1
00:00:28,880 --> 00:00:33,399
"19:30", 3 maja, Zbigniew Łuczyński.

2
00:00:33,440 --> 00:00:36,719
A dziś w programie:

3
00:00:40,920 --> 00:00:44,239
Wystartowali w Biegu
Konstytucji 3 Maja!

4
00:00:44,280 --> 00:00:46,519
Radosne święto konstytucji.

5
00:00:46,560 --> 00:00:49,279
Przed nami były tylko
Stany Zjednoczone.

6
00:00:49,320 --> 00:00:52,439
W Polsce mamy za dużo
smutnych świąt.

7
00:00:52,480 --> 00:00:56,599
Czy prezes straci immunitet?

8
00:00:56,640 --> 00:01:02,799
Skończyły się czasy,
kiedy Jarosław Kaczyński był noszony
w lektyce i traktowany jak cesarz.

9
00:01:02,840 --> 00:01:07,759
Człowieka, który broni
dobrego imienia swojego brata,
będzie się ciągało po sądach.

10
00:01:07,800 --> 00:01:11,399
Z tą wolnością mediów
dobrze nie było.

11
00:01:11,440 --> 00:01:13,479
Więcej wolności prasy.

12
00:01:13,520 --> 00:01:17,479
TVP już nie głosi nienawiści
i dezinformacji.

13
00:01:19,880 --> 00:01:22,719
Pierwsza w Europie i druga na świecie.

14
00:01:22,760 --> 00:01:30,839
Konstytucja 3 Maja - uchwalona
w 1791 roku ustawa regulująca
ustrój prawny Rzeczypospolitej.

15
00:01:30,880 --> 00:01:33,999
Przyjęto ją na Zamku Królewskim
w Warszawie

16
00:01:34,040 --> 00:01:37,639
i jest jedną z najważniejszych
kart polskiej historii.

17
00:01:37,680 --> 00:01:43,319
Choć minęły 233 lata,
zapisy konstytucji majowej
pozostają ciągle aktualne.

18
00:01:43,360 --> 00:01:48,879
To moment, kiedy cała Polska
się jednoczy.

19
00:01:48,920 --> 00:01:53,279
Możemy być dumni z naszego kraju.
Wzdłuż i wszerz.

20
00:01:53,320 --> 00:01:56,559
Każdy Polak powinien chociaż
na chwilę zatrzymać się 3 maja

21
00:01:56,600 --> 00:01:59,359
i zastanowić się,
czym dla niego jest konstytucja.

22
00:01:59,400 --> 00:02:04,639
Tradycyjnie główne uroczystości
z udziałem prezydenta w Warszawie.

23
00:02:04,680 --> 00:02:10,559
Za wszelką cenę trzeba bronić
polskiej suwerenności
i polskiej niepodległości.

24
00:02:10,600 --> 00:02:13,479
To jest dziś nasz
największy obowiązek.

25
00:02:13,520 --> 00:02:15,639
Najważniejszy ze wszystkich.

26
00:02:15,680 --> 00:02:18,039
To nawiązanie do aktualnej sytuacji.

27
00:02:18,080 --> 00:02:22,039
Odrodził się potwór
jeden z najniebezpieczniejszych,
jakie dla nas istnieją

28
00:02:22,080 --> 00:02:23,879
- rosyjski imperializm.

29
00:02:23,920 --> 00:02:29,159
Współpraca w ramach bezpieczeństwa,
transformacja polskiej armii
to dla nas wielki priorytet

30
00:02:29,200 --> 00:02:31,839
i dobrze, że jest wspólnota
wobec tego.

31
00:02:31,880 --> 00:02:38,759
Wcześniej Andrzej Duda odznaczył
Orderem Orła Białego językoznawczynię
profesor Jadwigę Puzyninę

32
00:02:38,800 --> 00:02:42,839
oraz dyrygenta, kompozytora
i pianistę Jerzego Maksymiuka.

33
00:02:42,880 --> 00:02:52,279
Uznanie, dostrzeżenie,
ale też wskazanie, że coś takiego
pięknego jest jak sztuka.

34
00:02:52,320 --> 00:02:57,399
Każdy świętuje po swojemu.

35
00:02:57,440 --> 00:03:01,239
Warto na sportowo
upamiętniać ten dzień.

36
00:03:01,280 --> 00:03:04,879
W Polsce mamy za dużo
smutnych świąt.

37
00:03:04,920 --> 00:03:07,279
Ważne, żeby robić to świadomie.

38
00:03:07,320 --> 00:03:09,559
Trzeba świętować konstytucję.

39
00:03:09,600 --> 00:03:12,839
Bo to jedno z najważniejszych
wydarzeń w naszej historii.

40
00:03:12,880 --> 00:03:16,639
O jej uchwaleniu zdecydowali
uczestnicy Sejmu Czteroletniego.

41
00:03:16,680 --> 00:03:22,919
Choć obowiązywała tylko 14 miesięcy,
była pierwszym w Europie, a drugim
na świecie tego typu dokumentem.

42
00:03:22,960 --> 00:03:25,759
Przed nami były tylko
Stany Zjednoczone.

43
00:03:25,800 --> 00:03:29,199
To był bardzo ważny moment,
rzeczywiście, w dziejach Europy.

44
00:03:29,240 --> 00:03:32,959
Uchwalono ją na otoczonym przez wojsko
królewskie warszawskim zamku.

45
00:03:33,000 --> 00:03:38,279
Ojcami tego sukcesu byli
Stanisław August Poniatowski,
Ignacy Potocki, Hugo Kołłątaj.

46
00:03:38,320 --> 00:03:42,879
To oni zadbali o to, że w dokumencie
znalazł się m.in. trójpodział władzy.

47
00:03:42,920 --> 00:03:49,799
Ustawodawczą miał stanowić sejm
i senat, wykonawczą - król i rząd,
a sądowniczą - niezależne trybunały.

48
00:03:49,840 --> 00:03:52,079
Choć nie była pozbawiona wad...

49
00:03:52,120 --> 00:03:56,919
Już wówczas kiedy powstawała
nie była nowoczesnym dokumentem,
była dość archaiczna.

50
00:03:56,960 --> 00:03:58,759
...to nasze dziedzictwo.

51
00:03:58,800 --> 00:04:04,479
Uważam, że to był taki moment,
który rozpoczął dalszą ścieżkę tego
systemu, w którym teraz funkcjonujemy.

52
00:04:04,520 --> 00:04:07,559
Czerpiemy z tamtego źródła
w sposób ideowy.

53
00:04:07,600 --> 00:04:12,159
Że Polacy potrafili się w tamtym
czasie zjednoczyć, porozumieć,
aby ta konstytucja została uchwalona.

54
00:04:12,200 --> 00:04:14,959
Rękopisy tego dokumentu
zachowały się dla potomnych.

55
00:04:15,000 --> 00:04:17,199
Przechowywane są
w magazynie archiwalnym.

56
00:04:17,240 --> 00:04:20,079
Znajdują się w warszawskim
archiwum akt dawnych.

57
00:04:20,120 --> 00:04:24,199
W specjalnie na wymiar
w specjalnie zrobionych pudłach
z tektury bezkwasowej.

58
00:04:24,240 --> 00:04:27,319
Wszystko w odpowiedniej
temperaturze i wilgotności.

59
00:04:27,360 --> 00:04:30,959
I można było je oglądać dziś,
tylko przez kilka godzin.

60
00:04:31,000 --> 00:04:35,439
Dzieje się tak jeden dzień w roku
- w rocznicę jej uchwalenia.

61
00:04:38,920 --> 00:04:43,559
Kradzież szczególnie zuchwała
- za to może być ukarany
Jarosław Kaczyński.

62
00:04:43,600 --> 00:04:47,999
Chodzi o incydent z 10 kwietnia,
gdy prezes Prawa i Sprawiedliwości

63
00:04:48,040 --> 00:04:54,439
po nieudanej próbie oderwania
tabliczki z wieńca pod pomnikiem
smoleńskim zabiera cały wieniec.

64
00:04:54,480 --> 00:04:59,239
W konsekwencji do Sejmu trafił wniosek
o uchylenie immunitetu
Jarosławowi Kaczyńskiemu.

65
00:04:59,280 --> 00:05:02,199
Do sprawy odnoszą się politycy.

66
00:05:02,240 --> 00:05:05,759
Ochronę fizyczną Jarosław
Kaczyński ma zapewnioną.

67
00:05:05,800 --> 00:05:08,959
Co było widać podczas
wczorajszej konwencji PiS.

68
00:05:09,000 --> 00:05:11,479
Ochronę prawną może jednak stracić.

69
00:05:11,520 --> 00:05:17,319
Skończyły się czasy, kiedy Jarosław
Kaczyński był noszony w lektyce
i traktowany jak cesarz.

70
00:05:17,360 --> 00:05:21,879
To jest naprawdę hucpa polityczna,
absolutna, absurdalna.

71
00:05:21,920 --> 00:05:24,799
Chodzi o wydarzenia z 10 kwietnia.

72
00:05:24,840 --> 00:05:28,479
Panie pośle, panowie mają
swoje poczucie prawa.

73
00:05:28,520 --> 00:05:33,479
Na nagraniach widać, jak Jarosław
Kaczyński próbuje zniszczyć wieniec,
złożony przez Zbigniewa Komosę.

74
00:05:33,520 --> 00:05:37,599
Podobne aktywista przynosi
w każdą miesięcznicę smoleńską
od 6 lat.

75
00:05:37,640 --> 00:05:43,399
Dołączona tabliczka informuje,
że wieniec jest dedykowany
"Pamięci 95 ofiar Lecha Kaczyńskiego,

76
00:05:43,440 --> 00:05:49,279
który, ignorując wszelkie procedury,
nakazał pilotom lądować w Smoleńsku
w skrajnie trudnych warunkach".

77
00:05:49,320 --> 00:05:52,999
To jest obraza prezydenta Lecha
Kaczyńskiego, wszystkich tych ludzi,
którzy tam zginęli.

78
00:05:53,040 --> 00:05:54,719
- oceniają politycy PiS.

79
00:05:54,760 --> 00:05:58,559
Za ich rządów wieniec był usuwany
przez policję lub wojsko,

80
00:05:58,600 --> 00:06:01,839
a Zbigniew Komosa oskarżany
o znieważenie pomnika.

81
00:06:01,880 --> 00:06:05,639
Sąd jednak w prawomocnym wyroku
go uniewinnił stwierdzając,

82
00:06:05,680 --> 00:06:09,359
że to realizacja prawa
do wyrażania własnych poglądów.

83
00:06:09,400 --> 00:06:11,879
Pan mi łaskawie nie zawraca głowy.

84
00:06:11,920 --> 00:06:16,359
Po zmianie władzy niemal co miesiąc
dochodzi do podobnych incydentów.

85
00:06:16,400 --> 00:06:21,639
W kwietniu, kiedy prezesowi PiS
nie udało się usunąć samej tabliczki,
zabrał cały wieniec.

86
00:06:21,680 --> 00:06:23,679
Złodziej, złodziej!

87
00:06:23,720 --> 00:06:28,159
I mimo ostrzeżeń policji schował
do samochodu, a następnie odjechał.

88
00:06:28,200 --> 00:06:30,839
Każde złamanie prawa
zostanie rozliczone.

89
00:06:30,880 --> 00:06:32,999
Bezkarność PiS się skończyła.

90
00:06:33,040 --> 00:06:38,399
Najważniejsze, żeby prezes Kaczyński
zrozumiał, że jest obywatelem
jak każdy inny.

91
00:06:38,440 --> 00:06:40,039
Pis - ocenia inaczej.

92
00:06:40,080 --> 00:06:41,919
Skandaliczne stanowisko.

93
00:06:41,960 --> 00:06:44,079
To jest odwracanie kota ogonem.

94
00:06:44,120 --> 00:06:49,959
Człowieka, który broni dobrego
imienia swojego brata będzie się
ciągało po sądach teraz.

95
00:06:50,000 --> 00:06:54,839
Niech sąd oceni, czy Kaczyński
zrobił coś ze szkodą dla państwa.

96
00:06:54,880 --> 00:07:02,519
By sąd to zrobił, wcześniej Sejm
musi pozbawić Jarosława Kaczyńskiego
immunitetu poselskiego.

97
00:07:02,560 --> 00:07:06,239
W Koalicji rządzącej w tej sprawie
nie ma jednomyślności.

98
00:07:06,280 --> 00:07:10,639
Moim zdaniem nie należy głosować
za odebraniem immunitetu
w takiej sprawie.

99
00:07:10,680 --> 00:07:15,319
Immunitet poselski nie daje mandatu,
żeby bezcześcić wieńce.

100
00:07:15,360 --> 00:07:17,519
Zgodna jest w innej kwestii.

101
00:07:17,560 --> 00:07:22,799
Pewnie to nie będzie jedyna sprawa,
które czekają Kaczyńskiego.

102
00:07:26,160 --> 00:07:29,719
Bruksela jest zagrożeniem
europejskiej demokracji

103
00:07:29,760 --> 00:07:34,159
- takie zdanie widnieje pod zdjęciem
byłego premiera Mateusza Morawieckiego

104
00:07:34,200 --> 00:07:37,239
na okładce
węgierskiego tygodnika "Mandiner".

105
00:07:37,280 --> 00:07:40,719
Były premier udzielił wywiadu
dla prorosyjskiego magazynu,

106
00:07:40,760 --> 00:07:43,919
a wcześniej podczas spotkania
środowisk prawicowych

107
00:07:43,960 --> 00:07:47,559
były premier nazwał Budapeszt
miastem wolności słowa.

108
00:07:47,600 --> 00:07:50,199
We wpisie Donalda Tuska
na platformie X

109
00:07:50,240 --> 00:07:54,799
pojawiły się w tym kontekście słowa
"pożyteczny idiota".

110
00:07:54,840 --> 00:07:59,479
Były premier jest już w Polsce,
ale nie zniknął z ulic Budapesztu.

111
00:07:59,520 --> 00:08:04,999
Jego podobizna pojawiła się
na plakatach reklamujących wywiad
w proorbanowskim tygodniku.

112
00:08:05,040 --> 00:08:06,119
A obok cytat:

113
00:08:06,160 --> 00:08:09,719
"Bruksela stanowi zagrożenie
dla europejskiej demokracji".

114
00:08:09,760 --> 00:08:14,999
Apelowanie do tego,
aby ludzie widzieli w UE
ograniczenie demokracji,

115
00:08:15,040 --> 00:08:17,039
jest szkodliwe.

116
00:08:17,080 --> 00:08:22,439
W wywiadzie Morawiecki przekonywał,
że Komisja Europejska
celowo nie wypłacała środków z KPO,

117
00:08:22,480 --> 00:08:24,039
gdy rządziło PiS.

118
00:08:24,080 --> 00:08:27,079
Fakt, że organy UE są także gotowe
wpływać na wynik

119
00:08:27,120 --> 00:08:30,559
demokratycznych wyborów
w suwerennym państwie członkowskim,

120
00:08:30,600 --> 00:08:34,679
może być powodem
do wielkiego niepokoju
w każdej stolicy europejskiej.

121
00:08:34,720 --> 00:08:38,519
Stanowi to poważne zagrożenie
dla demokracji
i całego projektu europejskiego.

122
00:08:38,560 --> 00:08:40,359
Zagrożeniem są takie słowa.

123
00:08:40,400 --> 00:08:43,719
Zagrożeniem
dla polskiego bezpieczeństwa
było niebranie pieniędzy z KPO.

124
00:08:43,760 --> 00:08:46,919
Zagrożeniem dla bezpieczeństwa
było niszczenie praworządności.

125
00:08:46,960 --> 00:08:49,799
Zagrożeniem dla bezpieczeństwa
przez naszych poprzedników

126
00:08:49,840 --> 00:08:52,879
było ustawienie Polski
w pozycji czarnej owcy,

127
00:08:52,920 --> 00:08:56,039
która siedziała
przez lata rządów PiS w oślej ławce.

128
00:08:56,080 --> 00:09:01,479
Bruksela ma problemy z demokracją,
Mateusz Morawiecki
nie powiedział tu niczego nowego.

129
00:09:01,520 --> 00:09:03,079
Jak mówią eksperci,

130
00:09:03,120 --> 00:09:07,999
problem z pieniędzmi z KPO
spowodowało samo PiS
łamaniem praworządności.

131
00:09:08,040 --> 00:09:13,239
Pan Morawiecki wyraził jasno
swoje stanowisko, akceptując zasady,

132
00:09:13,280 --> 00:09:19,559
na podstawie których KE wstrzymała
fundusze europejskie.

133
00:09:19,600 --> 00:09:23,359
Mateusz Morawiecki nie odniósł się
do treści na plakacie.

134
00:09:23,400 --> 00:09:26,319
W mediach społecznościowych
opublikował film,

135
00:09:26,360 --> 00:09:29,399
w którym mówi
o zmianach w Polsce dzięki Unii.

136
00:09:29,440 --> 00:09:33,399
Korzystaliśmy
z nowych możliwości rozwoju,
ale też o konieczności zmian.

137
00:09:33,440 --> 00:09:37,359
Aby naprawdę stanowiła
solidarną wspólnotę narodów,

138
00:09:37,400 --> 00:09:40,359
która współpracuje
na równych zasadach.

139
00:09:40,400 --> 00:09:45,439
Nie rozumie tego,
że dzisiaj UE to wspólnota,
która może nas uchronić przed wojną,

140
00:09:45,480 --> 00:09:49,399
i więcej Europy w Polsce
daje nam szansę,
że będziemy się czuli bezpiecznie.

141
00:09:49,440 --> 00:09:50,679
UE ewoluuje.

142
00:09:50,720 --> 00:09:57,039
W ciągu tych 20 lat widzimy,
że są pewne procesy,
które zagrażają suwerenności krajów.

143
00:09:57,080 --> 00:09:59,599
Premier Węgier Viktor Orban
zapowiedział,

144
00:09:59,640 --> 00:10:04,839
że po wyborach do europarlamentu
jego Fidesz dołączy do frakcji,
w której jest PiS.

145
00:10:04,880 --> 00:10:08,679
Mateusz Morawiecki w wywiadzie mówi,
że nie będzie tego blokował,

146
00:10:08,880 --> 00:10:11,959
ale prawicowe partie
nie mogą flirtować z Rosją.

147
00:10:12,000 --> 00:10:16,279
Rządzący nie mają jednak wątpliwości
co do intencji wiceprezesa PiS-u.

148
00:10:16,320 --> 00:10:20,439
3 maja to opowieść o wolności,
o rządach prawa,
o władzy podległej konstytucji,

149
00:10:20,480 --> 00:10:23,679
o marzeniach o Polsce
silnej, niepodległej i nowoczesnej.

150
00:10:23,720 --> 00:10:27,159
To również opowieść
o zdrajcach i głupcach
wysługujących się Rosją,

151
00:10:27,200 --> 00:10:29,479
z bogoojczyźnianymi hasłami na ustach.

152
00:10:29,520 --> 00:10:30,919
Lekcja ważna do dziś.

153
00:10:30,960 --> 00:10:34,079
Tak naprawdę
ci praktyczni przyjaciele Putina

154
00:10:34,120 --> 00:10:36,919
są w gruncie rzeczy
w Paryżu i Berlinie.

155
00:10:36,960 --> 00:10:38,959
UE powinna się integrować.

156
00:10:39,000 --> 00:10:43,199
Pan Morawiecki i pan Orban
namawiają do tego,
że powinna się rozbijać.

157
00:10:43,240 --> 00:10:47,559
Namawiają do nacjonalizmu,
a nie do szukania wspólnych wartości.

158
00:10:47,600 --> 00:10:51,079
I skończy się to tak,
że rósł w siłę będzie Putin.

159
00:10:51,120 --> 00:10:54,239
Bartosz Filipowicz, 19.30.

160
00:10:55,400 --> 00:10:58,839
Uwaga, zwierzęta na drodze.

161
00:11:05,000 --> 00:11:08,479
Stado saren
wyskoczyło mi przed samochód.

162
00:11:08,520 --> 00:11:10,039
Wow!

163
00:11:12,000 --> 00:11:13,759
Falcon-9 nad Polską.

164
00:11:13,800 --> 00:11:15,879
Nieprawdopodobny widok.

165
00:11:17,880 --> 00:11:23,039
Tragedia na warszawskim Wilanowie.
Doszczętnie spłonął samochód.
3 osoby zginęły.

166
00:11:23,080 --> 00:11:26,719
W akcji wzięło udział
5 zastępów straży pożarnej.

167
00:11:26,760 --> 00:11:28,919
Policja wyjaśnia przyczyny.

168
00:11:28,960 --> 00:11:37,719
Samochód BMW,
który miał uderzyć w drzewo,
stanął w płomieniach.

169
00:11:37,760 --> 00:11:47,239
W wyniku tego zdarzenia
3 osoby poniosły śmierć na miejscu.

170
00:11:47,280 --> 00:11:54,799
Naszym zadaniem będzie teraz
wyjaśnić okoliczności i przyczyny,
jak mogło dojść do tego zdarzenia.

171
00:11:55,920 --> 00:12:02,719
Polska na 47. miejscu
w opublikowanym wczoraj
Światowym Indeksie Wolności Prasy 2024

172
00:12:02,760 --> 00:12:06,119
przygotowanym
przez Reporterów Bez Granic.

173
00:12:06,160 --> 00:12:08,599
We wnioskach z tegorocznego raportu

174
00:12:08,640 --> 00:12:12,279
pada zdanie
o największych zagrożeniach
dla wolności mediów.

175
00:12:12,320 --> 00:12:15,039
Są nimi, uwaga, rządy i politycy.

176
00:12:15,080 --> 00:12:21,759
Awans o 10 pozycji
w rankingu wolności mediów RSF,
czyli Reporterów Bez Granic.

177
00:12:21,800 --> 00:12:24,879
To efekt m.in. zmian politycznych.

178
00:12:24,920 --> 00:12:29,159
Jednym z głównym problemów w Polsce
były procesy sądowe,

179
00:12:29,200 --> 00:12:34,039
które partia rządząca
wymierzała mediom pod pretekstem
walki ze zniesławieniem.

180
00:12:34,080 --> 00:12:37,039
Ale partia, która za tym stała,
nie jest już u władzy.

181
00:12:37,080 --> 00:12:40,319
Rząd Donalda Tuska rozpoczął też
reformę mediów publicznych.

182
00:12:40,360 --> 00:12:43,439
TVP jest już
zdecydowanie bardziej niezależne

183
00:12:43,480 --> 00:12:46,279
i nie głosi nienawiści
i dezinformacji.

184
00:12:46,320 --> 00:12:51,519
W publikowanym co roku raporcie RSF
pod uwagę bierze wszystkie warunki
pracy dziennikarzy,

185
00:12:51,560 --> 00:12:57,359
czyli kontekst polityczny,
gospodarczy, społeczno-kulturowy,
ramy prawne i bezpieczeństwo.

186
00:12:57,400 --> 00:13:05,559
Polska w tym rankingu najwyższą,
18. lokatę, zajęła w 2015 roku,
najniższą, 66. - 2 lata temu.

187
00:13:05,600 --> 00:13:09,079
Z pewnością z tą wolnością mediów
dobrze nie było,

188
00:13:09,120 --> 00:13:13,559
zwłaszcza część mediów,
mówię tu o mediach publicznych,

189
00:13:13,600 --> 00:13:22,399
w ubiegłym roku realizowały
funkcję propagandową,

190
00:13:22,440 --> 00:13:25,559
a w okresie kampanii stały się
częścią komitetu wyborczego
partii rządzącej,

191
00:13:27,280 --> 00:13:29,799
I chociaż część środowisk uważa,
że ranking jest niekompletny...

192
00:13:29,840 --> 00:13:33,679
Nie zwraca uwagi na rzeczy,
które w przypadku naszego kraju
są niesamowicie istotne,

193
00:13:33,720 --> 00:13:35,719
czyli polaryzację społeczną.

194
00:13:35,760 --> 00:13:38,919
...to według takich instytucji
jak ONZ czy Bank Światowy

195
00:13:38,960 --> 00:13:41,919
jako jedyny dobrze odzwierciedla
wolność prasy.

196
00:13:41,960 --> 00:13:46,439
Chociaż według RSF
sytuacja w Polsce się poprawiła,
to wciąż jest "problematyczna".

197
00:13:46,480 --> 00:13:49,079
Gramy w tej samej lidze
co Rumunia, Ukraina i Kosowo.

198
00:13:49,120 --> 00:13:52,679
Polska, duża europejska demokracja,
nie zasługuje na tak niskie miejsce.

199
00:13:52,720 --> 00:13:54,999
Dlatego czekamy na konkretne reformy.

200
00:13:55,040 --> 00:13:57,719
Muszą skończyć się
pozwy wobec dziennikarzy,

201
00:13:57,760 --> 00:14:00,879
trzeba chronić niezależność
mediów prywatnych i publicznych

202
00:14:00,920 --> 00:14:04,319
i chronić dziennikarzy
podczas demonstracji.

203
00:14:04,360 --> 00:14:06,519
Niektórzy wciąż padają
ofiarą przemocy.

204
00:14:06,560 --> 00:14:09,999
Wolne media są papierkiem lakmusowym
dobrze działającej demokracji.

205
00:14:10,040 --> 00:14:12,679
Właśnie dlatego w rankingu
najlepiej wypadają kraje

206
00:14:12,720 --> 00:14:15,479
o wysokich standardach
demokratycznych,

207
00:14:15,520 --> 00:14:19,039
gdzie dziennikarze
surowo patrzą władzy na ręce,

208
00:14:19,080 --> 00:14:20,999
jak Norwegia, Dania i Szwecja.

209
00:14:21,040 --> 00:14:24,399
Ale w UE też część krajów
zanotowała spektakularne spadki.

210
00:14:24,440 --> 00:14:27,799
Słowacja rok temu była na 17.,
dziś 29. pozycji.

211
00:14:27,840 --> 00:14:31,799
Rząd Roberta Fico chce zmienić
kierownictwo mediów publicznych,

212
00:14:31,840 --> 00:14:35,159
a to według opozycji zamach
na ich niezależność.

213
00:14:35,200 --> 00:14:38,559
Na ulice Bratysławy
wyszły tysiące obywateli.

214
00:14:38,600 --> 00:14:41,239
Główne powody,
dla których tu jesteśmy,

215
00:14:41,280 --> 00:14:45,199
to próba kontrolowania
telewizji publicznej
przez koalicję rządową

216
00:14:45,240 --> 00:14:47,199
i przekształcenia jej w sługę.

217
00:14:47,240 --> 00:14:49,719
Nie jestem zadowolona z rządzących,

218
00:14:49,760 --> 00:14:54,599
ponieważ nie przestrzegają zasad,
które należą
do demokratycznego społeczeństwa.

219
00:14:54,640 --> 00:14:57,599
Tragicznie sytuacja wygląda
w Strefie Gazy.

220
00:14:57,640 --> 00:15:01,759
Pracujący tam palestyńscy dziennikarze
codziennie ryzykują życiem.

221
00:15:01,800 --> 00:15:05,559
To właśnie oni odebrali
tegoroczną nagrodę wolności prasy.

222
00:15:05,600 --> 00:15:10,079
Życie dziennikarzy stało się ceną
za relacjonowanie prawdy w Palestynie.

223
00:15:10,120 --> 00:15:13,279
Od początku konfliktu
między Izraelem a Hamasem

224
00:15:13,320 --> 00:15:16,559
w Strefie Gazy zginęło
aż 140 dziennikarzy.

225
00:15:16,600 --> 00:15:19,719
Z Paryża Anna Kowalska, 19.30.

226
00:15:21,080 --> 00:15:24,439
Najnowszy raport ONZ
nie pozostawia złudzeń.

227
00:15:24,480 --> 00:15:30,799
Niemal 400 tysięcy mieszkań,
prawie 80 tysięcy domów w Strefie
Gazy zostało zniszczonych.

228
00:15:30,840 --> 00:15:35,599
Gdyby Izrael zgodził się
na pięciokrotne zwiększenie
dostaw materiałów budowlanych,

229
00:15:35,640 --> 00:15:39,199
odbudowa trwałaby do 2040 roku.

230
00:15:39,240 --> 00:15:42,319
Tymczasem ataki
na Rafah w Stefie Gazy trwają,

231
00:15:42,360 --> 00:15:46,719
a Turcja wstrzymała
wszelkie relacje handlowe z Izraelem.

232
00:15:46,760 --> 00:15:50,479
Ataki na Rafah w Strefie Gazy
nie ustają.

233
00:15:50,520 --> 00:15:55,759
Wszyscy ludzie w środku zginęli.
Właściciele domu, dzieci i kobiety.

234
00:15:55,800 --> 00:15:58,359
Pociski trafiły niewinne dzieci.

235
00:15:58,400 --> 00:16:01,439
Dwie dziewczynki
spały na kolanach matki.

236
00:16:01,480 --> 00:16:03,479
ONZ publikuje nowy raport.

237
00:16:03,520 --> 00:16:07,959
Już 72% domów w Strefie Gazy
legło w gruzach.

238
00:16:08,000 --> 00:16:12,199
Nie widzieliśmy czegoś takiego
od II wojny światowej,

239
00:16:12,240 --> 00:16:15,959
taka intensywność
i tak ogromna skala zniszczeń.

240
00:16:16,000 --> 00:16:19,479
Obudowa będzie kosztować
nawet 40 mld dolarów.

241
00:16:19,520 --> 00:16:25,119
A szkody będą jeszcze większe,
bo pełna ofensywa na Rafah
wydaje się być nieuchronna.

242
00:16:25,160 --> 00:16:27,159
To czołgi w pobliżu miasta.

243
00:16:27,200 --> 00:16:31,079
W minionym tygodniu
zaczęliśmy zwiększać gotowość
wszystkich sił,

244
00:16:31,120 --> 00:16:36,839
aby sprawdzić sprzęt i upewnić się,
że jest skuteczny
tak jak 1. dnia operacji.

245
00:16:36,880 --> 00:16:41,039
Dla dobra mieszkańców Gazy,
zakładników i ich rodzin w Izraelu,

246
00:16:41,080 --> 00:16:43,959
a także dla dobra regionu
i całego świata

247
00:16:44,000 --> 00:16:47,999
zachęcam rząd Izraela
i przywódców Hamasu do porozumienia.

248
00:16:48,040 --> 00:16:51,879
Planom ataku sprzeciwia się
społeczność międzynarodowa.

249
00:16:51,920 --> 00:16:54,479
Na świecie trwają strajki studentów.

250
00:16:54,520 --> 00:16:58,799
Turcja ogłosiła
wstrzymanie handlu z Izraelem.

251
00:16:58,840 --> 00:17:05,159
Nie mogliśmy pozostać cierpliwi
w obliczu tych wydarzeń,
więc podjęliśmy nasze kroki.

252
00:17:05,200 --> 00:17:10,439
Będzie to kontynuowane do czasu
zapewnienia trwałego zawieszenia broni
w Strefie Gazy,

253
00:17:10,480 --> 00:17:14,639
a także niezakłóconego przepływu
pomocy humanitarnej do regionu.

254
00:17:14,680 --> 00:17:18,359
Przejście Erez na północy Strefy Gazy
zostało już otwarte.

255
00:17:18,400 --> 00:17:22,719
Przyjechało 30 ciężarówek
i, miejmy nadzieję, będzie ich więcej.

256
00:17:22,760 --> 00:17:27,999
Izraelscy cywile zaatakowali
1. konwój humanitarny
organizowany przez Jordanię.

257
00:17:28,040 --> 00:17:29,639
Zatrzymano 3 osoby.

258
00:17:29,680 --> 00:17:34,679
Takie działanie nie jest zgodne
z umowami dotyczącymi otwarcia
przejść granicznych.

259
00:17:34,720 --> 00:17:40,919
Ale już po przekroczeniu granicy
konwój zamiast do potrzebujących,
trafił w ręce bojowników Hamasu.

260
00:17:40,960 --> 00:17:44,559
ONZ jest w trakcie
odzyskiwania tej pomocy.

261
00:17:44,600 --> 00:17:49,879
Jej przejęcie było jednak
niedopuszczalnym działaniem
ze strony Hamasu.

262
00:17:49,920 --> 00:17:52,359
Pomoc czeka godzinami na wjazd.

263
00:17:52,400 --> 00:17:55,279
Jednym z rozwiązań są
zrzuty z powietrza,

264
00:17:55,320 --> 00:17:58,719
a już niebawem USA
ukończą prace nad przystanią,

265
00:17:58,760 --> 00:18:01,879
gdzie pomoc będzie trafiać
drogą morską.

266
00:18:01,920 --> 00:18:04,079
Artur Kasprzycki, 19.30.

267
00:18:07,240 --> 00:18:13,199
Majówkowe podróże kończą się niekiedy
nieoczekiwanym spotkaniem
ze zwierzęciem na drodze.

268
00:18:13,240 --> 00:18:15,759
Dochodzi do wypadków,
w których poszkodowane bywają
zwierzęta i ludzie.

269
00:18:15,800 --> 00:18:18,399
Wiosna to czas,
gdy dzikie zwierzęta
są bardziej aktywne,

270
00:18:18,440 --> 00:18:21,039
i należy zachować
szczególną ostrożność.

271
00:18:21,080 --> 00:18:27,239
Przypominamy, co zrobić,
gdy dochodzi do wypadku,
i jak w miarę możliwości go uniknąć.

272
00:18:27,280 --> 00:18:33,639
To nieoczekiwane spotkanie
kierowcy z dzikiem
zakończyło się bez szwanku.

273
00:18:33,680 --> 00:18:37,119
Ale te dwa łosie
nie miały już tyle szczęścia.

274
00:18:37,160 --> 00:18:41,759
Zwierzęta zginęły na miejscu
po potrąceniu na krajowej siódemce
w okolicach Kielc.

275
00:18:41,800 --> 00:18:46,319
Ta zwierzyna zdaje sobie sprawę,
że tam jest hałas
i poruszają się samochody,

276
00:18:46,360 --> 00:18:50,879
ale dla niej to nie jest granica,
której ona nie może przekroczyć.

277
00:18:50,920 --> 00:18:54,159
W tym przypadku
ranne zostały dwie osoby.

278
00:18:54,200 --> 00:18:59,439
Bywa jednak, że takie uderzenie
dla podróżujących autem
jest śmiertelne.

279
00:18:59,480 --> 00:19:04,599
W ubiegłym roku
w zderzeniach ze zwierzętami
na polskich drogach zginęło 8 osób,

280
00:19:04,640 --> 00:19:07,079
a ponad 200 zostało rannych.

281
00:19:07,120 --> 00:19:12,519
O tym, jaka jest moc
takiego uderzenia,
jak wpadnie sarna czy łoś do auta.

282
00:19:12,560 --> 00:19:19,239
Do potrąceń najczęściej dochodzi
w nocy, nad ranem i wieczorem.

283
00:19:21,360 --> 00:19:26,359
Szczególnie jesienią i wiosną,
kiedy zwierzęta są bardziej aktywne.

284
00:19:26,400 --> 00:19:32,039
Teraz też,
kiedy w lesie z okazji majówki
ta penetracja lasu jest większa,

285
00:19:32,080 --> 00:19:36,639
ta zwierzyna jest bardziej wypłoszona,
wygoniona z kompleksu leśnego.

286
00:19:36,680 --> 00:19:39,879
To ten znak ostrzega
przed niebezpieczeństwem.

287
00:19:39,920 --> 00:19:45,839
Zwiększamy ostrożność,
dostosowujemy prędkość,
obserwujemy teren

288
00:19:45,880 --> 00:19:49,359
- nie tylko jezdnię, ale i pobocze.

289
00:19:49,400 --> 00:19:53,799
Jedno zwierzę na drodze to sygnał,
że za chwilę pojawią się kolejne.

290
00:19:53,840 --> 00:19:56,799
Stado saren
wyskoczyło mi przed samochód.

291
00:19:56,840 --> 00:20:00,479
Nie było szans zatrzymać się,
tylko udało mi się je ominąć.

292
00:20:00,520 --> 00:20:04,479
Jeśli dojdzie do wypadku,
należy zadbać o własne bezpieczeństwo.

293
00:20:04,520 --> 00:20:07,359
Powinniśmy bezpiecznie
zatrzymać pojazd,

294
00:20:07,400 --> 00:20:13,399
oznakować odpowiednio to miejsce,
by nie doszło do kolejnego zdarzenia.

295
00:20:13,440 --> 00:20:18,119
Zgodnie z przepisami
należy szybko zawiadomić
odpowiednie służby.

296
00:20:18,160 --> 00:20:19,799
Gdzie mamy zadzwonić?

297
00:20:19,840 --> 00:20:25,679
Policja, leśnicy, służba drogowa.

298
00:20:25,720 --> 00:20:28,719
Jeśli kierowca ucieknie
z miejsca wypadku,

299
00:20:28,760 --> 00:20:32,319
grozi mu areszt
lub grzywna do 5 tys. zł.

300
00:20:36,400 --> 00:20:40,399
Demencja to choroba,
która kojarzy się głownie z seniorami.

301
00:20:40,440 --> 00:20:44,399
Niestety zdarza się,
że atakuje ludzi młodych,
a także dzieci.

302
00:20:44,440 --> 00:20:50,599
Jej przebieg bywa bardzo ciężki,
ale choć jest to choroba nieuleczalna,
można hamować jej objawy.

303
00:20:50,640 --> 00:20:55,559
O tym, jak wygląda życie
z dziecięcą demencją,
Katarzyna Grzęda-Łozicka.

304
00:20:55,600 --> 00:21:00,199
11-letnia Nina cierpi
na dziecięcą demencję,
czyli chorobę Battena

305
00:21:00,240 --> 00:21:03,119
- rzadkie schorzenie
neurodegeneracyjne,

306
00:21:03,160 --> 00:21:06,519
które niszczy struktury
ośrodkowego układu nerwowego.

307
00:21:06,560 --> 00:21:08,519
Urodziła się w pełni zdrowa.

308
00:21:08,560 --> 00:21:10,559
I tak było do 3. roku życia.

309
00:21:10,600 --> 00:21:14,359
Zaczynała chodzić,
biegać, chodzić do przedszkola.

310
00:21:14,400 --> 00:21:18,919
Niedługo po 3. urodzinach
pojawiły się problemy z równowagą
i ataki padaczki.

311
00:21:18,960 --> 00:21:22,519
Aż w końcu któregoś dnia
nagle przestała chodzić.

312
00:21:22,560 --> 00:21:25,639
Potem wszystko potoczyło się
jak w złym śnie.

313
00:21:25,680 --> 00:21:36,639
Traci funkcje życiowe
wszystkie po kolei,
siedzenie, chodzenie, mowę.

314
00:21:36,680 --> 00:21:43,439
Dziewczynka jest karmiona dojelitowo,
porusza się na wózku inwalidzkim,
coraz słabiej widzi.

315
00:21:43,480 --> 00:21:48,479
Dziecięca demencja
najczęściej ujawnia się
między 5. a 8. rokiem życia.

316
00:21:48,520 --> 00:21:52,079
Objawy różnią się
w zależności od typu schorzenia.

317
00:21:52,120 --> 00:21:58,519
Mogą występować napady padaczkowe,
mogą pojawić się problemy
z funkcją ruchu,

318
00:21:58,560 --> 00:22:03,639
ale dominującym objawem
będą zaburzenia pamięci
i one powoli postępują,

319
00:22:03,680 --> 00:22:04,679
niestety prowadząc
do głębokich deficytów.

320
00:22:04,720 --> 00:22:08,119
Szacuje się,
że w Polsce na dziecięcą demencję
cierpi około setka dzieci,

321
00:22:08,160 --> 00:22:10,359
ale dane mogą być niedoszacowane.

322
00:22:10,400 --> 00:22:13,959
Nie mamy lekarstwa,
które by odwróciło bieg choroby,

323
00:22:14,000 --> 00:22:17,559
mamy tylko lekarstwa,
które mogą zwolnić jej postęp.

324
00:22:17,600 --> 00:22:22,759
Nina korzysta z rehabilitacji
i terapii komórkowej,
ale koszty leczenia są ogromne,

325
00:22:22,800 --> 00:22:27,999
dlatego najbliżsi
na wszelkie możliwe sposoby
zbierają środki na jej leczenie.

326
00:22:28,040 --> 00:22:33,279
Patrzy człowiek poprzez bezsilność,
z czym musi się zmierzyć.

327
00:22:33,320 --> 00:22:36,759
Na szczęście nie brakuje osób,
które próbują im pomóc.

328
00:22:36,800 --> 00:22:40,239
Środki na leczenie dziewczynki
będą zbierane w lipcu

329
00:22:40,280 --> 00:22:44,439
podczas zlotu miłośników Fiata 126p
i klasyków PRL-u.

330
00:22:44,480 --> 00:22:48,039
Dziewczyna naprawdę
bardzo mocno potrzebuje pomocy.

331
00:22:48,080 --> 00:22:55,719
Najbliżsi Niny nie tracą nadziei
- wierzą, że wkrótce pojawią się
nowe terapie i nowe możliwości.

332
00:22:55,760 --> 00:22:59,639
Marzę codziennie,
żeby córka była zdrowa.

333
00:23:05,600 --> 00:23:11,839
Tajemniczy obłok na niebie
przesuwający się w kierunku północy
chwilę przed 22.00

334
00:23:11,880 --> 00:23:15,359
spowodował niemałe poruszenie
i pytania, co to było.

335
00:23:15,400 --> 00:23:18,559
Karol Wójcicki,
autor bloga Z głową w gwiazdach,

336
00:23:18,600 --> 00:23:22,919
szczegółowo wyjaśnia, co kryje się
za niespodziewanym widokiem.

337
00:23:22,960 --> 00:23:28,079
Tym, którzy nie patrzyli w górę,
przypominamy,
jak wyglądało tajemnicze zjawisko.

338
00:23:28,120 --> 00:23:34,359
Wow, potężny obiekt wirujący na niebie
z wielką chmurą gazów wylotowych.

339
00:23:34,400 --> 00:23:39,439
Wszyscy biegnijcie teraz
obserwować niebo, wszyscy, wszyscy,
wszyscy nad północnym horyzontem.

340
00:23:39,480 --> 00:23:41,519
Nieprawdopodobny widok!

341
00:23:41,560 --> 00:23:46,039
Wielka chmura gazów wylotowych
wokół jakiegoś jasnego satelity.

342
00:23:46,080 --> 00:23:48,879
To, czego świadkami byli
wczoraj wieczorem mieszkańcy Polski,

343
00:23:48,920 --> 00:23:51,799
to deorbitacja 2. stopnia
rakiety Falcon-9,

344
00:23:51,840 --> 00:23:56,079
która po wyniesieniu z Kalifornii
2 satelitów obserwacyjnych
na orbitę okołoziemską

345
00:23:56,120 --> 00:23:57,919
ponownie odpaliła silniki,

346
00:23:57,960 --> 00:24:02,239
co doprowadziło później
do jej deorbitacji
i spłonięcia w atmosferze.

347
00:24:02,280 --> 00:24:03,999
Majówka w pełni.

348
00:24:04,040 --> 00:24:05,879
Korzystając z wolnych dni,

349
00:24:05,920 --> 00:24:11,519
turyści tłumnie ruszyli,
by korzystać z uroków przyrody
czy zwiedzić ciekawe miejsca.

350
00:24:11,560 --> 00:24:16,879
Najpopularniejsze miejsca,
takie jak Morskie Oko
czy sopockie molo, pękają w szwach.

351
00:24:16,920 --> 00:24:20,959
Czy są takie regiony w Polsce,
gdzie w majówkę da się uniknąć tłumów?

352
00:24:21,000 --> 00:24:24,599
Czy zgiełk i gwar
nie odstraszają zwiedzających?

353
00:24:25,400 --> 00:24:29,399
Tak wyglądała dzisiaj
droga na Morskie Oko.

354
00:24:29,440 --> 00:24:31,519
To kolejka chętnych,

355
00:24:31,560 --> 00:24:37,759
by skorzystać z podwózki wozem konnym
na jedną z najpopularniejszych
atrakcji w polskich Tatrach.

356
00:24:37,800 --> 00:24:42,879
Kolejki do parkingów,
kolejki do biletów, kolejki do koni,
kolejki u góry do piwa,

357
00:24:42,920 --> 00:24:45,759
kolejki na schodki zejściowe
do Morskiego Oka.

358
00:24:45,800 --> 00:24:48,639
Sam dojazd do tego miejsca
był dzisiaj uciążliwy,

359
00:24:48,680 --> 00:24:51,959
a znalezienie miejsca parkingowego
graniczyło z cudem.

360
00:24:52,000 --> 00:24:56,759
Drogę, którą mieliśmy pokonać
w 3-4 godziny,
przejechaliśmy w 5-6 godzin.

361
00:24:56,800 --> 00:24:58,279
Korki były.

362
00:24:58,320 --> 00:25:01,159
W szoku jesteśmy,
że jest tak dużo ludzi.

363
00:25:01,200 --> 00:25:06,199
Dla tych, którzy już są w Tatrach
i chcą uniknąć nerwów,
jest jedna rada.

364
00:25:06,240 --> 00:25:08,479
Nie pozostaje nic innego,
jak wstać rano o 5.00.

365
00:25:08,520 --> 00:25:12,519
Nie mamy wtedy korków do parkingów,
mamy pusto

366
00:25:12,560 --> 00:25:16,439
i 10.00, 11.00
z Morskiego Oka wracamy,
kiedy wszyscy przyjeżdżają.

367
00:25:16,480 --> 00:25:18,999
Dzisiaj tłoczno było
nie tylko w górach.

368
00:25:19,040 --> 00:25:21,799
Sopocki Monciak
od rana pękał w szwach.

369
00:25:21,840 --> 00:25:24,639
Wolne dni mamy, dlatego są tłumy.

370
00:25:24,680 --> 00:25:28,599
Tutaj majówka to dla nas
pierwszy przedsmak sezonu.

371
00:25:28,640 --> 00:25:31,399
Już pojawiają się pierwsi plażowicze,

372
00:25:31,440 --> 00:25:35,599
już zdecydowanie tłumy
na plaży chodzą.

373
00:25:35,640 --> 00:25:39,039
Popularna wśród turystów
jest także Warszawa.

374
00:25:39,080 --> 00:25:43,959
Jednym z miejsc obleganym przez tłumy
jest ta najnowsza stołeczna atrakcja.

375
00:25:44,000 --> 00:25:47,319
Dla turystów z całej Polski
spacer nadwiślańską kładką

376
00:25:47,360 --> 00:25:50,359
to obowiązkowy punkt
podczas zwiedzania Warszawy.

377
00:25:50,400 --> 00:25:54,599
I nawet ogromny tłok
przy wejściu na przeprawę
nie odstrasza chętnych.

378
00:25:54,640 --> 00:25:56,679
Wygrywa chęć podróżowania.

379
00:25:56,720 --> 00:25:59,839
Czasy pandemii,
które były jeszcze tak niedawno,

380
00:25:59,880 --> 00:26:03,119
uczyniły to,
że chcemy po prostu wyjechać.

381
00:26:03,160 --> 00:26:07,159
I szukamy miejsc,
które mają turystyczną infrastrukturę.

382
00:26:07,200 --> 00:26:12,799
Ale to nie oznacza, że każdy,
kto chce w długi weekend
uciec od tłumu, jest bez wyjścia.

383
00:26:12,840 --> 00:26:17,319
Oczywiście są w Polsce miejsca,
gdzie możemy to znaleźć,
całe Podlasie na przykład.

384
00:26:17,360 --> 00:26:18,839
Są to agroturystyki,

385
00:26:18,880 --> 00:26:21,999
gdzie jest mniej ludzi,
mniej chętnych,
by z nami podróżować.

386
00:26:23,360 --> 00:26:25,799
Gdzie okoliczności przyrody
i oferowane atrakcje

387
00:26:25,840 --> 00:26:28,999
w niczym nie ustępują
popularnym turystycznym kurortom.

388
00:26:29,040 --> 00:26:31,279
Są jeszcze wolne miejsca,

389
00:26:31,320 --> 00:26:35,319
pogoda dopisuje,
przepiękne kolory zieleni,
wszystko kwitnie,

390
00:26:35,360 --> 00:26:38,679
tak że zapraszamy,
jakby ktoś chciał się zdecydować,

391
00:26:39,120 --> 00:26:41,879
Co jest dowodem na to,
że jak Polska długa i szeroka,

392
00:26:41,920 --> 00:26:46,719
każdy może znaleźć coś dla siebie
i odpocząć tak, jak lubi.

393
00:26:47,720 --> 00:26:52,959
Pogoda w majówkę wymarzona,
wierzę więc,
że nastraja to państwa optymistycznie.

394
00:26:53,000 --> 00:26:56,439
Pozostańmy jeszcze przez chwilę
w majówkowym nastroju.

395
00:26:56,480 --> 00:27:02,199
Za chwilę też Justyna Dobrosz-Oracz
w rozmowie z ministrem sprawiedliwości
Adamem Bodnarem.

396
00:27:02,240 --> 00:27:04,079
Do zobaczenia.