ preda dici potest. Confert ergo domesti
cis predam⸵ dum exutis ergastulo corporis. conceditur
regum celorum. Inperfectiorbus etiam dat ciba
ria⸵ dum pane angelorum reficiuntur.
Potest
et nomine prede⸵ censeri uirginitas. quam carni car
nalibus que desideriis abstulit⸵ deditque per honesti
formam exempli˷ lucie et cecilie et consimilibus.
Proprium quidem carnis uidebatur⸵ subdi pror
sus legibus concupiscentie; Lautissima cibaria
sunt⸵ tranquillitas et securitas serene conscientie.
In nocte etiam uite presentis dedit predam
domesticis⸵ dum spirituali intelligentia quam
superficieni littere auferre uidebaurt᷑ur⸵ illustra
uit corda apostolicorum. Cibaria dedit ancillis. dum
mulieribus xpchristum sequentibus⸵ lac dedit sim
plicioris intelligentie. Set quid moror?
Nisi mater misericordie nobis surgeret insubsi
dium quamdiu in nocte uite presentis⸝ tot et
tantis exponimur miseriis. quam plenus esset
erumpnis˷ quam lugubris˷ quam ingenti
morle tribuationum opprimeretur status noster?
Intercedenti pro ueris filiis israel illustri regi
ne hester uere⸵ porrigit auream misericordie
uirgam. summus rex assuerus. Orat pro
nobis altissimum. set et perorat⸵ disertissima
patrona. mater sapientie.
Considerauit agrum
et emit eum. de fructu manuum suarum planta
uit uineam.
Abraam emit agrum quadrin
gentis argenti siclis ab effron⸵ in quo erat
spelunca duplex. in qua sepulta est sara. Incentenario⸵ perfectio inargento⸵ nitor elo
quentie siue sonoritas. inquaternario⸵ firmi
mitas euangelice doctrine intelligitur. Abraam⸵cetus est apostolorum uenerabilis. qui gentilitati
uerissimam tradidit doctrinam⸵ ut studium
honeste conuersationis acciperet ab ea. Quid enim
est ager iam aratro discipline regularis et
uomere predicationis cultus. nisi studium honeste
uite? Ex semine uerbi diuini˷ precipue cum
mortuum est ab effectu. cum uidelicet per uirtu
tem doctrine mortificatur uetustas uite prioris⸵
surgit leta seges uirtutum. Effron⸵ interpretatur
puluis inutilis. Puluis inutilis⸵ erat genti
litas. qui dispersus erat per auras uanitatum
mundanarum⸵ priusquam aqua doctrine conglutina
tus esset. Per saram⸵ intellige⸵ cerimonialium
figurarum obseruantiam. que recte in spe
lunca dupplici˷ sepulta esse perhibetur⸵ quia per
ueritatem allegorice doctrine. et lucem ana
gogice intelligentie˷ prorsus euacuata est.
Moraliter uero per speluncam designatur humili
tas. que tunc non immerito duplex esse cen
setur⸵ cum animus humilis nunc piis medita
tionibus nunc felicibus indulget operationibus.
Felix est claustralis qui mundo mortuus et con
cupiscentiis carnis˷⸵ cum sara sepelitur inspe
lunca dupplici. qui cum columba gemit in fo
raminibus petre et cauerna macerie.
Considerauit ergo agrum gloriosa uirgo. dum quam
decens⸝ quam tranquillum⸝ quam tutum˷ quam honestum˷
sit studium sancte conuersationis⸵ frequentissime
reuoluebat in animo. Ingemuit mater benig
nissima. quod gentilitas uanissima cultus
ydolorum superstitione delusa⸵ perabrupta ui
tiorum miserabiliter se precipitabat. Potest et
agri nomine designari mundus. quem il
lustrium miraculorum coruscatione et exem
plo sanctissime conuersationis. et doctrina
qua fideliter instruxit apostolos⸵ emit; Fructu
osusii labor predicationis apostolice˷ sꝫet et redemptio
mundi˷ ex magna parte debent ascribi uir
gini matri⸵ de qua mundi precium sumptum esse
dinoscitur. Fecunda uirginitas ipsius˷ mundum
replens uirginibus⸵ uineam ecclesie nouelle⸝ de
terra gentilitatis produxit. Fructuosus etiam
labor honestarum actionum eius⸝ aut etiam apostolorum
qui manus gloriose uirginis dici queunt˷ eo quod
per ipsos operata sit⸵ uineam plantauit. Huius
uinee radix⸵ dici queunt apostoli˷ multum ob
noxii doctrine uirginis. stipes⸵ martirum
robur⸵ palmites⸵ uidue et uirgines et confesso
res sancti connexi federe pacis et concordie. propagines⸵
minores in ecclesia. pampini⸵ magnates inecclesiarum patronisub quorum umbra et protectione la
tent et quiescunt botri iocunditatis⸵ uiri
silic⁊et contemplatiui⸝ uitam fructuosam agen
tes. Viri fratres⸵ botri estis. si de uobis emanat ui
num exultationis et leticie⸝ aut etiam uinum
doctrine spiritualis⸵ quo sobrie sunt inebriandi
pii auditores.
Accinxit fortitudine lum
bos suos. et roborauit brachium suum.
Qui
cumque ad frugem tucioris uite⸝ nutu superne
benignitatis se transtulit⸵ accingat cingulo
castitatis lumbos suos⸝ perseuerando in carnis
mundicia. et roboret brachium suum⸵ uiriliter
insistendo iocundis spiritualium studiorum exercitiis;
Vento cuiuslibet temptationis cedet⸵ quicumque
instar arundinee leuitatis agitatur. Certis
simum honestatis speculum sibi constituat mu
lierem fortem⸵ quam nec mors uite⸝ deicere potuit
inperturbationem meroris. Dolorem matris
cernentis uitam exspirantem⸵ repressit animi
fortitudo insuperabilis⸝ castigauit prudentia
regnans in pectore maturo⸵ leniuit fructus
redemptioniss. uicit certitudo citissime resur
rectionis. Accinxit item fortitudine lum
bos suos. cum maledictionei legis potius subici
maluit⸵ quam dispendium honoris uirginei
incurrere. Set nec angelus uirginis animum incli
nare potuit ad consensum⸵ antequam cerificare
tur quod uirginalis pudicitia permansura
fuit in gloria decoris sui. Quomodoinquitfiet istud quoniam
uirum non cognosco? Quasi succincta fu
it. cum consurgens festinauit ad monta
na⸵ ut elizabet parturienti⸝ et honoris gratiam
dulciter exhiberet. et solatium amans aman
ti impenderet. O regie uirginis. o gloriose dei
genitricis humilitas admiratione dig
nissima. que parienti astitit⸵ obstetri
cantis obsequio functa. Creuit humili
tatis gloria⸵ ex fastigio dignitatis eximie.
Iam tunc enim deum conceperat˷ iam tunc uir
ginitatis honorem sublimauerat maie
stas gloriose fecunditatis. Set quid est o ma
ter sapientie˷ o mulier prudentissima˷
o uirgo gratia uerecundie precunctis et decen
tius et amplius insignita˷ quod abrupta
montium conscendens festinas. regem regum.
et mundi dominum gestans in aluo pudica?
Numquid desiderio festinas. potius quam gressu
citato? Set mulierem fortem in monta
na conscendentem⸵ non retardauit asperitas
itineris. Supereminens autem singularis
uerecundie gratia⸝ uirginem iam iam fecundatam
ad loca secretiora festinare ꝯconpulit. ut
a frequentia populari se subtraheret⸵ tran
quillis studiis et consuetis deliciis contemplatio
nis uacatura liberius. Quid quod sancti spiritus
eam regentis instinctui. ipsam decuit ob
temperare?
Roborauit brachium suum⸵
cum iocundam baptiste faciem a facie terre
prima leuauit⸵ mater pietatis. O precurso
ris domini sublimis dignitas. cui dulce
dulciter prebuit obsequium humilitas
eximia gloriosa dei genitricis. Roborauit item
brachium suum mulier fortis. cum theo
philum imperiosa auctoritate iubentis
uirginis principi tenebrarum ereptum⸵ gratie
reformauit mater misericordie. Sic sic etiam ii
qui sub seruitute misera detinentur ab an
tiquo pharaone⸵ per matrem pietatis feliciter eripiuntur.
Gustauit et uidit. quia bona est
negociatio eius. non extinguetur de nocte lucerna
eius.
Quosdam filiorum adam irritat concu
piscentia carnuis. quosdam sollicitat concu
piscentia ococulorum. quosdam exagitat su
perbia uite. Egiptiam suspirantem amplexibus ioseph potiri. et iezabel oculos sti
bio depingentem ut placeret in oculis iehu
ruben etiam ascendentem cubile paternum. dauidquoque deambulantem in solario domus regie˷
amonque sumentem sorbiciunculas de ma
nu thamar et exagitatos furore sulphu
ree libidinis miserimos ciues pentapoleos˷
nec non et filios baal opprimentes uxorem leui
te⸵ irritauit concupiscentia carnis. Quis est
qui sichem deflorasse dinam ignoret. qui
etiam incestum filiarum loth⸵ non audierit?
Achar et giezi⸵ uicit concupiscentia oculorum.
Absalon suspirans ad paterni solium regni˷
et nabugodonosor deambulans in pala
tio glorie sue⸝ et aman qui erat ex stirpe aagag⸵ uexati sunt stimulis superbie uite.
Set quid? Conditionum uarietates quibus
status hominum sunt obnoxii⸵ considera diligen
tius. et cernes uitam claustralium˷ tam tran
quillitatis quam securitatis quam honestatis ra
tione˷ ceteris esse preferendam. Set quis
manifestos circumcelliones aut etiam latentes˷qui pedibus desideriorum˷ mundi climata peram
bulamnt˷ quos urget libido˷ inquietat aua
ritia˷ ambit ambitio˷ eueit elatio˷ clau
strales esse censeat? O claustrales˷ qui secum
claustrum˷ paradisum silicet mentis por
tant. O claustrales⸵ qui quatuor uirtutibus
principalibus˷ tanquam quatuor parietibus spi
ritualibus includuntur. O claustrales. quorum
penates mentium intrat iħesus clausis fo
ribus˷ excluso uagarium cogitationum tu
multu⸵ dicens. Nolite timere. Ego sum.
Pax uobis. Felices sunt qui paupertatem
spontaneam quam hilariter propter xpchristum elegerunt⸵
diuitias esse reputant.
Transeamus ad
curias potentum. inquibus infestus iunonisexum alternat tirresias⸵ ludunt fallaci
mutatione se inuarias transformando
figuras corr.uertumnus et protheus. Proscripta est ueritas⸵ ubi regnat adulatio. O nobilis nobiles˷ nimis ignobiles. qui turpissimas erubescibilium excessuum deformitates˷ audent fateri esse corr. curialitatis curialitates. scilicet ut monstruosas actiones. decenti nuncupatione pallient. Quid? O morum erubescentia. adinuentiones orphei prodigiose⸵ a palatiis magnatum descenderunt iam ad opilionum mapalia.
Imaginaria militarium exercitiorum prelia. que uates mantuanus troiana agmina nuncupat⸵ spetiosi sunt horroris horrores. spectacula sunt uanitatis⸵ insidiis et dolis plena. In corr.his serii martis preludiis et si militet inanis gloria⸵ frequenter partes suas interponit auaria auaricia. Vespertinam sinaxim congressus serotini⸵ sequntur matutine. laudibus diuinis carentes.
Qui uero corr.casus artem uenatoriam comitentur⸵ docet dido. inspelunca potita enee amplexibus. uarba tamen. totiens prius repudiato. Adde quod frigium adolescentem. uenationis indlgentem studio⸵ rapuit tantalus. quamquam raptus eius Ioui ascribatur⸵ corr.forte ut monstruose libidinis flagito⸵ patrocinium conferre uideatur sublimior actoritas. O artis eximie preclare potestas⸵ o studium uirorum sudore dignum˷ o nobilis preda lepusculus. fallitur quisquis unicum acteona a canibus dilaceratum opinatur. cum plures studio uenationis ad extremam deuolutos in opiam inopiam nouerimus.
Scolares uehementi mentis applicationi tempora concedentes⸵ inquibusdam minutiis florem etatis. immo et robur uirile consumerunt. O si inserus in seriis˷ si in moribus instituendis⸵ annorum curicula feliciter transegissent. Interdum solutionem adhominem ad hominem. solutioni que est adorationem preponunt. ut potentis ingenii et uene diuitis ab eis censeant censeatur⸵ quorum aures superficiali doctrina demulcentur. Acumen naturalium insillabarum in sillabarum aucupationibus et dilematum perpleitatibus obtundunt. ut cum annis anni maturiores ad maiestatem sublimium rerum
se transferunt⸵ animi friuolis assueti in rerum utilium compressione reperiantur minus idonei. Quid ni? Quod noua testa capit⸵ in ueterata sapit.Negociatores fraudes in marg.utilium compressione reperiantur minus idonei. Quid ni? Quod noua testa capit⸵ in ueterata sapit.
Negociatores fraudes fraudibus concathenat. quibus dum alios uince uincire student⸵ uincuntur uinciuntur et ipsi. Prius se ipsum seducit⸵ quicunque alium circumuenire molitur. O negociatores non negociis set ociis dediti. dum merces desiderabiles reniuint⸵ que paruo constant. contemptibiles⸵ magno precio comparant. Nonne merces commendabiles. sunt premia uite perhennis? Nonne precium exile est labor momentaneus. deliciis eterne beatitudinis collatum? Nobile precium est anima rationalis. pro qua gloriosus saluatoris cruor effusus est copiose. O lucrum detestabile. dum pro adquisita pecuniola⸵ anima perpetuis uexatur cruciatibus. Quid? Numquid lucri nomen meretur. iacturarium iactura grauissima?
Vos autem uiri fratres quorum conuersatio in celis est⸵ optimi negociatores estis. Gustare ergo per fidem et amorem. et uideete per intelligentiam⸵ quia bona est negociatio uestra. In aliis facultatibus dicitur. intellige et credes. inceslesti in celesti pagina dicitur⸵ crede et intelliges. Fides tamen audax et improba⸵ penetrat quandoque quo non attingit intellectus. Gustate item per saporem interne iocunditatis. uidete⸵ acuta consideratione theorice speculationis. In nocte obductionis mortis communis⸵ non extinguetur lucerna uestra. immo corc*abit coruscabit letius lumen uirtutum uestrarum.
Venerabilis autem cecus apostolorum⸵ gustauit et uidit quoniam bona est negociatio ipsius. dum gentes ad fidem per ipsorum doctrinam conuerse sunt. Quam diu in nocte uite presentis peregrinamur⸵ lucebit ipsorum doctrina prefulgens. luceat hec lucerna⸵ in cordibus uestris⸵ luens erroris et ignorantie tenebras. Illustrante mentes uestras hac luce⸵ uidebitis quia bona est negociatio uestra. dum studiis spiritualibus iocundas et eternas delicias comparatis.
Gloriosa uero dei genitrix gustauit et uidit quia optima est eius negociatio. dum carnem suam dans exp.suam
dans uerbo patris⸵ deitatem et sibi et nobis⸵ adquisiuit. Vnita est diuinitas carni de uirgine sumpte. nec decuit tam sublime matrimonium sine consensu celebrari. In nocte beate passionis filii⸵ non est extincta lucerna matris⸵ lux matri⸵ Christus. lux dei⸵ Christus. Secundum humanitatem⸵ est Chistus lux de luce. similiter et secundum diuinitatem. Si testante ueritate. sunt apostoli lux mundi. multo fortius gloriosa uirgo⸵ lux mundi censenda est. S;et quid est quod dicitur hic lucernam domini non esse extinctam. cum in libro regum dicatur quia heli non uidit lucernam dei antequam extingueretur? Plebs nameque iudaica non uidit oculis fidei Christum Iesum. credendo in ipsum⸵ antequam dominus pateretur in cruce. Lux itaque dei est extincta ratione humanitatis⸵ que extincta non est ratione diuinitatis. Lux dei⸵ lucerna est uiginis. Filius uiginis erat in celo⸵ dum filius dei passus est interris. Quid ni? Nemo ascendit in celum⸵ nisi qui descendit de celo. filius hominis quie st in celo.
Set et lux uirginis matris˷ lux inquam solatiorum et beneficiorum quibus orbem illustrat⸵ non extringuetur in nocte istius incolatus. Stella maris ad quam cursum dirigere dirigunt legentes hoc mare magnum⸵ de nocte lucet. sumper lucet⸵ hec stella nescit occasum. insummo in summo celi cardine choruscans. Stella mater solis⸵ nescit occasum. semper prebet lucis solatium eis qui oculis fidei et deuotionis ipsam intuentur. Dulce sidus˷ letum˷ preclarum et certissimum⸵ nauigantibus. Dulce⸵ dum premulta spiritus amaritudine˷ deuote inuocantibus gloriosam adiutricem˷ confert dulcorem. letum⸵ dum merentibus leticiam. preclarum⸵ dum per ipsam sereatur celum mentis˷ expulsa tenebrarum ignorantie molestia. certissimum⸵ dum periter per iter directum ducit tendentes ad terram uiuentium. Sub hoc sidere nauigemus leti˷ clementie spiritus sancti carbasa committentes⸵ applicaturi demum ad portum salutis.
Manum suam misit ad fortia. et digiti eius apprehenerunt fusum.
Quamuis desidia languet ignauie** ignauie torpore⸵ haut segniter tamen militat inexitium salutis nostre. Desidiam⸵ bruco confero. qui si motum consulas⸵ segnior est quam locusta. sinuam si continuam corrosionem fruitus cui insidet attendas⸵ expeditoior ea censebitur. Carpit corpus labor immodicus. s;et somnolentia illud tabescere facit. corr.Vomerem sub terra reconditum consumit rubigo. quem usus continuatio licet attenuet⸵ splendescere tamen facit. Nimis ingeniosi sunt ade filii inperniciem propriam. quia dum quedam uitia fugiunt stulti⸵ incidunt incontraria. Sic sic dum a laboris molestia declinamus⸵ intorporis in torporis ignauiam labimur. In excurationem nostri pretendimus imbecillitatem complexionis⸵ assuerentes quietem. amicam esse gragilitati condicionis humane. Set usquequo blandis nosmet ipsos seducimus persuasionibus. desidereantes subibi dicioni sompnolentie mores effeminantis? Numquid decrepita senectus. habilior erit oneri ferendo. quam strenuitas iuuenilis. aut robur uirile? Si gelide cuncta ministrat feruens etas. numquid feruebit in obsequiis frigida senectus˷ torporis gelu constricta? Scilicet curua senectus. sponte se supponit oneri imponendo humeris. que in se deficiens⸵ se ipsam sustinere non sufficit. Mittamus manus ad fortia. et digiti nostri apprehendant fusum agilitatis exercitiorum.
Siquis autem captus amore leuium rerum hec quoque uoluerit inspicere⸵ dicere poterit mulierem fortem esse sapientiam regimini mundi presidentem. Colus est stabilitas prouidentie diuine. linum uel lana associata colo⸵ est tempus pro ut prout in mente diuina quieuit. pre ordinatum. antequam actualiter effluere incipere. Manus sapientie fila eliciens ex materia⸵ est fatum siue excecutio executio diuine uoluntatis aut iussionis. dum partialia tempora puta annos˷ dies˷ horas˷ et momenta⸵ ex sinu nature producit. Erant qui necessitatem
ineuitabilitatis⸵ euentibus inesse singulis opinantur. adeo ut secundum illorum assertionem⸵ omnia teneantur lege necessitatis astricta. Hanc necessitatem⸵ uocant astronomici fatum. S;et sciendum quia secundum hunc significationem uocabuli⸵ factum nichil est. S;et secundum aliam uocabuli significationem⸵ fatum est executio eorum que in arce dicere diuine prouidentie constituta sunt. Vnde et antiqui tres esse parcas siue fata fixere. quarum prima⸵ dicta est cloto. secunda⸵ lachesis. tercia⸵ atroppos. Cloto est executio diuine uoluntatis⸵ cum res de non esse producitur inesse in esse. Lachesis⸵ ad conseruationem nature rei˷ atropos⸵ ad desitionem spectat; fusus⸵ est uolubilitas seculorum que in thesauris noticie diuine⸵ instar pensi conuoluta sunt.
Set dum laudibus gloriose uirginis stilus noster obsequitur˷ uideamus quonammodo uersiculus iste⸵ preconiis inclite uirginis ualeat adaptari. Mulier ergo fortis manum misit ad fortia. dum manu Mercurii martiris. iulianum apostatam coronatum exercitu suo⸵ potenter interemit. Quid quod cirographum mortis. principi tenebrarum ereptum theophilo restituit. Digiti eius. fusum apprehenderunt⸵ dum utilitati rei publice prospexi mater misericordie. Colus igitur est uetus instrumentum. cui euangelica doctrina⸵ uinculo concordie spiritualis. instar lane uel lini firmiter connexa est. Hinc est quod choriste. chorum regentes⸵ baculos amouere debent˷ quibus prius innitebantur˷ dum euangelium legitur. Sublata est enim demedio de medio duricia legis⸵ postquam intrauit clementissima gratia doctrine euangelice. Digiti eisu apprehenderunt fusum⸵ dum comprehensione discretarum meditat*** meditationum. subtilitatem spiritualis intelligentie consecuta est. Que ergo prudenter contulerat in corde suo⸵ fideliter apostolis cond- dilucidauit eruditrix disertissima. Sic sic manum misit ad fortia⸵ dum instituta legis mosaice spiritualiter intellexit.
Manum item misit ad fortia⸵ quia gaudet pacientia du
ris. Digiti eius apprehenderunt fusum⸵ quociens subsidio manuum. angustiam inopie exdusit. Licet enim ioseph gloriose uirgini prouideret intemporalibus⸵ tamen et sedulitas laboris proprii solatium ipsi prestitit. Animus humanus arduis frequenter negociis occupatus⸵ interdum leuium rerum studiis sese recreat.
Manus item excellentissime uriginis⸵ dici queunt apostoli. per quos operata est. Hos nimirum misit mater sapientie ad fortia⸵ dum coram regibus et tyrannis et presidibus ydola colentibus. nomen Christi predicauere. Ibant apostoli a conspectu concilii gaudentes⸵ quia digni habiti sunt pro nomine Christi contumeliam pati. Mulier sub cuius pedibus luna constituta fuit⸵ docuit apostolos temporalia conculcare. Missi sunt incliti trumphatores ad fortia. quibus nec aerie potestates. nec tyranni resistere potuerunt. Digiti serenissime mediatricis nostre⸵ sunt expositores sanci. tam filii quam matris uerissimis preconiis deseruientes. Hi fusum apprehenerunt⸵ dum uehementi applicationi mentis˷ tempora˷ studia˷ uitam˷ diligentiam˷ concedentes⸵ indulserunt exercitio laboris anxii qui comes est studentium in diuiduus⸵ labor quidem anxius est⸵ set fructuosus. labor inquam pre multa mentis delectationem facit. Amaritudine destituitur hec anxietas⸵ dum conditur dulcedine deuotionis.
Manum suam aperuit inopi. et palmas suas extendit ad pauperem.
Frequentissime. nescio an dixerim consultius continue. noui casus emergunt⸵ noui prodeunt in lucem euentus. quibus instruimur quod ad affectuosas persoluendum dei denitrici gratias⸵ arctissime sumus obligati. Si miracula ipsius quibus orbis illustratur inspicias. si solatia quibus amaritudo tribulationum dulcescit et dulcedo seculi nobis in Christo et pro Christo amarescit. consideres˷ si beneficia ipsius quibus erectus est mundus attendas⸵ iuri consentaneum censebis⸵ ut totus orbis ad pedes benignitatis et misericordie
ipsius iaceat prouolutus. Si insignia miracula ipsius. si dulcissima solatia˷ si fructuosa beneficia sub certi mensuram numeri redigere uolueris⸵ arenas maris˷ stillas pluuiarum et celi stallas⸵ dinumerare poteris. Per ipsam mundus repletur uirginibus. et dum in carne fragili celestem uitam ducunt uirgines⸵ angelice castitatis gloriam consequntur. Quid? Immo uictoria uirginum. carnis insultibus resistentium⸵ in hac parte. supernorum ciuium conditionem transcendit. Virgines in carne fragili militantes⸵ continuum ineunt certament cum molestiis carnalis concupiscentie. adeo ut dum excercitum motuum carnis oppugnant⸵ cuiusdam martirii palmam promereantur. Adde quod uirginitas et carnis et hostium inuisibilium et tyrannorum triumphatrix˷ elegit potius capitis incurrere discrimen⸵ quam pudicitie uiriginalis dispendium. Pudicitia igitur que de tyranno nature. tociens triumphauit⸵ gaudet et de tyrannis uisibilibus feliciter triumphare. Que tiranni nature tociens excepit insultus˷ elisit iacula. flammam ignis intercidit⸵ tyrannorum minas irridet secura. Non ne pro censura discretioris examinis. duplicem censebitur aureolam promereri uirgo martir? Mulier itaque fortis⸵ fortes produxit mulieres. urigo⸵ uirgines. martir⸵ martires. Expresse igitur student uirgines imitari illam que uirginum est gemma. dum et pudicitie uirginalis gloriam assequntur⸵ et felicem felicis martirii palmam promerentur. Sic sic rosa semper uernans. que nunquam marcescere nouit⸵ rosas. lilium castitatis⸵ lilia producit. Dum uero uirgines pro tuitione cause uirginitatis. caput allegant˷ sanguinem effundentes⸵ lilia nitencia roseo decore uernant. Reuera. fecunda est gloriose uirginis uirginitas⸵ per quam tellus fecundata uirginibus⸵ celum ditat liliorum candentium exercitu roseo. Per gloriosam uirginem⸵ infernus aporiatur. tellus nobilitatur⸵ celum ditatur. O quotiens eripuit a faucibus
leonis rugientis artus trementens trementes. quociens leuiatham⸵ absortos euomere coegit. Per ipsam multi ione. a uentre ceti. restituti sunt faciei terre soliditatis ecclesiastice. per ipsam. multi in bitalassum uitiorum concurrentium demersi⸵ liberati sunt. O quociens manum potestatis sue misit ad extrahendum inopem⸵ super quem os suum clausisse uisus est sup. l.est puteus obstinate desperationis. O quociens palmas suas extendit ad pauperem⸵ qui infixus fuit in limo profundi obscene libidinis. Inops igitur dicitur. qui mole uitiorum enormium fere opressus⸵ succubuit. pauper⸵ qui minoribus. detestabilibus tamen culpis irretitus est. O mater misericordie. que ad hoc nata es ut miseris subuenias⸵ manum tuam extende ad me non ad exp.non pauperem tantum s;et et inopem. ne me demergat tempestas aque. neque absorbeat profundum⸵ neque urgeat super me puteus os suum. Si michi manum claudis inopi. regina munificentie⸵ quis michi suam aperiet? Si palmas tuas mater benignitatis a me miserimo subtrahis. quis michi suas extendet? Certe si me quod tamen absit˷ manus regine angelorum repellat⸵ audebo tamen accedere ad pedes matris misericordie. Dignitatem tuam ueneror potius quam perhorrescam⸵ dum te dulce miserorum esse refugium agnosco. Reuera terribilis es ut castrorum acies rodinata⸵ s;et malignis spiritibus. nobis autem licet minus digne Iesum tuum s;et et nostrum colentibus⸵ uenerabilis semper et mitis˷ lenis˷ benigna˷ s;et et benignissima compares.
Si uero tibi pie lector illud ocurrit proheticum. inops et pauper laudabunt nomen tuum⸵ dicere poteris˷ inopem hic appellari eum qui ope destitutus est humana. pauperem⸵ qui se sibi insufficientem esse agnouit. Set nonne qqui qui ope humana sustentat? Non ne qui sibi insufficiens est. potentissimus est in eo qui *onorum bonorum omnium est sufficientia? Est igitur inops⸵ opulentus. pa*per pauper⸵ diues. Illum qui pauper est spiritu⸵ diuitem facit spiritum in se diues. spiritum uidelicet sanctus. Male diues erat pelagius⸵ tam dignitatis quam potestatis liberi arbitrii. nimis uehemens assertor. Arbitri
um quo quod liberum est a necessitate⸵ liberum reddit gratia˷ dum ipsum liberat a seruitute culpe. liberrimum efficiet gloria⸵ liberatura ipsam a seruitute cuiuscumque miserie.
Videbitur autem alicui nomine tam inopis quam pauperis censeri Christus⸵ cui simul inunum in unum diues fuit et pauper. De eo quidem legitur. Beatus qui intelligit super egenum et pauperem. Manum igitur suam aperuit inopi gloriosa uirgo⸵ dum dulce subsidium filio contulit officiosa sedulitas materne pietatis. Palmas suas extendit ad pauperem˷ dum dulcissimi pueruli sideream faciem dulciter intuita mater dulcissima⸵ dulcissimas persoluit ei gratiarum actiones pro dignatione benignissime dispensationis.
Potest et gentilis populus˷ nomine inopis designari. qui sibi derelictus et ope diuina destitutus esse uidebatur⸵ dum et ydola colebat et per campos licentie tanquam uagus impudenter discurrebat. Manum ergo suam aperuit inopi mater spaientie⸵ dum uenerabilem apostolorum cohortem ad gentes et ipsa transmisit. Palmas suas extendit ad pauperem⸵ dum populum Christianum multiplpici beneficiorum solatio uisitat. Nos ergo memores abundantie suauitatis solatiorum gloriose uirginis. etsi facultate temporalium sponte destituti simus qui inpaupertate uoluntaria quam elegmus pro Christo˷ diuites sumus⸵ manum desiderii aperiamus inopibus˷ et palmas uoluntatis bone que nunquam egena est⸵ extendamus ad pauperes. Manum item correctionis extendams ad indisciplinatos. ut qui inopes fuere antequam instructi fideliter resipiscerent⸵ diuites efficiantur spiritualibus diuitiis.
Non timebit domui sue a frigoribus niuis. Omnes enim domestici eius⸵ uestiti sunt dupplicibus.
Quod preclaris insignium preconiorum corr. titutis titulis extollenda sit uirginalis pudicitia⸵ docuit auctor uirginitatis. dum uirgo uirgini uirginem commendauit. Non petro apostolorum principi. quamquam eidem sacrosanctam commendaret ecclesiam⸵ matrem suam commendauit. s;et Iohanni⸵ quem excellens angelice uirtutis gratia˷ imsignem in insignem amoris priuilegiati gloriam sublimauit. Quis tholomeorum˷ quis cesarum˷
tantum thesarum. fidei militis commisit? Matrem uirginem uirgini˷ dilectam dilecto commendaut is⸵ qui deliciosus amor est mundi. Imperator summus non reliquit testamentum codicillis scriptum. s;et militem suum˷ iohannem loquor tam nobilis thesauri corr.constituit heredem⸵ dum ipsum in gratrem adoptauit. O certissimum ueri amoris argumentum. o legatum nobile⸵ o thesaurus preciosus. o ingens fidei commissum⸵ o insigne depositum. Mulier inquit saluator. ecce filius tuus. Deinde ad discipulum. ecce mater tua. Acerbitas tristicie˷ clauis doloris penetrantis cor discipuli cernentis cor suum clauis ferreis configi⸵ ob ingressum repentine leticie ause cor amantis latenter sub intrare⸵ obstupuisse uisa est. Nonne iam lenitus erat altus dolor. dum matrem domini˷ s;et et iam matrem suam. tanto dignam honore. tanta colendam reuerentia˷ suscepit amor. hinc inestus˷ inde letus? Non ne creuit amor eximius inamantis pectore discipuli. ob in mensum honorem sibi a rege regum et specialiter et singulariter exhibitum? Set quid? Profecto. uisus est dolor incrementum suscepisse⸵ ex amoris intensione. Quid? Quo pacto posset tam speciales honor˷ certissimus amoris index pruiuilegiati˷ amanti conferri. quin uel igniculus leticie surrepentis scintillaret in pectore. in quo fidus amor regnauit? Nonne igitur doloris et gaudii. idem fuit domicilium? Set quid? Numquid animus amanantis. illustratur fuit exp.illustratur radiis leticie. dum obnubilatur nubilo doloris? Quid ni? non ne solaris facies refulgens in meridie. quandoque nubecula supposita uidetur obduci? Non ne cum superius emisperium pallio caliginis obuoluitur denocte stellarum et si non emiciet˷ scintillat tamen fulgor uel exiguus? Quas meditiationes uoluebat et amans et amor˷ censens seminus se minus dignum tante dignitatis excellentia. cum insuam transiit custodiam mater dei? Immo quid de se sentire potuit. dum auctoritate domini tocius orbis˷ effectus est et ipse
filius matris dei? Fortasse meditationum nostrarum discursus˷ certius limitabimus⸵ si uini acerbi doloris uel ex parte repressam fuisse ex dilucida amoris sinceri declaratione⸵ censuerimus. iohannem predicent alii˷ epistolis suis apostolum. in ewangelio⸵ ewangelistam˷ in apocalipsi⸵ prophetam. mirentur alii ipsum supra pectus domini familiariter recubuisse˷ ut de fonte sapientie aquas doctrine salutaris hauriret. quibus totus orbis irrigaretur⸵ dum modo nos prerogatiuam peculiaris amoris in matris commendatione substitisse censeamus. Constitue pre oculis cordis. pie lector constitue diligentiam exactissimam˷ humilitats reuerentiam˷ feruentis administrationis sedulitatem. dum tempus piie matris pietatis obsequiis hilariter impendebat.
Ut autem meditationes nostre deliciis cibariorum spiritualium lautius recreentur⸵ transferamus nos ad leta sanctissime conuersationis studia. quibus se debere deuotus amor fatetur. Quis igitur gloriose uirginis et Iohannis feruentissime deuotionis hilaritatem˷ quis fructuosarum orationum humilitatem˷ quis fructuosarum orationum humilitatem˷ quis luculentarum meditationum iocunditatem. scripto commendaret? Visi sunt michi nunc incolatus istius miseriam considerasse˷ nunc hilari plausu alarum desiderii et amamoris amoris˷ ad superna conuolasse. Orti paradisi supracelestis delicias intuentes⸵ mundum sub pedibus affectuum pessumdedere. Iocundis theorie spectaculis dediti⸵ abiectam humane fragilitatis conditionem uisi sunt exuisse. In anagogicas defecatarum meditaitonum sublimitates rapti⸵ legibus inhabitationis terrene noti non fuerunt obnoxii. Non solum spirituales s;et spiritus effecti⸵ molem grauitatis corporee reiecisse uisi sunt. Patriarcharum et prophetarum uenerandam seriem salutantes⸵ singulis ciuium spracelestium ordinibus sese corr.interseruere. Cum uero ad dilectum dilectum- dilectum inquam informa humanitatis. dilectum in maiestate duinitatis˷ ad speciosum formam pre filiis hominum˷ ad iudicem serenissimum˷ ad piarum animarum solatium˷ meditationes se
transtulere⸵ deliciose gaudiorum iocunditati uix sufficere potuerunt. Vix corr.immensitatem tante leticie. uix feruorem ignee deuotionis tam estuantem⸵ sustinere potuerunt.
Cum uero prudentia mediatrix optima laborum ad colloquia recreationis gratia. dilectum et dilectam inuitauit⸵ erant mel et lac sub linguis eorum. O uerba necarea˷ profunda˷ sublimis intelligentie. subtilia˷ o perutilium fructus sententiarum⸵ o circumspecti sermonis moderantia. o eloquia casta et dulciora super mel et fauum. Nunc dulcissimam saluatoris infatiam recolebant. nunc insignia eiusdem miracula˷ quibus orbis choruscabat˷ reduceant ad memoriam⸵ nunc eloquentie suauitatem et sermonum potentiam quia nunquam sic locutus est homo mirabantur. Agnouerunt ipsum esse lignum inte plantatum secus decursus aquarum˷ quod fructum suum dedit intempore in tempore suo. cuius folium non defluxit⸵ quia singula uerba ipsius˷ pondus˷ maturitatem˷ utilitatem˷ uirtutem et ueritatem in se habuerunt. Intellexerunt iam diludere˷ prohetarum preconia. mentem legis limpidissime iam perspexerunt⸵ et umbras figurarum cerimonialium in lucem ueritatis transisse gloriabantur. Iseus⸵ materia fuit sermonis ipsorum. et finis eorundem. O materia digna commendatione. o materia˷ uite forma⸵ o materia- morum informatrix. Ad dilectum libenter recurit amoris oculus⸵ ad dilectum sponte recurrunt amantium uerba. O si claustralium meditationes⸵ tam fructuosis indulgeant studiis. O si uerba ipsorum⸵ finaliter tendant ad uerbum patris. Set quid? O mores⸵ o tempora. O morum iactura grauissima. o temporum fuga citissima. O mores deformati. o tempora non reuersura. O pictura mentes intuentium pascens⸵ cum sub extensis crucifixi brachiis. hinc⸵ gloriosa genitrix. inde⸵ iohannis stare cernuntur. O dulce uernans rosa martirium⸵ inter duo lilia conuallium. O rosa˷ o lilia. s;et o lilium rosa. O lilijm innocentie⸵ roseo cruore perfusum. O lilium rubens⸵ o rosa candens. O lilium purpurei ruboris. o rosa niuei ful
goris. Lilia adherent lilio. et uirgines agnum sequntur qupcumque ierit. O pictura⸵ in animis intuentium gloriam pudicitie uirginalis depingens. Viri fratres. quinam depinguntur asistere crucifixo? Virgines. Qui requiescere depinguntur sub umbra alarum et refrigerii et protectionis salutis? Virgines. Quos allocutus est incruce saluator? Virgines. Manna sacturiens a loco cui commendatum fuit nobile corpus Iohannis euuangeliste⸵ gloriam continentie uirginalis. tam in dulcedine quam in candore enarrat. Quid ni? Candela est uirginitas. et uirginum conuersatio⸵ oblectamento dulcedinis conditur. Venerabile corpus matris mundicie. non decuit esse legibus coruptionis obnoxium⸵ quod predulce fuit habitaculum auctoris integritatis. Mortis nexibus deprimi non potuit⸵ mater uite. Corpus uirgineum˷ pudicitie templum˷ sacrarium honestatis˷ thalamus integritatis˷ effectum est celum⸵ cum ceslestis gloria super propiciatorium arche federis refulsit. Corpori uirgineo non dico celesti s;et celo⸵ celum debebatur. Adde quod uirginitas⸵ uirtus est celestis. Nonne uirtuti celesti. celum debetur? Absit ut corpus matris integritatis⸵ inpuluerem in puluerem redactum sit. Astat iam regina a dextris dei inuestitu corporis glorificati deaurato. circumdata uarietate multiplicis glorie. S;et ad picturam sponte reuertor⸵ doloris alti representatrice. Intuere uultus amantium. et in ipsis⸵ statum interioris hominis legere poteris. Regnat amor fidus inpectoribus amantium⸵ uita tamen moriente. O dulcis ymago crucifixi. qui dum illud illud regium caput in illam partem inclinat qua stat mater pietatis reuerentiam exhibere uidetur dilect genitrici. etiam moriens˷ cum quadam gratiarum actione. In capitis item inclinatione⸵ ueritas amoris filialis exprimitur. cum humilitate deuotionis. Viri fratres. ecce duas oliuas iuxta
candelabrum stantes cernitis. Virent oliue iste perpetuo uirtutum uirore. generosi fructus deliciis exuberantes. Iste sunt oliue pacis. oliue concordie. Ex his oliuis emanauit oleum pinguedinis deuotionis. oleum spiritualis unctionis⸵ oleum prebens amantibus beneficium lucis. oleum prestans nobis solatium edulii interne refectionis. Cerne mecum pie lector. cerne cancelabrum non sub modio reconditum˷ s;et inlato consitutum⸵ ut luceat omnibus qui in domo sancte ecclesie conuersantur. Hec est lux mundi⸵ mundum illuminans.
Huiuscemodi meditationibus indulgere
nos decet˷ quibus mundus crucifigi debet
cum uiciis et concupiscentiis. Pariunt et hecmeditationes⸵ studia nouella. quibus animus
feliciter recreatur. Dum uero res arduas et subtiles comprehensionem nostram˷ fugientes˷ assequi non sufficimus⸵ nutritur in nobis humilitas˷ defectus nostri in marg.nostri non inmemor immemor. Insufficientiam quidem nostram agnoscimus⸵ dum laudes nostras ad consummationem excellentie glorie uirginalis attingere non posse deprehendimus. Angelicam uirtutem commendare perfectius nouerunt angeli. quorum parietis cauernas adimplebit sola uirginitas. Commendat et salomon noster nobiliori stilo. illos⸵ qui celesti munere uirginalis gratie prefiti sunt. Hi sunt domestici gloriose uirginis. in cuius laudes os suum aperiens salomon⸵ ait. Non timebit domui sue a frigoribus niuis. omnes enim domestici eius⸵ uestiti sunt dupplicibus. Nomine niuis⸵ pena gehennalis designatur. que in estu feruoris intensissimi et cruciatu frigiditatis intollerabilis intolerabilis consistet. De dampnatis loquens Iob⸵ ait. Transibunt a calore nimio⸵ ad frigus niuium. Quod autem dicitur quia beata uirgo non timebit domesticis suis a frigore pene gehennalis⸵ liptote est. Felices sunt qui tantam familiaritatem tam
spespecialem specialem gratiam consecuti sunt⸵ ut beate uirginis domestici censeatur. Hi dupplicibus uestiuntur. integritate uidelicet corporis et mundicia anime. O integritas munda. o mundicia integra⸵ o integritas mundicie˷ o mundicia integritatis. O uestis integra. o uestis munda. O mundicia carnis. o anime pudicitia. Qui dupplicibus uestiuntur⸵ in terra sua terra silicet uiuentium⸵ possidebunt dupplicia. et leticia sempiterna erunt eis. Et aduerte quia corpus florificatum⸵ dupplici ueste decorabitur. et anima deo fruens⸵ dupplicibus ornatbitur. Illustrabitur enim corpus quodam fulgore glorie communis et quodam splendore speciali radiabit intensius⸵ qui manifestum erit indicium presentie glorie diuinitatis. Refulgebit enim gloria maiestatis diuine in singulis perticulis corporis glorificati⸵ quod quidem gloriosum erit habitaculum uenerande trinitatis. Radiosus fulgor˷ index certissimus inhabitationis diuine⸵ ab oculis corproeis cernetur glorificatis. s;et ipsa deitas in sui simplicitate non uidebitur. nisi ab oculis cordis. Cum enim dicitur˷ beati mundo corde quem ipsi deum uidebunt⸵ dyasirtos est sub hoc sensu. Beati mundo corde⸵ quem ipsi deum uidebunt mundo corde. Inhabitabit essentia diuina in sui gloria˷ tam corpus glorificatum⸵ quam animam glorificatam. Licet enim uiator˷ per participium gratie efficatur unus spiritus cum deo⸵ comprehensor longe digniori modo et indissolubiliori unione erit unum cum deo⸵ per participium glorie. Si autem autem dupplex erit fulgor corporis glorificati⸵ multo fortius dupplex gloria anime glorificate. Adde quod anime gloria⸵ consistet indilectione et cognitione. iuxta illud. Hec est uita eterna ut cognoscamus te deum patrem⸵ et quem misisti Iesum Christum.
Potest et domus beate uirginis⸵ dici palatium superne glorie⸵ in quo regnat cum Christo eternaliter. Pacem summa tenent. Nix presentis miserie cuius frigiditate constringtur inhavitatio nostra⸵ associari nequit glorie regni celestis. Quonammodo niuis senti
ret incommoda⸵ terra uiuentium˷ ubi estas perpetua. ubi superni ciues solis eterni calore et splendore gloriantur eternaliter? Quamquam et dupplex uestis⸵ gemina stola dici queat. Omnis enim renaturi cum Christo⸵ ius primo*geniture primo eniture sortientur. Anne p.n.anne potius quam fenenne⸵ partes dabuntur in furturo. O felix proles⸵ bonorum operum. Anna enim prole carens⸵ unica contenta est portione. sobole fecundata⸵ partibus est honorata. inmensa In mensa ioseph typici˷ sederunt coram eo primogenitus iuxta primogenita sua⸵ et minimus iuxta etatem suam. In mensa uero ueri ioseph⸵ quiuis dignitate primogeniture gloriabitur.
Stragulam uestem fecit sibi. bissus et purpura⸵ indumentum eius.
Studiorum spiritualis militie⸵ aliud in iocundissimis contemplatiue deliciis˷ aliud. in actiue fructuosis extercitiis subsistit. Decens est ista⸵ studiorum uarietas. Set et huius uarietatis⸵ uarietates sunt admiratione dignissime. Contemplatiua enim⸵ amenissima delectatur felicium offitiorum uarietate. et actiua diuersis se recreare nouit speciebus obsequiorum utilium. Hinc est quod in laudem regine exurgens eximius propheta. hinc eam circumdatam uarietate proponit⸵ inde eandem asserit˷ circumamictam uarietatibus. Quid sibi uult ista uerborum diuersitas. cum nec apex inceslesti pagina destituatur efficatia uirtutis? S;et aduertendum quia actiones honeste. instar corone circumdare dicuntur hominem⸵ tanquam munimen quoddam protectionis diuine. Sicut enim infuturo in futuro resurrectura perhibetur elemosina uiri cum ipso˷ tanquam allegatura immo et peroratura ante tribunal summi iudicis⸵ sic et in presenti milicia˷ cingunt et muniunt uirum honestum opera bona. Hinc est quod beata dei genitrix cricumdari uarietate dicitur⸵ eo quod theorie celestibus studiis et plurimis occupationibus actiue˷ feliciter indulserit tanquam coronantibus ipsam et circumdantibus decenter. Quam uero contemplatiue et actiue˷ diuerse sunt uarietates˷ que in modum cultus delicatioris˷ reginam angelorum et hominum ornauerunt⸵ circumamicta uarietatibus fuisse deiure censetur. Contemplatiue quippe studium˷ nunc
cum axa caleph pro utroque irriguo terram liberi arbitrii lacrimis deuotionis rigat. nunc uirtutum pennis ad superna conuolat fastigia⸵ quandoque iubilis quandoque hymnis quandoque cantico nouo˷ celestia desideria multiplicat. non nunquam orationum fructuosarum pia deuone deuotione et instantia peruigili⸵ studet orbi terrarum subuenire. Actiue benefcia˷ utilitatis solatio familiariter deseruientia⸵ nunc inpredicationis officio subsistunt. Huiuscemodi sunt uarietates uarietatis studiorum milicie nostre. Varietas igitur est labrum alleuiatrix prudentissima et molestias fastidii tristis procul corr. relegant relegat grata uicissitudo. Terram grata est animorum recreatrix˷ alterna laborum successio. ut labor laternus⸵ quedam esse quies uideatur.
Stragula igitur uestis dicitur hoc in loco decentissima studiorum uarietas⸵ qua se recreare consueunt feliciter mater sapientie. In stragula namque ueste uariatur textura⸵ uariatur et color. S;et quid? Constat bene instructo inciuilis iuris peritia⸵ quia stragula uestis inter uirilia indumenta numeratur. Virilem ergo uestem sibi fecisse perhibetur mulier fortis⸵ ob strenuam laborum perpessionem. Si autem ad annos infantie saluatoris dulcissime transeamus⸵ occuret animo tuo pulcherima uarietas obsequiorum materne sollicitudinis. Nunc enim mater felicissima dulciter arridebat arridenti sibi uere leticie. nunc cum sapientia ludente in gremio ipsius˷ corr. philosophatur philosophabatur⸵ nunc super hilari conatu pueruli collum matris letissime cingere gestientis iocundabatur. O felix leticia uirginis matris⸵ o leta felicitas. Nunc fronti niuee˷ nunc genis roseis˷ nunc oculis sidereis oscula impressit⸵ de dulcedine sugens dulcedinem. Quandoque maternis cingebat ulnis corpus illud celesti manna longe dulcius. corpus inquam predulce⸵ quod saginat animas amantium. O gloriosa sublimis actiue studia. que celestibus theorice theorie deliciis tam felix incrementum contulere. In urna aurea agnouit esse reconditum manna diuinitatis. et sub nube car
nis refulgere solem iusticie⸵ non latuit matrem sapientie. Ignee meditationes deuotionis feruentissime⸵ in id quod latet intrinsecus˷ sponte recurrunt. Radii solis amoris lucentis in pectore uirgineo⸵ in solem iusticie diriguntur. Non est superficie contentus⸵ amor solidus. Dum oculi exteriores perpolito speculo fulgidi candoris niuee carnis delectantur⸵ interiores oculi. contemplatione diuinitatis recreantur. Mittit amor nuncios ad interiora. et dum micantia luminum exteriorum sidera. sua capiuntur delectatione⸵ amor deuotus sua fruitur hilariter consideratione. Nutritur amor circumspectione uisibilium. consummatur contemplatione inuisibilium. In his⸵ amor expergiscitur. in illis⸵ requiescit. Totam igitur seriem studiorum gloriose uirginis pre oculis cordis constitue. et totam uitam ipsius decentissima uarietate spiritualium ornatuum decoratam esse⸵ reperies. Et ecce nos telam doctrine teximus˷ quadam uerborum et sententiarum uarietate districtam. que utinam pii lectoris mentem˷ instar stragule uestis⸵ decenter ornet. S;et o dolor˷ si stragulam uestem aliis texam⸵ et non michi. S;et ne uice cotis fungar⸵ subsidium gloriose uirginis humiliter imploro. O mulier egeo ut fortis sis. O mulier fortissima. s;et o mulier benignissima. fortissima⸵ ad debellandum aerias potestates. benignissima⸵ in subueniendo miseris ueniam postulantibus. Fortissima⸵ quia potentissima uitiorum expugnatrix. benigissima⸵ quia dulcissima miserorum consolatrix. Fortissima⸵ in tuta protectione. Benignissima⸵ in beenficiorum supererogatione.
Sequitur.
Bissus et purpura⸵ indumentum eius.
In bisso⸵ candorem pudicitie. in purpura⸵ intellige grammaticam uerecundie. Bissus⸵ ad nitorem refertur lilii castitatis. purpura⸵ ad ruborem rose uerecunde simplicitatis. inornatum In ornatum quidem tabernaculi federis⸵ conuenerunt bissus et purpura. Tabernaculum
federis est beatissima dei genitrix. que dei et hominum est mediatrix. Sicut autem tabernaculum diuidebatur in sancta et sancta sanctorum⸵ sic et uita gloriose uirginis˷ duobus se concessit statibus. Alter⸵ benignissimam incarnationis dominice dispensationem precessit. reliquus⸵ subsecutus est. Sancta sanctorum semel introiuit summus sacerdos. qui est sacerdos ineternum secundum ordinem Melchisedech.
Nobilis in portis uir eius⸵ cum sederit cum senatoribus terre.
Eximius propheta dauid in illo nobili epithalamio amoris in laudem dilecti de plenitudine sapientie sibi celitus concesse uerbum bonum eructans⸵ laudibus dilecti. dilecte laudes annexuit. Istum⸵ esse epeciosum forma pre filiis hominum asserit. illam⸵ describit astare a dextris dei. tanquam reginam⸵ inuestitu deaurato refulgentem˷ decenti circumdatam uarietate. Laus quidem dilecte˷ non solum redundat in dilectum. immo et laus est dilecti. Quicquid decoris˷ quicquid honoris˷ quicquid gratie˷ quicquid glorie repereris esse collatum dilecte. Aagnosces ascribendum dilecto. Hinc est quod salomon noster eiusdem spiritus tuba cuius et pater eius dauid˷ deseruiens preconiis dilecte⸵ interseris dilecti laudes. Nobilis inquit in portis uir eius⸵ cum sederit cum senatoribus terre.
Nobilis in portis uir eius⸵ cum sederit cum senatoribus terre.
Eximius propheta dauid in illo nobili epithalamio amoris in laudem dilecti de plenitudine sapientie sibi celitus concesse sup. l.concesse uerbum bonum eructans⸵ laudibus dilecti. dilecte laudes annexuit. Istum⸵ esse epeciosum forma pre filiis hominum asserit. illam⸵ describit astare a dextris dei. tanquam reginam⸵ inuestitu deaurato refulgentem˷ decenti circumdatam uarietate. Laus quidem dilecte˷ non solum redundat in dilectum. immo et laus est dilecti. Quicquid decoris˷ quicquid honoris˷ quicquid gratie˷ quicquid glorie repereris esse collatum dilecte. Aagnosces ascribendum dilecto. Hinc est quod salomon noster eiusdem spiritus tuba cuius et pater eius dauid˷ deseruiens preconiis dilecte⸵ interseris dilecti laudes. Nobilis inquit in portis uir eius⸵ cum sederit cum senatoribus terre. Nobilis erit Christus qui sponsus est anime. tam in porta districti examinis˷ qua in portibus ingressus regni celestis. Nobilis inquam⸵ et in se corr. ex in et; et et in suis. Qui nunc seruilis conditionis esse censentur⸵ erunt ingenui. Qui nunc a curiis magnatum reiciuntur⸵ admittentur in delicias eterne beatitudinis. Qui nunc uilibus semicinciis induti˷ molestos aeris insultus uix excludunt⸵ in gloria corporum glorificatorum. solarem uincent fulgorem. Quid cesaribus. fame preconia loquacis conferent. qui penis cruciabuntur eternis? Quid proderunt aurea palatiorum laquearia. iis qui eternaliter sepelientur in inferno? Qui pannosos nec respicere dignantur⸵ ab eisdem iudicabuntur. Perpetua tenebrarum caligine inuoluentur eleati⸵ qui nunc gloriantur fallaci serenitate solis inanis glorie. Risus illicitus et exquisitior cultus lautioris mense⸵ commutabuntur inflectum et stridorem dentium. Qui turpibus misere libidinis illebris illecebris exponuntur⸵ ignis sulphurei estu intollerabili intolerabili cruciabuntur. Felices sunt quorum spontanee subiectioni⸵ uera libertas. quorum paupertati uoluntarie⸵ eterne diuitie. quorum penurie⸵ plenitudo bonorum omnium debetur. Felices sunt set erunt felicissimi⸵ quibus excellentissima uirgo patrocinium prestabit in districto examine. O gemma uirginum˷ o decus mulierum˷ o matrum gloria o excellentia coniugatarum. quis ante tribunal summi iudicis rationem operum suorum redditurus˷ sine tutissimo tui subsidio˷
tutus esse poterit? Sedebit tunc cum senatoribus terre serenissimus iudex noster˷ filius tuus⸵ nobili corona supernorum ciuium cinctus. Eris et tu tam gloriso uirginum cetu quam uenerabili matrum agmine stipata. inuestitu glorie choruscans⸵ circumdata uarietate angelorum et hominum. O quam felices erunt ii quibus leticia serenissime faciei tue spondebit ueniam. quos dulciter illi illi oculi siderei respicient. Absit absit o benignissima mater pietatis ut illam uirgineam faciem˷ serenissimam˷ sideream˷ celestm˷ a me auertas⸵ qui te patronam elegi. cuius laudibus˷ mens˷ manus˷ stilus˷ tam libenter obsequitur.
Sindonem fecit et uendidit. et cingulum tradidit chananeo.
Oculos deuotionis et fidei patrum antiquorum˷ recreauit dulcissima incarnationis dominice contemplatio. Hoc erat nobile spectaculum amoris intensissimi. hic erat liber deuotionis feruentissime⸵ hoc erat speculum considerationis interne. hec erat inateria communis leticie. In hoc studio philosofari delectabantur amatores uere sapientie. quibus archana celestium misteriorum declarauit ueritas ipsa quam querebant. Optabant ueritatis amatores˷ ueritatem oculis cernere corporeis. uerbum audire loquens⸵ sapientiam contrectare manibus. Felix censendus est fuisse symeon senex. qui uoti compos effectus⸵ cinxit exterius brachiis corporeis˷ quem dulciter amplexatus est interius spiritualibus ulnis amor regnans in pectore maturo. Senectus eius remota renouata est deliciis amoris iocundi⸵ dum quam diutius expostauerat⸵ iocunditate leticie fruebatur exoptate. Frigidum esse non potuit pectus. quamquam senile. quia in ipso refulsit interius sol qui fons est tocius caloris⸵ et idm idem admotus fuit pectori ipsius radians exterius. Quid miri si cor ipsius miro ferueret estu. cum ignem quem portauit corr. inter ius interius˷ portaret exterius? Deus enim noster⸵ ignis est. Ignitum erat pectus amantis. et uix suas potuit capere delicias cor tanto dilatatum gaudio. Visus est michi Symeon⸵ intra se dixisse. Fasciculus mirre. dilectus meus michi inter ubera mea commorabitur. Fasciculus inquam
mirre⸵ ratione deliciose suauitatis et odoris iocundissime fragrantie. Fortasse autem licet cor amantis tantam sentiret delectationem mire dulcedinis⸵ affuit tamen uel aliqua amaritudinis stilla. dum intellexit sibi non esse celitus concessum ut gloriosam domini cerneret resurrectionem. O quam letis respexit oculis. gloriam amantium. solatium merentium⸵ mundi salutem˷ quietem laborantium˷ uiam peregrinantium˷ ueritatem promissionum˷ uitam perseuerantium. brauium currentium. coronam uincentium. In hunc tendebant uenerande seriei patrum antiquorum desideria. huic se debere fatentur uera prophetarum preconia. Transfert se ergo cum ceteris spiritus sancti uatibus ad misterium incarnationis Salomon noster˷ in laudes gloriose uirginis exurgens⸵ cum dicit.
Sindonem fecit et uendidit.
Nomine sindonis⸵ designatur mundissima caro saluatoris sumpta de uirgine. qua mater filium coronauit et ornauit⸵ iuxta id quod ait salomon in epithalamio amoris. Egredimini filie syon⸵ et uidete regem salomonem in diademate quo coronauit eum mater sua in die desponsationis illius et in die leticie cordis eius. Iua dulcissima caro que propter sui mundiciam. nomine sindonis in hoc loco censetur. diadema nuncupatur⸵ propter celsitudinem regie dignitatis. Descendit namque Christus secundum carnem de regia stirpe. qui et inhumanitate rex fuit et sacerdos. Gloriosa igitur dei genitrix sindonem fecit filio suo⸵ dum ipsum de spiritu sancto concepit. Vendidisse autem perhibetur hanc syndonem filio. quiadum quia dum nostram suscepit dei filius humanitatem⸵ suam nobis largitus est deitatem. O admirabile commercium⸵ o felix contractus. Potest item et sita mire nouitatis uenditio⸵ referri ad amorem et gratiam tocius mundi. Ex eo enim quod benignissima uirgo prospexit utilitati pubblice⸵ gratiam et fauorem tocius orbis sibi conciliauit. Prebuit assensum arbitrio dispositionis diuine⸵ et amorem mundi quasi in recompensationem meriti suscepit. Respexit inquit dominus humilitatem ancille sue. ecce enim ex hoc beatam
me dicent omnes generationes. Quid quod non solum exaltari surpra choros angelorum˷ s;et etiam inreginam in reginam angelorum et hominum sublimari meruit. eo quod se mutui nutui diuine uoluntatis concessit et subdidit? Superaddita est gratia gratie. et eximie excellentia glorie⸵ consecuta est gratiam. Sic quidem gratiam adepta est pro gratia. nam et ipsa gloria⸵ gratia est.
Sequitur.
Et cingulum tradidit chananeo. Cingulum quidem continentie uirginalis tradidit sis qui sequntur uestigia eius. et adeo fecundata est uirginitas⸵ ut et tellus et celum uenerando cetu uirginum decenter adornetur. Chananeus⸵ interpretatur possidens. Is quidem recte possidens censetur⸵ qui corpus suum possidet in honore sanctificationis et gratia mundicie. Chananeus item⸵ interpretatur commutatus. Feliciter corr. commutant commutantur⸵ qui corpus inseruitutem redigunt. adeo⸵ ut qui temerariis ausibus uoluptatis illicite se turpiter subiecerunt⸵ corr.carnem suam crucifigant cum illecebris et concupiscentiis carnalibus.
Fortitudo et decor indumentum eius⸵ et ridebit in die nouissimo.
Fortitudinem et potentiam gloriose dei genitricis expertus est iulianus apostata⸵ manu mercurii martitis interfectus. Stipatus fuit fuit exercitu ipsum cingente. s;et non profuit ei aut multitudo numerosa⸵ aut uirtus armorum quibus munitum erat corpus imperatoris. Cruorem manu hauriens. et in altum proitiens⸵ nazarenum uictorem esse tandem confessus est uel inuitus. Vicisti⸵ inquit nazarene. Iussu uirginis potentissime excitatus est mercurius martir a sompno quo obdormierat in domino. qui arma resumens quibus uti solebat in exercitio rei militaris⸵ perforauit apostatam. licet armis insignibus munitum. et agmine militari cinctum. Insignia lege miracula uirginis excellentissime. quibus orbis est illustratus. et quanta sit gloria uirtutis potentie ipsius presertim inaerias potestates expugnandas⸵ uel ex parte cognosces. Quis est qui non nouerit Theophilium reformatum esse gratie subsidio regine angelorum?
Quam tamen adiungitur. et ridebit in die nouissimo⸵ consultius est ut fortitudinem istam referamus ad sustinentiam laborum et dolorum et obprobriorum. quibus simplicitatem uirgineam fauore dignam. ausa est lacessere infrunita rabies iudeorum. Quantos autem sustinuit labores nunc fugiens in egiptum nunc ab eipto reuersa? Quam acerbo cruciata est dolore. cum ipsius animam pertransiuit gladius? S;et mulier fortis uicit labores. pressit dolores⸵ paruipendit obprobriorum iniurias.
Potest et nomine fortitudinis intelligi quedam audatia spritualis⸵ quam ei contulit mira uirtus amoris sancti. dum ausa est esse mater dei⸵ dum ausa est illum et educare et contrectare˷ cuius imperio subduntur omnia. Quo pacto ausa est et uirgo intemerata uelle aluo pudica illum includere. cuius imensitatis respectu nec uicem puncti optinet tota machina mundialis? Vereri aut potuit aut debuit pietas. ne in maternis obsequiis altissimo impendendis⸵ aliquid deessent debite diligentie. S;et fortitudo spiritualis et amor et prudentia˷ securam effecerunt uirginem. reuerentiali timore ministrantem singula prout res desiderare uidebatur.
Sicui uero uidetur fortitudinem in hoc loco dici constatiam propositi nobilis quo se permansuram ingloria uirginitatis firmissime decreuerat⸵ libens assentior. Ab hoc proposito nequiuit auellere uirginem inclitam aut utilitas rei pupplice⸵ aut lex matrimonii contracti cum ioseph. Obstrepant scolarium subsellia. indignentur chathedre doctorum⸵ uideantur obloqui canones. nunquam ad missurus sum consensum incarnale commercium⸵ esse de substantia matrimonii. Numquid existimabo uirginem uirginum˷ exactam uoluisse potius exsoluere debitum marito. quam capitis discrimen incurrere. cum lucia et cecilia agnes et agatha et multe alie potius eligerent rebus humanis eximi˷ quam gloria pudicitie uirginalis destitui? Absit. Alioquin⸵ in hac parte preferende essent gloriose uirgini
multe uirgines.
Decor referri debet ad elegantissimam uenustatem compositionis exterioris hominis disciplinatissime⸵ qua illustris uirgo ceteris preminebat. Multorum labores incliti et studia commendatione digna⸵ decolorantur gestuum exteriorum irregularitate. Molli lenique ductu obliquata ceruicis circumflexio⸵ typus est superbie. Vagus oculorum discursus⸵ nuntius est leuitatis interne. Aspectus instar exploratoris˷ singula perlustrans occurrentia uisui⸵ index est suspicionis sinistre. Lingue diacis petulantia⸵ molestissima est tranquillitatis perturbatrix. Sussuronem tanquam pestem deuita. adeo ut semper tibi suspecta sit lingua tercia⸵ seminatrix discordie. Digiti aut continua aut frequens extensio⸵ argumentum est arrogantie. Gressus concitatus˷ maturitatem incessus excedens˷ adeo ut incursum in cursum se precipitare uideatur⸵ aut indicium est indiscretionis aut assecla peruerse consuetudinis. S;et mater sapientie⸵ gestibus ornata erat disciplinatissimis. tota pulcra interius⸵ tota pulcra exterius.
Ridebit ergo in die nouissimo mater leticie. mater ueri ysaac⸵ qui est et forma et materia risus nostri.
Os suum aperuit sapientie. et lex clementie in lingua eius.
Quanta sit lingue lubricitas cum in udo sit sita⸵ nimis familiaribus edocemur experimentis. Non nunquam cum exproposito ex proposito utilibus indulgemus edisserendis⸵ aut minus seria aut minus ad rem spectantia⸵ partes suas interponunt. Siquando pro tempore amica et fructuosa frui decreuimus collatione⸵ offert se subito iactantia sui ostentatrix⸵ importuna disserentium comes. Quanoque dum et angustia temporis et emergentium instantia negociorum nos paucis uti uerbis exposcit⸵ repente prolabimur ad inutilia. ab inutilibus⸵ ad friuola. a friuolis⸵ transitur ad uirgia. In predicationibus ad edificationem morum instituendis˷ ubi ad cor ierusalem loqui tenemur⸵ aures demulcere studemus. et dum utilia iocundis postponimus⸵
degenerat sermo noster adeo ut nec predicationis nomen mereatur. Vitiorum reprehensores⸵ latenter quandoque sermonem obliquant in personas. et dum nimis scin- cinicis funguntur inuectionibus⸵ satiricis se conformant. Non nulli sermocinantes⸵ palpare sudent magnatum animos et dum adulationis oleo impinguant capita miserorum⸵ miserabiliores et ipsi efficiuntur. adeo ut non predicatores s;et adulatores censeantur. In domo iusticie ubi saluberrimis remediis anime prospiciens disciplina˷ iusticie sedentis protribunali iussis consueuit obtemperare⸵ nunc plausus theatrales extolluntur in altum. nunc declamationis rostrorum fori romani personant. Aperiunt os suum malicie quorum os aperit malitia. et dum uerecunda simplicitas eliminatur⸵ proscribitur ueritas. Sedente pilato protribunali pro tribunali surgunt testes iniqui. et dum condempnatur innocentia⸵ Iesus condempnatur. Dum aman insurgit inmardocheum⸵ mentitur iniquitas sibi. Aman nimirum⸵ interpretatur iniquitas. corr. immitemur Inmitemur uiri fratres gloriosam uirginem que os suum aperuit sapientie. in cuius lingua certissimam elegerat sedem lex clementie. Eliminentur turpia. cancelletur immo prorsus abrogetur. lex iniquitatis. Gloriosa uirgo os suum aperuit sapientie. dum intellecta nuncii celestis intentione nec inficiari uoluit quod legatus nobilis proposuerat⸵ nunc precise prebere assensum. s;et responsum moderans consulto temperantie moderamini obtemperauit. dicens. Quomodo fiet istud quam uirum non cognosco? Lex autem clementie personuit in lingua est. dum de sancti spiritus obumbratione cerificata⸵ et dulciter et humiliter respondit. Ecce ancilla domini fiat michi secundum uerbum tuum.
Os item aperuit sapientie⸵ dum apostolos fideliter instruxit. cunctarum heresim extirpatrix. Os item aperuit sapientie in illo ille sublimis intelligentie cantico⸵ inquo abdita prius. sapientie ministeria declarauit mater sapientie. In lingua ipsius lex et est clementie⸵ dum pro nobis filium interpellat mater pietatis. Quis erumpnas incolatus istius˷ quis insidias falsorum fratrum˷ quis hostium inuisibilium fraudulentas temptationes susineret. sine patrocinio et protectione muli
eris fortissime? Hec est archa federis per quam diuiduntur et seperantur abinuicem fluenta iordanis. per quem⸵ fluxus rerum transitoriarum designatur. Manum presumptionis cum corr. ozrmittit Oza mittit in archam federis⸵ quicunque cum eluidio sentit. Quociens item aliquis res ecclesiarum que constucte sunt in honorem beate uirginis dilapidare presumit⸵ cum Oza manum ad archam mittit. Humeris uero suis instar leuitarum˷ archam federis portat⸵ quicunque profectum suum subsidio et interuenter interuentus matris misericordie ascribit. Pertransibis alueum Iordanis siccis uestigiis cum ueris filiis israel⸵ si presentem cernas oculis desiderii et deuotionis archam federis. Tunc tunc descendent aque tribulationum et inundationes persecutionum in mare mortuum. quia deficient et euanescent. Nec reformides insultus tribulationum que per aquas Iordanis stantes et crescentes in altum designantur. neque enim obruent flumina domum fundatam supra firmam petram.
Considerauit semitas domus sue. et panem ociosa non commeditcomedit.
Passer inuenit domum. et turtur nidum sibi⸵ ubi reponat pullos suos. Certa sibi columbe elegerunt domicilia. et horis certis sua repetunt foramina⸵ quietis gratia. Fere⸵ propria nouere cubilia. et ad antra sua bestie reuertuntur. Etiam planete cum stellis stabunt tanquam emeriti. et firmamentum quod nunc continue mouetur⸵ stabit. Vniuersa tendunt adquietem⸵ preter hominem a nobilitate sua degenerantem. cuius labori misero⸵ reseruantur eterni cruciatus. Constructa est nobis domus in celis. palatium silicet sempiterne glorie⸵ ad quam tendere debemus. Quo carpis iter infelix uiator. qui dum amfractus erroris legis⸵ a domo tua semper elongaris. Cerne uias. cerne et semitas⸵ compendiosius te ad terram uiuentium ducturas. Precepta⸵ uie. consilia⸵ semite sunt. sup. l.sunt. Vt quid erroris inuium elegisti. in regionem dissimilitudinis tendens? Reuertere miser reuertere. tibi ad ciuitatem habitationis tendenti⸵ occurret in itineri itinere ciuitas refugii. Ciuitas habitaculi⸵ israelem est superna. ciuitas refugii⸵ status est penitenitentie. Sequere uestigia uenerande dei
genitricis que diligenter considerauit semitas tendentes directe in domum uere felicitatis. Semite⸵ sunt contemplationis studium⸵ proprietatis abdicatio˷ cultus silentii˷ continentie perseuerantia. Quid in his reperies nisi quod decens est et honestum? Theorie tranquillitatem elegisti. ut quid te secularibus implicas negociis? Abrenunciasti omnimode proprietati. ut quid te cruciat sui semper impatiens auaricia? Perperam obseruas taciturnitatis leges⸵ qui picas corr. garulitate garrulitate uincere contendis. Professus es continentiam. ut quid cum uxore loth retrorsum aspiciens˷ mutatus esin statuam salis infatuati? Hominem mentiris⸵ cum sis statua. Tu uero qui transire decreuisti ad frugem melioris uite⸵ considera semitas consiliorum que proponis adimplere. Ardua negocia⸵ matura indigent deliberatione. Frequentiores hostium insidias sentiunt qui semitas legunt⸵ quam qui pupplica strata incedunt.
Sequitur.
Et panem ociosa non comedit. Multi prodolor panesacre scripture delectantur⸵ quorum tamen mores effeminat uite remissioris dissolutio. Legis uolumina legis et relegis˷ uoluis et reuoluis. corr. in marg. occisus ociosus tamen es⸵ nisi uixeris honeste. Felix est ocium uite contemplatiue. a quo nullus rite denominari potest ociosus. Si te labor exagitat inutilis⸵ ociosus es. Curris et discurris˷ uariis distractus sollicitudinibus circa curiosas uanitates⸵ ociosus es. In claustro residens gemitus edis et suspiria ob dilationem gaudiorum patrie celestis. ociosus non es. Numquid ergo beata uirgo panem commedit ociosa. ddum dum cum angelicis spiritibus filosophata est?
Nomine item domus ut superiora docuere⸵ designantur domestici. Semite igitur domus˷ dicuntur apostolorum proposita⸵ qque que et considerauit et commendauit mater sapientie. Hi semen uerbi diuini terre sancte ecclesie feliciter commendauerunt. ex quo⸵ orta est leta seges uirtutum. Panem ergo sacre scripture non commedit ociosa uirgo disertissima⸵ dum apostolos et diligenter et fideliter instruxit.
Surrexerunt filii eius et beatissimam predicauerunt. et uir eius laudauit eam.Si excellentissimum attendas attendas officium ad quod regia uirgo ab eterno fuit electa⸵ si gratie priuilegium˷ si glorie consideres sublimitatem⸵ beatissimam predicandam [at top of page] and in marg.predicandam eam esse non ambiges. Pudicitie uirginalis dignitatem⸵ excellentia gloriose fecunditatis sublimatam recole. beatissimam esse censendam uirginem uirginum⸵ de iure fateberis. O uirgo preceteris caractere humilitatis insignita⸵ o mater misericordie˷ o regina munificentissima. in laudibus tamen propriis dinosceris esse parcissima. Beatam inquis⸵ me dicent omnes generationes. Surgant filii tui surgant. et non solum beatam te predicent⸵ s;et et beatissimam. Surgant experrecti. corr. re**** relegato procul desidie languentis torpore. surgant et exurgant in laudes tuas˷ non solum apostoli⸵ s;et omnis spirituali continentie cono donati. Absit ut filii sitis degeneres⸵ quos mater tam generosa˷ in filios adoptare dignata est. Surrexerunt multi per te mater pietatis˷ a tenebroso carcere gorroris˷ obuoluti tenebrosa caligine uitiorum. qui per se surgere non potuerunt ad studium penitentie⸵ nisi benignissima tui intercessione illucesceret eis aurora gratie. Taceant pelagiani nimis presumptuosi potentie liberi arbitrii assertores; uanum est enim uobis o peccatores a lecto peruerse consuetundinis surgere exeundo a tenebris⸵ ante lucem gratie solatium beneficii sui uobis conferentem. S;et ne frustra sibi landiatur aut humana temeritas aut ignauia torpens⸵ adicitur. Surgite postquam sederitis⸵ qui manducatis corr. panes panem dolorem. Surgite⸵ uitiorum exercitia infelicia deserendo. surgite⸵ gratie cooperando. Cooperatores enim et coadiutores dei summus. Surgite⸵ ad lamenta penitentie⸵ corr.post diuturnam sessionem qua sedistis in puluere et umbra mortis. Quam diu corr. comdetis comedetis panem doloris. Per panem⸵ iocunditas humane delectationis accipitur⸵ Vnde dauid. Iunior fui et enim senui. et non uidi iuster deelicter nec semen eius querens panem.Ieremias etiam deflens sinagoge mores perditos⸵ ait. Omnis populus eius gemens et querens panem. dederunt preciosa queque pro cibo⸵ ad refocillandam animam. Gemens enim populus querit panes panem cum praua
hominum multitudo affligitur⸵ quia non aduotum de presentis uite iocunditate corr. saciat saciatur. S;et et preciosa queque dat pro cibo. quia uirtutes mentis inappetitum transitorie delectationis inclinat. S;et et refocillare animam nititur⸵ quia peruersis desideriis suis satisfacere conatur. Iocunditas ergo delectationis gumane⸵ panis est doloris. quia dum corpus turpibus dissolutoris uite lenociniis prostituitur⸵ cor miserum corrodit uermis lese conscientie.
A lamentis etiam penitentie surrexerunt plurimi ad iocunda spiritualium exercitiorum studia⸵ per floriose dei genitricis intercessionem. Ceterum uanum esse debet uobis qui enormioribus excessibus ha imis diu subditi fuistis⸵ surgere a studiis satisfactionum˷ ante lucem serenate conscientie. Surgere tamen corr. poteris poteritis ad celestium cultum obsequiorum⸵ postquam diu sederitis inhumilibus obseruantiis fructuose penitentie. Surgite inquam erecti per spem⸵ qui manducatis panem doloris cordis contriti. Quid putas eum sensisse qui ait. Fuerunt michi lacrime mee panes die ac nocte.Ipsa amaritudo spiritus humiliati⸵ suauis est cibus anime penitenti.
Meritis item et subsidiis matris misericordie⸵ surgent quam plures ad staum eterne felicitatis. S;et uobis etiam quibus uita est inpatientia in patientia˷ mors in desiderio˷ uanum est a miseriis istius incolatus surgere ad stabilitatem uere beatitudinis⸵ ante lucem claritatis eterne. Surgetis autem ad glorie certissimam securitatem⸵ peracta sessione gumilitationis uite presentis⸵ qui nunc manducatis panem doloris. dum in hanc peregrinatione. in hanc ualle plorationis˷ columbarum instar gemitis ob dilationem gaudiorum supra celestium.
Surrexerunt ergo filii adoptiui gloriose uirginis. et beatissimam eam predicauerunt. Mulier illa euangelica˷ tipum gerens ecclesie˷ audiens Iesum loquentem⸵ ait. Beatus uenter qui te portauit⸵ et ubera que suxisti. Exultans eciam ecclesia⸵ decantat in laudem beate uirginis. beata uiscera marie uirginis⸵ que portauerunt eterni patris filium. inadmirabili In admirabili item assumptione gloriose uirginis. que concrepuisse mire iocunditatis cantica˷ inter supernos ciues existimas? Ad celebrium sollmnitatem
tripudiorum gabrielem choros angelorum inuitasse⸵ amanti facile persuadebitur. In consueta uirginis excellentissime preconia. immo et in multo excellentiora prophetas exurrexisse dubitas?
Sequitur. Et uir eius⸵ laudauit eam. Deus qui sponsus est anime fidelis⸵ laudibus dignissimam esse beatam uirginem. certis declarauit inditiis. S;et et in futuro beatissimam predicabimus reginam angelorum et hominum. inquam in quam prospicere⸵ magna portio erit glorie. Tunc laudabit eam rex regum. et quanta fuerint beneficia gloriose dei genitricis que contulit humano generi⸵ corr.dilucide cognoscemus.
Euidens etiam erit intelligentia⸵ si filios dixerimus esse usus uirtutum cum testimonio senere conscientie. Numquid enim uel unam etatis adulte inter tot milia uirginum˷ uiduarum˷ et coniugatarum quam in aliquo non reprehenderit conscientia reperies. excepta uirgine uirginum? Vsus autem prudentie qui uir est anime⸵ laudabilem esse nouit inclitam uirginem. Gloriosum est pauitati nostre illam laudare⸵ incuius in cuius laudibus exultant et gloriantur ciues superni.
Multe filie congregauerunt diuitias⸵ tu supergressa es uniuersas.
Sunt diuitie temporales. sunt et naturales⸵ sunt et spirituales. sunt et eternales. Diuicias temporales optime congregat⸵ qui eas in usus pauperum distribuit. Gratius rurilat aurum dispersum⸵ quam signatum. Ditior est qui contempnit diuitias⸵ quam qui possidet. Naturales diuitie⸵ sunt bona nature. ut potentia discernendi uera a falsis˷ felix memoria⸵ ingenium subtile. Huiuscemodi dona concessa sunt nobis. ut eorum usus nobilibus accomedetur studiis. s;et coguntur pro dolor degenerare in excertia rerum contempbilium contemptibilium. Ardua nostras operas desiderant negocia. s;et ingenia nostra ha nimis diu˷ ha nimis indignis detenta sunt occupationibus˷ uariis que distracta sollicitudinibus. Subderent se nostris inquisitionibus res archane scitu digne⸵ nisi quia nos et sollicitant et iuuant leuium spectacula rerum. Ceslestis scripture pauci sunt inspectores. rarus auditor⸵ rarissimus preceptorum⸵ ipsius exsecutor executor. Nobilitubus sentienciis reiecis⸵ uerba studemus excerpere prurientes aures demulcentia. Sic sic in ligno uite folia querimus uirentia⸵ contempto
fructu generoso.
Spirituales diuitie⸵ sunt carismata spiritus sancti. et actiones honeste. Spirituales igitur congregat diuitias⸵ qui felix propositum bonorum operum exercitio feliciter exsequitur. corr.[maybeConsurgit in altum felicium operationum congeries. tanquam certis firmisque gradibus dispositis⸵ quibus incelum in celum ascenditur. S;et summopere cauendum est ne corr.opus tam commendabile deiciat superbia. que ex bonis nascens˷ licet occasionaliter⸵ ipsa bona deicere gloriatur. Quandoque faces ignitas arripit preceps iracundia⸵ ut turrim erectam redigat in cinerem. Quid quod nabuzardan princeps cocorum. muros israelem nouit euertere? A spiritualibus quidem diuitiis˷ immo et per spirituales⸵ peruenitur ad eternales. Iste⸵ uere sunt diuitie. que semel habite⸵ non possunt amitti.
Filie summi patris familias patrisfamilias⸵ sunt uirgines sancte. que spirituales sibi congregant diui diuitias. set beatissima uirgo supergressa est uniuersas. De ipsa nimirum dici potest. Operuit montes umbra eius. et arbsta eius⸵ cedros dei. Per umbram⸵ designari potest tam fama celebris quam tuta protectio˷ aut etiam obumbratio spiritus sancti. Per montes⸵ intellige apostolos. a quibus lucida dilucida doctrina instar radiorum solis⸵ processit usque inualles humilitatis nostre. Montes propter sui celsitudinem prius illustrantur splendore solari. qui deinde uallibus. lucis impertit beneficium. Operuit ergo montes umbra montis de quo precisus est lapis sine manibus⸵ quia apostolorum dignitati supereminet excellentia gloriose uriginis. Per arbusta⸵ designari potest humilitas gloriose dei genitricis. quam oculis dulcedinis clementie sue respexit altissimus. Cedri dei⸵ sunt angelici spiritus. Cedrus in putredinem resolui nescit. sic et angelorum gloria qua iam donati sunt⸵ inmarcessibilis est. Plus contulit utilitati rei corr.pubblice humilitas excellentissime uirginis⸵ quam angelice dignitatis subblimitas.
Fallax gratia⸵ et uana est pulcritudo. mulier timens deum⸵ ipsa laudabitur.
Etiam inter eos qui uinculo necessitudinis˷ connexi sunt. non solum euanescit amoris gratia⸵ s;et etiam amicitie succedit odium. adeo ut hostes
efficiantur in exorabiles⸵ inter quos floruisse uisus est amor fidelis. Vulgo notum est⸵ quia urbis romane fraterno primi maduerunt sanguine muri. Agitatus cain stimulis inuidie. fratrem suum abel interemit. Gratiam saulis consecutus est dauid⸵ sicut legitur in libro regum. Venit dauid ad saul⸵ et stetit coram eo. At ille dilexit eum nimis⸵ et factus est eius armigum. Misitque saul ad ysai dicens. Stet dauid inconspectu meo⸵ inuenit enim gratiam in oculis meis. Igitur quandocumque spiritus dei malus arripiebat saul⸵ tollebat dauid citharam et percuciebat manu sua. et refocillabatur saul⸵ et lenius habebat. Recedebat enim ab eo⸵ spiritus malus. O si temporibus nostris unusquisque throno presidens regio˷ dulci mature exhortationis cithara leniretur⸵ quociens indignationis tumide furore uexatur. S;et ad propositum reuertamur. Egrediebatur quoque dauid ad omnia quecumque mississet eum saul⸵ et prudenter se agebat. Posuitque eum saul super uiros belli. et acceptus erat in oculis universi populi⸵ maximeque inconspectu in conspectu famulorum saul. Dedit itaque ei saulmichol filiam suam⸵ in uxorem. S;et quam fallax sit gratia magnatum⸵ docet ueritas historie cum adicitur. Porro cum reuerteretur dauid percusso philisteo˷ et ferret caput eius in israelem⸵ egressse sunt mulieres de uniuersis urbibus israel. cantantes chorosque ducentes in occursum saul regis in timpanis leticie˷ et insistris in sistris et precinebant museres ludentes atque dicebant. Percussit saul mille⸵ et dauid decem milia. Iratus est autem saul nimis. et displicuit inoculis in oculis eius iste sermo. Dixitque. Dederunt dauid decem milia. et michi dederunt mille. Quid ei superest nisi solum regnum? corr.Non rectis ergo oculis saul aspiciebat dauid⸵ a die illa et deinceps. Post diem autem alteram inuasit spiritus dei malus saul⸵ et prophetabat in medio domus sue. Dauid autem psallebat manu sua⸵ sicut per singulos dies. Tenebatque saul lanceam. et misit eam⸵ putans quod
configere posset dauid cum pariete. Et declinauit dauid a facie eius secundo. Et post pauca. corr.Factus est saul inimicus dauid cunctis diebus. Sic sic parit inuidia discordiam. que odii mater efficitur. Longum esset enumerare insidias. quas in dauid molitus est saul. Set maior paruitatem meam sollicitat admiratio super dauid⸵ quem dominus ipse commendans ait. Inueni uirum⸵ secundum cor meum. Quis enim ignoret dauid et ionathan unum fuisse paramoris? Incidisset sepius dauid inmanus saulis⸵ nisi ionathas ei paternas insidias detexisset. Libet etiam paucula uerba proferre inmedium⸵ quibus ionathas allocutus est dauid. Si uixero⸵ facies mecum misericordiam domini. Si uero mortuus fuero⸵ non auferes misericordiam tuam a domo mea useque insempiternum. Set quid? Etiam electorum uirorum pectora⸵ subintrat quandoque pro dolor pristinorum obliuio beneficiorum. Interfecto igitur Absalone et fugato excercitu ipsius⸵ reuertenti dauid occurit miphiboseth filius ionathe. pedibus illotis illotis et intonsa barba. uestesque suas non lauerat a die qua egressus fuerat rex⸵ usque addiem reuersionis eius in pace. Cumque ierusalem occurisset regi⸵ dixit ei rex. Quare non uenisti mecum Miphiboseth? Qui respondens ait. Domine mi rex⸵ seruus meus contempsit me. Dixi enim ego ei famulus tuus˷ ut sterneret asinum. ut ascendens abirem cum rege. Claudus sum enim seruus tuus. Insuper et accusauit me seruum tuum⸵ ad te dominum meum regem. Tu autem domine mi rex⸵ sicut angelus dei fac quod placitum est tibi. Neque enim fuit domus patris mei⸵ nisi morti obnoxia domino meo regi. Tu autem posuisti me super exp.me seruum tuum⸵ inter conuiuas mense tue. Quid ergo habeo iuste querele. aut quid possum utra uociferari ad regem? Ait ergo ei rex. Quid ultra loqueris? Fixum est quod locutus sum. Tu et sybar. diuidite possessiones.
Quid est o dauid uictor inclite. non ne in hac parte uictus es? Numquid excidit a memoria tua. promissio a te facta filio ionathe? Consolatus fuisti miphiboseth⸵ uerbis his. Faciens faciam tecum misericordiam propter ionathan patrem tuum⸵ et restituam tibi omnes argos saul patris tui. et tu comedes panem in corr.mensa mea semper. Recole quia ipse adorans te ait. Quis
ego sum seruus tuus quoniam respexisti super canem mortuum similem mei?corr.Vocasti autem o dauidsybam puerum saul⸵ et corr.dixisti ei. Omnia qucumque fuerunt saul et universam domum eius⸵ dedi filio domini fui. Operare ergo ei terram. tu et filii tui. et serui tui et inferes filio domini tui cibos ut alatur. Mifiboseth autem filius domini tui. comedet semper panem immensa mea.
Ecce iniunxisti sybe⸵ ut seruiret mifiboseth. Cur ergo mutata sententa clementissima. iussisti ut mifiboseth et syba diuiderent inter se possessiones? Profecto autumant non nulli. ob hanc diuisionem diuisum esse regnum roboam filii salomonis. Ecce uiri fratres. quam fallax est gratia potentum.
Sequitur.
Vana est corr. pulcritudo … pulcritudo pulchritudo. Quid enim est pulchritudo nisi quedam superficialis ostentiatio nature. uenusstantis exteriora? S;et quid si radius uisibilis˷ interiora penetraret? Pulchritudo⸵ flos quidam est etatis tenere⸵ cito marcescens. Cum autem homo sit uanitas˷ quid est pulcher homo. nisi pulchra uanitas? Cum item homo sit putredo. quid est pulcher homo nisi pulcra putredo? Vana est igitur pulchritudo quia fugitiua decidua˷ fragilis res˷ pluribus que exposita insidiis. Quidam hanc pulchritudinem referunt ad ostentationem ypocreseos⸵ que fauorem humanum constituit finem actionum suarum. S;et quid? Fallax remuneratio⸵ est aura popularis. Exercitia spiritualia que circumspecte ministrat timor reuerentialis⸵ fauorem altissimi promerentur. Vnde subditur. Mulier timens deum⸵ ipsa laudabitur. In beata uirgine certum elegerat sibi domicilium timor castus; ipsa enim sanctissimum fuit sanctitatis sacrarium. Discamus igitur eam in presenti laudare⸵ cuius gloriosis laudibus in eterna corr.gloria gloriosum erit uacare. Absit enim ut ociosos esse credamus ciues supernos. qui laudibus tam Iesu Christi quam gloriose uriginis hilariter deseruiunt.
Date ei de fructu manuum suarum. et laudent eam in portis opera sua. Occurrat uiri fratres memorie uestre illa illa gloriosa processio⸵ inqua saluator ipse cum uenerabili supernorum ciuium collegio. matri sue in assumptione eius admirabili tripudians occurrit. O leticia. o iocunditas. o io
cunda leticia⸵ o leta iocunditas. o laudes eximie. o festiua tripudia. o preclara sollempnitas. Transferat se pia deuotio ad ipsum regem glorie⸵ inuitantem nobilem cetum angelorum ad matris preconia. Ecce adest inquit mater leticie. letari uos condecet in die assumotionis ipsius. Videte reginam uestram in diademate quo coronauit eam altissimus⸵ in die leticie et exultationis. Hec est dies quem expectastis. quam exoptastis. Feliciter hodie cetus noster adaugetur. suscipite tripudiantes uirginem uirginum⸵ per quam uiginibus celum ornabitur. Ego qui sum fructus uentris eius⸵ dabo ei fructum manuum suarum. set uos date ei de fructu manuum suarum.
Fructus itaque bonorum operum⸵ consistit in honore et fruitione et delectatione. Honor⸵ in glorioficatione corporis et anime et laudibus eximiis. Fruitio⸵ in cognitione et dilectione consistit. Delectatio⸵ in deuotione et ioduncitate et leticia. Cum igitur laudes sint quasi quedam protio fructus eterne remunerationis⸵ dant superni ciues gloriose urigini de fructu manuum suarum⸵ dum eam dignissimis preconiis gloriantur extollere. Felicia uero opera laudauerunt reginam angelorum in portis. dum ea qua decuit reueretia suscepta est a supernis ciuibus in ingressu regni celorum. Quid enim est laudauerunt ubi laudari fecerunt? Gloriosum ergo sit nobis studium angelorum imitari⸵ affectuose laudibus uirignis insistendo. Demus ei laudes pro frucuosis operibus suis. et laudemus eam in portis⸵ id est in publicopubblico.
Possumus item aliam adhibere expositonem ei quod dicitur. Date ei de fructu manuum suarum. Manus ergo beate uriginis⸵ fuerunt apostoli. pro quorum laboribus. fructum remunerationis precepit et preceptura est mater sapientie. Sicut enim me iudice crescit pena arii crescente hereticorum numero peruersitate doctrine ipsius fidem catholicam inpugnantium⸵ ita ut reor crescet apostolorum gloria usque ad diem iudicii pro multitudine eorum qui doctrina ipsorum fideliter instructi˷ mores in melius commutant. Vt autem frequenter prediximus⸵ apostolorum doctina obnoxia fuit eruditioni gloriose uriginis. Ex his perpendere potestis⸵ quam salubre
sit consilium rudes informare sana doctrina. presertim cum exemplum honeste conuersationis inuitat alios ad opera lucis. Crescet gloriose uirginis gloria⸵ eo quod exemplo ipsius quam plures celibem uitam elegerunt.
O uirgo gloriosa˷ mater misericordie miserorum dulce solatium⸵ prouolutus ad pedes misericordie tue offero celsitudini tue opsculum istud. Remuenerabor egregie⸵ si pro me aput apud serenissimum iudicem digneris intercedere.
Laus sacrosancte matris ecclesie.
Mulierem fortem quis inueniet?
Preconiis gloriose dei genitricis⸵ laudes sacrosancte matris ecclesie decreuimus adicere. Vtraque uirgo. utraque⸵ mater. utraque⸵ uirgo mater. Vtraque⸵ mulier fortis. utraque⸵ dilecta. utraque⸵ ab eterno electa. Fortis est autem mater ecclesia in coniugatis. Fortis in uiduis. Fortis in uirginibus. Fortis in confessoribus. Fortis in martiribus. Fortis in actiuis. Fortis in contemplatiuis. Grauia quidem sunt onera matrimonii. uarie corr. coniugator coniugatoris sollicitudines⸵ molestiis acerbissimis reperse. S;et quid? Qui feliciter bono continentie coniugalis utuntur⸵ sustinent onera pacienter. moderantur sollicitudines prudenter. Quid quod celibatus iohannis. abrahe coniugio non prefertur? Sunt et non corr. nullnam consumconmate nulli tam consummate uirtutis. ut uxorbus debitum commercii carnalis non soluant nisi exacti. Nonne item fortes sunt qui amplexibus legittimo thoro licite concessum non fruuntur nisi obsobolem adcultum unius dei precreandam? Quis abraham fortior reperietur. qui prolem indolis honeste multum dilectam s;et plurimum diligendam. immolare promptissimus fuit iussis obtemperando diuinis?
Continentia uero uidualis tanto clarioribus est. extollenda titulis⸵ quanto feruentiori deuotione a consuetis hiliariter abstinet uoluptatibus. Caro furtiue ueneris ueneno uel semel toxicata. aut etiam concesse uoluptatis licentiam perta experta⸵ promor esse. solet inlubricum. S;et quid? Ardebat rubris⸵ s;et non comburebatur. Presentationi illius qui auctor est. mundicie meruit anna interesse. preclarum continentie uidualis exemplar. Iudith uiduarum decus eximum⸵ canopeum transferri
fecit bethuliam. quia principum insignia⸵ transferrenda erant in gloriam sancte matris ecclesie. Constat autem intelligenti quia uidalis continentie appellationum solum aduiduas s;et etiam adillas sese extendit personas que male blandis illecebris repudiatis. honestis temperantie legibus se subdidere. Eliminare consuetudinem que prescriptione longeui temperis accionem uirtutum elidere posse uidebatur⸵ difficile est. S;et quid? Etiam Lazarum iam inmonumento fetentem. suscitat diuina clementia. ut tam amota mentis obstinatione perlapidem significata quam diruptis peruerse consuetudinis institis⸵ expeditus prosiliat et proficiscens et proficiens de uirtute in uirtutem.
Virgines quia uitam angelicam ducunt⸵ ut pares sint angelis promereri uidentur. s;et quia incarne de carne trumphant⸵ maior eis quam angelis deberi gloria uidetur. Mira res. Quanto caro fragilior⸵ tanto hostis seuior. importunior et potentior. Quid ni? Quanto caro fragilior est⸵ tanto procatiores s;et et plures procreat et nutrit motus carnales spiritum uexantes impetentes et infestantes. Adde quia incarne latet hostis⸵ tyrannus uidelicet nature. incarne fragili seuissima pestis. Hostem istum⸵ premit et exuperat uirginitas. carnem domat triumphatrix egregia. Quid adeo reformidat hostis antiquus. ut pudicitie uirginalis gloriam? Quid magis destestatur spiritus immundus. quam mundicie puritatem? Beata est uriginitas⸵ que paruulos babilonis allidit ad petram stabilitatis constantie. Status uirginitatis uidetur michi quidam esse paradisus deliciarum. floribus uernans perpetuis. marcere dedignantibus. O quanta securitas. quanta tranquillitas⸵ quam deliciosa est iocunditas. in hoc paradiso cincto muro integritatis⸵ celestibus uacare meditationibus.
De confessorum fortitudine⸵ paucis nos expediamus. qui ad campum certaminis ducti⸵ uictori non iam gladium exerenti s;et uibranti. aut in ictum consurgenti. ceruicem prebere paratissimi fuere. Immo etiam mucrone iugulis apposito causa timoris incutiendi⸵ clara uoce confessi sunt Christum. Vnde et nomen confessorum meruere. Quidam inexilium sunt relegati. alii admetalla effodienda
sunt deputati. Alii lapidicinis eruderandis sunt asscripti. quorum tamen nomina in libro uite sunt scripta. Gloriosa uero martirum certamina. uictorias insignes. spectabiles trumphos. solmniore dicendi genere uel expertes ex parte describerem. nisi quia superuanus laborat impendiis⸵ qui solem nititur facibus iuuare. Viri siquidem potentis ingenii. eloquentie suauissime. subtilis intelligentie. florenti studio. stilo laceo. gesta senatorum terre. scripto commendauere. adeo ut superfluum ducam ad presens. inlabores ipsorum introire. Tumidas tyrannorum indignationes indignationis contempserunt. minas concepte crudelitatis nuntias paruipenderunt. cruciatus exquisitos⸵ uicere trumphatores inuictissimi. tanto feliciores⸵ quanto grauiora prochlecto sustinuere.
Stephanus [par. om.Stephanus ut interpretationi nominis alludam preciosis uirtutum fulgentium gemmis coronatus etiam ante gloriosam martirii palmam⸵ corona martirum ipsum ambientium decenter circumdatur. iam iam diademate inmarcessibilis glorie coronatus. Oranti pro perseutoribus fido magistri ueritatis imitatori⸵ celi patuere. tanquam uictorem inclitum suscipere gaudentes. Celi tanquam se inclinantes. occurrere uisi sunt prothomartiri uementi. non hospitis s;et ciuis tanta ueneratione digni presentia gloriantes. Fatebatur suo modo celum se debere Stephano. per quem⸵ tot et tantis ditatum est martiribus. Ausus est primus. quodam recompensationis genere morte. sua mortem reddere saluatori. unde et natalis dies ipsius solempnitati natiuitatis dominice continuatur pro celebrationis festiue reuerentia⸵ quanquam non longe post ascensionem domini. nobilem excellentis martirii palam consecutus fuerit. Stephanus insultus persecutiorum acerrimos sustinens. stans totus erectus ad superna⸵ uidit imperatorem suum stantem. quem iam regnans cum ipso uidet sedentem in gloria patris.
Ausi sunt petrus et paulus resistere neroni. cuius ferocissimam atrocitatem totus orbis expauit trepidus. Si consideres quotiens in carcerem fuerint detrusi. quotiens ab urbibus. uiolentis in ipsos
manibus iniectis fuerint expulsi. quotiens pro Christo cesi et flagellati⸵ pluries ipsos palmam martirii promeruisse fateberis. Gloriosior effecta est Roma corporibus apostolorum⸵ quam triumphis Cesarum. O celebris supernorum ciuium tripudiatio. o preclara solempnitas˷ o dies exultationis et leticie⸵ qua tanta luminaria in celo refulserunt empireo. O quanto tesauro urbs romana ditata est⸵ o quam gloriosis ciuibus celum nobilitatum est. Preciosum inter se diuisere thesarum ecclesia militans et ecclesia trumphans. ita ut hec corporibus⸵ illa spiritibus glorietur. Gloriatur ecclesia milians se potentes habere patronos ac defensores propitios⸵ quos gaudet et filios habuisse. Hi sunt patres conscripti. senatores mundi⸵ principes terre uiuentium. Tales tibi o ecclesia triumphans educauit uiros militans ecclesia. tales tibi ciues transmittit. O clarissimum par amoris⸵ in dauid et ionatha prefiguratum. Seruiuit tibi o sup. l.o Nero poplite flexo roma potens. cuius et nomen iam totus orbis abhorret. S;et beatorum petri et pauli dulce est nomen ac uenerabile cunctis gentibus. quorum subsidium humiliter mundus implorat. Regnant cum Christo. cum eodem eternaliter egnaturi⸵ ueris et eternis fruentes deliciis. cum iam infelicissimus Nero. perpetius expositus sit cruciatibus.
Laurentius˷ laurus in aduersitatis hieme uirens˷ aurum igne tribulationis repurgatum⸵ cruciatus reputauit epulas. Scorpionbibus˷ fustibus˷ plumbatis cesus. demum assatus est pro agno innocentie⸵ qui in ara crucis oblatus est.
Vincentii uictoriam. quis dignis eloqui sufficeret preconiis? Transiuit per ignem et aquam⸵ et eductus est in refrigerium. Datum est Vincenti uincentio edere de ligno uite⸵ quod est in medio paradisi. Vicit rabiem tirannicam. uicit elementa˷ uicit mundum. Felix hispania. cui tales ac tantos datum est procreare triumphatores.
Eximius martir quintinus liquefactum inntollerabilisinto
lerabilis feruoris plumblum hausit. flammas struis lignorum incense˷ potenter exuperauit. Cute ipsius rastris ferreis exarata⸵ positus est in trocleari machina. qua cricumuersa⸵ lacerati sunt lacerti eius. S;et quid moror? Verissimorum Christi testium inclita facta etiam summatim perstringere⸵ esse aut celi stellas aut arenam maris dinumerare.
Actiui fructuosis inuigilantes˷ operibus⸵ aliorum utilitati sedulis ministrant obseuiis. laborem labori continuando. Licet autem quam sint acerbe molestie ingratitudinis legant in libro experientie⸵ felicibus tamen innstant instant feliciter propositis.
Qui uero spiritualibus immo et celestibus theorie sutiis indulgent⸵ ignita hostium iniusibilium iacula clipeo constantie uiriliter excipiunt. temptationum insultus elidunt⸵ mundum cum mundanis deliciis pessumdant.
Mulier ergo fortis⸵ sacrosancta est ecclesia. quia porte inferi non perualebunt aduersus eam. Fortis est⸵ si passionum tollerantiam tolerantiam. fortis⸵ si constantiam. fortis⸵ si consideres uictoriam. fortis est⸵ cum hostibus fortibus fortiter congrediendo. fortis est⸵ acerrimis insultibus resistendo. fortis est⸵ hostes expugnando. Fortis est⸵ inprelatis. fortis est⸵ insubditis. Fortis est inprelatis. dum se contra hostes ecclesie opponunt pro domo domini tanquam murum inexpungnabilem. immo et animas suas prompti sunt ponere pro ouibus suis. Quid quod difficile est inquietorum tumultus sedare. rebellium seditiones coertere. emulorum detractiones eliminare? Adde quod dignitatibus nimis familiariter assistunt cure mordaces cum anxiis sollicitudinibus. tantaque sunt pondera milis earum⸵ ut honores onera dici mereantur. [nota in marg.Fortis est in subditis qui legum proprie uoluntatis scienter ignari⸵ iussis maiorum obseuntur humiliter. cedunt paribu⸵ deferunt minoribus. Quid? Num facile est parere mandati illius. qui patrem exuens˷ filiorum semper imminet exitio? Quid item appetibilius est libertate filiis Ade? S;et quid? Veris imitatoribus humilitatis Christi. spontanea seruitus⸵ libertas est.
De domino Iesu. legitur quia subditus erat parentibus suis. ut nos subdi patribus spiritualibus gaudeamus. Non meretur preesse⸵ qui non nouit subesse. Fortis est ergo sancta mater ecclesia⸵ dum ambulans super aspidem et basiliscum. conculcat leonem et draconem. Fortis est⸵ dum quadam uiolentia rapit regnum celorum. Mulierem ergo fortem inuenit⸵ qui gentilitatem uariis delusam erroribus ad uiam et agnittionem ueritatis reduxit. Mulier item fortis inuenta est fortis tam a deo quam ab angelis quam a tirannis⸵ dum stabant ante reges et presides aduocati nobiles. purpurati rosis martitii. Et secundum hoc⸵ trahetur hoc nomen fortem tam in suppositum quam in appositum. ut dyasirtos subsit. Mulierem item fortem quis inueniet. nisi qui eam per diuersas regiones dispersam corr.demum in unum congregabit? S;et et mulierem inuenit fortem. qui uirtute orationum et suffragiorum ecclesiae⸵ a faucibus leonis rugientis eripitur. Mulieris s;et et matris personam assumpsit⸵ qui ait. Filioli mei. quos iterum parturio⸵ donec Christus reformetur in uobis fortis fuit paulus. qui omnibus omnia factus est⸵ ut Christum lucrifaceret. [nota in marg.Fortis rub. +Fortis fuit. quia ex quo conuersus fuit ad fidem⸵ tota uita eius˷ crux fuit et martirium.
Nouit item salomon quia sicut per feminam mors intrauit in mundum⸵ ita et per feminam uita erat restituenda mundo. Expulsis igitur prothoplastis ab amenitate deliciarum peradisi propter mulieris transgressionem. compatiens humano generi clementia diuina⸵ dixisse uisa est. Femina circumuenit uirum. cirumdet femina uirum. Mulier exclusit corr. uir uirum a loco uoluptatis. includat mulier uirum in thalamo integritatis. Per feminam cecidit genus corr. humanu humanum. per feminam resurgat. Seduxit mulierem serpens. inueniatur mulier que caput antiqui serpentis conterat. Inueniatur mulier que audeat mire nouitati fidem adhibere. que audeat mater esse patris sui⸵ que adeat immensum angustia uirginalis uteri includere. Inueniatur mulier fortis. quia profecto- mulierem fortem quis inueniet. Et secundum hoc.
ponetur hoc nomen quis non interrogatiue. s;et seriatim legetur pro quarundam ecclesiarum consuetundine. Et ecce recreatur animus˷ renouatur leticia˷ applaudit deuotio⸵ dum ad gloriosam uirginem stilus recurrit. Si uero ad nobilem cetum uirginum considerationem transfferamus˷ que martirii palmam gloriosius promeruere˷ eo quod in etate tenella et sexu fragili constanter etstanter exp.constanter et hilariter cruciatus quos tirannorum seuitia potuit excogitare sustinuere pro Christo⸵ plurimas reperiemus mulieres fortissimas. S;et ad sanctam ecclesiam reuertatur sermonis series.
Procul et de ultimis finibus⸵ precium eius. Precium ecclesie dicitur saluator inundi. qui precioso sanguine suo ipsam redemit. Iste est uir desideriorum. quem antiqui patres uidere corporaliter⸵ intimis desideriis optauere. Vnde Salomon⸵ quasi ingemiscens et affectum mentis exprimens. ait⸵ Procul est tempore⸵ ille ille aspectu desiderabilis. Multa enim annorum curricula effluxere a disbus salomonis⸵ usque ad domini aduentum. O salomon rex illustris. dum gemitus edis et suspiria. quia procul erat salus mundi⸵ agnosce quia tibi presens erat. S;et procul erat secundum humanitatem⸵ qui tibi presens erat secundum deitatem et gratiam. Iam tunc cor tuum inhabitauit. iam tunc cor tuum˷ gratie sue radiis illustrauit⸵ qui delicias reputat morari cum filiis hominum. O quam gemebunda uoce uti potest is qui in fetore misere sibidinis computrescit aut inuidia tabescit aut estibus anelat auaricie impatientis et dicere. Procul est Iesus⸵ procul est uera salus. O quam detestabilis est status illius⸵ a quo de die in diem amplius et amplius Iesus se se elongat. Non ne qui recedit a Christo. recedit a salute a uia˷ ueritate et uita? Procul inquit salomon precium mulieris fortis⸵ et de ultimis finibus. Procul⸵ secundum humanitatem. de ultimis finibus⸵ secundum diuinitatem. A summo enim ceso⸵ egressio eius.
ʼPotest etiam precium dici preciosa remuneratio. qua sancta pater eccleia donabitur. Procul igitur est precium eius⸵ quia in die iudicii remunerabitur. Et in
ultimis finibus aderit eius remuneratio⸵ quia nos sumus in quos fines seculorum deuenerunt. Aut etiam de ultimis finibus aderit precium ipsius. quia de celis aderit et incelestibus deliciis subsistet remuneratio eius. Quicunque uero desideriis intimis ad gaudia supracelestia perseueratner suspirat⸵ arbitratur procul esse diem eterne remunerationis. Currentem ista dio in stadio⸵ recreat matura brauii perceptio. Heredi potentis magnam adituro hereditatem⸵ etiam exigua dilatio˷ molestissima est. Quid igitur miri˷ si eum qui possessurus est regnum celorum˷ qui futurus est heres dei˷ coheres autem Iesu Christi. sollicitat diuturna tante beatitudinis expectatio? S;et quid? Si uos uiri fratres contristat quia procul est precium laboris uestri⸵ consoletur uos quod de ultimis finibus aderit. Non enim interrenis rebus subsistet remuneratio uestra⸵ s;et in uera celestium deliciarum iocunditate. Si procul est pro deuotione desiderii⸵ prope est pro censura spei. Procul item est ab inuestigatione nostra a cognitatione˷ a comprehensione˷ ab intelligentia⸵ tranquillitas˷ dulcedo˷ suauitas˷ delectatio uite perhennis. Felice felicior est anima⸵ que mulier fortis dici meretur. Mulier⸵ a uerecunda simplicitate. a benigna lenitate⸵ a ministrationis sedulitate. corr.ab affectu compassionis⸵ ab effectu consolationis. Fortis⸵ fideliter amando. hilariter operando⸵ constanter perseuerando. Sunt non nulli qui in primordio conuersationis sue in obsequiis diuini celtus adeo feruent⸵ ut non solum faciem euntium in israelems;et etiam iam iam rapientium celum habere uideantur. S;et quid? In tantam postea pro dolor resoluuntur desidiam⸵ ut languor ignauie quo torpent⸵ paulatim uergat inuicium accidie. Expellat igitur leuitatem⸵ constantia. exterminet desidiam⸵ strenuitas. proscribat pusillanimitatem⸵ fortitudo. accidiam amoueat spiritualis leticia. Inueniamur fortes in excerciciis militie cui ascribimur. labor noster
temporalis eterno remunerabitur precio.
Condifit in ea cor uiri sui⸵ et spoliis non indigebit.
ʼDirigunt frequenter aciem inuirtutes⸵ uitia. et hostium inexorabilium insultus acerrimos crebro sustinet ecclesia. Disponit et ipsa cuneos suos armis spiritualibus optime munitos. terribilis aeriis potestatibu ut castrorum acies ordinata. Spes ministrat galeas. loricas⸵ iusticia. elipeos⸵ pacientia. gladios⸵ prudentia. uexilla⸵ fides. equos⸵ uelocitas desiderii ceslestis. frenos⸵ temperantia. ceteros corr. ornatos ornatus quos phaleras dicunt⸵ tanquillitas conscientie. Timoris uero discreti sollicitudo peruigil et prouida consilii maturi deliberatio⸵ artendis hostium isifiis diligentem operam exhibent. Et ecce falanges in campo certaminis e diuersa regione constituuntur⸵ pedetentim accedentes. iam iamque congressure. Iam clipeo clipeus˷ imbone repellitur umbo⸵ ense minax ensis. pede pes⸵ et cuspide cuspis. Stat diutius anceps alea belli. utrique patri post uaria discrimina spondens uictoriam. Nunc his nunc illis terga dantibus⸵ sepius utrimque mars dubius instauratur. Quosdam e nostris fugam ineuntes⸵ reuocat clangor tube predicationis. corr.Sauciatos⸵ manu leni contrectat misericordia nunc uulneribus oleum infundens⸵ nunc uulnera fasciis constringens. Resumpto autem spiritu⸵ acrius solito certamen ineunt⸵ non solum hostium insultus uiriliter susinentes⸵ s;et et hostium cateruam insugam compellentes. Non nullos pro dolor uinculis peruerse consuetudinis constrictos⸵ ducunt aduersarii inregionem meroris et miserie. S;et prope est dominus omnibus inuocantibus eum. omnibus inuocantibus eum inueritate. Constantia itaque et fortitudo˷ sepius inuocato nomine Iesu exceritio conflictus indulgent srenuissime⸵ adeo ut partes aduerse fugam inire cogantur. In troheo igitur reducundut captiuati. et hostibus spolia diripiuntur. Sic sic in ecclesia dimicante confidit Christus. sic sic spoliis ditatur tam sponsa quam sponsus. Quid quod ii qui nascuntur filii ire. renascuntur filii dei regenerati ex aqua et spiritu sancto? Quid quod uirtus penitentie sanctam
ecclesiam ditat spoliorum multitundine? Submerguntur pharao et exercitus eius in mari rubro. siue per mare rubrum designetur baptisma sanguine Christi rubricatum⸵ siue amaritudo confitentis rubore sanguineo perfusi. Ascensuros enim crucem penitentie⸵ decet clamide coccinea cum Christo superuestiri. Quod spoliis habundanter abundanter sanctam ditauerit ecclesiam petrus⸵ testantur roma et antiochia et magna portio iudee. Fructuose predicationi pauli⸵ attestatur magna pars orbis terrarum. Thome⸵ parthia. matheo⸵ ethiopia. bartholomeo⸵ indiaciterior. andree⸵ scithia. iohanni⸵ asia se fatetur obnoxiam. Amphibalo et germano altisiodorensi et augustino misso a papa gregorio⸵ britannia maior manus summisit. Que autem urbs aut etiam regio quem apostolam habuerit. quis scripto sufficeret commendare?
Confidit igitur dilectus in dilecta⸵ dum strenuitatem ecclesie dimicantis contra hostes cernit. Ipsius certamini intersunt Christus et angelice legiones⸵ et inuictoria legitime certantis gloriantur. Adde quod ecclesia sancta nunquam ab amore sponsi seperabitur. stabit cum illo⸵ regnabit cum illo. Generatio perterit˷ generatio aduenit. terra autem stat ineternum. Que est ista terra nisi sancta ecclesia˷ ciuis centrum est deus. ad quod omnia naturaliter tendunt? Confidit item cor uiri sui in ea⸵ ratione eius quod subiungitur.
Reddet ei bonum et non malum⸵ omnibus diebus uite sue.
Reddit quidem sacrosancta mater ecclesia sponso suo bonum. quia pro ipso in laboribus et sudoribus˷ uigiliis˷ et ieiuniis˷ orationibus. psalmodiis. et ceteris spiritualium studiorum exercitiis delectatur. Quid quod dilecta uirtutes suas˷ potestatem suam˷ dignitatis excellentiam. dilecto suo ascribit? Malum uero reddere saluatori quantum in ipsis est moliri uidentur⸵ tam ii qui peruersa doctrina fidem impugnant. quam qui per scismata distrahuntur. Quid autem sentiemus de iis qui non solum ingrati reperiuntur tot et tantis? [nota in marg.Taceo rub. +Taceo de exilatoribus patrimonii crucifixi. taceo de dilapidatibus bonorum ecclesie. S;et non ne rationis prorsus sunt expertes qui rerum arbi
trum contendunt docere esse auctorem malorum? Discernenda est tamen pena a culpa. corr. tum cum ad utrumque extendatur mali uocabulum. Ratione item menbrorum Christi. bonum retribuit Christo sancta mater ecclesia⸵ siue ad solatium materialium beneficiorum misericordie. siue ad spiritualium suffragiorum utile remedium. considerationem referas. Malum etiam pro malo non reddit. s;et pro persecutoribus suis pias preces lacrimis deuotionis conditas fundit. Quid quod nemini reuertenti et satisfactionem debitam spondenti. sinum materne pietatis sancta mater claudit ecclesia? Quociens uero ipsam cogit censura in aliquem animaduertere⸵ non liuore uinderce ducitur. s;et zelo iusticie succenditur. Signanter autem dicitur de ipsa que lucis opera exercet⸵ omnibus diebus uite sue. Caligine nimirum letalis culpe non obducitur⸵ neque tenebris ignoratnei erronee inuoluitur. Ait enim ueritas. Qui sequitur me non ambulat intenebris. Mortalis excessus⸵ peccanti subtrahit spiritum unitatis ecclesiastice. Manus a corpore humano precisa⸵ non corr.iam uegetatur anima corpus yenetante. Tota pulcra est dilecta. et macula mortalis culpe⸵ non est in ea. Quo pacto fateri se presumet filium esse ecclesie⸵ qui domino non nisi malum reddit omnibus diebus uite sue? Sunt quidam quorum uita equiperari potest arboribus fructum aspectu iocundum producentibus. s;et cum adest tempus fructus quem prenunciare uidebantur flores⸵ aut nullus adest fructus aut minus commendabilis. Ficus uero frucu nobilitatur generoso. quanquam flores non premiserit. Cernes quosdam et florum ornatu decorari⸵ et fructus gloria ditari. Floris uenustas⸵ ad honestatem propositi. Fructus fecunditas⸵ ad utilitatem operum referatur.
Quesiuit lanam et linum. et operata est consilio manuum suarum.
Animi mseris distracti sollicitudinibus⸵ uana considerant⸵ inutilia querunt⸵ temerariis se committunt euentibus˷ contempta consilii maturitate. Qui uero felicibus se concessere studiis⸵ utilitatem pubblicam priuatis preponunt commodis. quociens res desiderat⸵ diligentia deliberationis utuntur. prouidentie moderamine regi studentes. In lana ergo solatium administrationis eorum que corporali sustentationi
debentur. intellige in lino⸵ beneficium doctrine spiritualis. in consilio manuum⸵ discretam sedulitatem prouidentie accipe. Manus enim feliciter operantes⸵ sunt prudentia et diligentia. que seria arduaque negocia ad consummationem commendatione dignam perducere nouerunt. Possunt et manus ecclesie dici uiri tam scientia pollentes quam sapientia prediti. ut scientia⸵ ad humanas. sapientis⸵ ad res diuinas referatur. Manus sunt uiri prudentes⸵ honestis se actionibus exercentes. Virorum maturi pectoris salubri consilio nolle obtemperare⸵ insolentis expressum signum est arrogantie. aut inspientie euidens indicium. Quod consilium in arduis locum sibi uendicet negociis⸵ liquet ex hoc quod pater dirigens sermonem ad filium et spiritum sanctum. ait. Faciamus hominem ad ymaginem et similitudinem nostram. Ad eiusdem rei declarationem⸵ facit quod legitur. Accedet homo ad cor altum⸵ et exaltabitur deus. Si uero nomine lane designari censueris uiros operibus misericordie diligentiam impendentes. nomine lini doctores subtilis intelligentie⸵ cedo. Quis munificentiam beati martini recolens. in letam non rapiatur admirationem? Extollant titum littere seculares. martinum et iohannem damascentum commendent sancte matris ecclesie filii. Miretur posteritas munificentiam iug**iieras.munificentiam iob. cuius ouium uellera texerunt latera pauperum. qui se nunquam solum comedisse bucellam panis ueraciter profitetur. Quis potentiam ingenii tam origenis quam augustini. uenustatem eloquentie˷ subtilitatem sententiarum˷ fructum doctine non miretur? Tales querit ecclesia. talium delectatur consortio⸵ talium innititur consilio. talium fruitur subsidio.
Potest et per lanam⸵ moralis intelligentia. per linum⸵ anagogica subtilitas designari. S;et quam sane doctrine debet associari honestarum actionum exercitium⸵ recte adiungitur. et operata est consilio manuum suarum. Quid confert doctrine subtilitas. si desit et operum utilitas et morum uenustas?
Felix est qui uerbo. s;et felicior⸵ qui fratres informat exemplo. S;et o geminata felicitas. cum doctrine utilitatem
illustrat uite sanctitas. Si totum corpus fedum. si totum corpus immundum˷ si totum corpus est lutetum. quo pacto censebitur os aureum? Transfer igitur considerationem ad tempora transacta quibus tam spetiosi erant pedes ewangelizantium pacem. ewangelizantium bona. et aduertes gloriosa predicantium merita plurimum opitulata fuisse doctrine ipsorum. Simplici doctrina per lanam designata⸵ informati sunt rudes ac simplices. subtilior proposita fuit sublimioris intelligentie uiris. Manus apostolorum dicentur persone opem ipsis hilatirter conferentes non solum familiarium. Quid quod doctor gentium. uas electionis. in sudore uultus sui et labore manuum propriarum angustiam inopie exclusit?
Si uero uulga rem et cotidianis usibus deseruientem desideras expositionem⸵ ecce quia sponte sese offert intelligentie. Per lanam igitur necessaria. per linum⸵ delicatiora concipe. Cernis prelatos qui uberibus pietatis et consolationis filios alunt spirituales⸵ sollicitos esse nunc in administratione necesssariorum. nunc laucioribus querentdis diligentiam adhibere. Manus autem ipsorum sunt uiri discreti. qui inpartem sollicitudinis uocati sunt. Letiorem consequntur exitum res gerende⸵ quociens maturo consilio disponuntut. Felicius promouentur negocia⸵ que moderatur discretio prouidentie. Degenerare cogit exitum rei demeritas preceps⸵ quem feliciter consummaret diligentia consilii. Perplexitates incommoditatum uergentium inperniciem rei pubblice soluit prouida deliberatio. uitat discrimina⸵ emollit dura. lenit aspera⸵ obscura dilucidat. dolores mitigat⸵ sedat seditiones. commodis inuigilat⸵ insidias tumentis fortune reprimit.
Facta est quasi nauis institoris⸵ delonge protans panem suum.
Mari comperatur mundus iste⸵ multiplici de causa. Effera nimirum uentorum rabies⸵ mare exagitat. sicut tirannorum effrenis ferocitas⸵ concutit orbem. Sicut autem facies maris blandiens. tranquillitatem nonno et securitatem spondere uideatur legentibus mare⸵ latent tum intus insidie. Nunquam tibi magis suspecta sit fortuna. quam cum uultus ipsius arridens⸵
secundos pollicetur euentus. Campi planiciem mentiatur quor. fretum tamen ebullire facit estus proprii feruor. Cesset exterior persecutio. non tamen caret insidiis fallatia mundi. In salo⸵ amaritudines agnosce. quas cum aquas marath mutat indulcedinem lignum crucis. Dabunt tibi quietem thalami nereidum. cum eam incuriis magnatum repereris. Gratiam Neptuni facilius tibi conciliabit uoti solutio⸵ quam etiam amplissima munera conferant michi certitudinem ueri amoris terrene potestatis. Istius maris magni procellas insurgentes euadit et exuperat ecclesie nauis⸵ recotris sui tutissimo confisa presidio. Insigne nauis istius⸵ dulcis est imago curcifixi. Et si quandoque gemant nauis huius tabulata aquilonis crebro sup. l.crebro flatu concussa⸵ dissolui tamen non nouerunt clauis timprs indissolubiliter connexa. Primas exiles et tenues corr. subintrat subintrant non nunquam aque stillantes s;et ne inundent⸵ diligentiam adhibet exactissimam assistens prudentia. Exercetur temptationibus ecclesia. quas uincit uincens in eo qui nostra uictoria est. Crescant unde. intumescant procelle tanto uiciniorem se esse celo gloriatur nauis nostra fluctus supergrediens. Nauis ista- nauis est institoris illius⸵ qui strenuis negociatoribus quietem eternam ueno exponit pro labore temporali. Delonge portat panem suum⸵ quia uerbum predicationis a partibus remotis in partes remotas detulit. Solent item localia poni pro temporalibus. Delonge igitur portat ecclesia panem suum˷ quia a tempore legis et prophetarum munita fuit sacra scriptura⸵ que est panis spiritualis refectionis. Panis iste⸵ panis est deliciosi saporis. panis confirmans cor hominis⸵ panis qui distributus hilariter˷ feliciter multiplicabitur multiplica. Panis iste˷ sumptus est inedulium et frequenter comestus⸵ manet integer. et absque ulla sui diminutione frangitur. In fractione panis istius⸵ agnitus est Iesus. Manibus frangitur quia honeste operationes sanctitati uite doctoris attestantes⸵ iuuant intellectum et exponerereddunt dilucidam ac peruiam intelligentie auditorum. Eloquia domini igne examinata˷ ex ignito prectore quod est flammigere caritatis domicibilium emissa⸵ corr. et etiam frigida auditorum˷ corda sepius accendunt.
De nocte surrexit. deditque predam domesticis suis⸵ et cibaria ancillis suis.
Noctis uocabulum uarias sortitur attemptationes⸵ in celesti pagina. Diuiditur quidem lux⸵ a tenebris⸵ adeo ut ignorantia mereatur noctis tenebrarum tenebrarumque nuncuptationem. scientia uero tam lux quam dies non sicinmerito perhibeatur. Nec temere sibi blandiatur quis scientia preditus⸵ aut superciliose se minus eruditis preferat. et si enim ignorans ignoretur⸵ seruus tamen sciens uoluntatem domini sui et non faciens⸵ uapulabit multis. Affectata tamen ignorantia⸵ non multum inferior est˷ scientia˷ ratione transfressionis in quibusdam articulus. Scienter tamen peccantes⸵ uiui dicuntur absorberi corr. in inferno ab inferno. ignoranter uero delinquentes⸵ mortui censentur in infernum descendere. Scienter quis excessibus se subdens⸵ comparetur ei qui in meridiano fulgore diei foueam cernens˷ in ipsam se sponte precipitat. Qui uero affectata ignorantia delinquit⸵ conferatur ei qui procurat diligenter ut luce careat directo itinere tendens infoueam uicinam. Vt igitur ad pristina te transmittam tempora⸵ nox erat⸵ quando fere totus orbis˷ ignorantie tenebris inuoluebatur˷ idolatrie deseruiens spurcitiis. Dum igitur per anfrattus anfractus inuios ignorantie infeliciter delusa gentilitas errabat⸵ surrexit sancta ecclesia felicibus⸵ nobilis propositi ceptis indulgens hilariter. Predam dedit domesticis dum uenerandis predicatoribus permundi climata missis⸵ regiones distribuit. Cessit ditioni doctoris gentium⸵ magna pars orbis. et ut superius pretaxauimus⸵ apostolorum ceterorum labor frutuosus gloriam debitam in locis suis consecutus est. Regiones cultui ydolorum dedite⸵ errori pristino gratanter abrenunciauere. Cibaria uero dedit dedit ecclesia suius ancillis⸵ quotiens doctrine simplitoris rudimentis recreati sunt minus intelligentes. O si tam solliciti essemus super anime refectione⸵ quantum procuratio corpis nos sollicitat.
lautioris mense cultus exquisitior⸵ predicationi fructuose prefertur. Preclara est solemnitas⸵ cuius preco est nidor coquine. Quid ni? Splendidior apparatus lauticie esculentorum⸵ ob causam pauperum instauratur. Status scilicet inopum desiderat⸵ exquisititioribus procurari deliciis. S;et quid? Habet quo errorem suum tuatur⸵ libido appetitus. corr. initata Irritata uidelicet delicatioribus gula⸵ causam pauperum agit. Vtinam et a minus instructis intelligatur sane⸵ quod incommendationem ecclesie hic a salomone nostro ponitur. Non enim sici danda est domesticis preda a presidentibus⸵ ut cogat imperiosa fames uiros regulares de rapinis sustentari. Quid tutum erit˷ quid iocundum˷ ubi se ipsam comdemnat conscientia ha nimis lesa˷ ha nimis se ipsam corrodens? Numquid cum timore ita relegata est procul uerecundia ut prorsus repudietur testimonium conscientie? Allegant contra ipsos gemitus pauperum et lacrime ante tribunal summi iudicis. et dum perorant⸵ uidetur michi cetus eorum qui rebus suis spoliati sunt dicere. Exaudiuit dominus de templo sancto suo uocem nostram. et clamor noster conspectu eius introiuit in aures eius. Occurit meditationibus nostris⸵ quod in Genesi legitur dominus dixisse noe et filiis eius. Omnes pisces maris manui uestre traditi sunt⸵ et omne quod mouetur et uiuit˷ erit uobis corr.in sup. l.in cibum. Quasi olera uirentia tradidi uobis omnia⸵ excepto quod carnem cum sanguine non commedetis. Sanguinem enim animarum uestrarum requiram de manu cunctarum bestiarum⸵ et de manu hominis. Quid? Non ne sanguinem pauperum potant et carnem uorant. qui res ipsorum insudore uultus acquisitas uiolenta predatione diripiunt? Sanguis abel iusti˷ inquit dominus⸵ clamat ad me de terra. Non ne et sanguis uirorum iniuste corr.rebus suis spoliatorum. clamabit ad dominum de terra? Quid igitur restat consilii? Denocte surgamus ad nobile felium felicium operum exercitium. siue nox dicatur tempus quod est pars diei naturalis⸵ siue nox dicator status uite presentis. Origenes eximius desidie languentis clarigator˷ plurimum indignatus est⸵ quod innocturna lucubratione preuentus esset a fabro. Non solum origeness;et et ceteri diligentis simi ecclesie doctores surrexere de nocte˷ dantes predam domesticis suis. quia nobiles philosoforum sententias scriptis suis interseruere⸵ in captiuitatem redigentes omnem intellectum in obsequium Christi. Spoliandi nimirum sunt egiptii⸵ ut ditentur hebrei. Petierunt quidem filii israel ab egiptiis uasa argentea et aurea.
uestemque plurimam. Eloquia sacre scripture⸵ uasa sunt in quibus continentur continetur uinum spiritualis intelligentie letificans cor hominis. Argentea⸵ propter sonoritatem et nitorem eloquentie. aurea⸵ ob rutilantem fulgorem sapientie. uestis sunt⸵ quia uestiunt et ornant animam decentissime. Calis sacre scripture preclarus est et inebrians. preclarus⸵ propter puritatem dilucide ueritatis. inebrians⸵ quia sic inebriat ut sobrios reddat.
Letabor autem super eloquia diuina sicut qui inuenit spolia multa⸵ si predam diuidam fratribus meis. Quorsum uero tendat orationis nostre tenor⸵ aduertite. paucis edisseram. Pro dolor. inanis floria surripit multorum labores. titulis suis predicationes ascribit⸵ scrita multo sudore consummata sue subhastat ditioni. Non nunquam etiam opera que feruor deuotionis inchoat⸵ sibi obnoxia esse comprobare molitur. dum finem uendicat pompoa triumphatrix. O quot acuta ingenia˷ fauoris popularis arbitrio sponte se subdunt⸵ dum subtilitatem eroneam erroneam preponit soliditati ueritatis. Studemus potius aures prurientes demulcere⸵ quam sagittis acuris corda auditorum uulnerare. Studia igitur nostra˷ locutiones˷ actiones˷ uitam ipsam surripiamus inani glorie. ut utilitati gratum potius deseruiamus⸵ quam plebis uentose loquacitati. Si forte dum hec scribimus subridet cum sara post ostium tabernaculi aut pre foribus stans inanis gloria⸵ in illum respiciamus qui scrutatur renes et corda. Irrideat Michol⸵ nichil ominus cum dauid lucam coram archa domini. Diuidam predam domesticis. et tempus quod subducam tam mani glorie quam desidie⸵ utilitati proximorum concedam.
De nocte igitur quam artubus recreandis diuina concessit dispositio⸵ surgit uirorum regularium congregatio. daturque preda domesticis⸵ dum tempus ereptum quieti conceditur uiris dulcedinem contemplationis expertis. Dantur ancillis cibaria˷ dum lectiones recitantur⸵ presertim propter instructionem minorum institute. Defecatis meditationibus recreantur perfectiores⸵ in marg.perfectiores⸵ officio communi contenti sunt minus perfecti. Quid consultius˷ quid salubrius. quid demum amanti iocundius˷ quam psalmodiis insistere. orationibus obsequium deuotionis impendere˷ meditationibus sanctis uacare˷ spiritu interesse gaudiis supernorum ciuium˷ et quandam future beatitudinis dulcedinem prelibare?
In nocte uero aduersitatis dum populare malum˷ famem loquor
persequitur populos⸵ surgendum est ad commendabile operum misericordie exercitium. dandaque est preda domesticis⸵ ut cibi qui auferuntur auido sensualitatis appetitui⸵ hilariter inusus in usus pauperum distribuantur. Glorieris. fratres domini nostri Iesu Christi frequenter intrare domnum tuam. adeo ut ex frequetia dici mereantur domestici tui. Et quam utrique sexus gaudere debet beneficiis consolationis misericordie⸵ rite subditur. quia cibaria ancillis conferenda sunt.
Considerauit agrum et emit eum; de fructu manuum suarum plantauit uineam.
Ager amenus et spaciosus⸵ est sacre scripture continentia. que aratro diligente et uomere discretionis excolitur. Non superficie tenus˷ non perfunctorie inspicienda est pagina celestis⸵ immo diligentia exactissima considerandum est ubi tropologicus intellectus ad honestam morum conuersationem inuitet lettorem lectorem. ubi allegoria se transferat ad Christi et ecclesie misteria⸵ ubi anagogica sublimitas subtilem desideret inuestigationem rerum corr. supracestium supracelestium. Considerat item agrum istum. qui diligenter attendit quod Christus mens est legis et finis. In hoc agro reperies manna deliciosi saporis. quod igni appositum indurescit⸵ soli expositum liquescit. Suspirant tamen multi pro dolor ad ollas carnium˷ ad Pepones et alliaegipti˷ per quam secularis scientia designatur⸵ manna dulcedinis fastidientes. In hoc agro mel reperitur. quo sumpto oculi ionathe exhilarantur˷ barbariem uiciorum expugnare satagentis. Crescit in hoc agro seges triticea˷ in horreis ueri ioseph reponenda. cuius beneficio famem sedant ueri filii israel. In hoc agro legimus et nos spicas cum ruth⸵ post manus messorum booz. Iste est ager in quo decem uiri reposuerunt thesarum frumenti et ordei et olei et mellis. et pepercit eis Ismael filius Nathame. Quis sunt decem corr.uiri. nisi uiri adimplentes decalogum legis? Per ordeum⸵ simplicitatem historialis intelligentie. per frumentum⸵ utilitatem allegorie fructuosam. per oleum quod superenatat inter corr.liquores⸵ sublimitatem anagogice subtiilitatis ad supernorum comprehensionem nos mittentis. per mel⸵ tropologicam intellige dulcedinem. Thesarum corr.igitur frumenti et ordei et olei et mellis recondit in agro sacre scripture⸵ quicunque ipsam nunc historialiter nunc moraliter nunc allegorice nunc anagogice exponit. Ysmael⸵ interpretatur audito dei. Sanctis nimirum expositoribus corr.parcet districtum examen. in quo⸵ deus audietur. De sapientie amatoribus dicitur. Qui elucidant me⸵ uitam eternam possidebunt.
Consideremus igitur agrum istum. et emamus. Emit quidem sacram scripturam. qui sudore multo et uehementi applicatione animi et operose sedulitate diligentie⸵ eam sibi comparat. Celeste munus est noticia pagine clestis. adhibenda est tamen et diligentia cum labore. Coadiutores enim dei sumus. Facit etiam ad hoc⸵ quod alibi legitur. Emite absque ulla commutatione uinum et lac. Vinum⸵ est subtilior intelligentia. lac⸵ simplicior. Vinum generosi saporis⸵ tibi ministrabit ager pretaxatus. quia uineam nobilem in ipso plantauit sacrosancta ecclesia. Lac uero non estate nouum. non frigore deerit⸵ quia agri istius uberrima sunt pascua. Felices erimus⸵ si in loco pascue agri nos pascentis collocemur. Quid igitur? De frucu manuum nostrarum⸵ plantemus uineam spiritualis intelligentie. Fructus manuum⸵ sunt operationes honeste. Sint igitur actiones nostre⸵ fructuose. et dabitur nobis diuinitus gratia subtiliter elucidandi in multis locis paginam celestem. Vite sanctitas⸵ profectus scientie. O quam generosi fructus uineam⸵ plantauit in agro sacre scripture corr.doctor sup. l. et in marg.doctor egregius augustinus. Viret uirore iocundo et ocolos animi pascente⸵ uinea nobilium expositionum ipsius. Radix huius uinee⸵ est ueritatis soliditas. palmites⸵ uarietates materiarum. pampini⸵ uerba decentia. botri racemis decorati⸵ fructus sententiarum. Poserunt et suas in ordine uites doctores clarissimi. origenes uidelicet˷ ieronimus et ambriosius et gregorius et ceteri uiri spectabiles⸵ quorum nomina scripta sunt in libro uite. Cum itaque dicitur in hoc loco˷ de frucutu manuum suarum plantauit uineam⸵ nomine uinee multitudo uinearum comprehenditur. Vinum quod abundanter ministrat uinea corr. augustinus augustini⸵ saporis est generosi. origenis⸵ saporis subtilissimi. uinum ambrosii⸵ saporis est iocundi. gregorii⸵ deliciosi. ieronimi⸵ nobilissimi saporis est. quamquam a male sentientibus multum ponticitatis habere censeatur. Ornantur et he uinee thalamis propriis. qui dulci somno contemplationis indulgentibus prebent refrigerium contra uitiorum incentiua et feruorem persecutionum. Palmites generoso fructu nobilitati⸵ delitias suas sponte concedunt humiliter accedenti. et subsidentes occurrunt manui fructum legere gestientis. Palmites ex radice humilitatis procreati⸵ manum elationis subterfugiunt. Si uero aliquo casu decrepatur manu superba fructus commendabilis tanquam interceptus⸵ gloria deliciosi saporis destituetur in ore degustantis.
Cum igitur ager sacre scripture hinc letam producat sententiarum frugem. inde uineis nobilibus ornetur˷ diteturque pascuis uberrimis sed
et florum uarietate redimatur redimiatur decenti⸵ patet quia agrum iste et sationalis est et consitus et pascuuus ac floridus.
Potest et agri nomine designari status inculte gentilitatis. que uiriorum uepribus horrebat. Hunc agrum considerauit primitiua ecclesia. et emit⸵ lucrifaciendo gentes ad fidem conuersas. In agro isto plantauit ecclesia uineam de fructu manuum suarum. dum de conscientia pura et munda instituit uenerandam uirorum regularium congregationem⸵ cultui diuino mancipandam. Non ne uita apostolica uinea est fructuosa? Conscientia sana et serena⸵ fructus est felicium operum non modicus. Canonice institutionis radix optima et firmissima⸵ est uirtus obedientie. palmites⸵ opera commendabilia. Pampinus⸵ patientia. Sicut enim pampinus fructum subtus latentem protegit ab insultibus aeris⸵ sic patientia internam transquillitatem tuetur et conseruat.
Si uero literalem desiderat quis expositionem⸵ reducat ad memoriam quia multi agros suos uendiderunt. ponentes precium ante pedes apostolorum. multi agros pecunia sua comparatos⸵ in usus ecclesie transtulerunt. Qui igitur utilitati sancte matris ecclesie prospicere studuerunt⸵ considerauerunt agros et emerunt eos et coluerunt. S;et quid? Pro dolor. nescio utrum maiori studio moliantur moderni res ecclesiasticas subuertere⸵ quam studuerint ueteres congregare. Illi priuilegiis ecclesias munire gloriabantur. isti⸵ bona ecclesiastica gaudent dilapidare. Dum autem ecclesias pubblicis subiacere functionibus conspicio⸵ memor sum eius quod quidam uir maturi pectoris proposuit. Cura hominum potuit tantam componere Romam⸵ quantam non potuit soluere cura deum. Nos autem dicere possumus. Gratia domini Iesu in tantum sublimauit ecclesias⸵ ut eas nequeat dicere hominum improbitas. Felices ueteres quorum inditandis monasteriis tanta fuit munificentia⸵ ut ipsa subuertere prorsus non sufficiat modernorum temeritas improba. Indignentur excandescant˷ commoueantur˷ conturbentur˷ fremant et frendent frendeant stridentes dentibus suis˷ coniurent insubuersionem ecclesiarum tiranni⸵ stabit corr.nichilominus ecclesia in eternum. eternaliter cum Christo regnatura. Cruciabuntur miseri cruciatibus perpetuis. israel autem letabitur leticia magna⸵ et sedebit unusquisque sub uite sua et ficulnea. In uite⸵ iocunditatem eterne exultationis. inficulnea⸵ dulcedinem beatitudinis eterne concipe.
Accinxit fortitudine lumbos suos⸵ et roborauit brachium suum.
Infirmitatem
humane conditionis. uariis legibus fragilitatum obnoxiam⸵ nomine lumborum designare possumus. Infirmitatem istam reddunt fortem⸵ amor castus et timor. deuotionis dulcedine conditus. et felix consuetudo preclaris nobilium studiorum exercitiis addicta. Caro humana. quid est nisi quoddam uariarum temptationum ludibrium? [nota in marg.Illudunt ei diuersis fantasmatibus pruritus nuncii uoluptatum. et irritant carnem titillationes⸵ blande seductrices. Senserat hoc senserat⸵ qui ait. Quam lumbi mei impleti sunt illusionibus⸵ et non est sanitas in carne mea. Delicatius procurari querit caro deliciarum appetitrix. s;et in perniciem propriam uoti compos effecta⸵ turpibus pro dolor se prostituit illecebris. Pro ductoribus somnis recreari gaudet. et quies longa⸵ paulatim uergit in desigiam. struenuitatis nouercam. Non nunquam pretenditur impotentia⸵ dum uoluntas est in causa. S;et quid? Voluntas male limitata⸵ uoluptatem illicitam amplexatur. Quid igitur? Principiis obsta. sero medicina paratur⸵ cum mala per longas conualuere moras. S;et o dulcedo benignitatis miserationis diuine. qui etiam loongeui temporis consuetudinem peruersam⸵ uite commendabilis institutis regularibus cedere compellit. Parit ysaac⸵ sara quondam sterilis. et fecunditate data celitus⸵ gloriatur elisabeth felici prole beate. Radix arefacta⸵ humore gratie reuirescit. Verus moysesethiopissam suis dignatur amplexibus. et raab in thorum obeth legitimum admittitur. Bone Iesu quid de te sentiam˷ quid de te sentiam Iesu bone. qui animam tot deformatam uiciis˷ tot prostitutam lenociniis˷ tot inquinatam sordibus˷ dignaris suscipere inamicam˷ indilectam˷ insponsam? Tugurium spucitie⸵ efficitur thalamus glorie. Cristallus liquescit. et de saxo durissimo oleium emanat. dum cor constrictum gelu auaritie⸵ resoluitur et in affectum compassionis et in effectum consolationis. De petra mel distillat⸵ dum nimius austeritatis seuerissime rigor. commutatur in dulcedinem benignissime mansuetudinis. De silice latex profluit⸵ dum de corde indurato˷ deuotionis lacrime abdundanter emanant. Caro tenera˷ deliciis exquisitioribus educata⸵ abstinentia gloriatur et ieiuniis crebris. et purpuram hilatirter commutat in cilicium. Somnolentia transit inuigilas. et garrula loquacitas⸵ feliciter mutatur in silentium. et uagos dicursus⸵ reuocat studium interne quietas. Ficus floris nescia⸵ fructu generoso nobilitatur. Si forte iuuentus florbius honestatis non decoratur⸵ frucuosa sit saltem senectus. Felicissimus tamen est⸵ quicunque in etate idonea sustinentie laborum⸵ sui ipsius memor existit. Etas robustior brachia roborat⸵ dum strenue circa studia commen
dabilia desudat. Nobilibus etiam studiis ueneranda senectus detinetur⸵ dum deliciis contemplationis recreatur.
Roborat item ecclesia brachium suum. dum hostibus suis fortiter resistendo⸵ serenitatem glorie dignitatis sue non sinit obnubilari. Nunquam enim inclitis propugnatoribus destituitur ecclesia⸵ s;et semper triumphatoribus inuictissimis munitur. Vicit noe cataclismi inundationes. et abraham intrecentis uernaculis expeditis⸵ quatuor reges cum multitudine copiosa infugam uerit. loth⸵ reducto. Vt quid inabissum desperationis se precipitat quis. abductus in regionem dissimilitudinis? Captus est loth ab hostibus⸵ s;et reductus est cum substantia sua. Restitiuintur enim redeunti diuitie spirituales. et ipsi⸵ iure postliminii omina instaurantur. Refert tamen plurimum utrum quis corr.sponte se dedit hostibus⸵ an expugnatus ui. capiatur. Loth non cessit ultro⸵ s;et in conflictu abductus est manu hostili. Quorsum hec? Sunt nonnulli qui temptationum insultus preueniunt. precipitantes se spontanea uoluntate in profundum uiciorum.
Roborauit iacob brachium suum⸵ dum luctans cum angelo benedictionem extoesit ab eo. Gaudet uinci dominus⸵ ab iis quos efficit uictores.
Roborauit brachia sua moyses et aaron⸵ dum populum israeliticum ab egypto in manu forti eduxerunt. Nonne moyses roborauit brachium suum. dum precussum egyptium abscondit insabulo? Roborauit et brachium suum moyses⸵ dum contrito uitulo aureo˷ ait. Siquis est domini⸵ iungatur michi. Congregatique sunt ad eum⸵ omnis filii leui. Quibus ait. Hec dicit dominus deus israel. Ponat uir gladium super femur suum. Ite et redite de porta usque ad portam per medium castrorum⸵ et occidat unusquisque fratrem et amicum et proximum suum. Feceruntque filii Leui⸵ iuxta sermonem moysi. Cecideruntque in die illo⸵ quasi uinginti tria milia hominum.
Roborauit finees brachium suum; dum israelitam coeuntem cum madianitide. pugione transuerberauit.
Longum esset enumerare insignes uictorias moysi et iosue. saulis et dauid. et iude machabei⸵ quas diligenter sacra contexit historia. Quis est qui inclita gesta constantim et eraclii. non audierit.
Docemur uiri fratres˷ exemplo predecessorum nobilium⸵ uiriliter insistere operibus uirtutum. Quam diutorpenti languebimus ignaura? Accingamus fortitudine lumbos nostros⸵ et roboremus brachia nostra. Numquid ii qui ocio uiriles animos effemmanti torpent. diripiunt regnum celorum? Strenuus miles⸵ ciuitatem corr. ob*essam obsessam expugnat.
Gustauit et uidit quoniam bona est negotiatio eius; non extinguetur in nocte⸵ lucerna eius.
Versiculo illi corr. supposito supraposito˷ considerauit agrum et emit illum. de fructu manuum suarum plantauit uineam⸵ connecti debet sententia uersus presentis. quem compendiosa dilucidare decreuimus corr.expositione.
Agrum quidem censuimus esse sacram scripturam quem colunt expositores ortodoxi. et emunt⸵ dum studio
peruigili et laboris strenui diligentia comparant sibi noticiam transsituum difficilium. Vinea plantatur⸵ dum expositione artificiosa decenter disponitur pulcherima nobilium sententiarum series. In hoc agro ut supradiximus⸵ reperitur manna saporis deliciosi. quod dum in predulce transit edulium⸵ exclamat preadmiration et gaudio degustans. Man u? Quid est hoc? Quam dulcis˷ quam deliciosus est cibus iste? Cibus quidem spiritualis⸵ cibus anime. Gustat deuotio. uidet intellectus⸵ quam bon est negocatio agri predicti. Commendatione dignus est iste contractus⸵ dum pro feruenti exercitio concedit nobis gratia celestis intelligentiam sacre scripture. Dignanter dicitur. gustauit et uidit. quia per celeste donum deuotionis⸵ peruenitur addilucidiorem intelligentiam. Extendit ionathas summitatem uirge quam habebat in manu. et intinxit in fauum mellis. et conuertit manum suam ad os suum⸵ et illuminati sunt oculi eius. Ecce prius gustauit⸵ et postea illuminati sunt oculi eius. Gustet deuotio mel dulcedinis sacre scripture⸵ et illuminabuntur oculi interiores. Gustauit itaque sacrosancta ecclesia et uidit⸵ quam bona est negociatio eius. In nocte uite presentis⸵ non extinguetur lucerna eius. sine lucernam dixerimus dilucidam expositionem⸵ siue ipsam sacram scripturam tam uetus instrumentum quam nouum testamentum continentem. Habemus inquit Petrus firmiorem propheticum sermonem. cui benefacitis attendentes⸵ quasi lucerne lucenti in caliginoso loco. donec dies illucescat⸵ et lucifer oriatur in cordibus uestris. Statum istius incolatus⸵ uocat salomon noster noctem. Petrus⸵ locum caliginosum. Signanter quidem dicitur⸵ quia in nocte non extinguetur lucerna ecclesie. Non enim nisi inpresenti necessarius est nobis usus pagine celestis. In futuro complicabitur liber. nec egebunt enigmatica scientia⸵ ueri comprehensores. In nocte ambulantibus⸵ solatium prebet lucis beneficium. Lucerna inquit propheta pedibus meis uerbum tuum⸵ et lumen semitis meis. In die claritatis eterne⸵ refulgebit sol uerus refulgens in meridie. Nomine item lucerne⸵ predicatores designantur. tum quia in eis lucet lux⸵ id est cognitio ueritatis⸵ tum quia illuminant alios. Adde quod Christus in eis lucet⸵ sicut lumen in testa. Quoniam inquit propheta tu illuminas lucernam meam domine. deus meus illumina tenebras meas. Exercebunt igitur predicares officium suum⸵ quam diu sumus in nocte ignorantie. quam diu sumus in nocte miserie uite istius plene erumnis.
Diximus item superius⸵ agitur nomine designari statum gentilitatis per spaciosam uiciorum latitudinem discurrentis. Hunc agrum considerauit ecclesia primitiua. et emit⸵ uerbi diuini semina gentibus abundanter distribuendo. Fructuosi igitur laboris sapore iocundo recreata⸵ uidit quoniam bona est negociatio eius. In nocte uero dissolutionis corporis et anime⸵ non extinguetur lucerna serenissime inten
tionis ipsius. Lucerna corporis tui⸵ est oculus suus. Intentio namque est lucerna congerei operum. Quo tendit corpus. dulci solatio luminis destitutum? Quid confert actionum congeries. nisi ipsas dirigat infinem honestum. intentionis limpide serenitas? Oculus⸵ dux est corporis et lumen. Sic et intentio perspicua⸵ ad metam. debitam ducit opera. erroris expulsa caligine. Gustate igitur uiri fratres et uidete⸵ quam bona est negociatio uestra. Gustate⸵ per delectationem. uidete⸵ per consderationem. quam optima sunt negotia uestra⸵ felicia sunt studia uestra. spiritualia sunt⸵ exercitia uestra. Non extinguitur in nocte lucerna intentionis uestre⸵ cum luceat flamma caritatis accense in pectore uestro. Tunc lectum quietis interne. rigatis lacrimis contritionis. quas reddit calidas⸵ feruor amoris ignei regnantis in corde. Nouis pascitur meditationibus ignis amoris. quem nunc alit doloris materia⸵ nunc nutrit solacium leticie. Dolorem inducit recordatio delictorum. que dum remissa esse spondet spes optima consolatrix⸵ surrepit leticie iocunditas. Timor obliquat oculum considerationis⸵ in iusticiam districti iudicis. spes⸵ intuitum dirigit indulcedinem clementie saluatoris. Occurrunt meditationibus⸵ hinc cruciatus ignis gehennalis. inde⸵ delicie gaudiorum supracelestium. Prorumpunt suspiria. gemitus eduntur⸵ emanant lacrime. nutrientes⸵ ignem deuotionis. Lacrimarum irrigatione⸵ consolidatur nobilis propositi nouella plantatio. quam in orto mentis plantauit ortolanus ille⸵ qui magdalene post resurrectionem occurrit. Assit felix perseuerantia⸵ et radies altas aget plantatio generosa. Excrescet surculus in arborem fructiferam⸵ cuius radix interra uiuentium fixa est.
Dulcissime meditationum defecatarum recreationi. intersunt orationes fructuose. que iudicem summum⸵ ad compassionem flectere nouerunt. Tandem tempus uendicat sibi debitum. gratissima nocturum officii interpositio⸵ torporis desidie eliminatrix strenuissima. Tunc contendit. absque certamine certans altrinsecus. feruor deuotionis⸵ insistere psalmodiis. quibus interesse⸵ superni ciues delectantur. O felix studium. dum nec uincum Iotha intermittitur⸵ quod non distinte proferre studeat mens clestribus intenta desideriis. Gratissimum est altissimo psalmodie exercitium. quod adeo studio deuotionis est obnoxum⸵ ut nullum cum somni bladniciis dignetur habere commertium. Ad celos conscendit concentus. quem a legibus melodie celestis discordiare non sinit⸵ morum honestorum concordia. Concors censeatur dulcis armornie modulatio. que pocius se debet deuotioni cordium⸵ quam cordis arteriarum. Angelico cetui placet concentus exterior⸵ cui succeinit dulce melos uirtutum interius. Studia uite celestis anticipat⸵ qui meditationibus. orationibus. himnis. et iubilis. et psalmodiis sese concessit. Quid uigiliis. ieiuniis uariisque discipline regularis obseruantiis. amanti iocundius? Domus iusticie. cenura debita coercens excessus⸵ ignis purgatorii preuenit officium. Claustri leta facies⸵ paradisi repre
sentat amenitatem. Viror intermedius planiciei interiacentis⸵
ad pascua uite nos inuitat. prenuntians⸵ orti deliciarum uolup
tates. Arbor⸝ meditullium prati uirentis obumbrans⸵ ligni
uite quod est in medio paradisi⸝ tipum gerit. Si formam dispositionis
quadrate consulas⸵ transmitteris ad conformitatem quatuor uir
tutum principalium. Longitudo ex equo respondens latitu
dini⸵ docet equalia esse latera ciuitatis. Vos igitur in claustro reresidentes tanquam columbe ad fenestras suas. nunc legitis grana
triticea in area sacre scripture⸵ nunc alis contemplationis˷ eleuamini in
superna. Corpora in claustro resident. s;et animus⸵ in celo conuersatur.
Exemplo mature conuersationis⸵ iuniores informatis. qui ipsis estis⸵
et speculum et liber honestatis. Mutuo uos inuicem preuenitis
honore. uiris uenerande canitiei⸵ debitam impenditis reuerentiam.Corripientibus uos⸵ uultu placido˷ aspectu leni˷ obstipo capi
te⸝ humiliter obtemperatis. ueniam suppliciter super commissis postu
lantes⸵ spondendo cautelam solito diligentiorem uos et gestibus
et uerbis et actionibus adhibituros. Vix concipio spem correctio
nis⸵ ex quo molestus est delinquenti⸝ sermo correptionis. Porta
te igitur lucernam accensam in manibus uestris. ut luceant opera uestra
coram hominibus⸵ et glorificetur pater uester qui in celis est.
Manum suam misit ad fortia⸵ et digiti eius apprehenderunt
fusum.
Iuri consentaneum est ut maiora negotia˷ uigilan
tissima diligentia eorum explicentur⸵ quos ad sublimium dignita
tum fastigia ordinatissima dei uocauit dispositio. In illa nimi
rum superna ciuitate in qua unusquisque ordo⸝ illus rei censetur nomine
quam plenius possedit in munere⸵ sublimiorum officiorum executio
dignioribus iniungitur. Sic et sancta romana ecclesia penes quam
summa rerum gerendarum subsistit⸵ ardua consistorio suo reseruat nego
tia. sustraganeis leuiora distribuens. Quid ni? Ascendunt montes et
descendunt campi⸵ in locum quem dominus fundauit eis. Auctoritati
magne⸵ innititur hec sancte matris ecclesie consuetudo uenerabilis. Vt
enim continetur in serie lectionis
exodi. sedit moyses ut iudicaret
populum⸵ qui asistebat moysi de mane usque ad uesperam. Quod cum
uidisset cognatus eius˷ omnia scilicet que agebat in populo⸵ ait. Quid est hoc
quod facis in plebe? Cur solus sedes. et omnis populus prestolatur de mane
usque ad uesperam? Cui ait moyses. Venit ad me populus⸵ querens sen
tentiam domini. Cumque acciderit eis aliqua disceptatio. ueniunt ad me ut
iudicem inter eos⸵ et ostendam precepta dei et iudicia et leges eius. At ille.
Non bonam inquit rem facis. Stulto labore consumeris⸵ et tu et populus
iste qui tecum est. Vltra uires tuas est negotium. solus illud non pote
ris sustinere. S;et audi uerba mea atque consilia⸵ et erit dominus tecum.
Esto tu populo in iis que ad deum pertinent. ut referas que dicuntur ad eum⸵
ostendasque populo cerimonas⸝ et ritum colendi⸝ uiamque per quam
ingredi debeant⸵ et opus quod faciant. Prouide autem de omni populo uiros
potentes et timentes deum⸵ in quibus sit ueritas. et qui oderint auaritiam⸵
et constitues eos tribunos et centuriones et quinquagena
rios ac decanos. qui iudicent populum omni tempore. Quic
quid autem maius fuerit⸵ referant ad te. Et ipsi⸵ minora
tantummodo iudicent. leuiusque tibi sit partito in alios onere. Si hoc feceris⸵ implebis imperium domini et precepta eius poteris sustentare. et omnis hic populus reuertetur cum pace ad loca sua. Quibus auditis⸵ moyses fecit omnia que ille suggesserat. et electis uiris strenuis de cuncto israel⸵ constituit eos principes populi. tribunos. et centuriones. quinquagenarios et decanos qui iudicabant plebem omni tempore. Quicquid autem grauius erat⸵ referabant ad eum. faciliora tantummodo iudicantes.
Hinc sumptum est. ut questiones diligentiorem desiderantes inuestigationem⸵ uiris reseruentur ad apicem excellentioris preminentie sublimatis. mediocres uero persone⸵ merita causarum mediocrium discutiant. Faciliora⸵ relinquantur examini iudicum pedaneorum. Vtinam igitur aduertant magnates. quanta luce scientie fulgere teneantur⸵ quorum auditorio se debere fatentur negocia pene inextribabilia. Cum autem diuturna deliberatio. cum diligentiisima inqusitione et maturitate consilii. precedere habeat sententie diffinitiue promulgationem super adiudicatione rerum temporalium ferende. quantam decet adhiberi diligentiam iudicio penitentiali. ubi periclitatur status anime. pro qua saluator suum effundere cruorem dignatus est?
Tria quidem sunt officia⸵ dignitati prelati annexa. Vnum est⸵ ut indulgeat causarum cognitioni. secundum⸵ ut uerbo doctrine gregem sibi commissum fideliter instruat. tercium⸵ ut cum samaritano uulneribus sauciati infundat uinum austere correptionis⸵ et oleum lenissime consolationis. Tenetur itaque prelatus⸵ nunc iudex˷ nunc doctor˷ nunc esse medicus. s;et medicus animarum. Causarum cognitio⸵ desiderat ciuilis uiris peritiam et canonum noticiam sibi assistere familiariter. Qua fronte autem predicare. aut inter lepram. et lepram discernere presumet. nisi fideliter instructus sit tam inueteri instrumento. quam in nouo testamento? Si lis inciderit te iudice. dirige libram⸵ Iuditii. nec flectat amor⸵ nec census habendi. in marg.Si lis inciderit te iudice. dirige libram⸵ Iuditii. nec flectat amor⸵ nec census habendi. Manus prudentie sic moderari debet examen libre iusticie. ne si libra auri uel argenti in una lance resideat⸵ iudex cum pondere uergat. Iudici residenti protribunali⸵ insidias pretendit auaritia. predicanti⸵ inanis gloria. iniungenti satisfationem penitientie⸵ Iesu manitas. ex defectu fraterne compassionis proueniens. Hominem enim exuit⸵ qui fratri peccata deflenti non compatitur. Manum igitur mittit ecclesia ad fortia⸵ quociens transactione aut alia specie compositionis aut sententie executione finem cuusis imponit. quotiens etiam uerbo exhortationis auditores recreat⸵ aut etiam remediis salubribus. languores anime curat. S;et quia sollicitudo familiaris comes officiorum huiuscemodi. moderamine prudentie regenda est. ne in immensum excrescat⸵ recte adiungitur. et digiti eius apprehenderunt fusum. Apprehendit discretio sollicitudinem. quia nec ipsam prorsus repellit. nec eam euagari iustius equo permittit. Si uero fusi nomine˷ diligentiam designari censueris. digitos uero dixeris discretionem⸵ facilis erit intelligentia. Feliciter consummat negocia⸵ prouida discretio associata diligentie.
Si uero iuxta predictorum intelligentiam˷ dixerimus illos esse manum ecclesie˷ quorum interest ardua exequi. digitos˷ illos censuerimus qui in partem sollicitudinis admittuntur˷ fusi autem nomine. designemus negocia leuiora⸵ euidens erit intellectus. Ad aliam transmittetur
animus intelligentiam˷ si per fusum⸵ in marg.si per fusum⸵ utilia. per manum⸵ designemus eos qui sancti certaminis difficultates audent aggredi. santum Sanctum et nobile certamen et arduum agressi sunt martires gloriosi. qui tirannorum adinuentiones et cruciatus excogitatos studio commentatricis malicie⸵ uicerunt. Cessit trumphatoribus inclitis˷ cessit quicuid seuitie. potuit excogitare impudentia nequitie. gaudens predecessorum ingenium nouis artibus transcendere. Apostoli⸵ mundum senescentem˷ institutis noue uite iuuenescere fecerunt. tenebras eius⸵ luce sapientie. et choruscatione miraculorum illustrauerunt. Sanctum item certamen ineunt qui mundum et hostes inuisibiles et se ipsos⸵ uincere contendunt. Dignum item commendatione certamen est⸵ dum quidam zelo feruentissime religionis ducti. uiros honeste conuersationis. strenuitate nobilium exercitiorum⸵ antecedere conantur.
Viri fratres⸵ mittamus manum ad fortia. athletas domini Iesu Christi⸵ fortia decet aggredi. Tonsuram auribus eminentiorem perpendite. conflictum quo. cum aeriis potestatibus congredimini⸵ considerate. et quis uos domini esse athletas hesitabit? Ecce⸵ uictoriam uestram superni ciues expectant. aduentum uestrum et consortium⸵ presstolantes. Mittamus manum ad fortia. Vim enim patitur regnum celorum⸵ et uiolenti diripiunt illud. Reducte ad memoriam⸵ qua uia perrexerint ionathas et armiger eius⸵ ad stationem philistinorum expugnandam. Erant inter ascensus per quos nitebatur ionathas transire ad stationem philostinorum˷ eminentes petre ex utraque parte. et quasi sup. l.quasi in modumdentium scopuli⸵ hinc et inde prerupti. ionathas⸵ est uir quicunque columbine simplicitatis˷ ratione mansuetudinis et lenitatis. et fecundus⸵ in prole operum bonorum. Columba namque simplex est⸵ et fecunda. Ionathas autem⸵ secundum interpretationem uocabuli˷ nomen a columa sortitus est. Armiger eius⸵ est usus strenuitatis uirilis. qui arma portat. quibus uiriliter aduersus hostem antiqum et uicia⸵ deuincamus. Asperum est iter⸵ per quod ad uirtutum fastigia conscenditur. Reptabat ionathas manibus et pedibus⸵ quia et operibus strenuis. et affectibus mentis. inniti debemus. Ascendit humilitas⸵ descendit precipitans se superbia.
Manum suam aperuit inopi⸵ et palmas suas extendit ad pauperem.
Ad preclara munificentie beneficia. nos optime inuitat largitas diuina⸵ munificentissima tot et tantorum munerum distributione. Nec sufficit superne clementie sua largiri⸵ nisi et se ipsum supereroget largitor sui ipsius deus. Dat temporalia˷ dat spiritualia. dat eterna⸵ dat et se ipsum deus. Cum omnia pro Christo tuo distribueris. adeo ut te nichil tibi reseruasse existimes⸵ residet penes te bona uoluntas⸵ que semper abundat. residet et penes te deus⸵ possessor tuus et possessio. S;et et ea que te putas alienasse⸵ certissime tua esse non destitere. Verius tua sunt que pro Christo dedisti⸵ quamque in usus rei familiaris reseruasti. Iohannes elemosinarius cum omnia pauperibus erogasset⸵ se ipsum uendidit in usus pauperum. Vt quid hesitas dare te ipsum deo. cum paratus sit deus se ipsum tibi dare? Sic sic uolatu⸵ pullos suos ad uolandum aquila prouocat. Dare⸵ res est ingenua. res est celestis⸵ rest est diuina. res est que terrigenas⸵ ueros dei imi
tatores efficit. Celum⸵ rore suo terram reddit fertilem. et sol beneficium tam caloris quam lucis confert sup. l.confert terram ihabitantibus. In effectibus suis⸵ tam elementa quam elementata multipliciter subueniunt ade filiis˷ et solus homo pro dolor˷ in marg.pro dolor˷ sui nimis immemor dum generat degenerat⸵ aliis subuenire renuit. Compendiosam unam ad celos⸵ opem ferre studeas. Prouidit in hac parte potentibus diuina dispositio. dum pauperum adest copiosa multitudo⸵ in quod effectum suum queat exercere benignissima uirtus misericordie. S;et non ne ubi maior est miseria. competentiorem reperit locum misericordia˷ ceteris circumstantiis circumscriptis? Miserior autem est egestas spiritualis que indefectu diuitiarum spiritualium subsistit⸵ quam penuria in rerum temporalium carentia consistens. Quid ni? Non ne diuitie spirituales˷ arismata uidelicet gratie. preponde sunt diuiciis transitoriis? Cum itaque miserior sit qui pondere uiciorum premitur. quam qui inedia calamitatis fortune irate angitur. eligendum est pocius subuenire misero peccatori⸵ quam ei qui mendicat ostiatim. Aperienda est igitur manus inopi. et extendende sunt palme ad pauperem. ut dum mendicantibus subuenitur⸵ subueniatur. et iis qui per abrumpta uiciorum sese infelicissime precipitant. Commendabilius est. errantem informare exemplo honesto⸵ quam aquam dare scicienti. Porrigis ergo manum subsidii inopi. quociens eum qui enormioribus laborat excessibus⸵ felicium operum exercicio aut dulci fructuose consolationis uerbo inuitas abhonestam conuersationem. Palmas extendis ad pauperem. dum moraliterdelinquentem⸵ orationum suffragiis a puteo uiciorum extrahere satagis. Possumus et inopem dicere illum⸵ qui peruerse consuetudinis laqueis adhuc irretitur. Pauperem⸵ qui humili spiritu et contrito. peccata deflet iam penitens. Porrigimus ergo manum inopi⸵ dum infixum in limo profundiextrahere sudemus. Palmas extendimus ad pauperem⸵ dum penitentem multiplicatis exoramus obsecrationibus. ut felicibus ceptis insistat. Gaudet angelus deputatus custodie penitentis⸵ dum in eius tergo flagellis discipline exposito˷ litteras legit penitentie˷ iubiscibus exaratas. dum penitentem cotidianis lacrimis se lauare deprehendit⸵ dum furtiuas ipsum cernit querere orationes. Gaudet angelus penitentem nouis occupatum studiis⸵ ueterem hominem grauisse. Exultat angelus dientem clientem suum sibi conformari⸵ dum ipsum angelicam uitam imitari iam prospicit.
Sepius autem dum dulcissimam ymaginem crucifixi. corporeis oculis conspicio⸵ occurrit memorie mee locus iste. Aperuit manum suam inopi⸵ et palmas suas extendit ad pauperem. Cerno manus apertas quas saluator extendit. cerno inquam oculis interioribus. Intueor illud corpus regium⸵ nudatum. latus apertum conspicio⸵ pedes cerno perforatos. aspicio manus extensas⸵ clauis confixas. Cernite uiri fratres cernite oculis fidei et deuotionis. quonammodo noster saluator˷ Iesus noster˷ deus et dominus noster⸵ palmas extendit ad pauperem. Quid est ad pauperem. nisi ut pauperem suscipiat? Vlnas protendit ut nos amplexetur. palmas extendit⸵ ut nos suscipiat. manus aperit⸵ ut nos comprehendat. Manus tamen saluatoris dicitur aperta⸵ dupli duplici de causa tum ratione protensionis⸵
tum ratione effossionis aut perforationis. Foderunt inquit propheta˷ manus meas et pedes meos. Effossa est terra carnis preciose⸵ datura fructum salutis. Ecce fratres. qui nobis scripturas. qui nobis celum aperuit⸵ aperuit seipsum nobis. Apertum est latus. aperte sunt manus⸵ aperti sunt pedes. O tute mansiones˷ o thalami amoris˷ o foramina refugii˷ o domicilia transquillitatis˷ o habitacula quietis˷ o loca amenitatis⸵ o receptacula deuotionis.
Non timebit domui sue⸵ a frigoribus niuis. Omnes enim domistici eius⸵ uestiti sunt duplicibus.
Omnis gloria filie regis⸵ abintus. Quo pacto igitur adicitur in fimbriis aureis circumamicta uarietatibus. ubi quia decor operum exteriorum obnoxius est glorie conscientie interioris? Virtutes namque intrinsece⸵ actiones exteriores informant. Filia regis⸵ est sancta ecclesia. que est et mater regum⸵ et nutrix lactans reges⸵ et lactata mamillis regum. Omnis gloria eius intrinsecus est⸵ iuxta id quod in canticis legitur. Oculi tui columbarum⸵ absque eo quod latet intrinsecus. Manna reconditum in archa federis⸵ est testimonium bone conscientie. Iam quedam pena˷ cruciatus gehennalis inchoatiua. illos cruciat⸵ quos lese conscientie uermis corrodit. Deest nempe bone conscientie testimonium supersticiosis⸵ qui finem laboris sui constituunt aure popularis fauorem. Quid ni? Nonne simulata equitas˷ duplex est iniquitas? Nix igitur hoc inloco dicitur ypocrisis⸵ que dealbata˷ quodam nitore blanditur exterius intuentium aspectui. Nix⸵ candore nitenti perfunditur. s;et radiis solaribus exposita⸵ cito sup. l.cito liquescit. Sic et supersticiosa simulatio˷ licet instudiis exterioribus refulgeat⸵ estum tamen tribulationis non sustinet. sic Si˷ niuis originem attendas⸵ aqua est. Nempe resoluta⸵ in aquam reuertitur. Sic et uanitas mater simulationis. et ad uanitatem tendit finaliter⸵ fictio superstionis. Sacrosancta autem ecclesia cuius uera est religio⸵ non timet a timet domesticis suis a frigoribus niuis. Quamuis ypocritarum opera exterius feruere uideantur. friget tamen pectus simulationis domicilium⸵ quod ardore caritatis est destitutum. Omnes domestici tui o mater ecclesia⸵ uestici sunt dupplicibus. ueritate uidelicet et humilitate. Veritas⸵ simulationem. humiltas⸵ excludit elationem. Quid est autem supersticio ypocriseos. nisi elata simulatio? Si uero communem usum uulgaris sermonis attendas. dicit dicuntur duplicia⸵ uestes duplici textura contexte. Connexe quidem sibi in uicem sunt uirtutes. que hominem interiorem uestiunt⸵ et ornant decenter
Viri fratres˷ qui pondus et estum dierum ac noctium corr.sustinetis⸵ finem studiorum uestorum et laborum˷ Christum constitute. qui cum dilexisset suos⸵ usque infinem dilexit eos. Feruebunt opera uestra exterius⸵ si ueri amoris ignis˷ inflammet cor uestrum interius. Quid militibus Chirsti. et populari aure? Quid discipulis ueritatis. et supersticioni? Spiritus sanctus discipline dator⸵ effugie effugiet fictum cor. Ornentur igitur anime uestre duplicibus⸵ relegata procul omni duplicitate. Veritatis simplicitas⸵ ignorat fraudem duplicitatis. Veritas et humilitas regnem in uobis⸵ fictionis et superbie eliminatrices. Induimini Iesum Christum. qui ueritas est et magister humilitatis.
Stragulam uestem fecit sibi. bissus et purpura indumentum eius.
Non immerito
perhibetur ciuitas sancta ierusalem descendisse de celo. quia in multis se conformat ecclesia militans⸵ ecclesie triumphanti.Sicut illa ordinum pulcherima uarietate˷ diuersa sortientium officia distinguitur⸵ sic et ista. Confideret autem unusquisque nostrum diligentius- colligens se intra se˷ confideret⸵ cui nouem ordinum angelicorum se familiarius conformet pro modulo suo. Ingemiscens uero suspiria doloris ducat ab imo pectore˷ tanquam indignus supernorum ciuium predulce consortio⸵ cuius uita prorsus discrepat a celestibus studiis angelice sanctitatis.
Angelorum quidem officium licet dispariter imitari student. qui bona confratribus hilariter nunciant. non solum in colloquiis honestis uerbis amice consolationis et exhortationis fructuose. ipsos ad sublimis uite excercia nobilia dulciter inuitantes⸵ s;et etiam exemplo sancte conuersationis ipsis gaudia supracelestia promittentes. Qui faciem habet euntis in ierusalem˷ adeo ut quadam sancta hilaritate uultus angelici et feruenti sutdio felicium operum˷ fratres zelum dei habentes secundum scientiam recreet⸵ tanquam celestis nuncius dicere michi uidetur. Letatus sum in iis que dicta sunt michi⸵ in domum domini ibimus.
Archangelorum consortium merentur. qui predicationis officium exercent tanta deuotione⸵ ut de pectore ignito⸵ ignea. de thesauris sapientie⸵ noua et utilia. de mellis cellula⸵ dulcia proferre uideantur. Quid ni? Fauus mellis⸵ labia ipsorum. mel et lac⸵ sub lingua eorum. Deliciarum iocunditatem⸵ eternarum quasiam ex parte prelibant⸵ auditoribus in bono perseuerantibus hilariter et corr.secure pollicentur. nuncii leticie et excultationis.
Ad officium tercii ordinis supernorum ciuium uidentur accedere. qui uirtute orationum˷ mortuos suscitant. Peccatoribus primam a domino impetrare gratiam⸵ mortuos suscitare est. Cecos illuminant. qui ignorantie tenebrosa caligine obuolutos⸵ luce scientie illustrant. Leprosos mundant. quicunque sermonis exhortatorii efficatia⸵ rancorem indignationis animi tumentis sedant. Claudis gressum restituit⸵ quicunque desides a torpore languentis ignauie reuocat. Surdis auditum reddit. quicunque contemptores f***ri contemptores ecclesiastici⸵ compellit ad amorem cultus diuini.
Ordini quarto qui potestatum uocabulo designantur˷ illi se conformant⸵ qui ostium inuisibilium fraudulentii suggestionius potenter resistunt.
Principatuum agmini merentur interseri⸵ qui tanta meritorum illustrium pollent prerogatiua⸵ ut super aspidem et basiliscum ambulent et conculcent leonem et draconem.
Dominatonum gaudere consortio sunt digni. qui et diuicias et delicias mundi conculcantes pedibus affectuum mentis⸵ et sui et carnalis concupis
centie. dominari uidentur.
Troni dei dici queunt. inquibus sedem sibi dominus specialissime tranquillitatis elegit⸵ tam ob mundicie et puritatis uirginalis pudicitie gloriam. quam propter concordie et pacis et amoris fraterni cultum. Tronos item dei censemus⸵ in quibus summus iudex recta decernit iudicia. Cernes non nullos qui suos excessus etiam enormes. excusant aliorum delicta etiam leuia⸵ grauissima diiudicantes. Sic sic. culicem colant. et camelum deglutiunt. S;et quid? Abhominatio in oculis dei sunt⸵ pondus et pondus. statera et statera. Acceptor est personarum qui in aceruummercurii˷ ob alienas transgressiones⸵ atrum mittit lapillum. ob proprias˷ aut nullum proicit calculum aut candidum.
Cherub dici meretur. qui scientiam sibi celitus datam˷ radiosa luce benignissime caritatis refulgentem⸵ etiam inuitis conferre gaudet. ad honestorum edificationem morum. Argumentum est dulcissime benignitatis non exile. cum quis subtilem celestium misteriorum comprehensionem˷ in noticiam fratrum transferre gloriatur⸵ in laudem magnificentie glorie maiestatis diuine. Archanorum intelligentia supracelestium⸵ admirationem parit potentie diuine. Vir tamen maturi pectoris˷ non solum superiora uocat in considerationem laudis diuine⸵ s;et etiam inferiorum istorum causas˷ effectus˷ ordine˷ dispositionem˷ ornatus˷ utilitates˷ decorem˷ colores˷ figuras˷ formas˷ quantitates˷ glorie potentie creatoris et sapientie et benignitatis ascrbit.
Supremo ordini se conformare uidentur. quorum cor adeo diuino igne feruet et estuat amoris sancti incendio⸵ ut meditationes sint ignee. colloquia⸵ ignita. opera luceant exteriora. Concaluit inquit amans⸵ cor meum intra me. et in meditatione mea exardescet ignis. Dum cor ignitum se ipsum colligit et includit intra se clausis fenestris sensuum˷ excluso uago agmine molestarum cogitationum⸵ estuat amplius ignis quasi inclusus. Nec ait propheta˷ incaluit⸵ s;etconcaluit. Ac si diceret. Totum insimul incaluit. et ex omni parte sui accensum est. Ignis ergo deuotionis⸵ illuminat et incendit meditationes. et eas sursum tendere tanquam subtiliatas et depuratas⸵ uirtus ignis efficit. Singulariter tamen dictum est meditatione. quia omnes meditationes amoris sancti⸵ in eundem finem tendunt. Adde. quia et si deuotio multiplicet meditationes. unica tamen meditatione usum se fuisse censet amor sanctus⸵ pre nimia delectatione. Quid quod meditationes continuat uirtus amoris. et ex ipsis una efficitur? Aut certe˷ cum dicitur in meditatione mea exardescet ignis. meditatio uocatur
id⸵ in quod tendit finaliter amantis desiderium. qui Que est igitur meditatio anime amantis nisi dilectus?
Sicut igitur nouem ordinibus angelorum decoratur celum empireum⸵ sic et multimoda distinctione ornatur ecclesia militans. Constitue pre oculis cordis propgetas˷ apostolos˷ cardinales˷ primates˷ archiepiscopos. episcopos. archidiaconos˷ officiales presbiteros⸵ et ornatu mirifico distinctam esse reperies sacrosanctam ecclesiam. Quid quod in uiris claustralibus et anachritis pulcherimam agnoscere potes subdiuisionem? In ueste igitur stragula quam uariat tam ars texture quam colorum dispositio limitata decenter⸵ uarietatem officiorum˷ dignitatum˷ consuetudinum˷ institutionum˷ intellige. Vt autem de iis qui nondum ad sacrorum ordinum dignitatem promoti sunt omittam. magna nobis benefaciendi necessitas est iniuncta⸵ quod insubdiaconos et diaconos et sacerdotes sublimare dignata est diuina benignitas. Fedus enim initum cum domino in sacri fontis aquis salutaribus uiolauimus⸵ uoti primi temerarii transgressores. Transfressioni primitiue super addimus transgressiones⸵ cum dignitatem subdiaconatus˷ diaconatus et sacerdotii minus reuerenter obseruauimus. O uoti emissi transgressio⸵ immo uotorum transgressiones. Quid quod dignitas ordinis suscepti peccatum aggrauat? Quid quod uite regularis institutis nos obsecundaturos. professi sumus? Diuina ergo iusticia⸵ te iudicem tui constituit. Quo pacto leue presumes censere peccatum quod conmittis qui Christianus es˷ sudiaconus es˷ diaconus es˷ sacerdos es˷ canonicus aut monachus ex istis? Caractere Christi insignitus⸵ abrenunciasti diabolo et omnibus pompis eius. Pacti quod cum domnio pepigisti transfressor effectus⸵ qua fronte ausus es ad sacros ordines accedere? Accessisti tamen accessisti utrum impudenter⸵ tu uideris. O graues circumstantias. o uota emissa⸵ o uotorum s;et et professionis transgressiones. Fracta est pro dolor s;et et totiens confracta est⸵ secunda naufragii tabula. Quis penitentie satis dignos fructus non dico agit. s;et peragit? Sequitur. Bissus et purpura indumentum eius. Per bissum⸵ confessorum agmina candida. per purpuram⸵ martirum roseo cruore purpuratum exercitum intellige. Fulget enim ecclesia intentibus confessorum liliis. uernat purpureis martirum rosis.
Viri fratres. licet certum sit uos bisso castitatis uestitos esse⸵ opus est tum ut uerecundie gracia uos altissimo conciliet. Lingue petulantia conuicia˷ contumelie˷ opprobria˷ detractiones˷ adulationes˷ utisiones˷ lites˷ uirgia˷ indignationes tumide˷ gestus indisciplinati⸵ procul relegentur a sanctitate uestra.
Nobilis in portis uir eius quando sederit cum senatoribus terre.
Vix sancte matris
ecclesia⸵ Christus. uir anime⸵ Christus. O quam infelicem quam enormem transfressorem tenetur se ipsum censere. qui nobile matrimonium quod est inter deum et animam fidelem⸵ peruitie peruersi exempli uel prece uel precio aut etiam quacunque turpi persuasione˷ corr.aut etiam acerba minarum interpositione⸵ in marg.aut etiam acerba minarum interpositione⸵ soluere molitur. Ha miser qui dilecta dilectam qui sponsam domini tui seperare ab amplexibus sponsi sui studes. quantum in te est⸵ ipsum sponsunt impugnas˷ s;et et dehonestas. Cur districti formam examinis. non constituis pre oculis cordis? Apparebit quidem nobilis in iudicio uir uirtutum dator⸵ quando sederit cum senatoribus terre. Tunc ligatis manibus et pedibus⸵ proitieris in tenebras exteriores. Ligabuntur pedes⸵ qui nunc nimis licentiosis utuntur discursibus. Dissoluti sunt nimis pedes affectuum mentis. qui per campos uoluptatis errant uagis montibus. Ligabuntur et manus⸵ que illicita contrectant impudenter. que ad omne facinus sese protendunt. Opera dissoluta⸵ tunc coertebuntur. Mitteris in tenebras⸵ qui nunc lucem odis. qui opera excerces⸵ tenebris et carcere digna. Zelotes est deus. ut quid sponsam eius uiolare satagis? Portas mortis⸵ iam dudum intrasti. quis te a portis inferi ad quas accedis reuocabit? S;et o quam magna est multitudo miserationis diuine. quam inexahusta est dulcedo benignitatis ipsius. Verus samson noster. sol noster in marg.sol noster qui portas gaze tulit insupercilium montis qui uesctes ferreos et claustra portasque inferi confregit⸵ confringere et in nobis portas mortis dignatur. Sensus corporei⸵ sunt fenestre mortis. quia per ipsos⸵ subintrat mors anime. Porte mortis per quas intratur ad mortem⸵ sunt malus
timor et cupiditas. Cupiditas namque et timor pusillanimis quo timetquis discrimini corporis aute etiam possessionum iacture sponte se se aperiunt⸵ dum illicitis prebent assensum. Per ipsum igitur tolluntur in nobis porte mortis. per quem⸵ a portis eternalibus transimus ad eternitatem. He porte⸵ sunt renuntiatio seculo et ad deum conuersio. siue fides. spes et caritas. O beneficia⸵ beneficiis accumulata. Qui ianuis clausis post resurrectionem intrauit salutansbenigne in marg.benigne discipulos. post resurrectionem anime qua resurrexit a uiciis⸵ intrat cor uisitans disciplinatos mentis affectus˷ dum modo clause sint interiores porte. Tunc multiplicatur pax pectoris⸵ precessiua pacis eternitatis.
Recolite uiri fratres recolite saluatoris beneficia. qui pro ipso mundana contempnen
des⸵ uiles et abiecti reputamini. Nobiles apparebitis cum Iesu uestro⸵ quando nobilis apparebit tanquam filius altissimi⸵ sedens cum terre senatoribus. Tunc subtilitate˷ in passibilitate˷ agilitate et claritate corr. in marg.donabimini⸵ regnaturi eternaliter cum domino.
Sindonem fecit et uendidit. et cingulum tradidit chananeo.
Memini me diffusius uersum hunc explanasse. tam in laudem gloriose uirginis. quam in preconia magdalenes. Vnde compendiose expositiones forma. in presentiarum uti libet. Per sindonem igitur seriem autenticarum institutionum uite sanctioris intellige. quarum doctrina⸵ ad fidem et bonos mores spectat. In sindone⸵ candorem˷ subtilitatem et mundiciam reperies. Candorem⸵ in fide. subtilitatem⸵ in doctrina. mundiciam⸵ in moribus agnosce. Sindonem itaque uendidit ecclesia⸵ dum uite instituta dedit transsituris ad fidem⸵ ut honestam ab eis susciperet conuersationem. Cingulum tradidit chananeo. dum uirtute temperantie constringenda esse carnalia desideria⸵ declarauit gentili populo. iam feliciter commutato. Vt enim placet bede⸵ chananeus interpretatur commutatus.
Viri fratres. Mutauimus habitum exteriorem. quando mutabitur habitus interior? Quando aderit illa perfecta mutatio. qua corpus humilitatis nostre reformabitur configuratum corpori claritatis Christi? Cunctis diebus inquit iobquibus nunc milito⸵ expecto donec ueniat immutatio mea. Vt autem superius diximus secundum ieronimum interpretatur chananeuspossidens uel possessio. Felices. qui deum possident. et a deo possidentur. Felices qui in patientica sua possident animas suas.
Fortitudo et decor⸵ indumentum eius. et ridebit in nouissimo die.
Non solum exercentur uirtutes aduersis⸵ immo nutriuntur. exerciciis eget militia⸵ ne longe pacis torpore langueat. Militia⸵ est uita hominis super terram. Non nunquam accidit ut prelati. tempore persecutionis promptissimi sint animas pro subditis ponere. dum uero ociis torpent⸵ dediscunt diuturna pace. ducum officium. Quoniam igitur sicut lima ferrum splendescere facit. et ignis aurum etiam obrixum rutilans reddit amplius˷ sic tribulatio puriores nos efficit⸵ ideo sup. l.ideo conpetenter associatur fortitudini decot. cum subditur. Fortitudo et decor indumentum eius. extolerantia Ex tolerantia namque persecutionum⸵ suscipiunt uirtutes augmenter decoris. Quis sancte persecutiones ecclesie quas sub tirannorum effreni ferocitates inc.ferocitate sustinuit. scripto commendare sufficeret? Quis est qui heretirorum fraudulentas ignoret temeritates. dum sanctam ecclesiam ausi sunt impudenter infestare? Si uero celebres sacromentorum ecclesiasticorum ritus˷ si solemnium pulcherimas officiorum uarietates˷ si diuini cultus in marg.cultus mundiciam insingulis diligentius consideres⸵ decorem spiritualis pulchritudinis reperies. Quantus est decor in conuersatione uirorum regularium honestissima? Quoniam autem fortitudo pusillanimitatis et ignauie clarigatrix examia˷ in presenti militia sustinet aspera⸵ in solacium nostri adiungitur. et ridebit in die nouissimo. Luctus⸵ in risum. dolor⸵ in gaudium. labor⸵ in requiem commutabitur. S;et quid? Numquid fortes consendi sumus qui obminima queque deicimur in merorem? Numquid decoris gratia ornamur. qui libenter turpia audimus˷ libentius proferimus˷ libentissime exercemus? Numquid in nouissimo die ridebimus qui in presenti risus lasciui dissolutione˷ leuitatem mentis manifestamus?
Os suum aperuit sapientie. et lex clementie⸵ in lingua eius.
Vir prudens aures oculos˷ cor˷ os˷ aperuitsapientie. Auditum prebet monitis salutaribus. quibus tanquam deliciis spiritualibus recreatur. Audiens namque sapiens⸵ sapientior erit. Ab inuisibilium uero comprehensionem⸵ nos erigere docent mentem uisibilia conspecta. in quibus admirationem pariunt⸵ potentia creatoris sapientia regentis. et benignitas conseruantis. Predecessores etiam nostri. posteritati sue prodesse cupientes⸵ sapientiam sibi celitus concessam. nobis commendauere in scriptis suis. in quibus rutilat aurum sapientie⸵ nitet argentum eloquentie. O thesauros commendabiles. qui etiam auidissimis scientie mentibus⸵ semper nouas ministrant diuitias. semper nouas sufficiunt prebere delicias. Cor aperuit sapientie⸵ qui gratiam diuinam pulsantem ad ostium cordis. et sponte sese offerentem. inthalamum interiorem gratanter admittit. Cor item aperuit sapientie⸵ quicunque animum applicat intelligentie fructuose exhortationis uiri prudentis. Os aperuit sapientie⸵ qui scripture celestis misteris reuelat auditoribus perfectioris intelligentie. predicationis⸵ exercens officium.
Aperuit autem os suum sapientie sacrosancta mater ecclesia. dum legis archanum˷ oraculaque prophetarum. patriarcharum quoque et regum gesta⸵ referenda esse corr.ad Christum et ad sacramenta ecclesie. docuit. Adde. quia sapientie que loquebatur in martiribus⸵ resistere non potuit pars aduersa˷ uerissimis ipsorum assertionibus opponens se impudenter. Sapientiam item dilucidauere doctores ueneratione dignissimi. adeo ut fulgore lucis exponum ipsorum⸵ illustratus sit orbis terrarum. Lex autem clementie erat in lingua ipsius. dum dilectionem in inimicos extendendam esse⸵ et bonum pro malo reddendum⸵ asseuerauit. Non ne lex est clementie benefacere iis qui nos persequntur? Lex talionis erat in lingua moysi⸵ que oculum pro oculo. dentem pro dente dari iussit. O quanto amplior est perfectio. percucianti unam maxillam⸵ prebere et alteram.
O mores. o tempora. Eloquar an sileam? Non nunquam dum pro modulo paruitatis nostre os aperimus sapientie edisserende. assunt non nulli⸵ qui aures suas obturant instar aspidis surde. Quid? Non uenenum. s;et toxicum expulsiuum ueneni⸵ paramus. Qui igitur tociens nugis inutilibus. tociens uanis curiositatibus˷ tociens cinicis detractionibus˷ tociens opprobriis contumeliosis ora aperuimus⸵ tandem tandem os aperiamus sapientie. Sit lex clementie⸵ tam in corde quam in ore nostro. Dum pro nutu uoluntatis proprie˷ nimium rigorem discipline seuerioris exercemus in alios⸵ animaduersionem ultionis diuine innositiet ipsos promeremur. Vtinam aduertatn iudices nostri⸵ quoniam et ipsi iudicabuntur. Fauorem summi iudicis sibi conciliat⸵ qui lege clementie˷ subditos regit. S;et et qui inter se pares sunt⸵ qua lege inelius confederabuntur. quam lege clementie? Hec nobis iniungit⸵ ut nosmet inuicem mutuo honore preueniamus. et ut unusquisque nostrum subueniat alii
inobsequiis caritatis. Florebit inter nos amor sanctus˷ regnabit concordia˷ uigebit pax⸵ si legi clementie sponte nos subdamus.
Considerauit semitas domus sue⸵ et panem ociosa non comedit.
Variis mrobis⸵ uaria sunt adhibenda remedia. Non eodem collirio⸵ omnium oculi sunt inungendi. Si circumstantiarum diuersitatem attendis⸵ cernes quosdam seuerioris discipline studiis egere. alios⸵ leuissime benignitatis mansuetudine tractandos esse. Castigandi sunt hi. paterne seueritatis uerberibus. illi⸵ materne consolationis uberibus lactandi sunt. Subdiderunt se sponte quidam. arctissimis uite regularis institutionibus. alii⸵ communibus Christiane professionis obseruantiis contenti sunt. Non unico tramite iusticie⸵ peruenitur ad regnum celorum. Mare rubrum⸵ diuisum est indiuisiones. Vnaqueque tribus⸵ per suam uiam incessit. Peneria⸵ diuersis utitur generibus satisfactionis. dum interram superne repromissionis⸵ tendit. Declinasti inquit propheta semitas nostras⸵ a uia tua. Procedunt namque diuerse institutiones⸵ a lege diuina. Et item. In mari uia tua. et semite tue⸵ in aquis multis. Quid per mare. nisi generalis Christiane militie professio designatur? Extendit se in hoc mari uia regia⸵ ducens ad uitam. Que est ista uia. nisi forma communium preceptorum uite? Que sunt semite⸵ nisi discipline arctioris studia. quibus tanquam methodis quibusdam compendiosius incedimus ad patriam? Aque multe⸵ perhibentur uarietates uirorum˷ scemate religiosi habitus ornatorum. Vt autem communi uulgaris sermonis forma sup. l.forma utamur. aque marine⸵ salse. aque fluuiales⸵ dulces esse dicuntur. Dum igitur propheta˷ hinc ait in mari. inde quasi pulcherima antithesi utens˷ ait. in aquis multis⸵ constabit intelligenti. quia aquarum nomine dulces aque comprehenduntur. Quorsum hec? Non ne per mare⸵ gentem Christianam communibus utentem obseruantiis. per aquas⸵ uiros regularis discipline instituta seruantes. designauimus? Communis uiuendi modus⸵ plurimis respersus est amaritudinibus. uita regularis⸵ dulcedinis oblectamento multiplici condita est. O quantam dulcedinem reperit sanctus amor in testimonio vone conscientie. intranquillitate pectoris⸵ in meditationibus defecatis. in studiis honeste conuersationis.
Considerauit igitur sancta mater ecclesia semitas domus sue. dum speciales
obseruantias uite regularis adinuenit studium deuotionis⸵ ducentes directissime ad domum illam de qua ait ueritas. In domo patris mei⸵ multe mansiones sunt. In diuersis diuerse consuetudines obseruantur ecclesiis. que licet sibi aduersari uideantur⸵ tum directe ducunt ad celeste palatium obseruatores suos. Cisterciensium. cluniacensium. chartusiensium et ceterorum ordinum sanctissimas institutiones considera. quid in eis nisi deliciosam amoris sancti iocunditatem reperies? Polimita est tunica ueri ioseph⸵ decentissima guttarum distinctione uariata. Quoniam uero ocium degenerans. extra septa sua eliminauit cetus uirorum regularium⸵ recte subiungitur. Et panem⸵ ociosa non comedit. Quidam enim cum paulo˷ labore manuum suarum⸵ rei familiaris ecludunt angustiam. Quibusdam laborem indicit tam amor utilitatis publice pubblice⸵ quam recreationis oblectamentum. Sic sic deliciatus est iacob. nunc in lie fecunditate⸵ nunc in decore rachelis. Facit ad delicias⸵ studiorum honesttis. grata uicissitudo. Peracto tempore modico quod lie debebatur⸵ gratiores sunt amplexus rachelis. Quid? Immo dum lia sibi uendicare uidetur exercitium exterius⸵ spirituales amoris sancti delitias. prebe marito suo rachel in thamo cordis. Et si corpus uideatur lye concessum⸵ animum tamen suis uendicat rachel deliciis. Dum martha. iesu admisso in pauperibus prebet obsequium˷ legibus hospitalitatis debitum⸵ orat in templo cordis. maria. Sunt et alii uitam celestem ducentes in terris˷ qui laborem corporalis exercitii. feliciter in obsequia spiritualia commutant. Hi⸵ cum anna. predulci orationum studio. indulgent in domo domini⸵ et exaudiuntur. S;et quid? Pro dolor. multi sunt sup. l.sunt imitatores heli⸵ in hac parte. dum orantem prolixius quempiam˷ arguunt aut temulentie˷ aut superstitionis. O iudices temerarios. qui spiritualia exercicia cum michol deprauare presumunt. S;et utinam isti qui cultum religionis uenerande paruipendunt⸵ cum heli mutent sententiam in melius. feruorem deuotionis anne commendantes.
Viri fratres. considerate diligentus intentiones cordis uestri. utrum a domo interna⸵ directe tendant ad domum eternam. Cogitatones non nunquam in findem debitum tendere uidentur. s;et eas corr. in marg.indiscretio abducit a felici proposito. Panem
ociosi non comeditis⸵ qui uigilias nocturnas. et labores diurnos uiriliter susinetis. Amor sanctus. uestra sibi uendiat exercitia. sine cuius presentia⸵ immensus labor censetur a deo ocium esse. Pane celestis scripture multi gratanter refitiuntur. s;et ociosi sunt⸵ dum desidie languor ab operum honestorum exercitio. ipsos reuocat. Absit absit uiri fratres⸵ ut panem angelorum comedatis ociosi. Bonis ergo operibus uacate⸵ ne uacetis.
Surrexerunt filii eius⸵ et beatissimam predicatuerunt. uir eius⸵ et laudauit eam.
Licet una sit **** sit columba. una sit *** sit dilecta⸵ plures tamen sunt partiales ecclesie. Si ergo ad quamcunque uenerandam uirorum regularium congregationem Christo militantium referantur ista⸵ facilis erit intelligentia. Generosa siquidem soboles mirifico uirtutum cultu decenter nobilitate⸵ gloria est matris sue. ecclesie uidelicet. Filii autentica predecessorum obseruantes instituta˷ spirituali morum honestorum scemate decorati. dum nobilibus feruent exercitiis˷ adeo ut odor suauitatis fame˷ longe lateque diffundatur. tanquam fragrantia aromatis confecti ex delitiis uniuersi puluerris pigmentarii⸵ docent ecclesiam illam esse beatissimam. Predicant honorem matris⸵ nobilium filiorum merita illustria. dum ipsorum opera bona⸵ lucent coram deo et hominibus. Celi siderei gloriam. enarrant stelle⸵ quibus ipsum decenter ornatur. Deuotionem˷ studia˷ opera˷ famam filiorum consule⸵ et matrem talium ac tantorum filiorum. censebis beatissimam. In uerbo igitur surgendi⸵ expedita agilitas strenue operationis. et iocunda hilaritas letissime deuotionis⸵ notantur.
Surrexit et uir eius⸵ et laudauit eam.
Surgit in laudem ecclesie sue prelatus. cuius uita commendabilis˷ conuersatio sancta˷ mores approbati˷ diligens prouidentia˷ labor strenuus⸵ honori cultus diuini. et publice pubblice utilitati fratrum˷ se debere fatentur. O dedecus. cum is qui preesse tenetur regimini ecclesie⸵ hostis ipsius est perniciosissimus. Set quid? Numquid regit ecclesiam. qui nouis subtilium fraudium adinuentionibus. bona eius dilapidare molitur? O si tanta adbiberetur diligentia rerum conseruationi⸵ quanta adhibetur earundem alienationi. Relegata est procul benignitas˷ uerecundia exterminata est˷ confunduntur iura humanitatis. quotiens infamiam suditorum⸵ censet prelatus sibi in laudem cedere. O dolor˷ o dedecus. cum rector ecclesie⸵ serenitatem fame suorum obnubilare studet. Perperam surgit in laudem ecclesie sue⸵ qui totus in ipsam insurgit.
Dignissimi sunt imitatione gloriosi martires. qui dum ad gloriosa surrexere certamina⸵ honestate
sanctissime conuersationis˷ uirtute constantie immobilis. sermonis efficacissimi potentia˷ uirtute miraculorum insignium˷ beatissimam predicauerunt sanctam matrem ecclesiam. Stetere predecessores nostri. tam pro ueritate fidei quam pro libertate ecclesie⸵ iudeis˷ gentilibus˷ tirannis˷ hereticis˷ scismaticis uiriliter resistendo. Surrexit post baptismum dominus Iesus ad exercitium operum admiratione dignissimorum. et sponsam suam effecit laudabilem. S;et et in iuditio surget quoad certissimam rei euidentiam⸵ suos eterna felicitatis uere gloria donaturus. Traducetur ecclesia in thalamum delitiarum iocunditatis et leticie. desideratsis s;et et desiderandis uoluptatibus⸵ semper fruitura.
Multe filie congregauerunt diuitias. tu⸵ supergressa es uniuersas.
Creator uniuersitatis deus. omnium hominum pater est⸵ ratione creationis s;et bonorum⸵ etiam ratione adoptionis. et ueracis promissionis˷ eterne hereditatis. Filie ergo dei˷ dicuntur diuersitates nationum. uarios ritus obseruantes⸵ et fallacium opinionum errore deuio seducte. Sub eadem item nuncupatione⸵ continentur philosophi˷ iudei˷ heretici˷ scismatici˷ et quamplures alii⸵ cum hedis ad sinistram iudicis collocandi. Philosoforum diuitias dicere possumus⸵ uenustatem elegantis eloquentie⸵ rerum subtilium comprehensionem˷ questionum arduarum absolutam decisionem˷ nouitatum adinuentionem⸵ procreantium admirationem. Sancta uero ecclesia cui ueritas reuelata est⸵ multo utiliora s;et et multo subtiliora comprehendit˷ et limpidius intelligit. Que philosoforum scripta seriei ueteris instrumenti et noui testamenti˷ ex equo respondere queunt? Que subtilitas ex equo conferri potest ili que est in comprehensione deitatis trine s;et non triplicis. non simple s;et simplicis? Quid admiratione dignius. quam quod uere simplex˷ infinitum est et immensum? Vnitas⸵ in infinitum maior est millenario. Quid quod omnium ydon. unica est ydea? Adde quod simplicitas⸵ origo est compositionis. quies⸵ motus. Quicquid naturaliter tendit ad non esse⸵ naturaliter tendit ad esse. Quod est supra mundum⸵ est infra mundum. quod est extra mundum⸵ intra mundum est. Set quid? Supra mundum est⸵ non eleuatum. infra mundum est⸵ non depressum. extra mundum est⸵ non exclusum. intra mundum est⸵ non inclusum. Omnino sunt equales in natura deitatis⸵ pater et filius. et tamen quicquid habet filius⸵ habet a patre. Quis non miretur corpus quod totum est rome. totum esse parisius? Nouit Christiana philosophia⸵ accidentia esse sine subiecto. Sub exigua forma. tantum est corpus domini⸵ quantum est in celo. Nota sunt ista. adeo ut fere in communem omnium noticiam deuenerunt. Deuorate sunt magorum uirge⸵ a uirga moysi. Philosoforum namque subtilitates⸵ perimit ueritas fidei.
Comprehensiua uero scientia tanto preminebit enigmatice⸵ quanto solare corpus fulget amplius scintillula.
Cum igitur in ueritatis speculatione et rerum sublimium comprehensione preferenda sit philosofice scientie. sapientia sancte matris ecclesie⸵ liquet quod in huiusmodi diuitiis potentior est ecclesia ceteris filiabus. Quantas autem dabis esse diuitias ecclesie˷ si intellectum referas ad uirtutem sacramentorum. ad fidei deuotionem. ad spei certissimam prestolationem˷ ad caritatis iocundissimam delectationem? Quid quod regnum celorum iam intra uos est? Quid quod filii ecclesie˷ filii sunt dei. immo etiam dii sunt? Quid uero animo credentis˷ sperantis˷ amantis. occurret. si ad gaudia supracelestia˷ ad delitias eternas˷ mens leta recurrat? Fallaces sibi congregant alii diuitias. ecclesia ueras iam possidet⸵ tam ratione rei. quam ratione spei. Male coaceruant diuitias diuitiis⸵ qui de die in diem superaddunt uitia uitiis. Diuitie si affluunt⸵ confluunt et sollicitudines. Affluunt diuitie. nichilominus effluunt tempora⸵ reuerti necia. Etiam auari⸵ prodigi sunt temporum. que non solum inutiliter expendunt⸵ s;et et amittunt. O infelices⸵ qui tempora perdiderunt. uitam consumpserunt⸵ salutem propriam neglexerunt. O infelices. qui quanto sunt diciores⸵ tanto efficiuntur deteriores. Quanto enim deteriores⸵ tanto et miseriores.
Quamquam uero iuxta predictorum tenorem queat apte uersiculus presens referri ad sanctam uniuersalem ecclesiam⸵ poterit tamen et commode intelligi de sancta unitate apostolorum. que et patriarcharum. et prophetarum cetui uenerando preferenda est⸵ et sanctitate uite. et scientia. et sapientia. et uirtute signorum et prodigiorum. Multe filie congregauerunt diuitias spirituales⸵ s;et ecclesia primitiua. uniueras est supergressa.
Fallax gratia et uana⸵ est pulcritudo. mulier timens dominum⸵ ipsa laudibitur.
Inter diuersas gratiarum uarietates˷ ampliato tamen nomine gratie⸵ enumerari solent˷ uirtus fortitudinis corporalis˷ uelocitas cursus expediti˷ ecellentia dignitatis˷ amoris confederatio. Quod autem fallax sit gratia corporalis strenuitatis⸵ liquet per goliam. qui cum uir bellator fuisset ab adolescentia sua⸵ ab adolescentulo dauid uictus est et interfectus. S;et et ipse dauid cuius gloriosa certamina uix stilo commendari queunt⸵ defecit. dum iesbi de nob. ense nouo ipsum nisus est percutere⸵ presidioque ei fuit ab isay filius saruie. et percussum philisteum⸵ interfecit. Intercepta uirtus iude machabei elanguitur. cecidit triumphator inclitus⸵ qui clipeo suo israelem protexerat. Vt quid saulem et ionathan commemorem. quoru casum montes Gelboe perpetua siccitate deflent?
Quantumlibet sit intensa uelocitas⸵ mortem tamen effugere non poterit. Dicto fidem facit asael⸵ qui cursor fuit uelocissimus. quasi unus ex capreis⸵ que morantur in siluis. Qui cum nimis instaret urgendo abner⸵ hasta transforssus interiit.
Fallacem uero esse gloriam celsitudinis magnatum⸵ infinita docent exempla. Superfluum michi uidetur ad memoriam reducere priami sublimitatem. cui nec are deorum patrocinium prestitere⸵ quin ipsum pirrusachilleides gladio transuerberaret. Experti sunt insidias fortune nimis licenter ause⸵ tarquinius superbus˷ iulius cesar˷ pompeius˷ crassus˷ antonius˷ cassius˷ et brutus. Quis est quem lateat gaii cesaris exitus. quem chereas interfecit? Vt quid circum˷ cresum˷ sennacherib˷ olofernem˷ ad memoriam reducam?
Set et amoris gratiam esse fallacem⸵
limpidissime intelliges. si assuerum regum et aman⸵ pre oculis cordis constituas. Nonne sennacherib. a filiis suis est interfectus? Nonne absalon. patrem suum dauid persecutus est? Erubuit natura⸵ cernens filium in hostem degenerare. Absalon⸵ filium exuit. s;etdauid⸵ pompeius et ilius⸵ morte iulie solutum est.
Pulchritudo autem inter gratiarum diuersitates uidetur enumeranda⸵ secundum quod ait poeta. Non nulla est gratia forme.S;et quam uana sit˷ quam fugitiua˷ illa singularis elegantissime forme gloria. qui nature deliciosa quedam uidebatur esse in teris ostentatio? Non pepercit ieuiezabel stibio depingenti oculos. cuius tanta erat uenustas⸵ ut aspectus omnium in se conuerteret. Naaman⸵ leprosus erat. Naaman decor interpretatur. Frequenter accidit. ut decori⸵ leprosi sint. Nonne superbia. lepra est anime? Fastus inest puchris⸵ sequiturque superbia formam. Nonne libido lepra est. animam deformiter inficiens. et corpus miserabiliter fedans? Quid confert nitor cutis exterior. cum spiritus corpori presidens˷ deformitate squalida inforrescat? Memini me superius dixisse. quia baal aureus erat exterius⸵ s;et luteus interius.
Possumus et aliter⸵ uersiculum istum explanare.
Fallax nimirum est gratia⸵ popularis aure. Fallax quidem est iuditium eius. fallatia sunt preconia eius⸵ nullius momenti est momentaneus fauor eius. Crudelis est qui famam negligit. s;et uecors est⸵ qui testimonium bone conscientie pauipendit. Nemo ut ait seneca˷ michi uidetur pluris posse estimare uirtutem˷ nemo illi magis esse deuotus. quam qui famam boni uiri perdidit⸵ ne conscientiam perderet. Quid tibi et plausui theatrali. qui concentum supernorum ciuium et laudes auditurus es angelicas? Vana est et pulchritudo gestuum exteriorum. que potius obnoxia est iuditio uisus intuentium⸵ quam soliditati stabilis conscientie. Vanam reddit pulchritudinem compositionis exterioris⸵ simulatio ypocreseos supersticiose. Tunc demum nomen pulchritudinis rite meretur gestuum exterioris hominis uenusta compositio⸵ cum eius origo est et forma⸵ decor interior. Vana est pulchritudo⸵ que se totam debet superstitioni.
Quoniam autem soliditas religionis in timore et humilitate consistit⸵ recte subditur. Mulier timens dominum⸵ ipsa laudabitur. Casto timore reueretur dilectum sancta mater ecclesia⸵ tanquam sponsa fidelis et castissima. Laudibitur autem in die gloriose remunerationis. quando ecclesie traducende in thalamum delitiarum iocunditatis eterne⸵ superni ciues occurrent. in himnis et canticis exultationis⸵ tripudiantes. Vnde continuo subditur dilecti exortatio inuitantis angelos ad laudem dilecte⸵ cum subiungitur.
Dare ei de fructu manuum suarum et laudent eam in portis opera sua. Reddite inquit ei pro fructuosis operibus suis⸵ laudes perfectas. persoluite ipsi dulcissimum iocunde melos leticie. Nullus iubileis exultationibus competit locus⸵ in consummatione gaudii. Laudes perfecte⸵ debentur perfectioni glorie. Laudent eam in portis⸵ opera sua. Ac si dicatur. Felicia studia ipsius declarabunt in ingressu regionis iuuentium⸵ ipsam dignam esse laude. Quid scipionibus˷ quid cesaribus˷ quid ptolomeis˷ sepultis iningerno. congerunt loquacis fame precona? Opera lucis exerceamus⸵ dum lucem habemus. Exspectat uos uiri fratres⸵ uenerabilis supernorum ciuium cetus. Sollicitudinum onere reiecto⸵ curremus expeditius. Via plana est⸵ propositum est currentibus cursus brauium.Via est Christus. ueritas Christus⸵ uita Christus. Via⸵ in precepto. ueritas⸵ in promisso. utia⸵ in premio. Via infallibilis. ueritas⸵ irrefragabilis. uita⸵ interminabilis. Via⸵ sine amfractu. ueritas⸵ sine errore. uita⸵ sine defectu. Via⸵ amenitatis. ueritas⸵ soliditatis. uita⸵ felicitatis. Via⸵ ducens. ueritas⸵ regens. uita⸵ beatificans.
Et ecce iam opus consummauimus⸵ in laudem domini nostri Iesu Christi. cui honor˷ uirtus et gloria⸵ per infinita seculorum secula. Amen.
Fortasse tuo liber suꝑperstes eris alexandro. Pͥrius enim me
uermes comedent⸵ quam te tinea corrosura sit. Ver
mibꝫus debet᷑ur corpꝰus meum. te⸵ demolient᷑ur tinee. Tu speculum es a
nimi mei. tu meditacionum mearum interpres⸵ ꝓpropositi nostricertissimꝰus es iudex. affectuumm̅entis mee fidelis es nuncius⸵
tu dulce solacium meroris. tu testis consciencie uerax.
Tibi tanqᷓuam fideli depositario⸵ cordis archana commendaui.
Restituis fidelitermͥichi ea q̅ue fidei tue commisi. in te⸵ me ipsumlego. Venies uenies⸝ in manꝰus alicuiꝰus pii lectoris⸵ qͥuiꝓpro me
preces effundere dignabit᷑ur. Tunc qͥuidem tuo libelle domino pro
deris⸵ tunc tuo alexandro gratissimam recompensabis uicissi
tudinem. Uincet⸝ nec inuideo laborem meum⸵ pii lectoris de
uotio. qͥui te nunc gremio repositurꝰus˷ nunc pectori suo admo
turꝰus. non numꝗᷓquam capiti tanꝗᷓquam dulce ceruical suppositurꝰus˷
qͦuandoꝫque te letis manibꝫus leniter contrectaturꝰus⸵ ꝓpro me af
fectuose dominum exorabit ihesumxpchristum⸵ qͥui cum patre⁊etspiritusancto uiuit ⁊et regnat deusꝑper infinita seculoꝝrumsecula⸵ Amen.