1
00:00:31,680 --> 00:00:34,679
Witam państwa z Waszyngtonu,

2
00:00:34,720 --> 00:00:36,959
gdzie zaczynamy
specjalne wydanie "19:30".

3
00:00:37,000 --> 00:00:46,199
Joanna Dunikowska-Paź.

4
00:00:46,240 --> 00:00:49,639
W 25-lecie Polski w NATO
i w wyjątkowej formule.

5
00:00:49,680 --> 00:00:51,839
Pierwszy raz w historii
wzajemnych relacji

6
00:00:51,880 --> 00:00:54,479
do rozmowy z amerykańskim prezydentem
w Białym Domu

7
00:00:54,520 --> 00:00:57,279
zasiądą jednocześnie
polski prezydent i polski premier.

8
00:00:57,320 --> 00:01:01,919
Rosnące zagrożenie ze strony Rosji,
zakupy amerykańskiej broni
czy bezpieczeństwo energetyczne

9
00:01:01,960 --> 00:01:05,119
- to agenda spotkania na szczycie,
ale zanim się ono rozpocznie,

10
00:01:05,160 --> 00:01:10,159
połączymy się z naszymi reporterami,
którzy opowiedzą o najważniejszych
aspektach historycznej wizyty.

11
00:01:10,200 --> 00:01:12,399
Przed Białym Domem
jest Marcin Antosiewicz.

12
00:01:12,440 --> 00:01:14,599
Rafał Miżejewski
- przed Departamentem Stanu.

13
00:01:14,640 --> 00:01:18,479
Witold Tabaka przywita się z państwem
sprzed siedziby
amerykańskiego Kongresu.

14
00:01:18,520 --> 00:01:19,639
Witam was wszystkich.

15
00:01:19,680 --> 00:01:21,839
Zaczynamy od Białego Domu

16
00:01:21,880 --> 00:01:28,959
i naszego korespondenta
w Waszyngtonie Marcina Antosiewicza.

17
00:01:29,000 --> 00:01:38,079
Dobrze cię tu widzieć.

18
00:01:38,120 --> 00:01:52,479
Joanno, wspaniale, że tu jesteś
z całą ekipą w historycznym momencie
dla polsko-amerykańskich relacji.

19
00:01:52,520 --> 00:01:56,319
Marcinie, spotkanie w Białym Domu
rozpocznie się za godzinę

20
00:01:56,360 --> 00:01:59,119
i o nim za chwilę,
ale pierwsze ważne rozmowy
już za nami.

21
00:01:59,160 --> 00:02:01,959
Prezydent Andrzej Duda spotkał się
z liderami Kongresu.

22
00:02:02,000 --> 00:02:13,599
Powiedz, z kim konkretnie
i co wynika z tych rozmów.

23
00:02:13,640 --> 00:02:16,879
Prezydent spotkał się
z amerykańskimi parlamentarzystami
z Senatu.

24
00:02:16,920 --> 00:02:19,279
Większość mają demokraci.

25
00:02:19,320 --> 00:02:29,919
W Izbie Reprezentantów
większość mają republikanie.

26
00:02:29,960 --> 00:02:33,919
Spotkanie odbyło się
z Mikiem Johnsonem.

27
00:02:33,960 --> 00:02:36,959
To prezydent na Kapitolu usłyszał
zapewnienia,

28
00:02:37,000 --> 00:02:39,159
że relacje polsko-amerykańskie
są znakomite

29
00:02:39,200 --> 00:02:44,959
i takie będą niezależnie od tego,
kto będzie u władzy.

30
00:02:45,000 --> 00:02:48,359
Przedstawiałem tę sytuację
z punktu widzenia
naszego bezpieczeństwa

31
00:02:48,400 --> 00:02:49,359
jako członka NATO,

32
00:02:49,400 --> 00:02:53,879
nas jako wiarygodnego sojusznika.

33
00:02:53,920 --> 00:02:56,879
Podkreślałem, że zawsze byliśmy
wiarygodnym sojusznikiem USA.

34
00:02:56,920 --> 00:03:00,319
Nasi żołnierze walczyli
u boku Amerykanów w Iraku,

35
00:03:00,360 --> 00:03:04,799
byli w Afganistanie,
gdy była taka potrzeba.

36
00:03:04,840 --> 00:03:07,399
Jesteśmy wdzięczni
za obecność amerykańską w Polsce.

37
00:03:07,440 --> 00:03:11,079
Za wsparcie.

38
00:03:11,120 --> 00:03:14,719
Ale również wydajemy
ponad 4 procent na naszą obronność,

39
00:03:14,760 --> 00:03:18,959
kupując uzbrojenie w USA.

40
00:03:19,000 --> 00:03:22,439
Co w oczywisty sposób
oznacza wsparcie
dla amerykańskiej gospodarki.

41
00:03:22,480 --> 00:03:24,639
Ten sprzęt jest tutaj produkowany.

42
00:03:24,680 --> 00:03:27,439
Wracamy do głównego punktu wizyty
prezydenta i premiera,

43
00:03:27,480 --> 00:03:30,599
czyli spotkania z prezydentem
Joem Bidenem w Gabinecie Owalnym.

44
00:03:30,640 --> 00:03:34,719
Jaka jest agenda rozmów?

45
00:03:34,760 --> 00:03:38,999
Czy mogą zapaść konkretne decyzje?

46
00:03:39,040 --> 00:03:40,639
Żadnych decyzji nie będzie,

47
00:03:40,680 --> 00:03:43,719
bo nie temu służy ta wizyta,

48
00:03:43,760 --> 00:03:51,199
chodzi o przygotowanie decyzji,

49
00:03:51,240 --> 00:04:00,519
wywarcie presji
na amerykańską politykę.

50
00:04:00,560 --> 00:04:04,559
Żeby nie zostawili Ukraińców
i nas samych w konfrontacji
z agresywną Rosją Putina.

51
00:04:04,600 --> 00:04:07,039
Polski duet w Waszyngtonie
gra na 2 fortepianach.

52
00:04:07,080 --> 00:04:08,999
Prezydent Duda rozmawia
z republikanami,

53
00:04:09,040 --> 00:04:12,199
a premier Tusk wykorzystuje
swoje dobre notowania w Białym Domu.

54
00:04:12,240 --> 00:04:13,239
To dobra strategia.

55
00:04:13,280 --> 00:04:15,439
Biorąc pod uwagę
politykę wewnętrzną tutaj.

56
00:04:15,480 --> 00:04:17,439
Zdaje się
coraz bardziej skomplikowana.

57
00:04:17,480 --> 00:04:20,039
Jeśli chodzi o prowadzenie
polityki zagranicznej USA.

58
00:04:20,080 --> 00:04:22,879
Spotkanie w Białym Domu
odbędzie się za niecałą godzinę.

59
00:04:22,920 --> 00:04:28,039
Politycy spędzą niecałe 5 minut.

60
00:04:28,080 --> 00:04:43,959
Potem będzie spotkanie z mediami.

61
00:04:44,000 --> 00:04:46,599
Polska ofensywa dyplomatyczna
w Ameryce rozpoczęta.

62
00:04:46,640 --> 00:04:49,399
W ciągu czterech godzin prezydent
i premier spotkają się

63
00:04:49,440 --> 00:04:52,039
z najważniejszymi politykami
Stanów Zjednoczonych.

64
00:04:52,080 --> 00:04:53,239
Tusk z jednej partii,

65
00:04:53,280 --> 00:04:54,879
Duda z drugiej partii pokazują,

66
00:04:54,920 --> 00:05:03,679
że ponadpartyjne porozumienie
jest wciąż możliwe.

67
00:05:03,720 --> 00:05:06,519
Rozmawiałem z politykami
i ekspertami z różnych stron,

68
00:05:06,560 --> 00:05:08,479
pracujących
dla różnych administracji,

69
00:05:08,520 --> 00:05:09,759
z różnymi prezydentami,

70
00:05:09,800 --> 00:05:14,759
mocno zauważył polską jedność
w sprawie polityki wobec Rosji,
Ukrainy, NATO i Stanów Zjednoczonych.

71
00:05:14,800 --> 00:05:18,799
Polacy są bardziej dojrzali
w tym momencie w takiej sytuacji
niż my, Amerykanie.

72
00:05:18,840 --> 00:05:21,599
Zaproszenie Bidena
dla polskich polityków
z różnych partii

73
00:05:21,640 --> 00:05:24,239
to także sygnał
dla amerykańskiej opinii publicznej.

74
00:05:24,280 --> 00:05:27,079
Dalsze wsparcie finansowe
dla Ukrainy zostało opóźnione,

75
00:05:27,120 --> 00:05:29,359
ale inne rzeczy
również zostały opóźnione:

76
00:05:29,400 --> 00:05:31,359
pomoc dla Izraela,
pomoc dla Tajwanu itd.

77
00:05:31,400 --> 00:05:35,039
Sprawy, które przypuszczalnie
sześć miesięcy temu
przeszłyby z łatwością,

78
00:05:35,080 --> 00:05:38,239
teraz stanowią większe wyzwanie
ze względu na sprawy wewnętrzne.

79
00:05:38,280 --> 00:05:43,279
W Stanach Zjednoczonych
ruszyła kampania wyborcza
przed wyborami na prezydenta.

80
00:05:43,320 --> 00:05:46,319
Republikanie Donalda Trumpa
bardziej niż na wojnie w Ukrainie

81
00:05:46,360 --> 00:05:48,919
koncentrują się na kryzysie
na granicy z Meksykiem,

82
00:05:48,960 --> 00:05:56,719
którą dziennie nielegalnie
przekraczają tysiące imigrantów.

83
00:05:56,760 --> 00:05:59,799
Nie należy lekceważyć
atrakcyjności narracji
"America first",

84
00:05:59,840 --> 00:06:03,199
narracji, która mówi,
że Stany Zjednoczone poświęcają
zbyt wiele czasu

85
00:06:03,240 --> 00:06:05,279
na rozwiązywanie problemów
za granicą,

86
00:06:05,320 --> 00:06:07,279
rozwiązywanie problemów innych ludzi.

87
00:06:07,320 --> 00:06:09,639
Podczas gdy mamy
mnóstwo problemów w domu.

88
00:06:09,680 --> 00:06:12,359
Andrzej Duda i Donald Tusk
muszą brać to pod uwagę

89
00:06:12,400 --> 00:06:16,759
podczas rozmów
z amerykańskimi politykami.

90
00:06:16,800 --> 00:06:20,799
Czas prezydenckiej kampanii
nie sprzyja prowadzeniu
polityki zagranicznej

91
00:06:20,840 --> 00:06:22,559
- uważają waszyngtońscy eksperci -

92
00:06:22,600 --> 00:06:24,119
ale przyznają,

93
00:06:24,160 --> 00:06:27,119
że Rosja to zagrożenie
także dla polskiej suwerenności.

94
00:06:27,160 --> 00:06:29,719
Zagrożenie, jeśli pozwolimy,
by Ukraińcy przegrali.

95
00:06:29,760 --> 00:06:33,359
I w Waszyngtonie
to wszyscy rozumieją?

96
00:06:33,400 --> 00:06:38,199
Wszyscy nie, ale administracja Bidena
zdecydowanie tak.

97
00:06:38,240 --> 00:06:41,839
Przeciwna dalszej pomocy dla Ukrainy
jest część Partii Republikańskiej.

98
00:06:41,880 --> 00:06:44,679
Eksperci,
z którymi rozmawiałem, mówią,

99
00:06:44,720 --> 00:06:47,519
że republikanów mogą jednak przekonać
polskie argumenty.

100
00:06:47,560 --> 00:06:49,719
Blisko 4 procent PKB
na budżet obronny.

101
00:06:49,760 --> 00:06:52,359
Pomoc dla milionów
ukraińskich uchodźców.

102
00:06:52,400 --> 00:06:56,399
Polska jako port logistyczny
dla przerzutu broni
i pomocy humanitarnej do Ukrainy.

103
00:06:56,440 --> 00:07:00,399
Wreszcie doskonała polsko-amerykańska
współpraca gospodarcza,
w tym energetyczna.

104
00:07:00,440 --> 00:07:03,599
Polska kupuje ciekły gaz z USA,

105
00:07:03,640 --> 00:07:09,679
a amerykańska firma Westinghouse
ma zbudować pierwszą
elektrownię atomową w Polsce.

106
00:07:09,720 --> 00:07:15,079
Przypuszczam, że w końcu
republikanie przegłosują
pakiet pomocowy dla Ukrainy,

107
00:07:15,120 --> 00:07:19,599
bo obawiają się,
że zostaną obarczeni winą
za rosyjskie sukcesy w Ukrainie.

108
00:07:19,640 --> 00:07:27,879
Pretekstem wizyty w Białym Domu
jest 25. rocznica
przystąpienia Polski do NATO.

109
00:07:27,920 --> 00:07:30,999
To było jeszcze w XX wieku.

110
00:07:31,040 --> 00:07:33,079
Ale bardzo dobrze pamiętam te dni.

111
00:07:33,120 --> 00:07:36,439
Rozmawiam o nich z ówczesnym
sekretarzem generalnym NATO.

112
00:07:36,480 --> 00:07:40,479
Javier Solana prowadził negocjacje
między państwami członkowskimi,
kandydatami,

113
00:07:40,520 --> 00:07:43,759
czyli Polską, Czechami i Węgrami,
a także Rosją,

114
00:07:43,800 --> 00:07:48,119
które zakończyły się na szczycie NATO
w Madrycie w 1997 roku
w dość nieoczekiwany sposób.

115
00:07:48,160 --> 00:07:57,159
W pewnym momencie zdecydowałem,
że koniec z dalszymi dyskusjami,
musimy sfinalizować rozmowy i debaty.

116
00:07:57,200 --> 00:08:02,239
Wziąłem swój młotek i powiedziałem,
że to jest ostatnia propozycja,
którą kładę na stół.

117
00:08:02,280 --> 00:08:07,199
Wymieniłem te trzy kraje.

118
00:08:07,240 --> 00:08:10,639
Powiedziałem,
że jeśli ktoś chce coś dodać,
to ma na to dwie minuty.

119
00:08:10,680 --> 00:08:12,239
Nikt nic nie powiedział.

120
00:08:12,280 --> 00:08:13,839
Walnąłem młotkiem.

121
00:08:13,880 --> 00:08:19,199
Mamy porozumienie!

122
00:08:19,240 --> 00:08:22,239
I dostaliśmy zaproszenie
do członkostwa w NATO.

123
00:08:22,280 --> 00:08:25,199
12 marca 1999 roku
w miejscowości Independence,

124
00:08:25,240 --> 00:08:28,879
w stanie Missouri,
dokonał się oficjalny akt akcesji.

125
00:08:28,920 --> 00:08:34,839
To był taki swoisty maraton,
sztafeta narodowa,

126
00:08:34,880 --> 00:08:37,919
w którą zaangażowane były
wszystkie kolejne polskie rządy,

127
00:08:37,960 --> 00:08:41,519
które współpracowały z opozycją,
które prowadziły politykę zagraniczną

128
00:08:41,560 --> 00:08:43,519
w sposób pewny,
profesjonalny, aktywny.

129
00:08:43,560 --> 00:08:46,999
Po 25 latach polska jedność
znowu ma być argumentem,

130
00:08:47,040 --> 00:09:02,119
który przekona Amerykę
do obrony naszej części Europy
przed agresywną Rosją.

131
00:09:02,160 --> 00:09:04,679
Miejscowość Independence
w stanie Missouri

132
00:09:04,720 --> 00:09:07,119
to symboliczna meta
na polskiej drodze do NATO.

133
00:09:07,160 --> 00:09:09,279
Właśnie tam podpisano
dokumenty akcesyjne,

134
00:09:09,320 --> 00:09:12,559
ale to wydarzenie poprzedziły
lata negocjacji i niepewności.

135
00:09:12,600 --> 00:09:16,999
Łączymy się z Rafał Miżejewskim,
który jest przed Departamentem Stanu

136
00:09:17,040 --> 00:09:20,399
i rozmawiał z politykami
biorącymi udział
w historycznych rozmowach.

137
00:09:20,440 --> 00:09:34,959
Jak je wspominają?

138
00:09:35,000 --> 00:09:39,959
Każdy, który dołożył swoją cegiełkę
do tego dzieła, podkreśla,

139
00:09:40,000 --> 00:09:44,279
że to najważniejsze dokonanie
w jego wieloletniej
służbie publicznej.

140
00:09:44,320 --> 00:09:50,799
Dzieło, które jest zasługą
dwóch polskich prezydentów,

141
00:09:50,840 --> 00:09:54,039
siedmiu polskich premierów
i całej klasy politycznej po 1989 r.,

142
00:09:54,080 --> 00:09:57,559
która była przekonana,
że Polska musi wrócić tam,
gdzie jej miejsce,

143
00:09:57,600 --> 00:10:03,879
czyli do politycznego Zachodu świata.

144
00:10:03,920 --> 00:10:07,039
Wtedy w '99 roku
w gronie amerykańskich polityków,

145
00:10:07,080 --> 00:10:11,959
którzy działali na rzecz
rozszerzenia NATO,
był ówczesny senator Joe Biden.

146
00:10:12,000 --> 00:10:14,999
Uroczystość
w amerykańskim Independence
sprzed ćwierć wieku

147
00:10:15,040 --> 00:10:18,839
i podpisanie dokumentów akcesyjnych
przez ówczesnego szefa
polskiej dyplomacji

148
00:10:18,880 --> 00:10:19,799
Bronisława Geremka.

149
00:10:19,840 --> 00:10:22,479
Polska wraca na zawsze tam,
gdzie jest jej miejsce.

150
00:10:22,520 --> 00:10:23,839
Do wolnego świata.

151
00:10:23,880 --> 00:10:27,319
Było zwieńczeniem wielu lat
polskich starań
o dołączenie do Sojuszu.

152
00:10:27,360 --> 00:10:30,319
Pierwszym krokiem do realizacji
tego celu musiało być jednak

153
00:10:30,360 --> 00:10:32,119
wypowiedzenie posłuszeństwa Moskwie.

154
00:10:32,160 --> 00:10:34,359
Jeśli Rosja wymusza na NATO
swoje warunki,

155
00:10:34,400 --> 00:10:40,199
to co to za partner, który wymusza?

156
00:10:40,240 --> 00:10:43,839
Jedną z przeszkód na drodze Polski
do NATO udało się pokonać w '93 roku.

157
00:10:43,880 --> 00:10:48,279
Wtedy po blisko 50 latach
terytorium naszego kraju
opuścili ostatni rosyjscy żołnierze.

158
00:10:48,320 --> 00:10:51,479
Wyprowadzenie radzieckich wojsk
z Europy Środkowej i Wschodniej

159
00:10:51,520 --> 00:10:54,959
było podstawą wprowadzenia
nowego ładu na świecie.

160
00:10:55,000 --> 00:10:58,159
Zielone światło dla Polski w Sojuszu
po rozmowach z Lechem Wałęsą

161
00:10:58,200 --> 00:11:01,559
dał wcześniej rosyjski prezydent
Borys Jelcyn.

162
00:11:01,600 --> 00:11:06,399
Lech Wałęsa próbował upić Jelcyna,
co nie było tak bardzo trudne,

163
00:11:06,440 --> 00:11:13,839
bo Jelcyn lubił dawać się upić
i wyciągnąć z niego deklarację,

164
00:11:13,880 --> 00:11:18,679
że Rosja się godzi na to,
że Polska wejdzie do NATO.

165
00:11:18,720 --> 00:11:22,159
Ale pod pewnymi warunkami.

166
00:11:22,200 --> 00:11:24,519
W przyjętej kilka lat później
wspólnej deklaracji

167
00:11:24,560 --> 00:11:27,159
NATO zadeklarowało,
że proces rozszerzenia Sojuszu

168
00:11:27,200 --> 00:11:29,399
nie jest wymierzony
w jakiekolwiek państwo.

169
00:11:29,440 --> 00:11:40,399
Układ Warszawski się kończy
i zaczyna się wstąpienie tych państw
do wrogiego bloku, którym było NATO.

170
00:11:40,440 --> 00:11:45,279
Nie potrafię państwu opowiedzieć,
jakie trzęsienie ziemi to wywołało.

171
00:11:45,320 --> 00:11:51,159
Klamka zapadła w lipcu '97 roku,
kiedy Warszawę odwiedził
amerykański prezydent Bill Clinton

172
00:11:51,200 --> 00:11:55,119
i oficjalnie ogłosił
gotowość przyjęcia Polski do NATO.

173
00:11:55,160 --> 00:12:00,679
God bless America
and God bless Poland.

174
00:12:00,720 --> 00:12:03,679
Po tych słowach i wizycie Clintona
w Polsce było już jasne,

175
00:12:03,720 --> 00:12:06,119
że kilkuletnie wysiłki
dwóch polskich prezydentów

176
00:12:06,160 --> 00:12:08,559
i aż siedmiu premierów
zakończą się powodzeniem.

177
00:12:08,600 --> 00:12:11,199
O NATO mówiliśmy i działaliśmy
w takim samym duchu,

178
00:12:11,240 --> 00:12:14,399
żeby zakończyło się
to wejściem Polski.

179
00:12:14,440 --> 00:12:17,039
A po tym ćwierćwieczu
można powiedzieć,

180
00:12:17,080 --> 00:12:19,839
że to jest fundament dzisiaj
naszego bezpieczeństwa.

181
00:12:19,880 --> 00:12:25,759
Bycie członkiem NATO
i spełnianie warunków bycia w NATO

182
00:12:25,800 --> 00:12:30,999
to był najważniejszy argument
za członkostwem w Unii Europejskiej.

183
00:12:31,040 --> 00:12:34,839
Do Sojuszu razem z Czechami i Węgrami
formalnie dołączyliśmy
w marcu '99 roku.

184
00:12:34,880 --> 00:12:36,999
Nasza armia
- jak mówi generał Roman Polko -

185
00:12:37,040 --> 00:12:39,879
dokonała skoku technologicznego
i cywilizacyjnego.

186
00:12:39,920 --> 00:12:44,599
Nasi żołnierze nabrali
bojowego doświadczenia.

187
00:12:44,640 --> 00:12:47,799
Od tej pierwszej misji,
którą miałem zaszczyt prowadzić
w Kosowie,

188
00:12:47,840 --> 00:12:49,159
później Irak i Afganistan.

189
00:12:49,200 --> 00:12:52,879
Dzisiaj mamy świadomych żołnierzy,
a nie mięso armatnie, którzy wiedzą,

190
00:12:52,920 --> 00:12:54,839
czego chcą
i mają nowoczesne uzbrojenie.

191
00:12:54,880 --> 00:13:14,239
Które - co pokazuje
wojna w Ukrainie -
jest potrzebne jak nigdy dotąd.

192
00:13:14,280 --> 00:13:17,239
W Polsce stacjonuje
ponad 10 tysięcy
amerykańskich żołnierzy.

193
00:13:17,280 --> 00:13:19,479
To realna siła,
która studzi zapędy Rosji,

194
00:13:19,520 --> 00:13:21,719
a polskim celem jest
nakłanianie Amerykanów,

195
00:13:21,760 --> 00:13:23,519
by te liczby były jeszcze większe.

196
00:13:23,560 --> 00:13:25,559
Ale w trakcie
gorącej kampanii wyborczej

197
00:13:25,600 --> 00:13:29,319
ważnym pozostaje pytanie
o ewentualną zmianę władzy
w Stanach Zjednoczonych.

198
00:13:29,360 --> 00:13:33,439
A to także pytania,
jak zmieni się polityka
wobec Ukrainy, Polski i całej Europy.

199
00:13:33,480 --> 00:13:35,279
Przed Kapitolem jest Witold Tabaka.

200
00:13:35,320 --> 00:13:42,079
Czy ryzyko, że Stany Zjednoczone
wyjdą z NATO jest realne?

201
00:13:42,120 --> 00:13:45,399
To ryzyko wbrew pozorom
nie jest tylko hipotetyczne.

202
00:13:45,440 --> 00:13:47,399
Wiele wskazuje na to,
że jest to możliwe,

203
00:13:47,440 --> 00:13:52,679
ale wszystko zależy od tego,

204
00:13:52,720 --> 00:13:57,479
kto wygra listopadowe
wybory prezydenckie,

205
00:13:57,520 --> 00:14:02,719
kto 20 stycznia będzie na Kapitolu
składał przysięgę,

206
00:14:02,760 --> 00:14:06,959
położy dłoń na Biblii
i zostanie nowym prezydentem USA.

207
00:14:07,000 --> 00:14:09,599
Od tego zależy, czy USA wyjdą z NATO.

208
00:14:09,640 --> 00:14:12,839
Demokraci mówią o tym,

209
00:14:12,880 --> 00:14:15,839
że jeżeli wygra Donald Trump,
jest to możliwe.

210
00:14:15,880 --> 00:14:18,399
Bez względu na to,
kto zajmie miejsce w Białym Domu,

211
00:14:18,440 --> 00:14:21,679
ryzyko ze strony Rosji
pozostaje niezmiennie.

212
00:14:21,720 --> 00:14:24,279
Obawy, które przesądziły
o powstaniu NATO,

213
00:14:24,320 --> 00:14:29,279
dziś mają wymiar globalny.

214
00:14:29,320 --> 00:14:33,159
Mówi Adam Fivenson
z amerykańskiego Narodowego Funduszu
na rzecz Demokracji.

215
00:14:33,200 --> 00:14:34,599
Rozmawiamy przed budynkiem,

216
00:14:34,640 --> 00:14:38,399
w którym 75 lat temu
prezydent Harry Truman podpisał
Pakt Północnoatlantycki.

217
00:14:38,440 --> 00:14:41,039
Wtedy chodziło o ochronę
przed atakiem radzieckim,

218
00:14:41,080 --> 00:14:41,999
dziś - rosyjskim.

219
00:14:42,040 --> 00:14:44,639
Tylko metody ataku są inne.

220
00:14:44,680 --> 00:14:47,879
Rosja jest postrzegana jako istotne
zagrożenie dezinformacyjne.

221
00:14:47,920 --> 00:14:53,999
W ten sposób osiąga
cele geopolityczne
i podważa procesy demokratyczne.

222
00:14:54,040 --> 00:14:56,279
Z metod konwencjonalnych
Rosja nie rezygnuje,

223
00:14:56,320 --> 00:14:57,639
co widać choćby w Ukrainie.

224
00:14:57,680 --> 00:15:00,079
Rodzi się więc pytanie,
jak ma odpowiedzieć NATO

225
00:15:00,120 --> 00:15:02,159
i w którym kierunku
powinno się rozwijać.

226
00:15:02,200 --> 00:15:04,159
Nie będę was chronił.

227
00:15:04,200 --> 00:15:08,559
Właściwie zachęcałbym Rosjan,
by robili z wami, co chcą.

228
00:15:08,600 --> 00:15:12,639
To słowa byłego prezydenta
i aktualnego kandydata na prezydenta
o krajach NATO,

229
00:15:12,680 --> 00:15:15,879
które wydają na obronność
mniej niż obowiązkowe 2 procent PKB.

230
00:15:15,920 --> 00:15:18,679
Te słowa wywołały już tyle problemów.

231
00:15:18,720 --> 00:15:21,879
Mówi sekretarz generalny organizacji,
której głównymi celami

232
00:15:21,920 --> 00:15:24,519
są promowanie demokracji,
praw człowieka i pokoju.

233
00:15:24,560 --> 00:15:26,359
Thomas Garrett nie ma wątpliwości,

234
00:15:26,400 --> 00:15:28,959
że Biden i Trump
zupełnie inaczej patrzą na NATO.

235
00:15:29,000 --> 00:15:33,159
Trwa rok wyborczy.

236
00:15:33,200 --> 00:15:37,239
Niektórzy powiedzą, że to po prostu
element kampanii Donalda Trumpa,

237
00:15:37,280 --> 00:15:40,879
ale uważam,
że powinniśmy być zaniepokojeni
pomysłami prezydenta Trumpa,

238
00:15:40,920 --> 00:15:41,879
tym, co może zrobić,

239
00:15:41,920 --> 00:15:44,679
by zniszczyć trwające 75 lat
przyjaźnie transatlantyckie,

240
00:15:44,720 --> 00:15:48,279
by zniszczyć 75 lat
wspólnego bezpieczeństwa.

241
00:15:48,320 --> 00:15:50,319
Aktualnie 11 krajów NATO
spełnia warunek

242
00:15:50,360 --> 00:15:52,719
przynajmniej 2 procent PKB
wydatków na obronność.

243
00:15:52,760 --> 00:15:55,719
Polska wydaje ponad 4 procent,

244
00:15:55,760 --> 00:16:00,079
co daje jej pierwsze miejsce
spośród wszystkich
krajów członkowskich.

245
00:16:00,120 --> 00:16:03,199
Prezydent Andrzej Duda uważa,

246
00:16:03,240 --> 00:16:09,639
że w obecnej sytuacji geopolitycznej
próg 2 procent PKB to za mało.

247
00:16:09,680 --> 00:16:14,519
Konieczne jest zwiększenie
poziomu wydatków z 2 do 3 procent PKB
przez wszystkie państwa Sojuszu.

248
00:16:14,560 --> 00:16:18,159
Będę do tego przekonywał
naszych sojuszników.

249
00:16:18,200 --> 00:16:21,759
Większe wydatki na obronność
mają sens,

250
00:16:21,800 --> 00:16:24,959
ale według
profesora Marka Chodakiewicza

251
00:16:25,000 --> 00:16:32,919
polski prezydent w tym momencie
wychodzi przed szereg.

252
00:16:32,960 --> 00:16:35,759
To może być odebrane
jako strofowanie większości Sojuszu

253
00:16:35,800 --> 00:16:40,559
w takt dyktanda wychodzącego
ze Stanów Zjednoczonych,

254
00:16:40,600 --> 00:16:48,919
a szczególnie od byłego prezydenta.

255
00:16:48,960 --> 00:16:51,559
Donald Trump chce przecież
być prezydentem.

256
00:16:51,600 --> 00:16:54,359
No i co będzie, jak te kraje odmówią?
NATO się rozpadnie?

257
00:16:54,400 --> 00:16:56,799
Rzecznik Departamentu Stanu
od razu odpowiedział,

258
00:16:56,840 --> 00:17:00,439
że pierwszym celem
powinno być wyegzekwowanie
od wszystkich krajów NATO

259
00:17:00,480 --> 00:17:06,239
wydatków na poziomie 2 procent PKB.

260
00:17:06,280 --> 00:17:07,639
Trzy dekady temu,

261
00:17:07,680 --> 00:17:10,799
gdy upadł berliński mur,

262
00:17:10,840 --> 00:17:13,039
a z nim żelazna kurtyna, zdawało się,

263
00:17:13,080 --> 00:17:15,599
że Polska wreszcie trafia
na właściwą stronę Europy,

264
00:17:15,640 --> 00:17:17,199
a świat odetchnie w odprężeniu.

265
00:17:17,240 --> 00:17:18,839
Ale zagrożenia nie zniknęły,

266
00:17:18,880 --> 00:17:21,679
bo stary imperializm wrogo patrzył
na młodą demokrację,

267
00:17:21,720 --> 00:17:27,719
więc Polska musiała być silna
wśród silnych przyjaciół.

268
00:17:27,760 --> 00:17:29,959
Nasze 25 lat w NATO
to może być dobry moment,

269
00:17:30,000 --> 00:17:32,159
by spytać, jak je wykorzystaliśmy.

270
00:17:32,200 --> 00:17:34,879
Uroczystości w Warszawie

271
00:17:34,920 --> 00:17:37,879
i ćwiczenia na poligonie w Orzyszu.

272
00:17:37,920 --> 00:17:41,159
Polska świętuje
25 lat obecności w NATO.

273
00:17:41,200 --> 00:17:49,879
Udało się zrobić coś wyjątkowego

274
00:17:49,920 --> 00:17:52,119
- mimo różnic politycznych

275
00:17:52,160 --> 00:17:54,519
liderzy wszystkich ugrupowań
działali wspólnie,

276
00:17:54,560 --> 00:17:56,519
myśląc o bezpieczeństwie
naszego kraju.

277
00:17:56,560 --> 00:18:01,279
Tak było wtedy

278
00:18:01,320 --> 00:18:04,319
i tak według
ministra obrony narodowej
powinno być dzisiaj.

279
00:18:04,360 --> 00:18:07,079
Bo podzielony dom nie ustoi,
podzielony dom nie przetrwa.

280
00:18:07,120 --> 00:18:08,919
Zagrożenie od dwóch lat - realne.

281
00:18:08,960 --> 00:18:10,719
Ukraina walczy z rosyjską agresją.

282
00:18:10,760 --> 00:18:13,559
Polska jest krajem frontowym.

283
00:18:13,600 --> 00:18:17,599
Wyzwaniem, które jest przed NATO,
jest zwiększenie
obronności państw europejskich,

284
00:18:17,640 --> 00:18:28,159
i o tym się już mówi otwarcie.

285
00:18:28,200 --> 00:18:31,359
Żeby mieć siłę do obrony,
żeby mieć siłę do wolności,

286
00:18:31,400 --> 00:18:34,639
potrzeba się zbroić i potrzeba być
gotowym na każdy scenariusz.

287
00:18:34,680 --> 00:18:35,999
Stąd wydatki na zbrojenia.

288
00:18:36,040 --> 00:18:38,239
W tym roku to 158 miliardów złotych,

289
00:18:38,280 --> 00:18:42,039
dzięki którym polska armia
kupi między innymi
te najnowsze myśliwce F-35,

290
00:18:42,080 --> 00:18:46,079
amerykańskie czołgi Abrams
czy koreańskie K2.

291
00:18:46,120 --> 00:18:50,519
Sprawa polityki zagranicznej
i polityki bezpieczeństwa
nie powinna być sprawą partyjną,

292
00:18:50,560 --> 00:18:52,919
powinna być sprawą
wszystkich sił politycznych.

293
00:18:52,960 --> 00:18:56,959
Dziś bezpieczeństwo
to jedna z niewielu spraw,
która łączy całą scenę polityczną.

294
00:18:57,000 --> 00:19:05,199
Musimy być przygotowani na to,
żeby samodzielnie odeprzeć,
a najlepiej odstraszyć przeciwnika.

295
00:19:05,240 --> 00:19:10,479
Polska armia to dziś
ponad 191 tysięcy
zawodowych żołnierzy.

296
00:19:10,520 --> 00:19:13,679
Coraz nowocześniejszy sprzęt

297
00:19:13,720 --> 00:19:16,119
i gwarantowane wsparcie
pozostałych państw NATO.

298
00:19:16,160 --> 00:19:20,799
Możemy czuć się
Paktem Północnoatlantyckim,

299
00:19:20,840 --> 00:19:25,799
w którym obowiązuje ta święta zasada
- jeden za wszystkich,
wszyscy za jednego.

300
00:19:25,840 --> 00:19:29,919
Dziś trudno tego nie docenić.

301
00:19:29,960 --> 00:19:32,559
Z sondaży wynika,
że blisko 90% ankietowanych uważa,

302
00:19:32,600 --> 00:19:45,719
że dzięki obecności w NATO
jesteśmy bezpieczniejsi.

303
00:19:45,760 --> 00:19:49,239
Czekamy na spotkanie
prezydenta Andrzeja Dudy
i premiera Donalda Tuska

304
00:19:49,280 --> 00:19:50,639
z prezydentem Joem Bidenem.

305
00:19:50,680 --> 00:19:59,799
Ważne tematy także w kraju.
Ma je dla państwa Marek Czyż.

306
00:19:59,840 --> 00:20:01,959
Zerowy VAT na żywność
tylko do końca marca.

307
00:20:02,000 --> 00:20:03,599
Ministerstwo Finansów uznało,

308
00:20:03,640 --> 00:20:04,719
że inflacja spadła,

309
00:20:04,760 --> 00:20:06,879
a ceny rosną najwolniej
od trzech lat, więc

310
00:20:06,920 --> 00:20:09,279
zerowa stawka nie będzie przedłużana.

311
00:20:09,320 --> 00:20:11,839
Jak obliczają eksperci,
w budżecie państwa przybędzie

312
00:20:11,880 --> 00:20:14,959
około 12 miliardów złotych rocznie,

313
00:20:15,000 --> 00:20:19,199
w budżetach domowych
ubędzie około tysiąca.

314
00:20:19,240 --> 00:20:20,959
Kilogram - 2,50 zł.

315
00:20:21,000 --> 00:20:23,719
W Lublinie.

316
00:20:23,760 --> 00:20:26,079
Jak się dostaje rachunek,
to też czasem zatrważa.

317
00:20:26,120 --> 00:20:28,319
Ceny utrzymują się
na wysokim poziomie.

318
00:20:28,360 --> 00:20:32,759
I w Poznaniu.

319
00:20:32,800 --> 00:20:35,799
Na pewno nie jestem szczęśliwa,
każdy chciałby płacić mniej.

320
00:20:35,840 --> 00:20:39,679
Jest strasznie drogo,
bardzo niedobrze, że ten VAT będzie.

321
00:20:39,720 --> 00:20:43,119
Nastroje podobne
- wszystko za sprawą decyzji
Ministerstwa Finansów

322
00:20:43,160 --> 00:20:45,519
o nieprzedłużeniu zerowej stawki VAT
na żywność.

323
00:20:45,560 --> 00:20:49,559
Za owoce, warzywa, mięso,
nabiał i produkty zbożowe
będzie trzeba zapłacić więcej.

324
00:20:49,600 --> 00:20:51,559
1 kwietnia wróci
5-procentowy podatek.

325
00:20:51,600 --> 00:20:54,599
Obniżka cen VAT-u działała
na wszystkich.

326
00:20:54,640 --> 00:20:58,919
Czy ktoś jest bogaty, czy biedny.

327
00:20:58,960 --> 00:21:02,759
Można obliczyć, że przeciętny emeryt
na tym korzystał
25 złotych miesięcznie.

328
00:21:02,800 --> 00:21:05,399
A ktoś bogaty mógł dostać
nawet 100 złotych upustu.

329
00:21:05,440 --> 00:21:07,999
Zerowy VAT na żywność obowiązuje
od lutego 2022 roku.

330
00:21:08,040 --> 00:21:10,039
Był elementem walki z drożyzną.

331
00:21:10,080 --> 00:21:16,559
Inflacja wynosiła wtedy ponad 9%.

332
00:21:16,600 --> 00:21:20,399
Dziś według wstępnych danych GUS
to niespełna 4%.

333
00:21:20,440 --> 00:21:22,799
Była potrzeba obniżenia, słuszna.

334
00:21:22,840 --> 00:21:27,039
My ją kontynuowaliśmy.

335
00:21:27,080 --> 00:21:31,719
W momencie spadku inflacji
powraca VAT do tej niższej stawki.

336
00:21:31,760 --> 00:21:35,519
Wprowadzone przez PiS rozporządzenie
miało obowiązywać
do końca ubiegło roku,

337
00:21:35,560 --> 00:21:38,959
ale minister finansów
w dwutygodniowym rządzie
Mateusza Morawieckiego

338
00:21:39,000 --> 00:21:40,959
przedłużył je
o kolejne trzy miesiące.

339
00:21:41,000 --> 00:21:43,999
Ci wszyscy, którzy sądzili,
że głosują za tymi formacjami,

340
00:21:44,040 --> 00:21:47,199
które dzisiaj rządzą, także w imię
interesów swojego portfela,

341
00:21:47,240 --> 00:21:50,599
całkowicie się mylili.

342
00:21:50,640 --> 00:21:55,199
Lepiej, żeby tego rodzaju decyzje
w newralgicznych momentach
nie zapadały przed świętami,

343
00:21:55,240 --> 00:21:57,399
przed świątecznymi zakupami,

344
00:21:57,440 --> 00:21:59,439
tylko były odroczone.

345
00:21:59,480 --> 00:22:02,599
I to z pewnością jest dobra wiadomość
dla polskich rodzin.

346
00:22:02,640 --> 00:22:06,959
Ekonomiści już wyliczają,
o ile wzrosną rachunki.

347
00:22:07,000 --> 00:22:10,759
Szacuje, że przeciętny Polak wyda
po normalizacji stawek VAT

348
00:22:10,800 --> 00:22:14,399
około 20 złotych miesięcznie więcej
na żywność,

349
00:22:14,440 --> 00:22:16,959
czyli dwuosobowa rodzina
- 40 złotych więcej,

350
00:22:17,000 --> 00:22:22,239
trzy osobowa - 60 złotych więcej.

351
00:22:22,280 --> 00:22:27,039
To 5 procent myślę,
że da się odczuć w portfelach.

352
00:22:27,080 --> 00:22:29,839
Od stycznia do końca marca
zerowy VAT na żywność

353
00:22:29,880 --> 00:22:37,319
pochłonie z budżetu państwa
3 miliardy złotych.

354
00:22:37,360 --> 00:22:42,999
Teraz system Hermes.

355
00:22:43,040 --> 00:22:45,479
Zrobiło się o nim głośno,
gdy się okazało,

356
00:22:45,520 --> 00:22:48,079
że kupiła go prokuratura
za czasów ministra Ziobry.

357
00:22:48,120 --> 00:22:50,319
Ale sensacyjne tropy
szybko zgasili eksperci,

358
00:22:50,360 --> 00:22:53,119
mówiąc, że żaden z niego
drugi Pegasus,

359
00:22:53,160 --> 00:22:55,519
bo jest w istocie groźny
jak przeglądarka.

360
00:22:55,560 --> 00:23:03,279
Okazuje się jednak,
że mogło być inaczej,

361
00:23:03,320 --> 00:23:07,279
bo przeglądarka
kosztująca 15 milionów złotych
może mieć też inne zastosowania.

362
00:23:07,320 --> 00:23:09,119
Jak często podsłuchiwano Pegasusem?

363
00:23:09,160 --> 00:23:13,799
Pytań dotyczących stosowania
systemu inwigilacji za rządów
Prawa i Sprawiedliwości przybywa.

364
00:23:13,840 --> 00:23:16,799
Minister sprawiedliwości
chce upublicznić część informacji.

365
00:23:16,840 --> 00:23:18,639
Występuję do marszałka Sejmu o to,

366
00:23:18,680 --> 00:23:20,639
żeby przedstawić
informację statystyczną

367
00:23:20,680 --> 00:23:23,679
dotyczącą stosowania
kontroli operacyjnej
w ostatnich latach.

368
00:23:23,720 --> 00:23:26,079
Będzie też na razie tajna
lista trzydziestu osób,

369
00:23:26,120 --> 00:23:28,119
które były nielegalnie podsłuchiwane.

370
00:23:28,160 --> 00:23:31,719
Ta lista 30 osób nie wyczerpie
tych wszystkich,
które będą powiadamiane.

371
00:23:31,760 --> 00:23:34,159
Opozycja wątpi
w nielegalne używanie Pegasusa.

372
00:23:34,200 --> 00:23:36,039
Nie uważam, żeby ktoś złamał prawo.

373
00:23:36,080 --> 00:23:38,879
Ale jeżeli złamał prawo,
to powinien iść do więzienia.

374
00:23:38,920 --> 00:23:43,839
I przestańmy insynuować.

375
00:23:43,880 --> 00:23:47,119
Są też pytania o inny program
- Hermes.

376
00:23:47,160 --> 00:23:51,519
Z tych informacji,
które mam do tej pory, wynika,

377
00:23:51,560 --> 00:23:54,719
że to nie był tylko środek
służący do białego wywiadu,
do OSINTU.

378
00:23:54,760 --> 00:23:56,959
Czyli rozpoznania
z ogólnodostępnych źródeł.

379
00:23:57,000 --> 00:24:00,159
Hermes w podstawowej wersji
może sprawdzić nasze publiczne konta

380
00:24:00,200 --> 00:24:01,399
we wszystkich portalach

381
00:24:01,440 --> 00:24:03,399
i zapisać informacje
do dalszej analizy.

382
00:24:03,440 --> 00:24:08,839
Czy takie oprogramowanie
zostało wzbogacone
o dodatkowe funkcjonalności,

383
00:24:08,880 --> 00:24:12,279
tzw. pluginy,
może nawet przy wykorzystaniu
sztucznej inteligencji,

384
00:24:12,320 --> 00:24:13,719
o tym na razie nie wiadomo.

385
00:24:13,760 --> 00:24:17,559
Hermesa kupiła Prokuratura Krajowa,
gdy jej szefem
był Bogdan Święczkowski,

386
00:24:17,600 --> 00:24:19,599
bliski współpracownik
Zbigniewa Ziobry.

387
00:24:19,640 --> 00:24:22,359
Program miał kosztować
15 milionów złotych.

388
00:24:22,400 --> 00:24:25,399
Z informacji powszechnie dostępnych
widać, że jest to system,

389
00:24:25,440 --> 00:24:27,799
który służy
do tzw. białego, legalnego wywiadu.

390
00:24:27,840 --> 00:24:29,039
To jest coś oczywistego,

391
00:24:29,080 --> 00:24:31,639
że prokuratorzy muszą mieć
narzędzia informatyczne,

392
00:24:31,680 --> 00:24:33,039
które zbierają informacje.

393
00:24:33,080 --> 00:24:34,999
Nie, nie.

394
00:24:35,040 --> 00:24:38,199
To naprawdę za dużo kosztowało
i miało za dużo różnych funkcji,

395
00:24:38,240 --> 00:24:40,639
żeby miało służyć
wyłącznie do białego wywiadu.

396
00:24:40,680 --> 00:24:41,879
Hermes miał dwa moduły

397
00:24:41,920 --> 00:24:43,839
- mówi nam
europoseł Krzysztof Brejza.

398
00:24:43,880 --> 00:24:46,479
Była też wersja
z bardziej zaawansowanymi funkcjami.

399
00:24:46,520 --> 00:24:49,919
Potrafią śledzić ruch użytkowników
w różnych sieciach.

400
00:24:49,960 --> 00:24:51,959
Należy wyjaśnić,
do czego był stosowany.

401
00:24:52,000 --> 00:24:54,359
Sprawą zajmuje się prokuratura.

402
00:24:54,400 --> 00:25:00,199
Postępowanie zostało wszczęte
w kierunku przekroczenia uprawnień
i gospodarności,

403
00:25:00,240 --> 00:25:04,119
a więc badana jest kwestia
po pierwsze zasadności zakupu
tego oprogramowania

404
00:25:04,160 --> 00:25:06,839
i po drugie
kwestia sposobu jego wykorzystania.

405
00:25:06,880 --> 00:25:10,079
Temat Hermesa może trafić
do komisji śledczej
do spraw Pegasusa,

406
00:25:10,120 --> 00:25:12,719
która bada, jak poprzednia władza
używała systemu.

407
00:25:12,760 --> 00:25:15,279
Skoro zdobyli się na to,
żeby wykorzystać Pegasus,

408
00:25:15,320 --> 00:25:19,959
to ja bym się wcale nie zdziwił,
żeby wykorzystywali
oprogramowanie Hermes.

409
00:25:20,000 --> 00:25:24,679
Pierwsze przesłuchania
- już w piątek.

410
00:25:24,720 --> 00:25:28,119
Zeznawać ma między innymi
prezes PiS Jarosław Kaczyński.

411
00:25:28,160 --> 00:25:32,159
Takie historie
na ogół kończą się źle,

412
00:25:32,200 --> 00:25:36,159
a pozostają po nich gorzkie uwagi
o ludzkiej pazerności,
bezczelności i naiwności.

413
00:25:36,200 --> 00:25:37,399
Ale nie tym razem.

414
00:25:37,440 --> 00:25:39,999
Tym razem
bezczelni złodzieje bez urobku,

415
00:25:40,040 --> 00:25:42,839
ofiara bez uszczerbku,
a bohater opowieści z apelem o to,

416
00:25:42,880 --> 00:25:48,039
by nie włączać heroizmu,
tylko myślenie.

417
00:25:48,080 --> 00:25:53,879
W Rzeszowie oszuści próbowali
sztuki "na policjanta",
ale nie wyszło.

418
00:25:53,920 --> 00:25:56,319
Dla Artura Wardy,
taksówkarza z Rzeszowa,

419
00:25:56,360 --> 00:26:01,959
to było zlecenie, jakich wiele.

420
00:26:02,000 --> 00:26:06,359
Miał przewieźć paczkę
z dokumentami dla mężczyzny,
który podawał się za przedsiębiorcę.

421
00:26:06,400 --> 00:26:08,599
Kierowca, który miał
zrealizować ten kurs,

422
00:26:08,640 --> 00:26:11,239
niby jego firmowy kierowca miał
jakąś awarię drogową,

423
00:26:11,280 --> 00:26:14,199
dlatego potrzebował taksówki,
żeby przewieźć te dokumenty.

424
00:26:14,240 --> 00:26:17,199
Dokumenty w pudełku po butach
przekazała mu starsza kobieta.

425
00:26:17,240 --> 00:26:20,079
Roztrzęsiona klientka wzbudziła
podejrzenia taksówkarza.

426
00:26:20,120 --> 00:26:22,879
Od razu pomyślałem sobie,
że być może jest to jakiś okup.

427
00:26:22,920 --> 00:26:26,519
Miałem ochotę otworzyć tę paczkę,
ale zadzwoniłem do kolegi policjanta.

428
00:26:26,560 --> 00:26:28,519
Poprosił,
żebym przyjechał na komendę,

429
00:26:28,560 --> 00:26:30,119
i wtedy wszystko się wyjaśniło.

430
00:26:30,160 --> 00:26:31,959
W paczce było 140 tysięcy złotych.

431
00:26:32,000 --> 00:26:34,199
Pieniądze seniorka miała przekazać
oszustom.

432
00:26:34,240 --> 00:26:37,199
W rozmowie telefonicznej
przekonali ją o tym,

433
00:26:37,240 --> 00:26:40,439
że jej córka wraz z zięciem
spowodowali wypadek samochodowy,

434
00:26:40,480 --> 00:26:44,279
dokładnie zięć miał potrącić
śmiertelnie na pasach kobietę,

435
00:26:44,320 --> 00:26:52,759
i aby nie trafić do więzienia,
potrzebne były pieniądze.

436
00:26:52,800 --> 00:26:59,359
Dzięki czujności taksówkarza
76-latka odzyskała pieniądze.

437
00:26:59,400 --> 00:27:02,999
Nie wszyscy,
których na cel wzięli oszuści,
mają jednak tyle szczęścia.

438
00:27:03,040 --> 00:27:09,679
Nie ma dnia, żeby takie oszustwo
nie miało miejsca w naszym kraju.

439
00:27:09,720 --> 00:27:16,079
Tylko w zeszłym roku odnotowano
prawie 4 tysiące przypadków
oszustwa "na wnuczka".

440
00:27:16,120 --> 00:27:19,119
W ich wyniku seniorzy stracili
niemal 16 milionów złotych.

441
00:27:19,160 --> 00:27:21,559
Sposobów na wyłudzenie pieniędzy
przybywa.

442
00:27:21,600 --> 00:27:25,399
Na wnuczka, na pracownika banku,
na policjanta,
na żołnierza amerykańskiego.

443
00:27:25,440 --> 00:27:28,359
Ale jest jedna wspólna cecha:
to są emocje przede wszystkim.

444
00:27:28,400 --> 00:27:30,639
I tutaj emocje odgrywają
ogromne znaczenie.

445
00:27:30,680 --> 00:27:33,039
Siostrzeniec niby z Ameryki
przyleciał do Polski

446
00:27:33,080 --> 00:27:35,999
i trzeba mu sto tysięcy,
bo niby zabieg ma mieć, bo ma raka.

447
00:27:36,040 --> 00:27:37,879
Dzwonił, że wypadek miał wnuczek.

448
00:27:37,920 --> 00:27:40,879
Jak sprawdzić, czy osoba,
która dzwoni, nie jest oszustem?

449
00:27:40,920 --> 00:27:44,319
Zadawajmy pytania o szczegóły,
które może znać
tylko członek rodziny.

450
00:27:44,360 --> 00:27:47,119
Policja apeluje, by zgłaszać oszustwa
i próby wyłudzenia.

451
00:27:47,160 --> 00:27:51,359
Miejmy odwagę powiedzieć "nie"
i miejmy odwagę też przyznać,
że coś złego się stało.

452
00:27:51,400 --> 00:27:57,199
Wiem, że to jest trudne,
że tu grają emocje,
ale po chwili refleksji zadziałajmy.

453
00:27:57,240 --> 00:28:07,399
Jeśli sprawę przekażemy
odpowiednim organom, jest szansa,
że pieniądze uda się odzyskać.

454
00:28:07,440 --> 00:28:12,159
Wracamy teraz do wydarzeń za oceanem,
jeszcze raz Waszyngton,
jeszcze raz Joanna Dunikowska Paź.

455
00:28:12,200 --> 00:28:16,439
Spotkanie przywódców w Białym Domu
to obok rozmowy
o kluczowej kwestii bezpieczeństwa

456
00:28:16,480 --> 00:28:19,679
także wspólne zaangażowanie
na rzecz wartości demokratycznych,

457
00:28:19,720 --> 00:28:22,719
relacje gospodarcze
i strategiczne partnerstwo
energetyczne.

458
00:28:22,760 --> 00:28:24,319
Dla Amerykanów ważne jest to,

459
00:28:24,360 --> 00:28:26,559
by właśnie ich firmy realizowały
kontrakty

460
00:28:26,600 --> 00:28:28,559
na budowę elektrowni atomowej
w Polsce.

461
00:28:28,600 --> 00:28:31,759
Łączymy się z Marcinem Czapskim,
który towarzyszy prezydentowi.

462
00:28:31,800 --> 00:28:33,199
Bezpieczeństwo energetyczne

463
00:28:33,240 --> 00:28:34,599
to nie tylko temat na dziś,

464
00:28:34,640 --> 00:28:39,079
ale to także kolejny punkt
prezydenckiej wizyty.

465
00:28:39,120 --> 00:28:55,159
Tak.

466
00:28:55,200 --> 00:28:57,959
Biden ma przekonywać
polskiego prezydenta i premiera,

467
00:28:58,000 --> 00:28:59,799
żeby nie rezygnowali ze współpracy

468
00:28:59,840 --> 00:29:07,839
z amerykańskimi firmami.

469
00:29:07,880 --> 00:29:10,439
Jutro prezydent Duda ma odwiedzić
elektrownię jądrową

470
00:29:10,480 --> 00:29:12,079
wybudowaną przez tę samą firmę,

471
00:29:12,120 --> 00:29:18,439
która miałaby realizować inwestycje
w Polsce.

472
00:29:18,480 --> 00:29:20,039
Odwiedzi też bazę z apache'ami.

473
00:29:20,080 --> 00:29:21,079
To te śmigłowce,

474
00:29:21,120 --> 00:29:23,519
które może trafią do Polski.

475
00:29:23,560 --> 00:29:33,479
Kwestia bezpieczeństwa
jest najważniejsza.

476
00:29:33,520 --> 00:29:35,719
Tak kończymy specjalne
wydanie "19:30".

477
00:29:35,760 --> 00:29:37,759
Za chwilę wyjątkowa rozmowa
Marka Czyża

478
00:29:37,800 --> 00:29:38,759
z Danielem Friedem

479
00:29:38,800 --> 00:29:43,239
- byłym ambasadorem
Stanów Zjednoczonych w Polsce

480
00:29:43,280 --> 00:29:46,119
A gościem Telewizji Polskiej
po spotkaniu w Białym Domu

481
00:29:46,160 --> 00:29:47,679
będzie premier Donald Tusk.

482
00:29:47,720 --> 00:29:50,559
To w ramach trwającego w TVP Info
specjalnego programu

483
00:29:50,600 --> 00:29:53,119
z okazji wizyty prezydenta
Andrzeja Dudy

484
00:29:53,160 --> 00:29:56,319
i premiera Donalda Tuska
u prezydenta Joego Bidena.