1
00:00:33,000 --> 00:00:38,679
Przed 20 laty to była sobota
- 1 maja 2004 roku dokładnie o północy
ruszyliśmy wspólną europejską drogą.

2
00:00:38,720 --> 00:00:42,479
Właśnie mija 20 lat
od przystąpienia Polski
do Unii Europejskiej.

3
00:00:42,520 --> 00:00:45,679
Oglądają państwo
specjalne wydanie "i9:30".

4
00:00:45,720 --> 00:00:50,519
Warszawa, Joanna Dunikowska-Paź,
dobry wieczór.

5
00:00:51,600 --> 00:00:54,039
Dobry wieczór państwu, Marek Czyż.

6
00:00:54,080 --> 00:00:57,399
Szukaliśmy tego adresu na mapie Europy
z wielką nadzieją,

7
00:00:57,440 --> 00:01:00,039
że będzie dla nas gościnny,
i takim się okazał.

8
00:01:00,080 --> 00:01:04,239
Bruksela, stolica europejskich planów,
koncepcji, dyskusji i porozumień.

9
00:01:04,280 --> 00:01:07,039
To tu postanowiliśmy odszukać
swoje miejsce,

10
00:01:07,080 --> 00:01:10,159
to tu od 20 lat
słuchają także polskiego głosu.

11
00:01:10,200 --> 00:01:13,279
Za chwilę opiszemy, jak jest ważny.

12
00:01:30,720 --> 00:01:34,359
Coś, co jeszcze kilkanaście lat temu
było marzeniem.

13
00:01:42,200 --> 00:01:48,119
Wyjątkowy jubileusz to dobra okazja,
by podsumować 20-lecie naszego
członkostwa w Unii Europejskiej.

14
00:01:48,160 --> 00:01:51,159
Ten bilans najlepiej obrazują
dwie liczby.

15
00:01:51,200 --> 00:01:55,719
Niemal 250 mld euro,
które trafiło do nas ze wspólnej kasy,

16
00:01:55,760 --> 00:02:00,199
i ponad 85 miliardów euro,
które tam wpłaciliśmy.

17
00:02:00,240 --> 00:02:05,319
Górka jest spora, bo zyskaliśmy
około 163 mld euro.

18
00:02:05,360 --> 00:02:08,999
Tyle o liczbach.
Dziś czas na świętowanie.

19
00:02:09,040 --> 00:02:13,879
A wyjątkowy jubileusz to koncerty,
debaty, festyny, spektakle
czy wystawy.

20
00:02:13,920 --> 00:02:18,959
Warszawa też ma swoją propozycję,
o której opowie Anna Łubian-Halicka.

21
00:02:19,000 --> 00:02:20,919
Dobry wieczór.

22
00:02:33,520 --> 00:02:39,159
To będzie bardzo dobry wieczór
w Warszawie,

23
00:02:39,200 --> 00:02:45,399
bo za niespełna godzinę
rozpocznie się wyjątkowy koncert,

24
00:02:45,440 --> 00:02:47,799
"Urodziny w Europie.
Dobrze, że jesteśmy razem".

25
00:02:47,840 --> 00:02:50,919
Wstęp wolny.

26
00:02:50,960 --> 00:02:52,919
Na scenie Kaja czy Kwiat Jabłoni.

27
00:02:52,960 --> 00:02:55,799
Dziś świętuje nie tylko Warszawa.

28
00:02:55,840 --> 00:02:58,759
"Odę do radości"
dziś słychać w całej Polsce.

29
00:02:58,800 --> 00:03:02,319
Sopot, Poznań, Gdańsk, Warszawa.

30
00:03:02,360 --> 00:03:04,479
I jeden powód do świętowania.

31
00:03:04,520 --> 00:03:06,799
Jestem w Unii. To spełnione marzenie.

32
00:03:06,840 --> 00:03:10,079
Marzenie, które przez lata
wydawało się nieosiągalne.

33
00:03:10,120 --> 00:03:12,479
Chcemy Polski otwartej
na Europę i świat.

34
00:03:12,520 --> 00:03:16,199
Rok 1989
i początek polskiej drogi do Unii.

35
00:03:16,240 --> 00:03:18,079
To negocjacje.

36
00:03:18,120 --> 00:03:21,279
Szybko doszliśmy do porozumienia.

37
00:03:21,320 --> 00:03:26,439
Umowy i referendum,
przed którym zwolenników akcesji
wsparł Jan Paweł II.

38
00:03:26,480 --> 00:03:31,159
Polska zawsze stanowiła
ważną część Europy.

39
00:03:31,200 --> 00:03:36,039
Po podliczeniu głosów i frekwencji
wszystko stało się jasne.

40
00:03:36,080 --> 00:03:39,199
Wracamy do wielkiej
europejskiej rodziny.

41
00:03:39,240 --> 00:03:40,679
W taki sposób.

42
00:03:40,720 --> 00:03:42,599
Flagę Unii podnieść.

43
00:03:42,640 --> 00:03:44,959
Polska świętowała 20 lat temu.

44
00:03:45,000 --> 00:03:48,799
Drogi, budynki, chodniki,
wszystko się zmieniło.

45
00:03:48,840 --> 00:03:50,839
Dziś doceniają to wszyscy.

46
00:03:50,880 --> 00:03:56,919
Obecność w UE ma dla nas znaczenie
dziejowe, obecność w UE w sposób,

47
00:03:56,960 --> 00:04:02,719
którego nie da się przecenić,
przyczyniła się
do dynamicznego rozwoju Polski

48
00:04:02,760 --> 00:04:05,239
przez ostatnie 20 lat.

49
00:04:05,280 --> 00:04:07,159
Rozwoju, który widać.

50
00:04:07,200 --> 00:04:10,839
W każdej polskiej miejscowości.

51
00:04:10,880 --> 00:04:17,039
13 maja 2004 r. Polska znalazła się
wśród przyjaciół, w domu.

52
00:04:17,080 --> 00:04:20,119
Nadzieje związane z tamtym dniem
spełniły się z nawiązką.

53
00:04:20,160 --> 00:04:21,919
Ale przed Unią - nowe wyzwania.

54
00:04:21,960 --> 00:04:26,639
O których dziś podczas rocznicowego
spotkania w Słubicach
z Radosławem Sikorskim.

55
00:04:26,680 --> 00:04:29,119
Mówiła szefowa niemieckiej dyplomacji.

56
00:04:29,160 --> 00:04:31,639
Europa musi stać się
unią bezpieczeństwa.

57
00:04:31,680 --> 00:04:34,359
Unia Europejska
musi zostać zreformowana tak,

58
00:04:34,400 --> 00:04:38,119
by była silniejsza
w polityce bezpieczeństwa,
aby mówiła jednym głosem.

59
00:04:38,160 --> 00:04:40,439
Lewica świętowanie 20-lecia w UE.

60
00:04:40,480 --> 00:04:43,279
Połączyła z obchodami Święta Pracy.

61
00:04:43,320 --> 00:04:48,919
Po latach inwestowania
w infrastrukturę, w kwestie związane
z budowaniem Polski,

62
00:04:48,960 --> 00:04:54,719
z takim konkretnym budowaniem,
chcielibyśmy zainwestować
w człowieka.

63
00:04:54,760 --> 00:04:57,199
Ale dziś, podobnie jak 20 lat temu...

64
00:04:57,240 --> 00:04:59,599
Wyciśnie Polskę jak cytrynę.

65
00:04:59,640 --> 00:05:02,919
...w Warszawie słychać też
głos eurosceptyków.

66
00:05:02,960 --> 00:05:04,959
My nie chcemy być w środku Unii.

67
00:05:05,000 --> 00:05:08,799
To zorganizowany
przez środowiska narodowe
marsz suwerenności.

68
00:05:08,840 --> 00:05:11,919
Polska musi być gotowa na polexit.

69
00:05:11,960 --> 00:05:15,679
Na razie był brexit, do którego dziś
nawiązał Donald Tusk,

70
00:05:15,720 --> 00:05:19,599
pisząc o prognozie
Banku Światowego, zgodnie z którą
w przyszłym roku

71
00:05:19,640 --> 00:05:24,519
dochód na głowę będzie wyższy w Polsce
niż w Wielkiej Brytanii.

72
00:05:28,720 --> 00:05:32,759
Z sondażu United Surveys wynika,
że 20 lat obecności Polski w Unii

73
00:05:32,800 --> 00:05:38,839
zdecydowanie lub raczej pozytywnie
ocenia 70% ankietowanych.

74
00:05:43,000 --> 00:05:46,159
Trasy szybkiego ruchu, autostrady,
kolej i lotniska,

75
00:05:46,200 --> 00:05:49,919
czyli mapa polskich inwestycji
na przestrzeni ostatnich 20 lat.

76
00:05:49,960 --> 00:05:53,319
Prawie 1,5 biliona złotych
- tyle na nie wydaliśmy,

77
00:05:53,360 --> 00:05:56,919
ponad 60% środków
to przelewy z Unii.

78
00:05:56,960 --> 00:06:01,719
Realizacja inwestycji
bez takiego wsparcia
zajęłaby nam 40 dodatkowych lat.

79
00:06:01,760 --> 00:06:04,439
We Wrocławiu jest Tomasz Mildyn.

80
00:06:04,480 --> 00:06:08,439
Tomku, jak duże było
to unijne przyspieszenie?

81
00:06:14,200 --> 00:06:23,919
Na tyle duże,

82
00:06:23,960 --> 00:06:29,399
że szybko udało nam się przeskoczyć
w kwestii jakości dróg
kraje starej Unii.

83
00:06:29,440 --> 00:06:32,999
W rozmowie ze mną
ekonomiści podkreślali,

84
00:06:33,040 --> 00:06:34,799
że nowa infrastruktura sprawiła,

85
00:06:34,840 --> 00:06:38,039
że postawiliśmy fundament
pod budowę nowej gospodarki.

86
00:06:38,080 --> 00:06:41,959
Obwodnica Wrocławia - to dzięki niej
tranzyt z Warszawy, Łodzi czy Poznania

87
00:06:42,000 --> 00:06:44,559
zamiast do centrum miasta
trafia na autostradę A4.

88
00:06:44,600 --> 00:06:48,159
Która 20 lat temu była jedną
z niewielu dróg szybkiego ruchu
w Polsce.

89
00:06:48,200 --> 00:06:52,159
Ich długość w dwie dekady
zwiększyła się z 612
do ponad 5100 km.

90
00:06:52,200 --> 00:06:55,519
Widać to na mapie,
słychać od kierowców.

91
00:06:55,560 --> 00:06:58,599
Zdecydowanie jest na plus,
to mogę też porównać,

92
00:06:58,640 --> 00:07:06,639
dojeżdżam do domu na Lubelskim,
kiedyś ta trasa zajmowała mi
7 godzin z tankowaniem,

93
00:07:06,680 --> 00:07:09,319
teraz ta trasa zajmuje mi 4,5 godziny.

94
00:07:09,360 --> 00:07:17,199
Z Kujawsko-pomorskiego na Śląsk
to kiedyś żeśmy jeździli
8-10 godzin, teraz 6-7, dużo prędzej.

95
00:07:17,240 --> 00:07:22,799
A budowa dróg i węzłów komunikacyjnych
szybko przełożyła się
na rozwój biznesu.

96
00:07:22,840 --> 00:07:28,079
Wygenerowaliśmy w swojej przestrzeni
dużo terenów inwestycyjnych,
dobrze uzbrojonych,

97
00:07:28,120 --> 00:07:31,119
przyciągających kapitał lokalny
i zagraniczny,

98
00:07:31,160 --> 00:07:33,519
co pozwoliło stworzyć
nowe miejsca pracy

99
00:07:33,560 --> 00:07:36,239
i też przyczynić się
do wzrostu gospodarczego.

100
00:07:36,280 --> 00:07:39,559
Rośnie ruch lotniczy,
podróżujemy bardziej komfortowo.

101
00:07:39,600 --> 00:07:42,479
To wrocławskie lotnisko
sprzed dwóch dekad.

102
00:07:42,520 --> 00:07:43,639
A to obecnie.

103
00:07:43,680 --> 00:07:47,119
Trwa kolejna rozbudowa,
także dzięki unijnym pieniądzom.

104
00:07:47,160 --> 00:07:50,359
Porównując inne lotniska,
na których już byliśmy w Europie,

105
00:07:50,400 --> 00:07:54,439
to raczej nie odbiegamy wcale od tego,
jest tutaj porównywalnie.

106
00:07:54,480 --> 00:07:56,119
Zmiany też na kolei.

107
00:07:56,160 --> 00:08:03,279
Tak wrocławski dworzec główny
i pociągi wjeżdżające na perony
wyglądały przed erą unijnych dotacji.

108
00:08:03,320 --> 00:08:09,959
Dziś to zupełnie inne miejsce
- nowoczesny tabor
i wyremontowane tory.

109
00:08:10,000 --> 00:08:14,359
Choć poprawa infrastruktury kolejowej
to nadal jedno z dużych wyzwań.

110
00:08:14,400 --> 00:08:21,519
My odbudowujemy to,
co żeśmy przez te kilkanaście lat
III RP niestety zabałaganili,

111
00:08:21,560 --> 00:08:30,639
ale już najwyższa pora,
żeby zacząć budować koleje XXI wieku,
czyli koleje 250-350 km/h.

112
00:08:30,680 --> 00:08:36,319
Unijne fundusze zmieniły też
życie mieszkańców położonego
na wyspach Świnoujścia.

113
00:08:36,360 --> 00:08:41,479
Jeszcze niedawno przeprawa promem
przez rzekę Świnę
zajmowała kilkadziesiąt minut,

114
00:08:41,520 --> 00:08:43,479
a w sezonie letnim nawet kilka godzin.

115
00:08:43,520 --> 00:08:48,959
Promy zastąpił nowoczesny tunel
pod dnem rzeki,
przejazd zajmuje kilka minut.

116
00:08:49,000 --> 00:08:53,119
Czas, dzięki drugiej linii metra,
współfinansowanej
z pieniędzy unijnych,

117
00:08:53,160 --> 00:08:55,679
oszczędzają także mieszkańcy Warszawy.

118
00:08:55,720 --> 00:08:57,399
Wróćmy jednak na drogi.

119
00:08:57,440 --> 00:09:01,479
Pytanie, czy autostrady
i trasy szybkiego ruchu,
które dziś mamy,

120
00:09:01,520 --> 00:09:04,159
udałoby się zbudować
bez unijnego wsparcia?

121
00:09:04,200 --> 00:09:06,079
Tak. Ile by to trwało?

122
00:09:06,120 --> 00:09:09,479
Jeżeli weźmiemy pod uwagę fakt,
że przed wejściem do UE,

123
00:09:09,520 --> 00:09:12,559
nawet biorąc pod uwagę wartość
pieniądza w czasie,

124
00:09:12,600 --> 00:09:15,719
wydawaliśmy średnio 2 miliardy złotych
na inwestycje,

125
00:09:15,760 --> 00:09:21,159
to oznaczałoby, że przez 60 lat
musielibyśmy realizować te projekty,
które udało się w 20.

126
00:09:23,920 --> 00:09:28,599
Wsparcie dla rozpoczęcia
i rozwoju biznesu,
a także otwarcie europejskiego rynku

127
00:09:28,640 --> 00:09:32,519
- to w integracji
najbardziej doceniają
polscy przedsiębiorcy.

128
00:09:32,560 --> 00:09:35,479
Przez dwie dekady ich liczba
zdecydowanie wzrosła,

129
00:09:35,520 --> 00:09:38,879
co oznacza także
siedmiokrotny wzrost naszego eksportu.

130
00:09:38,920 --> 00:09:43,759
20 lat Polski w to wiatr w żagle
dla polskiego biznesu,
czasem także dosłownie,

131
00:09:43,800 --> 00:09:46,759
co pokaże Bartosz Filipowicz.

132
00:09:46,800 --> 00:09:49,879
Pani Natalia prowadzi
biuro nieruchomości.

133
00:09:49,920 --> 00:09:52,679
Firmę otworzyła
dzięki środkom unijnym.

134
00:09:52,720 --> 00:09:58,799
Była to duża pomoc,
możliwość zakupu sprzętu,
marketingu, remontu swojego biura,

135
00:09:58,840 --> 00:10:02,919
więc jeśli pojawia się możliwość,
to dlaczego by z niej nie skorzystać?

136
00:10:02,960 --> 00:10:07,959
To jedna z wielu przedsiębiorczyń,
która skorzystała na wejściu Polski
do Unii Europejskiej.

137
00:10:08,000 --> 00:10:10,279
Liczba przedsiębiorstw głównie rośnie.

138
00:10:10,320 --> 00:10:13,479
Gdy wchodziliśmy do Unii,
było ich nieco ponad 1,7 mln.

139
00:10:13,520 --> 00:10:17,559
W 2022 roku
- już blisko 2,35 mln.

140
00:10:17,600 --> 00:10:22,639
W ciągu 20 lat finansowe wsparcie
otrzymało 77 tys. projektów w firmach.

141
00:10:22,680 --> 00:10:26,439
Ich łączna wartość
to prawie 200 mld zł.

142
00:10:26,480 --> 00:10:29,079
A polska gospodarka urosła dwukrotnie.

143
00:10:29,120 --> 00:10:32,759
Byliśmy najszybciej rozwijającą się
gospodarka w Europie,

144
00:10:32,800 --> 00:10:35,639
to są oczywiście dane
dla całej gospodarki,

145
00:10:35,680 --> 00:10:37,079
ale to oznacza,

146
00:10:37,120 --> 00:10:42,999
że wszystkie nasze przedsiębiorstwa,
większość naszych przedsiębiorstw
również znakomicie się rozwijała.

147
00:10:43,040 --> 00:10:48,159
Jak podkreślają ekonomiści,
pieniądze z Unii na rozpoczęcie
i rozwój działalności to jedno,

148
00:10:48,200 --> 00:10:51,839
ale dużo ważniejsze było otwarcie
europejskiego rynku.

149
00:10:51,880 --> 00:10:55,879
Polski eksport wzrósł
mniej więcej siedmiokrotnie
w tym czasie.

150
00:10:55,920 --> 00:10:58,879
Możemy nasze towary sprzedawać
na europejskim rynku,

151
00:10:58,920 --> 00:11:01,799
który jest
wielokrotnie większy od polskiego.

152
00:11:01,840 --> 00:11:06,839
W dodatku cały czas mamy nadwyżkę
eksportu do Unii
w stosunku do importu.

153
00:11:06,880 --> 00:11:11,559
To już Bytów i największy na Pomorzu
zakład stolarki okienno-drzwiowej.

154
00:11:11,600 --> 00:11:14,679
To też jeden z największych w Polsce
eksporterów w branży.

155
00:11:14,720 --> 00:11:17,039
Za granicę trafia większość produkcji.

156
00:11:17,080 --> 00:11:21,759
Jak słyszymy
- to dzięki europejskiej integracji
firma rozwinęła działalność.

157
00:11:21,800 --> 00:11:26,359
Myślę, że nadal bylibyśmy firmą
o znaczeniu lokalnym,
być może regionalnym,

158
00:11:26,400 --> 00:11:31,679
skoro 15% produktów
zostaje tylko w kraju,
85% trafia na eksport,

159
00:11:31,720 --> 00:11:34,199
pokazuje, jaka to jest tendencja,

160
00:11:34,240 --> 00:11:39,079
i pokazuje, jakie możliwości
stworzyło to otwarcie
wspólnego europejskiego rynku.

161
00:11:39,120 --> 00:11:42,199
Łatwiej jest też sprzedawać
takie luksusowe dobra.

162
00:11:42,240 --> 00:11:45,759
Jachty produkowane w Gdańsku
cenią klienci na całym świecie.

163
00:11:45,800 --> 00:11:52,079
Wymiana handlowa,
wszystkie sprawy związane z zakupami
mają zupełnie uproszczoną procedurę.

164
00:11:52,120 --> 00:11:57,479
Dzisiaj bardziej odczuwamy to,
co się wydarzyło z Wielkiej Brytanią.

165
00:11:57,520 --> 00:12:00,479
Przedsiębiorcy i ekonomiści
nie mają wątpliwości

166
00:12:00,520 --> 00:12:03,439
- wspólny unijny rynek
to gwarancja rozwoju.

167
00:12:03,480 --> 00:12:07,519
I z niedowierzaniem słuchają głosów
mówiących o wyjściu z Unii.

168
00:12:07,560 --> 00:12:11,319
Jeśli ktoś tak się wypowiada
albo takie propozycje składa,

169
00:12:11,360 --> 00:12:14,359
to myślę,
że nie ma tak naprawdę pojęcia,

170
00:12:14,400 --> 00:12:17,639
na czym polega gospodarka,
prowadzenie biznesu.

171
00:12:17,680 --> 00:12:22,439
Przede wszystkim, słyszę
ekonomicznych analfabetów.

172
00:12:23,080 --> 00:12:27,799
Nie znam przedsiębiorcy,
który chciałby wyjść z UE albo uważa,
że nie warto było do niej wchodzić.

173
00:12:27,840 --> 00:12:32,239
I nadal chcą korzystać
z dobrodziejstw członkostwa w Unii
- choćby dofinansowań.

174
00:12:32,280 --> 00:12:37,439
Na rozkręcenie biznesu,
zatrudnienie nowych osób
i na jakieś dodatkowe szkolenia.

175
00:12:40,960 --> 00:12:45,399
Przed 20 laty
strach przed nieznanym towarzyszył
przede wszystkim rolnikom.

176
00:12:45,440 --> 00:12:50,759
Wróżono m.in. zalew rynku
towarami produkowanymi na Zachodzie
i utratę dochodów.

177
00:12:50,800 --> 00:12:55,159
W historycznym referendum
najmniejsze poparcie
dla członkostwa w Unii

178
00:12:55,200 --> 00:12:58,479
odnotowano w województwach podlaskim
i lubelskim.

179
00:12:58,520 --> 00:13:03,119
Lubelszczyznę odwiedziła
nasza reporterka Maria Guzek,
która opowie państwu,

180
00:13:03,160 --> 00:13:06,279
jak zmieniła się
perspektywa mieszkańców.

181
00:13:06,320 --> 00:13:12,119
Strach to mieszkańcy Siedliszcza
nad Bugiem, czyli wchodząc do Unii.

182
00:13:12,160 --> 00:13:13,679
A co mnie to da?

183
00:13:13,720 --> 00:13:18,519
3-4 lat temu przyjechali ze wschodu,
kupili u mnie zboża,
kartofli czy świnie kupili,

184
00:13:18,560 --> 00:13:20,799
zapłacili i zabrali,
a teraz koniec już.

185
00:13:20,840 --> 00:13:21,839
Końca nie ma.

186
00:13:21,880 --> 00:13:24,839
Ale ludzie do rolnictwa
garną się i tak niechętnie.

187
00:13:24,880 --> 00:13:27,799
Młodzi wyjechali,
a starsi już na emeryturach.

188
00:13:27,840 --> 00:13:30,519
Jest kilku rolników,
ale to tak prawdę mówiąc,

189
00:13:30,560 --> 00:13:33,319
można by na palcach
jednej ręki policzyć.

190
00:13:33,360 --> 00:13:36,119
Gospodarze
trochę lepsze ciągniki dostali.

191
00:13:36,160 --> 00:13:37,879
Nie tylko lepsze ciągniki.

192
00:13:37,920 --> 00:13:41,719
Lista jest zdecydowanie dłuższa,
w ciągu 20 lat na polską wieś

193
00:13:41,760 --> 00:13:47,239
i do rolników trafiło 78 mld euro.

194
00:13:47,280 --> 00:13:54,319
Począwszy od dopłat bezpośrednich
po tak naprawdę dopłaty
do modernizacji np. parku maszynowego,

195
00:13:54,360 --> 00:13:56,439
postawienia nowych budynków.

196
00:13:56,480 --> 00:13:59,839
Ale wspólny unijny rynek
to także wyzwania i problemy,

197
00:13:59,880 --> 00:14:03,519
które od miesięcy
oznaczają rolnicze protesty
nie tylko w Polsce,

198
00:14:03,560 --> 00:14:05,199
ale w niemal całej Europie.

199
00:14:05,240 --> 00:14:10,159
Rolnicy domagają się zablokowania
importu produktów ze wschodu
i uszczelnienia granicy.

200
00:14:10,200 --> 00:14:14,319
Sprzeciwiają się też
założeniom Zielonego ładu
i nadmiernej biurokracji.

201
00:14:14,360 --> 00:14:17,839
Choć przyznają - dzięki Unii na wsi
wiele udało się zmienić.

202
00:14:17,880 --> 00:14:22,039
Rozwinąć nasze gospodarstwa,
zmodernizować, mamy nowoczesne maszyny

203
00:14:22,080 --> 00:14:26,319
- tego się nie da zaprzeczyć
i tu nie ma co mówić, że nie.

204
00:14:27,240 --> 00:14:29,039
Są też pytania o przyszłość.

205
00:14:29,080 --> 00:14:33,239
Mieszkańcy miejscowości Świerże
na Lubelszczyźnie,
tuż przy granicy z Ukrainą,

206
00:14:33,280 --> 00:14:36,119
z niepokojem,
ale i optymizmem wchodzili do Unii.

207
00:14:36,160 --> 00:14:39,999
20 lat temu, pani Romualda,
właścicielka sklepu odnowiła elewację.

208
00:14:40,040 --> 00:14:41,359
Na tę okazję, tak.

209
00:14:41,400 --> 00:14:46,399
Po prostu wstydziłam się
już w takim obskurnym sklepie
pracować.

210
00:14:46,440 --> 00:14:49,999
Dziś sklep wygląda tak.
Sklepowa ta sama.

211
00:14:50,040 --> 00:14:51,679
Trzeba odnowić.

212
00:14:51,720 --> 00:14:54,559
On już był odnawiany
po tamtym okresie,

213
00:14:54,600 --> 00:15:01,439
ja jestem dzierżawcą
i teraz poproszę pana wójta
o znowu o odnowienie,

214
00:15:01,480 --> 00:15:04,719
a dzięki Unii, jak słyszymy,
sporo się udało.

215
00:15:04,760 --> 00:15:10,279
Projekty można było popisać
na różne odbudowy, autostrady,
no dużo.

216
00:15:10,320 --> 00:15:14,279
Choćby drogi,
które jeszcze 20 lat temu
wyglądały tak.

217
00:15:14,320 --> 00:15:16,479
Dziś prowadzą prosto do celu.

218
00:15:16,520 --> 00:15:20,639
A ta szkoła w Świerżach zyskała
nowy blask, i to jeszcze nie koniec.

219
00:15:20,680 --> 00:15:25,039
U nas w szkole dobudówka
została zrobiona,
teraz zakładają pompy ciepła,

220
00:15:25,080 --> 00:15:29,079
to też są pieniądze unijne,
wiele się zmieniło na korzyść.

221
00:15:29,120 --> 00:15:34,519
Co widać już na wjeździe
do miejscowości.

222
00:16:12,560 --> 00:16:16,719
Polska wchodziła do Unii Europejskiej
bez kompleksów, bo miała ważne atuty:

223
00:16:16,760 --> 00:16:19,719
duża powierzchnia
i prawie 40-milionowy rynek.

224
00:16:19,760 --> 00:16:23,639
To zawsze buduje przewagi,
ale też rodzi oczekiwania
a czasem obawy.

225
00:16:23,680 --> 00:16:27,399
Ale szybko się okazało,
że wspólnego rynku uczymy się
błyskawicznie,

226
00:16:27,440 --> 00:16:30,239
a Polacy potrafią tworzyć
prawdziwe unijne elity.

227
00:16:30,280 --> 00:16:33,439
Dorota Bawołek przeanalizowała
te nasze dwie dekady.

228
00:16:33,480 --> 00:16:36,519
Witaj, rozmawiałaś dziś
z Ursulą von der Leyen.

229
00:16:36,560 --> 00:16:41,839
Powiedz, jak szefowa
Komisji Europejskiej ocenia
nasze miejsce we Wspólnocie?

230
00:16:51,920 --> 00:16:54,639
Zdaniem przewodniczącej
Komisji

231
00:16:54,680 --> 00:16:57,759
Polska jest w unijnej czołówce
najbardziej wpływowych państw

232
00:16:57,800 --> 00:16:59,159
i trzeba było nas słuchać,

233
00:16:59,200 --> 00:17:00,719
gdy ostrzegaliśmy przed Rosją.

234
00:17:00,760 --> 00:17:02,799
Nie słuchano,

235
00:17:02,840 --> 00:17:06,479
bo w ciągu ostatnich 20 lat
pozycja Polski w Europie
była zmienna.

236
00:17:06,520 --> 00:17:10,759
Do pracy Maciej Popowski,
jeden z trzech polskich
dyrektorów generalnych,

237
00:17:10,800 --> 00:17:14,879
najwyższych rangą urzędników
w Komisji Europejskiej
przyjeżdża na rowerze.

238
00:17:14,920 --> 00:17:16,559
Miałem lat 29 lat a teraz?

239
00:17:16,600 --> 00:17:18,439
A teraz, w tym roku, skończę 60.

240
00:17:18,480 --> 00:17:22,279
Losy Polski w Unii nie tylko śledzi,
ale i kształtuje w Brukseli
od lat 90.

241
00:17:22,320 --> 00:17:25,959
Polska była postrzegana
jako ten duży kraj, czasami,

242
00:17:26,000 --> 00:17:28,599
na samym początku
z taką pewną nieufnością,

243
00:17:28,640 --> 00:17:32,839
że duży to może sprawiający
większe problemy,
ale tak naprawdę nie było.

244
00:17:32,880 --> 00:17:38,959
Rola Polski w Unii - jak przekonuje
pierwsza polska komisarz -
Danuta Hubner zaczęła szybko rosnąć.

245
00:17:39,000 --> 00:17:42,999
Do 2015 roku, to był okres
rzeczywiście ogromnego doceniania,

246
00:17:43,040 --> 00:17:47,239
otwarcia na Polskę,
doceniania w sensie takim,
że nas chciano słuchać.

247
00:17:47,280 --> 00:17:51,879
Umacniającą się pozycję Polski
potwierdził wybór w 2009 roku
Jerzego Buzka

248
00:17:51,920 --> 00:17:57,759
na przewodniczącego
Parlamentu Europejskiego.

249
00:17:57,800 --> 00:18:01,639
To było również ważne
dla tych krajów nowych,
dla tej dziesiątki krajów.

250
00:18:01,680 --> 00:18:08,079
5 lat później
na czele Rady Europejskiej
stanął Donald Tusk.

251
00:18:08,560 --> 00:18:13,799
To był wynik tego, że Polska była
bardzo liczącym się krajem
wtedy w całej rozgrywce europejskiej.

252
00:18:13,840 --> 00:18:17,879
Tusk jako szef Rady Europejskiej
nie reprezentował
w Parlamencie Europejskim,

253
00:18:17,920 --> 00:18:20,399
tutaj w Europie
interesów Rzeczpospolitej.

254
00:18:20,440 --> 00:18:25,559
Dowodem na rosnącą pozycję Polski
w Unii były też rekordowe środki
ze wspólnej unijnej kasy w 2005 roku.

255
00:18:25,600 --> 00:18:28,519
I w 2013 roku, gdy Polska
wynegocjowała dla siebie

256
00:18:28,560 --> 00:18:32,079
największą w historii
część unijnego budżetu.

257
00:18:32,120 --> 00:18:35,399
Strumień unijnych pieniędzy
i pozycja Polski w Unii

258
00:18:35,440 --> 00:18:39,479
zaczęły jednak maleć
po przejęciu władzy
przez rząd Zjednoczonej Prawicy.

259
00:18:39,520 --> 00:18:43,839
Z ciężkim sercem informuję,
że uruchomiliśmy procedurę art. 7.

260
00:18:43,880 --> 00:18:47,999
Komisja Europejska,
po raz pierwszy w historii,

261
00:18:48,040 --> 00:18:50,519
uruchomiła art. 7
unijnego traktatu wobec Polski,
grożący odebraniem prawa głosu.

262
00:18:50,560 --> 00:18:57,439
A wypłaty z Krajowego Panu Odbudowy
były blokowane przez ponad dwa lata.

263
00:18:57,480 --> 00:19:01,559
Poprzednie władze starały się
zamiast współpracować,

264
00:19:01,600 --> 00:19:05,439
to starały się konfliktować,
i to z naszymi sąsiadami.

265
00:19:05,480 --> 00:19:09,639
To był głównie spór
z konserwatywnym rządem w Polsce,

266
00:19:09,680 --> 00:19:13,799
liberalno-lewicowej większości,
która rządzi w Brukseli.

267
00:19:13,840 --> 00:19:18,359
Pozycja Polski
zaczęła znów się umacniać
po wybuchu wojny w Ukrainie.

268
00:19:18,400 --> 00:19:24,079
Powinniśmy byli lepiej słuchać krajów
Europy Środkowej i krajów bałtyckich.

269
00:19:24,120 --> 00:19:28,439
Mają one dużo większe doświadczenie
z sąsiedztwem Rosji.

270
00:19:28,480 --> 00:19:33,159
I wygranej proeuropejskich sił
w Polsce w październikowych wyborach.

271
00:19:33,200 --> 00:19:35,919
Komisja Europejska stoi za wami.

272
00:19:35,960 --> 00:19:42,519
Polska znów współsteruje,
zgłaszając swoje pomysły,
a nie tylko prowokując,

273
00:19:42,560 --> 00:19:46,399
oczywiście nadal interes narodowy
jest dla kraju najważniejszy,

274
00:19:46,440 --> 00:19:49,759
ale w Polsce jest również znowu wola
do uczestniczenia

275
00:19:49,800 --> 00:19:53,319
we wzmacnianiu naszego wspólnego
europejskiego domu.

276
00:19:53,360 --> 00:19:56,799
Domu, którym z Brukseli
wciąż zarządza za mało Polaków.

277
00:19:56,840 --> 00:19:59,039
Choć ze względu na wielkość populacji

278
00:19:59,080 --> 00:20:03,199
powinniśmy
w samej Komisji Europejskiej
obsadzić ponad 8% stanowisk,

279
00:20:03,240 --> 00:20:08,959
to polskich urzędników jest tam
tylko 5 %, i to przede wszystkim
na niższych pozycjach.

280
00:20:09,000 --> 00:20:12,999
Powinno tych urzędników
na szczeblu dyrektora generalnego,

281
00:20:13,040 --> 00:20:18,479
zastępcy dyrektora generalnego
być tak naprawdę dwa razy więcej,
niż jest w tej chwili.

282
00:20:18,520 --> 00:20:23,999
Lepsza polska obsada w Brukseli
to jedno z zadań
na kolejne dekady Polski w Unii.

283
00:20:24,200 --> 00:20:26,559
Mamy dla państwa teraz
opowieść o Unii,

284
00:20:26,600 --> 00:20:28,959
jak jest, jaka była
i jaka może będzie.

285
00:20:29,000 --> 00:20:31,599
Nasi reporterzy są
w 3 europejskich stolicach,

286
00:20:31,640 --> 00:20:36,199
Witold Tabaka w Budapeszcie,
Mateusz Lachowski w Kijowie
i Artur Kieruzal w Londynie.

287
00:20:36,240 --> 00:20:37,559
I od Artura zaczynamy,

288
00:20:37,600 --> 00:20:42,759
bo echa "Ody do radości"
dotrą dziś także za Kanał La Manche,
ale słychać je będzie słabo.

289
00:20:42,800 --> 00:20:45,079
Słabo, choć nie bez pewnej tęsknoty,

290
00:20:45,120 --> 00:20:48,919
bo uroki brexitu
promowane przez Nigela Farage'a
trochę zbladły.

291
00:20:48,960 --> 00:20:53,159
Wizja samodzielnej wyspy,
mocnej gospodarki
i sprawiedliwych ubezpieczeń

292
00:20:53,200 --> 00:20:57,479
rozbiła się
o pokruszone łańcuchy dostaw
i głodny rynek pracy.

293
00:20:57,520 --> 00:21:01,759
Artur, powiedz,
co słychać dziś na ulicach Londynu?

294
00:21:12,280 --> 00:21:14,039
Rozmawiając z mieszkańcami Londynu,

295
00:21:14,080 --> 00:21:17,679
odniosłem wrażenie,

296
00:21:17,720 --> 00:21:19,719
że wielu z nich
chciało zapomnieć o tym,

297
00:21:19,760 --> 00:21:24,479
co wydarzyło się 8 lat temu.

298
00:21:24,520 --> 00:21:27,079
Wielu z nich uświadomiło sobie,
jaki błąd popełniło.

299
00:21:27,120 --> 00:21:28,959
Ale o brexicie nie da się zapomnieć,

300
00:21:29,000 --> 00:21:33,239
bo jego konsekwencje są długie.

301
00:21:33,280 --> 00:21:35,399
Odczuwają go, gdy odwiedzają
lokalny sklep,

302
00:21:35,440 --> 00:21:38,839
a wkrótce przypomną sobie,

303
00:21:38,880 --> 00:21:42,199
gdy będą się wybierać na wakacje
do kurortów na południu Unii.

304
00:21:42,240 --> 00:21:45,759
24 czerwca 2016 roku
Brytyjczycy obudzili się
w nowej rzeczywistości.

305
00:21:45,800 --> 00:21:48,759
Brytyjczycy podjęli decyzję,
by pójść inną ścieżką.

306
00:21:48,800 --> 00:21:53,599
Premier David Cameron
ogłaszając wyniki referendum,
podał się do dymisji.

307
00:21:53,640 --> 00:21:59,599
A 31 stycznia 2020 roku, po 45 latach
i pełnych emocji negocjacjach,

308
00:21:59,640 --> 00:22:03,639
Boris Johnson wyprowadził Londyn
z Unii Europejskiej.

309
00:22:03,680 --> 00:22:08,919
Żadnych "jeśli", żadnych "ale",
żadnych "może".

310
00:22:08,960 --> 00:22:14,959
Wyjście z Unii to odzyskanie kontroli
nad naszym prawem, pieniędzmi,
naszym handlem i migracją

311
00:22:15,000 --> 00:22:18,079
zgodnie
z demokratyczna decyzją obywateli.

312
00:22:18,120 --> 00:22:22,959
Boris Johnson
obiecał Brytyjczykom wiele,
żadnej z obietnic nie spełnił.

313
00:22:23,000 --> 00:22:28,919
NHS, publiczna służba zdrowia
do dziś nie zobaczyła
obiecanych milionów funtów,

314
00:22:28,960 --> 00:22:32,559
które przed brexitem trafiały
do unijnego budżetu.

315
00:22:32,600 --> 00:22:36,359
Brytyjskie
granice miały być szczelniejsze,

316
00:22:36,400 --> 00:22:39,759
dziś imigracja,
zwłaszcza nielegalna, bije rekordy.

317
00:22:39,800 --> 00:22:41,559
Traci też gospodarka.

318
00:22:41,600 --> 00:22:47,439
Brytyjczykom wyparowało już
ponad 140 miliardów funtów,
czyli ponad 700 miliardów złotych.

319
00:22:47,480 --> 00:22:51,399
W ciągu ostatnich 4 lat ponieśliśmy
bardzo duże koszty.

320
00:22:51,440 --> 00:22:54,439
To odbiło się
na wielkiej niepewności w biznesie.

321
00:22:54,480 --> 00:22:56,679
Wiele firm przestało inwestować.

322
00:22:56,720 --> 00:22:59,999
Skutki najboleśniej odczuły
małe i średnie firmy.

323
00:23:00,040 --> 00:23:01,799
Brexit to zdaniem ekspertów

324
00:23:01,840 --> 00:23:06,719
efekt wielu lat
obrzydzania Brytyjczykom UE
przez część sceny politycznej.

325
00:23:06,760 --> 00:23:10,119
A zwolennicy wyjścia z Unii
na cel wzięli też tych,

326
00:23:10,160 --> 00:23:15,039
którzy przyjechali na Wyspy
po otwarciu brytyjskiego rynku pracy
dla Polaków.

327
00:23:15,080 --> 00:23:16,919
Agnieszka, Rafał i Anna,

328
00:23:16,960 --> 00:23:22,719
podobnie jak ponad 7 mln obywateli
krajów Unii Europejskiej,
swój nowy dom znaleźli nad Tamizą.

329
00:23:22,760 --> 00:23:25,119
Z dwójką małych dzieci.

330
00:23:25,160 --> 00:23:29,479
To była decyzja, gdzie po prostu
zmienialiśmy całe swoje życie.

331
00:23:29,520 --> 00:23:33,359
Pani Agnieszka od kilku lat wygrywa
lokalne wybory do rady miasta.

332
00:23:33,400 --> 00:23:38,439
Od roku jest też wiceburmistrzynią
odpowiedzialną za bezpieczeństwo
i służbę zdrowia.

333
00:23:38,480 --> 00:23:43,359
Pan Rafał swoją firmą wynajmującą
maszyny budowlane
daje pracę wielu Brytyjczykom.

334
00:23:43,400 --> 00:23:46,119
Pamiętam,
jak przyjechałem 20 lat temu,

335
00:23:46,160 --> 00:23:49,439
jak na mnie robiło wrażenie
Londyn i wszystko, co mamy tutaj.

336
00:23:49,480 --> 00:23:55,119
Teraz na mnie robi wrażenie,
jak ja wracam do Polski
i jak wygląda Polska.

337
00:23:55,600 --> 00:23:59,919
Pani Anna też bardzo szybko
zintegrowała się
z brytyjskim społeczeństwem.

338
00:23:59,960 --> 00:24:03,119
Dziś pomaga pacjentom prowadzić
zdrowy tryb życia.

339
00:24:03,160 --> 00:24:07,719
Cała trójka,
jak miliony pozostałych imigrantów,
czuje rozczarowanie brexitem.

340
00:24:07,760 --> 00:24:12,679
Myślę, że referendum,
gdyby odbyło się dzisiaj ponownie
z wiedzą, którą Brytyjczycy zdobyli,

341
00:24:12,720 --> 00:24:14,919
to mogłyby się losy potoczyć inaczej.

342
00:24:14,960 --> 00:24:17,239
Brexit to jest
totalne nieporozumienie,

343
00:24:17,280 --> 00:24:21,319
to dzięki temu mamy mnóstwo problemów,
których w ogóle nie potrzebujemy.

344
00:24:21,360 --> 00:24:24,559
Brytyjczycy odczuwają
coraz bardziej konsekwencje

345
00:24:24,600 --> 00:24:28,839
i coraz bardziej
kwestionują i zadają pytania:
"Ale tak właściwie dlaczego?".

346
00:24:28,880 --> 00:24:31,279
Szans na powrót nie ma.
Przynajmniej dziś.

347
00:24:31,320 --> 00:24:36,439
Nasz rząd do tej pory
używał bardzo agresywnego języka
wobec Unii Europejskiej.

348
00:24:36,480 --> 00:24:39,719
Czas to zmienić,
aby osiągnąć pozytywne porozumienie,

349
00:24:39,760 --> 00:24:44,199
abyśmy mogli mieć dojrzałe,
rozsądne i produktywne
stosunki z Unią Europejską.

350
00:24:44,240 --> 00:24:47,159
Dla Brytyjczyków brexit
okazał się gorzką lekcją.

351
00:24:47,200 --> 00:24:51,039
Poparcie dla zwolenników brexitu
spadło do rekordowo niskiego poziomu,

352
00:24:51,080 --> 00:24:54,159
podobnie jak poparcie dla wyjścia
z Unii Europejskiej.

353
00:24:54,200 --> 00:24:59,999
Gdyby referendum odbywało się dziś,
Londyn wciąż byłby częścią Wspólnoty.

354
00:25:07,680 --> 00:25:13,359
W 2004 roku wstępowaliśmy do Unii
w doborowym i dumnym towarzystwie
środkowoeuropejskich liderów.

355
00:25:13,400 --> 00:25:16,519
Łatwo nie było, bo warunki
do spełnienia były twarde,

356
00:25:16,560 --> 00:25:19,879
ale udało się
i zza ostatecznie opadłej
żelaznej kurtyny

357
00:25:19,920 --> 00:25:22,479
wydostały m.in. Węgry.

358
00:25:22,520 --> 00:25:26,159
Podobne historyczne losy
zbudowały nam wspólny mit bratanków,

359
00:25:26,200 --> 00:25:30,759
ale po kilku latach rządów
Viktora Orbana Witka Tabakę,
który jest w Budapeszcie,

360
00:25:30,800 --> 00:25:33,559
pytamy, czy to ciągle działa?

361
00:25:37,640 --> 00:25:43,399
Jak Węgry świętują
swoją rocznicę akcesji?

362
00:25:43,440 --> 00:25:47,479
W miastach,
w których rządzi opozycja,

363
00:25:47,520 --> 00:25:50,119
widać, że świętowanie zaczyna się.

364
00:25:50,160 --> 00:25:58,319
Np. koncert w Budapeszcie.

365
00:25:58,360 --> 00:26:01,319
Jeśli chodzi o obchody ogólnokrajowe,
praktycznie ich nie ma.

366
00:26:01,360 --> 00:26:04,199
Złośliwi dziennikarze mówią,

367
00:26:04,240 --> 00:26:09,759
że Viktor Orban swoje świętowanie
zaczął kilka dni temu

368
00:26:09,800 --> 00:26:12,439
w czasie konserwatywnych
proputinowskich polityków

369
00:26:12,480 --> 00:26:13,839
i że będzie je kontynuował,

370
00:26:13,880 --> 00:26:19,599
kiedy do stolicy Węgier
przyleci przywódca Chin.

371
00:26:19,640 --> 00:26:24,119
Ja chciałbym zabrać państwa

372
00:26:24,160 --> 00:26:27,239
do małej wioski godzinę drogi
od Budapesztu.

373
00:26:27,280 --> 00:26:30,199
Mały Viktor Orban wychowywał się
w domu przy tej ulicy,

374
00:26:30,240 --> 00:26:33,879
marzył, by grać w piłkę
i by rodzice z podwórka
mogli oglądać jego mecze.

375
00:26:33,920 --> 00:26:37,959
Ostatecznie został premierem,
ale od 10 lat przed domem
ma stadion i często tu bywa,

376
00:26:38,000 --> 00:26:40,039
w odróżnieniu od mieszkańców gminy.

377
00:26:40,080 --> 00:26:43,759
Na stadion nie chodzę,
z klubem piłkarskim
też nie mam nic wspólnego.

378
00:26:43,800 --> 00:26:47,639
Po lewej posesja rodziny premiera,
po prawej kompleks sportowy

379
00:26:47,680 --> 00:26:52,319
i stadion na prawie 4 tysiące miejsc
- we wsi, która nie ma nawet
2 tysięcy mieszkańców.

380
00:26:52,360 --> 00:26:56,519
Całość zaprojektował
jeden z najlepszych
węgierskich architektów.

381
00:26:56,560 --> 00:27:00,799
Koszt inwestycji - 62 miliony euro.

382
00:27:00,840 --> 00:27:05,559
Pytamy, czy każda gmina na Węgrzech
może liczyć na takie inwestycje.

383
00:27:05,600 --> 00:27:10,239
Nie, skądże, no skądże.

384
00:27:10,280 --> 00:27:15,559
Oprócz tego zupełnie nowa kolejka.

385
00:27:15,600 --> 00:27:18,999
Ma trzy stacje, dojeżdża na stadion
i do sąsiedniej wioski.

386
00:27:19,040 --> 00:27:21,839
Jeździ tylko w weekendy.

387
00:27:21,880 --> 00:27:26,199
Jest też staw z tarasem widokowym
- podobno w kształcie łabędzia.

388
00:27:26,240 --> 00:27:31,119
Koszt - 600 tys. euro,
pieniądze dała Unia.

389
00:27:31,160 --> 00:27:33,759
Stamtąd pochodzi premier
Viktor Orban.

390
00:27:33,800 --> 00:27:37,639
To wszystko tłumaczy.
Tam mają stadion, mają pociąg,
wszystko nowe.

391
00:27:37,680 --> 00:27:39,079
Tu nic nie ma.

392
00:27:39,120 --> 00:27:44,679
Z żalem mówi nam taksówkarz
z oddalonego o 20 km od Felscut
miasta Tatabanyia.

393
00:27:44,720 --> 00:27:47,319
Tu czas jakby się zatrzymał.

394
00:27:47,360 --> 00:27:51,919
W Tatabanya burmistrz jest
z opozycji, tak jak u mnie w mieście.

395
00:27:51,960 --> 00:27:55,919
Tam, gdzie nie rządzą ludzie Fidesu,
pieniędzy jest jeszcze mniej.

396
00:27:55,960 --> 00:27:58,559
Na dworcu,
na osiedlach z wielkiej płyty,

397
00:27:58,600 --> 00:28:02,639
nigdzie nie widać
inwestycyjnego boomu,
nie widać unijnych pieniędzy.

398
00:28:02,680 --> 00:28:05,439
Mieszkańcy miasta
nie chcą tego komentować.

399
00:28:05,480 --> 00:28:07,679
Ja nie rozmawiam o polityce.

400
00:28:07,720 --> 00:28:11,239
Są sprawy,
w których nie chcę brać udziału.

401
00:28:11,280 --> 00:28:17,159
Takie jak te romskie dzielnice biedy,
to rzeczywistość
wielu węgierskich miast.

402
00:28:17,200 --> 00:28:20,719
To tylko pokazuje,
że można było zrobić
zdecydowanie więcej

403
00:28:20,760 --> 00:28:25,599
- mówi autor raportu
"jakiej Unii chcą Węgrzy".

404
00:28:25,640 --> 00:28:30,519
Węgry byłyby znacznie biedniejsze
bez członkostwa w UE, to pewne.

405
00:28:30,560 --> 00:28:35,159
Ale jednocześnie prawdą jest,
że Węgry mogły wykorzystać
tę szansę znacznie lepiej.

406
00:28:35,200 --> 00:28:38,479
Polska w ostatnich latach
bogaciła się dużo szybciej.

407
00:28:38,520 --> 00:28:41,279
I choć obecność w Unii popiera
ponad 70% Węgrów,

408
00:28:41,320 --> 00:28:44,399
to rząd Viktora Orbana
nadal łamie praworządność,

409
00:28:44,440 --> 00:28:47,039
co powoduje
blokadę unijnych pieniędzy.

410
00:28:47,080 --> 00:28:52,719
Rządzący za wszystkie problemy
obwiniają opozycję, migrantów
i osoby LGBTQ.

411
00:28:52,760 --> 00:28:57,639
Węgry wg. Transparency International
są też najbardziej skorumpowanym
krajem Unii.

412
00:28:57,680 --> 00:29:01,239
W rankingu wolności prasy
gorsza jest tylko Bułgaria.

413
00:29:01,280 --> 00:29:05,479
Rząd i politycy Fidesu
nie odpowiadają na nasze pytania.

414
00:29:05,520 --> 00:29:08,479
Nie jesteśmy wpuszczani
na konferencje prasowe.

415
00:29:08,520 --> 00:29:11,559
Nie dostajemy reklam
nawet od międzynarodowych firm.

416
00:29:11,600 --> 00:29:13,919
Mamy też problemy z dystrybucją
i drukiem.

417
00:29:13,960 --> 00:29:17,679
Nikt nie jest na tyle odważny,
by drukować naszą gazetę na Węgrzech.

418
00:29:17,720 --> 00:29:20,079
Drukujemy więc w Bratysławie,
na Słowacji.

419
00:29:20,120 --> 00:29:24,279
Już w czerwcu wybory,
ale tu nie tylko europejskie,
również samorządowe.

420
00:29:24,320 --> 00:29:26,759
To polityczna manipulacja Fidesu.

421
00:29:26,800 --> 00:29:32,279
Burmistrz Budapesztu zauważa,
że w wyborach europejskich
partie opozycyjne będą współpracować,

422
00:29:32,320 --> 00:29:36,759
a w samorządowych muszą rywalizować,
co dla wyborców
może być niezrozumiałe.

423
00:29:36,800 --> 00:29:40,839
Mimo to nie traci nadziei,
że opozycja zdobędzie władzę
w kolejnych miastach,

424
00:29:40,880 --> 00:29:42,599
sam liczy na reelekcję.

425
00:29:42,640 --> 00:29:44,879
Polakom się udało.

426
00:29:44,920 --> 00:29:48,879
Zrobiliście to po swojemu,
my musimy znaleźć własna drogę.

427
00:29:48,920 --> 00:29:52,079
Polska jest dla nas inspiracją
i nadzieją.

428
00:29:52,120 --> 00:29:55,359
Zarówno na temat obchodów
20-lecia Węgier w Unii,

429
00:29:55,400 --> 00:30:01,039
jak i przyszłości chcieliśmy
porozmawiać z ministrem ds. UE,
jak i z politykami Fidesu.

430
00:30:01,080 --> 00:30:05,799
Niestety nikt nie odpowiedział
na nasze prośby o wywiad.

431
00:30:08,880 --> 00:30:13,999
Unia Europejska to plan gospodarczy
i polityczny, ale powstawała
jako dobry plan na pokój.

432
00:30:14,040 --> 00:30:16,319
I są tacy,
którzy ciągle tak ją widzą.

433
00:30:16,360 --> 00:30:18,599
Wojna w Ukrainie, Europie
pokazała,

434
00:30:18,640 --> 00:30:23,159
że nic nie jest na zawsze,
a Ukraińcom, że muszą w Europie
być bardziej, niż są.

435
00:30:23,200 --> 00:30:25,599
Mateusz Lachowski jest w Kijowie.

436
00:30:25,640 --> 00:30:28,999
Czy Ukraińcy są gotowi, by być gotowi?

437
00:30:29,040 --> 00:30:32,919
Ta droga jest długa i trudna.

438
00:30:46,960 --> 00:30:50,159
Oczywiście społeczeństwo ukraińskie
i władze ukraińskie są gotowe

439
00:30:50,200 --> 00:30:52,559
i gdyby mogły,
już wstąpiłby do Unii.

440
00:30:52,600 --> 00:30:54,159
Niestety nie jest to proste.

441
00:30:54,200 --> 00:30:58,359
Eksperci mówią,

442
00:30:58,400 --> 00:31:00,359
że Ukraińcy wstąpią do Unii
dużo później,

443
00:31:00,400 --> 00:31:01,999
niż tego oczekują.

444
00:31:02,040 --> 00:31:05,599
Muszą spełnić warunki.

445
00:31:05,640 --> 00:31:07,639
W tej chwili Ukraina
ma wiele problemów.

446
00:31:07,680 --> 00:31:13,159
Negocjacje akcesyjne trwają.

447
00:31:13,200 --> 00:31:15,319
Cały czas trwa także wojna.

448
00:31:15,360 --> 00:31:20,399
Wojna jest największym problemem.

449
00:31:20,440 --> 00:31:23,239
Również to, że w Ukrainie
mamy zrujnowaną gospodarkę.

450
00:31:23,280 --> 00:31:26,439
Są też problemy wcześniejsze,

451
00:31:26,480 --> 00:31:28,479
z których Ukraina jest znana
od lat.

452
00:31:28,520 --> 00:31:32,399
Problemy z sądownictwem,

453
00:31:32,440 --> 00:31:34,439
podział na Ukrainę
wschodnią i zachodnią

454
00:31:34,480 --> 00:31:38,719
oraz problem z korupcją.

455
00:31:38,760 --> 00:31:41,759
Ukraina jest w dużo gorszej
sytuacji gospodarczej niż Polska,

456
00:31:41,800 --> 00:31:46,919
kiedy wstępowała do Unii.

457
00:31:46,960 --> 00:31:49,639
Ukraińcy na pewno
o wstąpieniu do Unii marzą.

458
00:31:49,680 --> 00:31:54,999
Z ostrzeliwanego przez rosyjską armię
Charkowa Unia Europejska
może się wydawać odległą perspektywą.

459
00:31:55,040 --> 00:31:59,479
Dla mieszkańców miasta cel,
o który walczy dziś Ukraina,
jest jednak jasny.

460
00:31:59,520 --> 00:32:08,279
Wierzymy, że Ukraina
wejdzie do Unii Europejskiej
i stanie się to już niedługo.

461
00:32:08,320 --> 00:32:15,839
Gdy 20 lat temu Polska wchodziła
do UE Ukraina szykowała się
do wyborów prezydenckich.

462
00:32:15,880 --> 00:32:19,039
Po zwycięstwie prorosyjskiego
Wiktora Janukowycza

463
00:32:19,080 --> 00:32:22,399
i masowych fałszerstwa
Ukraińcy wyszli na ulicę.

464
00:32:22,440 --> 00:32:27,319
Pomarańczowa Rewolucja
była jasnym sygnałem, że Kijów
zwraca się w stronę Zachodu.

465
00:32:27,360 --> 00:32:29,559
Mamy wreszcie wolność.

466
00:32:29,600 --> 00:32:33,919
Ukraina rozpoczęła negocjacje
umowy stowarzyszeniowej z Unią.

467
00:32:33,960 --> 00:32:38,319
Gotowy dokument czekał jedynie
na podpis prezydenta.

468
00:32:38,360 --> 00:32:42,079
W 2013 roku prezydent Ukrainy
Wiktor Janukowycz,

469
00:32:42,120 --> 00:32:46,199
który ponownie doszedł do władzy,
ogłosił, że nie podpisze tej umowy.

470
00:32:46,240 --> 00:32:50,039
Protesty zamieniły w tak zwany
Euromajdan, czyli Rewolucję Godności.

471
00:32:50,080 --> 00:32:55,639
Z każdym dniem rośnie liczba tych,
którzy rozumieją,
czego nam trzeba i się nie boją.

472
00:32:55,680 --> 00:32:58,079
Dziękuję Polsce za wsparcie.

473
00:32:58,120 --> 00:33:03,839
Za walkę o wolność
i europejską przyszłość Ukrainy
wielu zapłaciło najwyższą cenę.

474
00:33:03,880 --> 00:33:10,639
W lutym władze postanowiły
stłumić protesty i otworzyły ogień
do demonstrantów.

475
00:33:10,680 --> 00:33:15,919
Zginęło ponad 100 osób.
Nie powstrzymało to protestujących.

476
00:33:15,960 --> 00:33:19,079
Prezydent Janukowycz
został zmuszony do ucieczki.

477
00:33:19,120 --> 00:33:23,599
Zobaczyłem zjednoczoną Ukrainę.
Ten kraj żyje i w końcu się obudził.

478
00:33:23,640 --> 00:33:31,439
Kursu Ukrainy do Unii Europejskiej
i NATO nie mogła zaakceptować
putinowska Rosja.

479
00:33:31,480 --> 00:33:35,319
W 2014 roku Rosjanie dokonali
aneksji Krymu,

480
00:33:35,360 --> 00:33:43,479
a w Donbasie rozpoczęła się
inspirowana przez Rosję wojna.

481
00:33:43,520 --> 00:33:51,839
24 lutego 2022 roku rozpoczęli
pełnoskalową agresję na Ukrainę.

482
00:33:51,880 --> 00:33:58,399
Ci, którzy dziś na froncie walczą
z rosyjską napaścią,

483
00:33:58,440 --> 00:34:03,879
jednym tchem mówią,
dlaczego walka to dziś jedyny wybór.

484
00:34:03,920 --> 00:34:10,039
Z europejskimi wartościami
i swobodami.

485
00:34:29,800 --> 00:34:35,279
Według badań sondażowych
przystąpienie do UE
popiera 90% Ukraińców.

486
00:34:38,400 --> 00:34:43,839
Obok różnych perspektyw na 20-lecie
warto zapytać o perspektywy
na przyszłość Europy.

487
00:34:43,880 --> 00:34:48,999
A to przede wszystkim pytania
o bezpieczeństwo odmieniane
przez wszystkie przypadki.

488
00:34:49,040 --> 00:34:53,959
Zagrożenie ze strony Rosji,
migracja, wsparcie dla rolników,
wyzwania dla klimatu

489
00:34:54,000 --> 00:34:58,879
- to początek długiej listy
wspólnych spraw,
na które trzeba znaleźć odpowiedź.

490
00:34:58,920 --> 00:34:59,999
Polityczne propozycje na temat tego,
jak stawić czoła
współczesnym wyzwaniom,