1
00:00:17,120 --> 00:00:21,799
Ofensywa premiera.
Donald Tusk spotkał się
z mieszkańcami Pabianic.

2
00:00:21,840 --> 00:00:24,559
W "19.30"
najnowszy partyjny sondaż.

3
00:00:24,600 --> 00:00:27,799
Burza po słowach marszałka Sejmu
o zamachu stanu.

4
00:00:27,840 --> 00:00:32,599
Proboszcz z zarzutami zabójstwa
ze szczególnym okrucieństwem.

5
00:00:52,560 --> 00:00:55,199
Dobry wieczór,
zapraszam na "19.30".

6
00:00:55,240 --> 00:01:00,279
Zaczynamy od najnowszego
sondażu partyjnego IPSOS
dla Telewizji Polskiej.

7
00:01:00,320 --> 00:01:03,479
Gdyby wybory odbyły się
w najbliższą niedzielę,

8
00:01:03,520 --> 00:01:06,719
zwyciężyłoby PiS,
zdobywając 28% głosów.

9
00:01:06,760 --> 00:01:11,959
Na drugim miejscu
Koalicja Obywatelska.
Zagłosowałoby na nią 24%.

10
00:01:12,000 --> 00:01:19,119
Na najniższym miejscu podium
uplasowała się Konfederacja,
na którą chce zagłosować 14% Polaków.

11
00:01:19,160 --> 00:01:21,919
Trzy partie mogą być pewne
wejścia do Sejmu.

12
00:01:21,960 --> 00:01:25,359
Inaczej sytuacja wygląda
wśród pozostałych ugrupowań.

13
00:01:25,400 --> 00:01:30,039
W sondażu IPSOS dwie partie lewicowe
- Lewica oraz Razem
uzyskały po 6%.

14
00:01:30,080 --> 00:01:34,879
Z kolei Polska 2050
oraz Konfederacja Korony Polskiej
Grzegorza Brauna

15
00:01:34,920 --> 00:01:37,039
mają w sondażu 5%.

16
00:01:37,080 --> 00:01:42,279
Minimalnie pod progiem wyborczym
znalazł się PSL z wynikiem 4%.

17
00:01:42,320 --> 00:01:48,799
1% zebrały inne komitety,
a 7% ankietowanych nie wie,
na kogo oddałoby swój głos.

18
00:01:50,840 --> 00:01:53,719
Walkę o głosy rozpoczyna premier.

19
00:01:53,760 --> 00:01:58,799
Donald Tusk rusza w Polskę i zapewnia:
nie mamy szans w konkurencji
na nienawiść.

20
00:01:58,840 --> 00:02:04,799
W Pabianicach przekonuje,
że rząd rozwiązał w dużym stopniu
problem nielegalnej migracji.

21
00:02:04,840 --> 00:02:09,399
Opozycja mówi z kolei
o początku końca rządów koalicji.

22
00:02:11,800 --> 00:02:16,719
Pabianice w Łódzkiem.
To tu premier postanowił
rozpocząć spotkania z Polakami

23
00:02:16,760 --> 00:02:19,319
po przegranych przez Koalicję
wyborach prezydenckich.

24
00:02:19,360 --> 00:02:22,999
Cel? Opowiedzieć o sukcesach.
I porozmawiać z wyborcami.

25
00:02:23,040 --> 00:02:26,799
Bez was to nie będzie miało
żadnego sensu i żadnej szansy,

26
00:02:26,840 --> 00:02:30,599
bo bez was nie będę miał
tego głównego źródła siły,

27
00:02:30,640 --> 00:02:35,839
które do tej pory pozwala mi
jakoś mniej więcej utrzymać
to wszystko w ryzach.

28
00:02:35,880 --> 00:02:39,639
Kluczem tak naprawdę,
żeby była dobra komunikacja,

29
00:02:39,680 --> 00:02:42,519
żeby był dobry dialog
z naszymi wyborcami,

30
00:02:42,560 --> 00:02:44,999
to takie spotkania
jak to w Pabianicach,

31
00:02:45,040 --> 00:02:48,359
Kiedy twarzą w twarz
można zadać to pytanie.

32
00:02:48,400 --> 00:02:52,439
Wyborcy Koalicji obywatelskiej
mieli swoje oczekiwania
dotyczące spotkania z szefem rządu.

33
00:02:52,480 --> 00:02:55,399
Co by pani chciała dzisiaj
od premiera usłyszeć?

34
00:02:55,440 --> 00:02:57,279
Że będzie dobrze.

35
00:02:59,240 --> 00:03:01,239
Doprowadzi dzięki swoim ministrom
do uporządkowania

36
00:03:01,280 --> 00:03:04,159
przede wszystkim spraw
związanych z prawem.

37
00:03:04,200 --> 00:03:09,359
Lider Koalicji obywatelskiej
postawił na bliski kontakt
z wyborcami.

38
00:03:10,000 --> 00:03:13,999
Na początku spotkania w Pabianicach
premier jasno określił,
po co przyjechał:

39
00:03:14,040 --> 00:03:17,639
jak mówił, chce wyspowiadać się
z ostatnich kilkunastu miesięcy

40
00:03:17,680 --> 00:03:20,559
i wytłumaczyć sobie z Polakami
Polskę na nowo.

41
00:03:20,600 --> 00:03:23,919
Żyjemy dokładnie
w takim momencie historycznym,

42
00:03:23,960 --> 00:03:28,799
w którym powaga, taka maksymalna
odpowiedzialność za Polskę,

43
00:03:28,840 --> 00:03:31,759
za to, co dzieje się w kraju
i wokół kraju

44
00:03:31,800 --> 00:03:34,999
jest absolutnie potrzebą
taką bezdyskusyjną.

45
00:03:35,040 --> 00:03:38,159
Szef rządu najwięcej czasu
poświęcił bezpieczeństwu,

46
00:03:38,200 --> 00:03:40,799
krytykując jednocześnie
politycznych oponentów,

47
00:03:40,840 --> 00:03:43,719
którzy szukają wrogów w Ukrainie
czy na Zachodzie.

48
00:03:43,760 --> 00:03:47,039
Z punktu widzenia Moskwy
nie ma lepszego scenariusza

49
00:03:47,080 --> 00:03:52,999
niż mieć Polskę podzieloną
i taką pełną niepokojów
i konfliktów wewnętrznych.

50
00:03:53,200 --> 00:03:56,959
Polska i Europa,
ale Polska w pierwszym rzędzie

51
00:03:57,000 --> 00:04:01,639
musi być gotowa na różne zdarzenia
w ciągu najbliższych dwóch lat.

52
00:04:01,680 --> 00:04:04,319
To pierwsze od wielu miesięcy
spotkanie Donalda Tuska,

53
00:04:04,360 --> 00:04:06,999
na którym można było zadać
pytanie szefowi rządu.

54
00:04:07,040 --> 00:04:08,159
Ale w beczce miodu...

55
00:04:08,200 --> 00:04:12,319
Dla mnie jest pan politykiem,
który zdeklasował wszystkich polityków
w naszym kraju.

56
00:04:12,360 --> 00:04:15,039
Jest pan premierem wszechczasów.

57
00:04:15,080 --> 00:04:17,439
...było wiele łyżek dziegciu.

58
00:04:17,480 --> 00:04:21,199
Mało jest wsparcia u nas.
Wybory nie wygrywa się
w dużych miastach,

59
00:04:21,240 --> 00:04:24,999
wybory się wygrywa
w małych miasteczkach i na wsiach.

60
00:04:25,040 --> 00:04:29,839
Wygrał Karol Nawrocki,
nie będziemy liczyć wszystkich głosów,
bo na oko to on wygrał.

61
00:04:29,880 --> 00:04:31,719
Nie, ja jestem w demokracji,
ja chcę,

62
00:04:31,760 --> 00:04:33,519
żeby wszystkie
głosy były policzone.

63
00:04:33,560 --> 00:04:35,319
Wszystkie! Po prostu!

64
00:04:35,360 --> 00:04:40,599
Przyjmuje to z absolutną pokorą,
nie musiałem czekać na pani pytanie,

65
00:04:40,640 --> 00:04:45,599
żeby wiedzieć, jak wielu z was
jest niezadowolonych.

66
00:04:45,920 --> 00:04:50,439
Ofensywa premiera zbiegła się
z takim sondażem poparcia
dla partii politycznych.

67
00:04:50,480 --> 00:04:56,919
Prowadzi Prawo i sprawiedliwość.
Koalicja obywatelska
ma 4 punkty procentowe mniej.

68
00:05:07,800 --> 00:05:11,359
Koalicja Obywatelska wierzy,
że wróci na fotel lidera.

69
00:05:11,400 --> 00:05:15,479
Nie zrobimy tego bez tego,
że będziemy przekonywać
Polki i Polaków,

70
00:05:15,520 --> 00:05:18,559
że wykonujemy pracę na ich rzecz.

71
00:05:18,760 --> 00:05:22,959
A jest kogo przekonywać,
bo według sondażu IPSOS
dla Telewizji Polskiej

72
00:05:23,000 --> 00:05:27,919
większość Polaków nie wierzy,
że rekonstrukcja spowoduje
przyspieszenie rozliczeń PiS-u.

73
00:05:27,960 --> 00:05:33,279
A to miał być jeden z głównych powodów
zmian w Ministerstwie Sprawiedliwości.

74
00:05:43,000 --> 00:05:46,279
Według polityków, którzy byli dziś
w Pabianicach,

75
00:05:46,320 --> 00:05:48,999
ruszył już marsz
do wyborów w 2027 roku.

76
00:05:49,040 --> 00:05:51,879
A gdyby te odbyły się
w najbliższą niedzielę,

77
00:05:51,920 --> 00:05:55,079
zdecydowana większość Polaków
wzięłaby w nich udział.

78
00:05:55,120 --> 00:05:58,439
Jak premier mówi, że rusza w Polskę
i będzie odpowiadał na pytania,

79
00:05:58,480 --> 00:06:01,959
czasem trudne, to znaczy,
że za dwa lata jest duża,
ogromna szansa,

80
00:06:02,000 --> 00:06:03,319
że wygramy wybory.

81
00:06:03,360 --> 00:06:05,799
Ale to będzie ciężka,
ciężka praca.

82
00:06:05,840 --> 00:06:11,679
Żeby te 2 lata maksymalnie wykorzystać
na rzecz stabilizacji sytuacji
w Polsce,

83
00:06:11,720 --> 00:06:17,159
stabilizacji na granicach
i przygotowania Polski,
budowania siły Polski,

84
00:06:17,200 --> 00:06:20,999
tej nowoczesności
w bardzo wielu wymiarach.

85
00:06:21,040 --> 00:06:25,999
I nie dam się sprowokować.
Ani przeciwnikom,
ani przyjaciołom.

86
00:06:26,040 --> 00:06:28,679
Koalicja zapowiada,
że w kolejnych tygodniach

87
00:06:28,720 --> 00:06:31,599
wyjazdów premiera będzie więcej.

88
00:06:33,960 --> 00:06:36,919
A teraz burza po słowach
Szymona Hołowni.

89
00:06:36,960 --> 00:06:42,399
Marszałek Sejmu deklaruje,
że wielokrotnie proponowano
mu przeprowadzenie zamachu stanu

90
00:06:42,440 --> 00:06:45,159
i niezaprzysiężenie
Karola Nawrockiego.

91
00:06:45,200 --> 00:06:46,559
Premier odpowiada:

92
00:06:46,600 --> 00:06:51,319
niepoważne zachowanie
albo niepoważne słowa mogą zrodzić
bardzo poważne konsekwencje.

93
00:06:51,360 --> 00:06:53,679
Politycy PiS proszą
o konkretne nazwiska.

94
00:06:53,720 --> 00:06:58,919
A Ordo Iuris składa wniosek
o przesłuchanie Hołowni
w prokuraturze.

95
00:06:59,120 --> 00:07:03,799
Od nowego rozdania w rządzie
nie minął jeszcze tydzień,
a w koalicji już wrze.

96
00:07:03,840 --> 00:07:07,359
Za sprawą tego polityka
i tej wypowiedzi w Polsat News.

97
00:07:07,400 --> 00:07:10,799
Wielokrotnie proponowano mi,
sugerowano, rozpytywano,

98
00:07:10,840 --> 00:07:14,799
czy jestem gotowy
przeprowadzić zamach stanu.

99
00:07:14,840 --> 00:07:19,159
Przyjdzie czas,
kiedy o tym będziemy rozmawiać.

100
00:07:19,400 --> 00:07:22,199
Nazwiska nie padły,
brak też szczegółów.

101
00:07:22,240 --> 00:07:26,319
Pełno za to gorących,
politycznych komentarzy
wśród koalicjantów.

102
00:07:26,360 --> 00:07:33,879
Metoda Jarosława Kaczyńskiego.
Coś powiedzieć, nie powiedzieć kto,
jak, kiedy,

103
00:07:33,920 --> 00:07:37,519
ale rzucić oskarżenie
w przestrzeni publicznej.

104
00:07:37,560 --> 00:07:40,439
Prezenterem był niezłym,
politykiem jest marnym,

105
00:07:40,480 --> 00:07:42,399
a marszałkiem jest tragicznym.

106
00:07:42,440 --> 00:07:44,039
Tylko tyle i aż tyle.

107
00:07:44,080 --> 00:07:48,319
Żeby się ogarnęli i zrozumieli,
że polityka to jest poważna gra.

108
00:07:48,360 --> 00:07:51,319
Tak słowa Hołowni
o zamachu stanu komentuje premier.

109
00:07:51,360 --> 00:07:54,639
To jest trochę jak z dziećmi
na wakacjach.

110
00:07:54,680 --> 00:07:58,319
Słowa mogą zrobić
bardzo poważne konsekwencje.

111
00:07:58,360 --> 00:08:01,799
Jak puszczamy dzieci na wakacje,
to im przecież mówimy:

112
00:08:01,840 --> 00:08:05,479
nie rób głupoty,
bo głupoty mogą zamienić się w dramat.

113
00:08:05,520 --> 00:08:07,999
W polityce jest dokładnie tak samo.

114
00:08:08,040 --> 00:08:14,439
Zamach stanu zdaniem marszałka Sejmu
miał polegać na niedopuszczeniu
do zaprzysiężenia Karola Nawrockiego.

115
00:08:14,480 --> 00:08:18,799
Pojawiały się w przestrzeni
publicystycznej, dziennikarskiej,

116
00:08:18,840 --> 00:08:22,999
ale przede wszystkim
przez profesorów prawa
różne scenariusze,

117
00:08:23,040 --> 00:08:26,439
jak nie doprowadzić
do zaprzysiężenia Karola Nawrockiego.

118
00:08:26,480 --> 00:08:29,039
Dziś Szymon Hołownia już w sieci
precyzuje,

119
00:08:29,080 --> 00:08:32,759
że sformułowanie "zamach stanu"
miało zostać użyte
nie w znaczeniu prawnym,

120
00:08:32,800 --> 00:08:34,319
a politycznej diagnozy.

121
00:08:34,360 --> 00:08:36,879
Apeluje także do obu stron
politycznego sporu,

122
00:08:36,920 --> 00:08:39,799
by nie doszukiwać się spisków tam,
gdzie ich nie ma.

123
00:08:39,840 --> 00:08:42,119
Nie było to przypadkowe,
doskonale wiedział,
co chciał powiedzieć.

124
00:08:42,160 --> 00:08:45,279
Uważa PIS i chce, by sprawą
zajęła się prokuratura.

125
00:08:45,320 --> 00:08:47,719
Podobnie Anna Maria Żukowska
z Lewicy.

126
00:08:47,760 --> 00:08:50,199
Jeżeli druga osoba w państwie
publicznie ogłasza,

127
00:08:50,240 --> 00:08:54,759
że była namawiana
do najpoważniejszego przestępstwa
przeciwko Rzeczpospolitej,

128
00:08:54,800 --> 00:08:58,239
jakie tylko istnieje,
i nie składa zawiadomienia
o tym przestępstwie,

129
00:08:58,280 --> 00:08:59,799
to coś tu jest mocno nie tak.

130
00:08:59,840 --> 00:09:01,159
Ukrywa pan sprawców?

131
00:09:01,200 --> 00:09:06,399
Do prokuratury trafił już wniosek
o przesłuchanie drugiej osoby
w państwie w charakterze świadka.

132
00:09:06,440 --> 00:09:09,159
Złożył go mecenas powiązany z PiS.

133
00:09:09,200 --> 00:09:13,439
Ja się właśnie nie będę
i nie mogę domyślać,
co marszałek miał na myśli.

134
00:09:13,480 --> 00:09:16,559
Mówimy o bardzo poważnej sytuacji,
pan marszałek

135
00:09:16,600 --> 00:09:19,279
musi sam wyjaśniać swoje słowa,
szczególnie w tej sytuacji.

136
00:09:19,320 --> 00:09:24,999
Przewodniczący Polski 2050 zaznaczył,
że temat przesunięcia terminu
zaprzysiężenia nowego prezydenta

137
00:09:25,040 --> 00:09:28,199
pojawił się też
na spotkaniu liderów koalicji.

138
00:09:28,240 --> 00:09:31,399
Mieliśmy też na ten temat rozmowę
w gronie liderów

139
00:09:31,440 --> 00:09:35,519
i kiedy padło ze strony
premiera Donalda Tuska takie pytanie:

140
00:09:35,560 --> 00:09:39,599
"no to panowie,
pojawiają się takie głosy, co robimy?"

141
00:09:39,640 --> 00:09:45,119
Każdy z liderów był przeciwny
pomysłowi i temat miał już nie wrócić.

142
00:09:45,160 --> 00:09:56,839
Po tym jak do mediów
wyciekła informacja,

143
00:09:56,880 --> 00:10:01,959
że Szymon Hołownia spotkał się w nocy
w mieszkaniu Adama Bielana
z prezesem Jarosławem Kaczyńskim,

144
00:10:02,000 --> 00:10:03,879
jego notowania spadły.

145
00:10:03,920 --> 00:10:08,479
Według sondażu dla Radia ZET
nie ufa mu ponad 80% Polaków.

146
00:10:08,520 --> 00:10:11,799
Pewnego rodzaju aktywność
w poszukiwaniu towarzyszy

147
00:10:11,840 --> 00:10:17,799
do wieczorno-nocnych kolacji
może wskazywać na pewnego rodzaju
ciekawość świata i polityki.

148
00:10:17,840 --> 00:10:20,799
Pan marszałek w pewien
sposób eksperymentuje.

149
00:10:20,840 --> 00:10:23,479
I zdaniem niektórych polityków KO
gra na siebie.

150
00:10:23,520 --> 00:10:27,279
Zgodnie z umową koalicyjną
fotel marszałka powinien oddać
Włodzimierzowi Czarzastemu

151
00:10:27,320 --> 00:10:29,319
w połowie listopada.

152
00:10:32,280 --> 00:10:34,159
Oglądają państwo "19.30".

153
00:10:34,200 --> 00:10:38,559
Już za chwilę proboszcz
z zarzutem zabójstwa,
a później jeszcze:

154
00:10:38,600 --> 00:10:40,879
Bezpieczeństwo
na obozach harcerskich.

155
00:10:40,920 --> 00:10:42,719
Tych ograniczeń jest sporo.

156
00:10:42,760 --> 00:10:44,319
Dmuchamy na zimne.

157
00:10:44,360 --> 00:10:45,959
Alarmujące wyniki badań.

158
00:10:46,000 --> 00:10:51,719
Prawdopodobnie w każdej szkole
jest dziecko,
którego mama piła w ciąży.

159
00:10:51,760 --> 00:10:54,599
Kropla alkoholu, ocean konsekwencji.

160
00:10:54,640 --> 00:10:57,399
Rzeźby mówiące ludzkim głosem.

161
00:10:57,560 --> 00:11:01,479
Można zapytać je o wszystko,
a one odpowiadają.

162
00:11:01,680 --> 00:11:06,279
Witam. Podzielę się z tobą
wszystkimi sekretami tego ogrodu.

163
00:11:07,680 --> 00:11:13,679
Proboszcz z miejscowości Przypki
przed sądem odpowie za zabójstwo
ze szczególnym okrucieństwem.

164
00:11:13,720 --> 00:11:16,559
Sprawca przyznał się do winy
i trafił do aresztu.

165
00:11:16,600 --> 00:11:20,559
Ksiądz najpierw uderzył siekierą
swojego znajomego, później podpalił.

166
00:11:20,600 --> 00:11:23,559
Płonące ciało zauważył
na drodze rowerzysta.

167
00:11:23,600 --> 00:11:26,679
Duchowny miał dożywotnio
opiekować się ofiarą

168
00:11:26,720 --> 00:11:30,119
i w zamian za darowiznę
załatwić mu mieszkanie.

169
00:11:32,240 --> 00:11:37,959
Mirosław M. - proboszcz parafii
w Przypkach został rano doprowadzony
do prokuratury.

170
00:11:38,000 --> 00:11:43,359
Prokurator przedstawił Mirosławowi M.
zarzut zabójstwa
ze szczególnym okrucieństwem.

171
00:11:43,400 --> 00:11:46,719
Duchowny przyznał się do winy.
Jak informują śledczy,

172
00:11:46,760 --> 00:11:50,919
między księdzem a ofiarą
Anatolem Cz. doszło do kłótni,
kiedy jechali samochodem.

173
00:11:50,960 --> 00:11:56,039
W pewnym momencie zatrzymali się
na mało uczęszczanej drodze
w okolicach wsi Lasopole.

174
00:11:56,080 --> 00:11:59,919
Podejrzany wyjął siekierę
i uderzył pokrzywdzonego,

175
00:11:59,960 --> 00:12:03,519
który upadł na ziemię
i zadał mu kilka kolejnych ciosów.

176
00:12:03,560 --> 00:12:05,999
Następnie oblał ciało benzyną
i podpalił.

177
00:12:06,040 --> 00:12:08,159
Kiedy odjechał, ofiara jeszcze żyła.

178
00:12:08,200 --> 00:12:12,959
Ja nie wierzyłam, ja nie wierzyłam,
że on coś takiego mógł zrobić.

179
00:12:13,000 --> 00:12:17,879
Podejrzany, jak informuje prokuratura,
wielokrotnie przepraszał
za swój czyn.

180
00:12:17,920 --> 00:12:22,119
Decyzją sądu trafił do aresztu.
Obrona zapowiada odwołanie.

181
00:12:22,160 --> 00:12:27,999
Proszę nie oceniać tej sytuacji
tylko pod wpływem
informacji medialnych.

182
00:12:28,840 --> 00:12:31,119
Sprawa jest bardziej złożona.

183
00:12:31,160 --> 00:12:37,479
Do sprawy brutalnego zabójstwa
odniósł się metropolita warszawski
- arcybiskup Adrian Galbas,

184
00:12:37,520 --> 00:12:41,799
który wyraził ogromny żal za zbrodnie,
której miał się dopuścić duchowny.

185
00:12:41,840 --> 00:12:44,319
Czuję się moralnie odpowiedzialny
za wszystko,

186
00:12:44,360 --> 00:12:47,199
co się w tym Kościele dzieje,
zarówno dobrego, jak i złego.

187
00:12:47,240 --> 00:12:49,439
Także za tę okropną zbrodnię.

188
00:12:50,560 --> 00:12:53,479
Ksiądz arcybiskup Adrian Galbas
zwraca się niezwłocznie
do stolicy apostolskiej

189
00:12:53,520 --> 00:12:55,519
z prośbą o wydalenie
ze stanu duchownego księdza,

190
00:12:55,560 --> 00:12:56,959
który popełnił tę zbrodnie.

191
00:12:57,000 --> 00:12:59,079
Zatrzymany w parafii miał złą opinie.

192
00:12:59,120 --> 00:13:03,239
Mieszkańcy wsi mówią, że był porywczy
i nie lubił wiernych.

193
00:13:03,280 --> 00:13:06,719
Niezbyt przychylny parafianom.
Konfliktowy.

194
00:13:08,360 --> 00:13:13,159
Bardzo nieprzychylny,
bardzo niekulturalny.
Bardzo zawistny.

195
00:13:13,200 --> 00:13:17,319
On mi się nie podobał jako ksiądz.
Był taki narwany.

196
00:13:17,880 --> 00:13:22,799
Powodem zbrodni konflikt interesów
dotyczący darowizny nieruchomości,

197
00:13:22,840 --> 00:13:27,199
którą zamordowany przekazał księdzu
w zamian za dożywotnią opiekę.

198
00:13:27,240 --> 00:13:30,599
Problemem miało być miejsce,
gdzie ofiara miała zamieszkać.

199
00:13:30,640 --> 00:13:32,999
Ciężko się spodziewać
takiej sytuacji po człowieku.

200
00:13:33,040 --> 00:13:37,879
Dla mnie jest to wstrząsające
i to bardzo.
Dla wsi jest to szok.

201
00:13:41,760 --> 00:13:44,759
Na trop duchownego śledczy
wpadli dzięki świadkowi,

202
00:13:44,800 --> 00:13:47,239
który zauważył płonącego człowieka
na drodze.

203
00:13:47,280 --> 00:13:50,919
Widział też odjeżdżające auto
i zapamiętał numery rejestracyjne.

204
00:13:50,960 --> 00:13:54,479
Antyterroryści zatrzymali
podejrzanego na plebani.

205
00:13:54,520 --> 00:13:56,879
Byliśmy w szoku,
wręcz niedowierzanie,

206
00:13:56,920 --> 00:14:00,919
że osoba duchowna
mogła się dopuścić takiego czynu.

207
00:14:01,160 --> 00:14:04,159
Mirosław M. jest myśliwym
i posiadał broń.

208
00:14:04,200 --> 00:14:06,679
Z ofiarą znał się od 25 lat.

209
00:14:06,720 --> 00:14:10,599
Teraz proboszczowi grozić
może nawet dożywocie.

210
00:14:13,720 --> 00:14:17,559
Ministerstwo edukacji
zapowiada kontrole obozów harcerskich

211
00:14:17,600 --> 00:14:20,759
po tragedii w miejscowości Wilcze,
gdzie zginął 15 latek.

212
00:14:20,800 --> 00:14:25,199
Nocą w ramach testu na wyższy stopień
harcerz próbował w butach i ubraniu

213
00:14:25,240 --> 00:14:29,959
przepłynąć kilkaset metrów,
by na drugim brzegu jeziora
rozpalić ognisko.

214
00:14:30,000 --> 00:14:33,959
Według ustaleń śledczych
komendant obozu o niczym nie wiedział.

215
00:14:34,000 --> 00:14:37,879
Pytanie, czy wiedzieli rodzice
zmarłego nastolatka?

216
00:14:38,080 --> 00:14:41,039
Obóz żeglarski nad jeziorem Lipie
w Lubuskiem.

217
00:14:41,080 --> 00:14:43,879
Opiekunowie mają oczy
dookoła głowy.

218
00:14:43,920 --> 00:14:47,039
Musimy uczulać dzieciaki na to,
co się może wydarzyć.

219
00:14:47,080 --> 00:14:50,959
Być ten krok naprzód
i przewidzieć pewne sytuacje.

220
00:14:51,000 --> 00:14:54,599
Na obozie niedaleko miejscowości
Wilcze nie przewidziano.

221
00:14:54,640 --> 00:14:57,599
Śmierć Dominika
to nie był nieszczęśliwy wypadek.

222
00:14:57,640 --> 00:15:00,359
Nie sposób pojąć,
jak można było dopuścić,

223
00:15:00,400 --> 00:15:05,799
by piętnastolatek nocą w ramach testu
na wyższy stopień próbował
przepłynąć pięćset metrów,

224
00:15:05,840 --> 00:15:08,679
by na drugim brzegu jeziora
rozpalić ognisko.

225
00:15:08,720 --> 00:15:12,519
Opiekun grupy i ratownik mieli
obserwować wszystko z pomostu,

226
00:15:12,560 --> 00:15:15,559
choć zapewniali wcześniej,
że byli w łodzi.

227
00:15:15,600 --> 00:15:17,559
Teren nie jest oświetlony.

228
00:15:17,600 --> 00:15:20,879
Dominik płynął
bez żadnej asekuracji. Utonął.

229
00:15:20,920 --> 00:15:26,639
Chłopiec na polecenie dowódcy drużyny
harcerskiej znalazł się w tej wodzie,

230
00:15:26,680 --> 00:15:30,159
znalazł się w obuwiu,
w pełnym umundurowaniu.

231
00:15:30,200 --> 00:15:35,119
Ustalamy, czy to był standard,
czy jeszcze inni mieli
uczestniczyć w tej próbie.

232
00:15:35,160 --> 00:15:40,359
Prokuratura sprawdza,
czy rodzicom Dominika powiedziano
o planowanej próbie.

233
00:15:40,400 --> 00:15:44,399
Próbie, która zgodnie z zapewnieniami
Związku Harcerstwa Rzeczpospolitej,

234
00:15:44,440 --> 00:15:48,799
nie wynikała
z żadnego wykazu sprawności,
a z indywidualnych ustaleń,

235
00:15:48,840 --> 00:15:52,639
o których nie wiedziała
najważniejsza osoba na obozie
- komendant.

236
00:15:52,680 --> 00:15:56,799
21-letni opiekun i 19-letni ratownik
usłyszeli zarzuty.

237
00:15:57,000 --> 00:16:01,199
Grozi im pięć lat więzienia.
Sami są niewiele starsi od Dominika.

238
00:16:01,240 --> 00:16:06,959
Ten wiek może szokować, ale
on nie odbiega standardem
od przepisów państwowych

239
00:16:07,000 --> 00:16:09,559
- każda osoba
posiadająca wykształcenie średnie

240
00:16:09,600 --> 00:16:15,399
i przechodząca kurs wychowawców
odpoczynku może zostać
takim opiekunem.

241
00:16:16,000 --> 00:16:21,359
W kwestii bezpieczeństwa obozów
bardzo dużo zmieniło się po tragedii
w miejscowości Suszek.

242
00:16:21,400 --> 00:16:25,079
Osiem lat temu, podczas nawałnicy,
zginęły dwie harcerki.

243
00:16:25,120 --> 00:16:29,559
Teraz po tragedii nad jeziorem Ośno
jest zapowiedź.

244
00:16:29,600 --> 00:16:33,119
Będę miała w poniedziałek spotkania
z kuratorami,

245
00:16:33,160 --> 00:16:37,599
poproszę ich o kontrolę
w szczególności
tych trzystu wypoczynków,

246
00:16:37,640 --> 00:16:40,799
a później żeby z harcerstwem
porozmawiać o zasadach.

247
00:16:40,840 --> 00:16:43,879
W Polsce jest teraz około
trzystu obozów harcerskich.

248
00:16:43,920 --> 00:16:46,879
Przygotowania zaczynają się
wiele miesięcy wcześniej.

249
00:16:47,080 --> 00:16:50,319
Miejsce wyznaczają Lasy Państwowe,
by spełniało kryteria.

250
00:16:50,360 --> 00:16:53,639
Możliwość dojazdu
dla służb ratunkowych,

251
00:16:53,680 --> 00:16:57,119
bezwarunkowo karetka pogotowia,
policja, straż pożarna,

252
00:16:57,160 --> 00:17:00,679
do tego alternatywne drogi ewakuacji.

253
00:17:01,840 --> 00:17:05,879
Ostatecznie zatwierdzają je:
kuratorium, policja i straż pożarna,

254
00:17:05,920 --> 00:17:09,279
która jest w stałym kontakcie
z kierownictwem obozu.

255
00:17:09,320 --> 00:17:13,319
Zapewnia środki łączności,
żebyśmy mieli z tym obozowiskiem

256
00:17:13,360 --> 00:17:16,799
stałą łączność nawet w sytuacji,
kiedy zawiedzie telefonia.

257
00:17:16,840 --> 00:17:19,599
Prowadzone są też kontrole
w trakcie obozów.

258
00:17:19,640 --> 00:17:21,759
Po tej przeprowadzonej
przez kuratorium,

259
00:17:21,800 --> 00:17:25,399
już po tym jak zginął Dominik,
zdecydowano zakończyć wypoczynek.

260
00:17:25,440 --> 00:17:27,839
Wykryto nieprawidłowości.

261
00:17:31,520 --> 00:17:34,239
A teraz zatrważające dane
i przerażające wnioski.

262
00:17:34,280 --> 00:17:38,079
Z najnowszego badania
dotyczącego picia w ciąży wynika,

263
00:17:38,120 --> 00:17:41,519
że połowa z przebadanych
przyszłych matek sięga po alkohol.

264
00:17:41,560 --> 00:17:44,999
A 10% robi to regularnie
i w dużych ilościach.

265
00:17:45,040 --> 00:17:49,039
Nie wszystkie pijące
zdają sobie sprawę,
że procenty to trucizna.

266
00:17:49,080 --> 00:17:52,959
Spożywanie alkoholu przez kobiety
w ciąży może doprowadzić

267
00:17:53,000 --> 00:17:56,519
do poważnych zaburzeń rozwojowych
u dziecka.

268
00:17:57,400 --> 00:18:01,159
Kropla alkoholu, ocean konsekwencji,
o których mało kto może wiedzieć.

269
00:18:01,200 --> 00:18:03,879
Małgorzata Korolczuk
jest mamą adopcyjną dwójki dzieci,

270
00:18:03,920 --> 00:18:05,919
których biologiczne matki
piły w ciąży.

271
00:18:05,960 --> 00:18:10,439
Z tego, co wiemy, mama naszego
syna piła przez całą ciążę.

272
00:18:10,920 --> 00:18:14,719
Chłopiec jest w tak zwanym
spektrum FASD,

273
00:18:14,760 --> 00:18:17,759
czyli ma część zaburzeń
wywołanych przez picie w ciąży,

274
00:18:17,800 --> 00:18:21,839
u córki zdiagnozowano
najcięższą formą zaburzeń FAS,
Alkoholowy Zespół Płodowy.

275
00:18:21,880 --> 00:18:25,319
Jest to jedno z najgorszych uszkodzeń,
jakie alkohol powoduje,

276
00:18:25,360 --> 00:18:29,399
czyli jest tu uszkodzony mózg,
mamy tu zaburzenia ruchowe,

277
00:18:29,440 --> 00:18:32,119
bo ma też skostniałą rączkę.

278
00:18:32,320 --> 00:18:36,519
W obu przypadkach powikłania
zostaną z dziećmi na całe życie.

279
00:18:36,560 --> 00:18:39,679
Nie da się ich wyleczyć.
Można jedynie złagodzić objawy.

280
00:18:39,720 --> 00:18:46,039
Dlatego pani Małgorzata
angażuje się w kampanie informacyjne,
które mają uświadomić skalę ryzyka.

281
00:18:46,080 --> 00:18:52,799
Mniej więcej po 40 minutach
dziecko ma dokładnie tą samą
zawartość alkoholu, co matka.

282
00:18:53,160 --> 00:18:57,119
W badaniach ankietowych 5% kobiet
przyznawało się do picia w ciąży.

283
00:18:57,160 --> 00:19:02,199
Jednak z analizy przeprowadzonej
przez warszawski
Instytut Matki i Dziecka wynika,

284
00:19:02,240 --> 00:19:05,519
że skala problemu w Polsce
jest wielokrotnie wyższa.

285
00:19:05,560 --> 00:19:10,519
Badaniem we włosach kobiety
takiej substancji EtG,

286
00:19:10,560 --> 00:19:13,959
to jest marker występowania alkoholu
we włosach

287
00:19:14,000 --> 00:19:15,719
i w tych badaniach
w określonych trymestrach

288
00:19:15,760 --> 00:19:17,759
i w całej ciąży
stwierdziliśmy te wyniki.

289
00:19:17,800 --> 00:19:21,279
Okazało się, że aż ponad połowa kobiet
spożywała alkohol w ciąży,

290
00:19:21,320 --> 00:19:25,719
z czego 10% robiło to regularnie
i w dużych ilościach.

291
00:19:25,920 --> 00:19:28,039
To nie są kobiety,
ktore są uzależnione,

292
00:19:28,080 --> 00:19:30,559
większość to są te kobiety,
które nie wiedzą,

293
00:19:30,600 --> 00:19:34,039
że są w ciąży albo co gorsza
usłyszały od lekarza,

294
00:19:34,080 --> 00:19:36,919
że lampa czerwonego wina
nie zaszkodzi.

295
00:19:36,960 --> 00:19:43,519
Lekarze przypominają, że to mit:
nie ma bezpiecznej dawki alkoholu
w ciąży.

296
00:19:44,760 --> 00:19:47,399
Alkohol pity przez matkę
w ciąży uszkadza płód.

297
00:19:47,440 --> 00:19:50,239
Uszkadza praktycznie
wszystkie narządy płodu.

298
00:19:51,800 --> 00:19:53,679
Dlatego dzieci z FASD
cierpią na zaburzenia neurologiczne,

299
00:19:53,720 --> 00:19:55,799
opóźnienie rozwoju,
niedorozwój umysłowy,

300
00:19:55,840 --> 00:19:57,839
nadpobudliwość czy małogłowie.

301
00:19:57,880 --> 00:20:00,479
Badania, które zrealizowaliśmy,
pokazują,

302
00:20:00,520 --> 00:20:05,799
że w grupie dzieci 7-9 lat
jedno dziecko na pięćdziesiąt
ma zespół FASD,

303
00:20:05,840 --> 00:20:10,399
to jakbyśmy popatrzyli
jest jedno dziecko
na dwie klasy szkolne.

304
00:20:10,440 --> 00:20:12,919
To pokazuje skalę zjawiska.

305
00:20:13,320 --> 00:20:15,439
Też jest problem taki,
że to są dzieci,

306
00:20:15,480 --> 00:20:18,559
ktore są z reguły w placówkach,
w rodzinach zastępczych.

307
00:20:18,600 --> 00:20:23,639
Problem jest niska świadomość
społeczna dotycząca picia w ciąży,
ale też brak wsparcia systemowego.

308
00:20:23,680 --> 00:20:27,039
Jest mnóstwo takich pustych miejsc
na mapie Polski,

309
00:20:27,080 --> 00:20:31,559
gdzie dostęp do diagnostyki
jest praktycznie niemożliwy.

310
00:20:32,880 --> 00:20:37,079
Stąd apele o zmiany systemowe,
między innymi objęcie dzieci

311
00:20:37,120 --> 00:20:40,999
z Alkoholowym Zespołem Płodowym
możliwością kształcenia specjalnego.

312
00:20:41,040 --> 00:20:47,159
We wrześniu ma się odbyć
spotkanie komisji do spraw dzieci
i młodzieży w tej sprawie.

313
00:20:47,480 --> 00:20:51,679
A teraz wizyta w cieniu protestów.
Donald Trump przyleciał do Szkocji.

314
00:20:51,720 --> 00:20:54,999
W planach ma nie tylko otworzenie
nowego pola golfowego,

315
00:20:55,040 --> 00:20:56,999
ale też polityczne spotkania.

316
00:20:57,040 --> 00:21:00,199
Z szefową Komisji Europejskiej
ma rozmawiać o cłach

317
00:21:00,240 --> 00:21:02,519
i umowie handlowej
z Unią Europejską.

318
00:21:02,560 --> 00:21:05,999
Brytyjskie służby przygotowują się
na dużą falę protestów.

319
00:21:06,040 --> 00:21:10,359
Organizatorzy manifestacji
nazywają Trumpa globalnym tyranem.

320
00:21:10,400 --> 00:21:12,079
Kolumna melexów.

321
00:21:12,120 --> 00:21:13,919
I zawodnik numer jeden.

322
00:21:13,960 --> 00:21:19,759
Donald Trump przyjechał
rozegrać rundę golfa i otworzyć
kolejne prywatne pole.

323
00:21:19,800 --> 00:21:23,199
Wywiadów nie udzielał.
Zamieścił jedynie krótki wpis.

324
00:21:23,240 --> 00:21:26,799
Jestem teraz w Szkocji.
Mam zaplanowanych wiele spotkań.

325
00:21:26,840 --> 00:21:30,079
W tej chwili to najlepiej chronione
pole golfowe na świecie.

326
00:21:30,120 --> 00:21:34,559
Bezpieczeństwa prezydenta
Stanów Zjednoczonych pilnuje
5 tysięcy funkcjonariuszy.

327
00:21:34,600 --> 00:21:38,479
Zaplanowana operacja
jest w pełni proporcjonalna
do spodziewanych wyzwań.

328
00:21:38,520 --> 00:21:41,479
Szkocja ma dla Donalda Trumpa
wyjątkowe znaczenie.

329
00:21:41,520 --> 00:21:43,999
Jego matka pochodziła
z wyspy Lewis.

330
00:21:44,040 --> 00:21:47,679
Już na lotnisku w Glasgow
czekała na niego grupa zwolenników.

331
00:21:47,720 --> 00:21:49,839
Jest oryginalny, robi co chce.

332
00:21:49,880 --> 00:21:53,959
Myślę, że wielu naszych polityków
mogłoby wziąć z niego przykład.

333
00:21:54,000 --> 00:21:59,279
Jest najpotężniejszym człowiekiem na
świecie i kieruje się najlepszym
interesem swojego kraju.

334
00:21:59,320 --> 00:22:04,639
Ale takie głosy to mniejszość.
71% Szkotów negatywnie ocenia
amerykańskiego przywódcę.

335
00:22:04,680 --> 00:22:09,399
Poza globalnymi tematami,
zarzucają Trumpowi niszczenie przyrody

336
00:22:09,440 --> 00:22:12,639
wokół jego inwestycji
i mieszanie się w ich sprawy.

337
00:22:12,680 --> 00:22:16,439
Zatrzymajcie wiatraki.
Niszczycie swoje kraje.
To takie smutne.

338
00:22:16,480 --> 00:22:19,519
Lecicie samolotem
i wszędzie widzicie te wiatraki,

339
00:22:19,560 --> 00:22:21,719
niszczące wasze
piękne pola i doliny.

340
00:22:21,760 --> 00:22:23,999
Donald Trump od lat
walczy z wiatrakami,

341
00:22:24,040 --> 00:22:28,439
szczególnie tymi,
które "psują krajobraz"
wokół prywatnego pola golfowego.

342
00:22:28,480 --> 00:22:31,759
Podobnie jak ten dom,
który prezydent uznał za "szpetny".

343
00:22:31,800 --> 00:22:36,039
Od 20 lat bezskutecznie próbuje
doprowadzić do jego zburzenia.

344
00:22:36,080 --> 00:22:41,559
Nie zamierzam z tego rezygnować,
zwłaszcza na rzecz jakiegoś
aroganckiego półgłówka,

345
00:22:41,600 --> 00:22:44,319
który myśli, że może tu wejść
i robić, co mu się podoba,

346
00:22:44,360 --> 00:22:48,799
a wszyscy będą klękać
z pochylonymi głowami i mówić:
"Tak jest, proszę pana".

347
00:22:48,840 --> 00:22:53,119
Choć to nieoficjalna wizyta,
w tle szykuje się
poważniejsza rozgrywka.

348
00:22:53,160 --> 00:22:55,639
Stawką umowa handlowa
z Unią Europejską.

349
00:22:55,680 --> 00:22:59,479
Jeśli uda nam się ją zawrzeć,
będzie to największa umowa
ze wszystkich.

350
00:22:59,520 --> 00:23:03,959
Przewodnicząca Komisji Europejskiej
jutro spotka się z Donaldem Trumpem
w sprawie ceł.

351
00:23:04,000 --> 00:23:06,159
Czas na porozumienie
mija 1 sierpnia.

352
00:23:06,200 --> 00:23:09,479
Myślę, że mamy spore szanse:
50 na 50. To dużo.

353
00:23:09,520 --> 00:23:14,199
Unia proponuje 15-procentowe cła
na większość towarów, w tym samochody.

354
00:23:14,240 --> 00:23:17,999
Jeśli porozumienia nie będzie,
wojna celna stanie się faktem.

355
00:23:18,040 --> 00:23:22,879
Bruksela jest gotowa na cła odwetowe
warte ponad 100 miliardów dolarów.

356
00:23:22,920 --> 00:23:26,639
Choć dążymy do porozumienia,
wszystkie opcje są na stole,

357
00:23:26,680 --> 00:23:29,879
dopóki nie uzyskamy
satysfakcjonującego rezultatu.

358
00:23:29,920 --> 00:23:33,279
Donald Trump podpisał już
porozumienie z Wielką Brytanią.

359
00:23:33,320 --> 00:23:38,119
W poniedziałek spotka
się z premierem Starmerem,
żeby dopiąć szczegóły.

360
00:23:39,200 --> 00:23:45,639
Kilkadziesiąt ofiar śmiertelnych,
dziesiątki rannych i tysiące ludzi
ewakuowanych z obu stron granicy.

361
00:23:45,680 --> 00:23:49,479
Po trzech dniach groźnych ataków
na granicy Tajlandii z Kambodżą,

362
00:23:49,520 --> 00:23:51,919
kambodżańskie władze
wzywają do rozejmu.

363
00:23:51,960 --> 00:23:55,919
Mediacje zaoferowała Malezja,
ale rano starcia nadal trwały.

364
00:23:55,960 --> 00:23:59,079
To największa eskalacja
od 15 lat.

365
00:23:59,720 --> 00:24:03,039
Komsan był przekonany,
że jego rodzina jest bezpieczna

366
00:24:03,080 --> 00:24:06,639
- mieszka przecież
wiele kilometrów od granicy.

367
00:24:06,680 --> 00:24:10,479
Dwie minuty po tym, jak moja żona
wysiadła z samochodu,

368
00:24:10,520 --> 00:24:13,879
usłyszałem wybuch,
a potem nic już mi nie zostało.

369
00:24:13,920 --> 00:24:17,879
Żona z dziećmi była w sklepie,
gdy w budynek trafił
kambodżański pocisk.

370
00:24:17,920 --> 00:24:19,679
Wszyscy zginęli.

371
00:24:19,720 --> 00:24:22,919
To nie jest zwykła wojna,
to morderstwo.

372
00:24:22,960 --> 00:24:29,159
Kto tę wojnę rozpoczął - nie wiadomo.
Kambodża i Tajlandia
oskarżają się nawzajem.

373
00:24:29,200 --> 00:24:36,159
Bez żadnej prowokacji wojsko Kambodży
użyło ciężkiej broni,
aby ostrzelać terytorium Tajlandii.

374
00:24:36,200 --> 00:24:40,039
Zaprzeczamy fałszywym
twierdzeniom strony tajskiej,

375
00:24:40,080 --> 00:24:43,399
jakoby ataki rozpoczęła
armia kambodżańska.

376
00:24:43,440 --> 00:24:47,999
W przygranicznych starciach
zginęło już co najmniej 30 osób,
w tym kilkunastu cywilów.

377
00:24:48,040 --> 00:24:50,119
Zarówno wojsko tajskie,
jak i kambodżańskie

378
00:24:50,160 --> 00:24:54,239
używa pocisków artyleryjskich,
a obszar walk stale się powiększa.

379
00:24:54,280 --> 00:24:57,119
W sobotę do starć doszło
w często odwiedzanej przez turystów

380
00:24:57,160 --> 00:24:59,559
nadmorskiej prowincji Trat
w Tajlandii.

381
00:24:59,600 --> 00:25:02,879
Już pierwszego dnia,
gdy pocisk trafił w stację benzynową

382
00:25:02,920 --> 00:25:04,919
i zginęły małe dzieci,
zamknąłem sklep.

383
00:25:04,960 --> 00:25:06,519
Bałem się wyjść z domu.

384
00:25:06,560 --> 00:25:11,479
Jedni zamknęli się w domach,
inni uciekli w poszukiwaniu
bezpiecznego miejsca.

385
00:25:11,520 --> 00:25:14,439
W Kambodży ewakuowano
około 23 tysięcy osób,

386
00:25:14,480 --> 00:25:17,119
w Tajlandii
- ponad 140 tysięcy.

387
00:25:17,160 --> 00:25:21,879
Tymczasowe schronienia,
w tym szkoły i świątynie,
są przepełnione,

388
00:25:21,920 --> 00:25:26,719
a żywność i pomoc medyczna
należą do najpilniejszych potrzeb.

389
00:25:26,760 --> 00:25:31,399
Zwaśnione strony próbują pogodzić ONZ,
Stany Zjednoczone oraz Malezja.

390
00:25:31,440 --> 00:25:35,199
Kambodża już się
na malezyjską propozycję
zawieszenia broni zgodziła,

391
00:25:35,240 --> 00:25:37,359
Tajlandia nie powiedziała "nie".

392
00:25:37,400 --> 00:25:40,799
Zarówno premier Tajlandii,
jak i Kambodży wyrazili wdzięczność

393
00:25:40,840 --> 00:25:44,359
za udzieloną pomoc,
choć nadal dochodzi do wymiany ognia.

394
00:25:44,400 --> 00:25:49,439
O eskalację konfliktu
Kambodża oskarża Tajlandię,
a Tajlandia - Kambodżę.

395
00:25:49,480 --> 00:25:52,319
Nie chcę, żeby ta wojna trwała.
Nie chcę walk.

396
00:25:52,360 --> 00:25:57,159
Przyczyną są interesy przywódców
- tak naprawdę nie chodzi
o sporną granicę.

397
00:25:57,200 --> 00:26:01,239
Oficjalnie chodzi właśnie o tę
liczącą ponad 800 kilometrów granicę.

398
00:26:01,280 --> 00:26:04,999
Spór zaostrzyło umieszczenie na liście
światowego dziedzictwa UNESCO

399
00:26:05,040 --> 00:26:06,719
położonej na tym
terenie świątyni.

400
00:26:06,760 --> 00:26:08,799
Stało się tak
na wniosek Kambodży.

401
00:26:08,840 --> 00:26:12,759
Zgodnie z prawem międzynarodowym
świątynia należy do Kambodży,

402
00:26:12,800 --> 00:26:16,919
ale wejście do niej znajduje się
po tajskiej stronie granicy.

403
00:26:30,640 --> 00:26:33,479
Sztuczna inteligencja
wkracza w świat rzeźby.

404
00:26:33,520 --> 00:26:36,519
Na razie nie zastępuje samych twórców,
ale sprawia, że dzieła mówią.

405
00:26:36,560 --> 00:26:39,599
Tak jest w wersalskim pałacu.
Dwudziestu rzeźbom
można zadać pytanie,

406
00:26:39,640 --> 00:26:41,159
a one na nie odpowiedzą.

407
00:26:41,200 --> 00:26:43,759
Zaskakują poczuciem humoru
i kreatywnością.

408
00:26:43,800 --> 00:26:48,479
Projekt powstał we współpracy
z francuskim startupem Ask Mona.

409
00:26:51,240 --> 00:26:57,119
Pałac wersalski
to nie tylko przepiękne ogrody,
bogate złocenia i tłumy turystów.

410
00:26:57,160 --> 00:27:00,959
Od niedawna to też rzeźby
mówiące ludzkim głosem.

411
00:27:01,000 --> 00:27:06,039
Witam. Podzielę się z tobą
wszystkimi sekretami tego ogrodu.

412
00:27:06,240 --> 00:27:09,879
Pałac wyposażył 20 rzeźb
w sztuczną inteligencję,

413
00:27:09,920 --> 00:27:12,919
dzięki której turyści
mogą z nimi rozmawiać.

414
00:27:12,960 --> 00:27:17,639
Wystarczy telefon komórkowy,
którym zeskanować trzeba
specjalny kod,

415
00:27:17,680 --> 00:27:22,959
by uciąć sobie pogawędkę
na przykład z grecką boginią Latoną.

416
00:27:23,160 --> 00:27:27,279
Kogo przedstawiają dzieci
na tej fontannie?

417
00:27:27,480 --> 00:27:30,759
To moje ukochane dzieci:
Apollo, bóg światła i sztuki

418
00:27:30,800 --> 00:27:33,839
oraz Diana, bogini łowów i przyrody.

419
00:27:33,880 --> 00:27:37,919
Na razie nie wszyscy turyści
o tym pomyśle słyszeli.

420
00:27:38,600 --> 00:27:42,719
Ale ci, którzy rozmawiali z rzeźbą,
są zachwyceni.

421
00:27:42,760 --> 00:27:48,639
To mądre i interesujące,
można zapytać je o wszystko,
a one odpowiadają.

422
00:27:48,680 --> 00:27:51,719
Podoba mi się,
że mają poczucie humoru,

423
00:27:51,760 --> 00:27:56,519
Achilles na pytanie, co lubi jeść,
odpowiedział,
że żywi się tylko wiarą.

424
00:27:56,560 --> 00:28:01,159
Bo rzeźby w Wersalu odpowiadają
nie tylko na pytania dotyczące sztuki,

425
00:28:01,200 --> 00:28:07,239
spójrzmy - Sfinksie,
jaki jest najlepszy program
telewizyjny w Polsce?

426
00:28:07,720 --> 00:28:12,879
To dobre pytanie,
ale ja nie oglądam telewizji,
lubię tylko ogrody i rzeźby.

427
00:28:12,920 --> 00:28:17,839
Program korzysta z bazy danych
stworzonej przy pomocy
konserwatorów sztuki.

428
00:28:17,880 --> 00:28:21,639
Rzeźby rzeczowo odpowiadają więc
na pytania historyczne.

429
00:28:21,680 --> 00:28:25,559
Ale dzięki sztucznej inteligencji
ich odpowiedzi są też kreatywne.

430
00:28:25,600 --> 00:28:30,679
Chodzi o to, by do sztuki przekonać
nawet tych najbardziej niechętnych.

431
00:28:31,360 --> 00:28:34,999
W Wersalu wierzymy,
że kultura jest dla wszystkich.

432
00:28:35,040 --> 00:28:39,199
Dla turystów regularnych
i okazjonalnych,
ze wszystkich stron świata.

433
00:28:39,240 --> 00:28:42,119
Ale goście z Polski,
Stanów Zjednoczonych czy Francji

434
00:28:42,160 --> 00:28:44,439
nie zawsze mają ochotę
zadawać te same pytania.

435
00:28:44,480 --> 00:28:48,319
A sztuczna inteligencja
pozwala odpowiedzieć na nie wszystkie.

436
00:28:48,360 --> 00:28:50,439
Bo sztuka też idzie z duchem czasu.

437
00:28:50,480 --> 00:28:54,839
Zarówno artyści jak i muzea
coraz częściej korzystają
ze sztucznej inteligencji.

438
00:28:54,880 --> 00:28:58,679
Wielu obawia się, że maszyny
ostatecznie zastąpią samych twórców.

439
00:28:58,720 --> 00:29:02,439
Ale według pomysłodawcy projektu
z Wersalu chodzi jedynie o to,

440
00:29:02,480 --> 00:29:05,399
by zagwarantować gościom
nowe wrażenia.

441
00:29:05,440 --> 00:29:08,999
Nie chodzi o to,
by kogokolwiek zastępować.

442
00:29:09,040 --> 00:29:12,719
W muzeach wciąż będą pracować
konserwatorzy czy przewodnicy,

443
00:29:12,760 --> 00:29:16,959
chcemy jedynie zaproponować
nowe spojrzenie,
które daje sztuczna inteligencja.

444
00:29:17,000 --> 00:29:19,879
Pałac wersalski nie wyklucza,
że w przyszłości w podobną technologię

445
00:29:19,920 --> 00:29:23,999
zostaną wyposażone inne królewskie
dzieła sztuki.

446
00:29:28,440 --> 00:29:31,199
Bardzo dziękuję
za wspólnie spędzony czas.

447
00:29:31,240 --> 00:29:34,959
Już za chwilę w telewizyjnej dwójce
transmisja koncertu

448
00:29:35,000 --> 00:29:37,519
w ramach Lata z Radiem
i Telewizją Polską.

449
00:29:37,560 --> 00:29:40,599
Spokojnego wieczoru,
do zobaczenia jutro o 19:30.