1
00:00:19,440 --> 00:00:23,319
Dwóch dywersantów - wiemy, kto stał
za zniszczeniem torów kolejowych.

2
00:00:23,520 --> 00:00:26,959
Rotacja w Sejmie
- Włodzimierz Czarzasty
zastąpił Szymona Hołownię.

3
00:00:27,000 --> 00:00:31,639
Na chodniku - antyrządowy protest
na Słowacji pisany kredą.

4
00:00:44,120 --> 00:00:48,519
Joanna Dunikowska-Paź, dobry wieczór.

5
00:00:49,640 --> 00:00:53,479
Dwóch obywateli Ukrainy
współpracujących z rosyjskim wywiadem

6
00:00:53,520 --> 00:00:55,599
odpowiedzialnych za dywersję
na polskiej kolei

7
00:00:55,640 --> 00:01:00,119
- to kluczowa informacja,
którą dziś podczas wystąpienia
w Sejmie przekazał premier.

8
00:01:00,320 --> 00:01:02,879
Obaj mężczyźni przyjechali z Białorusi

9
00:01:02,920 --> 00:01:06,599
i tuż po swoich działaniach
opuścili Polskę przez przejście
graniczne w Terespolu.

10
00:01:06,640 --> 00:01:09,199
To prawdopodobnie
najpoważniejsza sytuacja,

11
00:01:09,240 --> 00:01:12,919
z jaką mamy do czynienia
od początku pełnoskalowej wojny
w Ukrainie

12
00:01:12,960 --> 00:01:15,079
- ocenił Donald Tusk.

13
00:01:15,280 --> 00:01:19,479
Na części linii kolejowych
wprowadzono trzeci stopień alarmowy.

14
00:01:19,520 --> 00:01:22,399
Na to wystąpienie premiera w Sejmie
czekali dziś niemal wszyscy.

15
00:01:22,440 --> 00:01:24,359
Podobnie jak na tę informację.

16
00:01:24,400 --> 00:01:27,559
Intensywna praca służb
i policji oraz prokuratury

17
00:01:27,600 --> 00:01:31,559
pozwoliła ustalić osoby
odpowiedzialne za akty dywersji.

18
00:01:31,600 --> 00:01:36,919
Dwóch obywateli Ukrainy
działających i współpracujących

19
00:01:36,960 --> 00:01:40,839
od dłuższego czasu
z rosyjskimi służbami.

20
00:01:40,880 --> 00:01:43,679
Kim są sprawcy
- tego premier nie ujawnił.

21
00:01:43,720 --> 00:01:47,559
Jeden z nich w maju tego roku
został skazany we Lwowie
za dywersję na terenie Ukrainy,

22
00:01:47,600 --> 00:01:49,479
drugi to mieszkaniec Donbasu.

23
00:01:49,520 --> 00:01:52,479
Obaj przyjechali do Polski z Białorusi
w ostatnich tygodniach.

24
00:01:52,520 --> 00:01:56,399
Po incydencie uciekli z Polski
na Białoruś
przez przejście w Terespolu.

25
00:01:56,440 --> 00:01:59,599
Było to tuż po przeprowadzeniu
tego zamachu,

26
00:01:59,640 --> 00:02:02,639
a więc jeszcze nie były one
zidentyfikowane przez służby,

27
00:02:02,680 --> 00:02:06,039
MSZ rozpoczął kontakty z Mińskiem
i Moskwą w sprawie podejrzanych.

28
00:02:06,080 --> 00:02:12,719
Proces wzywania Rosji i Białorusi
celem uzyskania kontroli
nad sprawcami.

29
00:02:12,760 --> 00:02:16,279
Służby potwierdziły,
że aktem dywersji

30
00:02:16,320 --> 00:02:22,239
- oprócz wysadzenia fragmentu torów
w miejscowości Mika,
w powiecie garwolińskim -

31
00:02:22,280 --> 00:02:28,239
było też zniszczenie trakcji
i uszkodzenie torów w okolicy stacji
Puławy-Azoty na Lubelszczyźnie.

32
00:02:28,280 --> 00:02:31,079
Oba te zdarzenia miały charakter
intencjonalny

33
00:02:31,120 --> 00:02:35,799
i ich celem było doprowadzenie
do katastrofy kolejowej.

34
00:02:35,840 --> 00:02:38,999
Do tego było bardzo blisko,

35
00:02:39,040 --> 00:02:42,639
bo jak wynika ze szczegółów
podanych przez szefa rządu,

36
00:02:42,680 --> 00:02:45,839
ładunek typu wojskowego zdetonowano
w sobotę przed 21.00

37
00:02:45,880 --> 00:02:49,599
pod jadącym pociągiem towarowym
relacji Warszawa-Puławy.

38
00:02:49,640 --> 00:02:54,399
Nie doprowadzając do wykolejenia,
a jedynie do niewielkiego uszkodzenia
podłogi wagonu.

39
00:02:54,440 --> 00:02:57,039
Maszynista nawet nie odnotował
tego zdarzenia.

40
00:02:57,080 --> 00:03:01,439
Szkody mogły być większe,
ale jeden z ładunków miał nie odpalić
- przez błąd dywersanta.

41
00:03:01,480 --> 00:03:05,279
Policja otrzymała zgłoszenie o huku
przed 22.00,
ale nie zlokalizowano źródła hałasu.

42
00:03:05,320 --> 00:03:09,519
W niedzielę rano jeden z pociągów
zatrzymał się tuż przed
metrową wyrwą w torach

43
00:03:09,560 --> 00:03:12,679
i poinformował służby kolejowe.

44
00:03:12,720 --> 00:03:17,279
A dwie godziny później o sprawie
dowiedzieli się premier,
prezydent i ministrowie.

45
00:03:17,320 --> 00:03:22,159
Szef rządu o akcie dywersji
powiedział niespełna dobę później.

46
00:03:22,200 --> 00:03:25,879
A 70 godzin od zdarzenia
poinformował o identyfikacji sprawców.

47
00:03:25,920 --> 00:03:29,719
Mogła być już poważana katastrofa
z ofiarami,

48
00:03:29,760 --> 00:03:33,359
dlatego mówię o tym,
że przekroczono pewną granicę

49
00:03:33,560 --> 00:03:36,559
i sprawa jest naprawdę
bardzo poważna.

50
00:03:36,600 --> 00:03:39,159
Specjalny zespół prokuratury krajowej
bada 3 wątki sprawy.

51
00:03:39,200 --> 00:03:43,519
Akt dywersji na rzecz obcego wywiadu,
jest to rodzaj przestępstwa
o charakterze szpiegowskim,

52
00:03:43,560 --> 00:03:47,839
jest to spowodowanie zagrożenia
katastrofą oraz posługiwanie się
materiałem wybuchowym.

53
00:03:47,880 --> 00:03:50,359
Jak mówi były szef BBN,
akcję prawdopodobnie przeprowadzili

54
00:03:50,400 --> 00:03:53,959
wyszkoleni przez Rosję
agenci specjalni.

55
00:03:54,000 --> 00:03:56,279
Nieprzypadkowo
narodowości ukraińskiej.

56
00:03:56,320 --> 00:03:59,399
To był zamach na pociąg
w celu wykolejenia pociągu,

57
00:03:59,440 --> 00:04:03,359
aby tym doprowadzić do szoku
w naszym społeczeństwie

58
00:04:03,400 --> 00:04:07,039
i zahamowania myślenia
o wspieraniu Ukrainy.

59
00:04:07,080 --> 00:04:11,359
Na prośbę szefa ABW i
ministra spraw wewnętrznych

60
00:04:11,400 --> 00:04:13,719
na części linii kolejowych
wprowadzono III stopień alarmowy

61
00:04:13,760 --> 00:04:17,839
w związku z zagrożeniem
terrorystycznym.

62
00:04:17,880 --> 00:04:22,519
Kontrolę torów na Lubelszczyźnie
rozpoczęli m.in. terytorialsi,
w akcji ma ich wspomagać śmigłowiec.

63
00:04:22,560 --> 00:04:25,319
Służby monitorują też
dezinformację w internecie.

64
00:04:25,360 --> 00:04:28,679
Budzą się rosyjskie
i białoruskie trolle,

65
00:04:28,720 --> 00:04:31,919
widzimy to w sieci,
widzimy to w wydarzeniach,

66
00:04:31,960 --> 00:04:35,439
które mają miejsce
w polityce informacyjnej.

67
00:04:35,480 --> 00:04:38,839
Zwłaszcza że do sprawy
odniósł się rzecznik Kremla,
który oskarża Polskę o rusofobię.

68
00:04:38,880 --> 00:04:42,159
I straszy.

69
00:04:42,200 --> 00:04:45,079
Całkowicie stracili orientację.

70
00:04:45,120 --> 00:04:50,559
Jeśli nadal będą igrać z ogniem,
z pewnością poniosą
bardzo poważne konsekwencje.

71
00:04:50,600 --> 00:04:55,719
Rosja jest agresorem
- przypominają rządzący.

72
00:04:55,760 --> 00:04:59,039
Można oskarżać Rosję
o wszystkie ataki, akty dywersji,
akty przemocy,

73
00:04:59,080 --> 00:05:05,119
ponieważ żaden inny kraj na świecie
nie prowadzi wojny hybrydowej
z Polską i UE.

74
00:05:05,160 --> 00:05:09,679
Jak poinformował premier, do
tej pory zatrzymano 55 osób,

75
00:05:09,720 --> 00:05:12,679
podejrzanych o rozmaite działania
dywersyjne czy terrorystyczne.

76
00:05:12,720 --> 00:05:14,759
Aresztowano 23 z nich.

77
00:05:14,800 --> 00:05:18,599
Niemal wszyscy
powiązani byli z Rosją.

78
00:05:18,640 --> 00:05:22,879
O 5 minut spokoju premier z mównicy
apelował kilkukrotnie,

79
00:05:22,920 --> 00:05:26,399
by móc przedstawić obywatelom
wszystko to, co o aktach dywersji
na kolei dotychczas wiadomo.

80
00:05:26,440 --> 00:05:30,279
I gdyby obywatele
mieli słuchać na żywo w Sejmie,
to nie zawsze byłoby łatwo usłyszeć.

81
00:05:30,320 --> 00:05:35,239
Szef dyplomacji mówi o niezdolności
do zachowania powagi,
która go bulwersuje,

82
00:05:35,280 --> 00:05:41,159
prezes PiS komentuje,
że w kwestiach bezpieczeństwa
można być razem,

83
00:05:41,200 --> 00:05:43,439
ale pod pewnymi warunkami.

84
00:05:43,480 --> 00:05:47,079
Premier - tu w Sejmie -
z jasnym przekazem do opozycji.

85
00:05:47,120 --> 00:05:49,799
Będę chciał mówić
o sprawach poważnych,

86
00:05:49,840 --> 00:05:54,239
które interesują jeśli nie państwa,
to Polaków.

87
00:05:54,280 --> 00:05:55,839
Wytrzymajcie 5 minut.

88
00:05:55,880 --> 00:05:58,319
Posłowie PiS-u
tych kilku minut nie wytrzymali.

89
00:05:58,360 --> 00:06:02,359
W trakcie przemówienia szefa rządu
w sprawie ostatnich aktów dywersji
próbowali zakłócać wystąpienie.

90
00:06:02,400 --> 00:06:07,559
Ja mam gdzieś ich politykę,
tutaj chodzi o bezpieczeństwo,

91
00:06:09,120 --> 00:06:15,719
to są najpoważniejsze sprawy,
mnie nie interesuje ani lewica,
ani prawica,

92
00:06:15,760 --> 00:06:19,959
tu chodzi o bezpieczeństwo Polski,
więc niech sobie krzyczą,
ale nie rozumiem ich.

93
00:06:20,000 --> 00:06:25,479
Na sali obrad zabrakło jednak
kilku posłów PiS,
w tym samego prezesa.

94
00:06:25,520 --> 00:06:29,199
Jarosław Kaczyński
przemówienie Donalda Tuska
oglądał w telewizji.

95
00:06:29,240 --> 00:06:30,319
Powód?

96
00:06:30,360 --> 00:06:35,999
To jest kwestia smaku,
mnie pewni ludzie z obecnej koalicji
bardzo nie odpowiadają.

97
00:06:36,040 --> 00:06:40,799
Swoją nieobecność prezes tłumaczy
kwestią smaku

98
00:06:40,840 --> 00:06:45,159
- tyle że informacje rządu
dotyczyły bezpieczeństwa
wszystkich Polaków

99
00:06:45,200 --> 00:06:49,879
- także Jarosława Kaczyńskiego
i jego wyborców.

100
00:06:49,920 --> 00:06:52,239
Na Kremlu otwierają się szampany.

101
00:06:52,280 --> 00:06:56,199
Po prostu z jednej strony mówią
o bezpieczeństwie, mundurze,
polskim żołnierzu,

102
00:06:56,240 --> 00:07:00,879
z drugiej strony zachowują się
bardzo nieodpowiedzialnie.

103
00:07:00,920 --> 00:07:04,839
Bo sygnał, jaki płynie do Moskwy,
jest prosty.

104
00:07:04,880 --> 00:07:07,159
Oni wiedzą, że ten zamach miał sens.

105
00:07:07,200 --> 00:07:09,719
Mimo że nikomu nic się nie stało
- słyszymy.

106
00:07:09,760 --> 00:07:13,239
Jest istotne,
że Polacy znowu wzięli się za łby,
że znowu się kłócą,

107
00:07:13,280 --> 00:07:17,559
że w Polacy powstaje myśl:
"a ci Ukraińcy, może oni to zrobili".

108
00:07:17,600 --> 00:07:24,119
Doskonałym przykładem
jest Konfederacja.

109
00:07:24,160 --> 00:07:26,719
Jej poseł Konrad Berkowicz
jeszcze wczoraj zamieścił taki wpis

110
00:07:26,760 --> 00:07:29,559
- mówiący wprost, że za dywersję
na kolei odpowiada Ukraina.

111
00:07:29,600 --> 00:07:31,679
Dziś rządzących nazywa idiotami.

112
00:07:31,720 --> 00:07:35,519
Z punktu widzenia rosyjskich interesów
budzenie radykalnie
antyukraińskich emocji,

113
00:07:35,560 --> 00:07:40,879
dezinformacja typu,
że ukraińskie drony atakują Polskę,
że Ukraińcy wysadzają pociągi,

114
00:07:40,920 --> 00:07:46,159
ma jakby podwójny walor
z punktu widzenia rosyjskich służb.

115
00:07:46,200 --> 00:07:50,959
Bo podziały w społeczeństwie,
które zaczynają się przy Wiejskiej,
są w interesie Kremla.

116
00:07:51,000 --> 00:07:53,919
Opozycja zawiodła.

117
00:07:53,960 --> 00:07:56,879
Mówi polityk,
który nadzoruje służby specjalne,

118
00:07:56,920 --> 00:08:00,239
w tym ABW zajmującą się m.in.
zapobieganiem działaniom dywersyjnym.

119
00:08:00,280 --> 00:08:07,279
Od pierwszych godzin,
od samego początku zamiast zaufać
działaniom służb i prokuratury,

120
00:08:07,320 --> 00:08:10,519
to przez cały czas mamy do czynienia
z atakiem.

121
00:08:10,560 --> 00:08:14,919
Czego przykład widzieliśmy
dziś w Sejmie.

122
00:08:14,960 --> 00:08:18,919
Skandaliczne są fakty
podane przez premiera.

123
00:08:18,960 --> 00:08:21,759
Dwóch Ukraińców
na zlecenie służb rosyjskich
buszowało po Polsce,

124
00:08:21,800 --> 00:08:23,559
w tym samym czasie jeździły pociągi,

125
00:08:23,600 --> 00:08:26,759
i tylko dlatego,
że maszynista wykazał się refleksem,
nie doszło do tragedii.

126
00:08:26,800 --> 00:08:29,959
Ta niezdolność zachowania powagi,
dawno nie byłem w Sejmie,

127
00:08:30,000 --> 00:08:32,999
nie jestem posłem,
mnie zbulwersowała.

128
00:08:33,040 --> 00:08:38,399
W takich krytycznych chwilach,
kiedy jesteśmy testowani przez Rosę,
powinna być ponadpartyjna jedność.

129
00:08:40,720 --> 00:08:44,039
Jest za to podsycanie
politycznych emocji.

130
00:08:44,080 --> 00:08:47,719
Powinniśmy być razem,
ale jednak bez ludzi,
którzy służą obcym interesom.

131
00:08:47,760 --> 00:08:52,879
Chwilę przed tą wypowiedzią prezesa
premier z mównicy sejmowej apelował.

132
00:08:53,080 --> 00:08:56,399
Liczę na zdrowy rozsądek
i taki elementarny patriotyzm,

133
00:08:56,440 --> 00:09:01,239
niezależnie po której stronie sali
w naszym Sejmie państwo siedzicie.

134
00:09:01,280 --> 00:09:06,959
Nie ma wątpliwości, że ten był,
jest i będzie jeszcze testowany
wielokrotnie.

135
00:09:10,800 --> 00:09:15,439
Nie tylko my jesteśmy
w kręgu zainteresowania
rosyjskich służb.

136
00:09:15,480 --> 00:09:18,159
Dla nich choćby Bruksela
jest jak informacyjna żyła złota

137
00:09:18,200 --> 00:09:21,239
- w belgijskiej stolicy krzyżują się
drogi setek wpływowych osób,

138
00:09:21,280 --> 00:09:24,759
polityków, przedstawicieli
organizacji międzynarodowych
czy biznesmenów.

139
00:09:24,800 --> 00:09:27,399
W sercu Europy rosyjscy szpiedzy
werbują agentów

140
00:09:27,440 --> 00:09:30,919
lub zdobywają informacje
od niczego nieświadomych urzędników.

141
00:09:30,960 --> 00:09:36,919
Bruksela ma pomysł
na unijny departament wywiadu,
ale nie wszystkim ten plan się podoba.

142
00:09:36,960 --> 00:09:41,839
Tak wygląda jedno
z najbardziej niedostępnych miejsc
w Brukseli - ambasada Rosji.

143
00:09:41,880 --> 00:09:45,919
Pracujący tu dyplomaci
bez problemu za to dostają się
do unijnych czy natowskich instytucji,

144
00:09:45,960 --> 00:09:50,159
choć często są agentami wywiadu.

145
00:09:50,200 --> 00:09:54,119
Kontakt nawiązał ze mną
np. niejaki Aleksiej.

146
00:09:54,160 --> 00:09:59,559
Ze szpiegami wielokrotnie
do czynienia miał wykładowca
belgijskiej akademii wojskowej.

147
00:09:59,600 --> 00:10:04,039
Ich obecność w Brukseli,

148
00:10:04,080 --> 00:10:08,719
w której mieści się
ponad 100 przedstawicielstw
organizacji międzynarodowych

149
00:10:08,760 --> 00:10:11,039
i 300 misji dyplomatycznych,

150
00:10:11,080 --> 00:10:13,679
po wybuchu wojny w Ukrainie
jeszcze wzrosła.

151
00:10:13,720 --> 00:10:16,559
To nowa forma konfrontacji,
która ma wiele wspólnego
z czasami zimnej wojny,

152
00:10:16,600 --> 00:10:20,279
choć dzięki nowym technologiom
jest jeszcze bardziej zaawansowana.

153
00:10:20,320 --> 00:10:22,959
Belgia, jak wiele innych
europejskich krajów,

154
00:10:23,000 --> 00:10:25,399
wydaliła ponad 70
rosyjskich dyplomatów,

155
00:10:25,440 --> 00:10:27,999
ale szpiedzy w Brukseli
wciąż mają się dobrze.

156
00:10:28,040 --> 00:10:31,279
Czasem stosują groźby wobec ludzi
lub proponują zachęty finansowe.

157
00:10:31,320 --> 00:10:34,559
Widziałem, jak Rosjanie
reprezentujący państwowe spółki

158
00:10:34,600 --> 00:10:37,039
umawiają się z unijnymi urzędnikami
na squasha.

159
00:10:37,080 --> 00:10:40,359
Siergiej Żyrnow,
który razem z Putinem pracował w KGB

160
00:10:40,400 --> 00:10:44,079
i przed laty zrzucił maskę szpiega,
prosząc o azyl we Francji,

161
00:10:44,120 --> 00:10:48,519
przestrzega przed coraz bardziej
zuchwałymi działaniami
swoich byłych kolegów po fachu.

162
00:10:48,560 --> 00:10:52,559
W Instytucie Andropowa
już na pierwszych zajęciach
mówiono nam,

163
00:10:52,600 --> 00:10:56,759
że gdy szpieg wyjmie pistolet
i zastrzeli swój cel,
to jego działalność się kończy,

164
00:10:56,800 --> 00:11:00,959
ale oczywiście uczy się nas też
zabijać, porywać ludzi
czy organizować akcje sabotażu.

165
00:11:01,000 --> 00:11:04,799
By ograniczyć możliwość
organizacji akcji sabotażu
przez rosyjskich dyplomatów,

166
00:11:04,840 --> 00:11:10,639
UE wprowadziła dla nich ostatnio
restrykcje w przemieszczaniu się
po Europie.

167
00:11:10,680 --> 00:11:14,759
Ale w Brukseli działają szpiedzy
nie tylko z wrogich państw.

168
00:11:14,800 --> 00:11:19,839
Dziennikarskie śledztwo ujawniło,
że podający się za dyplomatów
węgierscy agenci wywiadu

169
00:11:19,880 --> 00:11:24,079
inwigilowali unijnych urzędników,

170
00:11:24,120 --> 00:11:27,479
i to w czasie,
gdy węgierską ambasadą w Brukseli

171
00:11:27,520 --> 00:11:31,359
kierował obecny,
wyznaczony przez Orbana
komisarz - Olivier Varhelyj.

172
00:11:31,400 --> 00:11:35,159
Komisja zawsze traktuje
tego typu oskarżenia bardzo poważnie

173
00:11:35,200 --> 00:11:38,759
i będzie chronić swój personel
i informacje
przed działaniami wywiadu.

174
00:11:38,800 --> 00:11:42,359
Za szpiegowanie rząd Orbana
już pozwał niemiecki eurodeputowany,

175
00:11:42,400 --> 00:11:47,359
słynący z upubliczniania
węgierskich skandali korupcyjnych
w Brukseli.

176
00:11:47,400 --> 00:11:51,879
Nagle wtargnęła do mojego biura
grupa pracowników cyberbezpieczeństwa
w europarlamencie,

177
00:11:51,920 --> 00:11:57,159
skontrolowali wszystkie komputery
i znaleźli izraelską
aplikację szpiegowską Candigo,

178
00:11:57,200 --> 00:12:01,639
którą zakupiło
zaledwie kilka rządów na świecie,
w tym węgierski.

179
00:12:01,680 --> 00:12:05,639
Komisja Europejska chce stworzyć
unijny departament wywiadu,

180
00:12:05,680 --> 00:12:09,279
zbierający informacje
od państw członkowskich,

181
00:12:09,320 --> 00:12:14,479
ale już wiadomo,
że nie wszystkie unijne stolice
są chętne na taką współpracę.

182
00:12:18,200 --> 00:12:22,279
Oglądają państwo "19.30" we wtorek.
Co jeszcze przed nami?

183
00:12:23,240 --> 00:12:25,039
Czas wymienić opony na zimowe.

184
00:12:25,080 --> 00:12:27,399
Na lato mam jeden komplet,
na zimę mam drugi komplet.

185
00:12:27,440 --> 00:12:31,359
Bezpieczeństwo
jest rzeczą najważniejszą.

186
00:12:31,400 --> 00:12:34,359
Czy wystarczą całoroczne?

187
00:12:34,400 --> 00:12:39,519
Zdecydowanie opona zimowa,
bo ma dużo lamel, budowa jest inna.

188
00:12:39,720 --> 00:12:44,719
Zimowa się dużo bardziej poddaje,
łatwiej układa,
auto zyskuje dużo większą trakcję.

189
00:12:47,120 --> 00:12:51,359
Sejm ma nowego marszałka.

190
00:12:51,400 --> 00:12:53,639
I choć wybór Włodzimierza Czarzastego
nie zaskoczył,

191
00:12:53,680 --> 00:12:56,119
to fragmenty gorącej dyskusji
- już tak.

192
00:12:56,160 --> 00:13:00,039
Ale w nie akurat
nie wszyscy się wsłuchali,
demonstracyjnie wychodząc z sali.

193
00:13:00,080 --> 00:13:03,959
Ci, którzy zostali,
wśród okrzyków usłyszeli m.in.:
"precz z komuną",

194
00:13:04,160 --> 00:13:07,919
a sam nowy marszałek podziękował
za wzorowe prowadzenie obrad
Szymonowi Hołowni,

195
00:13:07,960 --> 00:13:11,799
który kilka godzin później
oficjalnie został wybrany
wicemarszałkiem.

196
00:13:12,000 --> 00:13:15,039
O koalicyjnej zmianie warty.

197
00:13:15,400 --> 00:13:19,519
Jeszcze wczoraj widniało w tym miejscu
nazwisko Szymona Hołowni,

198
00:13:19,560 --> 00:13:22,599
teraz, 10.00 rano, wtorek,
18 listopada

199
00:13:22,640 --> 00:13:24,839
- czyli godzina przed wyborem
nowego marszałka,

200
00:13:24,880 --> 00:13:28,039
tabliczka, jak państwo widzą, pusta
i czeka na nowe nazwisko.

201
00:13:28,080 --> 00:13:30,559
Wybór marszałka
był dla koalicji testem.

202
00:13:30,600 --> 00:13:32,479
Jest pan spokojny o wynik głosowania?

203
00:13:32,520 --> 00:13:35,719
Ministrowie wchodzący do Sejmu
zapewniali, że szable są policzone.

204
00:13:35,760 --> 00:13:37,439
Spokojne.

205
00:13:37,480 --> 00:13:39,599
To będzie taka próba ognia
dla koalicji?

206
00:13:39,640 --> 00:13:41,679
Umów się dotrzymuje.

207
00:13:41,720 --> 00:13:42,719
Jaki nastrój?

208
00:13:42,760 --> 00:13:44,159
Dzień jak co dzień.

209
00:13:44,200 --> 00:13:46,399
Ale debata nad wyborem marszałka
nie była spokojna.

210
00:13:46,440 --> 00:13:47,399
Wysoka Izbo...

211
00:13:47,440 --> 00:13:50,399
Gdy Krzysztof Gawkowski
zaczął przedstawiać kandydaturę
Włodzimierza Czarzastego,

212
00:13:50,440 --> 00:13:54,559
politycy PiS,
krzycząc "precz z komuną",
opuścili salę.

213
00:13:54,600 --> 00:13:59,839
Włodzimierz Czarzasty
jest człowiekiem dialogu,
kultury i odpowiedzialności.

214
00:13:59,880 --> 00:14:03,039
PiS wróciło na salę,
gdy przemawiał Przemysław Czarnek,

215
00:14:03,080 --> 00:14:06,759
który wspominał aferę Rywina
i PZPR-owską przeszłość kandydata.

216
00:14:06,800 --> 00:14:13,919
Druga osoba w państwie,
przedstawiciel polskiego parlamentu,
musi być trochę jak żona Cezara.

217
00:14:13,960 --> 00:14:16,679
Czysta i bez żadnych zarzutów.

218
00:14:16,720 --> 00:14:21,399
Gdzie wy byliście z tym okrzykiem
przed 1989?

219
00:14:21,440 --> 00:14:25,079
Jak tam panu Piotrowiczowi idzie
ten poranny rytuał

220
00:14:25,120 --> 00:14:29,079
przepinania Krzyża Zasługi
z piżamy na marynarkę,

221
00:14:29,120 --> 00:14:33,479
które otrzymał
od Wojciecha Jaruzelskiego?

222
00:14:33,520 --> 00:14:36,279
Gdy skończył, PiS znów opuściło salę.

223
00:14:36,520 --> 00:14:38,119
Hańba! Precz z komuną!

224
00:14:38,320 --> 00:14:39,719
I czekało za drzwiami.

225
00:14:39,760 --> 00:14:42,519
Ostatecznie koalicja
wygrała głosowanie.

226
00:14:42,560 --> 00:14:45,999
Sejm wybrał
pana Włodzimierza Czarzastego.

227
00:14:46,200 --> 00:14:48,479
Przeciwko były PiS,
Konfederacja i Razem.

228
00:14:48,520 --> 00:14:51,719
Za - KO, Lewica, PSL i Polska 2050.

229
00:14:51,760 --> 00:14:53,839
Nie głosował jeden z ludowców.

230
00:14:53,880 --> 00:14:56,559
W partii Hołowni jedna osoba
się wstrzymała,

231
00:14:56,600 --> 00:14:59,159
jedna nie głosowała
i jedna była przeciwko.

232
00:14:59,200 --> 00:15:00,399
To Agnieszka Buczyńska.

233
00:15:00,440 --> 00:15:03,239
Głosowałam z własnym sumieniem,
to było moje prywatne zdanie.

234
00:15:03,280 --> 00:15:06,639
Pokazaliśmy jedność w tym wyborze,
a PiS pokazało małość.

235
00:15:06,680 --> 00:15:08,879
A to już komentarz drugiej strony.

236
00:15:08,920 --> 00:15:12,479
To jest potwierdzenie,
że to jest władza
czysto postkomunistyczna.

237
00:15:12,520 --> 00:15:15,799
Najwięcej krzyczeli ci,
którzy tych komunistów
w swoich szeregach mają.

238
00:15:15,840 --> 00:15:18,759
Więc jak można dzielić komunistów
na lepszy i gorszy sort.

239
00:15:18,800 --> 00:15:22,759
Podobny głos jak z PiS-u
popłynął też z Pałacu Prezydenckiego.

240
00:15:22,800 --> 00:15:27,559
Prezydentem Polski
jest antykomunista i były prezes
Instytutu Pamięci Narodowej,

241
00:15:27,600 --> 00:15:30,679
marszałkiem Sejmu jest postkomunista.

242
00:15:30,720 --> 00:15:34,079
Włodzimierz Czarzasty odpowiada,
że każdy ma jakąś przeszłość.

243
00:15:34,120 --> 00:15:38,079
Zapowiada wspieranie rządu
i współpracę z prezydentem
na równoprawnych warunkach.

244
00:15:38,120 --> 00:15:41,479
Jeśli będzie się ta współpraca
dobrze układała, będę zadowolony,

245
00:15:41,520 --> 00:15:45,599
ale jeśli nie będzie tej współpracy,
nie będę rozpaczał.

246
00:15:45,800 --> 00:15:49,239
Dziękował poprzednikowi.

247
00:15:50,600 --> 00:15:54,359
Jesteś wzorem,
jeżeli chodzi o prowadzenie obrad.

248
00:15:54,400 --> 00:15:57,759
Sejm wybrał Szymona Hołownię
na wicemarszałka.

249
00:15:57,800 --> 00:16:01,479
Będę tak brawurowo prowadził
oświadczenia poselskie o 23.00,

250
00:16:01,520 --> 00:16:05,039
że jeszcze państwo nie wiedzieli,
że z tego punktu programu
można tyle wycisnąć.

251
00:16:05,080 --> 00:16:08,519
Rotacyjna zmiana w fotelu marszałka
to efekt umowy koalicyjnej.

252
00:16:08,560 --> 00:16:16,159
Chciałabym usłyszeć od Czarzastego,
że będzie aniołem stróżem
umowy koalicyjnej.

253
00:16:16,200 --> 00:16:21,319
Nie wiem,
czy anioł do Czarzastego pasuje,

254
00:16:21,360 --> 00:16:26,919
ale myślę, że to będzie twardy gość,
który będzie pilnował porządku.

255
00:16:26,960 --> 00:16:31,039
W kuluarach słychać,
że nowym szefem Kancelarii Sejmu
może być Marek Siwiec

256
00:16:31,080 --> 00:16:33,959
- dawniej w kancelarii
prezydenta Kwaśniewskiego.

257
00:16:34,000 --> 00:16:36,679
Zmiany Włodzimierz Czarzasty
ogłosi jutro w południe.

258
00:16:36,720 --> 00:16:41,959
Pierwsza widoczna już jest
- tabliczka z nazwiskiem
nowego marszałka.

259
00:16:43,040 --> 00:16:46,719
Wicepremier,
szef MSZ Radosław Sikorski
poinformował na platformie X,

260
00:16:46,760 --> 00:16:51,399
że na wniosek prokuratury krajowej
unieważnił paszport dyplomatyczny
Zbigniewa Z.

261
00:16:51,440 --> 00:16:54,759
Chodzi o byłego
ministra sprawiedliwości
w rządach PiS Zbigniewa Ziobrę,

262
00:16:54,800 --> 00:16:57,519
który jest najprawdopodobniej
na Węgrzech,

263
00:16:57,560 --> 00:17:00,559
a któremu śledczy postawili
26 zarzutów karnych

264
00:17:00,600 --> 00:17:03,879
w związku z aferą
Funduszu Sprawiedliwości.

265
00:17:04,680 --> 00:17:07,519
Najpierw pojawiły się na chodniku
przed jedną ze szkół,

266
00:17:07,560 --> 00:17:12,239
ale niedługo później
chodniki w całym kraju
miały podobne napisane kredą hasła.

267
00:17:12,280 --> 00:17:16,919
Tak dziesiątki tysięcy Słowaków
protestują przeciwko polityce
rządu Roberta Ficy.

268
00:17:16,960 --> 00:17:20,839
I wśród nich wielu jest
młodych obywateli,

269
00:17:20,880 --> 00:17:23,559
którym przyszłość ojczyzny
nie jest obojętna.

270
00:17:23,600 --> 00:17:25,719
O "kredowej rewolucji".

271
00:17:26,320 --> 00:17:29,039
Mimo deszczu i chłodu wyszli na ulice.

272
00:17:29,080 --> 00:17:34,559
By wykrzyczeć to: "Dość już Ficy",
"Wstyd", "Nie będziemy milczeć".

273
00:17:34,600 --> 00:17:39,559
Tu w Bratysławie
przeciwko premierowi i jego rządom
demonstrowało 50 tys. Słowaków.

274
00:17:39,600 --> 00:17:42,399
W całym kraju w sumie 2 razy więcej.

275
00:17:42,440 --> 00:17:47,639
Uważamy, że nasze miejsce
jest w Europie, a nie tam,
gdzie pcha nas Fico.

276
00:17:47,680 --> 00:17:51,119
36 lat po studenckich manifestacjach,

277
00:17:51,160 --> 00:17:55,359
które zapoczątkowały
aksamitną rewolucję
i koniec komunizmu,

278
00:17:55,400 --> 00:18:00,199
w kraju młodzi ponownie poczuli,
że pora zabrać głos.

279
00:18:00,240 --> 00:18:04,159
Nie oczekuję od was heroizmu.
Wystarczy, że nie będziecie milczeć.

280
00:18:04,200 --> 00:18:07,519
Że nie będziecie przekonani,
że jesteście mali i bezsilni.

281
00:18:07,560 --> 00:18:10,319
Zmiany nie zaczynają się
w parlamencie, ale w głowach ludzi,

282
00:18:10,360 --> 00:18:14,559
którzy są gotowi potrząsać kluczami
i stać na chodniku
przed siedzibą rządu.

283
00:18:14,600 --> 00:18:16,679
Ten 19-latek nie milczał.

284
00:18:16,720 --> 00:18:19,679
10 dni wcześniej
przed liceum w Popradzie,

285
00:18:19,720 --> 00:18:22,359
które tego dnia
miał odwiedził premier,

286
00:18:22,400 --> 00:18:25,719
napisał kredą
dwa antyficowskie hasła.

287
00:18:25,760 --> 00:18:28,559
To one.

288
00:18:28,600 --> 00:18:31,719
Drugie - wulgarne,
dotyczące relacji Ficy z Putinem.

289
00:18:31,760 --> 00:18:33,879
Za nie policjanci wypisali mu mandat.

290
00:18:33,920 --> 00:18:39,399
A Słowacy - w reakcji -
zaczęli wypisywać antyrządowe hasła,
ale na chodnikach już w całym kraju.

291
00:18:39,440 --> 00:18:43,679
Część wspierała też Ukrainę
i europejski kierunek Słowacji.

292
00:18:43,720 --> 00:18:47,719
Szybko stały się symbolem
sprzeciwu wobec władzy.

293
00:18:47,760 --> 00:18:51,159
Myślę, że to taki bodziec
dla jakiejś pozytywnej zmiany
na Słowacji.

294
00:18:51,200 --> 00:18:53,199
Mam taką nadzieję.

295
00:18:53,240 --> 00:18:57,039
Robert Fico odważył się
na wystąpienie w Popradzie
dopiero tydzień później.

296
00:18:57,080 --> 00:18:59,839
Ale nie w szkole, a budynku starostwa.

297
00:18:59,880 --> 00:19:03,639
Mówił o sfałszowanym referendum
akcesyjnym do Unii.

298
00:19:03,680 --> 00:19:07,359
Atakował NATO i Ukrainę,
a wychwalał Rosję.

299
00:19:07,400 --> 00:19:10,239
Krytykował też
unijne wsparcie dla Kijowa.

300
00:19:10,280 --> 00:19:12,159
Młodzi zareagowali.

301
00:19:12,200 --> 00:19:15,839
Skoro jesteście tacy bohaterowie
w tych czarnych koszulkach

302
00:19:15,880 --> 00:19:17,999
i tak bardzo chcecie tej wojny,
to idźcie.

303
00:19:18,040 --> 00:19:20,599
No dalej, pobrzękajcie,
jak w listopadzie.

304
00:19:20,640 --> 00:19:23,639
Wstańcie i wyjdźcie.
Idźcie walczyć na Ukrainę.

305
00:19:23,680 --> 00:19:26,279
Część uczniów wyszła.

306
00:19:26,320 --> 00:19:31,719
Przy tych dźwiękach
- będących symbolem cichej pogardy
i aksamitnej rewolucji.

307
00:19:31,880 --> 00:19:36,439
Robert Fico w tym roku
wykreślił jej rocznicę
z kalendarza świąt.

308
00:19:36,480 --> 00:19:42,839
Ale nikt nie zrobił więcej,
by jej ideały - walki o wolność
i demokrację - znów ożywić.

309
00:19:45,920 --> 00:19:49,079
Spotkali się na kilku poligonach
w całym kraju,

310
00:19:49,120 --> 00:19:50,959
pochodzą z różnych formacji

311
00:19:51,000 --> 00:19:54,159
- od wojsk lądowych,
przez siły powietrzne
i marynarkę wojenną -

312
00:19:54,200 --> 00:19:56,039
i ćwiczyli w jednym celu.

313
00:19:56,080 --> 00:19:59,239
By sprawdzić gotowość bojową
i jedność polskich sił obronnych.

314
00:19:59,280 --> 00:20:02,799
"Żelazny obrońca 25"
to film dokumentalny o żołnierzach,

315
00:20:02,840 --> 00:20:06,279
którzy każdego dnia stoją na straży
naszego bezpieczeństwa.

316
00:20:06,320 --> 00:20:09,799
Telewizyjna Jedynka zaprasza
na wyjątkowy dokument dziś o 21.00,

317
00:20:09,840 --> 00:20:14,319
a potem na rozmowę z wicepremierem,
ministrem obrony narodowej
Władysławem Kosiniakiem-Kamyszem.

318
00:20:16,600 --> 00:20:20,799
Uroczysta premiera
przed wymagającą publicznością.

319
00:20:20,840 --> 00:20:27,319
Film "Żelazny Obrońca"
dokumentujący najważniejsze
i największe ćwiczenia naszego wojska

320
00:20:27,360 --> 00:20:31,159
po raz pierwszy
został pokazany widzom.

321
00:20:31,200 --> 00:20:36,199
W roli recenzentów żołnierze
i dowódcy 18. Dywizji Zmechanizowanej
w Siedlcach

322
00:20:36,240 --> 00:20:38,239
oraz zaproszeni goście.

323
00:20:38,280 --> 00:20:41,999
Jest to na przestrzeni wielu lat
pierwszy,

324
00:20:42,040 --> 00:20:46,319
w mojej ocenie,
a po 38 latach zawodowej służby
mogę sobie na to pozwolić,

325
00:20:46,360 --> 00:20:52,679
film tak profesjonalny, pokazujący
siłę, potęgę i moc Sił Zbrojnych
Rzeczypospolitej Polskiej.

326
00:20:52,720 --> 00:20:58,359
Film, którego twórcy musieli
zderzyć się z twardą rzeczywistością
wojskowego poligonu,

327
00:20:58,400 --> 00:21:00,239
bez taryfy ulgowej,

328
00:21:00,280 --> 00:21:05,239
by być jak najbliżej
naszych żołnierzy
i ich najnowocześniejszego sprzętu.

329
00:21:05,360 --> 00:21:08,679
20 metrów byliśmy od K9,
tam walnęło ich z dziesięć.

330
00:21:08,720 --> 00:21:12,119
Jak nagle rąbnęło,
to żeśmy padli plackiem.

331
00:21:12,160 --> 00:21:17,719
To jest poza mózgiem,
człowiek reaguje
na tak nieprawdopodobny huk.

332
00:21:17,760 --> 00:21:24,479
Myśliwce F-16, helikoptery Apache,
drony, ale także czołgi Abrams
czy wyrzutnie rakietowe Himars.

333
00:21:24,520 --> 00:21:31,919
Wszystko to,
co stanowi o potędze naszej armii,
filmowcom udało się uchwycić w akcji.

334
00:21:31,960 --> 00:21:37,639
Ważne dla nas było, żeby pokazać,
że polska armia się transformuje,

335
00:21:37,680 --> 00:21:42,719
że jest to proces planowy, ciągły
i konsekwentnie do tego dążymy.

336
00:21:42,760 --> 00:21:46,559
Ale wojsko to przede wszystkim ludzie
i ich indywidualne historie,

337
00:21:46,600 --> 00:21:50,719
które widzom "Żelaznego Obrońcy"
uświadamiają, kto tak naprawdę stoi
za naszym bezpieczeństwem.

338
00:21:50,960 --> 00:21:55,479
To są ćwiczenia w pełni bojowe.

339
00:21:55,520 --> 00:21:59,759
Oni świadomie,
i myśmy o tym wiedzieli,

340
00:21:59,800 --> 00:22:05,839
nie podają nazwisk, nie podają stopni,
nie widać tych stopni,
poza generałami.

341
00:22:05,880 --> 00:22:09,959
Więc to jest trochę tajne.

342
00:22:10,000 --> 00:22:14,719
A jednocześnie ważne jest,
żeby bez zdradzania tajemnic,
które wróg może wykorzystać,

343
00:22:14,760 --> 00:22:18,999
zademonstrować nasze zdolności,
które były testowane na manewrach.

344
00:22:19,040 --> 00:22:22,959
Tu nie chodzi o żadną propagandę,
o żadne lakierowanie rzeczywistości.

345
00:22:23,000 --> 00:22:27,799
Jeżeli my zgodnie z prawdą
pokazujemy siłę polskiego wojska,

346
00:22:27,840 --> 00:22:31,479
to działa to odstraszająco
na naszych potencjalnych przeciwników.

347
00:22:31,520 --> 00:22:38,759
Bo do nich też,
za pomocą "Żelaznego Obrońcy",
kierujemy jasny i czytelny przekaz.

348
00:22:49,120 --> 00:22:51,039
To wyjątkowo rzadki zabieg,

349
00:22:51,080 --> 00:22:54,319
ale lekarze z Centrum Leczenia Oparzeń
w Siemianowicach Śląskich,

350
00:22:54,360 --> 00:22:56,799
zachęceni sukcesem,
mają plan, by dokupić sprzęt,

351
00:22:56,840 --> 00:23:00,759
powołać specjalny zespół
i uratować kolejnych pacjentów.

352
00:23:00,800 --> 00:23:04,399
W trakcie niezwykle skomplikowanej
operacji mikrochirurgicznej

353
00:23:04,440 --> 00:23:07,759
udało się odtworzyć tkanki miękkie
stawu łokciowego z płata uda.

354
00:23:07,800 --> 00:23:12,999
Dla pana Michała to cud,
a dla opiekujących się nim lekarzy
- dopiero początek.

355
00:23:13,320 --> 00:23:20,159
Wypad na ryby z kolegą
mógł zakończyć się tragedią
i kalectwem na całe życie.

356
00:23:20,200 --> 00:23:23,879
Kolega mnie po pewnym czasie
wyciągnął z tego ogniska

357
00:23:23,920 --> 00:23:26,799
i powiedział,
że się cały spaliłem praktycznie.

358
00:23:26,840 --> 00:23:31,679
Lekarze stwierdzili rozległe
i głębokie oparzenia
okolic stawu łokciowego.

359
00:23:31,720 --> 00:23:34,719
Panu Michałowi Dybce
groziła amputacja.

360
00:23:34,760 --> 00:23:37,479
Skóra w okolicy łokcia była twarda,
czarna, woskowata.

361
00:23:37,520 --> 00:23:39,439
No i niestety była martwa.

362
00:23:39,480 --> 00:23:41,439
Trochę się zmartwiłem.

363
00:23:41,480 --> 00:23:44,679
No ale miałem takie nadzieje
- może coś się tam uda.

364
00:23:44,720 --> 00:23:47,359
I udało się.
Wydarzył się cud medyczny.

365
00:23:47,400 --> 00:23:52,519
Lekarze z Centrum Leczenia Oparzeń
w Siemianowicach Śląskich

366
00:23:52,560 --> 00:23:59,599
podjęli się bardzo skomplikowanej
operacji mikrochirurgicznej,
która trwała 7 godzin.

367
00:23:59,640 --> 00:24:02,879
Pomagali chirurdzy z Gliwic
oraz wypożyczony sprzęt.

368
00:24:03,080 --> 00:24:05,719
Z naszej perspektywy
był to pierwszy przeszczep,
który pobraliśmy,

369
00:24:05,760 --> 00:24:09,039
i wykonaliśmy zespolenie
mikronaczyniowe właśnie po to,

370
00:24:09,080 --> 00:24:13,479
żeby odtworzyć torebkę stawu
i odtworzyć kończynę.

371
00:24:13,520 --> 00:24:20,919
W skrócie: chirurdzy odtworzyli
tkanki miękkie stawu łokciowego
z pobranego od pacjenta płata uda.

372
00:24:20,960 --> 00:24:24,479
Takie zabiegi to rzadkość.

373
00:24:24,520 --> 00:24:27,959
Bo operacja jest skomplikowana
i wymaga odpowiedniego sprzętu,

374
00:24:28,000 --> 00:24:33,399
problem stanowią limity świadczeń
i niska wycena tego typu
wysokospecjalistycznych procedur.

375
00:24:33,440 --> 00:24:37,559
Paradoksalnie,
amputacja jest tańsza i prostsza.

376
00:24:37,600 --> 00:24:41,359
My robimy wszystko,
nie patrząc w tym momencie na koszty.

377
00:24:41,400 --> 00:24:47,839
Wykorzystując nawet droższą procedurę,
żeby ratować jego prawą rękę.

378
00:24:47,880 --> 00:24:50,919
Pan Michał jest pod kontrolą lekarzy.

379
00:24:50,960 --> 00:24:55,079
Powrót do sprawności będzie długi.

380
00:24:55,280 --> 00:24:58,679
Na razie kłopot sprawia
włożenie kurtki,

381
00:24:58,720 --> 00:25:02,079
ale rehabilitacja powinna
przynieść efekty.

382
00:25:02,120 --> 00:25:06,519
Ja jestem bardzo wdzięczny
całej tej opiece tutaj,
całemu temu szpitalowi.

383
00:25:06,560 --> 00:25:09,679
Począwszy od izby przyjęć.
Skończywszy na lekarzach.

384
00:25:09,720 --> 00:25:12,399
Pielęgniarki
mają tak samo dobre serce.

385
00:25:12,440 --> 00:25:14,719
A takich medycznych cudów
może być więcej.

386
00:25:14,760 --> 00:25:18,079
Ambicją Centrum Leczenia Oparzeń
w Siemianowicach Śląskich

387
00:25:18,120 --> 00:25:21,679
jest stworzenie specjalnego
zespołu mikrochirurgicznego.

388
00:25:21,720 --> 00:25:24,199
Kilku lekarzy już się szkoli.

389
00:25:24,240 --> 00:25:28,239
W planach jest też zakup
specjalnego mikroskopu.

390
00:25:31,160 --> 00:25:32,839
W kalendarzu mamy jesień,

391
00:25:32,880 --> 00:25:36,759
ale na drogach,
zwłaszcza na południu kraju,
warunki zdecydowanie zimowe.

392
00:25:36,800 --> 00:25:40,239
To ostatni dzwonek,
by wymienić opony.

393
00:25:40,280 --> 00:25:44,719
I gdy słyszymy: "tylko zimówki,
bo całoroczne się nie nadają",

394
00:25:44,760 --> 00:25:48,439
to warto sprawdzić,
które z nich poradzą sobie w sytuacji,

395
00:25:48,480 --> 00:25:51,039
kiedy jak zwykle
zima zaskoczy drogowców.

396
00:25:51,080 --> 00:25:53,959
Takie widoki w Karkonoszach to znak,
że czas na zmianę opon już minął.

397
00:25:54,000 --> 00:25:56,519
Ci, którzy odstawiali to na później,
mogą mieć problem,

398
00:25:56,560 --> 00:25:59,719
bo w zakładach wulkanizacyjnych
terminarze zapełnione.

399
00:25:59,760 --> 00:26:03,039
Telefon nie milknie,
już od paru dni odbieramy telefony,

400
00:26:03,080 --> 00:26:06,199
więc na przyszły tydzień
może się jeszcze coś wolnego znajdzie.

401
00:26:06,240 --> 00:26:10,599
W Polsce wymiana opon
z letnich na zimowe jest zalecana,
ale nie wymagana prawem.

402
00:26:10,640 --> 00:26:14,039
Inaczej jest
w wielu europejskich krajach.

403
00:26:14,080 --> 00:26:18,079
Bez względu na warunki na drodze

404
00:26:18,120 --> 00:26:22,879
konieczność zmiany opon na zimowe
to standard obowiązujący m.in.
w Austrii, Chorwacji czy Słowenii.

405
00:26:22,920 --> 00:26:27,239
W niektórych krajach,
jak Słowacja, Czechy czy Niemcy,
zależy to od pogody.

406
00:26:27,280 --> 00:26:31,719
Jeśli na drodze warunki są zimowe,
to zimowe muszą być też opony.

407
00:26:31,760 --> 00:26:33,719
Inaczej grozi nam mandat.

408
00:26:33,760 --> 00:26:36,639
A co w takim razie
z oponami wielosezonowymi?

409
00:26:36,680 --> 00:26:40,359
Ma tutaj taką śnieżynkę
z napisem M+S.

410
00:26:40,400 --> 00:26:43,319
Większość nowych modeli
ma odpowiednie oznaczenie

411
00:26:43,360 --> 00:26:46,879
i certyfikaty, które pozwalają
na poruszanie się także zimą.

412
00:26:46,920 --> 00:26:49,519
Ale tu specjaliści mają jedno "ale".

413
00:26:49,560 --> 00:26:52,679
Na pewno ona nie zastąpi
tej opony typowo zimowej,

414
00:26:52,720 --> 00:26:59,159
ona sprawuje się
kiedy mamy drogi poodśnieżane,
posypane.

415
00:26:59,200 --> 00:27:03,239
W temperaturach
poniżej 7 stopni Celsjusza
czy w głębokim śniegu

416
00:27:03,280 --> 00:27:05,959
opona zimowa
poradzi sobie lepiej.

417
00:27:06,000 --> 00:27:09,039
Zimowa się dużo bardziej poddaje,
łatwiej układa,

418
00:27:09,080 --> 00:27:11,999
to auto zyskuje
dużo większą trakcję.

419
00:27:12,040 --> 00:27:16,519
Kierowca rajdowy Grzegorz Grzyb
sam stawia na opony letnie latem
i zimowe zimą.

420
00:27:16,560 --> 00:27:22,359
Ale rozumie rosnącą popularność
opon uniwersalnych wśród kierowców
jeżdżących tylko w miastach,

421
00:27:22,400 --> 00:27:25,639
gdzie zimowe warunki
zdarzają się coraz rzadziej.

422
00:27:25,680 --> 00:27:29,319
W mieście jeździmy troszkę wolniej,
mam nadzieję,
niż poza terenem zabudowanym,

423
00:27:29,360 --> 00:27:34,479
więc faktycznie wówczas
te opony wielosezonowe
mogą spełniać swoje zadanie.

424
00:27:34,520 --> 00:27:39,879
A co gdy jeździmy głównie w mieście,
ale planujemy wyjazd w góry
np. na ferie?

425
00:27:39,920 --> 00:27:44,959
Jeżeli natomiast planujemy
tam gdzieś jeździć więcej
albo warunki będą ekstremalne,

426
00:27:45,000 --> 00:27:49,079
to na pewno do tego się nie nadają
opony uniwersalne.

427
00:27:49,120 --> 00:27:52,559
Wtedy musimy myśleć o zimówkach.

428
00:27:52,600 --> 00:27:56,439
I trzeba też pamiętać,
że nawet najlepsze opony
w trudnych warunkach zimowych

429
00:27:56,480 --> 00:27:59,239
nie zastąpią umiejętności kierowcy.

430
00:27:59,280 --> 00:28:02,519
Jazdę w trudnych warunkach
warto przed zimą poćwiczyć.

431
00:28:02,560 --> 00:28:05,559
Przejechać się po płycie poślizgowej,
zobaczyć, jak pojazd reaguje,

432
00:28:05,600 --> 00:28:08,759
czy jest podsterowny, nadsterowny,

433
00:28:08,800 --> 00:28:12,879
to są takie umiejętności,
które mogą nam się przydać.

434
00:28:13,120 --> 00:28:17,319
W takich warunkach
i nasze umiejętności,
i opony naszego samochodu

435
00:28:17,360 --> 00:28:21,559
mogą być wystawione
na niespodziewaną próbę.

436
00:28:24,920 --> 00:28:27,879
W "19.30" to już wszystko.

437
00:28:27,920 --> 00:28:31,359
Już za chwilę
gościem Doroty Wysockiej-Schnepf
w Pytaniu Dnia

438
00:28:31,400 --> 00:28:33,919
będzie generał Marek Dukaczewski,

439
00:28:33,960 --> 00:28:37,159
były szef
Wojskowych Służb Informacyjnych.

440
00:28:37,200 --> 00:28:41,239
Z kolei w "Trójkącie politycznym"
szef polskiej dyplomacji
wicepremier Radosław Sikorski.

441
00:28:41,280 --> 00:28:44,199
Ciekawego wieczoru, do zobaczenia.