1
00:00:31,240 --> 00:00:34,119
Joanna Dunikowska-Paź, dobry wieczór.

2
00:00:34,160 --> 00:00:38,879
Zapraszam na "19.30",
a dziś w programie między innymi:

3
00:00:41,480 --> 00:00:44,759
My nie chcemy wojny.
My chcemy godnej płacy.

4
00:00:47,120 --> 00:00:51,279
Kreml ma to do siebie,
że bardzo chętnie korzysta z okazji.

5
00:00:51,920 --> 00:00:53,559
Czuję się członkiem PiS.

6
00:00:53,600 --> 00:00:56,719
Nowa posłanka, nowe podziały?

7
00:00:56,760 --> 00:01:01,319
Tu w parlamencie
ona jakby nie istnieje.

8
00:01:01,920 --> 00:01:04,639
Jerzy Stuhr żegna się z teatrem.

9
00:01:04,680 --> 00:01:07,279
Już chyba nie wyjdę na scenę.

10
00:01:09,680 --> 00:01:13,039
Prezydent Wołodymyr Zełenski apeluje
do polskich władz

11
00:01:13,080 --> 00:01:17,399
o spotkanie obu rządów na granicy
jeszcze przed przypadającą na sobotę

12
00:01:17,440 --> 00:01:21,519
drugą rocznicą
pełnoskalowej rosyjskiej agresji
na Ukrainę.

13
00:01:21,560 --> 00:01:24,799
A rolnicy zapowiadają,
że będą protestować do skutku,

14
00:01:24,840 --> 00:01:30,239
domagając się niezmiennie blokowania
importu ukraińskich produktów
i rezygnacji z Zielonego Ładu.

15
00:01:30,280 --> 00:01:32,959
Czasem protest wymyka się jednak
spod kontroli,

16
00:01:33,000 --> 00:01:36,919
a nerwowa atmosfera przekłada się
na politykę.

17
00:01:37,760 --> 00:01:40,439
Blokada dróg, miast,
przejść granicznych

18
00:01:40,480 --> 00:01:45,159
to od jakiegoś czasu
już smutna codzienność
przede wszystkim rolników.

19
00:01:45,200 --> 00:01:47,759
Sytuacja rozpaczliwa, proszę pani.

20
00:01:47,800 --> 00:01:50,199
Ja mam bardzo duże gospodarstwo.

21
00:01:50,240 --> 00:01:52,759
Mam już 60 lat, mój syn ma 27 lat

22
00:01:52,800 --> 00:01:56,399
i nie wiem,
czy będzie dalej to kręcił,
bo tragiczna...

23
00:01:56,440 --> 00:02:00,159
Działania rolników są uciążliwe też
dla społeczeństwa,

24
00:02:00,200 --> 00:02:04,079
zwłaszcza gdy traktory
blokują centrum miasta
jak dziś w Olsztynie.

25
00:02:04,120 --> 00:02:09,239
Rolnicy pozostają
przy swoich postulatach zablokowania
importu produktów rolnych

26
00:02:09,280 --> 00:02:11,559
i likwidacji Zielonego Ładu.

27
00:02:11,600 --> 00:02:12,639
Nie odpuścimy.

28
00:02:12,680 --> 00:02:16,719
Do końca będziemy starali się
jak najdłużej,
aż wreszcie ktoś na to zareaguje.

29
00:02:16,760 --> 00:02:21,999
Rolnicy blokują przejścia graniczne,
ale niektórzy z nich przekraczają
też granice przyzwoitości,

30
00:02:22,040 --> 00:02:27,599
o czym świadczy to nagranie,
które trafiło do Internetu.

31
00:02:30,120 --> 00:02:32,839
I ten baner,
który odbił się szerokim echem.

32
00:02:32,880 --> 00:02:37,159
Niestety nie tylko w Polsce,
też na Ukrainie.

33
00:03:01,080 --> 00:03:05,919
Ukrainy prosi Donalda Tuska
o pilne spotkanie na granicy.

34
00:03:05,960 --> 00:03:10,359
Nie możemy upokarzać ukraińskich
ani polskich rolników.

35
00:03:10,400 --> 00:03:12,999
Potrzebujemy jedności i rozwiązań.

36
00:03:13,040 --> 00:03:17,959
Zaniepokojone antyukraińskimi hasłami,
których jest więcej,
Ministerstwo Spraw Zagranicznych.

37
00:03:18,000 --> 00:03:23,719
W oświadczeniu ocenia,
że jest to próba przejęcia
rolniczego ruchu protestacyjnego

38
00:03:24,000 --> 00:03:26,679
przez ugrupowania skrajne
i nieodpowiedzialne,

39
00:03:26,720 --> 00:03:29,519
być może będące pod wpływem
rosyjskiej agentury.

40
00:03:29,560 --> 00:03:32,079
Kreml niewątpliwie
te zjawiska podgrzewa.

41
00:03:32,120 --> 00:03:34,959
Witold Sokała,
ekspert ds. bezpieczeństwa
jest zdania,

42
00:03:35,000 --> 00:03:38,519
że służby rosyjskie tylko czekają
na tego typu zdarzenia,

43
00:03:38,560 --> 00:03:42,399
by dolać oliwy do ognia
i wykorzystać je propagandowo.

44
00:03:42,440 --> 00:03:46,519
Agentura wpływu rosyjska
ulokowana w mediach tradycyjnych,

45
00:03:46,560 --> 00:03:49,439
społecznościowych,
organizacjach różnych,

46
00:03:49,480 --> 00:03:51,039
ruszyła do ataku.

47
00:03:51,080 --> 00:03:54,599
Dokłada do tych rolniczych protestów
hasła antyukraińskie,

48
00:03:54,640 --> 00:03:58,999
czasem antysemickie,
często antyeuropejskie.

49
00:03:59,640 --> 00:04:04,159
"Takie banery świadczą
o desperacji i bezsilności"
- mówi nam jeden z rolników,

50
00:04:04,200 --> 00:04:09,679
ale zapewnia, że i on sam,
i większość jego środowiska
odcina się od tego typu haseł.

51
00:04:09,720 --> 00:04:11,039
Tu jest potępienie

52
00:04:11,080 --> 00:04:15,079
- myślę, że wszystkich
organizatorów protestów
w całej Polsce i rolników.

53
00:04:15,120 --> 00:04:18,039
My nie chcemy wojny.
my chcemy godnej płacy.

54
00:04:18,080 --> 00:04:20,759
Tylko temu te protesty mają służyć.

55
00:04:20,800 --> 00:04:26,199
Coraz bardziej nerwowa
atmosfera protestów przekłada się
na rzeczywistość polityczną.

56
00:04:26,240 --> 00:04:30,959
Podejmowaliśmy decyzje dobre
dla polskich rolników,
decyzje dobre dla Polski,

57
00:04:31,000 --> 00:04:32,319
a wy nie robicie nic.

58
00:04:32,360 --> 00:04:34,439
Rolnicy wam tego nie wybaczą.

59
00:04:34,480 --> 00:04:38,239
My od samego początku tych protestów
rozmawiamy z rolnikami.

60
00:04:38,280 --> 00:04:42,959
My rozmawiamy z rolnikami,
a wy wysyłaliście o 6.00 rano policję
po rolników.

61
00:04:43,000 --> 00:04:46,559
My w Brukseli rozmawiamy
i twardo stawiamy nasze warunki,

62
00:04:46,600 --> 00:04:49,759
a wy się obraziliście,
machaliście szabelką
i usiedliście w oślej ławce.

63
00:04:49,800 --> 00:04:53,879
Pojutrze na przejściu granicznym
w Zosinie

64
00:04:55,880 --> 00:04:58,839
odpędzie się spotkanie
liderów protestów z całego kraju.

65
00:04:58,880 --> 00:05:01,439
A w najbliższy wtorek
marsz na Warszawę.

66
00:05:01,480 --> 00:05:05,239
Wiceminister Kołodziejczak zapowiada,
że w poniedziałek rozpoczną się
negocjacje z rolnikami.

67
00:05:05,880 --> 00:05:12,279
Mimo politycznego kuszenia
i wbrew woli prezesa Monika Pawłowska
obejmie mandat po Mariuszu Kamińskim,

68
00:05:12,320 --> 00:05:17,039
a po ślubowaniu chce przystąpić
do klubu PiS.

69
00:05:17,080 --> 00:05:19,999
"Nie ma 461 posłów"
- odpowiada prezes Kaczyński.

70
00:05:20,040 --> 00:05:23,159
"I nie ma miejsca w klubie
dla Moniki Pawłowskiej".

71
00:05:23,200 --> 00:05:31,359
Zdanie prezesa przyszłej posłanki
nie przekonuje i to kolejny przypadek,
gdy prezes okazuje się nieskuteczny.

72
00:05:33,680 --> 00:05:38,719
Monika Pawłowska obejmie mandat
po skazanym prawomocnie
Mariuszu Kamińskim lada dzień.

73
00:05:38,760 --> 00:05:41,239
Jutro lub następnym posiedzeniu Sejmu.

74
00:05:41,280 --> 00:05:44,319
Postanowienie jest wydane
i to od niej zależy,

75
00:05:44,360 --> 00:05:46,959
kiedy teraz
w ławach poselskich zasiądzie.

76
00:05:47,000 --> 00:05:52,079
W miejscu, które PiS chciało
pozostawić puste jako symbol
bezprawnego działania nowej władzy,

77
00:05:52,120 --> 00:05:57,639
bo mandat Kamińskiego
Zjednoczona Prawica uważa za ważny.

78
00:05:58,040 --> 00:06:00,879
Zasiądzie w ławach
w towarzystwie posłów,

79
00:06:00,920 --> 00:06:04,079
którzy w szeregach PiS
widzieć jej raczej nie chcą.

80
00:06:04,120 --> 00:06:06,399
Bo decyzję Pawłowska podjęła
wbrew zakazowi,

81
00:06:06,440 --> 00:06:08,519
który miała usłyszeć od prezesa PiS.

82
00:06:08,560 --> 00:06:11,639
Oczywiście, że będę chciała przystąpić
do klubu PiS.

83
00:06:11,680 --> 00:06:14,359
Czuję się członkiem PiS.

84
00:06:17,720 --> 00:06:22,759
Pawłowska zapowiada,
że jeśli zostanie wyrzucona z partii,
będzie posłanką niezrzeszoną.

85
00:06:22,800 --> 00:06:27,519
To kolejna osoba związana z PiS,
która zdaje się ignorować słowa
Jarosława Kaczyńskiego.

86
00:06:27,560 --> 00:06:32,159
Tak mówił prezes
o wywodzącym się z PiS
unijnym komisarzu do spraw rolnictwa.

87
00:06:32,200 --> 00:06:34,199
Powinien zakończyć swoją misję.

88
00:06:34,240 --> 00:06:36,079
Ten odchodzić nie zamierza.

89
00:06:36,120 --> 00:06:39,879
Krytyka prezesa idzie więc nawet
ze strony jego środowiska.

90
00:06:42,360 --> 00:06:45,439
Myślę, że nie ma pełnego rozeznania
złożoności polskich spraw.

91
00:06:45,480 --> 00:06:49,519
Jest skutecznie izolowany
przez kierownictwo
od faktycznych informacji.

92
00:06:49,560 --> 00:06:53,439
Czy spotkały pana konsekwencje
za krytykowanie partii?

93
00:06:53,960 --> 00:06:56,799
Były minister
w rządzie Mateusza Morawieckiego

94
00:06:56,840 --> 00:06:59,839
w ostatnich dniach krytyki
PiS-owi nie szczędził.

95
00:06:59,880 --> 00:07:03,159
379. próba ogłoszenia końca PiS.

96
00:07:03,200 --> 00:07:08,239
To tylko świadczy o tym,
że nic nowego się nie wydarzyło.

97
00:07:08,280 --> 00:07:12,519
O tym, że Jarosław Kaczyński powinien
odejść na polityczną emeryturę,

98
00:07:12,560 --> 00:07:16,199
mówił tuż po październikowych wyborach
prezydencki doradca.

99
00:07:16,240 --> 00:07:18,239
Krytykował też decyzję dotyczącą

100
00:07:18,280 --> 00:07:23,359
wystawienia do prezydenckich wyborów
w Warszawie z ramienia PiS
Tobiasza Bocheńskiego.

101
00:07:23,400 --> 00:07:25,679
Mało rozpoznawalnego polityka.

102
00:07:25,720 --> 00:07:29,279
To jest, można powiedzieć,
pokerowa zagrywka prezesa Kaczyńskiego

103
00:07:29,320 --> 00:07:32,399
i zobaczymy, czy miał rację,
bo ryzykuje naprawdę dużo.

104
00:07:32,440 --> 00:07:35,919
O tym,
że na szczycie Zjednoczonej Prawicy
konieczna jest zmiana,

105
00:07:35,960 --> 00:07:39,439
mówi historyk
nazywany intelektualnym guru prawicy.

106
00:07:39,480 --> 00:07:42,879
Skoro zmienia się świat,
muszą zmieniać się także ci,

107
00:07:42,920 --> 00:07:47,239
którzy będą chcieli w nim odgrywać
publiczną rolę.

108
00:07:47,280 --> 00:07:52,239
Jarosław Kaczyński zapowiadał,
że w wieku 75 lat
przestanie przewodzić partii.

109
00:07:52,280 --> 00:07:54,639
Urodziny ma w czerwcu.

110
00:07:57,960 --> 00:08:02,759
Kandydatów jest 5,
a wśród nich prawdopodobnie
przyszły prokurator krajowy.

111
00:08:02,800 --> 00:08:05,079
Dziś wysłuchanie obywatelskie.

112
00:08:05,120 --> 00:08:08,559
Konkurs na to stanowisko
to nowa propozycja Adama Bodnara.

113
00:08:08,600 --> 00:08:13,479
Nowością jest też samo wysłuchanie.

114
00:08:18,360 --> 00:08:22,119
Kto jest
na oficjalnej liście kandydatów
i jaką ma wizję prokuratury?

115
00:08:22,160 --> 00:08:24,879
Wśród nich może być
nowy prokurator krajowy.

116
00:08:24,920 --> 00:08:28,519
Katarzyna Kwiatkowska, Ewa Wrzosek
i Dariusz Korneluk
ze Stowarzyszenia Lex Super Omnia

117
00:08:28,560 --> 00:08:32,279
to trójka z pięciorga kandydatów
na to stanowisko.

118
00:08:32,320 --> 00:08:34,159
Prokurator generalny ogłosił konkurs.

119
00:08:34,200 --> 00:08:40,759
To są osoby,
które posiadają kwalifikacje i cechy,
żeby sprawować ten zaszczytny urząd.

120
00:08:41,760 --> 00:08:47,439
Teraz biorą udział
w wysłuchaniu obywatelskim.

121
00:08:51,720 --> 00:08:57,119
Stanowisko szefa Prokuratury Krajowej
to jeden z elementów konfliktu
między rządem a opozycją.

122
00:08:57,160 --> 00:09:00,879
Odwołany z tej funkcji Dariusz Barski
nie zgadza się z tą decyzją.

123
00:09:00,920 --> 00:09:07,239
Podobnie jak politycy PiS
i część prokuratorów.

124
00:09:07,280 --> 00:09:13,079
Dziś część środowisk prawniczych
spotkała się na organizowanym
przez polityków PiS seminarium

125
00:09:13,120 --> 00:09:16,559
o sytuacji wymiaru sprawiedliwości
w Polsce.

126
00:09:16,600 --> 00:09:19,839
Nie zabrakło zarzutów
pod adresem rządzących.

127
00:09:19,880 --> 00:09:24,359
Tych aktów łamania prawa
czy wręcz deptania prawa
mamy bardzo wiele.

128
00:09:24,400 --> 00:09:28,119
Począwszy
od przejęcia mediów publicznych,

129
00:09:28,160 --> 00:09:31,279
a skończywszy na ataku
na prokuraturę.

130
00:09:31,320 --> 00:09:34,639
Wątpliwości nie mają
politycy koalicji rządzącej.

131
00:09:34,680 --> 00:09:37,559
Konkurs na prokuratora krajowego
musiał się odbyć.

132
00:09:37,600 --> 00:09:42,559
Okazało się, ze na funkcji
prokuratora krajowego był wakat,
nieobsadzone stanowisko,

133
00:09:42,600 --> 00:09:46,839
bo w oparciu o nieistniejące przepisy
PiS próbował to zrobić.

134
00:09:46,880 --> 00:09:49,839
Są też kolejne zmiany
w wymiarze sprawiedliwości.

135
00:09:49,880 --> 00:09:54,399
Z funkcji prezesa
Sądu Apelacyjnego w Warszawie
został dziś odwołany Piotr Schab.

136
00:09:54,440 --> 00:09:58,439
Jak czytamy
w komunikacie resortu sprawiedliwości:

137
00:10:06,040 --> 00:10:12,039
A kolegium Sądu Apelacyjnego
nie przedstawiło negatywnej opinii
co do zamiaru odwołania Schaba.

138
00:10:12,080 --> 00:10:14,759
Zmiany będą też
w Krajowej Radzie Sądownictwa.

139
00:10:14,800 --> 00:10:16,719
Rząd przyjął projekt ustawy.

140
00:10:16,760 --> 00:10:19,719
Chodzi głównie o wybór
sędziowskich członków Rady.

141
00:10:19,760 --> 00:10:22,319
Zgodnie z nowymi przepisami

142
00:10:22,360 --> 00:10:25,719
15 sędziów-członków KRS
mają wybrać wszyscy polscy sędziowie.

143
00:10:25,760 --> 00:10:28,479
Każda ich grupa ma być reprezentowana.

144
00:10:28,520 --> 00:10:32,199
Zgłoszenia kandydatów zweryfikuje PKW,
a kadencja obecnych
członków sędziowskich wygaśnie.

145
00:10:32,240 --> 00:10:35,839
Wracamy do realizacji przepisu
w duchu konstytucji,

146
00:10:35,880 --> 00:10:39,919
że to sędziowie będą swoich
przedstawicieli do KRS wybierać.

147
00:10:39,960 --> 00:10:42,799
Jeżeli będzie wybór przez sędziów,

148
00:10:42,840 --> 00:10:46,519
to uważam, że należy iść w kierunku
daleko idącej demokratyzacji,

149
00:10:46,560 --> 00:10:50,959
to znaczy żeby wszyscy sędziowie
mogli brać udział w tych wyborach,
a nie tylko część.

150
00:10:51,000 --> 00:10:53,439
Pomysły krytykuje sejmowy klub PiS.

151
00:10:53,480 --> 00:10:55,279
Łamie konstytucję.

152
00:10:55,320 --> 00:10:57,359
Ale to dla nich nic nowego,
bo oni codziennie to robią.

153
00:10:57,400 --> 00:10:59,279
Źle oceniam.

154
00:10:59,320 --> 00:11:02,239
Sędziowie mają sędziów wybierać,
czyli kolesie - kolesiów.

155
00:11:02,280 --> 00:11:06,399
Rozumiem, że jak pójdziemy ta drogą,
którą proponuje koalicja 13 grudnia,

156
00:11:06,440 --> 00:11:08,279
to posłowie posłów będą wybierali.

157
00:11:08,320 --> 00:11:11,399
Stowarzyszenia sędziowskie mówią
o kroku w dobrym kierunku.

158
00:11:11,440 --> 00:11:13,399
Ale liczą na kolejne zmiany.

159
00:11:13,440 --> 00:11:17,719
Wolelibyśmy, żeby była to ustawa
regulująca całościowo KRS,

160
00:11:17,760 --> 00:11:21,359
ale decyzja, jak rozumiem,
polityczna jest taka,

161
00:11:21,400 --> 00:11:24,919
że póki co
dotyczy to tylko wyboru członków.

162
00:11:24,960 --> 00:11:29,639
Bo Krajową Radę Sądownictwa
trzeba naprawić
- słyszymy od prawniczych autorytetów.

163
00:11:29,680 --> 00:11:39,199
W 2017 roku uchwalenie ustawy,
która dzisiaj jeszcze obowiązuje...
Jest jawnie niekonstytucyjna.

164
00:11:39,240 --> 00:11:45,959
Sejm ma zająć się kolejnymi zmianami
w wymiarze sprawiedliwości
na przyszłym posiedzeniu.

165
00:11:47,560 --> 00:11:49,199
Nie żyje Tomasz Komenda.

166
00:11:49,240 --> 00:11:52,959
Historią niesłusznie skazanego
mężczyzny żyła cała Polska.

167
00:11:53,000 --> 00:11:56,999
Za gwałt i zabójstwo,
którego nie popełnił,
spędził w więzieniu 18 lat.

168
00:11:57,040 --> 00:11:59,959
Zmagał się z chorobą nowotworową.

169
00:12:00,000 --> 00:12:03,279
Od tego momentu
minęło niespełna 6 lat.

170
00:12:03,320 --> 00:12:08,159
Tylko tyle Tomasz Komenda
cieszył się wolnością.

171
00:12:08,200 --> 00:12:11,799
On, gdy wyszedł
z więzienia był zastraszony, wycofany.

172
00:12:11,840 --> 00:12:17,079
Pytał o wszystko: czy mu wolno.

173
00:12:17,120 --> 00:12:23,079
W lipcu 2004 roku Tomasz Komenda
został skazany na
25 lat pozbawienia wolności

174
00:12:23,120 --> 00:12:26,919
za brutalny gwałt
i zabójstwo nastolatki.

175
00:12:26,960 --> 00:12:30,599
Za kratkami spędził 19 lat,
7 miesięcy i 6 dni.

176
00:12:30,640 --> 00:12:34,159
Niesłusznie.

177
00:12:34,200 --> 00:12:39,039
W zakładzie karnym
nie miałem żadnych praw.

178
00:12:39,080 --> 00:12:42,199
Siedziałem
w 8-metrowej celi w czterech
i byłem zwykłym śmieciem.

179
00:12:42,240 --> 00:12:45,279
Więzienie Tomasz Komenda opuścił
w marcu 2018 roku.

180
00:12:45,320 --> 00:12:49,759
Dwa miesiące później
został ostatecznie uniewinniony
przez Sąd Najwyższy.

181
00:12:49,800 --> 00:12:54,519
Usłyszałem to, co powinienem
był usłyszeć na początku.

182
00:12:54,560 --> 00:12:56,439
Mógł cieszyć się życiem.

183
00:12:56,480 --> 00:12:59,959
Dzięki odszkodowaniu za lata
niesłusznie spędzone w więzieniu

184
00:13:00,000 --> 00:13:02,919
nie musiał martwić się
o bezpieczeństwo finansowe.

185
00:13:02,960 --> 00:13:07,999
Jedyne, czego pragnął, to spokój.

186
00:13:20,480 --> 00:13:22,639
Zapłacił za to zdrowiem.

187
00:13:22,680 --> 00:13:26,959
W 2020 roku na ekrany kin wszedł
film fabularny "25 lat niewinności.
Sprawa Tomka Komendy".

188
00:13:27,000 --> 00:13:30,639
Jego reżyser
napisał nam dziś te słowa.

189
00:13:34,240 --> 00:13:38,919
To na premierze filmu
Tomasz Komenda poinformował,
że zostanie ojcem.

190
00:13:38,960 --> 00:13:43,639
Wydawało się w pewnym momencie,
że on odzyska spokój,
odzyska normalność,

191
00:13:43,680 --> 00:13:48,479
założy rodzinę,
będzie miał dobre warunki finansowe.

192
00:13:48,520 --> 00:13:52,559
Niestety życie nie dało mu
normalnie funkcjonować.

193
00:13:52,600 --> 00:13:58,959
Tuż po tym, jak wyszedł z więzienia
usłyszał diagnozę: rak płuc.

194
00:14:03,040 --> 00:14:05,719
"Nie dam się zastraszyć"
- mówi estońska premier

195
00:14:05,760 --> 00:14:08,599
o wystawionym za nią
przez Rosjan liście gończym.

196
00:14:08,640 --> 00:14:12,959
A kolejne hybrydowe działania
rosyjskich służb specjalnych
na celu mają właśnie strach.

197
00:14:13,000 --> 00:14:16,959
Estończycy czy Finowie
coraz częściej obserwują
takie działania Kremla,

198
00:14:17,000 --> 00:14:23,239
a ćwiczenia NATO
mają być na nie skuteczną odpowiedzią.

199
00:14:23,280 --> 00:14:26,599
Atak na samochód szefa MSW
i takie akty wandalizmu.

200
00:14:26,640 --> 00:14:32,999
To zdaniem estońskich władz
hybrydowe operacje Kremla,
prowadzone w kraju od kilku miesięcy.

201
00:14:33,040 --> 00:14:38,159
Istnieją powody, by podejrzewać,
że służby specjalne
Federacji Rosyjskiej

202
00:14:38,200 --> 00:14:42,319
prowadziły działania
przeciwko bezpieczeństwu Estonii.

203
00:14:42,360 --> 00:14:46,119
Celem było zastraszenie
estońskiego społeczeństwa.

204
00:14:46,160 --> 00:14:49,999
Podobnie jak w przypadku
wydania przez Moskwę tydzień temu

205
00:14:50,040 --> 00:14:53,959
listu gończego
za premierką tego kraju.

206
00:14:54,000 --> 00:14:56,679
Zestaw narzędzi Rosji się nie zmienił.

207
00:14:56,720 --> 00:14:58,319
Ale nie dam się zastraszyć.

208
00:14:58,360 --> 00:15:01,279
Tego samego dnia,
gdy estońskie służby poinformowały

209
00:15:01,320 --> 00:15:03,919
o aresztowaniu 10 osób
opłacanych przez Rosjan,

210
00:15:03,960 --> 00:15:06,239
szefowa fińskiego MSW wizytowała

211
00:15:06,280 --> 00:15:10,439
jedno z zamkniętych
od ponad 2 miesięcy
przejść na granicy z Rosją.

212
00:15:10,480 --> 00:15:14,959
Według Helsinek po rosyjskiej stronie
czekają tysiące migrantów.

213
00:15:15,000 --> 00:15:21,479
A ich szturm na fińską granicę
nastąpi, gdy tylko poprawi się pogoda.

214
00:15:21,520 --> 00:15:24,559
Finlandia jest celem
hybrydowych działań.

215
00:15:24,600 --> 00:15:31,479
Ta sytuacja stanowi zagrożenie
dla bezpieczeństwa narodowego
i dlatego działamy tak zdecydowanie.

216
00:15:31,520 --> 00:15:34,759
Finowie też ćwiczą,
wraz z sojusznikami z NATO.

217
00:15:34,800 --> 00:15:40,359
W takich arktycznych warunkach
kształcą zdolności wojsk Sojuszu
do prowadzenia działań obronnych.

218
00:15:40,400 --> 00:15:47,039
To o wiele trudniejsze środowisko,
bo jestem przyzwyczajony
do gorąca i bagien Luizjany.

219
00:15:47,080 --> 00:15:52,839
W zeszłym tygodniu NATO rozpoczęło
rozmieszczanie wojsk
w Europie Środkowej i Północnej

220
00:15:52,880 --> 00:15:56,679
w ramach ćwiczeń
Steadfast Defender 2024.

221
00:15:56,720 --> 00:15:58,959
Dziś do Szczecina przypłynęli

222
00:15:59,000 --> 00:16:03,599
wchodzący w skład
Sił Szybkiego Reagowania Sojuszu
hiszpańscy żołnierze.

223
00:16:03,640 --> 00:16:09,919
Wraz z czołgami Leopard 2,
wozami bojowymi Pizarro
i transporterami opancerzonymi.

224
00:16:09,960 --> 00:16:14,119
To seria ćwiczeń, najważniejszych
od zakończenia zimnej wojny.

225
00:16:14,160 --> 00:16:17,719
Mają pozwolić na przetestowanie
planów obronnych NATO

226
00:16:17,760 --> 00:16:20,759
i pokazać naszą gotowość
oraz determinację.

227
00:16:20,800 --> 00:16:27,119
A wszystko w obliczu rosyjskich gróźb
pod adresem państw członkowskich NATO.

228
00:16:29,160 --> 00:16:32,719
Podobno na razie
jest na poziomie 8-latka,
ale szybko się uczy,

229
00:16:32,760 --> 00:16:37,399
więc warto zapytać,
czym jeszcze zaskoczy nas
sztuczna inteligencja.

230
00:16:37,440 --> 00:16:42,399
Jej kolejna odsłona
to całkiem przyzwoite wideo,
które powstaje po krótkim komunikacie.

231
00:16:42,440 --> 00:16:44,719
Sztuczna inteligencja ułatwia życie.

232
00:16:44,760 --> 00:16:49,599
To dobra wiadomość, pod warunkiem,
że intencje też są dobre.

233
00:16:50,400 --> 00:16:56,599
To hasło tygodnia: SORA
- najnowsza technologia
twórców chatu GPT.

234
00:16:56,640 --> 00:17:00,279
Ten spacer po Tokio
nigdy się nie odbył.

235
00:17:00,320 --> 00:17:04,399
Został wygenerowany
przez sztuczną inteligencję.

236
00:17:04,440 --> 00:17:08,199
Wystarczy krótki komunikat:
"szczenięta rasy golden retriever
bawiące się w śniegu".

237
00:17:08,240 --> 00:17:11,239
Obraz bardzo realistyczny.

238
00:17:11,280 --> 00:17:16,599
Znacznie lepszej jakości
niż treści generowane dotychczas.

239
00:17:17,720 --> 00:17:22,599
Każda osoba
bez umiejętności programowania,
bez specjalnie dodatkowych kompetencji

240
00:17:22,640 --> 00:17:27,359
może wejść, napisać tego prompta,
czyli takie polecenie
dla modelu wideo,

241
00:17:27,400 --> 00:17:30,159
i za chwilę je dostanie.

242
00:17:30,200 --> 00:17:34,759
Np. ten artysta z Azji jednego dnia
wypuścił utwór w 6 językach.

243
00:17:34,800 --> 00:17:39,039
Sztuczna inteligencja
może odmienić nasze życie.

244
00:17:39,080 --> 00:17:43,159
Zaplanuje nam urlop,
usprawni transport,
administrację publiczną.

245
00:17:43,200 --> 00:17:45,839
A nawet zrewolucjonizuje medycynę.

246
00:17:45,880 --> 00:17:51,799
Wykorzystuje się
np. w przypadku zdjęć rentgenowskich
albo wyników badań radiologicznych.

247
00:17:51,840 --> 00:17:56,799
Wówczas algorytmy wspomagają lekarzy
w wyszukiwaniu pewnych anomalii.

248
00:17:56,840 --> 00:18:00,199
Słowem - jest jak dżin
z magicznej lampy Aladyna.

249
00:18:00,240 --> 00:18:01,999
Spełnia marzenia.

250
00:18:02,040 --> 00:18:05,399
Żeby wykonał wizualizację
spotkania w studio TVP.

251
00:18:05,440 --> 00:18:08,639
I chat GPT wykonał,
a później prof. Przegalińska

252
00:18:08,680 --> 00:18:14,519
poprosiła o udoskonalenie wnętrza
specjalnie na potrzeby programu 19:30.

253
00:18:14,560 --> 00:18:20,479
Ale jak sama przyznaje,
z zachwytem wiążą się obawy,
głównie o tzw. deepfake.

254
00:18:20,520 --> 00:18:22,559
Jak ten z początku roku.

255
00:18:22,600 --> 00:18:27,559
Udało się komuś o złych intencjach
wytworzyć deepfake'a
prezydenta Bidena,

256
00:18:27,600 --> 00:18:30,959
jego głosu, który sam dzwonił
do różnych ludzi i mówił,

257
00:18:31,000 --> 00:18:34,439
żeby na tego Bidena nie głosować,
czyli na niego samego.

258
00:18:34,480 --> 00:18:40,119
Podobnych historii może być więcej,
tym bardziej że jesienią
za oceanem wybory prezydenckie.

259
00:18:40,160 --> 00:18:44,919
Coraz częściej
w mediach społecznościowych
pojawiają się również fałszywe reklamy

260
00:18:44,960 --> 00:18:51,279
wykorzystujące wizerunek
znanych osób z Polski.

261
00:18:56,400 --> 00:18:59,959
Zagrożenie pojawi się dopiero wtedy,
kiedy stracimy zdolność

262
00:19:00,000 --> 00:19:05,079
odróżniania faktów od opinii
i będziemy ślepo podążać
za technologią.

263
00:19:05,120 --> 00:19:09,199
Dezinformacja, w tym ta generowana
przez sztuczną inteligencję,

264
00:19:09,240 --> 00:19:14,959
to według Global Risks Report
główne ryzyko,
przed którym w tym roku stoi świat.

265
00:19:15,000 --> 00:19:19,199
Według naukowców sztuczna inteligencja
jest na poziomie 8-latka,

266
00:19:19,240 --> 00:19:24,239
ale nie wiadomo,
czy za kilka lat nas nie przerośnie.

267
00:19:27,520 --> 00:19:32,479
Oglądają państwo "19.30".
Co jeszcze przez nami?

268
00:19:34,800 --> 00:19:39,079
Pacjent ma zabezpieczenie
taką torbą listonoszką.

269
00:19:39,240 --> 00:19:40,839
Z sercem w chlebaku.

270
00:19:40,880 --> 00:19:44,039
Jeszcze w tym roku gdzieś pójdę
w góry.

271
00:19:44,080 --> 00:19:46,599
Łamie języki nasz język ojczysty.

272
00:19:46,640 --> 00:19:51,679
Nie pieprz pieprzem, Pietrze, wieprza.

273
00:19:55,320 --> 00:19:58,799
Waży mniej niż 3 kg
i zawsze jest blisko pacjenta.

274
00:19:58,840 --> 00:20:03,399
Pompa wspomagająca pracę serca
do tej pory
była rozwiązaniem tymczasowym.

275
00:20:03,440 --> 00:20:08,119
Od tego roku NFZ rekomenduje
wszczepienie urządzenia
także tym pacjentom,

276
00:20:08,160 --> 00:20:12,479
którzy z różnych powodów
nie mogą mieć wykonanej
transplantacji.

277
00:20:12,520 --> 00:20:15,799
Po latach starań
Polska dołączyła do krajów,

278
00:20:15,840 --> 00:20:18,679
w których takie leczenie
jest standardem.

279
00:20:18,720 --> 00:20:21,479
Wczoraj jeszcze
ze skrajnie niewydolnym sercem,

280
00:20:21,520 --> 00:20:24,919
dziś - z urządzeniem,
które wspiera pracę serca.

281
00:20:24,960 --> 00:20:28,719
Maciej Stachyra
w Instytucie Kardiologii w Aninie
uczy się żyć z pompą.

282
00:20:28,760 --> 00:20:32,039
Jej baterie są w małej torbie,
wielkości chlebaka.

283
00:20:32,080 --> 00:20:40,919
Dzięki Bogu jest urządzenie,
które w najcięższym okresie
daje mi możliwość przeżycia.

284
00:20:40,960 --> 00:20:46,959
Pompa jest wszczepiona
do lewej komory serca
i przepompowuje krew do aorty.

285
00:20:47,000 --> 00:20:51,039
Na zewnątrz, przez powłoki
brzuszne, jest wyprowadzony kabel,

286
00:20:51,080 --> 00:20:54,639
podłączony do baterii,
którą pacjent nosi w torbie.

287
00:20:54,680 --> 00:20:58,599
Baterie, które zapewniają panu
możliwość poruszania,

288
00:20:58,640 --> 00:21:03,239
możliwość latania samolotem,
więc jest tutaj bardzo duża swoboda.

289
00:21:03,280 --> 00:21:08,759
Jedynie nie można się kąpać w wannie.

290
00:21:08,800 --> 00:21:13,559
Z takim urządzeniem
ostatnie 4,5 roku żył Tomasz Wałęga.

291
00:21:13,600 --> 00:21:23,159
Niewydolność serca nie przekreśliła
jego miłości do narciarstwa i gór.

292
00:21:23,200 --> 00:21:28,839
Niedawno przeszedł transplantację
w Śląskim Centrum Chorób Serca.

293
00:21:28,880 --> 00:21:33,999
Po prostu wiedziałem,
że spokojnie doczekam
do tego przeszczepu.

294
00:21:34,040 --> 00:21:37,039
Poza tym z roku na rok
byłem coraz silniejszy.

295
00:21:37,080 --> 00:21:41,399
Bo pompa wspiera,
ale także odciąża serce.

296
00:21:41,440 --> 00:21:45,479
Od tego roku NFZ finansuje to leczenie
także u pacjentów,

297
00:21:45,520 --> 00:21:50,439
u których nie było
innych możliwości terapii niż leki.

298
00:21:50,480 --> 00:21:58,119
Można wszczepić taką pompę
pacjentowi, który nie jest kandydatem
do transplantacji serca,

299
00:21:58,160 --> 00:22:02,079
np. z powodu chorób współistniejących.

300
00:22:02,120 --> 00:22:04,639
Kiedyś
prawie 100-kilogramowe urządzenie,

301
00:22:04,680 --> 00:22:07,919
z którym można było poruszać się
tylko po korytarzach szpitalnych.

302
00:22:07,960 --> 00:22:11,839
Dziś niespełna 3-kilogramowa torba,
która całkowicie uniezależnia
pacjenta od szpitala.

303
00:22:11,880 --> 00:22:14,999
Z czasem miniaturyzacja pompy
pójdzie jeszcze dalej.

304
00:22:15,040 --> 00:22:18,199
Jeśli przejdziemy ten etap
już technologicznie,

305
00:22:18,240 --> 00:22:21,839
że będzie można ładować indukcyjnie
baterie do tego typu urządzeń,

306
00:22:21,880 --> 00:22:24,559
to wtedy będzie to
naprawdę ogromny postęp.

307
00:22:24,600 --> 00:22:27,119
Maciej Stachyra
nie czeka na przeszczep.

308
00:22:27,160 --> 00:22:30,039
Wierzy, że pompa mu wystarczy na lata.

309
00:22:31,600 --> 00:22:34,159
Cena urządzenia to blisko 400 tys. zł,

310
00:22:34,200 --> 00:22:38,159
ale to zdecydowanie
bardziej opłacalna forma leczenia
niż pobyt w szpitalu.

311
00:22:38,200 --> 00:22:43,279
A na to byli dotąd skazani pacjenci
ze skrajną niewydolnością serca.

312
00:22:46,320 --> 00:22:49,399
Dziś Międzynarodowy Dzień
Języka Ojczystego.

313
00:22:49,440 --> 00:22:54,039
Święto ustanowione przez UNESCO
upamiętnia
śmierć studentów w Bangladeszu,

314
00:22:54,080 --> 00:22:58,999
którzy walczyli o to,
by ich ojczysty język
zyskał status urzędowego.

315
00:22:59,040 --> 00:23:01,319
To krótka lekcja historii,

316
00:23:01,360 --> 00:23:06,399
a nieco dłuższą lekcję
języka polskiego
ma dla państwa Igor Sokołowski.

317
00:23:06,440 --> 00:23:08,799
Nikt nie mówił, że będzie łatwo.

318
00:23:08,840 --> 00:23:14,479
Nie pieprz wieprza pieprzem,
Pietrze...

319
00:23:14,520 --> 00:23:18,999
Początkowe trudności nie zniechęcają
uczniów polskiej szkoły
w Strzelczyskach w Ukrainie.

320
00:23:19,040 --> 00:23:23,319
Dla nich to coś więcej
niż tylko nauka języka.

321
00:23:23,360 --> 00:23:28,359
Każdy w domu rozmawia po polsku,
dotrzymuje się polskich tradycji.

322
00:23:28,400 --> 00:23:32,959
Bo mało kto
tak jak Polacy za granicą
rozumie sens tych słów:

323
00:23:33,000 --> 00:23:36,279
naród żyje, dopóki język jego żyje.

324
00:23:36,320 --> 00:23:41,479
Na całym świecie
polski jest językiem ojczystym
dla 44 mln ludzi.

325
00:23:41,520 --> 00:23:46,119
Ale tych,
którzy go znają w różnym stopniu,
jest o wiele więcej.

326
00:23:46,160 --> 00:23:48,759
Np. w Buenos Aires.

327
00:23:48,800 --> 00:23:54,439
Język polski jest bardzo trudny,
to chyba jeden z najtrudniejszych
języków świata.

328
00:23:54,480 --> 00:23:59,879
Luis Pino języka polskiego
nauczył się w latach 80.,
gdy przyjechał do nas na studia.

329
00:23:59,920 --> 00:24:05,359
Teraz przekazuje swoją wiedzę dalej,
rozwiązując np. problemy z wymową.

330
00:24:05,400 --> 00:24:12,119
Próbuję znaleźć odpowiedniki
dźwięków polskich
w języku hiszpańskim,

331
00:24:12,160 --> 00:24:14,559
a jak nie ma, to w innym.

332
00:24:14,600 --> 00:24:18,879
Te problemy doskonale rozumie Oumaima,
która pochodzi z Maroka.

333
00:24:18,920 --> 00:24:22,959
Mieszkanka Łodzi
w przyszłości chce studiować
w naszym kraju radiologię,

334
00:24:23,000 --> 00:24:25,879
ale najpierw musi pokonać
barierę językową.

335
00:24:25,920 --> 00:24:30,359
Dla wszystkich Arabów
są problemy z językiem polskim,

336
00:24:30,400 --> 00:24:35,599
bo ten język bardzo się różni
i trochę jest trudny.

337
00:24:35,640 --> 00:24:37,679
I musimy ćwiczyć.

338
00:24:37,720 --> 00:24:43,319
Polski to najtrudniejszy język świata.
Zaraz po chińskim podobno.

339
00:24:43,360 --> 00:24:46,599
I polski obyczaj tak samo.

340
00:24:46,640 --> 00:24:48,839
W kwestii obyczaju bywa różnie,

341
00:24:48,880 --> 00:24:53,719
ale w obronie czci
naszej ojczystej mowy
stają językoznawcy.

342
00:24:54,360 --> 00:24:59,559
Jeżeli miałby być język polski
rzeczywiście jednym
z najtrudniejszych języków,

343
00:24:59,600 --> 00:25:04,559
to obok niego musiałyby być
czeski i Słowacki,
które mają bardzo podobną gramatykę.

344
00:25:04,600 --> 00:25:07,639
Być może język polski
sprawia pewne trudności.

345
00:25:07,680 --> 00:25:11,839
Być może nasza gramatyka i ortografia
nie zawsze idą w parze z logiką.

346
00:25:11,880 --> 00:25:16,719
Ale to właśnie sprawia,
że nasz język ojczysty
jest naprawdę wyjątkowy.

347
00:25:20,720 --> 00:25:23,399
To moje pożegnalne
przedstawienie w teatrze

348
00:25:23,440 --> 00:25:26,079
- mówi Jerzy Stuhr
o spektaklu "Geniusz".

349
00:25:26,120 --> 00:25:30,879
Sztuka opowiada
o spotkaniu Józefa Stalina
i Konstantina Stanisławskiego,

350
00:25:30,920 --> 00:25:35,119
dramatycznym zderzeniu dwóch postaci
- jednego z największych zbrodniarzy

351
00:25:35,160 --> 00:25:37,719
i jednego z największych
twórców teatru.

352
00:25:37,760 --> 00:25:40,719
W roli mistrza metody gry aktorskiej
- Jerzy Stuhr,

353
00:25:40,760 --> 00:25:46,159
który podkreśla, że to hołd
dla jego całego zawodowego życia.

354
00:25:46,360 --> 00:25:52,279
Sztuka "Geniusz" pokazuje spotkanie
dwóch niezwykle silnych osobowości.

355
00:25:52,320 --> 00:25:58,359
Wielkiego tyrana
- w tej roli Jacek Braciak -
i wielkiego reformatora teatru.

356
00:25:58,400 --> 00:26:03,879
Jerzy Stuhr,
grając Konstantina Stanisławskiego,

357
00:26:03,920 --> 00:26:08,359
korzysta z doświadczenia,
które zdobywał w teatrze
przez dziesięciolecia.

358
00:26:08,400 --> 00:26:11,839
Całe moje życie i to,
że tu siedzimy teraz na tej scenie,

359
00:26:11,880 --> 00:26:22,079
ja to traktuję jako podsumowanie
mojej aktorskiej,
pedagogicznej głównie drogi.

360
00:26:22,120 --> 00:26:27,399
Stanisławski stworzył w teatrze
nowy sposób pracy aktora nad rolą.

361
00:26:27,440 --> 00:26:32,479
Tzw. metoda, dziś wykorzystywana
przez największe sławy Hollywood,

362
00:26:32,520 --> 00:26:38,999
zakłada, że aktor w teatrze
korzysta z własnych przeżyć
i stanów emocjonalnych.

363
00:26:39,040 --> 00:26:42,239
W "Geniuszu" reżyser uczy Stalina.

364
00:26:42,280 --> 00:26:47,079
Jak korzystać z własnego ciała,
by być lepszym aktorem.

365
00:26:47,120 --> 00:26:52,399
O tym jest sztuka,
że Stanisławski demonstruje,

366
00:26:52,440 --> 00:26:56,359
czy też uczy Stalina
metody Stanisławskiego,

367
00:26:56,400 --> 00:27:02,239
czyli działania,
działanie jest najistotniejsze
w pracy aktora.

368
00:27:02,280 --> 00:27:05,799
A dla Jerzego Stuhra
metoda Stanisławskiego

369
00:27:05,840 --> 00:27:10,679
była wyznacznikiem tego,
jak uczyć teatru młodych aktorów.

370
00:27:10,720 --> 00:27:17,159
"Ja się niestety na to nie załapałem"
- mówi Paweł Ciołkosz, absolwent
warszawskiej szkoły aktorskiej.

371
00:27:17,200 --> 00:27:20,759
Nie przyjął mnie do szkoły,
a teraz spotykamy się na scenie

372
00:27:20,800 --> 00:27:23,639
i mam ogromną przyjemność
grać u jego boku.

373
00:27:23,680 --> 00:27:29,199
Mam nadzieję,
że zagramy go ze 200 razy,
a 200 razy to 4 lata, 5 lat.

374
00:27:29,240 --> 00:27:33,159
Tak że myślę, że Jurek
będzie tu do nas przyjeżdżał

375
00:27:33,200 --> 00:27:38,879
i grał, i przyjaźnił się dalej,
i będziemy go widzieć
w dobrym zdrowiu.

376
00:27:38,920 --> 00:27:43,679
A jak wytrzyma długie przedstawienie
zmagający się od lat z nowotworem
Jerzy Stuhr - martwi się jego syn.

377
00:27:43,720 --> 00:27:45,999
Miałem niejedną taką chwilę,
że myślałem,

378
00:27:46,040 --> 00:27:48,839
że ostatnie przedstawienie
Jerzego Stuhra to już było,

379
00:27:48,880 --> 00:27:50,879
tak że to,
że znowu on będzie w teatrze

380
00:27:50,920 --> 00:27:53,519
jest wynikiem jego wielkiego heroizmu,

381
00:27:53,560 --> 00:27:56,839
aby powalczyć jeszcze raz
o uwagę publiczności
po tym wszystkim, co przeszedł.

382
00:27:56,880 --> 00:28:00,079
Dziś to młody Stuhr uczy studentów
Akademii Teatralnej.

383
00:28:00,120 --> 00:28:03,639
Młodzi studenci
dobrze kojarzą Stuhra ojca,
ale trochę inaczej...

384
00:28:03,680 --> 00:28:06,079
Pierwsze skojarzenie z Jerzym Stuhrem?

385
00:28:06,120 --> 00:28:09,359
Osioł ze "Shreka".

386
00:28:09,800 --> 00:28:13,519
Choć dziesiątkom filmów
Jerzy Stuhr zawdzięcza popularność,

387
00:28:13,560 --> 00:28:17,799
o której marzą tysiące aktorów,
setki ról zagrał jednak w teatrze,

388
00:28:17,840 --> 00:28:21,679
także w tym największym w Polsce
- Teatrze Telewizji.

389
00:28:21,720 --> 00:28:26,119
"Grałem Belzebuba"
- wyznał Jerzy Stuhr
podczas audiencji w Watykanie.

390
00:28:26,160 --> 00:28:29,239
"Ról się nie wybiera"
- odpowiedział Jan Paweł II.

391
00:28:29,280 --> 00:28:33,319
Tę ostatnią rolę
aktor i reżyser wybrał sam, świadomie.

392
00:28:33,360 --> 00:28:40,919
Bilety na ostatni spektakl
starego Stuhra są wyprzedane
na dwa najbliższe miesiące.

393
00:28:46,480 --> 00:28:53,519
Na koniec "19:30" mam dla państwa
zaproszenie na rozmowę Marka Czyża
z ministrą zdrowia Izabelą Leszczyną.

394
00:28:53,560 --> 00:28:55,959
Spokojnego wieczoru. Do zobaczenia.

395
00:28:56,000 --> 00:28:59,599
NA GOŚCIA "19.30" Z NAPISAMI
ZAPRASZAMY DO TVP INFO