1
00:00:40,160 --> 00:00:49,879
ENERGETYCZNA MUZYKA

2
00:00:49,920 --> 00:01:05,679
ŚPIEW CHÓRALNY

3
00:01:05,720 --> 00:01:16,439
ODLICZANIE

4
00:01:16,480 --> 00:01:18,839
Korki od szampana strzeliły.

5
00:01:18,880 --> 00:01:20,879
Na razie w Australii i Oceanii.

6
00:01:20,920 --> 00:01:28,399
Oraz Azji.

7
00:01:28,440 --> 00:01:30,679
Za niecałe 4,5 godziny

8
00:01:30,720 --> 00:01:33,159
rok 2023 także w Polsce
przejdzie do historii.

9
00:01:33,200 --> 00:01:36,599
Cóż to był za rok.

10
00:01:36,640 --> 00:01:42,719
Na podsumowania przyjdzie czas
za kilka godzin.

11
00:01:42,760 --> 00:01:46,439
Ale są już miejsca,

12
00:01:46,480 --> 00:01:49,079
gdzie nie wróci więcej.

13
00:01:49,120 --> 00:01:51,679
Na końcu świata
i na świata ustach Nowy Rok

14
00:01:51,720 --> 00:01:53,879
rozpoczął się na Oceanie Spokojnym.

15
00:01:53,920 --> 00:01:56,999
W wiosce o nazwie Poland

16
00:01:57,040 --> 00:02:01,879
częściej lała się woda kokosowa niż
szampan.

17
00:02:01,920 --> 00:02:04,559
Flaszki pękały we Francji.

18
00:02:04,600 --> 00:02:13,319
Chodzi o rozładowanie frustracji.

19
00:02:13,360 --> 00:02:16,719
- Odstresowujemy się.
Czuję się zrelaksowany.
Zmęczony, ale spokojny.

20
00:02:16,760 --> 00:02:18,159
Pełni spokoju Peruwiańczycy.

21
00:02:18,200 --> 00:02:21,959
Chociaż tam ma namieszać piłka nożna.

22
00:02:22,000 --> 00:02:30,319
Będzie to przedmiot sporu
między Argentyną a Urugwajem.

23
00:02:30,360 --> 00:02:33,799
Przed Nowym Rokiem
Brazylijczycy zmagają się
z przyziemnymi sprawami.

24
00:02:33,840 --> 00:02:36,359
Oddają hołd matce wodzie. Przyszłam
prosić o zdrowie

25
00:02:36,400 --> 00:02:40,919
spokój i koniec długów.

26
00:02:40,960 --> 00:02:45,119
Polacy nie są gorsi
i mają swoje tradycje.

27
00:02:45,160 --> 00:02:47,559
Przykładem jest charytatywny
bieg sylwestrowy.

28
00:02:47,600 --> 00:02:49,639
Liczy się styl.

29
00:02:49,680 --> 00:02:51,719
- Jestem nocą sylwestrową.

30
00:02:51,760 --> 00:02:56,919
Spełniam sylwestrowe życzenia.

31
00:02:56,960 --> 00:02:59,919
- Pozdrawiam wszystkich
i życzę szczęśliwego Nowego Roku.

32
00:02:59,960 --> 00:03:07,199
W sylwestra nie wypada nie wyglądać.

33
00:03:07,240 --> 00:03:09,039
Malowanie i audyt
zawartości szaf.

34
00:03:09,080 --> 00:03:10,439
Nie trzeba wydawać fortuny,

35
00:03:10,480 --> 00:03:14,479
żeby móc się nosić.

36
00:03:14,520 --> 00:03:17,359
- Wystarczy mały dodatek,
chociażby w postaci korali,

37
00:03:17,400 --> 00:03:22,039
które zrobią stylizacje.

38
00:03:22,080 --> 00:03:25,079
- Zawsze w szafie
mamy czarne cygaretki,

39
00:03:25,120 --> 00:03:29,239
czarne dzwony, koszulę
w różnych kolorach,

40
00:03:29,280 --> 00:03:31,519
koszulę satynową.

41
00:03:31,560 --> 00:03:33,719
Są pochowane w szafach,
bo ludzie nie wiedzą,

42
00:03:33,760 --> 00:03:35,159
czy ta koszula jest modna.

43
00:03:35,200 --> 00:03:38,599
Satyna w tym sezonie rządzi.

44
00:03:38,640 --> 00:03:44,799
We własnej skórze
mamy czuć się najlepiej.

45
00:03:44,840 --> 00:03:47,439
- Bal i imprezka
w stylu matrixowym.

46
00:03:47,480 --> 00:03:51,639
- Pierwszy raz będziemy. Domówka.

47
00:03:51,680 --> 00:03:53,399
- Będę przede wszystkim z psem.

48
00:03:53,440 --> 00:03:56,999
- Łóżko i spać.

49
00:03:57,040 --> 00:03:58,719
Koniec to też nowy początek.

50
00:03:58,760 --> 00:04:00,839
Dla niektórych to tylko część zabawy.

51
00:04:00,880 --> 00:04:03,319
Załoga
Międzynarodowej Stacji Kosmicznej

52
00:04:03,360 --> 00:04:05,199
okrąży ziemię
w ciągu półtorej godziny.

53
00:04:05,240 --> 00:04:18,319
Przywita Nowy Rok 16 razy.

54
00:04:18,360 --> 00:04:20,359
Rok był gorący
pod względem politycznym,

55
00:04:20,400 --> 00:04:21,839
to nie ulega wątpliwości.

56
00:04:21,880 --> 00:04:23,759
Pojawili się przegrani i wygrani.

57
00:04:23,800 --> 00:04:25,599
Są wielkie powroty do parlamentu.

58
00:04:25,640 --> 00:04:28,839
Niektórzy znikają
z politycznej areny.

59
00:04:28,880 --> 00:04:32,799
W gospodarce dusiła nas inflacja.

60
00:04:32,840 --> 00:04:37,639
365 dni tego roku
trzyma nas w napięciu do końca.

61
00:04:37,680 --> 00:04:42,719
Wybory i inflacja.

62
00:04:42,760 --> 00:04:47,919
To te 2 słowa zdominowały rok 2023.

63
00:04:47,960 --> 00:04:51,359
O jego podsumowanie
poprosiłem ekonomistkę,
socjologa i politolożkę.

64
00:04:51,400 --> 00:04:55,879
Kampania była wyczerpująca.

65
00:04:55,920 --> 00:05:00,119
Długo nie było wiadomo,
czy opozycja pójdzie do tych wyborów
zjednoczona.

66
00:05:00,160 --> 00:05:04,799
- Maszerujemy osobno,
atakujemy razem.

67
00:05:04,840 --> 00:05:09,279
2 marsze zorganizowane
przez lidera Koalicji Obywatelskiej
okazały się punktami zwrotnymi.

68
00:05:09,320 --> 00:05:10,799
- Nikt nas dzisiaj nie zagłuszy.

69
00:05:10,840 --> 00:05:12,839
4 czerwca i 1 października.

70
00:05:12,880 --> 00:05:15,639
- Jak wyglądają dumni Polacy?

71
00:05:15,680 --> 00:05:19,479
Na finiszu kampanii afera wizowa.

72
00:05:19,520 --> 00:05:22,359
-  To był cios w serce PiS.

73
00:05:22,400 --> 00:05:27,159
- Samo sobie zadało.

74
00:05:27,200 --> 00:05:30,359
- Kampania była uczciwa,
bo uczciwie pokazała
nieuczciwość PiS-u.

75
00:05:30,400 --> 00:05:32,199
Wyborcza frekwencja była rekordowa.

76
00:05:32,240 --> 00:05:33,559
- To obowiązek i przywilej.

77
00:05:33,600 --> 00:05:37,919
PiS nie miał szans
na zdobycie większości,

78
00:05:37,960 --> 00:05:41,559
ale prezydent misję tworzenia rządu
powierzył Mateuszowi Morawieckiemu.

79
00:05:41,600 --> 00:05:47,199
I tak powstał rząd dwutygodniowy.

80
00:05:47,240 --> 00:05:51,999
- Jego skład był próbą wyjścia
w kierunku kobiet i pokazania,

81
00:05:52,040 --> 00:05:54,679
że prawica też daje miejsce kobietom.

82
00:05:54,720 --> 00:06:00,239
Obrady nowego Sejmu
zaczęły bić rekordy oglądalności.

83
00:06:00,280 --> 00:06:04,439
-  Cały ten rok
łącznie z oglądalnością obrad Sejmu
pokazał,

84
00:06:04,480 --> 00:06:07,919
że Polacy chcą być
coraz bardziej obywatelami.

85
00:06:07,960 --> 00:06:10,719
To się dzieje naprawdę.

86
00:06:10,760 --> 00:06:13,159
Premierem
z parlamentarną większością

87
00:06:13,200 --> 00:06:18,199
dopiero w grudniu został Donald Tusk.

88
00:06:18,240 --> 00:06:20,439
W noworocznym orędziu
podsumowującym 2023 rok

89
00:06:20,480 --> 00:06:23,639
nawiązał do haseł
z Marszu Miliona Serc.

90
00:06:23,680 --> 00:06:26,959
- Zwyciężymy - to już się stało.

91
00:06:27,000 --> 00:06:32,239
Zwyciężymy zło - to już się dzieje.

92
00:06:32,280 --> 00:06:35,239
Naprawimy krzywdy - to zaczynamy.

93
00:06:35,280 --> 00:06:37,919
Pojednamy - to najważniejsze.

94
00:06:37,960 --> 00:06:40,519
Na razie wydaje się,
że pojednanie między Polakami

95
00:06:40,560 --> 00:06:45,359
jest trudniejsze
od integracji Ukraińców z Polakami.

96
00:06:45,400 --> 00:06:50,559
Aktualnie w Polsce
pracuje prawie 700 tysięcy osób
z Ukrainy. Błędów rządu PiS-owskiego

97
00:06:50,600 --> 00:06:55,439
było to stosunkowo
najmniej w porównaniu
do innych błędów.

98
00:06:55,480 --> 00:06:58,679
Ale decyduje tutaj
ogromna działalność
aktywności społeczeństwa,

99
00:06:58,720 --> 00:06:59,679
instytucji,

100
00:06:59,720 --> 00:07:02,879
także obywatelskich.

101
00:07:02,920 --> 00:07:08,079
Ciągle nie udało się
rozwiązać problemów
polskich transportowców.

102
00:07:08,120 --> 00:07:10,119
Polska gospodarka
otarła się o recesję,

103
00:07:10,160 --> 00:07:11,799
ale jest na plusie.

104
00:07:11,840 --> 00:07:14,679
- Mamy silny rynek pracy.

105
00:07:14,720 --> 00:07:17,479
Niskie bezrobocie,
rosnące wynagrodzenia,

106
00:07:17,520 --> 00:07:20,119
pracodawcy poszukują pracowników.

107
00:07:20,160 --> 00:07:23,999
Wszystkim doskwierała drożyzna.

108
00:07:24,040 --> 00:07:25,959
Inflacja będzie lecieć
na łeb na szyję.

109
00:07:26,000 --> 00:07:27,679
W lutym przekroczyła 18 procent.

110
00:07:27,720 --> 00:07:31,279
W grudniu wyniesie około 7 procent.

111
00:07:31,320 --> 00:07:34,919
W przyszłym roku
gospodarkę pobudzić
mają środki unijne.

112
00:07:34,960 --> 00:07:37,799
- Gospodarka potrzebuje pieniędzy
z KPO jak kania dżdżu.

113
00:07:37,840 --> 00:07:53,279
Pierwsze pieniądze już do Polski
wpłynęły.

114
00:07:53,320 --> 00:07:54,679
Dziś minie 676. Dzień wojny.

115
00:07:54,720 --> 00:07:57,519
Wszyscy zastanawiamy się,

116
00:07:57,560 --> 00:08:01,919
jak losy tej wojny
potoczą się w przyszłości.

117
00:08:01,960 --> 00:08:04,959
Jeśli porównać by sytuację
na froncie sprzed roku i teraz,

118
00:08:05,000 --> 00:08:06,159
można odnieść wrażenie,

119
00:08:06,200 --> 00:08:11,439
że sprawy przybrały zły obrót.

120
00:08:11,480 --> 00:08:13,319
Rosja się zbroi.

121
00:08:13,360 --> 00:08:15,919
Przewaga ekonomiczna
może mieć kluczowe znaczenie.

122
00:08:15,960 --> 00:08:22,839
Czy Ukraińcy muszą z lękiem patrzeć
w przyszłość?

123
00:08:22,880 --> 00:08:25,119
Rok 2023 miał przynieść Ukrainie
zwycięstwo.

124
00:08:25,160 --> 00:08:26,119
Stało się inaczej.

125
00:08:26,160 --> 00:08:29,279
Nieudana kontrofensywa,

126
00:08:29,320 --> 00:08:32,319
polityczne spory
na szczytach władzy,

127
00:08:32,360 --> 00:08:34,119
zmęczenie
ukraińskiego społeczeństwa,

128
00:08:34,160 --> 00:08:38,399
niewystarczająca pomoc sojuszników.

129
00:08:38,440 --> 00:08:40,879
Tak Ukraina wchodzi w rok 2024.

130
00:08:40,920 --> 00:08:43,079
- Sytuacja jest ciężka dla Ukraińców.

131
00:08:43,120 --> 00:08:46,879
Głównie z powodu
strat osobowych, materiałowych.

132
00:08:46,920 --> 00:08:49,279
Wojna manewrowa
zamieniła się w pozycyjną.

133
00:08:49,320 --> 00:08:51,959
Materiałową, na wyniszczenie.

134
00:08:52,000 --> 00:08:55,199
Rok temu nadzieje
były olbrzymie.

135
00:08:55,240 --> 00:08:58,399
Kontrofensywa miała odbić
korytarz lądowy na Krym,

136
00:08:58,440 --> 00:09:00,639
a w przyszłości
umożliwić jego zdobycie.

137
00:09:00,680 --> 00:09:04,079
Ukraińskie uderzenie
zakończyło się klęską.

138
00:09:04,120 --> 00:09:06,639
Front udało się przesunąć
o kilkanaście kilometrów.

139
00:09:06,680 --> 00:09:10,239
Ceną były duże straty.

140
00:09:10,280 --> 00:09:13,879
- Kontrofensywa ukraińska
nie przyniosła niestety
wystarczającego efektu.

141
00:09:13,920 --> 00:09:14,919
Rosja przeczekała,

142
00:09:14,960 --> 00:09:16,479
przytrzymała armię ukraińską.

143
00:09:16,520 --> 00:09:19,119
Przygotowuje się do skoku.

144
00:09:19,160 --> 00:09:21,159
Ukraińcy muszą przejść do obrony.

145
00:09:21,200 --> 00:09:24,599
Możemy spodziewać się
rosyjskiej ofensywy.

146
00:09:24,640 --> 00:09:29,839
Ale to nie jedyne złe wiadomości.

147
00:09:29,880 --> 00:09:34,039
- Amerykańscy urzędnicy, europejscy
coraz częściej wierzą w to,

148
00:09:34,080 --> 00:09:37,639
że trzeba zmienić cele strategiczne.

149
00:09:37,680 --> 00:09:41,319
Przygotować Ukrainę
do najlepszej sytuacji

150
00:09:41,360 --> 00:09:43,559
przed potencjalnymi rozmowami
i negocjacjami.

151
00:09:43,600 --> 00:09:44,519
Pomoc Zachodu,

152
00:09:44,560 --> 00:09:46,199
która jest kluczowa dla Ukrainy,

153
00:09:46,240 --> 00:09:47,199
maleje.

154
00:09:47,240 --> 00:09:51,639
Republikanie blokują
kolejne pakiety wsparcia dla Kijowa.

155
00:09:51,680 --> 00:09:53,399
- Na pewno jakaś pomoc będzie z USA,

156
00:09:53,440 --> 00:10:04,639
ale będzie mniejsza.

157
00:10:04,680 --> 00:10:08,519
Również będzie mniejsze wsparcie
ze strony Unii i państw NATO,
europejskich.

158
00:10:08,560 --> 00:10:10,959
To zła wiadomość dla Ukrainy.
Też zła dla nas.

159
00:10:11,000 --> 00:10:13,959
Ewentualna wygrana Donalda Trumpa
w wyborach prezydenckich

160
00:10:14,000 --> 00:10:15,999
może ograniczyć pomoc dla Ukrainy.
Europa

161
00:10:16,040 --> 00:10:18,199
nie może zastąpić
amerykańskiego wsparcia,

162
00:10:18,240 --> 00:10:19,799
bo sama ma za mało sprzętu.

163
00:10:19,840 --> 00:10:22,239
- Nie wolno nam opuścić Ukrainę.

164
00:10:22,280 --> 00:10:24,479
Trzeba za wszelką cenę
Ukraińców wspierać.

165
00:10:24,520 --> 00:10:26,879
Jeśli oni ulegną,

166
00:10:26,920 --> 00:10:30,039
to my będziemy następnymi,

167
00:10:30,080 --> 00:10:32,119
którzy będą stali
przed koniecznością,

168
00:10:32,160 --> 00:10:34,719
przed którą stoją Ukraińcy.

169
00:10:34,760 --> 00:10:37,159
Rosja cały czas
zwiększa produkcję uzbrojenia.

170
00:10:37,200 --> 00:10:40,999
Rosjanie sami produkują broń
i mają ogromne rezerwy.

171
00:10:41,040 --> 00:10:43,439
Otrzymują wsparcie od Iranu
i Korei Północnej.

172
00:10:43,480 --> 00:10:45,999
Ukrainy czeka bardzo trudny czas.

173
00:10:46,040 --> 00:10:53,879
Nam pozostaje z niepokojem patrzeć
na wschód.

174
00:10:53,920 --> 00:10:57,879
Koniec roku przynosi
jeszcze 1 konflikt

175
00:10:57,920 --> 00:11:00,119
na linii obecny
i były szef resortu kultury.

176
00:11:00,160 --> 00:11:06,759
Bartłomiej Sienkiewicz decyduje,

177
00:11:06,800 --> 00:11:13,319
że na przyszłorocznym biennale
w Wenecji

178
00:11:13,360 --> 00:11:16,719
nie zostanie pokazana
wystawa "polskie ćwiczenia
z tragiczności świata

179
00:11:16,760 --> 00:11:19,559
- między Niemcami a Rosją".

180
00:11:19,600 --> 00:11:23,159
Skierowany zostanie rezerwowy projekt
"powtarzajcie za mną".

181
00:11:23,200 --> 00:11:26,239
Cenzura i bezprawie
- tak o tej decyzji mówi
prof. Gliński.

182
00:11:26,280 --> 00:11:28,239
Rok w polskiej kulturze
nie był łatwy.

183
00:11:28,280 --> 00:11:32,439
To był rok wojny.

184
00:11:32,480 --> 00:11:36,879
Wojny, wobec której artyści
nie mogli być obojętni.

185
00:11:36,920 --> 00:11:38,719
Reżyser obserwował ją w Ukrainie.

186
00:11:38,760 --> 00:11:44,999
Swój film nagrał w samochodzie.

187
00:11:45,040 --> 00:11:48,039
- Nakręciliśmy go praktycznie
w całości w wanie ewakuacyjnym,

188
00:11:48,080 --> 00:11:49,039
który prowadziłem.

189
00:11:49,080 --> 00:11:51,079
Obraz jest polskim kandydatem
do Oscara

190
00:11:51,120 --> 00:11:54,119
w kategorii filmów dokumentalnych.

191
00:11:54,160 --> 00:11:58,159
Filmem, który wzbudził
największe emocje,

192
00:11:58,200 --> 00:12:01,239
była "Zielona granica".

193
00:12:01,280 --> 00:12:02,439
Opowieść fabularna

194
00:12:02,480 --> 00:12:04,439
oparta na
udokumentowanych sytuacjach,

195
00:12:04,480 --> 00:12:07,319
które działy się
na pograniczu polsko-białoruskim.

196
00:12:07,360 --> 00:12:10,279
Agnieszka Holland za ten film
dostała złote lwy w Wenecji.

197
00:12:10,320 --> 00:12:13,879
Uważa, że ludzie kultury
w trudnych politycznie czasach

198
00:12:13,920 --> 00:12:16,799
nie mogą uciec od polityki.

199
00:12:16,840 --> 00:12:21,679
- Polityka rządziła krajem,

200
00:12:21,720 --> 00:12:23,519
wyraźnie zideologizowana polityka.

201
00:12:23,560 --> 00:12:26,359
Kulturze było trudno.

202
00:12:26,400 --> 00:12:28,719
Dokumentalne podejście
do twórczości artystycznej

203
00:12:28,760 --> 00:12:33,559
widoczne było też w literaturze.

204
00:12:33,600 --> 00:12:35,639
Twórcy nie uciekali
w świat fantasy.

205
00:12:35,680 --> 00:12:38,239
- Jesteśmy światową potęgą,

206
00:12:38,280 --> 00:12:40,239
jeśli chodzi o literaturę faktu.

207
00:12:40,280 --> 00:12:42,879
Rok 2023 to potwierdził.

208
00:12:42,920 --> 00:12:45,479
Grzebiemy się
we własnej historii, opisujemy ludzi,

209
00:12:45,520 --> 00:12:51,839
którzy byli ważni,

210
00:12:51,880 --> 00:12:55,079
ale jednym
z najważniejszych wydarzeń
co roku jest nagroda Nike.

211
00:12:55,120 --> 00:12:56,879
Ten się śmieje, kto ma zęby

212
00:12:56,920 --> 00:12:59,479
- ta książka zdobyła Nike.

213
00:12:59,520 --> 00:13:02,959
Zyta Rudzka została doceniona
za weryzm,

214
00:13:03,000 --> 00:13:05,959
czyli wierne
odtworzenie rzeczywistości.

215
00:13:06,000 --> 00:13:08,759
- Ten cały świat muzyki estradowej,
poważnej, klasycznej,

216
00:13:08,800 --> 00:13:09,799
jazzowej

217
00:13:09,840 --> 00:13:11,639
- to ruszyło ze zdwojoną siłą.

218
00:13:11,680 --> 00:13:16,479
Dla najsłynniejszego
polskiego jazzmana

219
00:13:16,520 --> 00:13:22,439
ten rok oznaczał
koncert z warszawską operą kameralną.

220
00:13:22,480 --> 00:13:25,119
- Odbyło się kolejne biennale
plakatu w Katowicach.

221
00:13:25,160 --> 00:13:27,479
To udowodniło,
że to wciąż dyscyplina odnawiana.

222
00:13:27,520 --> 00:13:29,919
Jest dużo wspaniałych twórców.

223
00:13:29,960 --> 00:13:37,239
- Sztuki plastyczne w 2023 roku

224
00:13:37,280 --> 00:13:40,599
dla mnie to 40 tysięcy obrazów
namalowanych
przez ponad 100 artystów.

225
00:13:40,640 --> 00:13:43,039
Mowa o kadrach do filmu Chłopi.

226
00:13:43,080 --> 00:13:45,839
Polski kandydat do Oscara
był czymś absolutnie wyjątkowym

227
00:13:45,880 --> 00:13:47,039
dla sztuk plastycznych,

228
00:13:47,080 --> 00:13:49,479
muzyki i kina.

229
00:13:49,520 --> 00:13:52,519
Zdaniem aktora i dyrektora
teatru polskiego w Warszawie

230
00:13:52,560 --> 00:13:54,919
Chłopi to znak,

231
00:13:54,960 --> 00:13:56,959
że w polskiej kulturze
dobrze się dzieje.

232
00:13:57,000 --> 00:13:58,559
Andrzeja Seweryna cieszy to,

233
00:13:58,600 --> 00:13:59,959
że znów jest w gmachu,

234
00:14:00,000 --> 00:14:02,999
w którym od 70 lat powstaje
Teatr TV.

235
00:14:03,040 --> 00:14:05,199
- Jest tu coś takiego,

236
00:14:05,240 --> 00:14:07,359
to sprawia,

237
00:14:07,400 --> 00:14:09,999
że człowiek jest poruszony tym,

238
00:14:10,040 --> 00:14:12,879
że człowiek mógł tu wrócić.

239
00:14:12,920 --> 00:14:19,319
Teatr TV miał w tym roku
13 premier.

240
00:14:19,360 --> 00:14:22,799
Podczas emisji więcej widzów
niż wszystkie teatry
w Polsce łącznie.

241
00:14:22,840 --> 00:14:24,399
- Każde pokolenie ma swój teatr.

242
00:14:24,440 --> 00:14:26,159
Każde pokolenie tworzy nową formę,

243
00:14:26,200 --> 00:14:31,079
która najbardziej odpowiada.

244
00:14:31,120 --> 00:14:34,759
I to właśnie taki nowoczesny
otwarty na nową formę
ma być Teatr TV teraz.

245
00:14:34,800 --> 00:14:36,399
- Powrót teatru sensacji Kobra,

246
00:14:36,440 --> 00:14:40,119
powrót do formuły grania na żywo,

247
00:14:40,160 --> 00:14:43,319
2 formuły w miesiącu
i powrót do realizacji
spektakli teatralnych

248
00:14:43,360 --> 00:14:44,719
w regionalnych ośrodkach.

249
00:14:44,760 --> 00:14:47,079
To wszystko,

250
00:14:47,120 --> 00:14:49,679
żeby realizować
marzenia teatralne naszych widzów.

251
00:14:49,720 --> 00:14:51,719
Kultura nie może być
kulturą polityków.

252
00:14:51,760 --> 00:14:54,119
Tych z prawej czy lewej strony.

253
00:14:54,160 --> 00:14:56,319
Czarnych, różowych czy niebieskich.

254
00:14:56,360 --> 00:14:57,999
Musi być niezależna.

255
00:14:58,040 --> 00:15:01,759
Kultura potrzebuje pieniędzy.

256
00:15:01,800 --> 00:15:03,719
Ale w kulturze
najważniejszy jest talent.

257
00:15:03,760 --> 00:15:04,759
To był dobry rok.

258
00:15:04,800 --> 00:15:12,039
Kolejny będzie jeszcze bardziej
kulturalny.

259
00:15:19,960 --> 00:15:22,879
Zasłużone, ciężko wypracowane
stopnie wojskowe dla psów.

260
00:15:22,920 --> 00:15:24,119
Od szeregowego do kaprala.

261
00:15:24,160 --> 00:15:26,639
Psy służące
w polskiej armii

262
00:15:26,680 --> 00:15:30,639
będą otrzymywały
takie tytuły,

263
00:15:30,680 --> 00:15:32,719
a ich ranga
będzie nadawana dożywotnio

264
00:15:32,760 --> 00:15:33,919
tym czworonogom,

265
00:15:33,960 --> 00:15:39,759
które pomagają
w oddziałach specjalnych
czy jednostkach saperskich.

266
00:15:39,800 --> 00:15:45,319
To Czacza.

267
00:15:45,360 --> 00:15:49,719
Od 2 tygodni przebywa
w wojskowym ośrodku formacji
i techniki medycznej w Celestynowie.

268
00:15:49,760 --> 00:15:50,919
Tam do psów mają nosa.

269
00:15:50,960 --> 00:15:52,399
To jedyne miejsce w Polsce,

270
00:15:52,440 --> 00:15:55,439
w którym przygotowują czworonogi
do służby w Wojsku Polskim.

271
00:15:55,480 --> 00:15:56,479
-  Pracujemy z psami

272
00:15:56,520 --> 00:15:57,879
w różnych specjalnościach.

273
00:15:57,920 --> 00:16:00,359
Poprzez psy obronne,

274
00:16:00,400 --> 00:16:03,279
psy wyszukujące środki narkotyczne,
psy tropiące.

275
00:16:03,320 --> 00:16:06,239
Psy biorą udział też
w misjach zagranicznych.

276
00:16:06,280 --> 00:16:10,119
Uczestniczą w desancie
spadochronowym.

277
00:16:10,160 --> 00:16:12,239
Wymagają wykrywaniu broni
czy pieniędzy.

278
00:16:12,280 --> 00:16:13,639
Za to zostaną docenione.

279
00:16:13,680 --> 00:16:17,279
Będą dostawały stopnie wojskowe.

280
00:16:17,320 --> 00:16:20,719
Tak zdecydował
szef Sztabu Generalnego
na wniosek psich przewodników.

281
00:16:20,760 --> 00:16:23,399
-  Ma to związek

282
00:16:23,440 --> 00:16:26,079
z uhonorowaniem dokonań
ich działalności służbowej.

283
00:16:26,120 --> 00:16:27,599
Od szeregowego do sierżanta.

284
00:16:27,640 --> 00:16:30,919
Te stopnie będą mogły otrzymać psy,

285
00:16:30,960 --> 00:16:33,959
żeby dotrzeć do najwyższej rangi,

286
00:16:34,000 --> 00:16:35,759
muszą mieć końskie zdrowie,

287
00:16:35,800 --> 00:16:40,199
sokole oko i liści spryt.

288
00:16:40,240 --> 00:16:43,439
- Pierwszy stopień pies

289
00:16:43,480 --> 00:16:47,959
uzyska po przejściu
szkolenia podstawowego.

290
00:16:48,000 --> 00:16:51,559
Następne w okresach
minimum 12 miesięcy
po zdaniu egzaminu certyfikującego

291
00:16:51,600 --> 00:16:54,199
i uzyskaniu oceny bardzo dobrej.

292
00:16:54,240 --> 00:16:56,399
Na wysoką ocenę
musi zasłużyć też przewodnik.

293
00:16:56,440 --> 00:16:57,839
To dba o rozwój czworonoga.

294
00:16:57,880 --> 00:17:00,839
Chociaż bywa,

295
00:17:00,880 --> 00:17:04,559
że to pies musi podać pomocną łapę.

296
00:17:04,600 --> 00:17:06,479
- Byliśmy wciągani
na pokład śmigłowca

297
00:17:06,520 --> 00:17:10,119
i to był mój pierwszy raz.

298
00:17:10,160 --> 00:17:13,319
Pies był dużo bardziej spokojny
niż ja.

299
00:17:13,360 --> 00:17:17,279
W służbach służą psy różnych ras.

300
00:17:17,320 --> 00:17:19,479
- Żadnych ras nie dyskryminujemy.

301
00:17:19,520 --> 00:17:22,319
Patrzymy na predyspozycje psa
do służby.

302
00:17:22,360 --> 00:17:24,559
Docenianie psa
to bardzo ładne rozwiązanie,

303
00:17:24,600 --> 00:17:29,839
takie amerykańskie.

304
00:17:29,880 --> 00:17:35,879
Psiaki w armii amerykańskiej
od dawna dostają stopnie wojskowe.

305
00:17:35,920 --> 00:17:39,159
- To fantom
wysokiego stopnia realizmu.

306
00:17:39,200 --> 00:17:41,319
Przygotowany przez specjalistów
z Hollywood.

307
00:17:41,360 --> 00:17:43,119
W Polsce są tylko 2 takie fantomy.

308
00:17:43,160 --> 00:17:45,399
Przewodnicy uczą się na nich
jak ratować psy.

309
00:17:45,440 --> 00:17:46,599
Większość czworonogów,

310
00:17:46,640 --> 00:17:48,799
które przechodzą na emeryturę,

311
00:17:48,840 --> 00:17:51,039
zmienia jednostkę wojskową
na miejsce w domu.

312
00:17:51,080 --> 00:17:53,239
Swojego opiekuna.

313
00:17:53,280 --> 00:17:57,679
- Dostałem pieska z przekazania
i tak zostaliśmy przyjaciółmi.

314
00:17:57,720 --> 00:18:01,679
Syndrom dnia poprzedniego.

315
00:18:01,720 --> 00:18:03,159
Popularnie zwany kacem.

316
00:18:03,200 --> 00:18:05,959
Nie życzymy go państwu jutro,

317
00:18:06,000 --> 00:18:07,159
ale chętnie opowiemy,

318
00:18:07,200 --> 00:18:10,199
jak sobie z nim poradzić.

319
00:18:10,240 --> 00:18:16,319
Będzie to profesjonalna
porada medyczna.

320
00:18:16,360 --> 00:18:20,879
Sposobów na powitanie Nowego Roku
jest wiele.

321
00:18:20,920 --> 00:18:23,279
- Wkładamy na siebie
stroje kąpielowe i balujemy.

322
00:18:23,320 --> 00:18:24,319
- Na domówce.

323
00:18:24,360 --> 00:18:26,359
Niezależnie od tego,

324
00:18:26,400 --> 00:18:28,839
czy 1 stycznia zostanie nas w klubie,

325
00:18:28,880 --> 00:18:32,679
basenie czy w domowym zaciszu,

326
00:18:32,720 --> 00:18:36,159
tej nocy Polakom bąbelków
nie zabraknie.

327
00:18:36,200 --> 00:18:39,399
- Po sylwestrowych imprezach
zawsze szpitalny oddział ratunkowy

328
00:18:39,440 --> 00:18:40,519
jest pełen pacjentów,

329
00:18:40,560 --> 00:18:42,639
którzy przesadzili.

330
00:18:42,680 --> 00:18:45,199
Ta przesada z alkoholem
potocznie zwana jest kacem.

331
00:18:45,240 --> 00:18:48,959
- Ogólna słabość.

332
00:18:49,000 --> 00:18:54,479
Tak najczęściej objawia się
syndrom dnia poprzedniego.

333
00:18:54,520 --> 00:18:56,439
- Kac jest po prostu
reakcją organizmu

334
00:18:56,480 --> 00:18:57,719
na zatrucie alkoholem.

335
00:18:57,760 --> 00:19:01,759
Z toksyn trzeba się oczyścić.

336
00:19:01,800 --> 00:19:05,959
Nie sprawdzi się tu zasada
"czym się trułeś, tym się lecz".

337
00:19:06,000 --> 00:19:09,399
- Broń Boże żadnych klinów.

338
00:19:09,440 --> 00:19:12,439
- Odwodniony organizm
prosi o ciepłą zupę lub chłodną wodę.

339
00:19:12,480 --> 00:19:13,639
- Barszczyk czerwony.

340
00:19:13,680 --> 00:19:16,039
- Zwykła woda wysokozmineralizowana
niegazowana,

341
00:19:16,080 --> 00:19:18,279
żeby uzupełnić minerały.

342
00:19:18,320 --> 00:19:20,679
Można się nawodnić
też napojami izotonicznymi.

343
00:19:20,720 --> 00:19:24,399
Albo sokami.

344
00:19:24,440 --> 00:19:26,999
- Kwaśnymi. Zakwas z buraków,
sok z kiszonych ogórków

345
00:19:27,040 --> 00:19:30,199
będzie działał pozytywnie.

346
00:19:30,240 --> 00:19:33,119
Jeśli dostarczymy organizmowi
dużo witaminy c,

347
00:19:33,160 --> 00:19:36,119
szybciej pozbędziemy się
etanolu z organizmu.

348
00:19:36,160 --> 00:19:38,879
Ale żeby Polak
nie był mądry po szkodzie,

349
00:19:38,920 --> 00:19:40,759
lepiej zadziałać prewencyjnie.

350
00:19:40,800 --> 00:19:43,199
- Zjeść coś,

351
00:19:43,240 --> 00:19:45,399
nie na pusty żołądek
spożywać alkohol.

352
00:19:45,440 --> 00:19:46,799
Przygotować się normalnie.

353
00:19:46,840 --> 00:19:49,519
Czyli na wypoczęcie.

354
00:19:49,560 --> 00:19:52,439
Wiedzieć,

355
00:19:52,480 --> 00:19:54,679
że pewne rzeczy z alkoholem
w parze nie idą.

356
00:19:54,720 --> 00:19:57,279
- Napoje gazowane
przyspieszają wchłanianie alkoholu.

357
00:19:57,320 --> 00:19:58,879
Wzmagają jego działanie.

358
00:19:58,920 --> 00:20:03,599
Tak samo nikotyna.

359
00:20:03,640 --> 00:20:12,679
Zwiększa też ryzyko
niepożądanych efektów dzień po.

360
00:20:12,720 --> 00:20:16,119
By suchą stopą przejść przez kaca,
sprawdzi się uniwersalna zasada.

361
00:20:16,160 --> 00:20:17,679
- Złotym środkiem jest umiar.

362
00:20:17,720 --> 00:20:19,919
Ale do pewnych rzeczy dochodzi się
po latach.

363
00:20:19,960 --> 00:20:22,999
- Pozwalałem sobie więcej, ale potem
nie pamiętałem zabawy.

364
00:20:23,040 --> 00:20:24,159
I co to za przyjemność?

365
00:20:24,200 --> 00:20:30,479
Jaki pierwszy dzień, taki cały rok.

366
00:20:30,520 --> 00:20:38,759
To wszystko
w naszym programie.

367
00:20:38,800 --> 00:20:44,039
Już za chwilę moim gościem
będzie Jarosław Proppe,  WWF Polska.

368
00:21:13,640 --> 00:21:18,959
Ze mną prezes fundacji WWF.

369
00:21:19,000 --> 00:21:20,959
Koniec roku
to coroczny dramat zwierząt,

370
00:21:21,000 --> 00:21:21,999
ale też ludzi.

371
00:21:22,040 --> 00:21:23,559
Zachodzi pytanie bardzo ważne:

372
00:21:23,600 --> 00:21:28,559
strzelać czy nie strzelać?

373
00:21:28,600 --> 00:21:30,199
To ważne pytanie.

374
00:21:30,240 --> 00:21:33,199
On zawsze przychodzi w tym dniu,

375
00:21:33,240 --> 00:21:34,839
gdy chcemy świętować
i się bawić.

376
00:21:34,880 --> 00:21:36,039
Ale zawsze jest pytanie,

377
00:21:36,080 --> 00:21:39,359
jak się bawić i świętować.

378
00:21:39,400 --> 00:21:42,439
Czy powinniśmy robić to tak,

379
00:21:42,480 --> 00:21:43,879
żeby bez umiaru hulać,

380
00:21:43,920 --> 00:21:47,559
hulaj dusza, piekła nie ma,

381
00:21:47,600 --> 00:21:50,839
czy dbać o inne osoby,

382
00:21:50,880 --> 00:21:57,359
przyrody i zwierzęta?

383
00:21:57,400 --> 00:22:01,639
Bo taki huk może wystraszyć
małe dzieci, osoby starsze...

384
00:22:01,680 --> 00:22:09,359
Mówimy o dramacie nie tylko zwierząt.

385
00:22:09,400 --> 00:22:13,199
Także osób bardziej wrażliwych
na bodźce.

386
00:22:13,240 --> 00:22:21,039
Także osoby niepełnosprawne.

387
00:22:21,080 --> 00:22:25,479
Słyszymy jako ludzie dźwięk
w zakresie do 20 tysięcy herców,

388
00:22:25,520 --> 00:22:28,519
to nasze pupile
słyszą w zakresie
do nawet 65 tysięcy.

389
00:22:28,560 --> 00:22:30,719
Czyli dla nich ten huk
jest znacznie większy

390
00:22:30,760 --> 00:22:35,039
i znacznie bardziej go odczuwają.

391
00:22:35,080 --> 00:22:37,039
Wielu z nas
nie zdaje sobie sprawy,

392
00:22:37,080 --> 00:22:42,479
że zwierzęta
mają różnice w odczuwaniu.

393
00:22:42,520 --> 00:22:44,119
My wiemy, bo się przygotowujemy,

394
00:22:44,160 --> 00:22:45,319
że będzie impreza,

395
00:22:45,360 --> 00:22:47,959
że to będzie 10 minut wystrzałów,

396
00:22:48,000 --> 00:22:49,759
że będziemy
składać sobie życzenia.

397
00:22:49,800 --> 00:22:52,399
Zwierzęta tego nie wiedzą.

398
00:22:52,440 --> 00:22:55,599
Nie wiedzą,

399
00:22:55,640 --> 00:22:58,439
że to będzie trwało tylko chwilę
i nic się nie stanie.

400
00:22:58,480 --> 00:22:59,479
Przypomnijmy sobie,

401
00:22:59,520 --> 00:23:02,959
co się dzieje w ciągu dnia,

402
00:23:03,000 --> 00:23:07,039
gdy jest normalny ruch uliczny
i nagle wystrzelił gaźnik
albo na budowie jest huk.

403
00:23:07,080 --> 00:23:07,999
Zrywają się ptaki.

404
00:23:08,040 --> 00:23:11,119
One się podrywają.

405
00:23:11,160 --> 00:23:12,759
Tutaj one się poderwają w nocy

406
00:23:12,800 --> 00:23:13,999
i nie będzie to 1 huk,

407
00:23:14,040 --> 00:23:18,599
że za chwilę mogą się uspokoić,

408
00:23:18,640 --> 00:23:21,319
tylko będą szamotały.

409
00:23:21,360 --> 00:23:28,239
Uderzają w szyby, w budynki.

410
00:23:28,280 --> 00:23:30,679
Część z nich ginie też
ze względu na atak serca.

411
00:23:30,720 --> 00:23:31,959
Mają rozerwane serca.

412
00:23:32,000 --> 00:23:34,119
Podobnie dzieje się
z dzikimi zwierzętami,

413
00:23:34,160 --> 00:23:37,679
które są w lesie.

414
00:23:37,720 --> 00:23:41,719
Jechałem do państwa
spod Warszawy.

415
00:23:41,760 --> 00:23:45,279
Widziałem już łunę tych błysków.

416
00:23:45,320 --> 00:23:46,599
Ludzie zaczynają próbować.

417
00:23:46,640 --> 00:23:54,759
Zwierzęta trafiają do schronisk.

418
00:23:54,800 --> 00:23:56,759
Płoszą się, mogą niestety umrzeć.

419
00:23:56,800 --> 00:23:58,799
Dzikie zwierzęta
spłoszone w ten sposób

420
00:23:58,840 --> 00:24:01,879
mogą wybiec na drogę pod auto,

421
00:24:01,920 --> 00:24:03,279
mogą spowodować wypadek.

422
00:24:03,320 --> 00:24:06,279
To się też zdarza.

423
00:24:06,320 --> 00:24:13,479
Mogą wpaść do jeziora,

424
00:24:13,520 --> 00:24:15,519
na inną przeszkodę
i również zginąć.

425
00:24:15,560 --> 00:24:18,279
A to jest jednak rzecz...

426
00:24:18,320 --> 00:24:22,679
Czy to jest konieczne
do świętowania?

427
00:24:22,720 --> 00:24:26,319
Niektórzy powiedzą,
że to tylko 2 dni.

428
00:24:26,360 --> 00:24:28,959
Powiedzą,

429
00:24:29,000 --> 00:24:32,559
że taka jedna iluminacja
niczego nie zmieni.

430
00:24:32,600 --> 00:24:35,359
To właśnie zmienia.

431
00:24:35,400 --> 00:24:38,039
To jest
tak jak tylko 1 papierek,

432
00:24:38,080 --> 00:24:39,639
który wyrzuciłem,

433
00:24:39,680 --> 00:24:40,839
1 śmieć, który spaliłem.

434
00:24:40,880 --> 00:24:41,959
Ten 1 dzień.

435
00:24:42,000 --> 00:24:45,479
To są pojedyncze rzeczy,

436
00:24:45,520 --> 00:24:48,519
które składają się
na wielość tego,

437
00:24:48,560 --> 00:24:51,519
jak niszczymy przyrodę i klimat,

438
00:24:51,560 --> 00:24:53,279
w którym żyjemy.

439
00:24:53,320 --> 00:24:56,559
Więc wydaje mi się,
że można świętować,

440
00:24:56,600 --> 00:25:00,959
używać nowych technologii,

441
00:25:01,000 --> 00:25:05,919
stosować lasery,
mappingi na budynkach.

442
00:25:05,960 --> 00:25:08,319
Najwięcej takich imprez
odbywa się wokół miast.

443
00:25:08,360 --> 00:25:15,359
Można stosować różne rzeczy,

444
00:25:15,400 --> 00:25:21,319
które też będą ciekawe
i będą dawać radość wizualną,

445
00:25:21,360 --> 00:25:29,399
ale nie będą przeszkadzać
innym osobom ani dzikiej przyrodzie.

446
00:25:29,440 --> 00:25:32,279
Warto być empatycznym.

447
00:25:32,320 --> 00:25:35,119
Wczuć się w sytuacjach
ludzi i zwierząt, które cierpią.

448
00:25:35,160 --> 00:25:37,319
Gdybyśmy chcieli
pomóc domowym czworonogom,

449
00:25:37,360 --> 00:25:42,079
to jakie ma pan rady?

450
00:25:42,120 --> 00:25:45,559
Dzisiaj może być za późno,

451
00:25:45,600 --> 00:25:47,839
ale na pewno poradzenie
sobie weterynarza

452
00:25:47,880 --> 00:25:49,839
i wprowadzenie
leków uspokajających

453
00:25:49,880 --> 00:25:52,039
czy innych zabiegów
odpowiednio wcześniej,

454
00:25:52,080 --> 00:25:53,639
żeby zaczęły działać,

455
00:25:53,680 --> 00:25:56,559
żeby zwierzę przyzwyczaić.

456
00:25:56,600 --> 00:26:02,399
Na pewno bycie z tym zwierzęciem.

457
00:26:02,440 --> 00:26:05,039
Jedna z naszych rozmówczyń
w programie powiedziała,

458
00:26:05,080 --> 00:26:15,039
że spędzi ten czas z psem.

459
00:26:15,080 --> 00:26:22,319
To zwierzę będzie zestresowane.

460
00:26:22,360 --> 00:26:27,319
To jest sposób
na spędzenie Nowego Roku
w dresie ze swoim zwierzakiem.

461
00:26:27,360 --> 00:26:29,719
Ja nie wiem, czy będę w dresie,

462
00:26:29,760 --> 00:26:34,599
ale na pewno
będę czuwał nad swoim psem.

463
00:26:34,640 --> 00:26:37,039
Mam nadzieję,
że przeżyję spokojnie.

464
00:26:37,080 --> 00:26:38,279
Miałem spytać,

465
00:26:38,320 --> 00:26:43,439
jak pan spędza sylwestra.

466
00:26:43,480 --> 00:26:45,839
Spędzę sylwestra z przyjaciółmi.

467
00:26:45,880 --> 00:26:47,599
Będziemy cieszyć się,

468
00:26:47,640 --> 00:26:52,159
może nawet trochę tańczyć,

469
00:26:52,200 --> 00:26:54,599
ale będzie
to spokojna domówka bez wystrzałów.

470
00:26:54,640 --> 00:26:59,199
Pewnie wyjdziemy na zewnątrz,

471
00:26:59,240 --> 00:27:01,439
bo aura jest bardziej wiosenna
niż zimowa.

472
00:27:01,480 --> 00:27:03,839
Ale po to,

473
00:27:03,880 --> 00:27:07,679
żeby złożyć sobie życzenia
w naszym gronie.

474
00:27:07,720 --> 00:27:09,319
Natomiast będziemy uważać na to,

475
00:27:09,360 --> 00:27:19,399
jak wygląda okolica.

476
00:27:19,440 --> 00:27:21,399
Będziemy chcieli pomóc też
naszemu psu,

477
00:27:21,440 --> 00:27:28,399
żeby przeżyła spokojnie ten wieczór.

478
00:27:28,440 --> 00:27:30,639
Okolica po Nowym Roku
jest usiana śmieciami.

479
00:27:30,680 --> 00:27:31,679
To kolejny aspekt.

480
00:27:31,720 --> 00:27:32,919
Dla nas to chwila.

481
00:27:32,960 --> 00:27:35,119
Tych śmieci jest potem dużo.

482
00:27:35,160 --> 00:27:37,479
Często te śmieci
nie nadają się do recyklingu.

483
00:27:37,520 --> 00:27:39,839
Są ubrudzone.

484
00:27:39,880 --> 00:27:44,159
Są tam resztki
substancji wybuchowych.

485
00:27:44,200 --> 00:27:47,519
Więc to jest nie do recyklingu.

486
00:27:47,560 --> 00:27:49,759
To odpad,
który jest nie do przetworzenia.

487
00:27:49,800 --> 00:27:57,879
Albo bardzo trudne do przetworzenia.

488
00:27:57,920 --> 00:28:03,679
Uwolnienie
tego ładunku wybuchowego
to różne pyły,

489
00:28:03,720 --> 00:28:04,879
które dają efekty.

490
00:28:04,920 --> 00:28:09,279
Spadają. Mamy sezon grzewczy.

491
00:28:09,320 --> 00:28:10,439
To się dokłada do smogu,

492
00:28:10,480 --> 00:28:17,399
który będziemy wdychać.

493
00:28:17,440 --> 00:28:19,799
Wiem, że gdy dawno temu
Chińczycy wymyślili proch

494
00:28:19,840 --> 00:28:24,439
i fajerwerki to było coś innego.

495
00:28:24,480 --> 00:28:26,879
Ale dziś ludzie jest znacznie więcej
na ziemi.

496
00:28:26,920 --> 00:28:28,279
Musimy dbać o nią.

497
00:28:28,320 --> 00:28:31,519
Nie ma sensu używać
tego typu zabawek.

498
00:28:31,560 --> 00:28:36,439
WWF to ochrona środowiska.

499
00:28:36,480 --> 00:28:38,479
Czy taki aspekt
tych noworocznych zabaw

500
00:28:38,520 --> 00:28:39,679
też zaprząta panu głowę?

501
00:28:39,720 --> 00:28:44,839
W jakim kontekście?

502
00:28:44,880 --> 00:28:47,639
Możemy podyskutować o samym dniu,

503
00:28:47,680 --> 00:28:54,679
ale bardziej nas zajmuje
w kwestii tego, co dalej.

504
00:28:54,720 --> 00:28:58,119
Przez jakiś czas
popularne były lampiony,

505
00:28:58,160 --> 00:29:02,639
które się puszczało.

506
00:29:02,680 --> 00:29:04,839
To były idealne sidła
dla ptaków, zwierząt.

507
00:29:04,880 --> 00:29:09,279
Po wypaleniu się ten balon spadał,

508
00:29:09,320 --> 00:29:15,519
ale ten splątany drut
stawał się sidłami
dla dzikich zwierząt.

509
00:29:15,560 --> 00:29:17,639
To jest coś, czego nie chcemy.

510
00:29:17,680 --> 00:29:19,679
Bo i tak tych dzikich zwierząt
jest mało.

511
00:29:19,720 --> 00:29:23,279
Przez ostatnie 50 lat

512
00:29:23,320 --> 00:29:26,839
populacja dzikich zwierząt
zmniejszyła się o 68 procent.

513
00:29:26,880 --> 00:29:30,119
Więc poprzez działalność człowieka,

514
00:29:30,160 --> 00:29:32,359
zabieranie przestrzeni
dzikiej przyrodzie,

515
00:29:32,400 --> 00:29:37,519
kłusownictwo,

516
00:29:37,560 --> 00:29:41,319
nadmierne odławianie ryb
w oceanach.

517
00:29:41,360 --> 00:29:48,719
Nie ma sensu
dokładać takich pułapek
i stawać się kłusownikiem.

518
00:29:48,760 --> 00:29:52,559
Druga sprawa
to kwestia odpadów i zanieczyszczeń,

519
00:29:52,600 --> 00:29:54,799
a wiele odpadów
często jest przerzucanych,

520
00:29:54,840 --> 00:29:56,039
wpada do rzek,

521
00:29:56,080 --> 00:29:59,039
spływa do mórz
i zanieczyszcza środowisko.

522
00:29:59,080 --> 00:30:00,039
Bardzo dziękuję.

523
00:30:00,080 --> 00:30:02,479
Mam nadzieję,

524
00:30:02,520 --> 00:30:04,279
że widzowie rozumieją
nasze intencje.

525
00:30:04,320 --> 00:30:05,519
Nie chodzi o to,

526
00:30:05,560 --> 00:30:06,919
żebyśmy się źle bawili.

527
00:30:06,960 --> 00:30:10,359
Dziękuję za to spotkanie.

528
00:30:10,400 --> 00:30:12,759
Już za chwilę
orędzie prezydenta Andrzeja Dudy.

529
00:30:12,800 --> 00:30:15,319
Do zobaczenia.

530
00:30:21,280 --> 00:30:24,199
Drodzy rodacy, szanowni państwo,

531
00:30:24,240 --> 00:30:28,399
kończący się rok był rokiem zmiany
w polskiej polityce.

532
00:30:28,440 --> 00:30:33,199
Po 8 latach
zmieniła się w naszym kraju
większość parlamentarna.

533
00:30:33,240 --> 00:30:38,719
Zmienił się premier, rząd,
ale nie zmieniło się
najważniejsze zadanie,

534
00:30:38,760 --> 00:30:41,159
jakie stoi przed rządzącymi.

535
00:30:41,200 --> 00:30:47,399
To konieczność dbania
o bezpieczeństwo naszej ojczyzny,
o bezpieczeństwo Polek i Polaków.

536
00:30:47,440 --> 00:30:54,479
Tak było w 2023 roku
i tak samo będzie
w rozpoczynającym się 2024 roku.

537
00:30:54,520 --> 00:30:59,639
Poważne zagrożenia zewnętrzne
dla naszej ojczyzny nie zniknęły.

538
00:30:59,680 --> 00:31:04,839
Za naszą wschodnią granicą
nadal toczy się pełnoskalowa wojna,

539
00:31:04,880 --> 00:31:10,519
dlatego musimy cały czas wzmacniać
i modernizować polską armię,
wzmacniać sojusze.

540
00:31:10,560 --> 00:31:14,119
Nie może być odwrotu od tej polityki.

541
00:31:14,160 --> 00:31:20,479
Bezpieczeństwo Polski nie ma ceny,
a dla mnie jest i będzie
najważniejszą polską sprawą.

542
00:31:20,520 --> 00:31:25,479
Jako zwierzchnik sił zbrojnych
jestem zawsze gotowy
do współpracy z rządem

543
00:31:25,520 --> 00:31:28,599
w tematach dotyczących
wzmacniania naszego bezpieczeństwa.

544
00:31:28,640 --> 00:31:34,919
Szanowni państwo, drodzy rodacy,
mamy do czynienia z nową sytuacją
w polskiej polityce.

545
00:31:34,960 --> 00:31:38,399
Prezydent i rząd są
z innych obozów politycznych.

546
00:31:38,440 --> 00:31:41,639
To normalne w demokracji,
ale w demokracji

547
00:31:41,680 --> 00:31:48,079
trzeba przestrzegać konstytucji,
zasad państwa prawa
i dobrych politycznych obyczajów.

548
00:31:48,120 --> 00:31:51,719
Niestety w ostatnich dniach
koalicja rządowa,

549
00:31:51,760 --> 00:31:55,919
próbując przejąć media publiczne,
złamała tę zasadę.

550
00:31:55,960 --> 00:32:03,999
Po raz pierwszy w wolnej Polsce
po 1989 roku doszło do próby
siłowego przejęcia mediów publicznych.

551
00:32:04,040 --> 00:32:07,639
Wyłączono sygnał telewizyjny
niektórych kanałów,

552
00:32:07,680 --> 00:32:11,399
a programy informacyjne
przestały nadawać.

553
00:32:11,440 --> 00:32:16,919
Wreszcie postawiono Telewizję Polską,
Polskie Radio
oraz Polską Agencję Prasową

554
00:32:16,960 --> 00:32:18,719
w stan likwidacji.

555
00:32:18,760 --> 00:32:21,559
Chciałbym to wyraźnie powiedzieć.

556
00:32:21,600 --> 00:32:24,999
Rządzący mogą reformować
media publiczne,

557
00:32:25,040 --> 00:32:28,559
ale musi się to odbywać
zgodnie z prawem.

558
00:32:28,600 --> 00:32:35,319
Zawsze byłem i jestem
na taką dyskusję
dotyczącą zmian prawnych otwarty.

559
00:32:35,360 --> 00:32:38,759
Jednak z mojej strony
nigdy nie będzie zgody
na łamanie konstytucji,

560
00:32:38,800 --> 00:32:42,479
a z taką sytuacją
mamy obecnie niestety do czynienia.

561
00:32:42,520 --> 00:32:45,839
Poważny niepokój budzą także
kolejne zapowiedzi

562
00:32:45,880 --> 00:32:49,999
podejmowania ważnych decyzji
za pomocą sejmowych uchwał.

563
00:32:50,040 --> 00:32:52,799
Uchwały Sejmu nie mają mocy prawnej,

564
00:32:52,840 --> 00:32:58,199
aby stanowić podstawę działania
organów państwa
ze skutkami dla obywateli.

565
00:32:58,240 --> 00:33:02,679
Takie działania również
w rażący sposób są sprzeczne
z konstytucją.

566
00:33:02,720 --> 00:33:05,999
Jeżeli dziś zgodzimy się
na takie praktyki,

567
00:33:06,040 --> 00:33:11,879
w przyszłości
każda nowa większość parlamentarna
będzie mogła w ten sposób postępować.

568
00:33:11,920 --> 00:33:15,639
Jako prezydent Rzeczypospolitej
będę się z całą mocą

569
00:33:15,680 --> 00:33:20,999
zgodnie ze swoimi konstytucyjnymi
uprawnieniami przeciwstawiał
takim działaniom.

570
00:33:21,040 --> 00:33:28,279
Dlatego wzywam koalicję rządową,
żeby zaczęła przestrzegać zasad
demokratycznego państwa prawa

571
00:33:28,320 --> 00:33:32,479
i szanować obywateli
bez względu na ich poglądy polityczne.

572
00:33:32,520 --> 00:33:37,079
To powinny być wasze polityczne
postanowienia noworoczne.

573
00:33:37,120 --> 00:33:40,199
Trzeba to sobie jasno powiedzieć:

574
00:33:40,240 --> 00:33:43,999
chaos prawny
oraz konflikt wewnętrzny w Polsce

575
00:33:44,040 --> 00:33:46,039
prowadzą do osłabienia
naszego państwa,

576
00:33:46,080 --> 00:33:48,479
a w konsekwencji
- osłabienia naszego bezpieczeństwa.

577
00:33:48,520 --> 00:33:50,759
Mieliśmy już do czynienia
z taką sytuacją.

578
00:33:50,800 --> 00:33:53,239
Doskonale ją pamiętam,
gdyż byłem ministrem

579
00:33:53,280 --> 00:33:55,799
w Kancelarii Prezydenta
Lecha Kaczyńskiego,

580
00:33:55,840 --> 00:33:58,719
gdy Donald Tusk stał poprzednio
na czele rządu.

581
00:33:58,760 --> 00:34:01,079
Wyciągnąłem z tamtej sytuacji wnioski.

582
00:34:01,120 --> 00:34:05,439
Jestem gotowy do współpracy
w najważniejszych dla Polski sprawach,

583
00:34:05,480 --> 00:34:08,479
ale jestem również przygotowany
na sytuację,

584
00:34:08,520 --> 00:34:12,439
że rząd takiej współpracy
nie będzie chciał.

585
00:34:12,480 --> 00:34:19,079
Drodzy rodacy, szanowni państwo,
rozpoczynający się 2024 rok
to również czas ważnych rocznic

586
00:34:19,120 --> 00:34:24,359
- 25-lecia przystąpienia Polski
do Sojuszu Północnoatlantyckiego

587
00:34:24,400 --> 00:34:30,439
oraz 20-lecia wejścia Polski
do Unii Europejskiej.

588
00:34:30,480 --> 00:34:36,319
Obecność Polski w NATO i w Unii
to fundamenty naszego bezpieczeństwa.

589
00:34:36,360 --> 00:34:40,879
Wielokrotnie o tym mówiłem.
To polska racja stanu.

590
00:34:40,920 --> 00:34:47,399
Ale nasza obecność w Unii i w NATO
wymaga ciągłego zabiegania
o realizację polskich interesów.

591
00:34:47,440 --> 00:34:51,679
Okazją do tego
będzie lipcowy szczyt Sojuszu
w Waszyngtonie,

592
00:34:51,720 --> 00:34:54,359
a także wybór nowych władz UE.

593
00:34:54,400 --> 00:34:59,959
Będzie to również rok przygotowania
do naszej prezydencji
w Radzie Unii Europejskiej