1
00:00:14,360 --> 00:00:18,039
Dobry wieczór, "19.30"
wyjątkowo z Gdańska.

2
00:00:18,280 --> 00:00:22,599
To w tym mieście 45 lat temu
podpisano Porozumienia Sierpniowe.

3
00:00:22,800 --> 00:00:27,999
To było pierwsze zwycięstwo
na drodze do polskiej wolności
i upadku komunizmu.

4
00:00:28,120 --> 00:00:31,319
To były również narodziny
NSZZ "Solidarność",

5
00:00:31,360 --> 00:00:34,279
za którą Polskę podziwiał
później cały świat.

6
00:00:34,320 --> 00:00:39,399
Dziś świat może się nieco dziwić,
że obchody powstania Solidarności
bardziej dzielą, niż łączą.

7
00:00:59,040 --> 00:01:01,239
W Gdańsku są nasi reporterzy.

8
00:01:01,280 --> 00:01:03,679
Anna Hałas
przed bramą Stoczni Gdańskiej

9
00:01:03,720 --> 00:01:06,359
i Daniel Chaliński przed Salą BHP.

10
00:01:06,560 --> 00:01:08,879
Na początek Anna Hałas,
historyczna brama numer 2

11
00:01:08,920 --> 00:01:11,159
została tradycyjnie otwarta
w południe.

12
00:01:11,200 --> 00:01:14,079
Co dziś, w rocznicę porozumień,
mówili bohaterowie
sierpnia '80?

13
00:01:27,440 --> 00:01:31,439
Przed bramą Stoczni Gdańskiej
w europejskim Centrum Solidarności

14
00:01:31,480 --> 00:01:33,079
wiele było oczywiście wspomnień,

15
00:01:33,120 --> 00:01:35,279
ale też apel by docenić to,

16
00:01:35,320 --> 00:01:37,119
co wówczas udało się wywalczyć

17
00:01:37,160 --> 00:01:39,519
i by sięgać do ideałów pierwszej
solidarności,

18
00:01:39,560 --> 00:01:41,439
bo te wciąż są aktualne,

19
00:01:41,480 --> 00:01:43,239
jak otwartość na drugiego człowieka,

20
00:01:43,280 --> 00:01:44,679
dbanie o słabszych,

21
00:01:44,720 --> 00:01:48,799
wreszcie bycie razem.

22
00:01:48,840 --> 00:01:53,239
Coś czego dziś w czterdziestą piątą
rocznicę podpisania Porozumień
Sierpniowych zabrakło,

23
00:01:53,280 --> 00:01:55,519
bo jak wspomniałaś te obchody nie
były wspólne.

24
00:01:55,560 --> 00:01:58,319
Symboliczne otwarcie
historycznej bramy numer dwa
Stoczni Gdańskiej.

25
00:02:00,360 --> 00:02:03,159
To tu 45 lat temu Lech Wałęsa
ogłosił podpisanie porozumienia

26
00:02:03,200 --> 00:02:04,919
między robotnikami
i komunistyczną władzą.

27
00:02:04,960 --> 00:02:07,159
Niezależne Samorządne
Związki Zawodowe.

28
00:02:07,360 --> 00:02:08,879
Powstała Solidarność.

29
00:02:09,080 --> 00:02:11,079
To był festiwal Solidarności,

30
00:02:11,120 --> 00:02:14,879
najpiękniejszy okres w moim życiu,
człowiek był wolny.

31
00:02:14,920 --> 00:02:18,039
Tamta solidarność
dziś jest zobowiązaniem.

32
00:02:18,080 --> 00:02:22,919
Mnie się marzy, żebyśmy się
nawzajem wspierali, rozumieli.

33
00:02:23,320 --> 00:02:26,759
Ta nienawiść
prowadzi naprawdę do złego.

34
00:02:26,960 --> 00:02:29,359
Apelowała żona Lecha Wałęsy,

35
00:02:29,400 --> 00:02:33,479
który jest w USA
z serią wykładów o Solidarności.

36
00:02:33,680 --> 00:02:35,079
Zamieścił wpis:

37
00:02:40,040 --> 00:02:45,599
Solidarność ta wielka i ta codzienna
wciąż jest naszym obowiązkiem.

38
00:02:47,160 --> 00:02:51,759
W obchodach organizowanych
przez miasto Gdańsk i ESC
wzięli udział bohaterowie tamtych dni.

39
00:02:51,800 --> 00:02:55,719
Bogdan Lis był jednym z sygnatariuszy
porozumień sierpniowych.

40
00:02:55,760 --> 00:02:58,399
Nie był pewny,
czy komuniści ich nie aresztują.

41
00:02:58,440 --> 00:03:05,519
Z jednej strony była nadzieja,
że strajk nie zakończy się krwawo,
a z drugiej - strach.

42
00:03:06,480 --> 00:03:09,879
Żądali podwyżek,
wolnych związków zawodowych.

43
00:03:09,920 --> 00:03:12,559
Bezpośrednią przyczyną
strajku w stoczni

44
00:03:12,600 --> 00:03:15,359
było zwolnienie z pracy
Anny Walentynowicz.

45
00:03:15,400 --> 00:03:17,799
Tu na zdjęciu
z Henryką Krzywonos tramwajarką,

46
00:03:17,840 --> 00:03:21,919
która 15 sierpnia '80 roku zatrzymała
komunikację miejską w Gdańsku.

47
00:03:21,960 --> 00:03:26,679
Kiedy stanęłam tym tramwajem,
ludzie zamiast straszyć mnie,
zaczęli bić brawo.

48
00:03:26,720 --> 00:03:28,679
A ja płakałam ze szczęścia.

49
00:03:28,720 --> 00:03:32,599
Wielu ludzi Solidarności
za wolność zapłaciło najwyższą cenę.

50
00:03:32,640 --> 00:03:35,279
Po sierpniu '80
przyszedł stan wojenny.

51
00:03:35,320 --> 00:03:39,679
Mamy demokrację, mamy wolność
i to traktujemy jak powietrze.

52
00:03:39,880 --> 00:03:42,759
Jak mamy powietrze
to nie zabiegamy o powietrze.

53
00:03:42,800 --> 00:03:45,919
Dopiero jak zaczynamy się dusić,
to to czujemy.

54
00:03:45,960 --> 00:03:47,399
Obyśmy nie musieli.

55
00:03:47,440 --> 00:03:49,599
Nie, nie ma takiej możliwości.

56
00:03:49,640 --> 00:03:53,479
W Europejskim Centrum Solidarności
odznaczono bohaterów tamtych dni.

57
00:03:53,520 --> 00:03:55,679
Wśród nich Maciej Grzywaczewski.

58
00:03:55,720 --> 00:03:59,199
To on wspólnie z Arkadiuszem Rybickim
spisał 21 postulatów.

59
00:03:59,240 --> 00:04:04,799
We wszystkich tych postulatach
zawarta jest prawda
i pragnienie wolności.

60
00:04:05,160 --> 00:04:08,879
Sławomir Rybicki
pomagał przy powstaniu tablic.

61
00:04:08,920 --> 00:04:14,319
Najważniejszy, niepisany punkt
to dla niego solidarność,
czyli bycie razem.

62
00:04:14,360 --> 00:04:17,079
Dzisiejsza Solidarność
nie buduje wspólnoty.

63
00:04:17,240 --> 00:04:18,919
Solidarność to wspólnota.

64
00:04:18,960 --> 00:04:23,639
I myślę, że żyjemy w czasie,
kiedy polaryzacja,
czyli podział społeczeństwa,

65
00:04:23,680 --> 00:04:26,279
jest narzędziem
do uprawiania polityki.

66
00:04:26,320 --> 00:04:28,199
Myśmy byli ideowcami.

67
00:04:28,240 --> 00:04:32,359
Myśmy nie myśleli o tym,
jak wygrać wybory,
tylko jak zmieniać Polskę.

68
00:04:32,400 --> 00:04:34,999
A dzisiaj myśli się o tym,
jak wygrać wybory,

69
00:04:35,040 --> 00:04:36,719
a nie jak tę Polskę zmieniać.

70
00:04:36,760 --> 00:04:40,719
Premier w nagraniu mówił, że Europa
wciąż potrzebuje Solidarności.

71
00:04:40,760 --> 00:04:46,239
To samo imperium zła, które wtedy
dławiło naszą wolność,
napadło na Ukrainę.

72
00:04:46,440 --> 00:04:51,839
W tych trudnych czasach w Polsce
jest nas wciąż wystarczająco wielu,

73
00:04:52,160 --> 00:04:55,919
aby obronić naszą wolność
i budować naszą przyszłość.

74
00:04:55,960 --> 00:04:59,599
Bogdanowi Borusewiczowi
marzą się wspólne uroczystości.

75
00:04:59,640 --> 00:05:04,879
Panie prezydencie Nawrocki,
niech pan usunie te bariery,
one są niepotrzebne.

76
00:05:04,920 --> 00:05:06,879
My się porozumiemy.

77
00:05:06,920 --> 00:05:12,879
Prezydent uczestniczył w obchodach
organizowanych przez związek
Solidarność w sali BHP.

78
00:05:17,000 --> 00:05:20,839
Zaledwie 100 metrów od Europejskiego
Centrum Solidarności jest sala BHP,

79
00:05:20,880 --> 00:05:24,439
w której Porozumienia Sierpniowe
zostały podpisane.

80
00:05:24,480 --> 00:05:26,359
Rocznicę tych wydarzeń
świętowali tam:

81
00:05:26,400 --> 00:05:29,319
głowa państwa razem
z obecnymi związkowcami Solidarności.

82
00:05:29,360 --> 00:05:33,479
Z ust Karola Nawrockiego
padły mocne słowa m.in.
o byłym prezydencie Lechu Wałęsie.

83
00:05:49,200 --> 00:05:51,319
Karol Nawrocki zaatakował Lecha
Wałęsę,

84
00:05:51,360 --> 00:05:55,879
zaatakował go w sali BHP.

85
00:05:55,920 --> 00:05:58,879
W miejscu, w którym to przecież Lech
Wałęsa podpisywał m.in.

86
00:05:58,920 --> 00:06:01,199
Porozumienia Sierpniowe,

87
00:06:01,240 --> 00:06:03,839
mówił, że dla dobra wspólnego

88
00:06:03,880 --> 00:06:05,919
trzeba stawać w prawdzie
o solidarności.

89
00:06:05,960 --> 00:06:07,959
Kontrowersyjnych słów było więcej,

90
00:06:08,000 --> 00:06:24,919
dlatego też można było się
spodziewać,

91
00:06:24,960 --> 00:06:28,399
Sala BHP - symbol jedności i odwagi.

92
00:06:28,600 --> 00:06:32,559
To stąd 45 lat temu poszedł sygnał
do wszystkich Polaków,
że może być inaczej.

93
00:06:32,600 --> 00:06:34,879
Dla Karola Nawrockiego

94
00:06:35,080 --> 00:06:38,879
to pierwsza taka rocznica
podpisania porozumień sierpniowych,

95
00:06:38,920 --> 00:06:41,279
gdy staje tu jako prezydent.

96
00:06:41,480 --> 00:06:46,399
Porozumienia sierpniowe pokazują też,
że można być człowiekiem wolności,

97
00:06:46,440 --> 00:06:50,279
że można wolność kochać,
można wolności służyć,

98
00:06:52,360 --> 00:06:57,799
ale nie trzeba ulegać temu,
co dzisiaj często widzimy,
a więc radykalnemu liberalizmowi.

99
00:06:57,840 --> 00:07:02,079
Tylko razem - to tegoroczne
hasło rocznicowe Solidarności.

100
00:07:02,120 --> 00:07:04,319
Razem, czyli związek i politycy PiS.

101
00:07:04,360 --> 00:07:08,599
Bo to oni z imienia i nazwiska
witani byli przez przewodniczącego
Solidarności.

102
00:07:08,640 --> 00:07:12,319
Tu w sali BHP głównych
bohaterów sierpnia nie było.

103
00:07:13,800 --> 00:07:17,319
Nie no, to samo mogę powiedzieć
o OPZZ, który jest przybudówką
Lewicy czy PO,

104
00:07:17,360 --> 00:07:19,199
no nie ma żadnych przybudówek.

105
00:07:19,240 --> 00:07:23,319
To są suwerenne organizacje,
które działają według własnych planów.

106
00:07:23,360 --> 00:07:26,279
A plany tej suwerennej organizacji
chyba są jasne,

107
00:07:26,320 --> 00:07:31,679
słysząc takie słowa prezydenta
w historycznym miejscu
o Lechu Wałęsie.

108
00:07:31,720 --> 00:07:36,879
O którym zapominać nie możemy,
bo poddalibyśmy się
historycznej amnezji.

109
00:07:36,920 --> 00:07:41,479
Był przewodniczącym Solidarności,
ale nikt nie zabroni nam

110
00:07:41,520 --> 00:07:48,719
opisywać rzetelnie i mówić prawdę
o tym, kim był Wałęsa
i za to dziękuję Cenckiewiczowi.

111
00:07:50,200 --> 00:07:54,959
Lech Wałęsa jest i pozostanie
historycznym liderem solidarności.

112
00:07:55,000 --> 00:07:57,759
Dla świata Solidarność to on.

113
00:08:08,600 --> 00:08:12,559
Ta związana z nim sala,
zgodnie z tym, co czytamy
na stronie Solidarności,

114
00:08:12,600 --> 00:08:13,959
ma łączyć pokolenia.

115
00:08:14,000 --> 00:08:16,999
Istotną role w łączeniu
i jednoczeniu zarazem

116
00:08:17,040 --> 00:08:22,199
ma przewodniczący Duda,
który Europejskie Centrum Solidarności
nazywa "wyrobem".

117
00:08:22,240 --> 00:08:26,119
My jako ludzie Solidarności wiemy,
że żaden wyrób czekoladopodobny

118
00:08:26,160 --> 00:08:28,959
nie będzie stał ponad Solidarnością.

119
00:08:29,000 --> 00:08:31,879
Tu w tej sali BHP
jest duch solidarności.

120
00:08:31,920 --> 00:08:36,279
Akurat ten duch Solidarności
widoczny był dziś
w całej Stoczni Gdańskiej.

121
00:08:36,520 --> 00:08:39,279
Niezależnie od widocznych podziałów.

122
00:08:39,320 --> 00:08:44,879
Do prezydenta w trakcie przemarszu
pod historyczną bramę numer 2
podszedł dyrektor ECS.

123
00:08:49,840 --> 00:08:54,119
W uroczystościach obok części członków
dawnej Solidarności

124
00:08:54,160 --> 00:08:57,079
brał też udział były prezydent
Andrzej Duda.

125
00:08:57,120 --> 00:09:01,119
Solidarność niczego więcej
od polityków nie oczekuje.

126
00:09:01,160 --> 00:09:05,639
Tylko tego, że będą dbali
o sprawy pracownicze i społeczne,

127
00:09:05,800 --> 00:09:10,159
bo to jest z punktu widzenia
Solidarności rzecz najistotniejsza.

128
00:09:10,200 --> 00:09:13,919
Jej przewodniczący wielokrotnie
ze sceny nawiązywał do rządzących.

129
00:09:13,960 --> 00:09:18,799
Ci, jak twierdzi Piotr Duda,
mają problem z wolnością
i solidarnością.

130
00:09:18,840 --> 00:09:21,599
Była, jest i będzie
jedna Solidarność!

131
00:09:21,640 --> 00:09:25,719
Solidarność to przede wszystkim
związek zawodowy, a nie polityka.

132
00:09:25,760 --> 00:09:29,479
Solidarność, której historią
wciąż żyją jej dawni członkowie.

133
00:09:29,520 --> 00:09:32,759
Kocham Solidarność, nie zostawiam jej,
chociaż jestem w polityce,

134
00:09:32,800 --> 00:09:34,839
tak, potrafię łączyć
jedno i drugie,

135
00:09:34,880 --> 00:09:37,719
bo można łączyć,
czego nie mogę powiedzieć
o niektórych politykach,

136
00:09:37,920 --> 00:09:40,119
którzy dzisiaj mówią
o naszej Solidarności
"druga Solidarność",

137
00:09:40,160 --> 00:09:42,759
jest Solidarność,
obrażając Solidarność
i ludzi Solidarności.

138
00:09:42,800 --> 00:09:46,359
Hasło obchodów, "tylko razem",
wciąż aktualne.

139
00:09:48,800 --> 00:09:53,999
To, co wydarzyło się w Gdańsku
45 lat temu, było przełomowe
w wielu wymiarach,

140
00:09:54,040 --> 00:09:58,519
ale przede wszystkim dało początek
wielkiemu społecznemu ruchowi.

141
00:09:58,560 --> 00:10:01,919
Strajkujący domagali się
uwolnienia więźniów sumienia,

142
00:10:01,960 --> 00:10:06,279
ograniczenia cenzury oraz rejestracji
niezależnych od władzy
związków zawodowych.

143
00:10:06,320 --> 00:10:08,479
Z jednym z tych,
którzy zatrzymali pracę stoczni,

144
00:10:08,520 --> 00:10:10,119
rozmawiał Marek Smółka.

145
00:10:10,160 --> 00:10:14,039
W Stoczni Gdańskiej imienia Lenina
pracowało 17 tysięcy ludzi.

146
00:10:14,080 --> 00:10:18,279
Ich - członków podziemnych
Wolnych Związków Zawodowych
Wybrzeża - było czworo.

147
00:10:18,320 --> 00:10:21,159
Anna Walentynowicz, Felski,
Prądzyński i ja.

148
00:10:21,200 --> 00:10:23,159
Więc odważnych za dużo nie było.

149
00:10:23,200 --> 00:10:25,159
Było ryzyko, i to ogromne.

150
00:10:25,200 --> 00:10:27,999
Kolegów zabieraliśmy na takie tajne
komplety,

151
00:10:28,040 --> 00:10:31,279
gdzie wykłady nam prowadził
profesor Lech Kaczyński,

152
00:10:31,320 --> 00:10:34,919
no to kiedy wpadała esbecja,
notowała i powiadamiała
zakład pracy,

153
00:10:34,960 --> 00:10:37,559
no to oni już
na następne nie chcieli iść.

154
00:10:37,760 --> 00:10:40,119
Bo można było stracić pracę.
I środki do życia.

155
00:10:40,320 --> 00:10:42,439
Wyrzucenie z pracy, czarny bilet.

156
00:10:42,480 --> 00:10:45,359
Takie świadectwo, artykuł 52,
no to do jakiego
zakładu by się nie poszło, to...

157
00:10:45,400 --> 00:10:50,399
Łatwiej było takiemu,
co wyszedł z więzienia dostać pracę,
jak nam, z takim paragrafem.

158
00:10:50,440 --> 00:10:53,839
I oczywiście kadry między sobą
się porozumiewały, za co było te 52,

159
00:10:53,880 --> 00:10:56,279
za działalność antypaństwową,
no to sorry, dziękujemy.

160
00:10:56,320 --> 00:10:59,199
Jerzy Borowczak dopiero co
wyszedł z wojska.

161
00:10:59,240 --> 00:11:01,679
Na początku sierpnia
1980 roku miał 22 lata.

162
00:11:01,720 --> 00:11:05,199
Razem z Bogdanem Borusewiczem,
Bogdanem Felskim
i Ludwikiem Prądzyńskim

163
00:11:05,240 --> 00:11:09,279
rozpoczął strajk w obronie zwolnionej
z pracy Anny Walentynowicz.

164
00:11:09,320 --> 00:11:12,559
Kiedy rozpoczynałem ten strajk
na wydziale K-5 o szóstej rano,

165
00:11:12,600 --> 00:11:14,399
no to atmosfera była niemiła.

166
00:11:14,440 --> 00:11:17,639
Bo ci stoczniowcy,
którzy pamiętali Grudzień '70,

167
00:11:17,680 --> 00:11:20,199
stąd ten pomnik tutaj,
to wyzywali nas:

168
00:11:20,240 --> 00:11:24,519
gówniarze, co wy robicie,
do więzienia pójdziecie,
krew się poleje.

169
00:11:24,560 --> 00:11:27,199
Jednak stopniowo
przyłączali się do strajku.

170
00:11:27,240 --> 00:11:30,279
10 osób, 150, 200, 300, 1000
i zajęliśmy most,

171
00:11:30,320 --> 00:11:32,399
żeby nas nie podzielono,

172
00:11:32,440 --> 00:11:36,999
to jest zwodzony most,
no to już było widać w tych ludziach
taką potężną moc.

173
00:11:37,040 --> 00:11:39,519
Siła stoczniowców
rosła z każda godziną.

174
00:11:39,560 --> 00:11:43,319
Kiedy byliśmy już przy K-3,
to była godzina 9:00, śniadanie,

175
00:11:43,360 --> 00:11:47,879
więc wszyscy ze statków, z hal
wyszli do tych barów śniadaniowych,

176
00:11:47,920 --> 00:11:51,079
no to była siła, wie pan,
jak się widzi 10 tysięcy ludzi,

177
00:11:51,120 --> 00:11:54,079
w hełmach, umorusanych,
to jest strach i radość.

178
00:11:54,120 --> 00:11:57,199
Radość, że się udało, strach,
że się nie powiedzie.

179
00:11:57,240 --> 00:12:00,879
Że ludzie rozejdą się do pracy.
Że znów wygra władza.
Nie wygrała.

180
00:12:00,920 --> 00:12:03,159
Ale nie udałoby się to bez kobiet.

181
00:12:03,200 --> 00:12:07,039
Alina Pieńkowska, Henryka Krzywonos,
oczywiście pani Anna Walentynowicz
bardzo ważna.

182
00:12:07,080 --> 00:12:10,879
To były te kobiety,
które powstrzymały
robotników wychodzących

183
00:12:10,920 --> 00:12:14,679
po dwóch dniach ze Stoczni Gdańskiej,
żeby ten strajk zakończyć,

184
00:12:14,720 --> 00:12:18,399
a wzywały ich do kontynuowania
strajku solidarnościowego.

185
00:12:18,440 --> 00:12:22,079
Pamiątki po sierpniu 1980 roku
są zebrane w Europejskim
Centrum Solidarności.

186
00:12:22,280 --> 00:12:25,999
To tablice, na których stoczniowcy
spisali 21 postulatów.

187
00:12:26,200 --> 00:12:29,359
A to suwnica, na której
pracowała Anna Walentynowicz.

188
00:12:29,400 --> 00:12:31,639
Ta wystawa jest właśnie o ludziach,

189
00:12:31,680 --> 00:12:35,799
każdy artefakt jest właśnie związany
z ludźmi, z tymi Polkami i Polakami,

190
00:12:35,840 --> 00:12:38,479
którzy byli odważni,
też przed 1980 rokiem.

191
00:12:38,520 --> 00:12:42,599
I nie tylko o robotnikach.
Ludzie Solidarności
reprezentowali wiele grup,

192
00:12:42,640 --> 00:12:45,479
tak jak Międzyzakładowy
Komitet Strajkowy.

193
00:12:45,520 --> 00:12:48,799
Podjęliśmy taką decyzję,
że będzie Lech Bądkowski, literat,

194
00:12:48,840 --> 00:12:51,599
robotnik będzie Wałęsa,
inżynier Gwiazda,

195
00:12:51,640 --> 00:12:55,599
żeby te wszystkie opcje,
bo władza zawsze kłóciła tych ludzi.

196
00:12:55,640 --> 00:12:58,559
Jerzy Borowczak został
w Solidarności do dziś.

197
00:12:58,600 --> 00:13:01,839
W latach 80. zrzeszała
niemal 10 milionów Polaków,

198
00:13:01,880 --> 00:13:06,639
dziś 700 tysięcy, ale nadal jest
największym związkiem zawodowym
w Polsce.

199
00:13:27,040 --> 00:13:31,279
O sile słowa "solidarność",
które oznaczało wsparcie dla nas

200
00:13:31,320 --> 00:13:35,839
ze strony całego Zachodu,
mówił dziś także polski premier.

201
00:13:36,040 --> 00:13:39,999
Donald Tusk razem
z Ursulą von der Leyen

202
00:13:40,200 --> 00:13:43,359
przyjechali dziś na granicę
polsko-białoruską.

203
00:13:43,400 --> 00:13:45,759
I to właśnie tam
szef polskiego rządu
apelował o wspólny,

204
00:13:45,800 --> 00:13:49,799
Polski, Europy, NATO i USA,
sprzeciw wobec nowej wersji
imperium zła.

205
00:13:49,840 --> 00:13:52,719
O solidarności i konkretnych
jej wymiarach

206
00:13:52,760 --> 00:13:55,519
mówiła też szefowa
Komisji Europejskiej.

207
00:13:55,560 --> 00:13:59,679
To było dzisiaj jedno z najpilniej
strzeżonych miejsc w Polsce.

208
00:13:59,720 --> 00:14:03,119
Po białoruskiej stronie
granicznej zapory

209
00:14:03,160 --> 00:14:06,599
uzbrojeni funkcjonariusze
reżimu Łukaszenki,

210
00:14:06,640 --> 00:14:09,679
po polskiej stronie
- premier Donald Tusk

211
00:14:09,720 --> 00:14:13,519
i szefowa komisji europejskiej
Ursula von der Leyen.

212
00:14:13,840 --> 00:14:18,559
Musimy być także dzisiaj być
bardzo twardzi, zdecydowani,

213
00:14:18,600 --> 00:14:22,879
solidarni wobec tej kolejnej wersji
imperium zła.

214
00:14:22,920 --> 00:14:28,199
Dosyć ustępstw, musimy być twardzi
i dobrze do tego przygotowani.

215
00:14:28,480 --> 00:14:33,399
Jestem tu dziś, aby wyrazić
pełną solidarność z Polską
jako krajem frontowym,

216
00:14:33,440 --> 00:14:38,159
już od lat Polska, Polacy, Polki
stają się celem cynicznych
i umyślnych ataków hybrydowych.

217
00:14:39,320 --> 00:14:43,199
Ataków, do których mogło dojść nawet
w czasie tego spotkania,

218
00:14:43,240 --> 00:14:46,079
stąd podwyższone
środki bezpieczeństwa.

219
00:14:46,280 --> 00:14:50,519
Funkcjonariusze białoruskich służb
cały czas znajdują się
tuż przy zaporze,

220
00:14:50,560 --> 00:14:53,759
obserwują i nagrywają
każdy ruch naszych żołnierzy.

221
00:14:53,800 --> 00:14:57,599
W tym newralgicznym punkcie
nietrudno o prowokacje.

222
00:14:58,200 --> 00:15:01,959
By móc się przed nimi bronić,
potrzebne są inwestycje,

223
00:15:02,000 --> 00:15:05,319
które dziś zapowiedziała
szefowa Komisji Europejskiej.

224
00:15:05,360 --> 00:15:08,759
Polska będzie największym
beneficjentem

225
00:15:08,800 --> 00:15:12,439
wartego 150 miliardów euro
programu SAFE.

226
00:15:12,600 --> 00:15:18,759
Oprócz tego możemy liczyć
na część pieniędzy przeznaczonych
na europejski plan obronny.

227
00:15:18,800 --> 00:15:23,639
To 800 miliardów Euro,
które mają zostać wydane
do 2030 roku.

228
00:15:24,480 --> 00:15:28,599
Równolegle realizowana
jest Tarcza Wschód.

229
00:15:30,080 --> 00:15:35,119
Program idzie swoim torem,
do tej pory wydaliśmy na niego
około miliarda złotych,

230
00:15:35,160 --> 00:15:37,959
zostanie zakończony w roku 2028,
żeby polska granica

231
00:15:38,000 --> 00:15:42,159
mogła być najbezpieczniejszą
i najszczelniejszą granicą w Europie.

232
00:15:42,200 --> 00:15:44,799
Europie, która zaczyna się tutaj,
w Ozieranach Małych,

233
00:15:44,840 --> 00:15:48,079
dziś wyjątkowo w centrum
wielkiej polityki.

234
00:15:48,120 --> 00:15:52,239
Jesteśmy zdziwieni, że pół świata
przyjechało do tak małej miejscowości,

235
00:15:52,280 --> 00:15:55,399
gdzie mieszkają 3 osoby,
ale miło, że ktoś jeszcze pamięta.

236
00:15:55,440 --> 00:15:57,399
Ja jestem turystą,
często tu przyjeżdżam,

237
00:15:57,440 --> 00:16:01,599
jestem tu kolejny raz,
jest przyjemnie, cisza, spokój.

238
00:16:01,640 --> 00:16:06,159
Podobnie życie wygląda
w innych wsiach
sąsiadujących z zaporą.

239
00:16:06,200 --> 00:16:09,519
Był taki moment,
że było niespokojnie?

240
00:16:09,560 --> 00:16:11,399
Tak, było, było.

241
00:16:11,440 --> 00:16:16,679
Pani Jadwiga Kozłowska ma 95 lat
i niemal cale życie
spędziła w Jurowlanach,

242
00:16:16,720 --> 00:16:20,919
ktore były celem ataków hybrydowych
z białoruskiej strony.

243
00:16:20,960 --> 00:16:27,039
Przez granicę tacy przechodzili
i atakowali trochę.
Teraz jest spokojnie.

244
00:16:27,240 --> 00:16:32,879
I choć ten spokój kosztuje nas wiele,
to tak naprawdę jest bezcenny.

245
00:16:36,160 --> 00:16:40,119
W czasie gdy o migrantach w Europie
mówi się dużo,

246
00:16:40,160 --> 00:16:45,159
a kultura powitalna,
którą zapoczątkowały Niemcy
pod rządami Angeli Merkel

247
00:16:45,200 --> 00:16:47,839
kojarzona jest z wieloma problemami,

248
00:16:47,880 --> 00:16:52,399
warto sobie zadać pytanie,
w jakim punkcie są dziś Niemcy,
gdzie jest Europa?

249
00:16:52,440 --> 00:16:55,359
Mija właśnie 10 lat
od konferencji prasowej,

250
00:16:55,400 --> 00:16:59,159
podczas której padły słynne słowa
ówczesnej kanclerz: "Damy radę".

251
00:16:59,200 --> 00:17:02,479
O tym, czy te słowa
wymknęły się spod kontroli.

252
00:17:02,520 --> 00:17:06,919
Nie umiem powiedzieć,
ile osób w tych 10 latach
przeszło przez to mieszkanie.

253
00:17:06,960 --> 00:17:09,719
Dziesiątki? Setki?
Setki.

254
00:17:10,160 --> 00:17:17,159
Ta historia ma początek w 2015 roku,
kiedy uchodźcy zamieszkali
w domu rodziny Alboth.

255
00:17:17,200 --> 00:17:20,519
Ale tamto lato zmieniło
nie tylko jej życie.

256
00:17:20,560 --> 00:17:27,599
Nie pamiętam wokół nikogo,
kto nie zaangażował się w pomoc
Syryjczykom wtedy na różna skalę.

257
00:17:27,640 --> 00:17:33,439
Miałam wtedy takie poczucie dumy,
że mieszkam w tym kraju,
w tym mieście, które tak reaguje.

258
00:17:33,480 --> 00:17:35,359
Piękne to było.

259
00:17:35,400 --> 00:17:38,959
"Stan wyjątkowy" ogarnął cały kraj,
media, jak rzadko kiedy,

260
00:17:39,000 --> 00:17:44,399
były jednomyślne,
a politycy niemal zgodni,
że nie wolno odwracać oczu.

261
00:17:44,440 --> 00:17:49,719
Niemcy są silnym krajem.
Tyle osiągnęliśmy
i teraz też damy radę.

262
00:17:49,760 --> 00:17:54,159
W 2015 roku około miliona osób,
głównie z Syrii,
przyjechało do Niemiec.

263
00:17:54,200 --> 00:17:55,919
Przez Węgry.

264
00:17:56,160 --> 00:18:02,479
Orban zdołał odwrócić uwagę od tego,
że to węgierska granica
była granicą zewnętrzną UE

265
00:18:02,520 --> 00:18:05,239
i że nie udało mu się
zatrzymać migracji.

266
00:18:05,280 --> 00:18:11,999
Udało mu się natomiast rozpowszechnić
narrację o Angeli Merkel,
która rzekomo otworzyła granice.

267
00:18:12,040 --> 00:18:18,279
Dziś w Niemczech "Willkommenskultur",
kultura powitalna,
nie dominuje już debat o migracji.

268
00:18:18,320 --> 00:18:21,319
Na pierwszy plan często wysuwają się
problemy z nią związane:

269
00:18:21,360 --> 00:18:24,919
przeciążone gminy, przestępczość,
zamachy terrorystyczne,

270
00:18:24,960 --> 00:18:28,959
niektóre z udziałem tych,
którzy do Niemiec przybyli
w ostatnich latach.

271
00:18:29,000 --> 00:18:31,759
To była szansa dla Niemiec.
Niewykorzystana.

272
00:18:31,800 --> 00:18:34,879
Młodzi ludzie mogli wypełnić
lukę demograficzną.

273
00:18:34,920 --> 00:18:39,759
Uważa się, że ze względu
na naszą historię
nie wolno nam mówić "nie".

274
00:18:39,800 --> 00:18:43,879
Nie powinno tak być.
Słynne "damy radę"
wymknęło się spod kontroli.

275
00:18:44,080 --> 00:18:50,039
A po agresji Rosji na Ukrainę
Niemcy przyjęli kolejnych uchodźców
- ponad milion Ukraińców.

276
00:18:50,080 --> 00:18:56,599
Po 2022 roku stopniowo wzrastał
odsetek Niemców przeciwnych
dalszemu przyjmowaniu uchodźców.

277
00:18:56,640 --> 00:18:58,839
Wynosi nieco ponad 40%

278
00:18:59,840 --> 00:19:02,999
W siłę rośnie antyimigracyjną
skrajna prawica.

279
00:19:03,040 --> 00:19:06,959
Jeśli partie środka obiecują,
że zredukują migrację,

280
00:19:07,000 --> 00:19:10,559
ale nie mają pomysłu,
jak to zgodnie z prawem zrobić,

281
00:19:10,600 --> 00:19:13,879
to do głosu dochodzą
zwolennicy Trumpa lub AfD.

282
00:19:13,920 --> 00:19:17,439
Dzielnica Pankow przyjęła najwięcej
uchodźców w Berlinie,

283
00:19:17,480 --> 00:19:21,399
ale zdaniem jej burmistrzyni
problemem nie jest ich liczba,

284
00:19:21,440 --> 00:19:25,719
a brak pieniędzy i przeciążona
już wcześniej infrastruktura.

285
00:19:25,760 --> 00:19:28,519
Chodzi głównie o miejsca w szkołach
i o to,

286
00:19:28,560 --> 00:19:33,319
że nie mogę zapewnić tym ludziom
takich możliwości integracji,
jak powinnam.

287
00:19:33,360 --> 00:19:36,519
A oddolne akcje pomocowe
nie trwają bez końca.

288
00:19:36,560 --> 00:19:39,119
Ludzie się zapalają do pomocy,
mają energię,

289
00:19:39,160 --> 00:19:41,999
natomiast jeśli jakiś kryzys
trwa dłużej,

290
00:19:42,040 --> 00:19:45,719
to nie da się być zaangażowanym
cały czas.

291
00:19:45,880 --> 00:19:49,399
Mamy ten sam przypadek
z Ukraińcami w Polsce.

292
00:19:49,440 --> 00:19:52,879
I również dlatego czasem umyka fakt,
że spośród osób,

293
00:19:52,920 --> 00:19:56,639
które przyjechały tu 10 lat temu,
około 2/3 pracuje

294
00:19:56,680 --> 00:20:01,199
- to niemal tyle samo,
ile w przypadku rodowitych Niemców.

295
00:20:06,160 --> 00:20:10,839
Zbliża się wizyta
prezydenta Karola Nawrockiego
w Stanach Zjednoczonych.

296
00:20:10,880 --> 00:20:15,079
3 września polski prezydent
rozmawiać ma z Donaldem Trumpem.

297
00:20:15,120 --> 00:20:18,039
Nie milkną echa ujawnienia
w mediach dokumentu

298
00:20:18,080 --> 00:20:21,599
przekazanego kancelarii prezydenta
przez Ministerstwo
Spraw Zagranicznych.

299
00:20:21,640 --> 00:20:25,479
Zawarto tam stanowisko rządu
przed wizytą głowy państwa.

300
00:20:25,520 --> 00:20:29,759
Do tej sytuacji odnosi się szef MSZ,
nie przebierając w słowach.

301
00:20:29,800 --> 00:20:34,239
To pokazuje kompletny
brak profesjonalizmu ekipy prezydenta.

302
00:20:34,280 --> 00:20:36,959
Były szef dyplomacji
mówi o kompromitacji.

303
00:20:37,000 --> 00:20:40,399
Po tym, gdy światło dzienne
ujrzało stanowisko rządu

304
00:20:40,440 --> 00:20:45,359
dla prezydenta Karola Nawrockiego
przed wizytą
w Stanach Zjednoczonych.

305
00:20:45,400 --> 00:20:50,319
To jest bolesne i to naprawdę
może zaszkodzić pozycji polskiej,

306
00:20:50,480 --> 00:20:55,879
pozycji Kancelarii Prezydenta i
to nie ułatwi też wizyty
samemu prezydentowi.

307
00:20:55,920 --> 00:20:59,799
Obecny szef dyplomacji
idzie krok dalej i w internecie,

308
00:20:59,840 --> 00:21:05,159
w mało dyplomatycznych słowach,
pisze o "durniach
z Kancelarii Prezydenta".

309
00:21:18,760 --> 00:21:22,999
W dyplomacji nie wykładamy
wszystkich kart na stole,

310
00:21:23,040 --> 00:21:28,319
nie pokazujemy drugiej stronie,
z którą się spotykamy, naszych kart,
naszych propozycji.

311
00:21:28,360 --> 00:21:33,439
Jest to niedopuszczalne,
że Kancelaria Prezydenta
upubliczniła dokument.

312
00:21:33,480 --> 00:21:37,399
Stanowisko rządu zostało opublikowane
przez internetowy Kanał Zero.

313
00:21:37,440 --> 00:21:40,319
Czy pani z ręką na sercu
może powiedzieć,

314
00:21:40,360 --> 00:21:43,399
że to nikt z kancelarii
nie upublicznił tej instrukcji?

315
00:21:43,440 --> 00:21:46,639
Ja nie wiem, kto upublicznił
tę informację.

316
00:21:46,680 --> 00:21:48,359
Ale ktoś z kancelarii?

317
00:21:48,400 --> 00:21:50,079
Ja powiedziałam już.

318
00:21:50,120 --> 00:21:52,519
Może pani powiedzieć,
że na pewno nie.

319
00:21:52,560 --> 00:21:55,439
Powiedziałam, że nie wiem,
kto ujawnił tę instrukcję.

320
00:21:55,480 --> 00:21:58,999
Jednocześnie doradczynię prezydenta
oburza fakt,

321
00:21:59,040 --> 00:22:00,639
że notatka
nie była oklauzulowana.

322
00:22:00,680 --> 00:22:02,319
Te dokumenty nie były opatrzone
żadną klauzulą.

323
00:22:02,360 --> 00:22:03,919
Jest to absolutnie niedopuszczalne.

324
00:22:03,960 --> 00:22:06,919
Tak, bo nigdy w historii Polski
notatki nie były ogłaszane.

325
00:22:06,960 --> 00:22:09,599
I tu narracja Pałacu Prezydenckiego
się rozjeżdża,

326
00:22:09,640 --> 00:22:13,599
bo z jednej strony słychać oburzenie,
że notatka nie była tajna,

327
00:22:13,640 --> 00:22:18,239
z drugiej strony rzecznik
prezydenta Nawrockiego mówi,
że stanowisko rządu to żart.

328
00:22:18,280 --> 00:22:24,919
To jest jednostronicowy dokument
na poziomie wypracowania ucznia
z drugiej klasy szkoły średniej.

329
00:22:24,960 --> 00:22:28,159
Nie ma tam nic szczególnego.

330
00:22:28,400 --> 00:22:32,319
Instrukcja dla Karola Nawrockiego
obejmuje ogólne stanowisko rządu
wobec między innymi:

331
00:22:32,360 --> 00:22:34,599
obecności amerykańskich żołnierzy
w Polsce,

332
00:22:34,640 --> 00:22:36,839
wsparcia Stanów Zjednoczonych
dla Ukrainy,

333
00:22:36,880 --> 00:22:39,039
rozmów pokojowych,
a także kwestie zakupów uzbrojenia

334
00:22:39,080 --> 00:22:42,199
i podatku cyfrowego
dla gigantów internetowych.

335
00:22:42,240 --> 00:22:45,719
Ten dokument to nie wszystko,
co prezydent otrzymuje z MSZ-u.

336
00:22:45,760 --> 00:22:49,879
Pan prezydent, kancelaria prezydenta,
dostaje cały zestaw materiał,

337
00:22:49,920 --> 00:22:52,439
to jest kilkadziesiąt,
a nawet ponad sto stron.

338
00:22:52,480 --> 00:22:54,479
Rzecznik prezydenta zaprzecza.

339
00:22:54,520 --> 00:22:57,839
Mi nic nie wiadomo, abyśmy otrzymali
jakiekolwiek inne dokumenty.

340
00:22:57,880 --> 00:23:00,639
A rządzący mówią
o zaplanowanej akcji pałacu.

341
00:23:00,680 --> 00:23:04,159
Współpracownik Karola Nawrockiego
wziął instrukcję i przekazał,

342
00:23:04,200 --> 00:23:11,639
żeby ci, którzy sympatyzują,
wspierają Karola Nawrockiego,
mieli większą oglądalność.

343
00:23:11,880 --> 00:23:17,559
Z otoczeniem pana prezydenta
jest trochę tak, jakby grać
z gołębiem w szachy.

344
00:23:17,600 --> 00:23:20,119
Na końcu i tak
wszystkie pionki wywrócą,

345
00:23:20,160 --> 00:23:23,079
narobią na szachownicę
i powiedzą, że wygrali.

346
00:23:23,280 --> 00:23:25,759
Spotkanie Karola Nawrockiego
z Donaldem Trumpem
zaplanowane jest na środę.

347
00:23:25,800 --> 00:23:27,399
Polityka zagraniczna musi być jedna.

348
00:23:27,440 --> 00:23:29,279
Były szef MSZ-u
przypomina prezydentowi,

349
00:23:29,320 --> 00:23:35,039
że politykę zagraniczną prowadzi rząd,
a prezydent jedynie ją wspiera
i reprezentuje państwo.

350
00:23:38,600 --> 00:23:43,919
Globalny symbol solidarności z Gazą
- tak piszą światowe media
o Barcelonie.

351
00:23:44,120 --> 00:23:49,439
To właśnie stamtąd wypłynęło dziś
około 20 statków z pomocą humanitarną
dla Strefy Gazy.

352
00:23:49,800 --> 00:23:54,039
Czy pomoc dotrze,
przełamując izraelską blokadę,
nie wiadomo.

353
00:23:54,080 --> 00:23:57,119
Flotylla ma dotrzeć do celu
w połowie września.

354
00:23:57,160 --> 00:24:03,439
Do statków, które dziś wyruszyły,
mają dołączyć kolejne,
wypływające z innych portów.

355
00:24:05,320 --> 00:24:09,239
20 statków i ponad 500 osób
na pokładach.

356
00:24:09,560 --> 00:24:13,639
Z portu w Barcelonie wypłynęła
flotylla o nazwie Sumud.

357
00:24:14,080 --> 00:24:16,119
To się dzieje! Płyniemy!

358
00:24:16,160 --> 00:24:18,199
Sumud, czyli niezłomność.

359
00:24:18,240 --> 00:24:20,839
Bo to już kolejna w tym roku
próba przebicia się

360
00:24:20,880 --> 00:24:24,479
przez trwającą od ponad 15 lat
izraelską blokadę Strefy Gazy.

361
00:24:24,520 --> 00:24:27,079
Dwie wcześniejsze,
w czerwcu i w lipcu,

362
00:24:27,120 --> 00:24:31,279
zostały zablokowane,
a ich uczestnicy zatrzymani
i deportowani.

363
00:24:31,320 --> 00:24:34,999
Mówiliśmy, że wrócimy.
I dziś pokazujemy, że wracamy.

364
00:24:35,040 --> 00:24:38,479
Na pokładach statków płyną
szwedzka aktywistka Greta Thunberg,

365
00:24:38,520 --> 00:24:45,119
irlandzki aktor Liam Cunningham,
znany z serialu "Gra o tron"
oraz polski poseł Franek Sterczewski.

366
00:24:45,160 --> 00:24:48,599
Ta historia nie dotyczy naszej misji,
lecz Palestyny.

367
00:24:48,640 --> 00:24:52,999
To historia o tym, jak celowo
pozbawia się ludzi
podstawowych środków do życia.

368
00:24:53,040 --> 00:24:54,319
A to nie koniec.

369
00:24:54,360 --> 00:24:57,439
Kolejne statki mają opuścić
inne śródziemnomorskie porty.

370
00:24:57,480 --> 00:25:00,839
Do Gazy flotylla ma dotrzeć
4 września.

371
00:25:01,720 --> 00:25:07,039
To misja bez użycia przemocy,
której celem jest otwarcie
korytarza pomocy humanitarnej.

372
00:25:07,080 --> 00:25:10,239
Głód, który obserwujemy
w Strefie Gazy, jest celowy.

373
00:25:10,280 --> 00:25:12,879
To efekt działalności człowieka.

374
00:25:12,920 --> 00:25:15,679
Ten głód w ciągu ostatniej doby
zabił 5 osób.

375
00:25:15,720 --> 00:25:21,679
Jest źle, a będzie jeszcze gorzej,
bo Izrael właśnie odciął miasto Gaza
od pomocy humanitarnej.

376
00:25:21,720 --> 00:25:25,359
Począwszy od dziś od godziny 10:00
lokalna taktyczna przerwa

377
00:25:25,400 --> 00:25:28,519
w działaniach wojskowych nie będzie
dotyczyć obszaru miasta Gaza,

378
00:25:28,560 --> 00:25:30,719
który stanowi niebezpieczną
strefę walk.

379
00:25:30,760 --> 00:25:33,799
Komunikat Sił Obronnych Izraela
nadszedł tydzień po tym,

380
00:25:33,840 --> 00:25:37,759
jak wspierani przez ONZ eksperci
do spraw bezpieczeństwa żywnościowego
przyznali,

381
00:25:37,800 --> 00:25:39,639
że w mieście Gaza panuje klęska głodu.

382
00:25:39,680 --> 00:25:43,759
I do końca września może opanować
także sąsiednie miasta.

383
00:25:50,040 --> 00:25:54,759
Fatima śpiewa tę piosenkę,
ponieważ organizuje
swój własny pogrzeb.

384
00:25:54,800 --> 00:25:58,279
Chce, aby ta piosenka
była śpiewana w przypadku jej śmierci.

385
00:25:58,320 --> 00:26:00,759
W jaki świat się wpakowaliśmy?

386
00:26:00,800 --> 00:26:05,999
Od kiedy dzieci, takie piękne anioły,
5, 6-letnie,
organizują własny pogrzeb?

387
00:26:31,520 --> 00:26:35,159
Dla starszych pokoleń to strajki,
bunt, koniec opresji.

388
00:26:35,200 --> 00:26:39,039
Dla części prawicy to wojna
niezłomnych z komunizmem.

389
00:26:39,080 --> 00:26:42,839
Dla części lewicy rzucenie robotników
na pastwę kapitalizmu.

390
00:26:42,880 --> 00:26:47,559
Dla wielu to postawa:
jeden za wszystkich,
wszyscy za jednego.

391
00:26:53,800 --> 00:26:59,919
Podczas tej homilii Jana Pawła II
na gdańskiej Zaspie w 1987 roku
padły pamiętne słowa:

392
00:26:59,960 --> 00:27:04,439
"nie ma wolności bez solidarności",
które poruszyły tłumy.

393
00:27:06,880 --> 00:27:11,359
Wolność wkrótce nadeszła
dzięki solidarności. I trwa do dziś.

394
00:27:11,400 --> 00:27:13,759
Tak jak do dziś mówi się
o solidarności.

395
00:27:13,800 --> 00:27:16,759
Choć w społeczeństwie
bywa z nią różnie.

396
00:27:16,800 --> 00:27:24,439
Jest symbolem takiej wspólnotowości,
tego że jesteśmy w stanie robić rzeczy
razem mimo podziałów.

397
00:27:24,480 --> 00:27:27,039
Myślę, że tego nam trochę brakuje.

398
00:27:27,080 --> 00:27:32,079
Tak na co dzień to czasami
trudno o tą solidarność.
Jesteśmy bardzo podzieleni.

399
00:27:32,120 --> 00:27:35,519
Zdaniem ekspertów źródłem
tych podziałów jest polityka.

400
00:27:35,560 --> 00:27:40,359
Ten spór polityczny powoduje,
że liczy się wyłącznie interes
własnej grupy.

401
00:27:40,400 --> 00:27:43,559
Ale z drugiej strony wiemy,
że są takie sytuacje,

402
00:27:43,600 --> 00:27:46,719
kiedy jesteśmy w stanie wyjść
poza te podziały polityczne.

403
00:27:46,760 --> 00:27:50,199
Gdy nadchodzi kryzys,
podziały zanikają,
a solidarność kwitnie.

404
00:27:50,240 --> 00:27:52,519
Tak jak niemal rok temu
podczas powodzi.

405
00:27:52,560 --> 00:27:56,919
Była wspólnota i było masowe wsparcie
dla poszkodowanych przez wielką wodę.

406
00:27:56,960 --> 00:28:01,559
Trzy lata temu po wybuchu wojny
w Ukrainie Polacy solidarnie
pomagali uchodźcom.

407
00:28:01,600 --> 00:28:05,639
Dawali jedzenie, schronienie
i poczucie bezpieczeństwa.

408
00:28:05,680 --> 00:28:12,159
To był ogromny zryw solidarności,
ale tak jak wszystkie tego typu zrywy
bardzo szybko się wyczerpał.

409
00:28:12,200 --> 00:28:16,159
Bo potem okazało się,
że nie wystarczy dać chleb i łóżko.

410
00:28:16,360 --> 00:28:18,239
Że trzeba żyć z ludźmi.

411
00:28:18,840 --> 00:28:22,319
Zdaniem socjologów o solidarności
dużo się mówi,

412
00:28:22,360 --> 00:28:25,599
ale okazuje się ją rzadziej
niż kilkadziesiąt lat temu.

413
00:28:25,640 --> 00:28:29,759
Bycie razem, działanie razem,
wspieranie się razem.

414
00:28:29,960 --> 00:28:33,719
Dzięki temu w ogóle 1989 rok
był możliwy.

415
00:28:34,400 --> 00:28:37,439
Słowo "solidarność"
zawsze znaczy dokładnie to samo.

416
00:28:37,480 --> 00:28:44,119
Pytanie tylko, czy my jesteśmy
w stanie tę solidarność realizować
tak, jak to wynika z definicji.

417
00:28:44,160 --> 00:28:48,519
Moc słowa "solidarność"
można zachować,
przypominając o przeszłości

418
00:28:48,560 --> 00:28:51,879
- podkreśla uczestniczka wydarzeń
sprzed 45 lat.

419
00:28:51,920 --> 00:28:54,799
Przede wszystkim powinniśmy
edukować młodzież,

420
00:28:54,840 --> 00:28:59,879
powinniśmy im mówić,
jak to było i co może być,
gdyby się zmieniły czasy.

421
00:28:59,920 --> 00:29:04,559
I wolność odzyskana
dzięki solidarności
byłaby ponownie zagrożona.

422
00:29:04,600 --> 00:29:08,279
Żeby temu zagrożeniu zapobiec,
wspólnota jest potrzebna teraz.

423
00:29:08,320 --> 00:29:12,319
W Polsce i w Europie,
o czym mówił dziś
premier Donald Tusk.

424
00:29:12,360 --> 00:29:15,079
I co podkreśla były premier
Jerzy Buzek.

425
00:29:15,120 --> 00:29:22,319
Trzeba być zawsze przygotowanym,
być przygotowanym na dobry scenariusz
w tym sensie, że wiemy, co robić.

426
00:29:22,360 --> 00:29:27,519
Socjolog, doktor Grzegorz Makowski
ocenia, że trzeba wrócić do tego,

427
00:29:27,560 --> 00:29:32,239
co było receptą na sukces solidarności
- dyskusji mimo różnic.

428
00:29:39,400 --> 00:29:43,079
Jedni drugich ciężary noście.
To jest poczucie,

429
00:29:43,120 --> 00:29:47,439
że jesteśmy współodpowiedzialni
za naszych bliźnich.

430
00:29:47,480 --> 00:29:52,919
I ważne są wyrazy solidarności,
a nie tylko wyraz "solidarność".

431
00:29:56,200 --> 00:29:58,999
Bardzo dziękuję za wspólnie
spędzony czas.

432
00:29:59,040 --> 00:29:59,119
To było specjalne wydanie "19.30"
z Gdańska, w 45. rocznicę
Porozumień Sierpniowych.