1
00:00:31,680 --> 00:00:38,479
Dobry wieczór, Monika Sawka,
zapraszam na program 19.30.

2
00:00:38,520 --> 00:00:40,319
Na Warszawę też pojedziemy.

3
00:00:40,360 --> 00:00:42,999
Rolnicy nie odpuszczają.

4
00:00:43,040 --> 00:00:46,239
Nic z tych spotkań nie wynika,
nie ma konkretów.

5
00:00:46,280 --> 00:00:48,679
Będę w sposób zdecydowany
wnioskował, oczekiwał,

6
00:00:48,720 --> 00:00:51,519
żądał ograniczenia Zielonego Ładu.

7
00:00:51,560 --> 00:00:53,519
Czekając na pomoc Zachodu.

8
00:00:53,560 --> 00:00:55,559
Znacząco zwiększyliśmy
produkcję broni.

9
00:00:55,600 --> 00:00:57,359
Ukraina potrzebuje jedności w kraju

10
00:00:57,400 --> 00:01:02,399
i wśród naszych sojuszników.

11
00:01:02,440 --> 00:01:04,999
Robotom ręce nie drżą,

12
00:01:05,040 --> 00:01:10,039
da Vinci ratuje życie.

13
00:01:10,080 --> 00:01:15,039
Nic nie boli.

14
00:01:15,080 --> 00:01:17,719
Minister rolnictwa żąda ograniczenia
Zielonego Ładu.

15
00:01:17,760 --> 00:01:20,319
I mówi o zabezpieczaniu
polskich interesów.

16
00:01:20,360 --> 00:01:23,759
Jutro z twardymi postulatami leci
do Brukseli.

17
00:01:23,800 --> 00:01:26,559
Rolnicy szykują się do najazdu
na Warszawę i przekonują:

18
00:01:26,600 --> 00:01:27,759
mamy dość ignorowania.

19
00:01:27,800 --> 00:01:31,239
Domagają się rozmowy z premierem.

20
00:01:31,280 --> 00:01:32,839
Według polityków opozycji

21
00:01:32,880 --> 00:01:35,039
ceną za wspieranie Ukraińców

22
00:01:35,080 --> 00:01:37,479
nie może być upadek
polskiego rolnictwa.

23
00:01:37,520 --> 00:01:41,759
Od protestujących słyszymy

24
00:01:41,800 --> 00:01:44,119
o kilkudziesięciu tysiącach rolników,

25
00:01:44,160 --> 00:01:46,359
którzy mogą we wtorek przyjechać
do stolicy.

26
00:01:46,400 --> 00:01:47,799
Na warszawę też pojedziemy

27
00:01:47,840 --> 00:01:48,999
i zostajemy na granicy,

28
00:01:49,040 --> 00:01:50,839
będziemy dalej blokować do skutku,

29
00:01:50,880 --> 00:01:52,599
dopóki nie będziemy mieli kartki

30
00:01:52,640 --> 00:01:56,079
i podpisu z naszymi postulatami.

31
00:01:56,120 --> 00:01:59,679
Te postulaty to rezygnacja
z niektórych zapisów
unijnego Zielonego Ładu

32
00:01:59,720 --> 00:02:02,159
i kwestia uregulowania napływu
zboża z Ukrainy.

33
00:02:02,200 --> 00:02:03,799
Spotkania, spotkania i spotkania

34
00:02:03,840 --> 00:02:05,399
i nic z tych spotkań nie wynika.

35
00:02:05,440 --> 00:02:07,159
Nie ma konkretów, nic sienie dzieje,

36
00:02:07,200 --> 00:02:12,559
mydlą oczy, minister się uśmiecha.

37
00:02:12,600 --> 00:02:15,159
Minister rolnictwa
- leci do Brukseli.

38
00:02:15,200 --> 00:02:18,199
Jutro spotkanie szefów tych resortów
państw wspólnoty.

39
00:02:18,240 --> 00:02:22,879
Będę w sposób zdecydowany wnioskował,
oczekiwał,

40
00:02:22,920 --> 00:02:25,119
żądał ograniczenia Zielonego ładu.

41
00:02:25,160 --> 00:02:27,719
I liczy też na ruch
ze strony Komisji Europejskiej.

42
00:02:27,760 --> 00:02:29,759
Trzeba się przyznać
do pewnych błędów,

43
00:02:29,800 --> 00:02:31,799
dokonać weryfikacji,
przeprosić rolników,

44
00:02:31,840 --> 00:02:33,199
wesprzeć ich finansowo.

45
00:02:33,240 --> 00:02:38,239
W tym tygodniu Komisja Europejska
przedstawiła nowe propozycje.

46
00:02:38,280 --> 00:02:42,479
Daleko idące ustępstwa
dotyczące Zielonego Ładu

47
00:02:42,520 --> 00:02:45,119
wprowadzonego
przed komisarza Wojciechowskiego

48
00:02:45,160 --> 00:02:47,999
- jest rezygnacja

49
00:02:48,040 --> 00:02:50,479
z ograniczenia stosowania pestycydów
i nawozów.

50
00:02:50,520 --> 00:02:52,639
I zamiana tego czteroprocentowego
ugorowania

51
00:02:52,680 --> 00:02:54,679
na uprawy roślin wysokobiałkowych.

52
00:02:54,720 --> 00:02:57,599
Choć wspomniany Janusz Wojciechowski
został wyznaczony

53
00:02:57,640 --> 00:03:03,159
na stanowisko unijnego komisarza
właśnie przez PiS,

54
00:03:03,200 --> 00:03:06,159
to dziś Prawo i Sprawiedliwość
głośno krytykuje Zielony Ład.

55
00:03:06,200 --> 00:03:07,919
To już religia w Unii Europejskiej.

56
00:03:07,960 --> 00:03:08,999
To są ekoterroryści,

57
00:03:09,040 --> 00:03:10,959
to jest bardzo groźne dla rolników.

58
00:03:11,000 --> 00:03:13,959
Jeśli chodzi o produkty rolne
z Ukrainy

59
00:03:14,000 --> 00:03:17,559
- PiS proponuje embargo na wszystkie.

60
00:03:17,600 --> 00:03:26,399
Nasze rolnictwo jest w stanie
wyżywić Polaków,

61
00:03:26,440 --> 00:03:28,999
nawet gdyby było jedyną podstawą
tego wyżywienia.

62
00:03:29,040 --> 00:03:32,039
Ukraina zapewnia, że jest gotowa
do negocjacji z Warszawą.

63
00:03:32,080 --> 00:03:35,239
Sprawę zboża będzie można rozwiązać
między naszymi dwoma krajami.

64
00:03:35,280 --> 00:03:37,879
Mamy dobre stosunki
na poziomie rządów i prezydentów.

65
00:03:37,920 --> 00:03:40,559
Panowie Duda i Zełenski
utrzymują regularne kontakty.

66
00:03:40,600 --> 00:03:43,319
A sytuacja na granicy
jest coraz bardziej napięta.

67
00:03:43,360 --> 00:03:46,959
To tony wysypanej z wagonów kukurydzy
w Kotomierzu w Kujawsko-Pomorskiem.

68
00:03:47,000 --> 00:03:53,119
W Dorohusku - około pięciu ton soi.

69
00:03:53,160 --> 00:04:04,799
28 marca w Warszawie spotkają się
przedstawiciele rządów
Polski i Ukrainy.

70
00:04:04,840 --> 00:04:08,679
Arcybiskup Andrzej Dzięga wysłał list
do duchowych,

71
00:04:08,720 --> 00:04:12,279
w którym tłumaczy,
że nie będzie kapłanem
z powodu złego stanu zdrowia.

72
00:04:12,320 --> 00:04:14,919
Rezygnacja hierarchy kończy
prowadzone przez Watykan

73
00:04:14,960 --> 00:04:16,959
przeciwko niemu
postępowanie kanoniczne.

74
00:04:17,000 --> 00:04:19,599
O tym dlaczego arcybiskup
przechodzi na emeryturę,

75
00:04:19,640 --> 00:04:24,079
nuncjatura apostolska
jednak nie mówi.

76
00:04:24,120 --> 00:04:29,599
Duchowny miał wiedzieć
o wykorzystywaniu seksualnym dzieci
i te informacje tuszować.

77
00:04:29,640 --> 00:04:33,199
Ojciec Święty Franciszek przyjął
rezygnację arcybiskupa
Andrzeja Dzięgi

78
00:04:33,240 --> 00:04:36,599
- tak brzmi lakoniczny komunikat
Nuncjatury Apostolskiej w Polsce.

79
00:04:36,640 --> 00:04:39,439
Według niego duchowny po prostu
przechodzi na emeryturę.

80
00:04:39,480 --> 00:04:41,639
Tu trzeba przypomnieć
pewne podstawowe fakty.

81
00:04:41,680 --> 00:04:43,279
Przeciwko arcybiskupowi Dziędze

82
00:04:43,320 --> 00:04:45,279
od lat toczyły się procesy kanoniczne

83
00:04:45,320 --> 00:04:47,719
związane z jego zaniedbaniami spraw
o pedofilię.

84
00:04:47,760 --> 00:04:50,119
Nieoficjalnie wiemy,
że ten proces się zakończył.

85
00:04:50,160 --> 00:04:53,799
Zakończył się decyzją,
że arcybiskup ma ustąpić.

86
00:04:53,840 --> 00:04:56,999
Przez lata miał tuszować
przestępstwa seksualne
innych duchownych,

87
00:04:57,040 --> 00:04:59,599
w tym - księdza Andrzeja Dymera,

88
00:04:59,640 --> 00:05:02,839
który trzy lata temu,
kilka dni przed śmiercią,

89
00:05:02,880 --> 00:05:08,319
został przez sąd kanoniczny uznany
za winnego molestowania seksualnego

90
00:05:08,360 --> 00:05:10,679
między innymi
wychowanków szczecińskiego ośrodka

91
00:05:10,720 --> 00:05:12,879
dla chłopców
w trudnej sytuacji rodzinnej.

92
00:05:12,920 --> 00:05:15,279
Arcybiskup zamiast pomóc ofiarom
i ukarać sprawcę

93
00:05:15,320 --> 00:05:17,119
- wynosił go na wyższe stanowiska.

94
00:05:17,160 --> 00:05:19,759
Robił wszystko, co możliwe,
by te sprawy rozwlekać,

95
00:05:19,800 --> 00:05:20,839
nie rozstrzygać ich,

96
00:05:20,880 --> 00:05:22,679
nie doprowadzić do ukarania winnego.

97
00:05:22,720 --> 00:05:25,319
Ukrywał dowody,
one się gubiły podczas postępowań.

98
00:05:25,360 --> 00:05:27,719
Bagatelizował te sprawy
molestowania seksualnego.

99
00:05:27,760 --> 00:05:30,079
Nigdy nie uznał swojej winy.

100
00:05:30,120 --> 00:05:31,999
Chronienie drapieżców seksualnych

101
00:05:32,040 --> 00:05:33,359
jest czymś naprawdę nagannym

102
00:05:33,400 --> 00:05:37,399
i wbrew elementarnej moralności,

103
00:05:37,440 --> 00:05:40,039
wbrew poczuciu krzywdy.

104
00:05:40,080 --> 00:05:42,439
Choć oficjalnych powodów rezygnacji
nie podano,

105
00:05:42,480 --> 00:05:43,439
symboliczne jest to,

106
00:05:43,480 --> 00:05:46,279
że Stolica Apostolska
nie pozwoliła Dziędze

107
00:05:46,320 --> 00:05:49,519
zarządzać archidiecezją do momentu
mianowania nowego arcybiskupa.

108
00:05:49,560 --> 00:05:51,679
Będzie to robić
administrator apostolski.

109
00:05:51,720 --> 00:05:56,279
Zwlekanie z decyzją o jego odejściu
jest jednak świadectwem tego,

110
00:05:56,320 --> 00:06:05,759
że te procedury,
które zostały wprowadzone
przez papieża Franciszka,

111
00:06:05,800 --> 00:06:08,199
nie działają tak szybko,
jak on by sobie życzył

112
00:06:08,240 --> 00:06:10,879
i jak my byśmy sobie tego życzyli.

113
00:06:10,920 --> 00:06:13,039
Już w ubiegłym roku
kilkudziesięciu wiernych

114
00:06:13,080 --> 00:06:15,479
podpisało się pod listem otwartym
do biskupów.

115
00:06:15,520 --> 00:06:17,319
Domagali się wyjaśnień i przeprosin

116
00:06:17,360 --> 00:06:20,119
dla osób dotkniętych
najpierw czynami pedofilskimi,

117
00:06:20,160 --> 00:06:23,119
a później obojętnością,
pomówieniami i odmową pomocy.

118
00:06:23,160 --> 00:06:26,039
Zignorowany został ten list.

119
00:06:26,080 --> 00:06:27,679
Wierni dają wyraźny dowód,

120
00:06:27,720 --> 00:06:29,519
że nie akceptują takiej sytuacji,

121
00:06:29,560 --> 00:06:34,119
a przecież nie chodzi o to,

122
00:06:34,160 --> 00:06:36,519
żeby wierni reagowali
odchodzeniem od Kościoła.

123
00:06:36,560 --> 00:06:38,159
Zostało to tak przedstawione,

124
00:06:38,200 --> 00:06:41,039
że on oczywiście będzie mieć
pełną możliwość ściemniania,

125
00:06:41,080 --> 00:06:44,399
że w ogóle nie o to chodzi.

126
00:06:44,440 --> 00:06:57,759
Właśnie taką narrację
przedstawia arcybiskup Dzięga
w liście do kapłanów.

127
00:06:57,800 --> 00:07:01,519
Nie wspomina o tuszowaniu pedofilii.

128
00:07:01,560 --> 00:07:03,359
Nie ma też słowa "przepraszam".

129
00:07:03,400 --> 00:07:06,039
Dla oczyszczenia Kościoła,

130
00:07:06,080 --> 00:07:07,679
dla jakiegoś nowego otwarcia,

131
00:07:07,720 --> 00:07:09,079
dla dobra Kościoła w Polsce,

132
00:07:09,120 --> 00:07:11,319
dla dobra nas wszystkich,

133
00:07:11,360 --> 00:07:13,759
Stolica Apostolska powinna
wyraźnie powiedzieć,

134
00:07:13,800 --> 00:07:15,399
dlaczego tego biskupa odwołuje.

135
00:07:15,440 --> 00:07:22,039
Zamiast tego - wybrano milczenie.

136
00:07:22,080 --> 00:07:24,839
Prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski
poinformował,

137
00:07:24,880 --> 00:07:30,679
że w wojnie z Rosją zginęło
31 tysięcy ukraińskich wojskowych.

138
00:07:30,720 --> 00:07:31,919
"Nie mamy alternatywy,

139
00:07:31,960 --> 00:07:33,919
musimy wygrać"

140
00:07:33,960 --> 00:07:35,599
- mówi Zełenski.

141
00:07:35,640 --> 00:07:38,599
Na razie największym problemem
jest uzbrojenie.

142
00:07:38,640 --> 00:07:42,039
Bo mimo że Ukraińcy dostają broń
od zachodnich parterów,

143
00:07:42,080 --> 00:07:44,039
to według
ukraińskiego ministra obrony,

144
00:07:44,080 --> 00:07:47,639
połowa dostaw nie dociera na czas

145
00:07:47,680 --> 00:07:51,479
Olha i jej syn Serhij
rosyjską okupację już przeżyli.

146
00:07:51,520 --> 00:07:53,759
Drugiej - nie chcą,

147
00:07:53,800 --> 00:07:58,119
dlatego musieli uciekać
z rodzinnego Kupiańska.

148
00:07:58,160 --> 00:08:01,359
Po Awdijiwce to Kupiańsk
jest kolejnym celem rosyjskich wojsk.

149
00:08:01,400 --> 00:08:03,119
Stale ostrzeliwują i atakują miasto,

150
00:08:03,160 --> 00:08:04,959
które jest bramą do Charkowszczyzny.

151
00:08:05,000 --> 00:08:05,919
Co będzie dalej?

152
00:08:05,960 --> 00:08:07,399
Wszystko zależy od wsparcia,

153
00:08:07,440 --> 00:08:09,439
bo Ukraińcom ciągle brakuje amunicji.

154
00:08:09,480 --> 00:08:12,439
Czego skutkiem było wycofanie się
z Awdijiwki.

155
00:08:12,480 --> 00:08:17,479
Krótko mówiąc,
mieliśmy dużo amunicji, setki.

156
00:08:17,520 --> 00:08:20,279
Teraz zostało nam
około 20 procent. Dostawy

157
00:08:20,320 --> 00:08:22,919
Dostawy są znacznie rzadsze.

158
00:08:22,960 --> 00:08:26,119
W ubiegłym roku Kijów
trzykrotnie zwiększył
produkcję uzbrojenia.

159
00:08:26,160 --> 00:08:28,919
Sam - jak twierdzi - produkuje też
rakiety z zasięgiem

160
00:08:28,960 --> 00:08:34,879
nawet do siedmiuset kilometrów.

161
00:08:34,920 --> 00:08:38,439
A na Ukrainie funkcjonuje teraz
około 500 firm wytwarzających broń.

162
00:08:38,480 --> 00:08:41,879
Mówimy o około 100 koncernach
państwowych i 400 firmach prywatnych.

163
00:08:41,920 --> 00:08:43,759
To blisko 300 tysięcy pracowników.

164
00:08:43,800 --> 00:08:46,559
Zakłady zbrojeniowe to naturalny cel
rosyjskich ataków.

165
00:08:46,600 --> 00:08:48,599
Praca w zbrojeniówce
to ogromne ryzyko,

166
00:08:48,640 --> 00:08:50,599
choć Rosjanie na razie
z miernym skutkiem

167
00:08:50,640 --> 00:08:52,999
starają się wyśledzić
położenie takich fabryk.

168
00:08:53,040 --> 00:08:54,999
Zachód zaczyna
coraz bardziej rozumieć,

169
00:08:55,040 --> 00:08:57,039
jak wielkie znaczenie
ma pomoc militarna.

170
00:08:57,080 --> 00:08:59,279
Najbardziej Ukraina
potrzebuje jedności.

171
00:08:59,320 --> 00:09:03,719
Jedności zarówno w kraju,
jak i wśród naszych sojuszników.

172
00:09:03,760 --> 00:09:07,039
W drugą rocznicę inwazji

173
00:09:07,080 --> 00:09:10,439
Ukraina dostała gwarancje
kolejnego wparcia
ze strony Włoch i Kanady.

174
00:09:10,480 --> 00:09:13,239
To dziesięcioletnia umowa
o zapewnieniu bezpieczeństwa.

175
00:09:13,280 --> 00:09:16,919
Obejmuje pomoc na kwotę
ponad 3 miliardów dolarów.

176
00:09:16,960 --> 00:09:18,279
To jednak ciągle za mało.

177
00:09:18,320 --> 00:09:21,559
Rosja jest skuteczniejsza,

178
00:09:21,600 --> 00:09:24,959
a każdy kawałek zajętego terytorium
traktuje jak własny.

179
00:09:25,000 --> 00:09:26,959
Na okupowanych
ukraińskich terytoriach

180
00:09:27,000 --> 00:09:29,399
Rosjanie chcą przeprowadzać
wybory prezydenckie.

181
00:09:29,440 --> 00:09:32,439
Wczoraj w Kijowie na plany Kremla

182
00:09:32,480 --> 00:09:34,639
odpowiedziały jednym głosem
kraje G7

183
00:09:34,680 --> 00:09:36,639
- nigdy nie uznamy
rosyjskich wyborów.

184
00:09:36,680 --> 00:09:37,639
Czy Ukraina przegra?

185
00:09:37,680 --> 00:09:39,479
Czy będzie to dla nas bardzo trudne?

186
00:09:39,520 --> 00:09:42,519
Czy będzie bardzo wiele ofiar?

187
00:09:42,560 --> 00:09:44,519
To zależy od was,
od naszych sojuszników,

188
00:09:44,560 --> 00:09:45,759
od świata zachodniego.

189
00:09:45,800 --> 00:09:47,359
Jeśli będziemy dobrze uzbrojeni,

190
00:09:47,400 --> 00:09:48,799
jeśli będziemy mieli broń,

191
00:09:48,840 --> 00:09:50,399
nie przegramy tej wojny.

192
00:09:50,440 --> 00:09:54,919
Wygramy ją.

193
00:09:54,960 --> 00:09:56,759
Połowa dostaw uzbrojenia,

194
00:09:56,800 --> 00:09:59,399
przekazywanego Ukrainie
przez zachodnich partnerów,

195
00:09:59,440 --> 00:10:00,399
nie dociera na czas.

196
00:10:00,440 --> 00:10:01,399
Ceną za opóźnienia

197
00:10:01,440 --> 00:10:06,559
jest życie
kolejnych ukraińskich żołnierzy.

198
00:10:06,600 --> 00:10:31,679
Dziś prezydent Zełenski poinformował,
że zginęło ich już 31 tys.

199
00:10:31,720 --> 00:10:35,319
Władze w Moskwie przekazały
ciało Aleksieja Nawalnego
matce opozycjonisty.

200
00:10:35,360 --> 00:10:38,639
Wcześniej Ludmiła Nawalna dostała
od rosyjskich służb ultimatum:

201
00:10:38,680 --> 00:10:41,359
albo w ciągu trzech godzin
wyrazi zgodę na pogrzeb syna

202
00:10:41,400 --> 00:10:44,439
bez udziału żałobników,
albo zostanie on pochowany w łagrze.

203
00:10:44,480 --> 00:10:47,639
Opozycja ogłosiła nagrodę za pomoc
w ustaleniu szczegółów śmierci

204
00:10:47,680 --> 00:10:49,839
najgłośniejszego krytyka
prezydenta Rosji.

205
00:10:49,880 --> 00:10:51,279
9 dni - tyle musiało minąć,

206
00:10:51,320 --> 00:10:54,759
by rodzina Aleksieja Nawalnego
otrzymała ciało
zmarłego opozycjonisty.

207
00:10:54,800 --> 00:10:57,599
Poinformowała o tym rzeczniczka
zmarłego opozycjonisty.

208
00:10:57,640 --> 00:10:59,959
Wcześniej władze więzienia
postawiły ultimatum.

209
00:11:00,000 --> 00:11:03,759
Albo cichy pogrzeb,
albo Nawalny zostanie pochowany
na terenie kolonii karnej.

210
00:11:03,800 --> 00:11:05,839
Chcą mnie zaprowadzić
na skraj cmentarza,

211
00:11:05,880 --> 00:11:07,439
do świeżego grobu i powiedzieć:

212
00:11:07,480 --> 00:11:08,519
"Tu leży twój syn".

213
00:11:08,560 --> 00:11:09,679
Nie zgadzam się na to.

214
00:11:09,720 --> 00:11:12,479
Ściana Boleści w Moskwie
upamiętniająca ofiary represji.

215
00:11:12,520 --> 00:11:15,479
Kwiatów niewiele, ale wciąż
pojedyncze osoby przynoszą nowe.

216
00:11:15,520 --> 00:11:17,479
Chciałabym złożyć hołd
odwadze Aleksieja.

217
00:11:17,520 --> 00:11:20,759
I powiedzieć, że pamiętamy,
kochamy i jesteśmy niezmiernie dumni,

218
00:11:20,800 --> 00:11:22,119
że żył w naszych czasach.

219
00:11:22,160 --> 00:11:28,119
W Rosji masowych protestów nie ma.

220
00:11:28,160 --> 00:11:32,519
Nie brak jednak tych, którzy świadomi
możliwych konsekwencji,

221
00:11:32,560 --> 00:11:35,159
nie boją się tylko
i aż złożyć kwiatów, pomodlić się.

222
00:11:35,200 --> 00:11:39,639
To najważniejszy polityk
ostatnich 15 lat,

223
00:11:39,680 --> 00:11:41,719
który mógłby
przynajmniej coś powiedzieć

224
00:11:41,760 --> 00:11:44,319
i zrobić w naszym kraju.

225
00:11:44,360 --> 00:11:47,159
Jest dla nas bohaterem.
Nie został pokonany.

226
00:11:47,200 --> 00:11:50,359
Jego duch nie został złamany.

227
00:11:50,400 --> 00:11:53,559
Choć chce zapisać się
w historii Rosji
jako nieustraszony wódz,

228
00:11:53,600 --> 00:11:55,839
Władimir Putin mógł obawiać się
poruszenia,

229
00:11:55,880 --> 00:11:57,079
jakie wywołałby pogrzeb.

230
00:11:57,120 --> 00:12:00,679
Nikt nie jest w stanie przewidzieć,
jakie będzie znaczenie tego pogrzebu.

231
00:12:00,720 --> 00:12:03,279
Może być tak cichy
jak pogrzeb Jewgienija Prigożyna,

232
00:12:03,320 --> 00:12:07,559
a może też dojść do ogromnych starć
w Moskwie.

233
00:12:07,600 --> 00:12:10,359
Za granicą przebywa żona Nawalnego
Julia oraz jego córki.

234
00:12:10,400 --> 00:12:13,399
Zapewne dadzą możliwość
przyjazdu do Rosji.

235
00:12:13,440 --> 00:12:20,479
Wątpliwe, żeby były
w tym czasie aresztowane,

236
00:12:20,520 --> 00:12:24,519
żeby nie wzbudzać
jeszcze większego niepokoju.

237
00:12:24,560 --> 00:12:33,359
Który Putinowi nie jest potrzebny,
bo już za miesiąc
wybory prezydenckie.

238
00:12:33,400 --> 00:12:37,439
Mają wyglądać
tak samo spokojnie jak te dzisiejsze,
parlamentarne na Białorusi.

239
00:12:37,480 --> 00:12:40,839
Władimir Putin po raz kolejny
niechybnie zostanie
prezydentem Rosji.

240
00:12:40,880 --> 00:12:45,319
Jednak trudno tu będzie mówić
o święcie demokracji.

241
00:12:45,360 --> 00:12:52,519
To jest program 19.30.
Co jeszcze przed nami?

242
00:12:52,560 --> 00:12:54,319
Twórczy jak senior.

243
00:12:54,360 --> 00:13:00,559
Skończyłam w lipcu 95 lat.

244
00:13:00,600 --> 00:13:04,159
Trzeba żyć z sensem,
żeby to życie było ciekawe.

245
00:13:04,200 --> 00:13:07,679
Europa stawia na ambitne kino.

246
00:13:07,720 --> 00:13:15,679
To był symbol upadku muru,
muru milczenia, muru zaprzeczenia.

247
00:13:15,720 --> 00:13:18,919
Nie zastąpią lekarza, ale mogą być
dla nich niezastąpioną pomocą.

248
00:13:18,960 --> 00:13:22,719
Na sale operacyjne
coraz śmielej wkraczają roboty.

249
00:13:22,760 --> 00:13:27,359
To przyszłość chirurgii.

250
00:13:27,400 --> 00:13:31,359
A tam, gdzie już pracują,
są dla specjalistów jak trzecia ręka
i druga para oczu.

251
00:13:31,400 --> 00:13:33,639
Tak jak w Świętokrzyskim
Centrum Onkologii,

252
00:13:33,680 --> 00:13:36,639
gdzie po raz pierwszy
guza płuc pomógł usunąć
robot da Vinci.

253
00:13:36,680 --> 00:13:40,479
To pierwsza taka operacja
w Świętokrzyskim Centrum Onkologii.

254
00:13:40,520 --> 00:13:51,559
Nowotwór płuc usunięty
z pomocą robota da Vinci.

255
00:13:51,600 --> 00:13:54,159
Pacjentka siedzi z uśmiechem
i mówi, że nic nie boli.

256
00:13:54,200 --> 00:13:57,359
To nie ma większej satysfakcji.

257
00:13:57,400 --> 00:14:00,439
Nie boli, bo po takim zabiegu
chory regeneruje się szybciej,

258
00:14:00,480 --> 00:14:02,679
niż kiedy lekarz używa skalpela.

259
00:14:02,720 --> 00:14:05,879
Ramiona robota są wprowadzane
przez nacięcia ośmiomilimetrowe,

260
00:14:05,920 --> 00:14:07,919
a więc bardzo malutkie nacięcia.

261
00:14:07,960 --> 00:14:10,679
Dodatkowo, by zniwelować ból,
zastosowano nową technikę.

262
00:14:10,720 --> 00:14:13,119
Zamrażania nerwów międzyżebrowych.

263
00:14:13,160 --> 00:14:15,559
Wykorzystanie robota
w usuwaniu nowotworów płuc

264
00:14:15,600 --> 00:14:18,559
niweluje też ryzyko
powikłań pooperacyjnych.

265
00:14:18,600 --> 00:14:22,399
Mniejsza ilość zapaleń płuc,

266
00:14:22,440 --> 00:14:25,639
pacjenci są szybciej uruchomieni,
w dużo lepszej formie.

267
00:14:25,680 --> 00:14:29,239
Torakochirurdzy, czyli specjaliści
chirurdzy klatki piersiowej, liczą,

268
00:14:29,280 --> 00:14:31,479
że podobnych zabiegów
będzie tu więcej.

269
00:14:31,520 --> 00:14:35,479
Nasi pacjenci będą mogli korzystać
z najnowocześniejszych
technik operacyjnych,

270
00:14:35,520 --> 00:14:37,519
jakie daje chirurgia robotyczna.

271
00:14:37,560 --> 00:14:42,159
Korzyści odczuwają
nie tylko pacjenci,
ale również sami lekarze.

272
00:14:42,200 --> 00:14:45,199
One mają lepszą ruchomość
niż nadgarstek chirurga.

273
00:14:45,240 --> 00:14:47,199
I choć dłoni lekarza nic nie zastąpi,

274
00:14:47,240 --> 00:14:49,399
rozwój medycznej robotyki
to przyszłość.

275
00:14:49,440 --> 00:14:54,199
Robotom ręce nie drżą,

276
00:14:54,240 --> 00:14:58,519
więc zabieg jest wykonywany
w sposób kontrolowany.

277
00:14:58,560 --> 00:15:01,319
W Europie największą liczbą
takich urządzeń dysponują:

278
00:15:01,360 --> 00:15:03,479
Francja, Niemcy,
Włochy i Wielka Brytania.

279
00:15:03,520 --> 00:15:07,879
W Polsce jest ich 19.

280
00:15:07,920 --> 00:15:13,839
Był wymyślony
jako narzędzie chirurgiczne
dla wojska,

281
00:15:13,880 --> 00:15:17,519
a od 25 lat jest jednym
z najbardziej powszechnych narzędzi.

282
00:15:17,560 --> 00:15:24,879
Najczęściej korzystają z niego
ośrodki specjalizujące się
w zabiegach urologicznych.

283
00:15:24,920 --> 00:15:29,359
W ubiegłym roku w Polsce wykonano
prawie pięć tysięcy operacji,
w których pomógł da Vinci.

284
00:15:29,400 --> 00:15:33,199
Jest najstarszą
koncertującą pianistką w Europie
i jedną z najwybitniejszych.

285
00:15:33,240 --> 00:15:37,239
Lidia Grychtołówna z Rybnika
kilka dni temu skończyła 95 lat.

286
00:15:37,280 --> 00:15:41,479
Wiek w niczym jej nie przeszkadza,
a wręcz przeciwnie.

287
00:15:41,520 --> 00:15:45,279
Potrafi z pamięci
grać Chopina i Schumanna.

288
00:15:45,320 --> 00:15:51,719
Ma słuch absolutny
i absolutną zdolność
zjednywania sobie słuchaczy.

289
00:15:51,760 --> 00:16:00,839
Lidia Grychtołówna koncertowała
w całej Europie, obu Amerykach,
Australii i Chinach.

290
00:16:00,880 --> 00:16:03,079
Skończyłam w lipcu w ubiegłym roku
95 lat.

291
00:16:03,120 --> 00:16:04,079
I nadal chce grać.

292
00:16:04,120 --> 00:16:09,919
Jakie plany koncertowe?

293
00:16:09,960 --> 00:16:14,359
16 czerwca bieżącego roku
o godzinie 17.00
W Filharmonii Śląskiej,

294
00:16:14,400 --> 00:16:16,199
recital - muzyka romantyczka.

295
00:16:16,240 --> 00:16:18,599
W programie będzie Chopin,
Paderewski.

296
00:16:18,640 --> 00:16:21,399
Całe życie związana z Rybnikiem,

297
00:16:21,440 --> 00:16:23,239
honorowa obywatelka tego miasta.

298
00:16:23,280 --> 00:16:26,879
Nadal interesuje się polityką
i oczywiście fortepianem.

299
00:16:26,920 --> 00:16:32,719
Psychologowie przekonują,
że recepta na długie i zdrowe życie
to przede wszystkim optymizm.

300
00:16:32,760 --> 00:16:39,479
I trzeba mieć jakieś hobby.

301
00:16:39,520 --> 00:16:43,119
Jak Elżbieta Dzikowska
- wieloletnia partnerka
podróżnika Tony'ego Halika.

302
00:16:43,160 --> 00:16:45,719
Dziś na weekendowej wycieczce
do Tarnowa.

303
00:16:45,760 --> 00:16:51,999
Nie ma recepty jednej na szczęście,

304
00:16:52,040 --> 00:16:58,279
trzeba żyć z sensem,
żeby to życie było ciekawe,
pożyteczne,

305
00:16:58,320 --> 00:17:07,719
żeby poznać można było dużo rzeczy,
ja gonię za zabytkami na świecie.

306
00:17:07,760 --> 00:17:11,359
Według prognoz pod koniec tego wieku
120-latkowie będą normą.

307
00:17:11,400 --> 00:17:14,199
Starość ma swoje piękno,
którego nie widzimy.

308
00:17:14,240 --> 00:17:16,519
A dostrzec powinniśmy,

309
00:17:16,560 --> 00:17:19,559
bo każdy senior wnosi
do naszego życia wartości,

310
00:17:19,600 --> 00:17:37,639
których w pośpiechu nie doceniamy.

311
00:17:37,680 --> 00:17:41,319
Ja właściwie nie myślę na co dzień,
ile ja mam lat.

312
00:17:41,360 --> 00:17:43,479
Mówi się, że Panu Bogu
wszystko się udało,

313
00:17:43,520 --> 00:17:46,519
że nie udała mu się starość.

314
00:17:46,560 --> 00:17:49,119
Jednak według lekarzy
i ekspertów:

315
00:17:49,160 --> 00:17:52,919
korzystajcie z tego,
co dała wam opatrzność,

316
00:17:52,960 --> 00:17:56,959
bo życie po dziewięćdziesiątce,
a nawet po setce też może być piękne.

317
00:17:57,000 --> 00:18:01,599
Skromny i klasyczny dokument
zwycięzcą tegorocznego Berlinale.

318
00:18:01,640 --> 00:18:05,839
Złotego Niedźwiedzia
na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym
otrzymał film "Dahomey".

319
00:18:05,880 --> 00:18:09,079
To głos w dyskusji o konsekwencjach
polityki kolonialnej.

320
00:18:09,120 --> 00:18:11,079
Sztuka pozwala
przebijać mur obojętności,

321
00:18:11,120 --> 00:18:19,919
mówiła jego reżyserka
z nagrodą w ręku.

322
00:18:19,960 --> 00:18:24,199
Wyróżnienie w Berlinie odebrała też
Zuza Banasińska za film
"Babcia, siostra-kotka".

323
00:18:24,240 --> 00:18:25,799
Film, który oddaje głos duchom.

324
00:18:25,840 --> 00:18:28,839
Sztuka, która pozwala przebijać mur
milczenia i obojętności.

325
00:18:28,880 --> 00:18:31,839
To nagroda dla wszystkich Afrykanów,
którzy walczyli o to,

326
00:18:31,880 --> 00:18:35,279
by o ich historii usłyszał świat.

327
00:18:35,320 --> 00:18:38,519
Swoją cegiełkę dołożyła Mati Diop.

328
00:18:38,560 --> 00:18:41,719
To był symbol upadku muru,
muru milczenia, muru zaprzeczenia,

329
00:18:41,760 --> 00:18:45,119
który każdy z nas może
i powinien wspólnie zburzyć.

330
00:18:45,160 --> 00:18:51,079
Afrykańska potęga
kontra europejscy najeźdźcy.

331
00:18:51,120 --> 00:18:54,079
Potomkini senegalskich imigrantów
we Francji zmierzyła się

332
00:18:54,120 --> 00:19:00,119
z historią zwrotu dzieł sztuki
zrabowanych przez kolonistów.

333
00:19:00,160 --> 00:19:04,359
Kino dokumentalne triumfuje
w Berlinie drugi rok z rzędu.

334
00:19:04,400 --> 00:19:11,399
Kino autorskie, kino niszowe
wymaga zupełnie innego odbioru
i stawia sobie ambicje wysoko.

335
00:19:11,440 --> 00:19:18,279
To jest wyzwanie
naszego czasu XXI wieku,

336
00:19:18,320 --> 00:19:24,279
który jest bardzo skomplikowany
i już proste opowieści
nie wystarczają do opisu świata.

337
00:19:24,320 --> 00:19:26,879
Jedyna Polka nagrodzona w Berlinie
- Zuza Banasińska,

338
00:19:26,920 --> 00:19:31,439
która otrzymała nagrodę jury
środowisk LGBT

339
00:19:31,480 --> 00:19:36,479
za najlepszy film krótkometrażowy
w oryginalny sposób zmierzyła się
z tematem matriarchalnej rodziny.

340
00:19:36,520 --> 00:19:43,679
Widzianej oczami dziecka.

341
00:19:43,720 --> 00:19:47,319
O tym, że kino nie ucieka
od trudnych tematów.

342
00:19:47,360 --> 00:19:50,359
Świadczyć może też przemowa
Judith Godreche podczas Cezarów.

343
00:19:50,400 --> 00:19:53,159
Mężczyźni oskarżeni o gwałt
nie powinni decydować o kinie

344
00:19:53,200 --> 00:19:55,399
- grzmiała.

345
00:19:55,440 --> 00:19:58,999
Miała zaledwie 14 lat,
kiedy związała się
z reżyserem Benoit Jacquotem.

346
00:19:59,040 --> 00:20:01,439
Na początku lutego
oskarżyła go o gwałt.

347
00:20:01,480 --> 00:20:11,879
Wcześniej wypuściła głośny serial
o relacji ze starszym mężczyzną.

348
00:20:11,920 --> 00:20:15,519
Do poruszających słów
odniosła się laureatka Cezara
dla najlepszego filmu.

349
00:20:15,560 --> 00:20:24,879
Swoją Anatomię upadku
zadedykowała wszystkim kobietom.

350
00:20:24,920 --> 00:20:30,959
Wystąpienie Judith Godreche
było bardzo ważne i poruszyło
absolutnie wszystkich.

351
00:20:31,000 --> 00:20:33,639
Myślę, że doświadczamy teraz
francuskiego "Me Too".

352
00:20:33,680 --> 00:20:45,919
Zajęło to dużo czasu,
ale teraz tym żyjemy.

353
00:20:46,800 --> 00:20:50,199
I choć kino nie zmieni świata,
może pobudzić
do aktywności społecznej,

354
00:20:50,240 --> 00:20:58,799
uwrażliwiając na krzywdę,
zło i przemoc.

355
00:20:58,840 --> 00:21:01,999
Dziękuję za wspólnie spędzony czas.

356
00:21:02,040 --> 00:21:05,279
Za chwilę Gość 19.30.

357
00:21:05,320 --> 00:21:15,279
Jest nim dziś dr hab. Tomasz Słomka,
politolog Uniwersytetu Warszawskiego.