{
  "name":"pratyahara",
  "data": [
  {
    "name": "अण्",
    "list": "अ, इ, उ",
    "sutra": "<<ढ्रलोपे पूर्वस्य दीर्घोऽणः>>",
    "sutranum": "[[6.3.111]]"
  },
  {
    "name": "अक्",
    "list": "अ, इ, उ, ऋ, ऌ",
    "sutra": "<<अकः सवर्णे दीर्घः>>",
    "sutranum": "[[6.1.101]]"
  },
  {
    "name": "इक्",
    "list": "इ, उ, ऋ, ऌ",
    "sutra": "<<इको यणचि>>",
    "sutranum": "[[6.1.77]]"
  },
  {
    "name": "उक्",
    "list": "उ, ऋ, ऌ",
    "sutra": "<<उगिदचां सर्वनामस्थानेऽधातो>>",
    "sutranum": "[[7.1.70]]"
  },
  {
    "name": "एङ्",
    "list": "ए, ओ",
    "sutra": "<<एङः पदान्तादति>>",
    "sutranum": "[[6.1.109]]"
  },
  {
    "name": "अच्",
    "list": "अ, इ, उ, ऋ, ऌ, ए, ओ, ऐ, औ",
    "sutra": "<<इको यणचि>>",
    "sutranum": "[[6.1.77]]"
  },
  {
    "name": "इच्",
    "list": "इ, उ, ऋ, ऌ, ए, ओ, ऐ, औ",
    "sutra": "<<नादिचि>>",
    "sutranum": "[[6.1.104]]"
  },
  {
    "name": "एच्",
    "list": "ए, ओ, ऐ, औ",
    "sutra": "<<एचोऽयवायावः>>",
    "sutranum": "[[6.1.78]]"
  },
  {
    "name": "ऐच्",
    "list": "ऐ, औ",
    "sutra": "<<वृद्धिरादैच्>>",
    "sutranum": "[[1.1.1]]"
  },
  {
    "name": "अट्",
    "list": "अ, इ, उ, ऋ, ऌ, ए, ओ, ऐ, औ, ह्, य्, व्, र्",
    "sutra": "<<अट्कुप्वाङ्नुम्व्यवायेऽपि>>",
    "sutranum": "[[8.4.2]]"
  },
  {
    "name": "अण्",
    "list": "अ, इ, उ, ऋ, ऌ, ए, ओ, ऐ, औ, ह्, य्, व्, र्, ल्",
    "sutra": "<<अणुदित् सवर्णस्य चाप्रत्ययः>>",
    "sutranum": "[[1.1.69]]"
  },
  {
    "name": "इण्",
    "list": "इ, उ, ऋ, ऌ, ए, ओ, ऐ, औ, ह्, य्, व्, र्, ल्",
    "sutra": "<<इण्कोः>>",
    "sutranum": "[[8.3.57]]"
  },
  {
    "name": "यण्",
    "list": "य्, व्, र्, ल्",
    "sutra": "<<इको यणचि>>",
    "sutranum": "[[6.1.77]]"
  },
  {
    "name": "अम्",
    "list": "अ, इ, उ, ऋ, ऌ, ए, ओ, ऐ, औ, ह्, य्, व्, र्, ल्, ञ्, म्, ङ्, ण्, न्",
    "sutra": "<<पुमः खय्यम्परे>>",
    "sutranum": "[[8.3.6]]"
  },
  {
    "name": "यम्",
    "list": "य्, व्, र्, ल्, ञ्, म्, ङ्, ण्, न्",
    "sutra": "<<हलो यमां यमि लोपः>>",
    "sutranum": "[[8.4.64]]"
  },
  {
    "name": "ङम्",
    "list": "ङ्, ण्, न्",
    "sutra": "<<ङमो ह्रस्वादचि ङमुण् नित्यम्>>",
    "sutranum": "[[8.3.32]]"
  },
  {
    "name": "ञम्",
    "list": "ञ्, म्, ङ्, ण्, न्",
    "sutra": "<<ञमन्ताड्डः>>",
    "sutranum": "(उणादिः - 1.111)"
  },
  {
    "name": "यञ्",
    "list": "य्, व्, र्, ल्, ञ्, म्, ङ्, ण्, न्, झ्, भ्",
    "sutra": "<<अतो दीर्घो यञि>>",
    "sutranum": "[[7.3.101]]"
  },
  {
    "name": "झष्",
    "list": "झ्, भ्, घ्, ढ्, ध्",
    "sutra": "<<एकाचो बशो भष् झषन्तस्य स्ध्वोः>>",
    "sutranum": "[[8.2.37]]"
  },
  {
    "name": "भष्",
    "list": "भ्, घ्, ढ्, ध्",
    "sutra": "<<एकाचो बशो भष् झषन्तस्य स्ध्वोः>>",
    "sutranum": "[[8.2.37]]"
  },
  {
    "name": "अश्",
    "list": "अ, इ, उ, ऋ, ऌ, ए, ओ, ऐ, औ, ह्, य्, व्, र्, ल्, ञ्, म्, ङ्, ण्, न्, झ्, भ्, घ्, ढ्, ध्, ज्, ब्, ग्, ड्, द्",
    "sutra": "<<भोभगोअघोअपूर्वस्य योऽशि>>",
    "sutranum": "[[8.3.17]]"
  },
  {
    "name": "हश्",
    "list": "ह्, य्, व्, र्, ल्, ञ्, म्, ङ्, ण्, न्, झ्, भ्, घ्, ढ्, ध्, ज्, ब्, ग्, ड्, द्",
    "sutra": "<<हशि च>>",
    "sutranum": "[[6.1.114]]"
  },
  {
    "name": "वश्",
    "list": "व्, र्, ल्, ञ्, म्, ङ्, ण्, न्, झ्, भ्, घ्, ढ्, ध्, ज्, ब्, ग्, ड्, द्",
    "sutra": "<<नेड् वशि कृति>>",
    "sutranum": "[[7.2.8]]"
  },
  {
    "name": "झश्",
    "list": "झ्, भ्, घ्, ढ्, ध्, ज्, ब्, ग्, ड्, द्",
    "sutra": "<<झलां जश् झशि>>",
    "sutranum": "[[8.4.53]]"
  },
  {
    "name": "जश्",
    "list": "ज्, ब्, ग्, ड्, द्",
    "sutra": "<<झलां जश् झशि>>",
    "sutranum": "[[8.4.53]]"
  },
  {
    "name": "बश्",
    "list": "ब्, ग्, ड्, द्",
    "sutra": "<<एकाचो बशो भष् झषन्तस्य स्ध्वोः>>",
    "sutranum": "[[8.2.37]]"
  },
  {
    "name": "छव्",
    "list": "छ्, ठ्, थ्, च्, ट्, त्",
    "sutra": "<<नश्छव्यप्रशान्>>",
    "sutranum": "[[8.3.7]]"
  },
  {
    "name": "यय्",
    "list": "य्, व्, र्, ल्, ञ्, म्, ङ्, ण्, न्, झ्, भ्, घ्, ढ्, ध्, ज्, ब्, ग्, ड्, द्, ख्, फ्, छ्, ठ्, थ्, च्, ट्, त्, क्, प्",
    "sutra": "<<अनुस्वारस्य ययि परसवर्णः>>",
    "sutranum": "[[8.4.58]]"
  },
  {
    "name": "मय्",
    "list": "म्, ङ्, ण्, न्, झ्, भ्, घ्, ढ्, ध्, ज्, ब्, ग्, ड्, द्, ख्, फ्, छ्, ठ्, थ्, च्, ट्, त्, क्, प्",
    "sutra": "<<मय उञो वो वा>>",
    "sutranum": "[[8.3.33]]"
  },
  {
    "name": "झय्",
    "list": "झ्, भ्, घ्, ढ्, ध्, ज्, ब्, ग्, ड्, द्, ख्, फ्, छ्, ठ्, थ्, च्, ट्, त्, क्, प्",
    "sutra": "<<झयो होऽन्यतरस्याम्>>",
    "sutranum": "[[8.4.62]]"
  },
  {
    "name": "खय्",
    "list": "ख्, फ्, छ्, ठ्, थ्, च्, ट्, त्, क्, प्",
    "sutra": "<<पुमः खय्यम्परे>>",
    "sutranum": "[[8.3.6]]"
  },
  {
    "name": "चय्",
    "list": "च्, ट्, त्, क्, प्",
    "sutra": "<<चयो द्वितीयाः शरि पौष्करसादेरिति वाच्यम्>>",
    "sutranum": "(वार्त्तिकम् - [[8.4.48]])"
  },
  {
    "name": "यर्",
    "list": "य्, व्, र्, ल्, ञ्, म्, ङ्, ण्, न्, झ्, भ्, घ्, ढ्, ध्, ज्, ब्, ग्, ड्, द्, ख्, फ्, छ्, ठ्, थ्, च्, ट्, त्, क्, प्, श्, ष्, स्",
    "sutra": "<<यरोऽनुनासिकेऽनुनासिको वा>>",
    "sutranum": "[[8.4.45]]"
  },
  {
    "name": "झर्",
    "list": "झ्, भ्, घ्, ढ्, ध्, ज्, ब्, ग्, ड्, द्, ख्, फ्, छ्, ठ्, थ्, च्, ट्, त्, क्, प्, श्, ष्, स्",
    "sutra": "<<झरो झरि सवर्णे>>",
    "sutranum": "[[8.4.65]]"
  },
  {
    "name": "खर्",
    "list": "ख्, फ्, छ्, ठ्, थ्, च्, ट्, त्, क्, प्, श्, ष्, स्",
    "sutra": "<<खरि च>>",
    "sutranum": "[[8.4.55]]"
  },
  {
    "name": "चर्",
    "list": "च्, ट्, त्, क्, प्, श्, ष्, स्",
    "sutra": "<<अभ्यासे चर्च>>",
    "sutranum": "[[8.4.54]]"
  },
  {
    "name": "शर्",
    "list": "श्, ष्, स्",
    "sutra": "<<वा शरि>>",
    "sutranum": "[[8.3.36]]"
  },
  {
    "name": "अल्",
    "list": "अ, इ, उ, ऋ, ऌ, ए, ओ, ऐ, औ, ह्, य्, व्, र्, ल्, ञ्, म्, ङ्, ण्, न्, झ्, भ्, घ्, ढ्, ध्, ज्, ब्, ग्, ड्, द्, ख्, फ्, छ्, ठ्, थ्, च्, ट्, त्, क्, प्, श्, ष्, स्, ह्",
    "sutra": "<<अलोऽन्त्यस्य>>",
    "sutranum": "[[1.1.52]]"
  },
  {
    "name": "हल्",
    "list": "ह्, य्, व्, र्, ल्, ञ्, म्, ङ्, ण्, न्, झ्, भ्, घ्, ढ्, ध्, ज्, ब्, ग्, ड्, द्, ख्, फ्, छ्, ठ्, थ्, च्, ट्, त्, क्, प्, श्, ष्, स्, ह्",
    "sutra": "<<हलन्त्यम्>>",
    "sutranum": "[[1.3.3]]"
  },
  {
    "name": "वल्",
    "list": "व्, र्, ल्, ञ्, म्, ङ्, ण्, न्, झ्, भ्, घ्, ढ्, ध्, ज्, ब्, ग्, ड्, द्, ख्, फ्, छ्, ठ्, थ्, च्, ट्, त्, क्, प्, श्, ष्, स्, ह्",
    "sutra": "<<आर्धधातुकस्येड् वलादेः>>",
    "sutranum": "[[7.2.35]]"
  },
  {
    "name": "रल्",
    "list": "र्, ल्, ञ्, म्, ङ्, ण्, न्, झ्, भ्, घ्, ढ्, ध्, ज्, ब्, ग्, ड्, द्, ख्, फ्, छ्, ठ्, थ्, च्, ट्, त्, क्, प्, श्, ष्, स्, ह्",
    "sutra": "<<रलो व्युपधाद्धलादेः संश्च>>",
    "sutranum": "[[1.2.26]]"
  },
  {
    "name": "झल्",
    "list": "झ्, भ्, घ्, ढ्, ध्, ज्, ब्, ग्, ड्, द्, ख्, फ्, छ्, ठ्, थ्, च्, ट्, त्, क्, प्, श्, ष्, स्, ह्",
    "sutra": "<<झलां जशोऽन्ते>>",
    "sutranum": "[[8.2.39]]"
  },
  {
    "name": "शल्",
    "list": "श्, ष्, स्, ह्",
    "sutra": "<<शल इगुपधादनिटः क्सः>>",
    "sutranum": "[[3.1.45]]"
  },
  {
    "name": "र",
    "list": "र्, ल्",
    "sutra": "<<उरण् रपरः>>",
    "sutranum": "[[1.1.51]]"
  },
  {
    "name": "सुप्",
    "list": "सुँ, औ, जस्, अम्, औट्, शस्, टा, भ्याम्, भिस्, ङे, भ्याम्, भ्यस्, ङसिँ, भ्याम्, भ्यस्, ङस्, ओस्, आम्, ङि, ओस्, सुप्",
    "sutra": "<<सुप्तिङन्तं पदम्>>",
    "sutranum": "[[1.4.14]]"
  },
  {
    "name": "सुट्",
    "list": "सुँ, औ, जस्, अम्, औट्",
    "sutra": "<<सुडनपुंसकस्य>>",
    "sutranum": "[[1.1.43]]"
  },
  {
    "name": "आप्",
    "list": "टा, भ्याम्, भिस्, ङे, भ्याम्, भ्यस्, ङसिँ, भ्याम्, भ्यस्, ङस्, ओस्, आम्, ङि, ओस्, सुप्",
    "sutra": "<<अनाप्यकः>>",
    "sutranum": "[[7.2.112]]"
  },
  {
    "name": "तिङ्",
    "list": "तिप्, तस्, झि, सिप्, थस्, थ, मिप्, वस्, मस्, त, आताम्, झ, थास्, आथाम्, ध्वम्, इट्, वहि, महिङ्",
    "sutra": "<<सुप्तिङन्तं पदम्>>",
    "sutranum": "[[1.4.14]]"
  },
  {
    "name": "तङ्",
    "list": "त, आताम्, झ, थास्, आथाम्, ध्वम्, इट्, वहि, महिङ्",
    "sutra": "<<तङानावात्मनेपदम्>>",
    "sutranum": "[[1.4.100]]"
  },
  {
    "name": "कृञ्",
    "list": "कृ, भू, अस्",
    "sutra": "<<कृञ्चानुप्रयुज्यते लिटि>>",
    "sutranum": "[[3.1.40]]"
  },
  {
    "name": "तृन्",
    "list": "शानच्, शानन्, चानश्, शतृ, तृन्",
    "sutra": "<<न लोकाव्ययनिष्ठाखलर्थतृनाम्>>",
    "sutranum": "[[2.3.69]]"
  },
  {
    "name": "सङ्",
    "list": "धातुभ्यः विहिताः सर्वे प्रत्ययाः ('सन्' इत्यस्मात् आरभ्य 'महिङ्' इति यावत्)",
    "sutra": "<<झलि सङीति वक्तव्यम्>>",
    "sutranum": "(वार्त्तिकम् - [[8.2.29]])"
  }
]
}