1
00:00:32,520 --> 00:00:40,999
Dobry wieczór, Marek Czyż,
zapraszam na program 19.30.

2
00:00:41,040 --> 00:00:58,439
Na zaproszenie prezydenta.

3
00:00:58,480 --> 00:01:07,719
Słowna agresja.

4
00:01:07,760 --> 00:01:18,999
Polityka na TikToku.

5
00:01:19,040 --> 00:01:22,159
Co z CPK, co z polskim atomem,
co ze stanem armii?

6
00:01:22,200 --> 00:01:26,599
Między innymi takie zagadnienia
postawił prezydent Andrzej Duda,
zwołując radę gabinetową.

7
00:01:26,640 --> 00:01:29,239
Obiecał współpracę,
wsparcie dla działań kontrolnych

8
00:01:29,280 --> 00:01:30,479
i otwarte drzwi pałacu,

9
00:01:30,520 --> 00:01:34,279
a potem otrzymał od Donalda Tuska
dokumenty opisujące
przestępstwa Pegasusem

10
00:01:34,320 --> 00:01:36,279
i usłyszał opis
urzędniczej degrengolady

11
00:01:36,320 --> 00:01:38,519
i finansowego rozpasania
przy budowie CPK.

12
00:01:38,560 --> 00:01:39,959
Jak się układa kohabitacja?

13
00:01:40,000 --> 00:01:44,559
Relacji na żywo z tego spotkania
chciał premier.

14
00:01:44,600 --> 00:01:48,439
Prezydent uznał jednak,
że nie wszystko, co dziś padło
w Pałacu Prezydenckim,

15
00:01:48,480 --> 00:01:49,639
może być jawne.

16
00:01:49,680 --> 00:01:52,879
Bardzo serdecznie państwa witam.

17
00:01:52,920 --> 00:01:57,479
Andrzej Duda chciał rozmawiać
przede wszystkim
o wielkich inwestycjach.

18
00:01:57,520 --> 00:02:00,919
Które są planowane,

19
00:02:00,960 --> 00:02:04,199
z których znakomita większość
jest realizowana.

20
00:02:04,240 --> 00:02:08,599
Najważniejsze to zdaniem prezydenta
Centralny Port Komunikacyjny
i elektrownie atomowe.

21
00:02:08,640 --> 00:02:11,799
Jak dodał, chodzi
tu o bezpieczeństwo militarne
i energetyczne.

22
00:02:11,840 --> 00:02:14,439
Z mojego puntu widzenia
istotne jest to,

23
00:02:14,480 --> 00:02:17,639
żeby te inwestycje
zostały zrealizowane.

24
00:02:17,680 --> 00:02:22,599
CPK, który aktualne wygląda tak,

25
00:02:22,640 --> 00:02:24,639
już kosztował
- jak przypominał premier -

26
00:02:24,680 --> 00:02:27,919
2 miliardy 700 milionów złotych.

27
00:02:27,960 --> 00:02:31,559
W spółce pracuje ponad 750 osób,
tylko na pensje wydano
287 mln złotych,

28
00:02:31,600 --> 00:02:35,279
a na promocję i lobbing - 27 mln.

29
00:02:35,320 --> 00:02:37,919
Co zresztą nieźle tłumaczy,

30
00:02:37,960 --> 00:02:43,559
dlaczego tak dużo
w przestrzeni publicznej

31
00:02:43,600 --> 00:02:47,519
zajmuje debata ws. CPK.

32
00:02:47,560 --> 00:02:50,359
Nie popadajmy w populizm,
że wydano pieniądze.

33
00:02:50,400 --> 00:02:54,839
Wydano, bo inaczej się nie dało.

34
00:02:54,880 --> 00:02:58,399
Decyzja, czy inwestycja
będzie kontynuowana,
zapadnie po audycie.

35
00:02:58,440 --> 00:03:02,559
Zdecydowanie większe wątpliwości
premiera budzi budowa
małych reaktorów atomowych.

36
00:03:02,600 --> 00:03:04,279
Spółka, która powstała,

37
00:03:04,320 --> 00:03:08,319
żeby realizować ten ambitny program,
została skonstruowana

38
00:03:08,360 --> 00:03:12,639
ze szkodą dla interesów
państwa polskiego.

39
00:03:12,680 --> 00:03:15,439
Tzw. decyzje zasadnicze
dla sześciu inwestycji

40
00:03:15,480 --> 00:03:18,239
Orlen Synthos Green Energy
w małe reaktory jądrowe

41
00:03:18,280 --> 00:03:20,719
podjął dwutygodniowy rząd
Mateusza Morawieckiego.

42
00:03:20,760 --> 00:03:23,279
A konkretnie ministra
Anna Łukaszewska-Trzeciakowska.

43
00:03:23,320 --> 00:03:25,719
I to wbrew rekomendacjom ABW i CBA.

44
00:03:25,760 --> 00:03:30,759
Te informacje były na biurku
Kaczyńskiego i Morawieckiego.

45
00:03:30,800 --> 00:03:32,759
Pan prezydent nie był informowany.

46
00:03:32,800 --> 00:03:42,399
Byłem informowany.

47
00:03:42,440 --> 00:03:45,999
O niektórych działaniach.

48
00:03:46,040 --> 00:03:51,279
Była ministra klimatu jeszcze
przed radą gabinetową
zorganizowała konferencję.

49
00:03:51,320 --> 00:03:55,479
Broniła decyzji poprzedniego rządu.

50
00:03:55,520 --> 00:03:57,919
Musimy te inwestycje budować
szybko, sprawnie,

51
00:03:57,960 --> 00:03:59,279
nie mamy czasu dywagować.

52
00:03:59,320 --> 00:04:01,759
Prezydent tematu małych reaktorów
unikał.

53
00:04:01,800 --> 00:04:03,959
Na razie to jest
technologia eksperymentalna,

54
00:04:04,000 --> 00:04:06,359
dlatego o niej nie mówiłem.

55
00:04:06,400 --> 00:04:18,039
Technologia eksperymentalna,
ale pieniądze całkiem konkretne.

56
00:04:18,080 --> 00:04:21,039
Wątpliwe jest to,
że część polityków PiS trafiło
do spółki,

57
00:04:21,080 --> 00:04:22,639
gdzie teraz zarabiają 50-60 tys.

58
00:04:22,680 --> 00:04:24,679
Temat bezpieczeństwa też się pojawił.

59
00:04:24,720 --> 00:04:29,799
Nigdy do tej pory
nie miałem przekonania,

60
00:04:29,840 --> 00:04:35,559
że sytuacja wokół polskich granic
jest tak poważna.

61
00:04:35,600 --> 00:04:38,599
Andrzej Bobiński z polityki Insights
uważa, że mimo wszystko

62
00:04:38,640 --> 00:04:41,839
to spotkanie rządu z prezydentem
miało sens.

63
00:04:41,880 --> 00:04:43,839
Była taka trochę przepychanka słowna,

64
00:04:43,880 --> 00:04:45,079
natomiast wydaje mi się,

65
00:04:45,120 --> 00:04:48,079
że to było ciekawe,
dlatego że miałem poczucie,

66
00:04:48,120 --> 00:04:51,079
że ta nasza polaryzacja
była wypełniona treścią.

67
00:04:51,120 --> 00:04:53,319
Choć rada gabinetowa
w odróżnieniu od rządu

68
00:04:53,360 --> 00:04:55,759
nie podejmuje żadnych decyzji,

69
00:04:55,800 --> 00:05:04,439
prezydent zapowiada kolejne spotkania
w tym formacie.

70
00:05:04,480 --> 00:05:09,159
Historia kontraktu na system Pegasus
nie miała być w agendzie spotkania
w Pałacu Prezydenckim,

71
00:05:09,200 --> 00:05:11,719
ale sprawa i tak podnosi ciśnienie
w polityce.

72
00:05:11,760 --> 00:05:14,959
Politycy PiS byli pytani o komentarz
do sensacyjnych informacji

73
00:05:15,000 --> 00:05:16,959
o ponoć długiej liście
inwigilowanych,

74
00:05:17,000 --> 00:05:19,199
także polityków obozu
dzisiejszej opozycji.

75
00:05:19,240 --> 00:05:22,439
Rafał Mierzejewski wsłuchuje się
w tę wymianę pytań i odpowiedzi.

76
00:05:22,480 --> 00:05:26,399
Dobry wieczór, Rafale.

77
00:05:26,440 --> 00:05:43,759
Powiedz, jaki obraz tej historii
widać dziś? xxx

78
00:05:43,800 --> 00:05:46,879
Rada Gabinetowa miała dotyczyć

79
00:05:46,920 --> 00:05:50,479
wyłącznie kwestii strategicznych
inwestycji takich jak budowa CPK.

80
00:05:50,520 --> 00:05:53,679
Ale w jej trakcie premier Donald Tusk
ku zaskoczeniu prezydenta

81
00:05:53,720 --> 00:05:55,479
w pewnym momencie poinformował,

82
00:05:55,520 --> 00:05:57,199
że jest w posiadaniu dokumentów,

83
00:05:57,240 --> 00:06:04,559
które potwierdzają już na 100%,

84
00:06:04,600 --> 00:06:13,519
że rząd PiS kupił i wykorzystywał
do inwigilacji właśnie
system Pegasus.

85
00:06:13,560 --> 00:06:17,719
To jest tylko próbka dokumentów,
które są do pańskiej dyspozycji,
panie prezydencie.

86
00:06:17,760 --> 00:06:20,759
Zobowiązałem ministra
sprawiedliwości,
prokuratora generalnego

87
00:06:20,800 --> 00:06:24,239
do przekazania,
jeśli będzie pan zainteresowany,
kompletem dokumentów,

88
00:06:24,280 --> 00:06:26,239
które niestety,
mówię bez satysfakcji,

89
00:06:26,280 --> 00:06:30,319
potwierdzają w 100% zakup
i korzystanie w sposób legalny
i nielegalny Pegasusa,

90
00:06:30,360 --> 00:06:43,879
a lista osób tych praktyk
jest niestety bardzo, bardzo długa.

91
00:06:43,920 --> 00:06:47,919
Do tej narady doszło po tym,

92
00:06:47,960 --> 00:06:51,959
jak pojawiły się
nieoficjalne informacje
mówiące o tym,

93
00:06:52,000 --> 00:06:54,959
że wśród polityków,
którzy mieli być podsłuchiwani
Pegasusem,

94
00:06:55,000 --> 00:06:57,839
był także premier
Mateusz Morawiecki.

95
00:06:57,880 --> 00:07:12,679
Czemu dzisiaj kategorycznie
zaprzeczał prezes PiS
Jarosław Kaczyński.

96
00:07:12,720 --> 00:07:14,719
Wszystko, co było podjęte,

97
00:07:14,760 --> 00:07:16,959
było zgodne z polskim
interesem narodowym,

98
00:07:17,000 --> 00:07:18,959
z potrzebami służb,

99
00:07:19,000 --> 00:07:41,039
walki z przestępczością kryminalną,
jak i przestępczością
o charakterze szpiegowskim.

100
00:07:41,080 --> 00:07:44,319
Te grupy w ramach walki o interesy,
o pieniądze używały Pegasusa,

101
00:07:44,360 --> 00:07:45,679
żeby zbierać na siebie haki

102
00:07:45,720 --> 00:07:49,999
i było to robione
również wewnątrz PiS.

103
00:07:50,040 --> 00:07:54,239
Przypomnijmy,
że to właśnie Krzysztof Brejza

104
00:07:54,280 --> 00:07:58,679
był podsłuchiwany
przy pomocy Pegasusa w czasie,

105
00:07:58,720 --> 00:08:13,959
kiedy stał na czele
sztabu wyborczego
Koalicji Obywatelskiej.

106
00:08:14,000 --> 00:08:16,159
Poseł Jabłoński wykluczony
ze składu komisji,

107
00:08:16,200 --> 00:08:18,159
posłowie Czarnek i Buda też poza nią,

108
00:08:18,200 --> 00:08:20,199
ale raczej solidarnie
i tylko chwilowo.

109
00:08:20,240 --> 00:08:24,039
Taki był dziś początek
obrad komisji śledczej
do spraw wyborów kopertowych.

110
00:08:24,080 --> 00:08:27,039
W emocjach i retorycznych
uniesieniach było coś o dzbanach

111
00:08:27,080 --> 00:08:30,319
i dzwonach, a potem kontynuowano
przesłuchanie Michała Dworczyka.

112
00:08:30,360 --> 00:08:33,559
Jak z pamięcią u pana ministra
i w jakim miejscu jest komisja?

113
00:08:33,600 --> 00:08:36,359
Przed komisją do spraw
wyborów kopertowych po raz drugi.

114
00:08:36,400 --> 00:08:38,319
Poprzednie posiedzenie
zostało przerwane.

115
00:08:38,360 --> 00:08:39,759
Wszystko przez tego maila,

116
00:08:39,800 --> 00:08:43,359
w którym Dworczyk,
były szef Kancelarii Premiera
Mateusza Morawieckiego,

117
00:08:43,400 --> 00:08:46,239
pisał o konsultowaniu decyzji
z Pawłem Jabłońskim.

118
00:08:46,280 --> 00:08:48,839
Wtedy wiceszefem spraw zagranicznych
w rządzie PiS.

119
00:08:48,880 --> 00:08:51,079
Do dziś członkiem komisji
do spraw Pegasusa.

120
00:08:51,120 --> 00:08:53,279
Eksperci, których komisja
poprosiła o opinię,

121
00:08:53,320 --> 00:08:56,279
czy Jabłoński nadal może być
jej członkiem - byli podzieleni.

122
00:08:56,320 --> 00:08:57,519
Może oznaczać bowiem,

123
00:08:57,560 --> 00:09:00,319
że był osobiście zaangażowany
w czynności mające na celu

124
00:09:00,360 --> 00:09:03,959
wyeliminowanie z obrotu prawnego
kluczowej decyzji dla badanej sprawy.

125
00:09:04,000 --> 00:09:05,959
Jabłoński nie zgodził się
z zarzutami.

126
00:09:06,000 --> 00:09:09,479
Przypomniał, że w komisji
są Jacek Karnowski
i Bartosz Romowicz,

127
00:09:09,520 --> 00:09:10,439
byli samorządowcy.

128
00:09:10,480 --> 00:09:13,639
Oni nie przekazali danych wyborców
i jeśli komisja wykazałaby,

129
00:09:13,680 --> 00:09:15,679
że wybory korespondencyjne
były legalne,

130
00:09:15,720 --> 00:09:17,679
to ich decyzja
o nieprzekazaniu danych

131
00:09:17,720 --> 00:09:19,519
może zostać uznana za nielegalną.

132
00:09:19,560 --> 00:09:20,919
Pan nas bezczelnie oszukał,

133
00:09:20,960 --> 00:09:23,919
bo poprosiłem wszystkich posłów,
żeby napisali oświadczenie,

134
00:09:23,960 --> 00:09:26,999
że nie mają konfliktu interesów,
zasiadając w tej komisji.

135
00:09:27,040 --> 00:09:27,999
Pan to podpisał.

136
00:09:28,040 --> 00:09:30,559
Przed głosowaniem
w sprawie odwołania Jabłońskiego

137
00:09:30,600 --> 00:09:31,639
emocje rosły.

138
00:09:31,680 --> 00:09:34,879
Na klubie parlamentarnym
wielokrotnie była dyskusja
na ten temat

139
00:09:34,920 --> 00:09:37,599
i wielu posłów zabierało głos
w obecności pana premiera.

140
00:09:37,640 --> 00:09:41,519
Czy pan chce wykluczyć z komisji
wszystkich posłów
Prawa i Sprawiedliwości?

141
00:09:41,560 --> 00:09:45,319
W geście protestu
członkowie komisji
z Prawa i Sprawiedliwości

142
00:09:45,360 --> 00:09:47,359
opuścili salę
i już na nią nie wrócili.

143
00:09:47,400 --> 00:09:49,959
Jabłoński z funkcji członka komisji
został odwołany.

144
00:09:50,000 --> 00:09:52,599
My w tym cyrku dziś
już nie będziemy brać udziału.

145
00:09:52,640 --> 00:09:55,399
Idziemy się skonsultować,
co dalej zrobić z tą komisją.

146
00:09:55,440 --> 00:09:57,599
Przesłuchanie Michała Dworczyka
wznowiono.

147
00:09:57,640 --> 00:10:03,319
Komisja pytała o zmiany w projektach.

148
00:10:03,360 --> 00:10:07,559
Dlaczego zmieniono przeprowadzenie
wyborów na przygotowanie
przeprowadzenia wyborów.

149
00:10:07,600 --> 00:10:10,799
W pierwszym przypadku Poczta Polska
nie mogłaby wydać środków.

150
00:10:10,840 --> 00:10:15,039
Jest różnica między przygotowaniem
przeprowadzenia wyborów
a przeprowadzeniem wyborów.

151
00:10:15,080 --> 00:10:16,079
Decyzja zlecająca.

152
00:10:16,120 --> 00:10:17,479
Ktoś dopisał to jedno słowo.

153
00:10:17,520 --> 00:10:18,679
Chciałbym zapytać kto.

154
00:10:18,720 --> 00:10:21,079
To było efektem analizy
w departamencie prawnym

155
00:10:21,120 --> 00:10:22,919
i to departament prawny przygotował.

156
00:10:22,960 --> 00:10:24,559
Członkowie komisji pytali też,

157
00:10:24,600 --> 00:10:26,759
dlaczego premier Morawiecki
nie reagował,

158
00:10:26,800 --> 00:10:29,799
gdy ministrowie Sasin i Kamiński
nie wykonywali jego poleceń

159
00:10:29,840 --> 00:10:31,959
w sprawie wyborów kopertowych.

160
00:10:32,000 --> 00:10:36,639
W kompetencji prezesa Rady Ministrów
jest nie tylko proszenie,

161
00:10:36,680 --> 00:10:41,839
ale kompetencja żądania informacji
i dokumentów, i sprawozdań.

162
00:10:41,880 --> 00:10:44,679
Premier był w bezpośrednim dialogu
z panami ministrami

163
00:10:44,720 --> 00:10:47,319
i nie otrzymywał
niepokojących informacji.

164
00:10:47,360 --> 00:10:50,519
Były szef KPRM ponownie wspominał
dziś o projekcie przygotowanym

165
00:10:50,560 --> 00:10:53,959
przez Ministerstwo
Aktywów Państwowych
kierowanym przez Jacka Sasina.

166
00:10:54,000 --> 00:10:56,799
Był niezgodny z przepisami prawa
i należało go zmienić.

167
00:10:56,840 --> 00:10:58,639
To jest absolutnie naturalna sprawa.

168
00:10:58,680 --> 00:11:03,039
Michał Dworczyk był siódmym świadkiem
komisji do spraw wyborów kopertowych.

169
00:11:03,080 --> 00:11:06,279
Stanie przed nią też
Paweł Jabłoński.

170
00:11:06,320 --> 00:11:12,999
Jutro komisja przesłucha
byłą marszałek Sejmu Elżbietę Witek.

171
00:11:13,040 --> 00:11:23,639
To główne wydanie programu 19.30.
Co jeszcze w programie przed nami?

172
00:11:23,680 --> 00:11:24,879
Kosztowne zauroczenie.

173
00:11:24,920 --> 00:11:27,679
Skala zjawiska jest bardzo duża,

174
00:11:27,720 --> 00:11:36,679
szczególnie w tym okresie
okołowalentynkowym.

175
00:11:36,720 --> 00:11:41,399
Dwuletnie dzieci mogą nie rozumieć
takich pojęć

176
00:11:41,440 --> 00:11:44,679
jak "niewłaściwa komunikacja"
czy "nieempatyczny język",

177
00:11:44,720 --> 00:11:50,439
ale mogą rozumieć,
gdy opiekun krzyczy:

178
00:11:50,480 --> 00:11:52,879
"nie rycz" albo "czego się drzesz".

179
00:11:52,920 --> 00:11:56,439
Tak się odzywały do podopiecznych
opiekunki w legionowskim żłobku.

180
00:11:56,480 --> 00:12:00,119
Są dyscyplinarne zwolnienia
i policyjne postępowanie,

181
00:12:00,160 --> 00:12:03,319
oraz pytanie, co się może stać,
gdy ktoś się minie z powołaniem.

182
00:12:03,360 --> 00:12:06,119
Rodzice, którzy oddają swoje maluchy
do żłobka, ufają,

183
00:12:06,160 --> 00:12:10,119
że będą tam szczęśliwe i bezpieczne.

184
00:12:10,160 --> 00:12:13,479
Ten beztroski, motylkowy świat
w grupie "Rybek"
okazał się fikcją.

185
00:12:13,520 --> 00:12:16,519
Moje dziecko tam nie chciało chodzić,
rzucało się, płakało.

186
00:12:16,560 --> 00:12:19,559
Myślałam, że to jest objaw buntu.

187
00:12:19,600 --> 00:12:36,679
A mógł to być efekt takich słów
kierowanych do dwulatków
przez trzy opiekunki.

188
00:12:36,720 --> 00:12:39,119
To tylko fragmenty nagrań
wykonanych dyktafonem,

189
00:12:39,160 --> 00:12:41,559
który tata jednego z maluchów
ukrył w zabawce.

190
00:12:41,600 --> 00:12:47,719
Dzięki jego czujności
opiekunki zwolniono dyscyplinarnie.

191
00:12:47,760 --> 00:12:52,679
Były to panie
z wieloletnim doświadczeniem,

192
00:12:52,720 --> 00:12:54,719
bo pracowały ponad 7 lat
w tej placówce.

193
00:12:54,760 --> 00:12:57,599
Dla mnie jest to niezrozumiałe,

194
00:12:57,640 --> 00:12:59,999
że osoby,
które powinny być troskliwe,
empatyczne,

195
00:13:00,040 --> 00:13:01,639
zachowywały się w ten sposób.

196
00:13:01,680 --> 00:13:04,599
Doświadczenie nie szło tu w parze
z opiekuńczością i empatią.

197
00:13:04,640 --> 00:13:07,439
Tłumaczyły to tym,
że to był ich ciężki dzień w pracy.

198
00:13:07,480 --> 00:13:08,839
Nie usprawiedliwia ich to,

199
00:13:08,880 --> 00:13:11,679
że miały ciężką sytuację rodzinną
czy życiowo do tego,

200
00:13:11,720 --> 00:13:13,679
żeby stosować
nieodpowiednie zachowanie

201
00:13:13,720 --> 00:13:15,759
w stosunku do bezbronnych
małych dzieci,

202
00:13:15,800 --> 00:13:18,719
które nie są w stanie same mówić.

203
00:13:18,760 --> 00:13:21,359
A takich dni i takich słów
było więcej.

204
00:13:21,400 --> 00:13:25,159
Opiekunki miały też używać
wulgaryzmów i często odbierać
prywatne telefony,

205
00:13:25,200 --> 00:13:30,559
przez co nie poświęcały dzieciom
wystarczającej uwagi.

206
00:13:30,600 --> 00:13:32,919
Ja byłam bardzo zadowolona
z opieki wcześniej,

207
00:13:32,960 --> 00:13:34,119
a teraz coś dziwnego,

208
00:13:34,160 --> 00:13:36,359
zwłaszcza że te panie
sporo lat tu pracowały.

209
00:13:36,400 --> 00:13:37,399
To jest szok.

210
00:13:37,440 --> 00:13:39,399
Przemoc werbalna
też jest przestępstwem

211
00:13:39,440 --> 00:13:42,239
i grozi za nią
do ośmiu lat więzienia.

212
00:13:42,280 --> 00:13:46,439
Wpłynęło zawiadomienie
od pani dyrektor żłobka miejskiego,
jak również od rodziców.

213
00:13:46,480 --> 00:13:49,439
Prowadzimy czynności wyjaśniające
pod nadzorem prokuratury.

214
00:13:49,480 --> 00:13:52,479
Maluchom z grupy "Rybek"
miasto zapewniło opiekę psychologa.

215
00:13:52,520 --> 00:13:55,319
Taka sytuacja przemocowa,
której dziecko doświadczyło,

216
00:13:55,360 --> 00:13:57,519
na pewno zostawi ślad,
pytanie, jak głęboki.

217
00:13:57,560 --> 00:14:00,959
To mogą być tzw. regresy rozwojowe,
to mogą być zaburzenia apetytu,

218
00:14:01,000 --> 00:14:03,159
zaburzenia snu,
lęk w kontakcie z dorosłymi,

219
00:14:03,200 --> 00:14:06,439
lęk w kontakcie z obcymi,
na pewno niechęć do chodzenia
do żłobka.

220
00:14:06,480 --> 00:14:29,239
A odbudowanie motylkowego świata
będzie wymagać czasu.

221
00:14:29,280 --> 00:14:31,879
Na żołnierkę, na żołnierza,
na wnuczka, na policjanta

222
00:14:31,920 --> 00:14:34,919
albo po prostu na bezczelnego.

223
00:14:34,960 --> 00:14:39,519
Metod na wyłudzenie pieniędzy
przybywa, a wszystkie mają jedną,
nie zawsze oczywistą cechę:

224
00:14:39,560 --> 00:14:42,759
na celownik oszuści biorą zwykle
ludzi w emocjonalnej potrzebie.

225
00:14:42,800 --> 00:14:45,199
Czy mamy jakąś inną broń
poza zdrowym rozsądkiem?

226
00:14:45,240 --> 00:14:46,839
Myślał, że to miłość życia.

227
00:14:46,880 --> 00:14:50,239
Ale zamiast amerykańskiej żołnierki
przebywającej na misji w Syrii

228
00:14:50,280 --> 00:14:52,479
po drugiej stronie komputera
siedział oszust.

229
00:14:52,520 --> 00:14:54,319
Miał być ślub - jest puste konto.

230
00:14:54,360 --> 00:14:57,679
Po pewnym czasie kobieta napisała mu,
że musi mu przekazać pieniądze,

231
00:14:57,720 --> 00:14:58,959
które zarobiła na misji.

232
00:14:59,000 --> 00:15:01,719
Kiedy rzekoma przesyłka napotkała
po drodze przeszkody,

233
00:15:01,760 --> 00:15:04,959
mężczyzna przelał oszustowi
w sumie łącznie 8 tysięcy dolarów.

234
00:15:05,000 --> 00:15:06,199
On do niej pisze w nocy:

235
00:15:06,240 --> 00:15:09,199
"Modlę się,
żeby wszystko poszło dobrze

236
00:15:09,240 --> 00:15:14,119
i nie zostaniemy zaatakowani
w obozie, kochanie".

237
00:15:14,160 --> 00:15:17,719
Metoda na żołnierkę lub żołnierza
na misji jest
coraz bardziej popularna.

238
00:15:17,760 --> 00:15:20,559
W reportażu opisała
je dziennikarka Hanna Dobrowolska.

239
00:15:20,600 --> 00:15:22,559
Oszuści bazują
na potrzebie bliskości,

240
00:15:22,600 --> 00:15:25,039
której te osoby nie mają
w życiu osobistym,

241
00:15:25,080 --> 00:15:30,559
i deklaracja wspólnego życia
z mężczyzną czy kobietą.

242
00:15:30,600 --> 00:15:33,559
Wysyłają swoje zdjęcia,
są to zwykle osoby bardzo atrakcyjne.

243
00:15:33,600 --> 00:15:36,639
Proceder obecny jest
na całym świecie.

244
00:15:36,680 --> 00:15:38,199
Bardzo popularne jest w Stanach.

245
00:15:38,240 --> 00:15:41,639
Skala zjawiska jest bardzo duża,

246
00:15:41,680 --> 00:15:44,039
szczególnie w tym okresie
okołowalentynkowym,

247
00:15:44,080 --> 00:15:46,119
bo wielu z nas szuka znajomości,

248
00:15:46,160 --> 00:15:49,719
co niestety może skutkować
utratą oszczędności życia.

249
00:15:49,760 --> 00:15:53,199
W emocjach nie zwracamy uwagi
na czerwone flagi.

250
00:15:53,240 --> 00:15:57,279
W jakiej sprawie pan dzwoni?

251
00:15:57,320 --> 00:15:59,919
Mamy wniosek o udzielenie pożyczki,
opłaty 1200 zł,

252
00:15:59,960 --> 00:16:01,119
złożone w pani imieniu.

253
00:16:01,160 --> 00:16:03,119
A kto złożył w moim imieniu wniosek?

254
00:16:03,160 --> 00:16:05,999
Oszuści.

255
00:16:06,040 --> 00:16:08,399
Tym razem mieli pecha,
zadzwonili do policjantki.

256
00:16:08,440 --> 00:16:11,799
Nie ma jednego sposobu.

257
00:16:11,840 --> 00:16:14,039
Przed tym nas nic nie ostrzeże.

258
00:16:14,080 --> 00:16:16,039
To my dokonujemy przelewu
na dane konto.

259
00:16:16,080 --> 00:16:18,279
To my rozdysponowujemy
naszymi pieniędzmi.

260
00:16:18,320 --> 00:16:23,519
Nie jest więc możliwe
zabezpieczenie się
w jakikolwiek sposób technicznie.

261
00:16:23,560 --> 00:16:26,719
Chciałabym powiedzieć wam,
w jaki sposób została oszukana.

262
00:16:26,760 --> 00:16:29,759
Konkretnie na 100 zł,
ale jest to tzw. oszustwo na 200 zł.

263
00:16:29,800 --> 00:16:31,839
Nie zawsze chodzi
o gigantyczne kwoty.

264
00:16:31,880 --> 00:16:34,919
To materiał opublikowany
przez internautkę ku przestrodze.

265
00:16:34,960 --> 00:16:36,079
Pracuje jako kasjerka.

266
00:16:36,120 --> 00:16:41,039
Za drobne zakupy
klient zapłacił 200 zł.

267
00:16:41,080 --> 00:16:45,079
W trakcie wydawania reszty
poprosił ją o zamianę drobnych
z portfela na 100 zł.

268
00:16:45,120 --> 00:16:49,519
Po czym powiedział,
że chce z powrotem 200 zł.

269
00:16:49,560 --> 00:16:51,919
Dostałam z powrotem stówkę,
którą rozmieniłam,

270
00:16:51,960 --> 00:16:53,359
i dałam mu dwieście złotych.

271
00:16:53,400 --> 00:16:55,719
Z powrotem dostałam 100 zł,
które mu rozmieniłam,

272
00:16:55,760 --> 00:16:57,359
a powinnam dostać jeszcze 100.

273
00:16:57,400 --> 00:17:00,799
I w ten sposób zostałam stratna.

274
00:17:00,840 --> 00:17:09,519
W takich sytuacjach uratować może nas
tylko czujność i zdrowy rozsądek.

275
00:17:09,560 --> 00:17:12,719
Ciężarówka
pełna białoruskiej kontrabandy
zatrzymana koło Suwałk.

276
00:17:12,760 --> 00:17:16,159
Podlaska Krajowa
Administracja Skarbowa

277
00:17:16,200 --> 00:17:19,759
powstrzymała przemyt
blisko 400 tys. nieostemplowanych
paczek papierosów.

278
00:17:19,800 --> 00:17:22,639
Wyładowaną po brzegi ciężarówkę
na litewskich tablicach

279
00:17:22,680 --> 00:17:26,999
prowadził 41-letni obywatel
Białorusi.

280
00:17:27,040 --> 00:17:30,199
Zgodnie z dokumentami
przedstawionymi przez kierowcę

281
00:17:30,240 --> 00:17:32,999
41-letniego obywatela Białorusi
wynikało,

282
00:17:33,040 --> 00:17:36,399
że w naczepie przewożony jest
transport elementów
drewnianych domów.

283
00:17:36,440 --> 00:17:38,479
Podczas sprawdzenia ładunku
okazało się,

284
00:17:38,520 --> 00:17:41,519
że zamiast deklarowanego towaru

285
00:17:41,560 --> 00:17:45,159
w ciężarówce przewożone
są specjalnie przygotowane
drewniane konstrukcje,

286
00:17:45,200 --> 00:17:48,359
które wypełnione
są przemycanymi papierosami.

287
00:17:48,400 --> 00:17:50,839
Według szacunków
Krajowej Administracji Skarbowej

288
00:17:50,880 --> 00:17:53,239
gdyby papierosy trafiły
do nielegalnego obrotu,

289
00:17:53,280 --> 00:17:55,239
budżet państwa straciłby
ponad 10 mln zł.

290
00:17:55,280 --> 00:17:57,479
Wobec kierowcy ciężarówki
wszczęto śledztwo,

291
00:17:57,520 --> 00:17:59,879
które nadzoruje
Prokuratura Rejonowa w Suwałkach.

292
00:17:59,920 --> 00:18:02,159
Mężczyzna został
tymczasowo aresztowany.

293
00:18:02,200 --> 00:18:04,359
Grozi mu kara pobawienia wolności
do 10 lat.

294
00:18:04,400 --> 00:18:06,559
W 2023 roku
Krajowa Administracja Skarbowa

295
00:18:06,600 --> 00:18:15,999
tylko na Podlasiu udaremniła przemyt
ponad 2,5 mln paczek papierosów.

296
00:18:16,040 --> 00:18:23,079
Dziesięcioletni Mateusz nie zginął,
dlatego że pirat drogowy nie miał
ważnego prawa jazdy,

297
00:18:23,120 --> 00:18:25,719
ale dlatego że ten wsiadł
do wypożyczonego samochodu.

298
00:18:25,760 --> 00:18:29,919
To by się może nie stało,
gdyby ktoś sprawdził,

299
00:18:29,960 --> 00:18:32,719
jakie ma papiery,
i odkrył, że nie wolno mu prowadzić.

300
00:18:32,760 --> 00:18:34,199
Ta wiedza nie jest tajemna,

301
00:18:34,240 --> 00:18:36,159
ale wyraźnie nie jest też powszechna,

302
00:18:36,200 --> 00:18:39,199
bo jak się okazuje,
każdy może to sprawdzić.

303
00:18:39,240 --> 00:18:43,079
Jak miedzy zaniedbaniem a niewiedzą
może się zmieścić ludzkie życie?

304
00:18:43,120 --> 00:18:46,719
Przed kościołem w Wawrowie
wciąż palą się znicze.

305
00:18:46,760 --> 00:18:52,159
W sprawie wypadku,
do którego doszło w weekend,
wciąż jest wiele niejasności.

306
00:18:52,200 --> 00:18:54,359
To było auto wypożyczone?

307
00:18:54,400 --> 00:18:57,559
Ktoś inny je wypożyczył
i mu udostępnił ten samochód?

308
00:18:57,600 --> 00:19:00,959
Te okoliczności będą po prostu
przedmiotem toczącego się śledztwa,

309
00:19:01,000 --> 00:19:03,239
to dopiero będziemy wszystko
powoli ustalać.

310
00:19:03,280 --> 00:19:05,999
Sprawca wypadku miał sądowy zakaz
prowadzenia pojazdów.

311
00:19:06,040 --> 00:19:08,279
Mimo to wsiadł za kierownicę
tego samochodu,

312
00:19:08,320 --> 00:19:10,519
prawdopodobnie pochodzącego
z wypożyczalni.

313
00:19:10,560 --> 00:19:13,079
Jak pokazuje życie,
a w szczególności ten wypadek,

314
00:19:13,120 --> 00:19:16,959
wypożyczalnie być może powinny
zmienić swoje nastawienie

315
00:19:17,000 --> 00:19:19,759
i również sięgać
do systemu informatycznego rządowego,

316
00:19:19,800 --> 00:19:22,199
i sprawdzać, czy te uprawnienia
są jeszcze ważne.

317
00:19:22,240 --> 00:19:26,919
A można to zrobić
w bardzo prosty sposób.

318
00:19:26,960 --> 00:19:29,919
Wpisuje się dane osoby oraz numer,
który znajduje się z tyłu,

319
00:19:29,960 --> 00:19:34,799
i strona pokazuje,
czy są aktualne uprawnienia kierowcy.

320
00:19:34,840 --> 00:19:37,399
Jeżeli prawo jazdy jest fałszywe,
straciło ważność

321
00:19:37,440 --> 00:19:39,639
lub zostało odebrane
przez sąd albo policję,

322
00:19:39,680 --> 00:19:43,599
to rządowa strona internetowa
poinformuje nas o tym w kilka sekund.

323
00:19:43,640 --> 00:19:47,279
Stąd pytania, czy sprawca tragedii
w Wawrowie osobiście wypożyczył auto,

324
00:19:47,320 --> 00:19:49,079
czy tej tragedii można było uniknąć,

325
00:19:49,120 --> 00:19:54,759
czy bez sprawdzenia dokumentów
ktokolwiek wydałby mu samochód.

326
00:19:54,800 --> 00:19:57,159
Na pewno jest potrzebny
dowód osobisty ważny,

327
00:19:57,200 --> 00:20:01,159
prawo jazdy, ewentualnie paszport.

328
00:20:01,200 --> 00:20:05,799
Mniej rygorystyczne zasady
są w wypożyczalniach,
na przykład sprzętu sportowego.

329
00:20:05,840 --> 00:20:09,599
Kiedyś było tak,
że w depozyt zastawialiśmy
swój dowód osobisty oraz paszport,

330
00:20:09,640 --> 00:20:13,399
ale dochodziło do kradzieży danych,
były zaciągane nieprawdziwe pożyczki,

331
00:20:13,440 --> 00:20:16,839
lub kredyty na takie osoby.

332
00:20:16,880 --> 00:20:21,359
Dokument trzeba jednak
mieć przy sobie.

333
00:20:21,400 --> 00:20:24,919
Każda osoba wypożyczająca sprzęt
zobowiązana jest pokazać
dowód osobisty

334
00:20:24,960 --> 00:20:28,919
lub inny dokument ze zdjęciem
i na podstawie tego dokumentu
spisywana jest umowa.

335
00:20:28,960 --> 00:20:31,839
Nawet to nie jest jednak gwarancją
uczciwości klienta.

336
00:20:31,880 --> 00:20:35,239
Gdyby był jakiś
scentralizowany system,

337
00:20:35,280 --> 00:20:38,479
który w jakiś sposób
pozwoliłby przypisywać
taki sprzęt do osoby

338
00:20:38,520 --> 00:20:42,719
bez naruszania RODO,

339
00:20:42,760 --> 00:21:20,399
bardzo ułatwiłoby pracę
takiej wypożyczalni,
bo sprzęt nie jest tani.

340
00:21:30,040 --> 00:21:31,999
To miało być narzędzie
pokazania światu,

341
00:21:32,040 --> 00:21:34,959
a głównie agresywnej Rosji,
że wojna to zbrodnia i kiepski

342
00:21:35,000 --> 00:21:37,159
interes.

343
00:21:37,200 --> 00:21:40,799
Milionerzy i oligarchowie,
których portfele spuchły
od popieranie reżimu,

344
00:21:40,840 --> 00:21:43,039
będą musieli kupić sobie
nowe jachty i wille.

345
00:21:43,080 --> 00:21:46,079
Choć może nie być za co,
bo konta zamrożone.

346
00:21:46,120 --> 00:21:48,279
Jak setki milionów,
może miliardy dolarów

347
00:21:48,320 --> 00:21:51,719
znalezione na zagranicznych kontach
mogłyby pomóc walczącej Ukrainie

348
00:21:51,760 --> 00:21:55,519
i jak kłopotliwa jest różnica
między zamrożeniem a konfiskatą.

349
00:21:55,560 --> 00:21:58,599
Ekskluzywne jachty, wille
i zamki w różnych częściach Europy,

350
00:21:58,640 --> 00:22:00,959
choć zatrzymane
po rosyjskiej agresji na Ukrainę,

351
00:22:01,000 --> 00:22:03,439
wciąż należą
do rosyjskich oligarchów.

352
00:22:03,480 --> 00:22:07,039
Pomysłu, jak je sprzedać,
a pieniądze przekazać Ukrainie
- wciąż brak.

353
00:22:07,080 --> 00:22:09,039
To jest bardzo skomplikowane zadanie.

354
00:22:09,080 --> 00:22:13,679
Na razie trzeba się zająć
- jest tutaj szansa na kompromis -
aktywami, które są zamrożone.

355
00:22:13,720 --> 00:22:17,279
Kamil Wyszkowski
- szef warszawskiego biura
agencji ONZ,

356
00:22:17,320 --> 00:22:22,319
która wspiera odbudowę Ukrainy -
mówi o decyzji Rady UE.

357
00:22:22,360 --> 00:22:25,959
Zgodnie z nią odsetki od zamrożonych,
należących do Kremla milionów euro

358
00:22:26,000 --> 00:22:27,839
będą teraz księgowane oddzielnie.

359
00:22:27,880 --> 00:22:32,639
Ten zysk z rosyjskich pieniędzy
ma w pierwszej kolejności
trafić do Kijowa.

360
00:22:32,680 --> 00:22:36,279
Odsetki od tych zamrożonych aktywów
wyniosły już grubo ponad 5 mld.

361
00:22:36,320 --> 00:22:38,479
To na razie kropla
w morzu potrzeb Ukrainy,

362
00:22:38,520 --> 00:22:40,639
ale Kijów wie,
że stawka jest dużo wyższa.

363
00:22:40,680 --> 00:22:44,119
Bo na kontach w europejskich bankach
zamrożono 200 miliardów euro.

364
00:22:44,160 --> 00:22:48,159
Część decydentów
czy w instytucjach europejskich,
czy w państwach członkowskich

365
00:22:48,200 --> 00:22:52,359
obawia się tego,
że jeśli Unia zacznie
konfiskować aktywa,

366
00:22:52,400 --> 00:22:55,999
to będzie to bardzo zły sygnał
dla inwestorów.

367
00:22:56,040 --> 00:23:00,239
Dlatego Kijów apeluje
- potrzebujemy zamrożonych aktywów,
a nie zamrożonego konfliktu.

368
00:23:00,280 --> 00:23:03,279
Rosja musi odczuć
prawdziwy koszt swojej agresji.

369
00:23:03,320 --> 00:23:09,279
Jesteśmy naprawdę wdzięczni
wszystkim,

370
00:23:09,320 --> 00:23:13,559
którzy pomagają znaleźć, zamrozić
i przygotować konfiskatę
aktywów rosyjskiego państwa

371
00:23:13,600 --> 00:23:14,759
i jego współpracowników.

372
00:23:14,800 --> 00:23:16,159
Czyli rosyjskich oligarchów.

373
00:23:16,200 --> 00:23:20,799
Organy ścigania namierzają
właścicieli superjachtów z basenami
i lądowiskami dla helikopterów.

374
00:23:20,840 --> 00:23:24,439
A posiadłości objętych sankcjami
rosyjskich bogaczy

375
00:23:24,480 --> 00:23:26,839
tak jak willa byłej żony Putina
we Francji

376
00:23:26,880 --> 00:23:29,759
stają się obiektami ataków.

377
00:23:29,800 --> 00:23:33,159
Z przejęciem tych aktywów,
które są prywatne,

378
00:23:33,200 --> 00:23:38,919
czyli wille, jachty,
jest o wiele trudniej,

379
00:23:38,960 --> 00:23:43,919
dlatego że Rosjanie odwołują się
od tego, by odzyskać swoje aktywa.

380
00:23:43,960 --> 00:23:46,359
I żeby im je odebrać i sprzedać,

381
00:23:46,400 --> 00:23:49,559
najpierw w europejskich sądach
trzeba każdemu z osobna udowodnić,

382
00:23:49,600 --> 00:23:52,079
że są odpowiedzialni
za agresję Rosji na Ukrainę.

383
00:23:52,120 --> 00:23:56,279
Kradzież cudzej własności
stała się wizytówką Zachodu.

384
00:23:56,320 --> 00:23:59,959
To piractwo XXI wieku
zainicjowały Stany Zjednoczone.

385
00:24:00,000 --> 00:24:03,319
I mimo że Kreml próbuje grać
na amerykańskich podziałach,

386
00:24:03,360 --> 00:24:05,919
tamtejszy Kongres też pracuje
nad ustawą pozwalającą

387
00:24:05,960 --> 00:24:08,599
rosyjskie pieniądze
przekazać Ukrainie.

388
00:24:08,640 --> 00:24:13,399
A Senat uchwalił właśnie
długo blokowany przez republikanów
pakiet pomocy dla Kijowa.

389
00:24:13,440 --> 00:24:20,639
Zakazy zakazami,
a kampania ma swoje prawa.

390
00:24:20,680 --> 00:24:24,279
Kto nie zna nowoczesnych
kanałów komunikacji z wyborcą,
przegrywa.

391
00:24:24,320 --> 00:24:27,319
Joe Biden nie krył
rozczarowania TikTokiem
do tego stopnia,

392
00:24:27,360 --> 00:24:30,759
że zakazał instalowania aplikacji
na urządzeniach rządu federalnego.

393
00:24:30,800 --> 00:24:31,759
Ale to był rok 2022,

394
00:24:31,800 --> 00:24:33,759
a teraz jest
2024 i chyba się rozmyślił,

395
00:24:33,800 --> 00:24:36,359
bo właśnie zadebiutował
swoim kampanijnym filmikiem.

396
00:24:36,400 --> 00:24:43,039
Czy można już pytać prezydenta,
jak smakuje własny język?

397
00:24:43,080 --> 00:24:44,239
Prezydencki debiut.

398
00:24:44,280 --> 00:24:46,719
Na Tik Toku.

399
00:24:46,760 --> 00:24:49,399
I temat, który co roku rozgrzewa
emocje Amerykanów

400
00:24:49,440 --> 00:24:50,439
- finał Super Bowl.

401
00:24:50,480 --> 00:24:51,399
Dwa świetne kluby,

402
00:24:51,440 --> 00:24:52,519
trudno wybrać,

403
00:24:52,560 --> 00:24:55,079
ale gdybym nie odpowiedział,

404
00:24:55,120 --> 00:24:56,039
że kibicuję Eagles,

405
00:24:56,080 --> 00:24:57,399
spałbym sam.

406
00:24:57,440 --> 00:24:59,999
Moja żona pochodzi z Filadelfii.

407
00:25:00,040 --> 00:25:02,639
Filmik z prezydentem na Tik Toku

408
00:25:02,680 --> 00:25:05,039
obejrzało już niemal siedem
i pół miliona osób.

409
00:25:05,080 --> 00:25:06,039
Zasięg - imponujący!

410
00:25:06,080 --> 00:25:10,119
Ale i sporo wątpliwości,

411
00:25:10,160 --> 00:25:13,479
bo społecznościowa aplikacja należy
do chińskiego giganta ByteDance.

412
00:25:13,520 --> 00:25:16,319
A to budzi obawy
o bezpieczeństwo danych użytkowników.

413
00:25:16,360 --> 00:25:20,159
Można wykorzystywać
na wszelkie możliwe sposoby.

414
00:25:20,200 --> 00:25:24,439
Od propagandy po tworzenie rozmaitych
fałszywek,

415
00:25:24,480 --> 00:25:26,879
Dyrektor generalny TikToka zaprzecza,

416
00:25:26,920 --> 00:25:32,319
by aplikacja miała
powiązania chińskim rządem.

417
00:25:32,360 --> 00:25:36,559
Pytali go o to między innymi
członkowie komisji Senatu
Stanów Zjednoczonych.

418
00:25:36,600 --> 00:25:39,559
Czy kiedykolwiek byłeś członkiem
Komunistycznej Partii Chin?

419
00:25:39,600 --> 00:25:41,399
Senatorze, jestem Singapurczykiem.

420
00:25:41,440 --> 00:25:42,999
Nie.

421
00:25:43,040 --> 00:25:46,599
Czy kiedykolwiek byłeś związany
lub powiązany z Komunistyczną Partią
Chin?

422
00:25:46,640 --> 00:25:47,639
Nie, senatorze.

423
00:25:47,680 --> 00:25:51,759
Powtórzę, jestem Singapurczykiem.

424
00:25:51,800 --> 00:25:55,999
Tik Toka na telefonach służbowych
nie mogą instalować
urzędnicy instytucji unijnych.

425
00:25:56,040 --> 00:26:00,919
Podobny zakaz wprowadziła też
Kanada i Australia.

426
00:26:00,960 --> 00:26:03,799
Joe Biden ustawę,
która zakazuje korzystania
z aplikacji

427
00:26:03,840 --> 00:26:05,799
na większości urządzeń
rządu federalnego,

428
00:26:05,840 --> 00:26:07,079
podpisał dwa lata temu.

429
00:26:07,120 --> 00:26:08,239
Mogę tylko powiedzieć,

430
00:26:08,280 --> 00:26:11,239
że aplikacja nie jest dozwolona
na urządzeniach rządowych.

431
00:26:11,280 --> 00:26:12,639
Ta polityka jest aktualna,

432
00:26:12,680 --> 00:26:16,959
a ja po prostu nie mogę mówić
o decyzjach osób odpowiadających
za kampanię wyborczą.

433
00:26:17,000 --> 00:26:20,439
Kampania to słowo klucz.

434
00:26:20,480 --> 00:26:22,479
Przed wyborami politycy chcą być tam,

435
00:26:22,520 --> 00:26:34,959
gdzie są wyborcy.

436
00:26:35,000 --> 00:26:37,999
A możliwości mediów społecznościowych
wykorzystują politycy

437
00:26:38,040 --> 00:26:40,519
nie tylko zza oceanu.

438
00:26:40,560 --> 00:26:44,279
To już w tej chwili
nie jest aplikacja do tańczenia,

439
00:26:44,320 --> 00:26:45,759
tam są tam konta eksperckie,

440
00:26:45,800 --> 00:26:48,839
konta tematyczne.

441
00:26:48,880 --> 00:26:52,839
Tik Tok to najczęściej
pobierana aplikacja społecznościowa.

442
00:26:52,880 --> 00:26:55,319
Na świecie korzysta z niej
ponad miliard osób.

443
00:26:55,360 --> 00:26:56,919
W Polsce - dziesięć milionów.

444
00:26:56,960 --> 00:26:59,399
Większość to ludzie młodzi.

445
00:26:59,440 --> 00:27:02,999
A korzystanie z Tik Toka uzależnia.

446
00:27:03,040 --> 00:27:04,599
Bardzo dużo przyjemności,

447
00:27:04,640 --> 00:27:06,439
takiej dopaminy, którą dostajemy.

448
00:27:06,480 --> 00:27:07,479
Ponieważ to bawi,

449
00:27:07,520 --> 00:27:08,479
to też uczy.

450
00:27:08,520 --> 00:27:09,919
Jest bardzo kreatywne,

451
00:27:09,960 --> 00:27:12,319
więc kształtuje naszą osobowość

452
00:27:12,360 --> 00:27:15,959
i przede wszystkim jesteśmy też
w trendach.

453
00:27:16,000 --> 00:27:22,039
A dla polityka może to oznaczać
polityczne być albo nie być.

454
00:27:22,080 --> 00:27:24,479
W oczekiwaniu na walentynki

455
00:27:24,520 --> 00:27:28,439
- to już jutro -

456
00:27:28,480 --> 00:27:31,679
które w tym roku równolegle
ze Środą Popielcową - to też jutro,

457
00:27:31,720 --> 00:27:32,679
odwiedzamy miejsce,

458
00:27:32,720 --> 00:27:36,719
w którym świętują już dzień wcześniej
a więc dziś.

459
00:27:36,760 --> 00:27:39,119
W wigilię Środy Popielcowej
w angielskim Onley

460
00:27:39,160 --> 00:27:40,559
ścigają się z naleśnikiem.

461
00:27:40,600 --> 00:27:42,359
Z prawdziwym, smażonym, na patelni.

462
00:27:42,400 --> 00:27:43,599
Dystans nie jest długi,

463
00:27:43,640 --> 00:28:02,399
za to historia ciekawa.

464
00:28:02,440 --> 00:28:05,599
Gospodyni zabrała ze sobą
patelnię.

465
00:28:05,640 --> 00:28:13,759
Zdążyła na czas.

466
00:28:13,800 --> 00:28:22,919
Pancake Race w Olney odbywają się
od 550 lat.

467
00:28:22,960 --> 00:28:26,599
Bardzo przygotowywałyśmy się
do tego wyścigu.

468
00:28:26,640 --> 00:28:29,439
To czysta przyjemność.

469
00:28:29,480 --> 00:28:32,119
Kobiety wyścigi traktują
bardzo poważnie.

470
00:28:32,160 --> 00:28:35,319
Tytuł najszybszej gospodyni
to powód do dumy.

471
00:28:35,360 --> 00:28:37,919
Świętuję moje 50. Urodziny

472
00:28:37,960 --> 00:28:40,559
i robię wszystko,
co sprawia mi radość.

473
00:28:40,600 --> 00:28:45,039
A zawody z naleśnikami
takie właśnie są.

474
00:28:45,080 --> 00:28:49,319
Święto przyciąga turystów
ze wszystkich zakątków świata.

475
00:28:49,360 --> 00:28:51,519
Bo naleśniki w Olney są wyjątkowe.

476
00:28:51,560 --> 00:28:53,359
Moje naleśniki serwuję tradycyjnie,

477
00:28:53,400 --> 00:28:55,279
jak od wieków,

478
00:28:55,320 --> 00:28:58,079
z cukrem i sokiem cytrynowym.

479
00:28:58,120 --> 00:29:00,919
Wzywani do zabezpieczenia zawodów
strażacy liczą,

480
00:29:00,960 --> 00:29:03,319
że po wyścigu część naleśników
trafi w ich ręce.

481
00:29:03,360 --> 00:29:05,799
Jesteśmy na każde wezwanie,

482
00:29:05,840 --> 00:29:08,999
ale przede wszystkim czekamy
na naleśniki.

483
00:29:09,040 --> 00:29:11,599
Aby wziąć udział
w zawodach,

484
00:29:11,640 --> 00:29:14,439
trzeba mieszkać w Olney minimum
trzy lata.

485
00:29:14,480 --> 00:29:16,999
Tegoroczna zwyciężczyni
pochodzi z Finlandii.

486
00:29:17,040 --> 00:29:19,239
Ale z miasteczkiem związana
jest od 30 lat.

487
00:29:19,280 --> 00:29:21,319
Kuchnię omija jednak szerokim łukiem.

488
00:29:21,360 --> 00:29:22,919
Nie potrafię robić naleśników.

489
00:29:22,960 --> 00:29:24,319
Ja z nimi po prostu biegam.

490
00:29:24,360 --> 00:29:29,879
W domu gotuje mój partner.

491
00:29:29,920 --> 00:29:32,799
To wszystko w dzisiejszym programie.

492
00:29:32,840 --> 00:29:36,759
Za chwilę rozmowa z gościem.

493
00:29:36,800 --> 00:29:43,279
Dziękuję i do zobaczenia.