1
00:00:31,160 --> 00:00:37,479
Były szef
Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych
czeka na decyzję o ekstradycji,

2
00:00:37,520 --> 00:00:41,399
a za Pawłem S.,
który na zamówieniach od agencji
zarobił miliony,

3
00:00:41,440 --> 00:00:43,719
właśnie wystawiono list gończy.

4
00:00:43,760 --> 00:00:48,079
To jest "19:30" we wtorek,
Joanna Dunikowska-Paź, zapraszam.

5
00:00:48,120 --> 00:00:52,799
Po zatrzymaniu w Londynie
jest decyzja tamtejszego sądu:
Michał K. zostaje w areszcie.

6
00:00:52,840 --> 00:00:55,439
Zatrzymany
nie zgodził się na ekstradycję,

7
00:00:55,480 --> 00:00:57,759
a polscy śledczy podkreślają,

8
00:00:57,800 --> 00:01:01,759
że samo sprowadzenie
byłego prezesa RARS-u do Polski
to może być dłuższa perspektywa.

9
00:01:01,800 --> 00:01:03,639
W Londynie jest Artur Kieruzal.

10
00:01:03,680 --> 00:01:09,359
Jak decyzję o areszcie motywował sąd
i kiedy możemy spodziewać się
kolejnych kroków?

11
00:01:24,400 --> 00:01:29,759
Obrona Michała K. przez blisko
godzinę próbowała przekonać sąd

12
00:01:29,800 --> 00:01:32,039
do niewinności klienta

13
00:01:32,080 --> 00:01:38,359
zarzucając polskim organom ścigania
polityczną motywację.

14
00:01:38,400 --> 00:01:45,359
Sąd usłyszał, że Michał K.
ma silne poparcie byłych ministrów
i premierów.

15
00:01:45,400 --> 00:01:52,599
O jego nieskazitelności chciała też
zaświadczyć europosłanka
Jadwiga Emilewicz.

16
00:01:52,640 --> 00:02:03,559
Sąd nie uwierzył.

17
00:02:03,600 --> 00:02:06,439
Pobyt na wyspach brytyjskich
to próba poszukiwania pracy,

18
00:02:06,480 --> 00:02:08,839
a nie ucieczki przed wymiarem
sprawiedliwości.

19
00:02:08,880 --> 00:02:11,839
Zdaniem sądu były szef Rządowej
Agencji Rezerw Strategicznych

20
00:02:11,880 --> 00:02:13,239
powinien wrócić do Polski,

21
00:02:13,280 --> 00:02:15,319
żeby zmierzyć się
z poważnymi zarzutami.

22
00:02:15,360 --> 00:02:17,279
Ale o tym zdecyduje
odrębne postępowanie,

23
00:02:17,320 --> 00:02:26,959
które ruszy za kilka dni.

24
00:02:27,000 --> 00:02:29,359
Do tego czasu Michał K.
pozostanie w areszcie.

25
00:02:29,400 --> 00:02:31,159
Wyrok ma zapaść do połowy
lutego przyszłego roku.

26
00:02:31,200 --> 00:02:33,599
Z Londynu Artur Kieruzal,
bardzo dziękuję.

27
00:02:33,640 --> 00:02:36,999
Kartka, a na niej - firma, nazwisko,
decyzja, na końcu niszczarka.

28
00:02:37,040 --> 00:02:40,959
To kulisy zarządzania Michała K.
w Rządowej Agencji
Rezerw Strategicznych.

29
00:02:41,000 --> 00:02:43,519
Opisują je
dziennikarze "Gazety Wyborczej",

30
00:02:43,560 --> 00:02:47,279
powołując się na kluczowe dla śledztwa
zeznania byłej dyrektor
Biura Zakupów w Agencji.

31
00:02:47,320 --> 00:02:51,719
Wśród kluczowych osób
realizujących zakupy
twórca marki "Red is bad" Paweł S.,

32
00:02:51,760 --> 00:02:54,399
za którym
właśnie wystawiono list gończy.

33
00:02:54,440 --> 00:02:56,719
To Michał K.

34
00:02:56,760 --> 00:03:00,399
Jego nazwisko znowu możemy podać
tylko w formie skróconej

35
00:03:00,440 --> 00:03:04,199
po tym, jak były szef
Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych
z czasów PiS

36
00:03:04,240 --> 00:03:06,919
został zatrzymany
przez brytyjskie służby.

37
00:03:06,960 --> 00:03:10,279
Wcześniej prokurator wystawił za nim
Europejski Nakaz Aresztowania.

38
00:03:10,320 --> 00:03:13,559
Powołał się na wywiad,
którego udzielił Michał K.,
w którym informował,

39
00:03:13,600 --> 00:03:19,679
że zamierza pozostawać
poza granicami kraju
do spełnienia jakichś tam warunków.

40
00:03:19,720 --> 00:03:24,079
Michał K. to jeden
z najbliższych współpracowników
byłego premiera Mateusza Morawieckiego

41
00:03:24,120 --> 00:03:26,799
i szefa jego kancelarii
- Michała Dworczyka.

42
00:03:26,840 --> 00:03:30,839
Prokuratura chce postawić mu zarzuty
udziału w zorganizowanej
grupie przestępczej

43
00:03:30,880 --> 00:03:33,839
oraz przestępstw urzędniczych:
przekroczenia uprawnień

44
00:03:33,880 --> 00:03:37,119
i niedopełnienia obowiązków
w celu osiągnięcia
korzyści majątkowej.

45
00:03:37,160 --> 00:03:43,479
Mówimy o setkach milionów złotych,
wydawanych w sposób uwłaczający
wszystkim zasadom prawnym,

46
00:03:43,520 --> 00:03:46,359
ale też po prostu
ludzkiej przyzwoitości.

47
00:03:46,400 --> 00:03:50,359
Politycy PiS mówią o prokuraturze
działającej na polityczne zlecenie.

48
00:03:50,400 --> 00:03:52,999
To wszystko,
co się dzieje w tej sprawie,

49
00:03:53,040 --> 00:03:57,359
urąga elementarnym
zasadom sprawiedliwości.

50
00:03:57,400 --> 00:04:02,079
W 2010 roku Michał K. jako harcerz
ustawił przed Pałacem Prezydenckim

51
00:04:02,120 --> 00:04:05,479
krzyż upamiętniający
ofiary katastrofy smoleńskiej.

52
00:04:05,520 --> 00:04:09,719
Niedługo potem trafił do banku BZ WBK,
któremu szefował Mateusz Morawiecki.

53
00:04:09,760 --> 00:04:14,599
Gdy były premier
poszedł do wielkiej polityki,
K. trafił do państwowego banku PKO BP,

54
00:04:14,640 --> 00:04:17,119
a później
- do Polskiej Grupy Zbrojeniowej.

55
00:04:17,160 --> 00:04:20,879
Potem kierował agencją
odpowiedzialną za zakupy
strategicznych surowców,

56
00:04:20,920 --> 00:04:24,479
która w czasie pandemii
dostarczała sprzęt medyczny szpitalom.

57
00:04:24,520 --> 00:04:27,759
W RARS po prostu
była przepompownia pieniędzy,

58
00:04:27,800 --> 00:04:33,599
w sposób szybki,
nietransparentny, nieuczciwy
przekazywano nasze pieniądze.

59
00:04:33,640 --> 00:04:38,199
Po wybuchu wojny w Ukrainie
Agencja Rezerw
kupowała też agregaty dla Ukrainy.

60
00:04:38,240 --> 00:04:41,599
Firma odzieży patriotycznej
związanej z politykami PiS
- "Red is Bad" -

61
00:04:41,640 --> 00:04:44,879
miała na tym zarobić
kilkaset milionów złotych.

62
00:04:44,920 --> 00:04:49,319
W związku z tym samym śledztwem
za jej szefem, Pawłem S.,
wystawiono list gończy.

63
00:04:49,360 --> 00:04:53,439
List gończy ma przede wszystkim
pomóc w ustaleniu
miejsca pobytu Pawła S.

64
00:04:53,480 --> 00:04:57,679
oraz w jego zatrzymaniu
i trwają czynności poszukiwawcze.

65
00:04:57,720 --> 00:05:05,759
Jeszcze kilkanaście dni temu
Mateusz Morawiecki
tak bronił Michała K.

66
00:05:05,800 --> 00:05:17,759
Jestem absolutnie przekonany
o jego uczciwości.

67
00:05:17,800 --> 00:05:21,959
Dziś Morawiecki nie chciał rozmawiać
o swoim byłym bliskim współpracowniku.

68
00:05:22,000 --> 00:05:23,559
O Michała K. tylko.

69
00:05:23,600 --> 00:05:27,119
Ja już tam miałem swoje wypowiedzi,
a teraz...

70
00:05:27,160 --> 00:05:31,759
Z apelem do posła Morawieckiego
i polityków PiS zwrócił się premier.

71
00:05:31,800 --> 00:05:37,959
Jesteś funkcjonariuszem publicznym,
byłeś premierem,
jesteś posłem, prezesem partii,

72
00:05:38,000 --> 00:05:45,519
to masz państwu polskiemu pomagać
w wyjaśnianiu takich rzeczy
jak afera z RARS.

73
00:05:45,560 --> 00:05:48,279
"Gazeta Wyborcza"
ujawniła dziś zeznania

74
00:05:48,320 --> 00:05:51,199
byłej dyrektorki zakupów w RARS,
Justyny G.

75
00:05:51,240 --> 00:05:55,279
Jak czytamy, Michał K.
miał w taki sposób
przekazywać polecenia zakupów

76
00:05:55,320 --> 00:05:57,799
w preferowanych przez siebie firmach.

77
00:05:57,840 --> 00:05:59,359
Pisał na kartce nazwę firmy, nazwisko,
decyzję, którą mi pokazywał,

78
00:06:06,480 --> 00:06:09,439
To był regularny,
trwający bardzo długo proceder,

79
00:06:09,480 --> 00:06:12,239
dotyczący - przypominam -
ogromnych pieniędzy.

80
00:06:12,280 --> 00:06:16,759
Urzędniczka zeznała też,
że Michał K. miał nad sobą
wysoko postawionego protektora,

81
00:06:16,800 --> 00:06:18,639
który wydawał mu polecenia.

82
00:06:18,680 --> 00:06:20,479
Jak mówi europoseł Joński,

83
00:06:20,520 --> 00:06:23,799
politycznym ojcem
byłego szefa RARS
był Mateusz Morawiecki,

84
00:06:23,840 --> 00:06:26,799
który nie zareagował,
gdy CBA sprawdzało Agencję.

85
00:06:26,840 --> 00:06:30,839
Prokuratura musi dokładnie sprawdzić
jego udział i brak reakcji.

86
00:06:30,880 --> 00:06:34,559
Michałowi K. i Pawłowi S.
grozi 10 lat więzienia.

87
00:06:37,680 --> 00:06:40,599
Oglądają państwo
wtorkowe wydanie "19:30".

88
00:06:40,640 --> 00:06:44,999
Za chwilę u nas
samorządowe wydatki po nowemu,
a potem także...

89
00:06:45,960 --> 00:06:47,759
Zbombardowana Połtawa.

90
00:06:47,800 --> 00:06:51,799
Ponad 180 osób zostało rannych.
Ponad 40 nie żyje.

91
00:06:51,840 --> 00:06:54,639
Katalog polskiej zbrojeniówki.

92
00:06:54,680 --> 00:07:00,199
Bardzo dużo kupiliśmy
od naszych sojuszników,
ale chcemy też bardzo dużo sprzedawać.

93
00:07:00,240 --> 00:07:02,999
Musimy przyspieszyć
proces modernizacji.

94
00:07:03,040 --> 00:07:05,199
Urzędowy problem z językiem.

95
00:07:05,240 --> 00:07:10,039
To nie "Potop",
tylko teksty administracyjne,
i trzeba je pisać inaczej.

96
00:07:12,520 --> 00:07:15,439
Rządowa debata
nad samorządowym budżetem.

97
00:07:15,480 --> 00:07:20,799
Rada Ministrów zajęła się reformą,
która dla lokalnych społeczności
ma być prawdziwą rewolucją.

98
00:07:20,840 --> 00:07:25,679
Ostatnie lata to w samorządowej kasie
miliardy na minusie
- m.in. za sprawą Polskiego Ładu.

99
00:07:25,720 --> 00:07:29,799
Pomoc była uznaniowa,
teraz ma być sprawiedliwa.

100
00:07:30,240 --> 00:07:35,559
Co zakłada projekt ustawy
o dochodach jednostek
samorządu terytorialnego?

101
00:07:35,800 --> 00:07:39,359
Remonty dróg, budowa szkół,
komunikacja publiczna.

102
00:07:39,400 --> 00:07:42,759
Wszystko finansowane z kasy
gmin, powiatów i miast.

103
00:07:42,800 --> 00:07:45,479
W ostatnich latach
samorządowcy narzekali,

104
00:07:45,520 --> 00:07:48,519
że pieniędzy na te podstawowe potrzeby
jest zbyt mało.

105
00:07:48,560 --> 00:07:50,959
Mieliśmy mniej pieniędzy,
a więcej wydatków.

106
00:07:51,000 --> 00:07:55,959
Prowadziło to samorządy
do rosnących długów,
prawie do bankructwa.

107
00:07:56,000 --> 00:07:58,959
Jeszcze do niedawna
staliśmy nad przepaścią,

108
00:07:59,000 --> 00:08:03,999
a teraz zrobiliśmy krok wstecz,
ale krok wstecz ku normalności.

109
00:08:04,040 --> 00:08:07,799
Normalność ma przywrócić
przyjęta przez rząd ustawa

110
00:08:07,840 --> 00:08:10,919
o dochodach jednostek
samorządu terytorialnego.

111
00:08:10,960 --> 00:08:13,439
Wpływy do gminnych
czy miejskich budżetów

112
00:08:13,480 --> 00:08:17,279
będą niezależne od zmian podatkowych,
takich jak w Polskim Ładzie...

113
00:08:17,320 --> 00:08:22,319
Drodzy samorządowcy, pomyślcie,
kiedy były takie perspektywy
rozwoju wcześniej.

114
00:08:22,360 --> 00:08:25,359
...przygotowanym
przez rząd Zjednoczonej Prawicy.

115
00:08:25,400 --> 00:08:31,559
Przychody samorządu
nie będą już zależne od widzimisię
czy kaprysu rządzących centralnie.

116
00:08:31,600 --> 00:08:36,199
Najwyższa Izba Kontroli sprawdziła,
że od 2022 roku przez Polski Ład

117
00:08:36,240 --> 00:08:42,719
do polskich miast trafiało rocznie
o kilkanaście miliardów złotych mniej,
i to mimo wzrostu gospodarczego.

118
00:08:42,760 --> 00:08:46,759
Z kolei rządowa rekompensata
była uznaniowa i okazjonalna.

119
00:08:46,800 --> 00:08:51,399
Pieniądze wypłacano
na konkretne zadania,
ale nie było gwarancji dofinansowania.

120
00:08:51,440 --> 00:08:56,879
Kontrola NIK wykazała,
że zmniejszono wsparcie dla samorządów
zarządzanych przez ówczesną opozycję.

121
00:08:56,920 --> 00:08:58,719
Nowa ustawa ma to zmienić.

122
00:08:58,760 --> 00:09:02,799
Uniezależnia finanse samorządów
od decyzji podatkowych rządu,

123
00:09:02,840 --> 00:09:07,519
zmienia filozofię
finansowania samorządów,
co jest dla nas niesłychanie istotne.

124
00:09:07,560 --> 00:09:15,519
Ostatnia taka reforma
dotycząca samorządu terytorialnego
miała miejsce w 2003 roku.

125
00:09:15,560 --> 00:09:18,479
Według rządowych szacunków
w przyszłym roku

126
00:09:18,520 --> 00:09:22,479
do samorządów może trafić
łącznie nawet 25 mld zł więcej.

127
00:09:22,520 --> 00:09:27,199
Nie wszyscy będą zachwyceni,
bo niektórzy mają mniejszy wzrost,
niektórzy większy,

128
00:09:27,240 --> 00:09:31,199
ale te liczby
robią nawet na mnie wrażenie.

129
00:09:31,240 --> 00:09:38,039
Władze Opola liczą, że dzięki zmianom
do miejskiej kasy wpłynie
około 35 mln zł więcej niż teraz.

130
00:09:38,080 --> 00:09:41,879
To jest równowartość budowy
3 przedszkoli albo 4 żłobków

131
00:09:41,920 --> 00:09:47,519
czy budowy nowej szkoły
dla dzieci w którejś z dzielnic Opola.

132
00:09:47,560 --> 00:09:51,199
W przypadku Katowic
to jest około 180 mln zł więcej

133
00:09:51,240 --> 00:09:54,919
aniżeli ze starego systemu,
tzw. Polskiego Ładu.

134
00:09:54,960 --> 00:09:59,359
Łagodzenie skutków Polskiego Ładu
ma się zacząć jeszcze w tym roku.

135
00:09:59,400 --> 00:10:03,039
Rząd przekaże samorządom
dodatkowo 10 mld zł.

136
00:10:06,040 --> 00:10:08,999
Odstęp między alarmem a uderzeniem
był tak krótki,
że zastał ludzi w drodze do schronu.

137
00:10:10,520 --> 00:10:13,439
W czasie, gdy w Połtawie
dramatycznie rośnie
bilans zabitych i rannych,

138
00:10:13,480 --> 00:10:17,359
rosyjski dyktator, poszukiwany
przez Międzynarodowy Trybunał Karny
za zbrodnie wojenne,

139
00:10:17,400 --> 00:10:19,159
jest z wizytą w Mongolii.

140
00:10:19,200 --> 00:10:22,159
To dla nas kolejny ciężki cios
- komentował prezydent Zełenski,

141
00:10:22,200 --> 00:10:28,719
gdy prezydent Putin
na płytę lotniska w Ułan Bator
schodził po czerwonym dywanie.

142
00:10:29,440 --> 00:10:36,999
Kompania honorowa,
kwiaty i spacer po czerwonym dywanie.

143
00:10:37,040 --> 00:10:40,719
Władimir Putin w Mongolii
czuł się jak ryba w wodzie.

144
00:10:40,760 --> 00:10:45,279
"Relacje między naszymi narodami
są niezachwianie przyjazne".

145
00:10:45,320 --> 00:10:48,159
Zabrakło najważniejszego - kajdanek.

146
00:10:48,200 --> 00:10:54,279
Była to bowiem pierwsza podróż Putina
do kraju, który akceptuje prawo
Międzynarodowego Trybunału Karnego.

147
00:10:54,320 --> 00:10:59,199
Ten w marcu zeszłego roku
wydał nakaz aresztowania
rosyjskiego przywódcy.

148
00:10:59,240 --> 00:11:06,159
Mongolia od 2002 roku
jest jednym ze 124 sygnatariuszy
statutu rzymskiego

149
00:11:06,200 --> 00:11:09,239
Międzynarodowego Trybunału Karnego.

150
00:11:09,280 --> 00:11:12,239
To wiąże się
z prawnymi zobowiązaniami.

151
00:11:12,280 --> 00:11:16,959
Wizyta nie zakończyła się aresztem,
mimo że do mongolskich władz

152
00:11:17,000 --> 00:11:20,679
apelowała zarówno Ukraina,
jak i Komisja Europejska.

153
00:11:20,720 --> 00:11:24,839
Władimir Putin oskarżony jest
o zbrodnie wojenne w Ukrainie,

154
00:11:24,880 --> 00:11:27,759
m.in. o deportacje
ukraińskich dzieci.

155
00:11:27,800 --> 00:11:30,759
Z pewnością prawo międzynarodowe
na tym cierpi,

156
00:11:30,800 --> 00:11:36,999
prawo międzynarodowe po prostu
opiera się na zgodzie państw,
ma charakter kontraktualny.

157
00:11:37,040 --> 00:11:41,959
Sądownictwo międzynarodowe
też jest fakultatywne,
nie jest obowiązkowe.

158
00:11:42,000 --> 00:11:45,919
Tu ten element woli,
zgody ze strony państw
jest bardzo ważny.

159
00:11:45,960 --> 00:11:50,519
Szczególnie że Trybunał w Hadze
nie ma żadnego mechanizmu
egzekwowania prawa.

160
00:11:50,560 --> 00:11:53,479
Protestuję od wczoraj
przeciwko tej wizycie.

161
00:11:53,520 --> 00:11:57,879
Putin bezmyślnie upokarza
i zawstydza Mongolię na oczach świata.

162
00:11:57,920 --> 00:12:03,799
Myślę, że Kreml zrobił to celowo,
na pewno chce zademonstrować
Zachodowi swoją siłę.

163
00:12:03,840 --> 00:12:08,919
Rząd Mongolii tłumaczy,
że zakucie prezydenta Rosji w kajdanki
było niemożliwe,

164
00:12:08,960 --> 00:12:12,439
dlatego że kraj
uzależniony jest od dostaw z Rosji.

165
00:12:12,480 --> 00:12:15,719
W grę wchodzą interesy,
a konkretnie gazociąg,

166
00:12:15,760 --> 00:12:19,039
który ma połączyć Rosję z Chinami
przez Mongolię.

167
00:12:19,080 --> 00:12:22,359
Dokumentacja projektowa
została sfinalizowana.

168
00:12:22,400 --> 00:12:25,279
Teraz przeprowadzana jest
ocena projektu.

169
00:12:25,320 --> 00:12:28,079
Wszystko w ramach projektu
"Power of Siberia 2",

170
00:12:28,120 --> 00:12:31,439
który częściowo ma zrekompensować
utraconą pozycję

171
00:12:31,480 --> 00:12:35,279
i moce energetyczne Rosji
po wybuchu wojny na Ukrainie.

172
00:12:35,320 --> 00:12:39,559
Precedens, który stworzyła Mongolia,
jest jednak na tyle niebezpieczny,

173
00:12:39,600 --> 00:12:45,399
że w przyszłości na przykład Mongolii
mogą próbować powołać się inne kraje.

174
00:12:48,320 --> 00:12:51,239
Teraz w "19:30"
wielkie militarne zakupy,

175
00:12:51,280 --> 00:12:54,439
czyli 32. Międzynarodowy Salon
Przemysłu Obronnego.

176
00:12:54,640 --> 00:12:59,239
Trwająca w Kielcach wystawa
jest jedną z największych
w całej branży obronnej w Europie,

177
00:12:59,280 --> 00:13:02,199
a ten rok to rekordowa
liczba wystawców.

178
00:13:02,240 --> 00:13:05,519
Na wagę modernizacji sił zbrojnych
wskazywał prezydent,

179
00:13:05,560 --> 00:13:11,159
a szef MON-u dodawał, że zbrojenia
to obok sojuszy i wspólnoty narodowej
filary naszego bezpieczeństwa.

180
00:13:11,200 --> 00:13:20,999
Armatohaubice Krab,
bojowy wóz piechoty Borsuk
czy system przeciwlotniczy Pilica.

181
00:13:21,040 --> 00:13:27,039
A wszystko to w Kielcach,
gdzie rusza 32. Międzynarodowy Salon
Przemysłu Obronnego.

182
00:13:27,080 --> 00:13:32,319
My bardzo dużo kupiliśmy
od naszych sojuszników,
ale chcemy też bardzo dużo sprzedawać

183
00:13:32,360 --> 00:13:36,679
- to jest myśl, z którą wychodzimy
z tego dzisiejszego salonu.

184
00:13:36,720 --> 00:13:40,159
Prawie 800 wystawców
z 34 krajów świata

185
00:13:40,200 --> 00:13:43,839
- to jedna z największych imprez
tego typu na świecie.

186
00:13:43,880 --> 00:13:49,319
To tu po raz pierwszy zaprezentowany
został katalog produktów
polskiej zbrojeniówki.

187
00:13:49,360 --> 00:13:59,359
Mamy dość wizyt dyplomatycznych,
w których nasi goście jedną ławą
z przedstawicielami swojego przemysłu

188
00:13:59,400 --> 00:14:04,359
produkty przemysłu swoich krajów
opatrzonych flagą narodową,

189
00:14:04,400 --> 00:14:07,199
a my nie prowadzimy
aktywnej polityki.

190
00:14:07,240 --> 00:14:12,359
Inicjatywa wyszła z Kancelarii
Prezydenta, katalog powstał
we współpracy z MON.

191
00:14:12,400 --> 00:14:13,879
Tu jest jedność.

192
00:14:13,920 --> 00:14:19,079
Demonstruje pan premier
znacznie szersze myślenie
o polskim bezpieczeństwie.

193
00:14:19,120 --> 00:14:24,719
Teraz każda ambasada,
każdy minister wyjeżdżający za granicę
będzie zabiegał o kontrakty.

194
00:14:24,760 --> 00:14:27,679
Chodzi zarówno o firmy państwowe
jak i prywatne.

195
00:14:27,720 --> 00:14:33,959
Naszym hitem eksportowym może być
choćby Krab, aktualnie na wyposażeniu
polskiej i ukraińskiej armii.

196
00:14:34,000 --> 00:14:40,039
O sukcesie haubicy Krab zdecydowała
niezawodność i prostota obsługi.

197
00:14:40,080 --> 00:14:45,359
Obecnie MON realizuje też
trzy programy modernizacji
polskiej obrony przeciwlotniczej:

198
00:14:45,400 --> 00:14:47,239
Wisła, Narew i Pilica.

199
00:14:47,280 --> 00:14:52,839
Zintegrowane mają stanowić
system obrony powietrznej,
porównywalny do tego w Izraelu.

200
00:14:52,880 --> 00:15:00,239
Trzeba powiedzieć więcej efektywnie,
to będzie dużo więcej
aniżeli Żelazna Kopuła w Izraelu.

201
00:15:00,280 --> 00:15:06,519
Wbrew zapowiedziom, w Kielcach
nie zostanie podpisana na budowę
w Polsce koreańskich czołgów K2.

202
00:15:06,560 --> 00:15:10,599
Czołgi K2 są konkurencyjne
wobec niemieckich czołgów Leopard,

203
00:15:10,640 --> 00:15:15,759
więc w związku z tym koalicja
13 grudnia takiej umowy nie podpisze,

204
00:15:15,800 --> 00:15:17,519
bo przecież nie mogą
zgodzić się na to,

205
00:15:17,560 --> 00:15:18,919
żeby polski przemysł zbrojeniowy
był konkurencyjny wobec niemieckiego.

206
00:15:18,960 --> 00:15:20,999
Jest jeden problem
z panem ministrem Błaszczakiem,

207
00:15:21,040 --> 00:15:24,239
że on od prawie roku
nie może się pogodzić,
że nie jest ministrem obrony.

208
00:15:24,280 --> 00:15:28,839
Obecny szef MON podkreśla,
że umowa zostanie podpisana,
kiedy tylko będzie gotowa.

209
00:15:28,880 --> 00:15:31,919
Polska jest liderem wydatków
na obronność w NATO,

210
00:15:31,960 --> 00:15:35,959
choć wiele krajów wciąż nie wypełnia
obowiązku wydawania 2% PKB.

211
00:15:36,000 --> 00:15:41,079
My w tym roku wydamy 4,1% PKB,
a w przyszłym 4,7%.

212
00:15:41,120 --> 00:15:44,719
Dzisiaj bardzo wiele się mówi
- tak, grozi nam III wojna światowa.

213
00:15:44,760 --> 00:15:50,679
Przestanie nam w istocie grozić,
jeżeli te wydatki będą realizowane
w stopniu adekwatnym do potrzeb.

214
00:15:50,720 --> 00:15:54,159
Ministerstwo Obrony Narodowej chce,
by w najbliższych latach

215
00:15:54,200 --> 00:15:58,239
połowa budżetu MON na zakupy
zostawała w Polsce.

216
00:16:00,360 --> 00:16:04,719
Będzie zawiadomienie
o popełnieniu przestępstwa
- zapowiedział Donald Tusk.

217
00:16:04,760 --> 00:16:08,239
Chodzi o Pierwszą Prezes
Sądu Najwyższego Małgorzatę Manowską,

218
00:16:08,280 --> 00:16:11,599
która po wygaśnięciu kadencji
prezesa Piotra Prusinowskiego

219
00:16:11,640 --> 00:16:16,519
chciała przejąć jego obwiązki
kierowania Izbą Pracy i Ubezpieczeń
Sądu Najwyższego.

220
00:16:16,560 --> 00:16:20,119
To przekroczenie uprawnień
- uważa część sędziów.

221
00:16:20,160 --> 00:16:23,519
Po tym kolejnym takim zamachu
pani Manowskiej,

222
00:16:23,560 --> 00:16:26,879
jestem po konsultacji
z ministrem sprawiedliwości,

223
00:16:26,920 --> 00:16:32,359
sprawa jest jasna:
będzie skierowanie o podejrzenie
popełnienia przestępstwa.

224
00:16:32,400 --> 00:16:35,559
Nie pierwsze w odniesieniu
do pani Manowskiej,

225
00:16:35,600 --> 00:16:44,319
oddanej sercem PiS-owi,
która dzisiaj przejęła kontrolę
nad Izbą Pracy w Sądzie Najwyższym.

226
00:16:44,360 --> 00:16:48,159
Kadencja dotychczasowego prezesa
zakończyła się wczoraj,

227
00:16:48,200 --> 00:16:51,159
a sędziowie nie wybrali
kandydata na następcę.

228
00:16:51,200 --> 00:16:55,159
Najpierw prezes Manowska ogłosiła,
że to ona kieruje Izbą Pracy,

229
00:16:55,200 --> 00:16:58,559
jednak po oświadczeniu premiera
Sąd Najwyższy poinformował,

230
00:16:58,600 --> 00:17:02,559
że do czasu wyznaczenia
przez prezydenta sędziego
do kierowania tą izbą

231
00:17:02,600 --> 00:17:05,719
Pierwsza Prezes upoważniła
sędziego Dawida Miąsika

232
00:17:05,760 --> 00:17:09,879
do wykonywania czynności
związanych z kierowaniem Izbą Pracy.

233
00:17:11,720 --> 00:17:15,839
Niezwłocznie, niniejszym,
niestawienie, prerogatywa

234
00:17:15,880 --> 00:17:19,359
- słownik urzędniczych zagadek
jest zdecydowanie dłuższy,

235
00:17:19,400 --> 00:17:23,799
podobnie jak długi i skomplikowany
bywa sposób komunikowania
prostych spraw.

236
00:17:23,840 --> 00:17:27,879
Na Uniwersytecie Warszawskim
ruszył Zespół ds. Prostego Języka.

237
00:17:27,920 --> 00:17:34,159
I oby jasny przekaz
w urzędowym komunikowaniu
niezwłocznie wszedł w życie.

238
00:17:34,200 --> 00:17:37,999
Do prostego języka droga bywa kręta.

239
00:17:38,040 --> 00:17:40,319
Zwłaszcza w urzędach.

240
00:17:40,360 --> 00:17:43,359
I choć powoli styl urzędowych pism
się zmienia,

241
00:17:43,400 --> 00:17:45,399
to perełek wciąż nie brakuje.

242
00:17:45,440 --> 00:17:50,399
Niniejszym informujemy,
iż przedmiotowa kwota
nie wpłynęła na nasze konto.

243
00:17:50,440 --> 00:17:55,919
Taka forma wydaje się poważniejsza,
ale to prostota jest ponoć
szczytem wyrafinowania.

244
00:17:55,960 --> 00:17:59,879
I dlatego w Poznaniu urzędnicy
mają mówić prosto i zrozumiale.

245
00:17:59,920 --> 00:18:02,559
Rozporządzenie w tej sprawie
podpisał prezydent.

246
00:18:02,600 --> 00:18:04,199
Wcześniej były szkolenia.

247
00:18:04,240 --> 00:18:05,359
A nauki sporo.

248
00:18:05,400 --> 00:18:09,559
Widziałem niektóre pisma,
które wzbudziły moje zdziwienie,

249
00:18:09,600 --> 00:18:16,039
dlaczego są napisane takim językiem,
dlaczego te pisma mają tyle stron.

250
00:18:16,080 --> 00:18:19,199
Bo gdzie postawić kropkę
- trzeba wiedzieć.

251
00:18:19,240 --> 00:18:21,479
A często kusi, by pisać i pisać.

252
00:18:21,520 --> 00:18:23,759
To bardzo, bardzo długie zdania,

253
00:18:23,800 --> 00:18:26,199
których pewnie nie powstydziłby się
Sienkiewicz,

254
00:18:26,240 --> 00:18:30,799
ale no właśnie, to nie "Potop",
tylko teksty administracyjne
i trzeba je pisać inaczej.

255
00:18:30,840 --> 00:18:33,399
Na warszawskiej Woli
w urzędzie dzielnicy już wiedzą,

256
00:18:33,440 --> 00:18:36,039
jak unikać dłużyzny, patosu
i trudnych słów.

257
00:18:36,080 --> 00:18:39,919
Jedno z ulubionych
słów urzędniczych przez lata
- "bezzwłocznie", "niezwłocznie" -

258
00:18:39,960 --> 00:18:42,119
"od razu", po prostu "od razu".

259
00:18:42,160 --> 00:18:44,159
Albo "za chwilę", albo "za tydzień".

260
00:18:44,200 --> 00:18:49,279
I zamiast "istnieje konieczność
uzupełnienia wniosku"
- "muszą Państwo uzupełnić wniosek".

261
00:18:49,320 --> 00:18:54,559
Albo zamiast pisać,
czym grozi "niestawienie",
wystarczy poprosić o przyjście.

262
00:18:54,600 --> 00:18:55,919
Zasady są proste.

263
00:18:55,960 --> 00:19:01,879
Nikt na co dzień nie mówi
do męża, żony: "Kochanie, podaj mi
niniejszą kanapkę z lodówki".

264
00:19:01,920 --> 00:19:05,559
Starania o to, by było prościej,
trwają już niemal 15 lat.

265
00:19:05,600 --> 00:19:09,879
To wtedy zauważono, że urzędniczy
język to dla interesantów koszmar.

266
00:19:09,920 --> 00:19:12,439
Dla mnie niezrozumiały
i nielogiczny,

267
00:19:12,480 --> 00:19:17,199
ale generalnie nie jest to pisane
po polsku gramatycznie.

268
00:19:17,240 --> 00:19:21,639
I to powoli się zmienia,
m.in. dzięki deklaracji
prostego języka.

269
00:19:21,680 --> 00:19:24,119
Podpisało ją niemal 70 instytucji.

270
00:19:24,160 --> 00:19:27,639
Bardziej się staje takie przejrzyste
i takie klarowne,

271
00:19:27,680 --> 00:19:29,919
jeśli chodzi o mnie to bardzo prostym,
nie ma jakiś takich zawiłych spraw.

272
00:19:29,960 --> 00:19:32,519
Klarownie na pewno będzie
na Uniwersytecie Warszawskim,

273
00:19:32,560 --> 00:19:35,839
gdzie właśnie zaczął działać
Zespół ds. Prostego Języka.

274
00:19:35,880 --> 00:19:37,599
Są też studia podyplomowe.

275
00:19:37,640 --> 00:19:40,399
Nie są studia pierwszego
czy drugiego stopnia,

276
00:19:40,440 --> 00:19:44,159
ale właśnie dla osób,
które pracują w różnego rodzaju
urzędach, instytucjach, firmach,

277
00:19:44,200 --> 00:19:45,839
ale też domach kultury.

278
00:19:45,880 --> 00:19:48,799
A sprawa jest poważna,
bo rozumieć się trzeba.

279
00:19:48,840 --> 00:19:51,159
Urzędnicy mają różne prerogatywy.

280
00:19:51,200 --> 00:19:53,759
My wiemy, co to znaczy
słowo "prerogatywa".

281
00:19:53,800 --> 00:19:57,879
Pani wie, pan wie i pan też wie,
ale no po prostu "uprawnienie".

282
00:19:57,920 --> 00:20:01,839
Nie wie pan? A! To "uprawnienie",
używajmy słowa "uprawnienie".

283
00:20:01,880 --> 00:20:05,039
W urzędzie ma być prosto. I kropka.

284
00:20:06,560 --> 00:20:08,359
Pozornie nic groźnego.

285
00:20:08,400 --> 00:20:11,719
Zwykłe zdjęcia, często zrobione
w niezwykłych okolicznościach.

286
00:20:11,760 --> 00:20:15,359
Dziś na przykład z pierwszej podróży
z plecakiem do szkoły albo z wakacji.

287
00:20:15,400 --> 00:20:17,879
Niektóre z nich trafią do Internetu.

288
00:20:17,920 --> 00:20:21,559
Eksperci przypominają:
to może być idealny łup
dla przestępców

289
00:20:21,600 --> 00:20:24,279
i przyczynek do hejtu
ze strony rówieśników.

290
00:20:24,320 --> 00:20:30,359
Na wrocławskim rynku w dzień
rozpoczęcia roku szkolnego
powstały tysiące zdjęć,

291
00:20:30,400 --> 00:20:31,999
głównie dzieci.

292
00:20:32,040 --> 00:20:34,359
Czy powinny trafić do Internetu?

293
00:20:34,400 --> 00:20:36,199
Specjaliści mówią: "nie"!

294
00:20:36,240 --> 00:20:38,679
Dla naszego dziecka
mogą okazać się takimi,

295
00:20:38,720 --> 00:20:41,959
których on na przykład nie chciał
czy ona nie chciałaby
opublikować w sieci.

296
00:20:42,000 --> 00:20:45,759
O tak zwany sharenting,
czyli dzielenie się w internecie
zdjęciami swoich dzieci,

297
00:20:45,800 --> 00:20:47,359
zapytaliśmy rodziców.

298
00:20:47,400 --> 00:20:51,879
Mój stosunek jest dość kategoryczny,
bo ja nie uznaję wrzucania zdjęć
do sieci.

299
00:20:51,920 --> 00:20:55,119
Raz mi się zdarzyło,
ale zasłoniłem twarz emotką.

300
00:20:55,160 --> 00:20:59,759
No chronimy z mężem dzieci,
no bo wiadomo, co się wrzuca do sieci,
to w sieci zostaje.

301
00:20:59,800 --> 00:21:04,879
Nie dość, że zostaje to może być
przerobione i wykorzystane
np. jako dziecięca pornografia.

302
00:21:04,920 --> 00:21:06,399
To skrajna sytuacja,

303
00:21:06,440 --> 00:21:12,119
ale zdaniem psychologów samo zdjęcie
z dzieciństwa może być problemem
dla dorastającego nastolatka.

304
00:21:12,160 --> 00:21:14,239
Przebudowanie, zmanipulowanie,

305
00:21:14,280 --> 00:21:18,959
a nawet nie zmanipulowanie
tylko pokazywanie takiego dziecka
z zestawieniem obecnej osoby

306
00:21:19,000 --> 00:21:22,999
często jest raniące
dla osoby wyśmiewanej.

307
00:21:23,040 --> 00:21:27,479
Jak pokazują liczby, dokumentowanie
w mediach społecznościowych
dorastania dzieci

308
00:21:27,520 --> 00:21:29,959
to jednak dość powszechna praktyka.

309
00:21:30,000 --> 00:21:34,679
Co piąty rodzic w Polsce
udostępnia zdjęcia swoich dzieci
nie tylko rodzinie i przyjaciołom,

310
00:21:34,720 --> 00:21:36,519
ale także nieznajomym.

311
00:21:36,560 --> 00:21:40,879
Stąd pomysł fundacji Media Forum,
aby o problemie mówić głośno.

312
00:21:40,920 --> 00:21:44,319
Tak jak robi się to
w innych krajach UE.

313
00:21:44,360 --> 00:21:55,759
Z Niemiec przyjeżdżam teraz
i rozmawia się dużo w szkole,
ale nie tylko w szkole, w telewizji.

314
00:21:55,800 --> 00:21:57,799
Pomóc mają takie kampanie,

315
00:21:57,840 --> 00:22:01,879
jak ta zorganizowana
przez niemieckiego operatora
sieci komórkowej.

316
00:22:01,920 --> 00:22:04,519
Wideo ma pokazać,
jak z jednego zdjęcia dziecka

317
00:22:04,560 --> 00:22:07,519
dzięki sztucznej inteligencji
można zrobić dorosłą postać,

318
00:22:07,760 --> 00:22:11,079
która z ekranu kinowego
przemawia do swoich rodziców.

319
00:22:11,120 --> 00:22:14,399
Mamo, tato, to ja, Ella.

320
00:22:14,440 --> 00:22:20,679
Ostrzega w ten sposób, że wrzucane
do sieci w dobrej wierze zdjęcia
mogą posłużyć złym celom.

321
00:22:20,720 --> 00:22:24,479
Wykorzystać kogoś wizerunek
i przedstawić go
w jakimś złym świetle

322
00:22:24,520 --> 00:22:29,319
czy nawet może szantażować
albo wykorzystać go
w jakichś innych serwisach,

323
00:22:29,360 --> 00:22:33,079
w których najczęściej te osoby
nie chciałyby się znaleźć.

324
00:22:33,120 --> 00:22:35,599
A przecież każdy
- i dorosły, i dziecko -

325
00:22:35,640 --> 00:22:42,239
ma prawo do prywatności i decydowania,
jaki cyfrowy ślad
zostawi po sobie na zawsze.

326
00:22:43,280 --> 00:22:48,159
On jest wybitnym polskim naukowcem,
jego praca to szansa
na przełom w fizyce.

327
00:22:48,200 --> 00:22:53,399
Doktor Michał Parniak
razem z zespołem stworzył
najszybszą pamięć kwantową na świecie.

328
00:22:53,440 --> 00:22:59,919
Patrząc w niebo, widzimy przeszłość.

329
00:22:59,960 --> 00:23:05,479
Gwiazdy w miejscu, w jakim istniały
miliony, a nawet miliardy lat temu.

330
00:23:05,520 --> 00:23:10,679
Nie jesteśmy w stanie do nich dotrzeć,
ale ich skład możemy poznać,

331
00:23:10,720 --> 00:23:13,879
odczytując informacje
zapisane w świetle.

332
00:23:13,920 --> 00:23:18,279
Dlatego odkrycie zespołu doktora
Michała Parniaka jest tak cenne.

333
00:23:18,320 --> 00:23:23,199
Mowa o najszybszej i najbardziej
pojemnej pamięci kwantowej na Ziemi.

334
00:23:23,240 --> 00:23:28,039
Światło łatwo zapisać na przykład
używając aparatu fotograficznego,

335
00:23:28,080 --> 00:23:31,079
ale nie jest to
wystarczająco precyzyjne.

336
00:23:31,120 --> 00:23:36,199
To znaczy taki aparat nie jest
w stanie uzyskać precyzji
pojedynczych fotonów,

337
00:23:36,240 --> 00:23:38,759
nie stanowi więc pamięci kwantowej.

338
00:23:38,800 --> 00:23:41,599
Precyzyjnej, wydajnej
i superszybkiej.

339
00:23:41,640 --> 00:23:46,599
W skrócie - naukowcy stworzyli
w laboratorium układ
składający się z atomów,

340
00:23:46,640 --> 00:23:51,319
dzięki któremu możemy pozyskiwać
i przechowywać informacje w świetle.

341
00:23:51,360 --> 00:23:56,519
A dzięki temu z kolei tajemnice
wszechświata są możliwe do odkrywania.

342
00:23:56,560 --> 00:24:01,079
Stworzył próżnię, w której to próżni
zawiesił chmurę atomów,

343
00:24:01,120 --> 00:24:04,919
które to absorbują światło,
przechowują informacje.

344
00:24:04,960 --> 00:24:06,599
To nowy nośnik danych.

345
00:24:06,640 --> 00:24:08,159
Bardziej pojemny.

346
00:24:08,200 --> 00:24:14,919
Naukowcy mówią wprost:
każdy woli pamięć USB
o pojemności 128 MB niż 4,

347
00:24:14,960 --> 00:24:19,279
dlatego że na tej pierwszej
zmieści się więcej informacji.

348
00:24:19,320 --> 00:24:22,599
Takie pamięci, jakie mamy
w postaci wtyczek USB,

349
00:24:22,640 --> 00:24:25,679
one są w stanie przechowywać bity,
które są 0 albo 1.

350
00:24:25,720 --> 00:24:29,599
Natomiast pamięć skonstruowana
przez Michała i jego wspólników

351
00:24:29,640 --> 00:24:36,599
potrafi przechowywać superpozycje,
które są potrzebne do kwantowego
przetwarzania informacji.

352
00:24:36,640 --> 00:24:41,159
Michał Parniak zaczął swoje badania
mając niewiele ponad 20 lat.

353
00:24:41,200 --> 00:24:46,399
Nie miał pojęcia, że również Chińczycy
pracują nad nowym przełomem w fizyce.

354
00:24:46,440 --> 00:24:48,479
Był szybszy i lepszy.

355
00:24:48,520 --> 00:24:52,159
Jego rekordowe osiągniecia,
które rozwija,

356
00:24:52,200 --> 00:24:57,639
od lat znajdą zastosowanie
w komunikacji kwantowej,
sensorach kwantowych

357
00:24:57,680 --> 00:25:00,759
czy w kwantowym
przetwarzaniu informacji.

358
00:25:00,800 --> 00:25:04,359
Nad nowymi pamięciami
wielu fizyków pracuje po to,

359
00:25:04,400 --> 00:25:10,479
żeby zrobić mniejszą
i bardziej pojemną pamięć,
żeby zapisać dużo informacji.

360
00:25:10,520 --> 00:25:13,119
W końcu żyjemy w świecie
opartym o dane.

361
00:25:13,160 --> 00:25:15,079
A jak zaznaczają naukowcy,

362
00:25:15,120 --> 00:25:19,959
bez fizyki kwantowej
trudno dziś mówić o rozwoju
społeczeństwa informacyjnego.

363
00:25:20,000 --> 00:25:24,119
Procesory kwantowe, które w dużo
mniejszej przestrzeni gromadzą
znacznie więcej informacji,

364
00:25:24,960 --> 00:25:29,239
Ja już Państwu dziękuję,
czas na "Pytanie dnia".

365
00:25:29,280 --> 00:25:35,599
U Aleksandry Pawlickiej
dziś Adam Szłapka,
minister do spraw Unii Europejskiej.