1
00:00:08,640 --> 00:00:11,139

2
00:00:20,340 --> 00:00:23,099
W nocy Rosja rozpoczęła inwazję
na Ukrainę.

3
00:00:23,140 --> 00:00:24,979
Zachód wprowadza sankcje.

4
00:00:25,020 --> 00:00:26,839
Co dalej, o tym już za chwilę.

5
00:00:26,880 --> 00:00:31,059
Dobry wieczór, Edyta Lewandowska,
witam Państwa i zapraszam
na Wiadomości.

6
00:00:31,100 --> 00:00:32,999
A oto co dziś w programie.

7
00:00:33,840 --> 00:00:35,959
Inwazja Rosji na Ukrainę.

8
00:00:36,620 --> 00:00:39,379
Nie boimy się nikogo ani niczego.

9
00:00:39,420 --> 00:00:44,819
Nikomu niczego nie jesteśmy winni
i nikomu niczego nie oddamy.

10
00:00:44,860 --> 00:00:51,259
Trzeba uczynić wszystko,
aby zatrzymać inwazję na Ukrainę
i aby zachować pokój.

11
00:00:51,300 --> 00:00:55,299
Dziś Gruzja, jutro Ukraina,
pojutrze państwa bałtyckie,

12
00:00:55,340 --> 00:00:58,139
a później może i czas na mój kraj
- na Polskę.

13
00:00:58,180 --> 00:01:02,739
Polska musi być bezpieczna,
Ukraina musi być ocalona.

14
00:01:02,780 --> 00:01:05,619
Polska rozbuduje siły zbrojne.

15
00:01:05,660 --> 00:01:10,239
Zwracamy się do ludzi młodych,
żeby wybrali służbę w Wojsku Polskim.

16
00:01:10,280 --> 00:01:13,759
Co z nadchodzącym meczem
Polska - Rosja?

17
00:01:14,200 --> 00:01:19,499
Żadne poważne międzynarodowe
imprezy sportowe w Rosji
nie powinny się odbywać.

18
00:01:24,100 --> 00:01:28,419
To jeden z najczarniejszych dni
Ukrainy i współczesnej Europy.

19
00:01:28,460 --> 00:01:31,439
Po decyzji Władimira Putina
o uznaniu niepodległości

20
00:01:31,480 --> 00:01:36,039
kontrolowanych przez prorosyjskich
separatystów republik
donieckiej i ługańskiej

21
00:01:36,080 --> 00:01:40,499
wczoraj wieczorem rosyjskie czołgi
wkroczyły na okupowane terytoria
należące do Ukrainy.

22
00:01:40,540 --> 00:01:47,319
Eksperci nie mają wątpliwości
- to początek rosyjskiej inwazji
na naszego wschodniego sąsiada.

23
00:01:47,360 --> 00:01:53,239
Uznanie separatystycznych republik
- ten dekret podpisany przez Putina

24
00:01:53,280 --> 00:01:58,339
to jasny sygnał
dla rosyjskich wojsk zgromadzonych
przy ukraińskiej granicy:

25
00:01:58,380 --> 00:02:03,499
możecie wjeżdżać do Donbasu
- ukraińskiego regionu okupowanego
przez rosyjskich rebeliantów.

26
00:02:03,540 --> 00:02:07,739
Rosyjskie czołgi już wjechały
do Donbasu i rozpoczeły inwazję.

27
00:02:07,780 --> 00:02:11,999
Rosjanie otrzymali od separatystów
prawo do budowy baz wojskowych.

28
00:02:12,040 --> 00:02:15,819
Prezydent Ukrainy Wołodymir Zełeński
w specjalnym orędziu zapowiedział,

29
00:02:15,860 --> 00:02:20,099
że Ukraina się nie podda i nie odda
Doniecka oraz Ługańska Rosji.

30
00:02:20,140 --> 00:02:24,299
Kraj, który od 8 lat popiera wojnę,
nie może popierać pokoju.

31
00:02:24,340 --> 00:02:29,199
Jesteśmy zdeterminowani do rozwiązania
konfliktu na drodze dyplomatycznej
i pokojowej.

32
00:02:29,240 --> 00:02:33,019
Jesteśmy na swojej ziemi.
Nie boimy się nikogo ani niczego.

33
00:02:33,060 --> 00:02:37,239
Nikomu, niczego nie jesteśmy winni
i nikomu niczego nie oddamy.

34
00:02:37,280 --> 00:02:41,679
Rosyjscy rebelianci wzywają
władze w Kijowie, aby dobrowolnie
wycofały swoje wojska.

35
00:02:41,720 --> 00:02:43,039
Grożą atakiem.

36
00:02:43,080 --> 00:02:45,399
Wyższa izba parlamentu Rosji

37
00:02:45,440 --> 00:02:51,179
zaakceptowała ratyfikację umów
o współpracy z tzw.
"republikami ludowymi" w Donbasie.

38
00:02:51,220 --> 00:02:54,559
Porozumienie określa zamiar
współdziałania stron

39
00:02:54,600 --> 00:02:59,419
w zakresie polityki zagranicznej,
ochrony suwerenności
i integralności terytorialnej

40
00:02:59,460 --> 00:03:01,759
oraz zapewnienia bezpieczeństwa,

41
00:03:01,800 --> 00:03:06,399
w tym poprzez udzielanie sobie
nawzajem niezbędnej pomocy,
w tym wojskowej.

42
00:03:06,440 --> 00:03:11,199
Dodatkowo rada wydała zgodę
na użycie rosyjskich sił zbrojnych
poza granicami kraju

43
00:03:11,240 --> 00:03:13,359
w związku z sytuacją w Donbasie.

44
00:03:13,400 --> 00:03:16,619
To de facto pozwolenie
na inwazję na całą Ukrainę.

45
00:03:16,660 --> 00:03:20,139
Polskie władze wzywają do nałożenia
na Rosję ostrych sankcji.

46
00:03:20,180 --> 00:03:24,059
Jeżeli to, co w tej chwili
robi Putin, będzie tolerowane,

47
00:03:24,100 --> 00:03:29,779
to będzie to oznaczało, że są państwa,
które po prostu nie muszą przestrzegać
prawa międzynarodowego,

48
00:03:29,820 --> 00:03:34,379
ani w ogóle żadnych ustalonych
w świecie cywilizowanym reguł.

49
00:03:34,420 --> 00:03:37,919
Szokują kłamstwa szefa rosyjskiej
dyplomacji Sierjeja Ławrowa,

50
00:03:37,960 --> 00:03:41,599
który stwierdził, że Ukraina
nie ma prawa do suwerenności.

51
00:03:41,640 --> 00:03:48,939
Prawo do suwerenności mają tylko
te kraje, które reprezentują interesy
wszystkich ludzi na swoim terytorium.

52
00:03:48,980 --> 00:03:54,499
Reżim Ukraiński nie jest jednym
z nich od zamachu stanu w 2014 roku.

53
00:03:54,540 --> 00:04:00,639
Rosja chce, abyśmy ulegli prowokacjom,
przejawili emocje,
żebyśmy nie wytrzymali ciśnienia.

54
00:04:00,680 --> 00:04:03,019
Zapewniam was, że to nie nastąpi.

55
00:04:03,060 --> 00:04:09,219
Jesteśmy gotowi do zdecydowanych
kroków, ale każda decyzja będzie
przemyślana i pozbawiona emocji.

56
00:04:09,260 --> 00:04:14,719
Jesteśmy zainteresowani tym,
żeby utrzymany został pokój
i będziemy działać na jego rzecz.

57
00:04:14,760 --> 00:04:19,059
Na rosyjską agresje i decyzje Putina
zareagował Sojusz Północnoatlantycki.

58
00:04:19,100 --> 00:04:23,359
To jest kryzys wywołany wyłącznie
przez Rosje, którą potępiamy.

59
00:04:23,400 --> 00:04:27,519
Wyrażamy nasza solidarność z narodem
Ukraińskim, wspieramy ich suwerenność,

60
00:04:27,560 --> 00:04:32,079
wspieramy integralność terytorialną
w granicach uznanych
przez społeczność międzynarodową.

61
00:04:32,120 --> 00:04:34,459
Wszyscy sojusznicy
potępili te decyzje.

62
00:04:34,500 --> 00:04:41,519
Wszyscy sojusznicy łączą się
w nieuznawaniu tej nielegalnej
decyzji, oraz USA.

63
00:04:41,560 --> 00:04:50,459
Jeszcze wczoraj wieczorem w związku
z sytuacją w Donbasie polskie władze
rozpoczęły wspólne działania.

64
00:04:52,080 --> 00:04:58,239
Dziś z kolei odbyło się posiedzenie
Rady Bezpieczeństwa Narodowego.

65
00:04:58,280 --> 00:04:59,679
Musimy działać.

66
00:04:59,720 --> 00:05:03,319
Mamy poczucie tego głębokie,
że trzeba uczynić wszystko,

67
00:05:03,360 --> 00:05:09,519
aby zatrzymać inwazję na Ukrainę
i aby zachować pokój.

68
00:05:09,560 --> 00:05:11,679
Ukraina musi być ocalona,

69
00:05:11,720 --> 00:05:17,939
bo to jest interes
odnoszący się zarówno
do sytuacji strategicznej Polski

70
00:05:17,980 --> 00:05:21,359
i innych krajów w tej części Europy,
i w ogóle całej Europy.

71
00:05:21,400 --> 00:05:26,939
Premier Mateusz Morawiecki podpisał
zarządzenie wprowadzające w całej
Polsce trzeci stopień alarmowy CRP,

72
00:05:26,980 --> 00:05:28,899
dotyczący cyberprzestrzeni.

73
00:05:28,940 --> 00:05:32,119
Niestety widać wyraźnie
po dyslokacji wojsk,

74
00:05:32,160 --> 00:05:40,039
że taka agresja, dalsza agresja
już na terytorium, głębiej
w terytorium Ukrainy nakierowana,

75
00:05:40,080 --> 00:05:41,759
jest możliwa.

76
00:05:41,800 --> 00:05:44,219
Stąd działania polskiej dyplomacji.

77
00:05:44,260 --> 00:05:49,519
Dziś minister spraw zagranicznych
profesor Zbigniew Rau spotkał się
z Sekretarzem Generalnym NATO.

78
00:05:49,560 --> 00:05:56,979
To w połączeniu z presją militarną
na Ukrainę prowadzi
- co do tego zgodziliśmy się -

79
00:05:57,020 --> 00:06:01,999
do załamania się dotychczasowej
architektury bezpieczeństwa.

80
00:06:02,040 --> 00:06:11,439
Nie tylko w Europie Wschodniej,
ale także wobec wschodniej
flanki NATO.

81
00:06:11,480 --> 00:06:16,619
Inwazję Rosji na Ukrainę potępiło
więszość największych państwa świata,
w tym Turcja.

82
00:06:32,880 --> 00:06:37,039
A także przewodnicząca francuskiego
zjednoczenia narodowego Marine Le Pen.

83
00:06:41,620 --> 00:06:45,059
W momencie, kiedy polski rząd
walczy o suwerenność Ukrainy,

84
00:06:45,100 --> 00:06:49,679
polska opozycja walczy
wraz z przedstawicielami
Parlamentu Europejskiego,

85
00:06:49,720 --> 00:06:52,019
aby w naszym kraju zmienić władzę.

86
00:06:52,060 --> 00:06:55,339
Z kolei Donald Tusk dopiero
po konferencji kanclerza Niemiec

87
00:06:55,380 --> 00:06:58,999
postanowił w mediach społecznościowych
opublikować krótki wpis.

88
00:06:59,040 --> 00:07:01,859
Na dodatek w mediach
pojawiły się informacje,

89
00:07:01,900 --> 00:07:06,359
że Tusk w momencie rosyjskiej agresji
na naszego wschodniego sąsiada
wypoczywał na nartach.

90
00:07:06,400 --> 00:07:09,339
Był na wakacjach, na wyjeździe
na nartach wczoraj na przykład.

91
00:07:09,380 --> 00:07:11,659
Gdzie przebywał
przewodniczący Tusk?

92
00:07:11,700 --> 00:07:14,859
Bo kilka dni temu zwołał
quasi radę gabinetową,

93
00:07:15,520 --> 00:07:18,239
Czy państwo dziennikarze
macie jeszcze jakieś pytania?

94
00:07:18,280 --> 00:07:21,359
Nie widzę pytań od dziennikarzy,
dziękuję bardzo.

95
00:07:22,240 --> 00:07:29,879
No to pokazuje pewne też lekceważenie
i brak takiej powagi,
jaką powinien prezentować mąż stanu.

96
00:07:29,920 --> 00:07:36,199
Na pewno Donaldowi Tuskowi nie można
tego zarzucić, że ma w sobie
cechy takiego męża stanu.

97
00:07:36,240 --> 00:07:40,539
Teraz wyjątkowo ważna jest jedność
i zdecydowane działania,

98
00:07:40,580 --> 00:07:45,859
które mogą powstrzymać Putina przed
atakiem na całe terytorium Ukrainy.

99
00:07:48,720 --> 00:07:53,379
Rozwój sytuacji na Ukrainie
na miejscu śledzą nasi dziennikarze

100
00:07:53,420 --> 00:07:58,259
- w Kijowie Tomasz Jędruchów,
a w Zaporożu Marcin Tulicki.

101
00:07:58,300 --> 00:08:00,559
Przenieśmy się najpierw do Kijowa.

102
00:08:00,600 --> 00:08:06,139
Jakie kroki podejmuje i może jeszcze
podjąć prezydent Wołodymir Zełenski?

103
00:08:16,280 --> 00:08:18,239
Przede wszystkim prowadzi teraz

104
00:08:18,280 --> 00:08:20,519
bardzo intensywną
ofensywę dyplomatyczną,

105
00:08:20,560 --> 00:08:23,159
rozmawia z przedstawicielami
zachodnich państw

106
00:08:23,200 --> 00:08:25,039
i organizacji międzynarodowych.

107
00:08:25,080 --> 00:08:26,899
Stara się ich namówić do tego,

108
00:08:26,940 --> 00:08:30,379
żeby sankcje nakładane na Rosję
były jak najbardziej dotkliwe.

109
00:08:30,420 --> 00:08:33,019
Minister spraw zagranicznych Ukrainy

110
00:08:33,060 --> 00:08:36,759
zasugerował prezydentowi
zerwanie stosunków dyplomatycznych
z Moskwą.

111
00:08:36,800 --> 00:08:39,619
Na stole jest również kwestia
stanu wojennego.

112
00:08:39,660 --> 00:08:40,899
Ale prezydent Zełenski stwierdził,
że to za rozwiązanie ostateczne.

113
00:08:40,940 --> 00:08:45,779
Po tym, jak Władimir Putin
podjął decyzję o wprowadzeniu
rosyjskiego wojska na teren Ukrainy,

114
00:08:45,820 --> 00:08:49,239
nie ma już wątpliwości,
że każdy scenariusz jest możliwy.

115
00:08:49,280 --> 00:08:51,859
I to w ciągu najbliższych godzin
- a nie dni.

116
00:08:51,900 --> 00:08:54,479
Przenieśmy się teraz
na wschód Ukrainy, do Zaporoża.

117
00:08:54,520 --> 00:08:56,119
Tam jest Marcin Tulicki.

118
00:08:56,160 --> 00:08:59,939
Powiedz, które miejsca
są teraz najbardziej zagrożone?

119
00:09:06,700 --> 00:09:11,239
Rzecz jasna najbardziej zagrożone
są miejsca położone
najbliżej linii frontu.

120
00:09:11,280 --> 00:09:17,199
Te położone na Donbasie
i strategiczne gospodarczo.

121
00:09:17,240 --> 00:09:20,699
To może być przede wszystkim
Mariupol. Miasto portowe.

122
00:09:20,740 --> 00:09:25,379
Jest strategiczny gospodarczo.

123
00:09:25,420 --> 00:09:27,639
Leży na terenie,

124
00:09:27,680 --> 00:09:31,899
To odgłosy wybuchów i ostrzałów -
które było słychać w nocy w Mariupolu.

125
00:09:31,940 --> 00:09:36,259
Pochodzące z frontu,
które jest stąd oddalony
o zaledwie kilkanaście kilometrów.

126
00:09:36,300 --> 00:09:38,879
To akurat moment niedługo po tym

127
00:09:38,920 --> 00:09:44,679
gdy Władimir Putin wydał rozkaz
skierowania rosyjskich wojsk
na Donbas.

128
00:09:44,720 --> 00:09:46,999
Tylko w ciągu ostatniej doby

129
00:09:47,040 --> 00:09:53,859
na linii frontu z terenów okupowanych
rosyjscy separatyści zaatakowali
prawie sto razy.

130
00:09:53,900 --> 00:10:15,119
W wyniku ostrzału zginęło niestety
dwóch ukraińskich żołnierzy,
a 18 zostało rannych w akcji.

131
00:10:15,160 --> 00:10:18,499
Obecnie są leczeni w placówkach
medycznych Mariupola.

132
00:10:18,540 --> 00:10:21,859
Miasto ukraińskie
i przez Ukrainę kontrolowane.

133
00:10:21,900 --> 00:10:25,079
Ale chyba najbardziej narażone
na rosyjski atak.

134
00:10:25,120 --> 00:10:32,039
Jest to strategiczny port Ukrainy,
który Rosjanie chcą zająć.

135
00:10:32,080 --> 00:10:45,359
Przez ten port bardzo dużo dostaw
idzie na Ukrainę i oczywiście
wpływa to na ich gospodarkę.

136
00:10:45,400 --> 00:10:48,039
Mariupol leży w Obwodzie Donieckim.

137
00:10:48,080 --> 00:10:53,539
A rosyjscy separatyści chcą mieć
pod swoją kontrolą cały obwód
- i Doniecki, i Ługański.

138
00:10:53,580 --> 00:10:56,699
A nie tak jak teraz
- mniej więcej jedną trzecią.

139
00:10:56,740 --> 00:11:00,519
Rozmawiamy z mieszkanką Mariupola.
Pytamy o nastroje.

140
00:11:00,560 --> 00:11:05,039
Nie ma paniki, ale ludzie przewidują,
że miasto może zostać zaatakowane.

141
00:11:05,080 --> 00:11:09,659
Już raz przecież było zaatakowane.
W 2014 roku udało się je obronić.

142
00:11:09,700 --> 00:11:12,039
Jedni planuja wyjechać,
jak rodziny z małymi dziećmi,

143
00:11:28,600 --> 00:11:31,339
Rosyjskie MSZ najpierw twierdziło,

144
00:11:31,380 --> 00:11:38,039
że to za wcześnie,
aby mówić o granicach republik,
które Putin uznał za niepodległe.

145
00:11:58,180 --> 00:12:02,219
A wyższa izba parlamentu Rosji
wydała zgodę na użycie sił zbrojnych
poza granicami kraju

146
00:12:02,260 --> 00:12:04,439
"w związku z sytuacją w Donbasie".

147
00:12:04,480 --> 00:12:10,139
Tak naprawdę przesunięcie
sił rosyjskich w głąb
samozwańczych republik

148
00:12:10,180 --> 00:12:13,319
już jest złamaniem
wszelkich możliwych umów.

149
00:12:13,360 --> 00:12:20,839
Tyle tylko, że ani z umów, ani
z reakcji świata na ich łamanie
Putin chyba niewiele sobie robi.

150
00:12:20,880 --> 00:12:24,399
Rozmawiamy z Aliną Nahorną,
mieszkanką Zaporoża.

151
00:12:24,440 --> 00:12:27,739
To jakieś dwie i pół godziny drogi
od Donbasu.

152
00:12:27,780 --> 00:12:31,979
Oczywiście, że jest niespokojnie.
Nikt nie wie, co będzie dalej.

153
00:12:32,020 --> 00:12:34,759
Nikt nie wie,
co robić w takiej sytuacji.

154
00:12:34,800 --> 00:12:38,799
Wszyscy maja przecież dzieci i pracę.
Nikt nie wie, dokąd jechać.

155
00:12:38,840 --> 00:12:45,099
Tym bardziej, że Władimir Putin
podczas przemówienia do narodu
nie skupiał się tylko na Donbasie.

156
00:12:45,140 --> 00:12:49,299
On wręcz odmówił Ukrainie
prawa do bycia państwem.

157
00:12:52,300 --> 00:12:57,199
Prezydent USA Joe Biden
tuż po godzinie 19.00
ogłosił nowe sankcje na Rosję.

158
00:12:57,240 --> 00:13:03,419
Już wczoraj Waszyngton wprowadził
restrykcje gospodarcze na dwie
samozwańcze republiki w Donbasie.

159
00:13:03,620 --> 00:13:06,539
To odpowiedź Ameryki
na rosyjską agresję.

160
00:13:18,040 --> 00:13:21,679
Cały czas czekamy
na wystąpienie prezydenta Bidena.

161
00:13:21,720 --> 00:13:23,599
Było zaplanowane
na godzinę 19.00.

162
00:13:23,640 --> 00:13:29,019
Wtedy prezydent ma ogłosić
nowe sankcje na Rosję.

163
00:13:29,060 --> 00:13:31,499
Mają być bolesne i dotkliwe
dla Rosji.

164
00:13:31,540 --> 00:13:33,239
Ale to nie będzie ten pakiet,

165
00:13:33,280 --> 00:13:39,959
o którym Ameryka mówił
od kilku tygodni.

166
00:13:40,000 --> 00:13:44,399
Choć minęła blisko doba od wtargnięcia
rosyjskich sił na Ukrainę,

167
00:13:44,440 --> 00:13:49,619
Zachód wciąż nie zdecydował się
na dotkliwe sankcje,
które uderzyłyby w Moskwę.

168
00:13:49,660 --> 00:13:54,939
Niemcy zapowiadają opóźnienie
uruchomienia gazociągu Nord Stream 2,

169
00:13:55,440 --> 00:13:59,199
Sankcjami chcemy uderzyć w sektory
mające szczególne znaczenie
dla Kremla.

170
00:13:59,240 --> 00:14:04,399
Objęliśmy nimi 5 rosyjskich banków,
wprowadzamy również sankcje,
które uderzą w osoby prywatne.

171
00:14:04,440 --> 00:14:08,019
Niemcy, które od lat budują z Rosją
gazociąg Nord Stream 2,

172
00:14:08,060 --> 00:14:11,099
nie zdecydowały się
zrezygnować z tego projektu.

173
00:14:11,140 --> 00:14:15,759
Berlin zapowiedział jedynie
wstrzymanie procesu pozwolenia
na uruchomienie gazociągu.

174
00:14:15,800 --> 00:14:20,399
Choć ta procedura
i tak jest zawieszona od ubiegłego
roku z powodów formalnych.

175
00:14:20,440 --> 00:14:26,659
Tu są jeszcze potrzebne kroki
administracyjne, aby w tej chwili
nie doszło do certyfikacji gazociągu,

176
00:14:26,700 --> 00:14:30,219
bez której nie może on być
eksploatowany.

177
00:14:30,260 --> 00:14:36,759
Pierwsza reakcja USA to zerwanie
interesów z dwoma samozwańczymi
republikami, a nie z całą Rosją.

178
00:14:36,800 --> 00:14:40,399
Równie łagodna reakcja
przyszła ze strony UE.

179
00:14:40,440 --> 00:14:47,539
Członkowie Dumy, rosyjscy posłowie,
którzy zagłosowali za uznaniem
niepodegłości republik ludowych,

180
00:14:47,580 --> 00:14:49,439
trafią na listę sankcji.

181
00:14:49,480 --> 00:14:54,859
Rosja nie została wykluczona
z żadnego systemu finansowego,

182
00:14:54,900 --> 00:15:03,739
żaden kraj nie zerwał też wielkich
interesów gospodarczych z Moskwą.

183
00:15:03,780 --> 00:15:10,219
Nie zdecydowano się też na zamrożenie
ogromnych majątków ludzi Putina
ulokowanych na Zachodzie.

184
00:15:10,260 --> 00:15:13,639
A to zdaniem ekspertów
uderzyłoby boleśnie w Rosję.

185
00:15:13,680 --> 00:15:18,099
Nic dziwnego, że łagodne sankcje
zostały przyjęte na Kremlu bez emocji.

186
00:15:18,140 --> 00:15:24,519
Grożą wszelkimi możliwymi
piekielnymi sankcjami czy, jak mówią,
matką wszystkich sankcji.

187
00:15:24,560 --> 00:15:28,879
My się do tego przyzwyczailiśmy.
Prezydent określił swoje stanowisko.

188
00:15:28,920 --> 00:15:32,359
Wiemy, że sankcje będą wprowadzane
tak czy inaczej.

189
00:15:32,400 --> 00:15:36,779
Przez lata Zachód ignorował
ostrzeżenia o budowaniu
monopolu gazowego przez Rosję.

190
00:15:36,820 --> 00:15:40,679
Unijni urzędnicy z Angelą Merkel
i Donaldem Tuskiem na czele

191
00:15:40,720 --> 00:15:44,479
nie przeszkadzali w uzależnianiu
Europy od rosyjskiego gazu.

192
00:15:44,520 --> 00:15:48,179
W efekcie Moskwa wie,
że ma Europę w gazowych kleszczach.

193
00:15:48,220 --> 00:15:53,619
Taki jest porządek historii ludzkiej,
że wcześniej czy później
będą zmęczeni tą sytuacją

194
00:15:53,660 --> 00:15:56,839
i sami będą prosić o powrót
do dyskusji i rozmów

195
00:15:56,880 --> 00:16:00,559
we wszystkich aspektach zapewnienia
strategicznego bezpieczeństwa.

196
00:16:00,600 --> 00:16:05,539
Już po aneksji Krymu Putin
przekonał się, że Zachód nie zrobi
krzywdy rosyjskiej gospodarce.

197
00:16:05,580 --> 00:16:08,939
Przez kolejne lata pieniądze
płynęły do Rosji szerokim strumieniem.

198
00:16:08,980 --> 00:16:14,959
Nawet rząd Holandii, której Rosjanie
zestrzelili samolot pasażerski,
negocjował później biznesy z Kremlem.

199
00:16:15,000 --> 00:16:20,639
Druga strona musi mieć takie
przeświadczenie, że te sankcje
będą działały do skutku.

200
00:16:20,680 --> 00:16:22,679
To znaczy, że to nie będzie tak,

201
00:16:22,720 --> 00:16:30,059
że to zostanie szybko
czy za jakieś drobne ustępstwa
lub bez ustępstw wycofane.

202
00:16:30,100 --> 00:16:37,519
Niestety wygląda na to, że na razie
Zachód nie wyciągnął wniosków
z popełnionych wcześniej błędów.

203
00:16:38,180 --> 00:16:43,739
Liczniejsza, jeszcze lepiej wyszkolona
i nowocześniej wyposażona
- tak ma wyglądać polska armia.

204
00:16:43,780 --> 00:16:48,679
Gwarancją tego ma być ustawa
o obronie ojczyzny przyjęta dziś
przez radę ministrów.

205
00:16:48,720 --> 00:16:54,999
To kluczowy krok do zwiększenia
bezpieczeństwa Polski w obliczu
rosyjskiej agresji na Ukrainę.

206
00:16:55,040 --> 00:16:58,399
Działania Rosji coraz bardziej
agresywne i krwawe.

207
00:16:58,440 --> 00:17:01,579
Kreml dokonuje
brutalnego rozbioru Ukrainy.

208
00:17:01,620 --> 00:17:07,199
Nie ma wątpliwości, że w tej sytuacji
Polska musi znacząco wzmocnić
siły zbrojne.

209
00:17:07,240 --> 00:17:11,159
Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy
o obronie ojczyzny.

210
00:17:11,200 --> 00:17:17,559
Jedna duża, kompleksowa ustawa
ma uporządkować i zastąpić
14 poprzednich regulacji.

211
00:17:17,600 --> 00:17:24,579
Polska musi dysponować siłami
zbrojnymi adekwatnymi do tej sytuacji,
która dzisiaj jest,

212
00:17:24,620 --> 00:17:33,139
to znaczy siłami, które będą zdolne
odeprzeć atak i które będą
- i to może jest najważniejsze -

213
00:17:33,180 --> 00:17:39,379
na tyle silne,
by do tego ataku nie doszło.

214
00:17:39,420 --> 00:17:45,199
W myśl tego historycznego projektu
liczba polskich żołnierzy
ma wzrosnąć do minimum 300 tys.

215
00:17:45,240 --> 00:17:50,299
Ćwierć miliona żołnierzy zawodowych
i 50 tys. wojsk obrony terytorialnej.

216
00:17:50,340 --> 00:17:55,099
Obok zawodowej służby wojskowej,
obok terytorialnej służby wojskowej

217
00:17:55,140 --> 00:17:58,819
wprowadzamy dobrowolną
zasadniczą służbę wojskową.

218
00:17:58,860 --> 00:18:04,699
A więc zwracamy się do ludzi młodych,
do tych, którzy jeszcze nie
zdecydowali o swojej przyszłości,

219
00:18:04,740 --> 00:18:07,599
żeby wybrali służbę w Wojsku Polskim.

220
00:18:07,640 --> 00:18:11,119
Chętni będą mogli rozpocząć
28-dniowe szkolenie

221
00:18:11,160 --> 00:18:15,399
i całkowicie, co jeszcze raz
warte podkreślenia - dobrowolną -

222
00:18:15,440 --> 00:18:17,759
11-miesięczną służbę wojskową.

223
00:18:17,800 --> 00:18:22,359
Ustawa o obronie ojczyzny
to uproszczona droga do służby,
podwyżki w armii,

224
00:18:22,400 --> 00:18:25,619
prostsza i bardziej
elastyczna ścieżka awansu.

225
00:18:25,660 --> 00:18:28,959
Ta ustawa daje możliwości
rozwoju zawodowego, awansów,

226
00:18:29,000 --> 00:18:33,499
no i przede wszystkim
motywuje młodych ludzi,
żeby wstępowali w szeregi armii.

227
00:18:33,540 --> 00:18:38,299
To jest bardzo ważne dla naszego
bezpieczeństwa, szczególnie teraz.

228
00:18:38,340 --> 00:18:41,519
Utworzone mają zostać
nowe jednostki Wojska Polskiego.

229
00:18:41,560 --> 00:18:47,119
W ramach projektu ustawy
o obronie ojczyzny powstanie
fundusz wsparcia sił zbrojnych.

230
00:18:47,160 --> 00:18:49,859
To wpływy ze skarbowych
papierów wartościowych,

231
00:18:49,900 --> 00:18:53,639
wpłaty z budżetu państwa,
wpłaty z zysku
Narodowego Banku Polskiego

232
00:18:53,680 --> 00:18:56,419
oraz środki z obligacji
Banku Gospodarstwa Krajowego.

233
00:18:56,460 --> 00:19:00,419
Wypracowany mechanizm finansowania
zapewni możliwość pozyskania
dodatkowych pieniędzy

234
00:19:00,460 --> 00:19:03,539
na zakup najnowocześniejszego
uzbrojenia dla Wojska Polskiego

235
00:19:03,580 --> 00:19:06,799
i całkowitą modernizację
posiadanego już wyposażenia.

236
00:19:06,840 --> 00:19:11,099
Rozmawiano o tym także podczas
posiedzenia Biura Bezpieczeństwa
Narodowego.

237
00:19:11,140 --> 00:19:15,599
Takie są czasy, takie potrzeby
i musimy na te potrzeby odpowiedzieć.

238
00:19:15,640 --> 00:19:23,999
Kiedyś przez wiele lat - i to było
zrozumiane - przede wszystkim braliśmy
pod uwagę nasze możliwości.

239
00:19:24,040 --> 00:19:30,579
Dzisiaj trzeba przede wszystkim
brać pod uwagę potrzeby, a możliwości
dostosowywać do tych potrzeb.

240
00:19:30,620 --> 00:19:34,619
Polska musi być bezpieczna,
Ukraina musi być ocalona.

241
00:19:34,660 --> 00:19:37,439
To, jak realne jest
zagrożenie ze wschodu,

242
00:19:37,480 --> 00:19:41,459
cały czas pokazuje także sytuacja
na polsko-białoruskiej granicy.

243
00:19:41,500 --> 00:19:44,399
Miała miejsce próba
siłowego przekroczenia granicy

244
00:19:44,440 --> 00:19:48,579
na odcinku ochranianym przez placówkę
straży granicznej w Czeremsze.

245
00:19:48,620 --> 00:19:51,079
Tam zostało zatrzymanych 9 osób.

246
00:19:51,120 --> 00:19:55,079
Te osoby również rzucały kamieniami
w stronę polskich patroli.

247
00:19:55,120 --> 00:19:58,039
To element wojny hybrydowej
Mińska i Moskwy.

248
00:19:58,080 --> 00:20:04,219
Bezpieczeństwo Polaków ma wzmocnić
wytrzymała i supernowoczesna zapora
na granicy, która już powstaje.

249
00:20:04,260 --> 00:20:07,399
Armia Rosyjska
poważna jest na Białorusi.

250
00:20:07,440 --> 00:20:10,739
Wiele wskazuje na to,
że może się nie wycofać.

251
00:20:10,780 --> 00:20:18,419
To wymaga podjęcia przez nas
odpowiednich kroków, jeżeli chodzi
o politykę obronną Rzeczypospolitej,

252
00:20:18,460 --> 00:20:24,219
jak i w naszym przekonaniu wymaga
także konkretnych działań ze strony
Sojuszu Północnoatlantyckiego.

253
00:20:24,260 --> 00:20:27,359
Polski rząd ma dobre relację
z administracją USA

254
00:20:27,400 --> 00:20:30,939
reprezentowaną zarówno przez
republikanów jak i demokratów.

255
00:20:30,980 --> 00:20:35,819
Bazę lotnictwa taktycznego w Łasku
wizytowali dziś
amerykańscy senatorowie.

256
00:20:35,860 --> 00:20:38,779
Jestem dumny z tego,
że mogę być tu dzisiaj.

257
00:20:38,820 --> 00:20:43,159
Że mój stan i mój naród stoimy
ramię w ramię z polskim narodem.

258
00:20:43,200 --> 00:20:46,559
Ścisła współpraca
na linii Warszawa-Waszyngton

259
00:20:46,600 --> 00:20:51,079
to zwiększanie obecności amerykańskich
żołnierzy w Polsce do 10 tys.

260
00:20:51,120 --> 00:20:55,559
To także dostęp
do najnowocześniejszych technologii
i amerykańskiego sprzętu.

261
00:20:55,600 --> 00:20:59,899
Dla USA jesteśmy zaufanym
partnerem militarnym.

262
00:20:59,940 --> 00:21:09,119
Rośnie też nasza pozycja
z uwagi na to, co dzieje się obecnie
na Ukrainie.

263
00:21:09,160 --> 00:21:16,819
Polska armia za oceanem zakupiła już
systemy Himars czy Patriot,
Blackhawki czy myśliwce F-35.

264
00:21:16,860 --> 00:21:20,319
Chcemy pozyskać sprawdzone w boju
czołgi Abrams.

265
00:21:20,360 --> 00:21:22,019
Nie zawsze tak było.

266
00:21:22,060 --> 00:21:27,259
Polski lotnik poleci nawet
na drzwiach od stodoły.

267
00:21:27,300 --> 00:21:32,399
Za rządów koalicji PO-PSL
systematycznie ograniczano
potencjał sił zbrojnych.

268
00:21:32,440 --> 00:21:36,259
Głównym zadaniem
jest racjonalizacja wydatków.

269
00:21:36,300 --> 00:21:39,159
Likwidowano także jednostki wojskowe.

270
00:21:39,200 --> 00:21:50,299
Potrzeby militarne nie wskazują
na potrzebę i użytkowania
dużych jednostek.

271
00:21:50,340 --> 00:21:52,279
Polską armię rozbrajano.

272
00:21:52,320 --> 00:21:56,179
Likwidowano wszystkie większe
jednostki na wschód od Wisły.

273
00:21:56,220 --> 00:22:01,719
Polska nie miała żadnej obrony
przed ewentualnym atakiem Rosji
a nawet Białorusi.

274
00:22:01,760 --> 00:22:08,559
Politycy z tego samego środowiska
nie tak dawno chcieli także likwidacji
Wojsk Obrony Terytorialnej.

275
00:22:08,600 --> 00:22:11,919
Trzeba zlikwidować Wojska Obrony
Terytorialnej, bo one nie służą.

276
00:22:11,960 --> 00:22:16,639
Niestety można odnieść wrażenie,
że Donald Tusk
i jego polityczni sprzymierzeńcy

277
00:22:16,680 --> 00:22:23,559
są w opozycji do polskiego
bezpieczeństwa nawet w obliczu
Rosyjskiej agresji na Ukrainę.

278
00:22:26,500 --> 00:22:28,699
Orędzie Władimira Putina do narodu.

279
00:22:28,740 --> 00:22:31,379
Teoretycznie
było skierowane do Rosjan,

280
00:22:31,420 --> 00:22:36,519
ale rosyjski prezydent, zanim
poinformował o uznaniu niepodległości
samozwańczych republik,

281
00:22:36,560 --> 00:22:39,199
postanowił historię napisać na nowo

282
00:22:39,240 --> 00:22:42,899
- obrazić Ukraińców, dotknąć Polaków,
Amerykę i Zachód.

283
00:22:42,940 --> 00:22:47,019
Ukraiński protest
przed rosyjską ambasadą w Kijowie.

284
00:22:47,060 --> 00:22:53,219
Oprócz ukraińskiego hymnu też hasła:
"imperium musi umrzeć",
"Ukraina to nie Rosja".

285
00:22:53,260 --> 00:22:56,299
Władimir Putin jednak uważa inaczej.

286
00:22:56,340 --> 00:23:01,319
Współczesna Ukraina została
w całości stworzona przez Rosję,

287
00:23:01,360 --> 00:23:05,119
a dokładniej przez bolszewicką,
komunistyczną Rosję.

288
00:23:05,160 --> 00:23:09,759
Proces ten rozpoczął się niemal
natychmiast po rewolucji 1917 roku.

289
00:23:09,800 --> 00:23:13,999
Dzięki bolszewickiej polityce
powstała sowiecka Ukraina,

290
00:23:14,040 --> 00:23:20,199
którą i dziś można słusznie nazwać
"Ukrainą imienia Włodzimierza
Iljicza Lenina".

291
00:23:20,240 --> 00:23:22,839
On jest jej autorem i architektem.

292
00:23:22,880 --> 00:23:31,139
Ambasada USA w Kijowie te wywody
Putina na twitterze skomentowała tak:

293
00:23:31,180 --> 00:23:35,139
Putin zawraca historię?
Nie. Putin ją fałszuje.

294
00:23:35,180 --> 00:23:40,419
Tak np. tłumaczy atak
Związku Sowieckiego na Polskę
we wrześniu 1939 roku

295
00:23:40,460 --> 00:23:43,259
i zmianę granic
po II wojnie światowej:

296
00:23:43,300 --> 00:23:48,459
W przededniu i po
Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej
Stalin włączył już do ZSRR

297
00:23:48,500 --> 00:23:54,839
i przekazał Ukrainie część ziem
należących wcześniej do Polski,
Rumunii i Węgier.

298
00:23:54,880 --> 00:24:01,539
W tym samym czasie Stalin jako rodzaj
rekompensaty nadał Polsce część
pierwotnych terytoriów niemieckich.

299
00:24:01,580 --> 00:24:09,279
To było chyba takie najmroczniejsze,
najbardziej budzące wręcz grozę
wystąpienie Władimira Putina

300
00:24:09,320 --> 00:24:12,059
w ciągu jego 20-letnich rządów.

301
00:24:12,100 --> 00:24:17,459
Wystąpienie, które pokazuje,
że ten człowiek jest oderwany
od rzeczywistości.

302
00:24:17,500 --> 00:24:20,539
Putina uwiera historia,
irytują go fakty.

303
00:24:20,580 --> 00:24:24,919
Oprócz gróźb pojawiła się też dawka
strachu, przeznaczona dla Rosjan.

304
00:24:24,960 --> 00:24:27,779
Wiemy też
- pojawiły się już wypowiedzi -

305
00:24:27,820 --> 00:24:33,139
że Ukraina zamierza
stworzyć własną broń jądrową
i nie jest to tylko czcza fantazja.

306
00:24:33,180 --> 00:24:38,859
Ukraina rzeczywiście wciąż
ma radziecką technologię jądrową
i środki dostarczania takiej broni.

307
00:24:38,900 --> 00:24:45,939
Zebrał wszystkie swoje szalone myśli
w jeden tekst i go wypowiedział
w tak kulminacyjnej chwili,

308
00:24:45,980 --> 00:24:54,159
przed wprowadzeniem otwartym,
oficjalnym wojsk na teren
okupowanego ukraińskiego Donbasu.

309
00:24:54,200 --> 00:24:58,739
W jednym tylko Putin
się ani nie pomylił, ani nie skłamał.

310
00:24:58,780 --> 00:25:04,159
Głównym wrogiem USA i NATO,
też o tym wiemy, jest Rosja.

311
00:25:04,200 --> 00:25:11,559
Dokumenty NATO oficjalnie uznają
nasz kraj za główne zagrożenie
dla euroatlantyckiego bezpieczeństwa.

312
00:25:11,600 --> 00:25:14,219
Putinowska Rosja nie bierze jeńców.

313
00:25:14,260 --> 00:25:17,019
Po aneksji Krymu
wyciąga ręce po Donbas.

314
00:25:17,060 --> 00:25:21,139
Uznanie niepodległości samozwańczych
republik to zaledwie początek.

315
00:25:21,180 --> 00:25:22,179
Proszę mówić wprost:
"Popieram propozycję...".

316
00:25:50,120 --> 00:25:53,139
Szef Służby Wywiadu Zagranicznego
Rosji Siergiej Naryszkin.

317
00:25:53,180 --> 00:25:56,279
Kolega, ba! przyjaciel Putina.
A tu taka niespodzianka.

318
00:25:56,320 --> 00:26:02,039
Internauci szybko zauważyli,
że to nie była transmisja na żywo,
a starannie zaplanowany spektakl.

319
00:26:02,080 --> 00:26:08,139
Widocznie Putinowi bardziej opłacało
się upokorzyć kolegę niż pominąć
kolejną groźbę - aneksji Donbasu.

320
00:26:08,180 --> 00:26:14,579
Przyszliśmy tutaj, by im pokazać,
że stawimy opór, będziemy walczyć
o nasz kraj, o naszą ziemię.

321
00:26:14,620 --> 00:26:16,419
I nikt nas nie zatrzyma.

322
00:26:16,460 --> 00:26:20,599
I jeśli tylko spróbują tu przyjść,
będą w piekle.

323
00:26:20,640 --> 00:26:25,399
Piekło - zdawał się powiedzieć
wczoraj światu Putin - to ja.

324
00:26:29,860 --> 00:26:42,579
Od ponad dekady ostrzeżenia
przed rosyjskim imperializmem
płynęły z krajów całego regionu.

325
00:26:42,620 --> 00:26:47,979
Od dwóch dekad Władimir Putin
dawał dowody swoich zamiarów.

326
00:26:54,980 --> 00:26:58,999
To co dzieje się dzisiaj na Ukrainie,
to jak mówią analitycy,
efekt miękkiej polityki ustępstw.

327
00:26:59,040 --> 00:27:04,599
Wrzesień 1999 roku.

328
00:27:04,640 --> 00:27:08,799
W atakach bombowych na 4 bloki
w Rosji ginie ponad 300 osób.

329
00:27:08,840 --> 00:27:12,039
Miesiąc później Rosja
uderza na Czeczenię.

330
00:27:12,080 --> 00:27:16,439
Tamtejszych bojowników Moskwa oskarża
o przygotowanie zamachów.

331
00:27:16,480 --> 00:27:23,259
W kilka miesięcy ówczesny premier
Władimir Putin kierujący operacją
zdobywa kontrolę nad całą republiką.

332
00:27:23,300 --> 00:27:27,019
Buduje na tym swoją kampanię
prezydencką i wygrywa wybory.

333
00:27:27,060 --> 00:27:30,839
Rok później były agent FSB
Aleksander Litwinienko ujawnia,

334
00:27:30,880 --> 00:27:35,199
że zamachy zorganizowały
rosyjskie służby na polecenie Putina.

335
00:27:35,240 --> 00:27:38,659
Umiera w męczarniach
otruty radioaktywnym polonem.

336
00:27:38,700 --> 00:27:41,399
Mamy do czynienia z politykiem
bezwzględnym,

337
00:27:41,440 --> 00:27:46,379
ale nie ma co się dziwić,
mamy w końcu też do czynienia
z pułkownikiem KGB.

338
00:27:46,420 --> 00:27:49,099
W tych służbach
nigdy nie jest się "byłym".

339
00:27:49,140 --> 00:27:53,039
Wtedy po raz pierwszy świat wyrażał
potępienie i stanowczy sprzeciw.

340
00:27:53,080 --> 00:27:57,499
Ale równie szybko Zachód zaczął mówić
o potrzebie nowego otwarcia i resetu.

341
00:27:57,540 --> 00:28:02,499
Putin umiejętnie to wykorzystał
sięgając dalej - tym razem
po sąsiednią Gruzję.

342
00:28:02,540 --> 00:28:07,299
Wtedy z oburzonego Zachodu
wyłamało się kilku przywódców
z Europy Środkowo-wschodniej,

343
00:28:07,340 --> 00:28:11,619
którzy ruszyli do Tbilisi
pod przewodnictwem
prezydenta Lecha Kaczyńskiego.

344
00:28:11,660 --> 00:28:16,839
Do dziś Gruzini mówią,
że gdyby nie tamten gest,
Gruzja podzieliłaby los Czeczenii.

345
00:28:16,880 --> 00:28:18,899
Dziś Gruzja, jutro Ukraina,

346
00:28:18,940 --> 00:28:23,539
pojutrze państwa bałtyckie,
a później może i czas na mój kraj
- na Polskę.

347
00:28:23,580 --> 00:28:29,679
Mimo stanowczej postawy
i ostrzeżeń ponawianych
przez polskiego prezydenta

348
00:28:29,720 --> 00:28:33,559
Zachód dalej bagatelizował zagrożenie.

349
00:28:40,920 --> 00:28:49,879
Naruszanie integralności
terytorialnej, które jest zawsze złem
- było wtedy, jest i dzisiaj -

350
00:28:49,920 --> 00:29:00,919
to problem nie tylko totalitaryzmu,
to problem wszelkich imperialnych
czy neoimperialnych skłonności.

351
00:29:00,960 --> 00:29:04,039
Przekonaliśmy się o tym
w zeszłym roku.

352
00:29:04,080 --> 00:29:08,179
W 2014 roku po raz kolejny
Putin przekroczył granicę.

353
00:29:08,220 --> 00:29:13,459
Rosja próbuje za wszelką cenę
osiągnąć swoje cele polityczne,
gospodarcze,

354
00:29:13,500 --> 00:29:19,599
używając nawet tych instrumentów
militarnych, które wydają się
archaiczne.

355
00:29:19,640 --> 00:29:22,639
Ale to sprawdzony przez Kreml
mechanizm.

356
00:29:22,680 --> 00:29:38,279
Wykorzystywania pola
oddawanego przez Zachód.

357
00:29:38,320 --> 00:29:41,459
Grunt pod negocjacje
to zaproszenie do inwazji.

358
00:29:41,500 --> 00:29:44,359
Widać to było wyraźnie
już w ubiegłym roku.

359
00:29:44,400 --> 00:29:47,799
Operacja Śluza opracowana przez FSB
była testem.

360
00:29:47,840 --> 00:29:51,019
Mińsk wykorzystał ten mechanizm,
by sprawdzić,

361
00:29:51,060 --> 00:29:55,799
jak w obliczu nieznanego zagrożenia
zadziałają kraje NATO
na wschodniej flance.

362
00:29:55,840 --> 00:29:59,119
Widać wyraźnie, że to, co działo się
przy wschodniej granicy Polski

363
00:29:59,160 --> 00:30:02,019
i to, co się cały czas dzieje,
ale z mniejszym natężeniem,

364
00:30:02,060 --> 00:30:06,759
to jest i było połączone z tym,
co Moskwa realizuje
na wschodzie Ukrainy.

365
00:30:06,800 --> 00:30:12,619
Wtedy polskie służby broniły granicy
przed hybrydowym atakiem koordynowanym
przez białoruskie służby.

366
00:30:12,660 --> 00:30:17,399
W podziękowaniu polska opozycja
określała ich mianem psów i śmieci.

367
00:30:17,440 --> 00:30:23,079
Mam wrażenie, że to jest wataha,
wataha psów, która otoczyła biednych,
słabych ludzi.

368
00:30:23,120 --> 00:30:27,159
Tak nie postępują żołnierze.
Śmiecie po prostu.

369
00:30:27,200 --> 00:30:33,539
Dziś po drugiej stronie granicy
poza białoruskimi służbami
i migrantami są też rosyjskie wojska.

370
00:30:33,580 --> 00:30:38,319
Nasi żołnierze bronią granicy
i są gotowi na każdy scenariusz.

371
00:30:41,440 --> 00:30:45,839
A więcej o agresji Rosji na Ukrainę
w specjalnym wydaniu programu
"Co dalej?".

372
00:30:45,880 --> 00:30:51,279
Emisja o 21.00 jednocześnie
w TVP Historia, TVP Kultura,
TVP Wilno, TVP Polonia

373
00:30:51,320 --> 00:30:54,679
oraz w kanale internetowym
TVP Kultura2.

374
00:30:58,740 --> 00:30:59,939
W czasie międzynarodowego kryzysu,
gdy Rosja atakuje Ukrainę,