ա գ. այբ, առաջին, մէկ։ աբբահայր գ. վանական մեծաւոր, միաբանութեան գլխաւոր։ աբբայ գ. աբբահայր, վանական։ աբեթ գ. դիւրավառ նիւթ։ աբեղայ գ. կուսակրօն քահանայ։ ագահ գ. ած. կծծի, ժլատ։ ագարակ գ. ընտանի կենդանիներ պահելու հողային կալուած։ ագարակապան գ. ագարակատէր, ագարակ պահող։ ագի գ. պոչ, ձետ, տտուն։ ագոյց գ. օղակ, կցորդիչ կապ, հանգոյց։ ագուցել նրգ. իրարու կցել, զօդել։ ագուցում գ. միացում, կցման կէտ։ ագռաւ գ. գիշակեր թռչուն ճնճղուկներու սեռի։ ագռմէջ գ. աքռմէջ, երկու ազդրերու միջեւ։ ադամանդ գ. թանկագին քար։ ադամանդակուռ ած. ադամանդներով աշխատուած։ ադամորդի գ. ադամէ սերած, մարդ։ ադոմ գ. հիւլէ, փոքրագոյն մասնիկ, կորիզ։ ադոմական ած. հիւլէական, կորիզային։ ազազուն ած. վտիտ, նիհար, չորցած։ ազատ ած. անկախ, ինքնակամ, զերծ, անձնիշխան; գ. ազնուական դասակարգի պատկանող, ազնուատոհմ։ ազատագրել նրգ. ազատել, գերութենէ փրկել, ձերբազատել։ ազատագրում գ. գերութենէ փրկում, ձերբազատում։ ազատամարտ գ. ազատութեան համար մղուած պայքար։ ազատամարտիկ գ. ազատութեան համար պայքարող զինուոր։ ազատանի գ. ազնուականութիւն, ազատներու դասակարգ։ ազատատենչ ած. ազատասէր, ազատութեան ձգտող։ ազատել նրգ. փրկել, ազատութիւն տալ։ ազատորդի գ. ազատական դասակարգի զաւակ։ ազատութիւն գ. անկախութիւն, համարձակութիւն։ ազատում գ. փրկութիւն, խուսափում, ձերբազատում։ ազատքեղ գ. կարոս, բոյսի տեսակ։ ազգ գ. ցեղ, սերունդ, ժողովուրդ, որ նոյն ծագումն ունի։ ազգաբան գ. ազգերու ծագումին մասին խօսող, տոհմագէտ։ ազգագրութիւն գ. ազգերու պատմութեան վերաբերող գիտութիւն։ ազգադաւ գ. ած. իր ազգին դաւաճան, հայրենադաւ։ ազգական գ. արիւնակից, խնամի։ ազգայնամոլ գ. ած. ծայրայեղ ազգասէր, ցեղամոլ։ ազգայնացնել նրգ. պետականացնել, պետութեան սեփականութիւն դարձնել։ ազգանուն գ. մականուն, ցեղի անուն։ ազգապահպանում գ. ազգային ձուլումի դէմ միջոցառում։ ազգապատկան ած. ազգային հաւաքականութեան պատկանող։ ազգասէր գ. ած. հայրենասէր, ազգայնական։ ազգատոհմ գ. սերունդի ամբողջութիւնը, գերդաստան։ ազգընտիր ած. ազգին կողմէ ընտրուած, վաւերացուած։ ազգութիւն գ. ցեղային դիմագիծ, ժողովուրդ, ցեղ։ ազդ գ. ծանուցում, յայտարարութիւն։ ազդակ գ. արդիւնքի սատարող, գործօն։ ազդանշան գ. համաձայնական նշան, գործ սկսելու սպասուելիք նշան։ ազդարարել նրգ. զգուշացնել, ծանուցանել, յանդիմանել։ ազդարարութիւն գ. զգուշացում, սաստ; ազդ, նշան։ ազդեցիկ ած. հեղինակաւոր, տպաւորիչ։ ազդեցութիւն գ. ներգործութիւն, ազդում, գործօնութիւն, տպաւորութիւն, ինքզինք պարտադրելու կարողութիւն։ ազդու ած. կտրուկ, դիպուկ, տպաւորիչ։ ազդր գ. սրունքի վերի լայն մասը, զիստ։ ազնիւ ած. ընտիր, պատուական, պարկեշտ, կիրթ։ ազնուաբարոյ ած. ազնիւ նկարագրի տէր։ ազնուական գ. ած. ընտիր դասակարգի պատկանող, վեհանձն, մեծահոգի։ ազնուականութիւն գ. ազնուականներու տոհմ; ազնիւ ծագումի մարդիկ։ ազնուութիւն գ. ազնիւ վարմունք, վեհանձնութիւն։ ազոխ գ. տհաս խաղող, ժուռ։ աթար գ. արջառի կղկղանք, թրիք։ աթոռ գ. նստարան, գահ; պաշտօն, իշխանութիւն։ աթոռակալ գ. գահակալ, տեղապահ, փոխանորդ։ աթոռանիստ ած. իշխանութեան աթոռ։ աթութայ գ. այբուբենի նշանագրերը։ աժան ած. մկ. մատչելի գին; ցած տեսակէն, անհիմն։ աժդահայ գ. հսկայ, վիթխարի, վիշապ։ ալ մկ. շղ. եւս, նաեւ; գ. բոսոր, կարմիր։ ալապաստր գ. կիսաթափանցիկ դեղնորակ մարմար։ ալափել նրգ. կողոպտել, յափշտակել։ ալեակ գ. մեղմ ալիք։ ալեխառն ած. աղեբեկ, սպիտակախառն մազերով։ ալեկոծ ած. խռոված, մրրկայոյզ, փոթորկալից։ ալեւոյթ գ. ծերութիւն, յառաջացած տարիք։ ալեւոր գ. ած. ծերունի, սպիտակամազ։ ալեհաւաք գ. պնակաձեւ անթէն։ ալէլու գ. փառաբանութեան երգ՝ սաղմոսէ քաղուած, հոգիի ցնծութեան երգ։ ալէլուիա գ. ալէլու, փառաբանութեան երգ։ ալի գ. ալիք։ ալիւր գ. աղացուած ցորեն։ ալիք գ. կոհակ, ծփանք, յորձանք։ ալկիոն գ. ծովային թռչուն, խոթ։ ալոճ գ. վայրի խնձոր։ ալուան ած. գոյնզգոյն։ ալուցք գ. խորք, խորունկ տեղ։ ալք գ. խորք, ընդերք, յատակ։ ալքոլ գ. դիւրավառ հեղուկ։ ալքոլամոլ գ. ալքոլ խմելու ախտէն վարակուած։ ախ ձյն. ցաւի ճիչ։ ախոյեան գ. մրցանակաւոր մարզիկ; հերոս, մարտիկ։ ախոռ գ. գոմ, կով եւ ձի պահելու տեղ։ ախոռապան գ. ախոռի պահապան։ ախորժ գ. հետաքրքրուելու կարողութիւն, ախորժակ։ ախորժակ գ. ուտելու ցանկութիւն, ախորժանք, համ։ ախորժիլ նրգ. հաճոյք զգալ, հաւնիլ, համակրիլ։ ախտ գ. հիւանդութիւն, թերութիւն, կիրք։ ախտաբան գ. բժիշկ, ախտագէտ։ ախտաբանութիւն գ. հիւանդութեանց նշաններու գիտութիւն։ ախտաժէտ ած. վատառողջ, հիւանդ, ցաւագար։ ախտաճանաչում գ. հիւանդութեան գուշակում՝ ախտանշաններէն։ ախտամոլ ած. ախտերէն վարակուած, ցանկասէր։ ախտանիշ գ. հիւանդութեան յատկանիշ։ ախտանշան գ. հիւանդութիւնը կանխող նշան, ախտանիշ։ ախտավարակ ած. ախտաւոր, ցաւագար, փոխանցիկ հիւանդութենէ վարակուած։ ախտաւոր ած. հիւանդ; շեղած, թերի։ ածական գ. գոյականի յատկութիւնը, մակդիր։ ածան ած. առատ հաւկիթ ածող (հաւ)։ ածանց գ. բառի ծայրերուն աւելցուած մասնիկ։ ածել նրգ. հաւկիթ արտադրել; նուագել։ ածելի գ. շեղբ, ածիլելու գործիք։ ածիլել նրգ. սափրել, գերծել։ ածխագործ գ. ածուխ շինող։ ածխահանք գ. ածուխի հանք։ ածխանալ չզ. ածուխ դառնալ; մոխրանալ։ ածու գ. մաս մաս մշակուած հող, հողաշերտ։ ակ գ. աչք; աղբիւր; պատուական քար։ ակն գ. ակ; աչք; աղբիւր; պատուական քար։ ակադեմիա գ. կաճառ; համալսարանական բաժանմունք։ ակաղձուն ած. առատ, յորդուն, լեփլեցուն, առլի։ ակամայ մկ. չուզելով, հարկադրուած, չկամի։ ական գ. թաքուն պայթուցիկ; փոս, խրամ։ ականակապ ած. գոհարազարդ, ականազարդ։ ականակիտ ած. վճիտ, ջինջ, բիւրեղեայ։ ականակուռ ած. մարգարտազարդ։ ականատես գ. աչքով տեսած, վկայ։ ականաւոր ած. երեւելի, համբաւաւոր։ ականջ գ. լսողութեան գործարան, ունկ։ ականջալուր ած. ականջով լսած, վկայ։ ակիշ գ. երկաթէ ճանկ, կեռ, կարթ։ ակնաբոյժ գ. աչքի բժիշկ։ ակնագործ գ. գոհարի վրայ աշխատող։ ակնախտիղ ած. պայծառ, աչք շլացնող։ ակնածանք գ. պատկառանք, երկիւղ։ ակնածիլ չզ. պատկառիլ, խպնիլ։ ակնակապիճ գ. աչքին խորշը, փոսը։ ակնապիշ ած. մկ. աչքերը անշարժ, սեւեռուն, անթարթ։ ակնառու ած. համբաւաւոր, հռչակաւոր, ցայտուն։ ակնավաճառ գ. գոհարեղէն ծախող։ ակնարկ գ. նայուածք, հայեացք; համառօտ քննարկում։ ակնարկել չզ. կողմնակի մատնանշել, իմացնել թելադրելով։ ակնարկութիւն գ. կողմնակի դիտում, ծածկախօսութիւն։ ակներեւ ած. բացայայտ, անուրանալի, ակնբախ։ ակնթարթ գ. աչքի բացխփիլը, կարճ ժամանակամիջոց։ ակնկալել նրգ. յուսալ, սպասել։ ակնկալութիւն գ. սպասում, յոյս։ ակնկառոյց ած. մկ. աչքը սեւեռած, սեւեռաբիբ, անքթիթ։ ակնյայտնի ած. հանրածանօթ, բացայայտ, ակնառու։ ակնոց գ. տեսողութեան օգնող գործիք; դիտանկիւն։ ակնոցավաճառ գ. ակնոց ծախող։ ակութ գ. կրակարան, մշակոյթի օճախ։ ակումբ գ. միութեան ժողովատեղի; միութիւն։ ակումիտ գ. անքուն հսկող, արթուն։ ակռայ գ. ատամ; ոխ։ ակրատ գ. նախաճաշիկ, հացապատառ(սանտվիչ)։ ակօս գ. խոփի բացած գիծը արտին մէջ; հերկուած ածու։ ահ գ. սարսափ; ձյն. ձայն հառաչանքի։ ահա մկ. ահաւասիկ։ ահաբեկ ած. սարսափած։ ահաբեկիչ գ. անձ որ պաշտօն ունի սպաննելու՝ խափանելու։ ահաբեկում գ. ահաբեկութեան ենթարկում, քաղաքական պատուհասում։ ահաբեկչութիւն գ. ահաբեկութեան արարք՝ մահափորձ։ ահագին ած. խիստ շատ, հսկայական, չափազանց։ ահալի ած. վախ ազդող։ ահեակ գ. ձախ, ձախ կողմ։ ահեկան գ. ած. հայկական իններորդ ամիս (ապրիլ); ձախ կողմ։ ահեղ ած. վախ ազդող, սոսկալի։ ահիպարան ած. բարձրավիզ, խրոխտ։ ահիպարանոց գ. ահիպարան վիզ։ ահուդող գ. սարսափ, արհաւիրք, ահուվախ։ ահուվախ գ. ահուդող, անձկութիւն։ ահռելի գ. սարսափելի, վախազդու։ աղ գ. հանքային համեմ; համ, սրամտութիւն։ աղալ նրգ. ցորենը ալիւրի վերածել, մանրել, փշրել։ աղախին գ. սպասուհի, նաժիշտ։ աղածրի ած. մատղաշ, դեռատի, մատաղահասակ։ աղաղակ գ. կանչիւն, ճիչ, գոչ; աղմուկ։ աղաղակել չզ. գոչել, բարձրաձայն կանչել; աղմկել։ աղանդ գ. հերձուած, թիւր վարդապետութիւն։ աղանդաւոր գ. աղանդի պատկանող, հատուածական։ աղանդեր գ. ճաշին սկիզբը կամ վերջը հրամցուած ուտելիք։ աղանձել նրգ. խարկել, բոհրել (սուրճ, ցորեն), տապկել։ աղաչանք գ. թախանձանք, պաղատանք։ աղաչել նրգ. պաղատիլ, թախանձել։ աղապատանք գ. գորով, գութ, կարեկցութիւն։ աղարծի ած. մատղաշ, դեռատի, մօրուքը հազիւ բուսած։ աղարտել նրգ. կեղտոտել, ապականել; վարկաբեկել։ աղաւաղել նրգ. խաթարել, աւերել, եղծանել, չարափոխել։ աղաւնի գ. ընտանի թռչուն, տատրակ, հօփալ (վայրի)։ աղբ գ. աղտեղութիւն, կղկղանք, գայռ։ աղբակալ գ. աղբ հաւաքելու գործիք։ աղբանոց գ. աղբատեղի, կոյանոց, աղբիւս։ աղբերակ գ. աղբիւրին ակը։ աղբիւս գ. աղբի կոյտ, աղբանոց։ աղեբեկ ած. սպիտակախառն (մազ)։ աղեթափութիւն գ. աղիքին տեղէն խախտիլը։ աղել նրգ. աղ ցանել, համեմել։ աղեխարշ ած. յուզիչ, սրտաճմլիկ, կսկծագին։ աղեկէզ ած. սրտաշարժ, սրտակեղեք։ աղեղ գ. նետ արձակելու գործիք; կամար։ աղեղնաւոր գ. աղեղով զինուած մարտիկ, նետաձիգ։ աղետապ գ. աղիքի բորբոքում։ աղերս գ. աղաչանք; կապակցութիւն, առընչութիւն։ աղերսագիր գ. խնդրագիր, դիմումնագիր։ աղերսարկու գ. խնդրանք ներկայացնող։ աղերսել նրգ. խնդրել, հայցել, պաղատիլ։ աղէկ ած. մկ. լաւ, բարի։ աղէտ գ. դժբախտութիւն, փորձանք, պատուհաս, արկած։ աղէտալի ած. ողբերգական, չարաբախտ։ աղէտեալ գ. աղէտի զոհ, աղէտահար, արկածահար։ աղթարք գ. բախտ, գուշակութեանց գիրք։ աղիկամի մկ. ազատօրէն, ինքնագլուխ։ աղիճ գ. բոզ, հանրակին; նուրբ աղիք։ աղիողորմ ած. ցաւագին, սրտապատառ, սրտաճմլիկ (ձայն)։ աղիւս գ. կղմինտր, թրծուած կաւ։ աղիւսակ գ. հաշուետախտակ, թիւերու շարք։ աղիք գ. փորոտիք; լար; սիրտ, գութ։ աղկեր գ. հրձուկ, աղի ձուկ (սարտին)։ աղկիոն գ. ծովային թռչուն։ աղճատել նրգ. պակսեցնել (նենգաբար), եղծել, խեղաթիւրել։ աղմկարար գ. խռովարար, աղմուկ յարուցող։ աղմկել չզ. աղմուկ հանել, խռովել; պոռոտաբանել։ աղմուկ գ. ժխոր, գոռում, աղաղակ։ աղու ած. աղուոր ու անուշ։ աղուամազ գ. հազիւ նշմարելի մազ, փափկամազ։ աղուաշ ած. գ. բախուկ, խենթուկ։ աղուեսադրոշմ գ. յանցաւորին վրայ տաք երկաթով դրոշմուած կնիք։ աղուէս գ. գիշակեր շնազգի; վարպետորդի, խորամանկ։ աղուհաց գ. մեծ պահքի ծոմ; բարեկամութիւն։ աղուն գ. աղալու ցորեն։ աղուոր ած. գ. գեղեցիկ, սիրուն։ աղջամուղջ գ. կիսախաւար, մթնշաղ, մութնուլոյս։ աղջիկ գ. էգ զաւակ, օրիորդ, կոյս, դուստր; սիրուհի։ աղտ գ. կեղտ, արատ, բիծ։ աղտեղել նրգ. կեղտոտել, աղտոտել, ցեխոտել։ աղտեղի ած. կեղտոտ, անմաքուր։ աղտոտ ած. կեղտոտ, պիղծ։ աղտոտել նրգ. կեղտոտել, մրոտել, պղծել։ աղտոր գ. թթու համեմ (սումաք)։ աղցան գ. համեմուած բանջարեղէն։ աղփուն ած. տկար, դողդոջուն, զաղփաղփուն։ աղքատ ած. գ. չքաւոր, խեղճ; անշուք։ աղօթարան գ. աղօթքի տուն, մատուռ; արեւելք, արշալոյս։ աղօթել նրգ. խնդրել (աստուծմէ), աղաչել, բարեխօսել։ աղօթք գ. պաղատանք, աղաչանք; ժամասացութիւն։ աղօտ ած. անփայլ, տարտամ, մռայլ, տմոյն։ աղօրիք գ. ջաղացք։ աճապարանք գ. շտապ, փոյթ։ աճապարել չզ. շտապել, արտորալ, փութալ։ աճառ գ. օճառ։ աճիլ չգ. մեծնալ, աւելնալ, բուսնիլ, ուռճանալ։ աճիւն գ. դիակէ մնացած մոխիր, մասունք, անթեղ։ աճուկ գ. երանքին եւ ստորին որովայնին մէջտեղը։ աճում գ. մեծնալը, ծաւալում, արբունք։ աճուրդ գ. վաճառք, ուր առաւելագոյն տուողը կը շահի։ աճպարար գ. աչքը խաբող խաղեր ընող; լարախաղաց։ աճք գ. աճում, յաւելում, ճոխացում; սղում։ ամ գ. տարի։ ամազոն գ. պատերազմիկ կին։ ամայի ած. անբնակ, անապատ։ աման գ. պնակ, անօթ, ընդունարան։ ամանակ գ. երաժշտական ժամանակ, չափ։ ամանել գ. ամանի մէջ դնել։ ամանոր գ. նոր տարի, տարեգլուխ։ ամառ գ. տարուան երկրորդ եղանակը։ ամառնամուտ գ. ամառուան սկիզբը։ ամավարկ գ. տարեկան յատկացում, պիւտճէ։ ամարանոց գ. օդափոխութեան վայր։ ամբառնալ նրգ. չզ. բարձրացնել, բարձրանալ, վերանալ։ ամբաստանագիր գ. ամբաստանութիւն պարունակող գրուածք։ ամբաստանել նրգ. մեղադրել, յանցանք վերագրել։ ամբաստանութիւն գ. մեղադրանք, յանցանքի վերագրում։ ամբար գ. շտեմարան, մթերանոց, պահեստ։ ամբարանոց գ. ամբար։ ամբարել նրգ. մթերել, պահեստի դնել, մառանել։ ամբարիշտ ած. անիրաւ, անկրօն, անօրէն, անհաւատարիմ։ ամբարհաւաճ ած. խրոխտ, ինքնահաւան։ ամբարտակ գ. թումբ, պատուար, զսպող կառոյց։ ամբարտաւան ած. սէգ, հպարտ, յոխորտացող։ ամբիոն գ. բեմ, քարոզի լսարան; ուսումի կեդրոն։ ամբոխ գ. ժողովուրդ, խուժան, բազմութիւն։ ամբոխավար գ. ժողովուրդի ախորժակը շահագործող խուժանավար, խռովարար։ ամբողջ ած. լման, բոլորովին։ ամբողջացնել նրգ. լրացնել, պակասը լեցնել, աւարտել։ ամբողջութիւն գ. լմանութիւն, անպակասութիւն, լրում։ ամեհի ած. կատաղի, մոլեգին։ ամենեւին մկ. բնաւ, երբեք, բոլորովին։ ամենէն մկ. բոլորէն։ ամենուրէք մկ. ամէն տեղ։ ամէն ած. իւրաքանչիւր։ ամիճ գ. որսի միս (աղանդերի համար)։ ամիս գ. տարին տասներկուի բաժնող միաւոր։ ամիրա գ. արաբ իշխան; պոլսահայ ջոջ, իշխանաւոր։ ամլանալ չզ. անպտուղ դառնալ, ցամքիլ։ ամլութիւն գ. անպտղաբերութիւն, սնամէջ վիճակ։ ամոլ գ. ամուսնական զոյգ; զոյգ։ ամորձիք գ. առնանդամի զոյգ ձուաձեւ գեղձերը։ ամուլ ած. անպտուղ, ապարդիւն; սին (վէճ)։ ամուսին գ. կողակից (կին, այր)։ ամուր ած. պինդ, ուժգին։ ամուրի գ. չամուսնացած (այր)։ ամոքել նրգ. մխիթարել, սփոփել, մեղմել (ցաւը)։ ամչնալ չգ. ամօթ զգալ, խպնիլ։ ամպ գ. շոգիացումէ կազմուած մթնոլորտային կոյտ։ ամպածրար ած. ամպերու մէջ կորսուած։ ամպամած ած. ամպոտ, մթամած, փոթորկոտ։ ամպել չզ. ամպ կազմել, ամպոտիլ։ ամպիոն գ. ուսուցումի բեմ՝ կեդրոն։ ամպհովանի գ. հովանոց (գահի, իշխանաւորի)։ ամպոտիլ չզ. ամպով ծածկուիլ, մթագնիլ։ ամպրոպ գ. փոթորիկ, մրրիկ։ ամսաթերթ գ. ամսական հրատարակուող թերթ։ ամսական ած. ամէն ամիս; գ. ամսական վարձ, ռոճիկ; դաշտանի շրջան։ ամրաբերձ ած. բարձր եւ ամուր։ ամրակ գ. իրարու սեղմող գործիք։ ամրակուռ ած. պինդ, ամուր շինուած։ ամրապնդել նրգ. ամրացնել, զօրացնել, ոգեւորել։ ամրացնել նրգ. զօրացնել, դիմադրութեան պատրաստել։ ամրոց գ. բերդ, ամրութիւն։ ամրութիւն գ. զօրացուած դիրք, պատուար։ ամփիթատրոն գ. բոլորաձեւ աստիճանաւոր սրահ, կրկէս։ ամփոփ ած. սեղմ, հակիրճ, ինքնիր մէջ հաւաքուած։ ամփոփել նրգ. համառօտել, հաւաքել, խտացնել։ ամփոփում գ. հաւաքում, եզրափակում; ինքնիր վրայ կեդրոնացում։ ամօթ գ. ամչնալը, խիպ; անպատուութիւն, նախատինք։ ամօթահար ած. խայտառակուած։ ամօթապարտ ած. սեւերես, յանցաւոր։ ամօթխած ած. խպնոտ, համեստ, պարկեշտ։ ամօթոյք գ. սերնդագործական անդամներ։ այբբենական ած. այբուբենի կարգով։ այբբենարան գ. մանուկներու քերական։ այբուբեն գ. հայ գիրերու ցանկը։ այգ գ. ցերեկի սկիզբը, արեւագալ։ այգաբաց գ. արշալոյս, լուսադէմ, արեւագալ։ այգանալ չզ. լուսնալ։ այգեգործ գ. այգի մշակող, պտղագործ։ այգեկութ գ. խաղողաքաղ։ այգեստան գ. այգի պարունակող հող, մրգաստան։ այգի գ. որթատունկի պարտէզ, պտղաստան։ այգուն մկ. առաւօտ կանուխ։ այդ ած. ատիկա։ այեր գ. օդ, մթնոլորտ։ այժմ մկ. հիմա, ներկայիս։ այժմէական ած. ժամանակակից, արդիական։ այլ ած. տարբեր, ուրիշ; շղ. սակայն։ այլաբանել նրգ. պատկերաւոր՝ փոխակերպուած ձեւով ըսել։ այլաբանութիւն գ. փոխաբերութիւն; առակախօսութիւն։ այլադաւան ած. տարբեր կրօնի պատկանող։ այլազգի ած. օտարազգի։ այլախոհ ած. տարբեր մտածումի հետեւող, այլամիտ, այլակարծիք; հերձուած։ այլակերպել նրգ. փոխել, կերպարանափոխել, ձեւափոխել։ այլակերպութիւն գ. կերպարանափոխութիւն, ձեւափոխութիւն; տօն վարդավառի։ այլամերժ ած. իրմէ տարբերը մերժող, վանողական։ այլայլիլ չզ. խռովիլ, շփոթիլ։ այլանդակ ած. արտառոց, անճոռնի, անշնորհք։ այլանդակութիւն գ. արտառոցութիւն, անճոռնի բաներ։ այլասերիլ չզ. վատասերիլ, օտարանալ։ այլափոխութիւն գ. ձեւափոխութիւն, յեղաշրջում։ այլեւայլ ած. պէսպէս, զանազան։ այլեւս մկ. ուրիշ անգամ, տարբեր ձեւով։ այլուստ մկ. ուրիշ կողմէ։ այլուր մկ. ուրիշ տեղ։ այծ գ. որոճացող կենդանի, նոխազին էգը։ այծարած գ. այծ արածող հովիւ։ այծեամ գ. վայրի այծ։ այծեղջիւր գ. այծազգի կենդանի; զոդիակոսի տասներկրորդ նշան։ այծենի գ. այծի մորթ, այծեայ։ այն ած. ցուցական բառ։ այնուհետեւ մկ. անկից ետք։ այնպէս մկ. անանկ, այնձեւ։ այո մկ. հաստատական բառ, այդպէս է։ այպ գ. ամօթ, ծաղր։ այպանել նրգ. ծաղրել, յանդիմանել, պախարակել։ այս ած. ցուցական բառ; գ. դեւ, սատանայ։ այսահար գ. դիւահար, սատանայէ բնակուած։ այսինքն շղ. ըսել կ՚ուզեմ թէ։ այսպէս մկ. ասանկ, այս ձեւ։ այսքան մկ. այսչափ։ այտ գ. երես, թուշ։ այտուց գ. ուռեցք, պալար, ելունդ։ այտոյց գ. այտուց։ այտոսկր գ. այտին ոսկորը։ այր գ. էրիկ մարդ, տղամարդ; քարայր, անձաւ։ այրաթող գ. իր ամուսինը թողած կին։ այրասպան գ. մարդասպան, իր էրիկը սպանած։ այրել նրգ. կրակ տալ, վառել, խանձել; զոհել։ այրի գ. կին, որուն ամուսինը մեռած է։ այրիանալ չզ. այրի դառնալ, անտէր դառնալ։ այրիլ չզ. վառիլ, բռնկիլ; ձախողիլ։ այրուձի գ. հեծելազօր, ձիու վրայ մարտնչող գունդ։ այց գ. այցելութիւն, տեսակցութիւն։ այցեգին գ. բժիշկէն քննուելու համար վճարուած գումար, այցեվճար, այցավարձ։ այցելու գ. հիւր; ոչ մնայուն (դասատու), ղրկուած քննիչ։ այցելութիւն գ. հիւրութիւն։ այցետոմս գ. մէկու հասցէն կրող քարտ։ ան դեր. ինք, անիկա։ անագ գ. կլայեկ, մետաղեայ ամաններու ծեփ։ անագան մկ. ուշ, ուշ ատեն։ անագապղինձ գ. արոյր։ անագորոյն ած. անգութ, դաժան։ անախորժ ած. անհամ, տհաճ։ անակնկալ ած. գ. անսպասելի (դէպք)։ անաղարտ ած. մաքուր, անապական։ անամօթ ած. չամչցող, լիրբ, աներես։ անայլայլ ած. անխռով, անփոփոխ, անդորր, անվրդով։ անանուխ գ. համեմաբոյս, դաղձ (նանէ)։ անանուն ած. անուն չունեցող, հեղինակը անյայտ։ անաչառ ած. անկողմնակալ, արդարադատ։ անապակ ած. զուտ, ջինջ, անխառն (հեղուկ)։ անապական ած. ապականութիւն չկրող, անաղարտ, կոյս։ անապատ գ. անբնակ, անջրդի տարածութիւն; ճգնարան (հին)։ անապատական գ. անապատի մէջ ապրող, ճգնաւոր։ անառակ ած. գ. ստահակ, փողոցային։ անառիկ ած. անգրաւելի (դիրք), ամուր։ անասելի ած. անպատմելի, աննկարագրելի, անճառ։ անասնաբոյժ գ. անասուններու բժիշկ։ անասնաբոյծ գ. անասուններու աճեցումով զբաղող մասնագէտ, կենդանաբոյծ։ անասնական ած. ստորին, վայրագ, գազանային, կրքոտ։ անասուն գ. անբան կենդանի։ անաստուած ած. անհաւատ, անօրէն, անկրօն։ անատակ ած. անյարմար, անընդունակ։ անարատ ած. անբիծ, անխարդախ։ անարգ ած. նուաստ, անպատիւ, ստոր։ անարգանք գ. նախատինք, այպանք, վիրաւորանք։ անարգել մկ. անխափան, անկաշկանդ; նրգ. անպատուել, նախատել։ անարդար ած. անիրաւ։ անարդարութիւն գ. անիրաւութիւն, վնաս։ անարժէք ած. արժէքէ զուրկ, սին, անկարեւոր, չնչին։ անարի ած. վատասիրտ, թուլամորթ։ անարծաթ ած. աղքատ։ անաւարտ ած. կէս մնացած, կիսատ, թերի։ անբախտ ած. բախտազուրկ, թշուառ։ անբասիր ած. արդար, մաքուր, անխարդախ։ անբարբառ ած. անխօս, անլեզու։ անբարոյ ած. բարոյականի դէմ, լկտի։ անբարունակ ած. անզաւակ, անժառանգ։ անբաւ ած. անսպառ, անսահման։ անբեկանելի ած. վերջնական (վճիռ); չկոտրուող, ճկուն։ անբերելի ած. անշալակելի, անտանելի, անհանդուրժելի։ անբիծ ած. անարատ, ջինջ, անմեղ, անբասիր։ անբնակ ած. ամայի, լքուած։ անբռնաբարելի ած. բռնութեամբ չստացուելի, անժամանցելի, անկողոպտելի։ անգամ մկ. հեղ։ անգայթ ած. հաստատ, ապահով, անսասան, մշտատեւ։ անգայտ ած. նօսր, բարակ, նուրբ։ անգեղ ած. տգեղ, գեղեցկութենէ զուրկ։ անգէտ ած. անտեղեակ, տգէտ; անգիտակից։ անգթութիւն գ. քարասրտութիւն; վայրագութիւն։ անգին ած. ամէն գինէ վեր, մեծարժէք, թանկագին։ անգիտակից ած. գիտակցութենէ զուրկ, անպատասխանատու; գ. հոգեկան աշխարհի ոչ գիտակից մասը։ անգիտանալ նրգ. տեղեակ չըլլալ, չիմանալ; անտեսել։ անգիր ած. գիրէ գրականութենէ զուրկ; գոց (արտասանութիւն)։ անգլերէն ած. գ. անգլիական (լեզու)։ անգղ գ. գիշատիչ թռչուն, արծիւ; հրեշտակ։ անգոյ ած. գոյութիւն չունեցող, երեւակայական, յերիւրածոյ։ անգոսնել նրգ. արհամարհել, անտեսել։ անգործ ած. անզբաղ, գործէ զուրկ; դատարկապորտ։ անգութ ած. անողորմ, վայրագ, անխիղճ, անսիրտ։ անգուման ած. անկարծելի, յանկարծակի, չնախատեսուած։ անգտանելի ած. չգտնուելի; աննման, հազուագիւտ։ անգրագէտ ած. անուսում, գրել կարդալ չգիտցող։ անգրագիտութիւն գ. գրել կարդալ չգիտցողի վիճակ, անուսումնութիւն։ անդ գ. հող, արտ, դաշտ։ անդ մկ. հոն։ անդադար մկ. շարունակ, յարատեւօրէն։ անդամ գ. մարմնի կամ ընկերութեան մաս։ անդամագրութիւն գ. ընկերութեան անդամ դառնալը։ անդամազննութիւն գ. մարմնի կազմութեան բժշկական հետազօտութիւն։ անդամալոյծ գ. անշարժութեան մատնուած մարմին, անդամ։ անդամալուծել նրգ. անշարժութեան մատնել։ անդամակցիլ չզ. միութեան մասնակցիլ իբր անդամ։ անդամակցութիւն գ. միութեան պատկանում։ անդամահատութիւն գ. մարմնի անդամը կտրելու գործ՝ գործողութիւն։ անդամավճար գ. վճարելի գումար՝ անդամակցութեան։ անդամատետր գ. անդամակցութեան տետրակ։ անդապահ գ. արտերը պահպանող։ անդառնալի ած. վերջնական, անդարձ։ անդաստակ գ. շէնքի մուտքին ներքին բակ, նախագաւիթ։ անդաստան գ. մշակուած հողեր, արտօրայք; անոնց օրհնութիւնը։ անդատապարտ ած. անմեղադրելի, մահէ զերծ։ անդարձ ած. մկ. չվերադարձող, վերջնական։ անդենական գ. ած. միւս կեանքին վերաբերող, անդրշիրիմեան։ անդէորդ գ. նախիր արածող։ անդղրդելի ած. անշարժ, անխախտ։ անդնդակուլ ած. անդնդային խորութիւններ ունեցող։ անդնդասոյզ ած. անդունդի մէջ սուզուող; խոր։ անդոհ գ. մտմտուք, անձկութիւն, տագնապ։ անդոհանք գ. անդոհ։ անդորր ած. խաղաղ, հանգիստ, անվրդով։ անդորրագիր գ. վճարում հաւաստիացնող վկայական։ անդորրաւէտ ած. հանգիստ պարգեւող, խաղաղ։ անդորրութիւն գ. խաղաղութիւն, հանդարտութիւն։ անդուլ մկ. դադար չունեցող, միշտ գործող։ անդունդ գ. խորխորատ, վիհ։ անդրաբեմ գ. քուլիս, բեմի ետեւը։ անդրագոյն մկ. ուրիշ անգամ եւս, նախապէս։ անդրադառնալ նրգ. նշմարել, նկատել; կրկին դառնալ, գիտակցիլ։ անդրադարձ գ. ինքնագիտակցութիւն, գիտակցում; ցոլացում (լոյսի)։ անդրադարձում գ. անդրադարձ։ անդրանիկ գ. առաջին զաւակ, առջինեկ; ած. ամէնէն առաջ պատահող։ անդրավարտիք գ. երկայն վարտիք։ անդրդուելի ած. անսասան, միտք չփոխող, անտեղիտալի։ անդրի գ. արձան։ անդրիագործ գ. արձանագործ։ անդրշիրիմեան ած. գերեզմանի յաջորդող գոյութեան վերաբերող, անդենական։ անդրոշմ ած. անկնիք, անդիմագիծ։ անեզր ած. անսահման, անծայրածիր։ անել գ. որ ելք չունի (փողոց, կացութիւն)։ անեղ ած. ինքնագոյ, ուրիշէ չստեղծուած։ անեղծ ած. անաղարտ, որ չի վատթարանար։ աներ գ. հարսին հայրը։ աներես ած. անզգայ, անամօթ, լիրբ։ աներեր ած. անշարժ, ամուր։ աներեւոյթ ած. աչքով չտեսնուող, անյայտ, անտեսանելի; գ. անորոշ դերբայ։ աներեւութանալ չզ. անհետանալ, ցնդիլ, չերեւիլ։ աներկբայ ած. անտարակոյս, հաստատ։ աներկեւան ած. աներկիւղ, անկասկած։ աներկիւղ ած. անվախ, քաջ։ աներկմիտ ած. աներկբայ, անտարտամ, վճռակամ։ աներձագ գ. աներորդի, հարսին եղբայրը։ անզգամ ած. անոպայ, լիրբ, անպատկառ։ անզգալաբար մկ. քիչ քիչ, հետզհետէ, տակաւ առ տակաւ։ անզգայ ած. զգալու կարողութենէ զուրկ, անսիրտ; ուշաթափ։ անզգայացում գ. թմրեցում, անէացում։ անզգաստ ած. անխրատ, անխոհեմ։ անզեղջ ած. չզղջացող, յամառ մեղաւոր, անուղղայ։ անզէն ած. անպաշտպան, չզինուած։ անզիջող ած. տեղի չտուող, խստապահանջ, յամառ։ անզուգական ած. աննման, գերազանց, անմրցելի, չնաշխարհիկ։ անզուսպ ած. անզսպելի, անսանձ, կատաղի։ անզրաւ ած. անվերջ, մշտական։ անզօր ած. տկար, անկարող։ անէացում ած. գոյութենէ դադրում, ոչնչացում։ անէանալ չզ. ոչնչանալ, գոյութենէ դադրիլ, անհետանալ; մեռնիլ, կորչիլ։ անէծք գ. նզովք։ անէութիւն գ. գոյութենէ զուրկ վիճակ, անգոյութիւն։ անըմբռնելի ած. անհասկնալի, անբացատրելի։ անընդհատ մկ. անդադար, տեւական։ անընդունակ ած. անատակ, անկարող (ուսմանց)։ անընթեռնլի ած. չկարդացուող։ անընկճելի ած. աննուաճելի, անպարտելի։ անընտել ած. չընտանեցած, վայրենի, անվարժ։ անթառամ ած. մշտադալար, չխամրող; գ. անմեռուկ (ծաղիկ)։ անթատակ գ. անութի տակը։ անթարթ ած. մկ. սեւեռուն, անքթիթ (աչքեր)։ անթացուպ գ. քալելու համար անութի տակ դրուող յենակ։ անթափանց ած. որմէ լոյս կամ այլ մարմին չ՚անցնիր, որ լուսանցիկ չէ; չմեկնաբանուող (խորհուրդ), թանձր։ անթել գ. հաղորդակցութիւն ելեկտրական ալիքով (հեռագիր)։ անթերի ած. կատարեալ, լման։ անթիւ ած. անհաշուելի, անհամար։ անթեւուկ գ. բոկի տեսակ անասուն (մանշօ)։ անթրոց գ. թոնիրի կրակը խառնելու ձող։ անժաման ած. ուշ մնացած, սխալ ժամանակին հասնող։ անժամանցելի ած. ժամանակով չկորսուող (իրաւունք), անկորնչելի, մշտնջենական։ անժխտելի ած. անուրանալի, անվիճելի։ անժոյժ ած. անհամբեր, չդիմացող։ անժուր ած. անհամ (կերակուր)։ անի դեր. ինք, անիկա, ան։ անիծ գ. ոջիլի հունտ՝ ձու։ անիծապարտ ած. անէծքի արժանի։ անիծել նրգ. նզովել, մէկուն չարիք կարդալ։ անիմանալի ած. անհասկնալի։ անիմաց ած. անիմանալի։ անիշխան ած. ղեկավարէ զուրկ, ինքնագլուխ։ անիշխանական գ. ած. իշխանութիւն չընդունող, ամէն իշխանութեան թշնամի։ անիսոն գ. անուշահոտ տունկ մը։ անիրական ած. երազային, երեւակայական։ անիրաւ ած. իրաւունքի դէմ, անարդար։ անիրաւութիւն գ. անարդարութիւն, զրկում։ անիւ գ. կառքի շրջանակ։ անլի ած. առանց աղի։ անլուր ած. չլսուած, անհաւատալի։ անլռելի ած. չլռող, մշտախօս։ անխախտ ած. ամուր, անսասան, հաստատ։ անխառն ած. զուտ, հարազատ։ անխափան ած. անարգել։ անխզելի ած. չբաժնուող, անքակտելի, անխախտ։ անխիղճ ած. անգութ, դաժան, խղճմտանքէ զուրկ։ անխնամ ած. անփոյթ, հոգածութենէ զուրկ; անմշակ։ անխնայ մկ. անխղճօրէն, անողորմ կերպով։ անխոհեմ ած. անզգոյշ, յանդուգն, անհեռատես։ անխոնջ ած. չյոգնող, մշտաջան, ժիր։ անխորհուրդ ած. անխոհեմ, անհեռատես։ անխոցելի ած. անվիրաւորելի, լաւ զրահուած։ անխուսափելի ած. որմէ խոյս տալ՝ խուսափիլ կարելի չէ, պարտադրուած, անհրաժեշտ։ անխռով ած. խաղաղ, անդորր։ անխտիր ած. համահաւասար, առանց բացառութեան, առանց խտրութեան։ անխօս ած. լուռ, անբարբառ, մունջ։ անծայրածիր գ. անսահման, անեզր։ անծանօթ գ. չճանչցուող, ծածուկ; գ. օտարական։ անծեղ գ. կաչաղակ թռչունը; կէս այրած փայտ։ անկազմակերպ ած. խառնակ վիճակ, անկարգ։ անկախութիւն գ. ինքնավարութիւն, ազատութիւն։ անկամ ած. չկամ, թուլակամ։ անկայուն ած. անհաստատ, երերուն, յեղյեղուկ։ անկանոնութիւն գ. շեղում, օրինազանցում, ապօրինութիւն։ անկաշառ ած. կաշառքէ չտարուող, անաչառ։ անկաշկանդ ած. ազատակամ, համարձակ։ անկապակից ած. անկապ, կցկտուր, անյարիր։ անկապտելի ած. անբռնաբարելի, անսանձելի, անկաշկանդելի։ անկասկած ած. մկ. ստոյգ, անտարակուսելի։ անկատար ած. կիսաւարտ, թերի; բայի ժամանակ։ անկար ած. անկարող, անուժ։ անկարգապահ ած. կարգ կանոնը խախտող, խառնակիչ։ անկարգել գ. օդանաւէն ցատկելու ծառայող, հովանոց։ անկարգելաւոր գ. անկարգել գործածող բանակային։ անկարգութիւն գ. կարգ կանոնի պակաս, խռովութիւն; բարոյական շեղում։ անկարելի ած. անհնար, անիրականալի։ անկարեկիր ած. գութ չունեցող, անվշտակիր։ անկարողութիւն գ. անզօրութիւն; արգելք։ անկելանոց գ. անզօր կամ տարիքը առած մարդոց պատսպարան, ծերանոց, հանգստավայր։ անկեղծ ած. պարզ, շիտակ, աննենգ։ անկենդան ած. անշունչ, մեռած, անկեանք, անհոգի։ անկէզ ած. չայրող, անկիզելի, անտոչորելի։ անկերպարան ած. անձեւ, անկազմ։ անկիզելի ած. չայրող, կրակով չսպառող, անկէզ։ անկիրթ ած. անքաղաքավար, կոշտ, անտաշ։ անկիւն գ. իրար կտրող գիծերու փակման կէտ; խորշ, գոգ, մեկուսացած տեղ։ անկիւնագիծ գ. անկիւնէ անկիւն քաշուած գիծ (տիակոնալ)։ անկիւնադարձ գ. ճամբու անկիւն; կարեւոր փոփոխութեան հանգրուան։ անկիւնաքար գ. հիմնաքար; անկիւն կապող վէմ։ անկշռադատ ած. սխալ դատող, անխոհեմ; խակ։ անկոխ ած. կոյս ճամբայ, ամայի, վայրի։ անկողին գ. մահիճ; (աղքատ) խշտիկ; (գետի) հուն։ անկողմնակալ ած. անաչառ, արդարադատ։ անկոչ ած. անհրաւէր, ինքնակոչ։ անկում գ. տապալում, փլուզում, սայթաքում։ անկուտի ած. գրպանը ծակ, սլքտացող։ անկոփ ած. չտաշուած, ձեռք չդպած։ անկրթութիւն գ. լրբութիւն, անքաղաքավար գործ։ անհաղորդ ած. ուրիշի հետ չյարաբերող, անմասն, գոց։ անհամ ած. տհաճ, անճաշակ, անլի։ անհամաձայն ած. անմիաբան, հակասական, տարակարծիք։ անհամաչափ ած. իրարու չյարմարող, անհաւասար։ անհամար ած. անթիւ, բազմահազար։ անհամբեր ած. մկ. անզուսպ, անժուժ; կարօտած։ անհամբոյր ած. անսիրալիր, վայրենի, անզուսպ։ անհամեմատ մկ. անբաղդատելի, անզուգադիր։ անհամութիւն գ. տհաճ; համի պակաս։ անհանգիստ ած. անհանդարտ, անտրամադիր; հիւանդ։ անհանդարտ ած. միշտ շարժումի մէջ; աղմկասէր։ անհանդուրժելի ած. անթոյլատրելի, անտանելի, աններելի։ անհանդուրժողութիւն գ. անհաշտութիւն, աններողութիւն, անզիջողութիւն։ անհանճար ած. ձիրքէ, տաղանդէ զուրկ, անտաղանդ։ անհաշտ ած. ոխակալ, աններող; հակոտնեայ (գաղափար)։ անհաս ած. որուն հասնիլ կարելի չէ, անմերձենալի։ անհաստատ ած. խախուտ, երերուն։ անհասկացողութիւն գ. իրար սխալ հասկնալը; տարակարծիք, թիւրիմացութիւն։ անհատ գ. իւրաքանչիւր մարդ, անձ, հոգի։ անհատականութիւն գ. անձնականութիւն, զօրաւոր նկարագիր։ անհատապաշտ ած. անհատի կամ սեփական շահի հետեւող։ անհատնում ած. անսաստ։ անհարազատ ած. կեղծ, խորթ։ անհարկի ած. չպահանջուած, աւելորդ, անտեղի։ անհաւասար ած. անհարթ (գետին), քանակով տարբեր։ անհաւասարակշիռ ած. ծայրայեղ, հաւասարակշռութենէ զուրկ։ անհաւաստի ած. անհաւատալի, շինծու, անվաւեր։ անհաւատ գ. ած. անկրօն, անաստուած։ անհաւատարմութիւն գ. պարտազանցութիւն; դաւաճանութիւն (ամուսնական)։ անհաւատութիւն գ. անկրօնութիւն, անաստուածութիւն։ անհեթեթ ած. իմաստազուրկ, հակասական, անտրամաբան։ անհետանալ չզ. աներեւութանալ, կորսուիլ, փարատիլ։ անհետեւանք ած. անարդիւն, անլուծում։ անհերքելի ած. անժխտելի, ապացուցուած։ անհիմն ած. առանց հիմի, առանց փաստի։ անհնազանդ ած. ըմբոստ, անհպատակ, հեստ։ անհնարին ած. անկարելի, անել։ անհոգ ած. անփոյթ, անտարբեր։ անհուն ած. անծայր, անհամար, անչափ, անսահման։ անհուպ ած. անհասանելի, անհպելի, անմերձենալի; կոյս։ անհպելի ած. անմերձենալի, որու դպչիլ կարելի չէ։ անհրաժեշտ ած. հարկաւոր, կենսական։ անհրապոյր ած. որ գրաւիչ չէ, անախորժ, անշուք; անգեղ։ անձ գ. անհատ, իմացական էակ։ անձանձիր ած. մկ. անխոնջ, յարատեւ, առանց տաղտկալու։ անձաւ գ. քարայր։ անձեռնմխելի ած. վերապահուած, անհպելի (գումար)։ անձեռոց գ. ձեռքի սրբիչ։ անձկալ նրգ. կարօտնալ, ըղձալ, տենչալ։ անձկալի ած. կարօտալի, ցանկալի։ անձկայրեաց ած. կարօտէ տոչորուած։ անձկութիւն գ. սրտնեղութիւն, հոգ։ անձնագեղ ած. գեղեցիկ կերպարանքով, վայելչագեղ։ անձնազոհ ած. անձնուէր, ինքնազոհ։ անձնաթուղթ գ. պետական ինքնութեան տետր, ինքնաթուղթ։ անձնակազմ գ. պաշտօնեաներու կազմ՝ խումբ։ անձնական ած. սեփական, անձին վերաբերող։ անձնականութիւն գ. ինքնութիւն, անհատականութիւն։ անձնամատոյց ած. ինքնանուէր, տրամադիր։ անձնամոլ ած. եսասէր, անձնապաշտ։ անձնապաշտ ած. կամապաշտ, եսամոլ։ անձնապաստան ած. ինքնավստահ, մեծամիտ։ անձնասէր ած. ինքնասէր, իր անձը սիրող, եսասէր։ անձնասիրութիւն գ. եսասիրութիւն։ անձնասպան գ. ինքնասպան։ անձնասպանական ած. գիտակցօրէն մահ դիմակալող։ անձնասպանութիւն գ. ինքնասպանութիւն; ինքնազոհութիւն։ անձնատեաց գ. ինքզինք ատող։ անձնատուր ած. զինաթափ, ինքզինք յանձնած։ անձնաւորութիւն գ. հեղինակաւոր մարդ; թատերական տիպար։ անձնեղ ած. մարմնեղ, յաղթանդամ։ անձնիշխան ած. ինքնիր տէր, անկախ։ անձուկ գ. կարօտ, իղձ; նեղ վիճակ; նեղ անցք, կիրճ։ անձրեւ գ. ամպերէն տեղացող ջուր, տարափ (զօրաւոր)։ անձրեւազգեստ գ. անձրեւի դէմ անթափանց զգեստ։ անձրեւանոց գ. անձրեւի դէմ հովանոց։ անձրեւել նրգ. տեղալ, անձրեւ գալ; ցօղել։ անճանաչելի ած. չճանչցուող, բոլորովին փոխուած։ անճաշակ ած. ճաշակէ զուրկ, կոշտ։ անճառելի ած. անպատմելի, անասելի։ անճար ած. անհնար, ճարազուրկ։ անճարակ ած. անկարող, ապիկար։ անճիտել նրգ. բնաջինջ ընել; վիզը կտրել։ անճոռնի ած. այլանդակ, անվայել, հրէշային։ անճրկիլ չզ. խեղճանալ, պապանձիլ, սմքիլ։ անմահ ած. որ մահ չի ճանչնար, մշտագոյ, անմեռ։ անմահանալ չզ. յաւերժանալ; համբաւ շահիլ։ անմատոյց ած. անմերձենալի, անհպելի։ անմատչելի ած. անհաս; շատ սուղ (գին), բարձր (տեղ)։ անմարդաբնակ ած. ամայի, անմարդի, անշէն, անապատ։ անմարսելի ած. չմարսուող։ անմարսողութիւն գ. մարսելու դժուարութիւն։ անմարթ ած. անկարելի։ անմեկին ած. անբացատրելի, խրթին։ անմեղ ած. մեղք չունեցող, անպարտ, մանկունակ։ անմեղունակ ած. անմեղ։ անմեղադրելի ած. անպարսաւելի, արդարանալի։ անմեռուկ գ. մանր տերեւներով բոյս, անթառամ։ անմերձենալի ած. որու կարելի չէ մօտենալ, անմատչելի։ անմիաբան ած. անհամաձայն, պառակտուած, գժտուած։ անմիջապէս մկ. իսկոյն, շուտով։ անմիտ ած. անխելք, անիմաստ։ անմխիթար ած. առանց մխիթարիչի, անսփոփան։ անմոռաց ած. միշտ յիշուող, անմահ (յիշատակ)։ անմոռուկ գ. ծաղիկ (միոգոդիս)։ անմռունչ ած. անձայն, անբարբառ, անտրտունջ։ անմօրուս ած. մօրուքէ զուրկ; գօշ։ անյագ ած. անկուշտ, անյագուրդ։ անյաղթ ած. անպարտելի, աննուաճելի։ անյաղթելի ած. անյաղթ։ անյայտ ած. ծածուկ, անորոշ, գաղտնի, անծանօթ։ անյայտանալ չզ. աներեւութանալ, չքանալ։ անյապաղ մկ. առանց ուշացումի, իսկոյն, անմիջապէս։ անյաջողութիւն գ. ձախողութիւն; փորձանք, վնաս։ անյարիր ած. կցկտուր, անկապ, իրարու խորթ։ անյեղլի ած. անշարժելի, հաստատ, անտեղիտալի։ անյետաձգելի ած. իսկոյն կատարուելի, պարտաւորիչ։ անյիշաչար ած. ներողամիտ, անոխակալ։ անյիշատակ ած. մոռցուած, վաղնջական։ անյողդողդ ած. չսասանող, տոկուն, հաստատուն։ աննախընթաց ած. նախապէս չպատահած, աննման։ աննիազ ած. անկարօտ, ինքնաբաւ։ աննիւթական ած. անմարմին, հոգեւոր, ոգեղէն։ աննկատ ած. աննշմար, ուշադրութենէ վրիպած։ աննկուն ած. չխորտակուող, աննուաճելի։ աննման ած. անզուգական, անբաղդատելի։ աննշան ած. անկարեւոր, նշանակութենէ զուրկ, չնչին։ աննշմար ած. աննկատ, չերեւցող։ աննշմարելի ած. աննշմար։ աննուաճ ած. չգրաւուած, չենթարկուած, անյաղթելի։ աննպաստ ած. ոչ օգտակար, վնասակար, դէմ։ անշահախնդիր ած. իր շահը չփնտռող, անկողմնակալ։ անշարժ ած. չշարժող, հաստատուն, աներեր։ անշեղ ած. շիտակ, ուղիղ, հաստատ։ անշէն ած. անբնակ, ամայացած, անմարդաբնակ։ անշէջ ած. անմար, մշտավառ։ անշնչանալ չզ. դիակ դառնալ, շունչը փչել, մեռնիլ։ անշնչելի ած. խեղդուկ (օդ); հեղձուցիչ, անտանելի։ անշշուկ մկ. ած. անաղմուկ, սուսիկ փուսիկ։ անշուշտ մկ. անտարակոյս, հարկաւ։ անշուք ած. անզարդ, համեստ, աղքատիկ, խոնարհ։ անշքանալ չզ. նսեմանալ, փառքէ իյնալ։ անոխակալ ած. ոխ չպահող, վեհանձն, անյիշաչար։ անողորմ ած. անխնայ, անագորոյն, անգութ։ անողոք ած. անհաշտ, դաժան, քար սիրտ։ անոպայ ած. անամօթ, կոպիտ, տմարդի։ անորակ ած. արժէքով վատ, մակարդակով ցած, աժան։ անորակելի ած. ամէն որակումէ դուրս (վատ արարք); ոչ բնութագրելի։ անուանական ած. ոչ իրական, անունի վերաբերող։ անուանակից ած. նոյն անունը ունեցող, նոյնանուն։ անուանակոչութիւն գ. անուն դնելը; անուն; անունի տարեդարձ; քրիստոսի տօն։ անուանարկել նրգ. վարկաբեկել, խայտառակել։ անուանացանկ գ. անուններու ցանկ։ անուանել նրգ. կոչել, անունը տալ; նշանակել (պաշտօնի)։ անուանի ած. հանրածանօթ, հռչակաւոր։ անուանում գ. անուն; պաշտօնի նշանակում։ անութ գ. թեւին տակը։ անուղղայ ած. գէշ վարքը չփոխող, անկարգ, անզեղջ։ անուն գ. բառ, որով կը կոչենք էակները, գոյական; համբաւ, վարկ։ անուշ գ. անուշեղէն, քաղցրաւենի; ած. քաղցր, համեղ, սիրուն, աղու (ձայն)։ անուշաբոյր ած. անուշահոտ, բուրեղ։ անուշադիր ած. ցրուած, մտազբաղ։ անուշեղէն գ. քաղցրաւենի։ անուս ած. ուսում չստացած, անգրագէտ։ անուսութիւն գ. անգրագիտութիւն։ անուսումնութիւն գ. անուսութիւն, անգրագիտութիւն։ անուր գ. շղթայի օղակ։ անուրջ գ. երազ, ցնորք։ անչափահաս ած. հասունութեան՝ արբունքի չհասած, տհաս։ անպաճոյճ ած. անզարդ, անշուք, հասարակ, համեստ։ անպայման մկ. անպատճառ։ անպաշտպան ած. անօգնական, անապաստան, անզէն։ անպաշտպանելի ած. խախուտ (դիրք); վիճելի (տեսակէտ)։ անպատասխանատու ած. գիտակցութենէ զուրկ, անկշռադատ։ անպատեհ ած. անյարմար, անտեղի։ անպատեհութիւն գ. անյարմարութիւն։ անպատիւ ած. անարգ, վատահամբաւ, ամօթալի։ անպատկառ ած. լիրբ, անամօթ, աներես։ անպատճառ մկ. անշուշտ, անպայման։ անպատշաճ ած. անյարմար, անվայել, անտեղի։ անպատուել նրգ. անարգել, նուաստացնել, վարկաբեկել։ անպատուութիւն գ. անարգանք, նախատինք, բիծ։ անպատում ած. անասելի, անճառելի, սքանչելի։ անպատսպար ած. անապաւէն, անապաստան։ անպարագիծ ած. անպարփակ, անեզր, անսահման։ անպարագրելի ած. անչափելի, անկշռելի։ անպարկեշտ ած. անհամեստ, լիրբ; խարդախ։ անպարտ ած. անմեղ, արդարացած։ անպարտելի ած. անյաղթելի, չպարտուող։ անպարփակ ած. անեզր, լայնարձակ, անպարագիծ։ անպէտ ած. անօգուտ, աւելորդ, սին, զուր։ անպիտան ած. բանի չծառայող, վատ։ անջատ ած. զատ, ուրոյն, մեկուսի։ անջատել նրգ. բաժնել իրարմէ հեռացնել; խզել։ անջինջ ած. չջնջուող, մնայուն, յաւիտենական։ անջրդի ած. ուր ջուր չկայ, ցամքած։ անջրպետ գ. միջոց, հեռաւորութիւն; ոլորտ, օդոլորտ։ անջրպետել նրգ. անջրպետ բանալ, անջրպետի մէջ արձակել։ անսալ նրգ. հաւանիլ, հնազանդիլ, մտիկ ընել։ անսակարկ ած. լման նուիրումով, անհաշիւ։ անսայթաք ած. անկում չ՚ունեցող, անխափան։ անսանձ ած. անզուսպ, մոլեգին, ապերասան։ անսասան ած. անխախտ, անխորտակելի։ անսաստ ած. խօսք մտիկ չընող, հեստ։ անսեթեւեթ ած. անշինծու, անշեղ։ անսխալական ած. ամենեւին չսխալող։ անսկզբունք ած. սկզբունքէ զուրկ, պատեհապաշտ։ անսկիզբ ած. սկիզբ չունեցող, մշտակայ։ անսովոր ած. սովորականէ դուրս, բացառիկ; տարօրինակ։ անսուաղ ած. անօթի։ անսուտ ած. ճշմարիտ, հաւաստի։ անսպառ ած. անհատնում, մշտահոս։ անստգիւտ ած. չքնաղ, անբիծ, անթերի։ անսփոփ ած. անմխիթար։ անվախ ած. անվեհեր, քաջ։ անվախճան ած. անվերջ, անհուն, յաւերժ։ անվայել ած. անպատշաճ, անպարկեշտ։ անվարժ ած. սկսնակ, անփորձ, խակ։ անվարտի ած. մերկ, փորը բաց։ անվաւեր ած. անհարազատ, չեղեալ, ապօրինի, անզօրու։ անվեհեր ած. անվախ, յանդուգն։ անվթար ած. անաղարտ, չվնասուած, ամբողջ։ անվիճելի ած. անժխտելի, ստոյգ։ անվկանդ ած. անյաղթելի, աննուաճելի, անկապտելի։ անվհատ ած. չյուսահատող, ժրաջան։ անվճար ած. չվճարուած, ձրի, չհատուցուած։ անվրդով ած. խաղաղ, անդորր, անայլայլ։ անվրէպ ած. անշեղ, նպատակին հասնող։ անտաղանդ ած. ձիրքէ շնորհքէ զուրկ, անհանճար։ անտաշ ած. կոպիտ, չաշխատուած, կոշտ։ անտառ գ. ծառաստան, (փոքր) պուրակ։ անտառաբնակ ած. անտառ բնակող, վայրենի։ անտառապահ գ. անտառի պահակ։ անտարակոյս մկ. ստոյգ, անկասկած, անշուշտ։ անտարբեր ած. անփոյթ, անհոգ, անզգայ։ անտարբերութիւն գ. անփութութիւն, անհոգութիւն։ անտեղեակ ած. լուր չունեցող, անգիտակ։ անտեղի ած. անպատշաճ, անյարմար։ անտեղիտալի ած. անզիջելի, անդրդուելի։ անտեսել նրգ. արհամարհել, անխնամ լքել, զանց ընել։ անտերունչ ած. անտէր, անպաշտպան։ անտիպ ած. չտպուած, նոր; ինքնատիպ։ անտոհմ ած. անյայտ, ոչ ազնուական տոհմէ։ անտունի ած. գ. ժողովրդային սիրերգ; որբացած։ անրակ գ. ուսի եւ վիզի միջեւ ոսկոր։ անրջական ած. անուրջի վերաբերող, երազային։ անցագիր գ. երկրէ երկիր ճամբորդելու պետական տետր։ անցաթողել նրգ. մուտքը թոյլատրել (անձի, ապրանքի)։ անցարգել գ. անցքը փակող շարժական արգելք կամ կայան։ անցաւոր ած. ոչ մշտնջենական, մահկանացու, վաղանցիկ։ անցեալ ած. գ. կեանքի նախորդ շրջան; անցած, աւարտած։ անցընել նրգ. մտցնել, փոխադրել; ժամանցել։ անցնիլ չզ. երթալ, անցեալին պատկանիլ; գերազանցել։ անցողական ած. ոչ մնայուն; անցաւոր։ անցողակի մկ. հարեւանցի, թռուցիկ, միջանկեալ։ անցորդ գ. ուղեւոր, ճամբէ անցնող։ անցուդարձ գ. երթեւեկ; պատահար, դէպք։ անցուղի գ. անցնելու ճամբայ (թրանզիթ)։ անցք գ. դէպք, պատահար; անցնելու տեղ, բացուածք։ անփառունակ ած. փառքէ զրկուած, անարգ։ անփափկանկատ ած. խօսքով կամ վարքով աննուրբ։ անփոխանակելի ած. չփոխանակուող (արժէք)։ անփոխարինելի ած. անփոխանակելի։ անփոյթ ած. անհոգ, անջան։ անփորձ ած. փորձառութենէ զուրկ, անվարժ; անվտանգ։ անփուտ ած. չփտող։ անփոփոխ ած. փոփոխութիւն չկրող, նոյն, անայլայլ։ անքակտ ած. անբաժանելի, սերտ։ անքակտելի ած. անքակտ։ անքաւելի ած. աններելի։ անքթիթ ած. սեւեռուն, անթարթ։ անքնին ած. անքննելի, անկշռելի, անզննելի։ անքննելի ած. խորհրդաւոր, չքննուող։ անքոյթ ած. խաղաղ, ապահով։ անքուն ած. քնատ, արթուն, հսկող։ անօգուտ ած. օգտակարութիւն չունեցող, անպէտ, սին։ անօթ գ. աման, ընտիր պնակ։ անօթենալ չզ. քաղցիլ, սովիլ։ անօթի ած. քաղցած, սովահար, նօթի։ անօսր ած. նուրբ, ցանցառ, անկշռելի։ անօրէն ած. օրէնք չճանչցող, անիրաւ։ անօրինակ ած. անհամեմատ, անբաղդատելի։ աշակերտ գ. դպրոցական, հետեւորդ, ուսանող։ աշակերտել նրգ. դաստիարակել, ուսուցանել։ աշակերտիլ չզ. աշակերտ ըլլալ։ աշխատակից գ. գործակից, միատեղ աշխատող։ աշխատանոց գ. աշխատանքի վայր, գործատեղի։ աշխատանք գ. գործ, վաստակ, յոգնութիւն; երկ, յօրինում։ աշխատասէր ած. գործը սիրող, ժրաջան, ջանասէր։ աշխատասիրել նրգ. յօրինել, ուսումնասիրել։ աշխատասիրութիւն գ. ջանասիրութիւն; ուսումնասիրութիւն, գրական յօրինում։ աշխատավայր գ. գործատեղի։ աշխատավարձ գ. ռոճիկ, աշխատանքի վարձ։ աշխատաւոր գ. գործաւոր, բանուոր։ աշխատիլ չզ. գործել, բանիլ, ջանալ։ աշխատութիւն գ. երկասիրութիւն, գործունէութիւն, գործ։ աշխար գ. ողբ, լաց։ աշխարել չզ. ողբ բարձրացնել, կոծել ու լալ։ աշխարհ գ. տիեզերք, երկրագունդ; միջավայր; հայրենիք, երկիր; մարզ, ասպարէզ; երկրաւոր արժէք։ աշխարհաբար գ. խօսուող լեզուն, ոչ գրաբար։ աշխարհագիր գ. մարդահամար, բնակիչներու ցանկում։ աշխարհագրութիւն գ. երկրի ֆիզիկական կառոյցը եւ բնակիչներու գիտութիւն։ աշխարհաժողով գ. համաժողով։ աշխարհակալ ած. շատ երկիրներ նուաճող, տիեզերակալ։ աշխարհական ած. աշխարհի վերաբերող, աշխարհիկ; գ. աշխարհի մէջ ապրող (ոչ–եկեղեցական)։ աշխարհակուլ ած. աշխարհը կուլ տուող, աշխարհաւեր։ աշխարհահայեացք գ. տեսակէտ, ըմբռնելու ձեւ։ աշխարհահռչակ ած. մեծահամբաւ, հանրածանօթ։ աշխարհամարտ գ. համաշխարհային պատերազմ։ աշխարհասփիւռ ած. ամբողջ աշխարհը ցրուած։ աշխարհացոյց գ. աշխարհագրական քարտէզ։ աշխարհաքաղաքացի գ. ած. որու հայրենիքը աշխարհն է, կոսմոպոլիտ։ աշխարհիկ ած. կենցաղասէր, աշխարհային; ժողովուրդի մէջ գործող (կղեր)։ աշխէտ գ. կարմիր դեղնագոյն ձի։ աշխոյժ ած. կայտառ, խանդավառ, ժիր, կենսունակ։ աշխուժութիւն գ. եռանդ, ժիրութիւն, կենսունակութիւն։ աշկերտ գ. սկսնակ գործաւոր։ աշնանամուտ գ. աշնան սկիզբը։ աշուղ գ. գուսան, ժողովրդական երգիչ։ աշուն գ. տարուան երրորդ եղանակը, վերջին բերքի շրջան։ աշտանակ գ. մոմակալ, մոմը բարձր պահելու գործիք։ աշտանակել նրգ. ձի հեծնել, ձիավարել։ աշտարակ գ. բարձրաձեւ ամրութիւն, կամ կառոյց։ աշտէ գ. տէգ, նիզակ։ աշտէաւոր գ. նիզակաւոր։ աչագեղ ած. գեղեցիկ աչքեր ունեցող, աչեղ։ աչազուրկ ած. կոյր, կուրցուած։ աչալուրջ ած. արթուն, ուշիմ, շրջահայեաց։ աչապահք գ. ձիու աչքը ծածկող կաշի։ աչառել չզ. կողմնակցութիւն ընել, խտրել, քծնիլ։ աչառոտ ած. կողմնակալ, անկշռադատ։ աչառու ած. աչառոտ։ աչառութիւն գ. կողմնապաշտութիւն, մարդահաճութիւն։ աչեղ ած. խոշոր ու աղուոր աչքեր ունեցող։ աչխփուկ գ. խաղ, ուր մին աչքը կը խփէ, մինչ միւսը կը պահուըտի։ աչկապուկ ծ. պահուըտուք, աչխփուկ։ աչք գ. ակն, նայուածք; գզրոց; կախարդութիւն։ աչքառու ած. աչքի զարնող, ուշագրաւ։ ապա մկ. յետոյ։ ապաբարոյ ած. բարոյականէ զուրկ։ ապագայ գ. յետոյ գալիք; ասպարէզ; յոյս։ ապազէն ած. առանց զէնքի, չզինուած; զինաթափ։ ապազինել նրգ. առանց զէնքի թողուլ, զինաթափել։ ապաթարց գ. կէտադրութեան նշան, որ զեղչուած գիրի տեղ կը դրուի, մակակէտ։ ապաժամ ած. մկ. ուշացած, տարաժամ։ ապաժամական ած. ուշ հասնող, անժամանակ։ ապաժուժ գ. դուրս հոսած արիւն։ ապալեր ած. ուր բան չի բուսնիր, լերկ, խոպան։ ապակայունացնել նրգ. անապահով դարձնել։ ապակայունացում գ. ապահով վիճակի խանգարում, վրդովում։ ապականացու ած. անցաւոր, որ պիտի փտի, մահկանացու։ ապականել նրգ. փճացնել, կեղտոտել, պղծել։ ապականութիւն գ. փտութիւն, գարշութիւն; անբարոյութիւն; (օդի) կեղտոտում։ ապակեփեղկ գ. ցուցադրութեան ապակիէ դարան (վիդրին)։ ապակեղէն ած. ապակիէ կազմուած իրեր։ ապակեդրոնացում գ. կեդրոնական իշխանութեան բաշխում։ ապակի գ. թափանցիկ, դիւրաբեկ ու կարծր նիւթ։ ապահարզան գ. ամուսնալուծում։ ապահով ած. ստոյգ, վստահելի, անկասկած, անվտանգ։ ապահովագին գ. անվտանգութեան փոխարէն տրուած գումար։ ապահովագիր գ. անվտանգութեան փոխարէն վաւերագիր։ ապահովագրել նրգ. կեանք կամ ինչք ապահովագրութեան յանձնել։ ապահովագրութիւն գ. ընկերային դրութիւն, որ փոխան տարեկան վճարումի հատուցում կը կատարէ վնասեալին։ ապահովասակ գ. ապահովագին։ ապահովել նրգ. կանխաւ երաշխաւորել, ստուգել, հայթայթել։ ապահովութիւն գ. վստահելիութիւն, անվտանգութիւն, գրաւական։ ապանեխել նրգ. վարակումի առաջքը առնել։ ապաշաւ գ. զղջում, ապաշխարութիւն։ ապաշխարել նրգ. մեղքը քաւել, զղջալ։ ապաշխարանք գ. յանցանքի քաւութեան համար չարչարանք։ ապաշխարութիւն գ. քաւութիւն իբր մեղքի հատուցում։ ապաշնորհ ած. ապերախտ, անշնորհք, անճարակ։ ապառաժ գ. ժայռ, կարծր քար; ամրութիւն։ ապառիկ ած. մկ. պարտքով, անկանխիկ։ ապառնի գ. ած. ապագայ, գալիք; բայական ժամանակ։ ապաստան գ. պատսպարան, ապաւէն։ ապաստանեալ, գ. ապաստան գտած անձ։ ապաստանիլ չզ. ապաւինիլ, կռթնիլ, դիմել; կայք հաստատել։ ապատ գ. բնակուած տեղեր, շէն։ ապարանջան գ. թեւի զարդ, օղակ։ ապարանք գ. շքեղ բնակարան, պալատ, հարուստ տուն։ ապարդիւն ած. զուր, անօգուտ, անհետեւանք, փուճ, սին։ ապարօշ գ. թագ, խոյր; վարսակալ։ ապացոյց գ. փաստ, հաւաստիք, նշան։ ապացուցել նրգ. փաստել, հաստատել։ ապացուցանել նրգ. ապացուցել։ ապաւէն գ. ապաստան, պատսպարան։ ապաւինիլ չզ. ապաստանիլ, վստահիլ։ ապաքինարան գ. բուժարան, կազդուրման վայր։ ապաքինիլ չզ. հիւանդութենէ դուրս գալ, բուժուիլ։ ապաքինում գ. առողջանալու շրջան հիւանդութենէ ետք։ ապերախտ ած. ստացած բարիքը մոռցող, երախտամոռ; արդիւնք չտուող։ ապերասան ած. անսանձ, սանձարձակ։ ապերջանիկ ած. դժբախտ, թշուառ։ ապիկար ած. անկարող, անճարակ։ ապիրատ ած. անիրաւ, անզգամ։ ապշահար ած. մեծապէս զարմացած, շլմորած։ ապշահարիլ չզ. զարմանքէն ապուշ կտրել։ ապշեցում գ. զարմացում, պապանձում։ ապշիլ չզ. ապուշ դառնալ, շլմորիլ, զարմանալ։ ապշութիւն գ. անխելքութիւն, յիմարութիւն, շլմորում։ ապուխտ գ. համեմուած չոր միս։ ապուշ ած. անմիտ, յիմար, շլմոր, անխելք։ ապուռ գ. կողոպուտ; ճանկ։ ապուր գ. ջրալի կերակուր։ ապսպրանք գ. յանձնարարութիւն, ապսպրուած գործ։ ապսպրել նրգ. պատուիրել, յանձնարարել։ ապստամբ ած. ըմբոստ, հեստ։ ապստամբիլ չզ. ըմբոստանալ, ընդվզիլ։ ապստամբութիւն գ. ըմբոստացում, յեղափոխութիւն։ ապտակ գ. ափով հարուած (երեսին), ափլէզ։ ապտակել նրգ. ապտակ զարնել; անարգել։ ապրանք գ. շուկայի իրեղէն, վաճառանիւթ։ ապրելակերպ գ. նիստուկաց, կենցաղ, վարք, ընթացք, բարք։ ապրիլ չզ. կեանք անցընել; փրկուիլ; բնակիլ; կենակցիլ; գ. տարուան չորրորդ ամիսը։ ապրշում գ. մետաքս, ընտիր կերպաս։ ապրուստ գ. օրապահիկ, ուտեստ, ապրելու միջոց։ ապօրինի ած. ոչ օրինաւոր, օրինազանց, խարդախ։ աջ գ. ած. ձեռք (աջ); աջ կողմ, աջակողմեան։ աջակից ած. օգնական, գործակից։ աջակցիլ չզ. գործակցիլ, օժանդակել։ աջակցութիւն գ. օգնութիւն, օժանդակութիւն։ աջահամբոյր գ. ձեռքի համբոյր (եկեղեցականի); պատարագուց։ առագաստ գ. կայմի պաստառ; հարսանեկան սենեակ; քօղ։ առագաստանաւ գ. առագաստով ընթացող նաւ։ առաթուր մկ. ոտնակոխ, արհամարհուած։ առած գ. ժողովրդական իմաստութեան ասոյթ։ առակ գ. հանելուկային պատմուածք, խորհրդանշային պատկեր։ առակագիր գ. առակ գրող հեղինակ։ առականք գ. տղամարդու սեռականք, ամօթոյք։ առակել նրգ. ծաղրի ենթարկել, խայտառակել։ առաձգական ած. ճկուն, դիւրաթեք; ամէն իմաստ առնող։ առանձին ած. մկ. մինակ, մենաւոր, անոք; յատուկ։ առանձնազրոյց գ. առանձին տեսակցութիւն։ առանձնակեաց գ. առանձին ապրող, մենակեաց։ առանձնայատուկ ած. իւրայատուկ, յատկանշական։ առանձնանալ չզ. մեկուսանալ; ճգնիլ։ առանձնաշնորհեալ ած. մասնաւոր իրաւունքներ վայելող, մենաշնորհեալ։ առանձնատիպ գ. ած. հատորէ անջատելով առանձին հրատարակուած գրութիւն։ առանձնութիւն գ. մինակութիւն։ առանց ախ. անկախաբար, զերծ։ առանցք գ. բանի ընդմէջէն անցք՝ բացուածք; կեդրոնական մաս (դէպքի); լիսեռ (անիւի)։ առապար գ. քարքարուտ տեղ։ առաջ մկ. նախ; գ. առաջակողմ։ առաջաբեմ գ. բեմի առաջամասը, նախաբեմ։ առաջադրանք գ. ծրագիր, որոշում։ առաջադրել նրգ. որոշում առնել, ծրագրել։ առաջարկ գ. հրաւէր, ծրագիր, որոշում։ առաջարկել նրգ. առաջարկ ներկայացնել։ առաջաւոր ած. գլխաւոր, առաջին դիրքի վրայ գտնուող։ առաջին ած. թուարկումի սկիզբը; անդրանիկ։ առաջնակարգ ած. ընտիր, բարձրորակ, վարպետ։ առաջնահերթ ած. կարեւորութեամբ առաջին; անյետաձգելի։ առաջնահերթութիւն գ. արժէքներու դասաւորում ըստ կարեւորութեան։ առաջնորդ գ. ուղեցոյց, ռահվիրայ; պարագլուխ; հոգեւոր հովիւ, վիճակաւոր։ առաջնորդարան գ. առաջնորդի պաշտօնատեղի։ առաջնորդել նրգ. ճամբայ ցոյց տալ, գլխաւորել; հովուել։ առաջնորդութիւն գ. առաջնորդի իշխանութիւն, վիճակ։ առաջնութիւն գ. առաջին ելլելը, անդրանկութիւն։ առասան գ. բարակ չուան։ առասպել գ. հէքիաթ, շինծու պատմութիւն։ առաստաղ գ. ձեղուն, սենեակի ներքին ծածք։ առատ ած. ճոխ, թուխ, յորդ։ առատաձեռն ած. ձեռքը բաց, շռայլ։ առատանալ չզ. շատնալ, ճոխանալ։ առատութիւն գ. ճոխութիւն, շատութիւն, պերճութիւն։ առարկայ գ. իր, նիւթ, դասանիւթ։ առարկայական ած. ոչ ենթակայական, իրապաշտ։ առարկել չզ. հակաճառել, դիմադարձել։ առարկութիւն գ. հակաճառութիւն, ընդդիմախօսութիւն։ առաւել մկ. աւելի։ առաւելութիւն գ. բարեմասնութիւն, գերազանցութիւն։ առաւօտ գ. առտու, լուսաբաց։ առափնեայ ած. ափի եզերքին գտնուող։ առաքեալ գ. քրիստոսի աշակերտ, քարոզիչ, դեսպան։ առաքել նրգ. ղրկել, ուղարկել, յղել։ առաքելական ած. առաքեալներու յատուկ; առաքեալի կողմէ հիմնուած (եկեղեցի)։ առաքելութիւն գ. նուիրական գործ; պատուիրակութիւն։ առաքինազարդ ած. առաքինութեամբ զարդարուն (անձ, կեանք), շնորհազարդ։ առաքինի ած. բարեպաշտ, օրինակելի։ առաքինութիւն գ. բարոյական բարեմասնութիւն, կենցաղի կատարելութիւն։ առաքում գ. ուղարկում, ղրկուած ապրանք։ առգին գ. վաճառքի համար ցուցադրուած ապրանքի նմոյշ։ առեղծուած գ. հանելուկ, անլուծում խորհուրդ։ առեւանգել նրգ. յափշտակել (կին, երեխայ), յափափել։ առեւտուր գ. վաճառքի փոխանակութիւն, շուկայ, առուծախ։ առեւտրական ած. առեւտուրի վերաբերող, շուկայիկ; գ. վաճառական, վաճառորդ։ առէջ գ. հիւսկեղէնի երկայնքի թելերը; ծաղիկներու արու գործարանի բարակ թելը։ առընթեր նխ. հետ, կից։ առընթերակայ գ. ած. մօտիկը կեցող, սպասարկող (սարկաւագ)։ առընչութիւն գ. կապակցութիւն, աղերս, շաղկապ, յարաբերութիւն։ առընչուիլ չզ. առընչութիւն՝ աղերս ունենալ, կապակցիլ։ առթել նրգ. պատճառել, ազդել, առիթ ընծայել։ առթիւ նխ. մասին, պատճառով, պատեհութեամբ։ առժամեայ ած. ժամանակաւոր, ոչ մնայուն։ առիգած գ. գոգնոց, ղենջակ։ առիթ գ. պատեհութիւն, յարմար պահ; պատճառ։ առինքնել նրգ. հրապուրել, դիւթել, սիրաշահիլ։ առիւծ գ. գիշակեր գազաններու արքան։ առիւծենի գ. առիւծի մորթ։ առիք գ. առաստաղ, առաստաղի ներքեւ բնակարան։ առլեփ գ. զառիվայր։ առլի ած. լեփլեցուն, ակաղձուն։ առկախ ած. չվճռուած, իր աւարտին չհասած, կիսաւարտ։ առկախել նրգ. առկախ թողուլ , յետաձգել, կասեցնել։ առկախում գ. կասեցում (պաշտօնի, որոշումի)։ առկայծ ած. մարելու մօտ (կրակ, լոյս), մարմրացող։ առհաշիւ ած. յետոյ հաշուելի (հաշիւ), կանխավճար։ առհաւատչեայ գ. գրաւական, երաշխիք։ առհաւութիւն գ. ժառանգականութիւն (աթավիզմ)։ առձեռն ած. դիւրաւ գործածելի, անձամբ յանձնուելիք։ առնական ած. կորովի, քաջ մարդու վայել, առոյգ, կտրիճ։ առնականութիւն գ. արուի կորով։ առնակին գ. կարգուած կին, արամբի։ առնանդամ գ. այր մարդու սեռային անդամ։ առնել նրգ. իւրացնել, ստանձնել, տիրանալ, սեփականացնել։ առնելիք գ. պահանջ, իրաւունք; կատարելիք։ առնէտ գ. խոշոր տեսակ մուկ։ առոգանել նրգ. ոռոգել, ջրել (դաշտ)։ առոգանութիւն գ. շեշտ, արտասանութիւն, հնչում։ առողջ ած. հիւանդութենէ զերծ, կայտառ; ողջամիտ։ առողջանալ չզ. բուժուիլ, հիւանդութիւնը անցընել։ առողջարան գ. բուժումի եւ հանգիստի տուն։ առողջապահութիւն գ. առողջութիւնը խնամելու արուեստ։ առողջութիւն գ. առողջ վիճակ, որպիսութիւն։ առոյգ ած. կայտառ, կորովի, կտրիճ։ առու գ. վազուկ ջուր, գետակ։ առուակ գ. փոքր առու։ առուծախ գ. ապրանքի շրջագայութիւն, առուտուր։ առում գ. գրաւում; ըմբռնում, իմաստ։ առուոյտ գ. երեքական տերեւով բոյս։ առուտուր գ. առեւտուր, վաճառք։ առջինեկ ած. գ. առաջին ծնած, անդրանիկ զաւակը։ առտնին ած. տնային։ առտու գ. առաւօտ։ առօրեայ ած. իւրաքանչիւր օրուան։ ասացուածք գ. ըսուածք, ըսելու կերպ, ասոյթ։ ասդին մկ. այս կողմ։ ասեղ գ. կարելու սուր գործիք; սլաք; սրսկելու գործիք։ ասեղնագործ ած. ասեղով բանուած։ ասեղնագործութիւն գ. ասեղի բանուածք, ձեռագործ։ ասիացի գ. ասիոյ բնակիչ։ ասմազուն ած. երկնագոյն, պայծառ կապոյտ; գ. կապոյտ շուշանածաղիկ, իրիս։ ասմունք գ. արտասանութիւն, ասք։ ասոյթ գ. ասացուած, խօսքի ձեւ։ ասուեակ գ. բուրդէ հիւսուած հագուստ։ ասութիւն գ. խօսք, բառ, ասացուածք։ ասուի գ. բրդեղէն։ ասուլիս գ. հրապարակային զրոյց կամ դասախօսութիւն։ ասուն ած. խօսուն, բանական։ ասուպ գ. թռչող աստղ։ ասպ գ. ձի, երիվար։ ասպազէն գ. ձիաւոր մարտիկ (զօրք); զրահուած (ձի)։ ասպանդակ գ. օղակ, որուն մէջ ձիաւորը իր ոտքը կ՚անցընէ։ ասպատակ գ. կողոպուտի արշաւանք։ ասպատակել նրգ. ձիաւոր զօրքով կողոպուտի ենթարկել; ձին սաստիկ վազցնել։ ասպատակութիւն գ. ձիաւոր զօրքով կողոպուտի արշաւանք։ ասպար գ. վահան, մարմնի մետաղէ զգեստ, պաշտպանակ։ ասպարազէն ած. վահանաւոր, ասպար կրող։ ասպարակիր ած. ասպարազէն։ ասպարէզ գ. գործունէութեան բնագաւառ՝ արհեստ, մարզ; ձիով մրցելու հրապարակ, շուրջ 230 մեթր տարածութիւն։ ասպետ գ. ազնուատոհմ ձիաւոր; պատուոյ տիտղոս։ ասպետական ած. վեհանձն, մեծասիրտ։ ասպնջական ած. հիւրասէր, հիւրամեծար։ աստ մկ. հոս։ աստանդական ած. թափառական, գնչու; աքսորական։ աստառ գ. հանդերձի ներքին կտաւ։ աստիճան գ. սանդուխ, ելարան, սանդուխի ոտք; մակարդակ, չափ; կարգ, դիրք։ աստիճանազրկութիւն գ. պատիւէ հեռացում։ աստիճանաչափ գ. ուժի սաստկութիւնը ցոյց տուող գործիք։ աստիճանաւոր գ. պատուաւոր դիրքի վրայ գտնուող (անձ); ած. աստիճան ունեցող; քայլ առ քայլ։ աստիճանաւորել նրգ. կարեւորութեան համեմատ դասաւորել։ աստղ գ. երկնային լուսաւոր մարմին; բախտ; համբաւաւոր արուեստագէտ։ աստղաբաշխ գ. աստղաբաշխութեամբ զբաղող։ աստղաբաշխութիւն գ. աստղերու օրէնքները ուսումնասիրող գիտութիւն։ աստղագէտ գ. աստղաբաշխ։ աստղագուշակ գ. աստղերու վրայով գուշակութիւն ընող։ աստղադիտակ գ. աստղեր ուսումնասիրող հեռադիտակ։ աստղադիտարան գ. աստղաբաշխական ուսումնասիրութեանց աշխատանոց։ աստղանաւորդ գ. անջրպետի օդանաւորդ։ աստղանիշ գ. աստղաձեւ նշան մը։ աստղնտիլ չզ. մարմինը ասեղ-ասեղ ըլլալ։ աստուած գ. գերագոյն էակ, բացարձակ տէր, արարիչ։ աստուածաբան գ. աստուածաբանութեան հետեւող՝ մասնագէտ։ աստուածաբանութիւն գ. աստուծոյ մասին գիտութիւն։ աստուածածին գ. աստուածամայր, յիսուսի մայր։ աստուածակերտ ած. աստուծմէ շինուած։ աստուածամայր գ. տիրամայր; մայր դիցուհի։ աստուածամայրութիւն գ. աստուծոյ մայրութիւն (մարիամ)։ աստուածայայտնութիւն գ. քրիստոսի յայտնութեան տօն (յունուար 6); աստուծոյ յայտնուիլը մարդոց։ աստուածաշունչ գ. աստուծոյ ներշնչումով գրուած մատեան; սուրբ գիրք։ աստուածապաշտ ած. աստուած պաշտող, հաւատացեալ։ աստուածավախ ած. բարեպաշտ, երկիւղած։ աստուածատիպ ած. աստուծոյ պատկերին նման։ աստուածատուր ած. աստուծմէ տրուած։ աստուածորդի գ. յիսուս, աստուծոյ որդի։ աստուածութիւն գ. աստուծոյ իսկութիւն։ աստուածուհի գ. դիցուհի։ աստուածուրաց ած. աստուած ուրացող։ ասր գ. ոչխարի բուրդ՝ խուզուած ու մաքրուած։ ասք գ. խօսք, զրոյց, ասմունք։ ատակ ած. ընդունակ, յարմար, կարող։ ատաղձ գ. աշխատութեան նախանիւթեր, շէնքի կմախքը։ ատաղձագործ գ. հիւսն, տան ատաղձ պատրաստող։ ատամ գ. ակռայ։ ատամնաբոյժ գ. ակռաներու բժիշկ։ ատամնակրկիտ գ. ակռայի ցպիկ։ ատամնաշար գ. ակռաներու շարք։ ատամնացաւ գ. ակռայի ցաւ։ ատեան գ. դատարան, ժողով; դատական նիստ։ ատել նրգ. սիրոյ հակառակ գործել, խորշիլ, չհամակրիլ։ ատելավառ ած. ատելութեամբ լեցուած, մաղձալից։ ատելի ած. նողկալի, անսիրելի, խորշելի։ ատելութիւն գ. մահացու հակառակութիւն, մեծ ոխ։ ատեն գ. ժամանակ, պահ։ ատենաբան գ. ճառախօս։ ատենաբանել չզ. ատեանի մէջ ճառ խօսիլ։ ատենաբանութիւն գ. ճառախօսութիւն ժողովականներու առջեւ։ ատենագրութիւն գ. ժողովի արձանագրութիւն։ ատենադպիր գ. ատեանի քարտուղար, ժողովի գրագիր։ ատենախօս գ. հրապարակախօս, ճարտասան։ ատենապետ գ. միութեան կամ նիստի նախագահ։ ատենավար գ. ժողովի խորհրդակցութիւններ վարող անձ։ ատլաս գ. քարտէզ։ ատոք ած. լեցուն, հասուն (հասկ)։ ատրաշէկ ած. կրակի գոյն, հրաշէկ։ ատրճանակ գ. գրպանի հրացան։ ատրուշան գ. զոհի սեղան, բագին։ արաբատառ ած. արաբերէն գիրերով (թերթ, գիրք)։ արագ ած. մկ. շուտ, փութով, սրընթաց։ արագաթիռ ած. արագ թռչող։ արագահարուած գ. արագ եւ առատ փամփուշտ արձակող զէնք, գնդացիր։ արագաշարժ ած. արագ գործող, ճարպիկ։ արագացնել նրգ. շտապեցնել, փութացնել։ արագընթաց ած. սուրացող, ճեպընթաց։ արագիլ գ. գաղթող թռչուն, տառեղ։ արագութիւն գ. շարժումի սաստկութիւն՝ չափ, թափ։ արածել նրգ. կենդանիները սնունդի համար դաշտ տանիլ; հովուել, առաջնորդել։ արածիլ չզ. ճարակիլ, սնանիլ (հօտերու)։ արական ած. այր մարդու սեռի պատկանող։ արահետ գ. նեղ ճամբայ, շաւիղ։ արամբի ած. ամուսնացած կին, առնակին։ արատ գ. բիծ, կեղտ, անպատուութիւն։ արատաւորել նրգ. կեղտոտել, ցեխոտել, պղծել։ արար գ. թատերական գործողութեան բաժանում։ արարած գ. ստեղծուած էակ, մահկանացու։ արարիչ գ. ստեղծիչ, աստուած, հաստիչ։ արարողական ած. ծիսական; կատարողական։ արարողապետ գ. արարողութեանց կարգադիր անձ։ արարողութիւն գ. հանդիսութիւն, ծիսակատարութիւն։ արարչագործ ած. ստեղծող, կեանք տուող։ արարչագործել նրգ. ստեղծել, ստեղծագործել։ արարչութիւն գ. ստեղծուած տիեզերքը, ստեղծում։ արարք գ. գործ, վարմունք։ արաց գ. հայկական զ. ամիսը (յունուար)։ արբանեակ գ. ուրիշի ծիրին մէջ դարձող աստղ կամ անձ։ արբենալ չզ. գինովնալ; յագենալ։ արբեցող գ. գինեմոլ, խման։ արբեցութիւն գ. գինովութիւն; թմբիր։ արբիլ չզ. արբենալ։ արբշիռ ած. գինովցած, վերացած։ արբունք գ. չափահաս տարիք, սեռային հասունութիւն։ արբուցիչ ած. խմցնող, ծարաւը գրգռող։ արգադիր գ. ուխտի առիթով եկեղեցիի նուիրուած յուշ։ արգահատանք գ. կարեկցութիւն, գութ։ արգահատիլ նրգ. խղճալ, մեղքնալ, կարեկցիլ։ արգանակ գ. խաշած միսի ջուր։ արգանդ գ. մայրենի ծննդարան; խորք, ընդերք, գիրկ։ արգանդահատում գ. արգանդի հատումով ծնունդ։ արգասաւոր ած. արդիւնաւոր, բարեբեր։ արգասաւորել նրգ. արդիւնաւորել, բեղմնաւորել։ արգասիք գ. արդիւնք, պտուղ (վաստակի)։ արգաւանդ ած. բերրի, յուռթի, բարեբեր։ արգելակ գ. կառք զսպելու գործիք (ֆրէն)։ արգելակել նրգ. արգելակ գործածել, թափը կասեցնել։ արգելավայր գ. վայր, ուր բանտարկեալներ կը կեդրոնացուին; անասուն, բոյս պահպանելու վայր։ արգելարան գ. ժամանակաւոր բանտ, վայր։ արգելարշաւ գ. արգելքներու վրայէն ոստնելով արշաւ։ արգելափակ ած. բանտուած, կղզիացուած։ արգելափակել նրգ. կապանքի տակ դնել, բանտել։ արգելիչ ած. արգելք եղող, խափանիչ։ արգելք գ. խափանում, ընդդիմութիւն; խոչընդոտ, մերժում։ արգիլել նրգ. չթոյլատրել, խափանել։ արդ մկ. հիմա,այժմ; շղ. քանի որ։ արդար ած. ուղիղ գործող, անաչառ; զուտ, հարազատ (կաթ)։ արդարադատ ած. որու վճիռը արդար է, արդարամիտ, անաչառ։ արդարամիտ ած. արդար մտածող, արդարադատ։ արդարասէր ած. արդարութիւն սիրող, իրաւասէր։ արդարանալ չզ. անպարտ արձակուիլ; իրականանալ։ արդարապատում ած. ստոյգ, իրական, հաւաստի։ արդարացում գ. չքմեղանք, արդարացուցիչ պատճառ։ արդարացուցիչ ած. իրաւունք տուող (փաստ)։ արդարացի ած. իրաւացի, իրաւամբ։ արդարեւ մկ. յիրաւի, իրօք, իսկապէս։ արդարութիւն գ. իւրաքանչիւրի իրաւունքը յարգող առաքինութիւն; արդարութիւն ընող ատեան։ արդեօք մկ. միթէ։ արդէն մկ. առաջուց, նախապէս։ արդի ած. այժմեան, ժամանակակից։ արդիական ած. վերջին նորոյթէ, ժամանակակից։ արդիականացնել նրգ. արդիական դարձնել։ արդիականութիւն գ. նորագոյն ժամանակին պատկանող միտք կենցաղ, նուաճում; նորասիրութիւն։ արդիւնաբեր ած. շահաբեր, օգտաւէտ։ արդիւնաբերութիւն գ. երկրի արտադրութիւնը։ արդիւնագործութիւն գ. գործօնութիւն, արտադրանք։ արդիւնաւոր ած. օգտաբեր, վաստակաւոր։ արդիւնաւորել նրգ. պտղաբերել, յաջողութեամբ պսակել։ արդիւնք գ. հետեւանք; բերք, պտուղ, արտադրութիւն; գերբնական վարձատրութեան արժանի վաստակ։ արդուզարդ գ. զարդարանք (կիներու), պչրանք։ արդուկ գ. գործիք՝ որով ճմլուած լաթերը կը հարթեն։ արդուկել նրգ. արդուկով հարթել; գլուխ ցաւցնել։ արդուկիչ գ. հարթիչ; գլուխ ցաւցնող։ արեգ գ. արեւ; հայոց ութերորդ ամիսը (մարտ)։ արեգակ գ. արեւ, արփի։ արեգակնային ած. արեւի վերաբերող, արեւային։ արենուշ գ. աղջիկ սկաուտ։ արեւ գ. երկնային աստղ, արեգակ; կեանք։ արեւագալ գ. լուսաբաց; ժամերգութեան մէկ մասը։ արեւադարձ գ. արեւի ուղղութիւնը գծող զուգահեռականներ երկրագունդի շուրջ։ արեւադարձային ած. երկրագունդին հիւսիս եւ հարաւ հեռաւորագոյն կէտերուն պատկանող (կլիմայ, ժողովուրդ)։ արեւադէմ ած. արեւի կողմը նայող, արեւահայեաց; գ. արեւի ծագելու ժամանակը։ արեւախանձ ած. արեւէն այրած (դէմք), արեւակէզ։ արեւածագ գ. արեւագալ, արեւադէմ։ արեւածաղիկ գ. ծաղիկ, որ արեւի ուղղութեամբ կը դառնայ։ արեւակէզ ած. արեւէն այրած, արեւախանձ։ արեւահամ ած. ջերմ, հաղորդական, արեւի համ տուող։ արեւահար ած. արեւի սաստկութենէն վնասուած (անձ)։ արեւապաշտ գ. արեւը պաշտող; արեւորդի։ արեւելագէտ գ. արեւելքի լեզուներու մասնագէտ։ արեւելեան ած. արեւելքի վերաբերող (ժողովուրդ, լեզու)։ արեւելում գ. կողմնորոշում, ուղղութիւն, դիրքաւորում։ արեւելք գ. կողմ, ուսկից արեւը կը ծագի; աղօթարան։ արեւկայ ած. արեւոտ (օր կամ կողմ)։ արեւմար գ. մայրամուտ։ արեւմուտք գ. կողմ, ուր արեւը մար կը մտնէ։ արեւմտեան ած. արեւմուտքի վերաբերող (մշակոյթ, աշխարհ)։ արեւշատութիւն գ. երկար կեանք, բարօրութիւն։ արեւորդի գ. արեւապաշտ։ արթնամիտ ած. ուշիմ, արթուն, սրամիտ։ արթնանալ չզ. քունէն ելլել, սթափիլ, զարթնիլ։ արթննալ չզ. արթնանալ։ արթուն ած. անքուն, հսկող, ուշադիր, ուշիմ, զգօն։ արժան ած. պատշաճող, վայել։ արժանահաւատ ած. հաւատալու արժանի, հաւաստի։ արժանանալ չզ. արժանի դառնալ; ձեռք ձգել, վիճակուիլ։ արժանապատիւ ած. քահանաներու տրուած տիտղոս։ արժանապատուութիւն գ. անձին պատիւը, վարկ; քահանայի տրուած մակդիր։ արժանաւոր ած. գնահատութեան արժանի, վաստակաւոր։ արժանաւորութիւն գ. վարկ, վայելում, յարգ։ արժանի ած. արժանացած, վայել, համապատասխան։ արժանիք գ. վաստակ, բարեմասնութիւն։ արժեգին գ. գնումի գին, սակ։ արժեզրկել նրգ. արժէքէն պակսեցնել, վարկազրկել, դրամական անկում պատճառել։ արժեզրկում գ. արժէքի անկում, վարկազրկում։ արժեթուղթ գ. դրամի համարժէք փոխանակագիր։ արժել չզ. արժէք ունենալ, գնահատուիլ; սուղի նստիլ։ արժեցուցակ գ. գիներու ցանկ, սակացուցակ։ արժեւորել նրգ. կրկին արժէք ընծայել, գնահատել։ արժէք գ. գին, գնահատանք, յարգ։ արժէքազրկել նրգ. արժէքէն պակսեցնել, դրամական անկում պատճառել։ արժէքաւորել նրգ. արժէք կամ կարեւորութիւն տալ; գնահատել; իմաստաւորել։ արժողութիւն գ. գին, գնահատում, արժէք, արժոյթ։ արի ած. քաջ; արիական ցեղի պատկանող; գ. սկաուտ։ արիաբար մկ. քաջաբար։ արիանալ չզ. զօրանալ, քաջալերուիլ։ արիասիրտ ած. քաջ, անվախ։ արիշ գ. հովանիի ձեւով տարածուած որթատունկ, սարփինայ; կառքի ձողեր, որոնց միջեւ ձին կը լծեն։ արիւն գ. մարդու եւ կարգ մը կենդանիներու երակներուն մէջ շրջող կեանքի հեղուկ; ոճիր։ արիւնաթաթախ ած. արիւնլուայ։ արիւնախանձ ած. արեան ծարաւի։ արիւնակից գ. նոյն արեան պատկանող, խնամի, ազգակից։ արիւնահեղութիւն գ. արիւն թափելը, արիւնահոսութիւն, նախճիր։ արիւնահոսութիւն գ. արիւն կորսնցնելը; արիւնահեղութիւն։ արիւնարբու ած. արեան ծարաւի, գազանաբարոյ։ արիւնաքամ ած. շատ արիւն կորսնցուցած, դալկահար։ արիւնիլ չզ. արիւն հոսիլ։ արիւնկզակ ած. կզակը արիւնած; վայրագ; արիւնռուշտ։ արիւնռուշտ ած. գազանադէմ, արիւն ծծող, արիւնկզակ։ արծաթ գ. արժէքաւոր սպիտակ մետաղ; դրամ։ արծաթագործ գ. արհեստաւոր, որ արծաթեղէններ կը շինէ։ արծաթազօծ ած. արծաթի ջուրով օծուած։ արծաթաձոյլ ած. հալած արծաթով կերտուած։ արծաթասէր ած. ագահ, դրամասէր։ արծաթատեայ ած. դրամը արհամարհող։ արծաթեղէն գ. արծաթէ շինուած տնային առարկաներ, զարդ։ արծաթել նրգ. արծաթի գոյն տալ, արծաթով պատել։ արծարծել նրգ. կրակը կամ վէճը կրկին կենդանացնել, գրգռել, հրահրել։ արծիւ գ. թռչուններու թագաւորը։ արծնապակի գ. ակռայի արտաքին մակերեսը պահպանող նիւթ; նոյն նիւթին հալեցումով զարդարուած ապակեղէն։ արծնել նրգ. փայտի վրայ նկարել շէկ երկաթով կամ մոմով։ արծուեբոյն գ. բարձր եւ անառիկ կայք; արծիւի՝ քաջերու բոյն։ արծուեռունգ ած. որու քիթը կոր է արծիւին պէս։ արծուի գ. էգ արծիւ։ արծուիկ գ. արծուի փոքրը; գայլիկ աղջիկ։ արկ գ. ռումբի տեսակ; մորթի գունդ գունդ բիծ։ արկած գ. պատահար, փորձանք, աղէտ, վթար։ արկածալից ած. արկածներով լեցուն (կեանք), փորձանքալից։ արկածախնդիր գ. անձ, որ արկածներ կը հետապնդէ, բախտախնդիր։ արկածախնդրութիւն գ. արկածային կեանքի հետապնդում; չհակակշռուած գործունէութիւն։ արկածահար ած. արկածի զոհ, աղէտահար։ արկածեալ ած. գ. արկածի զոհ, աղէտեալ։ արկղ գ. սնտուկ, գանձանակ, ապահով պահարան։ արկղակալ գ. գանձապահ։ արհամարհանք գ. անարգանք, վիրաւորանք։ արհամարհել նրգ. նկատի չառնել, անտեսել, անգոսնել։ արհաւիրք գ. սարսափ, տագնապ, ահուվախի օրեր։ արհաւրալից ած. արհաւիրքով լեցուն։ արհեստ գ. ապրելու աշխատանք, գործ, զբաղմունք։ արհեստագէտ գ. վարպետ արհեստաւոր։ արհեստակցութիւն գ. նոյն արհեստին պատկանողներու միութիւն։ արհեստանոց գ. աշխատանոց արհեստաւորի։ արհեստավարժ ած. արհեստի տէր, վարժ գործաւոր։ արհեստաւոր գ. վարպետ գործաւոր։ արհիապատիւ ած. կաթողիկէ եպիսկոպոսի պատուոյ տիտղոս։ արձագանգ գ. ձայնի անդրադարձ, պատասխան, հետեւանք։ արձագանգել չզ. արձագանգ տալ, ուժեղ հնչել; հակազդեցութիւն գործել։ արձակ ած. անսանձ, ազատ (գործէ, դասէ); գ. գրութիւն, որ տաղաչափեալ չէ։ արձակագիր գ. արձակ գրող հեղինակ; պարտքէ ազատող վկայագիր։ արձակազէն գ. կամաւոր, մինակ պայքարող, մարդորս։ արձակել նրգ. ազատել (բանտարկեալ), ներել (մեղք); նետել (նետ, գնդակ); հեռացնել (պաշտօնէ, դպրոցէ)։ արձակուրդ գ. հանգիստի ժամանակամիջոց, պարապորդ։ արձան գ. յիշատակի կոթող (մարդու, եւն.), անդրի։ արձանագործ գ. արձան շինող, քանդակագործ։ արձանագրել նրգ. գրել՝ նշել, դրոշմել; (կէտ) շահիլ։ արձանագրութիւն գ. փորագրուած յիշատակարան; պաշտօնական գրանցում (դպրոցի)։ արձանանալ չզ. արձան դառնալ, անշարժանալ, քարանալ; դէմ կանգնիլ։ արճիճ գ. կապար, հրացանի գնդիկ։ արմ գ. ծառի բունին ստորին մասը։ արմատ գ. բոյսը հողին կապող մաս; սկզբնապատճառ; ծագում (բառի)։ արմատախիլ ած. արմատէն փրցուած; բնաջինջ։ արմատական ած. հիմնական; ծայրայեղ (միջոց)։ արմատանալ չզ. արմատ նետել, հաստատուիլ, խորանալ։ արմաւ գ. արմաւենիի պտուղ՝ մատնաձեւ ու կորիզաւոր։ արմաւենի գ. արմաւ տուող ծառ։ արմուկ գ. բազուկի ցցուն անկիւնը։ արմտիք գ. հատիկաւոր բոյս (ցորեն, բրինձ), հացաբոյս։ արշալոյս գ. լուսածագ, արեւագալ։ արշաւ գ. յարձակում; (գիտական) երթ, հետազօտութիւն։ արշաւախումբ գ. առաջխաղաց, արշաւող խումբ։ արշաւանք գ. գրոհ, ասպատակութիւն; հետազօտական երթ։ արշաւասոյր ած. սուրալով գացող, սրընթաց։ արշաւել չզ. յարձակիլ, ձիավարել, գրոհ տալ։ արոյր գ. խառն պղինձ, պրօնզ։ արոս գ. անմշակ թողուած հող։ արու ած. գ. տղամարդ, արական սեռէ, հուժկու, առնական։ արուագէտ գ. միասեռական։ արուարձան գ. մեծ քաղաքի շրջակայքի թաղամասեր։ արուեստ գ. ճարտարութիւն, գեղեցիկը ստեղծող ձիրք։ արուեստագէտ գ. գեղարուեստի նուիրուած անձ։ արուեստագէտ ած. գեղարուեստը գնահատող (անձ)։ արուեստական ած. շինծու, անբնական, սեթեւեթ։ արուեստակեալ ած. կեղծ զարդարուն, բռնազբօսիկ։ արուեստասէր ած. արուեստը սիրող, նրբաճաշակ։ արուէգ ած. թէ՛ արու թէ՛ էգ, որձեւէգ։ արուսեակ գ. աստղերու ամենափայլունը, առաջին յայտնուող։ արջ գ. գազան մը; յղկելու մեծ գործիք։ արջառ գ. եղջիւրաւոր խոշոր կենդանիներու խումբ, պախրէ։ արջառաջիլ գ. արջառի ջիղ, խարազան։ արջասպ գ. ծծմբաթթու, որմէ մելան կը հանեն։ արջենի գ. արջի մորթ, այդ մորթով զգեստ։ արջնաթոյր ած. մութ սեւով ներկուած։ արջտակ գ. ծաղիկ (սիկլամէն)։ արտ գ. մշակուած հող, անդ, անդաստան։ արտաբերել նրգ. արտայայտել, հնչել, արտադրել, դրսեւորել։ արտաբերութիւն գ. արտադրութիւն; արտաշնչում։ արտաբնակ ած. հայրենիքէ դուրս բնակող, օտարական։ արտաբուրել նրգ. բոյր արձակել։ արտագաղթ գ. երթ դէպի օտար բնակութիւն, տարագրութիւն։ արտագրել նրգ. ընդօրինակել, մաքուրի քաշել։ արտադասարանային ած. դասարանի սովորական զբաղումներէն դուրս եղող։ արտադրանք գ. բերք, արդիւնաբերութիւն։ արտադրել նրգ. արդիւնաբերել; ստեղծել։ արտադրութիւն գ. աշխատանքի ստեղծագործութիւն։ արտաթորում գ. դուրս հոսում (քրտինք, կեղտ)։ արտալած ած. հալածական, դուրս քշուած։ արտախոյր գ. արքայական թագ։ արտախուրակ գ. թագի դուրսի կապը։ արտածել նրգ. ապրանքը երկրէն դուրս ղրկել (ծախելու)։ արտածորիլ չզ. դուրս հոսիլ։ արտածում գ. արդիւնաբերութեան դուրս առաքումը։ արտակարգ ած. արտասովոր, բացառիկ։ արտակեդրոն ած. կեդրոնի չպատկանող, կեդրոնէ հեռու։ արտահալած ած. դուրս վռնտուած։ արտահանել նրգ. դուրս հանել, իր բնակութենէն հեռացնել։ արտահանութիւն գ. տեղահանութիւն; արտադրութիւն։ արտահերթ ած. հերթականէն դուրս, արտակարգ (նիստ)։ արտայայտել նրգ. նշանակել, բացատրել, հասկցնել։ արտայայտիչ ած. խօսուն, տպաւորիչ։ արտայայտութիւն գ. ասոյթ, դրսեւորում (մտքի եւ դէմքի)։ արտաշխարհ գ. դուրսի աշխարհ, արտասահման։ արտաշնչել նոգ. շունչը դուրս արձակել։ արտաշնչում գ. շնչառութիւն, թոքերէն ելած օդը։ արտապարիսպ գ. արտաքին պարիսպ; պարիսպէն դուրս գտնուող։ արտառոց ած. արտասովոր, այլանդակ, անճոռնի։ արտասահման գ. հայրենիքէն դուրս, սփիւռք, արտաշխարհ։ արտասանել նրգ. հնչել, գոչել; անգիր ըսել։ արտասանութիւն գ. հնչում, ասմունք, գոց։ արտասովոր ած. սովորականէ դուրս, զարմանալի։ արտասորել չզ. դուրս հեղուլ, դուրս սահիլ (արցունք)։ արտասուաբեր ած. արցունք գրգռող (միտք, ռումբ)։ արտասուագին ած. արցունքով, լալագին։ արտասուաթոր ած. արցունք թափող, արցունքով թրջուած։ արտասուալից ած. արցունքով լեցուած (աչքեր)։ արտասուածոր ած. արցունք հոսեցնող։ արտասուայեղց ած. արցունքներու մէջ խեղդուած։ արտասուել չզ. լալ, արցունք թափել։ արտասուք գ. արցունք, լաց։ արտասփռել նրգ. շուրջը տարածել՝ արձակել (բոյր, լուր)։ արտավար գ. վարելի արտ, արտի չափ տարածութիւն։ արտավարել նրգ. հողը մշակել, վարուցան ընել։ արտատիպ ած. առանձնատիպ, արտատպուած; գ. արտատպուած օրինակը (կնիքի, նամակի)։ արտատպել նրգ. ուրիշ տեղէ քաղելով տպել, մէջբերել։ արտացոլալ չզ. լոյս անդրադարձնել, պատկերացնել։ արտացոլում գ. իրի ուղարկած լոյսը ուրիշի վրայ, փայլ։ արտաքին ած. դուրսի վերաբերող (կապ), երեւութական; գ. կերպարանք։ արտաքնոց գ. պէտքարան, ճեմիշ։ արտաքսել նրգ. դուրս քշել, վտարել, աքսորել։ արտաքսում գ. վտարում, վռնտում։ արտերկիր գ. արտասահման։ արտեւան գ. լերան գագաթ, գահավիժող մաս։ արտեւանունք գ. կոպերու թարթիչները։ արտոյտ գ. ճնճղազգի երգեցիկ թռչուն մը։ արտորալ չզ. աճապարել, փութալ։ արտորայք գ. արտօրայք։ արտօնագիր գ. հրամանագիր, գրաւոր հաւանութիւն։ արտօնատէր գ. արտօնութեան, իրաւունքի տէր։ արտօնել նրգ. հրաման շնորհել, թոյլ տալ։ արտօնութիւն գ. թոյլատուութիւն, տրուած իրաւասութիւն։ արտօսր գ. արցունք, արտասուք։ արտօրայք գ. արտեր, դաշտեր։ արցունք գ. լաց, արտասուք, արտօսր։ արփ գ. արփի, արեւ, արեգակնային լոյս։ արփագեղ ած. լոյսի պէս գեղեցիկ։ արփաթեւել չզ. սաւառնիլ (արեւի պէս)։ արփաշող ած. արեւի նման շողացող։ արփի գ. արեւ, լուսաւոր երկինք։ արփիահրաշ ած. լուսապայծառ։ արփիաճեմ ած. լուսազարդ, պայծառազգեստ։ արփիափայլ ած. արեւի պէս փայլող։ արքայ գ. թագաւոր, վեհապետ։ արքայախնձոր գ. պտուղ մը, անանաս։ արքայակին գ. թագաւորի կին, թագուհի։ արքայաճեմ ած. արքայական վսեմութեամբ շրջող։ արքայամայր գ. թագաւորի մայր։ արքայանալ չզ. թագաւոր դառնալ, հռչակուիլ։ արքայանիստ ած. (քաղաք) ուր արքունիքը հաստատուած է, թագաւորանիստ։ արքայասպան ած. թագաւոր սպաննող։ արքայարան գ. արքայի բնակութիւնը; արքայութիւն։ արքայորդի գ. թագաւորի զաւակ։ արքայութիւն գ. երկինքի թագաւորութիւն, երկնային դրախտ։ արքայուհի գ. թագուհի, տիրուհի։ արքեպիսկոպոս գ. եպիսկոպոսապետ, գլխաւոր եպիսկոպոս։ արքունական ած. թագաւորական։ արքունապետ գ. արքունի պալատի պաշտօնէութեան պետ։ արքունի ած. արքունական, թագաւորական։ արքունիք գ. թագաւորի պալատ, արքունի վարչութիւն։ արօս գ. չհերկուած հողեր։ արօտ գ. արածելու վայր, բուսականութիւն։ արօտական ած. արածող, արածելու տարուած (հօտ)։ արօտավայր գ. արածելու յատուկ տեղեր։ արօր գ. հողը հերկելու գործիք։ աւագ ած. գլխաւոր, երէց։ աւագաժողով գ. վեհաժողով, գագաթի ժողով։ աւագանի գ. մեծամեծներ, իշխանաւորներու դաս։ աւագերէց գ. գլխաւոր քահանայ։ աւազ գ. մանր, փոշիացած խիճ։ աւազաբլուր գ. աւազէ գոյացած բլրակ։ աւազախրում գ. աւազի մէջ ողջ խրիլը, թաղուիլը։ աւազակ գ. գող, կողոպտիչ, հէն։ աւազակախումբ գ. աւազակներու խումբ։ աւազակապետ գ. աւազակներու գլուխ։ աւազակոյտ գ. աւազի դէզ, կոյտ կոյտ աւազ։ աւազան գ. ջուր պահելու տեղ, շատրուան; գոգաւոր տարածութիւն։ աւազացոյց գ. աւազով լեցուն գործիք, որ պարպուելով ժամը ցոյց կու տայ։ աւազուտ գ. աւազային տարածութիւն; գ. ած. աւազոտ; աւազոտ վայր։ աւաղ ձյն. ափսոս։ աւաղել նրգ. ափսոսալ, ողբալ։ աւաղելի ած. ողբալի, թշուառ։ աւաղում գ. ափսոսանք, լացուկոծ։ աւան գ. գիւղատնտեսական բաժանում, խոշոր գիւղ։ աւանակ գ. էշ, իշուկ; անխելք, ապուշ։ աւանդ գ. վերադարձնելու պայմանով պահեստի դրուած առարկայ, կտակ։ աւանդական ած. աւանդութեան համեմատ, վաղեմի։ աւանդապահ ած. աւանդութիւն յարգող, պահպանողական; գ. եկեղեցական պաշտօնեայ, որուն յանձնած են սրբազան առարկաները պահպանելու պաշտօնը։ աւանդապաշտ ած. աւանդական սովորութիւններու ջատագով։ աւանդառու գ. աւանդը ստացողը։ աւանդավէպ գ. աւանդական զրոյց։ աւանդատու գ. աւանդի տէրը։ աւանդատուն գ. եկեղեցական զգեստներու պահավայր։ աւանդել նրգ. հոգին փչել; աւանդ տալ; ուսուցանել։ աւանդութիւն գ. անգիր ստացուած սովորութիւն, զրոյց։ աւաչ գ. ձայն, մրմունջ։ աւատ գ. ռամիկի յանձնուած հողային տարածութիւն։ աւատական ած. ճորտատիրական, ֆէոտալական։ աւատականութիւն գ. հին դարերու պետական վարչաձեւ, ուր բացարձակ տէրն էր իշխանը, աւատատէր, ֆէոտալիզմ։ աւատապետ գ. ֆէոտալ շրջանի իշխանաւոր, մեծ հողատէր։ աւատապետութիւն գ. իշխանական պետութիւն, ֆէոտալիզմ։ աւար գ. յափշտակուած ինչք՝ զէնքի ուժով, կողոպուտ։ աւարառու ած. աւար տանող, կողոպտող։ աւարտ գ. վերջ, վախճան։ աւարտական ած. շրջան փակող (ճառ, դասարան)։ աւարտակէտ գ. վերջակէտ, վախճան։ աւարտաճառ գ. շրջանաւարտէ պահանջուած աշխատասիրութիւն; փակման խօսք՝ ճառ։ աւարտել նրգ. լրացնել։ աւարտում գ. վերջ, փակում։ աւել գ. մաքրելու գործիք։ աւելախօս ած. փուճ խօսքեր ըսող, զրաբան։ աւելածու գ. աւլող պաշտօնեայ։ աւելի ած. առաւել, դեռ։ աւելորդ ած. անհրաժեշտէն աւելի, աւելցած, անպէտ։ աւելորդաբանութիւն գ. անպէտք կամ երկար խօսք։ աւելորդապաշտութիւն գ. սնապաշտութիւն։ աւելցնել նրգ. շատցնել, կցել, յարել։ աւելցուկ գ. փշրանք, թափթփուք։ աւետաբեր գ. ած. բարի լուր բերող, աւետաւոր։ աւետարան գ. նոր կտակարան, քրիստոսի՝ կրօնի գիրք։ աւետարանագիր գ. աւետարան գրած։ աւետարանական ած. աւետարանի վերաբերող; գ. բողոքական։ աւետարանիչ գ. աւետարան գրող; քարոզիչ։ աւետաւոր ած. աւետիս տուող։ աւետել նրգ. ուրախ լուր հաղորդել։ աւետիս գ. ուրախ լուր։ աւետում գ. աւետելը; տօն, գաբրիէլ հրեշտակի աստուածամայրութեան աւետելը։ աւեր գ. վնաս, քանդում։ աւերածութիւն գ. կործանում, ապականութիւն։ աւերակ գ. փլատակ։ աւերակ ած. քարուքանդ, ամայի։ աւերել նրգ. կործանել, աւերակի վերածել։ աւերիչ ած. քանդիչ, կործանարար։ աւիշ գ. կենդանի մարմնի մէջ շրջող հիւթ։ աւիւն գ. խանդ, կենսունակութեան թափ։ աւլել նրգ. աւելով մաքրել, քշել տանիլ։ աւրել նրգ. ջնջել, խանգարել, գէշ դարձնել։ աւրշտկել նրգ. թեթեւ աւրել, խառնակել։ աւօտ գ. այգ, լուսածագ։ ափ գ. ձեռքի մէջը, բուռ; եզերք։ ափաչափ գ. մէկ ափի պարունակածը։ ափափայ գ. ապառաժոտ տեղ։ ափել նրգ. ափի մէջ առնել, յափշտակել։ ափեղցփեղ ած. մկ. խենթ ու խելառ, անկապ։ ափիբերան մկ. ապշահար, պապանձած։ ափիոն գ. թմրեցուցիչ բոյս մը, մեկոն։ ափլափել չգ. շուրջը շօշափելով ընթանալ (կոյրի պէս)։ ափլէզ գ. գգուանքի նման ապտակ։ ափսէ գ. լայն ու տափակ անօթ, մատուցարան։ ափսիթերս մկ. ոտքերը վեր, թեւերու վրայ քալելը։ ափսինդ գ. օշինդր, լեղի հեղուկ։ ափսոս ձյն. աւաղ, մեղք։ ափսոսալ նրգ. աւաղել, ցաւիլ։ ափրիկեցի գ. ափրիկեան բնակիչ։ աքաղաղ գ. հաւի արուն, աքլոր։ աքացել նրգ. ոտքով հարուած տալ։ աքացի գ. կից, ոտքով հարուած։ աքացող ած. աքացի զարնող, անհանդուրժ։ աքի գ. պոչ, ագի։ աքիս գ. գիշատիչ, որ հաւնոցի անասունները կը հալածէ։ աքլոր գ. աքաղաղ, աքաղաղի ձագ։ աքլորամարտ գ. աքաղաղներու միջեւ սարքուած կռիւ։ աքռմէջ գ. երկու սրունքներու միջեւ։ աքսոր գ. վտարում, տարագրութիւն (պատիժի համար)։ աքսորական գ. աքսորուած մարդ, տարագիր։ աքսորավայր գ. այն տեղը, ուր մարդ կ՚աքսորուի։ աքսորել նրգ. յանցանքի համար՝ մէկը իր երկրէն վտարել, տարագրել։ աքցան գ. գամ քաշելու, սեղմելու գործիք։ աքցանել նրգ. աքցանի մէջ առնել՝ սեղմել։ աֆիոն գ. ափիոն, խաշխաշի հիւթ, թմրեցուցիչ։ բ գ. բեն երկու, երկրորդ։ բաբախել չզ. զարնել (սիրտի), տրոփել։ բաբախիւն գ. սիրտի զարկ, տրոփիւն։ բաբան գ. պարիսպի դուռ խորտակող գործիք։ բաբէ ձյն. աւաղ, վուշ։ բագին գ. կուռքի սեղան, զոհարան։ բադ գ. ջրային հաւ։ բազէ գ. որսկան թռչուն։ բազկաթոռ գ. բազուկ ունեցող աթոռ։ բազկակալ գ. վիրաւոր բազուկը կուրծքին կապող կապ։ բազկամարտ գ. իրարու բազուկի ուժը յաղթելու մարտ։ բազկատարած ած. թեւերը տարածած, աղաչական։ բազկերակ գ. երակ, որով սրտի բաբախիւնը կը գիտնան։ բազկոսկր գ. ուսէն արմուկ իջնող ոսկոր։ բազկուրար գ. քարանային բազուկի ուրար։ բազմաբան ած. շատախօս, ճոխաբան։ բազմաբարբառ ած. մի քանի լեզու գիտցող, բազմալեզու։ բազմագունդ ած. թիւով շատ, շատ գունդերէ բաղկացած։ բազմադարեան ած. շատ դարեր ապրած։ բազմադիմի ած. շատ կողմեր ունեցող, բազմակողմանի։ բազմազան ած. տեսակ տեսակ։ բազմազբաղ ած. շատ զբաղած, բեռնաւոր։ բազմաթիւ ած. թիւով շատ։ բազմալեզու ած. շատ լեզուներով արտայայտուող։ բազմածին ած. զաւակ շատ ծնող։ բազմական գ. հրաւիրեալ, խնջոյքի նստած անձ։ բազմակին ած. մի քանի կին ունեցող։ բազմակողմանի ած. շատ կողմեր ունեցող, պէսպէս, ճոխ։ բազմահազար ած. բազմաթիւ, բիւրաւոր։ բազմահմուտ ած. խորապէս տեղեակ, բանիբուն։ բազմահնար ած. ճարպիկ, հնարագէտ։ բազմահոլով ած. շատ ձեւեր առնող, բազմափոփոխ։ բազմաձայն ած. շատ ձայներէ բաղկացած (երգեցողութիւն)։ բազմամարդ ած. մարդաշատ, ճոխ բնակչութեամբ։ բազմամուսնութիւն գ. շատ անգամ ամուսնանալը։ բազմայրութիւն գ. կնոջ միաժամանակ մի քանի այր ունենալու վիճակ։ բազմանալ չզ. շատնալ, աւելնալ։ բազմանդամ ած. շատ անդամներ ունեցող (ընտանիք)։ բազմանկիւն գ. կառոյց, որ շատ անկիւններ ունի։ բազմանկողին ած. շատ անգամ ամուսնացած (կին)։ բազմաշահ ած. շատ շահ բերող, բանուկ (քաղաք)։ բազմաշխատ ած. շատ յոգնութիւն քաշած։ բազմաշնորհ ած. շատ շնորհք ու երախտիք ունեցող։ բազմաչարչար ած. շատ չարչարանքներ քաշած։ բազմապատիկ ած. տեսակ տեսակ, շատ աւելի։ բազմապատկել նրգ. շատցնել, աւելցնել։ բազմապատկութիւն գ. գումարը աւելցնող գործողութիւն։ բազմապատում ած. երկարօրէն նկարագրուած։ բազմապիսի ած. զանազան, շատ կերպերով։ բազմաջան ած. շատ ջանք պահանջող, տաժանելի։ բազմաստուածութիւն գ. շատ աստուածներ պաշտող կրօն։ բազմացում գ. շատացում, բազմապատկում։ բազմերանգ ած. գոյնզգոյն։ բազմիլ չզ. նստիլ։ բազմոյթ գ. մեծ արջ (համաստեղութիւն)։ բազմոտանի ած. շատ ոտքեր ունեցող (տաղ, կենդանի)։ բազմոց գ. բազմելու տեղ, օթոց։ բազմութիւն գ. ամբոխ; շատութիւն։ բազուկ գ. թեւ; ուժ; ճակնդեղէնի տերեւ։ բազպան գ. բազուկի զարդ կամ զգեստ (պատարագի)։ բազրիք գ. սանդուղի եզերքի ճաղ՝ կռթնելիք։ բազրոտն գ. սանդուղին աստիճանը։ բաժ գ. տուրք, հարկ։ բաժակ գ. գաւաթ, ըմպանակ; ծաղիկի բացուած գլուխը։ բաժակակալ գ. բաժակը բռնող (աման, անձ)։ բաժակակիր ած. բաժակի տիրացած, յաղթական (խումբ)։ բաժակաճառ գ. գովասանք՝ խմիչքի գաւաթի հետ։ բաժան ած. բաժնուած, պառակտուած։ բաժանարար ած. բաժնող, կիսող (անձ, թիւ)։ բաժանել նրգ. միութիւնը խախտել, պառակտել։ բաժանմունք գ. ստորաբաժանում, մաս; ճիւղ (ուսման)։ բաժանողական ած. անջատողական, հերձուածող։ բաժանորդ գ. թերթի արձանագրուած գնորդ, մասնակից։ բաժանորդագին գ. բաժանորդէ ուզուած գին, բաժնեգին։ բաժանորդութիւն գ. թերթի մնայուն գնորդ դառնալը։ բաժանում գ. անջատում; ցրում; թուաբանական գործողութիւն, բազմապատկութեան հակառակը։ բաժին գ. մաս; ճիւղ (գիտական); իրաւունք, կտակ։ բաժնեգին գ. բաժանորդին վճարածը։ բաժնեթուղթ գ. տնտեսական շահագործումի մասնակցութեան բաժին։ բաժնել նրգ. բաշխել, ցրուել; անջատել։ բաժնետէր գ. բաժնեթուղթի տէր, շահակից։ բալ գ. մշուշ, ջրաշոգի; կեռասի թթուաշ տեսակը։ բալաձիգ ած. մշուշ բերող։ բալասան գ. բոյս, որ իբր սպեղանի կը գործածուի։ բալիշ գ. յաղթողին տրուած զարդ։ բալխիր գ. ձիւնի վրայ սահող կառք։ բախել նրգ. զարնել, իրարու զարնել։ բախուկ գ. խենթուկ, թռցուցած։ բախում գ. իրարու ուժգին հանդիպում, ընդհարում։ բախտ գ. ճակատագիր, յաջողութիւն։ բախտագուշակ գ. բախտի նայող, ապագան կարդացող։ բախտախաղ գ. դրամի վրայ խաղ, թղթախաղ։ բախտախնդիր գ. արկածախնդիր, անսկզբունք մարդ։ բախտակից ած. բախտի ընկեր, վիճակակից։ բախտաւոր ած. լաւ բախտ ունեցող, բախտ բերող, երջանիկ։ բախտաւորուիլ չզ. երջանկանալ, բախտի արժանանալ։ բախտատոմս գ. վիճակահանութեան տոմս։ բախտորոշ ած. վճռող, ճակատագրական։ բակ գ. բնակարանին կից պարապ տարածութիւն; շրջագիծ (արեւի, լուսնի)։ բակեղաթ գ. կաշիէ պայուսակ։ բակեղէթ գ. բակեղաթ։ բակլայ գ. բանջարատեսակ (ֆուլ)։ բահ գ. հող վերցնելու երկրագործական գործիք։ բաղադրեալ ած. բարդ, շատ մասերէ կազմուած։ բաղադրել նրգ. համադրել, կցել, բաղկացնել։ բաղադրութիւն գ. խառնուրդ, տարբեր մասերու համադրում։ բաղաձայն գ. այբուբենի ոչ–ձայնաւոր գիր; ած. ոչ-ձայնաւոր; սխալ ձայն հանող։ բաղաջուկ գ. բաջուկ, իւղով հաց։ բաղարջ գ. խմորուած, անխմոր հաց։ բաղդատական ած. համեմատական։ բաղդատել նրգ, համեմատել, նմանութիւն փնտռել։ բաղդատութիւն գ. համեմատութիւն, զուգակշիռ։ բաղեղ գ. մագլցող բոյս, պատաղիճ։ բաղկանալ չզ. կազմուիլ, բաղադրուիլ, կայանալ։ բաղկացուցիչ ած. խառնուրդի մաս բերող, կերտիչ։ բաղձալ նրգ. փափաքիլ, տենչալ, ցանկանալ, ըղձալ։ բաղձալի ած. ցանկալի, փափաքելի, ըղձալի։ բաղձանք գ. տենչանք, իղձ, փափաք։ բաղնեպան գ. բաղնիք դարձնող։ բաղնիք գ. լոգարան, լոգանք։ բաճկոն գ. վերարկու, պատմուճան։ բաճկոնակ գ. կարճ բաճկոն։ բամբ ած. թաւ (ձայն կամ լար)։ բամբասանք գ. չարախօսութիւն, զրպարտանք։ բամբասել նրգ. զրպարտել, չարախօսել, վատաբանել։ բամբիշ գ. թագուհի, թագաւորական օրիորդ։ բամբիռն գ. փանդիռն, լարային հին նուագարան։ բամպակ գ. բամպակենիի արտադրած ծաղկեբոյս։ բամպակենի գ. բամպակ տուող բոյս։ բամպակեղէն գ. բամպակէ բանուածք։ բայ գ. գործ կամ վիճակ ցոյց տուող բառ; որջ։ բայարմատ գ. բայի արմատ եւ նոյն արմատէ կազմուած բառ։ բայց շղ. սակայն, միայն թէ։ բան գ. ինչ, նիւթ; խօսք, միտք։ բանագնաց գ. միջնորդ, պատգամատար։ բանագող գ. ուրիշի գրածէն գողնալով՝ իւրացնող։ բանադրանք գ. նզովք, կախակայում։ բանադրել նրգ. նզովել, կախակայել։ բանազուրկ ած. միտքէ զուրկ, խօսիլ չկրցող։ բանալ նրգ. յայտնել, բացում կատարել։ բանալի գ. կղպանք բացող գործիք; լուծում։ բանախօս գ. զրուցող, դասախօս։ բանախօսութիւն գ. դասախօսութիւն, ճառախօսութիւն։ բանակ գ. զօրք, զինուած ուժեր։ բանակային գ. բանակի անդամ, զինուորական։ բանական ած. խելքի համեմատ, տրամաբանական։ բանականութիւն գ. մտածողութիւն, դատողութիւն, խելք։ բանակատեղ գ. բանակավայր, բանակի նստած տեղը։ բանակիլ չզ. բանակ դնել։ բանակում գ. (սկաուտական) ճամբար, վրան լարելը։ բանակռիւ գ. խօսքերով կռիւ, բանավէճ։ բանակցութիւն գ. հաշտութեան հասնելու խօսակցութիւն։ բանահաւաք գ. պիտանի խօսք՝ ասութիւն հաւաքող։ բանահիւսութիւն գ. հեթանոսական շրջանի բանաստեղծութիւն։ բանաձեւ գ. խօսքի ձեւ, տարազ, առաջարկուած լուծում։ բանաձեւել նրգ. մտքի սահմանում տալ, ձեւակերպել։ բանապաշտ ած. գ. մտքի հասկացողութենէն տարբեր իրականութիւն չընդունող։ բանասէր գ. լեզուաբան, պատմագէտ։ բանասիրութիւն գ. ուսումնասիրութիւն գրականագիտական, պատմաբանական եւ լեզուագիտական հարցերու։ բանաստեղծ գ. քերթող, իրականութիւն գեղեցկացնող։ բանաստեղծութիւն գ. քերթութիւն, տաղաչափեալ գրութիւն։ բանավէճ գ. բանակռիւ, հարցի վէճ։ բանաւոր ած. իմացականութիւն ունեցող; արդարացի (պատճառ), ոչ գրաւոր։ բանաքաղ գ. զանազան աղբիւրներէ քաղող։ բանբեր գ. պաշտօնական խօսքի լրաբեր, պատգամաբեր։ բանգէտ գ. բանիմաց, վարպետորդի։ բանդագուշանք գ. զառանցանք, ցնորական խօսքեր։ բանդագուշել նրգ. զառանցել, անկապ խօսիլ։ բանթող գ. գործադուլ։ բանիբուն ած. խելացի, հասկցող, ճարտասան։ բանիլ նրգ. չզ. գործել, աշխատիլ։ բանիմաց ած. խոհուն, իմաստուն։ բանուածք գ. աշխատուած գործ, ասեղնագործ։ բանուկ ած. յաճախ գործածուած (ճամբայ, խօսք)։ բանուոր գ. գործաւոր, աշխատանք։ բանջար գ. կանաչեղէն։ բանջարանոց գ. բանջարեղէնի ցանք՝ պարտէզ։ բանջարեղէն գ. կանաչեղէն։ բանսարկել նրգ. բամբասել, չարախօսել։ բանսարկու գ. չարաբան, խառնակիչ, քսու։ բանտ գ. արգելանոց, զնտան։ բանտակից գ. նոյն բանտին մէջ գտնուող, բանտի ընկեր։ բանտապահ գ. բանտի պահապան։ բանտարգելութիւն գ. բանտարկութիւն։ բանտարկեալ գ. բանտ նետուած մարդ, կալանաւոր։ բանտարկութիւն գ. բանտ մնալը, կալանք, արգելափակում։ բանտել նրգ. բանտ դնել, արգելափակել։ բաշ գ. վիզի շուրջ աճած երկար մազ (ձիու, առիւծի)։ բաշխել նրգ. բաժնել, պարգեւել, սփռել։ բաշխում գ. պարգեւորում, սփռում, յանձնում։ բաչիւն գ. անասունի կանչ։ բաջաղանք գ. ցնդաբանութիւն, պառաւի խօսքեր։ բաջաղկոտ ած. ցնորախօս, ցնդած։ բաջուկ գ. իւղով պատրաստուած եւ վրան նախշուած հաց։ բառ գ. խօսքի բաղկացուցիչ մաս։ բառագիտութիւն գ. բառերու իմաստին տիրացում։ բառախաղ գ. խաղ կամ խաբկանք, որ յառաջ կու գայ բառի նմանաձայնութենէն։ բառակազմութիւն գ. բառի կառոյց։ բառամթերք գ. բառերու պաշար։ բառաչ գ. կովի կանչ։ բառաչել չզ. կովի ձայն հանել։ բառապաշար գ. բառամթերք։ բառարան գ. գիրք, որ բառեր կը բացատրէ՝ այբբենական շարքով։ բառացի մկ. բառ առ բառ, տառացիօրէն։ բառգիրք գ. բառարան։ բառնալ նրգ. վերցնել, շալկել, ջնջել։ բասրանք գ. մեղադրանք։ բարակ ած. նիհար, նեղ, նուրբ; գ. որսաշուն։ բարակացաւ գ. թոքախտ, ծիւրախտ։ բարապան գ. դռնապան։ բարաւոր գ. դրան վերի սեմը։ բարբանջանք գ. պառաւական խօսք։ բարբանջել չզ. ափեղցփեղ խօսիլ։ բարբառ գ. խօսք, լեզու։ բարբառային ած. գաւառաբարբառի վերաբերող, լեզուական։ բարբառիլ չզ. խօսիլ։ բարբարոս գ. ած. վայրենի, այլազգի։ բարբարոսութիւն գ. վայրագութիւն։ բարգաւաճ ած. ծաղկուն, զարգացած, յառաջադէմ։ բարգաւաճիլ չզ. զարգանալ, ճոխանալ, յառաջդիմել։ բարգաւաճում գ. (տնտեսական) յառաջդիմութիւն, ծաղկում։ բարդ ած. խրթին, կնճռոտ, բաղադրեալ։ բարդածանց ած. բառ՝ կազմուած ածանցի կցումով։ բարդել նրգ. դիզել, բարդ դարձնել, դժուարացնել։ բարդոյթ գ. ստորակայութեան զգացում, կնճիռ։ բարդութիւն գ. կնճռոտութիւն, դժուարութիւն։ բարեացակամ ած. մէկուն բարիքը կամեցող, բարեհաճ։ բարեացակամութիւն գ. բարի տրամադրութիւն, բարեհաճութիւն։ բարեբախտ ած. բախտաւոր, նպաստաւոր։ բարեբախտութիւն գ. բախտաւորութիւն, բարի դիպուած։ բարեբանել նրգ. օրհնել, գովաբանել։ բարեբանութիւն գ. գովաբանութիւն, գովասանք։ բարեբաստիկ ած. բախտաբեր, բարեգուշակ։ բարեբեր ած. բերրի, պտղաբեր, արգաւանդ։ բարեգութ ած. ողորմած, գթասիրտ։ բարեգթութիւն գ. ողորմածութիւն, մարդասիրութիւն։ բարեգործ ած. բարիք գործող, բարերար։ բարեգործութիւն գ. բարերարութիւն, երախտիք։ բարեգուշակ ած. բարենշան, բարին գուշակող։ բարեդէպ ած. յարմար, պատեհ։ բարեզարդ ած. լաւութիւններով զարդարուն։ բարեզարդել նրգ. բարեկարգել, նորոգել։ բարեզարդում գ. շքեղացում, գեղեցկացում, վերանորոգում։ բարելաւել նրգ. բարեփոխել, բարւոքել, յառաջդիմել։ բարելաւութիւն գ. աղէկութիւն, բարեմասնութիւն։ բարելաւում գ. բարւոքում, յառաջդիմութիւն։ բարելիր ած. բարիքով լեցուն։ բարեխառն ած. առանց ծայրայեղութեան, մեղմախառն։ բարեխառնել նրգ. չափաւորել, մեղմացնել։ բարեխիղճ ած. պարտաճանաչ, խղճամիտ։ բարեխնամ ած. հոգատար։ բարեխօս գ. միջնորդ, հաշտեցնող։ բարեխօսել չզ. միջնորդել, խնդրել։ բարեխօսութիւն գ. միջնորդութիւն, աղաչանք։ բարեկազմ ած. վայելուչ կազմուածք ունեցող, բարեձեւ։ բարեկամ գ. սրտակից ընկեր, համակիր։ բարեկամանալ չզ. ծանօթանալ, ընտանենալ, մտերմանալ։ բարեկամութիւն գ. բարեկամ ըլլալը, մտերմութիւն։ բարեկարգել նրգ. կարգաւորել, բարենորոգել։ բարեկարգութիւն գ. վերանորոգում, կարգ կանոն։ բարեկենդան գ. պահքը կանխող ուրախութիւն։ բարեկեցիկ ած. բաւարար եկամուտով ապրող, դիւրակեցիկ։ բարեկիրթ ած. քաղաքակիրթ, ազնիւ։ բարեհաճ ած. բարեացակամ, հաճոյակամ։ բարեհաճիլ նրգ. հաճիլ, յօժարիլ։ բարեհաճութիւն գ. հաւանութիւն, յօժարութիւն։ բարեձեւ ած. վայելուչ կերպարանքով, բարեկազմ։ բարեմաղթութիւն գ. մաղթանք, իղձ։ բարեմասնութիւն գ. յատկութիւն, արժանիք։ բարեմիտ ած. բարի հոգի, անկեղծ։ բարեմոյն ած. բարեձեւ, չափաւոր։ բարեյիշատակ ած. յիշատակը բարի, երջանկայիշատակ։ բարենորոգում գ. կարգաւորում, բարեզարդում։ բարեպաշտ ած. աստուածասէր, երկիւղած։ բարեպաշտութիւն գ. ջերմեռանդութիւն, կրօնասիրութիւն։ բարեպատեհ ած. յարմար, նպաստաւոր։ բարեսէր ած. բարիք ընել սիրող, բարեսիրտ։ բարեսիրական ած. բարեգործական։ բարեսիրութիւն գ. բարեգործութիւն։ բարեսիրտ ած. գթած, բարեսէր։ բարերար գ. ած. բարի գործ կատարող, նուիրատու։ բարերարել նրգ. բարիք ընել, նպաստել։ բարեւ գ. ողջոյն։ բարեւել նրգ. ողջունել, պատուի կենալ։ բարեփոխել նրգ. բարելաւել, նորոգել։ բարի ած. լաւ, աղէկ, ազնիւ։ բարիք գ. լաւութիւն, շնորհք, երախտիք։ բարկ ած. խիստ կծու (հոտ); թունդ (գինի); կիզիչ (արեւ)։ բարկաճայթ ած. սաստիկ բարկացած, ցասկոտ։ բարկանալ չզ. զայրանալ, սրդողիլ։ բարկացկոտ ած. շուտ բարկացող, ցասկոտ։ բարկութիւն գ. զայրոյթ, ցասում; յանդիմանութիւն։ բարձ գ. գլուխը հանգչեցնելու կամ կռթնելու օթոց, սնար; խարիսխ; զիստէն մինչեւ ծունկը տարածուող մաս։ բարձակից գ. աթոռակից, սեղանակից։ բարձապան գ. զրահ, զինուորի երանքը պահպանող մաս։ բարձերէց գ. գլխաւոր, նախագահ (ժողովի)։ բարձընկեր գ. ամուսին; միասին թագաւորող։ բարձընտիր ած. գլխաւոր։ բարձոսկր գ. սրունքին վերի ոսկորը։ բարձում գ. ջնջում, վերացում։ բարձունք գ. գագաթ, կատար; բլուր, սար։ բարձր ած. վեր, վսեմ, մեծ; լսելի (ձայն)։ բարձրաբերձ ած. խիստ բարձր, երկնահաս։ բարձրագլուխ ած. անվարան, ճակատը բաց, հպարտ։ բարձրադիր ած. բարձր դիրքի վրայ գտնուող։ բարձրաթռիչ ած. բարձունքէն թռչող, սաւառնող։ բարձրախօս գ. ձայնը զօրացնող գործիք; ած. բարձր խօսող, գոռոզ։ բարձրակառոյց ած. բարձր տեղ շինուած, բարձրաշէն։ //{{hm ----> բարձրահայեաց ած. ընդարձակ տեսարան ունեցող։ բարձրահասակ ած. հասակով բարձր։ բարձրաձայն ած. բարձր ձայնով, հրապարակաւ։ բարձրանալ չզ. վեր ելլել, կանգնիլ; աճիլ, հասակ նետել; պատիւ շահիլ, զօրանալ։ բարձրաստիճան ած. բարձր պաշտօնի տէր, մեծամեծ։ բարձրավիզ ած. խրոխտ, գոռոզ։ բարձրաւանդակ ած. լեռնադաշտ, բարձունքներու վրայ տափարակ տարածութիւն։ բարձրաքանդակ գ. ցցուն մասերով քանդակ։ բարձրորակ ած. լաւորակ, ընտիր։ բարձրութիւն գ. բարձունք, մեծութիւն, հասակ։ բարոյագէտ գ. բարոյական հարցերու մասնագէտ։ բարոյազուրկ ած. առանց բարոյականի, անպատիւ։ բարոյալքում գ. վհատութիւն, յուսահատութիւն։ բարոյախօս գ. բարոյականի մասին ճառող։ բարոյական գ. հոգեկան տրամադրութիւն, պարկեշտ կեանք; ած. բարի վարքի վերաբերող։ բարութիւն գ. գութ, ազնուութիւն; լաւ բաներ, բարիք։ բարունակ գ. նոր ճիւղ, շառաւիղ։ բարտի գ. ծառ մը, կաղամախի։ բարւոքել նրգ. լաւացնել, բարելաւել։ բարւոքիլ չզ. լաւանալ, աղէկնալ; ապաքինիլ։ բարւոքում գ. լաւացում, բարեփոխում։ բարք գ. կենցաղ, սովորոյթ, ապրելակերպ, խառնուածք։ բարօրութիւն գ. երջանկութիւն, հանգստաւէտ օրեր։ բաց ած. ոչ գոց, անփակ; մերկ, յայտնի; գ. հաշիւի պակասորդ; հեռաւոր մաս (ծովու)։ բացագանչել չզ. աղաղակել, ձայնել, պոռալ։ բացակայ ած. գ. ոչ ներկայ; պակսող։ բացակայիլ չզ. բացակայ ըլլալ; պակսիլ։ բացակայութիւն գ. հեռակայութիւն, պակասում, չգոյութիւն։ բացայայտ ած. ակներեւ, պայծառ, յստակ։ բացայայտել նրգ. լուսաբանել, պարզել, երեւան բերել։ բացայայտիչ ած. գ. բացատրող, նշանակող, որոշիչ։ բացառաբար ակ. բացառիկ կերպով, զարտուղի։ բացառել նրգ, հաշուէ դուրս դնել, չներփակել, զանց ընել։ բացառիկ ած. արտակարգ, զարտուղի, եզակի։ բացառութիւն գ. զարտուղութիւն։ բացասական ած. ժխտական, մերժողական։ բացասել նրգ. ժխտել, մերժել։ բացաստան գ. ամայի կողմեր, անտառի մէջ անծառ տարածութիւն։ բացավայր գ. բաց գետին, բացաստան։ բացատ գ. բացուած տարածութիւն, բացաստան։ բացատրագիր գ. հարցի բացատրութիւնը տուող գրութիւն։ բացատրել նրգ. մեկնել, լուսաբանել, հասկցնել։ բացատրութիւն գ. լուսաբանութիւն, մեկնութիւն։ բացարկել նրգ. զատորոշելով դուրս դնել, բացառել։ բացարձակ ած. ամբողջովին, միահեծան, անվիճելի։ բացերես ած. անկեղծ, պարզերես։ բացընկեցիկ ած. լքուած, նետուած (նորածին)։ բացի նխ. զատ, ուրիշ, առանց։ բացիկ գ. քարտ նամակ։ բացխփել նրգ. արագ բանալ գոցել (աչք, լոյս)։ բացխփիկ ած. կէս բաց կէս գոց, բացխփող։ բացորոշ ած. բացայայտ, յստակ, ակներեւ։ բացորոշել նրգ. զարտուղել, սահմանել, զատել։ բացուածք գ. ճեղք, անցք։ բացութիւն գ. բաց տարածութիւն։ բացուիլ նրգ. արտայայտուիլ, պարզուիլ, փթթիլ։ բացում գ. սկիզբ, սկսումի հանդիսութիւն; փթթում։ բացուտ գ. բացատ, անտառի մէջ բաց տեղ։ բացօթեայ ած. անծածկ տեղի մէջ (բնակութիւն)։ բացօթել չզ. բաց յարկի տակ բնակիլ։ բաւ գ. գոհացում, վերջ; ած. բաւական։ բաւական ած. հերիք, գոհացուցիչ, ոչ քիչ։ բաւականանալ չզ. գոհանալ, բաւարարուիլ։ բաւականութիւն գ. վայելք, գոհացում; ընդունակութիւն։ բաւարար ած. գոհացուցիչ, բաւող։ բաւարարել նրգ. գոհացնել, լիացնել։ բաւարարութիւն գ. գոհացում։ բաւել չզ. հերիքել, պահանջքի գոհացում տալ։ բաւիղ գ. աոանց ելքի ճամբայ, լաբիւրինթոս։ բբուկ գ. աքաղաղի կատար։ բդեշխ գ. հիւպատոս, կուսակալ, իշխան։ բելիար գ. սատանայ։ բեկաբոյժ գ. կոտրած ոսկոր բուժող։ բեկանել նրգ. կոտրել, չեղեալ դարձնել (դատ)։ բեկբեկ ած. կոտրտուն։ բեկբեկիլ չզ. կոտրտուիլ, կտորներու բաժնուիլ, պառակտիլ։ բեկել նրգ. բեկանել, կոտրտել։ բեկնի գ. վայրի պիստակ։ բեկոր գ. կոտոր, մաս, փշուրք, նշխար։ բեկում գ. կոտրտում, խզում, քանդում։ բեկուն ած. դիւրաբեկ, շուտ կոտրուող։ բեկտում գ. լքում, պառակտում։ բեհեզ գ. ազնիւ ու նուրբ կերպաս։ բեղմնաւոր ած. պտղաբեր, յղի, արգասաւոր, արդիւնաւոր։ բեղմնաւորել նրգ. արգասաւորել, սերմնաւորել։ բեղմնաւորութիւն գ. պտղաբերութիւն, յղութիւն, արդիւնաւորութիւն։ բեղմնափոշի գ. ծաղիկներու սեռային փոշի։ բեղուն ած. պտղաբեր, արդիւնաշատ, ժրաջան։ բեմ գ. բարձր տեղ (դերասանի, ճառախօսի), ամբիոն, ատեան։ բեմադրել նրգ. թատերական ներկայացումի վերածել։ բեմադրիչ գ. բեմի վրայ թատերական երկ գործադրող։ բեմադրութիւն գ. բեմադրիչի գործ, բեմականացում; կեղծիք։ բեմահարթակ գ. թատրոնի բեմը։ բեմայարդար գ. բեմի յարդարանքը կատարող։ բեմավար գ. բեմադրութեան վարիչ (րեժիսոր)։ բեմբասաց գ. հռետոր, քարոզիչ։ բեմբասացութիւն գ. քարոզ, ճարտասանութիւն։ բեռ գ. ծանրութիւն; հոգ։ բեռնաբարձ ած. բեռ շալկող, բարձրացնող (մեքենայ)։ բեռնաթափել նրգ. բեռնատարէ ապրանքը վար առնել; բեռը թեթեւցնել։ բեռնակառք գ. բեռնասայլ, բեռ փոխադրող մեքենայ։ բեռնակիր գ. շալկող, բեռ կրող մարդ։ բեռնատար ած. բեռ փոխադրող (մեքենայ)։ բեռնաւորել նրգ. բեռցնել, ծանրութիւն դնել, ծանրաբեռնել։ բեռնել նրգ. բեռը հեծցնել (կառքի կամ կռնակի վրայ), ծանրութիւն դնել։ բեռցնել նրգ. բեռնել։ բերան գ. կերակուրի մուտք, շրթունքներու անցք, երախ; եզերք (անդունդի); սայր (դանակի); միացման կէտ (գետերու)։ բերանացի մկ. կենդանի ձայնով, ոչ գրով։ բերդ գ. ամրոց, ամուր կառոյց։ բերդակալ գ. բերդի մէջ գտնուող, բերդի իշխանը։ բերդապահ գ. բերդի պահակ; ոտնախաղի մէջ բերդը պահողը։ բերդաքաղաք գ. ամրացուած քաղաք։ բերդաքար գ. ժայռաբերդ, ժայռի մէջ ամրութիւն։ բերել նրգ. առնել գալ, փոխադրել, շալկել։ բերկրաբեր ած. ուրախութիւն բերող։ բերկրալիր ած. ուրախութեամբ լեցուն, ցնծալի։ բերկրանք գ. խնդութիւն, ուրախութիւն, ցնծութիւն։ բերկրիլ չզ. ուրախանալ, խայտալ, ցնծալ։ բերկրութիւն գ. ուրախութիւն, հրճուանք։ բերողչէք գ. վարձք՝ լաւ լուր բերողին տրուած։ բերում գ. ընթացք (դէպքերու), հետեւանք։ բերրի ած. պտղաշատ, արգաւանդ, բեղուն։ բերք գ. արտադրութիւն (տնտեսութեան), հունձք, արդիւնք։ բերքահաւաք գ. բերքը քաղելու գործ կամ ժամանակ, քաղ։ բեւեկնի գ. ծառ՝ պիստակենու տեսակի։ բեւեռ գ. գամ; ծայրամաս (երկրագունդի)։ բեւեռագիր գ. գամի ձեւով հին գիր, սեպագիր։ բեւեռային ած. երկրագունդի ծայրամասերուն վերաբերող։ բեւեռել նրգ. գամել, հաստատել, անշարժ հաստել։ բզզալ չզ. ճանճի, մեղուի ձայն հանել։ բզզիւն գ. ճանճի ձայն։ բզէզ գ. պատանաթեւ միջատ, ճճի։ բզիկ մկ. ած. պատառ, յօշոտուած։ բզքտել նրգ. պատառ-պատառ ընել, յօշոտել։ բթամատ գ. բութ մատ։ բթամիտ ած. ապուշ, թանձրամիտ։ բթանալ չզ. բութ դառնալ, սրութիւնը կորսնցնել։ բժժանք գ. կախարդի նշաններ, յուռութք։ բժիշկ գ. ախտաբոյժ, առողջութեան մասնագէտ։ բժշկապետ գ. գլխաւոր բժիշկ։ բժշկարան գ. դարմանատուն, (քլինիք); բժշկութեան գիրք։ բժշկել նրգ. բուժել, առողջացնել, դարմանել։ բժշկութիւն գ. բուժում, ախտ դարմանող գիտութիւն։ բժոժ գ. շերամի պատեան, թել, բոժոժ։ բիբ գ. աչքի լուսանցող ակը։ բիբել չզ. թոչունի ձագերու ձայնը հանել։ բիժ գ. աչքի աղտ, ճպռոտութիւն։ բիլ ած. բաց կապոյտ, ասմազուն։ բիծ գ. կեղտ, արատ; մորթի նշան, խալ։ բիճ գ. վատոյժ (բոյս)։ բիտ գ. աքաղաղի ոտքի ճանկ։ բիր գ. հաստ գաւազան, լախտ։ բիրտ ած. կոպիտ, վայրենի, անտաշ։ բիւր ած. գ. անթիւ, անհամար; տաս հազար։ բիւրակն գ. շատ ակեր ունեցող։ բիւրապատիկ ած. բիւր անգամ, հազարներով աւելի։ բիւրաւոր ած. անհամար, անթիւ։ բիւրեղ գ. թանկագին ջինջ ապակի, կապտագոյն ազնիւ քար։ բիւրեղացում գ. բիւրեղ դաոնալը; յստակացում։ բիւրեղեայ ած. բիւրեղէ շինուած, ջինջ, յստակ։ բլբուլ գ. սոխակ։ բլթակ գ. ականջի կակուղ մասը; հրացանի ձգան։ բլիթ գ. բոլորակ կակուղ հացիկ, կարկանդակ։ բլուր գ. բարձունք, սարակ։ բլրակ գ. փոքր բլուր։ բխիլ չզ. ծորիլ, հոսիլ, ծագիլ։ բխում գ. հոսում, ցայտում, ծագում։ բծախնդիր ած. դժուարահաճ, պահանջկոտ, խղճամիտ։ բծաւոր ած. բիծ-բիծ, արատաւոր, կեղտոտ։ բծաւորել նրգ. արատաւորել։ բղջախոհ ած. ցանկասէր, ցոփ։ բղջախոհութիւն գ. ցանկամոլութիւն, անառակութիւն։ բնաբան գ. ընդլայնուած գաղափարի հիմնական խօսքը, վերտառութիւն։ բնաբոյժ գ. բնական միջոցներով դարմանող։ բնագաւառ գ. ծննդավայր; մարզ։ բնագէտ գ. բնագիտութեան հմուտ; ֆիզիկոս։ բնագիտութիւն գ. գիտութիւն, որ մարմիններու յատկութիւնը կը զննէ; ֆիզիկա։ բնագիր գ. սկզբնագիր։ բնազանցութիւն գ. մտածումի եւ գաղափարներու գիտութիւն; մետաֆիզիկա։ բնազդ գ. անգիտակից մղում։ բնազդաբար մկ. անգիտակից մղումով։ բնալուծութիւն գ. քիմիա, տարրալուծութիւն։ բնալուծարան գ. տարրալուծարան, քիմիական քննութեանց աշխատանոց։ բնախօս գ. բնախօսութեան հմուտ; ֆիզիոլոկ։ բնախօսութիւն գ. կեանքի երեւոյթներու գործարանական պաշտօններու գիտութիւն; ֆիզիոլոկիա։ բնագիծ գ. հարցի պայմաններու ամբողջութիւն։ բնածին ած. ինքնատուր, ի ծնէ ստացուած, բնատուր։ բնական ած. պարզ, իսկական; բնութեան վերաբերող։ բնականաբար մկ. բնական հետեւողութեամբ, հարազատօրէն։ բնականոն ած. բնական, հարազատ, կարգ-կանոն ունեցող։ բնականութիւն գ. բնականի հարազատութիւն։ բնակարան գ. տուն, բնակելու տեղ, բնակութիւն։ բնակելի ած. ուր կարելի է բնակիլ։ բնակիլ չզ. բնակութիւն հաստատել։ բնակիչ գ. բնակող (անձ, ժողովուրդ), տեղացի։ բնակութիւն գ. կայք, օճախ, տուն։ բնաձիր ած. բնութենէ տրուած, բնատուր։ բնանկար գ. բնութիւնը պատկերող նկար։ բնանկարիչ գ. բնանկար գծող, դաշտանկարիչ։ բնաշխարհ գ. հայրենիք, օրրան, բնագաւառ։ բնաշխարհիկ ած. բուն երկրացի, բնիկ, հարազատ։ բնապահպանում գ. բնական տեսարաններու պահպանում։ բնապաշտ ած. գ. բնապաշտութեան հետեւող։ բնապաշտութիւն գ. իմաստասիրական տեսութիւն, որ բնականէ անդին ուրիշ իրականութիւն չ՚ընդունիր; պանթէիզմ։ բնապատմութիւն գ. գիտութիւն, որ հանքերէ, տունկերէ եւ անասուններէ կը ճառէ։ բնաջինջ ած. բունէն քանդուած, տնաւեր։ բնաջնջել նրգ. ամբողջովին կործանել, անճիտել։ բնատիպ գ. մայր օրինակ, նախատիպ; ած. ինքնատիպ, ինքնադրոշմ։ բնատուր ած. բնութենէ տրուած, բնաձիր։ բնաւ մկ. երբեք, ամենեւին։ բնաւեր ած. տնաքանդ, անտուն։ բնաւորութիւն գ. բնութիւն, խառնուածք, նկարագիր։ բնիկ ած. տեղացի, բնաշխարհիկ, երկրացի։ բնոլորտ գ. բնութեան միջավայր, կենսոլորտ։ բնոյթ գ. հանգամանք, էութիւն, նկարագիր։ բնորոշել նրգ. սահմանել, յատկանշել, յստակացնել։ բնորոշում գ. առանձնայատկութիւն, բնութագրութիւն։ բնութագրել նրգ. էութիւնը դատել՝ որոշել, բնորոշել։ բնութիւն գ. շրջապատող աշխարհը; իսկութիւն, բնաւորութիւն։ բնչիւն գ. արջառի ձայն։ բշտիկ գ. փոքր ուռեցք, ջրալից պալար։ բոզ գ. գէշ կին, պոռնիկ։ բոժոժ գ. պզտիկ զանգակ; շերամի պատեան։ բոլոր ած. ամբողջի յոգնակին; գ. շրջան, շուրջը։ բոլորակ գ. շրջանակաձեւ ծիր, շրջանակ։ բոլորակել նրգ. բոլորակի մէջ առնել։ բոլորաձեւ ած. կլոր ձեւով։ բոլորանուէր ած. լման նուիրուած, անձնազոհ։ բոլորագիր գ. հայ տառերու գրչական տեսակ։ բոլորգիր գ. բոլորագիր։ բոլորել նրգ. պատել, շրջանը աւարտել, շրջանցել։ բոլորովին մկ. ամբողջովին, լմանօրէն։ բոլորտիք գ. չորսդին, շուրջը։ բոկ ած. մերկ, բոպիկ։ բոկանալ չզ. բոպիկնալ։ բոկեղ գ. կակուղ հացիկ, կլոր կամ մանեկաձեւ։ բոկոտն ած. ոտքը բոպիկ։ բոհրած գ. աղով համեմուած սիսեռ։ բոհրել նրգ. խարկել, աղանձել (սուրճ, ցորեն)։ բողբոջ գ. նոր աճող ծիլ, որ տակաւին ծաղիկ չէ կազմած։ բողկ գ. բուսական արմատ որ կ՚ուտուի։ բողոճ գ. արմաւաձեւ միջատ։ բողոք գ. մտքի ընդվզում, տրտունջ՝ անտեսումի դէմ։ բողոքագիր գ. բողոք ներկայացնող գրութիւն։ բողոքական գ. քրիստոնեայ աւետարանական։ բողոքականութիւն գ. աւետարանական քրիստոնէութիւն։ բողոքել չզ. բողոք բարձրացնել, գանգատիլ։ բողջախոհ ած. անառակ։ բոմբիւն գ. թնդիւն, խուլ աղմուկ։ բոյթ գ. մեծ մատ, բթամատ։ բոյժ գ. դեղ, դարման։ բոյլ գ. խումբ, բազմութիւն (աստղերու)։ բոյծ գ. դարման, սնունդ։ բոյն գ. թռչուններու բնակարան։ բոյս գ. տունկ, խոտ։ բոյր գ. անուշ հոտ, բուրմունք։ բոպիկ ած. մերկ ոտքով, բոկ, աղքատիկ։ բոռ գ. իշամեղու։ բոռեխ գ. բոռ։ բոսոր ած. վարդակարմիր, արիւնագոյն։ բով գ. մետաղ հալեցնելու փուռ, քուրայ; փորձ, քննութիւն։ բովանդակ ած. համակ, ամբողջ։ բովանդակալից ած. իմաստալից։ բովանդակել նրգ. պարունակել, ընդգրկել։ բովանդակութիւն գ. պարունակութիւն, ցանկ, իմաստ։ բորակածին գ. ազոտ, կազեղէն մը։ բորբ ած. ջերմ, թունդ, վառ։ բորբոս գ. մգլոտութիւն, շիճ, փտութիւն։ բորբոսիլ չզ. մգլոտիլ։ բորբոք ած. բոցավառ; գ. եռանդ, տապ։ բորբոքել նրգ. արծարծել, գրգռել։ բորբոքիլ չզ. վառիլ, տոչորիլ, բռնկիլ, զայրանալ, գրգռուիլ։ բորբոքում գ. զայրոյթ; ախտային տապ։ բորենի գ. գիշակեր գազան։ բորոտ գ. ած. քոսոտ, ուրուկ։ բորոտանոց գ. բորոտներու տեղ։ բորոտութիւն գ. մորթային ծանր հիւանդութիւն։ բոց գ. հուր, կրակ։ բոցակէզ ած. բոցով այրած, հրատոչոր։ բոցակիզել նրգ. բոցով այրել, խանձել, մրկել։ բոցաշունչ ած. կրակէ շունչ ունեցող, խանդավառող։ բոցավառ ած. բոց արձակող, բորբոքած։ բոցեղէն ած. բոցէ կազմուած, հրեղէն։ բոցկլտալ չզ. բոցի նշոյլներ արձակել, կայծկլտալ։ բու գ. գիշերային թռչուն։ բութ ած. սրութիւնը կորսնցուցած; գ. առաջին հաստ մատը; առոգանութեան նշան։ բութամատ գ. բոյթ մատ, բութ։ բութանկիւն գ. երկրաչափական լայն անկիւն։ բուժագիտութիւն գ. առանց գործողութեան բժշկութիւն (թերափի)։ բուժակ գ. բժշկող; երկրորդական կարգի բժիշկ։ բուժական ած. բուժելու վերաբերող, առողջարար։ բուժանիւթ գ. բուժիչ նիւթ, դեղորայք։ բուժարան գ. յատուկ հիւանդութիւն բուժող հիմնարկ։ բուժել նրգ. առողջացնել, դարմանել, բժշկել։ բուժում գ. դարմանում, առողջացում։ բուժքոյր գ. հիւանդապահուհի։ բուխերիկ գ. ծխնելոյզ, կրակարան։ բուծել նրգ. սնուցանել, խնամել (անասուն)։ բուկ գ. կոկորդ; վիզ (շիշի)։ բուղխ ած. բխող, զգայուն, յորդ։ բումբ գ. սրունքին մսոտ մասը։ բուն գ. արմատը ճիւղերուն միացնող մաս (տունկի); կոթ (դրօշի, տէգի); ած. գ. իսկական, հիմնական, հարազատ։ բունել չզ. բոյն դնել, բնակիլ։։ բունծ գ. հողակոյտ, ակօսի դիզած հողը։ բունկալ գ. բոյնի մէջ դրուած հաւկիթ, որ հաւը ածէ։ բուշտ գ. բշտիկ; միզատոպրակ։ բուռ գ. ափի պարունակածը, ափ։ բուռն ած. սաստիկ, կատաղի, ծայրայեղ։ բուսաբան գ. բուսաբանութեան մասնագէտ։ բուսաբանութիւն գ. բոյսերու վերաբերեալ գիտութիւն։ բուսաիւղ գ. բոյսերէն ստացուող իւղ։ բուսակեր ած. բոյս ուտող, որու սննդական հիմը բոյս է։ բուսնիլ չզ. ծլիլ, աճիլ, դուրս յայտնուիլ։ բուստ գ. ծովային բոյս քարացած։ բուտ գ. կերակուր, սնունդ։ բուրաստան գ. պարտէզ, ծաղկանոց։ բուրգ գ. եռանկիւն երեսով եւ միացուած սուր գագաթով կառոյց; աշտարակ։ բուրդ գ. ոչխարի մազ, գեղմ։ բուրեան ած. բուրումնաւէտ։ բուրել չզ. քաղցր հոտիլ, բոյր արձակել։ բուրմունք գ. բոյր, հոտ, անուշահոտութիւն։ բուրումնաւէտ ած. անուշաբոյր, քաղցրաբոյր։ բուրվառ գ. խնկարկելու սպաս։ բուք գ. ձիւնախառն հով, ձիւնամրրիկ։ բչալ չզ. պոռալ (ցուլի, եզի)։ բջիջ գ. կենսունակ մասնիկ; փեթակի խորշ; կազմակերպութեան ցանցի միաւոր։ բռածեփ ած. կիրով ծեփուած։ բռել նրգ. կրաջուրով ներկել կամ ծեփել։ բռնաբարել նրգ. պղծել, լլկել; ոտնձգութիւն ընել։ բռնագաղթ գ. բռնի ուժով գաղթ։ բռնագրաւել նրգ. բռնի գրաւել, նուաճել։ բռնագրաւում գ. ապօրինի գրաւում, նուաճում։ բռնադատել նրգ. բռնի ստիպել, հարկադրել։ բռնադատութիւն գ. բռնութիւն, հարկադրանք։ բռնազբօսիկ ած. արուեստակեալ, կեղծ, անթնական։ բռնակ գ. առարկայի կամ գործիքի բռնելու թեւ։ բռնակալ գ. բռնութեամբ տիրող, բռնապետ։ բռնանալ չզ. բռնութիւն բանեցնել, ճնշել։ բռնապետ գ. բռնակալ, բռնաւոր։ բռնաշխատութիւն գ. բռնի աշխատանք։ բռնաշորթում գ. խանութներէ բռնի գանձում։ բռնատիրութիւն գ. բռնի իշխանութիւն, բռնապետութիւն։ բռնարարք գ. բռնութեան ոճրային գործ։ բռնաւոր գ. բռնութեամբ իշխող, բռնակալ։ բռնել նրգ. ափել, ձերբակալել, կառչիլ։ բռնի մկ. բռնութեամբ, ստիպողաբար։ բռնկիլ չզ. կրակ առնել; բորբոքիլ; զայրանալ։ բռնութիւն գ. ճնշում, բռնի ստիպում; սաստկութիւն։ բռնուժ գ. ուժի վայրագ գործածութիւն։ բռնցքամարտ գ. կռփամարտ, բռունցքով կռիւ։ բռունցք գ. կռուփ, գոց ձեռք։ բրածեծ ած. բիրով, գաւազանով ծեծ կերած։ բրածոյ գ. հանածոյ, քարացած մարմիններու բեկոր։ բրգաձեւ ած. բուրգի ձեւ ունեցող։ բրդեղէն գ. բուրդէ շինուած կերպասեղէն։ բրդել նրգ. հացը մանրել, ջարդել։ բրդոտ ած. վրան բուրդ ունեցող, մազոտ։ բրդօն գ. հացի կամ միսի բրդուած պատառ։ բրել նրգ. փորել, փոս բանալ; կեղեւել։ բրէտ գ. մեղուներու մեղրը ուտող պիծակ։ բրինձ գ. արմտիքի սպիտակ տեսակ մը։ բրիչ գ. հողը փորելու գործիք։ բրուտ գ. կաւէ ամաններ շինող։ բրտութիւն գ. կոպտութիւն, անտաշութիւն; բրուտի արհեստ։ բքաբեր ած. բուք բերող (օդ)։ բօթ գ. գէշ լուր, գոյժ։ բօթաբեր գ. գէշ լուր բերող, գուժկան։ բօթել նրգ. գուժել, գէշ լուր տալ։ գ գիմ երեք; երրորդ։ գագաթ գ. կատար, արտեւան, գլուխ։ գագաթնակէտ գ. բարձրագոյն կէտ, զէնիթ։ գազախ գ. տաք մոխիր, աճիւն, անթեղ։ գազան գ. վայրենի անասուն, ճիւաղ։ գազանաբարոյ ած. գազանային բնութեամբ, վայրագ։ գազանազուսպ գ. գազան ընտելացնող (կրկէսի համար)։ գազանամարտ գ. գազանի հետ մարդու կռիւ, կրկէսամարտ։ գազանանալ չզ. գազան դառնալ, կատղիլ։ գազանանոց գ. գազան պահելու տեղ կամ վանդակ։ գազանութիւն գ. վայրագութիւն, բարբարոսութիւն։ գազար գ. վայրի ստեպղին։ գաթայ գ. ազնիւ խմորով պատրաստուած կարկանդակ։ գալ չզ. հասնիլ, ժամանել, յարմարիլ; թուիլ։ գալար գ. ոլոր, փաթոյթ, խոպոպ (մազի)։ գալարատանջ ած. տանջանքէն գալարուած։ գալարափող գ. գալարուն փող։ գալարել նրգ. պլլել, ոլորել, պրկել։ գալարում գ. պրկում, փաթաթում, ոլորում։ գալարուն ած. ոլորուն, դարձդարձիկ։ գալիք գ. ապագայ, ըլլալիք։ գալուստ գ. ժամանում, հասնիլը։ գահ գ. աթոռ (իշխանական), թագաւորոլթիւն։ գահազուրկ ած. իր գահը՝ իշխանութիւնը կորսնցուցած։ գահազրկել նրգ. գահէն տապալել, գահընկէց ընել։ գահաժառանգ գ. թագաւորի յաջորդ, թագաժառանգ։ գահակալ գ. գահի վրայ նստող, աթոռակալ։ գահակալել չզ. իշխանութեան աթոռը բարձրանալ, իշխել։ գահակալութիւն գ. թագաւորեցում, գահ բարձրացում։ գահակից գ. միասին իշխող, աթոռակից։ գահավէժ ած. թաւալգլոր, անդունդն ի վար ինկած։ գահավիժիլ չզ. անդունդ գլորիլ, տապալիլ։ գահաւանդ գ. լերան գագաթ; բարձունքի զառիվայր։ գահաւորակ գ. արքունի բազմոց; դեսպակ։ գահերէց գ. իր աթոռի աստիճանով բարձրագոյն, գլխաւոր։ գահընկէց ած. պաշտօնանկ, գահէն վար առնուած։ գահնամակ գ. նախարարական տուներու պատուացուցակ։ գահոյք գ. արքայական տիվան կամ աթոռ; կիներու փոխադրութեան յատուկ գահաւորակ։ գաղափար գ. միտք, տեսութիւն, խորհուրդ, մտապատկեր։ գաղափարաբանութիւն գ. տեսաբանութիւն, սկզբունքային։ գաղափարախօս գ. գաղափարի ջատագովը։ գաղափարական գ. ած. մտատիպար, իտէալ, գաղափարի վերաբերող։ գաղափարակից ած. համախոհ, համակարծիք։ գաղափարամարտ գ. մտքի տեսութեանց պայքար։ գաղափարապաշտ ած. իտէալիստ, գաղափարականի հաւատացող։ գաղթ գ. երթ (դէպի օտարութիւն), բնավայրի լքում։ գաղթական գ. ած. գաղթող, պանդուխտ, վտարանդի։ գաղթաշխարհ գ. գաղթականութեան երկիրներ, սփիւռք։ գաղթավայր գ. գաղթականութեան տեղ։ գաղթել չզ. ծննդավայրը լքելով՝ օտար երկիր երթալ, չուել։ գաղթօճախ գ. գաղութային կեդրոն։ գաղղիերէն ած. ֆրանսերէն։ գաղութ գ. օտար հողի վրայ կազմուած համայնք՝ տէրութիւն։ գաղութահայ գ. գաղթավայրերու հայ, սփիւռքահայ։ գաղութատիրական ած. գաղութի վերածելու ձգտող։ գաղջ ած. քիչ տաք քիչ պաղ, եղկ, հեղգ։ գաղջանալ չզ. գաղջ դառնալ, եռանդէ պակսիլ։ գաղտ ած. գաղտնի, թաքուն։ գաղտագողի ած. գաղտուկ, գողունի։ գաղտիմաստ ած. իմաստը ծածուկ։ գաղտնագիր գ. գաղտնի ոճով գրութիւն, ծածկագիր։ գաղտնապահ ած. գաղտնիք պահող, զգոյշ։ գաղտնի ած. ծածուկ կերպով; խորհրդաւոր։ գաղտնիք գ. թաքուն խորոուրդ։ գաղտուկ մկ. ծածուկ։ գաճ գ. հողային ճերմակ նիւթ՝ կիրէ յառաջացած։ գաճաճ գ. կարճահասակ, թզուկ։ գամ գ. մխուող տարր, սեպ, բեւեռ։ գամել նրգ. գամով անշարժացնել, բեւեռել, սեւեռել։ գամփոր գ. ծակ բանալու գործիք։ գամփռ գ. մեծ շուն։ գայթ գ. անկում, սահում, սխալանք։ գայթակղել չզ. գէշ օրինակէ ցնցուիլ։ գայթակղութիւն գ. հրապարակային վատ օրինակ, մեղքի սադրանք։ գայթիլ չզ. սաոիլ, սխալիլ, սայթաքիլ։ գայթում գ. անկում, սայթաքում։ գայլ գ. շանազգի գազան; բերանակապ, գելարան։ գայլաբարոյ ած. գայլի պէս վարուող, գազանաբարոյ։ գայլախազ գ. կայծքարի տեսակ։ գայլենի գ. գայլի մորթ։ գայլիկ գ. պատանի սկաուտ; գայլի ձագ։ գայլիկոն գ. փայտ կամ երկաթ ծակող գործիք։ գայռ գ. ցեխ, տիղմ, աղտեղութիւն։ գայռիլ չզ. աղտեղութեամթ ծածկուիլ, ցեխոտիլ։ գայտ ած. խիտ։ գան գ. ծեծ, գաւազանի հարուած, պատիժ։ գանակոծել նրգ. սաստիկ ծեծի ենթարկել։ գանահարել նրգ. գանակոծել։ գանգատ գ. դժգուհութիւն, տրտունջ, հայց։ գանգատիլ չզ. դժգոհութիւն յայտնել, տրտնջալ։ գանգիւն գ. թնդիւն, բոմբիւն, արձագանգ։ գանգուր ած. ոլորուն, խոպոպուած։ գանգուր գ. խոպոպիկ։ գանգրագեղ ած. գեղեցիկ գանգուրներ ունեցող։ գանգրահեր ած. գռուզ, խոպոպաւոր։ գանգրել նրգ. գանգուր դարձնել, ոլորել։ գանել նրգ. ծեծել, ծաղրել։ գանիլ չզ. զզուիլ, խորշիլ, նողկալ։ գանկ գ. ուղեղի ոսկորէ պատեան, գլուխ։ գանկաբանութիւն գ. գանկի ձեւէն ցեղային պատկանելիութիւնը կամ մտային աստիճանը որոշող գիտութիւն։ գանձ գ. թանկարժէք առարկայ; եկեղեցական տաղ։ գանձանակ գ. դրամ պաղելու արկղ։ գանձապահ գ. գանձը պահող, դրամի պատասխանատու։ գանձատուն գ. պետական գանձի տուն; եկեղեցւոյ առարկաներու պահարան։ գանձարան գ. գանձերը պահելու տեղ; երգարան։ գանձել նրգ. դրամ ժողովել, վճարում ստանալ։ գանձիչ գ. գանձում կատարող։ գանձում գ. դրամի ստացում, ժողովում։ գանչել չզ. ձայն հանել, կանչել։ գանչիւն գ. ձայն, կանչ, գոչիւն։ գառ գ. գառնուկ։ գառագեղ գ. գազաններու երկաթէ վանդակ, կամ արգելոց։ գարգաչանք գ. շատախօսութիւն, ցնդաբանութիւն։ գարգափում գ. չոր ու կարծր իրերու իրար զարնելու ձայն։ գարգմանակ գ. սաղաւարտի ցցունք, վրայի զարդ։ գարեջուր գ. գարիէ պատրաստուած ըմպելի։ գարեջրատուն գ. գարեջուր ծախող կապելայ։ գարի գ. հացաբոյսերու ընտանիքին պատկանող արմտիք։ գարնանամուտ գ. գարնան սկիզբ։ գարնանային ած. գարնան վերաբերող, գարնային։ գարշ ած. գարշելի, նողկալի, պիղծ։ գարշաբանութիւն գ. զազրաբանութիւն, պիղծ զրոյց։ գարշահոտ ած. ապականած հոտ, ժանտահոտ։ գարշանք գ. պժգանք, նողկանք։ գարշապար գ. ոտքի կրունկի տակի մաս, ներբան։ գարշելի ած. գանելի, պիղծ, զզուելի։ գարշիլ չզ. գանիլ, զզուիլ, նողկալ։ գարշութիւն գ. գարշանք, փտութիւն, գանելիք բան։ գարուն գ. տարուան առաջին եղանակը; պատանութիւն։ գաւ գ. գինիի կամ ջուրի երկայն փարչ, երկու կանթով։ գաւազան գ. փայտէ ձող, ցուպ; իշխանութեան խորհրդանիշ։ գաւազանագիրք գ. թագաւորի կամ հայրապետի ժամանակագրութիւն։ գաւազանակիր գ. գաւազան կրող պաշտօնեայ։ գաւաթ գ. ջուր խմելու աման, թաս, ըմպանակ։ գաւակ գ. կենդանիներու կռնակ կամ ետեւի մաս։ գաւառ գ. երկրի վարչական բաժանում; երկրի ներսերը։ գաւառաբարբառ գ. գաւառին յատուկ խօսուածք։ գաւառական ած. գաւառի վերաբերող։ գաւառապետ գ. գաւառի կուսակալ։ գաւառացի գ. գաւառի բնակիչ; յետամնաց բնակիչ։ գաւիթ գ. բակ, նախադուռ, նախասենեակ, փարախ։ գգուանք գ. շոյանք, փայփայանք։ գգուել նրգ. շոյել, փայփայել։ գդակ գ. գլխու միայն գագաթը ծածկող գլխարկ։ գելարան գ. պրկելու գործիք, տանջարան։ գելոց գ. գելարան, սեղմելու գործիք, ոտնակապ։ գեհէն գ. դժոխք, սանդարամետ։ գեղ գ. գեղեցկութիւն։ գեղագէտ գ. գեղեցիկի ճանաչման վարպետ, գեղապաշտ։ գեղագրել նրգ. գեղեցիկ գիրով գրել, զարդագիր գործածել։ գեղագրութիւն գ. գեղեցիկ գիրի արուեստ, գեղեցկագրութիւն։ գեղադէմ ած. գեղեցիկ դէմքով։ գեղազարդ ած. զարդարանքներով գեղեցկացած, գեղեցիկ զարդարուած։ գեղածիծաղ ած. ժպտուն, խնդումերես, ծիծաղկոտ։ գեղածուփ ած. վայելչօրէն ծփացող (մազ, ալիք, արտ)։ գեղակազմ ած. գեղեցիկ կազմով, բարեձեւ։ գեղակերտ ած. գեղեցիկ շինուած։ գեղանի ած. գեղեցիկ, խորոտիկ։ գեղանկարիչ գ. գեղարուեստագէտ նկարիչ։ գեղապաշտ գ. գեղեցկագէտ, արուեստասէր։ գեղավիրաբուժ գ. գեղեցկացնելու գործողութիւն ընող։ գեղատիպ ած. ճաշակաւոր տպուած, վայելուչ։ գեղարդ գ. նիզակ, տէգ։ գեղարուեստ գ. գեղեցիկ ճարտարութեան արուեստ (նկարչութիւն, երաժշտութիւն, բանաստեղծութիւն)։ գեղարուեստական ած. գեղարուեստի պատկանող։ գեղարուեստասէր գ. ած. արուեստասէր։ գեղաքանդակ ած. գեղեցիկ քանդակուած։ գեղգեղանք գ. թռչունի երգ, դայլայլիկ։ գեղգեղել նրգ. գեղեցիկ երգել, դայլայլել, ճռուողել։ գեղեցիկ ած. աղուոր, գեղանի, սիրուն, չքնաղ, ազնիւ։ գեղեցկաբանութիւն գ. ճարտարախօսութիւն։ գեղեցկագէտ գ. գեղեցկութեան կանոնները հասկցող անձ։ գեղեցկագիտութիւն գ. գեղեցիկի կանոնագիտութիւն։ գեղեցկադէմ ած. գեղադէմ, դէմքը սիրուն։ գեղեցկութիւն գ. գեղ, հրապոյր, շնորոք։ գեղեցկանալ չզ. աղուորնալ, սիրուննալ։ գեղեցկուհի գ. գեղեցիկ կին, գեղուհի։ գեղձ գ. սպունգանման գործարան, որ կ՚արտածորէ լորձունք,արցունք, եւն.։ գեղձատապ գ. գեղձերու բորբոքում։ գեղմ գ. բրդոտ մորթ (ոչխարի), ասր, գզաթ։ գեղուհի գ. գեղեցիկ կին, գեղեցկուհի։ գեղուղէշ ած. գեղեցիկ ճիւղեր ունեցող, գեղակազմ։ գեղջական ած. գիւղային, գիւղի վերաբերեալ։ գեղջկական ած. գիւղացիի վերաբերող, գիւղացիական։ գեղջուկ գ. գիւղացի, շինական։ գեղօն գ. ձօներգ, գովերգութիւն։ գեղօր գ. մանրիկ ու գողտր զարդ դահլիճի։ գետ գ. ծով թափուող ջուրի յորդ ընթացք։ գետաբերան գ. գետի այն գլուխը, որ ծովին կը միանայ։ գետախառնունք գ. երկու գետերու հանդիպման կէտ։ գետաձի գ. գետի հաստամարմին կենդանի։ գետամոյն ած. գետի մէջ խեղդուած։ գետանալ չզ. գետ կազմել, շատնալ։ գետանաւ գ. գետի վրայ գործող նաւ։ գետասոյզ ած. ջրասոյզ, գետի մէջ ընկղմող։ գետափ գ. գետեզերք։ գետեզերք գ. գետի եզերք, գետափ։ գետեզր գ. գետեզերք։ գետընկէց ած. գետը նետուած։ գետին գ. հողի երես, յատակ; հող։ գետնաբեկ ած. գետնի վրայ պառկելէ յոգնած, գետնախշտի։ գետնադամբան գ. ստորերկրեայ գերեզմանոց։ գետնախնձոր գ. բուսական կլոր արմատ։ գետնախշտի ած. գետնի վրայ պառկող, գետնաբեկ։ գետնածուխ գ. հանքածուխ։ գետնամած ած. մկ. դէմքը գետին տարածուած (աղաչական)։ գետնայարկ գ. գետնի մակարդակի վրայ գտնուող յարկ։ գետնաչափ գ. գետինները չափող պաշտօնեայ։ գետնառիւծ գ. գոյն փոխող մողեզազգի, կամելիոն։ գետնափոր ած. գետինի տակ փորուած; գ. ստորերկրեայ խուց, թաքստոց։ գետնաքարշ ած. ստոր, ցածոգի, դէպի ցած քաշող (կիրք)։ գետնուղի գ. գետնի տակէն անցնող ուղի, ենթուղի։ գերագահութիւն գ. բարձրագոյն իշխանութիւն ունենալը։ գերագոյ ած. բարձրագոյն (էութիւն), գերազանց։ գերագոյն ած. բարձրագոյն, առաջնագոյն, ծայրագոյն։ գերադասել նրգ. նախապատիւ համարիլ, վերադասհլ։ գերադրել նրգ. արժէքէն վեր դասել, բարձր համարիլ։ գերազանց ած. բարձրագոյն, գերագոյն չափով։ գերազանցիկ գ. առաջին (դասերու մէջ)։ գերազանցել նրգ. գլել անցնիլ, նախորդ չափանիշը անցնիլ։ գերազանցութիւն գ. առաւելութիւն, վերակայութիւն։ գերազօր ած. ամէնէն հզօր, ամենազօր։ գերաժողով գ. բարձրագոյն մակարդակի ժողով։ գերակայ ած. աստիճանով ամէնէն բարձր, գերագլուխ։ գերակայութիւն գ. գերազանցութ՛իւն, բարձրութիւն։ գերակատար ած. լրիւ կատարեալ; բայի բաղադրեալ ժամանակ։ գերակատարել նըգ. լաւագոյն կերպով յաջողցնել։ գերակշիռ ած. բարձր կարեւորութիւն կամ արժէք ունեցող։ գերահռչակ ած. շատ հռչակաւոր։ գերահրաշ ած. մեծապէս հրաշալի։ գերամեծար ած. մեծապատիւ։ գերաճ գ. բնականէն աւելի աճք, արտադրութիւն։ գերաճում գ. գերաճ։ գերան գ. տաշուած մեծ փայտ, հեծան, մարդակ։ գերանդի գ. հնձելու գործիք, մեծ մանգաղ։ գերաշխատանք գ. ուժերէ վեր յոգնութիւն։ գերաշնորհ ած. բարձրապատիւ; եպիսկոպոսի տիտղոս։ գերապայծառ ած. ամէնէն պայծառ; եպիսկոպոսի տիտղոս; գ. հայ կաթողիկէ եպիսկոպոս։ գերապատիւ ած. բարձրագոյն պատուի արժանի; ՛տայ կաթողիկէ վարդապետներուն տրուած տիտղոս։ գերապատուութիւն գ. նախամեծարութիւն։ գերաստիճան ած. բարձրագոյն աստիճանի; ծայրայեղ։ գերարտադրութիւն գ. սովորական չափանիշ անցնող արտադրութիւն։ գերբնական ած. բնութեան կարգէն վեր, երկնային։ գերդաստան գ. ազգատոհմ, սերունդ, ընտանիք։ գերեզման գ. շիրիմ, հողափոս, դամբան։ գերեզմանատուն գ. գերեզմաններու փակ վայր։ գերեզմանափոր գ. գերեզման փորող անձ։ գերեզմանօրհնէք գ. աղօթք գերեզմաններու վրայ։ գերեթափ ած. գերի ազատող։ գերեկից ած. գերութեան ընկեր։ գերել նրգ. գերի դարձնել, ձերբակալել; առինքնել։ գերեվաճառութիւն գ. գերիներու աոուծախ։ գերեվարութիւն գ. գերի տարուիլը, գերելը։ գերերջանիկ ած. ամէնէն երջանիկ; պատրիարքի տրուած տիտղոս։ գերզգայուն ած. չափէ դուրս զգայուն, դիւրագրգիռ։ գերընտիր գ. ամէնէն ընտիր։ գերի գ. պատերազմական կալանաւոր, ստրուկ։ գերիմաստ ած. բարձր իմաստ պարունակող, հանճարեղ։ գերիշխան ած. բոլորէն բարձր։ գերծ ած. ածիլուած։ գերծել նրգ. ածիլել, սափրել։ գերձայնային ած. ձայնային ալիքներէն արագ։ գերճնշում գ. չափէն աւելի ճնշում (արեան)։ գերմարդ գ. սովորականէն վեր անձ։ գերմարդկային ած. մարդկային ուժերը գերազանցող։ գերյարգելի ած. շատ յարգելի; հայ կաթողիկէ աւագ վարդապետի տիտղոս։ գերութիւն գ. ստրկութիւն, կալանաւորութիւն։ գերսղաճ գ. պետական մակարդակով սղաճ։ գերփել նրգ. յափշտակել, զրկել։ գզել նրգ. բուրդ սանտրել, թել թել ընել։ գզրոց գ. պահարանի դարակ, արկղ։ գէթ շղ. գոնէ, առնուազն։ գէշ ած. չար, անպիտան, վատ; գ. մեռած մարմին, սատակ։ գէշութիւն գ. չարութիւն, վնասակարութիւն։ գէջ ած. թաց, տամուկ; վաւաշոտ, ցանկամոլ։ գէս գ. երկայն վարս, մազի ծոպ։ գէտ ած. գիտակ, ճանչցող; գ. կախարդ։ գէր ած. մսոտ, ճարպոտ, պարարտ, գիրուկ։ գթալ չզ. գութ ունենալ, ողորմիլ, խղճալ։ գթասիրտ ած. սիրտը բարի, ողորմած։ գթել չզ. ոտքը քարի զարնուիլ, սայթաքիլ, սխալիլ։ գթութիւն գ. գութ, կարեկցութիւն, բարեգթութիւն։ գժանոց գ. խենթանոց։ գժդմնելի ած. զազրելի, նողկալի։ գժուիլ չզ. խենթանալ։ գժտութիւն գ. քէն, պառակտում, խռովութիւն։ գժտուիլ չզ. քէն պաոել, աւրուիլ (յարաբերութեանց)։ գիժ ած. խենթ, յիմար։ գիժանոց գ. խենթանոց։ գիժնալ չզ. խենթանալ, խելակորոյս դառնալ։ գիժանալ չզ. գիժնալ։ գիլ գ. գլորուող ընթացք; քար (նետելու)։ գիծ գ. տող, շարք; մնայուն դրոշմ կամ ուղղութիւն։ գիհի գ. ռետնային մշտադալար կոնաբեր ծառ։ գին գ. արժէք, փոխարժէք, սակ; վարձք։ գինարբու ած. գինիի բարեկամ, խման։ գինարբուք գ. կերուխում։ գինդ գ. ականջի օղ։ գինեբեր ած. գինի արտադրող (այգի)։ գինեգործութիւն գ. գինի պատրաստելու արհեստ։ գինեհամ ած. գինիի համ տուող։ գինեհար ած. գինովցած, գինին գլխուն զարկած։ գինեձօն գ. մաղթանք գինեսեղանի շուրջ։ գինեմոլ գ. հարբեցող, խման։ գինեպան գ. գինետուն պահող, գինի մատակարարող։ գինետուն գ. գինի խմելու կապելայ։ գինի գ. խաղողի հիւթէն յառաջ եկած ոգելից ըմպելի։ գինձ գ. համեմային հատիկ հովանոցաւոր բոյսի։ գինով գ. ած. արբած, խման։ գինովնալ չզ. գինով դառնալ, արբենալ։ գինովութիւն գ. հարբածութիւն, արբեցութիւն։ գիշակեր ած. դիակով սնող, դիակեր։ գիշատել նրգ. բզիկ բզիկ ընել (գազանի), յօշոտել։ գիշեր գ. ուշ ժամ, իրիկուն, ցայգ, խաւար։ գիշերագնաց ած. գիշերով քալող։ գիշերազգեստ գ. գիշերանոց, ցայգազգեստ։ գիշերաշրջիկ գ. քուն վիճակի մէջ պտտող, քնաշրջիկ։ գիշերապահ գ. գիշերային պահակ։ գիշերել չզ. գիշերը անցընել, օթեւանել։ գիշերօթիկ ած. գ. աշակերտ, դպրոցը օթեւանող; դպրոց, որ գիշերող աշակերտ ունի։ գիջութիւն գ. խոնաւութիւն; սեռային մոլութիւն։ գիսախռիւ ած. խառնակ մազերով։ գիսակ գ. հիւսուած երկար մազ։ գիսաւոր ած. երկար մագեր ունեցող։ գիսաւոր գ. պոչաւոր աստղ։ գիտաժողով գ. գիտական կամ գիտնականներու ժողով։ գիտակ ած. տեղեակ, գիտակից։ գիտական ած. գիտութեան վերաբերող; գիտութեան պահանջին համեմատ։ գիտակից ած. անդրադարձող, խելքը գլուխը, խելահաս։ գիտակցիլ չզ. ըմբռնել, անդրադառնալ։ գիտակցութիւն գ. ճանաչում, դատողութիւն, ուշք; տեղեակ ըլլալը, հաւանութիւն։ գիտաշխատող գ. գիտական աշխատանք կատարող։ գիտելիք գ. ծանօթութիւն, ազդ, տեղեկութիւն։ գիտնալ նրգ. իմանալ, ճանչնալ, տեղեակ ըլլալ։ գիտնական գ. գիտութիւն մշակող անձ, գիտուն։ գիտութիւն գ. ճանաչում, հմտութիւն, մտքի նուաճում։ գիտուն գ. շատ ուսած անձ, հմուտ, գիտնական։ գիր գ. տառ, գրութիւն, նշանագիր։ գիրգ ած. փափուկ, քնքուշ, նուրբ։ գիրկ գ. ծոց, գոգ; քանակութեան չափ (ծովային)։ գիրկընդխառնուիլ չզ. ողջագուրուիլ, փաթթուիլ։ գիրնալ չզ. միս, ճարպ կապել, պարարտանալ։ գիրութիւն գ. պարարտութիւն։ գիրուկ ած. գէր, ճարպոտ։ գիրք գ. մատեան, հատորի ստորաբաժանում։ գիւղ գ. շէն, աւան; ամարանոց։ գիւղագնացութիւն գ. օդափոխութիւն, գիւղ ելլելը։ գիւղամէջ գ. գիւղի կեդրոն։ գիւղացի գ. շինական, գեղջուկ։ գիւղապետ գ. գիւղի մեծը։ գիւղատնտես գ. հողի գիտական մշակումի մասնագէտ։ գիւղաւան գ. մեծ գիւղ։ գիւղաքաղաք գ. աւան, քաղաք դարձող գիւղ։ գիւտ գ. յայտնագործութիւն, հնարք։ գիւտարար գ. գիւտ կատարող, հնարիչ։ գիւտարուեստ գ. գիւտ հնարող արուեստ, յառաջդիմոլթիւն ստեղծող գիտութիւն (տեխնոլոգիա)։ գլաբ գ. մսոտ գլուխ։ գլան գ. կլոր ձող։ գլանիկ գ. օխիկ (սիկարէթ)։ գլգիլ գ. թափուող ջուրի ջինջ ձայն, կարկաչ։ գլգլալ չզ. կարկաչել, երգելով հոսիլ։ գլել նրգ. անցնիլ, գերազանցել։ գլխագին գ. անձի գլուխ վճարուած տուրք, փրկագին։ գլխագիր գ. մեծ տեսակ գիր, մեծատառ։ գլխադիր գ. գլխի ծածկոց։ գլխահակ ած. գլուխը կախած, գլխիկոր։ գլխահարկ գ. մարդագլուխի պահանջուած հարկ։ գլխանոց գ. գլխարկի տեսակ, գլխի ծածկոց։ գլխապտոյտ գ. գլխու պտոյտ, մարմրուք։ գլխավճար գ. անձի գլուխ տուրք, գլխագին։ գլխատ ած. անգլուխ, գլուխը կտրուած։ գլխատել նրգ. գլուխը կտրել, կառափնատել։ գլխարկ գ. գլխու ծածկոյթ։ գլխացաւ գ. գլխի ցաւ, տաղտուկ։ գլխաւոր ած. էական, կեդրոնական, առաջին; գ. պետ, առաջնորդ։ գլխաւորել նրգ. նախագահել, ղեկավարել։ գլխիկոր ած. գլուխը ծռած, խայտառակուած։ գլխիվայր ած. գլուխը վար (դիրք). շրջուած։ գլորել նրգ, թաւալել, գլտորել։ գլորիլ չզ. թաւալիլ, տապալիլ, գլտորիլ։ գլուխ գ. գանկ; կառափ; գագաթ; սկիզբ; խելք; առաջնորդ; գիրքի բաժանում։ գլտորիլ չզ. գլորիլ, իյնալ։ գծագրել նրգ. գծել, գիծով պատկերել։ գծագրիչ գ. պատկերիչ, գիծով նկարիչ։ գծագրութիւն գ. գծելու գործ, ուրուագիծ։ գծանկար գ. գծուած նկար (կրաֆիք)։ գծել նրգ. գիծ ընել, գծագրել։ գձուձ ած. փոքրոգի, ստոր, անարգ, ճղճիմ։ գճել նրգ. ծռել, կքել։ գմբեթ գ. գոգաւոր ու կամարաձեւ տանիք։ գմբեթարդ ած. գմբեթաձեւ, գմբեթաւոր։ գմբեթաւոր ած. գմբեթ ունեցող։ գմբէթ գ. գմբեթ։ գնահատանք գ. արժէքի ճանաչում, գնահատութիւն։ գնահատել նրգ. գինը որոշել, արժեւորել; արժէքաւորել։ գնահատութիւն գ. գովեստ, գնահատանք։ գնահատում գ. գինի որոշում, սակաւորում։ գնայուն ած. շարժուն, անցնող, ոչ մնայուն։ գնացք գ. ընթացք, վարմունք; շոգեկառք։ գնդակ գ. կլոր ու կարծր մարմին (խաղի կամ զէնքի)։ գնդակահար սւծ. հրացանի գնդակով սպանուած։ գնդակահարել նրգ. փամփուշտով սպաննել։ գնդաձեւ ած. գունդի ձեւով, կլորաձեւ։ գնդապետ գ. զօրագունդի պետ։ գնդասեղ գ. գունդ գլխով ասեղ, առանց ծակի։ գնդացիր գ. արագահարուած հրացան։ գնդիկ գ. կլոր, մանր մարմին (արեան, խաղի)։ գնել նրգ. ծախու առնել; կաշառել։ գնորդ գ. յաճախորդ, գնող։ գնում գ. ծախու առում, գնելը։ գնչու գ. թափառական, վաչկատուն։ գոգ գ. ծոց, գիրկ, խորշ։ գոգաձեւ ած. փոսաւոր, գոգաւոր։ գոգաւոր ած. գոգ ունեցող, խորշաւոր։ գոգել նրգ. գոգ բանալ, փոսել։ գոգնոց գ. մաքուր մնալու զգես (խոհանոցի, դպրոցի)։ գոգցես շղ. կարծես թէ, իբր։ գոթական ած. գոթերու վերաբերող (ոճ, գիր)։ գոլ գ. տաք, տապ, տօթ։ գոլանալ չզ. տաք դառնալ, տաքնալ։ գոլոտ ած. ջերմ, տաք։ գոլորշի գ. շոգի, ջրաշոգի։ գոլորշիանալ չզ. շոգի դառնալ, ցնդիլ։ գոլորշիացում գ. շոգիացում։ գոհ ած. բաւականացած, հաճ, լիացած։ գոհաբանել նրգ. օրհնել, բարեբանել։ գոհանալ չզ. գոհութիւն տալ; բաւարարուիլ։ գոհաբանութիւն գ. շնորհակալութեան աղօթք, գովեստ։ գոհար գ. ազնիւ քար։ գոհարավաճառ գ. ակնավաճառ, գոհարի վաճառական։ գոհարեղէն գ. գոհարէ զարդեր։ գոհացում գ. փափաքի կատարում, յագեցում, հատուցում։ գոհացուցիչ ած. գոհ ձգող, բաւարարող։ գոհութիւն գ. հաճութիւն, շնորհակալութիւն (աստուծոյ)։ գոհունակութիւն գ. հոգիի հաճոյք, բերկրութիւն։ գող ած. գ. գողցող, քսակահատ, աւազակ։ գողնալ նրգ. գողնալ; շորթել։ գողգոթա գ. տառապանքի ճամբայ; բլուր, որուն վրայ յիսուս խաչուեցաւ։ գողնալ նրգ. ուրիշի ստացուածքը գաղտուկ սեփականացնել, շորթել։ գողութիւն գ. գողնալու գործ, յափշտակութիւն։ գողունի մկ. ած. գողի միջոցներով, խարդախ։ գողտր ած. քնքոյշ ու նուրբ։ գողտրիկ ած. փափկիկ, անուշիկ։ գողօն գ. գողցուած առարկաներ, գողութեան արդիւնք։ գոճի գ. խոզի ձագ, խոճկոր։ գոմ գ. կովի ախոռ, խաշներու բնակարան։ գոմէշ գ. եզի տեսակ ուժեղ անասուն։ գոմշուկ գ. ձագ գոմէշ։ գոյ գ. գոյութիւն ունեցող, էակ։ գոյակ գ. էակ, գոյ։ գոյական գ. անուն (քերականական)։ գոյակից գ. նոյն գոյութեան մասնակից, էակից։ գոյամարտ գ. կեանքի պայքար, գոյապայքար։ գոյանալ չզ. գոյութիւն ստանալ, կազմուիլ; կայանալ, բնութագրուիլ։ գոյապայքար գ. գոյութեան կռիւ, գոյամարտ։ գոյավիճակ գ. կացութիւն, ապրում։ գոյատեւել չզ. ողջ մնալ, շարունակուիլ, վերապրիլ, կեանքը յաւերժացնել։ գոյատեւում գ. վերապրում, վիճակի շարունակում։ գոյացնել նքգ. ստեղծել, կայացնել։ գոյացութիւն գ. ծնունդ, գոյացած էակ, լինելութիւն։ գոյացում գ. ստեղծում, սերում, սկզբնաւորում։ գոյացուցիչ սւծ. գոյութիւն տուող, բաղադրիչ։ գոյափոխութիւն գ. էութեան փոփոխութիւն դէպի ուրիշ գոյութիւն, յեղաշրջում։ գոյժ գ. սեւ լուր, բօթ։ գոյն գ. ներկ, երանգ, թոյր։ գոյնզգոյն ած. պէսպէս գոյնով, երփներանգ։ գոյութիւն գ. կայութիւն, ապրում, կեանք, էութիւն։ գոյք գ. ինչք, ստացուածք, կահկարասի։ գոնէ շղ. գէթ, առնուազն։ գոնչ գ. խոշոր գլուխ ունեցող (մարդ)։ գոշ ած. ցանցառ մօրուք ունեցող։ գոչ գ. բարձր կանչ։ գոչել չզ. աղաղակել, կանչել։ գոչիւն գ. աղաղակ, խառնակ պոռոց։ գոռ ած. գոռացող, մարտական (ձայն)։ գոռալ չզ. ահաւոր պոռալ, որոտալ։ գոռգոռալ չզ. որոտալ, թնդալ։ գոռեխ գ. իշամեղու, վայրի մեղու։ գոռոզ ած. ինքնահաւան, խրոխտ, յոխորտացող։ գոռոզանալ չզ. յոխորտալ, ինքնահաւան դառնալ։ գոռոզութիւն գ. սէգութիւն, ինքնահաւանութիւն։ գոռում գ. գոչում, որոտում։ գովաբանել նրգ. գովերգել, գովասանք ըսել։ գովաբանութիւն գ. գովեստ, ներբող, գովասացութիւն։ գովազդ գ. առեւտրական ծանուցում։ գովասան գ. գովք հիւսող, գովերգու։ գովասանք գ. գովեստ, ներբող, խնկարկութիւն։ գովասաց գ. գովք հիւսող երգիչ։ գովասացութիւն գ. գովաբանութիւն, գովերգութիւն, ներբող։ գովել նրգ. պանծացնել, դրուատել, ներբողել։ գովելի ած. գովեստի արժանի, գնահատելի։ գովեստ գ. գովասանք, ներբող։ գորգ գ. բուրդէ գործուածք՝ գետին կամ պատ ծածկելու։ գորգագործ գ. գորգ աշխատող։ գորգավաճառ գ. գորգ ծախող։ գործ գ. աշխատանք, արհեստ, աշխատանքի արդիւնք։ գործադիր ած. գործադրող, կատարող։ գործադուլ գ. բողոքի համար գործի դադարում, բանթող։ գործադրել նրգ. իրագործել, կիրարկել, կատարել։ գործադրութիւն գ. կատարում, կիրարկում, իրագործում։ գործազուրկ ած. անգործ մնացած, գործը կորսնցուցած։ գործածել նրզ. բանեցնել, օգտագործել։ գործածութիւն գ. օգտագործում, կիրառում։ գործակալ գ. հաստատութեան գործի պատասխանատուն; օտարի հրահանգներ կատարող, լրտես։ գործակատար գ. գործիչ փոխանորդաբար։ գործակից ած. գ. աշխատակից, նոյն գործի մասնակից։ գործակցիլ չզ. աշխատակցիլ, համերաշխօրէն գործել։ գործակցութիւն գ. աջակցութիւն, համագործութիւն։ գործառու գ. ան որ գործ ստանձնած է։ գործառնութիւն գ. գործի ստանձնում, ձեռնարկում։ գործավար գ. գործը դարձնող, բանուորներու վերակացու։ գործատեղի գ. աշխատանոց, գործատուն։ գործատէր գ. գործին տէրը։ գործատուն գ. աշխատանոց։ գործարան գ. գործելու վայր; մարմինը ապրեցնող զգայարանք; ճեմիշ։ գործարանատէր գ. գործարանի սեփականատէր։ գործարկել նրգ. գործի լծել, շահագործումի ենթարկել։ գործաւոր գ. աշխատաւոր, բանուոր։ գործել նրգ. աշխատիլ, կատարել; ազդել։ գործելակերպ գ. վարմունք, ընթացք, մեթոտ։ գործընթաց գ. գործի առած ընթացքը; վիճակի աստիճանաւոր փոփոխութիւն; գործի ուղեգիծ։ գործիական ած. հոլով տեսակ, որ գործին ինչով կատարուիլը ցոյց կու տայ։ գործիչ գ. գործող տարր; կուսակցութեան գործօն անդամ։ գործիք գ. մեքենայ, միջոց; ուրիշի խաղալիք։ գործնական ած. գործելու մարզին վերաբերող, կիռարական։ գործողութիւն գ. արարք, ձեւակերպութիւն; վիրահատում; թատերական բաժանում։ գործունեայ ած. աշխատասէր, գործօն։ գործունէութիւն գ. տարուած աշխատանք, ձեռնարկ։ գործօն ած. ջանասէր, գործունեայ; գ. ազդակ, սատար, ազդող ուժ։ գորշ ած. սեւ մոխրագոյն։ գորով գ. գուրգուրանք, սէր գորովագին ած. գուրգուրոտ, խանդակաթ։ գորովագութ ած. գութն ու սէրը շատ, գորովազեղ։ գորտ գ. կրկռան անասուն, (խոշոր) դօդօշ։ գորտնբուրդ գ. ջուրի երեսի մամուռ։ գորտնուկ գ. մորթի վրայ միսի ուռեցք։ գոց ած. փակ; գ. անգիր արտասանութիւն։ գոցել նրգ. փակել, ծածկել; թաքցնել։ գուբ գ. գետնափոր; հնձանի հոր, հողի տակ փոս։ գութ գ. կարեկցութիւն, գորով, արգահատանք։ գութան գ. խորունկ հերկող արօր՝ ջուխտ եզներով։ գութանել նրգ. գութանով վարուցան ընել։ գութաներգ գ. հերկի յատուկ երգ։ գուժ գ. գոյժ, սեւ լուր, բօթ։ գուժել նրգ. սեւ լուր բերել։ գուժերգ գ. ողբասացութիւն։ գուժկան գ. գէշ լուր բերող, գուժաբեր։ գուլպայ գ. ոտք կամ սրունք ծածկող հագուելիք։ գուձ գ. ափ (ձեռքի)։ գուղձ գ. հողի կոշտ, ափ մը հող։ գուճ գ. ծունկի ոսկորը, ծունկ։ գումար գ. ընդհանուր հաշիւ; դրամի քանակութիւն։ գումարել նրգ. գումարը ընել, հաւաքել, ժողովել։ գումարում գ. թուաբանական գործողութիւն, որ թիւերու աստիճանական յաւելում կը կատարէ; հաւաքում (ժողովի)։ գումարտակ գ. վաշտ, զօրագունդ։ գունագեղ ած. գեղեցիկ գոյներով։ գունաթափ ած. գոյնը կորսնցուցած, տժգոյն, դալկահար։ գունատ ած. գոյնը նետած, տմոյն։ գունատիլ չզ. տժգոլնիլ, դեղնիլ։ գունաւոր ած. գոյն ունեցող, զարդարուն։ գունափոխիլ չզ. գոյն փոխել, այլայլիլ։ գունդ գ. խումթ, բազմութիւն, զօրքի մաս։ գունտ գ. ամէն կողմէն կլոր մարմին։ գուշակ գ. կանխաւ ըսող, կախարդ, հարցուկ։ գուշակել նրգ. պատառելիքը կանխել (մտքով), կռաոել։ գուշակութիւն գ. նախատեսութիւն, մարգարէութիւն։ գուպար գ. պայքար, ոգորում, մաքառում։ գուպարիլ չզ. պայքարիլ, պատերազմ մղել։ գուռ գ. անասուններու ջուր խմցնելու փոքր աւազան։ գուսան գ. երգասան, աշուղ, տաղասաց։ գուսաներգութիւն գ. թատերախաղ երաժշտախառն։ գուրգուրալ նրգ. սէր ու խնամք ունենալ, գորովիլ։ գուրգուրանք գ. սէր, գորով, խանդաղատանք։ գուցէ շղ. թերեւս։ գռգռալ չզ. անօթի ստամոքսի ձայն հանելը։ գռեհիկ ած. անպատկառ, փողոցային, ստոր, վարնոց։ գռեհկութիւն գ. լրբութիւն, ստորնութիւն։ գռի գ. ծուռ ակռայ։ գռիհ գ. նեղ փողոց, մութ թաղ։ գռուզ ած. գանգուր, ոլորուն (մազ)։ գտակ գ. առանց եզրի փոքր գլխարկ։ գտնել նրգ. ճարել, հնարել։ գտնուիլ չզ. երեւան գալ, ըլլալ։ գրաբար գ. աշխարհաբարէն առաջ գործածուած հայերէն։ գրաբարագէտ գ. գրաբար լեզուի հմուտ։ գրաբեր գ. գիր, նամակ, երկտող բերող գրագէտ գ. գրականութիւն մշակող, մատենագիր; ուսեալ, գրել կարդալ գիտցող։ գրագիտութիւն գ. գրելու արուեստի ուսում։ գրագիր գ. նամակ շարադրող անձ։ գրադատ գ. գրուածքի գրական արժէքը դատող, զրախօս։ գրադարան գ. գիրքերու դարան, մատենադարան։ գրադարանապետ գ. գրադարանի պատասխանատու։ գրադարձել նրգ. գիրը ուրիշ գիրով վերարտադրել; փոխարկել։ գրախանութ գ. գիրք ծախելու խանութ։ գրախօս գ. գիրքի արժէքը քննարկող յօդուածագիր։ գրակալ գ. գիրք շալկող կազմած։ գրական ած. գրականութեան վերաբերող։ գրականագէտ գ. գրականութեան մասնագէտ գրականութիւն գ. գեղեցիկ խօսքի գրաւոր արտայայտութիւն։ գրահաշիւ գ. հանրաոաշիւ (ալժէպր)։ գրամեքենայ գ. մատնատիպ, (տաքթիլօ)։ գրամոլ գ. գիրքերու մոլի, շատ գրասէր։ գրաշար գ. տպարանի գիրերը շարող (անձ, մեքենայ)։ գրապանակ գ. թղթապանակ։ գրապատիժ գ. գիր գրելու պատիժ (աշակերտի)։ գրասեղան գ. գրելու սեղան։ գրասենեակ գ. պաշտօնասենեակ; ներկայացչական կեդրոն։ գրասէր գ. ած. ընթերցում մշակող, գիրք սիրող։ գրաստ գ. բեռ կրող անասուն։ գրաստամիտ ած. ոչխարամիտ, ապուշ։ գրավաճառ գ. գիրք ծախող։ գրավարժութիւն գ. գեղեցիկ գիր գրելու վարժութիւն։ գրատախտակ գ. գրելու յատուկ տախտակ (դասարանի)։ գրատուն գ. գրախանութ, մատենադարան։ գրացուցակ գ. գիրքերու ցանկ։ գրաւ գ. գրաւուած իր՝ իբր երաշխաւորութիւն; գուշակութեան մրցում; դաշինք։ գրաւական գ. երաշխիք, երաշխաւորութիւն։ գրաւել նրգ. տիրանալ, նուաճել; հրապուրել, առինքնել։ գրաւիչ ած. դիւթիչ, հրապուրիչ, առինքնող։ գրաւոր ած. մկ. գրուած ձհւով։ գրաւում գ. ուժով նուաճում, յափշտակում; տեղ առնելը։ գրաւչութիւն գ. հրապոյր, գրաւիչ ըլլալը։ գրաքննիչ գ. գրաքննութեան պաշտօնեայ։ գրաքննութիւն գ. պետական քննութիւն գաղափարի կամ բարոյականի վերաբերող արտադրութիւններու վրայ։ գրգանք գ. փափկացում, գգուանք, հեշտութիւն։ գրգարան գ. վայելքի վայր, հանգստարան։ գրգիռ գ. դրդում, կանչ, ցանկութիւն, յուզում։ գրգլեակ գ. ցնցոտի, հին պատառոտուն հագուստ։ գրգռել նրգ. դրդել, մղել, կիրք արթնցնել։ գրգռիչ ած. կիրք յուզող, խառնակիչ, դրդող։ գրգռութիւն գ. յուզում, խռովութիւն։ գրեթէ շղ. մօտաւորաաէս, շուրջ։ գրել նրգ. գիրի անցընել, շարադրել։ գրելակերպ գ. գրելու տեսակ, ոճ։ գրենական ած. գիրքի ու գրութեան վերաբհրեալ։ գրիչ գ. գրող (անձ կամ գործիք), գրչագիր։ գրիւ գ. արմտիքի չափ, գրուան։ գրկաբաց ած. գիրկը բացած, սիրալիր։ գրկախառն ած. գիրկ գիրկի, ողջագուրուած։ գրկախառնուիլ չզ. գրկուիլ, փարիլ, ողջագուրուիլ։ գրկաչափ գ. չափը որ հաւասար է 162 սանթիմի։ գրկել նրգ. գիրկը առնել, ողջագուրել, պարփակել։ գրոհ գ. խուժում, յարձակող ամբոխ։ գրոհել չզ. բազմութեամթ արշաւել, ամբոխով յարձակիլ։ գրող գ. մատենագիր; հոգէառ հրեշտակ։ գրոց գ. գրոցբրոց, քիչ թէ շատ ուսում առած անձ։ գրուածք գ. գրաւոր արտադրութիւն, գրութիւն։ գրուան գ. ցորեն չափհլու սնտուկ, գրիւ։ գրութիւն գ. գրուածք; ձեռքի գիր։ գրչագիր ած. ձեռքով գրուած, ոչ տպագիր; գ. ձեռագիր գրող։ գրչածայր գ. գրիչի գրող ծայրը։ գրչակ գ. անտաղանդ գրագէտ, մրող։ գրչանուն գ. գրական ծածկանուն։ գրչապայքար գ. գրաւոր պայքար, հակաճառութիւն։ գրչատուփ գ. գրիչ պահելու տուփ։ գրչեղբայր գ. գրական նոյն ասպարէզին պատկանող, գրչակից անձ։ գրչութիւն գ. գեղեցիկ գրելու արուեստ։ գրպան գ. հագուստի մէջ բացուող քսակ։ գրպանել նրգ. գրպանը դնել; գողնալ։ գրտնակ գ. խմոր բանալու կլոր փայտ։ գրքոյկ գ. պզտիկ գիրք։ գօշ գ. մարդ, որ մօրուք չ՚ունենար, անմօրուս։ գօս ած. ցամաք, չորցած, վտիտ։ գօսանալ չզ. չորնալ (ձեռք, ծառ)։ գօսութիւն գ. անդամներու չորացում, ցամաքում։ գօտեմարտ գ. գիրկ գիրկի կռիւ, ըմբշամարտ։ գօտեմարտիլ չզ. գիրկ գիրկի մենամարտիլ, մաքառիլ։ գօտեմարտիկ գ. առանձին պայքարող, ըմբիշ։ գօտեպինդ ած. գօտին մէջքին պնդած, կազմ ու պատրաստ։ գօտեպնդել նրգ. քաջալերել, սրտաանդել, ամրացնհլ։ գօտի գ. մէջքի կապ, կամար; երկրագունդի կլիմայական կամ քաղաքական ազդեցութեանց շրջան։ դ գ. դա չորս չորրորդ։ դագաղ գ. մեռել թաղելու սնտուկ։ դագաղաբարձ գ. դագաղը շալկող։ դագաղագործ գ. դագաղ շինող արհեստպւոր։ դադար գ. հանգիստի պահ; ընդմիջում; հանգրուան։ դադրիլ չզ. վերջանալ, կենալ; կասիլ, խափանուիլ։ դաժան ած. անգութ, վայրագ, խոժոռ, ժանտ։ դաժանութիւն գ. վայրագութիւն, բրտութիւն։ դալ գ. առաջին կաթ; դալով պատրաստուած անուշ։ դալար ած. կանաչ, մատղաշ, թարմ; գ. խոտ, բուսականութիւն։ դալարագեղ ած. թարմ կանաչով զարդարուն։ դալարազարդ ած. կանաչագեղ, դալարապատ։ դալարիք գ. կանաչութիւն, խոտ, բուսականութիւն։ դալկախտ գ. հիւանդութիւն՝ առաջ եկած կարմիր գնդիկներու նուազումէն։ դալկահար ած. տժգունած, գունատ։ դալուկ գ. դեղնութիւն (հիւանդի), դեղնացաւ։ դահանակ գ. կանաչ-դեղին քար։ դահեկան գ. դրամ, ստակի չափ։ դահիճ գ. գլխատիչ, մահուան վճիռը կատարող պաշտօնեայ; անգութ մարդ։ դահլիճ գ. հիւրանոցի սրահ, հանդիսասրահ; նախարարներու խորհուրդ։ դահճապետ գ. դահիճներու գլխաւոր։ դահոյկ գ. սահնակ, ձիւնի վրայ սահելիք։ դաղձ գ. անանուխ (նանէ)։ դամ գ. որոգայթ; եղանակի հիմնական խազի վրայ բռնուած ձայն։ դամբ գ. ձուկ բռնելու ցանց։ դամբան գ. գերեզման, տապան, շիրիմ։ դամբանագիր գ. դամբանի գրութիւն, տապանագիր։ դամբանական ած. գերեզմանական; գ. մեռելաճառ։ դամբանաքար գ. գերեզմանի վրայ դրուած քար։ դամբարան գ. գերեզմանային կառոյց, դամբան։ դայեակ գ. ստնտու, մանկաբարձ, խնամակալ։ դայլայլել չզ. գեղգեղել, ծլվլալ, թռչունի ձայն հանել։ դանակ գ. զմելի, կտրելու սուր գործիք։ դանակահարել նրգ. դանակով զարնել, դանակել։ դանգ գ. մանր դրամ, ստակ։ դանդալոշ ած. տխմար, ապուշ, պակաս։ դանդաղ ած. կամաց, յամր; անփոյթ։ դանդաղամիտ ած. բթամիտ, ուշ հասկցող, ծանծաղամիտ։ դանդաղաշարժ ած. դանդաղ շարժող, ծանրաշարժ, յամրընթաց։ դանդաղաքայլ ած. ծանր քայլերով, յամրաքայլ։ դանդաղիլ չզ. ուշ շարժիլ, տնտնալ, կամացնալ։ դանդաղկոտ ած. տնտնացող, ուշացող, ծոյլ։ դանդանաւանդ գ. ձիու բերնին երկաթը։ դանդաչանք գ. զառանցանք, ցնորք, բանդագուշանք։ դանդաչել չզ. զառանցել, գինովի պէս խօսիլ ու քալել։ դանդաչուն ած. երերուն, տատանող։ դանդիռ գ. մթութիւն, խաւար։ դաշինք գ. կնքուած համաձայնութիւն, ուխտ, պայմանագիր։ դաշխուրան գ. կոնքի ձեւով աման, սափոր։ դաշն ած. ներդաշնակ, քաղցրալուր, համաչափ։ դաշնագիր գ. դաշինք, դաշինքի գրութիւն, պայմանագիր։ դաշնադիր ած. դաշինք ստորագրող, կնքող։ դաշնադրութիւն գ. դաշինք, համաձայնութիւն։ դաշնադրուժ ած. դաշինք դրժող, ուխտազանց։ դաշնակ գ. երաժշտական գործիք; հայ կուսակցական; ած. ներդաշնակ, դաշնակից։ դաշնակահար գ. դաշնակ նուազող։ դաշնակաւորել նռգ. եղանակի երաժշտական ընկերակցութիւն աւելցնել։ դաշնակից ած. զինակից, կողմնակից։ դաշնակցային ած. միութենական (ֆէտէրալ)։ դաշնակցիլ չզ. ուխտ կապել, միասին պայմանաւորուիլ։ դաշնակցութիւն գ. ներքնապէս անկախ պետութիւններու միաբանութիւն; հայ յեղափոխական կուսակցութիւն։ դաշնամուր գ. դաշնակի մեծ տեսակը։ դաշնաւորել նրգ. համադրել, եղանակաւորել; դաշնակի մաս աւելցնել։ դաշներգ գ. երգի ներդաշնակութիւն, ձայներու քաղցրութիւն։ դաշոյն գ. կարճ ու կոր սուր։ դաշունահարել նրգ. դաշոյնով զարնել։ դաշտ գ. հողի տափարակ ազատ տարածութիւն, անդաստան;մարզ, ասպարէզ; խաղադաշտ։ դաշտաբնակ սւծ. դաշտի բնակիչ, հարթաբնակ։ դաշտագետին գ. տափարակ լայն տեղ, դաշտավայր։ դաշտագնացութիւն գ. բացօթեայ խմբական զուարճութիւն։ դաշտահանդէս գ. բացօթեայ կազմակերպուած հանդէս կամ զբօսանք։ դաշտան գ. կանացի արեան ամսական հոսում։ դաշտանալ չզ. դաշտի պէս տարածուիլ, հարթանալ։ դաշտանկար գ. դաշտային տեսարան ներկայացնող նկար։ դաշտանկարիչ գ. դաշտանկար պատկերող, բնանկարիչ։ դաշտավայր գ. դաշտեր ունեցող երկրամաս, դաշտագետին։ դառն ած. լեղի, անախորժ, կծու, տաժանելի։ դառնաթորմի ած. լեղիով խառն։ դառնալ չզ. նոյն կէտին գալ; նոյն կէսփն վրայ շրջիլ, թալալիլ; բնոյթ փոխել, կերպարանիլ, ըլլալ։ դառնակոծ ած. դառնապէս լացող։ դառնակսկիծ ած. սրտաճմլիկ, աղիողորմ, ցաւագին։ դառնահամ ած. դառն համ ունեցող, լեղի։ դառնանալ չզ. սաստիկ վշտանալ, թթուիլ, լեղի համ ունենալ։ դառնաշունչ ած. խիստ փչող, շունչը դառն։ դառնասիրտ ած. լեղի սիրտ, ժանտ։ դառնիճ գ. լեղի հազար։ դառնութիւն գ. լեղիութիւն, մաղձ, նեղութիւն, զայրոյթ։ դաս գ. սերտելու համար տրուած նիւթ; դասակարգ; խորանը ժողովուրդէն բաժնող մաս; խրատ, օրինակ։ դասագիրք գ. դպրոցական գիրք՝ դասի վերաբերող։ դասադուլ գ. բողոքի համար դասէն բացակայում (խմբական)։ դասալիք գ. զինուորութհնէ փախած (զինուոր); պարտազանց։ դասախօս գ. զեկուցող, բանախօս, դասատու։ դասախօսել նրգ. զեկուցել, բանախօսել, դասաւանդել։ դասախօսութիւն գ. բանախօսութիւն, զեկոյց։ դասական ած. իբր կատարեալ ընդունուած (հեղինակ); գրական դպրոցի հետեւող; ընդհանուրէն որդեգրուած։ դասակարգ գ. ընկերային խմբաւորում, խաւ, կարգ։ դասակարգութիւն գ. դասաւորութիւն, որակաւորում։ դասակից գ. դասընկեր։ դասակցիլ չզ. խմբակցիլ, դասակից ըլլալ։ դասամիջոց գ. երկու դասապահի միջեւ դադար։ դասանիւթ գ. դասաւանդուող նիւթ։ դասապահ գ. դասի տեւողութիւնը։ դասատետր գ. դասերու վերաբերեալ տետրակ։ դասատու գ. դաս տուող, ուսուցիչ։ դասարան գ. դասասենեակ, լսարան; նոյն դասարանի աշակերտութիւն։ դասացուցակ գ. դասաւանդուող նիւթերու եւ պահերու ցուցակ։ դասաւանդել նրգ. ուսուցանել, սորվեցնել։ դասաւանդութիւն գ. դաս տալը, ուսուցում, դասատուութիւն։ դասաւորել նրգ. կարգաւորել, շարել, տեղաւորել։ դասաւորութիւն գ. կարգաւորութիւն, շարք։ դասել նրգ. կարգել, շարել; համարել, սեպել։ դասընթացք գ. ուսման տեւողութիւն; ուսման առարկայ։ դասընկեր գ. աշակերտակից, դպրոցական ընկեր։ դաստակ գ. ձեռքը բազուկին կապող մաս; սուրի կոթ։ դաստակերտ գ. ձեռակերտ, ձեռքին գործը; շէն։ դաստապան գ. երախակալ, սուրի կոթ։ դաստառակ գ. (ձեռքի) ընտիր սրբիչ; մաքուր կտաւ։ դաստիարակ գ. մանկավարժ, վարժապետ, կրթիչ։ դաստիարակել նրգ. կրթել, հրահանգել, վարժել։ դաստիարակութիւն գ. կրթութիւն; ուսուցում։ դատ գ. դատաստան, ատեան; օրէնքի յանձնուած վէճ; իրաւունք։ դատաբեկ ած. դատ, վճիռ կոտրող (ատեան)։ դատախազ գ. դատական պաշտօնեայ, որ օրէնքի կիրարկումը կը պահանջէ պետութեան կողմէ, պետական ամբաստան։ դատակնիք գ. դատավճիռ, դատապարտութիւն։ դատանիշ գ. չափանիշ, բաղդատութեան եզր։ դատապարտեալ գ. անձ, որուն դէմ դատապարտութեան վճիռ տրուած է։ դատապարտել նրգ. յանցաւոր հանել, պատիժի վճիռ արձակել; պախարակել։ դատապարտութիւն գ. յանցապարտութիւն, դատարանի վճիռ։ դատաստան գ. օրինական քննութիւն; օրինական ատեան ; վճիռ դատաւորի։ դատաստանագիրք գ. օրինագիրք։ դատավար գ. դատի ընթացքը վարող անձ։ դատավարութիւն գ. դատաքննութիւն։ դատավճիռ գ. դատի վերջնական արդիւնք, դատաւորի որոշում։ դատարան գ. դատի տեղ, պետական ատեան։ դատարկ ած. պարապ, սին, փուճ; թափուր (գահ)։ դատարկաբան գ. ած. պարապ խօսքեր ըսող, զրախօս։ դատարկաձեռն ած. ձեռնունայն, արդիւնքի չհասած։ դատարկամիտ ած. գլուխը պարապ, խելքէ զուրկ։ դատարկապորտ գ. անգործ ապրող, ձրիակեր, մակաբոյծ։ դատարկել նրգ. պարպել։ դատարկութիւն գ. պարապութիւն, պարպուածութիւն։ դատաւոր գ. արդարութիւնը վճռող պաշտօնեայ, իրաւարար։ դատափետել նրգ. անիրաւ դատաստանի ենթարկել; կեղեքել, քաշքշել։ դատաքննիչ ած. գ. դատը քննող դատաւոր։ դատաքննութիւն գ. դատարան ներկայացուած հարցի քննութիւն։ դատել նրգ. դատ ընել, դատապարտել; քննել։ դատողութիւն գ. տրամաբանութիւն, իմացական առողջ կարողութիւն։ դատում գ. մտային որոշում, եզրակացութիւն։ դար գ. հարիւր տարի; զառիվար; ած. զոյգ։ դարագլուխ գ. յեղաշրջում նշող թուականի սկիզբ, դարամուտ։ դարադարձ գ. դարաշրշան յիշատակող, դարագլուխ։ դարալանջ գ. լեռնալանջ, բարձունքի լանջ։ դարակ գ. պահարանի աչք, գզրոց։ դարան գ. պաղելու տեղ, պահարան; ծուղակ, թակարդ։ դարանակալ ած. որոգայթ լարող, պահուըտած՝ դաւի համար։ դարանամուտ ած. դարանակալ։ դարապան գ. դռնապան, դրան պահակ։ դարաստան գ. ծառաստան, պուրակ։ դարավէժ ած. գահավէժ, բարձունքէն գլորած։ դարատափ գ. բարձրաւանդակի ձեւով բնական ամբարտակ։ դարաւանդ գ. պարապութեան վրայ կարկառած բարձր դիրք; գետափ։ դարաւոր ած. բազմաժամանակեայ, դարեր ապրած։ դարափ գ. զառիվար գետեզերք։ դարբին գ. երկաթագործ։ դարբնել նրգ. կոփել, կռանել; կերտել։ դարբնոց գ. դարբինի աշխատանոց։ դարիճակ գ. մետաղ թափելու կաղապար։ դարիճենի գ. դարիսենի (տարչին)։ դարիվայր ած. զառիթափ, վայրէջք։ դարիվեր ած. գ. զառիվեր, սեպ ելք։ դարձ գ. վերադարձ, շրջան; զղջում։ դարձակետ գ. վերադարձի կէտ, անկիւնադարձ։ դարձդարձիկ ած. օձապտոյտ, օղակ օղակ։ դարձդարձել չզ. հոլի պէս դառնալ։ դարձեալ մկ. կրկին անգամ, վերստին, նորէն։ դարձնել նրգ. վերադարձնել, շեղեցնել, շրշել; փոխել։ դարձուածք գ. ճամբու անկիւնադարձ; արտայայտութեան ձեւ; ճարպիկութիւն։ դարման գ. դեղ, բուժում; ելք, հնարք։ դարմանատուն գ. անհատական հիւանդատուն, բուժարան։ դարմանել նրգ. դեղել, խնամել, առողջացնել; դարման գտնել։ դարմանում գ. բժշկում, կազդուրում, դեղում։ դարպաս գ. կեդրոնական դուռ; պալատ, ապարանք։ դարպասել նրգ. քծնիլ; կին հետապնդել քաղցր բառերով։ դաւ գ. թշնամական գաղտնի գործունէութիւն, մեքենայութիւն։ դաւադիր գ. դաւադրութեան գործակից, դաւաճան։ դաւադրել նրգ. օրինաւոր իշխանութեան դէմ գաղտնիգործակցիլ, դաւաճանութիւն պատրաստել։ դաւադրութիւն գ. կազմակերպուած դաւաճանութիւն, դաւ։ դաւաճան գ. մատնիչ, ուրացող, անհաւատարիմ։ դաւաճանել նրգ. մատնել, թշնամիի կողմ անցնիլ, դաւել։ դաւանակից գ. նոյն դաւանանքը ունեցող։ դաւանանք գ. կրօնական հաւատալիք, պաշտամունք, կրօն։ դաւանափոխ ած. հաւատափոխ, կրօնը փոխող։ դաւանիլ նրգ. հաւատալ, խոստովանիլ, հռչակել։ դաւանութիւն գ. խոստովանութիւն, հաւատալիք։ դաւել նրգ. նենգել, դաւաճանել։ դափ գ. պարողներու ձեռքի փոքր թմբուկ։ դափել նրգ. դափ զարնել։ դափիւն գ. թմբուկի ձայն, թմբկահարութիւն։ դափնեկիր գ. մրցանակակիր, ախոյեան; դափնի կրող։ դափնեպսակ գ. դափնիէ մրցանակ, յաղթանակ։ դափնեվարդ գ. վարդագոյն ծաղիկներով մշտադալար թուփ։ դափնի գ. անուշաբոյր տերեւներով մշտադալար ծառ; յաղթութեան խորհրդանիշ։ դափր գ. ձիու ոտքերու զարկ։ դգալ գ. հեղուկ կերակուրը (բերնին) փոխադրող սպաս, փոքր շերեփ։ դդչիւն գ. ջուրի ձայն, խոխոջ։ դդմաճ գ. մակարոն, փողուկ (կլոր), տրէ (տափակ)։ դդմենի գ. դդումի բոյս։ դդմիլ չզ. դդում դառնալ, ապուշ դառնալ, շշմիլ։ դդում գ. դդմազգի պտուղ; ապուշ, խեւ։ դեգ ած. վէս ու անհամբոյր (նկարագիր)։ դեգերիլ չզ. թափառիլ, սլքտալ, շրջշրջիլ։ դեգերում գ. շեղում, թափառում։ դեգեւիլ չղ. տատանիլ, իյնալու մօտ ըլլալ, վարանիլ։ դեդեւկոտ ած. վարանոտ, երերուն, անվստահ։ դելփին գ. կիտազգի ձուկ, դլփին։ դեկտեմբեր գ. տասնեկրորդ ամիս տարուան։ դեհ ձյն. օ՛ն, արի՛։ դեղ գ. առողջանալու դարման; հնար; ներկ; թոյն։ դեղագիր գ. բժիշկի նշանակած դեղերու ցուցակ։ դեղագործ գ. դեղ պատրաստող, դեղարան աշխատող։ դեղահատ գ. հատիկի ձեւով դեղ։ դեղարան գ. դեղ վաճառելու տեղ։ դեղարար գ. դեղ պատրաստող։ դեղել նրգ. դեղ դնել, դարմանել; թունաւորել։ դեղթափ գ. թոյնը չէզոքացնող դեղ։ դեղին ած. գ. ոսկի, խարտեաշ; դալկահար, գունատ։ դեղձ գ. դեղձենիի պտուղ։ դեղձան ած. պայծառ դեղին։ դեղձանիկ գ. դեղնագոյն երգեցիկ թռչուն։ դեղձենի գ. դեղձի ծառ։ դեղնախտ գ. հիւանդութիւն, որ դեղնութիւն կը պատճառէ։ դեղնամորթ գ. դեղին մորթով մարդկային ցեղ։ դեղնիլ չզ. դեղին դառնալ, գունաթափուիլ։ դեղնաւուն ած. դեղինի զարնող գոյն։ դեղնորակ ած. դեղնաւուն, դեղինի զարնող։ դեղնուց գ. հաւկիթի դեղին միջուկը։ դեն գ. հեթանոսական կրօն, քէշ։ դենպետ գ. կրօնապետ (հեթանոսական), մոգպետ։ դեռ մկ. տակաւին, եւս, ալ։ դեռաբողբոջ ած. նոր ծլած, մատղաշ։ դեռածին ած. նոր ծնած։ դեռահաս ած. նոր ծլած, նոր հասունցած։ դեդահասակ ած. մանկահասակ, ծաղկահասակ, դեռատի։ դեռահաւատ ած. անհաստատ հաւատքով։ դեռավարժ ած. նորավարժ, համբակ, անվարժ։ դեռատի ած. մատղաշ, անչափաոաս։ դեռատունկ գ. նորատունկ։ դեռափթիթ ած. նոր ծաղկած, նորածիլ։ դեռեւս մկ. տակաւին, դեռ, ալ։ դեսպակ գ. վրան հովանոց ունեցող պատգարակ, գահաւորակ։ դեսպան գ. պետութիւններու միջհւ մնալուն ներկայացուցիչ,պատգամաւոր։ դեսպանատուն գ. դեսպանի պաշտօնական տուն։ դեսպանութիւն գ. պատգամաւորութիւն, բանակցութիւն։ դեր գ. թատերական անձնաւորում; խաղացած պաշտօն; ած. փոխ, տեղապահ։ դերախաղ գ. դերասաններու ստանձնած դեր, խաղարկութիւն։ դերակատար գ. դերասան, գործող անձ։ դերակատարութիւն գ. դերասանութիւն, խաղարկութիւն։ դերանուն գ. անունին պաշտօնը կատարող բառ։ դերասան գ. դերակատար, խաղարկու, արտիստ։ դերասանութիւն գ. դերասանի գործունէութիւն; կեղծիք։ դերացանկ գ. խաղցուած դերերու ցանկ, խաղացուցակ։ դերբայ գ. բայի պաշտօնին մասնակցող բառ։ դերբուկ գ. քարուտ տեղ, խորտուբորտ։ դերկոմս գ. կոմսի եւ պարոնի միջեւ ազնուական։ դերձակ գ. հագուստ ձեւող ու կարող։ դերձան գ. մանած թել, կարաթել։ դերուսոյց գ. թատերական դերեր սորվեցնող անձ։ դեւ գ. չար ոգի, սատանայ, այս։ դէզ գ. կոյտ, շեղջ։ դէմ նխ. դիմաց, յանդիման; հակաոակ, ընդդէմ։ դէմք գ. երես, կերպարանք; անձ (քերականական); անձնաւորութիւն։ դէպի նխ. ուղղութիւն, շարժում ցոյց տուող բառ։ դէպք գ. պատահար, եղելութիւն; պարագայ։ դէտ գ. դիտող, պահակ, լրտես։ դժբախտ ած. խեղճ, թշուառ; ձախորդ։ դժբախտանալ չզ. թշուառանալ, երջանկութիւն կորսնցնել։ դժբախտութիւն գ. անբախտութիւն, փորձանք, ձախորդութիւն։ դժգոհ ած. բաւարարութիւն չգտած, գանգատող։ դժգոհանք գ. դժգոհութիւն, տրտունջ։ դժգոհութիւն գ. տրտունջ, գանգատ, բողոք։ դժգոյն ած. գունատ, դեղնած։ դժխեմ ած. դաժան, անզգամ, չար։ դժկամակ ած. չուզող, չկամ, ակամայ։ դժկամակիլ չզ. չուզել, կամքի հակառակութիւն ցոյց տալ։ դժկամիլ չզ. չուզել, թեթեւ չկամութիւն ցուցնել։ դժնդակ ած. տաժանելի, դաժան։ դժնէ ած. դժնդակ, անհամբոյր։ դժոխաբանել չզ. հայհոյել։ դժոխալուր ած. դժոխքի վայել (ձայն, խօսք)։ դժոխային ած. դժոխքի յատուկ, դժնդակ, գեհենային։ դժոխք գ. տանջանքի յաւիտենական վայր, գեհեն։ դժուար ած. տաժանելի, կնճռոտ, խրթին։ դժուարահաճ ած. դժուար հաւնող, պահանջկոտ, բծախնդիր։ դժուարամարս ած. դժուար մարսուող, ծանր։ դժուարանալ չզ. դժուար դառնալ, բարդանալ; չկամիլ։ դժուարիլ չզ. նեղմտիլ, դժկամակիլ։ դժուարութիւն գ. նեղութիւն, արգելք; առարկութիւն։ դժպատեհ ած. անպատեհ, անյարմար։ դժպհի ած. անախորժ, անհաճոյ, ատելի։ դի գ. դիակ, սատակ, լէշ; կողմ։ դիազննութիւն գ. դիակի քննութիւն, դիահատութիւն։ դիաթաղ գ. մեռել թաղող։ դիաթաւալ ած. գետին կործանած, դիակի պէս գլորած։ դիակ գ. մեռելի մարմին, անշնչացած արարած։ դիակապուտ գ. գերեզման կողոպտող, դիակ թալլող։ դիակառք գ. մեռելակառք։ դիականալ չզ. դիակ դառնալ, անշունչ փռուիլ։ դիակոյտ գ. դիակներու կոյտ։ դիահատութիւն գ. դիակի բժշկական կտրատում։ դիահերձութիւն գ. հերձում դիակի, դիահատութիւն։ դիապատանք գ. մեռելի հանդերձանք, դիակի ծածկոյթ։ դիարան գ. հիւանդանոցի դիակներու պահեստանոց։ դիեցիկ ած. ծիծ ուտող (երեխայ); կաթ տուող (կին)։ դիեցնել նրգ. մանուկին կաթ կերցնել, ծիծ տալ, ջամբել։ դիեցում գ. մանուկի սնուցում։ դիզել նրգ. իրարու վրայ շարել, կուտել; ամբարել, կուտակել։ դիմաբանութիւն գ. հակաճառութիւն, ընդդիմախօսութիւն։ դիմագիծ գ. դէմք յատկանշող գիծ, կերպարանք։ դիմագրաւել նրգ. դիմակալել; կանխարգիլել։ դիմադարձել նրգ. հակաճառել, դէմ կենալ։ դիմադրել նրգ. դէմ դնել, տոկալ, ընդդիմանալ։ դիմադրողականութիւն գ. դիմադրհլու ուժ, ոգի, տոկունութիւն։ դիմադրութիւն գ. ընդդիմութիւն, դիմագրաւում; հակառակութիւն։ դիմազուրկ ած. անդէմ; դիմագիծէ զուրկ։ դիմախաղ գ. դէմքի արտայայտչական շարժումներ։ դիմակ գ. արուեստական դէմք; կեղծ կերպարանք։ դիմակազերծել նրգ. դիմակը վար առնել, խայտառակել։ դիմակալել նրգ. դէմ դնել, դիմագրաւել։ դիմակահանդէս գ. հանդէս, ուր դիմակներով ծպտուած կը ներկայանան։ դիմակաւոր ած. դիմակ կրող; կեղծ։ դիմայարդար գ. դերասանի դէմքը կերպարող, շպարող անձ։ դիմանալ չզ. տոկալ, զսպել, դիմադրել։ դիմանկար գ. դէմքը ներկայացնող պատկեր, դիմապատկեր։ դիմանկարիչ գ. դիմանկար գծող նկարիչ։ դիմառնութիւն գ. ճարտասանական ոճ, որ մարդու զգացումներն ու խօսքերը կը փոխանցէ անշունչ էակներու։ դիմաստուեր գ. դէմքի շուք՝ գծագրութիւն։ դիմաց նխ. յանդիման, առջեւ։ դիմացկուն ած. տոկուն, տեւող, հաստատ։ դիմաւորել նրգ. ընդառաջել, ընդառաջ երթալ։ դիմաքանդակ գ. քանդակուած դէմք։ դիմել չզ. ուղղուիլ; ձեռնարկել; հայցել, ապաւինիլ։ դիմորոշ ած. անձը որոշող (յօդ)։ դիմում գ. խնդրանք, աղերս; միջոցառում։ դիմումնագիր գ. գրաւոր դիմում կոչ, խնդրագիր։ դիպակ գ. ազնիւ կերպաս, աշխատցուած։ դիպիլ չզ. պատահիլ, ՚հանդիպիլ, զուգադիպիլ։ դիպուած գ. պատահար, պատահմունք։ դիպուկ ած. յարմարող, պատեհ, դիպան։ դիտակ գ. հեռուն դիտելու գործիք, հեռադիտակ։ դիտակէտ գ. թիրախ, նշանառութեան կէտ; տեսակէտ։ դիտանոց գ. հսկող պահակի աշտարակ կամ բարձր դիրք։ դիտապաստ ած. դիակի պէս փռուած։ դիտարան գ. բարձր կառոյց, ուսկից աստղերը կամ թշնամին կը դիտեն։ դիտաւորութիւն գ. նպատակ, մտադրութիւն։ դիտել նրգ. նայիլ, հայիլ, նկատի ունենալ։ դիտող գ. քննող վկայ, դէտ։ դիտողութիւն գ. ազդարարութիւն; նկատելու կարողութիւն։ դիտումնաւոր ած. նպատակի համար, միտումնաւոր։ դիրտ գ. հեղուկի յատակը նստող մնացորդ, մրուր։ դիրք գ. կեցուածք; աստիճան (ընկերային); ռազմական կայք, ճակատ։ դիրքաւորում գ. թեր կամ դէմ կեցուածք; դիրքերու ճշդում, ամրացում։ դիրքորոշում գ. կողմնորոշում, թեր կամ դէմ ըլլալը։ դիցաբանութիւն գ. հին աստուածներու եւ դիւցազներու կրօնախառն պատմութիւն։ դիցամայր գ. աստուածներու մայր՝ թագուհի։ դիցանոյշ գ. յաւերժահարս։ դիցապաշտութիւն գ. աստուածներու պաշտամունք։ դիցարան գ. աստուածներու մատուռ; աստուածներուն ցանկ։ դիցուհի գ. աստուածուհի; կուռքի կարգ անցած կին։ դիւական ած. սատանայական, դժոխային։ դիւակոչութիւն գ. դիւահարցութիւն, ոգիներ խօսեցնելու գործ։ դիւահար ած. սատանայէ բռնուած, այսահար; կատաղի։ դիւահարիլ չզ. սատանայէ բնակուիլ, դիւագնիլ; կատաղիլ։ դիւահարցութիւն գ. մեռեալ հոգիներու միշոցաւ գուշակութիւն։ դիւահմայ գ. կախարդ, հմայութիւն ընող։ դիւային ած. դիւական, դժոխային, ճիւաղային։ դիւան գ. պաշտօնական փաստաթուղթեր պահելու տեղ; ատեան, դահլիճ։ դիւանագէտ գ. քաղաքագէտ; ած. ճարպիկ, լեզուանի։ դիւանադպիր գ. ժողովի քարտուղար, ատենադպիր։ դիւանապետ գ. դիւանի գլուխ։ դիւթ գ. կախարդ, հմայող, դեւերու հետ յարաբերող։ դիւթանք գ. հրապոյր, կախարդանք։ դիւթել նրգ. հմայել, կախարդել, հրապուրհլ, թովել։ դիւթիչ ած. հմայիչ, կախարդիչ, հրապուրիչ։ դիւթութիւն գ. դիւթական արուեստ, կախարդանք, մոգութիւն; հմայք, թովչութիւն։ դիւր ած. դիւրին, հաճելի։ դիւր գ. հարթ տեղ։ դիւրաբեկ ած. շուտ կոտրուող, դիւրափշուր, բեկանուտ։ դիւրաբորբոք ած. շուտ վառուող, զգայուն, ջղային։ դիւրագրգիռ ած. շուտ գրգռուող, դիւրաբորբոք։ դիւրազգաց ած. դիւրաւ վիրաւորուող, փափկասիրտ, պատուազգաց։ դիւրաթեք ած. դիւրաւ ծռուող, ճկուն, ճապուկ։ դիւրահաղորդ ած. մարդամօտ, ընկերասէր; հեշտ հաղորդող։ դիւրահաւան ած. շուտով համաձայնող, շուտով հաւնող։ դիւրահաւատ ած. շուտով հաւատացող, պարզամիտ։ դիւրամատչելի ած. դիւրին հասկնալի, դիւրին հասանելի, մարդամօտ։ դիւրացնել նրգ. դիւրին դարձնել, հեշտացնել։ դիւրաւ մկ. առանց դժուարութեան, հեշտութեամբ։ դիւրափոխիկ ած. դիւրաւ փոխանցուող, վարակիչ (ախտ)։ դիւրափոփոխ ած. փոփոխական, անհաստատ, յեղյեղուկ։ դիւրըմբռնելի ած. դիւրաւ հասկնալի, դիւրիմաց։ դիւրընթեռնլի ած. հեշտ կարդացուող։ դիւրիմաց ած. դիւրին հասկցուող, դիւրիմանալի։ դիւրին ած. հեշտ, առանց դժուարութեան, հաճելի։ դիւրիչ ած. դիւրին դարձնող, ձեռնտու։ դիւրութիւն գ. դժուարութիւն լուծելու հեշտութիւն, նպաստաւոր միջոց։ դիւցազն գ. հերոս, աստուածներու եւ մարդոց միաւորութենէ ծնած քաջ։ դիւցազնական ած. հերոսական։ դիւցազնամարտ գ. դիւցազներու մղած կռիւ, հերոսամարտ։ դիւցազնավէպ գ. հերոսապատում վէպ։ դիւցազներգակ գ. դիւցազներու արարքները փառաբանող։ դիւցազներգու գ. դիւցազներգակ։ դիւցազներգութիւն գ. դիւցազնական բանաստեղծութիւն։ դիւցազնութիւն գ. կտրիճութիւն, հերոսութիւն, արիութիւն։ դիւցազնուհի գ. հերոսուհի։ դիւցազուն գ. դիւցազն, քաջերու սերունդէ։ դիք գ. հին աստուածներ։ դլփին գ. կիտազգի ձուկ, նաեւ դելփին։ դղեակ գ. աշտարակաձեւ պատերով իշխանական բնակարան, ապարանք։ դղորդ գ. ցնցում, սարսուռ։ դղրդալ չզ. ցնցուիլ, հիմքերէն շարժիլ, թնդալ։ դղրդիւն գ. թնդիւն, մեծ աղմուկ (շարժումէ առաջացած)։ դմակ գ. ոչխարի ճարպոտ պոչ։ դմբոց գ. դմբուկի զարկ; ինկող մարմնի խուլ ձայն։ դնդեղ գ. կակուղ մարմին (միսի մաս), մսան։ դնդեր գ. մկան, միսէ յօդակապ։ դնել նրգ. զետեղել, տեղաւորել; ենթադրել։ դշխոյ գ. թագուհի, իշխանական կին։ դշխուհի գ. դշխոյ, թագուհի։ դող գ. սարսուռ, (վախի, ջերմի), սոսկում։ դողալ չզ. սարսռալ (վախէ, ցուրտէ), դողդոշել, սարսափիլ։ դողահար ած. դողդոջուն, վախէն դողացող։ դողդղալ չզ. թրթռալ, սրսփալ, արագ դողէ բռնուիլ։ դողդոջ ած. երերուն, սարսռացող, դողդոջուն։ դողդոջել չզ. երերալ, դողդողալ։ դողդոջուն ած. երերուն, կթոտ, յուզումէ այլայլած, թրթռուն։ դոյզն ած. քիչ, չնչին, ամենաքիչ։ դոյլ գ. հեղուկ կամ ջուր փոխադրելու կախելիքով աման, կեռլիք։ դոնդող գ. (ժելադին) կէս թանձրացած հեղուկ։ դուզնաքեայ ած. չնչին, աննշան։ դուժ ած. բարբարոս։ դուլ գ. դադար, հանգիստ։ դուն դեր. դու, ինքդ։ դունչ գ. անասունի քիթ բերան, ցռուկ։ դուռ գ. մուտք, դարբաս; արքունի պալատ։ դուստր գ. աղջիկ զաւակ։ դուր գ. սուր գործիք՝ փորագրութեան համար։ դուրճ գ. տպագրութեան տառերու խորշաւոր արկղ։ դուրս գ. արտաքին վայր; նխ. բացի, զատ։ դուքս գ. իշխանի եւ կոմսի միջեւ ազնուական։ դոփել չզ. ոտքով գետինը զարնել, ծեծել։ դոփիւն գ. գետին զարնուող ոտքերու ձայն։ դպիր գ. տիրացու, եկեղեցական երգիչ; գրչութեան պաշտօնեայ, ուսումնական։ դպչիլ նրգ. հպիլ, ձեռնել, հասնիլ։ դպրանոց գ. դպիր կամ քահանայ պատրաստող դպրոց։ դպրապետ գ. եկեղեցւոյ երգի պատասխանատու։ դպրեվանք գ. կղերանոց, վարդապետանոց։ դպրոց գ. ուսում տուող հաստատութիւն; գրական կամ արուեստի հոսանք։ դպրոցական ած. աշակերտական; գ. դպրոց յաճախող, ուսանող։ դպրութիւն գ. մատենագրութիւն; դպիրի պաշտօն։ դռի ած. հումի եւ եփածի միջեւ։ դռնակ գ. փոքր դուռ։ դռնապան գ. դուռի պահապան, բարապան։ դռնբաց գ. ծաղկազարդի երեկոյին կատարուող արարողութիւն։ դռնփակ ած. գոց դռներով (նիստ), գաղտնի։ դռոթել չզ. գրոհել, բազմութեամբ արշաւել։ դռոյթ գ. գրոհ, արշաւ, ժխոր։ դստիկոն գ. յարկ, վերնայարկ։ դսրովանք գ. պախարակութիւն, այպանում։ դսրովել նրգ. պախարակել, դատապարտել, այպանել։ դրախտ գ. երջանկութեան վայր, եդեմ, արքայութիւն։ դրախտավայր գ. դրախտի վայրը, դրախտ։ դրական ած. հաստատական, իրական, օգտակար։ դրամ գ. ստակ, փող։ դրամագէտ գ. հին դրամներու կամ դրամական ելեւէջներու մասնագէտ։ դրամագիտութիւն գ. հին դրամներու մասնագիտութիւն։ դրամագլուխ գ. մայր դրամ, որ շահագործութեան կը դրուի; ուժ, պահեստ։ դրամահատ գ. դրամ կոխող պետական պաշտօնեայ։ դրամահաւաք գ. դրամ հաւաքելու գործ հասարակաց նպատակի համար։ դրամանենգ գ. կհղծ դրամ պատրաստող։ դրամաշորթ գ. դրամ գողցող, խաբեբայ։ դրամապանակ գ. գրպանի քսակ՝ դրամի համար։ դրամապաշտ գ. դրամը պաշտող մարդ, դրամասէր։ դրամասէր գ. դրամը չափազանց սիրող, արծաթասէր։ դրամատեաց գ. դրամը ատող, անկաշառելի։ դրամատէր գ. մեծ դրամագլուխի տէր։ դրամատիրութիւն գ. դրամատէրերու մենատիրութիւն։ դրամատուն գ. դրամ ստանձնող հաստատութիւն, փողերանոց։ դրամարկղ գ. գանձանակ, դրամ զետեղելու սնտուկ։ դրանիկ գ. պալատական սպասաւոր, արքունի պահակ։ դրասանգ գ. պսակ կամ զարդարանք՝ կազմուած ճիւղերէ ու ծաղիկներէ, զոր կամարաձեւ կը կախեն մուտքի վերեւ։ դրացի ած. գ. հարեւան, մօտիկ, դրկից։ դրացիութիւն գ. հարեւանութիւն։ դրդապատճառ գ. շարժառիթ, գործ կատարելու պատճառ։ դրդել նրգ. մղել, շարժել, յորդորել, գրգռել։ դրդիչ ած. գ. մղիչ, գրգռող, շարժող։ դրդուիլ չզ. ծնցուիլ, տեղէն շարժիլ, խախտիլ։ դրդում գ. մղում, թելադրանք։ դրժել նրգ. խօսքը չպահել, ուրանալ, ժխտել։ դրժում գ. ուրացում, խոստմնազանցութիւն։ դրկից ած. դրացի, հարեւան։ դրնդիւն գ. շփոթ, աղաղակ։ դրոյթ գ. պաշտպանելի տեսակէտ (թեզ), վարկած։ դրոշմ գ. կնիք, հետք, տիպ; կնունք։ դրոշմաթուղթ գ. դրոշմակ, նամակներու կամ ծրարներու նամականիշ։ դրոշմակ գ. նամակադրոշմ; կնիք։ դրոշմանիշ գ. տուրքի պետական դրոշմաթուղթ։ դրոշմել նրգ. կնքել, նշան դնել, տպել; տպաւորել։ դրուագ գ. հատուած, պարբերութիւն, ընդհանուր դէպքի մաս; զարդանշան (ճարտարապետական), փորագրուած զարդ։ դրուատել նրգ. բարեմասնութիւնները հիւսել, գովել։ դրուատիք գ. գովասանք, գնահատանք, ներբող։ դրութիւն գ. վիճակ, կացութիւն; մտային տեսութիւն։ դրուժան ած. խարդախ, նենգող, մատնիչ։ դրսերեւոյթ գ. արտաքին կերպարանք, խաբկանք։ դրսեցի գ. օտար, դուրսէ եկած մարդ, եկուոր։ դրսեւորել նրգ. արտայայտել (ներքին ապրումը)։ դրօշ գ. դրօշակ։ դրօշախօսութիւն գ. դրօշակներու միջոցաւ խօսակցութիւն։ դրօշակ գ. երկիր կամ խմբակ խորորդանշող պաստառ; զգեստի քղանցք։ դրօշակիր գ. դրօշ շալկող; ռահվիրայ։ դրօշարշաւ գ. դրօշակներով մրցում։ դքսութիւն գ. դուքսի իշխանութիւն կամ երկիր։ դօդօշ գ. գորտի տեսակ։ ե գ. եէչ; հինգ, հինգերորդ։ եբենոս գ. սեւ ու կարծր փայտ, ոպնիազ։ եբրայեցի գ. հրեայ։ եգիպատահաւ գ. երկայն կտուցով թռչուն, քաջահաւ։ եէգիպտացորեն գ. սիզազգի բոյս։ եդեմ գ. դրախտ, պարտէզ։ եդեմական ած. դրախտային։ եզ գ. լծկան կենդանի, հերկի գործածուած։ եզական ած. իւրայատուկ, անբաղդատելի։ եզականութիւն գ. անհատական բնոյթ, ինքնատպութիւն։ եզակի ած. ոչ յոգնակի, հատ; բացառիկ։ եզերապահ գ. սահմաններու պահակ ուժ։ եզերային ած. ոչ կեդրոնական, կողմնակի։ եզերել նրգ. եզերքէն քալել; շրջափակել։ եզերք գ. ափ, եզր; շուրթ։ եզնամոլ գ. լուծի զոյգ եզները։ եզնասայլ գ. եզներէ քաշուած սայլ։ եզր գ. եզերք, ափ; սահմանում, իմաստ։ եզրակացնել նրգ. հետեւցնել, մակաբերել, յանգիլ։ եզրակացութիւն գ. հետեւութիւն, վերջաբան։ եզրակայանգում գ. եզրափակում, եզրակացութիւն։ եզրափակել նրգ. եզրակացնել, վերջ դնել (տարակարծութեան); համառօտել։ եզրափակիչ ած. վերջ դնող (նիստ), աւարտող (հանդէս)։ եզրոյթ գ. սանմանում (տերմին)։ եթեր գ. օդի նօսրագոյն մասը, երկինք, անջրպետ։ եթերային ած. անկշռելի, օդային; երազային, անմարմին։ եթէ շղ. թէ որ, երբոր։ ելակ գ. թութի նման կարմիր պտուղ (ֆրէզ)։ ելակենի գ. ելակի բոյս։ ելակէտ գ. ելքի սկիզբ, մեկնակէտ, սկզբնակէտ, հիմ։ ելարան գ. աստիճան, սանդուղ։ ելեկտրաբոյժ գ. ելեկտրականութեամբ բժշկող։ ելեկտրագէտ գ. ելեկտրական արհեստի մասնագէտ։ ելեկտրակայան գ. ելեկտրականութիւն հայթայթող կայան։ ելեկտրականացնել նրգ. ելեկտրական ուժով օժտել; խանդավառել, մագնիսացնել։ ելեկտրականութիւն գ. մարմիննհրու ներքին հոսանքէն առաջ եկած ուժ; ելեկտրական հոսանք։ ելեկտրահարել նրգ. ելեկտրական ցնցում կրել կամ տալ։ ելեկտրահարում գ. ելեկտրական ուժով հարուածում։ ելեկտրոն գ. նիւթի փոքրագոյն մասնիկ։ ելեկտրոնիկ ած. ելեկտրոնի վերաբերող (գործիք)։ ելեւէջ գ. ալիքաւորում, ելլող իջնող շարժում։ ելեւմուտ գ. տնտեսական ելքի եւ հասոյթի տեսութիւն։ ելեւմտագէտ գ. տնտեսական գործողութիւններու մասնագէտ։ ելլել չզ. կայնիլ, բարձրանալ, կանգնիլ, երթալ։ ելմակ գ. ելեկտրական նամակխ ե-նամանկ։ ելոյթ գ. հրապարակային արտայայտութիւն, ճառ։ ելուզակ գ. աւազակ, կողոպտող։ ելումուտ գ. ելեւմուտ; ելք եւ մուտք (ապրանքի, դրամի)։ ելունդ գ. պալար, ուռեցք։ ելք գ. դուրս գալու ճամբայ, դուռ; հնարք; ծախսուած գումար; զառիվեր ուղի։ եկամուտ գ. հասոյթ, շահ; օտարամուտ։ եկեղեցական ած. եկեղեցիի վերաբերող; գ. եկեղեցիի անդամ, հոգեւորական։ եկեղեցասէր ած. բարեպաշտ; եկեղեցի՝ աղօթք սիրող։ եկեղեցաշինութիւն գ. եկեղեցիի շինարարութիւն։ եկեղեցի գ. աղօթատեղի, տաճար; մկրտուածներու հաւաքականութիւն։ եկուոր ած. գ. դուրսէն եկող, դրսեցի, ուղեւոր։ եկքանիկ գ. կարմիր կատարով երգեցիկ թռչուն։ եղան գ. հնձուած խոտը հաւաքելու ժանիքաւոր գործիք։ եղանակ գ. նուագ, երգ, երգուածք; տարուան եռամսեայ բաժանում; օդի վիճակ; կերպ, ձեւ։ եղանակաւորել նրգ. դաշնաւորել; ձեւաւորել։ եղանակել նրգ. երգել, նուագել; եղանակաւորել։ եղաշրջում գ. եղափոխութիւն։ եղափոխութիւն գ. վիճակի փոփոխութիւն, յեղաշրջում։ եղբայր գ. նոյն ծնողքէ ծնած որդի, հարազատ; կրտսեր կրօնաւոր; միութեան անդամ։ եղբայրանալ չզ. եղբայր դառնալ։ եղբայրասպան գ. ած. եղբայրը սպանող (մարդ, կռիւ)։ եղբայրատեաց ած. եղբայր կամ հարազատ ատող։ եղբայրութիւն գ. հարազատութիւն; կրօնական ուխտի միաբանութիւն։ եղբայրսիրութիւն գ. ընկերասիրութիւն։ եղբօրորդի գ. եղբօր զաւակը։ եղեամ գ. առաւօտեան ցօղ, շաղ։ եղեգ գ. ջրալին բոյս՝ որմէ սրինգ կը շինեն։ եղէգ գ. ջրալին բոյս՝ որմէ սրինգ կը շինեն։ եղեգնափող ած. եղեգէ շինուած փող, սրինգ։ եղեգնեայ ած. եղեգէ շինուած։ եղեգնուտ գ. եղեգներու անտառ կամ վայր։ եղեգնաշամփ գ. ճահիճներու եզերքին աճած եղեգնուտ։ եղելութիւն գ. դէպք, իրողութիւն, պատահար; լինելութիւն։ եղեռն գ. ոճիր, քրէական յանցանք; ջարդ։ եղեռնագործ ած. ոճրագործ, մարդասպան։ եղեռնադատ ած. ոճիր դատող (ատեան)։ եղեռնական ած. ոճրագործական, քրէական։ եղեռնափորձ գ. մահափորձ, ոճրափորձ։ եղեր գ. սուգ, ողբ։ եղերաբախտ ած. դժբախտ, սեւ ճակատագրի զոհ։ եղերական ած. ողբալի, թշուառ, ողբերգական։ եղերամայր գ. լալամայր, վճարովի; սգացող ու լացող կին։ եղերդ գ. հազարի նման բանջար։ եղերերգ գ. տխուր երգ։ եղերերգակ գ. ած. եղերերգու, սուգի երգի բանաստեղծ։ եղերերգու գ. ած. ողբերգակ։ եղերերգութիւն գ. քերթուած՝ ողբաշարժ նիւթի շուրջ։ եղեւին գ. մայրիի տեսակէ ռետնային մշտադալար ծառ։ եղի գ. կաթնահամ հատիկներով ցորենի հասկ։ եղիճ գ. բոյս, որուն հպումը քերուըտուք կը պատճառէ։ եղինձ գ. ձաւարով կամ բրինձով կերակուր։ եղծ գ. աղաւաղում; հերքում։ եղծանել նրգ. ալրել, աղաւաղել, ապականել։ եղծանելի ած. ապականելի, մահկանացու։ եղծել նրգ. եղծանել, ապականել, խեղաթիւրել։ եղկ ած. տաքուկ; գաղջ, թոյլ։ եղկելի ած. ողորմելի, խղճալի, թշուառ։ եղկութիւն գ. խեղճութիւն, հէքութիւն։ եղնիկ գ. եղջերու (մատակ)։ եղնորթ գ. եղնիկի ձագ։ եղուկ ձյն. աւա՛ղ, մե՛ղք, խե՚ղճ։ եղունգ գ. մատներու ծայրին բուսնող եղջերանիւթ, ճանկ։ եղջերաւոր ած. եղջիւր ունեցող։ եղջերափող գ. եղջիւրէ շինուած փող։ եղջերենի գ. եղջիւրի նման պտուղ տուող ծառ; աչքի լոյսը մաղող թափանցիկ մաս։ եղջերու գ. արու եղնիկ։ եղջիւր գ. կոտոշ; եղջերենիի պտուղ։ եղջիւրահարել նրգ. եղջիւրով զարնել, դէմ դնել։ եղտիւր գ. լճացած հեղուկ, ճահիճ, ճախճախուտ։ եղրեւանի գ. լիլա, անուշաբոյր ծաղիկ տուող ծառ։ եմակ գ. անարեւ կողմ (բլուրի, տունի), ծմակ։ ենթաբաժանել նրգ. ստորաբաժանել, փոքր մասի բաժնել։ ենթաբաժին գ. ստորաբաժին, փոքր բաժին։ ենթագիտակցութիւն գ. մտքի հակակշիռէն չանցած ծանօթութիւն, բնազդ։ ենթագլուխ գ. գրուածքի փոքր մասերու բաժնող գլուխ։ ենթադրանկար գ. հետապնդուած անձի ենթադրական նկար։ ենթադրել նրգ. սեպել, համարել։ ենթադրութիւն գ. կարծիք, վարկած։ ենթաժողով գ. օժանդակ ժողով, մասնաժողով։ ենթախորագիր գ. յօդուածը մասերու բաժնող վերնագիր։ ենթակայ գ. հպատակ; տէր բայի; անհատ; ած. ենթարկուած, ստորակայ; հակամէտ։ ենթակայական ած. ոչ առարկայական, եսի ըմբռնումով։ ենթահող գ. աճումը պայմանաւորող միջավայր կամ հող; հիմք, բնավայր։ ենթամնայ գ. տողադարձի նշան, գծիկ (-)։ ենթասպայ գ. զինուորական, սպայէն անմիջապէս ցած։ ենթարկել նրգ. հպատակեցնել, նուաճել; պատիժի, գործողութեան առարկան դարձնել։ ենթուղի գ. հողի տակէն անցնող ուղի (մեթրօ)։ եպարքոս գ. կուսակալ, փոխարքայ։ եպերանք գ. պարսաւանք, յանդիմանութիւն, ամօթ։ եպերել նրգ. պարսաւել, ամօթի դատապարտել։ եպերելի ած. դատապարտելի, ամօթաբեր։ եպիսկոպոս գ. եկեղեցական բարձրագոյն կարգի հոգեւորական՝ առաքեալներու յաջորդ, առաջնորդ, վիճակաւոր։ եպիսկոպոսապետ գ. եպիսկոպոսներու գլխաւորը։ եպիսկոպոսութիւն գ. եկեղեցական կարգ՝ համազօր քրիստոսի առաքեալներուն։ եռ գ. եռալը, եփ; գրգիռ։ եռագլուխ ած. երեք գլուխ ունեցող։ եռագոյն ած. երեք գոյնով; գ. հայկական դրօշակ, երեք գոյնով դրօշակ։ եռաժանի գ. երեք ժանիքով գործիք (պարտիզպանի)։ եոալ չզ. տաքութենէն պղպջալ; վխտալ։ եռահատոր ած. երեք հատորով։ եռաձայն ած. երեք ձայնով (երգեցողութիւն)։ եռամեայ ած. երեք տարուան, երեք տարի տեւած։ եռամսեայ ած. երեք ամսուան, երեք ամիսը մէկ։ եռայարկ ած. երեք յարկանի։ եռանդ գ. աշխոյժ, խանդ, ոգեւորութիւն; երկու օր առաջ։ եռանդուն ած. եռանդ ունեցող, գործունեայ, խանդավառ։ եռանիւ ած. երեք անիւ ունեցող (սեղան, հեծանիւ)։ եռանկիւն ած. երեք անկիւնով։ եռապատիկ ած. երեք անգամ աւելի։ եռապատկել նրգ. շատցնել երեք անգամ։ եռապետութիւն գ. երեք հոգւոյ միատեղ իշխանութիւն։ եռացում գ. եռալը; եռ, եփ։ եռեակ ած. երեք մասէ կազմուած։ եռոտանի գ. երեք ոտքով (սեղան, աթոռ)։ եռոց գ. եռացնելու գործիք (ելեկտրական)։ եռուզեռ գ. սաստիկ երթեւեկ; խանդավառ գործունէութիւն։ եռուն ած. եռանդուն, եռացող (գործունեութիւն)։ եռք գ. սաստիկ քերուըտուք, եփ; մարմաջ, գրգիռ։ եռօրեայ ած. երեք օրուան, երեք օրը մէկ; երեք օր տեւող բարեպաշտական հրաոանգ։ ես դեր. ինքնութիւն։ եսականութիւն գ. եսասիրութիւն, անկախ անձնականութիւն։ եսակեդրոն ած. իր անձը ամէն բանի կեդրոն դարձուցած։ եսակենտրոն ած. իր անձը ամէն բանի կենտրոն դարձուցած։ եսամոլ ած. գ. անձնապաշտ, ինքնասէր։ եսասէր ած. իր եսը սիրող, անձնասէր, եսապաշտ։ եսասիրութիւն գ. անձնասիրութիւն, ինքնասիրութիւն։ ետ մկ. կրկին։ ետեւ մկ. դէմքի հակառակ կողմ, թիկունքին կողմ, ետին։ ետք նխ. յետոյ, ապա։ ետքայլ գ. քայլ դէպի ետ, ետդարձ։ երագազ գ. ցանց, որով վայրի կենդանի կը թակարդեն։ երազ գ. քունի մէջ տեսիլք, անուրջ; ցնորք; անիրական իղձ։ երազահան գ. երազներու մեկնութիւն տուող (գիրք, անձ)։ երազանք գ. երեւակայական իղձ, ճգտում, երազ։ երազել նրգ. երազ տեսնել; յուսալ, ակնկալել։ երազկոտ ած. երազով լեցուն; մտացիր։ երաժիշտ գ. երաժշտութեան արուեստագէտ, երգահան։ երաժշտագէտ գ. վարպետ երաժիշտ, երաժշտութեան հմուտ։ երաժշտանոց գ. երաժշտական վարժարան։ երաժշտասէր ած. երաժշտութիւնը գնահատող։ երաժշտութիւն գ. երգի եւ նուագի արուեստ; նուագ։ երախ գ. գազանի բերան, կլափ։ երախակալ գ. սուրի կոթ, բուն, դաստապան։ երախայ գ. նորածին, մանկիկ; մկրտութեան հասած քրիստոնեայ։ երեխայ գ. նորածին, մանկիկ; մկրտութեան հասած քրիստոնեայ։ երախայրիք գ. առաջին պտուղ՝ բերք։ երախտագէտ ած. ստացած բարիքը ճանչցող, շնորհակալ։ երախտագիտութիւն գ. ստացած բարիքի հանդէպ շնորհապարտութիւն։ երախտամոռ ած. բարիքը մոռցող, ապերախտ։ երախտապարտ ած. շնորհապարտ։ երախտառու ած. բարիք ստացած, երախտիք գտած։ երախտաւոր ած. երախտիք ըրած կամ ընդունած, բարեգործ։ երախտել նրգ. բարիք ընել, նպաստել։ երախտիք գ. բարիք, բարեգործութիւն, աղէկութիւն։ երակ գ. արեան շրջագայութեան խողովակ; անցք, փողոց։ երակախցում գ. սրտի երակներու խցում։ երակահատ ած. գ. երակ կտրող (անձ կամ գործիք)։ երամ գ. խումբ, բազմութիւն, հոյլ։ երամակ գ. կենդանիներու խումբ։ երան գ. թեթեւ հով; ազդր, զիստ, երանք։ երանաշնորհ ած. երանելի, շնորհալի։ երանաւէտ ած. երջանկաւէտ, երանութեամբ լի։ երանգ գ. գոյն, ներկ; շեշտ (ձայնի, իմաստի)։ երանգապնակ գ. նկարիչի ներկերու ձեռքի տախտակ՝ դեղառ; նկարիչի նախասիրաբար կիրարկուած գոյները։ երանգաւորել նրգ. գունաւորել, նրբերանգներ գործածել։ երանել նրգ. երանի տալ, երանի ըսել։ երանելի ած. երջանիկ, բարեպաշտ; լուսահոգի։ երանի ձյն. երնէկ։ երանութիւն գ. երջանկութիւն։ երանք գ. ագռմէջ, զիստ; այր մարդու սեռային կեդրոն։ երաշխաւոր ած. գ. ուրիշի դիմաց յանձնառու։ երաշխաւորել նրգ. երաշխաւորութիւն տալ, վստահեցնել։ երաշխաւորութիւն գ. գրաւական, երաշխաւորելու գործողութիւն, հաւաստիացում։ երաշխէպ գ. ծեծի կամ լլկումի հետք։ երաշխիք գ. գրաւական, առհաւատչեայ, հաւաստիք։ երաշտութիւն գ. անձրեւի պակասէն՝ չորութիւն։ երաշտ ած. անանձրեւ, անջրդի։ երասան գ. կենդանիի սանձ, պախուրց։ երասանակ գ. երասան։ երաստանք գ. յետոյք, նստուկ։ երբ մկ. ատեն, ժամանակ; նխ. քանի որ։ երբեմն մկ. մերթ, ատեն մը։ երբեք մկ. բնաւ, ամենեւին։ երբուծ գ. անասունի կուրծք։ երգ գ. եղանակաւոր ձայն; տաղ, քերթուած։ երգախաղ գ. երաժշտախառն թատրոն։ երգահան գ. երգ հնարող երաժիշտ։ երգահանդէս գ. հանդէս՝ երգային յայտագրով։ երգապնակ գ. ձայնապնակ։ երգասաց ած. երգ, բանաստեղծութիւն ըսող (անձ, գրութիւն)։ երգայարդար գ. բնագրի երաժշտութիւնը յարմարցնող։ երգարան գ. երգերու ժողովածու; նուագարան։ երգարուեստ գ. երգ մշակելու արուեստ կամ աւանդութիւն։ երգացանկ գ. երգիչի կատարած եղանակներու ցանկ։ երգել նրգ. գեղգեղել, եղանակել; գովել, բանաստեղծել։ երգեհոն գ. փողային լայն սարքով նուագարան (օրկան)։ երգեհոնահար գ. երգեհոն նուագող։ երգեցիկ ած. երգային (լեզու, երեկոյթ), երգուն, հնչեղ։ երգեցողութիւն գ. երգի կատարում, երգ։ երգիծաբան գ. ձաղկող ու կատակախառն էջերու հեղինակ։ երգիծաբանութիւն գ. երգիծանք մշակող գրականութիւն։ երգիծագիր գ. երգիծանք գրող, երգիծաբան։ երգիծանկար գ. ծաղրանկար։ երգիծանք գ. հեգնութիւն, երգիծաբանութիւն։ երգիչ գ. երգասաց; գուսան, բանաստեղծ։ երգուսոյց գ. երգ սորվեցնող։ երգչախումբ գ. երգիչներու խումբ, երգեցիկ խումբ։ երդ գ. երդիկ, տանիք։ երդիկ գ. տանիք, կտուր; օջախ, ծխնելոյզ։ երդմնադրուժ գ. երդումը ուրացող, երդմնազանց։ երդմնազանց ած. երդումին անհաւատարիմ։ երդմնեցուցիչ ած. երդմնեցուցչոլթիւն ընող։ երդմնեցուցչութիւն գ. դեւահարը դեւէն ազատելու պաշտօն, գործ։ երդնուլ նրգ. երդում ընել, ուխտել։ երդում գ. սրբազան խոստում, ուխտ։ երեկոյ գ. իրիկուն, վերջալոյս։ երեկոյեան ած. իրիկուան յատուկ։ երեկոյթ գ. երեկոյեան հանդէս կամ ժամանց։ երես գ. դէմք, ճակատ; էջ, կողք; մակերեւոյթ։ երեսակ գ. առարկայի զանազան երեսները։ երեսանց մկ. կեղծ, արտաքնապէս; դուրսէն դիտուած։ երեսնամեակ գ. երեսուն տարիներու կատարում, տարելից։ երեսնամեայ ած. երեսուն տարի ապրած։ երեսուն գ. երեք անգամ տասը։ երեսպաշտ ած. գ. կեղծաւոր, շողոքորթ, երկերես։ երեսփոխան գ. ժողովուրդէն ընտրուած պետական ներկայացուցիչ։ երերալ չզ. հիմէն շարժիլ, տատանիլ; տարուբերիլ։ երերուն ած. երերացող, անկայուն, խախուտ։ երեւալ չզ. յայտնուիլ, տեսնուիլ, թուիլ։ երեւակ գ. ութը մոլորակներէն մէկը (սադուրն); անխօս դերասան։ երեւակայական ած. անիրական, շինծու։ երեւակայել նրգ. մտքին մէջ պատկերել; հնարել։ երեւակայութիւն գ. մտքով պատկերելու կամ վերաստեղծելու կարողութիւն; անհիմն կարծիք; ցնորք։ երեւան ած. յայտնի, երեւացող։ երեւելի ած. գ. անուանի, հռչակաւոր; տեսանելի, շօշափելի; ջոջ, մեծամեծ։ երեւիլ չզ. տեսնուիլ, յայտնուիլ; թուիլ, ձեւանալ։ երեւոյթ գ. արտաքին կերպարանք, տեսք; իրադարձութիւն; տեսիլք, ցնորք։ երեւութական ած. ոչ իրական։ երեւում գ. յայտնւում, երեւան գալը։ երեք ած. երրեակ։ երեքկնել նրգ. երեք անգամ նոյնը ընել։ երեքնել նրգ. երեք անգամ նոյնը ընել։ երեքշաբթի գ. շաբթուան երրորդ օրը։ երէ գ. որսի կենդանի։ երէկ մկ. այսօրը կանխող օր։ երէորս գ. երէ որսացող։ երէց ած. աւագ, տարիքով աւելի մեծ; գ. աւագ քահանայ, տէր հայր։ երէցկին գ. քահանայի կին, երիցուհի։ երէցութիւն գ. քահանայութիւն; աւագութիւն։ երթ գ. երթալը, չու, մեկնում։ երթալ չզ. մեկնիլ, ուղղուիլ, ընթանալ։ երթեւեկ գ. շրջագայութիւն, անցուդարձ, եռուզեռ։ երթեւեկիլ չզ. երթալ գալ, շրջագայիլ։ երթեւեկութիւն գ. երթալ գալը, երթուդարձութիւն։ երթուդարձ գ. երթալու եւ վերադառնալու ուղեւորութիւն։ երթուղի գ. ճամբու՝ պտոյտի ուղեգիծ։ երիզ գ. ժապաւէն, կապ, գօտի։ երիզորդ գ. աղիքներու մէջ ապրող երկայն որդ։ երիկամ գ. զտիչ զոյգ գեղձեր՝ ողնայարի երկու կողմերը։ երիկամունք գ. զտիչ զոյգ գեղձեր՝ ողնայարի երկու կողմերը երինջ գ. մատակ կով։ երիվար գ. ընտիր ձի։ երիվարել նրգ. ձիավարել։ երիտասարդ ած. գ. մատղաշ, պատանի, պարմանի։ երիտասարդանալ չզ. երիտասարդ դառնալ, առոյգանալ։ երիտասարդութիւն գ. գարուն հասակ, ճահելութիւն; առուգութիւն, թարմութիւն։ երիցատուն գ. քահանայատուն։ երիցութիւն գ. աւագութիւն (տարիքով, աստիճանով)։ երիցուկ գ. բժշկական տունկ (քամոմիլ)։ երիցուհի գ. հոգեւորականի կին, երէցկին։ երիցս մկ. երեք անգամ։ երկ գ. գործ, գրական ստեղծագործութիւն; ծնանելու ցաւ։ երկաթ գ. գործածական գորշագոյն մետաղ։ երկաթագիր ած. հայ գիրերու ամենահին ձեւը; երկաթով գրուած։ երկաթագործ գ. դարբին; ած. երկաթէ գործուած։ երկաթագործութիւն գ. դարբնութիւն։ երկաթաճաղ գ. երկաթէ ցանկապատ կամ դուռ։ երկաթեայ ած. երկաթէ շինուած; տոկուն, ամուր։ երկաթուղի գ. շոգեկառքի զուգահեռ ուղի։ երկախօսութիւն գ. զրոյց երկու կողմերու միջեւ (տիալոկ)։ երկխօսութիւն գ. զրոյց երկու կողմերու միջեւ (տիալոկ)։ երկամեայ ած. երկու տարի տեւող (պաշտօն)։ երկամսեայ ած. երկու ամիսը մէկ, երկու ամսուան։ երկայն ած. երկար, բարձրահասակ։ երկայնել նրգ. երկնցնել (մազ, զգեստ)։ երկայնութիւն գ. իրի կամ ժամանակի դէպի առաշ տարածութիւն, երկայնք։ երկայնք գ. (հասակի) երկարութեան չափ։ երկան գ. աղալու գործիք, աղօրիք, ջաղացք։ երկանաքար գ. ցորեն աղալու ջաղացքի քարը։ երկանիւ ած. երկու անիւ ունեցող։ երկասիրել նրգ. աշխատասիրել, ուսումնասիրութիւն ընել։ երկասիրութիւն գ. ուսումնասիրութիւն, աշխատասիրութիւն։ երկար ած. շատ տեւած; մկ. շատ; գ. առոգանութեան նշան (՜)։ երկարաբան ած. երկար խօսող, շատախօս։ երկարակեաց ած. երկար ապրող։ երկարաձգել նրգ. ուշացնել, յետաձգել, յապաղել։ երկարապատում ած. երկար ու մանրամասն պատմուած կամ գրուած, երկարաբան։ երկարատեւ ած. երկար տեւած, վաղուց։ երկարել նրգ. երկար ընել, երկնցնել; մատուցել, կարկառել։ երկարիլ չզ. տեւել; տարածուիլ, հակիլ։ երկարութիւն գ. մակերեսի տարածուն հասակը, չափ; յաւելեալ տեւողութիւն։ երկարում գ. ժամանակի յաւելում; կարկառում (բազուկի)։ երկբայ ած. տարակուսական, հարցական։ երկբայական ած. տարակուսական, հարցական։ երկբայիլ չզ. տարակուսիլ, վարանիլ։ երկբայութիւն գ. վարանում, կասկած, երկմտութիւն։ երկբան ած. երկու կերպ խօսող, խաբեբայ։ երկբարբառ գ. մէկէ աւելի գիրերով կազմուած ձայնաւոր։ երկդիմի ած. երկիմաստ, խարդախ, երկու կերպարանքի տակ ներկայացող։ երկեւան գ. վախ, կասկած։ երկընտրանք գ. մին կամ միւսը ընտրելու պարտադրանք։ երկժանի գ. երկու ժանիքով վերջացող գործիք։ երկիլիոն գ. հագար միլիոն։ երկիմաստ ած. երկու իմաստ ունեցող, երկդիմի, շփոթ։ երկինք գ. աշխարհը կամարող անջրպետ; աստուած, արքայութիւն։ երկիր գ. աշխարհ; հող, գետին; հայրենիք։ երկիւղ գ. վախ, պատկառանք, սարսափ։ երկիւղած ած. աստուծմէ վախցող, բարեպաշտ։ երկիւղածութիւն գ. աստուածապաշտութիւն, յարգանք (ծնողքին)։ երկլեզու ած. երկու լեզուով։ երկխօսութիւն գ. զրոյց երկու կողմերու միջեւ (տիալոկ)։ երկձայն ած. երկու ձայնով (երգեցողութիւն)։ երկճիւղ ած. ճիւղաւոր, երկու ճիւղի բաժնուած։ երկմիտ ած. վարանոտ, տատամսող, թերահաւատ։ երկմտիլ չզ. տարակուսիլ, չվստահիլ, վարանիլ։ երկմտութիւն գ. կասկած, շփոթութիւն, պառակտում։ երկնաբերձ ած. կատարը մինչեւ երկինք հասնող, շատ բարձր։ երկնագոյն ած. կապոյտ, երկինքի գոյն, ասմազուն։ երկնակամար գ. կամարի ձեւով երկինքը, աշխարհի գմբէթը։ երկնակարկառ ած. դէպի երկինք երկարած՝ ձգուած։ երկնաձիր ած. երկինքէն տրուած, աստուածային պարգեւ։ երկնային ած. երկինքի վերաբերող, մարդկայինէն բարձր, աստուածային։ երկնապիշ ած. երկինքը սեւեռած։ երկնառաք ած. երկինքէն ուղարկուած։ երկնատուր ած. երկինքէն տրուած, երկնապարգեւ։ երկնաւոր ած. երկինքի մէջ եղող, երկինքէն եկող։ երկնել նրգ. ցաւով ծնունդ տալ, ծննդաբերութեան ցաւերը կրել, հեծել; ստեղծագործել։ երկննալ չզ. ամբողջ հասակով տարածուիլ; շատ տեւել։ երկնուղէշ ած. դէպի երկինք ուղղուած (ճիւղ, հասակ)։ երկնչիլ չզ. վախնալ, ակնածիլ։ երկոտանի ած. երկու ոտքի վրայ կեցող (անձ, իր)։ երկոտասնեակ գ. տասներկու հատ (իբր միաւոր նկատուած)։ երկու ած. կրկին։ երկունք գ. ծննդաբերքի ցաւ; ստեղծագործումի տագնապ; նոր կեանք կանխող վիշտ։ երկուշաբթի գ. շաբթուան երկրորդ օրը։ երկուորեակ գ. զուգածին, նոյն մօրմէն զոյգ ծնունդ։ երկուութիւն գ. նոյնին երկու ըլլալը; երկբայութիւն։ երկուստեք մկ. երկու կողմհրէն։ երկուտակ ած. երկուքի ծալուած (ծերութենէ), կորաքամակ։ երկչոտ ած. վախկոտ, վեհերոտ, անարի, անհամարձակ։ երկչոտութիւն գ. վախկոտութիւն, ամչկոտութիւն։ երկպառակութիւն գ. բաժանում, անհամերաշխութիւն։ երկպատիկ ած. երկու անգամ աւելի, կրկնապատիկ։ երկսայր ած. գ. երկու կողմով կտրող (սուր, փաստ)։ երկսայրի ած. գ. երկու կողմով կտրող (սուր, փաստ)։ երկսայրաբանութիւն գ. պատճառաբանութիւն, որուն երկու ելքերն ալ հակառակորդին դէմ են (տիլէմմա)։ երկսեռ ած. երկու սեռերէ բաղկացած (դպրոց)։ երկվայրկեան գ. վայրկեանի վաթսուներորդ մասնիկ։ երկտակ ած. երկուքի ծալուած (կար)։ երկտակել նրգ. երկուքի ծալելով կարել։ երկտող գ. կարճ նամակ, տոմս։ երկրաբան գ. երկրաբանութիւն ընող, երկրախօս։ երկրաբանութիւն գ. երկրագիտութիւն, երկրի կազմը հետազօտող գիտութիւն։ երկրագործ գ. հողագործ, մշակ։ երկրագործութիւն գ. հողամշակութիւն։ երկրագունդ գ. երկիր մոլորակը; երկիրը պատկերացնող գունդ։ երկրածին ած. երկրէն ծնած, ադամորդի։ երկրաշարժ գ. երկրի ցնցում, գետնաշարժ։ երկրաչափ գ. երկրաչափութեան մասնագէտ։ երկրաչափութիւն գ. գիտութիւն, որ կ՚ուսումնասիրէ հաստատուն մարմիններու մակերեւոլթն ու գիծերը։ երկրացի գ. նոյն երկրէն, հայրենակից; բնիկ տեղացի։ երկրաւոր ած. այս երկրէն, մահկանացու։ երկրաքարշ ած. գետնաքարշ, դէպի ցածութիւն տանող։ երկրորդ ած. առաջինին յաջորդող; փոխանորդ։ երկրորդական ած. բարձրագոյն (դպրոց); անկարեւոր։ երկրորդել նրգ. նորէն ընել կամ ըսել, կրկնել։ երկրպագել նրգ. երկրպագութիւն ընել, պաշտել, ծնրադրել։ երկրպագու գ. պաշտող, հաւատացեալ; տարփածու։ երկրպագութիւն գ. գետինը համբուրելը՝ իբր պաշտամունք։ երկփեղկիլ չզ. երկուքի բաժնուիլ, ճեղքուիլ։ երնել նրգ. ցորենը յարդէն բաժնել՝ հովին տալով; հոսել։ երնէկ ձյն. երանի։ երնում գ. երնելու գործողութիւն։ երշիկ գ. աղիքի մէջ լեցուած եւ համեմուած միս։ երոց գ. ցորեն մաքրելու գործիք։ երջանիկ ած. երանելի, բախտաւոր, բարեբաստիկ։ երջանկայիշատակ ած. սրբազան յիշատակութեան արժանի (հոգեւորական)։ երջանկանալ չզ. երջանիկ դառնալ, բախտաւորուիլ։ երջանկութիւն գ. երանութիւն, անխառն ուրախութիւն; բարօրութիւն։ երսանկ գ. փայտէ թեթեւ ոտնաման։ երրեակ ած. երեք հոգիէ բաղկացած (թեւ); երեք տեսակ։ երրորդ ած. գ. երկրորդին յաջորդող, երեքէն մէկը։ երրորդութիւն գ. երեքներէ բաղկացած միութիւն; հայր, որդի եւ ս. հոգի։ երփն գ. գոյն, երանգ։ երփնագեղ ած. գեղեցիկ գոյներով, երփնազարդ։ երփնագոյն ած. գոյնզգոյն, բազմագոյն։ երփնել նրգ. գեղեցիկ գոյներով զարդարել։ երփներանգ ած. շատ գոյներով, երփնաթոյր։ եւ շղ. ու, նաեւ։ եւս մկ. նորէն, աւելի, դարձեալ։ եփ գ. եռ, եփուած վիճակ։ եփել նրգ. հում սննդեղէնները կրակի միջոցով ճաշակելի դարձնել; պատրաստել, հասունցնել։ եփիլ չզ. եռալ, եփ ելլել։ եփոց գ. կերակուր եփելու աման։ եփուն ած. հասուն, փորձառու, թրծուած։ եօթանասուն ած. եօթ տասնեակ։ եօթը գ. վեցին յաջորդող թիւը։ եօթնամեակ գ. եօթներորդ տարելից։ եօթնամեայ ած. եօթը տարեկան, եօթը տարի ապրած։ եօթնանկիւն ած. եօթը անկիւնէ կազմուած։ եօթնապատիկ ած. եօթը անգամ աւելի։ զ գ. զա; վեց, վեցերորդ։ զազիր ած. գարշելի, պիղծ, անարգ։ զազրաբան ած. գ. աղտոտ լեզու, հայհոյախօս։ զազրաբանութիւն գ. գարշաբանութիւն, աղտեղի խօսք։ զազրագործ գ. պղծութիւն ընող, զազրելի գործեր կատարող։ զազրադէմ ած. գարշելի դէմքով, գարշատեսիլ։ զազրաթորմի ած. գանելի, զազրադէմ։ ջազրահոտ ած. գարշահոտ, ժանտաբոյր։ զազրատեսիլ ած. զազրադէմ, անճոռնի։ զազրելի ած. զզուելի, գարշելի։ զազրիլ չզ. գանիլ, գանելի դառնալ։ զազրութիւն գ. գարշանք, պղծութիւն։ զականել նրգ. ուշադիր նայիլ, սեւեռել։ զակատիլ չզ. մոլեգին սիրահարիլ, խենդի նման հետեւիլ։ զահանդիլ չզ. սարսափէ բռնուիլ, խրտչիլ։ զաղփաղփուն ած. տկար, վտիտ, խախուտ, անհաստատ։ զամբիկ գ. մատակ ձի, ճայիկ։ զամբիւղ գ. կողով, սակառ։ զայրագին ած. խիստ բարկացած, մոլեգին, ուժգին։ զայրագնիլ չզ. կատղիլ, մոլեգնիլ։ զայրանալ չզ. բարկանալ, ցասնուլ, բորբոքիլ։ զայրացում գ. զայրոյթ, ցասում։ զայրոյթ գ. բարկութիւն, ցասում, վրդովմունք։ զանազան ած. պէսպէս, կերպկերպ, բազմապիսի։ զանազանակ գ. տարբերակ, զանազանութիւն դնող մասնիկ։ զանազանել նրգ. տարբերել, զատորոշել; զանազանութիւն մտցնել։ զանազանութիւն գ. պէսպիսութիւն, տարբերութիւն։ զանակ գ. ոսկիի, արծաթի փշուր կամ մասնիկներ։ զանգ գ. զանգակ, կոչնակ։ զանգակ գ. մետաղէ գործիք, որ կը հնչեցնեն, բոժոժ։ զանգակահար գ. զանգակ զարնող։ զանգակատուն գ. զանգակի աշտարակ։ զանգահարել նրգ. զանգակը զարնել, հնչեցնել; հեռաձայնել, զանգել։ զանգապան գ. գուլպայ, սռնապան։ զանգատուն գ. զանգակի աշտարակը, զանգակատուն։ զանգել նրգ. հնչեցնել; ՚հեռաձայնել; շաղել, մալակոնել։ զանգիտել չզ. վախնալ։ զանգուած գ. անտաշ կոյտ; անկերպարան ամբոխ։ զանգուիլ չզ. կցուիլ, միախառնուիլ։ զանցառել նրգ. բացառութիւն նկատել; անտեսել։ զանցառու գ. իր պարտականութեան մէջ թերացած։ զանցառութիւն գ. թերացում, պարտականութեան անտեսում։ զանցառում գ. պարտականութեան հանդէպ յանցանք։ զառ գ. ոսկի, ոսկեթել։ զառածիլ չզ. ճամբէ շեղիլ, մոլորիլ, խոտորիլ։ զառամ ած. ծերացած, խռֆած։ զառամիլ չզ. ծերութենէ խռֆիլ, ծերանալ։ զառանցանք գ. ցնդածի խօսք, հիւանդի թարթաշանք։ զառանցել չզ. ցնորական խօսքեր ըսել, զրաբանել, անգիտակից խօսիլ։ զառիթափ ած. գ. զառիվար, դարվար։ զառիվայր ած. գ. վայրէջք, դարիվար, գահաւանդ։ զառիվեր ած. գ. դէպի վեր (ելք, ուղղութիւն), դարիվեր։ զատ ած. անջատ, ուրոյն, մեկուսի, ջոկ։ զատել նրգ. ընտրել, ջոկել, զանազանել; անջատել, բաժնել։ զատիկ գ. քրիստոսի յարութեան տօն; պասեք (հրեաներու)։ զատորոշել նրգ. զանազանել, բնութագրել։ զարգանալ չզ. աճիլ; յառաջդիմել; բարգաւաճիլ։ զարգացում գ. կրթական բարձր մակարդակ, ուսում; աճում։ զարգուն ած. արբունքի հասած, չափահաս։ զարդ գ. յարդարանք, պճնանք; պարծանք; նախշ, դրուագ։ զարդագիր գ. ծաղկագիր, զարդի ձեւով գիր։ զարդանկար գ. ձեռագրի զարդ; զարդարուն քանդակ։ զարդանկարել նրգ. պատկերազարդել, ծաղկել։ զարդանկարիչ գ. զարդանկար ընող վարպետ։ զարդասէր ած. պճնասէր, պչրասէր։ զարդարանք գ. պաճուճանք, զարդ, յարդարանք։ զարդարել նրգ. յարդարել, պճնել, նաշխել, սարքել։ զարթնել չզ. արթննալ, սթափիլ։ զարթնուլ չզ. արթննալ, սթափիլ։ զարթնում գ. արթննալը, սթափում։ զարթուցիչ գ. արթնցնող ժամացոյց։ զարթօնք գ. զարթնում, վերածնունդ։ զարկ գ. հարուած, բախում, մղում; տրոփ, բաբախիւն։ զարկերակ գ. շնչերակ, սրտի զարկերը յայտնող երակ։ զարհուրանք գ. սարսափ, սոսկում։ զարհուրելի ած. ահաւոր, սարսափելի։ զարհուրիլ չզ. սարսափիլ, սոսկալ։ զարմ գ. սերունդ, շառաւիղ, տոհմ։ զարմանազան ած. զարմանալիքներով լի, այլազան։ զարմանալ չզ. անակնկալի գալ, ապշիլ; սքանչանալ։ զարմանալի ած. զարմանքի արժանի, սխրալի, անըմբռնելի։ զարմանալիք գ. հրաշալիք, չնաշխարհիկ բաներ։ զարմանք գ. սքանչացում, ապշում; զարմացնող դէպք։ զարմիկ գ. հօրեղբօր կամ մօրեղբօր, հօրաքրոջ կամ մօրաքրոշ որդի։ զարմուհի գ. աղջիկ զարմիկ։ զարնել նրգ. հարուածել, խփել, թակել, հարել; սպաննել։ զարտուղի ած. բացառութիւն կազմող, անկանոն; խոտոր, շեղակի։ զարտուղութիւն գ. բացառութիւն, սովորականէն շեղում։ զարտուղիլ չզ. շեղիլ; խոտորիլ։ զաւակ գ. որդի (մանչ կամ աղջիկ); ծնունդ; ժառանգ։ զաւեշտ գ. ծաղրալից թատերախաղ; խեղկատակութիւն։ զաւեշտաթերթ գ. զաւեշտի նուիրուած թերթ, ծաղրաթերթ։ զաւեշտախաղ գ. զաւեշտական թատերախաղ, երգիծախաղ։ զբաղիլ չզ. պարապիլ, ժամանցել; հոգածութեան առարկայ դարձնել։ զբաղում գ. պարապում, ժամանց; արհեստ։ զբօսանաւ գ. զուարճանաւ։ զբօսայգի գ. հանրային պարտէզ։ զբօսանք գ. զուարճութեան դադար, պտոյտ; դասամիջոց։ զբօսաշրջիկ գ. օտար երկիր պտտող, օտարաշրջիկ, (թուրիստ)։ զբօսասրահ գ. զբօսանքի սրահ, գոց խաղավայր։ զբօսավայր գ. զբօսանքի տեղ, խաղավայր, զբօսարան։ զբօսնուլ չզ. զուարճանալ (պտըտելով), ժամանցել։ զգալ նրգ. տպաւորութիւն կրել; իմանալ։ զգալապէս մկ. զգալի կերպով, շօշափելի կերպով։ զգալի ած. նկատելի; զգացական աշխարհի պատկանող։ զգածուիլ չզ. ազդուիլ, վիրաւորուիլ, յուզուիլ։ զգայազիրկ ած. ուշաթափ, զգացութիւնը կորսնցուցած։ զգայազուրկ ած. անզգայ դարձած։ զգայականութիւն գ. զգալու՝ տպաւորուելու կարողոլթիւն։ զգայապաշտութիւն գ. տեսութիւն, որ զգայութիւնները կ՚ընդունի իբր միակ մեկնակէտ գաղափարներու ծագման։ զգայասէր ած. մարմնապաշտ, հաճոյասէր։ զգայարանք գ. մարդկային հինգ զգայութիւններու գործարանները։ զգայացունց ած. մեծ տպաւորութիւն գործող, ցնցիչ, ծանրակշիռ։ զգայնոտ ած. զգացումէ տարուող, կրքոտ, զգայնիկ։ զգայնոտութիւն գ. դիւրաւ զգացուելու երեւոյթ։ զգայնութիւն գ. որոշ նիւթերու հանդէպ դիւրազգացութիւն (ալերժի)։ զգայութիւն գ. կենդանի էակի կրած արտաքին ֆիզիքական ապաւորութիւն; գիտակցութիւն։ զգայուն ած. փափկասիրտ, յուզուող, քնքուշ; դիւրազգաց։ զգայռել նրգ. կերածը ետ տալ, փսխել։ զգաստ ած. ուշիմ, ժուժկալ, արթուն, պարկեշտ։ զգաստանալ չզ. խելօքնալ, սթափիլ, լրջանալ։ զգաստացում գ. սթափում, չափաւորութեան վերադարձ։ զգաստութիւն գ. խելօքութիւն, խոհեմութիւն, չափաւորութիւն։ զգացողութիւն գ. զգալու կարողութիւն։ զգացական ած. ոչ տրամաբանական, այլ տպաւորական։ զգացում գ. յոյզ, ապրում, սրտի խռովք։ զգենուլ նրգ. հագնիլ, կերպաւորիլ։ զգեստ գ. հագուստ, հանդերձ; ծածկոյթ։ զգեստակալ գ. զգեստ կախելու գործիք, հանդերձակալ։ զգեստաւորել նրգ. զգեստ հագցնել, զգեցնել։ զգեստեղէն գ. հագուստի վերաբերեալ իրեղէն, հագուստեղէն։ զգետնել նրգ. հակառակորդը գետին փռել, տապալել։ զգեցնել նրգ. հագցնել, զգեստաւորել։ զգլխել նրգ. հրապուրել, խելքէ հանել, արբեցնել։ զգլխիչ ած. գինով դարձնող, արբեցնող, հմայիչ, առինքնող։ զգոյշ ած. զգուշաւոր, ուշադիր, խոհեմ։ զգուշանալ չզ. զգոյշ կենալ, խոյս տալ, խուսափիլ։ զգուշացնել նրգ. խրատել, աչքերը բանալ, ազդարարել։ զգուշութիւն գ. խոհեմութիւն, նախամիջոց, խնամք։ զգօն ած. խոհեմ, արթուն, ուշիմ։ զգօնութիւն գ. արթնամտութիւն, խոհականութիւն։ զեխ ած. շռայլ, անժուժկալ, մսխող, անառակ, շուայտ։ զեխութիւն գ. անառակութիւն, շուայտութիւն, մսխում։ զեկոյց գ. տեղեկագիր, հրապարակային հաղորդում։ զեկուցագիր գ. գրաւոր զեկոյց, տեղեկագրութիւն։ զեկուցել նրգ. զեկոյց տալ, տեղեկագրել; ճառախօսել։ զեկուցում գ. ազդ, հաղորդում, զեկոյց։ զեկուցող գ. զեկուցում կատարող; դասախօս։ զեղծ ած. խանգարուած, խարդախուած, կեղծուած։ զեղծարար գ. խարդախող, կեղծարար, չարափոխող։ զեղծարարութիւն գ. խարդախութիւն, չարաշատութիւն։ զեղծել նրգ. իրականութիւնը չարափոխել, խեղաթիւրել; ապականել, խաթարել։ զեղծանել նրգ. իրականութիւնը չարափոխել, խեղաթիւրել; ապականել, խաթարել։ զեղծում գ. իրաւազանցութիւն, շեղում, իրաւասութեան չարաչար գործածում։ զեղուլ չզ. նրգ. լեցնել, յորդիլ։ զեղուն ած. լեփլեցուն, առլի, յորդ։ զեղչ գ. բուն գինէն նուազ գինով վաճառք։ զեղչել նրգ. զեղչ ընել, գինը կտրել; պակսեցնել։ զենարան գ. զոհ մորթելու տեղ; սպանդանոց։ զենել նրգ. մորթել, զոհել։ զենիթ գ. գագաթնակէտ (փառքի, երկինքի)։ զէնիթ գ. գագաթնակէտ (փառքի, երկինքի)։ զեռալ չզ. սողալ, վխտալ, եռալ։ զեռուն գ. ած. սողացող կենդանազգի; սողուն, շարժուն։ զետեղել նրգ. տեղաւորել, դնել, դասել։ զերդ նխ. պէս, իբր, նման, հանգոյն։ զերթ նխ. պէս, իբր, նման, հանգոյն։ զերծ ած. ազատ, ոչ-ենթակայ; ազատուած, ողջ-առողջ։ զերծանել նրգ. ազատել, փրկել։ զերծանիլ չզ. պրծիլ, ազատիլ։ զերծել նրգ. պարտաւորութենէ ազատ կացուցանել։ զեփիւռ գ. մեղմ հով, սիւք։ զզուանք գ. նողկանք, պժգանք, խորշանք։ զզուելի ած. գարշելի, գանելի, նողկալի։ զզուիլ չզ. գարշիլ, գանիլ, նողկալ, խորշիլ։ զէն գ. զէնք։ զէնընկէց գ. ած. զինաթափ, զէնքերը նետած։ զէնք գ. պաշտպանուելու, որսալու գործիք։ զէրոյ գ. ոչնչութիւն; 0 նշանը։ զիզի գ. գունաւոր միջատ։ զիլ գ. բարձր եւ սուր ձայն; զանգակ; ած. սուր, բարձր հնչող։ զիղջ գ. զղջում, ափսոսանք։ զինագործ գ. զէնք շինող արհեստաւոր։ զինագրաւել նրգ. նուաճել՝ գրաւել զէնքի ուժով։ զինադադար գ. զինադուլ, պատերազմի դադար։ զինադուլ գ. պատերազմական գործողութիւններու դադար։ զինազերծ ած. անզէն մնացած, զինաթափ։ զինազերծել նրգ. զէնքը ձեռքէն առնել, ապազինել։ զինաթափ ած. զէնքը վար դրած, զէնընկեց։ զինաթափել նրգ. զինաթափ ընել, զինազերծել։ զինաթափութիւն գ. զէնընկէցութիւն, զէնքերու յանձնում։ զինախաղ գ. մարտահանդէս։ զինակիր գ. ած. զէնք կրող, զինուորական, հրացանակիր։ զինակից գ. միատեղ պայքարող, դաշնակից, մարտակից։ զինակոչ գ. մարտակոչ, պատեազմի կոչ, զօրակոչ։ զինակցիլ չզ. զինակից դառնալ, դաշնակցիլ։ զինակցութիւն գ. նոյն թշնամիին դէմ ուժերու միադրում։ զինամարզ գ. ած. զէնքերու գործածութեան մարզանք։ զինամթերք գ. պատերազմական գործիքներու պարէն։ զինանշան գ. զինուորական աստիճանի նշան, զինանիշ; կազմակերպութեան խորորդանշան։ զինանոց գ. զէնքի պահեստ, մթերանոց։ զինավաճառ գ. զէնքի վաճառական։ զինավարժ գ. զէնքի վարժութեան դասատու։ զինավարժ ած. զէնքի գործածութեան փորձառու։ զինավարժութիւն գ. զէնք գործածելու հրահանգ։ զինարան գ. զէնքերու պահեստ, ուժ դարբնող կեդրոն։ զինել նրգ. զէնք տալ, ամրացնել, զրահել, սպառազինել։ զինկ գ. կապոյտի զարնող ճերմակ մետաղ։ զինուժ գ. զինեալ կամ ռազմական հզօրութիւն։ զինում գ. զէնքով օժտում, մարզում, սպառազինում։ զինուոր գ. պատերազմիկ, բանակային։ զինուորագրել նրգ. զինուոր արձանագրել։ զինուորագրուիլ չզ. զինուորութեան նուիրուիլ։ զինուորագրութիւն գ. զինուորական ծառայութեան նուիրում, արձանագրութիւն։ զինուորութիւն գ. զինուորներու ամբողջութիւն, բանակ, զօրք; զինուորագրութեան շրջան։ զիջանիլ չզ. հաւանիլ, հաճիլ։ զիջիլ չզ. տեղի տալ, կակղնալ, մեղմանալ, նահանջել։ զիջողութիւն գ. զիջելու տրամադրութիւն, ներողամտութիւն։ զիջում գ. զիջողութեան գործ, նահանջում, մեղմացում։ զիստ գ. ծունկէն վեր սրունքի հաստ մաս։ զիրկ ած. զուրկ, կորսնցուցած։ զլանալ նրգ. մերժել, զրկել։ զկեռ գ. նորաշխարհ (պտուղ), զղեար։ զղեար գ. զկեռ, նորաշխարհ (պտուղ)։ զղջալ չզ. ցաւիլ, ափսոսալ, ապաշխարել։ զղջում գ. վատ արարքի հանդէպ ցաւ, ապաշաւ, զիղջ։ զմայլանք գ. հիացում, սքանչացում։ զմայլելի ած. հիանալի, սքանչելի։ զմայլիլ չզ. հիանալ, սքանչանալ։ զմելի գ. մանր դանակ, տաշելիք։ զմուռս գ. անուշահոտ խէժ։ զմռսել նրգ. դիակը զմուռսով դեղել՝ անապական պահելու համար։ զմրուխտ գ. կանաչագոյն ազնիւ քար։ զնգալ չզ. հնչել, թնդալ, զրնգալ։ զնգզնգալ չզ. կարճ ու տեւական հնչիւններով զնգալ, դղրդիլ։ զնգոց գ. թրթռացող առարկայի հնչիւն՝ զարկ։ զնդան գ. զնտան, բանտ։ զննական ած. քննող, հարցնող։ զննել նրգ. քննել, ուշի ուշով դիտել, հետազօտել, պրպտել։ զննութիւն գ. հետազօտութիւն, քննարկում։ զոհ գ. մատաղ, զենում, պատարագ; չար դէպքի ենթակայ, նահատակ։ զոհաբերել նրգ. զոհ նուիրել, իբր զոհ ընծայել։ զոհաբերութիւն գ. նուիրում, նահատակութիւն, մահացում։ զոհարան գ. զոհի սեղան, բագին։ զոհել նրգ. զոհ ընծայել, մատաղ ընել, պատարագել; նահատակ տալ։ զոհողութիւն գ. զրկանք (կամաւոր), մահացուցում։ զոհուիլ չզ. նահատակուիլ, կեանքը զոհել, լման նուիրուիլ։ զոմ գ. նաւակներով կամ լաստերով կազմուած շարժուն կամուրջ։ զոմբ գ. խոշոր մուրճ; աբեղայի կնգուղ։ զոյգ ած. երկու հատ, դար (թիւ); գ. ամոլ։ զով ած. հովասուն, պաղուկ։ զովանալ չզ. տաքը թեթեւնալ, հովանալ։ զովացուցիչ գ. զովացնող ըմպելի։ զովող գ. գործի բաժնետէր, գործակից, ընկեր։ զովողութիւն գ. գործի եւ շահի կէս առ կէս մասնակցութիւն։ զովութիւն գ. բարեխառնութիւն (պաղի), հովացում։ զուարակ գ. մատղաշ ցուլ կամ եզ, մոզի, զոհական հորթ։ զուարթ ած. շէն, ուրախ, խնդուն, ցնծուն։ զուարթանալ չզ. զուարթ դառնալ, հրճուիլ, շէննալ։ զուարթութիւն գ. ուրախութիւն, ցնծութիւն, աշխուժութիւն։ զուարթուն գ. հրեշտակ; ած. ժպտուն, խնդումերես։ զուարճ ած. շէն, հաճելի, սիրտ բացող։ զուարճաբան գ. կատակախօս, զուարճալի խօսակցութիւն ունեցող։ զուարճաբանութիւն գ. կատակախօսութիւն, սրամտութիւն։ զուարճալի ած. ուրախալի, հաճելի, ծիծաղաշարժ։ զուարճալիք գ. ուրախութիւն կամ ծիծաղ գրգռող պատմութիւն, ժամանց։ զուարճախօս գ. զուարճաբան։ զուարճախօսութիւն գ. զուարճաբանութիւն, կատակաբանութիւն։ զուարճանալ չզ. ժամանցել, զբօսնուլ, ուրախանալ։ զուարճասէր ած. զուարճութիւն հետապնդող, զբօսասէր։ զուարճավայր գ. զուարճութիւններու վայր։ զուարճութիւն գ. ժամանց, զբօսանք, վայելք; ուրախութիւն, ցնծութիւն։ զուգաբանիլ չզ. խօսքը մէկ ընել։ զուգադիպիլ չզ. միատեղ պատահիլ, հանդիպիլ։ զուգադիպութիւն գ. միատեղ պատահում դէպքի, թուականի հանդիպում։ զուգադիր գ. թիւ, որ քանակ կը բազմապատկէ։ զուգադրել նրգ. կապակցութեամբ միացնել, քով քովի դնել։ զուգակշիռ գ. համեմատական ցուցակ, բաղդատութիւն։ զուգակշիռ ած. հաւասար կշռող։ զուգակշռել նրգ. հաւասարակշռել; իրար չէզոքացնել։ զուգահեռ գ. հաւասար հեռաւորութեամբ երկարող գիծ։ զւիգահեռական ած. զոյգ ընթացող (գիծեր)։ զուգապար գ. երկու հոգիով կատարուող ժողովրդական պար։ զուգաւորել նրգ. զոյգ զոյգ ընել; սեռային միութիւն առաջացնել։ զուգաւորութիւն գ. միացում, մերձաւորում։ զուգել նրգ. միացնել; դաշնաւորել, զարդարել։ զուգերգ գ. իրար ամբողջացնող երկու եղանակ; անոնց միատեղ կատարումը։ զուգընթաց ած. նոյն կէտին գացող, համընթաց, միատեղ։ զուգորդ ած. յարակից, կապակից։ զուգորդել նրգ. կապակցութեան մէջ դնել, կցորդել։ զուգորդութիւն գ. բառերու, գաղափարներու կցորդութիւն։ զուլալ ած. ջինջ, վճիտ, յստակ։ զուսպ ած. սեղմ, ամփոփ, չափի մէջ պահող։ զուտ ած. մաքուր, ջինջ, անխառն, հարազատ։ զուր ած. պարապ, փուճ, սին, անօգուտ։ զուրկ ած. պակաս, անբաժին, թափուր։ զոքանչ գ. կնոջ մայրը։ զռալ չզ. իշու ձայն հանել, զռնչել։ զռինչ գ. զռոց, իշու ձայն։ զռոց գ. իշու ձայն, զռինչ։ զսպակ գ. ընթացքը զսպող գործիք, շարժարգել։ զսպանակ գ. ցնցում մեղմացնելու գործիք։ զսպել նրգ. սանձել, նուաճել։ զսպում գ. ընկճում, սանձահարում։ զտարան գ. հեղուկ զտելու գործարան։ զտարիւն ած. հարազատ, իսկական, ընտիր (ցեղէ)։ զտել նրգ. յստակացնել, թորել; ընտրութենէ անցընել։ զտում գ. մաքրում, յստակացում, մաղում, ընտրում։ զրաբանել նրգ. պարապ խօսքեր ըսել, ձաբռտել։ զրահ գ. զինուորը պահպանող ամուր զգեստ, վերտ։ զրահազգեստ ած. գ. զրահակիր զինուոր; վերտ։ զրահակիր ած. զրահապատ, զրահաւոր, պատենազէն։ զրահանաւ գ. զրահաւոր պատերազմական նաւ։ զրահապատ ած. զրահուած, պատենաւորուած (հրասայլ)։ զրահաւորել նրգ. պատենազինել, զրահով պաշտպանել։ զրահել նրգ. զրահ հագցնել; անխոցելի դարձնել։ զրաւ գ. վախճան, վերջ։ զրաւել նրգ. կեանքէ զրկել, վախճանը հասցնել։ զրկանք գ. նեղութիւն, չքաւորութիւն, կեղեքում։ զրկել նրգ. մէկը իր իրաւունքէն բաժնել, անիրաւել; զոհողութեան ենթարկել։ զրկում գ. զրկանք, իրաւունքէ հեռացում։ զրնգալ չզ. հնչել, զնգալ, թնդալ, ղօղանջել։ զրնգոց գ. ձայնի ուժեղ հնչիւն, ղօղանջ։ զրոյց գ. խօսակցութիւն, ասուլիս; պատմում, աւանդութիւն,առասպել, համբաւ։ զրուցակից գ. խօսակից։ զրուցավէպ գ. աւանդավէպ, հէքիաթ։ զրուցատրել նրգ. պատմել, խօսակցիլ։ զրուցատրութիւն գ. խօսակցութիւն, զրոյց։ զրուցել նրգ. խօսակցիլ, պատմել; դասախօսել։ զրպարտել նրգ. սուտ ամբաստանել, չարախօսել։ զրպարտութիւն գ. չարախօսութիւն, վատաբանութիւն։ զօդ գ. կապ, շաղկապ; հանգոյց, յօդ (մարմնի)։ զօդել նրգ. կցել, միացնել, յօդել։ զօդուածք գ. երկու մարմին իրար զօդող մաս, կցման կէտ; մարմնի անդամ։ զօշաքաղ ած. անխղճօրէն դրամ քաշող, ընչաքաղց, ժլատ։ զօրաբաժին գ. բանակի մաս (20 հազար այր), զօրամաս։ զօրագլուխ գ. զօրքի հրամանատար։ զօրագունդ գ. գունդերէ կազմուած միաւոր։ զօրական գ. բանակային, զինուորական։ զօրակոչ գ. զինուորագրուելու հրահանգ։ զօրահանդէս գ. զինուորական տողանցք, ռազմահանդէս։ զօրահաւաք գ. զօրակոչ, զօրաժողով։ զօրամաս գ. ջոկատ, զօրքերու մէկ մաս, զօրաբաժին։ զօրանալ չզ. հզօրանալ, ուժեղնալ; սաստկանալ; ամրանալ։ զօրանոց գ. զինուորանոց, զօրքերու բնակարան։ զօրաշարժ գ. ուժերու խմբաւորում, պայքարի հաւաք։ զօրասիւն գ. զօրագունդ։ զօրավար գ. զօրապետ, ռազմավար, հրամանատար։ զօրավիգ գ. նեցուկ, օգնական, քաջալեր, թիկունք։ զօրացուցիչ ած. գ. կազդուրիչ, ուժ տուող (դեղ)։ զօրաւոր ած. ուժեղ, հզօր, տոկուն; սաստիկ, բուռն։ զօրել չզ. կարենալ, ազդել; գործադրումի ուժ ունենալ։ զօրեղ ած. ուժգին, հզօր, ուժեղ։ զօրութիւն գ. ուժ, ազդեցոլթիւն, ներգործութիւն; սաստկութիւն, թափ։ զօրք գ. բանակ, պատերազմական ուժ։ է գ. եօթը; եօթներորդ; աստուած, գերագոյն էակը։ էաբանութիւն գ. փիլիսոփայութեան այն ճիւղը, որ կ՚ուսումնասիրէ լինելութեան պայմանները։ էակ գ. գոյութիւն, գոյակ; արարած, շնչաւոր։ էական ած. կենսական, հիմնական, անհրաժեշտ; ըլլալ բայ։ էականութիւն գ. գոյութիւն; անհրաժեշտութիւն։ էակից ած. նոյն էութեան հաղորդ, գոյակից։ էանալ չզ. ստեղծուիլ, գոյանալ, կայանալ։ էապէս մկ. իսկապէս, գոյացապէս, ճշմարիտ։ էացնել նրգ. գոյացնել, ստեղծել, կայացնել։ էացութիւն գ. գոյակ, գոյացութիւն։ էափոխել նրգ. էութիւնը կերպարանափոխել, գոյափոխել։ էգ գ. կին (մարդու), մարի (թռչուն), մատակ (ձի), քած (շուն)։ էկորճ գ. հայ շարականի խազ։ էմիր գ. արաբ իշխան։ էշ գ. աւանակ; փայտէ հեծան; ած. յիմար, անխելք։ էշութիւն գ. անխելքութիւն, յամառութիւն; էջի բնութիւն։ էութիւն գ. իսկութիւն, ներքին բնոյթ, գոյութիւն։ էջ գ. երես (թերթի)։ էջադրել նրգ. էջերը նշանակել, էջի բաժնել։ էջաթիւ գ. էջերու վրայ նշանակուած թիւ։ էջահամար գ. էջերու գումար, թիւ։ էջատակ գ. էջի վարը գտնուող ծանօթագրութիւն (ֆութնօթ)։ էջք գ. դարվար, ընթացք դէպի վար, վայրէջք։ էրան գ. սեղմ ու անուշ հով, զեփիւռ։ էրիկ գ. այր, ամուսին։ էրիկմարդ գ. ամուսնացած մարդ, տղամարդ։ էրնել նրգ. երնել, ցորենը յարդէն բաժնել։ ը գ. ըթ; ութ; ութերորդ։ ըլլալ չզ. լինել, գոյանալ; իրականանալ, կատարուիլ։ ըլլալիք գ. կատարուելիք, պատահելիք։ ըղձալ նրգ. ցանկալ, փափաքիլ, բաղձալ; մաղթել։ ըղձալի ած. տենչալի, ցանկալի; կարօտալի։ ըղձանոյշ գ. պարիկ, յաւերժահարս։ ըղձանք գ. փափաք, մաղթանք։ ըմբերանել նրգ. պապանձեցնել, լռութեան մատնել; բերակապել (գազանի)։ ըմբիշ գ. մենամարտիկ, գօտեմարտիկ։ ըմբշամարտ գ. ըմբիշներու միջեւ մենամարտ՝ մրցում։ ըմբշամարտիկ գ. ըմբիշ, գօտեմարտիկ։ ըմբոշխնել նրգ. խորապես ճաշակել, վայելել; լիանալ։ ըմբոստ ած. գ. ապստամբ, անհնազանդ, հեստ։ ըմբոստանալ չզ. ընդվզիլ, ապստամբիլ, բողոք բարձրացնել։ ըմբոստացում գ. ընդվզում, ընդդիմացում։ ըմբոստութիւն գ. անհնազանդութիւն; ապստամբութիւն։ ըմբռնել նրգ. հասկնալ, իմաստին թափանցել, ընկալել։ ըմբռնելի ած. հասկնալի, իմանալի։ ըմբռնում գ. հասկացողութիւն, ընկալում; մտածելակերպ։ ըմպակ գ. խմելու աման, գաւաթ։ ըմպանակ գ. խմելու աման, գաւաթ, ըմպակ։ ըմպարան գ. խմիչք մատրուակող վայր։ ըմպել նրգ. խմել; կոնծել։ ըմպելի գ. խմելիք, խմիչք; ած. խմուելի (ջուր), խում։ ընդաբոյս ած. բնածին, ի ծնէ միասին բերած, բնական։ ընդաբուտ ած. հունտերով սնող, ընդակեր։ ընդակաղամբ գ. ծաղկակաղամբ։ ընդակեր ած. գ. հունտերով սնանող, ընդաբուտ։ ընդառաջ մկ. դէպի առաջ դիմաւորելու։ ընդառաջել նրգ. դիմաւորել; հաւանութիւն յայտնել; կանխել։ ընդարձակ ած. լայն, տարածուն; ծաւալուն; մանրամասն։ ընդարձակել նրգ. ընդլայնել, ծաւալել, լայնել։ ընդարձակութիւն գ. տարածութիւն, լայնութիւն, ծաւալ։ ընդարձակում գ. տարածում, ընդլայնում։ ընդարմանալ չզ. թմրիլ, անզգայանալ; սառիլ, փայտանալ։ ընդարմացում գ. թմրութիւն, անզգայացում, թմրիր։ ընդգծել նրգ. տակէն գիծ քաշել, ստորագծել; շեշտել։ ընդգրկել նրգ. բովանդակել, ներփակել; ողջագուրել։ ընդդէմ նխ. հակառակ, դէմ։ ընդդիմաբանել չզ. հակաճառել, դիմադարձել։ ընդդիմադիր ած. գ. հակառակորդ, ընդդիմախօս։ ընդդիմադրութիւն գ. հակառակութիւն, ընդդիմութիւն։ ընդդիմախօս ած. գ. հակառակ տեսութիւն պաշտպանող։ ընդդիմախօսութիւն գ. հակաճառութիւն, քննադատութիւն։ ընդդիմակաց ած. դէմ կեցող, հակառակող։ ընդդիմակից գ. հակառակորդ։ ընդդիմանալ չզ. դէմ կենալ, հակառակիլ, դիմադարձել։ ընդդիմութիւն գ. հակառակ կեցուածք, դիմադրութիւն։ ընդելուզել նրգ. իրարու հիւսել, պատշաճեցնել, ագուցել։ ընդեղէն գ. կեղեւուած հունտեղէն։ ընդերկար մկ. երկարօրէն։ ընդերկարել նրգ. երկար տեւեցնել, ձգձգել։ ընդերկրեայ ած. երկրի տակ գտնուող (ճամբայ, անցք)։ ընդերք գ. աղիք, փորոտիք; խորք, ծալք։ ընդլայնել նրգ. ընդարձակել; ծաւալել; մշակել։ ընդլայնում գ. լայնացում; մտքի կամ խօսքի զարգացում։ ընդծովեայ գ. սուզանաւ; ած. ծովու տակը եղող։ ընդհակառակն մկ. հակառակօրէն, հակադրաբար։ ընդհանուր ած. բովանդակ, համայն։ ընդհանրական ած. ընդհանուրի վերաբերող, հասարակաց։ ընդհանրանալ չզ. շատերու յատուկ դառնալ, տարածուիլ։ ընդհանրապէս մկ. սովորաբար, առհասարակ։ ընդհանրացում գ. տարածում, մատչելիացում; անցք՝ մասնակի պարագայէ դէպի ընդհանրականը։ ընդհատ ած. կցկտուր, մերթական, կէս մնացած։ ընդհատել նրգ. ընդմիջել, կէս թողուլ, խօսքը կտրել։ ընդհատում գ. ընդմիջում, խափանում; դադար։ ընդհարիլ չզ. իրարու զարնուիլ, բախիլ։ ընդհարում գ. բախում, ճակատում, կռիւ։ ընդմիշտ մկ. ցմիշտ, յաւիտեան։ ընդմիջել նրգ. ընդհատել; խափանել, կասեցնել։ ընդմիջում գ. ընդհատում, դադար; միջնարար։ ընդյատակեայ ած. յատակին տակ գտնուող; գաղտնի գործող, խափանարար։ ընդնշմարել նրգ. հազիւ նշմարել, նկատել, կռահել։ ընդոծին ած. բնատուր, ընդաբոյս; գ. ընտանիքի մէջ ծառայ ծնած սպասաւոր։ ընդոստ ած. մկ. մէկէն ի մէկ (շարժում), ոստնելով։ ընդոտնել նրգ. ոտքին տակ առնել, արհամարհել, ոտնակոխ։ ընդունակ ած. ատակ, յարմար; խելահաս, օժտուած։ ընդունակութիւն գ. ատակութիւն, յարմարութիւն, ձիրք։ ընդունարան գ. պարունակող սպաս, հաւաքման տեղ, ծոց։ ընդունելութիւն գ. հիւրասիրութիւն; հաւանութիւն։ ընդունիլ նրգ. ընկալել, ստանալ; հաւանիլ, յօժարիլ։ ընդվզիլ չզ. ըմբոստանալ, բողոքել, ապստամբիլ։ ընդվզում գ. ըմբոստացում, զայրոյթ։ ընդօրինակել նրգ. արտագրել, նմանիլ, կապկել։ ընդօրինակութիւն գ. արտագրութիւն; կապկում։ ընել նրգ. կատարել, իրագործել, գործել։ ընթանալ չզ. քալել, երթալ, ուղեւորուիլ։ ընթացաւարտ գ. ուսման շրջանը վերջացնող, շրջանաւարտ։ ընթացիկ ած. բանուկ, առօրեայ; քալող, ընթացող։ ընթացք գ. երթ; վարք, վարուելակերպ; դասընթացք։ ընթեռնլի ած. դիւրաւ կարդացուող; որ կ՛արժէ կարդալ։ ընթեռնուլ նրգ. կարդալ։ ընթերակայ գ. քովը կեցող; օգնական, խորհրդատու։ ընթերցանութիւն գ. ընթերցում, կարդացում։ ընթերցասէր ած. գ. կարդալ սիրող, գրասէր։ ընթերցասրահ գ. ընթերցումներ կատարելու յատուկ բաժին։ ընթերցարան գ. կարդալու տեղ; դասագիրք ընթերցումներու։ ընթերցող գ. ած. կարդացող։ ընթերցուած գ. սրբազան կարդացմունք։ ընթերցում գ. կարդալու գործողութիւն, ընթերցանութիւն։ ընթրել չզ. երեկոյեան ճաշ ընել։ ընթրիք գ. իրիկուան ճաշ։ ընծայ գ. նուէր, պարգեւ։ ընծայարան գ. կղերանոց, դպրեվանք, վարդապետանոց։ ընծայացու գ. վարդապետցու, նորընծայ, ժառանգաւոր։ ընծայել նրգ. նուիրել, պարգեւել; երեւնալ, պարզել։ ընծայում գ. նուիրում, պարգեւում։ ընկալագիր գ. ստացագիր, ընդունուած բանի վկայագիր։ ընկալեալ ած. ընդունուած, սովորական դարձած։ ընկալել գ. ընդունիլ, իւրացնել, ըմբռնել։ ընկալում գ. ըմբռնում։ ընկալուչ գ. հեռաձայնի ականջի մաս։ ընկեր գ. բարեկամ, միութեան անդամ; համախոհ։ ընկերաբան գ. ընկերաբանութեան մասնագէտ։ ընկերաբանութիւն գ. մարդկային հաւաքականութեան հարցերը ուսումնասիրող գիտութիւն։ ընկերակից գ. միասին ապրած ընկեր։ ընկերակցիլ չզ. ընկերութիւն ընել; ուղեկցիլ; գործակցիլ։ ընկերակցութիւն գ. ընկերութիւն, գործակցութիւն։ ընկերանալ չզ. բարեկամանալ, ընկեր դառնալ; հետը երթալ, միասին կատարել։ ընկերովի մկ. միատեղ, միասին, ընկերաբար։ ընկերութիւն գ. բարեկամութիւն; հիմնարկ։ ընկերուհի գ. նոյն միութեան անդամուհի; բարեկամուհի; հոմանուհի։ ընկերվար սւծ. գ. ընկերվարութեան հետեւող։ ընկերվարական սւծ. գ. ընկերվարութեան հետեւող։ ընկերվարութիւն գ. մարդկային ընկերութիւնը ագատ վարելու տեսութիւն։ ընկեցիկ սւծ. լքուած, փողոց ձգուած։ ընկլուզել նրգ. կուլ տալ, ընկղմել։ ընկղմել նրգ. ջուրի յատակը իջեցնել, ընկլուզել, մխրճել։ ընկղմիլ նրգ. ջուրի մէջ խրիլ, խորասուզուիլ։ ընկճել նրգ. ճնշել, յուսալքել; նուաճել, լուծի ենթարկել։ ընկճուիլ չզ. խանդը կորսնցնել, վհատիլ, ճնշուիլ։ ընկողմանիլ չզ. մէկ կողմին վրայ պառկիլ, երկննալ։ ընկոյզ գ. ընկուզենիի պտուղ։ ընկուզենի գ. ընկոյզի ծառ։ ընկրկիլ չզ. նահանջել, տեղի տալ։ ընկրկում գ. նահանջ, ետդարձ, ձախողում։ ընձառիւծ գ. կատուազգի գազան պիսակաւոր մորթով։ ընձենի գ. ինձի մորթ։ ընձեռել նրգ. պարգեւել, նպաստել։ ընձիւղ գ. նոր ծլած ճիւղ, բողբոջ, ծիլ, շառաւիղ։ ընձիւղել նրգ. ծիլ արձակել, բողբոջ բանալ։ ընձուղտ գ. երկար վիզով չորքոտանի։ ընչազուրկ ած. աղքատ, չքաւոր։ ընչասէր ած. դրամասէր, արծաթապաշտ, ագահ։ ընչատուփ գ. քթախոտի տուփ։ ընչացք գ. պեխ, քիթ-բերան։ ընչաքաղց ած. խիստ ագահ, դրամի ծարաւ, ժլատ։ ընչեղ ած. ունեւոր, հարուստ։ ընտանեկան ած. ընտանիքի յատուկ, մտերմական, ներքին։ ընտանենալ չզ. ընտանի դառնալ, մտերմանալ, վարժուիլ։ ընտանեցնել նրգ. ընտանի դարձնել, ընտելացնել։ ընտանի ած. ընտելացած, ոչ-վայրենի; ծանօթ; տնային։ ընտանիք գ. ծնողք՝ իրենց զաւակներով միատեղ; տոհմ, գերդաստան; տեսակ։ ընտանութիւն գ. մտերմութիւն, մօտիկութիւն։ ընտել ած. վարժ, կիրթ, մարզուած։ ընտելանալ չզ. ընտանենալ; վարժ դառնալ։ ընտիր ած. պատուական, բարձրորակ, յարգի։ ընտրանի գ. լաւագոյն տարրերու ամբողջութիւն։ ընտրապայքար գ. ընտրութեան համար մղուած պայքար։ ընտրարշաւ գ. ընտրապայքար, թեկնածուներու մրցակցութիւն։ ընտրել նրգ. ջոկել, որոշել; քուէ տալ։ ընտրովի մկ. ընտրութեամբ կատարուող։ ընտրութիւն գ. քուէարկութիւն; որոշում։ ըսել նրգ. խօսիլ, յարել, պատասխանել, նշանակել։ ըսելիք գ. խօսելիք, զրուցելիք։ ըստ նխ. համեմատ, համաձայն։ թ գ. թօ; ինն, իններորդ։ թագ գ. պսակ, արքայական խոյր; թագաւորութիւն։ թագադիր գ. սւծ. արքայի գլխուն թագ դնող իշխան; թագ կրելու իրաւունք ունեցող եկեղեցական։ թագագրել նրգ. թագ դնել, թագաւոր հռչակել։ թագադրութիւն գ. թագ տալու հանդէս; գահակալութիւն։ թագազուրկ ած. իր թագէն զրկուած, պաշտօնանկ։ թագաժառանգ գ. արքայորդի, գահաժառանգ։ թագակիր ած. թագ կրող, պսակազարդ։ թագակռիւ գ. գահի համար կռիւ։ թագաւոր գ. արքայ, գահակալ; նոր փեսայ։ թագաւորել չզ. իբր թագաւոր իշխել, գահակալել։ թագաւորութիւն գ. թագաւորի երկիր, ժամանակաշրջան; իշխանութիւն, միապետութիւն։ թագընկէց ած. գահընկէց, իշխանութենէ զուրկ։ թագուհի գ. դշխոյ, արքայուհի; նոր հարս։ թաթ գ. ձեռք, (անասունի) տոտիկ; կշիռքի աչք; ճանկ, կեռ։ թաթախ ած. թաթխուած, թրջուած։ թաթախել նրգ. թրջել, խխում դարձնել, թաթաւել։ թաթախում գ. թրջում, ջուրի մէջ մխրճում։ թաթառ գ. մրրիկ, պտուտուող փոթորիկ։ թաթաւ ած. խխում եղած, թուրմ, թաթախ; գ. շոգիախառն անձրեւ, շաղ։ թաթաւել նրգ. խխում դարձնել (ջուր սրսկելով), թաթախել։ թաթաւուն ած. բոլորովին թրջուած, խխում, ողողուն։ թաթիկ գ. մանկիկի ձեռք։ թաթխել նրգ. հեղուկի մէջ խոթել, թրջել։ թաթուլ գ. առջեւի ոտք (առիւծի, կատուի)։ թաթպան գ. գործի ձեռնոց։ թալան գ. կողոպուտ, աւար, յափշտակութիւն։ թալանել նրգ. թալանի ենթարկել։ թալլել նրգ. կողոպտել, յափշտակել, աւերել։ թալկահար ած. գունատ, նուաղում, ուշաթափ։ թալկանալ չզ. նուաղիլ, ուշաթափիլ, գունատիլ։ թալուկ գ. մարելիք, նուաղում, սրտխառնուք։ թախանձանք գ. պաղատանք, աղերսանք։ թախանձել նրգ. ուժգին խնդրել, աղաչել, պաղատիլ, հայցել։ թախիծ գ. խոր տրտմութիւն, կսկիծ, մորմոք։ թախծալից ած. տրտմութեամբ լեցուն, տրտմագին։ թախծիլ չզ. տրտմիլ, տխրիլ։ թախծոտ ած. շատ տրտում, ցաւագին։ թակ գ. ուռնակ; կունտ գլուխով փայտ (միս ծեծելու)։ թակարդ գ. ծուղակ, որոգայթ։ թակարդել նրգ. թակարդի մէջ ձգել; հրապուրել։ թակել նրգ. զարնել (դուռը), խփել (ծեծ)։ թակոյկ գ. սափոր, փարչ, ջրաման։ թաղ գ. քաղաքամաս, բնակչական խմբաւորում։ թաղական ած. թաղի վերաբերող; գ. թաղականութեան անդամ։ թաղականութիւն գ. թաղի գործերը վարող մարմին։ թաղամաս գ. թաղի ստորաբաժանում։ թաղանթ գ. նուրբ մաշկ, բարակ մորթ։ թաղանթատապ գ. թաղանթի բորբոքում։ թաղար գ. հողէ աման, ուր ծաղիկ կամ տունկ կը բուսցնեն։ թաղեգործ գ. թաղիք պատրաստող, լմիչ։ թաղել նրգ. հողին յանձնել, գերեզմանել; ծածկել, սքօղել; վերջ տալ; լռեցնել։ թաղեցի գ. նոյն թաղի բնակիչ։ թաղիք գ. կոխուած բուրդէ կարծր ասուի, կաճ։ թաղմանական ած. թաղումի վերաբերող (ճառ, հանդէս)։ թաղում գ. դիակի հողին յանձնում, յուղարկաւորութիւն։ թամբ գ. ձիու համետ; բումբ, սրունքի մսոտ մաս։ թամբել նրգ. թամբը ձիուն հագցնել, համետել։ թան գ. մածունով պատրաստուած ջրախառն ըմպելի։ թանալ նրգ. թրջել, լուալ։ թանապուր գ. թանով պատրաստուած ապուր։ թանաք գ. մելան։ թանաքաման գ. կաղամար, մելանի աման։ թանգարան գ. արժէքաւոր իրերու ցուցադրման եւ պահպանման շէնք։ թանթ գ. նուրբ մաշկ, աչքի վարագոյր։ թանկ ած. սուղ, արժէքաւոր, մեծագին։ թանկագին ած. թանկ, մեծարժէք; սիրելի, գնահատելի։ թանկանալ չզ. սղնալ, սղել, արժեւորուիլ։ թանկարժէք ած. մեծ արժէք ունեցող, թանկագին։ թանկութիւն գ. սղութիւն։ թանձր ած. հաստ; պինդ, հոծ, խիտ; թաւ։ թանձրամած ած. խիտ պատած։ թանձրամարմին ած. թանձր միսեր ունեցող, մարմնեղ։ թանձրամիտ ած. դանդաղ հասկցող, բթամիտ, ապուշ։ թանձրանալ չզ. ստանալ, պնդանալ։ թանձրութիւն գ. հաստութիւն, խտութիւն։ թանչ գ. աղիքի խանգարում, սաստիկ փորհարութիւն։ թանչել չզ. հեւալ, հեծել։ թաշկինակ գ. քրտինքի, քթի մաքրութեան ծառայող կտոր։ թառ գ. հաւու, թռչունի հանգչելու կայան; նուագարան։ թառամ ած. թօշնած, թոռմած։ թառամիլ չզ. թօշնիլ, թոռմիլ, խամրիլ։ թառանչել չզ. սաստիկ հեծել, հառաչել։ թառաստան գ. թառելու տեղ։ թառիլ չզ. թառի վրայ կենալ, բարձր ծայրի վրայ կայնիլ։ թաս գ. գաւաթ, բաժակ, սկահակ։ թասել չզ. շնչարգելութենէ հեւալ, դժուար շնչել։ թասուն ած. դժուարաւ շնչող, հեւացող։ թատերաբեմ գ. թատրոնի բեմ; դէպքի պատաոման վայր։ թատերագիր գ. թատերագրութիւն յօրինող հեղինակ։ թատերախաղ գ. թատերական երկ։ թատերախումբ գ. դերասանախումբ, թատերական խումբ։ թատերական ած. թատրոնի վերաբերող; շինծու (ձեւեր)։ թատերականացնել նրգ. թատրոնի վերածել; եղերական դարձնել։ թատերասէր ած. թատրոնի սէր ունեցող (հանրութիւն)։ թատերասրահ գ. թատրոն, թատրոնի սրահ։ թատր գ. բեմ, թատրոն; դէպքի պատահման վայր։ թատրերգակ գ. թատերագիր, թատերական սեռ մշակող։ թատրերգութիւն գ. թատերախաղ։ թատրոն գ. թատերական ներկայացումներու վայր; հանդէս; բեմական աշխարհը։ թարախ գ. վէրքէն հոսող շարաւ։ թարախակալել չզ. թարախ կազմել, թարախոտիլ։ թարգման գ. լեզուէ լեզու վերածող; մեկնաբան։ թարգմանել նրգ. լեզուէ լեզու փոխադրել, վերծանել; բացատրել, մեկնել։ թարգմանիչ գ. լեզուէ լեզու փոխադրող, մեկնիչ։ թարգմանութիւն գ. լեզուէ լեզու փոխադրում, վերծանութիւն; թարգմանուած գործ։ թարթափ գ. ակնթարթ, աչքի բացխփում։ թարթափիլ չզ. դեգերիլ, տնտնալ, վարանիլ։ թարթել նրգ. աչքը բացխփել արագօրէն։ թարթեւան գ. թարթիչ, արտեւանունք, աչքի կապ։ թարթիչ գ. աչքի շրթներուն բուսած մազեր։ թարմ ած. առողջարար; մատաղ, մատղաշ, առոյգ։ թարմանալ չզ. վերակենդանանալ, երիտասարդանալ։ թարմատի ած. երիտասարդ, նորատի։ թարմութիւն գ. մատղաշութիւն, կազդոյր։ թարշամիլ չզ. թառամիլ, թօշնիլ։ թարփ գ. ձուկ կամ թիթեռ որսալու ցանց։ թաց ած. թրջած, խոնաւ; արցունքոտ, տամուկ; դալար։ թացան գ. կերակուրի հիւթ (սոս)։ թացութիւն գ. ջրոտութիւն, թրջուածութիւն, խոնաւութիւն։ թաւ ած. խիտ, հաստ (ձայն), հոծ, մազոտ։ թաւալգլոր մկ. գլորելով, գլխիվայր։ թաւալիլ չզ. գլորիլ, գլտորիլ, ինքնիր վրայ տապալիլ։ թաւալում գ. գլորում, պտտքում, տապալում։ թաւամազ ած. խիտ մազ ունեցող, մազոտ։ թաւարծի ած. բրդոտ, թաւամազ։ թաւիշ գ. մետաքսէ կերպաս՝ ընտիր բանուածքով։ թաւութիւն գ. խտութիւն, հոծութիւն; հաստութիւն։ թաւուտ գ. անտառին թաւ մասը; մացառաջատ վայր։ թաւուտք գ. անտառին թաւ մասը; մացառաջատ վայր։ թաւջութակ գ. ջութակի խոշոր տեսակ՝ թաւաձայն լարերով։ թափ գ. սաստկութիւն, սլացք, եռանդ։ թափածոյ ած. թափծու, ձուլածոյ (մետաղ)։ թափահարել նրգ. թեւերը ուժգին շարժել, թափ տալ։ թափանցել նրգ. ներսը անցնիլ; ներգործել; խորըմբռնել, հատել։ թափանցիկ ած. լոյսի անցք տուող, լուսանցիկ; յստակ։ թափանցում գ. անզգալաբար գրաւում, ներազդում, մուծում։ թափառական ած. ասդին անդին շրջող, վաչկատուն։ թափառաշրջիկ գ. անգործ թափառական; գնչու, վաչկատուն; պանդուխտ, նժդեհ աստանդական։ թափառիլ չզ. աննպատակ շրջիլ, սլքտալ, դեգերիլ։ թափառում գ. դեգերում, մոլորում; փնտռտուք։ թափել նրգ. դուրս հոսեցնել, պարպել, նետել; ձուլել։ թափթփած ած. անխնամ, շլխտի։ թափթփել նրգ. ասդին անդին թափել։ թափթփուկ գ. աւելցուք, անարժէք մաս, տականք։ թափծու ած. թափածոյ, ձոյլ; կաղապարէ ելած գործ։ թափուր ած. պարապ, դատարկ, անտէր (գահ); զուրկ; գ. փայտէ աման։ թափօն գ. աւելցուկ, թափուելիք մնացորդ։ թափօր գ. տողանցողներու շարք; արարողական երթ։ թաքթաքուր ած. գաղտուկ, ծածուկ, ծուռումուռ, ծակուծուկ։ թաքնամիտ ած. միտքը ծածկող, ծածկամիտ։ թաքուն ած. գաղտնի, ծածուկ; գոց, քօղարկուած։ թաքչիլ չզ. պահուըտիլ, սքօղուիլ։ թաքստոց գ. պահուըտելու տեղ, դարան, որջ։ թեզան գ. մանած թել։ թեզանիք գ. զգեստի մաս, որ բազուկը կը ծածկէ։։ թեթեւ ած. ոչ ծանր; դիւրին; քիչ; մակերեսային; աժան; անհամեստ։ թեթեւաբարոյ ած. բարոյապէս անվայել կեանք վարող։ թեթեւազէն ած. թեթեւ զէնքերով զինուած։ թեթեւամիտ ած. խելքը թեթեւ, երախայամիտ, թեթեւսոլիկ։ թեթեւացում գ. մեղմացում։ թեթեւաքայլ ած. արագաքայլ, թեթեւընթաց, աշխոյժ։ թեթեւնալ չզ. թեթեւ դառնալ; մեղմանալ (հով, ցաւ), դիւրիննալ; լրջութիւնը կորսնցնել։ թեթեւութիւն գ. հանգստացում; տղայամտութիւն։ թեթեւսոլիկ ած. թեթեւամիտ, շփացած։ թել գ. ոլորուած հիւսք, դերձան; լար, առասան; կապ։ թելադրանք գ. յորդոր, դրդանք, առաջարկ։ թելադրել նրգ. առաջարկել; կռահել տալ; շարադրել տալ։ թելադրութիւն գ. առաջարկ, յորդոր։ թելակար գ. կարի նախափորձ, թերակար։ թելահայս գ. թելանման ոլորուած խմոր։ թեկնածու գ. ընտրութեան ձգտող, ինքզինք առաջարկող; խնդրարկու, յաւակնորդ։ թեմ գ. առաջնորդի իրաւասութեան յանձնուած վիճակ։ թեմակալ գ. թեմը կառավարող։ թեմական ած. թեմի պատկանող կամ վերաբերող։ թեր գ. կողմ; նպաստաւոր դիրքորոշում։ թերաբաց ած. կիսաբաց, կիսախուփ։ թերագնահատել նրգ. արժէքէն վար դատել, անտեսել։ թերակատար ած. կիսկատար, անաւարտ։ թերակար գ. զգեստի փորձի առաջին կարը։ թերակղզի գ. ցամաքին միացած կղզի։ թերահաս ած. կէս հասուն, տհաս; անփորձ։ թերահաւատ ած. հաւատքով տկար; կասկածոտ։ թերահաւատութիւն գ. տկար հաւատք; տարակուսանք։ թերաճ ած. քիչ զարգացած, յետամնաց։ թերանալ չզ. թերի գտնուիլ, զանցառել։ թերաստուեր գ. կիսաստուեր, կէս լուսաւորուած տեղ, դէմք։ թերավարժ ած. կէս վարժ, նորավարժ, անփորձ։ թերատ ած. կիսատ, անաւարտ։ թերատեսութիւն գ. տեսողութեան մէջ թերութիւն։ թերացում գ. պարտականութեան անտեսում, զանցառութիւն։ թերաւարտ ած. լման չաւարտած, կիսատ։ թերափ գ. տնական կուռք։ թերաքամ ած. կիսաբաց։ թերեւս մկ. գուցէ, հաւանաբար։ թերեփ ած. կէս եփած։ թերթ գ. թուղթ, էջ, երես; լրագիր; ծաղիկի թարթիչները։ թերթանուշ գ. խմորեղէնի անուշ, ծաղ (փագլաւա)։ թերթավաճառ գ. թերթ ծախող։ թերթատել նրգ. թերթերը փրցնել; թերթել։ թերթել նրգ. թերթ թերթ դարձնել, թղթատել։ թերթօն գ. թերթի մէջ մաս առ մաս երեւցող վէպ։ թերի ած. պակասաւոր, կիսատ; գ. պակասութիւն, թերութիւն։ թերիմաստ ած. պակասաւոր իմաստ ունեցող։ թերխաշ ած. կիսեփ (հաւկիթ), կէս եփուած։ թերուդէմ ած. մկ. երկու հակառակ կողմերէ դիտուած։ թերութիւն գ. պակասութիւն, թերի; արատ, ախտ։ թերուս ած. ուսումով կէս, թերակիրթ, կիսագրագէտ։ թեւ գ. թռչելու անդամ; բազուկ; կողմնակի մաս։ թեւածել չզ. թեւերը բանալ; սաւառնիլ, թեւը տարածել։ թեւանցել չզ. թեւ թեւի մտնել; շրջանցել։ թեւակոխել նրգ. բոլորել, նախորդ շրջանը աւարտելով նորի մէջ մուտք գործել։ թեւանցիկ ած. թեւ թեւի մտած։ թեւատ ած. թեւը կտրած, պակաս թեւով։ թեւատակ գ. անութ, անութի տակ։ թեւատարած ած. թեւերը տարածած, բազկատարած։ թեւատել նրգ. թեւերը կտրել, առանց թեւի ձգել; ջլատել։ թեւարկել չզ. թեւերը բանալով ընթանալ, թռչիլ։ թեւաւոր ած. թեւ ունեցող; գ. թռչնազգի։ թեւճակ գ. նաւու թիակ։ թեփ գ. մորթի կեղեւանք; ալիւրէն թափուող փոշի; ձուկին մարմինը ծածկող մաշկ։ թեփուկ գ. ձուկերու կամ սողուններու մորթի ծածկ։ թեք ած. ծռած, շեղած, կոր։ թեքել նրգ. շեղեցնել, ծռել, կոր դարձնել; խոնարհել։ թեքիլ չզ. շեղիլ, ուղղութիւնը փոխել, հակիլ; յարմարիլ։ թեքում գ. շեղում, կորացում; փոփոխում, հոլովում։ թզաչափ ած. մէկ թիզի չափ։ թզենի գ. թուզի ծառ։ թզուկ գ. կարճահասակ, գաճաճ, կոտակ; ճղճիմ մարդ։ թէ շղ. եթէ, որ, արդեօք։ թէական ած. պայմանական, խնդրական։ թէեւ շղ. թէպէտեւ։ թէժ ած. բորբ։ թէկուզ շղ. նոյնիսկ եթէ։ թէյ գ. չայ, թեղթ։ թէյաման գ. թէյի գաւաթ, թէյ եփելու աման։ թէյասեղան գ. թէյով հիւրասիրութիւն։ թէութիւն գ. պայմանաւորութիւն։ թէպէտ շղ. հակառակ որ, թէեւ, թէպէտեւ։ թէպէտեւ շղ. հակառակ որ, թէպէտ, թէեւ։ թթենի գ. թութի ծառ։ թթխմոր գ. մակարդ, խմորող հայս։ թթու ած. կծող; գ. հիւթ, սուր համ տուող։ թթուածին գ. կազ, որ օդի եւ ջուրի բաղադրիչ է (օքսիջին)։ թթուածութիւն գ. ստամոքսի թթուութիւն; դառնացում։ թթուաշ գ. քացախով կամ թթուով համեմուած բանջար; ած. թէ՛ քաղցր, թէ՛ թթու (համ)։ թթուեցնել նրգ. դաոնացնել, խոժոռել։ թթուիլ չզ. քացխիլ, խմորուիլ; դառնանալ։ թի գ. թեւճակ; հող հանելու գործիք; կռնակի ոսկոր։ թիակ գ. թի։ թիանաւ գ. թիերով յառաջացող նաւ։ թիապարտ գ. թիավարութեան դատապարտուած կալանաւոր։ թիարան գ. թիապարտի բանտ կամ պատիժ (նաւի մէջ)։ թիավար գ. թիերը քաշող։ թիավարել չզ. նաւարկել թիերով։ թիավարութիւն գ. թիերով նաւարկութիւն։ թիզ գ. քիլ, լայն բացուած ափին չափը։ թիթեղ գ. բարակ երկաթաթերթ եւ անկէ շինուած տուփ։ թիթեղաշէն ած. թիթեղէ շինուած (բնակարան)։ թիթեռ գ. թռչուն միջատ թեփաթեւ։ թիթեռնիկ գ. թռչուն միջատ թեփաթեւ, փոքր թիթեռ։ թիլ գ. հողաբլուր; գերեզման։ թիկնաթոռ գ. կռնակ ունեցող աթոռ, յենաթոռ։ թիկնապահ գ. ած. իշխանաւորի անձնապահ; յետսապահ։ թիկնեղ ած. հաստ թիկունք ունեցող, կարշնեղ։ թիկնոց գ. վերարկու (կռնակէն մինչեւ ծունկերը), լօդիկ։ թիկունք գ. կռնակ, կռնակի կողմը, ետեւը; օգնութիւն։ թին գ. խաղողի կուտը եւ կեղեւը։ թիռ գ. թռիչք։ թիրախ գ. նետի կամ հարուածի նշանակէտ; նշաւակ։ թիւ գ. համար, համրանք, թուական։ թիւր ած. սխալ, մոլար, ծուռ, շեղ։ թիւրել նրգ. ուղիղ ճամբէն շեղեցնել, մոլորեցնել։ թիւրիմացութիւն գ. սխալ հասկացողութիւն, շփոթում։ թլուատ ած. կակազ, թոթով։ թլփատել նրգ. առնանդամի մաշկը ծայրատել։ թխադէմ ած. թուխ գոյնով (դէմք)։ թխաթոյր ած. սեւորակ, մթագոյն։ թխամորթ ած. թխագոյն մորթով։ թխել նրգ. թոնիրի վրայ հաց եփել; բերանը խոշոր պատառով լեցնել; խճողել։ թխում գ. թխելու գործ, խճողում։ թխսել չզ. թուխս նստիլ ձագ հանելու համար։ թղթաբեր գ. նամակաբեր, գրաբեր։ թղթադրամ գ. թուղթէ դրամ, թղթոսկի, դրամատոմս։ թղթախաղ գ. թուղթով բախտախաղ։ թղթածրար գ. պարագայ ուսումնասիրող փաստաթուղթերու հաւաքածոյ; թուղթերէ կազմուած տրցակ։ թղթակազմ ած. թուղթէ կազմով (գիրք)։ թղթակից գ. նամակցութեամբ աշխատակից յօդուածագիր։ թղթակցիլ չզ. նամակցիլ, նամակով յարաբերութիւն պահել; թերթի աշխատակցիլ։ թղթակցութիւն գ. նամակցութիւն; յօդուածագրութիւն։ թղթապանակ գ. թղթակալ, որուն մէջ թուղթեր կը դնեն։ թղթատար գ. նամակ, թուղթ տանող, թղթաբեր։ թղթատարութիւն գ. նամակաբաշխութեան սպասարկութիւն։ թղթատել նրգ. հարեւանցի թերթել; թերթատել։ թմբի գ. բուժիչ յատկութեամբ ծառ։ թմբիր գ. թմրութիւն, քնանալու սկիզբ, ընդարմացում։ թմբկահար գ. թմբուկ զարնող։ թմբկահարել նրգ. թմբուկ զարնել; աղմուկով ծանուցանել։ թմբուկ գ. դափ, թնդացնող նուագարան; ականջի թաղանթ։ թմրամիջոց գ. թմրեցուցիչի զանազան միջոցներ։ թմրամոլ գ. թմրեցուցիչ գործածելու ախտէն բռնուած։ թմրեցնել նրգ. անզգայ դարձնել, թուլցնել։ թմրեցուցիչ գ. թմրեցնող նիւթ՝ դեղ։ թմրիլ չզ. անզգայանալ, շշմիլ, սառիլ։ թմրութիւն գ. անշարժութիւն, ընդարմացում, անզգայութիւն։ թնդալ չզ. սաստիկ հնչել, որոտալ; ուժգին բաբախել։ թնդանօթ գ. ռումբ արձակող զէնք, հրետանի։ թնդանօթաձիգ գ. թնդանօթ գործածող զինուոր (նաւ)։ թնդիւն գ. սաստիկ պայթիւն, որոտում։ թնծկալ չզ. լացը զսպելով հեկեկալ, կորիւնի կաղկանձել, քծնելու ձայն հանել։ թնճուկ գ. բարդ հանգոյց; հարց; կնճիռ։ թշնամանալ չզ. թշնամի դառնալ, խռովիլ։ թշնամանել նրգ. նախատել, վիրաւորել, անարգել։ թշնամանք գ. թշնամութիւն, անարգանք, գրգռութիւն։ թշնամի գ. ած. ոսոխ, հակառակորդ։ թշնամութիւն գ. հակառակութիւն, ոխ, կռիւ, պայքար։ թշուառ ած. հէգ, ողորմելի, խեղճ, անբախտ։ թշուառական գ. խեղճ, անպիտան, անզգամ։ թշուառանալ չզ. անբախտանալ, աղքատանալ։ թշուառութիւն գ. խեղճութիւն, չքաւորութիւն։ թոթով գ. ած. կակազ, բառերը դժուար արտասանող։ թոթովախօս գ. ած. թոթով, կակազող։ թոթովանք գ. մանուկի առաջին թոթովելը; կակազում։ թոթովել նրգ. կմկմալ, վախով արտասանել, կակազել։ թոթովութիւն գ. լեզուի թերութիւն, որուն պատճառով բառերը դժուար կ՚արտաբերեն, կակազութիւն։ թոժինք գ. թուք, լորձունք, շողիք։ թոժիւն գ. արջի ձագ։ թոկ գ. չուան, պարան, փոկ։ թոհուբոհ գ. աղմուկ, իրարանցում։ թողգիր գ. երկրի մուտքը արտօնող գիր (վիզա)։ թողլքել նրգ. անտեսել, լքել ինքզինք, անհոգ դառնալ։ թողութիւն գ. ներում, արձակում։ թողուլ նրգ. ձգել, լքել; ներել, արտօնել։ թողօն գ. լքուած աւելցուք, մահէն ետք մնացած իրեր։ թոյլ ած. կակուղ, ոչ թանձր; լոյծ; մեղկ, տկար, անզօր։ թոյլատրել նրգ. թոյլ տալ, արտօնել։ թոյլատու ած. հաւան, արտօնող; ընձեռող, հաճ։ թոյլտուութիւն գ. արտօնութիւն, տնօրինութիւն, հաճութիւն։ թոյն գ. մահաբեր նիւթ, ժահր։ թոյր գ. գոյն, երանգ։ թոնթոշիկ ած. անուշիկ, սիրունիկ։ թոնիր գ. գիւղական կրակարան ուր հաց կը թխեն։ թոնծ ած. հաշմանդամ, պակաս անդամ ունեցող։ թոշակ գ. ռոճիկ, աշխատավարձ; ուսանող կարդացնելու յատկացուած դրամագլուխ; մահամերձի տրուած հաղորդ։ թոշակաւոր գ. թոշակ ստացող ուսանող, պաշտօնեայ։ թոշակառու գ. թոշակ ստացող։ թոպահարել նրգ. գաւազանով ծեծել՝ զարնել։ թոպամահ ած. ծեծով մեռած, բրածեծ մեռած։ թոռ գ. թոռնիկ, զաւակին զաւակը։ թոռմիլ չզ. թառամիլ, խամրիլ, չորնալ։ թոռնեայ գ. աղջիկ թոռնիկ։ թոռնիկ գ. զաւկի զաւակ։ թոռնորդի գ. թոռան զաւակ։ թովել նրգ. դիւթել, առինքնել, հրապուրել։ թովիչ ած. հրապուրիչ, հմայիչ։ թովչանք գ. հրապոյր, կախարդանք, դիւթանք։ թովչութիւն գ. հմայք, հրապոյր; կախարդութիւն։ թորել նրգ. ծորել, կաթկթել, սորել; մզել, զտել։ թորեալ ած. զտումէ անցած (ջուր)։ թորշոմիլ չզ. թառամիլ, խամրիլ։ թորում գ. հոսում, մզում; (հեղուկի) շոգիացումով զտում։ թուաբանագէտ գ. թուական գիտութիւններու մասնագէտ։ թուաբանութիւն գ. թիւերու գիտութիւն։ թուագիր գ. թիւ, համար։ թուագրել նրգ. հատ հատ համրել, թուանիշ դնել։ թուագրում գ. թիւ դնելու գործողութիւն։ թուալ չզ. կարծուիլ, սեպուիլ, թուիլ։ թուական գ. տարեթիւ, ժամանակի համրանք; ած. թիւի վերաբերող։ թուակարգել նրգ. դասաւորել ըստ թուականի։ թուակիր ած. գ. թուանշան ունեցող, թիւ կրող։ թուահամար գ. թիւ, թուանշան, թուակարգ։ թուանիշ գ. թուանշան։ թուանշան գ. նշանակուած թիւ, թուահամար։ թուատախտակ գ. թիւերու ցուցակ։ թուարկել նրգ. համրհլ, հաշուել; շարել, հատ հատ յիշել։ թուարկութիւն գ. թիւերու յիշատակում, թուարկում։ թուարկում գ. համրանք; հատ հատ յիշատակում։ թուել նրգ. հաշուել, համրել; դրուատել։ թուզ գ. թզենու պտուղ։ թութ գ. թթենու պտուղ։ թութակ գ. մարդկային խօսքը կապկող թռչուն; առանց հասկնալու կրկնող։ թութք գ. սրբանի արիւնոտ ուռեցք։ թուիլ չզ. երեւիլ, սեպել, համարիլ։ թուլամորթ գ. ած. վախկոտ, երկչոտ, վատ; մեղկ, հեղգ։ թուլնալ չզ. թոյլ դառնալ; տեղի տալ; տկարանալ։ թուլութիւն գ. տկարութիւն; մեղկութիւն, կակղութիւն։ թուխ ած. մութ գուն, սեւ։ թուխպ գ. մութ ամպ, սեւ մառախուղ։ թուխս գ. հաւու հաւկիթի վրայ նստիլը՝ ձագ հանելու համար։ թուխսմայր գ. հաւկիթի վրայ նստող հաւ։ թուղթ գ. գրելու կամ ծրարելու բարակ թերթ; նամակ, բարակ թերթ։ թումբ գ. պատուար՝ խուժում արգիլելու համար։ թունաւոր ած. թոյն ունեցող, ժահրոտ։ թունաւորել նրգ. թոյն խմցնել, թոյն խառնել; դառնացնել։ թունաւորում գ. մարմնէն ներս թոյնի ներգործում։ թունդ ած. բուռն, խիստ, ծայրայեղ, մոլի։ թոիշ գ. այտ։ թուում գ. թուարկում, հաշւում։ թուռ գ. խոշոր պատառ։ թուր գ. սուր, սուսեր։ թուրինջ գ. վայրի նարինջ։ թուրծ ած. կրակէ անցնելով պնդացած; գ. այտ, թուշ։ թուրմ ած. թրջած, կակղցած, թաց։ թուրք ած. գ. տաճիկ, սելճուկ։ թուփ գ. մացառ, ճիւղալից կարճ տունկ։ թուք գ. շողիք, լորձունք; նախատինք։ թոք գ. շնչառութեան օդը ամբարող անդամ։ թոքախտ գ. թոքերու հիւանդութիւն, հիւծախտ։ թոքախտաւոր գ. ած. թոքախտէ վարակուած, հիւծախտաւոր։ թոքատապ գ. թոքի բորբոքում։ թռիլ չզ. թռչիլ, սաւառնիլ։ թռիչք գ. սաւառնում; սլացք, վերացում; օդային երթ։ թռիչքուղի գ. օդանաւային թռիչքի ճամբայ։ թռուցիկ գ. հովով բարձրացող մանկական խաղալիք; ազդարարութիւն սփռող թերթիկ; ած. սլացիկ (ակնարկ), հարեւանցի։ թռչիլ չզ. սաւառնիլ, սլանալ; օդին մէջ անհետանալ։ թռչնագիր գ. հայկական զարդագիր (թռչունի ձեւով)։ թռչնազգի ած. գ. թռչուններու ցեղին պատկանող։ թռչնիկ գ. պզտիկ թռչուն։ թռչուն գ. փետրաւոր թռչող կենդանի, հաւք։ թռչտիլ չզ. ճիւղէ ճիւղ թռչիլ, ցատքռտել։ թռվռալ չզ. թռչտիլ; ուրախ ցատքռտել։ թրածեծ ած. թուրով ծեծ կերած։ թրատել նրգ. սրածել, թուրով կտրել, զարնել։ թրթիռ գ. բաբախուն, սարսուռ։ թրթուր գ. թիթեռնիկի որդ։ թրթռալ չզ. զնգալ; սարսռալ, հոգիով ցնցուիլ։ թրթռացում գ. (ձայնի) ելեւէջ, (ալիքի) վէտվէտում։ թրիք գ. անասունի աղբ, քակոր։ թրծել նրգ. հնոցէ անցընելով պնդացնել; նկարագիր կռանել, համոզում կոփել։ թրմել նրգ. ջուրով՝ իւղով կակուղցնել, շաղել; թրջել։ թրնդիւն գ. դղրդիւն, աղմուկ։ թրուշայ գ. կեղծ մարգարիտէ ուլունք։ թրջել նրգ. ջուր ցանել, թանալ; (երեխայի) միզել։ թրջուիլ չզ. թաց դառնալ, խխում դառնալ; թաթխուիլ։ թրքավարի ած. թրքական բարքերուն վայել։ թրքախօս ած. գ. տաճկախօս, թուրքերէն խօսող։ թրքահայ ած. գ. թուրքիա ապրող հայ; արեւմտահայ։ թրքանալ չզ. թուրք դառնալ, այլազգանալ, իսլամանալ։ թրքերէն ած. տաճկերէն։ թփուտ ած. գ. թուփերով վայր; թուփ ունեցող։ թփռտալ չզ. բաբախել; թափահարուիլ (ձուկի պէս)։ թքել նրգ. թուք նետել; նախատել։ թքնել նրգ. թուք նետել; նախատել։ թքոտել նրգ. թուքով ծածկել, քսել։ թօթափել նրգ. ցնցելով վրայէն նետել, թափ տալ, թօթուել։ թօթուել նրգ. ցնցել, թօթափել; մաքրել, չորցնել։ թօն գ. տեղատարափ անձրեւ, տարափ, ջաղբ։ թօնընկէց ած. գ. տեղատարափ (անձրեւ)։ թօնուտ ած. անձրեւոտ, խիստ թաց։ թօշ ած. շատ լայն (կօշիկ, հագուստ)։ թօշնիլ չզ. թոռմիլ, թառամիլ, խամրիլ։ ժ գ. ժէ; տասը; տասներորդ։ ժաժիկ գ. մածունի մէջ մանրուած վարունգով սխտորոտ կերակուր; քամուած մածուն։ ժահ գ. գէշ հոտ, գարշելի բան, աղտեղութիւն։ ժահադէմ ած. գարշելի կերպարանքով, խոժոռադէմ, ժահատեսիլ։ ժահահոտ ած. գ. գարշելի հոտ (ունեցող), դիակահոտ։ ժահր գ. թոյն, մաղձ; հիւանդութեան ազդակ (վիրիւս)։ ժահրատեսիլ ած. թունալից կերպարանքով, ժահադէմ։ ժամ գ. վացուն վայրկեան, պահ; եկեղեցի, եկեղեցական արարողութիւն։ ժամագիրք գ. ժամերգութեանց գիրք, աղօթագիրք։ ժամագործ գ. ժամացոյց նորոգող կամ շինող։ ժամադիր գ. ժամադրութիւն տուող։ ժամադրակէտ գ. իրարու հանդիպելու կէտ։ ժամադրավայր գ. ժամադրութեան տեղը, հաւաքավայր։ ժամադրել նրգ. ժամադրութիւն տալ։ ժամադրութիւն գ. հանդիպումի համաձայնութիւն; այդ հանդիպումը։ ժամադրուիլ չ. ժամադրութիւն ընել՝ առնել։ ժամակարգ գ. ժամերու դասաւորումը ցուցնող տախտակ։ ժամակարգութիւն գ. եկեղեցական ժամասացութիւն, ծէս։ ժամկոչ գ. եկեղեցւոյ սպասաւոր, ժամարար։ ժամահար գ. զանգակ զարնող անձ, ժամկոչ։ ժամամուտ գ. պատարագի սկիզբները երգուած տաղ։ ժամանակ գ. ատեն, պահ, շրջան, միջոց; բայի խոնարհում։ ժամանակագիր գ. ժամանակագրութիւն ընող, քրոնիկագիր։ ժամանակագրութիւն գ. արձանագրութիւն օրը օրին պատահող կարեւոր դէպքերու կամ թուականներ (քրոնիկոն)։ ժամանակակէտ գ. ժամկէտ, պայմանաժամ։ ժամանակակից ած. նոյն ատենին վերաբերող; մեր օրերուն պատկանող։ ժմանակամիջոց գ. ժամանակի որոշ տեւողութիւն։ ժամանակաշրջան գ. դէպքի պատմական շրջանը։ ժամանակավրէպ ած. ժամանակը անցած, անպատեհ։ ժամանակացոյց գ. գործունէութեան ժամերու ցուցակ։ ժամանակաւոր ած. որոշ ատենի համար, առժամեայ, անցաւոր։ ժամանել չզ. գալ, հասնիլ։ ժամանոց գ. պատարագի բաժկաման; ժամնոց։ ժամանում գ. հասնիլը, գալը, գալուստ, եկ։ ժամանց գ. ժամանակ անցընող զբաղում, զբօսանք։ ժամանցել չզ. ժամանակ անցընել զուարճօրէն, զբօսնուլ; պայմանագրական ժամը աւարտել։ ժամասացութիւն գ. ժամերգութիւն, փոխասացութիւն։ ժամավաճառ ած. գ. ժամանակը անպէտ անցընող անձ։ ժամավաճառութիւն գ. ժամանակի վատնում։ ժամարար գ. պատարագիչ քահանայ։ ժամացոյց գ. ժամ ցոյց տուող գործիք։ ժամկէտ գ. պայմանաժամ, ժամադրակէտ։ ժամկէտում գ. ժամերու յարմար ճշդում։ ժամկոչ գ. ժամահար, եկեղեցիի սպասաւոր։ ժամհար գ. ժամկոչ։ ժամհարութիւն գ. եկեղեցիի զանգահարութիւն։ ժամուց գ. պատարագուց, փոխան աղօթքի տրուած վարձք։ ժայթքել նրգ. դուրս պոռթկալ, ցայտել։ ժայթքում գ. ցայտում, դուրս արձակում, պոռթկում, բխում։ ժայռ գ. խոշոր վէմ, ապառաժ։ ժայռաբերդ գ. ժայռի մէջ կառուցուած բերդ։ ժայռակղզի գ. ժայռի պէս ցցուած կղզի։ ժայռակոյտ գ. ժայռէ զանգուած։ ժայռակոփ ած. ժայռի մէջ կոփուած, ժայռէ քանդակուած։ ժայռայծ գ. լեռնային այծ, քարայծ։ ժայռոտ ած. քարքարոտ, ապառաժուտ։ ժանգ գ. մետաղի երեսը պատող թթուածնատ։ ժանգահոտ ած. գ. փտութիւն հոտող, ժանգի հոտ։ ժանգառ գ. պղինձի երեսին գոյացող կանաչ խաւ։ ժանգոտիլ չզ. ժանգ կապել, փայլը կորսնցնել։ ժանեակ գ. ասեղնագործ նուրբ հիւսուածք, (տանթէլ)։ ժանիք գ. գազանի ակռայ, պատառող ճանկի պէս։ ժանիքաւոր ած. ժանիք ունեցող, ժանեւոր։ ժանտ ած. դաժան, անգութ, վայրագ, չարասիրտ, թունաւոր։ ժանտադէմ ած. խստերես, խոժոռ, դաժան դէմքով։ ժանտաթզենի գ. վայրի թզենի։ ժանտաժուտ ած. դաժան, թունաւոր։ ժանտախտ գ. համաճարակ հիւանդութիւն (քոլերա)։ ժանտամահ ած. ժանտախտէ մեռած; դաժան մահով մեռած։ ժանտատենդ գ. տարափոխիկ ծանր հիւանդութիւն (թիֆօ)։ ժանտատեսիլ ած. տեսքը ժանտ, գարշելիօրէն տգեղ։ ժապաւէն գ. երիզ, կապ, պարուտակ; ֆիլմ, ձայնագիր մեքենայի մագնիսական երիզ։ ժառանգ գ. ժառանգութեան իրաւասու; յաջորդ, պայազատ; ժառանգութիւն։ ժառանգական ած. ժառանգութեամբ փոխանցուող։ ժառանգականութիւն գ. ծնողքէ որդիի փոխանցում, գերդաստանի յատկանիշ։ ժառանգաւոր գ. կղերանոցի աշակերտ, եկեղեցական վիճակի թեկնածու, նորընծայ։ ժառանգել նրգ. ժառանգաբար ստանալ, յաջորդել։ ժառանգորդ գ. ժառանգութեան իրաւասու, յաջորդ։ ժառանգութիւն գ. նախնիքներէն ձգուած ինչք կամ աւանդ։ ժեռուտ ած. ժայռոտ, քարուտ։ ժժմակ գ. խեցի, ծովային կենդանի։ ժիժի գ. ճպուռ, ճռճռացող միջատ։ ժիտ ած. հետապնդող, յանդուգն; լիրթ։ ժիր ած. ջանասէր, աշխոյժ, անխոնջ։ ժլատ ած. ագահ, կծծի։ ժլատութիւն գ. ագահութիւն, կծծիութիւն։ ժխոր գ. աղմուկ, գոչիւն, շփոթ աղաղակ։ ժխտական ած. մերժողական, ոչ դրական։ ժխտել նրգ. հերքել, փաստ ջրել; մերժել, ուրանալ։ ժխտում գ. հերքում, հակադրում; ուրացում։ ժմերտ ած. լիրբ, յանդուգն։ ժմիտ գ. թեթեւ ժպիտ։ ժմտիլ չզ. ժպտիլ թեթեւօրէն (քիթին տակէն)։ ժողով գ. հաւաքոյթ, ատեան, խորհրդակցական նիստ։ ժողովածոյ ած. ասդիէն անդիէն հաւաքուած; գ. հաւաքածոյ, ծաղկաքաղ։ ժողովածու ած. ասդիէն անդիէն հաւաքուած; գ. հաւաքածոյ, ծաղկաքաղ։ ժողովական ած. գ. ժողովի մասնակցող, խորհրդական։ ժողովասրահ գ. ժողով գումարելու սրահ։ ժողովատեղի գ. ժողովի վայրը։ ժողովարան գ. պաշտամունքի վայր; խորհրդարան։ ժողովուրդ գ. ազգութիւն, բնակչութիւն; բազմութիւն, ամբոխ; հասարակութիւն։ ժողովրդական ած. ժողովուրդի յատուկ; ժողովուրդին սիրելի։ ժողովրդականութիւն գ. վարկի վայելում ժողովուրդէն; լայն ընդունելութիւն։ ժողովրդային ած. ժողովուրդի դասակարգին վերաթերող։ ժողովրդապետ գ. ծխատէր քահանայ։ ժողովրդապետարան գ. ժողովրդապետի կայք։ ժողովրդապետութիւն գ. ծխատէր քահանայի յանձնուած։ ժողուանք գ. աւելցուքներու հաւաքածոյ։ ժողուել նրգ. հաւաքել, քաղել, խմբել։ ժողվտուք գ. հաւաքում, քաղում, ժողուանք։ ժոյժ գ. համբերանք, տոկունութիւն։ ժուժել նրգ. դիմանալ, համբերել, հանդուրժել։ ժուժկալ ած. չարքաշ, սակաւապետ, վայելելու մէջ չափաւոր։ ժուժկալել չզ. համբերատար, չափաւոր ապրիլ, տոկալ։ ժուժկալութիւն գ. սակաւապետութիւն, կամաւոր զրկում։ ժուռ գ. ազոխ, տակաւին թթու (պտուղ)։ ժուռ գալ չզ. պտտիլ։ ժպիտ գ. շրթներու ծիծաղ, ժմիտ։ ժպիրհ ած. անամօթաբար յանդուգն, անպատկառ։ ժպտիլ չզ. կէս ծիծաղիլ, մեղմ խնդալ, ժմտիլ։ ժպտուն ած. ծիծաղկոտ, խնդումերես։ ժպրհիլ չզ. լրբօրէն համարձակիլ, յանդգնիլ։ ժպրհութիւն գ. լրբութիւն, յանդգնութիւն, անզգամութիւն։ ժռութիւն գ. խակութիւն, տհասութիւն։ ժտիլ չզ. աներեսաբար հետապնդել, համարձակիլ։ ժտութիւն գ. աներեսութիւն, յամառ համարձակութիւն։ ժրագլուխ ած. ճարպիկ, գործունեայ, բանիմաց։ ժրաջան ած. ջանասէր, գործունեայ։ ժրաջանութիւն գ. ջանասիրութիւն, փութկոտութիւն։ ժրութիւն գ. գործի մէջ յարատեւութիւն, տոկունութիւն։ ժօռատ ած. ակռաները թափած։ ի գ. ինի; քսան; քսաներորդ։ իբր նխ. մկ. պէս, որպէս։ իբրեւ մկ. պէս, որպէս, նման; երբ որ։ իգական ած. էգ սեռի պատկանող, կնոջական։ իգամոլ ած. գ. կնամոլ, ցանկասէր։ իգանալ չզ. էգի վարուելաձեւ առնել, մեղկանալ։ իգութիւն գ. էգի էութիւն, կանացիութիւն; մեղկութիւն։ իդերեւ մկ. ի դերեւ, ի զուր, պարապ տեղ։ իժ գ. թունաւոր օձի տեսակ; թունաւորող։ իլ գ. թել մանելու ձեռային գործիք, ճախարակ։ իլիկ գ. իլ, թել մանելու ձեռային գործիք, ճախարակ։ իհեճուկս մկ. ի հեճուկս, հակառակ (աննպաստ պայմանի)։ իղձ գ. բաղձանք, փափաք, մաղթանք։ իմանալ նրգ. հասկնալ; տեղեկանալ։ իմանալի ած. հասկնալի, ըմբռնելի; բանաւոր (էակ)։ իմաստ գ. նշանակութիւն, միտք։ իմաստալից ած. ճոխ բովանդակութեամբ (խօսք)։ իմաստակ գ. կեղծ իմաստուն, սոփեստ։ իմաստասէր գ. իմաստութիւն սիրող; փիլիսոփայ։ իմաստասիրել նրգ. խոր ուսումնասիրել, փիլիսոփայօրէն քննարկել։ իմաստասիրութիւն գ. փիլիսոփայութիւն; ըմբռնում։ իմաստաւորել նրգ. իմաստ՝ նպատակ տալ, արժէքով օժտել։ իմաստութիւն գ. խելահասութիւն, փորձառութիւն։ իմաստուն ած. գ. ողջամիտ, փորձառու, լրջախոհ, գիտուն։ իմաց տալ ն. իմացնել, լուրը հաղորդել։ իմացական ած. մտային, մտքի վերաբերող։ իմացականութիւն գ. խելք, միտք, հասկնալու կարողութիւն։ իմացնել նրգ. հասկցնել, լուր տալ։ իմացութիւն գ. մտքի զօրութիւն; ըմբռնում, նշանակութիւն։ իմացում գ. ըմբռնում, միտք, իմաստ։ իմովսանն մկ. իմ կրցածին չափ։ իյնալ չզ. տապալիլ, գլորիլ, սայթաքիլ; նսեմանալ, նուաստանալ։ ինը ած. ինն ած. թիւ 9 (թ.)։ ինիսուն ած. 90 թիւը (ղ.)։ ինձ գ. ընձառիւծ, գիշատիչ կենդանի։ իննամեակ գ. իններորդ տարելից։ իննամեայ ած. ինը տարեկան, ինը տարին աւարտած։ իննամսեայ ած. ինը ամիսը աւարտած, կամ տեւած։ իններորդ ած. գ. իննի կարգը։ իննսուն ած. ինն անգամ տասը (ղ.)։ իննօրեայ գ. ած. ինը օր տեւող։ ինչ գ. բան։ ինչու մկ. ի՞նչ պատճառի համար։ ինչպէս մկ. շղ. ո՞ր միջոցաւ; այն ձեւով որ, օրինակի համար։ ինչք գ. ստացուածք, գոյք, հարստութիւն։ ինչքան դեր. որքան։ ինք դեր. ան։ ինքնաբաւ ած. իր պէտքերը բաւարարող, ուրիշին անկարօտ։ ինքաբերաբար մկ. բնական բերումով, հետեւողաբար։ ինքնաբուխ ած. սիրայօժար, կամաւոր։ ինքնագիտակցութիւն գ. իր անձի եւ արժանիքի գիտակցութիւն։ ինքնագիր ած. գ. իր բուն ձեռագիրը, իր կողմէ գրուած։ ինքնագլուխ ած. ինքնիր գլխէն, անխորհուրդ։ ինքնագով ած. ինքզինք գովող, պարծենկոտ։ ինքնագործ ած. ուրոյն նախաձեռնութեամբ գործող։ ինքնաեռ գ. ջուր եռացնող թէյի գործիք (սամովար)։ ինքնազարգացում գ. ինքնաշխատութեամբ ստացուած կրթութիւն, զարգացում։ ինքնաթիռ գ. ուղղահայեաց սաւառնող մեքենայ (էլիքոբթէր); ուղղաթիռ։ ինքնաթուղթ գ. հպատակութեան վկայագիր։ ինքնախաբէութիւն գ. պատրանք, ինքզինք խաբելը։ ինքնակալ գ. վեհապետ, միակ իշխող, միահեծան թագաւոր։ ինքնակամ ած. ինքնայօժար, ազատ կամքով շարժող։ ինքնակենսագրութիւն գ. կենսագրութիւն ինքնիր կողմէ շարադրուած։ ինքնակերտ ած. իր միջոցով շինուած; ինքզինք կերտող։ ինքնակոչ ած. ինքզինքը կոչած՝ հրաւիրած, անկոչ (հիւր)։ ինքնակպիչ ած. գ. ինքնիրմով փակչող։ ինքնահաւան ած. ինքնահաճ, յաւակնոտ, պարծենկոտ։ ինքնահնար ած. ինքնիրմէն հնարող; երեւակայական։ ինքնահոս գ. գրիչ, որուն մելանը իր մէջ ամբարուած է։ ինքնաճանաչում գ. ինքնագիտակցութիւն, իր որպիսութեան ճանաչում։ ինքնամատոյց ած. ինքնանուէր, ինքզինք առաջարկող։ ինքնամոռացութիւն գ. անձնուրացութիւն, ինքզինք ուրիշին համար զոհելու տրամադրութիւն։ ինքնամոռացում գ. յափշտակութիւն, վերացում; գիտակցութեան թմրեցում։ ինքնամուխ ած. ինքզինք բռնի ընդունելի ընող։ ինքնամուղ գ. ինքզինք մղող շարժուն գործիք (օդանաւ)։ ինքնամփոփ ած. ինքնիր մէջ կղզիացած, ամփոփուած։ ինքնայատուկ ած. իրեն յատուկ, ինքնատիպ, իւրայատուկ։ ինքնայօժար ած. պատրաստակամ, յօժարակամ։ ինքնանկախ ած. իր ազատութեան տէր, ինքնիշխան։ ինքնանկար գ. ած. հեղինակին նկարը գծուած հեղինակին կողմէ, ինքնապատկեր։ ինքնանուէր ած. ինքզինք նուիրող, ինքնաբուխ։ ինքնաշարժ գ. փոխադրող մեքենայ՝ կառք։ ինքնաշխատութիւն գ. լոկ անձնական ուժերով ստացուած աշխատանք կամ արդիւնք։ ինքնապաշտպանութիւն գ. իր կամ իրեններուն պաշտպանութիւն իր միջոցներով; դիմադրութիւն։ ինքնասիրութիւն գ. եսասիրութիւն; իր ինքնութեան գիտակցութիւն, արժանապատուութիւն։ ինքնասպանութիւն գ. անձնասպանութիւն։ ինքնաստեղծ ած. ինքնիրմէ հնարած, ինքնատիպ; յերիւրածոյ; ինքզինք ստեղծող։ ինքնավար ած. ինքզինք կառավարող, ինքնիշխան, անկախ։ ինքնավարժ ած. ինքնուս, իր միջոցներով փորձառու դարձած։ ինքնավստահ ած. ինքնիր վրայ ապահով, հաստատ։ ինքնատիպ ած. ուրիշներուն չնմանող, ուրոյն, յատկանշական; ինքնիրեն տպող (մեքենայ)։ ինքնատպութիւն գ. առանձնայատկութիւն։ ինքնարդարացում գ. ինքնիր արարքին արդարացում տալը։ ինքնաքննադատութիւն գ. իր վարմունքի քննադատութիւն, իր յանցանքին գիտակցում։ ինքնեկ ած. ինքնիրմէ եկած, բնատուր։ ինքնին մկ. ըստ ինքեան, անձամբ։ ինքնիշխան ած. ինքնիր տէրը, ինքնավար, անկախ։ ինքնորոշում գ. իր ճակատագիրը որոշելու իրաւունք, գիտակցում, դիրքորոշում։ ինքնութիւն գ. էութիւն, բնոյթ, անձնականութիւն, դիմագիծ։ ինքնուս ած. ինքնավարժ, ինքզինքը կրթած։ ինքնուրոյն ած. իւրայատուկ, առանձնայատուկ։ իշամեղու գ. պիծակ, վայրի մեղու։ իշայր գ. արու էշ։ իշապան գ. իշավար, էշի տէր։ իշավարի մկ. իշու նման, կոպիտ։ իշխան գ. իշխանաւոր, պետ, տէր, տանուտէր։ իշխանազուն գ. ած. իշխանաւորի զաւակ, իշխանական տոհմէ։ իշխանաձուկ գ. սեւան լիճի համեղ ձուկ։ իշխանաւոր գ. հրամայող, ղեկավար, աստիճանաւոր։ իշխանութիւն գ. իրաւասութիւն, հեղինակութիւն; իշխողութիւն, պետութիւն։ իշխանուհի գ. իշխանի տիկին, իշխանական կին։ իշխել չզ. թագաւորել, տիրապետել; համարձակիլ, կարենալ։ իշութիւն գ. աւանակութիւն, յիմարութիւն։ իշուկ գ. իշու ձագ, քուռակ, պզտիկ էշ։ իջեւան գ. ճամբորդութեան կայան, պանդոկ, օթեւան։ իջեւանիլ չզ. գիշերը անցընել, օթեւանիլ, գիշերել։ իջնել չզ. ցած գալ, մեղմանալ, նուազիլ։ իջուածք գ. կաթուած, անդամալուծող ցնցում։ իսլամ ած. գ. մահմետական, մահմետականութիւն։ իսկ շղ. գալով, բայց։ իսկագիր գ. բնագիր, վաւերագիր։ իսկական ած. բուն, զուտ, հարազատ։ իսկապէս մկ. իրապէս, ստուգապէս։ իսկատիպ ած. իսկական (օրինակը); ինք իրեն հարազատ։ իսկոյն մկ. անմիջապէս։ իսկութիւն գ. բուն էութիւն, ճշմարիտ բնոյթ, իրականութիւն։ իսկուհի գ. մայր թագուհի, տիրուհի, դշխոյ։ իսպառ մկ. ցվերջ, ցմիշտ, համակ։ իսպաս մկ. ի սպաս, օգուտի համար, ի շահ, ի նպաստ։ իտէալ գ. մտապատկեր, գաղափարական։ իր գ. առարկայ, բան, նիւթ; ած. ստացական։ իրագէտ ած. տեղեակ, խելահաս։ իրագիտութիւն գ. բնագիտութիւն։ իրագործել նրգ. կատարել, յաջողցնել, գործադրել, կիրարկել։ իրագործում գ. գործադրում, կիրարկում, իրականացում։ իրադարձութիւն գ. զանազան դէպքերու յաջորդութիւն, եղելութիւն, անցուդարձ։ իրազեկ ած. տեղեակ, բանիմաց, գիտակ։ իրական ած. իսկական, բուն; ոչ–երեւակայական։ իրականանալ չզ. իրագործուիլ, կատարուիլ, իրական դառնալ։ իրականացում գ. իրագործում, կատարում, լրում։ իրականութիւն գ. ճշմարիտ եղելութիւն; գոյավիճակ։ իրան գ. մարմինը՝ մէջքէն վեր, առանց թեւերուն ու գլուխին; պարսկաստան։ իրապաշտ ած. գ. իրականութեան առարկայօրէն մերձեցող (անհատ); կեանքը իրական գոյներով արտայայտող (գրիչ)։ իրապաշտութիւն գ. մտքի կամ արուեստի դրութիւն, որ իրականութիւնը կ՚ընկալէ առանց գաղափարական այլակերպումի։ իրավիճակ գ. կացութիւն, վիճակ։ իրատես ած. իրականութիւնը ճիշդ տեսնող։ իրատեսութիւն գ. առարկայական մերձեցում (կեանքի)։ իրար դեր. մէկզմէկ։ իրարանցում գ. խառնաշփոթութիւն, խուճապ։ իրաւ ած. իսկական, ճշմարիտ։ իրաւաբան գ. իրաւագէտ, օրինագէտ, փաստաբան։ իրաւաբանութիւն գ. օրէնսգիտութիւն, փաստաբանութիւն։ իրաւագէտ գ. օրէնքներու մասնագէտ, օրէնսգէտ։ իրաւագիտութիւն գ. իրաւունքի եւ դատական կանոններու ուսում։ իրաւադատ ած. արդարադատ, անաչառ։ իրաւազրկել նրգ. իրաւունքէն զրկել, կեղեքել։ իրաւախոհ ած. արդարամիտ, իրաւադատ։ իրաւակարգ գ. վարչական դրութիւն, վարչակարգ; օրէնքի կարգ անցած սովորութիւններու ամբողջութիւն։ իրաւասու ած. իրաւունքին մէջ գտնուող, լիազօրուած։ իրաւասութիւն գ. իշխանութիւն (իրաւական), լիազօրութիւն։ իրաւարար գ. դատաւոր (խաղի)։ իրաւացի ած. օրինաւոր, արդարացի։ իրաւունք գ. արդար սեփականութիւն, օրինաւորուած պահանջք; կարողութիւն։ իրեղէն գ. առարկաներ, գոյքեղէն, ինչքեր։ իրերամերժ ած. զիրար վանող, ներհակ։ իրերայաջորդ ած. իրարու յաջորդող, զիրար շարունակող։ իրիկնադէմ գ. իրիկնալու մօտ, երեկոյի սկիզբ։ իրիկնաժամ գ. իրիկուան պահը, իրիկնադէմ։ իրիկնամուտ գ. մայրամուտ, իրիկուան սկիզբ, վերջալոյս։ իրիկնանալ չզ. իրիկուն ըլլալ, երեկոյանալ։ իրիկուն գ. երեկոյ։ իրողութիւն գ. եղելութիւն, պատահած դէպք, ճշմարտութիւն։ իցիւ ձն. իցի՜ւ թէ, երանի՜ թէ։ իցիւթէ ձն. իցի՜ւ թէ, երանի՜ թէ։ իւղ գ. ճարպային նիւթ, ձէթ; օծանելիք։ իւղաներկ գ. իւղային նիւթով պատրաստուած ներկ; նկար։ իւղանկար գ. իւղաներկէ նկար։ իւղանկարիչ գ. իւղաներկով նկարող արուեստագէտ։ իւղել նրգ. իւղ դնել։ իւղոտել նրգ. իւղ քսել, իւղով կեղտոտել։ իւրայատուկ ած. ուրոյն, սեփական, անձնայատուկ։ իւրացնել նրգ. սեփականացնել; ըմբռնել։ իւրացում գ. սեփականացում; ընկալում։ իւրաքանչիւր ած. ամէն մէկը։ լ գ. լիւն; երեսուն, երեսուներորդ։ լաբիւրինթոս գ. անել ճամբայ կամ կացութիւն, բաւիղ։ լազուարթ գ. երկնագոյն կապոյտ քար; ած. երկնագոյն, լուրթ։ լազուր ած. ջինջ, յստակ; բաց կապոյտ։ լաթ գ. կտաւ, քուրջ; հագուստ։ լալ չ. արցունք թափել, արտասուել; զղջալ։ լալահառաջ ած. հառաչանքով լացող, ողբակոծ։ լալամայր գ. եղեռամայր, վճարովի սգացող ու լացող կին։ լալիւն գ. լաց, հեկեկանք, ողբ։ լալկան ած. շատ լացող; տրտնջացող; ինքնիր վրայ լացող(գրականութիւն); մեռելի վրայ լացող (կին)։ լախտ գ. գունտ ծայրով գաւազան, բիր։ լակել նրգ. լափել, շուներու պէս ուտել։ լակոնական ած. կարճ ու կտրուկ (խօսք)։ լակոտ գ. շունի ձագ; փողոցային տղայ; ճարպիկ։ լաճ գ. մանչ, կտրիճ; ստահակ։ լամբ գ. օղակ; ամանի կոթ; լապտեր։ լամբակ գ. կոճակ կամ ծաղիկ անցընելու բացուածք։ լամբար գ. լապտեր, ճրագ, կանթեղ։ լայն ած. ընդարձակ, տարածուն, ազատ։ լայնալիճ ած. աղեղի լման բացուածքով, լայնաձիգ։ լայնախոհ ած. լայն մտածող, ազատամիտ, ներող։ լայնածիր ած. լայն սահման ունեցող, լայնածաւալ։ լայնաձիգ ած. ուժեղ արձակուող, լայնալիճ։ լայնամիտ ած. լայնախոհ, ազատամիտ։ լայնանիստ ած. տարածուն հիմ ունեցող։ լայնել նրգ. ընդարձակել, լայն բանալ։ լայննալ չզ. ընդարձակուիլ, մեծնալ (անցք)։ լայնշի ած. լայնքին տուած, կարճ ու լայն։ լայնութիւն գ. լայնք, տարածք, ընդարձակութիւն։ լայնք գ. լայնութիւն, տարածութեան չափ։ լանջ գ. կուրծք (մարդու), կող (լերան)։ լանջազրահ. գ. կուրծքը պաշտպանող զրահ։ լանջախաչ գ. կուրծքի խաչ; շքանշան։ լանջապան գ. կուրծքը պաշտպանող զրահ, զգեստ։ լանջապանակ գ. կուրծքը պաշտպանող զրահ, զգեստ։ լանջավանդակ գ. կուրծքի վանդակը։ լաչակ գ. գլուխը ծածկելու լաթ, քօղ։ լապտեր գ. ճրագ, լամբար։ լառ գ. երկայն սրունքով եւ նօսր փետուրով հաւ կամ աքլոր։ լաստ գ. կոճղերէ կամ տիկերէ կազմուած նաւակ; տախտակի լայն շերտ։ լաստակ գ. տախտակամած, որուն վրայ կեցած՝ որմնադիրը պատ կը հիւսէ; տախտակէ ժամանակաւոր ամպիոն։ լաստակերտ գ. լաստակ; լաստերով շինուած կառոյց։ լաստանաւ գ. լաստերէ շինուած նաւակ։ լատին գ. ած. իտալաբնակ ցեղ եւ լեզու, հռոմէական։ լատինաբանութիւն գ. լատինական լեզուի յատուկ ոճ կամ ազդեցութիւն։ լատինածէս ած. գ. լատին եկեղեցիի ծէսին պատկանող։ լար գ. նուագարանի կամ աղեղի թել; ձգուող գիծ, զսպանակ։ լարախաղաց գ. չուանի վրայ վտանգաւոր խաղեր ընող; աճպարար, խաբեբայ։ լարային ած. լար ունեցող նուագարաններու պատկանող։ լարել նրգ. պրկել (աղեղ); կեդրոնացնել (ուշադրութիւն); նախապատրաստել (ժամացոյց); գրգռել (կիրքեր)։ լարուածութիւն գ. գրգռուած վիճակ, ջղագրգիռ կացութիւն։ լարում գ. հոգեկան պրկում՝ ուշադրութիւն, լարուածութիւն։ լաց գ. լալիւն, արցունք, հեկեկանք, կոծ։ լացակումած ած. լալագին։ լաւ ած. աղէկ; բարի, ազնիւ; յարմար; մկ. շիտակ։ լաւա գ. հրաբուխէն դուրս վազող բոցավառ նիւթ։ լաւագոյն ած. ամէնէն լաւ։ լաւամտութիւն գ. բարեմտութիւն։ լաւանալ չզ. բարւոքիլ, աղէկնալ, դէպի լաւը երթալ։ լաւաշ գ. բարակ բացուած հաց, լոշ։ լաւատեղեակ ած. հմուտ, ստոյգ աղբիւրէ գիտցող։ լաւատես ած. ամէն բանի լաւ կողմը տեսնող։ լաւատեսութիւն գ. ամէն բանի լաւ կողմը տեսնելու յատկութիւն։ լաւորակ ած. լաւ տեսակէն, ընտիր։ լաւութիւն գ. աղէկութիւն, բարիք, բարեգործութիւն։ լափ գ. շունի կերակուր; անատամ մարդու կամ երախայի կակուղ ուտելիք։ լափել նրգ. առանց ծամելու կերակուրը կլլել, լափլիզել, լակել։ լափլիզել նրգ. լափելով լիզելով ուտել վերջացնել։ լափլփել նրգ. արագօրէն լափել։ լեարդ գ. մաղձ արտադրող գործարան (մարմնի)։ լեգէոն գ. հռոմէական բանակի զօրամաս; անհամար բազմութիւն։ լեգէոնական գ. լեգէոնի մաս կազմող զինուոր։ լեզու գ. ճաշակելու եւ խօսելու գործարան; բարբառ, խօսուածք, բառամթերք; լեզուի նման գործիք։ լեզուաբան գ. լեզուներու գիտութեանց մասնագէտ։ լեզուաբանութիւն գ. գիտութիւն հիմնուած լեզուներու ուսումնասիրութեան վրայ։ լեզուագէտ գ. շատ լեզուներ սորված մարդ, լեզուներու հմուտ։ լեզուակ գ. մանր լեզու քիմքին խորը; փական, նիգ։ լեզուակռիւ գ. վիճաբանութիւն։ լեզուանի ած. խօսելու ընդունակ; խօսքի վարպետ; բազմալեզու։ լեզուատել նրգ. լեզուն կտրել, լեզուահատել, խօսքէ զրկել։ լեզվռտել նրգ. լեզուով սրբել (պնակը); զիրար լիզել։ լելակ գ. եղրեւանի։ լեհահայ ած. գ. լեհաստանի (բոլոնիոյ) հայ։ լեղակ գ. գոց կապոյտ գոյն; ներկանիւթ (լուացքի)։ լեղակտուր ած. լեղին բրդած, սարսափահար, լեղապատառ։ լեղահամ ած. համը լեղի, դառնաոամ։ լեղապատառ ած. զարհուրած, սրտապատառ, լեղակտուր։ լեղապարկ գ. մաղձի տոպրակ (պիլ)։ լեղի ած. դառն; գ. մաղձ, մաղձապարկ; դառնութիւն։ լեղութիւն գ. դառնութիւն, մաղձային համ։ լեղուց գ. լեղապարկ, մաղձապարկ, մաղձի տոպրակ։ լեմոն գ. կիտրոն, թթու պտուղ։ լեշկ ած. լերկ, մազերը թափած (մորթ)։ լեռ գ. սար, բարձր բլուր, բարձունք։ լեռնաբնակ ած. լեռ բնակող, լեռնցի։ լեռնագաւառ գ. երկրի լեռնային մաս՝ կողմ։ լեռնագնաց գ. լեռ մագլցող՝ մարզանքի համար։ լեռնագօտի գ. լեռնային շրջան; լեռնաշղթայ։ լեռնադաշտ գ. լեռներու մէջ դաշտ, սարահարթ։ լեռնալանջ գ. լերան կող, սարալանջ։ լեռնական գ. լեռնաբնակ, լեռնցի։ լեռնակարկառ ած. լեռի պէս դէպի երկինք բարձրացած։ լեռնակողմ գ. երկրի լեռնային կողմը։ լեռնակուտակ ած. լեռի պէս կուտակուած, դիզուած։ լեռնահարթ գ. լեռնադաշտ, սարահարթ։ լեռնահովիտ գ. լեռնագոգ, լեռնադաշտ։ լեռնային ած. լեռներու յատուկ, լեռնոտ։ լեռնանալ չզ. լեռի պէս կուտակուիլ, լեռ դառնալ, բրգանալ։ լեռնաշղթայ գ. լեռներու շարք, լեռնապար։ լեռնապար գ. լեռնաշղթայ, լեռնաշար։ լեռնորդի գ. լեռի զաւակ, լեռնցի։ լեռնցի գ. լերան բնակիչ; կոպիտ։ լեսան գ. ներկ, դեղ մանրելու քար։ լեսուլ նրգ. փշրել, մանրել, փոշի դարձնել։ լերդանալ չզ. թանձրանալ, մակարդուիլ։ լերդապատառ ած. սարսափահար, լեղապատառ։ լերկ ած. անմազ, ողորկ, անբոյս, մերկ։ լերկանալ չզ. բուսականութենէ զրկուիլ; մազաթափիլ։ լերկութիւն գ. անմազութիւն, ողորկութիւն, անբուսութիւն։ լեցնել նրգ. պարապութիւնը գոցել; հոսեցնել; լիացնել։ լեցուն ած. լի, առատ, յորդ; գէր, պարարտ։ լեփլեցուն ած. առլի, զեղուն, յորդուն։ լէշ գ. դիակ, սատակ, գէշ։ լէշակեր ած. գիշակեր, դիակ ուտող։ լէշահոտ ած. գ. գիշահոտ, նեխած հոտ։ լզել նրգ. լիզել, լեզուն քսել; լափել, մաքրել։ լի ած. լեցուն, առատ, զեղուն։ լիաբերան ած. լեցուն բերնով։ լիագումար ած. բոլոր անդամներու ներկայութեամբ (ժողով)։ լիազօր գ. լման իրաւասութիւններով օժտուած (անդամ)։ լիազօրել նրգ. լիազօրութիւն տալ։ լիազօրութիւն գ. տրուած լման իրաւասութիւն, ազատօրէն տնօրինելու արտօնութիւն։ լիաթոք ած. լեցուն թոքով (շնչել)։ լիաթոշակ ած. լման թոշակ՝ ամսական ստացող (պաշտօնեայ)։ լիալուսին գ. լիութեան շրջանի կլոր լուսին։ լիակատար ած. ամբողջական, անթերի։ լիաձեռն ած. առատաձեռն, լեցուն ձեռքով, լիաբուռն։ լիաձիր ած. առատօրէն բաշխուած։ լիայոյս ած. յոյսով լեցուն, լաւ բանի ակնկալութեամբ։ լիայօժար ած. լիուլի յօժար, համաձայն։ լիանալ չզ. յագենալ, բաւարարուիլ, ճոխանալ, պարարտանալ։ լիառատ ած. շատ առատ, զեղուն։ լիացում գ. գոհացում, բաւարարում, յագուրդ։ լիզել նրգ. լզել։ լիթր գ. հեղուկ կշռելու չափ, լիտր։ լիիրաւ ած. լիուլի իրաւունք վայելող։ լիճ գ. ցամաքով շրջապատուած ջրային տարածութիւն։ լիմոն գ. կիտրոն։ լիմոնաջուր գ. լիմոնի հիւթով պատրաստուած օշարակ։ լինելութիւն գ. գոյացութիւն, յեղաշրջուող վիճակ, ստեղծում։ լինտ գ. ակռաներու արմատը պատող միս։ լիութիւն գ. յորդութիւն, առատութիւն; ամբողջութիւն, աճման գագաթնակէտ։ լիսեռն գ. կառքի անիւները իրարու կապող առանցք; մարդկային մարմինը ուղիղ պահող ոսկրային դրութիւն։ լիտր գ. հեղուկ կշռելու չափ։ լիրբ ած. անամօթ, անպատկառ, անոպայ։ լիցք գ. խճողակ, (տոլմա); պարունակութիւն։ լիցքաւորել նրգ. լիութիւն տալ; համակել; լեցնել։ լլկանք գ. չարչարանք, խոշտանգում։ լլկել նրգ. տանջել, չարչարել; բռնաբարել։ լլկում գ. տանջում; բռնաբարում։ լխկիլ չզ. փտիլ, ապականիլ, թարմութիւնը կորսնցնել։ լծակ գ. ձող, որուն միջոցաւ առարկայ կը տեղահանեն։ լծակից գ. նոյն լուծին ենթակայ, ընկեր; կենակից։ լծել նրգ. մէկ լուծի կապել, լուծ անցընել, աշխացնել։ լծորդ գ. նոյն լուծին կապուած; զիրար փոխարինող (տառ), կցորդ, համարժէք։ լծորդել նրգ. իբր փոխարէն գործածել, զուգորդել։ լծորդութիւն գ. կապակցութիւն; բայական խումբ (խոնարհումի)։ լկիլ չզ. (սառին) ջուր դառնալ, ջրոտիլ։ լկտի ած. անառակ, գռեհիկ, ամօթի դէմ, անհամեստ։ լղրճիլ չզ. անմաքուր բաներու մէջ թաթխուիլ, խրիլ։ լղրճուկ ած. աղտոտ, ցեխոտ, լպրծուն։ լճածով գ. ծովակի մեծութեամբ լիճ։ լճակ գ. պզտիկ լիճ։ լճանալ չզ. լիճ դառնալ; ճահիճ կապել; տեղքայլ ընել։ լճացում գ. լիճ դառնալը; անշարժացում, տեղքայլ։ լճափ գ. լիճի եզերք։ լման ած. ամբողջ, լրիւ, անթերի։ լմանաժամ ած. լման օրուայ ՛համար վարձուած (գործաւոր)։ լմել նրգ. կակուղցնել (բուրդ), շաղել (կաւ)։ լմննալ շղ. վերջանալ, աւարտիլ, սպառիլ։ լնդել նրգ. կաթը ցնցել՝ իւղը բաժնելու համար։ լոգանք գ. բաղնիք, ջուրով մաքրութիւն, լուացում։ լոգարան գ. լոգնալու աւազան, բաղնիք։ լոգնալ չզ. լուացուիլ, բաղնիք առնել։ լոդիկ գ. թիկնոց, կարճ վերարկու (լօդիկ)։ լոլիկ գ. ոսկեխնձոր, (տօմաթէս)։ լոլոզել նրգ. անուշ խօսքերով խաբել՝ հրապուրել։ լոկ ած. մկ. սոսկ, միայն, գէթ։ լող գ. լողալը; գլանաձեւ ծանր գործիք՝ գետին հարթելու։ լողալ չզ. ձուկի նման ջուրի մէջէն ընթանալ; թաթխուիլ։ լողարան գ. լողալու տեղ, լողաւազան։ լողաւազան գ. լողալու յատուկ աւազան։ լողել նրգ. լողով հարթել։ լողորդ գ. լուղորդ, լողացող։ լողքար գ. քարէ գլան, քարէ լող։ լոյծ ած. հեղուկային, թոյլ; քակուած, արձակ։ լոյս գ. ինչ որ ամէն ինչ տեսանելի կը դարձնէ, լուսաւորութիւն; տեսողութիւն; ճրագ, լապտեր; օր, ցերեկ։ լոշ գ. լաւաշ հաց։ լոռ գ. յատակը մնացող ցեխ, մրուր; ծովու յատակի մազաձեւ բոյս; նօսրացած պանրային «փիւրէ»։ լոր գ. լորամարգ, գաղթող թռչուն։ լորիկ գ. պզտիկ լոր; սեւ ու մանր հատիկներով խաղող; կաթնային քաղցրահամ կերակուր՝ մակարդուած կաթի շիճուկով; գնչու։ լորձնաշուրթն ած. բերնէն լորձունք վազցնելով (գովասանք), լիաբերան; չափազանց։ լորձունք գ. շողիք, բերնէն վազող թուք։ լորտ ած. գ. ծոյլ, թոյլ, մեղկ; անգլիացի ազնուական։ լորտու գ. անթոյն օձ։ լու գ. մակաբոյծ միջատ։ լուալ նրգ. ջուրով մաքրել, ջնջել; պախարակհլ, խայտառակել։ լուացարան գ. լուալու կամ լուացուելու տեղ; լուացքի կոնք։ լուացարարուհի գ. լուացք ընող կին։ լուացք գ. աղտոտ լաթեր; աղտոտ լաթերու մաքրում։ լուբիա գ. բակլայի տեսակ։ լուել նրգ. եզերքը ներս դարձնելով կարել։ լուծ գ. հերկող եզներու վզին դրուած փայտէ կազմած; եզ ու արօր միասին; ստրկութիւն; բեռ։ լուծարք գ. ապրանքը սպառելու առուծախ; քակտում։ լուծել նրգ. բացատրել, մեկնել, փարատել, քակել; հալեցնել; քակտել, իրարմէ բաժնել։ լուծողական գ. փորի պնդութիւնը լուծելու մաքրողական։ լուծոյթ գ. ջուրի պէս հալեցուած տարրի վիճակ։ լուծում գ. ելք, հնարք, բացատրութիւն; քերականութեան մաս, որ բառերու պաշտօնները կ՚ուսուցանէ; քակտում։ լուղակ գ. կենդանիի լողալու թեւ։ լուղորդ գ. լողացող, լողորդ։ լումայ գ. մանր դրամ։ լումայափոխ գ. դրամ փոխող։ լուռ ած. անաղմուկ, անխօս, անշշուկ։ մունջ ած. լուռ ու մունջ, կատարելապէս լուռ, լռիկ մնջիկ։ լուսաբանել նրգ. բացատրել, մեկնաբանել, պարզել։ լուսաբանութիւն գ. մեկնութիւն, բացատրութիւն։ լուսաբաց գ. այգաբաց, արեւածագ, արշալոյս։ լուսաբեր ած. լոյս բերող։ լուսաբեր գ. արուսեակ (աստղ)։ լուսաբորբոք ած. լուսաբորբ, լուսավառ։ լուսագեղ ած. լուսազարդ, լոյսով պայծառացած։ լուսագէս ած. լոյսէ կազմուած վարս կամ հետք, լուսահեր։ լուսադէմ գ. լուսնալու մօտ, այգաբաց։ լուսադէմ ած. դէմքը լուսեղ։ լուսազարդել նրգ. լոյսով գեղեցկացնել, պայծառազարդել։ լուսաթափանց ած. թափանցիկ, լուսանցիկ։ լուսածագ գ. արեւածագ, լուսաբաց։ լուսածամ ած. լուսեղէն մազերով, լուսաբեր։ լուսահեր ած. լուսածամ, լոյսէ մազեր ունեցող։ լուսահոգի ած. հոգին լոյսերու մէջ, բարեյիշատակ; գ. ձանգուցեալ, վախճանած անձ։ լուսաձիր ած. լոյս թաշխող, լոյս պարգեւող։ լուսաղբիւր գ. լոյսի աղբիւր, սրբազան աղբիւր։ լուսաճաճանչ ած. լոյսերով շողշողուն, լուսեղէն ճառագայթնհր արձակող։ լուսամիտ ած. լուսաւոր միտք ունեցող։ լուսամուտ գ. պատուհան, լոյսի անցք։ լուսամփոփ գ. լոյսի մեղմիչ, ծածկոյթ։ լուսան գ. գիշակեր կատուազգի կենդանի, սրատես աչքերով։ լուսանկար գ. լոյսի օգտագործումով տպուած նկար։ լուսանկարել նրգ. նկարող գործիքով պատկեր հանել։ լուսանկարիչ գ. լուսանկար հանող, պատկերահան։ լուսանցիկ ած. թափանցիկ, լուսաթափանց։ լուսանցոյց գ. օդ եւ լոյս մտցնող անցք, լուսամուտ։ լուսանցք գ. էջի չգրուող եզերք; լուսամուտ; ընկերութենէ անջատ վիճակ։ լուսաշաւիղ գ. լոյսէ ճամբայ։ լուսապատճէն գ. լուսանկարուած կրկնօրինակ նկար, լուսատիպ (ֆօթօ-քօփի)։ լուսապսակ գ. լուսեղէն պսակ (սուրբի), փառապսակ։ լուսաստղ գ. արուսեակ։ լուսաստուեր գ. լոյսի մութի բաղադրութիւն, կէս լոյս կէս մութ։ լուսասփիւր ած. լոյս սփռող, ճառագայթող։ լուսավառութիւն գ. տօնական օրերու շքեղ լուսաւորութիւն։ լուսատ ած. լոյսէ զուրկ, անլոյս։ լուսատախտակ գ. լուսաւոր որմազդ։ լուսատիպ ած. լուսաւոր, լուսադրոշմ (դէմք); գ. կրկին օրինակ հանող մեքենայ (ֆօթօ-քօփի)։ լուսատու ած. լոյս տուող։ լուսատու գ. լուսաւորող աստղ, արեւ։ լուսարար գ. եկեղեցիի ճրագները վառող պատասխանատու; եկեղեցւոյ ներքին բարեզարդութեան ոսկող եկեղեցական։ լուսարարապետ գ. աւագ լուսարար։ լուսարարութիւն գ. լուսարարի պաշտօն։ լուսարգել գ. լոյսի խուժումը կեցնող միջոց։ լուսարձակ գ. ելեկտրական ուժեղ լամբ՝ կեդրոնացած ճառագայթումով։ լուսաւէտ ած. լոյսով լի, լուսառատ։ լուսաւոր ած. փայլուն, արեւոտ, պայծառ; գ. լոյս տուող աստղ։ լուսաւորել նրգ. լոյսի մէջ դնել, լոյս սփռել; բացայայտել, պարզել; կրօն կամ կրթութիւն սփռել։ լուսաւորիչ գ. լոյս սփռող մարդ; ս. գրիգոր պարթեւ։ լուսաւորութիւն գ. լոյս, փայլ; լուսաւորելու դրութիւն (քաղաքի, փողոցի); կրթութեան նախարարութիւն։ լուսաւորում գ. լուսաւորութիւն; լոյսերու դասաւորում (սրահի, բեմի)։ լուսաւորչական ած. ս. լուսաւորիչի եկեղեցիին պատկանող։ լուսափայլ ած. լուսաշող, փայլող լոյսով։ լուսափթիթ ած. լոյսի պէս ծաղկած։ լուսեղէն ած. լոյսէ, լոյսի պատկանող։ լուսերես ած. լուսափայլ դէմքով։ լուսին գ. գիշերը լուսաւորող մոլորակ, լուսնկայ։ լուսնալ չզ. առտու ըլլալ։ լուսնակ գ. լուսին։ լուսնակ ած. լուսինով գիշեր։ լուսնապարտէզ գ. բացօթեայ զանազան խաղերու պարտէզ։ լուսնել նրգ. պայտել, ձիերու ոտքին երկաթ գամել։ լուսնէջք գ. լուսնի վրայ իջնելը։ լուսնթագ գ. եթերային օղակով մոլորակը (սադուրն)։ լուսնկայ ած. գ. լուսին; լուսնակ (գիշեր)։ լուսնոտ գ. լուսնահար, ջղագար։ լուսնոտութիւն գ. ջղագարութիւն, ջղային հիւանդութիւն։ լուտանք գ. անարգանք, հայհոյանք, նախատինք։ լուր գ. տեղեկութիւն, համբաւ; ած. ամբողջ, ոչ տօնական (օր)։ լուրթ ած. երկնագոյն, ծովագոյն, բաց կապոյտ։ լուրջ ած. ծանրախոհ, խոհեմ; ծանրակշիռ, վտանգաւոր։ լուցան գ. լոյս՝ կրակ վառելու կտուց։ լուցկի գ. լուցան, կրակ հանող փայտիկ։ լպիրծ ած. խոնաւ ու սահուն, լպրծուն։ լպիրշ ած. լիրթ, անամօթ, լկտի։ լպուտ գ. բուրդ, բամպակ գզող արհեստաւոր։ լպռտել նրգ. բառերը կլլել, կակազել, լփռտալ։ լպրծուն ած. սահուն, սայթաքեցնող, ցեխանման։ լպրշիլ չզ. լպիրշ դառնալ, լրբանալ։ լռակեաց ած. սակաւախօս, լռութիւն սիրող։ լռել չզ. լուռ կենալ, խօսելէ դադրիլ; հանդարտիլ։ լռելեայն մկ. ենթադրաբար, լուռ կերպով ըսուած։ լռիկ ած. լռիկ մնջիկ, լուռ կեցած, անխօս, սուսուփուս։ լռութիւն գ. լուռ վիճակ, անխօսութիւն; անդորրութիւն։ լսատեսողական ած. ուսուցումի գործիքային մեթոտ, որ աչքին ու ականջին միանգամայն կը խօսի։ լսարան գ. ունկնդրութեան սրահ; դասախումբ, դասընթացք; դպրոց; ականջ։ լսարանական գ. լսարանի աշակերտ։ լսափող գ. հեռաձայնի ականջի մաս, ընկալուչ։ լսել նրգ. մտիկ ընել, անսալ, ունկնդրել; իմանալ։ լսելի ած. լսուող (ձայնով); ընդունելի։ լսելիք գ. լսելու բան; ականջ։ լսնոսկի գ. (բլաթին) գորշասպիտակ թանկագին մետաղ։ լսողութիւն գ. լսելու կարողութիւն, ականջ; ականջի երաժշտական յարմարութիւն։ լրաբեր գ. լուր բերող, լրատար։ լրագիր գ. օրաթերթ։ լրագրապետ գ. խմբագրապետ, օրաթերթի գլխաւոր։ լրագրավաճառ գ. թերթավաճառ։ լրագրող գ. օրաթերթի աշխատակցող։ լրագրութիւն գ. լրագրի աշխատակցութիւն կամ ասպարէզ։ լրահէն գ. ուրիշի լուրերը գողցող (լրագիր)։ լրամիջոց գ. լուր փոխանցելու ամբողջական սարք։ լրանալ չզ. աւարտիլ; ամբողջանալ, բոլորել։ լրատարութիւն գ. լուրեր հաղորդող սպասարկութիւն։ լրատու ած. գ. լուր տուող։ լրացնել նրգ. աւարտել, վերջացնել։ լրացում գ. աւարտ, ամբողջացում, լրում։ լրացուցիչ ած. ամբողջացուցիչ, կցորդ։ լրբանալ չզ. լիրբ դառնալ, անպատկառ դառնալ։ լրբութիւն գ. անամօթութիւն, անպատկառ յանդգնութիւն։ լրիւ մկ. ամբողջովին, անթերի կերպով։ լրում գ. ամբողջացում, լիութիւն, կատարում, վերջ։ լրջադէմ ած. լուրջ ու խոհուն դէմքով։ լրջախոհ ած. լուրջ խորխող, խորամիտ։ լրրջամիտ ած. լրջախոհ, զգօն, խոհուն։ լրջանալ չզ. լուրջ դառնալ, խելօքնալ; ծանրանալ, վտանգաւոր դառնալ։ լրջմտութիւն գ. մտածումի լրջութիւն, խոհեմութիւն։ լրջութիւն գ. ծանրախոհութիւն, խոհեմութիւն։ լրտես գ. գաղտնի դիտող; պետութեան կամ թշնամու կողմէ գործող անձ՝ գաղտնիք որսալու համար։ լրտեսել նրգ. լրտեսի գործ կատարել; գաղտնի դիտել։ լրտեսութիւն գ. լրտեսի գործունեութիւն կամ պաշտօն, գաղտնի հետագօտութիւն։ լցօն գ. խճողակ, սմբուկի կամ աղիքի մէջ լեցուած համեմներու խառնուրդ։ լփռտալ չզ. լպռտալ, կակազել։ լքեալ ած. փախչողի կողմէ լքուած (գոյք); անտեսուած; ոչ ոքի պատկանող։ լքել նրգ. երեսի վրայ թողուլ, ձեռք քաշել։ լքում գ. վհատութիւն; անտեսում; ինքնայանձնում։ լօդիկ գ. կարճ վերարկու, թիկնոց։ լօթի գ. խման, մսխող։ լօլիկ ած. սաստիկ գինով, հարբած։ լօռ գ. ջրային մամուռ։ լօրիկ գ. կարճահասակ ու կլոր անձ։ լօփիկ ած. թոթոշիկ, գիրուկ։ խ գ. խէ; քառասուն, քառասուներորդ։ խաբեբայ գ. խարդախ, նենգաւոր, վարպետորդի։ խաբեբայութիւն գ. խաբեութիւն, խարդախութիւն։ խաբել նրգ. ծուղակը ձգել, նենգել, խարդախել, պատրել։ խաբեպատիր ած. ամբողջապէս խաբէական։ խաբէական ած. խարդախ, պատիր, ցնորական։ խաբէութիւն գ. խարդախութիւն, նենգութիւն, խաղ։ խաբկանք գ. ցնորք, խաբող, երեւոյթ, պատրանք։ խաբուսիկ ած. ցնորական, խաբէական; անճշդելի։ խադ գ. թուր, երկսայրի սուր։ խազ գ. երաժշտական ձայնանիշ; գիծ (մազի)։ խազագրութիւն գ. ձայնանիշերու գրութիւն։ խազմարար գ. խռովարար, կռուասէր, աղմկարար։ խաթարել նրգ. աւրել, ապականել; խանգարել, եղծանել։ խաթուն գ. տան տիկին։ խաժ ած. կապտագոյն, ծաւի։ խաժակ ած. կապոյտ աչքով, կապուտաչեայ։ խաժամուժ գ. խառնակ ամբոխ՝ կազմուած ընկերութեան ստոր տարրերէն։ խալ գ. մորթի վրայ բնական նիշ, մորթային բիծ, ծին։ խախանջել չզ. այլանդակ ձայներ հանել։ խախաց գ. կիսովին մարսուած ուտելիքի խիւս; մակարդ։ խախուտ ած. ոչ հաստատուն, խարխլած, խարխուլ։ խախտել նրգ. տեղէն շարժել, ցնցել։ խածան ած. խածնող, կծող, վիրաւորող։ խածատել նրգ. պզտիկ պզտիկ խածնել։ խածնել նրգ. ակռաներով փրցնել, կծել, խայթել։ խածուածք գ. խածնելու գործ կամ հետք; խայթուածք։ խակ ած. տհաս, ժուռ; անփորձ, խեռ։ խակութիւն գ. տհասութիւն; անփորձի արարք։ խահ գ. կերակուր։ խաղ գ. զբօսանք, զուարճութիւն; մրցում; թատերական գործ; եղանակի մաս; կատակ; խաբէութիւն, հնարք; մարմնի յօդ։ խաղադաշտ գ. խաղալու դաշտ, մարզադաշտ։ խաղաթուղթ գ. խաղի յատուկ թուղթ՝ թիւով ու պատկերով։ խաղալ նրգ. չզ. խաղով զբաղիլ; դեր կատարել; շարժիլ։ խաղալիք գ. մանկական ժամանցի առարկայ; խամաճիկ։ խաղախորդ գ. կաշի պատրաստող, կաշեգործ։ խաղաղ ած. հանդարտ, անդորր, հանգիստ։ խաղաղական ած. ովկիանոսի անուն; ժամասացութեան մաս։ խաղաղաւէտ ած. շատ հանդարտ, անդորրաւէտ։ խաղաղարար գ. հաշտարար, խաղաղութիւն բերող։ խաղաղել չզ. հանդարտել, անդորրանալ։ խաղաղիլ չզ. հանդարտիլ, անդորրանալ։ խաղաղութիւն գ. հաշտութիւն, հանգիստ, հանդարտութիւն, անդորրութիւն։ խաղամոլ գ. դրամով խաղցող, բախտախաղի խենթ։ խաղավայր գ. խաղալու տեղ, խաղարան։ խաղարկութիւն գ. դերակատարութիւն; խաղի ոճ։ խաղացանկ գ. ցանկ թատերական երկերու, որ թատերախումբը պատրաստի կ՚ունենայ։ խաղընկեր գ. խաղի ընկեր, խաղակից։ խաղող գ. որթատունկի պտուղ։ խաղողօրհնէք գ. խաղող օրինելու արարողութիւն (վերափոխման տօնին)։ խամաճիկ գ. լարերով շարժող պուպրիկ; ուրիշին ձեռքին մէջ խաղալիք։ խամրել չզ. թոռմել, թօշնել։ խամրիլ չզ. թոռմիլ, թօշնիլ։ խայթ գ. կծող ցաւ; տագնապ, յանդիմանութիւն (խղճի)։ խայթել նրգ. կծել, խայթոցը մէջը մտցնել, վիրաւորել։ խայթոց գ. սուր ծայր՝ որով անասունը կը պաշտպանէ ինքզինք, թունաւոր ակռայ։ խայթուածք գ. խայթոցի պատճառած վէրք։ խայծ գ. կենդանի որսալու կեր; հրապոյր; խայտ։ խայծել չզ. պտուղներու կարմրանալ սկսելը։ խայծիլ չզ. պտուղներու կարմրանալ սկսիլը։ խայտ գ. բիծ՝ մորթի վրայ; ցնծութիւն։ խայտաբղետ ած. գոյնզգոյն, խատուտիկ։ խայտալ չզ. ցնծալ, բերկրիլ; ուրախութենէն թռչկոտիլ։ խայտահամուկ ած. խայտաբղետ, գոյնզգոյն։ խայտառակ ած. անամօթ, անշնորոք; ծաղրանքի նշաւակ։ խայտառակել նրգ. ամչցնել, հրապարակաւ ծիծաղելի դարձնել, անպատուել։ խայտառակութիւն գ. անպատուութիւն, ծաղր ու ծանակ, խեղկատակութիւն; գայթակղութիւն։ խայտուց գ. անասուններու մորթի գոյնզգոյն նիշեր։ խան գ. արեւելեան իջեւան; կեղտոտ բնակարան; իշխանաւորի տիտղոս; մեծ աման կամ ափսէ։ խանգարել նրգ. խառնակել, տակնուվրայ ընել; նեղել, անհանգիստ ընել։ խանգարում գ. աւերում, խառնակում։ խանդ գ. եռանդ, աշխոյժ, աւիւն; նախանձ։ խանդակաթ ած. գորովալի, կաթոգին, կարօտով լեցուն։ խանդաղատանք գ. գուրգուրանք, գութ, գորով։ խանդաղատիլ չզ. խղճալ, կարեկցիլ, գութ ցուցնել։ խանդավառ ած. եռանդուն, բորբոքած, բոցաշունչ։ խանդավառել նրգ. քաջալերել, ոգեւորել, բորբոքել։ խանդավառութիւն գ. ոգեւորում, եռանդ, քաջալերանք։ խանդել նրգ. չարչրկել, նեղել (նախանձէ)։ խանդոտ ած. եռանդուն; նախանձոտ։ խանծիլ չզ. կէս այրիլ ու կէս ածուխ դառնալ։ խանծող ած. այրող, մրկող։ խանծ գ. կրակ, կայծ; այրած բան կամ հոտ; խայծ։ խանձ գ. կրակ, կայծ; այրած բան կամ հոտ; խայծ։ խանձարուր գ. մանկիկը փաթթելու շոր; օրօրոց։ խանձել նրգ. այրել, մրկել։ խանձող գ. կէս ածխացած փայտ։ խանութ գ. վաճառանոց, կրպակ (փոքր)։ խանութիւն գ. խանի իշխանութիւն, երկրամաս, տիտղոս։ խանութպան գ. խանութի տէր։ խանչել չզ. խոզի ձայն հանել։ խանչիւն գ. խոզի պոռոց։ խաշ գ. ոսկրոտիքի ապուր, (փաչա); մորթի փոքրիկ պալար։ խաշիլ չզ. տաքէն եփուիլ։ խաշել նրգ. եռացած ջուրով լուալ, եփել եռացնելով։ խաշինք գ. ոչխարի եւ այծի հօտ։ խաշխաշ գ. կարմիր ծաղիկ (ափիոն տուող), մեկոն։ խաշնարած գ. խաշինք արածող, հովիւ։ խաշնարօտ գ. խաշինք արածելու տեղ։ խաչ գ. մահապարտի գործիք; քրիստոնեայի նշան; վիշտ։ խաչագող գ. բարեպաշտ կերպարանքի տակ խաբող, զեղծարար, առաւ փախաւ։ խաչադրոշմ ած. խաչով դրոշմուած, քրիստոնեայ; գ. խաչի դրոշմուած նշան։ խաչալէմ գ. բարեպաշտ նկարներով դրօշակ, զոր թափօրներու ատեն կը պտտցնեն, խաչվառ։ խաչակիր գ. քրիստոնէութեան պաշտպան միջին դարու զօրական; ած. խաչի նշանը կրող։ խաչակնիք գ. խաչի նշան; խաչի նշան կրող։ խաչակնքել նրգ. երեսը խաչ հանել, տեառնագրել։ խաչակրութիւն գ. երուսաղէմը ազատելու արշաւանք միջին դարուն; պայքար գաղափարի համար կամ զեղծումի դէմ։ խաչահամբոյր գ. խաչը համբուրելու արարք։ խաչաձեւել նրգ. իրար խանգարել, իրարու պատահիլ։ խաչաձեւում գ. իրար խանգարող խաչաձեւ հանդիպում։ խաչապաշտ ած. գ. քրիստոնեայ։ խաչափայտ գ. փայտէ խաչ, որուն վրայ քրիստոս գամուեցաւ։ խաչբակ գ. եկեղեցիի կողքին գերեզմանատուն։ խաչբառ գ. քառակուսիներու մէջ իրար ամբողջացնող բառերու հանելուկային խաղ։ խաչբուռ գ. խաչաձեւ փունջ՝ կազմուած ցորենի խուրձերէ։ խաչել նրգ. խաչ բարձրացնել, չարչարել, տանջել։ խաչելութիւն գ. խաչուիլը; խաչուած քրիստոսի նկար կամ քանդակ։ խաչեղբայր գ. պսակուողներուն խաչը բռնող անձ։ խաչկէտ գ. ճամբաներու խաչաձեւումի կէտ։ խաչմերուկ գ. իրար խաչաձեւող փողոցներու հանդիպման վայր, խաչուղի։ խաչուղի գ. խաչմերուկ, խաչակէտ։ խաչվառ գ. թափօրի առջեւէն տարուող բարձր ձողով խաչ կամ դրօշ՝ խաչի պատկերով։ խաչվերայ գ. խաչի տօն (14 սեպտ.)։ խաչքար գ. խաչաձեւ քանդակուած գերեզմանաքար կամ յուշարձան։ խառան գ. վիզի կապ, շուն կապելու չուան։ խառատել նրգ. մետաղը ճախարակի ձեւով տաշել։ խառել նրգ. ոլորելով փրցնել (հաւուն վիզը)։ խառն ած. իրարու խառնուած, շփոթ, ոչ պարզ, բարդ։ խառնածին ած. գ. երկու տարբեր տեսակներէ ծնած։ խառնակ ած. խառնուած, շփոթ; ոչ մաքուր։ խառնակեաց ած. անբարոյ կեանք վարող, անառակ։ խառնակել նրգ. խառնակութիւն յառաջ բերել, խռովել։ խառնակիլ չզ. օտար բարքի պատկանող անձի հետ յարաբերիլ։ խառնակութիւն գ. խռով կացութիւն, խառնաշփոթութիւն։ խառնակրօն ած. այլակրօն, տարբեր կրօններէ կազմուած։ խառնամուսնութիւն գ. օտար ազգի կամ օտար կրօնի պատկանող անձի հետ ամուսնութիւն։ խառնաշփոթ ած. տակնուվրայ, անկարգ, կնճռոտ։ խառնաշփոթութիւն գ. իրարանցում, խռովութիւն։ խառնարան գ. հրաբուխի բերան; տարբեր հեղուկներ իրար խառնելու վայր կամ աման։ խառնաբնդոր ած. խառնիխուռն, խառնուած։ խառնափնթոր ած. խառնիխուռն, խառնուած։ խառնել նրգ. իրարու բաղադրել; տակնուվրայ ընել; շփոթել։ խառնելիք գ. նաւու ղեկը ամրացնող կապ։ խառնիխուռն ած. մկ. անկարգ անկանոն դիզուած։ խառնիճ գ. մանր մարախ։ խառնիճաղանճ ած. գ. խուժան; տեսակ տեսակ նիւթերէ կազմուած խառն հաւաքածոյ։ խառնուածք գ. բնութիւն, նկարագիր; բաղադրութիւն։ խառնուրդ գ. տարբեր նիւթերու բաղադրութիւն; խառն ուժերու հանդիպման կէտ։ խատուտիկ ած. շատ գոյներով զարդարուն, խայտաբղէտ։ խար գ. չոր խոտ (հնձուած)։ խարազան գ. մտրակ։ խարազանել նրգ. մտրակել, ձաղկել։ խարազն նրգ. մազէ հիւսուած շապիկ (ապաշխարողի), քուրձ։ խարազնազգեստ ած. խարազն հագած, ապաշխարող։ խարակ գ. ծովեզերեայ բարձր ժայռ, քարաբլուր ծովափ։ խարան գ. շիկացուած երկաթի դրոշմ մորթին վրայ։ խարանել նրգ. շիկացած երկաթով դրոշմել, տաղել; պախարակել։ խարբալ գ. մեծ մաղ։ խարբալել նրգ. մաղէ անցընել։ խարդախ ած. խաբեբայ, կեղծարար, նենգաւոր։ խարդախել նրգ. նենգել, խաբել; ապրանքը կեղծել՝ եղծել։ խարդախութիւն գ. խաբեբայութիւն, զեղծարարութիւն։ խարդաւանանք գ. չար հնարք, որոգայթ, դաւ։ խարդաւանել նրգ. նենգութիւն լարել, գէշութիւն ընել։ խարել նրգ. տաքցուած երկաթով այրել, տաղել, խարանել։ խարիսխ գ. ճանկաւոր երկաթ, զոր ծովուն յատակը կ՚իջեցնեն՝ նաւը անշարժացնելու համար; հիմ, սիւնի արմատ; կայան, յենարան։ խարխափանք գ. մութի մէջ քալողի որոնող ընթացք; վարանոտ որոնում, տատամսոտ ընթացք, խարխափում։ խարխափում գ. խարխափանք, մութի մէջ քալողի որոնող ընթացք; վարանոտ որոնում, տատամսոտ ընթացք։ խարխափել չզ. կոյրի պէս շօշափելով քալել, փնտռել։ խարխլիլ չզ. խարխուլ վիճակի հասնիլ, խախտիլ։ խարխուլ ած. փլչելու մօտ, խախուտ, անկայուն։ խարկել նրգ. բոհրել, աղանձել, այրել (սուրճ)։ խարշափ գ. տերեւներու շշուկ, խշրտուք, սօսափիւն։ խարշափել չզ. սօսափել, խշրտալ (տերեւներու)։ խարշափիւն գ. խարշափ, սօսափիւն։ խարոյկ գ. վառուած կրակ (բացօթեայ)։ խարուկահանդէս գ. սկաուտական հանդէս՝ խարոյկի շուրջ, բանակումի ատեն։ խարսխել չզ. խարիսխ նետել, կանգ առնել (նաւի); ամրապնդել, ամուր հաստատել։ խարտեաշ ած. ոսկեգոյն (մազ), դեղձան, շէկ։ խարտիշահեր ած. խարտեաշ մագերով, շիկահեր։ խարտոց գ. յղկելու գործիք՝ ատամնաւոր մակերեսով։ խարտոցել նրգ. խարտոցով յղկել, հարթել։ խաւ գ. շերտ, հորիզոնական բաժանում; դասակարգ։ խաւար գ. թանձր մթութիւն, գիշեր, աղջամուղջ; ած. մութ, սեւ։ խաւառակուռ ած. մթապատ, խիստ մութ, մութէն կլանուած։ խաւարամած ած. մութով ծածկուած, խաւարապատ։ խաւարամիտ ած. թանձր տգէտ, լուսատեաց, յետամնաց։ խաւարիլ շղ. խաւար դառնալ, մթնել, նսեմանալ։ խաւարծի գ. մատղաշ բոյս, ծիլ, աղուամազ։ խաւարում գ. խաւարիլը, խաւար դառնալը, մթագնում լոյսի։ խաւարտ գ. ճաշի հետ հրամցուող թարմ բուսեղէն։ խաւաքարտ գ. հաստ թուղթ, (քարթօն)։ խաւիծ գ. իւղով եւ շաքարով եփուած ալիւրի խիւս։ խափանարար գ. խափանարարութիւն ընող, ձախողեցնող։ խափանարարութիւն գ. թշնամական արարք, որով գործը կը ձախողեցնեն (սապօթաժ)։ խափանել նրգ. ձախողցնել, դէմ կենալ, հակառակիլ։ խափանում գ. դադրում (արգելքի պատճառով)։ խափշիկ գ. սեւամորթ ցեղի պատկանող։ խեթ ած. ծուռ, շիլ, կասկածոտ (նայուածք)։ խեթալ չզ. ծուռ կամ օտարացածի աչքով նայիլ; նախանձիլ։ խել գ. նաւի այն մասը ուր ղեկը կը գտնուի։ խելաբերիլ չզ. խելքը գլուխը գալ, սթափիլ, խելօքնալ։ խելագար ած. գ. խելքը վնասուած, խենդ, ցնորած։ խելագարիլ չզ. խենդանալ, խելքին ցնցում ստանալ։ խելագարութիւն գ. խենդութիւն, անխելքութիւն։ խելակորոյս ած. խելքը կորսնցուցած։ խելահաս ած. խելքի հասունութիւն ստացած, ըմբռնող։ խելահասութիւն գ. խելքի հասունութիւն, տրամաբանելու տարիք։ խելամուտ ած. խելացի, թափանցող, հետազօտող։ խելապատակ գ. ուղեղ; ուղեղը պատող մաշկ։ խելառ ած. խենդ, ցնորած։ խելացի ած. ուշիմ, իմաստուն, խոհական։ խելացնոր ած. խենդացնող, խելագար։ խելացութիւն գ. խելօքութիւն, ուշիմութիւն, ճարպիկութիւն։ խելք գ. իմացականութիւն, միտք; հնարք, ճարտարութիւն։ խելօք ած. մտացի, հանդարտաբարոյ։ խելօքնալ չզ. խելքը գլուխը գալ, հանդարտիլ։ խեղ ած. հաշմ, մարմնին մէկ անդամը պակաս։ խեղաթիւրել նրգ. ճիշդը չարափոխել, եղծել։ խեղաթիւրում գ. չարափոխում, եղծում։ խեղանդամ ած. հաշմանդամ, պակասաւոր անդամով։ խեղդամահ ած. խեղդուելով մեռած, հեղձամահ։ խեղդել նրգ. կոկորդը սեղմելով մեռցնել, հեղձել; զսպել։ խեղդուկ ած. խեղդիչ, ճնշիչ, հեղձուցիչ (օդ)։ խեղել նրգ. խեղ դարձնել՝ անդամէ զրկելով։ խեղկատակ գ. ծաղրածու, թեթեւաբարոյ, միմոս։ խեղկատակութիւն գ. խայտառակ կատակ, նուաստացուցիչ զաւեշտ։ խեղճ ած. ողորմելի, թշուառ; անարժէք։ խեղճանալ չզ. խեղճ դառնալ, թշուառանալ; ուժէ իյնալ։ խեղճութիւն գ. չքաւորութիւն; անշքութիւն։ խեղճուկրակ ած. ողորմելի, թշուառ։ խեղութիւն գ. անդամի պակասաւորութիւն։ խենդ ած. խենթ, խեւ, գիժ; խելօքութենէ դուրս, անզուսպ։ խենդուկ գ. բախուկ, թռցուցած։ խենեշ ած. խենէշ, ցոփ, հեշտասէր, կնամոլ։ խենէշ ած. խենեշ, ցոփ, հեշտասէր, կնամոլ։ խենթ ած. խեւ, գիժ; խելօքութենէ դուրս, անզուսպ, խենդ։ խենթանալ չզ. խելագարիլ, գիժնալ; սաստիկ զայրանալ։ խենթանոց գ. խենթ պահելու կամ բուժելու տուն, գիժանոց։ խենթութիւն գ. խելքի խանգարում; խենթի գործ։ խեչակ գ. խաղողի որթի յենարան։ խեչափառ գ. մկրատաձեւ կտրոցներով ծովային կենդանի։ խեռ ած. ըմբոստ, ստամբակ; գ. հակառակութիւն, ոխ։ խեր գ. կաթի երես, սեր։ խեցբեկ ած. կոտրտած, ծռմռկած (լեզու, հնչում)։ խեցգետին գ. խոշոր խեչափառ։ խեցեգործ գ. կաւէ աման շինող, բրուտ։ խեցեղէն գ. կաւեղէն, փուռի մէշ եփուած կաւէ ամանեղէն։ խեցեմորթ գ. կարծր կեղեւով ծովափն կենդանի, ժժմակ։ խեցի գ. խեցեմորթի պատեան, խեփոր; թրծուած կաւէ աման։ խզել նրգ. կապը կտրել, քակել, անջատում պատճառել։ խզում գ. անջատում, բեկում, պառակտում։ խէթ գ. խեթ, ծուռ։ խէժ գ. ռետին, ծառերէն հոսող կպչուն հիւթ։ խթան գ. կենդանի մշտելու սրածայր ցուպ; դրդող ազդակ։ խթանել նրգ. խթանով յառաջ մղել; գրգռել, հրահրել; հետաքրքրութիւնը շարժել։ խթել նրգ. մղել, հրել, մշտել։ խթում գ. մեծ տօներու ճրագալոյց, նախատօնակ։ խժաբան ած. լեզուի օրէնքները առանց յարգելու խօսող կամ գրող անձ։ խժաբանել չզ. լեզուի օրէնքներուն դէմ մեղանչել։ խժաբանութիւն գ. լեզուի օրէնքներու ոտնակոխում։ խժալուր ած. ականջի անախորժ, խռպոտ։ խժդժութիւն գ. վայրագութիւն, բարբարոսութիւն։ խիզախ ած. յանդուգն, քաջասիրտ, անվեհեր։ խիզախել չզ. քաջաբար վտանգի դիմել, քաջութիւն գործել։ խիզախութիւն գ. յանդգնութիւն, կտրիճութիւն։ խիթ գ. սուր ցաւ (ստամոքսի)։ խիթալ նրգ. խէթ նայիլ, կասկածանքով նայիլ։ խիկար գ. ժողովուրդի իմաստութիւնը մարմնացնող անձ։ խիղճ գ. բարոյական ներքին դատում; խղճմտանք; գութ։ խիճ գ. մանրած քար։ խինդ գ. զուարթութիւն, հրճուանք, խնծիղ։ խիպ գ. ամօթ, պատկառանք; բրդաթելի փունջ։ խիստ ած. պահանջկոտ, ծանր; դաժան, խոժոռ; սաստիկ։ խիտ ած. թանձր, սեղմ, թաւ, պինդ։ խիւս գ. կէս հեղուկ կէս խմոր նիւթ, փոխինդ, խաւիծ։ խլանալ չզ. խուլնալ։ խլացուցիչ ած. խլացնող (աղմուկ)։ խլեակ գ. վերապրած բեկոր, մնացորդ։ խլել նրգ. բռնի առնել, քաշելով հանել, արմատէն հանել։ խլէզ գ. մողէզ; անարժէք մարդուկ։ խլիկ գ. խլինք, քիթի ծորում։ խլինք գ. խլիկ, քիթի ծորում։ խլինքոտ ած. յաճախ խլինք հոսեցնող։ խլիրդ գ. քաղցկեղ, (քանսեր)։ խլխլած ած. փլչելու մօտ, քայքայուած։ խլխլիկ ած. խլխլած։ խլութիւն գ. լսողութեան խցում, ծանրացում։ խլուրդ գ. գետնաբնակ կենդանի, դաշտամուկ։ խլրդային ած. խլուրդի նման ստորերկրեայ (գործ), թաքուն։ խլրտալ չզ. տեղէն շարժիլ ծանրօրէն, տկարօրէն շարժիլ։ խլրտում գ. խուլ շարժում։ խխնջել չզ. ձիու ձայն հանել, վրնջել։ խխում ած. թրջուած, թաթաւուն։ խխունջ գ. կակղամորթ կենդանի, խեցիապատ մարմնով։ խծբծանք գ. մեղադրանք, չար բծախնդրութիւն, քաշքշուք։ խծբծել նրգ. մեղադրել, քաշքշել, մանր բիծը փնտռել։ խծիպ գ. կտաւի եզերքը ոլորելով կար, վրակար։ խծուծ գ. նուրբ կտաւ, որ վէրքի վրայ կը դնեն։ խղիկ գ. աղքատիկ տուն; կրօնաւորի խուց։ խղճալ նրգ. մեղքնալ, արգահատիլ։ խղճահար ած. հիւանդագին խիղճ ունեցող, խիղճ ընող։ խղճահարիլ չզ. խղճի խայթ ունենալ, զղջալ։ խղճահարութիւն գ. խիղճի անհանգստութիւն։ խղճամիտ ած. պարտաճանաչ, բծախնդիր, ուղղամիտ։ խղճել չզ. խիղճ ընել։ խղճմտանք գ. խիղճ, բարիի կամ չարի ներքին դատում։ խղճմտութիւն գ. ուղղամտութիւն, պարտաճանաչութիւն։ խճապատել նրգ. խճաքարերով պատել (ճամբայ)։ խճաւազ գ. մանր խիճերու փշրանք՝ աւազ։ խճանկար գ. գունաւոր խիճերով յօրինուած նկար, մոզայիկ։ խճաքար գ. մանրուած քար՝ խիճի նման։ խճեպ գ. կեղեւ, պատեան։ խճճել նրգ. խառնել, բարդել, թնճուկ ընել։ խճողակ գ. ազատքեղի եւ ցաւարի խառնուրդով կազմուած աղանդեր (թապպուլէ)։ խճողել նրգ. խառնակօրէն լեցնել, խռնել։ խճողուիլ չզ. դիզուիլ, խռնուիլ։ խճողում գ. խռնում, վրայ վրայի դիզում, բարդում։ խճուղ գ. երշիկ (սօսիս)։ խճուղի գ. խիճէ յատակով ճամբայ։ խման գ. ոգելից ըմպելի շատ գործածող, արբեցող։ խմբագիր գ. թերթի գլխաւոր աշխատակից։ խմբագրական գ. թերթի առաջնորդող յօդուածը։ խմբագրապետ գ. խմբագիրներու պատասխանատուն։ խմբագրատուն գ. խմբագիրներու աշխատանոց, խմբագրութեան սենեակ, տուն։ խմբագրել նրգ. յօդուած պատրաստել, միասնաբար շարադրել կամ մշակել։ խմբագրութիւն գ. խմբագիրներու կազմ; խմբագրատուն; միասին խմբագրուած գործ։ խմբակ գ. փոքրաթիւ խումբ; ամբողջութենէն անջատուած սակաւաթիւ անձերու խումբ։ խմբակցիլ չզ. խմբովին գործակցիլ; խումբեր կազմել։ խմբակցութիւն գ. խմբակներու միութիւն, որ ընդհանուրէն տարբեր տեսակէտ կը հետապնդէ։ խմբանկար գ. խումբի լուսանկար, խմբական նկար։ խմբապետ գ. խումբի պետը։ խմբավար գ. խումբը կառավարող, ղեկավար։ խմբավարութիւն գ. ղեկավարութիւն, առաջնորդութիւն։ խմբաւորել նրգ. նոյն նպատակին համար մէկտեղ խմբել։ խմբաւորութիւն գ. խումբերու կազմութիւն։ խմբաւորում գ. խումբերու կազմում; խմբում, հաւաքում։ խմբել նրգ. իրարու մօտ բերել, մէկտեղել; բովանդակել։ խմբերգ գ. բազմաձայն երգ կամ երգեցողութիւն։ խմբերգութիւն գ. խմբական երգեցողութիւն։ խմբովին մկ. խումբով, խմբականօրէն։ խմել նրգ. ըմպել, հեղուկ կուլ տալ; գինովնալ, կոնծել։ խմիչք գ. ոգելից ըմպելի։ խմոր գ. հայս, շաղուած ալիւր։ խմորատիպ ած. քիմիական խմորով տպուած (թերթ)։ խմորել նրգ. մակարդել, զանգուածի վրայ ներգործել; կերպաւորել, թրծել։ խմորեղէն գ. խմորէ պատրաստուած ուտեստեղէն։ խմորում գ. մակարդում; թաքուն պատրաստութիւն (դժգոհանքի)։ խնամախօս գ. աղջիկ ուզելու գացող։ խնամակալ գ. հոգատար, մատակարար, ուրիշի անունով կառավարող անձ։ խնամակալութիւն գ. հոգատարութիւն; հոգատարութիւն ընող մարմին։ խնամատարութիւն գ. հոգածութիւն, խնամատար մարմին։ խնամել նրգ. հոգ տանիլ, դարմանել; մշակել, կոկել։ խնամենալ չզ. խնամի դառնալ։ խնամի գ. ամուսնութեան պատճառով ազգական։ խնամիանալ չզ. խնամի դառնալ, բարեկամանալ։ խնամիութիւն գ. ազգականութիւն՝ ամուսնական կապով։ խնամք գ. հոգ, դարման; մեծ ուշադրութիւն; փոյթ։ խնայասէր ած. խնայողութիւն սիրող, ժուժկալ։ խնայասիրութիւն գ. խնայողութեան սէր, սակաւապէտութիւն։ խնայել նրգ. ողորմիլ, ներել; չծախսել, մէկ կողմ դնել։ խնայողական ած. քիչ ծախքով կատարուող։ խնայողութիւն գ. ծախքի չափաւորութիւն, սակաւապետ սպառում; խնայողութենէն հաւաքուած գումար։ խնդալ չզ. ծիծաղիլ, քրքջալ; ծաղրել, հեգնել։ խնդակցիլ չզ. ուրիշին ուրախութեան մասնակցիլ; զայն շնորհաւորել։ խնդակցութիւն գ. շնորհաւորութիւն; ուրախակցութիւն։ խնդիր գ. հարց, լուսաբանելի կէտ; վէճ, բախում; դիմում, աղաչանք; բայի լրացուցիչ։ խնդութիւն գ. ուրախութիւն, բերկրութիւն։ խնդումերես ած. երեսը միշտ ժպտուն։ խնդուք գ. ծիծաղ, խնդալը, խնծիղ։ խնդրագիր գ. աղերսագիր, գրաւոր խնդրանք։ խնդրական ած. չլուծուած (պարագայ), թէական, վիճելի; պաղատական, աղաչողական։ խնդրակատար ած. խնդրանքը կատարող (աստուածածին)։ խնդրանք գ. խնդրուածք, բաղձանք, աղօթք; ապրանքի ապսպրանք։ խնդրառութիւն գ. բառի եւ իր պահանջած հոլովի յարաբերութիւն։ խնդրարկու գ. խնդրանք ներկայացնող։ խնդրել նրգ. հայցել, աղերսել; փնտռել, կանչել։ խնծիղ գ. ծիծաղ, ուրախ խնդուք։ խնկաբոյր ած. խունկ բուրող, բուրումնաւէտ։ խնկաման գ. խունկի աման։ խնկանոց գ. խունկ բուրելու կահ, խնկարան։ խնկարկել նրգ. խունկ ծխել; շողոքորթել, դարպասել։ խնկարկու գ. խունկ ծխող; գովաբանող; շողոքորթ։ խնկարկութիւն գ. բուրվառ գործածելու արարք; կեղծ գովեստ, շողոքորթութիւն։ խնկաւէտ ած. խնկաբոյր։ խնկել նրգ. խունկի հոտ բուրել; խնկարկել։ խնկելի ած. պաշտելի, օրհնաբանելի, սրբազան։ խնձոր գ. խնձորենիի պտուղ։ խնձորենի գ. խնձորի ծառ։ խնձորօղի գ. խնձորի հոյզէն պատրաստուած ըմպելի։ խնճոյք գ. հացկերոյթ, խրախճանք, կերուխում։ խնոցի գ. կաթ ծեծելու՝ կարագ հանելու աման։ խնչկոռ ած. քիթը ծուռ., քիթէն խօսող։ խնջել չզ. քիթը մաքրել, դուրս փչելով։ խշշոց գ. սօսափիւն։ խշտիք գ. աղքատ անկողին, յարդանկողին։ խշրել նրզ. փշրել, մանրել (չոր տերեւի)։ խշրտուք գ. սօսափիւն, խարշափ։ խոզ գ. ամենակեր ընտանի կենդանի; կեղտոտ վարքի տէր։ խոզակ գ. շերամի պատեան, բժոժ; խոզկաղին։ խոզան գ. հնձուած ցորենի հողին մէշ մնացած կոթ։ խոզանակ գ. հագուստի վրձին։ խոզանակել նրգ. խոզանակով փոշին առնել, փայլեցնել։ խոզանոց գ. խոզերու ախոռ։ խոզապուխտ գ. խոզի միսէ ապուխտ, (ժամպօն)։ խոզարած գ. խոզ արածող մարդ։ խոզենի գ. խոզի միս կամ մորթ։ խոզերամակ գ. խոզերու խումբ։ խոզկաղին գ. կաղնիի պտուղ։ խոզտի գ. խոզի հալած իւղ, խոզաճարպ։ խոթ ած. հիւանդոտ։ խոթամիտ ած. միտքով հիւանդ։ խոթանալ չզ. հիւանդանալ (միտքով)։ խոթել նրգ. ներս մտցնել, խրել, մխրճել, ներմուծել։ խոժոռ ած. դաժան, մռայլ, խէթ։ խոժոռադեմ ած. խստադէմ, դաժան դէմքով։ խոժոռիլ չզ. երեսը կախել, մռայլիլ, չարանալ։ խոլոր ած. խոլոր-մոլոր, ծուռումուր, խենթումենթ։ խոխոմ գ. ջրոտ տեղ, ծործոր, ծմակ։ խոխոջել չզ. կարկաչել, գլգլալ։ խոխոջիւն գ. խոխոջ, կարկաչիւն, գլգիլ։ խոկ գ. մտածութիւն, խոկում, միտք։ խոկալ նրգ. մտածել, խորհրդածել։ խոկում գ. խոկալու գործողութիւն, մտածում։ խոհ գ. մտածում, խորհրդածութիւն, գաղափար; կերակուր։ խոհական ած. մտածող, խոհեմ, խորհրդածող։ խոհականութիւն գ. խելահասութիւն, խոհեմութիւն։ խոհանոց գ. կերակուր եփելու տեղ; ազգի սննդական ցանկ։ խոհարար գ. կերակուր եփող։ խոհարարութիւն գ. կերակուր եփելու արուեստ, գործ։ խոհեմ ած. զգուշաւոր, շրջահայեաց, ծանրագլուխ։ խոհեմութիւն գ. զգուշութիւն, հեռատեսութիւն։ խոհուն ած. մտացի, խոհական։ խողխողել նրգ. մորթել, փողոտել։ խողովակ գ. փող, որ հեղուկի իբր անցք կը գործածուի; միջոց, միջնորդութիւն։ խոճկոր գ. խոզի ձագ։ խոյ գ. արու ոչխար։ խոյակ գ. սիւնագլուխ (ուսկից կամարը կ՚արձակուի)։ խոյանալ չզ. սլանալ, սուրալով յարձակիլ։ խոյանք գ. սլացք, թռիչք, վերացում։ խոյզ գ. որոնում, հարցուփորձ, պրպտում։ խոյլ գ. ուռեցք (պարանոցի)։ խոյլականջ գ. ականջի ուռեցք պատճառող հիւանդութիւն։ խոյս գ. փախուստ։ խոյս տալ չզ. փախչիլ։ խոյր գ. արքայական եւ քահանայական գլխարկ, թագ։ խոնարհ ած. հեզ, հպատակ, հլու; անշուք, ցած։ խոնարհամիտ ած. խոնարհութեան ոգի ունեցող, հեզ։ խոնարհել նրգ. բայի ժամանակներ թիւի եւ դէմքի փոփոխել։ խոնարհեցում գ. նուաստացում։ խոնարհիլ չզ. խոնարհ դառնալ; զիջիլ, նուաստանալ; երկպագութիւն ընել։ խոնարհութիւն գ. հլութիւն, նուաստութիւն; գլուխով խորունկ բարեւ։ խոնարհում գ. զիջում, ցածացում; բայի ժամանակներու հոլովում։ խոնաւ ած. տամուկ, գէջ, թեթեւ քրտնած։ խոնաւիլ չզ. տամկանալ, արցունքոտիլ։ խոնաւութիւն գ. տամկութիւն, թացութիւն։ խոնջ ած. յոգնած, դադրած։ խոնջէնք գ. յոգնութիւն, յոգնութենէ ետք դադար։ խոնջիլ շղ. յոգնիլ, պարտասիլ։ խոշոշել նրգ. խողխողել, մորթելով սպաննել։ խոշոր ած. սովորականէ մեծ, մեծղի; կոշտ։ խոշորացոյց գ. մանր իր մեծ ցուցնող գործիք։ խոշորնալ չզ. աճիլ, մեծնալ; կոշտանալ, տձեւանալ։ խոշորութիւն գ. մեծղիութիւն։ խոշտանգ գ. լլկանք, չարչարանք։ խոշտանգել նրգ. ֆիզիքական չարչարանքի ենթարկել, լլկել։ խոշտանգիչ գ. չարչարող, լլկող։ խոշտանգում գ. տանջանք, լլկում։ խոչ գ. արգելք, խափանող բան։ խոչընդոտ գ. արգելք (ոտքին հանդիպող), գայթ; դժուարութիւն։ խոպան ած. անմշակ, ամայի։ խոպանանալ չզ. անմշակ դառնալ, բնակութենէ պարպուիլ։ խոպոպ գ. ոլորուած մազափունջ, գանգուր, խոպոպիք։ խոպոպել նրգ. մազը գանգրել, խոպոպիքներ շինել։ խոպոպիք գ. խոպոպ, մազերու կլոր հիւսուածք։ խոռել նրգ. փոս բանալ; ծայրէն պակսեցնել։ խոռոչ գ. խորշ, ծերպ, փոս։ խոստանալ նրգ. խօսք տալ, յոյս յայտնել; ուխտել։ խոստմնադրուժ ած. խոստումը ուրացող, դրժող։ խոստմնազանց ած. խոստումը չպահող, խոստումին հակառակ գործող։ խոստմնալից ած. որ յաջողութիւն՝ ապագայ կը խոստանայ։ խոստովանահայր գ. խոստովանանք լսող քահանայ, հոգիի առաջնորդ։ խոստովանանք գ. եկեղեցական խորհուրդ, որ մեղքեր կ՚արձակէ; մեղքերու յայտնում (քահանայի առջեւ)։ խոստովանիլ նրգ. յանցանքը ընդունիլ՝ յայտնելով զայն, ապաշխարել; դաւանիլ, ճանչնալ։ խոստովանութիւն գ. գաղտնի արարքի յայտնում գործողին բերնով; հաւատքի դաւանում։ խոստում գ. տրուած խօսք, երդում; խոստանալը։ խոտ գ. դալարիք, բոյս, սէզ։ խոտաբոյծ ած. խոտով սնող, խոտաբուտ (մարդ)։ խոտակեր ած. խոտ ուտող (կենդանի), խոտաճարակ։ խոտաճարակ ած. խոտակեր։ խոտան ած. անպէտ, փուճ, թափօն։ խոտաւէտ ած. առատ խոտով, խոտալի, դալարաւէտ։ խոտել նրգ. արհամարհել, մէկդի դնել։ խոտելի ած. դատապարտելի, արհամարհելի։ խոտոր ած. ծուռ, շեղ; թիւր, մոլար։ խոտորիլ չզ. ճամբէ շեղիլ, մոլորիլ, զառածիլ։ խոտորնակ ած. ծուռումուռ, կողմնակի; հակադարձ։ խոր ած. խորունկ, մինչեւ յատակը, խորին; գ. յատակ; (ծովու) բացերը։ խորագէտ ած. իմաստուն, նրբամիտ, թափանցող։ խորագիտութիւն գ. խելացութիւն, փորձառութիւն։ խորագիր գ. վերնագիր, տիտղոս, վերտառութիւն։ խորազգաց ած. խորապէս զգացող, զգալուն։ խորազնին ած. խորը թափանցող, մանրամասն զննող։ խորաթափանց ած. խորազնին, կորովամիտ։ խորախորհուրդ ած. կրկնապէս խորհրդաւոր եւ անըմբռնելի։ խորամանկ ած. սատանայ, վարպետորդի, նենգամիտ։ խորամանկութիւն գ. վարպետ հնարք, սատանայութիւն։ խորամիտ ած. խոր միտք ու խելք ունեցող։ խորան գ. տաղաւար, վրան; կամար, որուն ներքեւ պատարագի սեղանը զետեղուած է; մանրանկարչական կամարաձեւ զարդարանք։ խորանազարդ գ. մանրանկարչական կամարաձեւ մուտք, զարդ։ խորանալ չզ. խորը իջնել, խորունկ փորել։ խորանարդ գ. քառակուսի մարմին վեց հաւասար երեսներով; թուաբանական եւ երկրաչափական քանակ։ խորասոյզ ած. խորերը ընկղմող, խորերու մէջ թաղուած։ խորասուզուիլ չզ. խոր բաներու մէջ ընկղմիլ, սուզուիլ։ խորաքանդակ գ. իր մակերեսէն խորունկ փորագրուած քանդակ՝ ոչ ցցուն գիծերով։ խորաքնին ած. խորունկը քննող։ խորգ գ. երկու աչքանի տոպրակ, զոր գրաստին մէջքէն կը կախեն; մազէ հիւսուած պարկ։ խորդ գ. կռունկ։ խորդալ չզ. քունի մէջ խռալ, խռկալ, խռմփալ։ խորել նրգ. պակսեցնել; գողնալ։ խորթ ած. անհարազատ, օտարու։ խորթանալ չզ. օտարանալ; ուծանալ, այլասերիլ։ խորիզ գ. իւղով ու շաքարով շաղուած միջուկ։ խորիմաց ած. խորունկ հասկցող, դժուար իմանալի։ խորին ած. խորունկ, ծայրագին։ խորիսխ գ. մեղր՝ իր մոմով հանդերձ; մեղրով պատրաստուած խմորեղէն։ խորխ գ. օձի շապիկ; կեղեւ (ծառի), պատեան (ընդեղէնի), թեփ (վէրքի)։ խորխատել նրգ. կեղեւը, պատեանը, մաշկը հանել, թեփատել։ խորխորատ գ. անդունդ, վիհ։ խորհ գ. մտածում, խորհուրդ։ խորհելակերպ գ. մտածելակերպ, մտայնութիւն։ խորհիլ նրգ. մտածել, խոկալ։ խորհուրդ գ. գաղտնիք; գաղափար, միտք, խրատ; եկեղեցական արարողութիւն; վարչութիւն։ խորհրդաժողով գ. մեծ աստիճանի խորհրդակցական ժողով։ խորհրդածել նրգ. խոկալ, մտածել։ խորհրդածութիւն գ. մտածմունք, տրամաբանութիւն, միտք։ խորհրդական գ. խորհուրդի անդամ, խորհրդատու անձ։ խորհրդակից գ. նոյն գաղափարներու մասնակից, գործակից։ խորհրդակցիլ չզ. մէկու խորհուրդը հարցնել, գաղափար փոխանակել։ խորհրդակցութիւն գ. նոյն հարցը շօշափող միտքերու փոխանակութիւն, ժողով։ խորհրդայնացում գ. սովետական կարգերու հաստատում։ խորհրդանիշ գ. համաձայնական իմաստի նշան։ խորհրդանշան գ. վերացական իմաստ թելադրող նշան, լեզու, առարկայ։ խորհրդանոց գ. խորանի կողքին պատի մէջ բացուած տեղ, ուր սուրբ նշխարը կը պահեն։ խորհրդապահ ած. գաղտնապահ։ խորհրդապաշտ ած. խորհրդապաշտութեան հետեւող; միստիկ, հայեցողական։ խորհրդապաշտութիւն գ. արուեստի դպրոց, որ իրերու թաքուն էութիւնը կը պատկերէ թելադրական ոճով։ խորհրդատետր գ. պատարագ բովանդակող գիրք։ խորհրդատու ած. խորհրդական, խորհուրդ տուող։ խորհրդատուն գ. աւանդատուն, եկեղեցական իրերը պահելու տեղ՝ խորանին կից։ խորհրդարան գ. երեսփոխանական ատեան, ժողովավայր։ խորհրդաւոր ած. ծածուկ իմաստ թելադրող; անծանօթ, գաղտնի, առեղծուածային։ խորշ գ. փոս տեղ, խոռոչ, ծալք; ծովածոց։ խորշակ գ. անապատային տաք քամի։ խորշակահար ած. խորշակէ այրած։ խորշանք գ. պժգանք, զզուանք։ խորշիլ չզ. գանիլ, զզուիլ; խրտչիլ, խուսափիլ։ խորշոմ գ. կնճիռ, փոթ, ծալք (մորթի)։ խորշոմիլ չզ. խորշոմ կապել, ծերանալ, թօշնիլ։ խորշում գ. խորշանք, հակակրանք, զզուանք։ խորոպ գ. արգանդի մաշկ, որ կուսութեան նշան կը համարուի; կոյս աղջիկ։ խորոված գ. կրակի վրայ եփած միս։ խորովել նրգ. կրակի վրայ եփել (միս, ձուկ)։ խորոտ ած. սիրուն, աղուոր։ խորոտիկ ած. սիրունիկ, աղուորիկ։ խորութիւն գ. խորք; խորունկութիւն (մտածումի)։ խորունկ ած. խոր։ խորտակել նրգ. ջախջախել, կործանել, տապալել։ խորտակում գ. փլուզում, կործանում, քանդում։ խորտընկէց գ. մետաղէ կտորներ արձակող արագահարուած թնդանօթ; նոյն զէնքով զինուած մարտանաւ։ խորտիկ գ. ընտիր պատառ (կերակուրի), համադամ։ խորտուբորտ ած. անհարթ մակերեսով, դարուփոս։ խորք գ. յատակ, հիմ, խորունկ կէտ, ալուցք; գրուածքի բովանդակութիւն՝ հակադրելով գրուածքի ձեւին։ խոց գ. վէրք, վէրքի բացուածք; մորմոք, վիշտ։ խոցել նրզ. խոց բանալ, վիրաւորել։ խոցելի ած. որ կրնայ խոցուիլ; թոյլ (կէտ), տկար (պաշտպանութիւն), թերի (կողմեր)։ խոցոտել նրգ. խոցերով ծածկել, ծակծկել։ խոցուածք գ. վէրք, հարուած։ խոցտել չզ. ցաւիլ, կոտտալ (վէրքի)։ խուզակ գ. պրպտող, փնտռող (գործիք, մարդ)։ խուզարկել նրգ. խիստ քննութենէ անցընել (կասկածելին), փնտռել, հետազօտել։ խուզարկութիւն գ. խիստ քննութիւն (կասկածելիի), փնտռտուք։ խուզել նրգ. մազ՝ բուրդ կտրել, մկրատել։ խուզում գ. խուզելու գործողութիւն, սափրում։ խութ գ. ժայռ՝ ծովի մէջ ցցուած, խարակ, ապառաժ։ խուժան գ. խառնակ ամբոխ, անկարգ յարձակող բազմութիւն։ խուժդուժ ած. բարբարոս, վայրագ, կատաղի։ խուժել չզ. բազմութեամբ թափիլ կամ յարձակիլ, յորդիլ։ խուժում գ. գրոհ, յարձակում, արշաւ։ խուլ գ. ած. որ չի լսեր, ականջը ծանր; չանսացող, անտարբեր; ամայի, հեռաւոր, անել (փողոց)։ խուլնալ չզ. խուլ դառնալ, լսելու կարողութիւնը կորսնցնել։ խուլութիւն գ. լսելու անկարողութիւն։ խուխ գ. թանձր թուք, մաղաս։ խուղ գ. խցիկ, հիւղակ։ խուճապ գ. տագնապ, իրարանցում, շփոթ։ խուճապահար ած. վախէ իրար անցած, տագնապահար։ խուճապիլ չզ. խուճապի մատնուիլ, սարսափէ իրար անցնիլ։ խուճուճ ած. ծալծալ, գանգուր։ խում գ. ումպ, բերան թրջելը։ խումար ած. գինով, շլմոր։ խումբ գ. գունդ, ժողով, դաս։ խունկ գ. անուշահոտ ռետին որ բուրումնաւէտ ծուխ կ՚արձակէ; գովեստ, շողոքորթութիւն։ խուռն ած. խռնուած, խիտ։ խուռներամ ած. խիտ շարքերով, մեծ բազմութեամբ։ խուսափիլ չզ. խոյս տալ, զգուշանալ, պրծիլ։ խուսափողական ած. տարտամ, փախչողական, երկդիմի։ խուսափում գ. ազատում, փախուստ, ելք։ խուսել չզ. պրծիլ, փախչիլ։ խուրձ գ. քաղուած բոյսերու կապոց, փունջ, որայ (ցորենի)։ խուրտել նրգ. մանրել (դրամ)։ խուց գ. նեղ ու փոքր սենեակ (կրօնաւորի), առանձնարան։ խուփ գ. կափարիչ, գոցող բան; ած. գոց, փակ։ խոփ գ. ակօս բացող սրածայր երկաթ (արօրի)։ խպիպ գ. կզակի տակ կախուող մսային ուռեցք (գիրութեան)։ խպնիլ չզ. ամչնալ, շիկնիլ, կարմրիլ։ խպնոտութիւն գ. ամչկոտութիւն։ խռալ չզ. խորդալ։ խռիւ գ. չոր ճիւղեր, ցախ, վառելափայտ; ած. խառնակ (մազ)։ խռկալ չզ. խորդալ։ խռմփալ չզ. խորդալ։ խռնել նրգ. վդիզել, խճողել։ խռնուիլ չզ. դիզուիլ, կուտակուիլ, խճողուիլ։ խռնչել չզ. քիթէն ձայներ հանել։ խռնջայլ գ. խխունջ։ խռով ած. յուզուած, ալեկոծած, քէնոտած։ խռովայոյզ ած. յուզումնալից, այլայլած; խռովք պատճառող։ խռովարար գ. խառնակիչ; խռովելու պաշտօն ունեցող անձ։ խռովարարութիւն գ. խառնակչութիւն։ խռովել նրգ. հանգիստը խանգարել, յուզել, վրդովել։ խռովիլ չզ. այլայլիլ, վրդովիլ; քէնոտիլ։ խռովութիւն գ. խառնակութիւն, իրարանցում; քէն։ խռովք գ. յուզում, ալեկոծանք, վրդովում։ խռչակ գ. ներքին կոկորդ։ խռչափող գ. կոկորդը թոքին միացնող ձայնային խողովակ։ խռպոտ ած. անախորժ խժալուր (ձայն)։ խռֆիլ չզ. ծերանալ, զառամիլ։ խսիր գ. փսիաթ, բուսական կարպետ։ խստաբարոյ ած. խիստ բնութեան տէր; խստակենցաղ։ խստակենցաղ ած. խիստ կեանք վարող։ խստակրօն ած. խիստ կրօնքի հետեւող, ճգնակեաց։ խստամբեր ած. խստակեաց, չարքաշ, ճգնող։ խստանալ չզ. խստութիւն ընել, խիստ վարուիլ; սաստկանալ։ խստաշունչ ած. խիստ փչող (հով, ձմեռ), դառնաշունչ։ խստապահանջ ած. պահանջկոտ, դժուարահաճ։ խստապարանոց ած. խօսք մտիկ չընող, անսաստ։ խստասիրտ ած. կարծրասիրտ, անգութ։ խստացնել նրգ. խիստ դարձնել, (դէմքը) խոժոռել, (հսկողութիւնը) սաստկացնել։ խստիւ մկ. խստօրէն, բացարձակապէս։ խստոր գ. սխտոր։ խստութիւն գ. պահանջկոտութիւն, դաժանութիւն; սաստկութիւն, ուժգնութիւն։ խտանալ չզ. սեղմուիլ, թանձրանալ, կուտակուիլ։ խտացնել նրգ. համառօտել, ամփոփել։ խտացում գ. թանձրացում; ամփոփում։ խտիղ գ. գրգիռ (խնդացնող), խտղտանք։ խտիր գ. տարբերութիւն։ խտղտանք գ. հեշտ գրգիռ (մորթի)։ խտղտել նրգ. քաղցրօրէն գրգռել, թեթեւ շօշափումներով։ խտութիւն գ. հոծութիւն, թանձրութիւն։ խտրական ած. խտրութիւն դնող, կողմնակալ։ խտրականութիւն գ. կողմնակցութիւն, աչառութիւն։ խտրանք գ. խտրութիւն։ խտրել նրգ. տարբերութիւն դնել, կողմնակցութիւն ընել։ խտրողութիւն գ. խտրութիւն ընելը, կողմնակալութիւն։ խտրութիւն գ. տարբերութիւն, կողմնակցութիւն, աչառութիւն։ խրախ ած. շատ ուրախ։ խրախճանք գ. սեղանի զուարճութիւն, խնջոյք, կերուխում։ խրախոյս գ. քաջալերանք, գօրավիգ։ խրախուսել նրգ. քաջալերել, սիրտ տալ, ոգեւորել։ խրամ գ. պաշտպանութեան համար բացուած փոս, դիրք։ խրամատ գ. բացուած խրամ; ճեղք, ծերպ։ խրամատել նրգ. խրամատով պաշտպանել, ամրացնել։ խրատ գ. յորդոր, պատուէր, խորհուրդ։ խրատաբանութիւն գ. քարոզ, յորդոր։ խրատել նրգ. խրատ տալ, թելադրել, հրահանգել; յանդիմանել, պատժել։ խրաց գ. կօշիկի կապ։ խրել նրգ. մխրճել, խոթել, վարսել։ խրթին ած. բարդ, դժուար, կնճռոտ։ խրթնաբանութիւն գ. լեզուի մթութիւն, խրթին ոճ։ խրթնութիւն գ. կնճռոտութիւն, բարդ միտք։ խրիլ չզ. թաղուիլ, մխրճուիլ, ընկղմիլ։ խրխինջ գ. վրինջ, ձիու ձայն։ խրխլած ած. խարխուլ, թափթփուող, քայքայուած։ խրխնջիւն գ. ձիու ձայն։ խրձիկ գ. պուպրիկ։ խրճիթ գ. աղքատիկ բնակարան, հիւղակ։ խրոխտ ած. հպարտ, սէգ; վէս։ խրոխտանալ չզ. հպարտանալ, պարծենալ, սիգալ, յանդգնիլ։ խրոխտապանծ ած. գոռող, պանծալի։ խրոխտութիւն գ. յանդգնութիւն, գոռոզութիւն։ խրում գ. խրիլը, մխրճում։ խրուտ գ. աւազուտ կամ ցեխուտ՝ ուր ոտքը կը խրի։ խրտուիլակ գ. մարդակերպ շինուածք՝ թռչունները արտերէն հեռացնելու համար։ խրտչիլ չզ. վախնալ, սրդողիլ, հակակրիլ։ խցան գ. շիշի թերանը գոցող, խից։ խցանահան գ. խցան քաշելիք գործիք։ խցանել նրգ. խցան դնել, բերան գոցել, փակել։ խցել նրգ. ծակ փակել, անցքը խիստ գոցել։ խցիկ գ. պզտիկ սենեակ, կրօնաւորի խուց։ խցում գ. անցքի փակում (երակներու)։ խփել նրգ. գոցել, փակել; զարնել, ծեծել, հարուածել։ խօլ ած. խենթանման, յիմարական, անզուսպ։ խօլական ած. խենդի վայել, ցնորական։ խօլիլ չզ. խենդ դառնալ, ցնորիլ։ խօնասէր ած. համեղ ուտելիք եւ խմելիք սիրող (կուրմէ)։ խօշիւն գ. տերեւներու ձայն, սօսափիւն։ խօսակից գ. խօսք փոխանակող ընկեր, զրուցակից։ խօսակցական ած. խօսակցութեան մէջ յաճախ գործածուող; խօսակցութեան ձեւով (ոճ)։ խօսակցիլ չզ. զրուցել, խօսք փոխանակել։ խօսակցութիւն գ. խօսքի փոխանակութիւն, զրուցատրութիւն; յարաբերութիւն, բանակցութիւն։ խօսարան գ. խօսելու յատուկ տեղ (վանքի)։ խօսեցեալ գ. նշանած։ խօսիլ նրզ. բարբառիլ, ճառել, արտայայտուիլ։ խօսնակ գ. բանբեր; հաղորդավար; աքաղաղ։ խօսնայր գ. փեսացու, նշանած։ խօսուածք գ. խօսելու կերպ, ասոյթ։ խօսուն ած. լեզուանի, արտայայտիչ; ասուն։ խօսք գ. ասք, մտքի արտայայտութիւն; գրաւական։ խօսքկապ գ. նշանտուքը կանխող կապ, նշանախօսութիւն։ ծ գ. ծա; յիսուն, յիսուներորդ։ ծագ գ. ծայր, սուր իրի գլուխ։ ծագիլ չզ. սկիզբ առնել, ծնիլ, բխիլ։ ծագում գ. սկիզբ, ծնունդ, սերում, սկզբնաւորում։ ծաթել չզ. ծագիլ, ճառագայթել, ցոլալ։ ծալազդ գ. թռուցիկ թերթիկ ծանուցումի ծառայող։ ծալապատիկ մկ. ծունկերը ծալած։ ծալել նրգ. փոթել, փաթթել, պլորել, երկտակել։ ծալիկ գ. միջուկով ծալուած խմոր։ ծալծալ ած. ծալքաւոր; ալիք-ալիք։ ծալք գ. փոթ, ելեւէջ, պատիկ; թաքնուած մասեր (դէպքի)։ ծախել գ. վաճառել, դրամի փոխարէն տալ; մատնել։ ծախու ած. ծախուելիք, վաճառքի դրուած։ ծախուած ած. վաճառուած; մատնիչ, դաւաճան։ ծախս գ. պահանջուած դրամ՝ գնումի կամ աշխատանքի փոխարէն; սպառում (ելեկտրութեան); ելք (հաշիւի)։ ծախսել նրգ. սպառել (դրամ, ուժ), մսխել։ ծախք գ. վաճառք։ ծածանիլ չզ. ալիքաձեւ շարժիլ, թփալ, ճօճիլ։ ծածանում գ. դրօշի ծփանք, վէտվիտում։ ծածկաբանութիւն գ. գաղտնի լեզու, ծածկախօսութիւն։ ծածկագէտ ած. ծածուկ բաները գիտցող, գաղտնիքը թափանցող։ ծածկագիր գ. գաղտնի գրութեան ծառայող գիրեր; ած. գաղտնի գրութեամբ գրուած։ ծածկագրութիւն գ. գաղտնի նշաններով գրութիւն։ ծածկախօս գ. ծածուկ իմաստներով խօսող։ ծածկամիտ գ. ած. միտքը ծածուկ պահող, թաքնամիտ։ ծածկանուն գ. կեղծանուն; գրչանուն։ ծածկել նրգ. թաքցնել, վրան գոցել, քօղարկել։ ծածկոյթ գ. ծածկող իր, քօղ; տանիք, ապաստան։ ծածկոց գ. անկողին կամ այլ իր ծածկելու լաթ։ ծածուկ ած. գաղտնի, թաքուն։ ծածք գ. տանիք, ծածկոյթ; յարկ։ ծակ գ. բացուածք, խորշ, անցք; բանտ։ ծակաչք ած. չտես։ ծակել նրգ. ծակ բանալ, թափանցել; խոցել։ ծակծկել նրգ. մօտիկ մօտիկ ծակեր բանալ։ ծակոտել նրգ. ծակ ծակ ընել; ծակով ծածկել (մակերեսը)։ ծակոտկէն ած. ծակ ծակ (հիւսք)։ ծակտիք գ. մորթին շնչառական ծակտիկներ, վտառք։ ծաղ գ. ծալ ծալ բացուած խմորեղէն կամ կարկանդակ։ ծաղարան գ. անուշեղէնի խանութ։ ծաղարար գ. ծաղ պատրաստող, ծաղարանի տէր։ ծաղիկ գ. բացուած կոկոն; մորթի հիւանդութիւն; ած. թարմ, մատաղ, երիտասարդ։ ծաղկագիր գ. ծաղիկով գծուած տառ (մանրանկարչական)։ ծաղկազարդ գ. զատիկը կանխող կիրակին։ ծաղկազարդ ած. ծաղիկներով զարդարուն։ ծաղկախտ գ. մորթի տարափոխիկ հիւանդութիւն։ ծաղկակաղամբ գ. կաղամբի տեսակ՝ ծաղկաձեւ սիրտով։ ծաղկաման գ. ծաղիկ դնելու աման, թաղար։ ծաղկանոց գ. ծաղիկ մշակելու տեղ, բուրաստան։ ծաղկավաճառ գ. ծաղիկ ծախող։ ծաղկատի ած. ծաղիկ հասակով, մատղաշ։ ծաղկաւէտ ած. ծաղիկները շատ, մատղաշ։ ծաղկափթիթ ած. նոր ծաղիկ բացած։ ծաղկափոշի գ. ծաղիկի բեղմնաւոր փոշի, բեղմնափոշի։ ծաղկաքաղ գ. ընտիր երկերու հաւաքածոյ, հատընտիր։ ծաղկեպսակ գ. բոլորաձեւ ծաղկեփունշ։ ծաղկեցնել նրգ. բարգաւաճեցնել; շէնցնել։ ծաղկեփունջ գ. ծաղիկներով կազմուած փունջ։ ծաղկիլ չզ. ծաղիկ տալ, փթթիլ; բարգաւաճիլ։ ծաղկող գ. ձեռագիր մատեանները զարդարող։ ծաղկոց գ. ծաղիկ պահելու տեղ, պարտէզ; մանկապարտէզ։ ծաղկում գ. բողբոջում; բարգաւաճում; զարդարում։ ծաղր գ. հեգնանք, այպանք։ ծաղրածու գ. միմոս, խեղկատակ։ ծաղրանկար գ. ծաղրող նկար, երգիծանկար։ ծաղրանկարիչ գ. ծաղրանկար գծող, երգիծանկարիչ։ ծաղրանք գ. հեգնանք, երգիծանք, ծանակում։ ծաղրել նրգ. ծաղրի ենթարկել, հեգնել, ծանակել։ ծաղրուծանակ ած. խայտառակ, հեգնանքի առարկայ։ ծամ գ. մազերու երկայն հիւսք, վարս։ ծամածուռ ած. ծուռումուռ, շեղած։ ծամածռել նրգ. ծռմռկել, այլանդակել, խեղաթիւրել։ ծամակալ գ. վարսակալ, կնոջ մազերը ամփոփող նուրբ ցանց։ ծամել նրգ. ակռաներով մանրել։ ծամթել գ. մազի կապ՝ ժապաւէն։ ծամծմել նրգ. բառերը կիսկատար ըսել; անխնամ ծամել։ ծամօն գ. հիւթ, ծամելու ռետին։ ծայր գ. աւարտող մաս, սուր մաս, ծագ, գագաթ; գրիչ։ ծայրագոյն ած. վերջին ծայր; գերագոյն; ծանրակշիռ։ ծայրամաս գ. երկրին վերջին ծայրերուն վրայ գտնուող մաս։ ծայրայեղ ած. արտակարգ, չափազանցող, ծայրաստիճան։ ծայրայեղութիւն գ. չափազանցութիւն։ ծայրանուն գ. անուն՝ կազմուած ոտանաւորի տողերուն առաջին գիրերէն։ ծայրաստիճան ած. չափազանց, ծայրայեղ։ ծայրատ ած. ծայրը պակաս, ծայրը կտրած։ ծայրատել նրգ. ծայրէն պակսեցնել, ծայրէն կտրել։ ծանակ ած. խայտառակուած, ծաղրի առարկայ։ ծանակել նրգ. խայտառակել, ամօթի ենթարկել, ծաղրել։ ծանծաղ ած. ոչ խորունկ, մակերեսային։ ծանծաղամիտ ած. խորը չթափանցող, շփոթ ընկալող։ ծանծաղուտ գ. ջուրերու ծանծաղ կէտը, ճահճախուտ։ ծանուցագիր գ. պաշտօնական ազդ՝ մարմիններու միջեւ։ ծանուցանել նրգ. տեղեկացնել, հաղորդել, յայտարարել։ ծանուցում գ. հրապարակային ազդ, յայտարարութիւն։ ծանր ած. կշիռ ունեցող; տաժանելի; վտանգաւոր, լուրջ։ ծանրաբեռնել նրգ. չափէ դուրս բեռնաւորել, խճողել։ ծանրազէն ած. ծանր զէնքով սպառազինուած։ ծանրախոհ ած. լուրջ մտածող, խոհուն, լրջամիտ։ ծանրակշիռ ած. ծանր հետեւանք ունեցող։ ծանրանալ չզ. բեռ աւելնալ; բարդուիլ; շեշտել։ ծանրութիւն գ. մարմնի կշիռ, բեռ; լրջութիւն։ ծանօթ ած. ճանչցուած, յայտնի; տեղեակ; գ. ճանչուոր։ ծանօթագրել նրգ. գրաւոր բացատրութիւն աւելցնել, նշել։ ծանօթագրութիւն գ. յաւելեալ բացատրութիւն (գրաւոր)։ ծանօթանալ չզ. ճանչնալ, տեղեկանալ։ ծանօթութիւն գ. ազդ; հմտութիւն; ճանչուորութիւն։ ծառ գ. ճիւղաւոր բուսատունկ։ ծառայ գ. սպասաւոր, հրաման կատարող; ենթակայ։ ծառայական ած. ստրուկի հոգիով, ծառայի յատուկ։ ծառայել չզ. սպասաւորել; պիտանի ըլլալ։ ծառայութիւն գ. սպասաւորութիւն; օգտակար գործ, սպասարկութիւն։ ծառանալ չզ. ծառ դառնալ, ցցուիլ; դէմ կանգնիլ։ ծառաստան գ. ծառաշատ տեղ։ ծառատունկ գ. ծառի ցեղին պատկանող բոյս։ ծառկոտոտ գ. փայտփոր թռչուն։ ծառուղի գ. ծառերով եզերուած ճամբայ։ ծառուտ ած. շատ ծառ ունեցող, ծառաշատ, ծառաւէտ։ ծարաւ գ. պապակ; տենչ; կարօտ։ ծարաւի ած. ծարաւած, պապակած։ ծարաւիլ չզ. պապակիլ, ծարաւնալ; կարօտնալ։ ծարաւնալ չզ. ծարաւ զգալ, պապակիլ։ ծարաւուտ ած. ջուրի պակասէն տառապող (երկիր), անջրդի։ ծարիր գ. աչքերուն շուրջ քսուող ներկ, շպար։ ծարոյր գ. ծարիր։ ծարուրել նրգ. շպարել, աչքերու շուրջ ներկել։ ծաւալ գ. մարմնի տարածութիւնը; աճող մեծութիւն։ ծաւալապաշտ ած. տարածուելով երկիր գրաւելու ձգտող։ ծաւալել նրգ. ընդարձակել, տարածել, սփռել։ ծաւալում գ. աճում, տարածում, ընդարձակում։ ծաւալուն ած. ընդարձակ, տարածուն։ ծաւի ած. կապոյտ, ծովագոյն։ ծափ գ. ափերու իրարու զարկ, ծափահարութիւն; գովեստ։ ծափահարել նրգ. ափերը իրարու զարնել իբր գնահատանք։ ծափահարութիւն գ. ծափ; քաջալերանք։ ծափել չզ. ծափ զարնել։ ծափողջոյն գ. ողջոյնի ծափահարութիւն։ ծափողջունել նրգ. ծափերով դիմաւորել։ ծեթեւեթել չզ. շեղած արտասանել, շինծու շեշտեր տալ։ ծեծ գ. գանահարութիւն, տփոց, պատիժ։ ծեծել նրգ. ծեծ քաշել, պատժել; հարց շօշափել։ ծեր ած. գ. տարիքը առած, պառաւ, ալեւոր։ ծերաբոյծ ած. գ. ծերերուն խնամք տուող։ ծերաբուժութիւն գ. ծերերու դարմանում, խնամք։ ծերակոյտ գ. օրէնսդիր մարմին; երէցներու ժողով։ ծերակուտական գ. ծերակոյտի անդամ։ ծերանալ չզ. տարիք առնել, հիննալ, ալեւորիլ։ ծերանոց գ. ծերերու հիւանդանոց կամ անկելանոց։ ծերութիւն գ. կեանքի վերջին շրջան, ալեւոյթ։ ծերուկ գ. խեղճ ծեր։ ծերունազարդ ած. փառաւոր ծերութեամբ պսակուած։ ծերունի գ. ազնիւ ծեր։ ծերպ գ. բացուածք, ճեղք, հերձ։ ծերօն գ. շատ ծեր։ ծեփ գ. կաւէ, կիրէ շաղախ; ծեփելը։ ծեփել նրգ. ծեփով պատել, շաղախով հարթել։ ծեփիչ գ. ծեփելու՝ շաղախ տարածելու գործիք։ ծեքել նրգ. ծռել, շեղել, սխալ հնչել։ ծեքծեքել նրգ. շինծու կոտրտել (բառեր), խեղաթիւրել։ ծեքծեքիլ չզ. կոտրտուիլ, պչրոտ ձեւեր ընել։ ծեքծեքում գ. կոտրտուք (ձեւերու), բեկբեկում, պչրանք։ ծէս գ. կրօնական արարողութիւն; պաշտամունքի կարգ-կանոն; արարողութեան ազգային բանաձեւ։ ծթռիլ չզ. մգլոտիլ, աւրուելու չափ հիննալ, կծու համ տալ։ ծիածան գ. ծիրանի գօտի; հաշտութեան խորհրդանիշ; բիբի գունաւոր երիզ (իրիս)։ ծիթ գ. ձիւթ, ծամօն։ ծիլ գ. ընձիւղ, թողթոջ։ ծիծ գ. ստինք, տիտ։ ծիծաղ գ. խնդուք; ծաղրանք։ ծիծաղաշարժ ած. ծիծաղ պատճառող, զուարճալի։ ծիծաղելի ած. ծիծաղի առարկայ, հեգնելի, ծաղրելի։ ծիծաղիլ չզ. խնդալ, զուարճանալ; հեգնել։ ծիծաղկոտ ած. ժպտուն, զուարթ։ ծիծառ գ. ծիծեռնակ։ ծիծեռ գ. գարնան աւետաբեր թռչուն։ ծիծեռնակ գ. ծիծեռ, գարնան աւետաբեր թռչուն։ ծիծղուն ած. միշտ ծիծաղկոտ, զուարթ։ ծիծմայր գ. նորածինին կաթ տուող կին, մօր փոխարէն։ ծիղ գ. կոթ, ցօղուն, ծղօտ։ ծին գ. մորթային բիծ, խալ; ծննդական (իգական) անդամ։ ծիսական ած. ծէսի վերաբերող, արարողական։ ծիսակատարութիւն գ. արարողութիւն, ծէս, պաշտամունք։ ծիսարան գ. ծէսի աղօթքները պարունակող գիրք, մաշտոց։ ծիտ գ. մանր ճնճղուկ։ ծիր գ. շրջագիծ, եզր, բոլորակ; սահմանող ոլորտ։ ծիրան գ. ծիրանի ծառի պտուղ։ ծիրան ած. ծիրանեգոյն։ ծիրանազարդ ած. ծիրանի զգեստով զարդարուած։ ծիրանազգեստ ած. թագաւորական ծիրանին հագած։ ծիրանաչիր գ. չորցուած ծիրան։ ծիրանաւոր գ. կարդինալ, հռոմէական եկեղեցւոյ իշխան։ ծիրանափայլ ած. ծիրանի գոյնով փայլող։ ծիրանեգոյն ած. գոյնը ծիրանի։ ծիրանեքար գ. կարմիր մարմար, պորփիւր։ ծիրանի գ. ծիրանի ծառ; արքունական կարմիր զգեստ։ ծիրանի գօտի գ. ծիածան, եօթը գոյներէ բաղկացած։ ծիրկաթին գ. աստղային ամպ, յարդգող։ ծիրտ գ. թռչունի աղբ։ ծիւ գ. ծուէն։ ծիւրախտ գ. հիւծախտ; միսերը հալեցնող հիւանդութիւն։ ծիւրախտաւոր գ. թոքախտաւոր։ ծիւրիլ չզ. մաշիլ, հիւծիլ, նիհարնալ։ ծիւրում գ. հալումաշ, հիւծում։ ծլարձակել նրգ. ծիլ տալ, ընձիւղել։ ծլիլ չզ. բուսնիլ, բողբոջիլ։ ծլիկ գ. մանր ծիլ; իգանդամի լեզու (սեռային)։ ծլուլ գ. քիթէն կախուող կաթիլ։ ծլվլալ չզ. ճռուողել։ ծխալ չզ. ծուխ արձակել, մխալ։ ծխախոտ գ. ծխելու խոտ, սիկառէթ; ծխախոտի տունկ։ ծխական ած. եկեղեցական ծուխի պատկանող։ ծխահան գ. ծխան, ծուխը դուրս տուող անցք։ ծխամած ած. ծուխով պատած, ծուխերու մէջ կորսուած։ ծխամոլ գ. ած. ծխելը մոլութիւն դարձուցած անձ։ ծխամորճ գ. ծխափող (փիփ)։ ծխան գ. ծխնելոյզ, բուխերիկ; շատ ծխող։ ծխանոց գ. ծխելու յատուկ վայր; բուրվառ։ ծխատէր գ. ժողովրդապետ, ծուխի քահանայ։ ծխափող գ. ծուխ քաշելու փող, ծխամորճ։ ծխել նրգ. ծխախոտ գործածել; խունկ վառել; ծուխ հանել։ ծխիկ գ. գլանիկ, սիկառէթ։ ծխնելոյզ գ. ծխան, բուխերիկ։ ծխնի գ. երկաթէ ակռայ, որու վրայ կը դառնայ դուռը։ ծխոտիլ չզ. ծուխով ծածկուիլ, կեղտոտիլ։ ծծակ գ. մանուկի բերնին մէջ դրուած ծծելիք (պիպրոն)։ ծծան գ. ծծող թուղթ, ծծուն։ ծծել նրգ. շրթներով ներս քաշել, խմել, քամել։ ծծինք գ. ծծուածքի հետք։ ծծկեր ած. գ. նորածին, դիեցիկ, կաթնկեր։ ծծմայր գ. ստնտու, մօր փոխարէն կաթ տուող կին։ ծծում գ. ծծելը։ ծծումբ գ. հանածոյ դեղին ու դիւրավառ մարմին։ ծծուն ած. ծծող (թուղթ)։ ծղի գ. թեւ, բազուկ; նախաբազուկ։ ծղրիթ գ. (աշնան) ճպուռ։ ծղօտ գ. բոյսի բուն, կոթ։ ծմակ գ. արեւ չտեսնող կողմ, ձոր, հովիտ։ ծնեբեկ գ. բանջարեղէն տեսակ որու միայն ցօղունը կ՚ուտեն։ ծնելութիւն գ. ծնունդ տալը, ծնունդ ստանալը։ ծնիլ չզ. աշխարհ գալ, ծագիլ, սերիլ։ ծնիլ նրգ. զաւակ ունենալ, ստեղծել։ ծնծղայ գ. երաժշտական գործիք՝ կազմուած մետաղէ զոյգ սկաւառակէ, որոնց բախիւնը ղօղանջ կը յառաջացնէ։ ծնծղահար գ. ծնծղայ զարնող։ ծնկակապ գ. ծունկը պաշտպանող կապ, զանկապան։ ծնկանոց գ. ծնկակապ։ ծնկաչոք ած. ծնրադիր։ ծնկոսկր գ. ծունկի ոսկոր, լիսեռնիկ։ ծննդաբանել նրգ. ծննդաբանութիւն ընել։ ծննդաբանութիւն գ. տոհմի սերումի պատմութիւն։ ծննդաբերել նրգ. ծնանիլ, զաւակ ծնիլ։ ծննդաբերութիւն գ. տղաբերք, որդեծնութիւն։ ծննդաբերք գ. ծննդաբերութեան պահ, երկունք։ ծննդագործել նրգ. ծնունդ տալ, ծնանիլ։ ծննդավայր գ. մարդու ծնած վայրը, ծագման տեղ։ ծննդարգելիչ ած. զաւակ ունենալն արգիլող կամ սահմանափակող (դեղ, օրէնք)։ ծնողասէր ած. ծնողքը սիրող։ ծնողասիրութիւն գ. որդիական սէր, հոգատարութիւն։ ծնողք գ. հայրումայր։ ծնունդ գ. սկզբնաւորութիւն, ծագում; զաւակ, սերունդ, արդիւնք; քրիստոսի ծնանելուն տօնը։ ծնուցիչ գ. դայեակ; ծնունդ տուող (մայր)։ ծնրադիր ած. ծունկը գետին դրած, աղաչական։ ծնրադրել չզ. ծունկի գալ, խոնարհութիւն ընել, երկրպագել։ ծնրադրութիւն գ. ծունկի խոնարհում, երկրպագութիւն։ ծնօտ գ. կզակ, ակռաները շալկող այտոսկր։ ծոթրին գ. անուշահոտ տունկ՝ համեմ։ ծոծրակ գ. վիզին ետեւի կողմը, շլինք։ ծոմ գ. կամաւոր անօթութիւն; լման պահեցողութիւն։ ծոմապահութիւն գ. ծոմի հետեւիլը; ապաշխարութիւն։ ծոյլ ած. աշխատիլ չսիրող, յոյլ, պղերգ։ ծոպ գ. հիւսուած փունջիկ; պարեգօտի եզերք։ ծոռ գ. թոռան թոռ։ ծով գ. ջրային աղի անսահման տարածութիւն։ ծովաբուստ գ. ծովային կենդանիի խեցի։ ծովագնաց գ. ծովով ճամբորդող, նաւագնաց։ ծովալիճ գ. շատ մեծ լիճ։ ծովախառնիճ գ. երկար պեխերով խոշոր խեցգետին։ ծովախորշ գ. ծովածոց։ ծովախտ գ. ծովագնացութեան պատճառած սիրտխառնուք։ ծովածաւալ ած. ծովի նման ընդարձակ, լայնածաւալ։ ծովածոց գ. ցամաքէն ներս ծովային ծոց։ ծովածուփ ած. ալեծուփ, ալիքի պէս ծփացող։ ծովակ գ. փոքր ծով, մեծ լիճ։ ծովակալ գ. նաւային զօրութեանց հրամանատար (ադմիրալ)։ ծովակալել նրգ. ծովը գրաւել, տիրել ծովերէն անդին։ ծովահայեաց ած. ծովադէմ, դէպի ծով նայող (դիրք)։ ծովահարս գ. ծովային յաւերժահարս (սիրենա)։ ծովահէն գ. ծովերու աւազակ, նաւային յելուզակ։ ծովամայր գ. ծովային կենդանաբոյս (մետուզա)։ ծովամարտ գ. նաւամարտ։ ծովամոյն ած. ծովի մէջ թաղուած, խեղդուած։ ծովամրրիկ գ. ծովու փոթորիկ, ծովահողմ։ ծովանալ չզ. ծովի պէս տարածուիլ, շատնալ։ ծովանկար գ. ծովը ներկայացնող նկար։ ծովանկարիչ գ. ծովանկար գծող արուեստագէտ։ ծովաշոր գ. լողալու յատուկ հագուստ (մայօ)։ ծովապտոյտ գ. պտուտքող յորձանք; ծովագնացութիւն։ ծովասոյզ ած. ծովի մէջ սուզուած, ընկղմած։ ծովասուզել նրգ. ծովու յատակը ղրկել, ընկղմել։ ծովաստղ գ. աստղի ձեւով ծովային կենդանաբոյս։ ծովափ գ. ծովեզերք։ ծովափնեայ ած. ծովափի մօտիկ; ծովափի վերաբերող։ ծովեզր գ. ծովու եզր, ծովափ։ ծովեզերեայ ած. ծովափնեայ։ ծոր ած. ծորող, վազող հոսող (նիւթ)։ ծորակ գ. հեղուկի հոսումը բացխփող բերան։ ծորան ած. հոսող։ ծորիլ չզ. հոսիլ, թափուիլ։ ծործոր գ. փոքր ձոր, հովիտ; ձորի մէջ վազող ջուր։ ծորում գ. հոսում, կաթկթում։ ծոց գ. գիրկ, գոգ; ծովի խորշ։ ծոցատետր գ. գրպանի տետր։ ծոցուոր ած. յղի։ ծուատել նրգ. կերպաս փետել, ծուիկ ծուիկ ընել։ ծուարիլ չզ. կծկուիլ, թաքնուիլ (օձի պէս)։ ծուէն գ. պատառիկ (բամպակի, ամպի), բրդուած կտոր։ ծուիկ մկ. ծուիկ ծուիկ, կտոր կտոր։ ծուլնալ չզ. ծոյլ դառնալ, հեղգանալ, թուլնալ։ ծուլութիւն գ. ծոյլ վիճակ, հեղգութիւն, չկամութիւն։ ծուխ գ. մուխ; ծխախոտ; քահանայի հոգատարութեան յանձնուած հաւատացեալ ժողովուրդ, թեմ։ ծուծ գ. ոսկորի միջուկ; հարցի բուն էութիւնը։ ծուղակ գ. թակարդ, որոգայթ, խաբէութիւն։ ծունկ գ. սրունքի յօդաւորման ցցուն մաս։ ծուռ ած. շեղ, շիլ, թեք; սխալ, թիւր; խենդ; քաջ։ ծուռումուռ ած. ոչ շիտակ, դարձդարձիկ։ ծուփ գ. ելեւէջ, ծփանք; ալետատան կամ մտահոգ վիճակ։ ծպտալ չզ. թեթեւ ձայն հանել։ ծպտուիլ չզ. տարբեր կերպարանքի տակ ինքզինք ծածկել։ ծպտում գ. կեղծ զգեստաւորում, թատերական շպարում։ ծպտուն գ. փոքր ճիչ։ ծռել նրգ. ծուռ ձեւ տալ, թեքել; հակել։ ծռիլ չզ. կորանալ, հակիլ, կքիլ։ ծռութիւն գ. շեղութիւն, հակածութիւն; խեւութիւն։ ծրագիր գ. նպատակ, ուղեգիծ; նախագիծ, առաջարկ։ ծրագրել նրգ. նախորոշել, մտադրել։ ծրար գ. կապոց, փաթեթ։ ծրարել նրգ. ծրար ընել, փաթթել։ ծրտել չզ. աղբ ածել (թռչուններու), հաւկիթ ածել (ձուկերու)։ ծփալ չզ. ջրային մակերեսի վրայ մնալ; ծածանիլ (դրօշի, մազի); վարանիլ, տարուբերիլ։ ծփանուտ ած. շատ ծփուն, ալեշարժ։ ծփանք գ. ալիք, ելեւէջ, ծածանում; վարանում։ ծփծփալ չզ. կարճ ալիքներով տարուբերիլ։ ծփուն ած. ծփացող, ծածանող։ ծօ ձյն. տղա՚յ։ կ գ. կէն; վաթսուն; վաթսուներորդ։ կագ գ. վէճ, կռիւ։ կագել չզ. վիճիլ, կռիւ ընել։ կազ գ. օդանման մարմին, որ վառելու եւ լուսաւորելու կը ծառայէ; շղարշ։ կազդոյր գ. դարման, առողջարար հանգիստ, ոյժ։ կազդուրել նրգ. դարմանել, բուժել, ուժերը նորոգել։ կազդուրիչ ած. առողջարար, զօրացուցիչ, ոգեւորիչ։ կազմ գ. շինուածք (գիրքի); կազմուածք, կառոյց, ձեւ։ կազմ ած. պատրաստ, ամբողջացած։ կազմաբանութիւն գ. գիտութիւն որ կը խօսի մարմնի մասերուն եւ անոնց պաշտօններուն մասին, կազմախօսութիւն։ կազմալուծել նրգ. կազմուածքը քակել, կազմակերպութիւնը ջնջել, քայքայել։ կազմախօս գ. կազմախօսութեան մասնագէտ։ կազմախօսութիւն գ. կազմաբանութիւն, մարդակազմութեան գիտութիւն։ կազմակերպել նրգ. սարքել, կարգի բերել, ձեւաւորել։ կազմակերպութիւն գ. վարչական կազմ ունեցող միութիւն; կազմակերպող մարմին; կարգաւորում, սարքում։ կազմատուն գ. գիրք կազմելու աշխատանոց։ կազմարար գ. գիրք կազմող։ կազմաւորել նրգ. կազմ տալ, ձեւաւորել։ կազմաւորում գ. ձեւաւորում, գոյացում։ կազմել նրգ. յօրինել, շինել, սարքել; ամբողջացնել, բաղադրել; գիրքի կազմ տալ։ կազմուածք գ. յօրինուածք, սարք, արտաքին ձեւ (մարմնի)։ կազմութիւն գ. բաղադրութիւն, կառուցուածք; կազմուիլը, կերպաւորում։ կաթ գ. ստինքէն ստացուող մայրենի սնունդ։ կաթիլ չզ. շիթ շիթ իջնել, կայլակել, հոսիլ։ կաթիլ գ. շիթ, պուտ։ կաթկթիլ չզ. քիչ քիչ կաթիլ, մաղուիլ։ կաթնաթոյր ած. կաթի պէս սպիտակ։ կաթնալանջ ած. կաթի պէս սպիտակ կուրծք ունեցող։ կաթնահատ ած. կաթէ կտրուած (երեխայ); կաթը ցամքած։ կաթնաման գ. կաթի աման։ կաթնաղբիւր գ. կաթ բխող աղբիւր, քաղցր ջուր բխող ակ։ կաթնապուր գ. կաթով եւ բրինձով պատրաստուած ապուր։ կաթնավաճառ գ. կաթ ծախող։ կաթնատամ գ. կաթի ակռայ (մանուկի)։ կաթնեղբայր գ. նոյն կնոջ կաթը ծծած՝ կաթնընկեր։ կաթնեղէն գ. կաթով շինուած սննդեղէն։ կաթնընկեր գ. կաթի ընկեր, կաթնեղբայր։ կաթնտու ած. կաթ տուող (կով); գ. դայեակ, ստնտու։ կաթոգին ած. կարօտագին, գորովալից, գուրգուրոտ։ կաթոլիկ ած. կաթողիկէ, հռոմէական եկեղեցիի պատկանող։ կաթողիկէ ած. ընդհանրական, հռոմէադաւան; գ. գահանիստ կամ մայր եկեղեցի; գմբէթ։ կաթողիկէութիւն գ. ընդհանրականութիւն (դաւանանքի); հռոմէական դաւանանք։ կաթողիկոս գ. եկեղեցւոյ հովուապետ, վեհափառ։ կաթողիկոսարան գ. կաթողիկոսի կայք, վեհարան։ կաթողիկոսութիւն գ. կաթողիկոսի իշխանութիւն եւ տարածք։ կաթոտ ած. ցանկասէր, տռփոտ։ կաթուած գ. յանկարծական անդամալուծութիւն, իջուածք։ կաթուածահար ած. կաթուածէ զարնուած։ կաթսայ գ. մեծ աման (պղինձէ), խոշոր սան։ կալ գ. ցորենը յարդէն զատելու տեղ կամ գործ; լուսինի բակ։ կալանաւոր գ. գերի ինկած։ կալանաւորել նրգ. գերի բռնել, ձերբակալել, բանտել։ կալանդել նրգ. կոտրած մասը վիրակապով փաթթել։ կալանել նրգ. ձերբակալել, բռնել, փակել։ կալանք գ. կապուած վիճակ, ձերբակալութիւն, գրաւում։ կալուած գ. հողային ստացուածք; մարզ։ կալուածատէր գ. հողատէր, գիւղատէր։ կալուածատիրութիւն գ. միջին դարու վարչաձեւ, ուր ընդարձակ հողեր իշխաններու սեփականութիւն էին։ կալսել նրգ. ցորենը յարդէն զատել, կամնել։ կախ ած. կախուած, հակած։ կախակայել նրգ. ժամանակաւոր կերպով պաշտօնը կամ արտօնութիւնը կասեցնել։ կախակայում գ. պաշտօնի կամ արտօնութեան ժամանակաւոր կասեցում։ կախաղան գ. մարդ կախելու գործիք։ կախարդ գ. վհուկ, դիւթ, ջատուկ։ կախարդանք գ. հմայութիւն, հմայք, դիւթանք։ կախարդել նրգ. դիւթել, հրապուրել, առինքնել, սքանչացնել։ կախարդիչ ած. դիւթիչ, մոգական, թովիչ։ կախարդութիւն գ. ոգիներու կարողութեամբ գործելու արուեստ, մոգութիւն; սնապաշտ խաբէութիւն։ կախել նրգ. կախ տալ, հակել; կախաղանի վրայ մեռցնել։ կախիչ գ. զգեստակալ, հագուստ կախելու գործիք։ կախում գ. առընչութիւն, կապ; ենթարկում։ կախօրրան գ. կախուած ճօճուող օրրան կամ աթոռ։ կածան գ. նեղ ուղի, արահետ, կիրճ։ կակազ ած. թոթով, թլուատ։ կակազել չզ. թոթովել, կմկմալ։ կական գ. ողբ, կոծ, ճիչ։ կակաչ գ. կարմիր ծաղիկ, խաշխաշ։ կակարդ գ. բբուկ, աքլորի կատար։ կակղամորթ գ. անոսկր անասուն; ած. թուլամարմին։ կակուղ ած. փափուկ, դիւրաթեք, ոչ պինդ։ կակուղնալ չզ. կակղիլ, փափուկնալ; մեղմանալ։ կակուղութիւն գ. մեղմութիւն, փափկութիւն, ճկունութիւն։ կահ գ. կարասի, տնային գոյքեր։ կահագործ գ. կարասի շինող ատաղձագործ, հիւսն։ կահաւորանք գ. կահաւորումի առարկաները; դասաւորում։ կահաւորել նրգ. կարասիներով զարդարել, ճոխացնել։ կահաւորում գ. կահաւորանք, կարասիներով օժտում; բնակարանի հանդերձանք։ կահկարասի գ. տնային գոյքերու ամբողջութիւն։ կահոյր գ. սափորի ձեւով խոշոր ջրաման, թակոյկ։ կահոյք գ. կահաւորումի առարկաներ կամ կազմածք։ կաղ գ. ած. մէկ ոտքը միւսէն կարճ, անհաստատ։ կաղալ չզ. կաղ քալել; բնականոն չընթանալ, ետ մնալ; թերի տրամաբանել։ կաղամախի գ. ճերմակ փայտով գետեզերեայ ծառ, բարտի։ կաղամար գ. մելանի աման, թանաքաման։ կաղամբ գ. խոշոր եւ փնջաձեւ գլուխով բանջարեղէն։ կաղանդ գ. յունուար մէկ, ամանոր, նաւասարդ։ կաղանդչէք գ. նոր տարուան նուէր։ կաղապար գ. օրինակ հանող գործիք; ձեւուած օրինակ։ կաղապարել նրգ. կաղապարի մէջ մտցնել։ կաղաւել չզ. ցուրտէն կծկուիլ; թմբիրի մէջ մտնել (օձին)։ կաղին գ. կաղնենիի պտուղ։ կաղկանձ գ. կաղկանձիւն, շան լալու ձայն։ կաղկանձել չզ. (շան ձագի) լալ, ոռնալ, թնծկալ։ կաղկանձիւն գ. շատ ոռնալը, լալկան հաչիւն, թնծկոց։ կաղնի գ. խոզկաղին տուող ծառ։ կաղութիւն գ. ոտքերու անհաւասարութիւն; կաղալը։ կաղտիք գ. գործիք՝ մէկ բերանը ուրագ, միւս բերանը կացին։ կաճ գ. թաղիք։ կաճառ գ. գիտնական անդամներէ կազմուած հաստատութիւն,դպրոց, ակադեմիա։ կաճառական գ. կաճառի անդամ, ակադեմիկոս։ կամ շղ. այլ, այլ ձեւով; գ. ցորենը, կալին մէջ մանրելու գործիք։ կամազուրկ ած. կամքը կորսնցուցած, մեղկ, անջիղ։ կամակատար ած. ուրիշի կամքը գործադրող։ կամակոր ած. պնդագլուխ, կամապաշտ, ծուռ կամքով։ կամակորել նրգ. չզ. ըստ կամս մեկնել կամ գործել։ կամակորութիւն գ. ծուռ կամք, քմահաճութիւն; յամառութիւն։ կամակցիլ չզ. համաձայն գտնուիլ, գործակցիլ։ կամայ մկ. ուզելով։ ակամայ մկ. չուզելով, պարտադրուած։ կամայական ած. քմահաճ, իր քիմքին համեմատ։ կամապաշտ ած. իր կամքին կառչած, յամառ, քմահաճ։ կամար գ. աղեղնաձեւ կառոյց; գօտի; կամուրջ։ կամարակապ ած. կամարներով յօրինուած։ կամարար ած. ուրիշին կամքը կատարող, կողմնակից։ կամաց մկ. դանդաղ, մեղմ։ կամաւոր գ. ազատ կամքով զինուորագրուած մարդ, ֆետայի։ կամաւոր ած. յօժարակամ, գիտակցաբար ուզուած։ կամենալ նրգ. ուզել, փափաքիլ, յօժարիլ։ կամեցողութիւն գ. կամքի գործածութիւն, ուզելը։ կամէութիւն գ. թոյլ կամքով ուզելը, տկար կամք։ կամիլ նրգ. ուզել, կամենալ։ կամնել նրգ. ցորենը ծեծելով յարդէն բաժնել։ կամշոտ ած. քմահաճոյքով գործող։ կամովին մկ. իր ուզելովը, իր կամքովը։ կամուրջ գ. գետի կամ ձորի վրայ ձգուած անցք; զօդ, յարաբերութիւն։ կամրջակ գ. պզտիկ կամուրջ, նաւի վերին կամուրջ։ կամրջակալ գ. կամուրջին ոտքերը, զանոնք ամրացնող պատ։ կամրջել նրգ. կամուրջ նետել, իրարու միացնել կամուրջով։ կամք գ. ուզելու կարողութիւն; հրաման, ուզածը; կորով, եռանդ; (վերջին) կտակ։ կայազօր գ. պահակագունդ, դիրք պաշտպանող գունդ։ կայան գ. հանգրուան, կանգառ; օթեւան; կեդրոնացման վայր։ կայանալ չզ. տեղի ունենալ, գոյանալ; էանալ, բաղկանալ։ կայարան գ. փոխադրակառքերու, շոգեկառքի կեդրոն։ կայարանապետ գ. կայարանի պատասխանատու։ կայթ գ. պար (ցատկելով), թռչկոտում; կողով։ կայթել չզ. ուրախութենէն թռչկոտիլ, պարել, կաքաւել։ կայթոտ ած. վառվռուն, ոստոստուն։ կայլակ գ. հոսող կաթիլ, ոլոր ոլոր հոսող հեղուկ։ կայլակել չզ. կայլակի պէս հոսիլ, ծորիլ, բխիլ։ կայծ գ. կրակի կտոր; կրակացած ածուխ; շանթ։ կայծակ գ. շանթ, ամպերու բախումէն ծնող հրեղէն սլաք։ կայծակել չզ. կայծակի պէս փայլիլ կամ հարուածել։ կայծակնահար ած. կայծակէ զարնուած, շանթահար։ կայծակնափայլ ած. կայծակի պէս փայլող, հրափայլ։ կայծկլտալ չզ. մանր կայծեր արձակել, շողշողալ։ կայծհան գ. կրակ հանելու գործիք, հրահան։ կայծոռիկ գ. փոսուռայ, լուսաւոր միջատ։ կայծքար գ. գայլախազ, քար, որ շփուելով կայծ կ՚արձակէ։ կայմ գ. առագաստի սիւն (նաւի)։ կայնիլ չզ. ոտքի կենալ, ուղղահայեաց մնալ, կանգնիլ։ կայուն ած. մնայուն, տեւական, հաստատ։ կայուննալ չզ. հաստատուն, կայուն դառնալ, հանդարտիլ։ կայունանալ չզ. հաստատուն, կայուն դառնալ, հանդարտիլ։ կայունութիւն գ. տոկունութիւն, տեւականութիւն, հաստատութիւն։ կայսերազարմ ած. կայսրի ցեղէն։ կայսերազուն ած. կայսեր զաւակ, կայսերական սերունդէն։ կայսերակից գ. միասին կայսր, թագաւորակից։ կայսերապաշտ ած. կայսերապաշտութեան հետեւող։ կայսերապաշտութիւն գ. օտար երկիրներ իր երկրին շահերուն ենթարկելու եւ կեղեքելու քաղաքականութիւն։ կայսր գ. հռոմէական ինքնակալ; զանազան ազգերու վրայ տիրող արքայ։ կայսրութիւն գ. կայսերական իշխանութիւն; միապետութիւն, աշխարհակալութիւն։ կայսրուհի գ. կայսրի կին, կին վեհապետ։ կայտառ ած. աշխոյժ, առոյգ, վառվռուն։ կայտռալ չզ. ցատկռտել, խայտալ։ կայք գ. գոյք, կազմուածք; բնակութեան տեղ; համացանցային էջ։ կանամբի ած. կին ունեցող, ամուսնացած (տղամարդ)։ կանանի գ. կիներ։ կանանոց գ. կիներու վերապահուած բնակարան; հոն բնակող կիները, հարեմ։ կանանչ ած. թարմ, խոտի գոյն, դալար։ կանաչ ած. թարմ, խոտի գոյն, դալար։ կանանչաւէտ ած. կանանչներով լեցուն, դալարաւէտ։ կանաչեղէն գ. բանջարեղէն, խոտեղէն։ կանաչորակ ած. կանանչի մօտ, թեթեւ կանանչ։ կանաչութիւն գ. խոտ, դալարիք; կանաչ գոյն։ կանացի ած. կնոջական, իգական։ կանացիութիւն գ. կնոջ յատուկ վարուելակերպ՝ հրապոյր։ կանգառ գ. փոխադրակառքի որոշուած կայան՝ կանգ առնելու։ կանգ չզ. կանգ առնել, կենալ, դադրիլ։ կանգնաչափ գ. կանգուն։ կանգնել նրգ. բարձրացնել, կառուցանել, հիմնել։ կանգնիլ չզ. կայնիլ, ոտքի ելնել, գետնէն բարձրանալ։ կանգնում գ. բարձրացում, կառուցում։ կանգուն գ. 68 սանթիմեթր երկարութիւն։ կանգուն ած. կայնած, անխախտ, հաստատ։ կանեփ գ. բոյս, որմէ հիւսուածեղէն կը պատրաստեն, իսկ հունտերէն՝ իւղ։ կանթ գ. ամանի կոթ, աման բռնելու ականջ։ կանթեղ գ. ձէթով ու պատրոյգով լուսաւորող ճրագ։ կանխաբանութիւն գ. նախագուշակութիւն, մարգարէութիւն; յառաջաբան։ կանխագէտ ած. առաջուց գիտցող, չպատահած տեսնող։ կանխագիտութիւն գ. առաջուց գիտնալը, կանխատեսութիւն։ կանխագուշակ ած. սկիզբէն գուշակող։ կանխագուշակութիւն գ. մարգարէութիւն։ կանխազգուշութիւն գ. նախազգուշութիւն։ կանխազդ գ. նախապէս տրուած ազդարագիր։ կանխածին ած. ժամանակէն կամ ուրիշէն առաջ ծնած։ կանխակալ ած. նախապէս կազմուած (համոզում)։ կանխահաս ած. ժամանակէն առաջ հասած։ կանխամտածել նրգ. չպատահած, նախապէս մտածել։ կանխամտածուած ած. սկիզբէն մտածուած, ծրագրուած։ կանխայայտ ած. կանխաւ յայտնուած, սկիզբէն գիտցուած։ կանխանշան գ. նախանշան, ախտանիշ։ կանխավճար գ. ապրանքի մասնակի ու կանխապէս վճարում։ կանխատես ած. ուրիշէն առաջ տեսնող, նախատես։ կանխատեսութիւն գ. առաջ տեսնելը; նախախնամութիւն։ կանխարգելութիւն գ. նախօրօք միջոցառում, կանխազգուշութիւն։ կանխաւ մկ. առաջուց, նախապէս։ կանխել չզ. նրգ. ուրիշէ առաջ շարժիլ; առաջքը առնել։ կանխիկ ած. ոչ-պարտքով, ստանալէ առաջ (վճարում)։ կանխորոշ ած. կանուխէն որոշուած, ճակատագրական։ կանխորոշում գ. նախամտածութիւն, չպատահած որոշում։ կանխօրօք մկ. նախապէս, օրեր առաջ։ կանկառ գ. գնդագլուխ բանջարի տեսակ (արտիշօ)։ կանկրուկ գ. ձեռքի, ոտքի կոշտեր։ կանոն գ. օրէնք, սահման, ուղեգիծ; ծէս ու շարական։ կանոնագէտ գ. կանոններու մասնագէտ՝ հմուտ։ կանոնագիր գ. բանաձեւուած կանոններու ամբողջութիւն։ կանոնագիրք գ. կանոններ պարունակող գիրք, օրինագիրք։ կանոնագլուխ գ. կանոնի տակ խմբուած սաղմոսներուն վերջին խումբը։ կանոնադրութիւն գ. սահմանադրութիւն, կարգ կանոն, կանոնի գործադրում։ կանոնազանց ած. կանոնը չպահող, օրինազանց։ կանոնական ած. կանոնի համեմատ։ կանոնապահ ած. կանոնը պահող, օրինապահ։ կանոնաւոր ած. կանոնով եղած, ճշդապահ, ժամը ժամին։ կանոնաւորել նրգ. կարգ կանոնի մտցնել, բնականոն դարձնել։ կանոնաւորութիւն գ. կանոնաւոր ընթացք։ կանոնաւռրում գ. կարգ կանոնի ենթարկում, կարգաւորում։ կանոնիկոս գ. լատին աւագերեց։ կանուխ ած. մկ. ժամանակէն առաջ, վաղ, վաղեմի։ կանչ գ. կոչ, հրաւէր; ձայն, գոչիւն, աղաղակ։ կանչել նրգ. կոչել, անունը տալ; հրաւիրել; ձայնել, երգել։ կանչվռտուք գ. պոռոց, աղմուկ, գոռգոռոց։ կաշառակերութիւն գ. կաշառք ուտելը, կաշառառութիւն։ կաշառառու գ. կաշառք ուտող, կաշառակեր։ կաշառել գ. կաշառքով իր կողմը քաշել։ կաշառք գ. ապօրինի գործը յաջողցնելու նուէր։ կաշեայ ած. կաշիէ։ կաշեգործ գ. կաշի պատրաստող արհեստաւոր, խաղախորդ։ կաշեգործարան գ. կաշի պատրաստող գործարան։ կաշեկազմ ած. կաշիէ կազմով։ կաշեղէն գ. կաշիէ պատրաստուած առարկաներ։ կաշեպատ ած. կաշիով ծածկուած։ կաշի գ. անասուններու մաքրուած մորթ, մաշկ (բարակ)։ կաշկանդել նրգ. ազատութեան արգելք ըլլալ, կապի ենթարկել, սահման դնել։ կաշկանդում գ. արգելք, կապում։ կաշմբուռն ած. ուժեղ, հուժկու, պինդ։ կաչաղակ գ. շատախօս թռչուն, անծեղ։ կապ գ. զօդ, յօդ; բռնող լար, չուան; առընչութիւն, յարաբերութիւն, կենակցութիւն։ կապալ գ. որոշ ժամանակի մէշ գործ աւարտելու կամ տեղ վարձելու պայմանաւոր համաձայնութիւն։ կապալառու գ. շէնքի կամ այլ գործի շինութիւնը ստանձնող գործակատար; պետական գանձիչ։ կապալատու գ. գործը կապալով տուող։ կապակցութիւն գ. առընչութիւն, աղերս, իրարու հհտ կապ։ կապայ գ. կղերականի երկայն պարեգօտ; կիներու շրջազգեստ (գեղջուկ)։ կապան գ. լեռներու մէջ նեղ անցք։ կապանք գ. բանտարկեալի շղթայ; եկեղեցական նզովք։ կապար գ. կապտագոյն ծանր մետաղ, արճիճ; փամփուշտ։ կապարահատիկ գ. կապարէ գնդիկ։ կապարճ գ. նետ դնելու աման։ կապարճաւոր ած. գ. աղեղնաւոր, կապարճակիր։ կապգիր գ. իրարու ընդելուզուած սղագիր։ կապել նրգ. միացնել, զօդել; կապ անցընել, կաշկանդել, սանձել; կախակայել։ կապելայ գ. գինետուն (քապարէ)։ կապերտ գ. լաթէ փռոց; քուրջ։ կապիկ գ. մարդու նմանող կենդանի; ած. միմոս։ կապիճ գ. խորշ կամ փոս (աչքի, մատանեքարի)։ կապկամարդ գ. կապիկի վիճակէն յեղաշրջուող մարդ; կէս կապիկ կէս մարդ արարած։ կապկել նրգ. ուրիշի ձեւերը կրկնել։ կապկութիւն գ. կապիկի ձեւեր, խեղկատակութիւն; անյաջող ընդօրինակում (նկարի)։ կապկպել նրգ. բազմաթիւ տեղերէն կապել։ կապոյտ ած. երկինքի գոյն, ծաւի, ասմազուն։ կապոց գ. ծրար, հակ, տրցակ։ կապուտ գ. աւար, կողոպուտ։ կապուտակ ած. կապոյտ գոյն։ կապուտաչուի ած. կապոյտ աչքով, կապուտաչեայ, խաժակն։ կապտաւուն ած. կապոյտի մօտ, կապտորակ։ կապտել նրգ. գերել, բռնել, սանձել; թալանել, կողոպտել։ կապտորակ ած. կապոյտի մօտ (գոյն), բաց կապոյտ։ կապտում գ. յափշտակում; զսպում, սանձում։ կառախումբ գ. շոգեկառք; շոգեկառքի կառային շարք։ կառաձիգ ած. կառք քաշող (ձի)։ կառանչ գ. ագռաւներու ձայն։ կառանչել չզ. ագռաւի ձայն հանել, խռպոտ ձայնով կանչել։ կառաշարք գ. շոգեկառքի վակոններու շարք։ կառաչ գ. աղմուկ, պոռչտուք, ողբ։ կառաչիւն գ. ուղտի ձայն; կառաչ։ կառապան գ. կառք վարող։ կառապետ գ. կառքերու առջեւէն ճամբայ բացող կառապան։ կառավարել նրգ. ղեկավարել, առաջնորդել։ կառավարիչ գ. պետական պատասխանատու, կուսակալ։ կառավարութիւն գ. պետութիւն, պետական ղեկավարութիւն; վարչաձեւ, նախարարական կազմ։ կառատուն գ. կառք, ինքնաշարժ դնելու տուն (կարաժ)։ կառարշաւ գ. կառքերով վազքի մրցում։ կառափ գ. գլուխ, գագաթ։ կառափել նրգ. գլխատել, գլուխը կտրել։ կառափնատ գ. գլխատող գործիք (կիյոթին)։ կառափնատել նրգ. գլուխը մարմնէն կտրել (կառափնատով)։ կառափնարան գ. գլխատելու տեղ։ կառոյց գ. շինուածք, կազմուածք, շէնք, յօրինուածք։ կառուղի գ. լայն բացուած ճամբայ (կառքերու)։ կառուցանել նրգ. շինել, կերտել, յօրինել։ կառուցել նրգ. շինել, կերտել, յօրինել։ կառուցող ած. շինող, շինարար։ կառուցուածք գ. շինուածք, շէնք, կազմուածք, սարք։ կառուցում գ. կերտում, շինում, շինարարութիւն։ կառչ գ. լծակ (անիւը կեցնող), արգելակ (ֆրէն)։ կառչակ գ. լծակ (անիւը կեցնող), արգելակ (ֆրէն)։ կառչիլ չզ. զօրաւոր կպիլ, փարիլ (ձեռքերու ուժով)։ կառք գ. անիւաւոր փոխադրական միջոց։ կասեցնել նրգ. դադրեցնել, կեցնել, խափանել։ կասեցում գ. դադրեցում, խափանում։ կասիա գ. դարիճենի; անոր տերեւը, որ իբր համեմ կը գործածուի (տարչին)։ կասիլ չզ. կանգ առնել, դադրիլ, վերջանալ։ կասկ գ. շագանակ; մաքրուած հատիկ (ցորեն); հերիսա։ կասկած գ. տարակոյս, երկիւղ, անվստահութիւն։ կասկածամիտ գ. շատ կասկածոտ, չվստահող։ կասկածանք գ. կասկած, վերապահութիւն, տարակոյս։ կասկածելի ած. տարակուսելի, անհաւանական; վտանգաւոր, խուսափելի։ կասկածիլ չզ. տարակուսիլ, երկբայիլ։ կասկարել նրգ. կասկարայի վրայ (միս, ձուկ) խորովել։ կասկարայ գ. միս՝ ձուկ խորովելու ճաղաւոր սեղան։ կասկենի գ. շագանակի ծառ։ կասում գ. դադարում (վնասակար շարժումի)։ կատակ գ. զաւեշտ, հանաք, սրամտութիւն։ կատակաբան գ. կատակներ ընող, պատմող։ կատակաբանութիւն գ. զուարճախօսութիւն, սրախօսութիւն։ կատակախաղ գ. թատերական զաւեշտ։ կատակախօս գ. կատակաբան, ծիծաղախօս։ կատակախօսութիւն գ. կատակաբանութիւն։ կատակասէր ած. կատակներ սիրող, ծիծաղասէր։ կատակել չզ. կատակ ընել; ձեռքի խաղ ընել; լուրջ չըսել։ կատակերգակ գ. կատակերգութիւն խաղացող, գրող։ կատակերգու գ. կատակերգութիւն գրող։ կատակերգութիւն գ. թատերական երկ՝ կեանքի ծիծաղհլի կողմերը շօշափող, զաւեշտ; խեղկատակութիւն, կեղծիք։ կատաղի ած. վայրենի, մոլեգին; սաստիկ, ծայրայեղ, մոլի։ կատաղութիւն գ. զայրոյթ, մոլուցք; մոլեգնութիւն (շան)։ կատար գ. գագաթ, ծայր; վերջ, աւարտ։ կատարած գ. վախճան, լրում, աւարտ։ կատարեալ ած. ամէն կողմով անթերի, տիպար;ամբողջական, լման։ կատարել նրգ. ընել, իրագործել; աւարտել, գլուխ հանել; գործադրել (յայտագիր)։ կատարելագործել նրգ. կատարելութեան հասցնել, բարելաւել։ կատարելութիւն գ. անթերիութիւն, գագաթնակէտ։ կատարողութիւն գ. դերակատարութիւն, գործօն պաշտօն։ կատարուիլ չզ. իրագործուիլ; նահատակուիլ։ կատարում գ. գործադրում; ամբողջացում; աւարտ։ կատղիլ չզ. սաստիկ զայրանալ, կատաղի դառնալ, մոլեգնիլ։ կատու գ. ընտանի կենդանի, փիսիկ։ կար գ. կարուածք, ասեղով կցուածք, կութ։ կարագ գ. կաթի սերէն հանուած իւղ, կոգի։ կարապ գ. ջրային վայելչակազմ թռչուն, փոր։ կարապի գ. կարապի երգ, վերջին ստեղծագործութիւն։ կարապետ գ. ճամբայ բացող, ռահվիրայ։ կարաս գ. հողէ մեծ աման (ջուրի, գինիի)։ կարասի գ. կահ, տնային գոյքեր (կահաւորումի)։ կարաւան գ. անապատը կտրող ուղտաւորներու խումբ; մարդկային շարան։ կարաւանապետ գ. կարաւանի գլխաւոր։ կարգ գ. շարք, յաջորդութիւն, հերթ, դասարան; եկեղեցական աստիճան, ծէս; կրօնական ուխտ։ կարգաբան գ. կարգախօս, բնաբան։ կարգադիր ած. կարգադրիչ; կարգի գործադրումին հսկոդ, կազմակերպիչ։ կարգադրել նրգ. կարգի դնել; սահմանել, կանոնաւորել։ կարգադրութիւն գ. որոշում; միջոցառում։ կարգազուրկ ած. իր աստիճանէն զրկուած (եկեղեցական)։ կարգաթող ած. հոգեւորականի վիճակէն հրաժարած։ կարգալոյծ ած. կարգազուրկ։ կարգախօս գ. նշանաբան (լոզունգ); գաղտնի գործողներու միջեւ իրար ճանաչման խօսք։ կարգապահ ած. օրէնքի հնազանդ, կարգ կանոնը պահող; կարգի պահպանման հսկող։ կարգապահութիւն գ. կարգ-կանոնի գործադրում, կանոնապահութիւն։ կարգաւ մկ. հերթով, շարքով։ կարգաւոր գ. եկեղեցական կարգ ստացած անձ։ կարգաւորել նրգ. կարգի բերել, դասաւորել, բարեկարգել։ կարգաւորում գ. կանոնաւորում, դասաւորում։ կարգել նրգ. պաշտօն նշանակել, սահմանել, կարգ դնել; ամուսնացնել։ կարդալ նրգ. ընթեռնուլ, ուսանիլ; կանչել։ կարդինալ գ. ծիրանաւոր, լատին եկեղեցւոյ իշխանաւոր։ կարել նրգ. կար աշխատիլ, կարով միացնել; կարենալ։ կարելի ած. հնարաւոր։ կարելիութիւն գ. հնարաւորութիւն, ատակութիւն։ կարեկից ած. ցաւակցող, նոյն կարիքները զգացող, վշտակից։ կարեկցիլ չզ. ցաւակցիլ, ուրիշին ցաւը հասկնալ ու գթալ։ կարեկցութիւն գ. գութ, ցաւակցութիւն։ կարենալ նրգ. կրնալ։ կարեվէր ած. խոր վէրք ստացած, ծանրապէս խոցուած։ կարեւոր ած. հարկաւոր, ծանրակշիռ; հռչակաւոր։ կարեւորութիւն գ. արժէք, կշիռք; անհրաժեշտութիւն։ կարթ գ. ձուկ որսալու ճանկ, կեռ; նետի գլուխ; ծունկի ետեւի խոռոչ, սրունքի մկան; որոգայթ։ կարթակոտոր ած. ոտքը, թեւը կտրուած (յօդաւորումէն)։ կարթել նրգ. կարթով թռնել, որսալ։ կարիճ գ. թունաւոր խայթոցով սարդանման կենդանի, կոր։ կարիք գ. պիտոյք, պահանջք (մարմնի եւ հոգիի); ուռեցք։ կարծել նրգ. սեպել, համարել։ կարծեցեալ ած. կարծուած, համարուած։ կարծիք գ. համարում, տեսակէտ, վարկած։ կարծր ած. պինդ, տոկուն, թանձր; վիրաւորիչ; անզգայ։ կարծրամորթ ած. կարծր մորթ ունեցող, կարծրաթաղանթ։ կարծրանալ չզ. պնդանալ; անզիջող դառնալ, բրտանալ։ կարծրասիրտ ած. անգութ, դաժան։ կարծրութիւն գ. չոր ու պինդ յատկութիւն; անզգայութիւն։ կարկահ գ. փայտէ շրջանակ ասեղնագործի։ կարկամ ած. ծռած, ծալուած, կծկուած; պապանձած, մունջ։ կարկամիլ չզ. կծկուիլ, ցամքիլ; լեզուն քաշուիլ, պապանձիլ։ կարկամութիւն գ. մարմնի կամ ջիղերու կծկում, պրկում։ կարկանդակ գ. քաղցր խմորեղէն, բլիթ, ծաղ։ կարկաչ գ. ջուրի ձայն, գլգիլ։ կարկաչահոս ած. կարկաչելով հոսող (ջուր)։ կարկաչել չզ. գլգլալ, խոխոջել։ կարկաչիւն գ. վազող ջուրի մեղմ ձայն։ կարկառ գ. քարակոյտ; դուրս ցցուած մաս (լերան); ած. կարկառած, վեր երկարած։ կարկառել նրգ. երկարել (ձեռք), պարզել; սեւեռել։ կարկառուն ած. ցայտուն, ականաւոր; դուրս ցցուած։ կարկատանք գ. կարկատուած իրեր; կցկտուր պատճառներ։ կարկատել նրգ. կարկտանով նորոգել, կարկտնել; անկապ իրեր իրարու կպցնել։ կարկատուն ած. կարկտնուած; շինծու։ կարկափել չզ. ակռաները իրարու զարնել (ցուրտէն, վախէն)։ կարկեհան գ. մութ կարմիր թափանցիկ սուտակ (գոհար)։ կարկիլ չզ. պապանձիլ, սմքիլ։ կարկին գ. շրջանակ գծելու երկճիւղ գործիք։ կարկուտ գ. սառէ հատիկ անձրեւէ կազմուած։ կարկտան գ. հագուստի ծակած մասերը ծածկող կտոր; ած. անկապ մասերով յարմարցուած։ կարկտել չզ. կարկուտ տեղալ, կարկուտի պէս թափուիլ։ կարկտնել նրգ. կարկտանով կարել, կարկատել։ կարճ ած. ոչ-երկայն, համառօտ; կտրուկ, սուղ։ կարճաբանել չզ. կարճ խօսիլ, համառօտ ըսել։ կարճազդ գ. ծանուցումի կարճ ֆիլմ (քլիփ)։ կարճաժապաւէն գ. կարճ պարունակութեամբ եւ տեւողութեամբ ֆիլմ։ կարճախօս գ. կարճ խօսող, հակիրճ բառերով ըսող։ կարճահասակ սւծ. հասակը կարճ, կոտակ։ կարճամիտ ած. խելքը կարճ, դատողութիւնը նեղ։ կարճառօտ ած. քիչ խօսքով, համառօտ։ կարճատես ած. տեսողութիւնը տկար; նեղմիտ, ոչ շրջահայեաց։ կարճատեւ ած. քիչ տեւող, վաղանցուկ։ կարճել նրգ. երկայնքէն նուազեցնել (հագուստ, մազ)։ կարճեցնել նրգ. կարճ կապել, տեւողութիւնը նուազեցնել։ կարճմտութիւն գ. խելքի կարճութիւն, մանկամտութիւն։ կարճնալ չզ. հասակը նուաղիլ, տեւողութիւնը պակսիլ։ կարճոգի ած. չհամբերող, չդիմացող, նեղսիրտ։ կարճութիւն գ. փոքր հասակ; տեւողութեան սղութիւն։ կարմիր ած. արիւնի գոյն, բոսոր, շէկ։ կարմրալանջ գ. պզտիկ թռչուն՝ կարմիր կուրծքով։ կարմրախայտ գ. գետի ձուկ՝ կարմիր խայտուցով։ կարմրախտ գ. տարափոխիկ հիւանդութիւն, որ փոքրերուն մորթին վրայ կարմիր բիծեր կը յառաջացնէ։ կարմրահեր ած. մազերը կարմիր։ կարմրամորթ ած. գ. մորթը կարմիր ցեղ (հնդիկ)։ կարմրամօրուս ած. մօրուքը կարմիր։ կարմրիլ չզ. կարմիր դառնալ, շառագունիլ; շիկնիլ։ կարմրորակ ած. կարմիրի մօտ։ կարմրութիւն գ. կարմիր ըլլալը, շիկնում։ կարմրուկ գ. մորթի հիւանդութիւն, հարսանիթ։ կարմրուկ ած. անուշ կարմիր։ կարշապինդ ած. ջղուտ, կարշնեղ։ կարշմբուռն ած. կարշապինդ, պինդ սեղմող։ կարշնեղ ած. ջղուտ, ջլապինդ, ուժեղ, հուժկու։ կարող ած. որ կրնայ, ընդունակ, ատակ; հզօր, ճարտար։ կարողանալ նրգ. կարենալ, ձեռք բերել։ կարողութիւն գ. զօրութիւն, միջոց; հարստութիւն, ձիրք։ կարողչէք գ. կարի վճարուած գին, դերձակի վարձք։ կարոս գ. ախորժաբեր բոյս։ կարուածք գ. կար, կարելու տեսակ, կերպ։ կարուակ գ. հնակարկատ, կօշիկ կարող։ կարպետ գ. հիւսուած օթոց։ կարօտ գ. սիրածը տեսնելու զօրաւոր տենչանք, անձկութիւն; ած. զուրկ, կարիք ունեցող։ կարօտագին ած. շատ կարօտած, ըղձագին։ կարօտախտ գ. սաստիկ կարօտնալէն ծագած տառապանք։ կարօտակէզ ած. կարօտէն այրող, կարօտավառ։ կարօտեալ գ. չքաւոր, կարօտի մէջ ինկած, չունեւոր։ կարօտիլ չզ. պէտք ունենալ, պահանջք զգալ։ կարօտնալ նրգ. սիրածը տեսնելու մեծ փափաք զգալ։ կարօտութիւն գ. աղքատութիւն; պակաս, կարիք։ կացարան գ. ժամանակաւոր բնակութեան տեղ, իջեւան։ կացին գ. փայտ կտրելու գործիք, տապար, սակր։ կացինահարել նրգ. կացինով զարնել, կտրել։ կացութիւն գ. վիճակ, դիրք։ կացուրդ գ. տօնախմբութիւն, նուագահանդէս։ կացուցանել նրգ. ընել, գոյացնել, կարգել։ կաւ գ. աման շինելու գոյնզգոյն հող՝ բրուտին պիտանի։ կաւագործ գ. կաւէ առարկաներ շինող, բրուտ։ կաւառ գ. ջուրի ճամբայ, ջրուղի (դաշտ ջրելու)։ կաւատ գ. մեղքի միջնորդ, կին հայթայթող։ կաւաքար գ. դեղինի եւ կարմիրի միջեւ հանքային հող, որ որպէս ներկ կ՚օգտագործուի (օքր)։ կաւեղէն ած. կաւէ շինուած (առարկայ)։ կաւիճ գ. գրատախտակի վրայ գրելու կրաքար։ կափ գ. դուռ զարնելու թակ, ուռնակ։ կափարել նրգ. գոցել, վրան կափարիչ դնել։ կափարիչ գ. վրան դրուող ու գոցող իր, խուփ, կափոյր։ կափկափել չզ. ակռայ ակռայի զարնել (ցուրտէն); արագիլի ձայն հանել։ կափոյր գ. կափարիչ։ կափուլ գ. խփուելով բռնող որոգայթ։ կափում գ. կպչելով գոցում (թարթիչներու)։ կաքաւ գ. հաւազգի կենդանի, թռչուն; պար։ կաքաւել չզ. պարել, ոստոստալ։ կեանք գ. կենդանութիւն, ողջութիւն, ապրում; եռանդ, աշխոյժ; վարք։ կեդրոն գ. տարածութեան՝ ճառագայթումի մեկնակէտ, օճախ; բազմաճիւղ գործունէութեան ղեկավար աթոռ։ կեդրոնախոյս ած. կեդրոնէն դուրս ձգտող (շարժում, ուժ)։ կեդրոնական ած. կեդրոնի մէջ գտնուող; գլխաւոր։ կեդրոնաձիգ ած. դէպի կեդրոն ձգտող։ կեդրոնանալ չզ. ուշադրութիւնը մէկ կէտի վրայ լարել, ամփոփուիլ, համախմբուիլ։ կեդրոնացնել նրգ. մէկ կէտի վրայ խմբել։ կեդրոնացում գ. ամփոփում, մտքի սեւեռում; մէկ կեդրոնի շուրջ համախմբում (վարչական, ռազմական)։ կեղ գ. չորցած վէրքի կեղեւ; վէրք, խոց։ կեղակարծ ած. տարակուսելի, անսպասելի։ կեղեւ գ. պատեան պտուղի, ծառի, կճեպ, մաշկ։ կեղեքել նրգ. նեղել, ճնշել, հարստահարել։ կեղեքիչ ած. հարստահարիչ, կողոպտիչ։ կեղեքում գ. կողոպտում, հարստահարութիւն։ կեղծ ած. շինծու, սուտ, արհեստական, անհարազատ։ կեղծամ գ. կեղծ մազ։ կեղծանուն գ. շինծու անուն; ծածկանուն։ կեղծարար գ. խարդախող, նմանցնելով կեղծ գործեր հանող։ կեղծարարութիւն գ. կեղծ նմանեցում՝ իրականը փոխանակելու համար, խաբէութիւն։ կեղծաւոր ած. գ. երկու երես, խաբեբայ, շողոմ։ կեղծաւորութիւն գ. երկերեսութիւն, շողոքորթութիւն։ կեղծել նրգ. խստելու համար ձեւացնել; խեղաթիւրել։ կեղծիք գ. կեղծ ձեւացում, խաղ, հնարք; սուտ երեւոյթ։ կեղուել նրգ. կեղեւը հանել, ստկել։ կեղտ գ. աղտ, բիծ, անմաքրութիւն, արատ։ կեղտոտ ած. աղտոտ, անմաքուր, գռեհիկ, աղտեղի։ կեղտոտել նրգ. աղտոտել, արատաւորել, անպատուել։ կեղտոտութիւն գ. աղտոտութիւն, անմաքրութիւն։ կեղցաւ գ. քաղցկեղ, քանսեր։ կեմ գ. բոյս՝ որմէ չուան կը շինեն; խոտէ չուան։ կենալ չզ. մնալ, կայնիլ, կանգ առնել։ կենակից գ. կեանքի ընկեր, ամուսին; հոմանի, սիրուհի։ կենակցիլ չզ. իբր այր ու կին ապրիլ; միատեղ ապրիլ։ կենարար ած. կենդանացնող, կեանք տուող։ կենդանաբանութիւն գ. գիտութեան այն մասը, որ կը զբաղի զանազան շնչաւորներու դասակարգութեամբ։ կենդանաբոյս գ. բոյսի ձեւով կենդանի։ կենդանագիր գ. կենդանի դիմանկար։ կենդանական ած. կենդանիներու աշխարհին վերաբերող։ կենդանահատել նրգ. ողջ ողջ անդամ կտրել։ կենդանանալ չզ. կեանք առնել, վերապրիլ։ կենդանարար ած. ողջ պահող, կեանք տուող։ կենդանի ած. ողջ, ապրող, շարժուն, վառվռուն։ կենդանի գ. անասուն, շնչաւոր։ կենդանութիւն գ. ողջութիւն, կեանք; շարժում, եռուզեռ։ կենդրոն գ. կեդրոն, մեկնակէտ, օճախ։ կենսաբանութիւն գ. գործարանաւոր մարմիններու կեանքը ուսումնասիրող գիտութիւն։ կենսաբաշխ ած. կեանք բաշխող՝ նուիրող, կենսատու։ կենսաբջիջ գ. ապրող մարմնի բջիջ։ կենսագիր գ. անձի կեանքը պատմող հեղինակ։ կենսագործել նրգ. կեանք հաղորդել, ստեղծել։ կենսագրական ած. գ. կենսագրութիւն եւ անոր վերաբերեալը։ կենսագրութիւն գ. կեանքի պատմութիւնը։ կենսաթոշակ գ. հանգիստի կանչուած մարդու թոշակ։ կենսալից ած. կեանքով լեցուն, աշխոյժ։ կենսախօսութիւն գ. կենսաբանութիւն։ կենսական ած. կեանքի վերաբերող, էական, ծանրակշիռ։ կենսաձիր ած. կեանք տուող։ կենսամակարդակ գ. ապրուստի, բարեկեցութեան աստիճան։ կենսանիւթ գ. վիթամին, սննդեղէններու կենդանական աւիշ։ կենսապահիկ գ. օրապահիկ, ապրելու միջոցներ։ կենսապարգեւ ած. կեանք պարգեւող, կենսաձիր։ կենսասէր ած. վայելել սիրող, զուարճասէր։ կենսատու ած. կեանք տուող, փրկարար։ կենսարար ած. կեանք հաղորդող, ողջացնող։ կենսաւէտ ած. կեանքով լեցուն, կենսալից։ կենսաւորել նրգ. կեանք հաղորդել, կենդանացնել։ կենսիկ գ. ամենամանր էակ, մանրէ։ կենսոլորտ գ. օդի եւ առողջապահական միջավայր, որուն մէջ կ՚ապրինք։ կենսունակ ած. ապրելու ուժ ունեցող, գործունեայ, կենդանի։ կենսունակութիւն գ. ապրելու աշխոյժ, գործօնութիւն։ կենսուրախ ած. ուրախ կեանքով, զուարթ, առոյգ, շէն։ կենտ գ. անզոյգ, կոճատ։ կենցաղ գ. ապրելակերպ, վարմունք, կեանք։ կենցաղագէտ ած. գ. բարեկիրթ, քաղաքավարութեան օրէնքներուն ծանօթ։ կենցաղագիտութիւն գ. նիստուկացի պատշաճութեանց ծանօթութիւն, բարեկրթութիւն։ կենցաղագրութիւն գ. ժողովուրդի բարքերու նկարագրութիւն։ կենցաղասէր ած. ժամանց սիրող, վայելել սիրող։ կենցաղավարիլ չզ. ապրիլ, վարուիլ, կեանք անցընել։ կեռ գ. ճանկի ձեւով ծայր ունեցող երկաթ, ճանկ, կարթ; ած. ծռած ծայրով, կոր։ կեռաս գ. կեռասենիի պտուղ։ կեռասեղ գ. կեռ գլուխով ասեղ։ կեռասենի գ. կեռասի ծառ, բալենի (թթուաշ), նորգենի (վայրի)։ կեռասօղի գ. կեռասէ պատրաստուած խմիչք (ոգելից)։ կեռիք գ. ժանիք; ատամնաւոր ծնօտ, սղոցաբերան։ կեռնեխ գ. սարեակ։ կեռոն գ. հաստ ու երկայն մոմ։ կեսար գ. կայսր։ կեսուր գ. կնոջ ամուսնոյն մայրը, սկեսուր։ կեսրայր գ. կեսուրին ամուսինը։ կեր գ. կերակուր (անասունի); որսալու խայծ; փտախտ։ կերակուր գ. սնունդ, ուտելիք։ կերակրել նրգ. սնուցանել, սնունդ տալ, մեծցնել։ կերկեր գ. կոկորդային խեղդուած ձայն։ կերկերախօս ած. խռպոտ ձայնով խօսող։ կերկերուն ած. խռպոտ, ճաթած։ կերոն գ. կեռոն, հաստ ու երկայն մոմ։ կերուխում գ. հացկերոյթ, խնճոյք, գինարբուք։ կերպ գ. ձեւ, եղանակ, միջոց, տեսակ։ կերպաձեւել նրգ. կերպաւորել, օրինակել, ձեւ տալ։ կերպանալ չզ. ձեւանալ, երեւոյթ առնել։ կերպաս գ. հիւսուածեղէն, դիպակ (մետաքսէ), ասուի (բուրդէ), կտաւ (բամպակէ)։ կերպասեղէն գ. կերպասէ շինուած իրեղէն։ կերպար գ. արուեստագէտի մարմնաւորած դերը, ստեղծած տիպարը։ կերպարանափոխութիւն գ. կերպարանքէ ուրիշ կերպարանք անցնիլը, ձեւափոխութիւն, կերպափոխութիւն։ կերպարանափոխուիլ չզ. ձեւափոխուիլ, անճանաչելի դառնալ։ կերպարանք գ. արտաքին տեսք՝ ձեւ, երեւոյթ, հանգամանք։ կերպարուեստ գ. արուեստի ձեւ, որ կ՚արտայայտուի շօշափելի գիծերով (քանդակագործութիւն, նկարչութիւն)։ կերպաւորել նրգ. ցանկացած կերպարանքի ներքեւ ներկայացնել, նմանցնել։ կերպափոխութիւն գ. ձեւէ ուրիշ ձեւ անցնիլը, այլակերպիլը, կերպարանափոխութիւն։ կերպընկալ ած. դիւրաւ ձեւ առնող նիւթէ շինուած (փլասթիք)։ կերտել նրգ. կառուցանել, շինել, ստեղծել, յօրինել։ կերտում գ. կառուցում, ստեղծում։ կեցուածք գ. կայնելու ձեւ, նիստուկաց, դիրք, վարուելակերպ։ կեցութիւն գ. ապրուստ, գոյութիւն։ կեցցէ ձյն. ապրի՛, հուռռա՛։ կզակ գ. ծնօտին ամէնէն յառաջացած մասը, ծնօտ։ կզաքիս գ. մուշտակաւոր փոքր կենդանու տեսակ։ կզիլ չզ. կուզ դառնալ։ կզութիւն գ. կուզ ըլլալը։ կէզ ած. այրած։ կէս գ. ած. հաւասար կիսուած ամբողջութեան մէկ մասը։ կէսօր գ. միջօրէ։ կէտ գ. միջակէտ; նիշ; յաղթանակի նշում; կէտձուկ։ կէտադրել նրգ. կէտեր դնել, կէտերով բաժնել (գրութիւնը)։ կէտադրութիւն գ. ուղղագրական կետերու գիտութիւն, ճիշդ գործածութիւն։ կէտանիշ գ. կետադրութեան նշան։ կէտկիտել նրգ. կէտ կէտ զարդարել։ կէտձուկ գ. ծովային ամենամեծ ստնաւոր ձուկ։ կթան ած. կաթ տուող կենդանի, կաթնտու։ կթել նրգ. կաթ՝ պտուղ քաղել; կողոպտել, փետել։ կթեղէն գ. հաւկիթ, կաթ, կարագ, պանիր, մածուն։ կթոտ ած. ուժէ ինկած, դողդոջ, երերուն, վատուժ։ կթոտիլ չզ. յոգնութենէ, ծերութենէ թուլնալ, ուժաթափիլ։ կթոց գ. պտուղ քաղելու կողով; կաթ կթելու աման։ կիզակէտ գ. լուսանկարչական կէտ, ուր պատկերը ամէնէն յստակ դիրքի վրայ է (ֆոքիւս), բեկումի կէտ (ճառագայթի)։ կիզանիւթ գ. վարելանիւթ (պէնզին, քարիւղ)։ կիզանուտ ած. դիւրաւ այրող (նիւթ), դիւրակէզ, հեշտավառ։ կիզել նրգ. այրել, խանձել, տոչորել։ կիզիչ ած. այրող, տոչորող, հրավառ։ կիզում գ. այրում, սպառում։ կիթ գ. կթեղէն, կթելը; ձու։ կիթառ գ. լարաւոր երաժշտական գործիք։ կիթառահար գ. կիթառ նուազող։ կիծ գ. խայթուածք, եռք։ կին գ. մարդկային իգական սեռ, ամուսին։ կինճ գ. վայրի խոզ (արու)։ կիպ ած. կպած։ կիսաբաց ած. կէս բաց։ կիսաբոլոր ած. կիսաշրջան, կիսաբոլորակ։ կիսաբոլորակ ած. կէս շրշանակի ձեւով, կիսակլոր։ կիսագունդ գ. աշխարհագունդի կէսը։ կիսագրագէտ գ. կէս ուսումով մարդ; խեղճ գրող։ կիսալոյս գ. կիսաստուեր, կէս լոյս։ կիսալուսին գ. լուսնին կէսը։ կիսախաղ գ. խաղի կէս տեւողութիւն, դադար։ կիսախուփ ած. կէս գոցած, կիսափակ։ կիսակործան ած. կէսով կործանած, կիսաքանդ, կիսաւեր։ կիսամեայ ած. կէս տարուան։ կիսամեռ ած. կէս մեռած։ կիսամերկ ած. կէս մերկ։ կիսամսեայ ած. կէս ամսուայ, 15 օրեայ։ կիսայր գ. առնականութենէ զուրկ մարդ, ներքինի։ կիսանդրի գ. մարդը մէջքէն վեր ներկայացնող արձան։ կիսապաշտօնական ած. կէս պաշտօնական։ կիսասարկաւագ գ. սարկաւագութիւնը կանխող եկեղեցական աստիճան ունեցող անձ։ կիսաստուեր գ. կէս լոյս, կէս շուք, թերաստուեր։ կիսավանկ գ. սուղվանկ։ կիսաւարտ ած. կէս աւարտած, կէս մնացած, կիսկատար։ կիսատ ած. կէս մնացած, անաւարտ։ կիսատել նրգ. անաւարտ թողուլ, պակսեցնել, կէսկէս ձգել։ կիսափակ ած. կէս գոցուած, կիսախուփ։ կիսափուլ ած. կէս փլած, կիսաւեր։ կիսաքանդ ած. կէս քանդուած, կիսակործան։ կիսել նրգ. մէջտեղէն կտրել, երկուքի բաժնել։ կիսեփ ած. կէս եփած։ կիսկատար ած. թերի, անաւարտ, կիսատ։ կիսվար գ. երաժշտական նշան, որ կը պահանջէ կէս ձայնի իջեցում, պէմոլ։ կիսվեր գ. երաժշտական նշան, որ կը պահանջէ կէս ձայնի բարձրացում, տիէզիս։ կիտ գ. օդի խառնակութիւն։ կիտազգի գ. կէտի ընտանիքին պատկանող։ կիտուած ած. գոյնզգոյն բանուած; գ. ապակիէ գոյնզգոյն ծեփ, որով անօթներու երեսը կը նկարեն, արծնապակի։ կիտուռ գ. մարախ։ կիտրոն գ. ջրալի թթու պտուղ՝ նարինջի նման, լեմոն։ կիր գ. ծեփի համար գործածուող գաճաքար։ կիրակի գ. միաշաբաթ, (յիսուսի յառնելուն օրը)։ կիրակնամուտ գ. շաբաթ երեկոն, ուր կը սկսի կիրակին։ կիրակնօրեայ ած. կիրակի օրուան յատուկ։ կիրառական ած. գործածական, գործադրելի։ կիրառել նրգ. գործածել; իրագործել, գործադրել։ կիրառութիւն գ. գործածութիւն, ընկալեալ ձեւով ըմբռնում։ կիրարկել նրգ. գործադրել, գործածել։ կիրարկութիւն գ. գործադրութիւն, գործածում։ կիրթ ած. քաղաքավար, կրթուած; մարզուած, վարժ։ կիրճ գ. լեռներու միջեւ նեղ անցք, կապան։ կիրք գ. ցասում, ցանկութիւն, տռփանք; հոգեկան հզօր շարժում (սէր, ատելութիւն); անսանձ հակում, մղում։ կից գ. ոտքի հարուած, աքացի; ած. կպած, իրարու կցուած, առընթեր։ կիւս գ. վհուկ, կախարդ։ կլայեկ գ. անագ (ժանգոտած ամանները փայլեցնող նիւթ)։ կլայեկել նրգ. կլայեկով փայլեցնել (մետաղ), անագազօծել։ կլանել նրգ. կլլել, լափել, խլել (ժամանակ)։ կլափ գ. անասունի բաց բերան; անդունդ, խորխորատ։ կլիմայ գ. երկրի օդի որպիսութիւնը։ կլլել նրգ. կոկորդէն անցընել, կուլ տալ; (գիտակցաբար) խաբուիլ։ կլկլալ չզ. եռացող կամ շիշէ պարպուող ջուրի ձայն հանել։։ կլկլակ գ. ծխելու գործիք, որ ծուխը ջուրին մէջէն կ՚անցընէ եւ խողովակով բերանը կը տանի (նարկիլէ)։ կլոր ած. գնդաձեւ, կլորակ; մեծկակ (գումար)։ կլորակ գ. բոլորակ, անիւաձեւ շրջագիծ։ կլորակ ած. կլոր։ կլորնալ չզ. կլոր դառնալ, գիրնալ, դուրս ուռիլ։ կլորութիւն գ. գնդաձեւութիւն, ուռածութիւն, կլոր մասեր։ կծել նրգ. խայթել, խածնել, վիրաւորել։ կծիծ ած. խածնող փրցնող (մուկ)։ կծիկ գ. փաթթուած թելի գնդակ; կնոջ քունքի մազ; չզ. կծիկ դնել, փախչիլ։ կծծի ած. ագահ, չտես, ճղճիմ։ կծկել նրգ. պրկել, սղմել, պռստել, փոթել։ կծկուիլ չզ. ինքնիր մէջ սեղմուիլ, պրկուիլ, ծուարիլ։ կծկում գ. կծկելը, գալարում, պրկում։ կծոտել նրգ. խածոտել։ կծու ած. այրող (համ), բարկ, խայթող, դառն։ կծում գ. խածնում, խայթում։ կծուութիւն գ. կծու համ; դառնութիւն։ կկզիլ չզ. ծունկերը կուրծքին դէմ կծկել՝ նստիլ։ կկոց գ. մագոգ, կերպաս հիւսող ասեղ։ կկոցել նրգ. աչքերը կծկել։ կկու գ. մագլցող թռչունի տեսակ, կուկու։ կղեր գ. եկեղեցական դաս։ կղերական ած. գ. հոգեւորական, կղերի պատկանող։ կղերականութիւն գ. հոգեւորականութիւն։ կղերանոց գ. կղերական պատրաստող դպրոց, դպրեվանք։ կղերիկոս գ. կղերական; աշակերտ կղերական։ կղզեակ գ. փոքր կղզի։ կղզի գ. ամէն կողմէն ջուրով շրջապատուած ցամաք։ կղզիանալ չզ. արտաքին շրջապատէն խզուիլ, մեկուսանալ։ կղկաթ ած. կարօտած, սիրտը բանի մը կապած։ կղկղանք գ. աղբ, աղտեղութիւն, ստամոքսի աւելցուք։ կղմինտր գ. աղիւս՝ տանիքը ծածկելու համար։ կղպանք գ. դուռը բանալիով փակող գործիք, փականք։ կղպել նրգ. բանալիով գոցել, փակել։ կճեայ ած. մարմարէ։ կճել նրգ. խայթել, վիրաւորել, կծել։ կճեպ գ. կեղեւ, պատեան։ կճղակ գ. ձիի, եզի եղունգ։ կճղակաւոր ած. կճղակ ունեցող (անասուն)։ կճուճ գ. խեցեղէն աման, պտուկ։ կճրտել նրգ. ակռաները իրարու քսել։ կմախք գ. մարմնի ոսկրոտիք; ծրագրի ուրուագիծ։ կմկմալ չզ. լեզուն չդառնալ, ծամծմել (բառեր)։ կնաթող ած. գ. կինը ձգած մարդ։ կնահաճոյ ած. կիներուն սիրելի, կնամեծար։ կնամարդ գ. կին; կնոջական ձեւեր առած մարդ, իգացած։ կնամեծար ած. կիներու ազնիւ վարմունք ցոյց տուող այր։ կնամոլ ած. գ. կիներու մոլի, կնասէր, ցանկամոլ։ կնասիրութիւն գ. կնամեծարութիւն; ցանկասիրութիւն։ կնատեաց ած. գ. կին ատող, խորշող կիներէն։ կնգղաւոր ած. գ. կնգուղ ունեցող կրօնաւոր։ կնգուղ գ. եկեղեցական սրածայր գլխարկ։ կնդրիտ գ. վառելանիւթի տեսակ, պէնզին։ կնդրուկ գ. ազնիւ տեսակի խունկ։ կնիկ գ. ամուսնացած մարդու կին; խոնարհ վիճակի կին։ կնիւն գ. ջուրի եզերքին բուսնող բարակ ու ճկուն բոյս՝ փսիաթ հիւսելու ծառայող։ կնիք գ. դրոշմ, նշան ստորագրութեան; վճիռ։ կնձնի գ. կարծր փայտով ծառ, թեղի։ կնճիթ գ. անասունի քիթ, պատիճ (փիղի), ծծոց (մեղուի)։ կնճիռ գ. խորշոմ (ճակատի); բարդութիւն, թնճուկ։ կնճռոտ ած. խրթին, բարդ, մանուածապատ։ կնճռոտել նրգ. կնճռոտ դարձնել, դժուարացնել, բարդել։ կնճռոտութիւն գ. բարդութիւն, խրթնութիւն։ կնոջական ած. իգական սեռի յատուկ, եւայական։ կնորս գ. կին հետապնդող։ կնութիւն գ. մէկուն կին ըլլալը, հարսնութիւն։ կնունք գ. մկրտութիւն ու դրոշմ (քրիստոնեայ դարձնող)։ կնտակ գ. ճաղատ։ կնտանալ չզ. ճաղատ դառնալ։ կնտել նրգ. մազերը ածիլել, սափրել։ կնտութիւն գ. ճաղատութիւն։ կնքահայր գ. նոր մկրտուած երեխան քահանայի ձեռքէն առնող (մարդ), քաւոր։ կնքահայրութիւն գ. կնքահայրի պաշտօն; խաչեղբայրութիւն; հովանաւորութիւն։ կնքամայր գ. նոր մկրտուած երեխան քահանային ձեռքէն առնող կին, քաւորկին։ կնքամոմ գ. կարմիր մոմ, որով դուռ կամ նամակ կը կնքեն։ կնքել նրգ. կնիք դրոշմել, վաւերացնել; մկրտել։ կշիռ գ. ծանրութեան չափ; տարողութիւն, ազդեցութիւն։ կշիռք գ. ծանրութիւն չափող գործիք; հեղինակութիւն։ կշռադատ ած. դատողութիւնը կշռուած; վճռող (ատեան)։ կշռաթաթ գ. կշիռքի նժար՝ աչք։ կշռել չզ. ծանրութիւն ունենալ, ազդել; նրգ. ծանրութիւնը չափել, բաղդատել, թեր ու դէմ կողմերը քննել։ կշռոյթ գ. դաշնաւոր չափ (ոտանաւորի, նուագի)։ կշտամբանք գ. յանդիմանութիւն, չեխ, սաստ։ կշտամբել նրգ. յանդիմանել, չեխել, պարսաւել։ կշտանալ չզ. յագենալ։ կոգի գ. զտուած կարագ։ կոզռակ գ. ուղտի ձագ։ կոթ գ. բռնատեղ, ցօղուն (բոյսի), մանիճ (մեքենայի), սողին (դանակի), մաճ (արօրի)։ կոթառ գ. մուրճի, կացինի աչք։ կոթող գ. մեծ դէպքի յուշաքար՝ արձան; անմեռ գործ։ կոթողել նրգ. կոթողի պէս տնկել; անմեռ գործ կանգնել։ կոթուն գ. կոթ, բուն։ կոլոլակ գ. ձաւարէ գնդաձեւ լիցք (քէօֆթէ)։ կոլոլիկ գ. միսի փոքր գնդիկներով կերակուր։ կոլոտ ած. կարճահասակ։ կոխ ած. կոխուած, ոտքի տակ գացած; ըմբշամարտ։ կոխան գ. ըմբշամարտ։ կոխել նրգ. ոտքը վրան դնել, քալել; ճմլել; տպել (դրամ)։ կոխկռտել նրգ. ոտքի տակ առնել, ճզմել; հոս հոն կոխել։ կոխկռտուիլ չզ. ոտնակոխ ըլլալ, ճզմուիլ։ կոծ գ. ողբ, լաց, սուգ, ջայլ։ կոծել նրգ. սգալ, ողբալ, (կուրծքը) ծեծել։ կոծիծ գ. մորթի փոքր ուռեցք, ելունդ, գորտնուկ։ կոծում գ. ողբում; հարուածում (կուրծքի, անձրեւի)։ կոկել նրգ. շտկել, յարդարել, յղկել, ներկայանալի դարձնել։ կոկիկ ած. ճաշակաւոր, սիրուն; չափ ու ճաշակ ցոյց տուող։ կոկոզ ած. հպարտութենէն ուռած, փքացած։ կոկոզաբան գ. պոռոտախօս, յոխորտացող, մեծխօսիկ։ կոկոզավիզ ած. տնկուած վիզով, գոռոզ։ կոկոն գ. չբացուած ծաղիկ, պտուկ։ կոկորդ գ. կերակուրի անցք, որկոր; շատակերութիւն։ կոկորդիլոս գ. մողէզազգի մեծ գիշակեր, նհանգ։ կոկութիւն գ. ողորկութիւն, յղկուածութիւն։ կոհակ գ. բարձր ու լայն ալիք։ կող գ. լանջ; կուշտ։ կողակից գ. ամուսին, կենակից; մէկուն կինը։ կողատապ գ. կողերու ներքին թաղանդի բորբոքում։ կողացաւ գ. կողերու ցաւ։ կողիկ գ. ոչխարի, կովի կողէն հանուած համեղ միս։ կողինձ գ. հացին երեսի կարծր մասը։ կողկողագին ած. ողբաձայն, պաղատագին, լալագին։ կողկողանք գ. հեծեծանք, լացուկոծ, ողբ։ կողմ գ. դի, ուղղութիւն; դիրք; եզերք, ծայրամաս։ կողմնակալ ած. խտրականութիւն ընող, կողմնապահ։ կողմնակալութիւն գ. խտրականութիւն։ կողմնակի ած. մկ. շեղակի, քովնտի։ կողմնակից գ. համախոհ, կուսակից, հետեւորդ։ կողմնակցութիւն գ. կողմնակից ըլլալը, համամտութիւն; աչառութիւն։ կողմնապահ գ. կողմնակալ, կողմնակից։ կողմնացոյց գ. գործիք, որ միշտ հիւսիսը ցոյց կու տայ։ կողմնորոշում գ. դիրքորոշում, թեր կամ դէմ որոշում։ կողոպուտ գ. աւար, թալան, յափշտակութիւն, կապուտ։ կողոպտել նրգ. թալլել, լման գողնալ, աւարել։ կողով գ. սակառ, զամբիւղ (ունկաւոր), կաղարթ (խոշոր)։ կողպէք գ. կղպանք, փականք։ կողք գ. ծածկոյթ՝ երես (գիրքի); կողմնակի մաս; կուշտ։ կոճ գ. կառոյցի ծանրութիւնը իր վրայ հաւաքող մաս։ կոճակ գ. հանգուցող առարկայ (հագուստի, ելեկտրական, ծունկի); կոկոն, պտուկ։ կոճատ ած. անզոյգ։ կոճկել նրգ. կոճակը օղակելով՝ գոցել, կցել։ կոճղ գ. ճիւղէ եւ արմատէ անջատուած ծառ; գլուխէ՝ թեւէ հւ ստորին անդամէ անջատուած իրան; կտրօն (տոմսի)։ կոճղէզ գ. սոխաձեւ արմատ։ կոճոպել նրգ. կտրատել, հատ հատ կտրել։ կոմիտէ գ. յանձնախումբ։ կոմս գ. ազնուականի տիտղոս։ կոյանոց գ. աղբանոց, աղտոտ ջուրերու հաւաքանոց։ կոյուղի գ. աղտոտ ջուրերը դուրս տանող ուղի։ կոյս գ. օրիորդ աղջիկ, կուսան; աստուածածին; կողմ; զոդիակոսի նշան; ած. անարատ, ողջախոհ; չօգտագործուած (նիւթ), անկոխ (անտառ)։ կոյտ գ. դէզ, շեղջ։ կոյր գ. ած. աչազուրկ; բութ (դանակ); անել (փողոց)։ կոն գ. մայրիի պտուղ; կլոր բուրգ։ կոնդակ գ. հայրապետական թուղթ, հովուական գիր։ կոնծաբան գ. գինեմոլ, խմող։ կոնծաբանել չզ. գինովութենէ ոգեւորուած ճառել, հարբենալ։ կոնծել նրգ. խմել (գինի, օղի), ճնկել։ կոնք գ. իրանը ազդրերուն կցող մաս; ջուրի լայն աման, տաշտ; եկեղեցիի կամարաւոր լանջ։ կոնքոսկր գ. կոնքի դուրս ցցուած ոսկոր։ կոշկոճել նրգ. ծեծի ենթարկել, խոշտանգել, չարչարել։ կոշկոռ ած. մորթի կարծրացած ուռեցք (ձեռքի); հողի, աղի, շաքարի գունդ։ կոշտ ած. բիրտ, անտաշ, կոպիտ, հաստ (նիւթ); գ. հողի կտոր, գուղձ; մորթի, մատի կարծրացած մաս։ կոշտանալ չզ. կոշտ դառնալ, բրտանալ; պնդանալ։ կոշտութիւն գ. նրբութեան պակաս, անկրթութիւն։ կոշտուկ գ. մատներու կարծրութիւն, կանկրուկ, տեռ։ կոչ գ. կանչ, դիմում, հրաւէր։ կոչական ած. կոչի, կանչելու վերաբերեալ; հոլովի այն ձեւը, որով խօսքը անձի կ՚ուղղուի բացագանչութեամբ։ կոչել նրգ. կանչել, հրաւիրել; անուանել, յորջորջել։ կոչիւն գ. կանչելու ձայն։ կոչնագիր գ. դատարան ներկայանալու ազդ՝ հրաւէր։ կոչնակ գ. հաւաքոյթի կանչող զանգ, զանգակ։ կոչնական գ. հրաւիրեալ, սեղանակից; կոչնատէր։ կոչնահարութիւն գ. զանգահարութիւն, ղօղանջ։ կոչնատէր գ. խնճոյքի տէրը, կոչունք սարքողը։ կոչում գ. կոչ, ներքին մղում (ասպարէզի); յորջորջում։ կոչունք գ. խնճոյքի հրաւէր, հացկերոյթ, խրախճանք։ կոպ գ. աչքի գունդի կափարիչ (մորթէ), արտեւանունք։ կոպէկ գ. ռուսական մանր դրամ, ռուբլիի հարիւրերորդ մաս։ կոպիտ ած. անկիրթ, բիրտ, անփափկանկատ։ կոպտութիւն գ. կոպիտ արարք, անկրթութիւն։ կոռ գ. պատժական աշխատանք կամ աշխատավայր։ կոստղ գ. մածուցիկ նիւթով ծածկուած ճիւղ (թռչուն բռնելու)։ կով գ. եզին էգը, (մատակ) երինջ։ կովարած գ. կով արածող, հօտաղ, նախրորդ։ կովկիթ գ. կով կթող, կաթի աման։ կոտակ ած. փոքրահասակ, կարճ; գ. ծեծուած կաղինով եւ մեղրով պատրաստուած մանկական ուտելիք։ կոտեմ գ. աղցանի բանջարի տեսակ (թառա)։ կոտիկ գ. անասունի ձագ; հողէ լայնաբերան աման։ կոտոշ գ. եղջիւր, բողկուկ (նոր բուսած); սրուակ։ կոտոշահարել նրգ. կոտոշով զարնել, եղշիւրահարել։ կոտոշաւոր ած. կոտոշ կրող; խաբուած (ամուսին)։ կոտոր գ. կտոր (դիւրաբեկ իրի), պատառ, աւելցուք։ կոտորած գ. սպանդ, նախճիր, ջարդ։ կոտորակ գ. մասնիկ, համեմատական մաս։ կոտորակել նրգ. կոտորակի վերածել։ կոտորել նրգ. մանրել, սրածել, ջարդել։ կոտտալ չզ. կսկծալ, ցաւիլ, վէրքի ցաւ զգալ։ կոտտանք գ. վէրքի բաբախող ցաւ, մորմոք, տառապանք։ կոտրել նրգ. կտրել (դիւրաբեկ իրեր), բեկել, փշրել, հատել։ կոտրտել նրգ. մանր մանր ջարդել։ կոտրտուիլ չզ. մարմնի ընդհանուր անհանգստութիւն զգալ; մարմնին նազելի ձեւեր տալ, ծեքծեքիլ։ կոր ած. ծուռ, թեք (աղեղանման); գ. կարիճ։ կորագլուխ ած. գլուխը ծռած ամօթահար։ կորակոր ած. մկ. խայտառակուած, կուզը տնկած։ կորանալ չզ. ծռիլ, հակիլ, կքիլ։ կորաքամակ ած. մէջքը ծուռ, կուզ դարձած։ կորդ ած. չմշակուած (հող, կարողութիւն)։ կորեկ գ. ոսպաձեւ հունտերով բոյս։ կորզել նրգ. գողնալ, շորթել; քաշել՝ ազատել։ կորի գ. մայր երակէն բաժնուող փոքր առու կամ ջրուղի։ կորիզ գ. միջուկ, կուտ; բջիջ, ծուծ, կեդրոնական մաս, որուն շուրջ կը ծաւալի ամբողջութիւնը։ կորիզային ած. ատոմական, միջուկային (զէնք, մեքենայ)։ կորիւն գ. առիւծի, վայրի կենդանիներու ձագ։ կործանարար ած. գ. վնաս հասցնող, աւերող, աղէտալի։ կործանել նրգ. աւերել, քանդել, տապալել, զգետնել։ կործանում գ. քանդում, աւերում, խորտակում։ կորկոտ գ. թեփը հանուած եւ խոշոր աղացուած ցորեն։ կորճ ած. կտուցի ձեւով ծռած (քիթ, նշան); ծուռ արտասանուող; անգղի տեսակէ թռչուն։ կորնթարդ գ. գմբէթի ձեւով դուրս ուռած կառոյց։ կորնչիլ չզ. չքանալ, կորսուիլ, ոչնչանալ։ կորով գ. ուժ (հոգեկան), խանդ, տոկունութիւն, աւիւն։ կորովաբան գ. ազդու խօսք խօսող, ճարտարախօս։ կորովաձիգ ած. զօրաւոր նետող՝ պրկող, քաջ նետաձիգ։ կորովամիտ ած. զօրաւոր խելք ունեցող, խորաթափանց։ կորովի ած. հոգիի ուժ ունեցող, քաջարի, զօրեղ։ կորութիւն գ. ծռութիւն, թեքութիւն։ կորուստ գ. վնաս, ձեռքէ ելլելը, մահ, կորսնցնելը։ կորչիլ չզ. անհետանալ, կորսուիլ։ կորսնցնել նրգ. կորուստ տալ, վնաս կրել; տեսողութենէն փախցնել; առաւելութենէ զրկուիլ։ կորսուիլ չզ. անհետանալ, փճանալ։ կորստաբեր ած. վնաս պատճառող, կործանարար։ կուզ գ. կռնակի վրայ տձեւ ցցուածք, սապատ; այդպիսի մարդ; յարգի մորթով կենդանուտեսակ, աքիս։ կութ գ. պտուղի բերք; խաղող քաղելու ժամանակը; ասեղին ամէն մէկ կարը։ կութք գ. պտուղի բերք; խաղող քաղելու ժամանակը; ասեղին ամէն մէկ կարը։ կուժ գ. կաւէ ջրաման, սափոր, փարչ (պզտիկ)։ կուլակ գ. եկեղեցականի մազերուն մէջ բացուած պսակ։ կուկուլիկու գ. աքլորի կանչ։ կուղբ գ. ջրաշուն։ կուճ գ. մարմար։ կում գ. պուտ մը շուր, ումպ։ կումբ գ. վահանի դուրս ցցուած կեդրոն։ կունտ ած. անմազ, բոլորովին ածիլուած (գլուխ), ճաղատ։ կուշտ ած. կշտացած, յագեցած; գ. կող, լանջ, մէջք։ կուշտուկուռ սւծ. լման կշտացած, յափրած։ կուչ չզ. կուչ գալ, կծկուիլ, սեղմուիլ։ կուպր գ. նաւթային սեւ ձիւթ (ասֆալթ)։ կուռ ած. խիտ; ծեծուելով պնդացած՝ բանուած (մետաղ)։ կուռք գ. չաստուածներու արձան; պաշտումի առարկայ։ կուսածին ած. կուսէ ծնած (քրիստոս)։ կուսակալ գ. նահանգի կառավարիչ, փոխարքայ։ կուսակից գ. կողմնակից, նոյն կուսակցութեան պատկանող։ կուսակրօն ած. չամուսնացող (եկեղեցական), մաքրակրօն։ կուսակրօնութիւն գ. կղերական դրութիւն, որուն հետեւողները կ՚ուխտեն չամուսնանալ։ կուսակցական ած. գ. կուսակցութեան վերաբերեալ, կուսակցութեան անդամ։ կուսակցութիւն գ. կողմ, հատուած, հոսանք; քաղաքական դաւանանքի շուրջ խմբուած կազմակերպութիւն։ կուսան գ. մայրապետ, քոյր, կոյս կեանք ունեցող կին։ կուսանոց գ. մայրապետներու վանք, կուսաստան։ կուսութիւն գ. ամուրիութիւն, աղջիկութիւն; կոյս վիճակ։ կուտ գ. հունտ, կորիզ, սերմ, միջուկ։ կուտակ գ. կուտակուած բան, դէզ, կոյտ (ամպ, ծուխ, ալիք)։ կուտակել նրգ. դիզել, վրայ վրայի բարդել, խռնել։ կուտակում գ. դիզում, խճողում, վրայ վրայի բարդում։ կուտել նրգ. կոյտ կազմել, դիզել, ժողվել։ կուր գ. նաւակ, մակոյկ; փորուած տաշտ՝ անասուններու կերին եւ ջուրին համար; գազաններու կերակուր։ կուրաղի գ. խոշոր աղիքին գլուխը։ կուրաղիք գ. խոշոր աղիքին գլուխը։ կուրամիտ ած. գ. միտքը կոյր, խաւարամիտ։ կուրծք գ. լանջք, ստինք (կիներու), երբուծ (արջառի)։ կուրնալ չզ. տեսողութիւնը, դատումը կորսնցնել; շլանալ։ կուրութիւն գ. տեսողութեան կորուստ, աչազուրկ վիճակ, տեսնելու անկարողութիւն։ կուրտ ած. սեռային կարողութենէ կտրուած։ կուց գ. երկու ափերու միացած տարողութիւն, զոյգ ափ։ կոփ գ. տաշելով յղկելու գործիք; մուրճի հարուած։ կոփածոյ ած. կոփելով պատրաստուած (քար), փռածոյ։ կոփել նրգ. մրճահարել; տաշել (քար), ձեւել (մուրճով)։ կոփիւն գ. բախիւն, կոփելու ձայն։ կչփորել նրգ. ականջ, քիթ, ակռայ ցպիկով մաքրել։ կպչիլ չզ. փակչիլ, մածիլ։ կպչուն ած. փակչուն, մածուցիկ։ կպրապատ ած. կուպրով ծածկուած, ասֆալթապատ։ կպրապատել նրգ. (ճամբայ, մակերես) կուպրով ծածկել։ կռած գ. թիթեղէ թերթ։ կռածոյ ած. կոփածոյ, զարնելով կոկուած (մետաղ)։ կռահել նրգ. գուշակել, կանխել, հետեւցնել։ կռահում գ. գուշակութիւն, ենթադրութիւն, բախտահարց։ կռան գ. մուրճ, ուռ։ կռանակուռ ած. կռանելով պնդացուած (մետաղ)։ կռանահարել նրգ. կռանով ծեծել, մրճահարել։ կռանել նրգ. կռանի հարուածով ձեւել (մետաղ), դարբնել։ կռապաշտ ած. գ. կուռք պաշտող, հեթանոս։ կռապաշտութիւն գ. հեթանոսութիւն, կուռքեր պաշտելը։ կռապարիշտ ած. կռապաշտ, անհաւատ։ կռատուն գ. կուռքերու տաճար, մեհեան։ կռել նրգ. մուրճով ծեծել, դարբնել, ծեծելով պնդացնել։ կռթնիլ չզ. յենուլ; ուրիշի օժանդակութեան վստահիլ։ կռինչ գ. իրարու ուժգին քսուող երկաթի ձայն։ կռիչ գ. ագռաւի ձայն։ կռիւ գ. վէճ, ծեծ; պայքար, ռազմ, ճակատամարտ։ կռկռալ չզ. հաւի ձայն հանել; շարունակ տրտնջալ; գռգռալ (աղիքի)։ կռկռոց գ. հաւի ձայն, աղիքի ձայն; շատախօսութիւն։ կռնակ գ. թիկունք, շալակ (մարդու), քամակ (գրաստի), նիւս (ձիու); ապաւէն։ կռնծիլ նրգ. չորնալ (ձեռք), գօսանալ; կծկուիլ, սմքիլ։ կռնչել չզ. կռինչ արձակել, ճռնչել, ճռալ։ կռուադաշտ գ. կռիւի վայր, ռազմադաշտ; վէճի մարզ։ կռուազան գ. ած. կռիւ սիրող, ռազմասէր։ կռուախնձոր գ. կռիւներու, հակառակութեան պատճառ։ կռուան գ. ոտք դնելու՝ ամրանալու ռազմական յենարան։ կռուասէր ած. կռիւ սիրող, ռազմասէր։ կռուըտիլ չզ. իրարու իյնալ, ծեծկուիլ։ կռուել չզ. կռիւ ընել, իրար ծեծել; պայքարիլ; գժտուիլ։ կռուիլ չզ. կռիւ ընել, իրար ծեծել; պայքարիլ; գժտուիլ։ կռունկ գ. երկայնավիզ գաղթող թռչուն, խորդ։ կռուող գ. ած. վիճող, պատերազմող; զինուոր, մարտիկ։ կռուփ գ. բռունցք, բռունցքի հարուած։ կռփահարել նրգ. կռուփով զարնել՝ ծեծել, կռփել։ կռփամարտ գ. կռուփով պայքարողներու հանդիպում։ կռփամարտիկ գ. կռփամարտի մասնակցող ըմբիշ։ կռփել նրգ. կռուփի հարուած իջեցնել, ծեծել։ կսկիծ գ. թախիծ, մորմոք, սրտի խոր ցաւ։ կսկծագին ած. մկ. ցաւալի, սրտաճմլիկ։ կսկծալի ած. վշտալի, թախծալի, դառն։ կսկծիլ չզ. սիրտը այրիլ (ցաւէն), մորմոքիլ։ կսկուծ գ. չորցուած հաց։ կսմթել նրգ. մէկուն միսը մատներով սեղմել՝ ոլորել։ կսմիթ գ. կսմթելու արդիւնք; երգիծական խայթոց։ կտակ գ. մահէն ետք գործադրուելիք կարգադրութիւն (ինչքերու); աւանդ, պատգամ։ կտակակատար գ. կտակը կատարող նշանակուած անձ։ կտակագիր ած. կտակը շարադրող (նօտար)։ կտակառու գ. ան, որուն կը վիճակուի կտակը։ կտակարան գ. աստուծոյ կտակած գիրքերը, հին կտակարան (հրեաներու), նոր կտակարան (քրիստոսի վարդապետութիւն)։ կտակել նրգ. ժառանգութիւն թողուլ, հրիտակել; աւանդ, պատգամ տալ։ կտաւ գ. կերպաս; պաստառ (շարժանկարի); նկար։ կտաւեղէն գ. կտաւէ պատրաստուած կերպասեղէն։ կտկտալ չզ. (կեր ուտող) հաւի ձայն հանել։ կտղունցք գ. սեռային մոլուցք, կատաղութիւն (անասունի)։ կտոր գ. կտրուած մաս, բեկոր, մնացորդ; լաթ, կարկտան; գեղարուեստական հատուած։ կտուր գ. տանիք, տան ծածկ; ած. կտոր կտոր։ կտուց գ. թռչունի ցցուն բերան; խայթոց։ կտրատ ած. անկապ, հատուկտոր։ կտրատել նրգ. կտորներու վերածել, մանրել; անկապ ձգել։ կտրել նրգ. անջատել, բաժնել; հատել, բեկել, խզել; ձեւել (զգեստ), սափրել (մազ)։ կտրիճ գ. սւծ. անվախ, քաջասիրտ, խիզախ։ կտրոց գ. կտրելու գործիք, (բոյսի) յօտոց։ կտրուածք գ. ճեղք; կտրելու ձեւ։ կտրուկ ած. կարճ, վճռական, հատու։ կտրօն գ. կերպասի նմոյշ; տետրի՝ տոմսի անջատուող մաս։ կտցահարել նրգ. կտուցով զարնել։ կտցել նրգ. կտուցով քրքրել։ կրախառն ած. կիրով խառնուած (շաղախ, ծեփ)։ կրածին գ. կրային նիւթի տեսակ (քալսիում)։ կրակ ած. գ. հուր, խարոյկ; խանդ, եռանդ; ճրագ, վառարան; կրակոց; տաք, ջերմ (զգացում)։ կրակախաղ գ. կրակներով խաղ; վտանգաւոր խաղ։ կրակալ գ. շարժական վառարան, որուն մէջ ածուխի վրայ խոռոված կը պատրաստեն (մանղալ)։ կրակահանդէս գ. տօնի հրավառութիւն, խարուկահանդէս։ կրակապաշտ ած. գ. կրակը պաշտող, հեթանոս։ կրակավառութիւն գ. կրակի՝ յոյսերու տօնական խաղ։ կրակատուն գ. կրակի սենեակ՝ մեհեան; թոնրատուն։ կրակարան գ. կրակի օճախ, վառարան, ակութ։ կրակել չզ. գնդակ արձակել, հրացանով հարուածել։ կրակմար գ. լոյս վառելու արգելք, պատերազմի ատեն։ կրակոտ ած. խանդավառ, տաքարիւն, կրքոտ։ կրակոց գ. հրացանի ձայն, տրաքոց, համազարկ։ կրաղիւս գ. շաղախ՝ աղիւսի փոշիէ եւ կիրէ կազմուած։ կրամ գ. մէկ խորանարդ սանթիմեթր թորեալ ջուրի չափ։ կրանիտ գ. կարծր քարի տեսակ։ կրաւորական ած. ենթարկուող, ազդեցութիւն կրող; բայի տեսակ, որուն ենթական գործողութիւնը ուրիշէն կը կրէ։ կրաքար գ. կրային քար, քարի տեսակ։ կրել նրգ. շալկել, ծանրութիւն վերցնել, համբերել; փոխադրել, տանիլ։ կրթաթոշակ գ. դպրոցական սակ, վճարում։ կրթական ած. դաստիարակչական, կրթութեան վերաբերող։ կրթանք գ. մտային մարզանք, հրահանգ։ կրթարան գ. ուսումի՝ կրթութեան կեդրոն; մարզարան։ կրթել նրգ. դաստիարակել; մարզել, սորվեցնել։ կրթիչ ած. շինիչ, կրթութիւն տուող; գ. դաստիարակ, մարզիչ (հոգեւոր)։ կրթութիւն գ. ուսում, դաստիարակութիւն, քաղաքավարութիւն; հրահանգ, մարզանք։ կրթօճախ գ. ուսման եւ զարգացումի կեդրոն։ կրիայ գ. խեցեղէն պատեանով դանդաղաքայլ կենդանի։ կրծել նրգ. ակռաներով մանր մանր խածնել; չարչարել։ կրծկալ գ. կուրծքի գոգնոց (երեխայի), լանջակալ (կնոջ)։ կրծօն գ. կաշառք; ուտելիքի մնացորդ։ կրկէս գ. գազաններու խաղարան; մրցումներու ասպարէզ։ կրկէսամարտիկ գ. կրկէսի խաղերուն մէջ կռուող ստրուկ։ կրկին ած. երկու անգամ, նոյն տեսակէն, զոյգ; մկ. դարձեալ, նորէն։ կրկնաբանութիւն գ. խօսքի, միտքի կրկնութիւն։ կրկնազգեստ գ. վերարկու։ կրկնակի մկ. երկու կերպով։ կրկնապատիկ ած. երկու անգամ։ կրկնապատկել նրգ. կրկին ընել, շատցնել, սաստկացնել։ կրկնատոմար գ. կրկնակի հաշուապահութիւն։ կրկնել նրգ. կրկին ըսել կամ ընել, երկրորդել; ծալել, երկտակ ընել; փորձ ընել։ կրկներգ գ. յանկերգ, երգին կրկնուող տունը։ կրկներեւոյթ գ. աչքի խաբկանք, որով շրջակայ անտեսանելի իրեր տեսանելի կը ներկայանան, շրջուած պատկերով (միրաժ); ցնորք, պատրանք։ կրկնեփ գ. կրկին եփուած քաղցր հացիկ (պիսքուիթ)։ կրկնեփուկ գ. կրկին եփուած քաղցր հացիկ (պիսքուիթ)։ կրկնոց գ. վերարկու, թիկնոց։ կրկնութիւն գ. կրկին կատարում՝ խօսքի գործի; փորձ։ կրկնօրինակ գ. երկի կրկին օրինակը, պատճէն (նամակի), նմանակ (նկար)։ կրճատ ած. թերի, կտրուած, համառօտուած, յապաւուած։ կրճատել նրգ. կարճեցնել, յապաւել։ կրճատում գ. համառօտում, զեղչում, յապաւում։ կրճտել նրգ. ակռաները իրարու քսել (զայրոյթէն, ցուրտէն)։ կրճտում գ. ակռաներու իրար քսելը։ կրնալ նրգ. կարենալ, ի վիճակի ըլլալ, զօրել։ կրող գ. չար ոգի; շալկող։ կրունկ գ. կօշիկի ետեւի մաս; ճզմող ուժ; ծխնի (դուռի)։ կրպակ գ. անշուք խանութ։ կրտել նրգ. որձատել, ներքինացնել, ամորձիքը հանել։ կրտսեր ած. գ. տարիքով՝ աստիճանով փոքրագոյն։ կրքոտ ած. զայրացկոտ, ցասկոտ; տառփոտ, ցանկասէր։ կրօն գ. դաւանանք, պաշտամունք; գերբնական էակի հանդէպ հաւատալիքներու ամբողջութիւն։ կրօնք գ. դաւանանք, պաշտամունք; գերբնական էակի հանդէպ հաւատալիքներու ամբողջութիւն։ կրօնագիտութիւն գ. կրօնական նիւթերու ուսումնասիրութիւն, հմտութիւն։ կրօնական ած. կրօնի հարցեր շօշափող; գ. հոգեւորական։ կրօնամոլ ած. մոլի կրօնասէր, մոլեռանդ։ կրօնաշունչ ած. կրօնէ ներշնչուած (գրութիւն, քերթուած)։ կրօնապետ գ. կրօնական խմբակցութեան պետ, առաջնորդ։ կրօնապետութիւն գ. իշխանութիւն որուն ղեկավարութիւնը կրօնական դասին կը պատկանի (թէոքրասի)։ կրօնաւոր գ. եկեղեցական; աղքատութեան, ողջախոհութեան, հնազանդութեան ուխտերը կատարած հոգեւորական։ կրօնաւորութիւն գ. կրօնաւորական կեանք; կրօնաւորածներու դաս, միաբանութիւն։ կրօնափոխ ած. հաւատափոխ, դաւանանքը փոխած։ կցել նրգ. փակցնել, միացնել, զօդել, կցորդել։ կցկտուր ած. անկապ, անյարիր, իրար չբռնող, շինծու։ կցկցել նրգ. անկապ մասեր իրարու կցել՝ կարկտանի պէս։ կցորդ գ. յաւելուած; դեսպանատան կամ սպասարկութեան օժանդակ անդամ; յաւելեալ շարական։ կցոդել նրգ. կցել, յօդել, լծորդել։ կցորդութիւն գ. կապ, առընչութիւն; կցորդի պաշտօն։ կցում գ. կցուող իրերու հանդիպման կէտ, միացման կէտ; զօդում, միացում։ կցուրդ գ. հանդիսաւոր յատուկ շարական կամ մեսեդի։ կքել նրգ. ծռել, ընկճել, ճկել։ կքիլ չզ. բեռի տակ ծռիլ, ընկճուիլ, փլիլ։ կօշ գ. պարպուած դդումէ ջրաման; երկար կոթով դդում։ կօշիկ գ. ոտնաման, հողաթափ։ կօշկակար գ. կօշիկ կարող արհեստաւոր։ կօշկաձիգ գ. ոտքը կօշիկի մէջ դիւրաւ մտցնելու գործիք։ հ գ. հօ; եօթանասուն; եօթանասուներորդ։ հագագ գ. (ձայնի) կոկորդ, խռչափող։ հագագային ած. կոկորդային։ հագներգու գ. դիւցազներգակ աշուղ։ հագներգութիւն գ. հագներգուներու կողմէ կատարուած երգ՝ հերոսական բնոյթով (ռապսոտիա)։ հագնիլ նրգ. զգենուլ, կրել, զգեստաւորուիլ։ հագուստ գ. զգեստ, հանդերձ։ հադաղակ գ. խսիրով պատած շիշ։ հազ գ. թոքերու ցնցում պատճառող արտաբերում։ հազալ չզ. կուրծքէն հազ արտաբերել։ հազար գ. բանջարեղէնի տեսակ (մարուլ); 1000 թիւը (ռ.)։ հազարակրամ գ. քիլոկրամ։ հազարամեակ գ. հազարերորդ տարեդարձ, հազարեակ։ հազարամեայ ած. հազար տարիէ ի վեր գոյութիւն ունեցող։ հազարամեթր գ. քիլոմեթր։ հազարապատիկ ած. հազար անգամ աւելի։ հազարապետ գ. հրամանատար հազար զինուորի վրայ; տնտեսական նախարար հայոց եւ սասանեաններու մօտ։ հազարեակ գ. հազար մը, հազարամեակ։ հազարորդամեթր գ. միլիմեթր։ հազիւ մկ. քիչ տարբերութեամբ, դժուարաւ։ հազուագիւտ ած. քիչ գտնուող; եզակի, բացառիկ։ հազուադէպ ած. քիչ պատահող, սակաւադէպ։ հալ գ. հալիլը։ հալք գ. հալիլը։ հալածախտ գ. հալածուելու մտասեւեռում։ հալածական ած. հալածուած, թափառական։ հալածանք գ. հետապնդում, ճնշում։ հալածել նրգ. հալածանքի ենթարկել, հետապնդել; վանել, փարատել։ հալածիչ գ. ած. հալածող, նեղութիւն տուող; հետապնդիչ (օդանաւ)։ հալածոյ գ. ած. թափծու, ոալած ու կրկին կաղապարուած։ հալաւ գ. հագուստ, ճերմակեղէն (հարսանեկան)։ հալաւօրհնէք գ. պսակուողներու զգեստներու օրհնութիւն։ հալիլ չզ. հեղուկ դառնալ, լկիլ (սառ); հիւծիլ, ծիւրիլ։ հալոց գ. մետաղ հալեցնելու փուռ, քուրայ, ձուլարան։ հալուէ գ. անուշահոտ տունկ՝ բուժիչ հիւթով։ հալումաշ ած. տառապանքէն հիւծած, շատ մաշած։ հակ ած. հակած, կախուած; գ. խոշոր կապոց։ հակադարձութիւն գ. հակառակորդին դէմ հակադիր գործ։ հակադարձել չզ. հակառակորդին պատասխանել, դիմադարձել։ հակադիր գ. ած. բոլորովին հակառակ դիրքի վրայ։ հակադրել նրգ. տեսակէտի դէմ հակառակ տեսակէտ դնել։ հակադրոյթ գ. հակառակ տեսութիւն; հակադրութիւն։ հակադրութիւն գ. հակադրոյթ, մտածողական հակառակ դրութիւն (անթիթէզ); ներհակութիւն, հակապատկեր։ հակազդել չզ. դէպքի դիմաց փոխադարձել։ հակազդեցութիւն գ. ներգործումի պատասխանող գործ, հակառակ ներգործութիւն։ հակաթոռ գ. օրինաւոր իշխանութեան հակառակ աթոռ։ հակալրտեսական ած. թշնամի լրտեսներու դէմ պաշտպանուող (միջոց)։ հակակշիռ գ. հաւասարակշռող քանակ; հսկողութիւն։ հակակշռել նրգ. ոյժ կամ արժէք մը հակառակով չէզոքացնել; տիրապետութեան տակ առնել։ հակակրանք գ. անսիրելիութիւն, բնական խորշանք։ հակակրելի ած. բնազդաբար անսիրելի, վանողական։ հակահարուած գ. հարուածի դէմ հարուած։ հակաճառել չզ. վիճիլ, ընդդիմախօսել։ հակաճառութիւն գ. հակառակի պաշտպանութիւն, բանավէճ։ հակամարտ ած. իրարու դէմ պայքարող (ուժ)։ հակամարտիլ չզ. կռուիլ, իրարու դէմ ճակատիլ։ հակամարտութիւն գ. վէճ, պայքար, մրցակցութիւն։ հակամերժ ած. իրար մերժող, հակադիր։ հակամէտ ած. բանի մը հանդէպ տրամադիր՝ յօժար։ հակամիջոց գ. յարձակումի հակադարձող միջոց։ հակամիտիլ չզ. յօժարաբար միտիլ։ հակայարձակում գ. հակառակորդին գրոհին փոխադարձ յարձակում, հակագրոհ։ հականեխել նրգ. վարակումի առաջքը առնել, դեղել։ հականիշ ած. գ. բառի հակառակը նշանակող (բառ)։ հակապատկեր գ. ներհակ տիպար նկարագիր։ հակառակ ած. դէմ դնող, ներհակ, հակոտնեայ; նխ. դէմ, ի հեճուկս։ հակառակել չզ. դէմ կենալ, առարկել, ընդդիմանալ։ հակառակիլ չզ. դէմ կենալ, առարկել, ընդդիմանալ։ հակառակորդ ած. գ. ընդդիմադիր, մրցակից, թշնամի։ հակառակութիւն գ. թշնամութիւն, ընդդիմութիւն։ հակառաջարկ գ. առաջարկի դէմ նոր առաջարկ։ հակասական ած. նոյն կէտի շուրջ՝ իրար ժխտող (խօսքեր)։ հակասել նրգ. նոյն կէտի շուրջ՝ իրար ժխտող խօսքեր ըսել։ հակասութիւն գ. իրար ժխտող հաւաստիացում՝ խօսք։ հակացոյց գ. ցոյցի հակառակ ցոյց (ամբոխային)։ հակընթաց ած. հակառակ ուղղութեամբ քալող։ հակիլ չզ. ծռիլ, կքիլ; միտիլ։ հակիմաստ ած. հակառակ իմաստ ունեցող; խելքի դէմ։ հակիրճ ած. համառօտ, ամփոփ։ հակոտնեայ ած. բոլորովին հակառակ (դիրք, էութիւն)։ հակում գ. բնական նախասիրութիւն, բերում, միտում։ հակօդային ած. օդանաւային յարձակումներու դէմ պաշտպանող (հրազէն)։ հաղորդ ած. մասնակից, հաղորդակից; գ. նշխարը՝ որ յիսուսի մարմինը կը պարունակէ։ հաղորդագրութիւն գ. գրաւոր պաշտօնական ծանուցում։ հաղորդաժամ գ. հաղորդումի հերթ, տեւողութիւն։ հաղորդական ած. մարդամօտ, ընկերական; յարաբերելու ծառայող (միջոց)։ հաղորդականութիւն գ. ջերմութիւն (ոճի, նկարագրի), տպաւորելու յատկութիւն; փոխանցելու կարողութիւն։ հաղորդակցիլ չզ. տարաբերիլ, շփման մէջ մտնել։ հաղորդակցութիւն գ. շփում, յարաբերութիւն, կապ։ հաղորդամիջոց գ. հաղորդակցութիւն հաստատելու միջոց։ հաղորդավար գ. ռատիոյի հաղորդումներ վարող։ հաղորդատուփ գ. մասնատուփ, նշխարի տուփ։ հաղորդել նրգ. լուր տալ, ծանուցանել։ հաղորդութիւն գ. մասնակցութիւն, յարաբերութիւն; քրիստոսի արիւնն ու մարմինը, անոնց հաղորդուիլը։ հաղորդում գ. սփռում (ռատիոյի) զեկուցում, տեղեկութիւն։ հաղորդուիլ չզ. հոգիով մասնակցիլ; հաղորդութեան մերձենալ։ հաճար գ. ցորենի շատ նման հացաբոյս։ հաճել նրգ. հաւանութիւնը սիրաշահիլ, սիրտը առնել։ հաճելի ած. գոհ ձգող, ախորժելի, դուրեկան։ հաճիլ չզ. հաւանիլ, յօժարիլ։ հաճոյ ած. հաճելի, հաւանելի։ հաճոյալի ած. հաճոյքով լի, հեշտալի։ հաճոյախաղ գ. սիրային խաղ։ հաճոյախօս ած. քաղցրալեզու։ հաճոյակամ ած. սիրայօժար, պատրաստակամ։ հաճոյակատար ած. ուրիշին հաճոյք պատճառող։ հաճոյամոլ ած. խելքը հաճոյքի տուած, հաճելի երեւնալու մոլի։ հաճոյանալ չզ. աչքը մտնել, ընդունելութիւն գտնել։ հաճոյք գ. վայելք, զուարճութիւն, համ։ հաճութիւն գ. հաւանութիւն, բարեացակամութիւն։ համ գ. ախորժ, քիմքի տպաւորութիւն; ճաշակ, վայելք։ համաբանալի գ. բոլոր դռները բացող բանալի։ համաբարբառ գ. գլուխները եւ համարները բաղդատող հրատարակութիւն (ս. գիրք); նոյն բարբառը գործածող։ համաբուժարան գ. նոյն վայրին մէջ զանազան հիւանդութիւններ բուժող հիւանդանոց (փոլիքլինիք)։ համագիւղացի ած. նոյն գիւղէն եղող։ համագոյ ած. միեւնոյն գոյութիւնը ունեցող, էակից։ համագոյակից ած. նոյն եւ միասին գոյութիւն ունեցող։ համագործակցութիւն գ. ընդհանուր գործակցութիւն։ համագումար գ. համաժողով, ընդհանուր ժողով; հաշուի ընդհանուր գումարը։ համագունդ ած. մէկ գունդ կազմած՝ միակամ։ համադամ ած. գ. համեղ (ուտելիք)։ համադաշնակցութիւն գ. անկախ կազմակերպութիւններու կամ պետութիւններու դաշնակցութիւն (քոնֆետերասիոն)։ համադասել նրզ. խմբել՝ դասաւորել ըստ նոյնութեան։ համադրել նրզ. միատեղ բերել, միացնել։ համադրութիւն գ. բաղկացուցիչ մասերու միացում, բաղադրում, խմբաւորում։ համադրում գ. զանազան միտքերու սեղմ ամբողջացում; կեդրոնացում (ուժերու)։ համազարկ գ. զէնքերու միաժամանակ կրակոց։ համազգային ած. ամբողջ ազգին վերաբերող, ազգովին։ համազգեստ գ. դասակարգի կրած նոյնաձեւ զգեստ։ համազօր ած. նոյն կարողոլթիւնը ունեցող, համարժէք։ համաժողով գ. շահակից երկիրներու ընդհանուր ժողով։ համալեզու ած. միեւնոյն լեզուն խօսող։ համալիր գ. մէկ ամբողջութեան պատկանող կառոյցներ (համալսարան, աշխատանոց), (քոմբլէքս)։ համալսարան գ. բարձրագոյն ուսմանց կրթարան։ համալսարանական գ. ած. համալսարան յաճախող; համալսարանի վերաբերեալ։ համախմբել նրգ. մէկ խումբ կազմել; գումարել, ժողովել։ համախմբում գ. հաւաքում, միաւորում, մէկտեղում։ համախոհ ած. գ. նոյնպէս մտածող; կողմնակից։ համախորհուրդ ած. համամիտ, կողմնակից։ համակ մկ. ամբողջ, լիովին։ համակամ ած. կամքը կամքին համաձայն, կամակից։ համակամիլ չզ. յօժարիլ ուրիշի կամքին, միակամիլ։ համակամութիւն գ. կամքի յօժարեցում ենթարկում; համաձայնութիւն։ համակարգ գ. մէկ ամբողջութիւն կազմող փիլիսոփայական մշակում; մեքենական սարքերու ամբողջութիւն (սիստեմ)։ համակարգել նրգ. ընդհանուր կարգի մէջ տեղաւորել։ համակարգիչ գ. ելեկտրոնիկ ուղեղ, մեքենայ։ համակարծիք գ. նոյն կարծիքէն, համամիտ։ համակել նրգ. ծածկել, լեցնել, պարուրել։ համակերպիլ չզ. յարմարիլ տհաճ իրականութեան։ համակերպութիւն գ. կամքի յարմարեցում, ակամայ հաւանում։ համակիր ած. գ. նոյնը զգացող; կողմնակից անդամ։ համակրանք գ. բնական սիրելիութիւն, սէր։ համակրել չզ. սիրել; սկսիլ, հաճելի գտնել, հաւնիլ։ համակրելի ած. շնորհալի, սիրելի։ համակրիլ չզ. սիրել; սկսիլ, հաճելի գտնել, հաւնիլ։ համաձայն ած. համերաշխ, միաբան, հաւան; նխ. համեմատ։ համաձայնագիր գ. համաձայնութիւն վաւերացնող գիր, դաշինք։ համաձայնիլ չզ. միաբանիլ, հաւանիլ; իրար բռնել։ համաձայնութիւն գ. դաշինք, դաշնագրութիւն; միաձայնութիւն, հասկացողութիւն։ համաճարակ ած. գ. երկիր կամ բազմութիւններ հարուածող (ախտ), վարակիչ հիւանդութիւն։ համամարդկային ած. բովանդակ մարդկութեան վերաբերեալ։ համամիութենական ած. միութենական բոլոր մարմինները հետաքրքրող։ համամիտ ած. մէկ սիրտ մէկ հոգի, համաձայն, հաւան։ համամտութիւն գ. միտքերու նոյնութիւն, համաձայնութիւն։ համայիլ գ. կախարդական առարկայ, յուռութք։ համայն ած. ընդհանուր, բովանդակ։ համայնագէտ գ. ած. ամէն բանի հմուտ, ամէնագիտակ։ համայնագիտարան գ. բոլոր գիտելիքներու բառարան։ համայնական ած. հանրութիւնը հետաքրքրող, ընդհանուրին վերաբերող։ համայնակուլ ած. ամէն ինչ կլլող՝ անհետացնող։ համայնապատկեր գ. ամբողջական պատկերը (տեսարանի, կացութեան)։ համայնապատում ած. ամէն բանի մասին խօսող (գիրք)։ համայնաջինջ ած. ամէն ինչ ջնջող՝ աւերող։ համայնավար գ. ած. համայնավարութեան պատկանող անձ, համայնավարութեան վերաբերող։ հմայնավարութիւն գ. ընկերային տեսութիւն, որ անհատական ամէն նախաձեռնութիւն կը յանձնէ պետական ղեկավարութեան, ընկերային հաւասարութիւն կայացնելու համար։ համայնք գ. հասարակութիւն; ցեղային, կրօնական կամ լեզուական հիման վրայ խմբաւորում։ համայնքապետ գ. համայնքի գլխաւոր պատասխանատու։ համաներում գ. ընդհանուր յանցաւորներու ներում։ համանման ած. նոյն եւ նման, միատեսակ, նմանօրինակ։ համանուագ գ. երաժշտական ստեղծագործութիւն, (սինֆոնիա); տարբեր գործիքներու միատեղ նուագածութիւն։ համանուն գ. ած. նոյն անունը կրող։ համաշխարհային ած. ընդհանուր աշխարհը հետաքրքրող։ համաշխարհիկ ած. գ. երկրացի, հայրենակից, նոյն երկրին վերաբերող։ համաշունչ ած. մէկ սիրտ մէկ հոգի, միատեղ շնչող։ համաչափ ած. նոյն չափը պահող, կշռութաւոր; բարեկազմ։ համաչափութիւն գ. ներդաշնակ համեմատութիւն մասերու ամբողջութեան նկատմամբ։ համապատասխան ած. համեմատ, յարմար, համարժէք։ համապատասխանել չզ. համեմատ ըլլալ, յարմարիլ։ համապատկեր գ. ընդհանուր պատկեր (գրականութեան)։ համապարփակ ած. ամէն ինչ ընդգրկող, ամբողջական։ համառօտ ած. կարճ, ամփոփ, հակիրճ։ համառօտագրութիւն գ. սղագրութիւն, կրճատուած նշաններով գրելաձեւ։ համառօտակի մկ. կարճ, ամփոփ կերպով։ համառօտել նրգ. ամփոփել, խտացնել։ համառօտութիւն գ. ամփոփ բովանդակութիւն։ համասեռ ած. նոյն տեսակի պատկանող։ համասեր ած. նոյն սերունդէն, համազգի։ համասպրում գ. անուշաբոյր բոյս, ռեհան։ համաստեղ գ. աստղերու խումբ։ համաստեղութիւն գ. աստղային խումբերէ կազմուած երկնային կերպարանքներ, աստղահոյլ։ համաստուածեան սւծ. հետեւող այն տեսութեան, որ կը նոյնացնէ աստուած տիեզերքի ուժերուն հետ։ համասփիւռ ած. ամէն կողմ սփռուած՝ տարածուած; գ. ծաղիկ տեսակ։ համատարած ած. ամէն կողմ տարածուած։ համար գ. թիւ, գումար, հաշիւ; տող; նխ. ի նպաստ, պատճառով։ համարակալ գ. հաշուակալ, հաշիւներու պատասխանատու։ համարակալութիւն գ. հաշուակալութիւն, տոմարակալութիւն, հաշիւ բռնելու գիտութիւն։ համարառու գ. հաշիւ պահանջող անձ։ համարատու գ. հաշիւ ներկայացնող անձ։ համարատուութիւն գ. հաշուետուութիւն, հաշիւ տալը։ համարեմ մկ. համարեմ թէ, սեպէ թէ, գրեթէ։ համարել նրգ. սեպել, նկատել, կարծել։ համարժէք գ. ած. հաւասար արժէք ունեցող, փոխարժէք։ համարիչ գ. կոտորակի վերի թիւը (վարինը՝ յայտարար)։ համարիւն ած. նոյն արիւնէն, արենակից, ազգակից։ համարձակ ած. մկ. անվախ, վստահ, անկաշկանդ։ համարձակախօս ած. գ. համարձակ խօսող, ազատախօս։ համարձակիլ չզ. քաջութիւն ունենալ, յանդգնիլ։ համարձակութիւն գ. յանդգնութիւն, անվախութիւն։ համարմունք զ. համարում, բարձր գնահատանք, յարգանք։ համարողութիւն գ. թուաբանական գիտութիւն։ համարուեստ ած. զ. արուեստակից, նոյն արուեստէն։ համարում գ. վարկ, գնահատում ուրիշի մասին։ համարտադրիչ ած. գ. միասին արտադրող (ֆիլմի)։ համացանց գ. առտնին պաստառի վրայ տեղեկութիւն փոխադրող գործիք (ինտրնետ)։ համաքաղաքացի ած. գ. նոյն քաղաքէն։ համաքայլ ած. քայլը քայլին համընթաց։ համբակ ած. գ. սկսնակ, անփորձ, թերավարժ, թերուս։ համբակութիւն գ. խակութիւն, անփորձութիւն։ համբառնալ չզ. երկինք բարձրանալ, վերանալ։ համբառնալ նրգ. վերցնել, բարձրացնել։ համբար գ. ամբար, մթերանոց, շտեմարան։ համբարել նրգ. ամբարել, մթերել, դիզել։ համբարձում գ. քրիստոսի երկինք բարձրանալը՝ յարութենէն էտք; նոյնին տօնը։ համբաւ գ. հռչակ, վարկ, լաւ անուն; զրոյց։ համբաւել նրգ. հռչակել, ամէն կողմ տարածել։ համբերանք գ. համբերութիւն։ համբերատար ած. համբերող, երկայնամիտ։ համբերել չզ. տոկալ, կրել, ժուժել։ համբերութիւն գ. սպասելու կամ տոկալու կարողութիւն։ համբոյր գ. պագ, պաչիկ; հպում։ համբուն մկ. համակ, լման տեւողութեամբ։ համբուրել նրգ. պագնել, հպիլ։ համեղ ած. համով, ախորժելի, համադամ։ համեմ գ. համ տուող ընդեղէն։ համեմատ ած. բաղդատուած, համաձայն, յարմար։ համեմատական ած. բաղդատական։ համեմատել նրգ. բաղդատել։ համեմատութիւն գ. բաղդատութիւն; ծաւալ։ համեմել նրգ. համեմներով ախորժելի դարձնել։ համեմունք գ. համ տուող նիւթ; խայծ, շնորհք (խօսքի)։ համեստ ած. պարկեշտ, պարզ, չափաւոր, ամօթխած։ համեստութիւն գ. ամօթխածութիւն, պարկեշտութիւն։ համետ գ. գրաստի վրայ դրուած թամբ՝ բազմոց։ համերաշխ ած. հաշտ, խաղաղ, միասին։ համերաշխութիւն գ. հաշտ կենցաղ, միաբանութիւն։ համերգ զ. երգահանդէս (բազմաձայն)։ համերգասրահ գ. համերգ տալու սրահ։ համերկրացի գ. միեւնոյն երկիրէն եղող։ համընթաց ած. միասին ընթացող, զուգընթաց։ համընկնիլ չզ. զուգադիպիլ, համապատասխան ըլլալ։ համիմաստ ած. նոյնը նշանակող, հոմանիշ։ համհարզ գ. զինակից, թիկնապահ։ համշիրակ գ. նոյն կաթով սնած, կաթընկեր; համերկրացի։ համոզել նրգ. հաւանեցնել, յօժարեցնել։ համոզկեր ած. համոզիչ։ համոզում գ. տեսակէտ, մտային դիրքորոշում, սկզբունք։ համոյթ զ. գեղարուեստական խմբակ; համադրութիւն։ համով ած. քիմքին հաճելի, համեղ։ համուռ մկ. միանգամայն, բոլորն ալ։ համուրեք մկ. ամէն տեղ, բոլոր կողմերը։ համտեսել նրգ. համը փորձել, ճաշակել։ համր ած. գ. մունջ, անխօս, խօսելու անկարող։ համրանալ չզ. համր դառնալ, լեզուն կապուիլ։ համրանք գ. թիւ, հաշիւ, գումար։ համրել նրգ. հաշուել, թուարկել, թուել։ համրիչ գ. տէրողորմիա, դերձանի վրայ շարուած հատիկներ, որ ժամանցի համար մատներով կը համրեն։ համրութիւն գ. համր ըլլալու վիճակ, պապանձում։ համք գ. էգի սեռային հեշտութեան անդամ, ծին։ համքարութիւն գ. արհեստակիցներու ընկերութիւն (սէնտիքա)։ համօրէն ած. ընդհանուր; մկ. բոլորը, առհասարակ։ հայ գ. ած. հայ ցեղի պատկանող, հայկական։ հայաբարբառ ած. հայերէն խօսող; հայերէն լեզուով։ հայագէտ գ. հայերէն լեզուի մասնագէտ։ հայագիտութիւն գ. հայ լեզուի, պատմութեան, կենցաղի եւ մշակոյթի նուիրուած մասնագիտութիւն։ հայադրոշմ ած. հայկական դրոշմը կրող, հայեցի։ հայազգի ած. ազգով հայ, հայածին, հայորդի։ հայախօս ած. հայերէն խօսող։ հայակերտում գ. հայը իբր հայ դաստիարակելու գործ։ հայանալ չզ. հայ դառնալ։ հայաշէն ած. հայերու կողմէ շինուած; հայը բարգաւաճող։ հայապահպանում գ. հայը հայ պահելու աշխատանք։ հայասէր ած. հայերը սիրող՝ գնահատող։ հայավարի ած. հայի վայել, հայ կերպի համեմատ։ հայատառ ած. հայերէն գիրերով։ հայատեաց ած. հայերը ատող։ հայացնել նրգ. հայ դարձնել; հայերէնի փոխել։ հայբուսակ գ. հայաստանի բուսական աշխարհը։ հայդուկ գ. ապստամբական ազատ խումբի պատկանող ռազմիկ, անկանոն բանակի զինուոր։ հայեացք գ. նայուածք, ակնարկ; տեսակէտ, կարծիք։ հայելազարդ ած. հայելիներով զարդարուած։ հայելացնել նրգ. արտացոլալ; հայելիի պէս ցոլացնել; միտքի արտայայտութիւնը ըլլալ։ հայելի գ. պատկերը ցոլացնող յատուկ ապակի։ հայեկ գ. դիտանոց (նաւի)։ հայերէն ած. գ. հայոց լեզու; հայ լեզուով։ հայեցակէտ գ. ըմբռնելու կէտ, տեսակէտ, ըմբռնում։ հայեցի ած. հայկական, հայ։ հայեցողութիւն գ. մտաւոր նայուածք; հոգիի աչք, խոկում։ հայեցուածք գ. ակնարկ, արտաքին տեսք։ հայթայթել նրգ. ճարել, հոգալ, մատակարարել։ հայիլ չզ. նայիլ; վերաբերիլ։ հայկաբան գ. հայագէտ; հայ նախադասութեան հմուտ։ հայկազեան ած. հայկազուն; հայ, հայ ազգին վերաբերող։ հայկազուն ած. հայկազեան; հայ, հայ ազգին վերաբերող։ հայկական ած. հայի յատուկ, հայոց վերաբերող։ հայկականութիւն գ. հայ ոգի եւ դիմագիծ։ հայհոյաբանութիւն գ. պղծախօսութիւն, զազրաբանութիւն։ հայհոյանք գ. հայհոյութիւն, նախատինք; լուտանք։ հայհոյել չզ. հայհոյանք ըսել, նախատել։ հայհոյութիւն գ. հայհոյանք, պղծախօսութիւն։ հայոճ ած. հայկական ոճով։ հայորդի գ. հայու տղայ՝ զաւակ։ հայուհի գ. իգական սեռի հայ։ հայութիւն գ. հայերու ամբողջութիւն; հայ ըլլալը։ հայս գ. խմոր (չհասած), խիւս։ հայսապուր գ. խմորով պատրաստուած ապուր։ հայսատիպ ած. խմորատիպ։ հայսել նրգ. խմոր դարձնել, խմորել։ հայսերիզ գ. դդմաճ, (մաքարոնի)։ հայր գ. զաւակի տէր մարդ; հոգեւորականի տիտղոս։ հայրաբանութիւն գ. եկեղեցւոյ հայրերու եւ անոնց վարդապետութեանց մասին խօսող գիտութիւն, հայրախօսութիւն։ հայրագիր գ. որդեգրուած զաւկի հայր, խորթ հայր։ հայրախօսութիւն գ. հայրաբանութիւն։ հայրապետ գ. նահապետ; հովուապետ, պատրիարք։ հայրապետութիւն գ. հայրապետի պաշտօն կամ պաշտօնի ժամանակաշրջան, հովուապետութիւն։ հայրասպան գ. ած. հայրը սպաննող։ հայրացու գ. խորթ հայր; հայրագիր, հօրու։ հայրենաբաղձ ած. հայրենիքի կարօտով բռնուած։ հայրենաբաղձութիւն գ. հայրենիքի կարօտէն յառաջացած տառապանք։ հայրենադարձ ած. հայրենիք դարձած; գ. վերադարձ դէպի հայրենիք, տունդարձ։ հայրենադաւ ած. գ. հայրենիքին դէմ գործող, ազգադաւ։ հայրենադրուժ ած. իր հայրենիքը ուրացող, հայրենիքի դէմ դաւաճան։ հայրենակից գ. միեւնոյն երկրի կամ հայրենիքի զաւակ։ հայրենակցութիւն գ. նոյն երկրացիներու միութիւն։ հայրենանենգ ած. գ. հայրենադաւ։ հայրենանուէր ած. հայրենիքին զոհուած։ հայրենասէր ած. գ. ազգասէր։ հայրենասիրութիւն գ. հայրենիքի հանդէպ սէր, փարում։ հայրենատուր ած. նախնիքներէն աւանդուած, հայրենաւանդ։ հայրենաւանդ ած. նախնիքներէն հասած, հայրենատուր։ հայրենի ած. հայրենիքի կամ հօր պատկանող, սեփական։ հայրենիք գ. ազգի ծննդավայրը, բնավայրը; մայր հող։ հայրէն գ. միջնադարեան հայերէնով տաղ, երգ։ հայրիկ գ. պապա, հայր։ հայրութիւն գ. զաւակի տէր դառնալը; հայրական հոգատարութիւն։ հայց գ. խնդրանք, հարցում, խնդիր։ հայցական ած. խնդրողական; բայի գործողութեան նպատակը ցոյց տուող (հոլով)։ հայցել նրգ. պաղատելով խնդրել, թախանձել։ հայցորդ գ. խնդրող՝ դիմում ներկայացնող (պաշտօնի)։ հայցուած գ. խնդրանք, աղաչանք, դիմում։ հան գ. հանի, մեծ մայր, մամ։ հանածոյ ած. գ. հողի ծոցէն հանուած հանքային (նիւթ)։ հանապազ մկ. միշտ, անդադար։ հանապազորդ ած. ամէն օրուան, ամէնօրեայ։ հանապազորդել չզ. ամէն օր նոյնը ընել; յարատեւել։ հանապազօրեայ ած. օրական, իւրաքանչիւր օրուան։ հանաք գ. կատակ, խաղ։ հանգամանք գ. պարագայ, որպիսութեան պայման։ հանգամանօրէն մկ. մանրամասնօրէն, լրիւ։ հանգանակ գ. բանաձեւուած հաւատալիք, դաւանանք։ հանգանակել նրգ. հանգանակութիւն ընել; դաւանանքի բանաձեւումը կատարել։ հանգանակութիւն գ. նպատակը իրագործելու համար՝ դրամ հաւաքելու արարք։ հանգէտ նխ. իբրեւ, նման։ հանգիլ չզ. մարիլ, շիջանիլ; դադրիլ, մեռնիլ։ հանգիստ գ. դադար, անդորրութիւն, հանգստութիւն; ած. հանդարտ, խաղաղ։ հանգիտութիւն գ. նմանութիւն։ հանգոյն նխ. նման, իբր։ հանգոյց գ. սեղմող կապ, կնճիռ, կծիկ; անել կացութիւն։ հանգուցեալ գ. ննջեցեալ, վախճանած, լուսահոգի։ հանգուցել նրգ. հագոյց շինել, իրարու կապել։ հանգուցիչ ած. հանգստացնող, խաղաղիչ։ հանգչիլ չզ. հանգիստ առնել, հանդարտիլ; յենիլ (հիմի)։ հանգստաթոշակ գ. հանգստեան կոչուած պաշտօնեայի վճարում։ հանգստանալ չզ. հանդարտիլ, կազդուրուիլ։ հանգստապատառ գ. լոխում; արեւելեան անուշեղէն։ հանգստարան գ. հանգստանալու տեղ; գերեզման, շիրիմ։ հանգստաւէտ ած. հանգստութիւն տուող, խաղաղ։ հանգստութիւն գ. հանգիստ, հոգիի, մարմնի անդորրութիւն։ հանգրիճել նրգ. ծալծալ ընելով ամփոփել (մազ, զգեստ)։ հանգրուան գ. կայարան; դադար։ հանդ գ. անդ, արտ, դաշտ։ հանդարտ ած. խաղաղ, հեզ, հանգիստ; մեղմ, յամր, կամաց։ հանդարտաբարոյ ած. հանդարտ նկարագրով։ հանդարտիլ չզ. խաղաղիլ, մեղմանալ, հանգստանալ։ հանդարտութիւն գ. (նկարագրի) մեղմութիւն, հեզութիւն; անդորրութիւն, խաղաղութիւն։ հանդերձ գ. զգեստ, հագուստ, տարազ; նխ. հետ, մէկտեղ։ հանդերձակալ գ. ձորձակալ, հագուստ կախելու գործիք։ հանդերձանք գ. զգեստաւորում, կազմածք, արտաքին պատրաստութիւն։ հանդերձարան գ. ուր հագուստ կը պահեն կամ կը հագնին։ հանդերձաւորել նրգ. զգեստ հագցնել, զգեստաւորել։ հանդերձեալ ած. գալիք (կեանք), անդենական։ հանդէպ նխ. նկատմամբ, դէպի (մէկը), դիմացի կողմ։ հանդէս գ. տօնախմբութիւն, տօնակատարութիւն; ներկայացում; պարբերաթերթ; շուք, արարողութիւն։ հանդիպակաց ած. դիմացը գտնուող։ հանդիպել չզ. զուգադիպիլ, պատահիլ; դպչիլ, զարնուիլ։ հանդիպիլ չզ. զուգադիպիլ, պատահիլ; դպչիլ, զարնուիլ։ հանդիպում գ. իրարու հանդիպիլը, դիպուած, զուգադիպութիւն; ժամադրուած տեսակցութիւն։ հանդիսադիր գ. հանդէսը գլխաւորող, նախագահող։ հանդիսական գ. հանդէսի ներկայ, հանդիսատես։ հանդիսական ած. տօնական։ հանդիսանալ չզ. հրապարակ գալ, հռչակուիլ, յաջողիլ, պատճառ ըլլալ։ հանդիսասրահ գ. հանդէսներու սրահ։ հանդիսատես գ. հանդէսի ներկայ՝ ականատես; վկայ։ հանդիսարան գ. պարբերաթերթ; հանդէսի ժողովարան։ հանդիսաւոր ած. փառաւոր, մեծ շուքով; հրապարակաւ։ հանդիսաւորութիւն գ. շուք, պաշտօնականութիւն։ հանդիսութիւն գ. տօնակատարութիւն, յիշատակումի տօն։ հանդուրժել նրգ. չզ. թոյլատրել, համբերել, տանիլ; դիմանալ, տոկալ։ հանդուրժելի ած. տանելի, թոյլատրելի։ հանդուրժողութիւն գ. հանդուրժող ոգի, վարմունք։ հանել նրգ. դուրս բերել, դուրս դնել, զեղչել։ հանելուկ գ. գուշակելու խաղ՝ առակ; առեղծուած, դժուար հասկնալի բան։ հանի գ. մեծ մայր, մամ, տատ։ հանճար գ. բացառիկ խելք, տաղանդ, ձիրք։ հանճարամիտ ած. հնարամիտ, փայլուն խելքով։ հանճարեղ ած. հանճար ունեցող, հանճարի ծնունդ։ հանուիլ չզ. զգեստը հանել, մերկանալ։ հանում գ. հանելը, զեղչում; պակսեցնելու թուաբանական գործողութիւն։ հանուր ած. գ. ամէն, ընդհանուր, համայն։ հանրագիտակ գ. ամէն բանի մասին տեղեկութիւն պարունակող գիրք, հանրագիտարան։ հանրագիտարան գ. համայնագիտարան, ընդհանուր գիտելիքներու բառարան, հանրագիտակ։ հանրագումար գ. ընդհանուր գումար։ հանրագրութիւն գ. անհատներէ ստորագրութիւն հաւաքելը, իբր բողոք իշխանութեան դէմ։ հանրածանօթ ած. ամէնուն ծանօթ, հանրահռչակ։ հանրակառք գ. ելեկտրականութեամբ կամ այլ ուժով գործող մեծ կառք՝ ի սպաս հանրութեան։ հանրակայարան գ. ուսանողներու յատկացուած բնակարան։ հանրակին գ. բոզ, աղիճ։ հանրահաշիւ գ. գրահաշիւ։ հանրամատչելի ած. ամէնուն մատչելի, դիւրին, աժան։ հանրային ած. ընդհանուրին պատկանող։ հանրապետական գ. հանրապետութեան կուսակից։ հանրապետական ած. հանրապետութեան յատուկ։ հանրապետութիւն գ. վարչաձեւ, որուն պետերը կ՚ընտրուին ժողովուրդի կողմէ։ հանրատուն գ. բոզանոց։ հանրաքաղաքացի գ. աշխարհաքաղաքացի, որուն հայրենիքը աշխարհն է։ հանրաքուէ գ. մասնակի հարցի շուրջ ժողովուրդի քուէարկութիւն։ հանրութիւն գ. հասարակութիւն, համայնք, ժողովուրդ։ հանրօգուտ ած. հանրութեան օգտակար, սպասարկու։ հանք գ. մետաղի կամ քարի ստորերկրեայ վայր, որ պեղելով կը շահագործեն; հողի տակէն հանուած նախանիւթ։ հանքագործ գ. հանքերու մէջ գործող։ հանքածուխ գ. հողի տակէն հանուող քարածուխ։ հանքային ած. հանքէն ելլող՝ հանքի համ ունեցող (ջուր)։ հանքանիւթ գ. հանքերէն դուրս բերուած հում նիւթ։ հանքաջուր գ. հանքային բուժական ջուր։ հանքափոր գ. հանք փորող (գործիք)։ հաշիշ գ. թմրեցուցիչ խոտի տեսակ։ հաշիշամոլ գ. հաշիշ գործածող, հաշիշի մոլի։ հաշիւ գ. առնելիք-տալիք, գումար; շահ, դիտում։ հաշմ ած. պակասաւոր մարմնով, խեղ։ հաշմանդամ ած. մարմնի անդամ մը պակաս, խեղանդամ։ հաշուագէտ գ. տնտեսագէտ, հաշիւներէ լաւ հասկցող։ հշուակալ գ. համարակալ, հաշիւ բռնող, հաշուապահ։ հաշուակալութիւն գ. համարակալութիւն։ հաշուակցիլ չզ. մէկու հետ հաշիւը փակհլ։ հաշուապահ գ. առեւտրական գործառնութեան մուտքն ու ելքը նշանակող, հաշուակալ։ հաշուապահութիւն գ. հաշուակալութիւն։ հաշուել նրգ. համրել, հաշիւ ընել; խորհիլ, սեպել։ հաշուեկշիռ գ. ելքի եւ մուտքի բաղդատական հաշիւ։ հաշուեյարդար գ. հաշիւներու փակում՝ մաքրում։ հաշուետոմար գ. հաշիւներու ընդհանուր տետրակ։ հաշուետուութիւն գ. զեկուցում հաշիւներու մասին։ հաշուետւութիւն գ. զեկուցում հաշիւներու մասին։ հաշուեցոյց գ. ելեւմուտի պատկեր (պիւտճէ)։ հաշուեցուցակ գ. տարեկան ծախսերու ցուցակ։ հաշուեփակ գ. գործի աւարտին ներկայացուած հաշիւ։ հաշտ ած. հաճ, համաձայն, հաւան, սիրով։ հաշտարար գ. հաշտութեան միջնորդ, հաշտեցնող։ հաշտեցնել նրգ. հակառակ դիրքերը իրարու մօտեցնել։ հաշտութիւն գ. թշնամութեան յաջորդող համաձայնութիւն, զինադադար, համերաշխութիւն։ հաշտուիլ չզ. քէնի՝ թշնամութեան վերջ տալ; համակերպիլ։ հապա մկ. հարկաւ, ուրեմն։ հապճեպ գ. փոյթ, շտապ, աճապարանք; ած. մկ. արագ, շտապուած։ հապշտապ մկ. ած. աճապարանքով, անխորհուրդ։ հապ ձյն. հա՜պ օն, դե՜հ, օ՜ն, յառա՜ջ։ հաջաղ գ. երեսի քօղ, լաչակ։ հաջան ած. շարունակ հաջող։ հաջել չզ. շուներու պոռալը, ոռնալ։ հաջիւն գ. շան կանչ։ հառաչ գ. հառաչանք, ցաւի խոր շունչ։ հառաչանք գ. հեծեծանք, աւաղանք։ հառաչել չզ. ա՜խ քաշել, հեծել։ հաս գ. եկամուտ; հարկ։ հասակ գ. երկարութեան չափ, բարձրութիւն; տարիք։ հասակակից ած. գ. նոյն հասակին պատկանող, տարեկից։ հասակաչափ գ. ած. մարդու հասակի չափով; հասակ չափող գործիք։ հասարակ ած. սովորական; ցածորակ; պարզ (օր)։ հասարակած գ. երկիրը հաւասար կիսագունդի բաժնող երեւակայական գիծ (էկուատոր)։ հասարակածային ած. հասարակածի յատուկ (կլիմայ)։ հասարակական ած. ժողովրդական, հանրային։ հասարակապետութիւն գ. հանրապետութիւն, ժողովրդային վարչաձեւ, ոչ ժառանգական։ հասարակաց ած. ամէնուն պատկանող; գ. տարիի այն շրջանը, ուր գիշերը ցերեկին կը հաւասարի։ հասարակութիւն գ. հաւաքականութիւն, միատեղ ապրողներու ամբողջութիւն, հանրութիւն; ցածորակութիւն (խօսքի)։ հասկ գ. ցորենի, ընդեղէններու հասուն գլուխ։ հասկակալել չզ. հասկ տալ, հասկով ծածկուիլ։ հասկացողութիւն գ. ըմբռնում, հասկնալու կարողութիւն; համաձայնում։ հասկաքաղ գ. ժողովում հասկերու կամ գրական երկերու։ հասկնալ նրգ. ըմբռնել; հասկցող՝ ճանչցող ըլլալ։ հասկնալի ած. ըմբռնելի, ծանօթ։ հասնել չզ. ժամանել; հասուննալ; կարողութիւնը բաւել։ հասնիլ չզ. ժամանել; հասուննալ; կարողութիւնը բաւել։ հասողութիւն գ. տարողութիւն (մտքի, ուժի, զէնքի)։ հասոյթ գ. եկամուտ, շահ։ հասու ած. կարող, ըմբռնող, իրազեկ։ հասութաբեր ած. հասոյթ բերող (շէնք), շահաբեր։ հասուկ ած. հասուն, եփուն (մտքով, մարմնով)։ հասուն ած. եփուն, ատոք; չափահաս, խելահաս։ հասուննալ չզ. հասուն դառնալ, խմորուիլ։ հասունութիւն գ. խելահասութիւն; պտղահասի շրջան։ հաստ ած. ստուար, խոշոր; պարարտ, գէր; թաւ (ձայն)։ հաստաբեստ ած. ամուր շինուած, ամրակուռ։ հաստաբուն ած. հաստ բունով։ հաստամարմին ած. լեցուն ու ծանր մարմինով։ հաստաշուրթն ած. հաստ շրթունքներով, պռկօշ։ հաստատ ած. ամուր, տոկուն; ստոյգ, անխախտ։ հաստատակամ ած. հաստատ կամքի տէր, անյողդողդ։ հաստատական ած. դրական, հաստատող, վճռական։ հաստատամիտ ած. հաստատ միտքի, որոշումի տէր։ հաստատել նրգ. վաւերացնել, փաստել; հիմնել, ամրացնել։ հաստատութիւն գ. ամրութիւն, տոկունութիւն; հիմնարկ, միաբանութիւն; վկայութիւն, փաստ։ հաստատում գ. վաւերացում, սահմանում; վարկած, յայտարարութիւն; ամրացում։ հաստատուն ած. ամուր, զօրացուած, պինդ։ հաստափոր ած. լայն փորով (անձ, գիրք)։ հաստել նրգ. հաստատել, ստեղծել, ամրացնել։ հաստիչ գ. ստեղծիչ, արարիչ։ հաստոց գ. յղկող կտրող խոշոր մեքենայ; անջրպետ։ հաստութիւն գ. ստուարութիւն, թանձրութիւն։ հասցէ գ. բնակութեան տեղանունը յայտնող գիր։ հասցէագրել նրգ. մէկու հասցէին գրել։ հատ գ. հատիկ; կտոր; ջոկ։ հատած գ. տաղաչափութեան ներքին բաժանում; պարբերութիւն։ հատակոտոր ած. գ. փշուր, բեկոր, կտրտած։ հատավաճառ գ. հատով կամ փոքրաքանակ ծախող, վաճառք։ հատել նրգ. կտրել, հատ-հատ ընել։ հատընտիր ած. գ. հատ-հատ զատելով ընտրուած; հաւաքածոյ ընտիր գրութիւններու։ հատիկ գ. հատ, ցորենի հունտ; մկ. հատիկ-հատիկ, մէկիկ-մէկիկ, զատ-զատ։ հատիճ գ. կուտ (պտուղի); ուռ (թոքի կամ աչքի վրայ)։ հատիչ ած. գ. կտրող (գործիք)։ հատնել նրգ. սպառիլ, վերջանալ, ցամքիլ։ հատնիլ նրգ. սպառիլ, վերջանալ, ցամքիլ։ հատնում գ. սպառում, մաշում։ հատոց գ. կտրող մեքենայ։ հատոր գ. բեկոր, կտոր; շարք կազմող գիրք, երկ։ հատու ած. սուր՝ կտրող, կտրուկ։ հատուած գ. բաժանուած մաս; դրուագ, պարբերութիւն։ հատուածական ած. բաժանում ստեղծող; հատուածին յատուկ։ հատում գ. կտրում, խզում։ հատուցանել նրգ. վնասի փոխարէն գոհացում տալ։ հատուցում գ. վնասի գոհացում՝ փոխարինում։ հարազատ գ. նոյն հօր ու մօր զաւակ; արիւնակից; ած. իսկական, վաւերական։ հարակ գ. դուռի թեւ։ հարահրոց գ. աղմուկ, իրարանցում։ հարաւ գ. հիւսիսի հակառակ կողմ, հարաւակողմ։ հարբած ած. գ. գինով։ հարբուխ գ. քթի հոսում պատճառող բորբոքում։ հարել նրգ. զարնել; ծեծել (կաթ)։ հարեմ գ. կանանոց, կիներու յարկաբաժին (իսլամներու մօտ)։ հարեւան ած. գ. դրացի, մերձաւոր։ հարեւանցել նրգ. գործը հարեւանցի ընել։ հարեւանցի մկ. վերի վերոյ, մակերեսային, հպանցիկ։ հարթ ած. տափարակ, ողորկ, ոչ-խորտուբորտ։ հարթագունդ գ. քարտէզ, ուր երկիրը ներկայացուած է երկու տափարակ կիսագունդերով (փլանիսֆեր)։ հարթակ գ. հարթ տարածութիւն; բեմի մակերես։ հարթայատակ ած. հարթ հաւասար յատակով։ հարթաչափ գ. մակերեսի հարթութիւնը ստուգող գործիք։ հարթավայր գ. հարթ, տափարակ վայր, դաշտավայր։ հարթաքանդակ գ. հարթ մակերեսի վրայ խորաքանդակ։ հարթել նրգ. հարթ հաւասար դարձնել; դիւրացնել։ հարթութիւն գ. տափարակութիւն, հարթ տարածութիւն։ հարիւր ած. 100 թիւը (ճ.)։ հարիւրամեակ գ. հարիւրերորդ տարեդարձ, դարադարձ։ հարիւրամեայ ած. հարիւր տարուայ գոյութիւն ունեցող։ հարիւրապատիկ ած. հարիւր անգամ աւելի։ հարիւրապետ գ. հռոմայեցի սպայ; հարիւր զինուորի հրամայող։ հարիւրեակ գ. հարիւր։ հարիւրորդամեթր գ. սանթիմեթր։ հարկ գ. պէտք, պահանջք, կարիք; տուրք։ հարկադրական ած. ստիպողական, պարտադիր։ հարկադրանք գ. ստիպում, բռնադատում, պարտադրանք։ հարկադրել նրգ. ստիպել, բռնադատել, պարտադրել։ հարկադրութիւն գ. ստիպողութիւն; հարկ դնելը։ հարկահան գ. տուրք հաւաքող, հարկահաւաք։ հարկահաւաք գ. հարկերը գանձող պաշտօնեայ։ հարկապահանջ գ. հարկերը պահանջող պաշտօնեայ։ հարկատու ած. հարկ տուող, ուրիշ պետութեան ենթակայ; ուրիշի մէջ թափուող (գետ)։ հարկաւ մկ. անշուշտ։ հարկաւոր ած. կարեւոր, պիտանի։ հարկաւորել նրգ. հարկի տակ դնել, պարտաւորել։ հարկինք գ. մեծ ճաշ, կոչունք։ հարկիք դ. եզներու զոյգ՝ լուծ։ հարճ գ. բազմակին մարդու երկրորդական կին, կանանոցի կին; ոչ-օրինաւոր կին։ հարուած գ. զարկ, բաբախում; աղէտ, պատուհաս։ հարուածել նրգ. զարնել, կրակել; պատուհասել։ հարուստ ած. ճոխ, փարթամ, բեղուն; գ. ունեւոր, մեծատուն, դրամատէր։ հարս գ. նոր պսակուած կին; մէկու մանչին կինը։ հարսանեկան ած. հարսանիքի վերաբերող։ հարսանիթ գ. մորթի հիւանդութիւն, կարմրախտ։ հարսանիք գ. ամուսնութեան հանդէս, պսակ։ հարսնախօսութիւն գ. աղջիկ խնդրելու միջնորդութիւն։ հարսնացնել նրգ. աղջիկը կարգել, ամուսնացնել։ հարսնացու ած. ամուսնանալու հասուկ (աղջիկ); գ. տունի ապագայ հարս ըլլալիք։ հարսնեակ գ. թրթուրը՝ շերամի պատեանի մէջ տակաւին։ հարսնեղբայր գ. հարսը փեսայի տուն տանող պարոն։ հարսնեւոր գ. հարսնիքի հիւրեր; պսակուող անձերու պարագաները։ հարսնուկ գ. նոր հարս; ծաղիկ մը՝ խաշխաշ; պուպրիկ։ հարստահարել նրգ. անիրաւ կերպով ուրիշի ինչքը գրաւել, կեղեքել, չարաշահել։ հարստանալ չզ. հարուստ դառնալ, ճոխանալ։ հարստացում գ. ճոխացում, յաւելում (բարիքի)։ հարստութիւն գ. ունեւորութիւն, ճոխութիւն; իշխող գերդաստան։ հարց գ. հարցում; խնդիր, քննելի կէտ։ հարցադրել նրգ. հարցում քննարկել, լուծում փնտռել։ հարցադրում գ. հարցի քննութեան ենթարկում։ հարցազրոյց գ. հարցում-պատասխանի ձեւով զրոյց։ հարցաթերթիկ գ. հարցումներ ուղղող թերթիկ-թռուցիկ։ հարցական ած. թէական, անստոյգ, վիճելի։ հարցակէտ գ. հարց կամ խնդիր յարուցանող կէտ։ հարցանիշ գ. հարցման նշանը՝ պարոյկ (՞)։ հարցապնդել նրգ. հարցումներով հետապնդել։ հարցարան գ. հարցումներ պարունակող ցուցակ։ հարցափորձ գ. քննութիւն, քննարկում։ հարցափորձել նրգ. հարցաքննել, հարցափորձի ենթարկել։ հարցաքննել նրգ. հետազօտել, հարցափորձել։ հարցաքննիչ ած. գ. հարցնող, խուզարկող; դատաւոր։ հարցաքննութիւն գ. հարցումներու հիման վրայ դատական քննութիւն, հարցուփորձ։ հարցնել նրգ. հարցում ուղղել, հարցադրել։ հարցուկ գ. ապագան գուշակող, դեւերու հետ խօսող անձ։ հարցում գ. պատասխան պահանջող խօսք, միտք։ հարցուփորձ գ. հետազօտութիւն, հարցաքննութիւն։ հաց գ. նկանակ; ապրուստ, ուտելիք; ճաշ։ հացաբոյս գ. հացահատիկ տուող բոյս (ցորեն եւն.)։ հացագործ գ. հացեփ, հացթուխ, փռապան։ հացադուլ գ. իբր բողոք՝ հացէ կամ սնունդէ դադրիլը։ հացահատիկ գ. ցորեն, հացաբոյս։ հացեփ գ. հաց եփող, հացագործ։ հացթուխ գ. հաց թխող, եփող (թոնիրի վրայ)։ հացի գ. բարձր ծառի տեսակ։ հացկատակ գ. անկոչ սեղանակից, պնակալէզ, մակաբոյծ։ հացկերոյթ գ. խնշոյք, հանդիսաւոր ճաշ։ հաւ գ. աքլորի էգը, մարի; նախնիք, մեծ հայր։ հաւաբոյծ գ. հաւ մեծցնող՝ խնամող։ հաւալուսն գ. ջրային թռչուն տեսակ՝ ձուկով սնանող։ հաւախօս գ. պահ, երբ աքլորը կը կանչէ, այգաբաց։ հաւահմայ գ. թռչունի թռիչքէն ապագայ գուշակող անձ։ հաւան ած. յօժար, ուզող, հաճ։ հաւանական ած. խելքի մօտ, կարելի՝ բայց ոչ ստոյգ։ հաւանականութիւն գ. կարելիութիւն, հնարաւորութիւն։ հաւանիլ չզ. համաձայնութիւնը տալ, հաւան գտնուիլ։ հաւանութիւն գ. կամքի մասնակցութիւն, հաճութիւն; արտօնութիւն, թոյլտուութիւն։ հաւասար ած. նոյն աստիճանի; համաչափ, համարժէք։ հաւասարակշիռ ած. ոչ ծայրայեղ (դատում), անաչառ; հաւասար կշիռք կամ դիրք ունեցող։ հաւասարակշռել նրգ. իրարու հակադրուելով հաւասարիլ; հակակշիռ կամ ներդաշնակութիւն ստեղծել։ հաւասարակշռութիւն գ. հաւասար ծանրութիւն երկու ուժերու միջեւ; ծայրայեղութիւնէ հեռու կեցուածք։ հաւասարել չզ. հաւասար աստիճանի հասնիլ։ հաւասարիլ չզ. հաւասար աստիճանի հասնիլ։ հաւասարութիւն գ. տարբեր ուժերու հաւասար կացութիւն, արժողութիւն։ հաւաստագիր գ. հաւատարմագիր, վաւերացնող գիր։ հաւաստել նրգ. ճշմարիտը հաստատել՝ վաւերացնել։ հաւաստի ած. վստահ, ճիշդ, արժանահաւատ։ հաւաստիացում գ. ստուգութեան փաստ, գրաւական; վաւերացում։ հաւաստիք գ. ապացոյց, երաշխիք։ հաւատալ նրգ. չզ. հաւատք ընծայել, վստահիլ; դաւանիլ։ հաւատալիք գ. դաւանանք, հաւատքի մասերու ամբողջութիւն։ հաւատամք գ. քրիստոնեայ հաւատոյ հանգանակի առաջին բառը, որ այժմ կը նշանակէ ո՛չ միայն կրօնական, այլ նաեւ քաղաքական դաւանում կամ ուղղութիւն։ հաւատարիմ ած. գ. վստահելի, չդաւաճանող, աննենգ; մտերիմ; հաւաստի, ստոյգ։ հաւատարմագիր գ. նոր դեսպանի ներկայացուցած վաւերագիրը՝ երկրի պետին։ հաւատարմատար գ. դեսպանի պաշտօն կատարող անձ։ հաւատարմութիւն գ. աննենգութիւն; ստուգութիւն։ հաւատացեալ ած. գ. աստուածավախ, քրիստոնեայ։ հաւատաւոր ած. գ. իր հաւատացածին նուիրուած։ հաւատափոխ ած. իր կրօնը լքած՝ ուրիշ կրօնի անցած։ հաւատաքննութիւն գ. կրօնական ատեանի դատավարութիւն որով հերետիկոսը կը հարցաքննէին եւ կը պատժէին։ հաւատուրաց ած. հաւատքը ուրացող։ հաւատք գ. դաւանանք, կրօնք; հաստատ համոզում։ հաւաք գ. ժողով, հանդիպում, համագումար։ հաւաքաբանութիւն գ. փիլիսոփայական փաստարկութեան ձեւ (սիլլոժիզմ)։ հաւաքածոյ գ. ժողովածոյ։ հաւաքական ած. խմբական, հասարակական։ հաւաքականութիւն գ. համայնք; ամբողջութիւն։ հաւաքավայր գ. հաւաքատեղի, հաւաքոյթներու կամ հանդիպումներու վայր, ժողովատեղի։ հաւաքատեղի գ. հաւաքավայր, հաւաքոյթներու կամ հանդիպումներու վայր, ժողովատեղի։ հաւաքել նրգ. ժողվել, քաղել, գումարել, մէկտեղել։ հաւաքոյթ գ. գումարում, ժողով; ամէն կողմէ հաւաքուած։ հաւկթախաղ գ. զատկուան հաւկիթ կոտրելու խաղ։ հաւկթաձեւ ած. ձուաձեւ, հաւկիթի կլորութեամբ։ հաւկիթ գ. ձու, կիթ; ամորձիք (այր մարդու)։ հաւկուլ գ. յափշտակիչ թռչունի տեսակ։ հաւկուր ած. գիշեր ատեն աչքը չտեսնող։ հաւնիլ գ. սիրել, հաճելի գտնել։ հաւնոց գ. հաւերու բնակարան, հաւտուն։ հաւորս գ. թռչուն բռնող (թռչուն, մարդ)։ հաւփալ գ. վայրի աղաւնի, հօփալ։ հաւքաշ գ. հաւի երկճիւղ ոսկոր, (եատէս)։ հեգել նրգ. վանկ կապել, կմկմալով կարդալ։ հեգնաբանել նրգ. հեգնհլ, ծաղրի խօսքեր ըսել։ հեգնական ած. ծաղրական։ հեգնանք գ. ծաղր, ծաղրանք։ հեգնել նրգ. ծաղրել, կատակել։ հեզ ած. հանդարտ, քաղցր, հլու, խոնարհ։ հեզաբարոյ ած. հեզ բնաւորութեան տէր, հեզահամբոյր։ հեզահամբոյր ած. քաղցրաբարոյ, մեղմիկ։ հեզամրմունջ ած. մեղմօրէն մրմնջող (գետակ)։ հեզասահ ած. մեղմ սահելով ընթացող, մեղմահոս։ հեզութիւն գ. հլութիւն, խոնարհութիւն։ հեթանոս գ. դրախտի բնիկ; արեւապաշտ, կռապաշտ; այլակրօն; ած. ոչ-քրիստոնեայ, անհաւատ։ հեթանոսութիւն գ. արեւապաշտութիւն, կռապաշտութիւն; համայնաստուածութիւն։ հեթեթալ չզ. լացէն ետք կցկտուր շունչ առնել։ հելլենաբանութիւն գ. յոյն ոճի ազդեցութիւնը՝ գրաբարի մէջ; հելլէններու մասին խօսող գիտութիւն։ հելլենասէր ած. յունասէր։ հեծան գ. շալկող գերան, մարդակ։ հեծանիւ գ. երկանիւ թեթեւ փոխադրամիջոց։ հեծանոց գ. խսիրէ մեծ ափսէ, որով ցորենը յարդէն կը զատեն հովին տալով։ հեծեալ ած. գ. ձիաւոր; մեքենատար (զօրք)։ հեծել չզ. ողբալ, հեկեկալ, հառաչել։ հեծելագունդ գ. հեծեալ զօրագունդ։ հեծելազօր գ. ձիաւոր բանակ, այրուձի։ հեծելարշաւ գ. հեծանիւով մրցում՝ արշաւ։ հեծեծագին ած. ողբաձայն, լալահառաչ, հեկեկագին։ հեծեծանք գ. հառաչանք, ողբ։ հեծեծել չզ. հառաչել, ողբալ, կոծել։ հեծկլտալ չզ. լալ, արտասուել (բարձրաձայն)։ հեծկլտոց, հեծկլտուք գ. լաց, արտասուքի ձայն։ հեծնել նրգ. վրան նստիլ (գրաստի), աշտանակել (ձի)։ հեծուկ գ. գրաստի ետեւի կողմ՝ նստելու մասը։ հեկեկալ չզ. ընդհատ լալ, հեծկլտալ, հոնքռտալ։ հեկեկանք գ. լացի ձայն, հեծեծանք։ հեղ գ.անգամ։ հեղանուտ ած. հեղուկ բան, հեղուկ վիճակի մէջ։ հեղգ ած. ծոյլ, թոյլ, մեղկ, տնտնացող։ հեղգալ չզ. ծուլանալ, դժկամութիւն ընել։ հեղգամիտ ած. թուլամիտ, ծոյլ խելքով։ հեղել նրգ. հոսեցնել, ծորել, թափել։ հեղեղ գ. ուռած ջուրերու խառն հոսում; տարափ, յորձանք։ հեղեղանման ած. հեղեղի պէս, տեղատարափ։ հեղեղատ գ. հեղեղի ճամբայ; թոյլ հեղեղ։ հեղեղել նրգ. ողողել; հեղեղի պէս թափել։ հեղինակ գ. գոյութեան պատճառ; գիրք գրող, մատենագիր։ հեղինակաւոր ած. կշիռք՝ ազդեցութիւն ունեցող։ հեղինակութիւն գ. ազդեցութիւն, կշիռք; երկասիրութիւն։ հեղձ գ. խեղդուիլը, հեղձում։ հեղձամահ գ. ած. խեղդուելով մեռած (ջուրէ, օդէ); խեղդամահ (ձեռքով)։ հեղձամղձուկ ած. սիրտը ելած, շնչահեղձ։ հեղձել նրգ. խեղդել։ հեղձուկ ած. խեղդուկ, մարած, խեղդուելու պէս։ հեղձում գ. խեղդում, խեղդելը։ հեղձուցիչ ած. խեղդող, անշնչելի (օդ)։ հեղոյս գ. գամ, բեւեռ։ հեղուլ նրգ. հոսեցնել, թափել, վազցնել։ հեղուկ գ. հոսող նիւթ; ած. հոսուն, լոյծ։ հեղուկացում գ. հեղուկային վիճակի վերածում։ հեղում գ. հոսում, թափում։ հեղուսել նրգ. գամել, իրարու կապել։ հեճուկս մկ. ի հեճուկս, հակառակ։ հենք գ. կտաւի երկայնութեան ձգուած թել, առէջ; գործի առանցք, հիմք։ հեշտ ած. դիւրին, հաճոյ։ հեշտալի ած. ախորժելի, հաճոյքով լեցուն, ցանկալի։ հեշտալուր ած. լսելը քաղցր, ախորժալուր։ հեշտախօս ած. խօսելու դիւրութիւն ունեցող; քաղցրախօս։ հեշտակեաց ած. բարեկեցիկ, փափուկ ապրող։ հեշտամահութիւն գ. մահը դիւրացնող կամ արագացնող բժշկական միջամտութիւն։ հեշտամոլ ած. հեշտասէր, հաճոյամոլ, ախտամոլ։ հեշտանալ չզ. դիւրանալ, դիւրին դառնալ։ հեշտանք գ. վայելք, հաճոյք, բերկրանք (մարմնի)։ հեշտասէր ած. հեշտանք սիրող, ցանկասէր, զգայասէր։ հեշտընկալ ած. դիւրաւ ընդունող (միտք), դիւրաւ իմացուող։ հեշտութիւն գ. դիւրութիւն; փափկութիւն, վայելք։ հեշտօրօր ած. մեղմօրէն օրօրուող։ հեռ գ. կռիւ, գժտութիւն, պառակտում։ հեռագիր գ. հեռագրական գործիքով հաղորդուած բան։ հեռագրալուր գ. հեռագրով հաղորդուած (մամուլի) լուր։ հեռագրել նրգ. հեռագիրով հաղորդել։ հեռադիտակ գ. հեռուն դիտելու գործիք, դիտակ։ հեռազգացութիւն գ. պատահարը հեռուէն զգալու կարողութիւն, հեռակրութիւն (թէլէփաթի)։ հեռալ չզ. կռուիլ, գրգռուիլ, իրարու դէմ ելլել։ հեռախօս գ. հեռաձայն, հեռուէ հեռու խօսակցելու ելեկտրական գործիք։ հեռախօսացանց գ. հեռաձայնի գիծերու ընդհանուր ցանց։ հեռախօսել չզ. հեռախօսով խօսիլ, հեռաձայնել։ հեռախօսիկ գ. փջիջային հեռաձայն։ հեռակայ ած. հեռու տեղ գտնուող, հեռաւոր։ հեռակայութիւն գ. հեռաւորութիւն, հեռաւոր վիճակ։ հեռակրութիւն գ. հեռուն նախազգալու կարողութիւն։ հեռաձայն գ. հեռախօս։ հեռաձայնել նրգ. հեռաձայնով խօսիլ, զանգել։ հեռանալ չզ. մեկնիլ; մեկուսանալ, օտարանալ։ հեռանկար գ. հեռաւոր ծրագիր, ակնկալութիւն։ հեռաոսպնեակ գ. հեռուէն նկարող նկարչական ոսպնեակ։ հեռապատկեր գ. հեռանկար։ հեռապատճէն գ. գրութեան հեռուն փոխադրող տպագրիչ (ֆաքս)։ հեռաստան գ. հեռու տեղ։ հեռասփիւռ գ. հեռուները սփռող կամ սփռուող։ հեռատես ած. խոհեմ, նախատեսող, սրատես; մօտը չտեսնող (աչքի հիւանդութիւն)։ հեռատեսիլ գ. պատկերասփիւռ (թէլէվիզիոն)։ հեռատեսութիւն գ. կանխատեսութիւն, զգուշաւորութիւն։ հեռատիպ գ. հեռագրական հաղորդում գրող գործիք (թելէքս)։ հեռացնել նրգ. հեռու պահել, վտարել; երկարաձգել։ հեռացում գ. վտարում, մեկուսացում, օտարացում։ հեռաւոր ած. հեռու տեղ գտնուող։ հեռաւորութիւն գ. բաժնող միջոցի երկարութիւն, վայր։ հեռու ած. հեռաւոր, ոչ մօտիկ։ հեռուստացանց գ. հեռատեսիլի ցանց։ հեռուստացոյց գ. հեռատեսիլ, (թէլէվիզիոն)։ հեռուստաֆիլմ գ. հեռատեսիլի ֆիլմ։ հեստ ած. չանսացող, անսաստ, ըմբոստ, խեռ։ հեստել չզ. գլուխ բռնել, չհնազանդիլ, ընդվզիլ։ հեստութիւն գ. անհնազանդութիւն, խեռութիւն։ հետ նխ. միասին, միատեղ։ հետագայ ած. ետեւէն եկող, հետեւեալ։ հետազօտել նրգ. ետեւէն իյնալ, խուզարկել, ուսումնասիրել։ հետազօտութիւն գ. քննութիւն, խուզարկում, որոնում։ հետախոյզ ած. հետապնդող, հետքը փնտռող։ հետախուզել նրգ. հետապնդել, ետեւէն իյնալ։ հետախուզութիւն գ. փնտռտուք, հետազօտութիւն։ հետամուտ ած. ետեւէն ջանացող, մտադիր։ հետամտիլ չզ. միտքը բանի մը դնել, հետապնդել։ հետապնդել նրգ. անձի կամ նպատակի ետեւէն վազել, հետեւիլ; հալածել։ հետապնդում գ. վազք՝ բանի մը ետեւէն; հետազօտութիւն։ հետաքրքիր ած. գիտնալ փափաքող, հարցասէր։ հետաքրքրական ած. ուշագրաւ (բան), հետաքրքրաշարժ։ հետաքրքրաշարժ ած. հետաքրքրական։ հետաքրքրել նրգ. ուշադրութեան արժանի սեպել, հետաքրքրութիւնը գրաւել։ հետաքրքրութիւն գ. իմանալու փափաք; ուշադրութիւն գրաւելու յատկութիւն; շահագրգռութիւն։ հետեւաբար շղ. ուստի, ուրեմն։ հետեւակ ած. ոտքով գացող՝ ոչ-հեծեալ (զինուոր); գլխաւորի հետեւող (անձ, շարական)։ հետեւազօրք գ. հետիոտն զօրք։ հետեւանք գ. արդիւնք, եզրակացութիւն։ հետեւեալ ած. անմիջապէս յաջորդող, հետագայ։ հետեւիլ չզ. ետեւէն քալել; յաջորդել, եզրակացուիլ։ հետեւողական ած. չհակասող, տրամաբանական։ հետեւողականութիւն գ. չհակասող շարունակութիւն։ հետեւողութիւն գ. հետեւանք; նմանութիւն։ հետեւորդ գ. ետեւէն գացող, աշակերտ։ հետեւութիւն գ. եզրակացութիւն (մտածումի)։ հետզհետէ մկ. յաջորդաբար, տակաւ առ տակաւ։ հետի ած. մկ. ոտքով (քալելով)։ հետիոտն ած. ոտքով գացող, քալելով ընթացող։ հետք գ. ոտքի նշան, անցած բանի թողած նշան; դրոշմ, նշոյլ, ազդեցութիւն, հետեւանք։ հեր գ. մազ (գլխի), վարս։ հերաթափ ած. (գլխու) մազերը թափած; մազ թափող։ հերաթափութիւն գ. մազերուն թափիլը։ հերատ ած. անմազ։ հերատուկ ած. գ. գլուխը բաց; անպատկառ (կին)։ հերարձակ ած. մազերը արձակած, խառն մազերով։ հերետիկոս գ. հերձուածող, ոչ-ուղղափառ; տարբեր վարդապետութիւն քարոզող։ հերետիկոսութիւն գ. ուղղափառ դաւանանքէն շեղած վարդապետութիւն կամ շարժում, աղանդաւորութիւն։ հերթ գ. կարգ։ հերթական ած. կարգի համեմատ պատահող, յաջորդական։ հերթապահ գ. կարգապահ; ժամանակաւոր պատասխանատու (կուսակցական)։ հերիսայ գ. կորկոտով ու ծեծուած միսով կերակուր։ հերիւն գ. կաշի ծակելու եւ կարելու գործիք։ հերիք ած. բաւական, բաւ։ հերկ գ. հողը մշակելու գործ; հերկուած հող։ հերկել նրգ. ակօս բանալ՝ ցանելու համար, վարել։ հերձ ած. գ. ճեղք, պատռուած, ճեղքուած։ հերձատամ գ. առջեւի շարքի ակռայ, կտրող ատամ։ հերձատել նրգ. պատառ պատառ ընել, բզքտել։ հերձաքար գ. թերթ թերթ եղող քար։ հերձել նրգ. ճեղքել, երկուքի բաժնել։ հերձուած գ. կրօնական, դաւանական բաժանում, հերետիկոսութիւն, աղանդ։ հերձուածող ած. գ. անջատողական, աղանդաւոր։ հերոս գ. դիւցազն, կտրիճ; երկրի գլխաւոր դէմքը։ հերոսամարտ գ. դիւցազնամարտ, հերոսներու մղած պայքար։ հերոսանալ չզ. հերոս դառնալ՝ քաջագործութիւն ընել։ հերոսապատում գ. հերոսական արարքներու պատմութիւն, դիւցազնավէպ, հերոսավէպ; ած. հերոսական գործեր պատմող։ հերոսավէպ գ. հերոսի կամ հերոսական արարքներու վէպ։ հերոսացում գ. հերոս դառնալը, դիւցազնացում։ հերոսութիւն գ. քաջագործութիւն; նահատակութիւն։ հերոսուհի գ. կին հերոս; երկրի գլխաւոր կին դէմքը։ հերու մկ. անցեալ տարի, անցեալ տարի պատահած։ հերքել նրգ. հակառակը փաստել, ջրել, ժխտել։ հերքում գ. ժխտում, հակափաստ։ հեց գ. անիւին շրջանակը։ հեւալ չզ. կտրած շունչ առնել, թասել։ հեւասպառ ած. շնչասպառ։ հեւ մկ. հեւ ի հեւ, հեւալով, հազիւ հազ։ հեւք գ. արագ շնչառութիւն։ հզօր ած. զօրաւոր, ուժգին։ հզօրանալ չզ. զօրութեան մէջ աճիլ, զօրանալ։ հզօրութիւն գ. ուժ, կարողութիւն, իշխանութիւն։ հէգ ած. հէք, խեղճ, դժբախտ, ողորմելի։ հէն գ. ծովի աւազակ; ասպատակող թշնամի։ հէք ած. հէգ, խեղճ, դժբախտ, ողորմելի։ հէքեաթ, հեքիաթ գ. առասպել, շինծու պատմութիւն։ հէքիաթային ած. առասպելական; դրախտային։ հիազարհուր ած. ապշանք եւ զարհուրանք ազդող։ հիանալ չզ. սքանչանալ, զմայլիլ։ հիանալի ած. զմայլելի, սքանչելի։ հիասթափ ած. յուսախաբ, պատրանաթափ։ հիասթափութիւն գ. ակնկալութեան յաջորդող յուսախաբութիւն, պատրանաթափութիւն։ հիասթափուիլ չզ. հիացումէ, պատրանքէ արթննալ, պատրանաթափուիլ, յուսախաբ ըլլալ։ հիասքանչ ած. սքանչելի, չքնաղ, սքանչացած։ հիացիկ ած. հիացած, հիացող։ հիացմունք գ. սքանչացում, յափշտակութիւն։ հիացում գ. զմայլանք, սքանչացում։ հիգանալ, հիքանալ չզ. խեղճ դառնալ, թշուառանալ։ հիգութիւն գ. հիքութիւն, թշուառութիւն, ողորմելիութիւն։ հիմ գ. կառոյցի խարիսխը՝ յենարանը; հիմք, հենք։ հիմա մկ. այժմ։ հիմնադիր գ. հիմնող, հաստատող։ հիմնադրամ գ. նպատակի իրագործումի համար տրամադրուած նախավճար կամ անփոխանցելի գումար (ֆոնտ)։ հիմնադրել նրգ. հիմը դնել, հիմնարկել։ հիմնադրութիւն գ. հիմնում, սկիզբ, հիմնարկում։ հիմնական ած. հիմ կազմող, արմատական, գլխաւոր։ հիմնակէտ գ. որպէս հիմք ծառայող կէտ, միտք, յենակէտ։ հիմնայատակ մկ. հիմէն՝ յատակէն (քանդուած)։ հիմնահարց գ. հարցերու գլխաւորը։ հիմնարկ գ. հանրային օգուտի ձեռնարկ, հաստատութիւն։ հիմնարկել նրգ. հիմնել, հիմնադրել։ հիմնարկէք գ. հիմնարկի բացման տօն; նաւակատիք։ հիմնարկութիւն գ. հիմնադրութիւն, հիմնարկ։ հիմնաւորել նրգ. ամուր հիմ տալ, փաստաւորել։ հիմնաքար գ. իբր հիմ ծառայող քար (շէնքի)։ հիմնել նրգ. հաստատել, կանգնել, կառուցել։ հիմք գ. ապացոյց; արդարացում; շարժառիթ; հիմ։ հին ած. նախկին, վաղեմի; մաշած, գործածուած։ հինա գ. մազ գունաւորող հիւթ; զայն արտադրող թուփ։ հինաւուրց ած. հին օրերու, վաղեմի, հնադարեան։ հինգ ած. 5 թուանշանը (ե)։ հինգշաբթի գ. հինգերորդ օր շաբթուան (եշ.)։ հինգպատիկ ած. հինգ անգամ (աւելի)։ հինհինալ չզ. հեւալ։ հիննալ չզ. ժամանակէ անցնիլ, մաշիլ։ հինուց մկ. հին ժամանակներէն, վաղուց։ հիր ած. կարմիր-կապոյտ գոյն; գ. մանուշակի տեսակէ ծաղիկ։ հիրիկ գ. աչքի ծիածան, իրիս; մանուշակազգի ծաղիկ։ հիւանդ ած. գ. վատառողջ, անհանգիստ, ախտաւոր։ հիւանդագին ած. սաստիկ հիւանդ, ցաւագին։ հիւանդակառք գ. հիւանդը փոխադրելու կառք՝ ինքնաշարժ։ հիւանդանալ չզ. հիւանդ դառնալ։ հիւանդանոց գ. բուժարան, ապաքինարան։ հիւանդապահ գ. հիւանդ խնամող անձ, բուժքոյր։ հիւանդապահուհի գ. հիւանդ խնամող անձ, բուժքոյր։ հիւանդկախ ած. կէս հիւանդ, կէս առողջ։ հիւանդոտ ած. վատառողջ, ախտաւոր։ հիւանդութիւն գ. ախտ, վատառողջութիւն; մոլութիւն։ հիւանդտես գ. հիւանդի այցելութիւն։ հիւթ գ. սնուցիչ հեղուկ, աւիշ, հոյզ, ծուծ (խօսքի)։ հիւթեղ ած. համեղ, սննդարար; իմաստալից։ հիւլէ գ. անբաղադիր առաջին տարր, ադոմ, կորիզ։ հիւլէական ած. ադոմական, կորիզային։ հիւծախտ գ. կրծող հիւանդութիւն, (թոքերու) ծիւրախտ։ հիւծախտաւոր ած. հիւծախտէ վարակուած։ հիւծիլ չզ. մաշիլ, ծիւրիլ, ուժաթափիլ։ հիւծում գ. մաշում, սպառում։ հիւղ գ. տնակ, խրճիթ։ հիւղակ գ. տնակ, խրճիթ։ հիւպատոս գ. դեսպանի տեղապահ, անցագրային գործեր կատարող; կուսակալ։ հիւս ած. հիւսուած (մազ); գ. լեռնէ թաւալող ձիւնակոյտ, հոսի։ հիւսակ գ. հիւսուած մազ՝ թել։ հիւսել նրգ. թել աշխատիլ՝ իրարու մէջ անցընել, շարամանել; յօրինել, շարադրել; նիւթել (դաւեր)։ հիւսիս գ. կողմնացոյցին սեւեռած կողմը, հարաւի հակառակ։ հիւսիսայգ գ. հիւսիսային բեւեռներու լուսերեւոյթ։ հիւսիսափայլ գ. հիւսիսային լոյս՝ աստղ։ հիւսկէն ած. գ. հիւսուած, հիւսուածք, ցանց։ հիւսն գ. ատաղձագործ։ հիւսուածեղէն գ. հիւսուած կտաւ՝ կերպաս։ հիւսուածք գ. յօրինուածք, կազմուածք։ հիւսք գ. հիւսուած գործ; հիւսուած երկար մազ։ հիւր գ. այցելու, հրաւիրեալ։ հիւրամեծար ած. հիւր պատուող, ասպնջական, հիւրընկալ։ հիւրամերժ ած. անհիւրընկալ, հիւրէ չախորժող։ հիւրանոց գ. հիւր ընդունելու դահլիճ; պանդոկ, իջեւան։ հիւրասեղան գ. հիւրի ի պատիւ տրուած խնջոյք։ հիւրասենեակ գ. դահլիճ, հիւր ընդունելու սենեակ։ հիւրասիրել նրգ. հիւր ընդունիլ՝ պատուել, մեծարել։ հիւրասիրութիւն գ. հիւրի հանդէպ ցոյց տրուած ընդունելութիւն; ասպնջականութիւն։ հիւրընկալ ած. հիւրասէր, ասպնջական; հիւրեր ընդունող։ հիւրընկալել նրգ. հիւր ընդունիլ, ասպնջական ըլլալ։ հիքանալ չզ. խեղճ դառնալ, թշուառանալ։ հիքութիւն գ. խեղճութիւն, թշուառութիւն։ հլու ած. գլուխ ծռող, հեզ, հպատակ։ հծծանք գ. հծծիւն, փսփսուք։ հծծել չզ. մեղմ ձայնով խօսիլ, փսփսալ։ հծծիւն գ. փսփսուք, շշունջ։ հմայ գ. կախարդող անձ, կախարդ։ հմայաթափ ած. հմայքը կորսնցուցած; հմայքի ուժը կոտրող։ հմայել նրգ. հրապուրել, դիւթել, թովել։ հմայեկ գ. կախարդութեան համար գործածուող առարկայ, յուռութ։ հմայիչ ած. հրապուրիչ, գրաւիչ, առինքնող։ հմայութիւն գ. կախարդութիւն, մոգութիւն; հմայք։ հմայք գ. հրապոյր, թովչանք։ հմուտ ած. բանիմաց, մասնագէտ, վարժ, գիտակ։ հմտանալ չզ. հմուտ դառնալ, մասնագէտ դառնալ։ հմտութիւն գ. մասնագիտացում, խոր ծանօթութիւն, վարժ փորձառութիւն։ հնաբան գ. հին ոճեր գործածող անձ։ հնաբոյր ած. հնութիւն բուրող; հինցած, յետամնաց։ հնագէտ գ. հնութեան գեղարուեստական արտադրութիւններու ծանօթ; հնախօս։ հնագիտութիւն գ. արժէքաւոր հնութիւններու գիտութիւն։ հնադարեան ած. հին դարերէն մնացած։ հնազանդ ած. անսացող, հլու, հպատակող։ հնազանդիլ չզ. հպատակիլ, ենթարկուիլ, անսալ։ հնազանդութիւն գ. հպատակութիւն, հլութիւն։ հնախոյզ գ. հին առարկաներ խուզարկող՝ պեղող։ հնախօս գ. հնագիտութեան մասին զրուցող։ հնակարկատ գ. կօշիկ նորոգող, կարուակ։ հնամաշ ած. հինցած ու մաշած (զգեստ)։ հնամենի ած. հին, վաղեմի։ հնաշուկայ գ. գործածուած առարկաներու շուկայ։ հնավաճառ գ. հին առարկաներ ծախող։ հնատիպ ած. հին ատեն տպուած (գիրք); հին տիպարէ։ հնար գ. ճար, ելք, միջոց՝, կարելիութիւն։ հնարագէտ ած. ճարպիկ, ճարտար, վարպետ, ձեռներէց։ հնարագիտութիւն գ. ճարտարութիւն, խորամանկութիւն։ հնարամիտ ած. հնարող խելք ունեցող, ստեղծագործ։ հնարաւոր ած. կարելի, միջոցաւոր։ հնարաւորել նրգ. կարելի դարձնել, միջոցներ տալ։ հնարաւորութիւն գ. կարելիութիւն, միջոց։ հնարել նրգ. գտնել, ստեղծել, ճարել; շինել, յերիւրել։ հնարք գ. վարպետութիւն, խաղ; ելք։ հնաւանդ ած. հինէն աւանդուած՝ հասած։ հնգամատեան գ. հին կտակարանին այն հինգ գիրքերը, որոնք մովսէս մարգարէին կը վերագրուին։ հնգամեակ գ. հինգ տարիներու շրջան։ հնգանկիւն գ. հինգ անկիւն ձեւացնող մարմին։ հնդեւրոպական ած. հնդիկ-արիական խումբին վերաբերող։ հնդիկ ած. գ. հնդկաստանի բնակիչ; ամերիկացի կարմրամորթ։ հնդկահաւ գ. սիրամարգի եւ հաւի միշեւ հաւազգի տեսակ։ հնդկընկոյզ գ. հնդկական խոշոր ընկոյզ։ հնհնուք գ. սիրտմաշուք, մտմտուք, մտատանջութիւն։ հնձան գ. խաղող ճմլելու խոշոր տաշտ՝ կոխարան։ հնձել նրգ. ցորեն կամ խոտ քաղել գերանդիով։ հնձուոր գ. հնձող մշակ։ հնոյթ գ. հինցած իրականութիւն՝ նորոյթի հակառակ։ հնոտի ած. գ. հինցած (բաներ)։ հնոց գ. կրակարան, օճախ։ հնութիւն գ. վաղեմիութիւն; հին ժամանակներէ մնացած առարկայ։ հնչակ գ. փող, կանչ արձակող գործիք; հայ կուսակցական։ հնչականութիւն գ. պայծառ հնչող ձայն; հնչումներու երաժշտականութիլն։ հնչակեան գ. հնչակը իբր խորհրդանիշ ունեցող հայ կուսակցութեան անդամ։ հնչեակ գ. չորս տուներէ բաղկացած տաղաչափութիւն, որուն երկու տուները քառատող եւ վերջինները՝ եռատող։ հնչել նրգ. արտասանել, շեշտել, առոգանել; չզ. ձայն արձակել, թնդալ; ղօղանջել։ հնչեղ ած. հնչուն, ձայնեղ։ հնչիւն գ. ձայնի արտաբերութիւն; տառի արտասանում։ հնչիւնաբանութիւն գ. լեզուի հնչիւնային համակարգը ուսումնասիրող գիտութիւն։ հնչուն ած. հնչող, մետաղեայ; կանխիկ (դրամ)։ հոգ գ. մտատանջութիւն, մտմտուք; խնամք, փոյթ։ հոգաբարձու գ. խնամակալ, մատակարարող յանձնախումբի անդամ։ հոգաբարձութիւն գ. մատակարարութիւն, վարչութիւն, որ հաստատութեան տնտեսականը կը մատակարարէ։ հոգալ նրգ. խնամել, հայթայթել; չզ. մտատանջուիլ, հոգ ընել։ հոգածու ած. հոգ տանող, խնամակալ։ հոգածութիւն գ. խնամք, գուրգուրանք, ուշադրութիւն։ հոգատար ած. գ. հոգ տանող՝ քաշող, խնամակալ։ հոգեակ գ. հոգիի չափ սիրելի, հոգեհատոր, ճանիկ։ հոգեբան գ. մարդուն հոգին վերլուծող, սիրտը ճանչցող։ հոգեբանութիւն գ. մտայնութիւն, հոգեկան հակազդեցութիւն; գիտութիւն, որ կ՚ուսումնասիրէ մարդկային հոգեկան կարողութիւններն ու վարուելակերպը։ հոգեբոյժ գ. հոգեկան բարդոյթները դարմանող բժիշկ։ հոգեբուժութիւն գ. բժշկութեան այն մասը, որ կը դարմանէ մարդու մտային եւ զգացական հիւանդութիւնները։ հոգեբուխ ած. հոգիէն բխող, սրտաբուխ։ հոգեգալուստ գ. պենտեկոստէ, տօն, որ կը յիշատակէ ս. հոգիի գալուստը առաքեալներուն վրայ, յարութենէն 50 օր ետք։ հոգեդարձ գ. հոգին աւանդելու պահուն կարճ սթափում կամ վերակենդանացում։ հոգեդարձութիւն գ. տեսութիւն, ըստ որուն հոգիները իրենց մահէն ետք կրկին կը մարմնանան, հոգեփոխութիւն։ հոգեզաւակ գ. որդեգիր, զաւակ՝ որդեգրութեամբ։ հոգեզմայլ ած. հոգին զմայլեցնող։ հոգեթով ած. հոգին գրաւող։ հոգեխօս գ. հոգեբան; հոգիին խօսող։ հոգեհան ած. գ. հոգին հանող, անտանելի, հոգէառ։ հոգեհանգիստ գ. ննջեցեալի հոգիներու յաւիտենական հանգիստին համար աղօթք, պատարագ։ հոգեհատոր գ. սիրական, հոգեակ։ հոգեհարցութիւն գ. մեռեալներու հոգիներուն հետ յարաբերութիւն, միջնորդի միջոցով։ հոգեհաց գ. ննջեցեալի հոգւոյն նուիրուած ճաշ։ հոգեղէն ած. աննիւթական, անմարմին։ հոգեշահ ած. հոգիին օգուտ պատճառող։ հոգեշնորհ ած. ս. հոգիի շնորհը ունեցող (վարդապետ)։ հոգեշունչ ած. հոգիէն բխած, ներշնչուած; ս. հոգիի շունչը իր մէջ ունեցող։ հոգեպաշտութիւն գ. հոգիներու պաշտամունքը ընդհանրականացնող վարդապետութիւն։ հոգեպարար ած. հոգիին սնունդ՝ լիացում տուող։ հոգեվարիլ չզ. հոգեվարքի մէջ մտնել, մահամերձ ըլլալ։ հոգեվարք գ. օրհաս, հոգին փչելու վերջին պահ՝ պայքար։ հոգեվիճակ գ. տրամադրութիւն; կացութիւն (մտային)։ հոգետոչոր ած. հոգին տոչորող՝ բռնկող։ հոգեւոր ած. հոգիի վերաբերող, ոչ-մարմնաւոր, մտաւոր։ հոգեւորական ած. գ. կրօնական, եկեղեցական։ հոգեփոխութիւն գ. կերպարանափոխութիւն (հոգեւոր); մեռեալ հոգիներու կրկին մարմնաւորում, հոգեդարձութիւն։ հոգէառ գ. ած. հոգին առնող (հրեշտակ), հոգեհան։ հոգի գ. կենդանութեան աղբիւր, շունչ, կեանք; մարդ, անձ; խիղճ, գիտակցութիւն; դրդում, եռանդ, շարժիչ կեդրոն։ հոլ գ. մանկական կոնաձեւ խաղալիք՝ դարձդարձիկ։ հոլաթեւ ած. թեւերը մերկ՝ արձակ։ հոլանի ած. մերկ, անծածկոյթ։ հոլով գ. շրջան, դարձ; բառին պէսպէս փոխուիլը՝ ըստ ստացած պաշտօնին։ հոլովակերտ ած. հոլովական փոփոխութեան մասնիկ։ հոլովել նրգ. բառը հոլովական փոփոխութենէ անցընել; նոյն խօսքերը կրկնել; փոփոխութեան ենթարկել, բոլորել։ հոլովոյթ գ. ընթացք, ծաւալում, եղաշրջում։ հոլովում գ. հոլովելու գործողութիւն։ հոծ ած. սեղմ, կուռ, ստուար։ հոծութիւն գ. սեղմութիւն, խտութիւն, կուռութիւն։ հոկտեմբեր գ. 10րդ ամիս։ հող գ. արտ, գետին, ցամաք; կալուած։ հողաբլուր գ. հողային բարձրութիւն դաշտի վրայ։ հողագործ գ. երկրագործ, մշակ։ հողազուրկ ած. առանց հայրենիքի, առանց հողի։ հողաթափ գ. առանց կրունկի ոտնաման, մուճակ։ հողաթումբ գ. հողէ արգելք՝ պատ։ հողակոյտ գ. կուտակուած հող; գերեզման։ հողակոշտ գ. հողի պզտիկ զանգուած, գուղձ։ հողամաս գ. ցամաքամաս; հողային տարածութիւն։ հողատէր գ. հողի տէր, կալուածատէր։ հողել նրգ. հողի մէջ դնել, թաղել, հող ցանել։ հողեղէն ած. հողէ շինուած, մարմնեղէն։ հողկիթ գ. ընտիր տեսակի սունկ (թրիւֆ)։ հողմ գ. հով, քամի։ հողմածածան ած. հովէն տարուբեր; հովի մէջ ծածանող։ հողմածուփ ած. հովի մէջ ծփացող, հողմածածան։ հողմակոծ ած. հովերէն ծեծուած, հողմահար։ հողմաղաց գ. հովով գործող ջաղացք։ հողմավար ած. հովէն տարուած՝ քշուած։ հողմացոյց գ. հովի ուղղութիւնը ցոյց տուող գործիք։ հողմացրիւ գ. հովէն ցրուած՝ իրար անցած։ հողվըրտիք գ. գերեզման, գերեզմանի հող։ հոմանի գ. ապօրինի սիրահար՝ կենակից։ հոմանիշ ած. նոյնիմաստ, նոյնանիշ բառ։ հոմանուհի գ. ապօրինի սիրուհի, կենակից։ հոմութիւն գ. երկիմաստ ասոյթ; իմաստի նոյնութիւն։ հոյակապ ած. փառաւոր, մեծղի, վսեմ։ հոյզ գ. բոյսերէ քամուած հիւթ։՚ հոյլ գ. խումբ, բազմութիւն; աստղերու խումբ։ հոյծ ած. ողորկ, յղկուած։ հոյն գ. մանր, թթուաշ, կարմիր պտուղի տեսակ։ հոն մկ. այնտեղ; գ. ցեղի տեսակ; պտուղի տեսակ։ հոնքռտալ չզ. բարձրաձայն լալ, հեկեկալ։ հոռի գ. հայոց բ. ամիսը (սեպտեմբեր)։ հոռովել գ. գութանի երգ, գեղջկական կանչ։ հոս գ. այստեղ, աստ։ հոսանուտ ած. հոսուն, լոյծ; գ. հոսանք (ջուրի, կազի)։ հոսանք գ. հոսուն՝ անցք, ընթացք (ջուրի, օդի, ելեկտրականութեան); հանրային կարծիքը բաժնող ձգտում։ հոսել նրգ. հովին տալ, երնել; հեղուկ դարձնել, ծորել։ հոսեցնել նրգ. վազեցնել, ծորել, (հեղուկ) թափել։ հոսի գ. հիւս, լեռնէն գլտորող ձիւնակոյտ։ հոսիլ չզ. բխիլ՝ ծորիլ, վազել, թափուիլ։ հոսհոս ած. գ. թեթեւսոլիկ, թեթեւամիտ։ հոսում գ. ծորում, վազք (ջուրերու)։ հոսուն ած. սահուն, վազող (ջուր)։ հով գ. օդի շարժում, հողմ, քամի, խորշակ (տաք), զեփիւռ, սիւք (մեղմ); ինքնահաւան ձեւեր։ հովահար գ. շարժելէն հով ստեղծող գործիք։ հովահարել նրգ. հովահարով զովացնել, հովել։ հովանալ չզ. զովանալ; սրտի կրակը անցընել։ հովանաւոր ած. շուք տուող; խնամարկու, պաշտպան; ձեռնարկը նիւթապէս հովանաւորող։ հովանաւորել նրգ. իր պաշտպանութեան՝ խնամքին տակ առնել, երաշխաւորել; նախագահել։ հովանաւորութիւն գ. պաշտպանութիւն, խնամարկութիւն։ հովանի գ. շուք, ստուեր; պաշտպանութիւն։ հովանոց գ. արեւի դէմ շուք ընող գործիք։ հովասուն ած. զով, օդասուն։ հովել չզ. հով ընել, հովահարել։ հովիտ գ. երկու բարձունքի միջեւ տարածութիւն՝ հարթավայր։ հովիւ գ. խաշնարած, հօտաղ; հոգեւոր առաջնորդ։ հովկուլ գ. պարապ բաներու ետեւէ եղող, դատարկապորտ։ հովոց գ. զով տեղ՝ կողմ, ամարանոց։ հովուական ած. ժողովուրդի հոգեւոր պիտոյքներու վերաբերեալ; հովիւի յատուկ։ հովուապետ գ. հոգեւոր առաջնորդ, հայրապետ; հօտապետ։ հովուել նրգ. արածել; առաջնորդել, կառավարել (թեմ)։ հովուերգակ ած. գ. հովուերգութիւն մշակող (բանաստեղծ)։ հովուերգութիւն գ. գեղջկական կենցաղէն ներշնչուող գրական սեռ; սիրերգութիւն։ հոտ գ. (անուշ) բոյր, բուրմունք, (գէշ) ժահ։ հոտազերծիչ ած. գ. հոտը անհետացնող (տէօտօրան)։ հոտառութիւն գ. հոտ առնելու զգայութիւն; նախազգացում։ հոտաւէտ ած. անուշաբոյր, բուրումնալից։ հոտեւան ած. հոտաւէտ, բուրումնաւէտ։ հոտիլ նրգ. հոտ տալ, (անուշ) բուրել; չզ. ապականիլ, նեխիլ։ հոտոտել նրգ. հոտ քաշել։ հոտոտելիք գ. հոտառութեան զգայարանք, քիթ, ռունգ։ հոտուըտալ նրգ. հոտ քաշել (արագ արագ), հոտոտել։ հոր գ. հողի մէջ փորուած գուբ, խոր տեղ; ջրհոր; ոստայնանկի գործիք; (աներոջ) փեսայ։ հորդան գ. խուժում, գրոհ; չզ. հորդան տալ, քշել, տանիլ։ հորդել նրգ. ճամբայ բանալ, հարթել (արգելք, ձիւն)։ հորթ գ. կովի ձագ, մոզի, որթ։ հորիզոն գ. երկինքի եւ երկրի իրարու խառնման գիծ; տեսողութեան սահման, ոլորտ, տարածութիւն (ըմբռնումի)։ հորիզոնական ած. հորիզոնին զուգադիր (դիրք)։ հորոն գ. ցորենի գետնափոր շտեմարան։ հուժկու ած. շատ ուժեղ, յաղթակազմ։ հում ած. չեփած, տհաս; չաշխատցուած (նիւթ)։ հումակեր ած. ամէն սնունդ առանց եփելու ուտող։ հուն գ. գետի մէջէն ոտքով անցք, ծանծաղուտ; եզերք։ հունաւորել նրգ. հունի մէջ մտցնել, ուղղութիւն տալ։ հունձք գ. քաղ՝ դաշտային արդիւնքներու; բերք, արդիւնք; ցորեն հնձելու ժամանակ։ հունտ գ. սերմ, հատիկ, ունդ։ հունտեղէն գ. ընդեղէն։ հունչք գ. հնչում, հնչիւն։ հուպ ած. մօտիկ, հպած։ հուռա ձյն. կեցցէ՛։ հուսամ գ. անուշաբոյր բոյր (լաւանտա)։ հուսկ ած. մկ. վերջին, ի վերջոյ։ հուր գ. կրակ; խանդ, աւիւն։ հուրի գ. դրախտային կին, գեղուհի։ հպանցել չզ. մօտով անցնիլ, հպելով անցնիլ։ հպանցիկ ած. մկ. հազիւ թէ հպելով; առանց խորանալու։ հպատակ ած. հնազանդ, ենթարկուած, հլու; գ. պետութեան քաղաքացի; գրաւուած երկրի բնակիչ, ճորտ (աւարտական շրջանի)։ հպատակել չզ. հնազանդել, ենթարկուել, համակերպել։ հպատակիլ չզ. հնազանդիլ, ենթարկուիլ, համակերպիլ։ հպատակութիւն գ. քաղաքացիական պատկանելիութիւն; ծառայութիւն, հնազանդութիւն։ հպարտ ած. սէգ, գոռոզ, վէս։ հպարտանալ չզ. գոռոզանալ, մեծամտիլ; հպարտ զգալ։ հպարտանք գ. արդար պարծանք։ հպարտութիւն գ. պարծանք, պատուի զգացում; գոռոզութիւն, ամբարտաւանութիւն։ հպել գ. թեթեւակի դպչիլ, մերձենալ։ հպիլ գ. թեթեւակի դպչիլ, մերձենալ։ հպում գ. հպիլը, շօշափում, ձեռնում։ հպտել չզ. շքուել, պչրել (շփացած ձեւով)։ հպտիլ չզ. շքուիլ, պչրիլ (շփացած ձեւով)։ հռետոր գ. ճարտասան, ատենախօս, պերճախօս։ հռետորութիւն գ. ճարտասանութիւն։ հռհռոց գ. քրքիջ, ծիծաղ։ հռնդալ չզ. քիթէն ձայն հանել (մահամերձի)։ հռնդիւն գ. մահամերձի խռկոց։ հռնչիւն գ. կոկորդի խռպոտ ձայն։ հռոմէադաւան ած. հռոմի դաւանանքին հետեւող քրիստոնեայ, կաթողիկէ, պապական։ հռոմէական ած. հռոմի պատկանող։ հռչակ գ. համբաւ, ներբող; զրոյց։ հռչակաւոր ած. երեւելի, մեծանուն, համբաւաւոր։ հռչակագիր գ. տեսութեան պաշտօնական յայտարարութիւն կամ բանաձեւում (մանիֆեսթ)։ հռչակել նրգ. յայտարարել, հրապարակել; համբաւել, ամէն կողմ տարածել, ներբողել։ հռչակում գ. հրապարակում, յայտարարում; ներբողում։ հսկայ ած. շատ բարձր, վիթխարի, յաղթանդամ; գ. տիտան, աժդահա, դիւցազն։ հսկայաքայլ ած. մկ. հսկայի մեծ քայլերով։ հսկել նրգ. ուշադիր ըլլալ, պահպանել; չզ. արթուն մնալ, անքուն անցընել, զգոյշ կենալ։ հսկիչ գ. պահապան, վերակացու, պատասխանատու։ հսկողութիւն գ. հսկելու պաշտօն, պահպանութիւն։ հսկում գ. գիշերը հսկելով անցընելը; ճգնում։ հտպիտ գ. ծաղրածու, միմոս; մարդակերպ մեքենայ։ հրաբորբ ած. բորբոքած, բռնկած, բոցավառ։ հրաբուխ գ. հուր ժայթքող լեռ; խառնարան։ հրազէն գ. հրացան, ատրճանակ, կրակ բացող զէնք։ հրազինել նրք. հրազէնով սպառազինել; խանդավառել։ հրաժարական գ. հրաժարումը ծանուցանող արարք՝ գիր։ հրաժարիլ նրգ. գործը լքել, պաշտօնէ հեռանալ։ հրաժարում գ. պաշտօնէ, անդամակցութենէ մեկնում, կամաւոր դադրում (պաշտօնի)։ հրաժեշտ գ. բաժանում; հրաժարում։ հրախաղութիւն գ. տօնական կրակավառութիւն, հրահանդէս։ հրածորան ած. կրակ թափող, հրահոսան։ հրակէզ ած. կրակէ այրած, այրող կրակ դարձած։ հրահան գ. կայծհան, սիկառէթ վառող գործիք։ հրահանգ գ. պատուէր, հրաման, յորդոր; վարժութիւն, մարզանք; պարտականութիւն (քերականական)։ հրահանգել նրգ. պատուիրել, հրամայել, խրատել։ հրահանդէս գ. տօնական կրակավառութիւն, հրավառութիւն։ հրահոսան ած. կրակ հոսեցնող, հրածորան։ հրահրել նրգ. ուժ տալ, բորբոքել, գրգռել, արծարծել։ հրաձգութիւն գ. կրակոց; (տօնական օրերու) երկինք արձակուող կրակավառութիւն։ հրամայական ած. հրամայող, տիրական; անհրաժեշտ։ հրամայել նրգ. հրաման տալ, հրահանգել, պատուիրել։ հրաման գ. արտօնութիւն, թոյլտուութիւն; հրահանգ։ հրամանագիր գ. արտօնագիր, գրաւոր հրաման։ հրամանակարգ գ. կարգախօս (դաւանական), դաւանանք։ հրամանատար գ. զօրապետ, զինուորական գլուխ։ հրամանատարութիւն գ. հրամայող իշխանութիւն (զինուորական); հրամանատարներու անձնակազմ։ հրամցնել նրգ. հիւրասիրել; ներկայացնել, մատուցանել։ հրայրեաց ած. հուրի պէս այրող, հրակէզ։ հրայրք գ. (սիրտի ցանկութեան) հուր, կիրք, կարօտ։ հրայրքոտ ած. հրայրքէ բռնուած։ հրանիւթ ած. կրակէ կազմուած, բոցեղէն (հրեշտակ); գ. լաւա։ հրանօթ գ. թնդանօթ։ հրանօթաձիգ գ. հրանօթով ռումբ արձակող (նաւ, զէնք)։ հրաշագեղ ած. հրաշալի գեղեցկութեամբ, չքնաղ։ հրաշագործ ած. հրաշք գործող, սքանչելագործ։ հրաշալի ած. հիանալի, սքանչելի, աննման։ հրաշալիք գ. սքանչելիք, չտեսնուած բան, հրաշք։ հրաշակերտ ած. գ. հրաշալի շինուած, գլուխ գործոց։ հրաշապատում ած. գ. հրաշալի՝ անհաւատալի բաներ պատմող (անձ, գրութիւն)։ հրաշափառ ած. հրաշալի փառքով, փառահեղ։ հրաշէկ ած. կրակ դարձած, կաս կարմիր, ատրաշէկ։ հրաշէջ գ. հրդեհ կամ կրակ մարելու գործիք։ հրաշունչ ած. բոցաշունչ, կրակ՝ ոգեւորութիւն արտաշնչող։ հրաշք գ. մարդկային ուժերը գերազանցող երեւոյթ; սքանչելիք։ հրաչեայ ած. կրակ աչքեր ունեցող։ հրապարակ գ. փողոցներու միջեւ ընդարձակ տարածութիւն, բացավայր; ասպարէզ, շուկայ, մարզ։ հրապարակագիր գ. ընկերային հարցեր շօշափող լրագրող։ հրապարակագրութիւն գ. ընկերային հարցեր շօշափող լրագրութիւն։ հրապարակախօս գ. ընկերային նիւթեր մշակող, ճառասաց։ հրաապարակային ած. հանրութեան առջեւ կատարուող։ հրապարակել նրգ. հրապարակ հանել, հռչակել, ամէնուն ծանօթացնել; մերկացնել, խայտառակել։ հրապոյր գ. հմայք, թովչութիւն, դիւթանք; իգական շնորհ։ հրապուրանք գ. հրապուրելու միջոցներ, հրապոյր։ հրապուրել նրգ. դիւթել, սիրաշահիլ; գրաւել։ հրապուրիչ ած. գրաւիչ, հմայիչ; խաբուսիկ։ հրասայլ գ. պատերազմական զրահապատ կառք։ հրասանդ գ. կամարաձեւ թռիչքով հարուածող թնդանօթ (մօրթար)։ հրավառութիւն գ. կրակավառութիւն՝ տօներու առթիւ։ հրատ գ. մարս մոլորակը; ած. կրակ եղած։ հրատապ ած. անմիջական լուծումի կարօտող, այժմէական։ հրատարակել նրգ. հրապարակել, հռչակել; տպագրել։ հրատարակիչ գ. հրատարակութիւնը յանձն առնող անձ, հաստատութիւն, տպարան։ հրատարակութիւն գ. տպագրութիւն; հրատարակուած գործ։ հրատարակում գ. լոյս ընծայում, հրապարակում։ հրատոչոր ած. կրակէ այրած։ հրացայտ ած. հուր արձակող՝ ցայտող։ հրացան գ. կրակող զէնք, հրազէն։ հրացանազարկ ած. հրացանի կրակով սպանուած; գ. հրացանի կրակոց։ հրացանակիր գ. հրացանով զինուած մարդ; ած. հրացան կրող։ հրացանաձգութիւն գ. կրակոց, փամփուշտ արձակելը։ հրացանափող գ. հրացանի փող՝ խողովակ։ հրաւէր գ. հիւրասիրութիւն, կոչնագիր; կոչ, յորդոր։ հրաւիրակ գ. հրաւիրող, հրաւիրատու։ հրաւիրագիր գ. կոչնագիր։ հրաւիրատոմս գ. հրաւէրի տոմսակ։ հրաւիրատու գ. հրաւէր տուող, հրաւիրող, հրաւիրակ։ հրաւիրեալ ած. հրաւիրուած անձ, հիւր։ հրաւիրել նրգ. հրաւէր ղրկել, կանչել; յորդորել։ հրդեհ գ. ծաւալուն վնաս բերող կրակ, բռնկում։ հրդեհել նրգ. այրել՝ փոթորկել, հրկիզել, մրկել։ հրեայ ած. գ. իսրայէլի ժողովուրդի պատկանող; ագահ։ հրել նրգ. մղել, քշել, մշտել։ հրեղէն ած. կրակէ, կրակով կերտուած։ հրեշտակ գ. անմարմին հոգի՝ աստուծոյ եւ մարդոց սպասարկու, զոր թեւաւոր կ՚երեւակայենք; համակ բարութիւն եւ սէր; դեսպան, պատգամաւոր։ հրեշտակապետ գ. աստուծոյ հրեշտակներուն գլխաւորը։ հրետ գ. ռումբ արձակող հրանօթ, թնդանօթ։ հրետաձիգ ած. հրետ՝ ռումբ նետող (գործիք, զինուոր)։ հրետանի գ. թնդանօթային կազմ՝ խումբ։ հրաէական ած. հրեաներու յատուկ։ հրէշ գ. այլանդակ կազմուածքով արարած, ճիւաղ; ահռելիօրէն տգեղ ու անզգայ անձ։ հրէշային ած. գազանային, ճիւաղային։ հրթիռ գ. օդ արձակուած կրակ՝ լոյս; աստղանաւ, անջրպետային խուզարկութիւններու փոխադրակառք։ հրիտակ գ. կտակուած ժառանգութիւն։ հրիտակել նրգ. կտակել, ժառանգութիւն թողուլ։ հրկէզ ած. կրակ ձգող, կրակ առած։ հրկիզել նրգ. հրդեհել, կրակ ձգել, այրել։ հրձիգ գ. կրակ նետող՝ հրդեհող։ հրձուկ գ. աղկեր (սարտին)։ հրճուանք գ. ուրախութիւն, բերկրանք, հաճոյք։ հրճուել չզ. ուրախանալ, ցնծալ, բերկրել։ հրճուիլ չզ. ուրախանալ, ցնծալ, բերկրիլ։ հրմշտկել նրգ. աջ ձախ հրել, արմկահարել։ հրմշտուք գ. հրել՝ մշտելը, թոհուբոհ։ հրշէջ գ. հրդեհ մարող պաշտօնեայ։ հրոսախումբ գ. թալանողներու՝ աւազակներու խումբ։ հրոսակ գ. ասպատակող, աւազակներու բանակ։ հրոսել չզ. խառն արշաւել, ասպատակել։ հրովարտակ գ. արքունի հրամանագիր, եկեղեցական կոնդակ։ հրոտից գ. հայոց վերջին ամիսը (յուլիս)։ հրուանդան գ. ծովու մէջ երկարած ցամաքի գլուխ; ցցուած մաս (շէնքի, լեռի) դէպի պարապութիւն, սարաւանդ։ հրուշակ գ. շուշմայի հիւթով քաղցրաւենի։ հօտ գ. ոչխարներու խումբ; հաւատացեալ ժողովուրդ։ հօտաղ գ. հովիւ; վարձուած մշակ։ հօտարած գ. հովիւ։ հօրան գ. այծերու խումբ, այծերամակ։ հօրաքոյր գ. հօր քոյրը։ հօրեղբայր գ. հօր եղբայրը։ հօրեղբօրորդի գ. հօրեղբօր զաւակ։ հօրենական ած. հօրմէ ժառանգուած, պապենական։ հօրեկ գ. առջեւէն քալող եզներու լուծ։ հօրու գ. խորթ հայր։ հօփալ գ. հաւփալ, վայրի աղաւնի։ ձ գ. ձա տառը; ութսուն; ութսուներորդ։ ձաբռտել նրգ. թափթփած գիր գրել, մրոտել; անիմաստ խօսքեր դուրս տալ։ ձաբռտուք գ. ցնդած մարդու խօսք կամ գրուածք։ ձագ գ. նորածին կենդանիի ընդհանուր անուն։ ձագար գ. կոնաձեւ անօթ՝ հեղուկ ուրիշ ամանի մէջ լեցնելու ծառայող։ ձագերամ գ. ձագերու երամ՝ խումբ։ ձագուկ գ. փոքրիկ ձագ; որդեակ, սիրական։ ձախ գ. աջի հակառակը, ահեակ։ ձախակողմեան ած. ձախ կողմ գտնուող; ընդդիմադիր դիրքի վրայ գտնուող։ ձախաւեր ած. անճարակ, անփորձ, վնաս հասցնող, ձախողակ։ ձախլիկ ած. գ. ձախով գործող; անճարակ։ ձախող ած. անյաջող, աննպաստ, ձախորդ։ ձախողակ ած. ձախլիկ, ամէն ինչի մէջ ձախողող։ ձախողանք գ. անյաջողութիւն, պարտութիւն, կորուստ։ ձախողիլ չզ. նպատակին չհասնիլ, վրիպիլ; վիժիլ։ ձախողութիւն գ. պարտութիւն, անյաջողութիւն։ ձախորդ ած. ձախող, աղետաւոր, անյաջող։ ձախորդութիւն գ. անյաջողութիւն, փորձանք, վնաս։ ձաղել նրգ. յանցանքը երեսին տալ, խարանել; կծու ծաղրել, հեգնել։ ձաղկ գ. ծեծ, գաւազան։ ձաղկանք գ. ծեծ, գանահարութիւն; կրօնական ապաշխարանք, որ կը կայանայ ինքզինք ծեծելու մէջ։ ձաղկել նրգ. ծեծել, գանահարհլ; կծու կերպով քննադատել պարսաւել։ ձայն գ. հնչիւն, աղմուկ, երգ; քուէ; կանչ։ ձայնագիր գ. ձայն ու խօսք արձանագրող գործիք։ ձայնագրել նրգ. եղանակաւորել; ձայնագիր մեքենայի վրայ արձանագրել։ ձայնագրութիւն գ. խօսք, եղանակ արձանագրելը խազերով կամ ձայնագրիչ մեքենաներով։ ձայնազուրկ ած. ձայնէ զրկուած; ձայն չունեցող (ընտրութեան մէջ)։ ձայնալար գ. ձայն հանող լար (խռչափողի, գործիքի)։ ձայնալիք գ. զայնային ալիք (երաժշտութիւն)։ ձայնակից ած. համաձայն, ձայնի մօտիկութիւն ունեցող։ ձայնակցիլ չզ. միասին ձայնել, երգել; համակարծիք ըլլալ։ ձայնամարզութիւն գ. ձայն մշակելու դասընթացք; ձայնային մարզանք։ ձայնանիշ գ. նշան, որով ձայները կը նշանագրեն, խազ։ ձայնաշար գ. երաժշտական ութ ձայներու աստիճան։ ձայնապնակ գ. երգապնակ (տիսկ)։ ձայնաստիճան գ. երաժշտական գրութեան ձայնային բանալին։ ձայնասփիւռ գ. ռատիօ։ ձայնասփռել նրգ. ռատիոյով սփռել, հաղորդում կատարել։ ձայնասփռում գ. ձայնասփիւռէն հաղորդում; ձայնի տարածում։ ձայնատար ած. գ. ձայնը հեռու տանող առձերն գործիք։ ձայնարկութիւն գ. բացագանչութիւն, կանչ։ ձայնաւոր գ. ձայն արտայայտող գիր (ոչ բաղաձայն); ած. ձայնով օժտուած, երդուող (պատարագ)։ ձայնափող գ. հեռաձայնի բերան։ ձայնել չզ. կանչել, ձայնով ըսել; հեռաձայնել։ ձայնեղ ած. հզօր կամ գեղեցիկ ձայնով օժտուած։ ձայներիզ գ. ձայն արձանագրող ժապաւէն։ ձայնորդ գ. «լա» ձայնանիշը հաղորդող երաժշտական մանր գործիք (տիափազոն)։ ձանձախարիթ գ. մութ կարմիր գոյն, որդան կարմիր; մուր։ ձանձիր գ. ձանձրոյթ։ ձանձրալի ած. ձանձրոյթով լեցուն, տաղտկալի։ ձանձրանալ չզ. ձանձրոյթ զգալ, տաղտկանալ։ ձանձրացուցիչ ած. ձանձրոյթ պատճառող։ ձանձրոյթ գ. տաղտուկ, նեղութիւն։ ձանձրութիւն գ. անգործութենէ կամ միապաղաղութենէ ծնած տաղտուկ։ ձառ գ. ծուռ, խոժոռ (դէմք)։ ձառադէմ ած. դաժան դէմքով, ժանտատեսիլ։ ձար գ. մազ (ձիու); ռուս կայսր։ ձարի ած. մազոտ, թաւարծի։ ձաւար գ. աղացուած ցորեն (պուլղուր)։ ձգախէժ գ. առաձգական խէժ, քաուչուք։ ձգականութիւն գ. ուժ; իրեն քաշելու յատկութիւն։ ձգան գ. հրազէնի լեզուակ, բլթակ; դնդերը ոսկորի կցող կապ, մկան։ ձգափոկ գ. տափատը վեր բռնող փոկ (պրըթէլ)։ ձգել նրգ. թողուլ, լքել, արձակել։ ձգեռտ գ. ստամոքսէն բերանը ելլող կազ կամ ձայն։ ձգձգել նրգ. իրագործումը շարունակ յետաձգել, քաշքշել։ ձգողական ած. քաշողական, առինքնող։ ձգողականութիւն գ. առինքնող ուժ, ճկունութիւն (ձգախէժի)։ ձգողութիւն գ. քաշողական զօրութիւն (երկրի); հմայք։ ձգոց գ. գզրոց, դարակ։ ձգռտալ չզ. ստամոքսէն եկող կազը բերնէն դուրս տալ։ ձգտել չզ. դիմել, հետամուտ ըլլալ, նկրտել; յառաջ երկարել։ ձգտիլ չզ. դիմել, հետամուտ ըլլալ, նկրտիլ; յառաջ երկարիլ։ ձգտում գ. սլացք, միտում; պրկում կծկում։ ձեղկ գ. սենեակի շարժական միջնորմ՝ պատ։ ձեղնայարկ գ. տունի ձեղունին տակ գտնուող բնակարան։ ձեղուն գ. առաստաղ, ծածք։ ձեռագիր գ. ձեռքով գրուած գիրք, գրչագիր; բնագիր։ ձեռագործ գ. ած. ձեռքով աշխատուած, ասեղնագործ; մէկու ձեռքի գործը, դաստակերտ։ ձեռագրատուն գ. ձեռագիր մատեաններու յատուկ գրադարան, մատենադարան։ ձեռագրացանկ գ. ձեռագիրներու ցուցակ։ ձեռագրացուցակ գ. ձեռագիրներու ցուցակ։ ձեռակերտ գ. ած. ձեռքի գործ, դաստակերտ; շինուածք, ստեղծագործութիւն։ ձեռաձիր գ. սպասեակի տրուած նուէր (պաքշիշ)։ ձեռամբարձ ած. մկ. ձեռքերը վեր բարձրացուցած; ձեռքը բարձրացնելով քուէարկելու ձեւ։ ձեռային ած. ձեռքով կատարուող։ ձեռատետր գ. նօթագրելու տետր։ ձեռարուեստ գ. արուեստ, որ ձեռքի գործ կ՛ուզէ։ ձեռնագնդակ գ. գնդակով խմբային խաղ (հէնտպոլ)։ ձեռնադաշնակ գ. աքորտէոն, առձեռն նուագարան։ ձեռնադրել նրգ. սուրբ աստիճան տալ, օծել, կարգել։ ձեռնադրութիւն գ. նուիրական աստիճանի ստացում կամ տուչութիւն։ ձեռնածալ ած. ձեռքերը ծալած, անգործ։ ձեռնածու գ. աճպարար, խաբեբայ։ ձեռնակապ գ. ձեռքերը կապելու գործիք։ ձեռնակառք գ. ձեռքի կառք, ձեռնասայլ։ ձեռնամած ած. ափը ափին միացուցած։ ձեռնամուխ ած. ուրիշի գործին խառնուող; ձեռնարկող։ ձեռնաշղթայ գ. ձեռնակապ։ ձեռնառումբ գ. ձեռքի ուժով նետուող ռումբ, նռնակ։ ձեռնասուն ած. իր ձեռքին մէջ սնած, վարժած (ծառայ, աշակերտ)։ ձեռնատ գ. մէկ ձեռքը պակաս։ ձեռնարկ գ. հանդիսութիւն; հիմնարկ; դասընթացք։ ձեռնարկել նրգ. գործի ձեռք զարնել՝ սկսիլ; հիմնարկել։ ձեռնարկու գ. իրագործում յանձն առած անձ։ ձեռնարկութիւն գ. ձեռնարկ, ձեռնարկելը։ ձեռնարկում գ. ձեռնարկ, ձեռնարկելը։ ձեռնացուպ գ. ձեռքի գաւազան։ ձեռնել նրգ. ձեռքով դպչիլ; ձեռք սեղմել։ ձեռներէց ած. ճարպիկ, համարձակ, գործունեայ։ ձեռնթափ ած. ձեռքը ետ քաշած, ապարդիւն։ ձեռնհաս ած. կարող, ատակ, հմուտ։ ձեռնոց գ. ձեռք եւ մատ պահող ծածկոյթ, թաթպան (խոշոր)։ ձեռնուիլ չզ. իրարու ձեռք սեղմել՝ թօթուել։ ձեռնունայն ած. մկ. պարապ ձեռքերով, անյաջող։ ձեռնուրար գ. պատարագի զգեստի մաս, որ բազուկը կը ծածկէ; բազպան։ ձեռնպահ ած. մասնակցիլ չուզող (քուէարկութեան)։ ձեռնտու ած. նպաստաւոր, յարմար, օժանդակող։ ձեռք գ. թաթ, դաստ; օգնութիւն, կարողութիւն; ամուսնական հաւանութիւն։ ձետ գ. պոչ (շունի), ագի։ ձերբազատել նրգ. ազատել, ազատագրել։ ձերբակալել նրգ. բռնել բանտարկել, կալանաւորել։ ձերբակալութիւն գ. բռնուիլը, շղթայում, բանտարկում։ ձերոնք գ. ձերինները, ձեր մարդիկը։ ձեւ գ. կերպ, կերպարանք; կեցուածք։ ձեւագիտութիւն գ. հագուստ ձեւելու գիտութիւն։ ձեւազերծել նրգ. ձեւէ հանել, այլանդակել։ ձեւական ած. ձեւի վերաբերեալ; անուանական։ ձեւականութիւն գ. ձեւակերպութիւն։ ձեւակերպել նրգ. ձեւաւորել, ձեւ տալ։ ձեւակերպութիւն գ. գործի պահանջած պաշտօնական գործողութիւն; արուեստակեալ վերաբերում։ ձեւանալ չզ. կերպաւորիլ, ոչ-իսկական ձեւի տակ երեւիլ։ ձեւապաշտ ած. խորքէն աւելի՝ ձեւին արժէք տուող։ ձեւացնել նրգ. կեղծ երեւոյթով ներկայանալ; գոյացնել։ ձեւափոխել նրգ. տարբեր ձեւ տալ, կերպարանափոխել։ ձեւել նրգ. ձեւի համեմատ կտրել՝ կազմել։ ձէթ գ. բուսական իւղ, ձիթապտուղի իւղ։ ձի գ. երիվար, նժոյգ; փոխադրական ուժի չափ։ ձիաբոյծ գ. ձի խնամող։ ձիավար գ. ձի հեծնող, քշող անձ։ ձիավարել նրգ. ձի քշել, արշաւել։ ձիավարժ գ. ձի կրթող անձ; քաջ ձիաւոր։ ձիարձակարան գ. ձիարշաւի տեղ։ ձիարշաւ գ. ձիերու մրցում։ ձիարշաւարան գ. ձիարշաւի տեղ, ձիարձակարան։ ձիաւոր ած. գ. ձի հեծած, հեծեալ։ ձիաքարշ գ. ձիով ընթացող կառք։ ձիգ ած. պրկուած, պիրկ, սեպ։ ձիթաիւղ գ. ձիթապտուղի իւղ։ ձիթապտուղ գ. ձիթենիի պտուղ։ ձիթաստան գ. ձիթենիներու արտ։ ձիթենի գ. ձիթապտուղի ծառ։ ձիր գ. պարգեւ, շնորհ։ ձիրք գ. շնորհք, յատկութիւն, տաղանդ։ ձիւթ գ. ռետինային հոյզ, ծամօն; կուպր։ ձիւթապատել նրգ. ձիւթով՝ կուպրով պատել (ճամբայ)։ ձիւն գ. ձմեռնային բիւրեղացած կաթիլ; փաթիլ։ ձիւնագնացութիւն գ. պտոյտ դէպի ձիւները։ ձիւնագնդակ գ. ձիւնէ շինուած գնդակ։ ձիւնագունդ գ. գունդ կազմած ձիւն։ ձիւնաթոյր ած. ձիւնի պէս սպիտակ։ ձիւնամարդ գ. ձիւնէ շինուած մարդու արձան։ ձիւնամարտ գ. ձիւնով կռիւ։ ձիւնամրրիկ գ. ձիւնախառն փոթորիկ։ ձիւնափուլ գ. լերան բարձունքէն ձիւնի փլուզում, ուսի։ ձիւնել չզ. ձիւն տեղալ։ ձիւնհալք գ. ձիւներու հալելուն ժամանակը՝ գարնան; հաշտութեան սկիզբ։ ձկնեղէն գ. ձուկի տեսակներ, ձուկէ պատրաստուած սննդեղէն։ ձկնկիթ գ. ձուկի հաւկիթ (խաւիար)։ ձկնկուլ գ. ձուկ որսացող թռչուն։ ձկնորս գ. ձուկ որսացող անձ։ ձմեռ գ. տարուան ցուրտ եղանակը; ծերութիւն։ ձմեռնամուտ գ. ձմրան սկիզբը։ ձմեռնային ած. ձմեռի յատուկ։ ձմեռային ած. ձմեռի յատուկ։ ձմեռնաքուն գ. կարգ անասուններու ձմեռնային քուն, որմէ կ՚արթննան գարնան շրջանին; բժշկական թմբիր։ ձմեռնանինջ գ. կարգ անասուններու ձմեռնային քուն, որմէ կ՚արթննան գարնան շրջանին; բժշկական թմբիր։ ձմերել չզ. ձմեռը անցընել։ ձմերոց գ. ձմեռը անցընելու տեղ, ջերոց (ծաղիկի)։ ձմերուկ գ. կարմիր միջուկով ջրալից պտուղ։ ձնծաղիկ գ. ձիւնածաղիկ, գարնան ծաղիկ։ ձող գ. բարակ երկար փայտ կամ երկաթ։ ձոյլ ած. միակտուր, անխառն հալած եւ թափուած։ ձոր գ. երկու լեռներու միջեւ ինկած նեղ տարածութիւն, լեռնամէջ, ծործոր։ ձորաբերան գ. ձորի բերան, սկիզբ։ ձորձ գ. զգեստ, հագուստ։ ձորձակալ գ. հագուստ կախելիք, զգեստակալ։ ձու գ. հաւկիթ։ ձուածեղ գ. ալիւրով եփուած հաւկիթ, (օմլէթ)։ ձուաձեւ ած. հաւկթաձեւ։ ձուիկ գ. մանր ձու; սերմ (իգական)։ ձուլածոյ ած. թափծու։ ձուլարան գ. մետաղ ձուլելու փուռ, տեղ։ ձուլել նրգ. մետաղ հալեցնել; հալած մետաղը կաղապարել; կլանել։ ձուլուել չզ. հալելով ուրիշ տարրի հետ խառնուել; ուրիշէն կլանուել, ուծանալ։ ձուլուիլ չզ. հալելով ուրիշ տարրի հետ խառնուիլ; ուրիշէն կլանուիլ, ուծանալ։ ձուկ գ. ծովային կենդանի։ ձրի ած. մկ. առանց վճարումի; անհիմն, զուր։ ձրիակեր ած. գ. առանց վաստկելու ուտող, մակաբոյծ։ ձրիավարժ ած. ձրի դաստիարակութիւն ստացող։ ձօն. նուէր, ընծայ, ուղերձ։ ձօնել նրգ. ընծայել։ ձօներգ գ. գեղօն, գովերգ։ ղ գ. ղատ; իննսուն, իննսուներորդ։ ղափամա գ. բրինձով ու մեղրով եփուած խոշոր դդում։ ղեկ գ. շարժուն մեքենայի ուղղութիւն դրոշմող գործիք; ուղղութիւն։ ղեկավար գ. գործ կառավարող, պետ։ ղեկավարել նրգ. նաւ, ինքնաշարժ, շարժուն մեքենայ վարել; կառավարել, առաջնորդել։ ղեկավարութիւն գ. ղեկավարող մարմին; առաջնորդութիւն։ ղենջակ գ. գոգնոց, սփածանելի, լայն անձեռոց։ ղրկել նրգ. ուղարկել, ճամբել, առաքել, յղել։ ղրուշ գ. մանր դրամ, դահեկան։ ղօղանջ գ. զանգակներու հնչիւն՝ զարկ, զնգոց։ ղօղանջիւն գ. զանգակներու հնչիւն՝ զարկ, զնգոց։ ղօղանջել չզ. հնչել՝ կանչել (զանգակի), զնգալ։ ղօղիլ չզ. պահուըտիլ, թաքչիլ։ ճ գ. ճէ հարիւր, հարիւրերորդ։ ճագար գ. նապաստակի մեծ տեսակ։ ճագարանոց գ. ճագարներու բնակարան։ ճաթիլ չզ. ճեղքուիլ, ճաքիլ; պայթիլ (կիրքը զսպելէ)։ ճաթռտիլ չզ. ճեղք ճեղք ըլլալ, ճեղքոտիլ։ ճախարակ գ. անիւի ձեւով գործիք, ճղուղ։ ճախճախուտ գ. ճահճային տեղ, մօրուտ, եղտիւր։ ճախր գ. շրջան, պտոյտ (թռչող իրի), թռիչք։ ճախրանք գ. թռիչք, սլացք, վերացում։ ճախրել չզ. սաւառնիլ, բարձր թռչիլ՝ շրջանակ գծելով օդին մէջ; սլանալ, վերանալ։ ճակաճան ած. իգամոլ, վաւաշոտ, պագշոտ։ ճակատ գ. գլխի առաջամաս; կառոյցի առջեւի մասը (շէնք գիրքի); պատերազմի առաջին գիծերը, ռազմաբեմ։ ճակատագիր գ. նախասահմանուած բախտ՝ վիճակ։ ճակատագրական ած. ճակատագիր՝ բախտ վճռող։ ճակատամարտ գ. պայքար, ռազմ (կարեւոր ուժերու)։ ճակատամարտիլ չզ. պայքարիլ, բախիլ, դէմ դէմի գալ։ ճակատիլ չզ. ճակատ դնել, իրարու դէմ դիրք բռնել։ ճակատում գ. դէմ դնելը, պայքար, բախում։ ճակնդեղ գ. բոյս, որուն արմատէն շաքար կը հանեն։ ճահիճ գ. լճացած ջուրէ կազմուած ցեխուտ, եղտիւր։ ճահճանալ չզ. ճահիճ դառնալ, լճանալ։ ճահճատենդ գ. մալարիա։ ճահուկ գ. աղուէսներու խումբ։ ճաղ գ. երկաթաթելէ ցանց, երկաթաձողերէ վանդակապատ (տունի, բանտի); հիւսքի խոշոր ասեղ; ձմերուկի շերտ։ ճաղատ ած. գ. գլխի մազերը թափած, կունտ, կնտակ։ ճաղատութիւն գ. անմազութիւն (գլխի), կնտութիւն։ ճաճանչ գ. ճառագայթ, ցոլք, շող։ ճաճանչել նրգ. շող արձակել, ցաթել։ ճամարտակ գ. մեծախօս, խօսքով վարպետ։ ճամարտակել չզ. մեծ մեծ խօսիլ, մեծաբանել։ ճամբայ գ. ուղի, ճանապարհ, անցք; ելք, կերպ։ ճամբար գ. բանակ (վրան լարած); վրաններով բանակում; սկաուտական հանդիպում։ ճամբել նրգ. ղրկել, յղել, ուղարկել; դուրս ընել։ ճամբորդ գ. ճամբայ գացող, ճանապարհորդ, ուղեւոր։ ճամբորդանաւ գ. ճամբորդ փոխադրող նաւ։ ճամբորդատար ած. ճամբորդ փոխադրող (կառք)։ ճամբորդել չզ. մեկնիլ, ճանապարհուիլ, ուղեւորուիլ։ ճամբորդութիւն գ. ուղեւորութիւն, երթ։ ճայ գ. արագիլի սեռէն ձկնասէր թռչուն։ ճայթիլ չզ. պայթիլ (զայրոյթէ), ճաթիլ։ ճայթիւն գ. պայթում, բամբիւն։ ճայթռել չզ. լոյս ցայտել, փայլատակել։ ճայիկ գ. էգ ձի՝ զամբիկ։ ճայրոտ ած. պղտոր տեսնող (աչք)։ ճանակ գ. մատանեքարի խորշ։ ճանաչողութիւն գ. ճանչնալու՝ զանազանելու կարողութիւն ըմբռնում; ծանօթութիւն։ ճանաչում գ. ծանօթութիւն, ըմբռնում։ ճանապարհ գ. ճամբայ, անցք; ելք, հնարք։ ճանապարհածախս գ. ճամբու ծախս, ուղեգին։ ճանապարհել նրգ. ճամբայ հանել, ուղեւորել։ ճանապարհորդ գ. ճամբորդ, ուղեւոր։ ճանապարհորդել չզ. ճամբորդել, ուղեւորիլ։ ճանկ գ. կենդանիի սրածայր եղունգ, մագիլ, ճապուռ; ճանկի նման գործիք, կեռ, ակիշ։ ճանկել նրգ. ճանկ զարնել, ճանկով բռնել։ ճանկռել նրգ. ճանկել, ճանկով պատռել։ ճանկռտել նրգ. եղունգով պատռել՝ գծել։ ճանկռտուք գ. պատռուածք, ճանկի հետք; կռիւ։ ճանճ գ. երկթեւ միջատի տեսակ, գարաւ (թունաւոր)։ ճանճկէն ած. սեւ ու ճերմակ բիծերով (ձի)։ ճանճորս գ. ճանճ բռնող (բոյս, մարդ)։ ճանչնալ նրգ. գիտակցիլ, ծանօթ ըլլալ; խոստովանիլ, գնահատել։ ճանչուոր գ. ծանօթ։ ճաշ գ. կերակուր (կէսօրուան), սեղան։ ճաշակ գ. գեղեցիկի ըմբռնում; վայելչութիւն, շնորհք; համ, քիմք։ ճաշակել նրգ. համտեսել, համը առնել; ուտել սպառել։ ճաշակելիք գ. քիմք, ճաշակելու զգայարանք (լեզու)։ ճաշասենեակ գ. սեղանատուն։ ճաշարան գ. հանրային ճաշատուն։ ճաշացուցակ գ. ճաշերու ցուցակ, կերակուրներու ցանկ։ ճաշել նրգ. կէսօրուան ճաշը ընել, սնունդ առնել։ ճաշկերոյթ գ. մեծ խնճոյք։ ճաշոց գ. պատարագամատոյց; ընթերցումներու գիրք։ ճապաղ ած. երկարաբան, տափակ, անհամեմ (խօսք)։ ճապաղաջուր գ. գետի ընդարձակուող եւ դանդաղող մաս։ ճապաղիլ չզ. տարածուիլ, նիւթէ դուրս ելլել (խօսքի)։ ճապաղիք գ. հոսած արեան յորդութիւն; նախճիր, սպանդ։ ճապաղութիւն գ. միտքի տափակութիւն, կրկնութիւն։ ճապուկ ած. ճկուն, կակուղ, դիւրաթեք։ ճապուռ գ. ճանկ, մագիլ, ճիրան։ ճառ գ. բազմութեան ուղղուած խօսք. ատենաբանութիւն։ ճառագայթ գ. շող, ցոլք; կեդրոնէ մեկնող գիծ։ ճառագայթել նրգ. չզ. լոյս ցաթել, շողալ։ ճառագայթում գ. լոյսի բռնկում, ցոլք, փայլ։ ճառախօս գ. բանախօս, ատենաբան, հռետոր։ ճառախօսել չզ. ճառել, բանախօսել։ ճառախոսութիւն գ. ճառ, ատենաբանութիւն, հռետորութիւն։ ճառասաց գ. ճառախօս։ ճառել չզ. ճառ խօսիլ, բանախօսել; պատմել։ ճառընտիր գ. ընտիր ճառերու հաւաքածոյ։ ճատրակ գ. սաթրանճ, շախմատ։ ճար գ. հնարք, ելք, դարման։ ճարակ գ. կեր, սնունդ, խոտ։ ճարակիլ չզ. արածիլ; ծաւալիլ (հիւանդութեան, հրդեհի), վնաս սփռել։ ճարակում գ. արածում; (ախտի) տարածում։ ճարահատ ած. յուսակտուր, լքուած։ ճարել նրգ. ձեռք բերել, հայթայթել, հոգալ։ ճարիմաց գ. հնարքներ գիտցող։ ճարճատիլ չզ. կրակի ձայն հանել, ճաթռտիլ։ ճարճատիւն գ. սպառող կրակի ձայն, չոր փայտի չթռտոց։ ճարմանդ գ. մասերը իրարու ագուցուող կարթաձեւ կոճակ։ ճարմանդել նրգ. ճարմանդով կոճկել։ ճարպ գ. գիրութեան իւղ, կենդանական իւղ։ ճարպագունդ գ. ճարպի գունդ; գիրցած մարդ։ ճարպակալել չզ. ճարպ կապել, գիրնալ։ ճարպիկ ած. ճարտար, վարպետ, հնարամիտ։ ճարտասան գ. հռետոր, բեմբասաց; համոզող։ ճարտասանութիւն գ. հռետորութիւն, պերճախօսութիւն։ ճարտար ած. վարպետ, յաջողակ, ճարպիկ։ ճարտարագէտ գ. թեքնիքական սարքաւորումի մասնագէտ։ ճարտարագիտութիւն գ. թեքնիք սարքաւորումներու արուեստ՝ գիտութիւն; հնարագիտութիւն։ ճարտարամիտ ած. ճարտար միտք ունեցող, գիւտաւոր։ ճարտարապետ գ. կառուցողական արուեստի մասնագէտ։ ճարտարապետութիւն գ. կառուցումի նուիրուած գիտութիւն; կառուցողական ոճ։ ճարտարարուեստ գ. հում նիւթերը արդի կեանքի պահանջքներուն ծառայեցնող արուեստ։ ճարտարութիւն գ. վարպետութիւն, հնարամտութիւն։ ճարտուկ գ. սպիտակի վրայ սեւախայտ ձի։ ճաքիլ չզ. ճեղքուիլ։ ճաքճաքիլ չզ. ամէն կողմէ ճեղքուիլ։ ճգնաժամ գ. տագնապի կացութիւն, վճռական ժամ, կեանքի եւ մահու պայքար, օրհաս։ ճգնարան գ. առանձնարան, ճգնելու խուց, մենարան։ ճգնաւոր գ. մենակեաց, անապատական, մոնազ։ ճգնիլ չզ. ճգնաւորի՝ ապաշխարողի կեանք ապրիլ; զրկանքի, ջանքի ենթարկուիլ; անքուն հսկել։ ճգնութիւն գ. զրկանքի եւ ծոմապահութեան կեանք։ ճեղք գ. ծերպ, պատռուածք, հերձ, արանք։ ճեղքել նրգ. երկուքի բաժնել, պատռել, հերձել։ ճեղքուածք գ. բացուածք, ծերպ։ ճեղքռտուիլ չզ. ճեղք ճեղք բացուիլ, ճաքիլ։ ճեմարան գ. վարժարան։ ճեմարանաւարտ գ. ճեմարան աւարտող ուսանող։ ճեմել չզ. պտտիլ, զբօսնուլ, քալել։ ճեմիշ գ. արտաքնոց, պէտքարան։ ճենապակի գ. նուրբ խեցեղէն, յախճապակի։ ճենճեր գ. այրող միսի՝ իւղի հոտ ու մուխ։ ճենճերիլ չզ. այրիլ (մսեղէն մարմնի), այրելով մխալ։ ճեպ գ. շտապ, աճապարանք։ ճեպազրոյց գ. մամուլի արագ ասուլիս։ ճեպանկար գ. արագ գիծերով նկարագրութիւն։ ճեպել չզ. նրգ. աճապարել, շտապել; փութով ղրկել։ ճեպընթաց գ. արագ ընթացող (շոգեկառք); ած. արագընթաց։ ճետ գ. տոհմ, զարմ; արու զաւակ (սերունդի յաջորդութիւն)։ ճերմակ ած. սպիտակ, ճերմակագոյն։ ճերմակեղէն գ. ներքնազգեստ, փոխնորդ։ ճերմակութիւն գ. սպիտակութիւն։ ճերմկիլ չզ. ճերմակ գոյն առնել, սպիտականալ։ ճերմկուց գ. հաւկիթի՝ աչքի ճերմակ մաս, սպիտակուց։ ճեփ ած. ճեփ ճերմակ, բոլորովին ճերմակ։ ճզմել նրգ. ճմլել, ճնշել, ջախջախել։ ճիգ գ. ջանք, յոգնութիւն, պրկում։ ճիշդ ած. շիտակ, իսկական, ճշգրիտ։ ճիչ գ. ցաւի ձայն, կանչ, աղաղակ։ ճիպռ գ. աչքի աղտ։ ճիռ գ. խաղողի սակաւահատիկ ողկոյզ։ ճիտ գ. վիզ, պարանոց։ ճիտապուր գ. հերիսայ։ ճիրան գ. ճանկ, մագիլ։ ճիւ գ. ոտք։ ճիւաղ գ. հրէշ, գազան։ ճիւղ գ. ոստ, բարունակ (որթի), մորճ (դալար); բունէն բաժնուող որեւէ մաս (գիտութեան)։ ճիւղագրութիւն գ. ցեղային կամ ազգականական առընչութիւններու ցուցակ։ ճիւղաւորել չզ. զանազան մասերու բաժնուել, ճիւղ տալ։ ճիւղաւորիլ չզ. զանազան մասերու բաժնուիլ, ճիւղ տալ։ ճիւղաւորում գ. ճիւղերու բաժանում՝ արձակում; բաժանումի կէտ, քառուղի։ ճկել նրգ. ծռել, թեքել։ ճկիլ չզ. ծռիլ, յարմարիլ, կռանալ։ ճկոյթ գ. մատներուն ամենափոքրը։ ճկուն ած. ճապուկ (մարմին); յարմարող (վարմունք)։ ճղել նրգ. երկուքի պատռել։ ճղճիմ ած. գձուձ, փոքրոգի; աննշան, չնչին։ ճղուղ գ. անիւի շառաւիղ, ճախարակ։ ճճի գ. որդ, միջատ։ ճմլել նրգ. ճզմել, քամել, շաղել, տրորել։ ճմկթել նրգ. կսմթել։ ճմկիթ գ. կսմիթ։ ճմռթկել նրգ. հարթ մակերեսը խանգարել, փոթել։ ճնկել նրգ. կոնծել, բաժակը կոկորդին մէջ պարպել։ ճնճղուկ գ. փոքրիկ գորշ թռչուն։ ճնշախումբ. ճնշումի քաղաքական ուժ, ազգային նպատակի համար (լոպի)։ ճնշել նրգ. ծանրութեան տակ սեղմել; ստիպել, նեղել։ ճնշեփ գ. գոց կափառիչով արագ եփող կաթսայ (բրէսթօ)։ ճնշիչ ած. ճնշում բանեցնող (ոյժ), խեղդուկ (օդ)։ ճնշում գ. մարմնի ազդած ծանրութիւնը ուրիշ մարմնի վրայ, սեղմում; ստիպում, բռնութիւն։ ճշգրիտ ած. իսկական, ստոյգ, հարազատ։ ճշգրտաբան ած. խօսքերը շիտակ մէջբերող, ստուգախօս։ ճշգրտախօս ած. ճիշդը խօսող, ուղիղ բառեր գործածող։ ճշգրտել նրգ. ստուգել, սրբագրել, ճշգրիտ դարձնել։ ճշգրտութիւն գ. վաւերականութիւն, ստուգութիւն։ ճշդապահ ած. ժամադրութիւն յարգող, բծախնդիր։ ճշդել նրգ. ստուգել, ուղղել, շտկել։ ճշդութիւն գ. ստուգութիւն, շիտակութիւն։ ճշդում գ. ուղղում, ստուգում։ ճշմարիտ ած. իրական, շիտակ; հաւատարիմ, հարազատ։ ճշմարտախօս ած. ճշմարիտը խօսող, անսուտ։ ճշմարտանման ած. իրականի մօտիկ, հաւանական։ ճշմարտասէր ած. ճշմարիտը սիրող, իրաւախոհ։ ճշմարտել նրգ. ճիշդ հանել, վաւերականացնել։ ճշմարտութիւն գ. նոյնութիւն (խօսքի, դէպքի) իրականութեան հետ, ստուգութիւն, անստութիւն, հարազատութիւն։ ճոթ գ. ծայր։ ճոթռած ած. ճաթած, խռպոտ (ձայն)։ ճոխ ած. առատ, փարթամ, հարուստ։ ճոխաբանել չզ. առատ խօսիլ, ճոռոմաբանել։ ճոխանալ չզ. բարգաւաճիլ, առատանալ, պերճանալ։ ճոխացում գ. հարստացում, գեղեցկացում։ ճոխութիւն գ. առատութիւն, հարստութիւն, փարթամութիւն։ ճոկան գ. կեռ գլուխով գաւազան։ ճողոպրիլ չզ. ազատիլ, պրծիլ։ ճողփիւն գ. ջուրի մէջ ինկող զանգուածի ձայն։ ճոպան գ. հաստ պարան։ ճոպանաւոր գ. չուանով պատերազմող, չուանով բռնող։ ճոպանուղի գ. չուանէ կախուած փոխադրակառք։ ճոռոմ ած. ուռուցիկ, չափազանց արուեստական։ ճոռոմաբան գ. ած. շռայլ ու արուեստական ոճ սիրող։ ճոռոմաբանել չզ. արուեստական ծանր ոճ գործածել։ ճոռոմաբանութիւն գ. ուռուցիկ արտայայտութեան ձեւ։ ճոռոմել չզ. մեծ մեծ ջարդել, ճամարտակել։ ճորորալ չզ. օրօրուիլ, նազել, երերալ։ ճորտ գ. աւատական շրջանի տիրոջ հարկատու ռամիկ։ ճորտատէր գ. մեծ հողատէր իշխան՝ աւատական շրջանի։ ճորտատիրութիւն գ. աւատապետութիւն (ֆէոտալիզմ)։ ճորտութիւն գ. ճորտատէրի իշխանութեան սահման; ճորտի վիճակ։ ճուալ չզ. խենթացած կանչել, ճչալ, հեկեկալ։ ճութ գ. ողկոյզ։ ճուճ գ. մանչուկի առնանդամ։ ճուռ գ. ճիռ՝ փոքր ողկոյզ; դրամներէ հիւսուած գլխազարդ կիներու; զիստ, զիստի ոսկոր։ ճուտ գ. հաւի ձագ, վառեակ։ ճչալ չզ. պոռալ, կանչել, ճուալ։ ճչակ գ. ինքնաշարժի փող։ ճպոտ գ. ջութակի աղեղ; խմբավարի ցուպ; ջիղէ մտրակ։ ճպուռ գ. ճռճռան միջատ, ժիժի; աչքի աղտ, բիժ։ ճպռոտ գ. աչքերուն շուրջ աղտ բռնած։ ճռալ չզ. ճռնչել (դրան, սայլի)։ ճռաքաղ ած. ճիռ հաւաքող; ճիռերու հաւաքում։ ճռզած ած. ծիւրած, մորթը թուլցած։ ճռզիլ չզ. ծիւրիլ, մգլոտիլ։ ճռինչ գ. քսուող երկաթի պատռող ձայն, աղմուկ։ ճռնիկ գ. երեխային քալել սորվեցնելու կառք։ ճռնչել չզ. ճռալ, իրար ուտող երկաթներու ձայն հանել։ ճռնչիւն գ. ճռինչ, սուր մետաղեայ ձայն։ ճռուողել չզ. դայլայլել, գեղգեղել, ճիւ ճիւ ընել։ ճռուողիւն գ. ճիւ ճիւ, դայլայլ։ ճրագ գ. լապտեր, լամբար, կանթեղ։ ճրագալոյց գ. նախատօնակ ծնունդի, զատկի։ ճրճրալ չզ. ճպուռի ձայն հանել, տնքալ (ճախարակի)։ ճօճաթոռ գ. ճօճուող բազկաթոռ։ ճօճան գ. օրօրուելու գործիք։ ճօճանակ գ. պատի ժամացոյցի ճօճուող մասը; օրօրոց։ ճօճել նրգ. աջ ձախ շարժել, օրօրել։ ճօճում գ. տարուբերում, օրօրում, աջ ձախ շարժում։ ճօճք գ. օրօրում, երերացում, օրօրոց։ ճօճօրրան գ. ճօճուող օրրան։ ճօշան գ. գոմէշի մորթով զրահ՝ լանջապան։ ճօշալ նրգ. բամբասել, նախատել։ մ գ. մէն; երկու հարիւր; երկու հարիւրերորդ։ մագաղաթ գ. մորթէ պատրաստուած էջ, ձեռագիր։ մագիլ գ. ճանկ, եղունգ, (անասունի) ճիրան։ մագիստրոս գ. տիտղոս՝ վկայական, որ վարժապետելու իրաւունք կու տայ; զինուորական տիտղոս՝ յոյներու մօտ։ մագլել չզ. մագլցիլ; ճանկել։ մագլցիլ չզ. ձեռքերու եւ ոտքերու միացեալ ուժով բարձրանալ, փաթթուիլ (բոյս)։ մագնիս գ. երկաթը քաշող մետաղ; առինքնող ուժ։ մագնիսականութիւն գ. մետաղի կամ անձի քաշողական ուժ; կախարդանք, ձգողութիւն։ մագնիսացնել նրգ. մագնիսական ազդեցութիւն գործել; առինքնել, խանդավառել։ մագոգ գ. կկոց, ոստայնանկի ճախարակ։ մազ գ. հեր, վարս (կիներու), ծամ (հիւսուած), ստեւ (անասունի)։ մազաթափ ած. մազերը թափած; մազ թափող։ մազակալ գ. ծամակալ, վարսակալ։ մազակալել չզ. մազով ծածկուիլ։ մազաչափ ած. մազի չափ, շատ քիչ։ մազապուր ած. դժուար ազատած։ մազապուրծ ած. դժուար ազատած։ մազդեզական ած. պարսիկ կրօնին պատկանող։ մազդեկան գ. վեցերորդ օր հայկական ամիսներու։ մազեղէն ած. մազէ շինուած։ մազերակ գ. մազանման նուրբ երակ։ մազկռինչ ած. մահամերձ, հոգեվար։ մազմզուք գ. աղուամազ, մանր մունր մազեր։ մազոտ ած. մազաշատ, թաւամազ, թաւարծի։ մազքաշ գ. մազիկներ քաշելու ունելի։ մաթ գ. խաղողի եփուած քաղցու, ռուպ։ մաթիլ գ. մանր ոջիլ։ մալ գ. կրտուած ոչխար։ մալակոնել նրգ. բոլորը իրարու շաղել՝ խառնել։ մալել նրգ. մանրել, ճզմել; կրտել, ներքինացնել։ մալէզ գ. ջրախառն ալիւր։ մալուխ գ. արու ուղտ։ մախալ չզ. նախանձիլ։ մախաղ գ. տոպրակ, երկու աչքով պարկ։ մախանք գ. նախանձ, գրգռութիւն։ մախաց գ. լոյծ խառնուրդ, որուն կը վերածուի կերակուրը ստամոքսին մէջ։ մածան ած. կպչուն, մածուցիկ։ մածանիլ չզ. իրարու կպչիլ, թանձրանալ։ մածել նրգ. կպչուն նիւթ քսել, մակերես պատել։ մածիկ գ. մածուցիկ նիւթ, (մաճուն)։ մածնապուր գ. մածունէ ապուր, թանապուր։ մածոյց գ. փակցնելու ծառայող հիւթ, խմոր։ մածուն գ. մածուած կաթ։ մածուցիկ ած. կակուղ եւ կպչուն։ մակաբերել նրգ. հետեւցնել, եզրակացնել։ մակաբոյծ գ. բոյսի կամ կենդանիի վրայ աճող եւ անով ապրող էակ; ձրիակեր, պնակալէզ։ մակագրել նրգ. տիտղոս՝ վերնագիր աւելցնել; ձօնել։ մակագրութիւն գ. վերնագիր; գիրք ձօնող գրութիւն։ մակադրել նրգ. վրան աւելցնել, մակդիր դնել։ մակածութիւն գ. սահմանափակ հաստատումէ ընդհանուր սահմանումի հասցնող տրամաբանելու կերպ, (էնտիւքսիոն)։ մակատեղ գ. ոչխարներու փակ տեղ, փարախ։ մակատեղի գ. ոչխարներու փակ տեղ, փարախ։ մական գ. իշխանութեան գաւազան, ցուպ։ մականուն գ. ընտանիքի անուն։ մակարդ գ. խմորող նիւթ, թթխմոր; խախաց։ մակարդակ գ. աստիճանաչափ (զարգացման); մակերես։ մակարդել նրգ. մակարդով շաղել, խմորել, մերել։ մակբայ գ. բայ, ածական կամ այլ մակբայ եղանակաւորող անփոփոխ բառ։ մակբայակերտ ած. մակբայ շինող (մասնիկ)։ մակդիր գ. յաւելեալ որակում, վերադիր։ մակերես գ. մակերեւոյթ, անշարժ ջուրի հարթ երես; իրի գրաւած տարածութիւնը։ մակերեսային ած. առանց խորացումի, թեթեւակի; մակերեսի վերաբերող։ մակերեւոյթ գ. մակերես; արտաքին երեւոյթ։ մակընթացութիւն գ. ծովի դէպի ցամաք բարձրանալը (հակառակը՝ տեղատուութիւն)։ մակնիշ գ. արտադրուած ապրանքի անուն՝ նշան։ մակոյկ գ. նաւակ, կուր։ մահ գ. կեանքի վերջ, անշնչացում, վախճան; անէացում, անկենդանութիւն, մեռելութիւն։ մահաբեմ գ. հանգուցեալը յիշատակող բեմ՝ սեղան։ մահաբոյր ած. մահ բուրող, մահահոտ։ մահագոյժ գ. ած. մահ գուժող, մահուան լուրը բերող։ մահազանգ գ. մահուան առիթով զարնուած զանգ, ղօղանջ։ մահազդ գ. մահուան լուրը հաղորդող գրութիւն; զանգ։ մահակ գ. հաստ գլուխով գաւազան, բիր, լախտ։ մահամերձ ած. գ. մահուան մօտեցած, հոգեվար։ մահանալ չզ. մեռնիլ, վախճանիլ։ մահաշունչ ած. մահ փչող, շունչը մեռելային։ մահապատիժ գ. մահուան դատապարտութիւն։ մահապարտ ած. գ. մահուան արժանի։ մահառիթ ած. մահուան պատճառ, մահ պատճառող։ մահաստան գ. գերեզման, մեռելներու բնակարան։ մահասփիւռ ած. մահ սփռող՝ տարածող։ մահավճիռ գ. մահուան դատավճիռ, դատապարտութիւն։ մահարձան գ. գերեզմանի վրայ կանգնած շիրմաքար։ մահացու ած. մահ պատճառող, շատ ծանր (յանցանք)։ մահացում գ. (կամաւոր) մեռուցում՝ զրկանք; բարոյական մահ, խոնարհեցում։ մահափորձ գ. մէկը սպաննելու փորձ, ոճրափորձ։ մահաքուն գ. մահուան մօտիկութեան կամ արկածի պատճառած անզգայութիւն՝ քուն։ մահերգ գ. թաղման քայլերգ; մահուան եւ ողբի երգ, բանաստեղծութիւն։ մահերգակ գ. ած. ողբերգակ, մահի երգիչ։ մահիկ գ. նորածին լուսին, կիսալուսին; իսլամական դրօշ; կիսալուսնի ձեւով գոգաւոր ապակի։ մահիկաձեւ ած. մահիկի ձեւով կիսալուսին։ մահիճ գ. անկողին; հուն (գետի)։ մահկանացու գ. ած. մահուան ենթակայ, հողածին։ մահճակալ գ. մահիճը շալկող կահ։ մահմետական ած. գ. իսլամ, մուհամէտի հետեւորդ։ մաղ գ. հիւսուած ցանց, զտող գործիք, խարբալ (խոշոր)։ մաղաս գ. թանձր մածան նիւթ; թուք (թանձր), խուխ։ մաղել նրգ. մաղէ անցընել, ցնցղկել, զտել, զատել։ մաղզմայ գ. սկիհի կափարիչ՝ բոլորաձեւ մետաղէ։ մաղթանք գ. շնորհաւորանք, բարի իղձ՝ ուրիշի ուղղուած։ մաղթել նրգ. շնորհաւորել, բարիք ցանկալ (ուրիշին)։ մաղձ գ. դեղնագոյն եւ դառնահամ հեղուկ՝ լեարդէն ելլող; դառնութիւն, զայրոյթ։ մաղձապարկ գ. լեարդի լեղին պարունակող պարկ։ մաղձոտ ած. դառնացած, նախանձոտ (նկարագիր)։ մաղձոտութիւն գ. մաղձոտ վիճակ կամ նկարագիր։ մաղմաղ ած. մեղմ, թոյլ (կրակ, անձրեւ)։ մաղմղիլ չզ. թեթեւօրէն անձրեւել։ մաճ գ. արօրի կոթ՝ բռնատեղի։ մաճառ գ. աղուած եւ արեւով չորցուած ձուկ (չիրոզ)։ մաճկալ գ. հողագործ, հերկող; մաճը բռնող։ մամ գ. մեծ մայր (հօր կամ մօր), տատ, հանի։ մամաց գ. խախաց, կերակուրի ստամոքսային վիճակ։ մամոնաց գ. դրամ՝ իբր խորհրդանիշ նիւթապաշտութեան։ մամուլ գ. հրատարակչական աշխարհ; տպող մեքենայ; թերթական ծաւալ, պրակ։ մամուկ գ. սարդ։ մամուռ գ. խոնաւ մակերեսի վրայ բուսնող թաւշանման կանաչութիւն։ մամռապատ ած. մամուռով ծածկուած։ մայել չզ. ոչխարի՝ գառնուկի ձայն հանել։ մայթ գ. փողոցի եզերքին մարդոց երթեւեկի ճամբայ։ մայթաղիճ գ. փողոցային կին, բոզ։ մայիս գ. հինգերորդ ամիս։ մայիւն գ. ոչխարի, գառնուկի ձայն։ մայր գ. զաւակի տէր էգ էակ; կոնաբեր ծառերու ազգ; ած. գլխաւոր (եկեղեցի), ծնունդ տուող (կաղապար), պատճաո; մայրապետական տիտղոս։ մայրագիր գ. զաւակ որդեգրած՝ իբր մայր ճանչցուած կին։ մայրամուտ գ. վերջալոյս, արեւամուտ։ մայրանալ չզ. մայր դառնալ, մայրութիւն զգալ։ մայրանոց գ. զաւակ ծնանելու, նորածին պահելու տուն։ մայրապետ գ. կրօնաւորուհի, աստուծոյ նուիրուած կոյս։ մայրավանք գ. մայր վանք, ուրիշ վանքերու գլխաւոր վանք։ մայրատեաց ած. մայրը ատող։ մայրացու գ. հօր երկրորդ կինը զաւկի մը համար, խորթ մայր; մայր ըլլալու կոչուած։ մայրաքաղաք գ. կառավարութեան կեդրոնը եղող քաղաք, ոստան։ մայրենի ած. մայրական; գ. մայր լեզու։ մայրի գ. կոնաբեր մշտադալար ծառ կամ անտառ։ մայրութիւն գ. մայր ըլլալը, զաւակ ունենալը; մօր պաշտօն; մեծաւորութիւն (կրօնաւորուհիներու); գուրգուրանք։ մայրուղի գ. մեծ քաղաքներու գլխաւոր ճանապարհ։ ման գ. պտոյտ, շրջան, օղակ; մորթի վրայ կարմիր բիծ; ման գալ չզ. պտըտիլ։ մանած գ. մանուած առարկայ, թել։ մանանայ գ. աստուծոյ կողմէ հրեաներուն տրուած սնունդ անապատի մէջ; բուսական քաղցրահամ նիւթի տեսակ։ մանանեխ գ. բոյս, որուն սերմէն կծու համեմ կը պատրաստեն։ մանաւանդ մկ. յատկապէս, առաւելաբար։ մանգաղ գ. հնձելու գործիք, գերանդի (մեծ)։ մանեակ գ. վիզի զարդ, քայռ։ մանել նրգ. թելի վերածել, հիւսել, ոլորել։ մանի գ. հայոց ամիսներու 16րդ օրը; տխուր երգ։ մանիշ գ. որպէս դեղ գործածուող բուսական հիւթի տեսակ (իօտ)։ մանիշակ գ. կապտագոյն նուրբ ու հոտաւէտ ծաղիկ։ մանկաբարձ գ. դայեակ, ծննդաբեր կիներու բժիշկ։ մանկաբոյժ գ. մանուկի հիւանդութեանց մասնագէտ։ մանկաբուժարան գ. մանուկներու յատուկ հիւանդանոց։ մանկաբուծութիւն գ. մանուկը քաջառողջ մեծցնելու գիտութիւն։ մանկական ած. անմեղ, երեխայական։ մանկահասակ ած. դեռատի, հասակով՝ տարիքով փոքր։ մանկամարդ ած. դեռատի, մատղաշ։ մանկամարդուհի գ. երիտասարդ օրիորդ։ մանկամիտ ած. երեխայամիտ, մանկական խելք ունեցող։ մանկամսուր գ. նախադպրոցական տարիքի մանուկներու կրթարան; մայրանոց։ մանկանալ չզ. մանուկ դառնալ, երիտասարդանալ։ մանկապարտէզ գ. ծաղկոց, մանուկներու դպրոց։ մանկապարտիզպանուհի գ. մանկապարտէզով զբաղող ուսուցչուհի։ մանկավարժ գ. մանկական դաստիարակութեան մասնագէտ։ մանկատած ած. մանուկներու խնամք տանող։ մանկատի ած. փոքր տարիքի մէջ, դեռատի։ մանկալաւիկ գ. արքունի սպասաւոր; ուրիշի կամքին խամաճիկ եղող անձ։ մանկութիւն գ. փոքր տարիք, երեխայութեան շրջան։ մանկունակ ած. մանուկի նման, մանկական, անմեղ։ մանոց գ. մանելու գործիք, ճախարակ։ մանուածապատ ած. խրթին, դարձդարձիկ, ոլոր մոլոր։ մանուածեղէն գ. մանելով ստացուած կերպաս։ մանուկ գ. փոքր տղայ, մանչուկ, երեխայ; ած. երեխայական, մատղաշ (հասակ)։ մանուշակ գ. անուշահոտ կապտագոյն գարնանային ծաղիկ։ մանչ գ. արու զաւակ։ մանր ած. փոքր, նուրբ; դոյզն։ մանրադիտակ գ. աչքին անտեսանելի մանր բաներ զննող գործիք մանրացոյց։ մանրադէպ գ. միջադէպ, անկարեւոր դէպք։ մանրազնին ած. մանրամասնօրէն քննող, մանրակրկիտ։ մանրակրկիտ ած. մէկիկ մէկիկ պրպտող, մանրազնին։ մանրամասն ած. մկ. մաս առ մաս, հանգամանօրէն։ մանրամասնել նրգ. մանրամասնութիւններ յիշել։ մանրամասնութիւն գ. ոչ-գլխաւոր հանգամանք (դէպքի), մասնակի կողմ։ մանրանալ չզ. փոքրանալ, պզտիկնալ։ մանրանկար գ. փոքր ու նուրբ նկարչութիւն; ընդարձակ ամբողջութեան մանրապատկերը։ մանրանկարիչ գ. մանրանկար աշխատող։ մանրանկարչութիւն գ. մանրանկարի արուեստ, ձեռագիրի; նկարազարդում։ մանրածաղ զ. մանրիկ խմորեղէն։ մանրապատում ած. մանրամասն պատմող։ մանրավաճառ գ. հատավաճառ, փոքրաքանակ ծախող։ մանրավէպ զ. համառօտ պատմուածք; հաճելի դրուագ։ մանրատառ ած. մանր գիրով; գ. տպագրական գիրի տեսակ։ մանրաքնին ած. մանրազնին, հատ հատ քննող։ մանրել նրգ. մանր մասի բաժնել, բրդել (հաց), աւրել (դրամ)։ մանրերկրորդ գ. երկվայրկեան, վայրկեանի 60րդ մաս։ մանրէ գ. մանրագոյն նիւթ, միկրոպ, կենսիկ։ մանրէաբանութիւն գ. մանրէ ուսումնասիրող գիտութիւն։ մանրուք գ. մանր դրամ; աւելցուք, թափթփուք։ մաշկ գ. ոլոռն (պիզելլա)։ մաշար գ. սղոցի ատամնաւոր բերան։ մաշել նրգ. սպառել, հիւծել։ մաշիլ չզ. հիւծիլ, սպառիլ, հիննալ։ մաշիկ գ. գեղջկական կօշիկ, մուճակ։ մաշկ գ. բարակ մորթ, թաղանթ, պատեան։ մաշկոտանի գ. թռչուններու այն ցեղը, որուն մատնամիջոցը մաշկաւոր է (բադ, կարապ)։ մաշտաբ գ. յատակագիծի կամ քարտէզի համեմատական մեծութեան չափեր։ մաշտոց գ. եօթը ս. խորհուրդները մատակարարելու արարողութեանց գիրք, ծիսարան։ մառ գ. գինիի երեսը ծածկող խաւ՝ փառ; նուրբ մաշկ; մշուշ։ մառախլամած ած. մշուշով ծածկուած, միգամած։ մառախուղ գ. մշուշ, մէգ, բալ։ մառան գ. շտեմարան, ամբարանոց։ մառանապետ գ. մառանի պատասխանատու։ մաս գ. բաժին, հատուած, կողմ; օրհնեալ հաց։ մասին նխդ. շուրջ, վերաբերող։ մասիս գ. հայոց ամիսներու 18րդ օրը։ մասնագէտ գ. գիտութիւնը խորացուցած անձ, հմուտ։ մասնագիտանալ չզ. մասնագէտ դառնալ, հմտանալ։ մասնագիտութիւն գ. գիտութեան յատուկ տիրապետում; հմտութեան մարզ։ մասնաժողով գ. մասնակի նիւթ ուսումնասիրող ժողով։ մասնակի ած. մկ. յատուկ, ոչ-ամբողջական։ մասնակից ած. գ. մաս ունեցող, բաժնեկից, գործակից։ մասնակցիլ չզ. մաս կազմել, գործակցիլ։ մասնակցութիւն գ. գործակցութիւն։ մասնաճիւղ գ. նոյն անունին տակ գործող հաստատութեան ստորաբաժանում; ներկայացուցչութիւն։ մասնայատուկ ած. իւրայատուկ, ուրոյն։ մասնավճար գ. ամբողջական գումարի մաս առ մաս վճարում կամ վճարումի կերպ։ մասնատուփ գ. ս. հաղորդութիւնը պահելու սկիհ՝ անօթ։ մասնաւոր ած. մկ. յատուկ, առանձնական; դիտմամբ։ մասնաւորել նրգ. շեշտել, բնորոշել, մանրամասնել։ մասնիկ գ. փոքր մաս, բեկոր; նշխար; բառային կցորդ։ մասունք գ. սուրբ՝ պաշտելի անձնաւորութեան մարմինէ մաս, յիշատակ; ս. նշխարք; լեզուի քերականական խումբեր (մասունք բանի)։ մասուր գ. վայրի վարդենիի պտուղ։ մասրենի գ. վայրի վարդենի։ մաստասեղ գ. խոշոր ասեղ, հերիւն։ մատ գ. ձեռքերու եւ ոտքերու շարժուն ծայրամաս։ մատակ գ. չորքոտանիներու էգը։ մատակարար գ. սնունդ հայթայթող եւ ինչք հոգացող անձ։ մատակարարել նրգ. տնտեսել; հայթայթել, բաշխհլ։ մատակարարութիւն գ. տնտեսութիւն, գործակալութիւն։ մատակարարում գ. բաշխում, սպասարկում։ մատաղ ած. մանկահասակ, փափուկ, դեռատի (հասակ); գ. ուխտի ոչխար, զոհ; զոհի ճաշ։ մատաղատի ած. դեռատի, թարմ տարիքի մէջ։ մատանի գ. մատի շուրջ դրուող՝ մետաղէ օղակ; դաշինքի՝ իշխանութեան կնիք։ մատեան գ. գիրք։ մատենագիտութիւն գ. հրատարակուած գիրքերու ուսումնասիրութիւն; օգտագործուած աղբիւրներու ցանկ։ մատենագիր գ. գրագէտ (հին շրջանի), գիրքի հեղինակ։ մատենագրութիւն գ. գրականութիւն (հին շրջանի)։ մատենադարան գ. գրադարան (ձեռագիր մատեաններու)։ մատենախօսել նրգ. գրախօսել, գիրք քննարկել։ մատենաշար գ. նոյն միտքի պատկանող գիրքերու շարք՝ հրատարակութիւն։ մատիտ գ. գրիչ՝ հանքային նիւթով։ մատղաշ ած. նոր, դեռատի, փափուկ (տարիք)։ մատնահարել նրգ. մատներով զարնել, մատով թմբկահարել։ մատնանշան գ. մատով նշան; մատի հետք։ մատնանշել նրգ. մատով ցոյց տալ, նշանակել։ մատնանշում գ. ցուցմունք, բացատրում։ մատնատիպ գ. գրամեքենայ (տաքթիլօ)։ մատնացոյց ած. մատով ցուցնող՝ յայտնող։ մատնել նրգ. դաւաճանել; յանձնել; խաղ մը՝ գաղտնիք մը երեւան բերել։ մատնեմատ գ. ճկոյթին քովի մատը, ուր մատանի կ՚անցընեն։ մատնի գ. մատանի։ մատնիչ գ. դաւաճան, դրուժան։ մատնիչութիւն գ. մատնիչի գործ։ մատնոց գ. մատի պահպանակ, որով ասեղը կը հրեն։ մատնութիւն գ. դաւաճանութիւն, նենգութիւն։ մատնուիլ չզ. յանձնուիլ (նեղութեան); դաւաճանուիլ։ մատնում գ. անձ մը կամ գաղտնիք մը նենգաբար թշնամուն յանձնելը; յանձնում։ մատուռ գ. փոքր եկեղեցի; վկայարան։ մատուցանել նրգ. հրամցնել, ընծայել։ մատուցարան գ. ափսէ, հրամցնելու աման; զոհարան։ մատուցում գ. նուիրում, ընծայում; ներկայացնելու կերպ։ մատչելի ած. մերձենալի, յարմար (գին)։ մատչիլ չզ. մօտենալ, յարաբերիլ; մատուցուիլ։ մատռուակ գ. գինի հրամցնող սպասեակ։ մատռուակել նրգ. (գինի) հրամցնել, վայելք հայթայթել։ մար գ. 38 լիտրնոց չափ; պաստառի լայնքը; ցեղի տեսակ։ մարագ գ. խոտի, յարդի ամբարանոց։ մարալ գ. եղնիկ, այծեամ; ած. գեղեցիկ, սիրուն։ մարախ գ. մորեխ, ցատկող միջատի տեսակ։ մարանաթա գ. տէրը կու գայ (եբրայերէն)։ մարաջախտ գ. զինուորական բարձրագոյն սպայ (մարէշալ)։ մարգ գ. խոտաւէտ տարածութիւն, արօտ, մարմանդ։ մարգագետին գ. խոտաւետ դաշտ, արօտավայր։ մարգարէ գ. աստուծոյ անունով ապագան յայտնող անձ; գուշակ։ մարգարէանալ նրգ. գալիքը գուշակել, կանխատեսել։ մարգարէութիւն գ. պատահելիքի գուշակութիւն՝ աստուածային լուսաւորութեամբ; կանխագուշակութիւն։ մարգարիտ գ. թանկագին քար, որ կը կազմուի կարգ մը խեցեմորթերու (ոստրէ) պատեանին մէջ։ մարգարտածաղիկ գ. զատկածաղիկ, ապրիմ-մեռնիմ։ մարգարտաշար գ. ած. գոհարազարդ, մարգարիտներէ կազմուած մանեակ։ մարգարտայեռ ած. լման մարգարիտներով աշխատուած։ մարգաց գ. հայոց 11րդ ամիսը (յունիս)։ մարգաւէտ ած. շատ մարգեր ունեցող, խոտաւէտ։ մարգիտ գ. ազնուական կարգ, դուքսի եւ կոմսի միջեւ։ մարդ գ. իմացական մահկանացու արարած; անհատ; էրիկ։ մարդաբանութիւն գ. մարդ էակը ուսումնասիրող գիտութիւն։ մարդաբնակ ած. մարդերէ բնակուած, շէն։։ մարդագայլ գ. գայլանման մարդ; խրտուիլակ։ մարդախոյս ած. մարդամերժ, մարդոց ներկայութենէն խուսափող (անձ)։ մարդակ գ. տան՝ շինուածքի գերան։ մարդակազմութիւն գ. մարդկային մարմնի ձեւաւորում; մարդու կազմիչ մասերու գիտութիւն։ մարդակապիկ գ. մարդու եւ կապիկի միջեւ կենդանի (կորիլա)։ մարդակեր ած. գ. մարդ ուտող՝ վայրենի։ մարդակերպ ած. մարդու կերպարանք ունեցող։ մարդահաճոյ ած. մարդու հաճելի եղող; քծնող, երկերես։ մարդահամար. երկրի բնակչութիւնը համրելը, աշխարհագիր։ մարդաձի ած. առասպելական կենդանի՝ կէս մարդ կէս ձի։ մարդամեքենայ գ. մեքենայէ շինուած մարդ (ռօբօտ)։ մարդամօտ ած. մարդու մօտիկ, ընտանի։ մարդանալ չզ. մարդ ըլլալ, մարմնանալ։ մարդաշատ ած. բազմամարդ, հոծ բնակչութիւն ունեցող։ մարդասէր ած. մարդկային ցեղին բարերար, գթած։ մարդասիրութիւն գ. մարդկային ցեղին հանդէպ սէր՝ գուրգուրանք; գութ; հիւրասիրութիւն։ մարդասպան ած. մարդ սպանող՝ ոճրագործ։ մարդասպանութիւն գ. սպանութիւն, եղեռնագործութիւն։ մարդավայել ած. մարդու պատշաճ, մարդու արժանի։ մարդավարի ած. մկ. բարեկիրթ, մարդավայել։ մարդատար ած. մարդ փոխադրող (կառք)։ մարդատեաց ած. մարդկութիւնը ատող, մարդամերժ։ մարդացուլ գ. առասպելական կենդանի՝ կէս մարդ կէս ցուլ։ մարդեղութիւն գ. քրիստոսի մարմնաւորիլը; մարդու բնութիւն ստանալը։ մարդելոյզ գ. մարդ խաբող, մարդորս։ մարդիկ գ. մարդկութեան պատկանողներ, մարդեր։ մարդկային ած. մարդու յատուկ։ մարդկութււն գ. մարդկային ցեղ; մարդու բնաւորութիւն։ մարդկօրէն մ. մարդկային կերպով, չափով։ մարդորս գ. մարդ որսացող; մարդ խաբելով իր կողմ քաշող։ մարդպետ գ. հայոց արքունիքին հսկող ներքինապետ։ մարել նրգ. լոյսը՝ կրակը դադրեցնել, շիջուցանել, հանգցնել։ մարելիք գ. թալուկ, նուաղում։ մարերի գ. հալոց 10րդ ամիս (մայիս 2 - յունիս 5)։ մարզ գ. բնագաւառ, ասպարէզ (իշխանութեան)։ մարզադաշտ գ. մարզական փորձերու դաշտ, մրցարան։ մարզախաղ գ. մարզական խաղ, մարզական կեանք, մրցում։ մարզահանդէս գ. հանդէս՝ մարզանքի խմբական խաղերով։ մարզանք գ. մարմնակրթական հրահանգ; կրթանք (մտքի)։ մարզասէր ած. մարզանքով հետաքրքրուող, մարզական կեանքի հետեւող։ մարզասրահ գ. գոց մարզարան։ մարզարան գ. մարզուելու տեղ՝ յատուկ կահաւորումով։ մարզաւան գ. մարզական զանազան խաղերու կեդրոն։ մարզել նրգ. մարզական՝ զինուորական փորձերով կրթել։ մարզիկ գ. մարզական կեանքի հետեւող; պատերազմիկ։ մարզիչ գ. մարմնակրթութեան ուսուցիչ; զինախաղի վարժեցնող մարդ։ մարզում գ. մարզուելով պատրաստութիւն, մարզուելու գործ։ մարզպան գ. պարսից արքայի ներկայացուցիչ՝ կուսակալ, նահանգապետ։ մարզպանութիւն գ. մարզպանի պաշտօն, կուսակալութիւն։ մարզպետ գ. պարսիկ արքունիքի գործակալ; շրջանային մարզի պետ։ մարի գ. էգ թռչուն։ մարիլ չզ. ուշքը կորսնցնել, նուաղիլ; շիջանիլ, սպառիլ։ մարձել նրգ. մարմինը շփել (մասաժ ընել), տրորել։ մարձում գ. բուժական շփում՝ որով մարմնի յոգնած մասերը կը կազդուրեն։ մարմանդ գ. կանաչութիւն, մարգ; ցուրտէ պատսպարուած կողմ (լեռներու); ած. մեղմ, ոանդարտ (գիշեր)։ մարմաջ գ. սաստիկ փափաք, մոլուցք; գրգիռ, եռք (մորթի)։ մարմար գ. ընտիր քարի տեսակ, կուճ։ մարմարակուռ ած. մարմարով շինուած՝ կերտուած։ մարմին գ. շնչաւորի նիւթեղէն կազմ; կառոյցի գլխաւոր մաս; վարչութիւն; ամէն ինչ որ շօշափելի է; դիակ։ մարմնակալ գ. պատարագի օրինուած կտաւ, որուն վրայ սկիհն ու մաղզման կը դնեն։ մարմնակրթանք գ. մարզանք, մարմինը մարզանքով գեղեցկացնելու արուեստ։ մարմնահատութիւն գ. անդամահատութիւն։ մարմնահերձութիւն գ. դիակի պատառում՝ բժշկական հետազօտութեան համար։ մարմնամարզ գ. մարզական կեանքի ենթարկում, մարմնակրթանք, մարզանք։ մարմնամարզութիւն գ. ֆիզիքական մարզանք՝ մարմինը առողջ պահելու համար։ մարմնանալ չզ. մարմին առնել, մարդանալ; գոյանալ։ մարմնապաշտ ած. մարմնասէր, հեշտասէր։ մարմնասէր ած. ձաճոյասէր, մարմնապաշտ։ մարմնարան գ. մարմինի կազմութեան վայրը, արգանդ։ մարմնացնել նրգ. անձնաւորել, անշօշափելի իրականութիւն շօշափելի ընել։ մարմնացում գ. անձնաւորում, իսկութիւն։ մարմնաւորել նրգ. մարմնաւոր կերպարանք տալ, անձնաւորել։ մարմնաւորիլ չզ. մարմին առնել, մարմնաւոր դառնալ։ մարմնեղ ած. մսոտ, խոշորակազմ, անձնեայ։ մարնեղէն ած. մարմինէ՝ միսէ շինուած, ոչ-հոգեղէն։ մարմրիլ չզ. մարելու պէս ըլլալ, նուաղիլ։ մարմրուք գ. թալուկ, նուաղում։ մարսել նրգ. սնունդը ստամոքսին մէջ հալեցնել, իւրացնել հանդուրժել։ մարսողութիւն գ. մարսելու գործողութիւն։ մարտ գ. պայքար, պատերազմ; տարուան 3րդ ամիս։ մարտագոռ գ. պատերազմի ձայն արձակող։ մարտական ած. պատերազմական, կռուող, պայքարող։ մարտակառք գ. պատերազմական կառք, մարտասայլ։ մարտակոչ գ. պատերազմելու հրաւէր, մարտահրաւէր։ մարտահանդէս գ. ռազմասանդէս, պատերազմական փորձ։ մարտահրաւէր գ. կռուի կոչ, մարտակոչ։ մարտանաւ գ. պատերազմական նաւ, զրահանաւ։ մարտաշունչ ած. պատերազմաշունչ, պատերազմ շնչող։ մարտասայլ գ. մարտակառք։ մարտասէր ած. պատերազմ սիրող, ոչ–խաղաղասէր։ մարտավիճակ գ. պատերազմական վիճակ; օրէնքներու խիստ էութիւն։ մարտափորձ գ. ռազմափորձ։ մարտիկ գ. կռուող զինուոր, պատերազմիկ։ մարտիրոս ած. գ. նահատակ, հաւատքի վկայ։ մարտիրոսանալ չզ. հաւատքի համար զոհուիլ։ մարտիրոսութիւն գ. հաւատքի սիրոյն նահատակութիւն։ մարտկոց գ. դիմադրական դիրք՝ աշտարակ։ մարտնչիլ չզ. պայքար մղել, կռուիլ։ մարտունակ ած. մարտական ոգիով վառ, պայքարելու տրամադիր։ մացառ գ. փշոտ թուփ; թաւուտ, թուփերով ծածկուած տեղ։ մացառախիտ ած. շատ մացառ ունեցող, մացառապատ։ մացառուտ ած. գ. մացառով լեցուն տեղ։ մաքառիլ չզ. պայքարիլ, դէմ դնել, ոգորիլ։ մաքառում ած. պայքար, ոգորում։ մաքի գ. էգ ոչխար։ մաքուր գ. ջինջ, անբիծ; սուրբ, պարկեշտ; անկաշառ։ մաքս գ. սահման անցնող ապրանքի վրայ պետական տուրք։ մաքսազերծ ած. մաքս վճարելէ ազատ։ մաքսանենգ գ. երկրէ ներս ապրանքը գաղտնի մտցնող։ մաքսանենգութիւն գ. մաքս պահանջող ապրանքը աոանց մաքսի գաղտնի մտցնելու գործ։ մաքսատուն գ. մաքսերու գանձումին հսկող կայան։ մաքսաւոր գ. մաքսերու գանձիչ; մեղաւոր։ մաքրագործել նրգ. մաքրել, մէջտեղէն վերցնել; նուիրագործել։ մաքրագործում գ. վնասակար կամ անբաղձալի տարրերու ջնջում։ մաքրակենցաղ ած. մաքուր վարքով, առաքինի։ մաքրակրօն ած. սուրբ վարքի տէր, սրբակրօն; խիստ համոզումի կողմնակից։ մաքրամաքուր ած. խիստ մաքուր։ մաքրամոլ ած. մաքրութիւնը մոլութեան հասցուցած։ մաքրասէր ած. մաքրութիւն սիրող, ողջախոհ։ մաքրափայլ ած. մաքրութեամբ փայլող, առաքինի։ մաքրել նրգ. մաքուր դարձնել սրբելով, աւլելով, լուալով; զտել, ջնջել; մաքրագործել։ մաքրողական գ. լուծողական, ստամոքսը մաքրող դեղ։ մաքրութիւն գ. մաքրելու գործ; մաքուր վիճակ, անմեղութիւն։ մգլահոտ ած. գ. փտութիւն հոտող, փտութեան հոտ։ մգլիլ չզ. փտելու սկսիլ, նեխիլ։ մգլոտիլ չզ. բորբոսիլ, փտութիւն կապել։ մեթոտ գ. գործելու, դասաւանդելու ուղեգիծ, կերպ, ոճ։ մեթր գ. երկայնութիւն չափող քանակ, 100 սանթիմեթր։ մելամաղձիկ ած. հաճելիօրէն տխուր, տխրութիւն պատճառող։ մելամաղձոտ ած. տրտում, տխրելու հակում ունեցող։ մելամաղձութիւն գ. տրտմութիւն, տխրութիւն։ մելան գ. թանաք, գրելու հեղուկ։ մելանոյշ ած. մեղանուշ, հաճելի, քաղցր (ակնարկ)։ մելիք գ. իշխան, արաբական տիտղոս։ մեխակ գ. մեխակենիի ծաղիկ։ մեխակենի գ. մեխակ տուող տունկ։ մեծ ած. (մարմնով) խոշոր, հսկայ; (մտքով) վեհ, վսեմ; (քանակով) ընդարձակ, շատ, կարեւոր, ուժգին, տարիքոտ։ մեծ գ. պետ; երէց։ մեծաբանել չզ. մեծ մեծ խօսիլ, պարծենալ, յոխորտալ։ մեծագործ ած. քաջ գործեր կատարած, հոյակապ։ մեծադիր ած. մեծ չափերով, մեծածաւալ։ մեծդղորդ ած. մեծ դղրդիւն յառաջ բերող։ մեծախօս ած. մեծ մեծ խօսող, պոռոտախօս։ մեծածախս ած. շատ ծախս պահանջող։ մեծածաւալ ած. հաստ ծաւալ ունեցող, մեծափոր։ մեծահամբաւ ած. համբաւով մեծ, հռչակաւոր։ մեծահարուստ ած. ունեւոր, դրամատէր։ մեծահոգի ած. վեհանձն, ներող, ասպետական։ մեծահռչակ ած. անուանի, համբաւաւոր։ մեծամասնութիւն գ. թիւի առաւելութիւն, մեծագոյն մաս։ մեծամեծ ած. գ. շատ մեծ; աւագանի, իշխանաւոր։ մեծամեծար ած. շատ մեծարելի, մեծայարգ։ մեծամիտ ած. ինքնահաւան, պարծենկոտ։ մեծամոլութիւն գ. մեծ երեւնալու հիւանդութիւն։ մեծամտութիւն գ. ինքնահաւանութիւն։ մեծանալ չզ. հասակ նետել, աճիլ, տարիք առնել; խոշորնալ։ մեծանձն ած. մեծասիրտ, վեհանձն։ մեծաշուք ած. մեծ պատիւներով, հանդիսաւոր։ մեծապատիւ ած. շատ յարգելի, պատուական։ մեծասքանչ ած. մեծ սքանչացումի արժանի, հրաշալի։ մեծատառ ած.գ. խոշոր գիրերով, տպագիրի տեսակ։ մեծատուն ած. հարուստ, ունեւոր։ մեծարանք գ. յարգանք, պատիւ։ մեծարգոյ ած. շատ պատուական, մեծապատիւ։ մեծարել նրգ. պատուել, հիւրասիրել։ մեծարժէք ած. թանկագին, սուղ։ մեծարոյ ած. յարգելի։ մեծարում գ. մեծարանքի տուրք, պատուում։ մեծաւոր գ. գլխաւոր, աստիճանաւոր; վանահայր։ մեծաքանակ ած.մկ. մեծ քանակութեամբ, ո՛չ հատ հատ։ մեծխօսիկ գ. ջարդող փշրող, պոռոտախօս։ մեծկակ ած. բաւականին մեծ։ մեծղի ած. խոշոր, յաղթ։ մեծմոլիկ գ. ինքզինք ցուցադրելու, չափազանցելու ախտէ տարուած։ մեծնալ չզ. հասակ նետել, աճիլ, տարիք առնել; խոշորնալ,շատնալ։ մեծոգի ած. վեհանձն, ազնուասիրտ։ մեծութիւն գ. (մարմնի) խոշորութիւն, բարձրութիւն; (ոգիի) վսեմութիւն, վեհանձնութիւն; (քանակի) ծաւալ, ծանրութիւն, սաստկութիւն; (դիրքի) երէցութիւն, կարեւորութիւն։ մեկենաս գ. արուեստները նիւթապէս քաջալերող անձ, արուեստագէտի բարերար։ մեկին ած. պարզ, հասկնալի, բացայայտ։ մեկնաբանել նրգ. բացատրել, լուսաբանել, մեկնել, վերծանել։ մեկնաբանութիւն գ. մութ իմաստի բացատրութիւն, լուսաբանում։ մեկնակէտ գ. սկզբնական կէտ, ուսկից կը մեկնի ճամբայ մը, տրամաբանութիւն մը։ մեկնել նրգ. իմաստը բացատրել, լուծել; երկարել (ձեռք)։ մեկնիլ չզ. ձգել հեռանալ, ճամբայ ելլել; ճամբորդել։ մեկնիչ գ. մեկնութիւն ընող, բացատրող, վերծանող։ մեկնոց գ. վերարկու։ մեկնութիւն գ. բացատրութիւն, լուծում, վերծանում։ մեկնում գ. երթ, չու; ձեռք երկարելը, կարկառում։ մեկոն գ. թմրեցուցիչ պարունակող բոյս, խաշխաշ։ մեկուսանալ չզ. մէկ կողմ քաշուիլ, առանձնանալ, կղզիանալ։ մեկուսացնել նրգ. հեռացնել, չէզոքացնել, անզօրութեան դատապարտել։ մեկուսացում գ. առանձնացում; չէզոքացում։ մեկուսի ած. մկ. առանձին, մէկ կողմ, կողմնակի։ մեհեան գ. հեթանոսական տաճար, կուռքի սեղան։ մեհեկի գ. հայոց 7րդ ամիս (փետրուար)։ մեհեկան գ. հայոց 7րդ ամիս (փետրուար)։ մեհենագիր ած. գ. մեհեաններու մէջ գործածուած նշանագիր (հիէրոկլիֆ); այդ նշանագրերով գրուած։ մեհենագրութիւն գ. մեհենագրերով արձանագրութիւն։ մեհենադրոշմ գ. պատկերներով խօսող քրմական նշանագիր, մեհենագիր։ մեհենական ած. մեհեանի պաշտամունքին վերաբերող։ մեհենատառ ած. գ. մեհենագիր, նշանագիր։ մեհենատուն գ. կռատուն, հեթանոս պաշտամունքի վայր։ մեղադիր ած. մեղադրող, յանցաւոր հանող։ մեղադրանք գ. յանցանքի վերագրում, պարսաւ։ մեղադրեալ գ. յանցաւոր ներկայացուած, ամբաստանեալ։ մեղադրել նրգ. վրան յանցանք դնել, ամբաստանել։ մեղադրութիւն գ. մեղադրանք, յանցանք։ մեղայ գ. զղջումի խօսք; զարմացումի ձայն։ մեղայագիր գ. զղջում յայտնող գրութիւն։ մեղանուշ ած. քաղցր նայուածքով։ մեղանչական ած. մեղանչելու հակում ունեցող, մեղաւոր։ մեղանչանք գ. մեղքի գործում, յանցանք։ մեղանչել չզ. մեղք գործել; իրաւունքի դէմ գործել; սայթաքիլ։ մեղանչում գ. օրէնքի դէմ գործում, շեղում։ մեղապարտ ած. գ. մեղաւոր յանցաւոր, դատապարտուած։ մեղաւոր ած. գ. մեղք գործող, յանցաւոր անձ։ մեղեդի գ. քաղցր եղանակ (ձայն կամ նուագ); հոգեւոր տաղ։ մեղեսիկ գ. մանիշակագոյն թանկագին քար։ մեղկ ած. թոյլ, անջիղ; իգացնող։ մեղկանալ չզ. թուլամորթ դառնալ, փափկանալ։ մեղկութիւն գ. թուլութիւն; հեշտասիրութիւն։ մեղմ ած. հանդարտ, կամաց, յուշիկ, քնքուշ։ մեղմաբանութիւն գ. մեղմօրէն արտայայտուելու ձեւ։ մեղմանալ չզ. հանդարտիլ, նուազիլ, թեթեւնալ։ մեղմացում գ. թեթեւացում, փափկացում։ մեղմացուցիչ ած. նուազեցնող, հանդարտիչ։ մեղմել նրգ. մեղմ դարձնել, զսպել, հանդարտեցնել։ մեղմեխ ած. խաբեբայ, նենգաւոր, ստապատիր։ մեղմիկ ած. հանդարտիկ, յուշիկ, կամացուկ։ մեղմութիւն գ. հանդարտութիւն, անուշութիւն; (վարուելակերպի) չափաւորութիւն։ մեղմօրօր ած. հանդարտ օրօրուող։ մեղոյշ ած. քնքուշ, թաւշային, մելանուշ։ մեղուշ ած. քնքուշ, թաւշային, մելանուշ։ մեղու գ. մեղր շինող միջատ։ մեղուաբոյծ գ. մեղու պահող։ մեղուանոց գ. փեթակ, մեղուաբոյն։ մեղուապարս գ. մեղուներու խումբ։ մեղուաջան ած. մեղուի պէս փութաջան, աշխատասէր։ մեղուաքաղ գ. մեղու որսացող թռչուն։ մեղսագործ ած. մեղք գործող, մեղաւոր, վնաս հասցնող։ մեղսաթաթախ ած. մեղքերու մէջ թաթխուած։ մեղսակից գ. յանցանքի գործակից, ոճիրի մասնակից։ մեղսակցութիւն գ. յանցանքի մէջ գործակցութիւն։ մեղր գ. մեղուներու շինած նեկտարը։ մեղրալուսին գ. ամուսնական առաջին ամիսը, մեղրամիս։ մեղրախորիսխ գ. մեղրի բջիջ, մեղր՝ մեղրամոմով։ մեղրածորան ած. մեղր հոսեցնող, քաղցրութիւն թափող։ մեղրամիս գ. ամուսնական առաջին ամիս, մեղրալուսին։ մեղրամոմ գ. մոմի դեղին տեսակ, որմէ կազմուած են փեթակի բջիջները։ մեղրանոյշ ած. մեղրի պէս քաղցր։ մեղրապոպ գ. ձմերուկ, սեխ։ մեղք գ. աստուածային օրէնքի դէմ զանցառութիւն, յանցանք; վնաս, չարիք։ մե՜ղք ձյն. ափսո՜ս։ մեղք ած. խեղճ, խղճալի։ մեղքնալ նրգ. խղճալ, գթալ, խնայել։ մենագար ած. առանձնութիւն փնտռելու խենդութենէ բռնուած։ մենագրութիւն գ. ուսումնասիրութիւն՝ նուիրուած մասնակի նիւթի մը։ մենախօսութիւն գ. ինքնիր հետ խօսակցութիւն; (դերակատարի) առանձին զրոյց։ մենակ ած. մկ. միայնակ, առանձին։ մենակատար գ. դերասանի առանձին ելոյթ։ մենակեաց գ. առանձին ապրող, ճգնաւոր։ մենահամերգ գ. մէկ երգիչի կամ նուագողի կողմէ տրուած հանդէս։ մենաձայն գ. ած. առանձին, մէկ ձայնով (սօլօ)։ մենամարտ գ. երկու մարտիկի միջեւ կռիւ; առանձին կռիւ։ մենամարտիլ չզ. առանձին պայքար մղել մէկ կամ աւելի ուժերու դէմ։ մենամարտիկ գ. առանձին կռուող, գօտեմարտիկ։ մենամոլ գ. առանձնանալու մոլութենէ բռնուած։ մենանալ չզ. առանձնանալ, ինքնիր վրայ ամփոփուիլ։ մենանուագ գ. միայն մէկ նուագողի կամ գործիքի կողմէ կատարուած նուագ։ մենաշնորհ գ. առանձնաշնորհ, մէկ հոգիի (կամ ընկերութեան) շնորհուած արտօնութիւն՝ իրաւունք։ մենաշնորհեալ ած. մենաշնորհ վայելող։ մենաշնորհել նրգ. մենաշնորհ տալ, առանձնաշնորհել։ մենապար գ. առանձին կատարուող պար։ մենաստան գ. առանձնարան, կուսաստան, վանք։ մենատէր գ. միակ ու բացարձակ տէր։ մենատիրութիւն գ. մէկ հոգիի ձեռքին մէջ կեդրոնացած իշխանութիւն՝ վարչաձեւ։ մենաւոր ած. մինակ, առանձին, միայնակեաց։ մենաքար գ. մէկ կտորէ կազմուած քար (մոնոլիթ)։ մեներգ գ. առանձին կատարուող երգ։ մեներգակ գ. առանձին կատարող երգիչ (սոլիստ)։ մեներգել նրգ. առանձին երգ կատարել։ մեներգիչ գ. առանձին երգ կատարող, մեներգակ։ մենութիւն գ. մինակութիւն, առանձնութիւն։ մեռեալ գ. հոգին փչած, ննջեցեալ, անկենդան։ մեռել գ. մեռած մարդ, մեռեալ, մարդու դիակ։ մեռելաթաղ գ. մեռել թաղելու գործ; գերեզման փորող, մեռել թաղող։ մեռելածին ած. մեռած վիճակի մէջ աշխարհ եկած։ մեռելակառք գ. մեռելը գերեզման փոխադրող կառք։ մեռելակապուտ գ. մեռել՝ գերեզման կողոպտող։ մեռելահարցուկ գ. մեռեալ խօսեցնելու կամ կոչելու միջնորդ անձ; դիակի վրայ գուշակութիւն ընող կախարդ։ մեռելահաց գ. հոգեհաց, ննջեցեալի յիշատակին հաց։ մեռելաստան գ. մեռելներու, գերեզմաններու երկիր։ մեռելոտի գ. դիակ, սատակ։ մեռելոց գ. գերեզմանոց; գլխաւոր տօնի յաջորդող օր, ուր մեռելներու գերեզմանները կ'օրհնուին։ մեռելութիւն գ. մեռածութիւն, անկենդանութիւն, ամայութիւն։ մեռնիլ չզ. մահանալ, վախճանիլ, անշնչանալ։ մեռոն գ. միւռոն, օծելու սրբազան իւղ։ մեռոնաբոյր ած. մեռոն բուրող, օծեալ։ մեռոնօրհնէք գ. մեռոն օրհնելու արարողութիւն։ մեսեդի գ. երեկոյեան ժամերգութեան յատուկ սաղմոս։ մեսիա գ. օծեալ - քրիստոս; սպասուած փրկիչ։ մետաղ գ. հանք, քիմիական պարզ մարմին (ինչպէս երկաթ)։ մետաղագործ գ. մետաղի վրայ աշխատող։ մետաղադրամ գ. մետաղէ դրամ (ոչ՝ թղթադրամ)։ մետաղաձուլարան գ. մետաղ ձուլելու գործարան։ մետասաներորդ ած. 11րդ; վերջին ժամուն։ մետաքս գ. շերամի թել; նոյնով հիւսուած կերպաս։ մետաքսեայ ած. մետաքսէ։ մետաքսեղէն գ. մետաքսէ շինուած նիւթ՝ զգեստ։ մետրոպոլիտ գ. յոյն գլխաւոր եկեղեցական, արքեպիսկոպոս։ մեր ած. մեզի պատկանող։ մերազնեայ ած. մեր ազգէն, հայազգի։ մերել նրգ. մակարդել; շաղախել։ մերթ մկ. երբեմն։ մերժել նրգ. ժխտել, չշնորհել, զլանալ; վանել։ մերժողական ած. ժխտական, չհաւանող, բացասական։ մերժում գ. ժխտում, զլացում։ մերկ ած. անծածկ, հոլանի, անսքօղ; լերկ (բլուր)։ մերկանալ չզ. հագուստները հանել, հանուիլ; երեւան գալ, յայտնուիլ; լերկանալ։ մերկանդամ ած. մերկ, անդամները զուրկ զգեստէ։ մերկապարանոց ած. յայտնի, բացայայտ, անծածկ։ մերկատիտ ած. կուրծքը մերկ (կին)։ մերկացնել նրգ. մերկ ընել; դիմազերծել, խայտառակել; կողոպտել։ մերկացում գ. ծածուկ ծալքերու հրապարակում, խայտառակում։ մերկել նրգ. յայտնել, պարզել, մերկացնել։ մերկոտն ած. բոպիկ։ մերկութիւն գ. մերկ վիճակ; անզարդութիւն, լերկութիւն; ամօթոյք։ մերձ ած. մօտաւոր։ մերձ մկ. նխ. մօտիկ, քով։ մերձակայ ած. մօտիկ, շրջակայ, յառաջիկայ։ մերձակայ գ. ծանօթ, ազգական։ մերձակայութիւն գ. մօտիկ ըլլալը, մօտիկութիւն։ մերձակայք գ. մօտը գտնուող վայրերը, շրջակայք։ մերձակէտ գ. հակառակ դիրքերու ամենամօտիկ կէտը։ մերձաւոր ած. մօտ, մօտակայ։ մերձաւոր գ. մօտիկ ապրող, ընկեր, ազգական։ մերձաւորիլ չզ. մօտիկութիւն ստեղծել, կենակցիլ; զուգաւորուիլ (արու, էգ)։ մերձաւորութիւն գ. մօտիկութիւն, ազգականութիւն։ մերձենալ չզ. մօտենալ, ձեռք դպցնել; մերձաւորիլ։ մերձեցում գ. մօտեցում, հպում; նմանեցում։ մերձիմահ ած. մահամերձ։ մերոնք գ. մերինները; մեր մարդիկը։ մերովսանն մկ. մեր կրցածին չափ։ մերսել նրգ. մարձում (մասաժ) ընել։ մերօրեայ ած. մեր օրերուն յատուկ։ մեցամէս ած. լման ցեցոտած։ մեցոտիլ չզ. ցեցոտիլ, ապականիլ։ մեքենաբար մկ. առանց մտածելու, ինքնաբերաբար։ մեքենագործ գ. մեքենայի վրայ աշխատող։ մեքենագրել նրգ. մատնատպել, մեքենայով գրել։ մեքենական ած. մեքենայի յատուկ; անգիտակից։ մեքենականացնել նրգ. մարդուն աշխատանքը գործիքային դարձնել; մեքենայական ունակութիւն դարձնել։ մեքենականութիւն գ. մեքենայական դրութիւն; մարմնի շարժիչ ազդակներու ուսումնասիրութիւն։ մեքենայ գ. գործիք; անգիտակ գործող; ինքնաշարժ։ մեքենայական ած. մեքենական, մեքենայի յատուկ; ոչ-գիտակից, ունակական։ մեքենայութիւն գ. գաղտնի հնարք՝ դաւ։ մեքենաշինութիւն գ. մեքենաներ շինելու ճարտարարուեստ։ մեքենավար գ. մեքենայ վարող, շարժավար՝ վարորդ։ մզանոց գ. զտելու գործիք, տեղ, մզարան։ մզանք գ. թաղանթ, բարակ մաշկ; սաղմի շապիկ։ մզարան գ. մզանոց; զտելու տեղ։ մզել նրգ. քամել, զտել։ մզզալ չզ. ցաւիլ (վէրքի), կոտտալ։ մզիլ չզ. բարակ բարակ հոսիլ, ծորիլ։ մզկիթ գ. իսլամական աղօթատուն։ մզմզալ չզ. դանդաղիլ, տնտնալ; ցաւէն կսկծալ։ մզուկ գ. մզուած բանի հիւթ։ մէգ գ. մշուշ, մառախուղ։ մէզ գ. շեռ, մարմինէն դուրս արտաքսուող հեղուկ։ մէկ ած. առաջին թիւ, նոյն, հատ։ մէկ գ. անձ մը, ոմն։ մէկալ ած. միւս։ մէկդի մկ. մէկ կողմ։ մէկտեղել նրգ. իրարու քով բերել, խմբել; հաւաքել։ մէն մի ած. իւրաքանչիւր։ մէջ նխ. ներսիդին, ներսը։ մէջտեղ գ. կեդրոնական մաս; ամէնուն առջեւը։ մէջք գ. կող, լանջ։ մէտ գ. կշիռքի շարժուն լեզուակ կամ յենակէտ։ մթագնիլ չզ. մթննալ, նսեմանալ; պղտորիլ, աղօտանալ։ մթամած ած. մութով ծածկուած, աղօտացած։ մթարք գ. աչքի աղտոտութիւն; մութ, խաւար։ մթերանոց գ. պահեստ, շտեմարան, ամբարանոց։ մթերել նրգ. դիզել, ամբարել, հաւաքել։ մթերք գ. պահեստ, պաշար, պահածոյ։ մթին ած. մութ, խրթին։ մթնել չզ. մութը կոխել, երեկոյանալ։ մթննալ չզ. մութը կոխել, խաւարիլ, աղօտանալ։ մթնշաղ գ. վերջալոյս, օրուան մարող լոյս, աղջամուղջ։ մթնոլորտ գ. երկրագունդս շրջապատող օդ; անջրպետ; միջավայր։ մթութիւն գ. լոյսի չգոյութիւն, խաւար; խրթնութիւն։ մժեղ գ. խայթոցաւոր միջատ մը։ մժեղարգել գ. մժեղի դէմ ծածկ (շղարշէ, թելէ)։ մժղուկ գ. մանր մժեղ, մժղիկ։ մի ած. մէկ։ մի մկ. արգելական։ միաբան ած. համաձայն, համամիտ։ միաբան գ. միաբանութեան անդամ։ միաբանակից գ. նոյն միաբանութեան պատկանող կրօնաւոր։ միաբանիլ չզ. համաձայնիլ, խօսքը մէկ ընել։ միաբանութիւն գ. կրօնական հասարակութիւն, ընկերութիւն; համաձայնութիւն, դաշինք, ուխտ։ միաբերան ած. մկ. մէկ բերնով, միաձայնաբար։ միաբնակ ած. գ. յիսուսի մէջ մէկ բնութիւն դաւանող։ միադէմ ած. անդէմ (բայ), ինչաէս «կ'անձրեւէ»։ միալար ած. մէկ լարով (գործիք); միապաղաղ։ միալեզու ած. նոյն լեզուն խօսող։ միախմբել նրգ. իրարու քով բերել՝ միացնել, համադրել։ միածին ած. մէկ հատիկ ծնած։ միածին գ. քրիստոս՝ որդի աստուծոյ։ միակ ած. մէկ հատիկ։ միակամ ած. համերաշխ, համաձայն։ միականի գ. մէկ աչք ունեցող։ միակերպութիւն գ. նոյնաձեւութիւն, միօրինակութիւն։ միակնութիւն գ. ընկերային վիճակ, ուր ամուսին միայն մէկ կին կ'ունենայ։ միակողմանի ած. մէկ կողմէ նկատի առնուած; կողմնակալ։ միակտուր ած. մէկ կտորէ կերտուած, միաձոյլ։ միահամուռ մկ. ած. միատեղ, բոլորը միասին։ միահեծան ած. մկ. առանձին իշխող, մենատիրական։ միաձայն ած. մկ. համաձայն, միաբերան; մէկ ձայնով (երգեցողութիւն)։ միաձայնիլ չզ. համաձայնիլ, միաբանիլ։ միաձայնութիւն գ. համաձայնութիւն։ միաձեռանի ած. մէկ ձեռք ունեցող։ միաձեւ ած. նոյն ձեւն ունեցող, միանման։ միաձեւութիւն գ. միակերպութիւն, ձեւի նոյնութիւն։ միաձոյլ ած. մէկ կտորէ կերտուած, իրարու ձուլուած։ միամեայ ած. մէկ տարուան։ միամիտ ած. գ. պարզամիտ, դիւրահաւան, կարճամիտ։ միամուսնութիւն գ. ընկերային վիճակ, ուր կինը մէկ ամուսին կ'առնէ։ միամսեայ ած. մէկ ամսուան։ միամտութիւն գ. պարզամտութիւն, դիւրահաւանութիւն։ միամօր գ. մօր միակ զաւակը։ միանման ած. նոյն բանին նմանող, միապաղաղ։ միայարկանի ած. մէկ յարկով (կառոյց)։ միայն մկ. սոսկ, լոկ։ միայնակ ած. առանձին ձգուած։ միայնակեաց ած. գ. առանձին ապրող, ճգնաւոր։ միայնութիւն գ. մենակութիւն։ միանալ չզ. իրարու քով գալ, զօդուիլ; միաբանիլ, յարիլ։ միանգամայն մկ. մէկ անգամէն, միատեղ։ միանձն գ. աշխարհէ քաշուած (մարդ, կին), մենակեաց, մայրապետ։ միանձնուհի գ. աշխարհէ քաշուած (մարդ, կին), մենակեաց, մայրապետ։ միանուագ ած. մէկ անգամէն վճարուող։ միաշաբաթ գ. կիրակի (շաբթուան առաջին օրը)։ միապաղաղ ած. ձանձրութիւն պատճառելու չափ միակերպ, միօրինակ, ձանձրացնող։ միապետ գ. իշխանութեան միակ պետ, ինքնակալ։ միապետութիւն գ. իշխանութիւնը մէկ անձի մէջ կեդրոնացնող վարչաձեւ, պետութիւն։ միասեռ ած. նոյն սեռին պատկանող։ միասեռական ած. գ. նոյն սեռի անձ սիրող անհատ։ միասին մկ. հետ, հանդերձ, մէկտեղ։ միասնականութիւն գ. միատեղ միաժամանակ գոյութիւն։ միաստուածութիւն գ. միակ աստուծոյ գոյութիւնը դաւանող վարդապետութիւն։ միատարր ած. մէկ տարրէ կազմուած, անխառն։ միացնել նրգ. իրարու կցել, քովքովի բերել, համախմբել, զօդել, միաւորել։ միացում գ. իրարու կցում, խմբաւորում, միութիւն, միաւորում։ միաւոր գ. քանակական մէկ; զօրաբաժնի մաս։ միաւորել նրգ. մէկի վերածել; իրարու միացնել, զուգել։ միաւորում գ. միացում, զօդում, զուգում։ միգամած ած. մէգով ծածկուած։ միգամած գ. երկինքի մէջ լոյսի աղօտ զանգուած։ միեղջերու գ. ճակտին մէջտեղ կոտոշ ունեցող առասպելական կենդանի։ միզաման գ. գիշերաման, կորիկ (երկայն ձեւը)։ միզանցք գ. մէզի երակ։ միզարան գ. միզելու յատուկ տեղ։ միզել նրգ. մէզը դուրս թափել, շռել։ միզեցուցիչ ած. միզեցնող (պտուղ, դեղ)։ միթէ մկ. արդեօք։ միլիառ գ. հազար միլիոն, երկիլիոն։ միլիոն գ. հազար անգամ հազար։ միլիոնատէր գ. միլիոններու տէր, մեծահարուստ։ միհր գ. հայկական ամսուն 8րդ օրը; արեւի աստուած։ միմոս գ. ձեւերով արտայայտուող մունջ դերասան; ծաղրածու, խեղկատակ։ մինակ ած. մկ. առանձին, մեկուսի։ մինարէ գ. մզկիթի աշտարակ։ մինչ մկ. նխ. երբ, ատեն, տակաւին։ մինչդեռ մկ. երբոր; հակառակը։ մինչեւ նխ. դեռ որքան։ միշտ մկ. յաւերժ, ամէն ատեն, շարունակ։ միոտանի ած. գ. մէկ ոտք ունեցող։ միութիւն գ. համաձայնութիւն, միացում; ընկերակցութիւն։ միջադէպ գ. պատահար, տհաճ դիպուած։ միջազգային ած. բոլոր ազգերուն վերաբերող, համաշխարհային։ միջազգայնական գ. ազգային սահմանումներէն անդին հետաքրքրութիւններ ունեցող անձ։ միջածանց գ. ածանց կամ մասնիկ, որ բառի մէջտեղը գործածուած է։ միջակ ած. միջին դիրքի վրայ։ միջակէտ գ. կէտադրութեան այս (.) նշանը։ միջակութիւն գ. միջակ արժէք՝ կարողութիւն։ միջահասակ ած. միջակ հասակով։ միջամաս գ. երկու բանի միջեւ գտնուող մաս; մէջի մաս։ միջամուխ ած. ուրիշի գործին խառնուող։ միջամտել չզ. միջնորդել, ձեռնամուխ ըլլալ։ միջամտութիւն գ. միջնորդութիւն, միջամուխ ըլլալը։ միջանկեալ ած. մկ. ընդմիջելով ըսուած՝ պատահած։ միջանցք գ. նրբանցք, նախասրահ։ միջավայր գ. շրջապատ (ընկերային), մթնոլորտ (բնակութեան), շրջանակ (գոյութեան)։ միջատ գ. ճճի, անոսկր անասնիկ։ միջատակեր ած. միջատ ուտող (կենդանի)։ միջարկ գ. միջին, համախոհական լուծում։ միջարկութիւն գ. ձայնարկութիւն, (խօսք ընդմիջող)։ միջգործօն ած. գ. ներքին մակարդակով գործող։ միջդաշնակցային ած. դաշնակիցներու միջեւ գոյութիւն ունեցող։ միջդպրոցական ած. դարոցներու միջեւ տեղի ունեցող։ միջեւ նխ. (երկուքի) մէջ կեցած։ միջին ած. երկու ծայրերու միջեւ։ միջին գ. թիւերու միջին գումարը։ միջինք գ. մեծ պահքի տեւողութեան կէս հանգրուանը։ միջհամայնքային ած. համայնքներու միջեւ գոյութիւն ունեցող։ միջնաբերդ գ. պարսպաւոր քաղաքի կեդրոնական բերդ։ միջնադար գ. միջին դար (5րդ–15րդ դար)։ միջնադարեան ած. միջին դարի վերաբերող։ միջնակարգ ած. գ. նախակրթարանը երկրորդականի միացնող (դասարան, դպրոց)։ միջնամատ գ. միջին մատ։ միջնարար գ. թատերական ընդմիջում՝ դադար։ միջնեկ ած. գ. երեքի միջեւ երկրորդ (զաւակ), մեծ զաւկի յաջորդող զաւակ։ միջնորդ գ. բարեխօս; ուրիշի անունով գործակատար; անծող (մեղքի)։ միջնորդել չզ. բարեխօսել, միջամտել։ միջնորդութիւն գ. բարեխօսութիւն, հաշտարարութիւն; ուրիշի միջոցով գործ։ միջնորմ գ. (սենեակը) երկուքի բաժնող պատ։ միջոց գ. հնարք, դարման, կարողութիւն; անջրպետ, տարածութիւն, ժամանակ։ միջոցառում գ. իբր դարման առնուած միջոց։ միջուկ գ. կորիզ, ներսի մաս (հացի)։ միջուկային ած. կորիզային, աթոմական (ոյժ)։ միջօրէ գ. կէսօր։ միս գ. մարմնի ոսկորները ծածկող նիւթ; մարմին։ միստիկ ած. հոգեպաշտ, խորհրդաւոր, ներանձնային։ միտիլ չզ. հակիլ, տարուիլ, թեքիլ, ձգտիլ։ միտում գ. տրամադրութիւն, հակում, ձգտում։ միտումնաւոր ած. մասնաւոր նպատակով, ձգտումնաւոր։ միտք գ. իմացական կարողութիւն; գաղափար; դիտաւորութիւն; նշանակութիւն; ուշք։ միրգ գ. պտուղ։ միւռոն գ. մեռոն, սուրբ իւղ։ միւռոնօրհնէք գ. միւռոն օրհնելու հանդիսութիւն։ միւս ած. մէկալ, այլ, ուրիշ։ միօրեայ ած. մէկ օրուան։ միօրինակ ած. միապաղաղ, միակերպ։ մլաւել չզ. կատուի ձայն հանել։ մլաւիւն գ. կատուի ձայն։ մլուկ գ. մարդու արիւն ծծող միջատ մը։ մլուր գ. սարդի ոստայն։ մխալ նրգ. մուխ արձակել; այրիլ, տոչորիլ։ մխել նրգ. խոթել, մխրճել, վարսել։ մխիթար գ. մխիթարական (բան, անձ), սփոփանք։ մխիթարանք գ. սփոփանք, մխիթարութիւն, ամոքում։ մխիթարել նրգ. սփոփել, սիրտը առնել, ամոքել։ մխիթարութիւն գ. սփոփանք, թեթեւացում։ մխկիլ չզ. հոտիլ, բորբոսիլ։ մխոտել նրգ. մուխով լեցնել։ մխտել նրգ. մատով հրել, մշտել։ մխրճել նրգ. մտցնել, խոթել, սուզել։ մկան գ. մարմինը շարժման մէջ դնող մսեղէն զսպանակ, դնդեր, մսան։ մկանուտ ած. ջղուտ, զօրաւոր, ջլապինդ։ մկնդաւոր ած. գ. տէգ գործածող (զինուոր)։ մկնորս ած. գ. մուկ որսացող։ մկունդ գ. խոշոր նիզակ, տէգ; վահան։ մկրատ գ. երկթեւ կտրոց։ մկրատել նրգ. մկրատով կտրել; զեղչել, կտրել թափել։ մկրտարան գ. մկրտութեան տեղ, աւազան։ մկրտել նրգ. կնքել, թաթխել, քրիստոնեայ ընել։ մկրտութիւն գ. կնունք, եկեղեցւոյ խորհուրդ, որ հեթանոսը քրիստոնեայ կը դարձնէ; կեանքի առաջին փորձառութիւն։ մղել նրգ. հրել, դրդել; քշել, վանել; վարել, շարժել։ մղիչ ած. յառաջ մղող, խթանիչ։ մղլակ գ. երկաթէ կամ փայտէ լեզուակ, դուռ գոցելիք։ մղկտալ չզ. ցաւիլ, կսկծալ, մորմոքիլ։ մղձաւանջ գ. մտային տագնապ՝ ստեղծուած գիշերային երազներէ կամ վախազդու պահերէ, յաճախանք։ մղձկիլ չզ. շունչը կտրուիլ, խեղդուելու պէս ըլլալ։ մղձուկ գ. շունչը կտրող սրտնեղութիւն, ճնշում, անձուկ։ մղոն գ. հռոմէական չափ (1000 քայլ); անգլիական չափ՝ 1852 մեթր (ծովի), 1609 մեթր (ցամաքի); աշխարհագրական մղոն՝ 7427 մեթր։ մղում գ. մղող ուժ, սլացք, ձգտում։ մնալ չզ. կենալ նոյն կէտի վրայ; բնակիլ։ մնայուն ած. մնացող, ոչ անցողական, կայուն։ մնաս գ. հին կշիռքի չափ մը։ մնացորդ գ. աւելցուք, խեշերանք; բեկոր, խլեակ։ մնձուր գ. մոծիր, մոխիրի կրակ, ածխափոշի։ մնձրել նրգ. այրել, մոխրացնել։ մնչել չզ. մեղմիկ ձայն հանել (քունի մէջ), մեղմիկ հեծել։ մնչիւն գ. կոկորդէն ելլող մեղմ հծծիւն։ մնջել չզ. մունջ դառնալ, լռել; հանդարտիլ։ մնջիկ ած. մկ. մունջի պէս անխօս։ մնջկատակ գ. շարժուձեւերով մունջ դերասանութիւն։ մնջութիւն գ. համրութիւն։ մշակ գ. երկրագործ; կրթական աշխատանքի նուիրեալ։ մշակել նրգ. հողը աշխատիլ, վարուցան ընել; աճեցնել, զարգացնել; ուսումնասիրել։ մշակոյթ գ. զարգացում, կիրթ մտքի եւ սրտի ստեղծագործած քաղաքակրթութիւն։ մշակութիւն գ. հողագործութիւն, մշակելու աշխատանք։ մշակում գ. աճեցումի, զարգացումի գործ (ծրագրի, երգի)։ մշկաբոյր ած. մուշկ բուրող, անուշաբոյր։ մշկահամ ած. մուշկի համ տուող, քաղցրահամ։ մշուշ գ. ամպային գոլորշի, մէգ, մառախուղ, բալ։ մշուշապատ ած. մշուշով ծածկուած, միգամած, աղօտ։ մշտաբուխ ած. միշտ բխող, անսպառ։ մշտաբորբ ած. միշտ բորբոքած, անշէջ։ մշտադալար ած. ամառ ձմեռ կանաչ; միշտ երիտասարդ։ մշտական ած. տեւական, անվերջ։ մշտանորոգ ած. միշտ նորոգուող; յարափոփոխ։ մշտել նրգ. (արմուկով) հրել, դրդել։ մշտնջենաւոր ած. յաւերժական, յաւիտենական։ մշտնջենաւորել նրգ. յաւիտենական տեւողութիւն տալ, յաւերժացնել։ մոգ գ. աստղագէտ; քուրմ (պարսիկ); դիւթ։ մոգական ած. կախարդական; չնաշխարհիկ, հմայիչ։ մոգել նրգ. դիւթել, հրապուրել, առինքնել։ մոգութիւն գ. կախարդութիւն, հմայութիւն; պարսիկ կրօնաւորութիւն։ մոգպետ գ. քրմապետ, գլխաւոր մոգ։ մոզ գ. ձիու ճանճ, շնաճանճ; մեծ մաղ; պանան։ մոզի գ. հորթ։ մոլ գ. բունի վրայ բուսած բարակ ճիւղ; խոշոր շուն; անձրեւէ ետք սաստիկ տաք; յարդախառն շաղախ։ մոլաբոյս գ. անպէտ բուսած (խոտ), մոլախոտ։ մոլախոտ գ. անպիտան խոտ։ մոլար ած. սխալ, շեղած, ծուռ։ մոլեգին ած. կատաղի, բուռն, խենթ։ մոլեգնիլ չզ. ցնորիլ, խելագարիլ; կատղիլ։ մոլեգնութիւն գ. կատաղութիւն, խելագարութիւն։ մոլեխինդ գ. շատ զօրաւոր թոյն արտադրող բոյս։ մոլեկան ած. խենդի յատուկ, կատղած։ մոլեռանդ ած. ծայրայեղ՝ իր համոզումներուն մէջ։ մոլեռանդութիւն գ. համոզումի ծայրայեղութիւն։ մոլի ած. ախտաւոր սիրով կապուած; կատաղի, բուռն։ մոլիլ չզ. խենդենալ, ցնորիլ, կատղիլ։ մոլոշ գ. սննդարար վայրի բոյս (էպէմ քէօմեճի)։ մոլոր ած. շեղ, ծուռ; շուարուն, մոլորած։ մոլորակ գ. արեւի շուրջ դարձող աստղ, արբանեակ։ մոլորիլ չզ. խոտորիլ, ճամբէ շեղիլ, թափառիլ։ մոլորում գ. թափառում, պրպտում; սխալանք։ մոլութիւն գ. հոգեկան ախտ, վատ սովորութիւն; կիրք։ մոլուցք գ. բուռն կիրք՝ զայրոյթ, կատաղութիւն։ մոխիր գ. աճիւն, անթեղ (տաք)։ մոխրագոյն ած. մոխիրի գոյն։ մոխրակոյտ գ. մոխիրի դէզ։ մոխրաման գ. գլանիկի մոխիրը ստացող աման։ մոխրանալ չզ. մոխիր դառնալ; փոշիանալ։ մոխրապաշտ ած. կրակապաշտ։ մոխրատիտիկ գ. հեքիաթի աղջիկ, որ որբ մեծնալով՝ իշխանի հետ կ'ամուսնանայ (սանտրիյօն)։ մոխրատուն գ. կրակատուն, ատրուշան։ մոծակ գ. մժեղ։ մոծիր գ. ածուխի փշրուկ; կրակէ ցայտած մոխիր։ մողէզ գ. փոքր զեռուն, խլէզ։ մողոշիկ ած. մոխրագոյն, գորշ (ձի)։ մոմ գ. ճարպային նիւթ, որ լոյս տալու կը ծառայէ, կեռոն։ մոմակալ գ. աշտանակ, մոմ զետեղելու կազմած։ մոմակիր գ. մոմ բռնող դպիր։ մոմիա գ. զմռսուած մարմին։ մոմլաթ գ. մոմով պատած զգեստ՝ անձրեւի դէմ։ մոմլիկ գ. իրարու վրայէն ցատքելով խաղ։ մոմշոր գ. ջուրի դէմ անթափանց շոր (նորածինի, անձրեւի)։ մոյթ գ. ուղիղ կեցնող նեցուկ՝ սիւն, յենարան։ մոյկ գ. մինչեւ ծունկը հասնող կօշիկ։ մոյն գ. ձեւ, կերպարանք։ մոնազ գ. միայնակեաց կրօնաւոր, ճգնաւոր։ մոռ ած. մանիշակագոյն կապոյտ։ մոռացկոտ ած. ընելիքը մոռցող, ցնդած։ մոռացկոտութիւն գ. ընելիքը դիւրաւ մոռնալու թերութիւն։ մոռացութիւն գ. մոռնալու գործ, անյուշութիւն։ մոռացում գ. մոռնալը, յիշողութենէ վրիպում։ մոռացօնք գ. մոռացում։ մոռնալ նրգ. յիշողութենէ հանել կամ վրիպիլ։ մոռցուկ ած. մոռցուած։ մով ած. կապոյտ։ մոր գ. մորենիի պտուղ։ մորեխ գ. մարախ, ծղրիթ։ մորենի գ. թութի նման պտուղ տուող փշոտ թուփ։ մորթ գ. մարմինը պատող մաշկ; (բարակ) թաղանթ։ մորթազերծ ած. մորթը՝ կաշին հանուած։ մորթատել նրգ. մորթը հանել։ մորթել նրգ. կոկորդը կտրել, սպաննել, փողոտել։ մորթեղէն ած. գ. մորթէ պատրաստած, կաշի։ մորթոտել նրգ. դանակէ անցընել՝ մորթել։ մորճ գ. դալար ոստ։ մորճ ած. դալար, մատղաշ։ մորմենի գ. ողկուզաձեւ ծաղիկ ու պտուղ տուող բոյս։ մորմոք գ. լուռ ցաւ, կսկիծ։ մորմոքիլ չզ. ցաւիլ, սիրտը այրիլ, կսկիծ զգալ։ մորոս ած. խենդուկ, բախուկ։ մուգ ած. մթագոյն, գոց (գոյն)։ մութ ած. անլոյս, խաւար; գոց (գոյն), խրթին։ մութ գ. գիշեր, մթութիւն։ մուժ գ. մշուշ, մէգ։ մուժիկ գ. ռուս գիւղացի։ մուխ գ. խառն բարձրացող ծուխ։ մուծարք գ. մուծուած գումար։ մուծել նրգ. ներս մտցնել։ մուկ գ. կրծող կենդանի մը։ մուճակ գ. տան մէջ գործածուող կօշիկ (պապուճ)։ մուն գ. մանր ճճի; խայթող ու մանր տեսակի մժեղ։ մունետիկ գ. պաշտօնական յայտարարութիւնը բարձր ձայնով հրապարակող անձ։ մունջ գ. համր, խօսիլ չկրցող։ մունջ ած. լեզուն բռնուած, անխօս։ մուշկ գ. անուշաբոյր ու թափանցող հոտով իւղ մը։ մուշտ գ. արմուկի հարուած, մշտում։ մուշտակ գ. կենդանիի բրդոտ եւ ընտիր մորթ։ մուսայ գ. ներշնչումի դիցուհի։ մուտք գ. անցք, սեմ; նախաբան; հասոյթ, եկամուտ։ մուր գ. մուխէ գոյացած սեւ նիւթ; արատ, զրպարտութիւն։ մուրալ նրգ. ողորմութիւն խնդրել։ մուրացածոյ ած. մուրացկանաբար առնուած օտարէն։ մուրացիկ գ. մուրացող, չքաւոր։ մուրացկան գ. մուրացող, չքաւոր։ մուրացկանութիւն գ. մուրացիկի կեանք, մուրալու գործ։ մուրիկ գ. մուրացկան։ մուրկ գ. խարկուած սիսեռ (լէպլէպու)։ մուրհակ գ. պարտք վաւերացնող թուղթ, գրութիւն։ մուրհակատէր գ. մուրհակի գանձումին տէրը։ մուրճ գ. գամելու գործիք, կռան (մեծ), ուռն։ մուրող գ. ած. մուրացող։ մուրտ գ. մրտենիի պտուղ։ մռալ չզ. անասունի ձայն հանելը (արջի, շան)։ մռայլ ած. մութ, անլոյս, խոժոռ։ մռայլիլ չզ. մռայլ դառնալ; նսեմանալ։ մռթմռթալ չզ. տրտրալ, քիթին տակէն գանգատիլ։ մռլտալ չզ. քիթին տակէն մռմռալ։ մռմուռ գ. վէրքի ցաւ, կոտտանք; կծու կանաչ պղպեղ։ մռմռալ չզ. տրտրալ, քրթմնջել։ մռմռոց գ. մռմռալու ձայն։ մռմռուկ ած. փոթոթահամ, թթուաշ։ մռմռուկ գ. գինիի փոխուող քաղցու։ մռնչել չզ. առիւծի ձայն հանել, զայրագին գոչել։ մռնչիւն գ. կատղած գազանի (առիւծի) ձայն։ մռութ գ. ստորին շրթունք; դունչ։ մսագործ գ. միս կտրող ու ծախող, մսավաճառ։ մսալոշ գ. յոշուած միսով եւ խմորով եփուած կերակուր։ մսածաղ գ. պահածոյ միս (փաթէ)։ մսակեր ած. միսով սնող։ մսակոյտ գ. միսի զանգուած, շատ գէր։ մսաձաւար գ. միսով շաղուած ձաւար (չիյ քէօֆթէ)։ մսան գ. մարմնի մսեղ մասեր, դնդեր։ մսան ած. մսկոտ։ մսանուտ ած. միսով լեցուն, պարարտ (մարմին)։ մսավաճառ գ. միս ծախող։ մսեղ ած. առատ միսով, լեցունկեկ։ մսեղէն գ. միսի վերաբերեալ (կերակուր)։ մսիլ չզ. պաղ զգալ, պաղ առնել; (շատ պաղ) սառիլ։ մսխել նրգ. չարաչար ծախսել; սպառել, վատնել, շռայլել։ մսխում գ. վատնում, անհաշիւ սպառում։ մսկոտ ած. ցուրտէն շատ ազդուող։ մսուտ ած. շատ միս ունեցող (մարմին)։ մսուր գ. գոմի այն մասը, ուր անասունները խոտ կ'ուտեն; մայրանոց; յիսուսի ծնունդը ներկայացնող յուշապատկեր։ մտաբերել նրգ. միտքը բերել, անդրադառնալ, վերյիշել։ մտադիր ած. միտքը դրած՝ ծրագրած, ուշադիր։ մտադիւր մկ. յօժարակամ, սիրով։ մտադրել նրգ. միտքը դնել՝ որոշել, ծրագրել։ մտադրութիւն գ. նպատակ, դիտաւորութիւն, ուշադրութիւն։ մտազբաղ ած. զբաղած միտքով, մտածկոտ, մտահոգ։ մտախաբութիւն գ. ինքնախաբութիւն, ցնորք։ մտախոհ ած. մտազբաղ, մտասոյզ։ մտածական ած. մտածումի տանող (հոգեւոր հրահանգ)։ մտածել նրգ. խորհիլ, խոկալ, միտքը աշխատցնել։ մտածելակերպ գ. մտայնութիւն, ըմբռնելու ձեւ։ մտածկոտ ած. խոհուն, մտազբաղ։ մտածմունք գ. խորհրդածութիւն, խոկում; հոգ։ մտածողութիւն գ. մտածելու կարողութիւն, խելք, միտք։ մտածութիւն գ. դատողութիւն, միտք։ մտածում գ. գաղափար, խորհուրդ, դիտաւորութիւն։ մտակորոյս ած. խելքը կորսնցուցած, խելակորոյս։ մտահալածութիւն գ. հալածուելու հիւանդագին վախ։ մտահաճ ած. ինքնահաւան։ մտայղացում գ. յղացում, ծրագրում, գաղափար։ մտահոգ ած. միտքը կասկածանքի մէջ, մտատանջ։ մտահոգել նրգ. մտատանջել։ մտահոգութիւն գ. մտատանջութիւն, մտմտուք։ մտահոգուիլ չզ. միտքը վախ իյնալ, մտմտալ։ մտամոլոր ած. շուարած, անուշադիր, մտացիր։ մտամփոփ ած. միտքը կեդրոնացուցած։ մտամփոփում գ. մտքի կեդրոնացում (ինքնիր վրայ)։ մտայնութիւն գ. մտածելակերպ, մտքի տեսակաւորում։ մտայոյզ ած. միտքը խռոված, մտահոգ։ մտապատկեր գ. միտքին կազմած պատկերը իրողութեան հանդէպ։ մտասեւեռում գ. մտքի կաշկանդում գաղափարի մը կողմէ; լարուած ուշադրութիւն։ մտասոյզ ած. մտածումներու մէջ թաղուած։ մտավախութիւն գ. գէշ բանի ակնկալութիւն, կասկած։ մտատանջ ած. տանջուած միտքով։ մտատանջել նրգ. խիստ մտահոգել, վրդովել։ մտատանջութիւն գ. մտահոգութիւն, մտախռովութիւն։ մտատիպար գ. մտքի կազմած կատարեալ տիպար։ մտացածին ած. ցնորական, յերիւրածոյ։ մտացի ած. խելացի, ուշիմ։ մտացիր ած. ցրուած միտքով, անուշադիր։ մտացնոր ած. խելագարող, ցնորած մտքով։ մտաւորական ած. գ. մտային, իմացական; ուսումնասէր։ մտաւորականութիւն գ. զարգացած ընտրանի, ուսումնասէր դասակարգ։ մտերիմ ած. գ. սրտակից, սերտ (բարեկամ)։ մտերմանալ չզ. բարեկամանալ, սրտակից ըլլալ։ մտերմութիւն գ. սերտ բարեկամութիւն։ մտմտալ չզ. հոգ ընել, մտածել։ մտմտանք գ. հոգ, մտատանջութիւն։ մտնել չզ. մուտք գործել; թափանցել, մխրճուիլ։ մտովի մկ. միտքին մէջէն։ մտորիլ չզ. մտածումներու մէջ կորսուիլ։ մտորում գ. անհանդարտ մտածմունք, մտային թեքերում։ մտմտուք գ. մտատանջութիւն, հոգ։ մտրակ գ. կենդանի վարելու գաւազան, խարազան։ մտրակահարել նրգ. մտրակով հարուածել, խարազանել։ մտրակել նրգ. մտրակով զարնել; գրգռել, դրդել։ մտրուկ գ. ձիու ձագ, քուռակ։ մրափ գ. թեթեւ քուն, նիրհ։ մրափել չզ. թեթեւ քուն քաշել, նիրհել։ մրգալի ած. պտղալի, առատ պտուղով։ մրգահաւաք գ. պտուղ քաղելու գործ կամ ժամանակ; պտղահաւաք ընող (մարդ)։ մրգահիւթ գ. պտուղի ջուր։ մրգանուշ գ. եփած պտուղով անուշ (քոմփոթ)։ մրգաջուր գ. պտուղի ջուր, մրգահիւթ։ մրգաստան գ. տեղ՝ ուր պտղատու ծառեր տնկուած են։ մրգավաճառ գ. պտուղ ծախող, պտղավաճառ։ մրգաւէտ ած. պտուղով հարուստ, մրգառատ։ մրգեղէն գ. պտուղի տեսակներ։ մրգենի գ. պտուղի ծառ։ մրգօղի գ. միրգի հիւթէ հանուած օղի։ մրթմրթալ չզ. քիթին տակէն գանգատիլ, տռտռալ։ մրկել նրգ. այրել, խանձել, խարկել։ մրճահարել նրգ. մուրճով զարնել, կոփել, կռանահարել։ մրճեղ գ. այրող իրի երեսին վրայ գոյացած մոխիր։ մրմնջել նրգ. շունչին մէջէն խօսիլ, շշնջալ; մեղմ կարկաչել։ մրմունջ գ. շնչային խօսք, խոխոջ (ջուրի), շշունջ։ մրմուռ գ. խոր կսկիծ, ցաւ։ մրմռացնել նրգ. կսկծեցնել։ մրոտ ած. սեւցած, կեղտոտ։ մրոտել նրգ. մուրով սեւցնել; աղարտել, վարկաբեկել։ մրուր գ. հեղուկի յատակի աւելցուք, դիրտ; բաժակի վերջին ումպ։ մրջիւն գ. ժիր միջատ մը։ մրջնաբոյն գ. մրջնոց։ մրջնոց գ. մրջիւններու բոյն։ մրտենի գ. մշտադալար ճերմակ ծաղիկներով թուփ։ մրրիկ գ. փոթորիկ՝ սաստիկ հովով, ամպրոպ։ մրրկածուփ ած. ալեկոծ, փոթորկոտ (ծով)։ մրրկահաւ գ. ծովային թռչուն (ալպաթրոս)։ մրրկաշունչ ած. փոթորիկ փչող, փոթորկաշունչ։ մրրկիլ չզ. փոթորկիլ, սաստիկ խռովիլ։ մրցադաշտ գ. մրցութեան դաշտ կամ ասպարէզ։ մրցախաղ գ. մրցումի մարզական հանդիպում։ մրցակից գ. մրցորդ, հակառակորդ։ մրցակցիլ չզ. մրցման մէջ մտնել՝ իրարու դէմ մրցիլ։ մրցակցութիւն գ. գերազանցելու պայքար։ մրցահանդէս գ. մրցումներու հանդէս՝ ցուցադրութիւն։ մրցանակ գ. յաղթանակի պարգեւ, վարձատրութիւն։ մրցանակաբաշխում գ. մրցանակի յանձնում յաղթականին։ մրցանակակիր գ. մրցանակ շահած անձ, դափնեկիր։ մրցանիշ գ. մրցումի բարձրագոյն յաջողութիւն (ռըքորտ)։ մրցանք գ. մրցում; վարձատրութիւն։ մրցաշարք գ. մարզական մրցումներու շարք։ մրցարան գ. մրցումի յատուկ վայր։ մրցարշաւ գ. վազելու մրցում։ մրցիլ չզ. մրցման մէջ մտնել, մրցակցիլ։ մրցոյթ գ. թեկնածուներէն լաւագոյնը ընտրելու փորձ՝ քննութիւն (քոնքուր)։ մրցորդ գ. մրցումի մասնակցող, հակառակորդ։ մրցութիւն գ. մրցելու արարք։ մրցում գ. պայքար՝ իրար գերազանցելու։ մրցունակ ած. մրցակցելու ուժ ունեցող (քօմփեթեթիֆ)։ մօտ նխ. մերձ, քով, շուրջ։ մօտ ած. մերձակայ։ մօտալուտ ած. շուտով պատահելիք, մօտահաս։ մօտակայ ած. մօտաւոր, յաջորդ։ մօտակայք գ. մօտ գտնուող վայրեր, մերձակայք։ մօտաւորութիւն գ. մօտիկութիւն; ազգականութիւն։ մօտենալ չզ. մերձենալ, մտերմանալ։ մօտեցում գ. մերձեցում; տեսակէտ, ըմբռնում։ մօտիկնալ չզ. շատ մօտ գալ։ մօտիկութիւն գ. մտերմութիւն; նմանութիւն։ մօտութիւն գ. մօտ գտնուիլը, մերձակայութիւն։ մօր գ. ցեխ, տղմուտ, տիղմ, ճահճախուտ։ մօրաքոյր գ. մօր քոյրը։ մօրեղբայր գ. քեռի։ մօրեղբօրորդի գ. քեռիի զաւակ։ մօրու գ. խորթ մայր։ մօրուսաւոր ած. մօրուք ունեցող, մօրուքաւոր։ մօրուք գ. կզակի եւ այտի վրայ բուսնող մազ։ մօրտ գ. սաստիկ ցեխ։ յագենալ չզ. կշտանալ։ յագեցում գ. կշտացում։ յագուրդ գ. կշտացում, բաւարարութիւն։ յախճապակի գ. խեցեղէնի տեսակ (բօրսըլէն), ճենապակի։ յախուռն ած. յանդուգն, խիզախ։ յածանաւ գ. թշնամին լրտեսող մարտանաւ։ յածանք գ. պտոյտ, թափառում։ յածիլ չզ. պտտելով շրջիլ։ յակինթ գ. թանկագին կապոյտ քար, սուտակ; ծաղիկ մը։ յաղթ ած. ուժեղ, յաղթող, վիթխարի։ յաղթական ած. գ. յաղթող, յաղթողի վայել։ յաղթակամար գ. յաղթանակի կամար՝ զարդարանք։ յաղթահասակ ած. բարձրահասակ, խրոխտ մարմնով։ յաղթահարել նրգ. յաղթել, նուաճել, զգետնել։ յաղթահարում գ. արգելքի տապալում, նուաճում, ենթարկում։ յաղթանակ գ. յաղթութեան արդիւնք, նուաճում։ յաղթանակել նրգ. յաղթանակը շահիլ։ յաղթանդամ ած. մեծղի, թիկնեղ։ յաղթանիշ գ. յաղթութեան նշան՝ աստիճան։ յաղթապանծ ած. յաղթութեամբ ոգեւոր, սիգապանծ։ յաղթապսակ գ. մրցանակի պսակ։ յաղթել նրգ. պարտել, յաղթանակել, նուաճել։ յաղթերգ գ. յաղթութեան երգ՝ փառաբանութիւն։ յաղթութիւն գ. յաղթանակ։ յաղթուկ գ. թղթախաղի մէջ՝ յաղթող քարտ (աս)։ յաճախ մկ. ստէպ, շատ անգամ։ յաճախադէպ ած. յաճախ պատահող։ յաճախակի մկ. շատ անգամ, ստէպ։ յաճախանք գ. մղձաւանջ դարձած մտածում։ յաճախել նրգ. ստէպ յարաբերիլ; յաճախ այցելել (միտքը)։ յաճախորդ գ. գնորդ; նոյն վայրը յաճախող։ յաճախութիւն գ. ստէպ պատահում, ստէպութիւն։ յաճախում գ. երթեւեկ, յաճախութեան աստիճան։ յամայր ած. երկար։ յամառ ած. պնդագլուխ, կամապաշտ։ յամառիլ չզ. յամառութիւն ընել, պնդել։ յամառութիւն գ. կամապաշտութիւն։ յամենալ չզ. ուշանալ, դանդաղիլ, յապաղիլ։ յամեցում գ. ուշացում, յապաղում։ յամոյր գ. եղջերուի տեսակ (անթիլոփ)։ յամր ած. դանդաղ, կամաց։ յամրագնաց ած. դանդաղ քալող, յամրաքայլ։ յամրանալ չզ. դանդաղիլ, ուշանալ, ծանրանալ։ յամրաշարժ ած. դանդաղաշարժ։ յամրաքայլ ած. դանդաղ քայլերով։ յամրօրէն մկ. կամաց, դանդաղօրէն։ յայսմաւուրք գ. սուրբերու վարքը եւ օրուան տօնը աարունակող (հաստափոր) գիրք; վարք սրբոց։ յայտ ած. յայտնի, բացայայտ։ յայտաբերել նրգ. երեւան հանել, ցոյց տալ։ յայտագիր գ. հանդէսի ծրագիր, օրակարգ։ յայտարար գ. յայտնող; կոտորակի ստորին թիւը։ յայտարարագիր գ. ապրանքի մաքսային յայտարարութիւն։ յայտարարել նրգ. ծանուցանել, հռչակել։ յայտարարութիւն գ. ծանուցում, ազդ, զեկոյց։ յայտնաբերել նրգ. գիւտ ընել; մատնանշել։ յայտնագործութիւն գ. գիւտ, յայտնութիւն։ յայտնատեսութիւն գ. թաքուն իրականութիւնը ուրիշներէն յստակ տեսնելու կարողութիւն։ յայտնել նրգ. ցուցնել, պարզել; մատնանշել, իմացնել։ յայտնի ած. բացայայտ, ծանօթ։ յայտնութիւն գ. երեւում; աստուածային լուսաւորութեամբ ճանաչում; քրիստոսի յայտնութիւն; apocalypse։ յայրատ ած. լկտի, լիրբ, վաւաշոտ, պագշոտ։ յանգ գ. ոտանաւորի վերջավանկ; ծայր, վերջ։ յանգաւոր ած. յանգերով (գրութիւն), տաղաչափեալ։ յանգիլ չզ. վախճանի հասնիլ, եզրակացնել։ յանդգնիլ չզ. համարձակիլ, ժպրհիլ; ժուժել։ յանդգնութիւն գ. համարձակութիւն, խիզախութիւն։ յանդիման նխ. դիմաց, դէմ առ դէմ։ յանդիմանել նրգ. կշտամբել, պարսաւել, պախարակել։ յանդիմանութիւն գ. սաստ, կշտամբանք, չեխ։ յանդուգն ած. համարձակ, խիզախ։ յանկարծ մկ. մէկէն ի մէկ, ընդոստ, յեղակարծօրէն։ յանկարծակի մկ. անսպասելի կերպով, անակնկալօրէն։ յանկարծահաս ած. անսպասելիօրէն պատահող։ յանկարծամահ ած. կաթուածահար, անսպասելի (մահ)։ յանկերգ գ. միշտ կրկնուող խօսք, երգի տուն, կրկներգ։ յանկութիւն գ. նմանութիւն; հրապոյր, առինքնող շնորհք։ յանկուցանել նրգ. առինքնել, հրապուրել, դիւթել։ յանկուցիչ ած. առինքնող, գրաւիչ, հմայիչ։ յանձանձել նրգ. խնամել, հոգալ, մատակարարել։ յանձնաժողով գ. հարց քննող յատուկ ժողով։ յանձնախումբ գ. հարց քննող յատուկ մարմին։ յանձնակատար գ. ուրիշի անունով գործակատար՝ փոխան շահաբաժինի (սմսար, քոմիսիօն)։ յանձնապաստան ած. իր անձին վրայ յոյս դրած։ յանձնառու գ. ած. ստանձնող (գործ, պարտականութիւն)։ յանձնառութիւն գ. (պարտականութեան) ստանձնում։ յանձնառում գ. (գործի, պարտականութեան) ստանձնում։ յանձնարարագիր գ. նպաստաւոր վկայագիր։ յանձնարարական ած. գ. յանձնարարող (գիր)։ յանձնարարել նրգ. մէկու խնամքին յանձնել; նպաստաւոր վկայագիր տալ; յորդորել, ապսպրել։ յանձնարարութիւն գ. պատուէր; բարի վկայական։ յանձնել նրգ. ուրիշի տիրապետութեան տալ, վստահիլ։ յանձնում գ. ուրիշի փոխանցում։ յանպատրաստից մկ. առանց նախապէս պատրաստուելու։ յանցագործ գ. յանցանք գործած, զանցառու, մեղապարտ։ յանցագործութիւն գ. յանցանք, մեղապարտութիւն։ յանցանք գ. օրէնքի դէմ թերացում, մեղանչում։ յանցապարտ գ. յանցաւոր, դատապարտեալ։ յանցաւոր ած. գ. մեղապարտ, զանցառու։ յանցաւորութիւն գ. յանցանքի մասնակցութիւն։ յաշտ գ. զոհ՝ կուռքերու նուիրուած։ յաչաղանք գ. նախանձ, աչք տնկելը։ յաչաղիլ չզ. նախանձիլ, աչք տնկել։ յաչաղկոտ ած. նախանձոտ, չարակն։ յապաղիլ չզ. ուշանալ, յամենալ։ յապաղկոտ ած. դանդաղկոտ, տնտնացող։ յապաղում գ. ուշացում։ յապաւել նրգ. կրճատել, կտրել, զեղչել։ յապաւում գ. կրճատում, զեղչում։ յաջող ած. նպաստաւոր արդիւնք տուող, բարգաւաճ։ յաջողակ ած. ճարպիկ, ճարտար, յառաջադէմ։ յաջողիլ չզ. նպաստաւոր արդիւնքի հասնիլ։ յաջողութիւն գ. նպաստաւոր ելք, յաղթանակ։ յաջորդ ած. գ. հետեւեալ, տեղը բռնել; ժառանգ։ յաջորդականութիւն գ. իրարու հետեւողութիւն, կապ։ յաջորդել չզ. ետեւէ ետեւ գալ; ժառանգել։ յաջորդութիւն գ. իրարու յաջորդելը, շարունակութիւն։ յառաջ մկ. դէպի առջեւ։ յառաջաբան գ. գիրքի սկզբնաբանը, նախաբան։ յառաջագունէ մկ. կանխաւ (հաստատում)։ յառաջադէմ ած. յաջողակ, յառաջդիմութիւն ընող։ յառաջամարտիկ ած. առջեւէն կռուող։ յառաջանալ չզ. դէպի առաջ դիմել՝ մօտենալ; զարգանալ։ յառաջապահ ած. գ. առջեւի կամ ճակատի գիծը պահպանող։ յառաջդիմական ած. գ. ոչ պահպանողական։ յառաջդիմել չզ. առաջ երթալ, նուաճել, զարգանալ։ յառաջդիմութիւն գ. լաւի նուաճում, բարգաւաճում։ յառաջընթաց ած. առջեւէն գացող, ռահվիրայ։ յառաջիկայ ած. եկող, յաջորդ։ յառաջխաղացք գ. դէպի յառաջ շարժում։ յառել նրգ. սեւեռել, շեշտակի նայիլ։ յառնել չզ. ոտքի կանգնիլ, յարութիւն առնել։ յասմիկ գ. անուշաբոյր ծաղիկ մը։ յասպիս գ. պատուական քար մը։ յատակ գ. խորք, հիմ, ալք։ յատակագիծ գ. կառոյցի նախագիծը։ յատակել նրգ. յատակէն քանդել; սալարկել։ յատել նրգ. աւելորդ ճիւղերը կտրել, յօտել։ յատկանիշ գ. յատուկ դրոշմ (նկարագրի, ապրանքի)։ յատկանշական ած. իւրայատուկ, բնորոշիչ։ յատկանշել նրգ. բնորոշել, որոշակի նկարագրել։ յատկապէս մկ. յատուկ կերպով, մասնաւորապէս։ յատկացեալ գ. յատկացուցիչի սահմանաւորած գոյականը։ յատկացեալ ած. վերապահուած։ յատկացնել նրգ. վերապահել յատուկ նպատակի; յատուկ՝ բնորոշիչ դարձնել։ յատկացում գ. յատուկ նպաստ՝ իրագործումի համար։ յատկացուցիչ գ. գոյական, որ յատկացեալին որուն պատկանիլը ցոյց կու տայ։ յատկացուցիչ ած. սեփականացուցիչ։ յատկութիւն գ. հանգամանք; առաւելութիւն, ձիրք։ յատոց գ. ճիւղ կտրելու մկրատ, կտրոց։ յատուկ ած. մասնաւոր, ուրոյն; սեփական, միակ։ յար մկ. միշտ, շարունակ։ յար ած. յարմար, յարակից։ յարաբերական ած. բաղդատուած, համեմատական։ յարաբերիլ չզ. իրար յաճախել, կապ պահել; կապակցիլ։ յարաբերութիւն գ. կապ, հաղորդակցութիւն; աղերս։ յարադրել նրգ. կցել, ամբողջացնել։ յարաժամ մկ. ամէն ատեն, անդադար։ յարալէզ գ. շուն աստուած՝ որ լիզելով կը կենդանացնէր։ յարակայ ած. միշտ ներկայ, մնայուն։ յարակայութիւն գ. միշտ գոյութիւն, յաւերժութիւն։ յարակատար գ. բայի անցեալ կատարեալ մէկ ժամանակը։ յարակարծիք գ. անճիշդ թուող ճշմարտութիւն (բարատոքս)։ յարակից ած. մէկը միւսին կապուած (հարց)։ յարակցիլ չզ. ամբողջացնող կապ ունենալ, կապակցիլ։ յարակցութիւն գ. ամբողջացուցիչ առընչութիւն։ յարաճուն ած. միշտ աւելի աճող։ յարանման ած. իրարու շատ նման, համանման։ յարանուանութիւն գ. հատուածային բաժանում՝ ըստ դաւանանքի կամ անունի։ յարասութիւն գ. աւելի ընդարձակ մեկնութիւնով բացատրութիւն (բարաֆրազ)։ յարատեւ ած. մկ. շարունակ, անդադար, անձանձիր։ յարատեւել չզ. շարունակել, տեւականացնել։ յարատեւութիւն գ. սկսած ջանքի շարունակումը։ յարափոփոխ ած. տեւական փոխուող, անկայուն։ յարգ գ. արժէք, գնահատանք։ յարգանք գ. պատիւ, վարկ, մեծարանք։ յարգել նրգ. մեծարել, պատուել; պահպանել (օրէնքը)։ յարգելի ած. յարգանքի արժանի; նկատի առնուելիք։ յարգի ած. արժէքաւոր, թանկագին։ յարգոյ ած. յարգելի, պատուական։ յարգութիւն գ. մեծարելիութիւն (իշխանաւորի)։ յարդ գ. հացաբոյսի չորցած ցօղուն, անասունի կեր։ յարդալից ած. յարդով լեցուած։ յարդանկողին գ. յարդով լեցուած անկողին, խշտիկ։ յարդանոց գ. յարդ պահելու տեղ, մարագ։ յարդարանք գ. զարդարանք, արդուզարդ, պաճուճանք։ յարդարել նրգ. զարդարել, սարքաւորել; ճակատ յարդարել (զօրքը կռուի շարել)։ յարդարում գ. յարդարանք, զարդարում։ յարդգող գ. ծիր կաթին (աստղային քայլ)։ յարել նրգ. կցել (խօսք), ըսել (շարունակելով)։ յարիլ չզ. միանալ, կցուիլ, մաս կազմել։ յարիր ած. յարմար, պատշաճ։ յարկ գ. բնակարանի ուղղահայեաց բաժանում; տան ծածք։ յարկաբաժին գ. անջատ բնակարան նոյն յարկին վրայ։ յարձակիլ չզ. նետուիլ, խոյանալ, գրոհել, արշաւել։ յարձակողական ած. գ. յարձակողի կեցուածք, նուաճող։ յարձակում գ. գրոհ, խուժում; պայքար։ յարմար ած. պատշաճ, պատեհ, վայել; ընդունակ։ յարմարանք գ. սարք, կահաւորում; դիւրութիւն։ յարմարեցում գ. պատշաճեցում, յարմար ձեւաւորում։ յարմարիլ չզ. պատշաճիլ; լեզու գտնել։ յարմարութիւն գ. պատշաճութիւն (գործի, շէնքի)։ յարութիւն գ. վերակենդանութիւն՝ մահէ կեանք։ յարում գ. յարիլը, հետեւում։ յարուցանել նրգ. ոտքի հանել, ողջացնել, կեանք տալ։ յաւակնիլ չզ. անտեղի հպարտանալ, իր ուժերէն վեր ձգտիլ։ յաւակնոտ ած. պարծենկոտ, ինքնահաւան։ յաւակնորդ գ. մրցակից՝ թեկնածու (տիտղոսի մը)։ յաւակնութիւն գ. իր ուժերէն վեր ինքնագնահատանք։ յաւելուած գ. կցուրդ, աւելցուած մաս։ յաւելում գ. աճում, բարձրացում (ամսականի); շատացում։ յաւերժ մկ. յաւիտեան, մշտնջենաւոր։ յաւերժ գ. յաւիտենականութիւն։ յաւերժական ած. յաւիտենական, անմահ։ յաւերժահարս գ. լեռներու, ջուրերու, անտառներու պարիկ։ յաւերժանալ չզ. յաւերժ տեւել, անմահանալ։ յաւէժ մկ. յաւերժ, յաւիտեան։ յաւէտ մկ. ընդմիշտ, յաւիտենապէս։ յաւիտեան մկ. անվերջ, մշտնջենաւորապէս։ յաւիտեան գ. անդենականը։ յաւիտենական ած. մշտնջենաւոր, անվերջ, անանցանելի։ յաւիտենականութիւն գ. անսկիզբ անվերջ տեւողութիւն, յաւերժութիւն; անդենական կեանք։ յափափել նրգ. յափշտակել, խլել, առեւանգել (կին)։ յափափում գ. յափշտակութիւն, առեւանգում։ յափշտակել նրգ. կորզել, բռնագրաւել, առեւանգել; հմայել։ յափշտակութիւն գ. բռնի գրաւում; զմայլանք, վերացում։ յափուկ գ. հոտաւէտ մանր ծաղիկ (ռեզետա)։ յափսիթերս մկ. ձեռքերուն եւ ոտքերուն վրայ քալելու ձեւ։ յափրանալ չզ. գանելու չափ կշտանալ, յղփանալ։ յափրանք գ. յագուրդ, կշտացում։ յելուզակ գ. աւազակ, ասպատակող գող։ յեղադարձութիւն գ. յեղաշրջում, փոփոխում։ յեղակարծ մկ. ած. անսպասելի, յանկարծ պատահող։ յեղաշրջել նրգ. վերիվայր փոխել, յեղափոխել։ յեղաշրջում գ. խորապէս փոփոխում, նոր կարգ։ յեղափոխական ած. յեղափոխութեան յատուկ։ յեղափոխական գ. յեղափոխութեան կողմնակից, կարգուսարքի դէմ ըմբոստ անձ։ յեղափոխականացնել նրգ. յեղափոխական դարձնել, յեղափոխական բնոյթ տալ։ յեղափոխել նրգ. կարգուսարքը վերիվայր ընել, յեղաշրջել։ յեղափոխութիւն գ. վարչաձեւի դէմ ծայր տուած շարժում, ընդվզում; հիմնական փոփոխութիւն, յեղաշրջում։ յեղյեղել նրգ. նոյն միտքը պէսպէս անգամ կրկնել։ յեղյեղուկ ած. փոփոխական, անկայուն, անվճռական։ յեղց ած. լեփլեցուն, առլի։ յենակ գ. կռթնելու ծառայող մաս, աթոռի կռնակ։ յենակէտ գ. կէտ, որուն վրայ ծանրութիւնը կը կեդրոնանայ; հիմ, խարիսխ։ յենարան գ. կռթնելու տեղ։ յենուիլ չզ. կռթնիլ, հիմնուիլ, վստահիլ։ յեռանդ մկ. երէկի նախորդ օրը։ յեսան գ. սրելու ծառայող քար կամ գործիք։ յեսանաքար գ. սրելու ծառայող քար կամ գործիք։ յեսանել նրգ. յեսանաքարէ անցընել, սրել։ յետ նխ. ետք։ յետագայ ած. յետոյ եկող՝ յաջորդ։ յետգրութեան գ. վերջաւորութեան կցուած գրութիւն (յ.գ.)։ յետադաս ած. ետքը դրուող։ յետադասել նրգ. ետքը դասել, նուազ արժէք տալ։ յետադարձ ած. դէպի ետ ուղղուած, դէպի ետ նայող։ յետադէմ ած. դէպի ետ ձգտող, ուշ մնացող։ յետադիմական ած. գ. յառաջդիմութեան դէմ եղող (անձ)։ յետադիմել չզ. ետ մնալ, նահանջել, չյառաջդիմել։ յետադիմութիւն գ. յառաջդիմութեան հակառակ, նահանջ։ յետազդեցիկ ած. անցեալի վրայ զօրող (վճիռ)։ յետաձգել նրգ. աւելի ուշ ժամանակի թողուլ։ յետամնաց ած. անյառաջդէմ; թերաճ։ յետին ած. վերջին; ծայրաստիճան; աննշան։ յետմիջօրէ գ. կէսօրէ ետք։ յետնագունէ մկ. արդիւնքէն պատճառին տանող (մտածումի կերպ)։ յետնորդ ած. ուշ մնացած (հաշիւ); յետոյ եկող (սերունդ)։ յետոյ մկ. ետք, ապա։ յետոյք գ. նստատեղի, ոռ, երաստան։ յետսապահ ած. զօրքի թիկունքը պահպանող (ուժ)։ յետսկոչել նրգ. խօսք, որոշում ետ առնել։ յետսկոչում գ. որոշումի ետ առում։ յերիւրածոյ ած. շինծու, խարդախական, կեղծուած։ յերիւրանք գ. շինծու հաստատում, զառանցանք։ յերիւրել նրգ. սուտ հնարել, շինծուն՝ սուտի յարմարցնել։ յեց ած. կռթնած, ամրացած։ յեցակէտ գ. յենակէտ, կրթնելու կէտ։ յիմար ած. անխելք, տխմար։ յիմարաբանել նրգ. յիմարի պէս խօսիլ։ յիմարաբոյժ գ. յիմարները դարմանող բժիշկ։ յիմարանալ չզ. յիմար դառնալ, խեւնալ։ յիմարանոց գ. խենդանոց։ յիմարիլ չզ. զայրոյթէն, զարմանքէն ապշիլ, յիմարանալ։ յիմարութիւն գ. տխմարութիւն, ապուշութիւն։ յիշաչար ած. ստացած չարիքը չմոռցող, ոխակալ։ յիշատակ գ. անձ կամ դէպք յիշեցնող առարկայ, տօն, յուշ։ յիշատակարան գ. յիշատակի համար կերտուած երկ; անձնական ծանօթագրութիւն՝ ձեռագիրի կցուած։ յիշատակել նրգ. յիշատակի տօն կատարել, ոգեկոչել; գրաւոր նշել։ յիշատակելի ած. յիշատակութեան արժանի, գովելի։ յիշատակութիւն գ. ոգեկոչում, նշում։ յիշել նրգ. մտաբերել, անդրադառնալ; յիշատակել։ յիշեցում գ. յիշեցնելու գործ; թելադրութիւն։ յիշողութիւն գ. միտքի մէջ պահելու կարողութիւն։ յիշոց գ. նախատական խօսք, հայհոյանք։ յիսնամեայ ած. յիսուն տարիէ գոյութիւն ունեցող։ յիսնամեակ գ. յիսուն տարիներու ամբողջութիւն; ոսկի յոբելեան։ յիսնապետ գ. յիսուն զինուորի պետ։ յիսուն ած. հինգ տասնեակ (ծ)։ յիսուս գ. քրիստոս; անմեղօրէն հալածուած մարդ։ յիսուսեան գ. 16րդ դարուն՝ իգնատիոս լոյոլայի կողմէ հիմնուած միաբանութեան անդամ (ժեզուիթ)։ յիրաւի մկ. իրապէս, ճշմարտապէս։ յղանալ նրգ. կեանքի սկիզբ տալ; գաղափարը հնարել։ յղացում գ. կեանքի սկզբնաւորում, սաղմնաւորում; միտք, ծրագրում, ստեղծում։ յղել նրգ. ղրկել, ուղարկել, ճամբել։ յղի ած. պտղաբեր վիճակի մէջ, ծոցուոր (կին); արդիւնք խոստացող։ յղիանալ չզ. յղի դառնալ, բեղմնաւորուիլ։ յղկել նրգ. ողորկել, կոկել, ցցուն մասերը տաշել։ յղութիւն գ. յղի վիճակ; պահ, ուր զաւակը կը յղացուի մօր ծոցին մէջ։ յղփանալ չզ. կշտանալ, յափրանալ։ յղփասէր ած. ուտել խմել սիրող։ յոբելեան գ. կեանքի կարեւոր հանգրուանի յիշատակութիւն, հանդէս։ յոբելեար գ. ան, որուն յոբելեանը կը կատարեն։ յոբելենական ած. յոբելեանի վերաբերող (հանդէս)։ յոգնաբեկ ած. սաստիկ յոգնած, պարտասած։ յոգնախուռն ած. հոծ (բազմութիւն), խիտ, խռնուած։ յոգնած ած. խոնջ, պարտասած, մաշած։ յոգնածութիւն գ. յոգնած վիճակ։ յոգնակերտ ած. յոգնակի դարձնող (մասնիկ)։ յոգնակի ած. մէկէ աւելի թիւ ցոյց տուող։ յոգնաջան ած. շատ ջանք թափած, ժրաջան։ յոգնասպառ ած. յոգնութենէ ուժասպառ եղած։ յոգնեցուցիչ ած. տաժանելի, սպառիչ; միապաղաղ։ յոգնիլ չզ. ուժէ նուազիլ, պարտասիլ; ձանձրանալ։ յոգնութիւն գ. ուժի սպառում, խոնջէնք; ծառայութիւն։ յոլով ած. շատ, բազմաթիւ։ յոլովաբան ած. երկարաբան, շատախօս։ յոլովել նրգ. շատցնել; չափազանցութեան մէջ իյնալ։ յոխորտ ած. հպարտ, մեծխօսիկ, գոռոզ, խրոխտ։ յոխորտաբանութիւն գ. մեծխօսիկութիւն։ յոխորտալ չզ. մեծաբանել, պարծենալ, սոնքալ։ յոխորտանք գ. ամբարտաւան ինքնագովութիւն։ յողդողդ ած. խախուտ, անհաստատ, փոփոխամիտ։ յոյզ գ. յուզում, իրարանցում; զգացում, տպաւորութիւն։ յոյժ մկ. շատ, սաստիկ։ յոյլ ած. ծանրաշարժ, թոյլ, ծոյլ ձեւերով, մեղկ։ յոյն ած. գ. յունաստանի բնակիչ, հելլէն, յունական։ յոյս գ. լաւի ակնկալութիւն, հեռանկար։ յոյր ած. հաստ, գիրուկ, պարարտ։ յոպնակ գ. յառաջ մղելով քալող միանիւ սայլակ։ յոպոպ գ. կատարին փետուրներու փունջ ունեցող թռչուն։ յոռեգոյն ած. աւելի գէշ, ամենագէշ, չարագոյն։ յոռենիշ գ. գէշ նիշ, աննպաստ կէտ։ յոռետես գ. ած. ամէն բանի գէշ կողմը տեսնող։ յոռետեսութիւն գ. ամէն ինչի ժխտական կողմը տեսնելու տրամադրութիւն։ յոռի ած. գէշ, վատթար, վատ, վնասակար։ յովազ գ. կատուազգի բծաւոր մորթով գազան։ յովատակ գ. արու ձի; ձիու քուռակ։ յոտնկայս մկ. ոտքի կեցած (յարգանքի համար)։ յորդ ած. առատ, ուռճացած, բուխ։ յորդաբանութիւն գ. խանդավառութենէ բխած ճառ։ յորդաբուխ ած. առատօրէն բխող, հեղեղանման։ յորդազեղ ած. յորդող առատութեամբ, յորդահոս։ յորդահոս ած. առատահոս, առատաբուխ, ուղխինահոս։ յորդառատ ած. առատօրէն վազող։ յորդիլ չզ. դուրս թափուիլ, դուրս պոռթկալ, զեղուլ; առատանալ, վխտալ, տարածուիլ։ յորդոր գ. (աղաչական) խրատ, թելադրանք, քաջալերանք։ յորդորակ գ. կարճ յորդոր; ընթացիկ շարական։ յորդորական ած. գ. խրատական, խրախուսական։ յորդորանք գ. յորդոր, խրախոյս, պատուէր։ յորդորել նրգ. դէպի բարին խրախուսել, պատուիրել, աղաչելով խրատել։ յորդութիւն գ. առատութիւն, զեղում, ճոխութիւն։ յորժամ մկ. երբոր, երբ։ յորձանապտոյտ ած. կլոր յորձանքներ յարուցած (ալիք)։ յորձանուտ ած. յորձանք ունեցող։ յորձանուտ գ. տեղ, ուր յորձանք կայ։ յորձանք գ. արագ հոսանք; մրրիկաւոր ալիք, պտոյտք։ յորջորջել նրգ. կոչել, անուանել, կանչել։ յորջորջում գ. անուանում, տիտղոս, կոչում։ յուդա գ. մատնիչ (յիսուսի)։ յուզական ած. յուզումի վերաբերող, յուզող։ յուզականութիւն գ. յուզելու ոյժ։ յուզել նրգ. յուզում պատճառել; խռովել, արծարծել։ յուզիչ ած. սրտաշարժ, սրտաճմլիկ։ յուզմունք գ. յուզում, այլայլում։ յուզուիլ չզ. զգացուիլ; խռովիլ, այլայլիլ։ յուզում գ. խռովք, վրդովում, զգայնութիւն։ յուլանալ չզ. ծոյլ դառնալ, թուլնալ, անփոյթ դառնալ։ յուլիս գ. 7րդ ամիս։ յուլութիւն գ. թուլութիւն, ծուլութիւն, մեղկութիւն։ յուլօրէն մկ. թուլօրէն, մեղկօրէն, ծուլաբար։ յուղարկաւոր գ. թաղում կատարող, դագաղին ընկերացող։ յուղարկաւորութիւն գ. մեռելը գերեզմանելու արարողութիւն; թաղմանական թափօր։ յունաբան գ. յունարէնի քաջածանօթ։ յունաբան ած. յունաբանութեան հետեւող։ յունաբանութիւն գ. յունական ոճի վրայօք՝ հայկական լեզուի ձեւաւորում 5–6րդ դարերուն, հելլենաբանութիւն։ յունաքար գ. ծարիր (սիւրմէ), սնգոյր, յօնքար։ յունիս գ. 6րդ ամիս, (հայկ.) մարգաց։ յունուար գ. տարուան առաջին ամիսը։ յուշ գ. յիշատակ, վերյիշում; յիշեցում։ յուշագիր գ. տեղեկագիր; պետութիւններու միջեւ առաջարկութիւն՝ դիւանագիտական զարգացումի մասին։ յուշագրել նրգ. յուշերուն մէջ արձանագրել; յուշագիր ներկայացնել։ յուշագրութիւն գ. յուշերը պատմող գրութիւն; յուշերու առօրեայ արձանագրութիւն։ յուշամատեան գ. դէպքի յիշատակին նուիրուած գիրք։ յուշամետալ գ. բան յիշատակող մետալ։ յուշանուէր գ. յիշատակի նուէր (սուվնիր)։ յուշատետր գ. յուշերու տետրակ, որուն մէջ կը նշանակենք մեր կատարելիքները։ յուշատօն գ. յուշահանդէս, յիշատակի նուիրուած տօն։ յուշարար գ. բեմի վրայ դերասանի ըսելիքը յուշող։ յուշարձան գ. յիշատակը յաւերժացնող երկ, կոթող։ յուշել նրգ. յիշեցնել, թելադրել։ յուշիկ մկ. մեղմիկ, քաղցրիկ։ յուշիկ գ. փոքր յուշեր, քաղցր յիշատակ։ յուշկապարիկ գ. մարդ-անասուն, երեւակայական էակ։ յուռթանալ չզ. ուռճանալ, աւիշով լեցուիլ։ յուռթի ած. բերրի, առատ, բեղմնաւոր, արգաւանդ։ յուռութ գ. կախարդական զարդ, չար աչքի դէմ իր։ յուսաբեկ ած. կտրուած յոյսով, յուսակտուր։ յուսադիր ած. յոյս դրած, յոյս ներշնչող։ յուսադրանք գ. ակնկալութիւն, խրախոյս, քաջալերանք։ յուսադրել նրգ. յոյս ներշնչել, ակնկալել։ յուսադրիչ ած. յոյս ներշնչող, քաջալերական։ յուսադրում գ. յուսադրանք, ակնկալութիւն։ յուսալ նրգ. յոյս ունենալ, ակնկալել, ապաւինիլ։ յուսալիք ած. յոյսը կորսնցուցած, վհատած, յուսահատ։ յուսալքուիլ չզ. յուսահատիլ, վհատիլ։ յուսալքում գ. վհատութիւն, յուսահատութիւն։ յուսախաբ ած. ակնկալութիւնը չգտած, հիասթափ։ յուսախաբութիւն գ. հիասթափութիւն։ յուսակտուր ած. յոյսը կտրած, յուսակորոյս, վհատ։ յուսահատ ած. վհատած, անյոյս, բարոյալքուած։ յուսահատիլ չզ. լքուիլ, վհատիլ, սրտաբեկիլ։ յուսահատութիւն գ. վհատութիւն, բարոյալքում։ յուսավրիպում գ. ակնկալութեան ձախողում։ յուսատու ած. յոյս տուող, քաջալեր։ յստակ ած. ջինջ, պայծառ, վճիտ; բացայայտ։ յստակամիտ ած. պայծառ տեսնող։ յստականալ չզ. յստակ դառնալ, զտուիլ, պարզուիլ։ յստակատես ած. հեռատես, կորովամիտ, թափանցող։ յստակել նրգ. յստակ դարձնել, զտել, պարզել։ յստակութիւն գ. պարզութիւն; պայծառութիւն։ յօդ գ. զօդ, կապ (մարմնի անդամներուն); մասնիկ (ս, դ, ն)։ յօդալոյծ ած. թուլցած անդամով։ յօդակապ գ. ոսկորը միսին հանգուցող նեարդային կապ; բարդ բառերու մասերը կապող մասնիկ։ յօդատապ գ. յօդերու բորբոքում։ յօդացաւ գ. ջիղերու ցաւ՝ յօդակապերու վրայ։ յօդաւորել նրգ. յօդով կազմել; միակտուր զանգուածի՝ շարժում եւ ճիւղաւորում տալ։ յօդել նրգ. իրարու յարմարցնել՝ կապել, կազմել։ յօդուած գ. թերթի մէջ տպուող գրութիւն; հատուած (դաշնագրի, օրէնքի); կցուածք, մարմնի մաս։ յօդուածագիր գ. յօդուած գրող, թերթի թղթակից։ յօդուածաշարք գ. գլխաւոր նիւթի շուրջ յօդուածներու շարք։ յօժար ած. համամիտ, հաւան։ յօժարակամ ած. մկ. յօժար կամքով, սիրայօժար։ յօժարամիտ ած. միտքը յօժար, հաւան։ յօժարիլ չզ. հաւանիլ, հաճիլ, կամակցիլ։ յօժարութիւն գ. հաւանութիւն, տրամադրութիւն, հաճութիւն։ յօնեղ ած. խիտ յօնքեր ունեցող։ յօնք գ. աչքի վերեւի կամարաձեւ մազ։ յօնքաքար գ. յօնքերու սնգոյր, ծարիր, յունաքար։ յօնքար գ. յօնքերու սնգոյր, ծարիր, յունաքար։ յօշել նրգ. (միս) մանրել՝ ջարդել, կտոր կտոր ընել։ յօշոտել նրգ. բզքտել, պատառ պատառ ընել, փարատել։ յօշուած ած. մանր կտորի վերածուած միս։ յօտել նրգ. աւելորդ ճիւղերը կտրել։ յօտոց գ. յատոց, պարտիզպանի մկրատ։ յօրանջ գ. բաց բերանի պրկում (ձանձրոյթէն)։ յօրանջել չզ. երեժկտալ, բաց բերանը պրկել։ յօրինել նրգ. կերտել, ստեղծագործել, շարադրել։ յօրինիչ գ. հեղինակ, երգահան, հնարիչ։ յօրինուածք գ. կազմուածք, կառոյց, շարադրանք։ յօրինում գ. ստեղծագործում, հնարում, շարադրում։ նա դեր. ան, ինք։ նաեւ շղ. նմանապէս, ան ալ, այլեւ, եւս։ նազ գ. նազանք, պչրանք; քմայք, չկամութիւն։ նազանի ած. նազելի, սիրուելիք։ նազանք գ. հրապուրելու ձեւեր, պչրանք, ծեքծեքում։ նազելաճեմ ած. շնորհալի քալուածքով, շորորաքայլ։ նազելի ած. սիրուն, քնքուշ, շնորհալի։ նազիլ չզ. քնքուշ ձեւեր ընել, պչրիլ, շորորալ։ նազովրեցի գ. քրիստոս։ նաժիշտ գ. աղախին (ազնուականի), սպասուհի։ նախ մկ. ամէնէն առաջ, սկսելով։ նախաբազուկ գ. արմուկէն դաստակ երկարող մասը։ նախաբան գ. յառաջաբան, ներածական։ նախաբեմ գ. թատերաբեմի այն մասը, որ կը գտնուի վարագոյրին եւ ժողովուրդին միջեւ; ասպարէզի սկիզբ։ նախաբնակ գ. երկիրը նախապէս բնակող ժողովուրդ։ նախաբնիկ գ. երկիրը նախապէս բնակող ժողովուրդ։ նախագահ գ. հանրապետութեան գլխաւոր պետ; ընկերութիւն ղեկավարող անձ, գահերէց, ատենապետ։ նախագահել չզ. նախագահի պաշտօն վարել, ղեկավարել; հովանաւորել։ նախագահութիւն գ. նախագահի պաշտօն; հովանաւորութիւն; ատենապետութիւն։ նախագաւիթ գ. նախամուտ, ժողովուրդ ընդունող առաջին մաս (պալատի, տաճարի)։ նախագիծ գ. յատակագիծ, ուրուագիծ, ծրագիր։ նախագիտելիք գ. իբր յառաջաբան ծառայող գիտելիք։ նախագիտութիւն գ. սկիզբէն գիտնալը (աստուծոյ)։ նախագծել նրգ. նախագիծ պատրաստել, ծրագրել։ նախագոյ ած. նախապէս գոյութիւն ունեցող։ նախագուշակել նրգ. գուշակել, կռահել։ նախագուշակութիւն գ. գուշակում, մարգարէութիւն։ նախադաս ած. սկիզբը դրուած; աւելի գնահատուած։ նախադասել նրգ. գերադասել, նախընտրել։ նախադասութիւն գ. միտքը արտայայտող բառերու կազմ։ նախադատ ած. առաջին հանգրուանի դատեր լուծող (ատեան)։ նախադուռ գ. առաջին դուռ, նախամուտ։ նախադրել նրգ. առաջ դնել; մեկնակէտ առնել։ նախադրութիւն գ. գոյականին պարագան ցուցնող անփոփոխ բառ։ նախազգալ նրգ. առաջուց զգալ, սիրտով գուշակել։ նախազգացում գ. կանխապէս զգալը։ նախազգուշացնել նրգ. կանխաւ զգուշացնել՝ ազդարարել։ նախազգուշութիւն գ. կանուխ միջոցառում գալիք վտանգի պարագային, կանխարգիլում։ նախաթոռ գ. գլխաւոր նախագահող աթոռ (էջմիածնի)։ նախաժողով գ. նախապատրաստական ժողով։ նախախնամ ած. բարեբախտ, փրկարար, հոգատար։ նախախնամական ած. բարեբախտ, փրկարար, հոգատար։ նախախնամել նրգ. հոգալ (աստուծոյ), տնօրինել։ նախախնամութիւն գ. աստուածային հոգատարութիւն արարածներուն հանդէպ; ճակատագիր (բարի)։ նախածանօթ ած. առաջուց ծանօթ, կանխայայտ։ նախածնող գ. ադամ եւ եւա; նախահայրեր։ նախակարգ ած. առաջին կարգի՝ դասարանի (աշակերտ)։ նախակէտ գ. սկզբնակէտ։ նախակրթարան գ. տարրական վարժարան։ նախակրթութիւն գ. ուսմանց սկիզբ։ նախահայր գ. ադամ; ցեղապետ, նախնիք, պապեր։ նախահաշիւ գ. տարուան ելեւմտական վիճակի կանխացուցակ (պիւտճէ); գործի ծախսերուն նախատեսուած հաշիւ։ նախաձեռնարկ ած. գործի առաջին ձեռք զարնող։ նախաձեռնել նրգ. գործի ձեռնարկել՝ սկսիլ։ նախաձեռնութիւն գ. ինքնագործելու յատկութիւն; ձեռնարկի պատճառ։ նախաճաշ գ. առտուան թեթեւ ճաշ, ակրատ։ նախաճաշիկ գ. առտուան թեթեւ ճաշ, ակրատ։ նախաճաշակ գ. ճաշակելիք համի նմոյշ, համտես։ նախաճաշել նրգ. նախաճաշ ընել։ նախամայր գ. եւա; ս. կոյս; նախատիպար։ նախամարդ գ. ադամ; նախապատմական շրջանի մարդը։ նախամարտիկ գ. առաջին գծի վրայ կռուող անձ։ նախամարտիրոս գ. նախավկայ (ս. ստեփանոս); առաջին նահատակը գաղափարականի մը։ նախամեծար ած. նախապատիւ, գերադաս, նախընտրեալ։ նախամեծարել նրգ. միւսներէն բարձր պատուել։ նախամուտք գ. նախադուռ, առաջին սեմ; յառաջաբան։ նախամուտ գ. նախադուռ, առաջին սեմ; յառաջաբան։ նախայաջորդ ած. նախորդը կանխող, նախորդ։ նախայարձակ ած. յարձակումի առաջին ձեռնարկող։ նախայարձակում գ. թշնամին կանխող յարձակում; սկզբնական յարձակում։ նախանիստ գ. բուն նիստէ առաջ պատրաստողական նիստ։ նախանիւթ գ. բաղադրութեան մէջ մտնող պարզագոյն տարր; հում նիւթ։ նախանկար գ. առաջին օրինակ (փրօթոթիփ)։ նախանձ գ. (չար) մախանք; (բարի) նախանձախնդրութիւն։ նախանձախնդիր ած. պատուախնդիր, բծախնդիր։ նախանձախնդրութիւն գ. պատուի՝ պարտականութեան հանդէպ բծախնդրութիւն։ նախանձայոյզ ած. բարիի հանդէպ նախանձաւոր։ նախանձաւոր ած. բարի նախանձ ունեցող, եռանդոտ։ նախանձելի ած. նախանձ շարժող, ցանկալի։ նախանձիլ չզ. մախալ, խանդիլ, աչք տնկել, յաչաղիլ։ նախանձոտ ած. նախանձէ շարժող, յաչաղկոտ։ նախանձորդ գ. մրցակից (նախանձէ մղուած)։ նախանշան գ. առաջին նշան (երեւոյթի մը)։ նախանշել նրգ. նախապէս իմացնել, կանխաւ բացատրել։ նախանուագ գ. երաժշտական մուտք (համերգային երաժշտութիւն); նախերգանք։ նախանցեալ ած. նախորդին նախորդ (օր, տարի)։ նախաշաւիղ գ. առաջին քայլ; նախագիտելիք։ նախապայման գ. համաձայնութեան առաջին պայման; կենսական, անհրաժեշտ պայման։ նախապաշարում գ. կանխակալ կարծիք։ նախապատիւ ած. նախընտրութիւն վայելող, նախամեծար։ նախապատկեր գ. տիպար, սկզբնապատկեր, նախատիպ։ նախապատճառ գ. սկզբնապատճառ, դրդապատճառ։ նախապատմական ած. նախապատմութեան շրջանէն, նախնադարեան; յետամնաց։ նախապատմութիւն գ. մարդկային ցեղի պատմութենէն առաջ տարածուող մութ շրջան։ նախապատուութիւն գ. նախընտրանք։ նախապատրաստ ած. նախապէս պատրաստուած, յետոյ իրարու միացուած (préfabriqué)։ նախապատրաստական ած. պատրաստութիւնը կանխող։ նախապատրաստութիւն գ. դէպք՝ տրամադրութիւն ստեղծող պատրաստութիւն, միջոցառում։ նախապարիսպ գ. առաջին գիծի պարիսպ։ նախասահմանել նրգ. մէկու կեանքը առաջուց որոշել։ նախասահմանութիւն գ. աստուծոյ ի յաւիտենից ծրագիրը իւրաքանչիւր մարդ էակի մասին։ նախասարկաւագ գ. առաջին սարկաւագ (ս. ստեփանոս)։ նախասաց ած. առաջուց ըսուած, մարգարէացած։ նախասենեակ գ. սպասասենեակ։ նախասիրութիւն գ. նախընտրանք, նախամեծարանք։ նախավկայ գ. առաջին նահատակ (ս. ստեփանոս)։ նախատական ած. անարգական, վիրաւորական։ նախատել նրգ. անարգել, անպատուել, թշնամանել։ նախատեսել նրգ. գուշակել, կանխել։ նախատեսութիւն գ. գուշակում, նախապատրաստում։ նախատինք գ. անարգանք, անպատուութիւն։ նախատիպ գ. բուն օրինակը, նախատիպար (օրիժինալ)։ նախատօնակ գ. տօնի նախահանդէս, նաւակատիք։ նախարար գ. հայ իշխանական տոհմերու գլխապետ; պետական դահլիճի անդամ։ նախարարապետ գ. դահլիճի գլխաւոր, վարչապետ։ նախարարութիւն գ. հայ նախարարական տուն՝ իշխանութիւն; պետական դահլիճէն ներս պաշտօն։ նախարտակ գ. սեւագրութիւն, նախագիծ։ նախափորձ գ. առաջին փորձ։ նախաքայլ գ. առաջին քայլ, գործունէութեան սկիզբ։ նախաքրիստոնէական ած. քրիստոնեական շրջանէն առաջ։ նախդիր գ. բառէն առաջ դրուած մասնիկ; ածական։ նախերգ գ. բացման երգ, սկիզբի երգ, նախերգանք։ նախերգակ գ. սկիզբէն երգող, առաջինը երգած անձ։ նախերգանք գ. բացման երգ կամ նուագ, նախերգ։ նախերգութիւն գ. նախերգ, նախերգանք։ նախընթաց ած. նախորդ, ժամանակով առաջ։ նախընթաց գ. նախապէս պատահած բան։ նախընթրել չզ. նախընթրիք ընել։ նախընթրիք գ. ընթրիքէն առաջ թեթեւ կերակուր։ նախընծայ գ. առաջին ընծայուած պտուղ, երախայրիք։ նախընտրանք գ. նախասիրութիւն, հակում։ նախընտրել նրգ. գերադասել, լաւագոյն համարիլ։ նախընտրութիւն գ. գերադասութիւն, նախընտրանք։ նախիր գ. կովերու, եզներու խումբ, արջառ։ նախկին ած. նախորդ, երբեմնի։ նախճիր գ. սպանդ, կոտորած; թափուած արիւն։ նախնադարեան ած. նախնական դարերու պատկանող։ նախնական ած. սկզբնական, վաղնջական; յետամնաց։ նախնականութիւն գ. սկսնակութիւն; հնութիւն։ նախնի ած. վաղեմի, առաջուան։ նախնիք գ. նախահայր, պապ, ազգի նախորդները։ նախշ գ. զարդարանք, գծագրութիւն, զարդանկար։ նախշել նրգ. զարդեր գծել, ծաղկել (ձեռագիր)։ նախշուն ած. զարդարուած, սիրուն։ նաշխուն ած. զարդարուած, սիրուն։ նախորդ ած. նախընթաց։ նախորդ գ. նախնիք, մեզմէ առաջ ապրած մարդիկ։ նախորդել չզ. անմիջապէս առաջ պատահիլ, կանխել։ նախորոշ ած. նախապէս որոշուած, կանխորոշ։ նախորոշել նրգ. կանխապէս որոշել՝ համաձայնիլ։ նախրապան գ. նախիր արածող, հօտաղ, կովարած։ նախրորդ գ. նախրապան, կովարած։ նախօրեակ գ. դէպքի նախորդ օրը։ նախօրինակ գ. նոյն շարքին պատկանող իրերու առաջին օրինակը, նախատիպար։ նախօրօք մկ. կանխապէս, օր մը առաջ, նախապէս։ նահանգ գ. երկրի վարչա-քաղաքական ստորաբաժանում, հողամաս։ նահանգապետ գ. նահանգի կառավարիչ, կուսակալ։ նահանջ գ. ետդարձ, ընկրկում, զիջում; 366 օրով տարի։ նահանջել չզ. տեղի տալ, ետ քաշել, ընկրկիլ։ նահանջում գ. զիջում, թուլացում, պարտկում։ նահապետ գ. նախահայր; պատկառելի ծերունի։ նահապետական ած. պապենական, հնամենի, աւանդական։ նահատակ գ. մարտիրոս, զոհ, վկայ։ նահատակութիւն գ. մահ՝ գաղափարի համար։ նահատակուիլ չզ. զոհուիլ, մարտիրոսանալ։ նամակ գ. գրաւոր հաղորդակցութիւն։ նամակաբաշխ գ. նամակները ցրուող պաշտօնեայ։ նամակաբեր գ. նամակը յանձնող անձ, գրաբեր։ նամակագրութիւն գ. նամակային թղթակցութիւն։ նամակադրոշմ գ. դրոշմակ, դրոշմաթուղթ։ նամականի գ. մէկու մը նամակագրութեան ամբողջութիւնը; նամակ գրելու դասագիրք։ նամակատուն գ. թղթատարական գրասենեակ։ նամակատուփ գ. նամակներու յատուկ տուփ, փոստարկղ։ նամէտ ած. թաց, թրջուած, խոնաւ, տամուկ։ նայ ած. կակուղ (տառ՝ լ, ղ, մ, ն, ր)։ նայեացք գ. նայուածք, ակնարկ։ նայիլ նրգ. չզ. դիտել, հայիլ; հոգ տանիլ, խնամել։ նայիրեան ած. հին հայաստանի՝ նայիրիի վերաբերող։ նայուածք գ. դիտելը, ակնարկ, հայեացք։ նան գ. մայր, մայրիկ; հանի։ նանի գ. մայր, մայրիկ; հանի։ նանիր ած. փուճ, զուր, սին, դատարկ։ նանրամիտ ած. միտքը չնչին բաներու կապած։ նանրանալ չզ. ճղճիմ, սնոտի դառնալ, սնանկանալ (մտքով)։ նանրութիւն գ. ունայնութիւն, սնոտի բաներ։ նաշիհ գ. խիստ նուրբ ալիւր։ նաշխուն ած. նախշուն, զարդարուն։ նապաստակ գ. ճագար։ նառն գ. կոճակ անցընելու օղակ, լամբակ (զարդի)։ նադիր գ. զենիթի հակադիր կողմ։ նարկիս գ. հոտաւէտ ծաղիկ մը։ նարդոս գ. բոյս՝ մանիշակագոյն ծաղիկով (լաւանտ)։ նարեկ գ. գրիգոր նարեկացիի աղօթագիրք։ նարինջ գ. նարնջենիի պտուղ։ նարնջագոյն գ. նարինջի գոյն։ նարնջաստան գ. նարնջենիներու պարտէզ։ նարնջենի գ. նարինջի ծառ, թուրինջենի (վայրի)։ նարտ գ. տապալի, (թաւլու)։ նարօտ գ. գոյնզգոյն թելով հիւսուածք, զոր պսակուողներուն գլխուն կը դնեն; գոյն, բազմագոյն։ նաւ գ. ծովով երթեւեկելու միջոց, շոգենաւ; տաճարի սիւնաշարերու միջեւ գտնուող տարածութիւն։ նաւաբեկ ած. նաւը խորտակուած (փոթորիկէն)։ նաւաբեկեալ գ. նաւաբեկութեան զոհ։ նաւաբեկիլ չզ. նաւը խորտակուիլ (փոթորիկէն)։ նաւաբեկութիւն գ. նաւի կործանում։ նաւաբեկում գ. նաւաբեկութիւն։ նաւագոգ գ. նաւու ամբարանոց, գոգ, (soute)։ նաւագնաց գ. նաւով ճամբորդող։ նաւագնաց ած. նաւարկելի (գետ)։ նաւագնացութիւն գ. նաւով ճամբորդութիւն։ նաւազ գ. նաւաստի; ծովային զինուոր։ նաւազօրք գ. նաւային ուժը։ նաւազօր գ. նաւային ուժը։ նաւախորշ գ. ծովախորշ (crique)։ նաւախումբ գ. նաւատորմ, նաւային խմբաւորում։ նաւակ գ. փոքր նաւ, մակոյկ, կուր։ նաւակամուրջ գ. կամրջակ (նաւի վրայ); նաւէ կամուրջ։ նաւակայան գ. նաւային հանգրուան, նաւահանգիստ։ նաւակատիք գ. մեծ տօնի նախորդ օրուան հանդիսութիւն; եկեղեցիի օծում, օծման տարեդարձ։ նաւակոծ ած. փոթորիկի բռնուած (նաւ)։ նաւակոծիլ չզ. փոթորիկի հանդիպիլ (նաւի)։ նաւակոծութիւն գ. ծովային փոթորիկ (նաւի)։ նաւահանգիստ գ. նաւերու պատսպարուած կայարան։ նաւաձիգ գ. նաւը գետի եզերքով քաշող (մարդ, նաւ)։ նաւամատոյց գ. նաւահանգիստի առաջացած քարափ, որ նաւերուն յենարան կը ծառայէ։ նաւամարտ գ. նաւերով պատերազմ, ծովամարտ։ նաւաշակերտ գ. նաւաստի-աշկերտ (mousse)։ նաւաշինարան գ. նաւային շինութեան արհեստանոց։ նաւաշինութիւն գ. նաւ շինելու արհեստ։ նաւապետ գ. նաւի պատասխանատու, հրամանատար։ նաւառաջք գ. նաւի առջեւի մասը, նաւացռուկ։ նաւասարդ ած. հայոց նոր տարին։ նաւասարդեան ած. հայոց նոր տարիին վերաբերող։ նաւաստի գ. նաւի վրայ ծառայող, նաւազ, ծովային։ նաւավար գ. նաւը վարող, նաւապետ։ նաւավարել չզ. նաւարկել; ղեկավարել։ նաւատորմ գ. մարտանաւային խումբ; նաւային զօրութիւն։ նաւատորմիղ գ. մարտանաւային խումբ; նաւային զօրութիւն։ նաւարան գ. նաւային արհեստանոց։ նաւարկել չզ. նաւով ընթանալ, նաւել։ նաւարկելի ած. նաւով երթալի, նաւելի (գետ)։ նաւարկութիւն գ. նաւով ճանապարհորդութիւն։ նաւացռուկ գ. նաւի առաջամասը, նաւառաջք։ նաւել չզ. նաւով ճամբայ կտրել, նաւարկել։ նաւելի ած. ուրկից կարելի է նաւով անցնիլ, նաւարկելի։ նաւընկէց գ. նաւ խորտակող (օդանաւ, ական, նաւ)։ նաւթ գ. կուպրային հեղուկ։ նաւթահոր գ. նաւթ դուրս տուող հոր։ նաւթամուղ ած. գ. նաւթ փոխադրող խողովակ։ նաւթատար ած. նաւթ փոխադրող (նաւ)։ նաւթուղի գ. նաւթի ճանապարհ (խողովակներով)։ նաւորդ գ. նաւով ճամբորդող։ նափորտ գ. եպիսկոպոսական ուրար։ նաքարակիտ գ. մանր արժէքի դրամ մը։ նգոյր գ. եռոտանի սեղան; ձեռք լուալու կոնք։ նեարդ գ. նուրբ ջիղ։ նեխ գ. սատակ, ապականութիւն։ նեխած ած. հոտած, ապականած, փտութիւն դարձած։ նեխածութիւն գ. հոտածութիւն, ապականած վիճակ։ նեխահոտութիւն գ. գարշահոտութիւն, սատակի հոտ։ նեխիլ չզ. հոտիլ (դիակի), փտիլ։ նեխութիւն գ. փտութիւն, նեխած բան։ նեկտար գ. քաղցրահամ հիւթ; անմահական ըմպելի։ նեղ ած. սեղմ; անձուկ, տագնապալի։ նեղանալ չզ. նեղուիլ, վշտանալ, քէնոտիլ։ նեղանցք գ. սեղմուած անցք, նեղ արանք (ծովու)։ նեղացուցիչ ած. տաղտկալի, նեղութիւն պատճառող։ նեղել նրգ. նեղը խոթել, չարչարել; սեղմել, ճնշել։ նեղիչ գ. ճնշող; հեղձուցիչ (օդ); կեղեքող, չարչարող։ նեղմիտ ած. նեղ հասկացողութիւն ունեցող, ճղճիմ։ նեղմտութիւն գ. նեղ մտայնութիւն, անհանդուրժողութիւն։ նեղնալ չզ. նեղ դառնալ, նուազիլ, սահմանափակուիլ։ նեղութիւն գ. զրկանք, կարիք; ձանձրոյթ։ նեղուիլ չզ. նեղանալ, վշտանալ; ակնածիլ։ նեղուց գ. երկու ցամաքի միջեւ ծովային նեղ անցք։ նեղսիրտ ած. փոքրոգի, անհամբոյր, զայրացկոտ։ նեղսրտութիւն գ. նեղութիւն, բարկութիւն։ նենգ ած. խաբեբայ, խորամանկ, դաւաճան։ նենգամիտ ած. նենգութիւն մտածող, չարամիտ։ նենգամտութիւն գ. խաբեբայութիւն, չարամտութիւն։ նենգաւոր ած. խաբեբայ, չարամիտ, խարդախ։ նենգել նրգ. կեղծել, դաւել։ նենգութիւն գ. խաբէութիւն, դաւ։ նեռ գ. հակա-քրիստոս, քրիստոսի թշնամին, որ պիտի յայտնուի աշխարհի վերջը։ նեռն գ. հակա-քրիստոս, քրիստոսի թշնամին, որ պիտի յայտնուի աշխարհի վերջը։ նետ գ. աղեղի արձակած սլաք, փքին։ նետահար ած. նետի հարուած ստացած։ նետահարել նրգ. նետով հարուածել։ նետաձգութիւն գ. նետ քաշելը, նետարձակում։ նետաձիգ գ. աղեղնաւոր; նետի կտրած տարածութիւն։ նետարձակում գ. նետաձգութիւն։ նետել նրգ. արձակել, թափել, ձգել։ նետընկէց գ. նետի կտրած տարածութիւնը; նետաձիգ։ նետուիլ չզ. սլանալ, խոյանալ, արձակուիլ։ ներ գ. երկու եղբօր հարսերը (իրարու նկատմամբ); անծին այծ։ ներազդել նրգ. ներքնապէս ազդել, ներգործել։ ներածական ած. իբր յառաջաբան ծառայող։ ներածել նրգ. մտցնել (օտար ապրանք), ներմուծել։ ներածութիւն գ. յառաջաբան, նախաբան, մուտք։ ներածում գ. օտար ապրանքի մուտք (երկրէ ներս)։ ներամփոփ ած. ներքին ամփոփում ունեցող, ներանձն։ ներամփոփում գ. հոգեկան ամփոփում։ ներանձն գ. հոգեւոր կեանք մշակող անձ։ ներանձնական ած. հոգեւոր կեանքի յատուկ։ ներանձնութիւն գ. ինքնամփոփութիւն։ ներաշխարհ գ. մարդու հոգեկան աշխարհը; երկրի խոր մասերը։ ներառեալ ած. ներփակ, ցանկի մէջ գտնուող։ ներառութիւն գ. ներս ընդունում։ ներարկել նրգ. ներս սրսկել, ներմուծել։ ներարկում գ. ներմուծում (բժշկական ասեղով)։ ներբան գ. ոտքի, կօշիկի ներքեւի մասը, գարշապար։ ներբող գ. գովասանական ճառ, ձօն։ ներբողեան գ. գովասանական ճառ, ձօն։ ներբողել նրգ. գովքը հիւսել, փառաբանել, տարփողել։ ներգաղթ գ. վերադարձ դէպի հայրենիք։ ներգոյ ած. էութեան մէջ գտնուող, բնածին։ ներգոյական ած. գրաբարի հոլով, որ կը նշանակէ «մէջը»։ ներգործական ած. բայ, որուն գործողութիւնը ուրիշի վրայ կը տարածուի; ներգործող։ ներգործել չզ. ներքին ազդեցութիւն կատարել, ազդել։ ներգործութիւն գ. հոգեկան արարք, ազդեցութիւն; տպաւորիչ զօրութիւն։ ներգրաւել նրգ. իր մէջ առնել, սիրաշահիլ, ներառել։ ներդաշնակ ած. (աչքի) համաչափ; (ականջի) դաշն, քաղցրալուր; համերաշխ, յարմար։ ներդաշնակութիւն գ. համաչափութիւն; ախորժելի եղանակաւորում; համերաշխութիւն։ ներդրում գ. վաստակ, շահ, արդիւնք։ ներել նրգ. (մեղքը) թողուլ, արձակել; թոյլատրել։ ներելի ած. թոյլատրելի, ներումի արժանի։ ներերակային ած. երակէն ներս կատարուող (սրսկում)։ ներզօր ած. ներսէն բխած ուժով, ներուժ։ ներթափանցել չզ. թափանցելով անցնիլ, մտնել։ ներխուժել չզ. խուժելով մտնել, արշաւել, գրոհել։ ներխուժում գ. ներս թափանցում, գրոհ, գրաւում։ ներծոր գ. ներքին ծորում ունեցող (գեղձ)։ ներկ գ. գունաւորող նիւթ; շպար, սնգոյր (դէմքի)։ ներկայ ած. այժմ գոյութիւն ունեցող, ժամանակակից։ ներկայ գ. բայի ժամանակ; հանդիսատես։ ներկայանալ չզ. մատչիլ, դիմել; պատկերացուիլ; պատահիլ (առիթ)։ ներկայացնել նրգ. ցուցադրել, մատուցանել; պատկերել, ծանօթացնել; բեմադրել։ ներկայացում գ. հանդէս, թատրոն, բեմադրութիւն; պատկերացում, ծանօթացում։ ներկայացուցիչ գ. փոխանորդ, պատգամաւոր։ ներկայացուցիչ ած. մեծամասնական։ ներկայութիւն գ. աչքի առջեւ գոյութիւն։ ներկապնակ գ. նկարիչի գործածած ներկերու պնակ։ ներկարար գ. ներկող արհեստաւոր։ ներկել նրգ. ներկով ծածկել, շպարել (դէմք)։ ներկուռ ած. ներքին ամրութիւն ունեցող, քաջահմուտ։ ներհակ ած. հակառակ դիրքի վրայ, հակոտնեայ։ ներհակ ած. հակառակ։ ներհակութիւն գ. հակառակ դիրք, հակառակութիւն։ ներհայեցողութիւն գ. հոգեկան աշխարհի թափանցում։ ներհոս ած. (գեղձ) որ դէպի ներս կը հոսի։ ներհոսիլ չզ. դէպի ներս թափուիլ՝ ծծուիլ։ ներհուն ած. խորը մտնող, խոհական։ ներմկանային ած. մկաններէն ներս (սրսկում)։ ներմուծել նրգ. ներս մտցնել, ներածել։ ներմուծում գ. ներածում, մուտք; նախաբան։ ներշնչարան գ. ներշնչումի աղբիւր։ ներշնչել նրգ. (շունչ՝ աւիւն) հաղորդել, ոգեւորել, թելադրել; շունչը ներս քաշել։ ներշնչում գ. ստեղծագործական դրդում, ոգեւորութիւն; շնչառութիւն (ներս)։ ներողամիտ ած. ներող, թոյլատու, անքինախնդիր։ ներողամտութիւն գ. ներող հոգի, բարեմտութիւն։ ներողութիւն գ. թողութիւն, ներում; քաւութիւն տուող հոգեւոր հրահանգ։ ներուժ ած. ներսէն եկող ուժով օժտուած։ ներում գ. պատժի թողութիւն, մեղքերու արձակում։ ներպայթում գ. ներսէն դուրս պայթում (implosion)։ ներս նխ. ոչ դուրս, մէջը։ ներսիդի գ. ներսի կողմը։ ներփակ ած. միատեղ փակուած (պահարանի մէջ)։ ներփակել նրգ. ներսը միատեղ փակել, զետեղել; պարունակել, պարփակել։ ներքեւ նխ. տակ։ ներքեւ գ. վարի մաս։ ներքին ած. ներսի (ապրումի) վերաբերող։ ներքին գ. ներսի իրականութիւն։ ներքինանալ չզ. ներքինի ըլլալ։ ներքինապետ գ. կանանոցի պետ; արքունի պալատին պատասխանատու։ ներքինի գ. արական անդամէ զուրկ տղամարդ; կանանոցի սպասաւոր։ ներքնաբաժին գ. ներքին բաժանում (շէնքի)։ ներքնաբերդ գ. ներքնապարիսպէն ներս կանգնած բերդ։ ներքնազգեստ գ. զգեստի տակէն հագնուող սպիտակեղէն, մտերիմ զգեստ։ ներքնակ գ. շապիկի վրայէն հագնուող ներքին զգեստ։ ներքնայարկ գ. հողի մակերեսէն ցած գտնուող յարկ։ ներքնուղի գ. գետնափոր ճամբայ; գաղտնի անցք։ ներքուստ մկ. ներսէն; ցածէն։ ներքսակողմ գ. ներսի կողմերը, ներսի մաս։ նեցուկ գ. յենարան, մոյթ (պատի), խեչակ (տունկի); օգնական, թիկունք։ նզով գ. անէծք, բանադրանք։ նզովք գ. անէծք, բանադրանք։ նզովել նրգ. բանադրել, անէծք կարդալ։ նէ դեր. իգական «նա» (հին)։ նժար գ. կշիռք, կշիռքի թաթ։ նժդեհ ած. պանդուխտ, վտարանդի։ նժդեհիլ չզ. նժդեհ ըլլալ, պանդխտիլ։ նժոյգ գ. ընտիր ձի, երիվար։ նիազ ած. պակասաւոր, նուազ, թերի։ նիգ գ. փականք, կղպանք։ նիզակ գ. տէգ, աշտէ, գեղարդ։ նիզակախաղ գ. նիզակով զինախաղ։ նիզակակիր գ. նիզակով զինուած պատերազմիկ։ նիզակակից գ. զինակից, դաշնակից, զէնքի ընկեր։ նիզակակցիլ չզ. զինակցիլ, դաշնակցիլ։ նիհար ած. վտիտ, ազազուն, տկարակազմ։ նիհարակազմ ած. նիհար մարմնով։ նիհարնալ չզ. գէրութենէ պակսիլ; մաշիլ, ծիւրիլ։ նիհարութիւն գ. մարմնի վտիտութիւն։ նինջ գ. քուն, մրափ, նիրհ։ նիշ գ. նշան, բիծ; արժէքի թուանշան, կէտ, թիւ։ նիստ գ. գումարուած ժողով; հիմ, կայան։ նիստուկաց գ. վարքուբարք, ապրելակերպ։ նիրհ գ. քուն, մրափ, նինջ։ նիրհել չզ. ննջել, թեթեւ քուն քաշել, մրափել։ նիրհում գ. ննջում; մահ։ նիրվանա գ. գերագոյն երանութիւն (հնդիկներու մօտ)։ նիւթ գ. մարմնեղէն գոյացութիւն, տարր; ատաղձ (գաղափարի), հարց (ժողովի), խորք (արուեստի), առարկայ (խօսքի); դրամ; հիւթ։ նիւթական ած. մարմնաւոր; դրամական։ նիւթապաշտ ած. գ. հոգեկան գոյութիւնը չճանչցող; դրամի եւ շահի հետեւող, շահախնդիր։ նիւթապաշտութիւն գ. նիւթը իբր գոյութեան մեկնակէտ ընդունող տեսութիւն; դրամապաշտութիւն, մարմնասիրութիւն։ նիւթել նրգ. չարիք հնարել, դաւել։ նիւթեղէն ած. նիւթէ շինուած, մարմնաւոր, հողածին։ նիւթեղէն գ. բաղադրիչ տարր; արարած։ նիւս գ. ձիու ուս։ նկան գ. հաց։ նկանակ գ. հաց։ նկատառում գ. դիտաւորութիւն, մտադրութիւն, դիտում։ նկատել նրգ. նշմարել, ուշադրութիւն դարձնել; սեպել։ նկատողութիւն գ. ուշադրութիւն; դիտողութիւն։ նկատում գ. դիտաւորութիւն, դիտում, ակնածութիւն։ նկար գ. պատկեր։ նկարագեղ ած. գեղեցիկ նկարուած, սիրուն։ նկարագիր գ. բնաւորութիւն; կերպար, դրոշմ։ նկարագրել նրգ. պատկերել, ներկայացնել, կերպարել։ նկարագրութիւն գ. պատկերացում։ նկարազարդ ած. պատկերազարդ (գիրք)։ նկարազարդել նրգ. նկարներով զարդարել, ծաղկել։ նկարազարդում գ. նկարներով զարդարում (ձեռագրի)։ նկարահանդէս գ. նկարներու ցուցահանդէս։ նկարահան գ. նկարիչ, արհեստաւոր լուսանկարիչ։ նկարահանել նրգ. նկարել, լուսանկարել; ֆիլմի առնել։ նկարահանում գ. ֆիլմի քաշելը, նկարելը։ նկարել նրգ. պատկերել, գծել, զարդել։ նկարէն ած. զարդարուն, գունագեղ, նախշաւոր։ նկարիչ գ. նկարչութեամբ զբաղող անձ, պատկերահան։ նկարչութիւն գ. նկարելու արուեստ։ նկել նրգ. իր ուզած ձեւին ենթարկել; ընկճել։ նկուղ գ. գետնափոր տեղ՝ շէնքի տակ; մառան։ նկուն ած. անզօր, թոյլ, անճարակ։ նկրտիլ չզ. ձգտիլ, ջանալ (հասնելու)։ նհանգ գ. ջրային գազան։ նման ած. նոյն, պէս, միաձեւ։ նմանակ գ. ճշգրիտ նմանութիւն՝ օրինակ։ նմանահանել նրգ. ճիշդ նմանը արտադրել։ նմանահանութիւն գ. ընդօրինակում (պատկերի), կրկին օրինակ։ նմանաձայն ած. ձայնով՝ հնչումով նման (գիր, տառ)։ նմանասեռ ած. նոյն սեռի պատկանող, սեռակից։ նմանասեր ած. համազգի, ազգակից։ նմանատիպ ած. գ. կրկին օրինակ (fac simile)։ նմանիլ չզ. նմանութիւն ունենալ, օրինակել։ նմանողութիւն գ. հետեւիլը, նմանում։ նմանութիւն գ. երեւոյթի նոյնութիւն, հանգիտութիւն։ նմոյշ գ. իբր օրինակ ծառայող նշմար։ ննջասենեակ գ. քնանալու սենեակ։ ննջարան գ. քնանալու սրահ (խմբական)։ ննջել չզ. քնանալ, նիրհել; մեռնիլ։ ննջեցեալ գ. ած. վախճանած, հանգուցեալ։ նշագեղձ գ. նշաձեւ գեղձ (կոկորդի մուտքին), նշիկ։ նշածաղ գ. նուշով թերթաւոր անուշեղէն։ նշաձեւ ած. նուշի ձեւով։ նշայ գ. հացաբոյսերէ հանուած մածուցիկ նիւթ, ոսլայ։ նշան գ. նիշ, կնիք; նշմար, ապացոյց, երեւոյթ; պատուանշան; կէտ, թիրախ; նշանտուք; ս. խաչ, հրաշք (հին)։ նշանաբան գ. առաջնորդ սկզբունք, կարգախօս; գաղտնի առումով բառ։ նշանագիր գ. գիր, տառ; իբր գիր ծառայող նշան։ նշանագործ ած. հրաշագործ։ նշանագրել նրգ. գիրով արձանագրել, նշանակել։ նշանադրութիւն գ. նշանտուք։ նշանախեց գ. գիրի նշան, կէտ։ նշանախօսութիւն գ. խօսքկապ։ նշանած գ. նշանտուքով կապուած, խօսեցեալ։ նշանակ գ. նշան, օրինակ; թուանշանի վերեւ դրուած փոքր թիւ; լոկարիթմ; logo։ նշանակալից ած. յատկանշական, ուշագրաւ։ նշանակել նրգ. իմաստ արտայայտել, միտք յայտնել; ծանօթագրել; կարգել (պաշտօնի մը)։ նշանակէտ գ. նշանակակէտ, թիրախ։ նշանակովի մկ. ած. նշանակումով պաշտօնի տիրացած։ նշանակութիւն գ. իմաստ, տարողութիւն; կարեւորութիւն։ նշանակուիլ չզ. վիճակուիլ (պաշտօնի), անուանուիլ։ նշանառու ած. հարուածը նպատակին հասցնող։ նշանառութիւն գ. հարուածը նպատակին հասցնելու գործ։ նշանացի մկ. նշան ընելով (հասկցնել)։ նշանաւոր ած. երեւելի, համբաւաւոր։ նշանել նրգ. նշանտուքով կապել։ նշանտուք գ. ամուսնութենէն առաջ հանդիսաւոր խօսքկապ։ նշանօրհնէք գ. նշանտուքի արարողութիւն։ նշաւակ գ. նախատինքի առարկայ; թիրախ, զոհ։ նշաւակել նրգ. խայտառակել, ծաղրուծանակ ընել։ նշդրակ գ. վիրաբուժական նուրբ դանակ (պիսթուրի)։ նշել նրգ. շեշտել; յիշատակել։ նշի գ. նուշի ծառ։ նշենի գ. նուշի ծառ։ նշիկ գ. կոկորդի մուտքի գեղձ՝ նուշի ձեւով։ նշխարք գ. պատարագի մէջ սրբագործուած հաց; մասունք; բեկոր, մնացորդ, պատառիկ։ նշխար գ. պատարագի մէջ սրբագործուած հաց; մասունք; բեկոր, մնացորդ, պատառիկ։ նշմար գ. հետք, նշոյլ; երեւոյթ, պատկեր; թեթեւ ակնարկ։ նշմարել նրգ. թաքնուած իրողութիւն մը տեսնել, նկատել։ նշողել չզ. փայլիլ, լոյս արձակել։ նշողիւն գ. փայլք, ցոլք։ նշոյլ գ. փայլ, շող, ճառագայթ։ նշուլել չզ. փայլիլ, ցոլալ, ծագիլ։ նշտրակ գ. վիրաբուժի կտրող գործիք, նշդրակ։ նշտրակել նրգ. վէրք մը, ախտ մը նշտրակով բանալ։ նոխազ գ. արու այծ, քօշ; զոհ (քաւութեան)։ նողկալ չզ. զզուիլ, գանիլ, պժգալ։ նողկալի ած. սիրտ խառնող, պժգալի, գարշելի, զազիր։ նողկանք գ. զզուանք, պժգանք, գարշանք։ նոճի գ. կոնաբերներու ընտանիքէն սլացիկ ծառ։ նոճ գ. կոնաբերներու ընտանիքէն սլացիկ ծառ։ նոճահասակ ած. նոճիի պէս սլացիկ հասակ ունեցող։ նոճաստան գ. նոճիներու անտառ։ նոյեմբեր գ. տարուան 11րդ ամիսը։ նոյն ած. նման, միեւնոյն։ նոյնաբանութիւն գ. նոյնը ըսելը, կրկնաբանութիւն։ նոյնայանգ ած. նմանաձայն վերջով (ոտանաւոր)։ նոյնանալ չզ. ձուլուիլ՝ նոյն դառնալ, հաւասարիլ։ նոյնանուն ած. նոյնպէս կոչուող, համանուն։ նոյնացում գ. իրարու ձուլում, միացում։ նոյնիմաստ ած. նոյն իմաստը ունեցող, հոմանիշ։ նոյնիսկ մկ. անգամ, մինչեւ իսկ։ նոյնութիւն գ. նոյն ըլլալը, ինքնութիւն։ նոյնչափ մկ. նոյն քանակի։ նոյնպէս մկ. նոյն կերպով։ նոյնքան մկ. նոյն չափով։ նոյնօրինակ ած. համանման; միալար։ նոնոշիկ ած. սիրունիկ, փայփայելի։ նոպայ գ. հիւանդութեան բուռն տագնապ; ճգնաժամ։ նոտար գ. պետական գրագիր (նաեւ նօտար)։ նոր ած. ժամանակով մօտ, արդի, թարմ; սկսնակ։ նորաբանութիւն գ. նոր բառերու հնարում, հին բառի նոր առում։ նորաբողբոջ ած. նոր ծլած, նոր բուսած, մատղաշ։ նորագիր գ. նոր գրող; բանակի նոր կանչուած զինուոր։ նորագիւտ ած. նոր հնարուած; անօրինակ։ նորագոյն ած. նորութեամբ ամենամօտ, աւելի նոր։ նորադարձ գ. հաւատքը նոր ընդգրկած։ նորալուր ած. նոր լսուող, նախապէս չլսուած։ նորածին ած. նոր ծնած, նորաստեղծ։ նորածին գ. ծծկեր։ նորակազմ ած. նոր կազմուած, նոր հիմնուած։ նորակառոյց ած. նոր շինուած, նորակերտ։ նորակերտ ած. նոր շինուած, նորակառոյց։ նորակոչ ած. նորագիր; նոր ձեւով ըսուած։ նորահաս ած. նոր հասակ նետած, երիտասարդ։ նորահրաշ ած. նորասքանչ, նոր եւ սքանչելի։ նորաձեւ ած. նոր ձեւի տակ յայտնուող, նորատիպ։ նորաձեւութիւն գ. արդուզարդի նորոյթ։ նորամուտ ած. նոր մուտք գործած (սովորութիւն)։ նորայայտ ած. նոր երեւան եկած, նորագիւտ։ նորանկախ ած. նոր անկախացած (երկիր)։ նորանոր ած. շարունակ նոր, նորի վրայ նոր։ նորապսակ ած. նոր պսակուած (այրուկին, հայրապետ)։ նորավարժ ած. սկսնակ, անփորձ։ նորավէպ գ. համառօտ պատմուածք, վիպակ։ նորավիպագիր գ. նորավէպ գրող հեղինակ։ նորատեսիլ ած. նախապէս չտեսնուած, աննախընթաց։ նորատի ած. դեռատի, տակաւին քիչ ապրած։ նորարար ած. նորոգիչ, նորութիւն յառաջ բերող։ նորարարութիւն գ. նորութիւն յառաջ բերող գործ։ նորաւարտ ած. գ. նոր աւարտած (գործ, ուսանող)։ նորափթիթ ած. նոր բացուիլ սկսած, նորաբողբոջ։ նորգենի գ. վայրի կեռասենի։ նորելուկ ած. նոր մէջտեղ ելած (ծաղրական)։ նորեկ գ. ած. նոր եկած, եկուոր։ նորէն մկ. վերստին, անգամ մըն ալ, դարձեալ։ նորընծայ գ. քահանայացու (մանչ), մայրապետցու (աղջիկ)։ նորընծայ ած. օծումը նոր ստացած։ նորընծայարան գ. նորընծայի վանք, դպրեվանք։ նորընծայութիւն գ. նորընծայի վիճակ։ նորընտիր ած. նոր ընտրուած։ նորոգ ած. երկրորդ անգամ նոր, վերակենդանացած։ նորոգել նրգ. բարեփոխել, վերակենդանացնել։ նորոգութիւն գ. վերաշինութիւն, բարեզարդում։ նորոգում գ. վերակազմութիւն (հոգեկան), կազդոյր։ նորոյթ գ. նորաձեւութիւն (արդուզարդի, բարքի)։ նորութիւն գ. նոր ելած բան (լուր, երեւոյթ)։ նորուս ած. նոր ուսած, սկսնակ։ նորօծ ած. նոր օծուած (հոգեւորական); նորընծայ։ նորօրինակ ած. արտասովոր, նորատիպ։ նու գ. տան հարսը (նկատուած փեսային միւս պարագաներէն, բացի փեսային ծնողքէն)։ նուագ գ. երաժշտութիւն, եղանակ; անգամ (հին)։ նուագախումբ գ. խումբով նուագողներու կազմութիւն։ նուագածու գ. նուագող, նուագարան գործածող։ նուագակցիլ չզ. միասին նուագել։ նուագահան գ. երաժշտութիւն յօրինող, երաժիշտ։ նուագահանդէս գ. երաժշտական գործիքներով հանդէս։ նուագայարդար գ. երգերուն նուագ յարմարցնող երաժիշտ; նուագարան նորոգող։ նուագայնութիւն գ. ներդաշնութիւն, երաժշտականութիւն։ նուագավար գ. նուագի խմբավար։ նուագարան գ. երաժշտական գործիք։ նուագաւորել նրգ. (երգի մը) նուագի մաս աւելցնել։ նուագել նրգ. երաժշտական գործիք գործածել։ նուազ ած. պակաս, արժէքով զեղչուած։ նուազագոյն ած. ամէնէն քիչ։ նուազիլ չզ. պակսիլ, քիչնալ; թեթեւնալ։ նուազութիւն գ. քիչութիւն, պակասութիւն։ նուազում գ. պակսեցում, զեղչում; մեղմացում։ նուազուրդ գ. նուազագոյն կամ զեղչուած գինով վաճառք; գործի առաջարկում նուազագոյն գիներով։ նուալ չզ. երեխայի կամ կատուի պէս ճչալ։ նուաղ ած. անուժ, մարմրող; առկայծ, աղօտ։ նուաղիլ չզ. մարիլ, աղօտանալ, ուշաթափիլ։ նուաղկոտ ած. մարելու մօտ, մարմրած։ նուաղում գ. ուշաթափութիւն, թալուկ։ նուաղուն ած. նուաղկոտ, մարելու պէս։ նուաճել նրգ. ենթարկել, գրաւել, յաղթահարել։ նուաճողական ած. նուաճելու ձգտում ունեցող։ նուաճում գ. տիրապետում; յաղթական յաջողութիւն։ նուաստ ած. ցած, խոնարհ; ստոր, անարգ, վարնոց։ նուաստանալ չզ. ցածնալ, ստորնանալ, խոնարհիլ։ նուաստացում գ. խոնարհեցում, ստորնացում։ նուաստացուցիչ ած. ստորնացնող։ նուաստութիւն գ. ստորնութիւն, անարգութիւն։ նուէր գ. ընծայ, պարգեւ։ նուիրաբաշխում գ. նուէր բաշխել, պարգեւատրութիւն։ նուիրաբերել նրգ. ձօնել; իբր զոհ ընծայել։ նուիրագործել նրգ. սրբազան արժէք ունեցող գործ մը կատարել, սրբագործել; յաւերժացնել։ նուիրագործում գ. սրբագործում; վսեմացում։ նուիրակ գ. (եկեղեցական) պատուիրակ; առաքելական նուիրակ՝ ս. պապի ներկայացուցիչ։ նուիրական ած. սրբազան; աւանդի արժէք ունեցող։ նուիրապետութիւն գ. համայնքի եկեղեցական կազմակերպութեան ամբողջութիւն; դասաւորուած իշխանութիւն։ նուիրատու գ. նուէր տուող (հաստատութեան մը)։ նուիրատուութիւն գ. դրամական նուէր, բարեգործութիւն, նպաստ։ նուիրեալ ած. գ. գաղափարի զոհուած անձ, անձնուէր։ նուիրել նրգ. ընծայել, ձօնել; (պատարագ) մատուցանել։ նուիրում գ. ընծայում; անձնազոհութիւն, եռանդ։ նուկի գ. 200 կրամ ծանրութիւն։ նումայ գ. անուշ լեմոն (մանտարին)։ նունուֆար գ. ջուրի շուշան։ նուշ գ. նշենիի պտուղ։ նուոց գ. երեխայի լաց։ նուռ գ. նռնենիի պտուղ։ նուս գ. նիւս, ուս (ձիի)։ նուրբ ած. (իր) բարակ, նօսր; (նկարագրի) քնքուշ, գողտր, խոր; (արտաքին) սլացիկ, բարեկազմ։ նպաստ գ. օգուտ, օժանդակութիւն; շահ։ նպաստամատոյց ած. նպաստ բերող, բարեսիրական։ նպաստաւոր ած. շահաբեր, յարմար, ձեռնտու։ նպաստել չզ. իր նպաստը բերել, օգնել, շահ պատճառել։ նպաստընկալ ած. նպաստ ընդունող, բարերարուող։ նպատակ գ. առաջադրութիւն, թիրախ; դիտաւորութիւն։ նպատակադրել նրգ. ծրագրել, որոշել։ նպատակակէտ գ. նպատակի վախճան, թիրախ։ նպատակայարմար ած. նպատակին համապատասխան, դիպուկ; ձեռնտու, ընդունելի։ նպատակավրէպ ած. նպատակէն շեղած, ապարդիւն։ նպարեղէն գ. ուտեստեղէն, պարէն, պաշար։ նպար գ. ուտեստեղէն, պարէն, պաշար։ նպարավաճառ գ. ուտեստեղէն, համեմ ծախող։ նռնագոյն ած. նուռի գոյն։ նռնակ գ. ձեռնառումբ։ նռնենի գ. նուռի ծառ։ նսեմ ած. մութ, անգոյն, անշուք (վիճակ)։ նսեմանալ չզ. մթագնիլ, աղօտանալ, անշքանալ։ նսեմութիւն գ. անշքութիւն, աննշանութիւն։ նստակեաց ած. ոչ-թափառական; նստուկ կեանք սիրող։ նստաշրջան գ. նիստերու շարք, նիստի տեւողութիւն։ նստասենեակ գ. սենեակ, ուր ընտանիքի անդամները միասին կը հաւաքուին։ նստատեղի գ. նստուկ, յետոյք; բնակութեան վայր։ նստարան գ. նստելու կարասի։ նստացոյց գ. բողոքի ցոյց՝ նստելով բողոքի վայրին վրայ (սիթին)։ նստիլ չզ. բազմիլ (աթոռ), հեծնել (կառք, ձի); հանդարտիլ, հանգչիլ; բնակիլ, կենալ։ նստուածք գ. նստելու ձեւ; մնացորդ հեղուկի դիրտ։ նստուկ գ. յետոյք, ոռ։ նստուկ ած. նստած դիրքի մէջ։ նրան գ. թուր։ նրբակազմ ած. նուրբ, սլացիկ, բարեձեւ։ նրբակերտ ած. նուրբ շինուած։ նրբաճաշակ ած. նուրբ ճաշակ ունեցող։ նրբամիտ ած. նուրբ մտածող, խորաթափանց։ նրբամտութիւն գ. միտքի՝ հասկացողութեան նրբութիւն։ նրբանալ չզ. նուրբ դառնալ, փափկանալ։ նրբանկատ ած. գ. նուրբ վարմունք կամ նկատողութիւն ունեցող; փափկանկատ; խորաթափանց։ նրբանցք գ. նեղ անցք (սրահներու միջեւ)։ նրբատաշ ած. նրբօրէն տաշուած (քար)։ նրբերանգ գ. նոյն գոյնի տարբերում; (իմաստի) նրբութիւն։ նրբիմաստ ած. նուրբ իմաստով, սրամիտ (խօսք)։ նրբին ած. նուրբ, բարակ։ նրբիրան գ. բարակ կուրծք՝ մէջք (ունեցող)։ նրբութիւն գ. փափկութիւն, նօսրութիւն (իմաստի)։ նրբուղի գ. նեղ՝ բարակ ճամբայ։ նքթիլ չզ. (անօթութենէ) ուժաթափիլ, նուաղիլ։ նքողիլ չզ. գունաթափուիլ, չորնալ, ճռզիլ։ նքոյր գ. մաղ։ նօթ գ. նիշ, եւրոպական խազ; կարմիր ազնիւ ներկ։ նօթագրել նրգ. արձանագրել; խազերու վերածել։ նօթի ած. անօթի, քաղցած։ նօնօշիկ ած. սիրունիկ, անուշիկ։ նօսր ած. շատ բարակ, նուրբ; ցանցառ։ նօսրանալ չզ. նօսր դառնալ, բարակնալ; ցանցառիլ։ նօսրութիւն գ. նրբութիւն; ցանցառութիւն։ նօտար գ. պետական գրագիր; արքունի քարտուղար։ նօտր գ. շեղագիր (ընթացիկ գիր)։ նօտրագիր գ. շեղագիր (ընթացիկ գիր)։ շաբաթ գ. եօթ օրերու ամբողջութիւնը; շաբաթ օրը։ շաբաթաթերթ գ. շաբաթը անգամ մը հրատարակուող թերթ։ շաբաթական գ. շաբաթավարձք։ շաբթական գ. շաբաթավարձք։ շաբաթական ած. ամէն շաբաթ; շաբաթապահ։ շաբաթամուտ գ. ուրբաթի իրիկունը։ շաբաթապահ գ. շաբաթը սուրբ բռնող; եօթնօրեայ պահք։ շաբաթավարձք գ. գործաւորի տրուած շաբաթական դրամ։ շաբաթավերջ գ. շաբթուան վերջը; արձակուրդը (weekend)։ շաբաթօրեակ գ. շաբաթը անգամ մը լոյս տեսնող (թերթ)։ շագանակ գ. ընկոյզի ձեւով պտուղ, կասկ։ շագանակենի գ. շագանակի ծառ, կասկենի։ շագոյր գ. կաշիէ փոքր պայուսակ ճամբորդի։ շալ գ. կնոջական ուսանոց։ շալակ գ. կռնակ, քամակ; շալկուած բեռ; լուսանցքի բացատրութիւն։ շալակել նրգ. շալակին վրայ առնել։ շալկել նրգ. ծանրութիւնը վերցնել, կրել, ստանձնել։ շականջել նրգ. ականջ դնել ուշի ուշով։ շահ գ. օգուտ, նպաստ, հասոյթ; պարսից արքայ։ շահաբաժին գ. մէկու մը բաժինը միասնական շահէն։ շահաբեր ած. շահ բերող, օգտաւէտ, արդիւնաբեր։ շահագործել նրգ. օգտագործելով շահիլ; իր շահերուն ծառայեցնել։ շահագործում գ. օգտագործում, շահարկում։ շահագրգռել նրգ. շահի ակնկալումով հետաքրքրել։ շահադէտ գ. իր շահը մտածող, շահախնդիր։ շահադիտութիւն գ. շահ ապահովելու նախաձեռնութիւն։ շահախնդիր ած. շահագրգռուած, շահ փնտռող։ շահախնդրութիւն գ. շահի հետապնդում; օգտուելու հետաքրքրութիւն։ շահակից գ. շահի մասնակից։ շահամոլ ած. միայն շահի ձգտող։ շահամոլութիւն գ. օգտապաշտութիւն, ընչաքաղցութիւն։ շահապ գ. նահանգի կամ քաղաքի վերակացու։ շահասէր ած. շահատենչ, իր օգուտին մտածող։ շահասիրութիւն գ. շահելու՝ օգտուելու տենչ։ շահասպրամ գ. ռահան։ շահաստան գ. շահ բերող շուկայ, քաղաք (արքայական)։ շահատակ գ. վատ արարքի հերոս, սխրագործ։ շահատակել չզ. ասպատակել; քմահաճ քաջութիւն ընել։ շահատակութիւն գ. արշաւանք; խակ հերոսութիւն։ շահատենչութիւն գ. շահամոլութիւն։ շահարկ գ. շահագործում, շահի աղբիւր եղող ձեռնարկ։ շահարկել նրգ. օգտագործել, արդիւնաւորել, շահագործել։ շահարկում գ. օգտագործում շահի համար։ շահաւէտ ած. շահ տուող, արդիւնաբեր։ շահեկան ած. օգտակար, հետաքրքրական։ շահեկանութիւն գ. հետաքրքրելու կարողութիւն։ շահէն գ. գիշատիչ թռչուն՝ բազէի տեսակէն։ շահիլ նրգ. վաստկիլ, օգուտ քաղել; յաղթել, գրաւել։ շահնշահ գ. պարսից թագաւոր, արքայից արքայ։ շահոյթ գ. ձեռք բերուած շահ։ շահութաբեր ած. շահոյթ բերող, հասութաբեր։ շահոքրամ գ. անուշաբոյր ծաղիկ մը, վայրի մեխակ։ շահպրակ գ. խաչածաղիկ (ժիրօֆլէ)։ շաղ գ. ցօղի պէս իջնող բարակ անձրեւ։ շաղալ չզ. աննշմարելի անձրեւել։ շաղալից ած. ցօղով լի։ շաղախ գ. ջուրով խառն հող ու կիր, (յարդախառն) մոլ։ շաղախել նրգ. իրարու միացնել (շաղախով); խմորել։ շաղախոտել նրգ. շաղախով ծեփել։ շաղակրատ ած. շատախօս, շաղփաղփոտ։ շաղակրատանք գ. շատախօսի խօսք, բարբանջանք։ շաղակրատել չզ. շատախօսել, շաղփաղփել։ շաղակրատութիւն գ. շատախօսութիւն, շաղփաղփութիւն։ շաղաղ գ. շաղիղ, սատակ, լէշ։ շաղաշոյտ ած. ցոփ; բախուկ։ շաղապատել նրգ. իրարու պլլել՝ փաթթել։ շաղաւօտ գ. գիշերուան 4րդ ժամը։ շաղափ գ. դառնալով ծակ բացող գործիք (վրիյ)։ շաղել նրգ. (ալիւրը) ջուրով՝ խմոր ընել, զանգել։ շաղիղ գ. դիակ, սատակ; հում միս։ շաղաղ գ. դիակ, սատակ; հում միս։ շաղկապ գ. խօսքի մասերը իրարու կապող բառ։ շաղկապել նրգ. իրարու կապել, կցել, միացնել, զօդել։ շաղղակեր գ. ած. դիակ ուտող; հում ուտող։ շաղուիլ չզ. խառնուիլ, զօդուիլ։ շաղփաղփ ած. շատախօս, անդադար խօսող։ շաղփաղփել չզ. շատախօսել, անիմաստ խօսիլ։ շաղփաղփութիւն գ. շատախօսութիւն, շաղակրատութիւն։ շամամ գ. անուշահոտ փոքր սեխ; աղջնակի ստինք։ շամանդաղ գ. մշուշ, մէգ։ շամբ գ. եղէգ, եղէգնուտ տեղ։ շամբուշ ած. խելագար, ցնդած; վաւաշոտ։ շամբուտ ած. գ. եղէգնուտ։ շամփուր գ. բարակ ձող՝ խորոված եփելու։ շամփրել նրգ. շամփուրէ անցընել, գամել։ շանաձուկ գ. վայրագ մեծ ձուկ։ շանթ գ. կայծակ (երկնի); ձոյլ (ոսկիի)։ շանթահար ած. կայծակէ զարնուած; զօրապէս ցնցուած։ շանթահարել նրգ. շանթով զարնել, կայծակնահարել։ շանթառաք ած. շանթ ժայթքող, շանթաբեր։ շանթարգել գ. կայծակ քաշող ձող (շէնքերու վրայ)։ շանթարձակ ած. կայծեր արձակող։ շանթաբուռ ած. ափին մէջ շանթ բռնած (արամազդ); զայրագին։ շանթել նրգ. շանթ արձակել, շեշտակի զարնել։ շանխսուր գ. բոզի տրուած վարձ, շնութեան գին։ շաշ գ. կաթնեղէնէ պատրաստուած կերակուր։ շաչել չզ. (խարազանի, զէնքի) ուժեղ ձայն հանել, շառաչել։ շաչիւն գ. շառաչիւն (խարազանի), շկահիւն (զէնքի)։ շապիկ գ. իրանը ծածկող վերնազգեստ; զգեստ (դպիրի)։ շապկագործ գ. շապիկ կարող։ շապկընկեր գ. վարտիք։ շառ ած. շէկ, պայծառ կարմիր։ շառ գ. շփոթութիւն, փորձանք։ շառագոյն ած. կրակի կարմիր, հրակարմիր։ շառագունիլ չզ. կարմրիլ, շիկնիլ (երեսի, երկինքի)։ շառայլ գ. լոյսի փայլ, ցոլք։ շառաչ գ. ուժեղ ու պայթող ձայն (զէնքի, ալիքներու)։ շառաչել չզ. շաչել, ձայն հանել (հովի, խարազանի)։ շառաչիւն գ. շառաչ, շաչիւն, ճայթիւն։ շառաչուն ած. ճայթիւն հանող (ապտակ)։ շառատ գ. թուխ կարմիր (ձի)։ շառաւիղ գ. բունէն ծագում առած ճիւղ, սերունդ; (անիւի) ճառագայթները։ շառափ գ. շող, ճառագայթ, լոյս։ շառտել նրգ. մորթը ճեղքել (արիւն առնելու համար)։ շատ ած. մկ. բազմաթիւ, չափազանց, առատ։ շատախօս ած. շաղակրատ։ շատախօսել չզ. շաղակրատել, երկարաբանել։ շատախօսութիւն գ. շաղակրատութիւն, աւելորդ խօսք։ շատակեր ած. որկրամոլ, անկուշտ։ շատակերութիւն գ. շատ ուտելու մոլութիւն, որկրամոլութիւն։ շատանալ չզ. բաւականանալ, հերիք սեպել։ շատնալ չզ. բազմանալ, աւելնալ։ շատոնց մկ. վաղուց, երկար ատենէ ի վեր։ շատութիւն գ. առատութիւն, բազմաթիւ ըլլալը։ շատուոր ած. թիւով աւելի, բազմանդամ։ շատրուան գ. ջուր ցայտող աւազան։ շար գ. շարուածք, կարգ; շարունակուող բան։ շարագոյր գ. կողքի կազմ (գիրքի); քօղ։ շարադասել նրգ. կարգաւորել, շարել։ շարադասութիւն գ. կանոնի համեմատ դասաւորում։ շարադրանք գ. կառոյց, շարադրումի ձեւ կամ բովանդակութիւն։ շարադրել նրգ. գրաւոր ընդլայնել, խմբագրել։ շարադրութիւն գ. միտք ընդլայնող գեղագիտական գրութիւն; գրաւոր յօրինում։ շարադրում գ. բանաձեւում, գրութեան տարազաւորում։ շարական գ. եկեղեցական տաղ, օրհներգութիւն։ շարականագէտ գ. շարականի եղանակները լաւ գիտցող; շարական ուսումնասիրող մասնագէտ։ շարակարգել նրգ. շարքով դասաւորել, հերթով շարել։ շարակարգութիւն գ. ներդաշնակ դասաւորում։ շարահիւսել նրգ. գեղեցկօրէն շաղկապել, յօրինել։ շարահիւսութիւն գ. գրական գեղեցիկ յօրինում; քերականութեան աւարտական մաս (սէնթաքս)։ շարամանել նրգ. իրարու հիւսել, ընդելուզել, զօդել։ շարան գ. խումբ, դաս, շարք; թելի վրայ շարուած չոր միրգերու շարք։ շարանցել չզ. տողանցել, խումբ, խումբ անցնիլ։ շարաւ գ. թարախ, հու (արիւնոտ)։ շարաւալի ած. թարախոտ։ շարաւակալել չզ. թարախոտիլ։ շարաւահոս ած. թարախահոս։ շարաւահոտ ած. թարախ հոտող։ շարաւանդ գ. կապ, ոտնակապ; խոչընդոտ։ շարասիւն գ. զօրասիւն։ շարել նրգ. դասել, կարգել, կարգի մէջ դնել; թուել։ շարժ գ. շարժում, ցնցում։ շարժակ գ. շարժում հաղորդող գործիք (տինամօ)։ շարժական ած. դարձող (բեմ), փոխադրական (տօն); տեղափոխուող (շինութիւն)։ շարժանկար գ. շարժապատկեր (սինեմա)։ շարժանկարել նրգ. ֆիլմի առնել։ շարժանկարիչ գ. ֆիլմ նկարող արհեստաւոր։ շարժապատկեր գ. շարժանկար (սինեմա)։ շարժառ գ. մեքենան շարժման մէջ պահող գործիք (մոթէօր)։ շարժառիթ գ. արարքի առիթ տուողը, դրդապատճառ։ շարժասրահ գ. շարժապատկերի ցուցադրութեան սրահ։ շարժավար գ. մեքենայ, ինքնաշարժ վարող, վարորդ։ շարժարգել գ. արգելակ, մեքենան կեցնող գործիք։ շարժել նրգ. ճօճել; երերցնել; մղել, յուզել։ շարժիլ չզ. երերալ, ծածանիլ; գործել։ շարժլել նրգ. տեղէն խախտել, ցնցել։ շարժմունք գ. շարժուձեւ; տեղափոխութիւն (զինուորական)։ շարժուձեւ գ. շարժումներու ձեւ, արտայայտութիւն։ շարժում գ. մղում, ընթացք; հոսանք; երերում; եռուզեռ, կեանք։ շարժուն ած. երերուն, մշտափոփոխ; եռուն։ շարմաղ ած. նուրբ, քնքուշ։ շարմաղ գ. նուրբ մաղ; այդ մաղէն անցուած ալիւր։ շարողչէք գ. գրաշարին տրուած վարձք։ շարոց գ. թելի վրայ շարք կազմած իր (զարդ, պտուղ)։ շարուածք գ. կարգ, դասաւորում, տողի կառուցուածք։ շարուիլ չզ. քով քովի շարք բռնել, խմբուիլ, հաւաքուիլ։ շարունակ մկ. անդադար, անընդհատ։ շարունակել նրգ. յառաջ տանիլ, յարատեւել, տեւել։ շարունակելի ած. որ պիտի շարունակուի։ շարունակութիւն գ. յաջորդութիւն, տեւականութիւն։ շարք գ. շարուածք, կարգ; յաջորդում։ շարքային գ. ած. կուսակցական, գործօն անդամ; շարքի վերաբերող։ շաւիղ գ. ուղի, արահետ, ճամբայ։ շափաղ գ. փայլ, շող, ցոլք։ շափիւղայ գ. կապոյտ թանկագին քար մը։ շափրակ գ. բացուած ծաղիկի թերթերը; տրցակ։ շաքար գ. քաղցրահամ հիւթ, քաղցրաւենի։ շաքարախտ գ. հիւանդութիւն՝ ծագած շաքարի քանակէն (տիապէթ)։ շաքարաման գ. շաքար դնելու աման։ շաքարաւազ գ. աւազանման շաքար։ շաքարեղէգ գ. շաքարոտ հիւթ պարունակող եղէգ։ շաքարեղէն գ. շաքարէ պատրաստուած քաղցրեղէն։ շաքարօղի գ. շաքարեղէգէ պատրաստուած օղի (ռոմ)։ շաքիլ գ. արմատէն բուսած նոր ճիւղ։ շաքլիլ չզ. ծլիլ, նոր ճիւղ տալ։ շեղ ած. ծուռ, խոտոր։ շեղագիր գ. շեղ գրուող տառատեսակ, գիր։ շեղակի մկ. ած. անուղղակի, քովնտի։ շեղակն ած. շեղ աչք ունեցող (շիլ)։ շեղանկիւն գ. երկրաչափական ձեւ՝ հաւասար զուգահեռ կողմերով, բայց ոչ-ուղիղ անկիւններով։ շեղբ գ. սուր գործիքի բերան, սայր; զմելի։ շեղիլ չզ. նպատակակէտէն դուրս քալել, խոտորիլ; վրիպիլ (հարուած)։ շեղում գ. մայր գիծէն հեռացում, թեքում, խոտորում։ շեղջ գ. դէզ, կոյտ, կարկառ (քարերու)։ շեղջակոյտ գ. կոյտ, դէզ՝ թափուած իրերու։ շեղջակուտակ ած. իրարու վրայ խառն կուտակուած։ շեմ գ. սեմ, մուտք (դրան)։ շեշտ գ. (իմաստի, ձայնի) թափ, (առոգանութեան) զարկ, ընդգծում։ շեշտադրութիւն գ. լեզուական շեշտերու ուղիղ գործադրութիւն կամ կանոն, շեշտադրում։ շեշտակի ած. մկ. շեշտուած՝ կտրուկ ձեւով, ուղղակի։ շեշտել նրգ. շեշտ դնել, նշել, ընդգծել; պնդել։ շեռ գ. մէզ։ շերամ գ. մետաքս հիւսող որդ։ շերամաբոյծ գ. շերամ խնամող։ շերամաբուծութիւն գ. շերամ պահելու գործ։ շերասաց գ. աշուղ։ շերեփ գ. երկար կոթով մեծ դգալ, (ծակոտկէն) քամոց։ շերեփուկ գ. գորտի ձագ (ձկնային վիճակի մէջ)։ շերտ գ. պատառ, խաւ (հողի), պճեղ (ձմերուկի)։ շերտել նրգ. շերտ շերտ կտրել, բաժնել։ շեփոր գ. փող (փչելով նուագուող գործիք)։ շեփորախումբ գ. շեփորներէ կազմուած նուագախումբ։ շեփորահար գ. շեփոր նուագող, փողահար։ շեփորահարել չզ. շեփոր նուագել; աղմկալից տարածել, գովաբանել։ շէկ ած. ոսկի կարմիր, խարտեաշ, դեղձան։ շէն ած. զուարթ, բնակուած, բարգաւաճ։ շէն գ. շինուածք, գիւղակ։ շէնշող ած. ուրախ զուարթ, պայծառ։ շէնք գ. կառուցուածք, տուն; յօրինուածք, կառոյց։ շիթ գ. կաթիլ։ շիթաքար գ. քարայրներու կամարներէն կախուող բիւրեղացած քար։ շթաքար գ. քարայրներու կամարներէն կախուող բիւրեղացած քար։ շիթել նրգ. խայթել (միջատի); կաթկթել։ շիթշիթել չզ. կաթիլ կաթիլ իյնալ։ շիլ ած. շեղակն, աչքերու ուղղութիւնը ծուռ։ շիկակարմիր ած. կարմիր ոսկեգոյն։ շիկամորթ ած. գ. կարմրամորթ։ շիկահեր ած. կարմիր մազով։ շիկամօրուս ած. կարմիր մօրուքով։ շիկանալ չզ. շէկ դառնալ, (տաքութենէն) կարմրիլ։ շիկափոկ գ. կարմիր կաշի։ շիկնիլ չզ. ամչնալէն կարմրիլ, խպնիլ, շառագունիլ։ շիկնոտ ած. ամչկոտ, ամօթխած։ շիճ գ. բորբոս (հացի), շիճուկ; դիրտ։ շիճուկ գ. թափանցիկ հեղուկ (արիւնի մաս); պատուաստի հեղուկ (սերոմ)։ շինական գ. գիւղացի, ռամիկ։ շինական ած. գեղջկական։ շինանիւթ գ. շինութեան համար գործածուող նիւթ։ շինարար ած. շէնցնող, կառուցող։ շինարարութիւն գ. կառուցանելով զարգացնելու գործ։ շինարուեստ գ. շինարարական ճարտարապետութիւն։ շինգղ գ. վարունգի տեսակէն պտուղ (խըթա)։ շինել նրգ. կառուցանել, կերտել; ստեղծել, յերիւրել։ շինիչ ած. օրինակելի, դաստիարակիչ։ շինծու ած. կեղծ, արուեստական, յերիւրածոյ։ շինուածք գ. շինութիւն, կառոյց, կազմուածք։ շինութիւն գ. շէնք, կառուցում; բարի օրինակ; բարեկարգում։ շիշ գ. ապակիէ անօթ (հեղուկի), սրուակ (փոքր)։ շիջանիլ չզ. մարիլ, հանգիլ (կրակի); վախճանիլ։ շիջում գ. մարում, հանգում; մահ։ շիտ գ. ջերմէ յառաջ եկող մորթային բիծ՝ բշտիկ։ շիտակ ած. մկ. ուղիղ, ճիշդ։ շիրիկ գ. շուշմայի իւղ (թահին)։ շիրիմ գ. գերեզման (դամբանով), տապան։ շիրմաստան գ. գերեզմանոց։ շիրմաքար գ. գերեզմանը ծածկող քար, դամբանաքար։ շիւ գ. խաղողի դիրտ (կուտ, կեղեւ), չանչ; ոստ; զաւակ։ շիւան գ. ողբ, լացուկոծ։ շիւղ գ. մանր ճիւղ, յարդի կտոր։ շիւղափողիկ գ. գաւաթէն բերան քաշելու նուրբ ձողիկ (շալիւմօ)։ շլանալ չզ. սաստիկ լոյսէն աչքը խաղալ; հրապուրուիլ։ շլացում գ. սաստիկ լոյսէ աչքի քթթում; կուրցնող փայլ; հրապուրում։ շլացուցիչ ած. կուրցնող (լոյս), ուժգին տպաւորող։ շլինք գ. վիզ, ծոծրակ։ շլխտի ած. թափթփած։ շլմորիլ չզ. շուարիլ, ուղեկորոյս ըլլալ; վրդովիլ։ շլմորում գ. շուարում։ շլտորել նրգ. գործ մը հարեւանցի ընել։ շխկոց գ. կարծր բաներու իրարու զարնուելու ձայն։ շկահել չզ. շառաչել, նետ, զէնք հնչեցնել։ շկահիւն գ. աղէղներու, զէնքերու ձայն։ շկօթակ գ. ցկեանս աքսոր։ շղարշ գ. նուրբ մետաքսէ հիւսք, քօղ։ շղթայ գ. կապանք, գերութիւն; զօդ, օղակ։ շղթայազերծ ած. շղթաներէն ազատած՝ փախած։ շղթայազերծել նրգ. շղթաներէն արձակել; յարձակում կատարել (իբր հակազդեցութիւն)։ շղթայակիր ած. շղթայ կրող, կալանաւոր։ շղթայել նրգ. շղթայով կապել, զսպել; իրարու զօդել։ շնաբարոյ ած. շունի պէս ապրող։ շնագայլ գ. շան ցեղէ գիշատիչ անասուն։ շնազգի գ. ած. շուներու՝ գայլերու, եւն. ընտանիքին պատկանող։ շնալ չզ. շնութիւն ընել, մեղանչել (խառնակելով)։ շնական ած. շան վայել, լիրբ։ շնաճանճ գ. շուներու յատուկ ճանճ։ շնատամ գ. սուր՝ պատռող ակռայ։ շնթռկիլ չզ. պառկիլ (անասունի պէս)։ շնորհ գ. ձիրք, տաղանդ; յատուկ բարեհաճութիւն։ շնորհագիր գ. ներումի գիր։ շնորհազրկել նրգ. պաշտօնէ կամ մենաշնորհէ զրկել։ շնորհազուրկ ած. շնորհքէ՝ ձիրքէ զուրկ, անշնորհք, անտաղանդ; դիրքէ կամ պաշտօնէ հեռացուած։ շնորհալի ած. սիրուն, բարեձեւ; տաղանդաւոր։ շնորհակալ ած. երախտաւոր; գնահատանքի արժանի։ շնորհակալիք գ. արտայայտուած շնորհակալութիւն։ շնորհակալութիւն գ. գոհութիւն, երախտագիտութիւն։ շնորհապարտ ած. երախտապարտ։ շնորհաւոր ած. բախտաւոր, երջանիկ։ շնորհաւորագիր գ. բարեմաղթութիւն կամ մաղթանքի գիր։ շնորհաւորանք գ. խնդակցութիւն, բարեմաղթութիւն։ շնորհաւորել նրգ. բարին մաղթել, յաջողութեան ձայնակցիլ։ շնորհաւորութիւն գ. մաղթանք, խնդակցութիւն։ շնորհել նրգ. պարգեւել; ներել, արձակել։ շնորհիւ մկ. (բարի) ազդեցութեամբ, միջոցաւ, պատճառով։ շնորհունակ ած. շնորհ՝ ձիրք ունեցող, օժտուած։ շնորհք գ. աստուածային պարգեւ; վայելչութիւն, ճաշակ, հրապոյր; ձիրք; ներում։ շնութիւն գ. սեռային անբարոյ յարաբերութիւն; լրբութիւն։ շնչաբերութիւն գ. շնչառութիւն։ շնչակալել չզ. շունչ՝ կենդանութիւն ստանալ։ շնչակտուր ած. շունչը կտրուած, շնչահատ։ շնչահատ ած. շնչասպառ։ շնչահեղձ ած. շունչի պակասէն խեղդուող, շնչարգել։ շնչահեղձութիւն գ. շնչարգելութենէ հետեւած մահ։ շնչային ած. շունչի վերաբերող; շունչով կատարուող՝ փչողական (նուագարան)։ շնչառութիւն գ. շունչ առնելու գործողութիւն; հեւք։ շնչասպառ ած. շունչը հատած, շնչահատ։ շնչարգելութիւն գ. շնչառութեան դժուարութիւն կամ խանգարում (ասթմա)։ շնչաւոր ած. գ. ապրող, շունչ ունեցող։ շնչափող գ. թոքին բերանը, օդափող։ շնչել նրգ. օդ ծծել, հոտուըտալ; ապրիլ։ շնչերակ գ. երակ, որ արիւնը կը տանի սիրտէն մարմին եւ սիրտէն թոքերուն։ շնչիւն գ. շունչի թեթեւ ձայն։ շնջրի գ. կրծող ճարտար չորքոտանի մը (քասթօր)։ շշմեցուցիչ ած. ապշեցուցիչ, շլմորեցուցիչ։ շշմիլ չզ. զարմանքէն ապշիլ, շլմորիլ։ շշնջալ չզ. փսփսալ, մրմնջել։ շշուկ գ. շփոթ լուր; թեթեւ ձայն։ շշունջ գ. թեթեւ փսփսուք, մեղմ ձայն, շնչիւն։ շոգ գ. տաք (արեւու), գոլ։ շոգեկառք գ. երկաթուղիի վրայէն ընթացող կառախումբ, գնացք։ շոգեմակոյկ գ. շոգիով գործող նաւակ։ շոգենաւ գ. շոգիով գործող նաւ։ շոգեշարժ ած. շոգիի ուժով գործող։ շոգի գ. գոլորշի։ շոգիանալ չզ. շոգի դառնալ, ցնդիլ; անհետանալ։ շոգիացում գ. շոգիի վերածում; փարատում (ցաւի)։ շոգմոգ ած. գ. չարախօս, բանսարկու։ շող գ. ճառագայթ, ցոլք։ շողաբուժում գ. ելեկտրաճառագայթով բուժում (radiotherapy)։ շողալ չզ. փայլիլ, ճառագայթել։ շողակաթ գ. լոյսէ կաթիլ։ շողակն գ. պսպղուն ադամանդ։ շողանկար գ. ճառագայթներով նկարուած պատկեր՝ հայելի (մարմնին ներքին մասերու)։ շողանկարել նրգ. շողանկար հանել, ք. ճառագայթներով նկարել (մարմնին ներսի մասերը)։ շողարձակել չզ. շող՝ ճառագայթ սփռել, շողշողալ։ շողգամ գ. ուտելի արմատ (բանջարի)։ շողիք գ. լորձունք, անասունի թուք։ շողշողալ չզ. փայլփլիլ, ցոլցլալ, պսպղալ։ շողշողուն ած. փալփլուն, պայծառ, կայծկլտուն։ շողոմ ած. շողոքորթ, քծնող։ շողոմանք գ. շողոքորթութիւն, կեղծիք, քծինք։ շողոմել նրգ. կեղծ գովեստով փայփայել, փաղաքշել։ շողոքորթ ած. գ. կեղծաւոր, քծնող, երկերես։ շողոքորթել նրգ. կեղծ գովեստով սիրաշահիլ, քծնիլ, շողոմել։ շողոքորթութիւն գ. երկերեսութիւն, կեղծաւորութիւն։ շոճ գ. կոնաբեր ծառ (չամ)։ շոճի գ. կոնաբեր ծառ (չամ)։ շոմին գ. բանջարեղէն մը (սպանախ)։ շոյանք գ. փայփայանք, գգուանք։ շոյել նրգ. գգուել, փայփայել, ձեռնել։ շոշորթ գ. խենդուկ, բախուկ։ շոպել նրգ. գողնալ, շորթել, կորզել։ շոպշոպել նրգ. գողնալ, շորթել, կորզել։ շոր գ. լաթ, հագուստ։ շորթել նրգ. խաբելով դրամ քաշել, կորզել։ շորոր գ. նազանք, նազելով օրօրում։ շորորալ չզ. նազանքով քալել՝ օրօրուիլ։ շուայտ ած. ցանկամոլ, զեխ, ցոփ։ շուայտանք գ. ցոփ հեշտութիւն, լկտի հաճոյք։ շուայտիլ չզ. ցոփանալ, պոռնկանալ, անառակիլ։ շուայտութիւն գ. անառակութիւն, ցոփ հեշտանք։ շուար ած. շուարած, մոլոր, ուղեկորոյս։ շուարածութիւն գ. շուարած վիճակ, շուարում, անճրկում։ շուարիլ չզ. շփոթիլ, սխալիլ, խռովիլ, անճրկիլ։ շուարում գ. շփոթ, վրդովում, սխալում։ շուացնել չզ. սուլել։ շուաք գ. շուք (արեւելահայերէն)։ շուի գ. եղէգէ փոքր սրինգ, եղէգնափող, եղէգնասրինգ։ շուլլել նրգ. հարեւանցի կարել։ շուլլուիլ չզ. փաթթուիլ, պլլուիլ։ շուկայ գ. առուտուրի տեղ; առեւտրական կացութիւն։ շուկայիկ ած. ճղճիմ հաշիւներով, ստոր, գետնաքարշ։ շուն գ. քած (էգ), քերծէ (որսի)։ շունչ գ. թոքերու արտաբերում, փչում, հեւք; ոգի, կենդանութիւն, ազդում; ապրող անձ։ շուշան գ. ծաղիկ (անմեղութեան խորհրդանիշ)։ շուշանաթոյր ած. շուշանի պէս սպիտակ, անարատ։ շուշանափայլ ած. շուշանի փայլը ունեցող, ձիւնաթոյր։ շուշմայ գ. բոյս, որմէ շիրիկ կը հանեն, (սուսամ)։ շուշտակ գ. կնոջ մահէն ետք վարդապետ ձեռնադրուած քահանայ։ շուշտանդամ ած. սերնդագործելու անզօրացած (անձ)։ շուռ գալ չզ. դառնալ (վերիվայր կամ լանջի վրայ)։ շուռ տալ նրգ. դարձնել, տապալել, շրջել։ շուտ մկ. արագ, կանուխ։ շուտասելուկ գ. արագ արտասանելիք բառախաղ։ շուտափոյթ ած. ստիպեցուցիչ, արագ, անյապաղ։ շուտիկ գ. չար սատանայ։ շուտով մկ. մօտ ատենէն, արագօրէն։ շուրթ գ. շրթունք; եզերք։ շուրջ նխ. բոլորտիքը։ շուրջ մկ. մօտաւորապէս։ շուրջանակի մկ. բոլորաձեւ, չորս կողմերէն։ շուրջառ գ. պատարագի վերարկու, փիլոն։ շուրջպար գ. բոլորակաձեւ խմբական պար։ շուք գ. ստուեր, հովանի, նշոյլ; պերճութիւն։ շչակ գ. (ինքնաշարժի) ազդարարող գործիք (քլաքսոն)։ շչել չզ. սոյլ արձակել, սուլել (հովի)։ շպար գ. դէմքի արդուզարդի ներկ; կեղծ երեւոյթ՝ դիմակ։ շպարանք գ. շպարուելու գործ, արդուզարդ; կեղծիք։ շպարել նրգ. դէմքը գծել, սնգուրել։ շպարում գ. շպարուելու գործ, դիմազարդում։ շպրտել նրգ. արհամարհանքով մէկդի նետել։ շռայլ ած. չափէ դուրս առատ, ճոխ, յորդ; մսխող։ շռայլել նրգ. առատօրէն տալ, պարգեւել։ շռայլութիւն գ. առատութիւն, ճոխութիւն; առատաձեռնութիւն; մսխում։ շռան ած. քունի մէջ միզելու տկարութիւն ունեցող։ շռել չզ. միզել։ շռինդ գ. աղմուկ (իրար զարնուող մետաղի)։ շռնդալից ած. մեծ աղմուկ հանող, շառաչուն։ շռնչալ չզ. շռինչ արձակել, շաչել, զնգալ; դղրդալ։ շտապ գ. փոյթ; տագնապ; արագ հասնող օգնութիւն։ շտապ ած. աճապարանքով (օգնութիւն)։ շտապել չզ. աճապարել, փութալ, արտորալ։ շտապում գ. աճապարանք, փոյթ։ շտեմարան գ. մառան, ամբարանոց, կեղար (գինիի)։ շտեմարանել նրգ. ամբարել, մթերել, պահեստի դիզել։ շտկել նրգ. ուղղել; կոկել, հարթել; կարգել, սարքել։ շտկռտել նրգ. շտկել, ձեւի բերել, յարդարել։ շրթնաներկ գ. շրթունքի ներկ։ շրթնեղ ած. շեշտուած շրթունք ունեցող։ շրթունք գ. բերանը եզերող մկան, մռութ (վարի); եզերք։ շրմփացնել չզ. ուժեղ ձայնով զարնել։ շրշիւն գ. խշրտոց (տերեւներու, շրջազգեստի)։ շրուշակ գ. ձիու բերնի շղթայ, սանձ։ շրջաբանութիւն գ. արտայայտուելու շրջուն ոճ։ շրջաբերական գ. հանրութեան ուղղուած նամակ; հովուական թուղթ։ շրջաբերութիւն գ. հրապարակ հանում (դրամի); պարբերութիւն։ շրջագայիլ չզ. շրջիլ, պտըտիլ, ճամբորդել։ շրջագայութիւն գ. պտոյտ, թափառում, ուղեւորութիւն; երթեւեկ (ինքնաշարժի)։ շրջագիծ գ. բոլորակ գիծ շրջանակի մը, պարագիծ; առարկայի մը կերպարանքի գիծերը, ուրուագիծ։ շրջադարձ գ. շրջան ընելով դիրքի կամ ճամբու փոփոխութիւն; այդ փոփոխութեան վայրը։ շրջադարձել չզ. շրջադարձ ընել։ շրջազգեստ գ. կանացի զգեստ (մէջքէն վար)։ շրջակայ ած. շուրջը գտնուող, մօտակայ։ շրջակայք գ. մօտակայ վայրեր, մերձակայք։ շրջահայեաց ած. զգուշաւոր, հեռատես։ շրջան գ. ժամանակ, հերթական թուական; հողային բաժանում; շրջանակ; պտոյտ, դարձ։ շրջանակ գ. բոլորաձեւ առարկայ; եզերք, պարունակ; միջավայր, ծանօթներու աշխարհ։ շրջանային ած. որոշ շրջանի վրայ զօրող, զայն ղեկավարող (վարչութիւն); շրջանի ձեւ ունեցող։ շրջանառութիւն գ. շրջագայութիւն (արեան), գործածութիւն (բառերու), շրջաբերութիւն (դրամի)։ շրջանաւարտ գ. ուսման ընթացքը աւարտած աշակերտ։ շրջանցել նրգ. թեւանցել; զանց առնել, կողքովն անցնիլ, սպրդելով անցնիլ; խուսափիլ։ շրջապատ գ. միջավայր; ցանկապատ։ շրջապատել նրգ. պաշարել, օղակել, բոլորել։ շրջապտոյտ գ. զանազան տեղեր կանգ առնելով պտոյտ։ շրջափակ գ. ցանկապատ; բոլոր կողմերէ փակուած վայր։ շրջափակել նրգ. շրջապատ բարձրացնել; պաշարել; սահմանափակել։ շրջափակում գ. չորս կողմէն պաշարում։ շրջել նրգ. վերիվայր ընել, փոխել։ շրջերես գ. շրջօն, ներսի երես (ասթար)։ շրջիլ չզ. պտըտիլ, դառնալ, թափառիլ։ շրջմոլիկ ած. անդադար տեղ փոխող՝ թափառական։ շրջում գ. կարգի փոփոխութիւն։ շրջուն ած. շրջող, թափառուն։ շրջօն գ. հակառակ կողմը (կերպասի)։ շփանալ չզ. երես առնել, լրբանալ։ շփել նրգ. ուժգին շոյել, մարձել, քսել։ շփոթ ած. խառնակ, պղտոր։ շփոթ գ. իրարանցում, տագնապ։ շփոթել նրգ. իրար անցընել, թիւր հասկնալ, խառնել։ շփոթիլ չզ. սխալիլ, խռովիլ, այլայլիլ։ շփոթութիւն գ. խառնակութիւն; թիւրիմացութիւն։ շփոց գ. կեղտ հանող կտոր (քէսէ)։ շփում գ. յարաբերութիւն, կապ; քսում, մարձում։ շքադիր ած. անձնաւորութեան իբր պատիւ ընկերացող։ շքադրամ գ. մետալ-դրամ որ պարգեւ կը տրուի կարեւոր առիթներով։ շքախումբ գ. պատուաստիճան անձի ուղեկցող խումբ։ շքահանդէս գ. փառաւոր տօնակատարութիւն։ շքամուտք գ. ապարանքի պատուոյ մուտքը։ շքանշան գ. պատուանշան, գնահատանքի մետալ։ շքեղ ած. փառաւոր, հոյակապ, մեծաշուք։ շքեղատիպ ած. գեղեցիկ տպագրուած։ շքեղութիւն գ. ճոխութիւն, փառաւորութիւն։ շքերթ գ. տօնական թափօր կամ տողանցք։ շօշափել նրգ. հպիլ, ձեռնել; հպանցիկ քննել։ շօշափելի ած. զգալի, դրական; անհերքելի։ շօշափելիք գ. շօշափումի զգայարանք (ձեռք)։ շօշափում գ. հպում, փայփայում։ ոգել նրգ. արտասանել, ներբողել; ոգեկոչել։ ոգելից ած. ալքոլ պարունակող, արբեցուցիչ։ ոգեկոչել նրգ. յիշատակը արթնցնել, յիշատակել։ ոգեհարց գ. ոգիներուն հետ հաղորդակցող։ ոգեհարցութիւն գ. ոգիներու հետ հաղորդակցութիւն։ ոգեղէն ած. հոգեկան, աննիւթական, անմարմին։ ոգեշունչ ած. խանդավառող։ ոգեպնդել նրգ. քաջալերել, խրախուսել։ ոգեւորել նրգ. խանդավառել, եռանդ ներշնչել։ ոգեւորութիւն գ. խանդավառութիւն, խրախոյս։ ոգի գ. շունչ, հոգի; ալքոլ; դեւ, ուրուական։ ոգոր գ. պայքար։ ոգորիլ չզ. պայքարիլ, մաքառիլ։ ոդիսական գ. արկածալից ուղեւորութիւն (հոմերոսի նոյնանուն երկի նմանութեամբ)։ ոեւէ ած. ով որ ըլլայ, անխտիր։ ոզնի գ. փշապատ չորքոտանի։ ոզոխ գ. ընկոյզի կանաչ կեղեւ, կղեղ։ ոզոր գ. ճկուն ճիւղերով թուփ (կողով շինելու)։ ոլոռ գ. մաշ (պիզելիա); գնդաձեւ կաթիլ։ ոլոռն գ. մաշ (պիզելիա); գնդաձեւ կաթիլ։ ոլոր գ. ոլորուած՝ պիրկ հիւսուած բան։ ոլորապտոյտ ած. դարձդարձիկ։ ոլորել նրգ. փաթթել, գալարել, պրկել, գանգրել (մազ)։ ոլոր մոլոր ած. դարձդարձիկ, օձապտոյտ։ ոլորուն ած. ոլորուած, գալարուն, դայլայլուն (ձայն)։ ոլորտ գ. անջրպետ, միջոց, շրջան, օդ։ ոլոք գ. ծունկէն ոտքը իջնող սրունքի առաջամաս (թիպիա)։ ոխ գ. քէն, վրէժի մաղձ, չարայուշութիւն։ ոխալ չզ. ոխ պահել, նախանձիլ։ ոխակալ ած. քէն պահող, քինախնդիր։ ոխակալութիւն գ. քէն, քինախնդրութիւն։ ոխերիմ ած. անհաշտ, ժանտ։ ողբ գ. կոծ, կսկծալի ափսոսանք, կական։ ողբագին ած. թախծալի, աղիողորմ, լալագին։ ողբալ նրգ. սգալ, աւաղել, կոծել։ ողբալի ած. խիստ ցաւալի, եղկելի։ ողբակից գ. ցաւերուն ու ողբին մասնակից, սգակից։ ողբակոծ ած. սաստիկ ողբացող, մեծահառաչ։ ողբակցիլ չզ. ողբին մասնակից դառնալ, սգակցիլ։ ողբաձայն ած. ողբագին, թախծալի, հեծեծագին։ ողբամայր գ. սուգ երգող կին, եղերամայր։ ողբասաց գ. ողբ հիւսող, ողբերգու։ ողբասացութիւն գ. ողբ հիւսելը; ողբի երկ։ ողբացեալ ած. գ. ողբի արժանի; հանգուցեալ։ ողբերգ գ. սուգի երգ՝ տաղ։ ողբերգակ ած. գ. ողբասաց (գրագէտ, դերասան)։ ողբերգական ած. ողբալի, եղերական։ ողբերգակատակ գ. թատերախաղ կամ կացութիւն, ուր կատակը ողբերգութեան խառնուած է։ ողբերգել չզ. ողբ հիւսել, եղերերգել։ ողբերգու գ. ողբերգակ, ողբի տաղասաց։ ողբերգութիւն գ. թատերական եղերախաղ; աղիտալի պատահար։ ողիմպիական ած. գ. միջազգային մարզական մրցաշարք։ ողկոյզ գ. խաղողի հատիկներու փունջ, կոյզ։ ողնախտ գ. ողնաշարի հիւանդութիւն, ողնացաւ։ ողնածուծ գ. կռնակի ոսկորին ծուծը։ ողնայար գ. ողնասիւն, ողնաշար։ ողնաշար գ. կռնակի ոսկորներու շարքը։ ողնացաւ գ. ողնաշարի՝ կողերու ցաւ, ողնախտ։ ողնափայտ գ. նաւի կողերուն կեդրոնական գերանը։ ողողել նրգ. յորդելով ծածկել, հեղեղել։ ողողում գ. ջուրի յորդում՝ հեղձում, հեղեղ։ ողորկ ած. յղկուած, հարթ, լերկ։ ողորկել նրգ. ողորկ՝ սահուն դարձնել, յղկել, հարթել։ ողորմ ած. խղճալի։ ողորմ մկ. աղաչելով։ ողորմած ած. գթացող, բարեգութ։ ողորմածութիւն գ. գթածութիւն։ ողորմելի ած. խղճալի, արգահատելի; թշուառ, ճղճիմ։ ողորմիլ չզ. գթալ, խղճալ։ ողորմութիւն գ. գթութիւն; աղքատի տրուած դրամ։ ողոքանք գ. մեղմիչ խօսք, աղաչանք։ ողոք գ. մեղմիչ խօսք, աղաչանք։ ողոքել նրգ. անուշ խօսքերով մեղմացնել (բարկութիւն մը), փաղաքշել։ ողոքիչ ած. մեղմիչ, հանդարտեցնող, աղաչաւոր։ ողջ ած. ապրող, ազատած, առողջ; ամբողջ, լման։ ողջագուրել նրգ. գիրկը առնել, համբուրել։ ողջագուրում գ. գրկախառնում։ ողջախոհ ած. պարկեշտ, զգաստ, մաքրասէր։ ողջախոհութիւն գ. մաքուր կեանք, զգաստութիւն։ ողջակէզ գ. այրուող զոհ, մատաղ։ ողջամիտ ած. առողջ դատում ունեցող, խոհեմ, զգօն։ ողջանալ չզ. կենդանանալ, առողջանալ։ ողջանդամ ած. ողջ առողջ, անվնաս ազատած։ ողջերթ գ. բարի ճանապարհ, ճամբորդի հրաժեշտ։ ողջմտութիւն գ. զգաստ դատողութիւն, պարկեշտութիւն, զգօնութիւն։ ողջոյն գ. բարեւ (յարգանքի)։ ողջոյն ած. ամբողջ։ ողջութիւն գ. կենդանութիւն, կեանք; ամբողջութիւն։ ողջունագիր գ. գրաւոր բարեւ։ ողջունել նրգ. բարեւել; թեւակոխել։ ողց գ. ասեղի ծակ։ ոճ գ. արտայայտումի ձեւ (արուեստի, գրագէտի), գործելակերպ։ ոճաբան գ. ոճի մասնագէտ; ոճը խնամող գրագէտ։ ոճաբանութիւն գ. ոճի յատուկ դարձուածք; ոճական կառուցում; ոճ ուսումնասիրող գիտութիւն։ ոճաւոր ած. յատուկ ոճ ունեցող; գեղեցիկ մշակուած։ ոճաւորել նրգ. ոճով ըսել, խնամել (լեզուն)։ ոճիր գ. չարագործութիւն, սպանութիւն, եղեռն։ ոճրագործ գ. չարագործ, եղեռնագիծ։ ոճրագործութիւն գ. չարագործութիւն, սպանութիւն։ ոճրադատ ած. ոճիրներ դատող (ատեան)։ ոճրային ած. ոճիրի յատուկ, քրէական։ ոճրապարտ գ. ոճրագործ, յանցաւոր ոճիրի։ ոճրափորձ գ. մահափորձ, ձախողած ոճիր։ ոմն դեր. մէկը (անծանօթ)։ ոյժ գ. զօրութիւն, կորով, թափ, ազդեցութիւն; զօրք; հարկադրանք։ ուժ գ. զօրութիւն, կորով, թափ, ազդեցութիւն; զօրք; հարկադրանք։ ոչ մկ. չէ, բնաւ։ ոչինչ գ. ոչ մէկ բան։ ոչինչ ած. անարժէք, դոյզն։ ոչխար գ. օդի, խոյ (արու), մաքի (էգ)։ ոչխարաբուծութիւն գ. խաշնարածութիւն։ ոչխարամիտ ած. անձնականութենէ զուրկ։ ոչխարենի գ. ոչխարի մորթ, օդենի։ ոչնչաբան ած. իմաստէ զուրկ խօսքեր ըսող։ ոչնչանալ չզ. անէանալ; բնաջնջուիլ, չքանալ։ ոչնչացում գ. չքացում, սպառում, կործանում։ ոչնչութիւն գ. ոչ-էութիւն; անարժէքութիւն։ ոպնիազ գ. սեւ փայտ, եբենոս։ ոջիլ գ. մակաբոյծ միջատ (լու, մլուկ, անիծ)։ ոջլոտ ած. ոջիլով լեցուն, կեղտոտ։ ոջլոտիլ չզ. ոջիլով լեցուիլ, փտիլ։ ոռ գ. յետոյք, երաստան։ ոռնալ չզ. գայլի կանչ արձակել, վայրագ սոլլել (հով)։ ոռնոց գ. ոռնալու ձայն, վայնասուն։ ոռոգել նրգ. (արտ, հող) ջրել, թրջել, ջրարբի դարձնել։ ոռոգում գ. ջրտուք, արտերու ջուրի բաշխում։ ոսին ած. վտիտ, նիհար։ ոսլայ գ. փակչող նիւթ՝ բուսական ալիւրէ (նշայ)։ ոսլայել նրգ. նշայով կարծրացնել։ ոսկեբերան ած. ոսկի խօսքեր ըսող, ճարտասան։ ոսկեգեղմ գ. ոսկիէ բուրդ՝ մազ։ ոսկեգէս ած. ոսկեգոյն մազով։ ոսկեգիսակ ած. ոսկեգոյն հիւսուած մազեր ունեցող։ ոսկեգոյն ած. գոյնը ոսկի, ոսկեթոյր։ ոսկեդար գ. (գրական, փառքի) գագաթնակէտ, դար։ ոսկեդրամ գ. ոսկի մետաղէ դրամ։ ոսկեդրուագ ած. ոսկի զարդով բանուած։ ոսկեզօծ ած. ոսկիով ջրուած՝ օծուած։ ոսկեզօծել նրգ. ոսկի խաւով պատել, ոսկեջրել։ ոսկեթել ած. ոսկիէ թելով, ոսկի թելի նման։ ոսկեթոյր ած. ոսկիէ գոյն։ ոսկեծին ած. ոսկիէ ծնած, ոսկի ծնունդ ունեցող, ոսկի ծնող։ ոսկեծիր ած. եզերքները ոսկիէ։ ոսկեծղի ած. ծայրերը ոսկեզօծ (գիրք)։ ոսկեհեր ած. ոսկի մազով։ ոսկեձոյլ ած. ոսկիէ ձուլուած կամ կերտուած։ ոսկեհուռ ած. ոսկիով հիւսուած՝ կռած։ ոսկեղէն գ. ոսկիէ; ոսկիէ առարկայ՝ զարդ։ ոսկեղինիկ ած. ոսկիի պէս ընտիր (լեզու)։ ոսկեճամուկ ած. ոսկիով՝ ոսկեթելերով հիւսուած։ ոսկեման ած. ոսկիով մանուած։ ոսկեմատեան գ. հիւրերու արձանագրութիւնը կրող մատեան; յոբելենական հրատարակութիւն։ ոսկեջուր գ. ոսկիի լուծոյթ սնդիկի մէջ, որով առարկաներ կ'ոսկեզօծեն։ ոսկեջրել նրգ. ոսկեջուրով ներկել, ոսկեզօծել։ ոսկետառ ած. ոսկիէ տառերով; նուիրական գիրերով։ ոսկերանգ ած. ոսկեգոյն։ ոսկերիչ գ. ոսկեգործ արհեստաւոր։ ոսկերոտի գ. ոսկորներու ամբողջութիւնը, կմախքը։ ոսկերչութիւն գ. ոսկիով աշխատանքի արհեստ։ ոսկեփորիկ գ. հաւաքածոյ զանազան նիւթերու։ ոսկի գ. թանկարժէք մետաղ մը; հարստութիւն, դրամ։ ոսկի ած. ոսկիէ։ ոսկոր գ. մարմնի ատաղձի մաս։ ոսկր գ. մարմնի ատաղձի մաս։ ոսկրաբեկ ած. ոսկորները կոտրուած; ոսկոր կոտրող։ ոսկրաբոյժ գ. ոսկորի հիւանդութիւն կամ կոտրուածք բուժող, բեկաբոյժ։ ոսկրախտ գ. ոսկորը կրծող ախտ։ ոսկրանալ չզ. ոսկոր դառնալ, կմախքանալ; կարծրանալ։ ոսկրոտի գ. ոսկորներու ամբողջութիւն։ ոսկրուտ ած. ուժեղ ոսկոր ունեցող։ ոսոխ գ. թշնամի, հակառակորդ։ ոսպ գ. ընդեղէն մը։ ոսպապուր գ. ոսպով ապուր։ ոսպեփուկ գ. ծեծուած ոսպով կերակուր։ ոսպնեակ գ. ոսպաձեւ ապակի (դիտական գործիքի)։ ոստ գ. ճիւղ, մորճ (մատաղ)։ ոստայն գ. ջուլհակի հիւսք; սարդի ցանց։ ոստայնանկ գ. ջուլհակ, կտաւ հիւսող։ ոստան գ. ինքնօրէն քաղաք (հին); մայր քաղաք։ ոստանիկ գ. ազատ քաղաքի բնակիչ։ ոստանիկ ած. ազնուական, քաղքենի։ ոստարձակել չզ. ճիւղաւորիլ, տարածուիլ։ ոստաքանց ած. ոստերը կոտրտուած, ճղակոտոր։ ոստիկան գ. բնակչութեան զինեալ պահակ, զինայր; խալիֆայական կուսակալ։ ոստիկանապետ գ. հրամանատար ոստիկան։ ոստիկանատուն գ. ոստիկանական կայք, կեդրոն։ ոստիկանութիւն գ. ոստիկանի պաշտօն կամ զօրք։ ոստղ գ. մածան նիւթ, որով թռչուն կը բռնեն։ ոստնուլ չզ. ցատքել։ ոստոստել չզ. թռչկոտիլ, ցատքռտել։ ոստոստուն ած. ցատքռտող։ ոստում գ. ցատքելը, սլացք։ ոստրէ գ. ծովային ճաշակելի կենդանի, երկպատեան։ ով դեր. հարցական կամ կոչական դերանուն։ ովասիս գ. անապատի մէջ ջրաւէտ պուրակ։ ովկիանոս գ. ծովէն ընդարձակ ջրային տարածութիւն։ ովսաննա գ. փառաբանական կոչ։ ոտաբոպիկ ած. բոպիկ՝ մերկ ոտքով։ ոտակոխել չզ. թեւակոխել, մուտք գործել։ ոտանաւոր գ. տաղաչափուած քերթուած։ ոտնագնդակ գ. ոտնախաղի գնդակ։ ոտնագունդ գ. ոտքով կատարուող գնդակի խաղ։ ոտնախաղ գ. գնդակը ոտքով ուղղող խաղ (ֆութպոլ)։ ոտնակապ գ. ոտքի կապ՝ շղթայ։ ոտնակոխ ած. ոտքի տակ կոխուած, արհամարհուած։ ոտնակոխել նրգ. ոտքին տակ առնել, արհամարհել։ ոտնահարել նրգ. ոտքով զարնել, վրան կոխել։ ոտնահետք գ. ոտքի թողած հետք, ոտնատեղ(ի)։ ոտնաձայն գ. քալող ոտքի ձայն։ ոտնաման գ. մուճակ, հողաթափ, կօշիկ։ ոտնաչափ գ. ոտքի տարածութեան չափ։ ոտնատ ած. ոտք մը պակաս ունեցող։ ոտնատրոփ ած. ոտքը ուժգին գետին զարնող։ ոտնլուայ ած. աւագ հինգշաբթին՝ «առաքեալներու» ոտք լուալու հանդիսութիւն։ ոտնձգութիւն գ. ուրիշի իշխանութենէն ներս թափանցում։ ոտք գ. քալելու անդամ; ոտանաւորի վանկ; ստորոտ։ որ դեր. յարաբերութիւն ստեղծող բառ; շղ. թէ։ որակ գ. որպիսութիւն, տեսակ; արժէք։ որակական ած. տեսակը բնորոշող։ որակաւոր ած. արժէքաւոր, որակ ունեցող։ որակաւորել նրգ. որակ՝ արժէք տալ։ որակել նրգ. որպիսութիւնը յայտնել, բնորոշել; անուանել, սահմանումը տալ։ որակեալ ած. ձեռնհաս, մասնագէտ։ որակում գ. բնորոշում, յորջորջում։ որայ գ. հնձուած ցորենի դէզ, խուրձ։ որբ ած. գ. հօրէ կամ մօրէ զուրկ մանուկ, ծնողազուրկ։ որբանալ չզ. որբ դառնալ։ որբանոց գ. հաւաքուած որբերու կայք։ որբեւայրի գ. անամուսին եւ ծնողազուրկ կին։ որբութիւն գ. որբի վիճակ, անոքութիւն։ որբուկ գ. մատղաշ տարիքի մէջ որբ։ որդ գ. սողուն միջատ, ուտիճ (ալիւրի), ցեց (զգեստի)։ որդան գ. կարմիր որդ, որմէ կարմիր ներկ կը հանեն։ որդեակ գ. սիրուած զաւակ։ որդեգիր գ. հոգեզաւակ, որդեգրուած զաւակ։ որդեգրել նրգ. ուրիշի զաւակը՝ իբր իրը առնել; իւրացնել (միտք)։ որդեկորոյս ած. զաւակը կորսնցուցած։ որդեսպան ած. իր զաւակը սպանած։ որդի գ. մանչ զաւակ։ որդնալից ած. որդով լեցուն, որդնոտած։ որդնակեր ած. որդերէ կերուած, ցեցոտած։ որդնոտիլ չզ. որդ կապել, որդով լեցուիլ։ որեար գ. ցեղի այր մարդիկը։ որեւէ ած. անխտիր ամէն ինչ։ որթ գ. խաղող տուող տունկ; որթի ճիւղերէն շինուած կողով; հորթ։ որթատունկ գ. տնկուած որթ, խաղողի տունկ։ որիզ գ. բրինձ։ ործ գ. ստամոքսէ դուրս արտաքսուած նիւթ։ ործկալ չզ. ստամոքսէն ետ բերանը գալ։ ործալ չզ. ստամոքսէն ետ բերանը գալ։ որկոր գ. ստամոքսի խողովակ, որ կոկորդէն վար կ'իջնէ։ որկրամոլ ած. շատակեր, փորապաշտ, որովայնասէր։ որկրամոլութիւն գ. շատ ուտելու ախտ, փորապաշտութիւն։ որձ գ. ած. արու։ որձատ ած. կրտած, ներքինացած։ որձատել նրգ. սեռային անդամը կտրել, ներքինացնել։ որձաքար գ. կարծր քար (քուարց)։ որձեւէգ ած. անորոշ սեռ, արուէգ; անդիմագիծ կեցուածք ունեցող։ որմ գ. պատ։ որմագրութիւն գ. պատի վրայ արձանագրութիւն։ որմադարան գ. պատի մէջ շինուած դարան։ որմազդ գ. պատերուն փակցուած ազդ (աֆիշ)։ որմախորշ գ. խորշ՝ պատի մէջ։ որմանկար գ. պատի վրայ գծուած նկար (ֆրէսք)։ որմանկարչութիւն գ. պատի վրայ նկարչութիւն։ որմափակել նրգ. որմով պատել, շրջափակել։ որմաքանդակ գ. պատի վրայ քանդակ։ որմաքար գ. պատ շարելու քար։ որմնադիր գ. պատ շինող արհեստաւոր; ազատ որմնադիր, գաղտնի կազմակերպութեան անդամ։ որմնամոյթ գ. շէնքը ամրացնող յենարան (contre fort)։ որմնասիւն գ. կիսով չափ պատին մէջ մնացած սիւն; սիւնի պաշտօն կատարող պատ։ որոգայթ գ. ծուղակ, թակարդ։ որոճալ նրգ. կերածը՝ ստամոքսէն ետ բերան տանելով կրկին ծամել; ծրագրի մասին ստէպ մտածել։ որոմ գ. ցորենի հետ աճող սիզազգի; պառակտումի հունտ։ որոմնացան գ. որոմ՝ գժտութիւն ցանող։ որոնել նրգ. փնտռել, քննել, խուզարկել։ որոնում գ. փնտռտուք, պրպտում։ որոշ ած. յստակ, յայտնի; յատուկ, զատ։ որոշ գ. սանդխամատ։ որոշակի մկ. յայտնապէս, շեշտակի։ որոշել նրգ. վճռել, սահմանել; զանազանել, ընտրել։ որոշիչ ած. յայտնի ընող, զանազանող։ որոշողութիւն գ. որոշելու կարողութիւն։ որոշում գ. վճիռ, հրահանգ; զանազանում։ որոջ գ. էգ գառնուկ։ որովայն գ. փոր; արգանդ։ որովայնախօս գ. ձայնը փորէն լսցնող աճպարար։ որովայնամոլ ած. որկրամոլ, շատակեր։ որովհետեւ շղ. քանզի, քանի որ։ որոտ գ. որոտումի ձայն; դղրդոց, թնդիւն։ որոտագոչ ած. որոտացող ձայնով։ որոտալ չզ. թնդալ, գոռալ։ որոտընդոստ ած. վեր ցատկեցնող (աղմուկ)։ որոտում գ. կայծակը կանխող ճայթիւն; գոռում։ որորան գ. օրօրոց; ծննդավայր։ որչափ մկ. ինչքան, որքան։ որպէս մկ. շղ. իբր, ինչպէս որ։ որպէսզի շղ. անոր համար որ։ որպիսի ած. ինչպիսի, ինչտեսակ։ որպիսութիւն գ. վիճակ, հանգամանք։ որջ գ. գազանի բոյն, փոս, ծերպ, թաքստարան։ որջանալ չզ. որջի մէջ պահուըտիլ՝ քաշուիլ; ծուարիլ։ որս գ. երէ, զէնքի թիրախ; որսորդութիւն։ որսալ նրգ. ձեռք ձգել, կարթել (ձուկ); հրապուրել։ որսաշուն գ. որսի գացող շուն, բարակ, քերծէ։ որսարգելանոց գ. վայր, ուր հազուագիւտ կենդանիներ կը պահպանեն որսորդութեան դէմ։ որսկան ած. որս բռնող, որսորդ։ որսորդ գ. որսորդութիւն ընող, որսկան։ որցք գ. ոսկորի տեղէն ելլելը։ որքան մկ. ինչ չափ։ ու շղ. եւ։ ուզել նրգ. փափաքիլ, խնդրել; կամենալ։ ութ ած. երկու անգամ չորս (ը)։ ութածալ ած. ութի ծալուած (թուղթ)։ ութամեայ ած. ութ տարեկան։ ութամսեայ ած. ութ ամսական, ութ ամիս տեւող։ ութանկիւն գ. ած. ութ անկիւնով երկրաչափական ձեւ։ ութեակ գ. ութ քանակէ բաղկացած ամբողջութիւն (օրերու, տողերու, ձայնանիշի)։ ութերորդ ած. գ. շարքով ութը։ ութսուն ած. ութ անգամ տասը (ձ)։ ութսունամեայ ած. ութսուն տարեկան։ ութօրեայ ած. ութ օրերու տեւողութեամբ։ ուժաթափ ած. ուժէ պարպուած, ուժասպառ։ ուժանակ գ. պայթուցիկ նիւթ (տինամիթ)։ ուժասպառ ած. ուժը սպառած, ուժաթափ։ ուժարկ գ. ուժ փոխանցող գործիք (տինամօ)։ ուժգին ած. մկ. զօրաւոր, սաստիկ, բուռն։ ուժգնակի մկ. սաստիկ ուժով, թափով։ ուժգնօրէն մկ. սաստիկ ուժով, թափով։ ուժգնութիւն գ. սաստկութիւն, թափ։ ուժեղ ած. հզօր, զօրաւոր։ ուժեղանալ չզ. զօրանալ, ուժովնալ։ ուժեղացում գ. հզօրացում, ամրացում, սաստկացում։ ուժովնալ չզ. զօրանալ; սաստկանալ։ ուժունակ ած. կարող, տարողութիւն ունեցող։ ուլ գ. այծի ձագ; ալոջ։ ուլականջ գ. ծովային խեցեմորթ։ ուլենի գ. ուլի մորթ։ ուլն գ. վիզ, պարանոց; վէգ։ ուլունք գ. հիլուն, ապակիէ գնդիկներէ զարդ։ ուխտ գ. դաշինք; հանդիսաւոր խոստում (շնորհքի ակնկալութեամբ); կրօնաւորական երդում, միաբանութիւն։ ուխտագնացութիւն գ. դէպի սրբավայր խմբական երթ։ ուխտադիր ած. գ. դաշինք կամ ուխտ կնքած, նուիրեալ։ ուխտադրել նրգ. ուխտ ընել, դաշինք կապել։ ուխտադրուժ գ. ուխտը չպահող, դաշինքի անհաւատարիմ։ ուխտազանց գ. ուխտը չյարգող, ուխտադրուժ։ ուխտակից ած. միասին ուխտ կատարած, կողմնակից։ ուխտապահ ած. ուխտի կամ դաշինքի հաւատարիմ։ ուխտավայր գ. սրբավայր, ուխտի տեղ։ ուխտատեղի գ. ուխտավայր, ուխտի երթալու տեղ։ ուխտաւոր գ. ուխտի գացող անձ, ուխտ ըրած հաւատաւոր։ ուխտեալ ած. գ. երդուեալ; կրօնական ուխտը կատարած։ ուխտել նրգ. ուխտ ընել, նուիրել; հաստատուն խօսք տալ, երդնուլ։ ուծանալ չզ. հեռանալ, օտարանալ, այլասերիլ։ ուծացում գ. օտարացում, անտարբերացում։ ուղարկել նրգ. ճամբել, առաքել, յղել։ ուղեգին գ. ճամբու սակ, ճանապարհածախս։ ուղեգիծ գ. ծրագրուած ճամբայ, ընթացք։ ուղեգծել նրգ. ծրագիր պատրաստել, ուղեգիծ մշակել։ ուղեկից գ. ճամբու ընկեր։ ուղեկորոյս ած. ճամբայ կորսնցուցած, մոլորած։ ուղեկցիլ չզ. միատեղ ճամբորդել։ ուղեղ գ. զգայնութեանց եւ մտածումի կեդրոն; խելք։ ուղեղատապ գ. ուղեղի բորբոքում։ ուղերձ գ. ձօն; դիմում։ ուղեցոյց գ. ուղղութիւն ցոյց տուող (գիր)։ ուղեւոր գ. ճամբորդ։ ուղեւորիլ չզ. ճամբայ երթալ, ճանապարհորդել։ ուղեւորութիւն գ. ճանապարհորդութիւն։ ուղէշ գ. ճիւղ, բարունակ։ ուղընթաց գ. գործի ծրագիր, գործելակերպ։ ուղի գ. ճամբայ, շաւիղ։ ուղիղ ած. մկ. շիտակ, անթեք; ճշմարիտ, արդար։ ուղխ գ. առատ հոսող ջուր, հեղեղ։ ուղխինահոս ած. առատօրէն հոսող, յորդ։ ուղղագրութիւն գ. առանց տառասխալի գրելու օրէնք կամ հրահանգ։ ուղղադատ ած. ուղիղ դատող, անաչառ։ ուղղադաւան ած. իսկական հաւատքը դաւանող, ուղղափառ։ ուղղախօս ած. անսուտ, ճիշդը խօսող։ ուղղախօսութիւն գ. առանց սխալի խօսելու օրէնք; ճշմարտախօսութիւն։ ուղղական գ. վեց հոլովներէն տէրբայիի հոլովը։ ուղղակի մկ. առանց շեղելու, անմիջական։ ուղղահայեաց ած. վերէն վար (ուղղութիւն)։ ուղղաձիգ ած. ուղիղ քաշուած, շիտակ բարձրացող։ ուղղամիտ ած. միտքը՝ դիտաւորութիւնը շիտակ։ ուղղամտութիւն գ. պարկեշտութիւն։ ուղղանկիւն գ. 90 աստիճան բացուածքով անկիւն։ ուղղափառ ած. գ. ուղիղ դաւանանք ունեցող։ ուղղել նրգ. շտկել, ճշդել; դիմել, հարցնել; վարել։ ուղղութիւն գ. կողմ, դիրք, վերաբերում; սկզբունք, ուղեգիծ; շիտակութիւն։ ուղղում գ. ճշդում, սրբագրում։ ուղտ գ. սապատաւոր չորքոտանի։ ուղտապան գ. ուղտ բանեցնող։ ուղտենի գ. ուղտի մորթ։ ումպ գ. պուտ մը հեղուկ, կում։ ումպէտ ած. անշահ, անպէտ։ ումպէտս մկ. զուր տեղ, ապարդիւն։ ունակ ած. ունեցող։ ունակաբար մկ. սովորութեան ուժով, մեքենաբար։ ունակական ած. ունակութիւն՝ վարժութիւն դարձած։ ունակութիւն գ. սովորութիւն (անհատի)։ ունայն ած. պարապ, սին, զուր։ ունայնաբան ած. պարապախօս։ ունայնաձեռն ած. ձեռնունայն, ապարդիւն։ ունայնամիտ ած. դատարկամիտ, միտքը պարապ բաներու տուող։ ունայնասիրութիւն գ. նանրասիրութիւն, սնապարծութիւն։ ունայնացում գ. անշքացում, արժեզրկում։ ունայնութիւն գ. դատարկութիւն, ոչնչութիւն։ ունելի գ. բռնելու երկթեւ գործիք, կաստ։ ունենալ նրգ. իւրացնել, տէր դառնալ, ստանալ։ ունեւոր ած. հարուստ, բարեկեցիկ։ ունկ գ. ականջ, կանթ (սափորի)։ ունկնդիր գ. ած. մտիկ ընող, ներկայ, հանդիսական։ ունկնդրել նրգ. ականջ դնել, լսել։ ունկնդրութիւն գ. բարձրաստիճան անձի հետ առանձին տեսակցութիւն; երաժշտութիւն՝ քերթուած լսելու պահ։ ունկնդրում գ. մտիկ ընելը։ ունչ գ. քիթ։ ունչատ ած. քիթը կտրուած։ ուշ մկ. յապաղած։ ուշաբերիլ չզ. սթափիլ, արթննալ, զգաստանալ։ ուշագրաւ ած. ուշադրութիւն գրաւող, շահեկան։ ուշադիր ած. ուշադրութիւն ընող, հոգատար։ ուշադրութիւն գ. զգուշութիւն; միտքի լարում; հոգածութիւն։ ուշաթափ ած. գիտակցութիւնը կորսնցուցած, նուաղած։ ուշաթափիլ չզ. նուաղիլ, գիտակցութիւնը կորսնցնել։ ուշակորոյս ած. ուշաթափ, գիտակցութիւնը կորսնցուցած։ ուշանալ չզ. ուշ մնալ, յամենալ։ ուշացում գ. յապաղում, ձգձգում։ ուշիմ ած. խելացի, յառաջադէմ, մտացի։ ուշիմութիւն գ. խելացութիւն, զգօնութիւն։ ուշի ուշով մկ. մեծ ուշադրութեամբ, հանգամանօրէն։ ուշք գ. ուշադրութիւն, գիտակցութիւն, արթնութիւն։ ուռ գ. որթատունկի ճիւղ; ուռեցք, պալար։ ուռենի գ. գետեզրի վրայ կախուող ճիւղերով ծառ։ ուռի գ. գետեզրի վրայ կախուող ճիւղերով ծառ։ ուռեցք գ. ելունդ, այտուց, պալար (թարախոտ)։ ուռիլ չզ. ծաւալով լայննալ, այտնուլ, տկռիլ (կերակուրէ); սոնքալ։ ուռկան գ. ձկնորսի ցանց, թարբ (խոշոր), վարմ (թռչունի)։ ուռկանել նրգ. ուռկանի մէջ բռնել։ ուռճալի ած. ուռճացած, յորդապատ։ ուռճանալ չզ. յուռթի դառնալ, պարարտանալ։ ուռն գ. մուրճ, կռան։ ուռնակ գ. թակ (փողոցի դուռը զարնելու)։ ուռուցիկ ած. ուռած, ցցուն; ճոռոմ։ ուռուցք գ. ուռեցք։ ուս գ. իրանի այն մասը ուսկից բազուկը կը կախուի։ ուսադիր գ. ուսի վրայ դրուող զինուորական նշան։ ուսամբարձ ած. մկ. ուսերու վրայ բարձրացած։ ուսանիլ նրգ. սերտել, սորվիլ, աշակերտել։ ուսանող գ. ուսումի հետեւող, բարձր դասարանի աշակերտ։ ուսանողութիւն գ. ուսանողներու ամբողջութիւն, դասակարգ; ուսանելու վիճակ։ ուսանոց գ. ուսի ծածկոյթ։ ուսեալ ած. զարգացած, բարեկիրթ։ ուսընդանութ մկ. ուսէն անութին անցուած (հրացան)։ ուսի գ. ձիւնափուլ (աւալանշ)։ ուսմունք գ. դպրոցական դաստիարակութեան ամբողջութիւն; ուսումնասիրութիւն; գիտական տեսութիւն; վարդապետութիւն։ ուսողութիւն գ. թիւերու վերաբերեալ գիտութիւն; կրթութիւն։ ուսոսկր գ. թեւը ուսին հեծցնող ոսկոր։ ուսում գ. զարգացում, կրթութիւն; գիտական ճիւղ։ ուսումնական գ. գիտնական։ ուսումնական ած. ուսումի վերաբերող։ ուսումնաճառ գ. ուսումի աւարտաճառ։ ուսումնապետ գ. ուսմանց՝ ուսուցումի պատասխանատու։ ուսումնասէր ած. ուսման սէր ունեցող։ ուսումնասէր գ. գիտնական, մասնագէտ։ ուսումնասիրել նրգ. գիտականօրէն մշակել, քննարկել։ ուսումնասիրութիւն գ. գիտական մշակում, երկասիրութիւն; քննարկում։ ուսումնատենչ ած. ուսումի՝ զարգացնելու տենչ ունեցող, ուսումնասէր։ ուսումնարան գ. ուսմանց վայր; վարժարան։ ուսուցանել նրգ. սորվեցնել, դասաւանդել։ ուսուցիչ գ. դասատու, վարժապետ։ ուսուցող գ. դասատու, վարժապետ։ ուսուցում գ. դասաւանդում։ ուսուցչանոց գ. ուսուցիչ պատրաստող հաստատութիւն; ուսուցչարան։ ուսուցչապետ գ. աւագ ուսուցիչ (մասնաճիւղի)։ ուսուցչարան գ. ուսուցիչներու հանդիպման սենեակ։ ուսուցչութիւն գ. վարժապետութիւն, դասատուութիւն։ ուստի մկ. ուսկից։ ուստի շղ. հետեւաբար։ ուստր գ. արու զաւակ։ ուտել նրգ. ճաշակել, սնունդ առնել; կրծել, սպառել։ ուտելի ած. ուտուելիք։ ուտելիք գ. սնունդ, ուտեստ, կերակուր, կեր։ ուտեստ գ. ապրուստ։ ուտեստեղէն գ. ուտելիքի վերաբերեալ տեսակներ։ ուտիճ գ. ցեց, կրծող ճճի։ ուտիք գ. պահքէ ազատ օր։ ուր մկ. որտեղ։ ուրագ գ. հիւսնի կտրող տաշող գործիք։ ուրախ ած. զուարթ, շէն, գոհ։ ուրախակից ած. ուրախութեան մասնակից, խնդակից։ ուրախակցիլ չզ. խնդակցիլ, ուրախութեան մաս առնել։ ուրախանալ չզ. զուարթանալ, հրճուիլ, ցնծալ։ ուրախառիթ ած. ուրախութիւն բերող (պարագայ)։ ուրախութիւն գ. խնդութիւն, բերկրանք, հրճուանք; խրախճանք, հանդէս։ ուրական գ. սաստիկ հովով փոթորիկ, մրրիկ։ ուրանալ նրգ. դրժել, նախապէս ընդունածը մերժել։ ուրաստ գ. ուրացում, ուրանալը։ ուրար գ. ուսի վրայ դրուող եկեղեցական կերպաս։ ուրարակիր գ. ուրար կրող, սպասարկող (խորանի)։ ուրացող գ. հաւատքը դրժած, ուխտադրուժ։ ուրացութիւն գ. ուխտի դաւաճանում, դրժում։ ուրացում գ. ուխտի դաւաճանում, դրժում։ ուրբաթ գ. 6րդ օր շաբաթի։ ուրդ գ. ջուրի ճամբայ՝ պարտէզ ջրելու, կաւառ։ ուրդել նրգ. ուրդ բանալով ճահիճները չորցնել։ ուրեմն շղ. ուստի։ ուրիշ ած. այլ, տարբեր։ ուրկանոց գ. բորոտանոց, մորթի ծանր հիւանդութեան բուժարան։ ուրկից մկ. որ տեղէն։ ուրկոտութիւն գ. բորոտութիւն, քոսոտութիւն։ ուրոյն ած. առանձին, յատուկ։ ուրոյնութիւն գ. իւրայատկութիւն։ ուրու գ. ուրուական, ցնորական տեսիլ։ ուրուագիծ գ. նախագիծ, կմախք (շէնքի, ստուերական; համառօտ ակնարկ։ ուրուագիր գ. գործի նախնական մշակում, ծրագրի առաջին գիծերը, ուրուագիծ։ ուրուագծել նրգ. ծրագրային գիծերը տալ, համառօտ նկարահանել։ ուրուագրել նրգ. ուրուագիր՝ նախագիծ պատրաստել, նշմարներ կատարել։ ուրուական գ. ցնորական երեւոյթ; ոգի։ ուրուանկար գ. սեւագիծ, ուրուագծուած նկար։ ուրուակ գ. բորոտ, քոսոտ։ ուրուր գ. յափշտակիչ թռչուն, ցին։ ուրջու գ. խորթ որդի։ ուրց գ. համեմ տուող բոյս, ծոթրին։ ուրցաշոթ գ. ուրցով եւ ձէթով հաց (մանքուշէ)։ ոք դեր. մէկը։ չախել նրգ. յանդիմանել, կարծր խօսիլ։ չախչախ գ. աղօրիքի անիւի լեզուակ։ չակերտ գ. մէջբերումի նշան « »։ չակերտել նրգ. ուրիշի խօսքը մէջբերել չակերտով; մեկնաբանուած մէջբերել։ չաման գ. համեմիչ բոյս (քիմիոն)։ չամիչ գ. չորցուած խաղող, խաղողի չիր։ չանթ գ. հին մուճակ։ չանչ գ. ճզմուած խաղողի կուտ-կեղեւը։ չաչ գ. կտրած ճիւղ՝ զատ տնկելու համար։ չաստուած գ. սուտ աստուած, դիք, կուռք։ չար ած. գէշ, վատ, վնասակար։ չար գ. չար գոյութիւն, փորձանք, դեւ։ չարաբախտ ած. չար բախտէն բերուած, ձախորդ։ չարաբանել չզ. գէշ խօսիլ, չարախօսութիւն ընել։ չարաբաստիկ ած. թշուառ, չարաղէտ։ չարաբարոյ ած. գէշ կենցաղ ունեցող, չարասէր։ չարագոյժ ած. գէշ լուր տուող, չարալուր։ չարագործ ած. գ. չարիք՝ վնաս հասցուցած, ոճրագործ։ չարագործութիւն գ. ոճիր, յանցագործութիւն։ չարագուշակ ած. չար գալիքը ծանուցող, չարաշշուկ։ չարադաւան ած. աղանդաւոր, հերետիկոս։ չարադէմ ած. չար երես ունեցող, ժանտատեսիլ։ չարախօս ած. գ. բամբասող, բանսարկու, զրպարտիչ։ չարախօսել չզ. բամբասել, զրպարտել, վատաբանել։ չարախօսութիւն գ. զրպարտութիւն, բանսարկութիւն։ չարակամ ած. չարասէր, չարամիտ, վնաս ուզող։ չարակն ած. աչքը չար, նախանձոտ։ չարակնիլ չզ. չարանալ, նախանձիլ։ չարահատոյց ած. ապերախտ, բարիքի դէմ չարիք ընող։ չարաղէտ ած. աղիտալի, փորձանարար։ չարաճճի ած. մանկական չարութիւններ ընող, անհանդարտ։ չարամաղթութիւն գ. չար մաղթանք՝ ցանկութիւն։ չարամիտ ած. վնաս մտածող, նենգամիտ։ չարամտութիւն գ. նենգամտութիւն, վատութիւն։ չարանալ չզ. չար դառնալ, չարակնիլ։ չարանենգ ած. չարամիտ, չարադաւ, խաբեբայ։ չարանենգութիւն գ. չարամտութիւն, խաբէութիւն։ չարաշահիլ նրգ. ուրիշը օգտագործել չար շահի համար։ չարաշահութիւն գ. ապօրէն շահ՝ շահագործում։ չարաշշուկ ած. չարագուշակ, գէշ համբաւով։ չարաշուք ած. անօրէն, անպատիւ։ չարաչար ած. մկ. սաստիկ կերպով, անխնայ։ չարասիրտ ած. անխիղճ, չարասէր, վայրագ։ չարատեաց ած. չարը ատող, բարեսէր։ չարափոխել նրգ. չար դարձնել, նենգափոխել, աղաւաղել։ չարիք գ. աղէտ, փորձանք; ախտ։ չարխափան ած. չարը արգիլող (աստուածածին)։ չարութիւն գ. գէշութիւն, չարամտութիւն։ չարչարանք գ. տանջանք, նեղութիւն, ցաւ։ չարչարել նրգ. տանջել, լլկել; նեղել։ չարքաշ ած. կարծր կեանքի դիմացող, տոկուն մեծցած։ չափ գ. քանակ, կշիռք; սահման, վայելչութիւն; ամանակ (երաժշտական)։ չափ նխ. մինչեւ։ չափագիտութիւն գ. ուսողութիւն; չափաւորութիւն։ չափազանց ած. մկ. չափէ դուրս, սաստիկ։ չափազանցել չզ. չափը անցընել, ծայրայեղ ըլլալ։ չափազանցութիւն գ. ծայրայեղութիւն։ չափածոյ ած. տաղաչափուած, ոչ-արձակ։ չափահաս ած. արբունքի հասած, գիտակից, հասուն։ չափահասութիւն գ. արբունք, գիտակից տարիք։ չափանիշ գ. արդիւնք գնահատելու չափ, դատանիշ։ չափաւոր ած. կշռուած, չափը չանցնող; միջակ։ չափաւորել նրգ. չափ դնել, մեղմել; բարեխառնել։ չափաւորութիւն գ. կշռուածութիւն, բարեխառնութիւն։ չափել նրգ. համեմատել, կշռել, չափը առնել։ չափչփել նրգ. մանրամասն չափել; (փողոցները) թափառիլ։ չգոյ գ. գոյութիւն չունեցող։ չգոյութիւն գ. անգոյութիւն; աղքատութիւն։ չեխ գ. սաստ, յանդիմանութիւն։ չեխել նրգ. յանդիմանել, կշտամբել։ չեղեալ ած. չեղած, չպատահած, արժէքազուրկ, անվաւեր։ չեչ գ. ծաղկախտի հետք մորթի վրայ։ չեչաքար գ. ծակծակ տեսակի քար։ չեչոտ ած. ծակծակ մորթով (ծաղկախտէ)։ չէ մկ. ոչ։ չէզոք ած. գ. կողմ չբռնող; ո՛չ արական, ո՛չ իգական; բայի տեսակ, որուն գործողութիւնը ենթակային վրայ կը մնայ։ չէզոքացնել նրգ. անզօրութեան մատնել, հակակշռել։ չէզոքացում գ. չէզոք վիճակի վերածում, կղզիացում։ չէզոքութիւն գ. անկողմութիւն։ չիր գ. չորցուած պտուղ։ չկամ ած. չգործակցող, անբարեացակամ։ չկամութիւն գ. չգործակցող տրամադրութիւն։ չղջիկ գ. գիշերային թռչող ստնաւոր, հոլամուկ, գիշերամուկ։ չմշկարշաւ գ. սառոյցի վրայ սահելով արշաւ։ չմշկել չզ. սառոյցի վրայ չմուշկով սահիլ։ չմուշկ գ. սառոյցի վրայ սահելու կօշիկ։ չնաշխարհիկ ած. ապրած երկրին մէջ չտեսնուած, անզուգական, օտարաշխարհիկ։ չնչին ած. աննշան, դոյզն, փուճ։ չոր ած. ցամաք, անջրդի; կտրուկ; գօս (ճիւղ, ձեռք)։ չորաբեկ ած. միայն հացով (սեղան), աղքատիկ։ չորեքթաթ ած. մկ. չորս թաթի վրայ (քալել)։ չորեքկուսի ած. քառակուսի։ չորեքշաբթի գ. 4րդ օր շաբաթի (դշ.)։ չորեքպատիկ ած. քառապատիկ, չորս անգամ։ չորթան գ. քամուած թան։ չորնալ չզ. ցամքիլ; գօսանալ, կարկամիլ։ չորութիւն գ. ցամաքութիւն, երաշտութիւն (կլիմայի); (նկարագրի) կոշտութիւն։ չորս ած. 4 թիւը (դ)։ չորսդի մկ. չորս կողմ, շրջանակի։ չորրորդապետութիւն գ. չորս անձերու միատեղ իշխանութիւն; նոյնի երկիրը։ չորրորդութիւն գ. չորրորդ կարգ; չորսերու միութիւն։ չորքոտանի գ. չորս ոտքով կենդանի, անասուն։ չու գ. երթ, գաղթ։ չուան գ. պարան, թոկ։ չուառ ած. թշուառ, խեղճ։ չուել չզ. մեկնիլ, գաղթել, ճամբայ ելլել։ չուերթ գ. մեկնում, թռիչք։ չուկէտ գ. մեկնակէտ; հիմնակէտ (տրամաբանութեան)։ չունեւոր ած. գ. չքաւոր, կարօտեալ։ չռել նրգ. լայն լայն բանալ (աչքերը)։ չտես ած. ծակաչք, անկուշտ։ չրթել նրգ. ակռաներով կուտը բանալ՝ ուտել; ուռեցքը նշդրակով պատռել։ չքանալ չզ. անհետանալ, անէանալ, ցնդիլ։ չքացում գ. փճացում, անէացում; (վախի) փարատում։ չքաւոր ած. գ. աղքատ, ընչազուրկ, տնանկ, կարիքաւոր։ չքաւորիլ չզ. աղքատանալ։ չքաւորութիւն գ. աղքատութիւն, թշուառութիւն։ չքմեղանք գ. արդարացումի խօսք (անհիմն)։ չքմեղել նրգ. անմեղ հանել, արդարացնել։ չքնաղ ած. գեղեցիկ, հրաշագեղ, աննման։ չքնաղագիւտ ած. հազուագիւտ, անստգիւտ։ չքնաղակերտ ած. գեղեցիկ շինուած, հոյակապ։ չքնաղատես ած. սիրուն տեսքով։ չքնաղութիւն գ. գեղեցկութիւն, սիրունութիւն։ պագ գ. համբոյր, պաչիկ։ պագնել նրգ. համբուրել, պաչել։ պագշոտ ած. ցանկասէր, վաւաշոտ, յայրատ։ պալատ գ. ապարանք, իշխանական բնակարան; արքունիք։ պալատական գ. պալատի պաշտօնեայ, արքունիքի անդամ։ պալատական ած. պալատի յատուկ։ պալար գ. ախտաւոր ուռեցք, թարախոտ վէրք։ պախարակել նրգ. այպանել, կշտամբել, պարսաւել։ պախարակութիւն գ. կշտամբանք, պարսաւ։ պախճաւանդ գ. (կնոջական) լանջապան, սեղմիրան։ պախուրց գ. սանձ, երասանակ։ պախրա գ. այծեամ, եղնիկ։ պախրէ գ. նախիր, արջառ; ստացուածք, դրամ։ պակաս ած. թերի, անխելք; նուազ։ պակասամիտ ած. գ. խելքը պակաս, յիմար։ պակասաւոր ած. թերի, անկատար։ պակասուրդ գ. հաշուի բաց (տէֆիսիթ)։ պակասորդ գ. հաշուի բաց (տէֆիսիթ)։ պակասութիւն գ. թերութիւն, արատ; չգոյութիւն։ պակավաճառ գ. գոհարավաճառ։ պակշիլ չզ. սիրահարուիլ; ցանկալ։ պակուցիչ ած. սարսափելի, ահարկու։ պակուցում գ. սարսափ, սոսկում։ պակսիլ չզ. նուազիլ, բացակայիլ; թերանալ, չբաւել։ պահ գ. ատեն, միջոց; դասաժամ; պահակի ժամ; պահեստ։ պահածոյ ած. գ. գոց տուփերու մէջ պահուած պատրաստ սնունդ; պահեստի դրուած։ պահակ գ. պահապան, գիշերապահ, դէտ (ռազմական)։ պահակագունդ գ. պաշտպան; հսկող գունդ։ պահակազօրք գ. պահակ դրուած զօրք։ պահակախումբ գ. պահակներու անձնակազմ՝ խումբ։ պահականոց գ. պահակ խումբի կացարան։ պահակութիւն գ. պահապանութիւն; հսկում։ պահամիջոց գ. դասամիջոց; պահ փոխելու միջոց։ պահանոց գ. կարճ բանտարկութեան տեղ։ պահանջ գ. կարիք, առնելիք; խնդրանք, բողոք։ պահանջատէր ած. իրաւատէր, պահանջելու իրաւունք ունեցող, պարտապահանջ, պարտատէր։ պահանջել նրգ. իբր իրաւունք ուզել; կարօտիլ։ պահանջկոտ ած. մանրամասն հետապնդող, բծախնդիր։ պահանջք գ. կարիք, անհրաժեշտութիւն; հարկադրանք։ պահապան գ. պաշտպան, հսկող; խնամակալ։ պահարան գ. դարան; պահպանակ (նամակի, թուղթի)։ պահացոյց գ. ժամանակացոյց, պահացուցակ։ պահացուցակ գ. դասապահերու ցուցակ։ պահել նրգ. ծածկել, սքօղել, թաքցնել; հսկել, պատսպարել, հոգալ; մէկ կողմ դնել, վերապահել; ծոմ՝ պահք բռնել։ պահեստ գ. մթերանոց, շտեմարան; հոն պահուած ապրանք, մթերք; նեղ պարագաներու վերապահուած (ուժ, գործիք)։ պահեցողութիւն գ. ծոմապահութիւն (նաեւ բուժական)։ պահծու գ. պահածոյ։ պահուըտիլ չզ. ծածուկ տեղ մտնել, թաքնուիլ։ պահուըտուք գ. պահուըտելու արարք, աչքկապուկ։ պահպանակ գ. պահպանող ծրար, պատեան (ձեռագիրի)։ պահպանել նրգ. հսկել, պաշտպանել; պահել։ պահպանիչ գ. պաշտպանութիւն հայցող աղօթք։ պահպանողական ած. գ. աւանդապաշտ, հինի կողմնակից։ պահպանութիւն գ. հսկողութիւն, խնամք։ պահպանում գ. պահում, պաշտպանում։ պահք գ. միսի եւ իւղի պահեցողութիւն, պաս։ պաղ ած. ցուրտ, սառն, անզգայ։ պաղապուր գ. անհաղորդ, սիրտը պաղ, պաղզաւակ։ պաղառութիւն գ. ցրտառութիւն, պաղ առնելը։ պաղատագին ած. աղաչական, աղերսալի, թախանձագին։ պաղատական ած. աղաչական։ պաղատանք գ. աղաչանք, աղերսանք։ պաղատիլ չզ. սրտանց խնդրել, աղերսել, թախանձել։ պաղարիւն ած. դիւրաւ չայլայլող, սառնասիրտ։ պաղարիւնութիւն գ. սառնասրտութիւն, վտանգի մէջ հանդարտութիւն։ պաղզաւակ գ. պաղապուր, պաղբերան։ պաղիլ չզ. սառիլ, մսիլ; եռանդէ պակսիլ։ պաղլեղ գ. քիմիական աղ, արզն, շիպ։ պաղորակ ած. սառնորակ։ պաղութիւն գ. ցուրտ; անտարբերութիւն; գժտութիւն։ պաղպաղակ գ. սառնանուշ։ պաղպաջել չզ. փայլ արձակել (հարթ մակերեսի)։ պաղպաջուն ած. ողորկ ու փայլուն, պսպղուն։ պաճար գ. պախրէ։ պաճարախտ գ. անասուններու հիւանդութիւն։ պաճուճանք գ. զարդարանք, պչրանք (աւելորդ)։ պաճուճապատանք գ. պուպրիկ, խամաճիկ։ պաճուճել նրգ. զարդարել, պճնել։ պայազատ գ. իշխանական ժառանգորդ զաւակ։ պայթակ գ. (երեխաներու) պայթող խաղալիք։ պայթիլ չզ. պոռթկալ, ճաթիլ։ պայթիւն գ. ճայթիւն, տրաքոց։ պայթում գ. պայթիլը, պայթիւն։ պայթուցիկ ած. լարուած՝ պայթելու մօտ (կացութիւն)։ պայթուցիկ գ. պայթակ։ պայլ գ. միջին դարուն հիւպատոսական տիտղոս։ պայծառ ած. լուսաւոր, ջինջ, շէնշող։ պայծառակերպութիւն գ. այլակերպութիւն (վարդավառ)։ պայծառանալ չզ. լուսազարդուիլ, շէննալ; յստականալ, պարզուիլ; փառաւորուիլ, զուարթանալ։ պայծառատես ած. յստակամիտ։ պայծառացում գ. փառաւորում, բարեզարդում։ պայծառութիւն գ. յստակութիւն; բարգաւաճում; զուարթ լոյս։ պայման գ. առաջարկ՝ համաձայնութիւն; պարագայ։ պայմանագիր գ. դաշնադրութիւն, համաձայնագիր։ պայմանագրել նրգ. գրաւոր պայման դնել, դաշինք կնքել; համաձայնիլ։ պայմանագրութիւն գ. պայմանագիր։ պայմանադրական ած. պայմանով ընդունուած, պայմանէ կախում ունեցող։ պայմանադրութիւն գ. ընդունուած պայման՝ համաձայնութիւն։ պայմանաժամ գ. պայմանի գործադրման ժամկէտ։ պայմանական ած. պայմանի կապուած, պայմանի յարմարող։ պայմանաւոր ած. պայման ունեցող, թէական։ պայմանաւորել նրգ. բանի մը գոյութեան պայման ծառայել։ պայմանաւորուիլ չզ. փոխադարձ պայմաններ դնել եւ ընդունիլ; ժամադրուիլ։ պայմանաւորում գ. պայմանաւոր համաձայնութիւն՝ երաշխաւորում։ պայուսակ գ. շագոյր, բակեղէթ։ պայռիք գ. նետի երկճիւղ վերջաւորութիւնը։ պայտ գ. գրաստի ոտքին ներքեւ գամելու երկաթ։ պայտաձեւ ած. պայտի ձեւով, կիսաբոլոր։ պայտար գ. պայտ շինող ու գամող։ պայտել նրգ. պայտ անցընել, լուսնել։ պայքար գ. կռիւ, վէճ, մաքառում, մրցում։ պայքարիլ չզ. մարտնչիլ, մաքառիլ; ընդդիմանալ։ պանդխտիլ չզ. երկրէն դուրս մնալ, նժդեհիլ։ պանդխտութիւն գ. օտարութիւն, նժդեհութիւն։ պանդոկ գ. իջեւան, օթեւան։ պանդոկապետ գ. պանդոկի տէրը, գլխաւորը։ պանդոյր ած. անխելք, անմիտ։ պանդուխտ գ. հայրենիքէ հեռու, նժդեհ։ պանթէոն գ. աստուածներու միատեղ մեհեան; երեւելի մարդոց վերապահուած դամբան։ պանիր գ. մակարդուած կաթէ հանուած սնունդ։ պանծալ չզ. պարծիլ, փառաւորուիլ։ պանծալի ած. գովելի, պարծենալի, փառաբանելի։ պանծացում գ. փառաբանութիւն, ներբող, փառք։ պաշար գ. պահեստի պարէն; աշխատանքի նախանիւթ։ պաշարել նրգ. շրջապատել, օղակել։ պաշարում գ. շրջապատում, օղակում։ պաշտամունք գ. աստուծոյ մատուցուած յարգանք՝ աղօթք (խմբական); խոր սէր, երկրպագութիւն։ պաշտել նրգ. դաւանիլ, երկրպագել; խոր սիրել։ պաշտելի ած. նուիրական, խնկելի, անչափ սիրելի։ պաշտում գ. պաշտելը։ պաշտպան գ. հովանի, թիկունք, խնամակալ, կողմնակից։ պաշտպանեալ գ. մէկու մը պաշտպանութիւնը վայելող։ պաշտպանել նրգ. դէմ դնելով պահպանել, պատսպարել; նեցուկ կենալ, ջատագովել։ պահպանող գ. պահպանող, ջատագով, փաստաբան։ պահպանողական ած. պաշտպանութեան վերաբերող; ոչ-յարձակողական։ պաշտպանողական գ. ջատագովական։ պաշտպանութիւն գ. հովանի, խնամք; ջատագովութիւն։ պաշտօն գ. դիրք, գործ, դեր, ստանձնուած պարտականութիւն; արարողութիւն, ծէս։ պաշտօնագիր գ. պաշտօնական գրութիւն՝ վկայական։ պաշտօնազուրկ ած. պաշտօնէ հեռացուած, պաշտօնանկ։ պաշտօնազրկել նրգ. պաշտօնէ հեռացնել։ պաշտօնաթերթ գ. պաշտօնական ձայն, խօսնակ, բանբեր։ պաշտօնակալ գ. պաշտօնատար, պաշտօն ստանձնած անձ։ պաշտօնական ած. օրինական, վաւերացուած; հանդիսաւոր, ոչ-մտերմական։ պաշտօնականացնել նրգ. պաշտօնական դարձնել, օրինական բնոյթ տալ։ պաշտօնականութիւն գ. պաշտօնական յարաբերութիւն։ պաշտօնակից գ. նոյն պաշտօնը վարող։ պաշտօնանկ ած. պաշտօնազուրկ, գահընկէց։ պաշտօնավարել չզ. պաշտօն ստանձնել (հիմնարկի մէջ)։ պաշտօնատար գ. ած. պաշտօնի պատասխանատու, պաշտօնեայ, պաշտօնակալ, ծառայող։ պաշտօնատարութիւն գ. սպասարկութիւն։ պաշտօնատեղի գ. պաշտօն կատարելու վայր։ պաշտօնեայ գ. պաշտօնի մէջ ծառայող։ պաշտօնէութիւն գ. հաստատութեան պաշտօնեաներու մարմին, անձնակազմ։ պաչ գ. պաչիկ, համբոյր։ պաչել նրգ. համբուրել, պագնել։ պաչիկ գ. համբոյր, պագ։ պապ գ. մեծ հայր, նախնիք; կաթողիկէ եկեղեցիի ընդհանուր պետ, քահանայապետ։ պապակ գ. բուռն ծարաւ՝ փափաք։ պապական ած. պապին վերաբերեալ, հռոմէական։ պապակիլ չզ. սաստիկ ծարաւիլ, տոչորիլ։ պապանձիլ չզ. լեզուն կապուիլ, կարկամիլ։ պապանձում գ. (յուզումէ) խօսելու անզօրութիւն, ըմբերանում։ պապաչել չզ. այծի, կապիկի ձայն հանել։ պապենական ած. հօրենական, հնամենի։ պապենի ած. հօրենական, հնամենի։ պապիրոս գ. եգիպտական բոյս՝ իբր թուղթ ծառայող։ պապուկ գ. բարի ծերուկ; մեծ հայրիկ։ պառակ գ. խումբ (հօտերու); շերտ (միսի)։ պառական գ. որսական շուներու խումբ։ պառակտիլ չզ. իրարմէ բաժնուիլ, հերձուիլ, ջլատուիլ։ պառակտիչ ած. գ. բաժանում՝ կռիւ յառաջ բերող։ պառակտում գ. բաժանում, հերձուած, երկպառակութիւն։ պառաւ գ. ծեր կին։ պառաւիլ չզ. ծերանալ, զառամիլ։ պառկիլ չզ. մահիճ մտնել, տարածուիլ, փռուիլ (գետին)։ պաս գ. պահք։ պասեք գ. հրէական զատիկ։ պասկուճ գ. անգղաձեւ թռչուն, կորճ։ պաստառ գ. կերպաս, լաթ; շարժանկարի կամ հեռատեսիլի լուսարձակումի խորք (էքրան)։ պաստառակալ գ. պատանք (մեռելի), սաւան։ պաստեղ գ. անուշեղէն՝ պատրաստուած ալիւրով եւ խաղողի քաղցուով։ պասքիլ չզ. սաստիկ տոչորիլ, պապակիլ։ պատ գ. որմ, (բաժնող) միջնորմ։ պատահական ած. մերթ պատահող, դիպուածական։ պատահականութիւն գ. անակնկալ; դիպուած։ պատահար գ. միջադէպ, դիպուած; արկած։ պատահիլ չզ. հանդիպիլ, բախիլ; տեղի ունենալ։ պատահմունք գ. բախտի բերում, զուգադիպութիւն։ պատահում գ. իրարու հանդիպում, զուգադիպում։ պատաղիլ չզ. զբաղիլ (աննշան բաներով) եւ ուշանալ։ պատաղիճ գ. մագլցող բոյս, պատատուկ; որթի ծիլ։ պատանդ գ. իբր գրաւ պահուած գերի։ պատանդել նրգ. պատանդ պահել, արգելքի տակ դնել։ պատանեակ գ. պզտիկ տղայ։ պատանեկութիւն գ. մանկութենէ երիտասարդութիւն անցնելու տարիք։ պատանի գ. երիտասարդութեան հասնող տղայ, պարմանի։ պատանութիւն գ. տղայութիւն, պարմանութիւն։ պատանք գ. սպիտակ սաւան (մեռել փաթթելու)։ պատանքել նրգ. (մեռելը) սպիտակ սաւանով ծածկել։ պատառ գ. փռուած կտոր, բրդոն (հացի), ծուէն (զգեստի)։ պատառաբոյծ գ. ձրիակեր, պնակալէզ։ պատառաքաղ գ. պատառը բերան տանող գործիք։ պատառիկ գ. ամբողջութենէ մնացած կտոր; փոքր կտոր։ պատառոտի գ. ցնցոտի, բզիկ բզիկ։ պատառուն ած. պատռուած վիճակի մէջ, բզքտուած։ պատասխան գ. հարցումի հակադարձող խօսք։ պատասխանատու ած. գ. երաշխաւոր, ղեկավար, յանձնառու։ պատասխանատուութիւն գ. պատասխանատու անձի վիճակ, յանձնառութիւն։ պատասխանել նրգ. պատասխան տալ։ պատատ գ. ծրար, կապոց։ պատատել նրգ. ծրարել, փաթթել, ծալել։ պատատուկ գ. բաղեղ, մագլցող բոյս, պատատիճ։ պատարագ գ. ս. սեղանի վրայ մատուցուող զոհ (քրիստոս); զոհի նուէր։ պատարագամատոյց գ. խորհրդատետր, պատարագի աղօթքներու գիրք։ պատարագել նրգ. պատարագ մատուցանել։ պատարագիչ ած. գ. պատարագ մատուցանող (հոգեւորական)։ պատարագուց գ. փոխան պատարագի՝ նուէր, ժամուց։ պատարուն ած. առլի, լեփ լեցուն, յորդուն։ պատգամ գ. վեհ խօսք, արքունի վճիռ; հրաման, կարգախօս։ պատգամաբեր գ. բանբեր, պատգամ հասցնող։ պատգամաւոր գ. պատուիրակ, դեսպան։ պատգամաւորութիւն գ. պատուիրակութիւն, դեսպանական հանգամանքով երթեւեկ։ պատգամել նրգ. պատգամ արձակել; աւանդ տալ։ պատգարակ գ. հիւանդ փոխադրելու ձեռնատար մահիճ։ պատեան գ. պահպանող ծածկոց կամ կեղեւ; սուրի աման։ պատել նրգ. պատ քաշել, պաշարել; փաթթել, համակել։ պատեհ ած. յարմար, պատշաճ, դիպուկ։ պատեհապաշտ ած. շահի համեմատ դիրք՝ սկզբունք փոխող։ պատեհապաշտութիւն գ. պատեհապաշտի հոգեբանութիւն՝ արարք։ պատեհութիւն գ. առիթ, դիպուած; յարմարութիւն։ պատենազէն ած. զրահապատ, պատեանով զրահուած։ պատենաւոր ած. պատեան, զրահ, կեղեւ ունեցող։ պատերազմ գ. ռազմ, ճակատամարտ, պայքար, մարտ։ պատերազմասէր ած. պատերազմ փնտռող, ռազմասէր։ պատերազմիլ չզ. կռուիլ, ճակատիլ, մարտնչիլ։ պատերազմիկ ած. գ. կռուող, զինուոր, ռազմիկ։ պատժամիջոց գ. պատիժ գործադրելու միջոց, պատիժ։ պատժապարտ ած. գ. յանցաւոր, պատիժի արժանացած։ պատժարան գ. պատիժ գործադրելու տեղ (բանտ, թիարան)։ պատժել նրգ. պատիժի ենթարկել, պատուհասել։ պատիժ գ. յանցանքի փոխարէն պարտադրուած զրկանք; փորձանք, պատուհաս։ պատիճ գ. քիթ՝ կնճիթ (փիղի), ծծող ցռուկ (միջատի); հունտի կեղեւ։ պատիր ած. խաբէական, սին։ պատիւ գ. մեծարանք, փառաբանութիւն, շուք; դիրք, վարկ; կուսութիւն (աղջկայ)։ պատկան ած. օրինաւոր, պատշաճ։ պատկանելիութիւն գ. սեփականութիւն, հպատակութիւն։ պատկանիլ չզ. սեփականութիւն ըլլալ, վերաբերիլ։ պատկառազդու ած. յարգանք պարտադրող։ պատկառանք գ. երկիւղալի յարգանք, ակնածանք, ամօթ։ պատկառելի ած. պատկառանքի արժանի; վեհաշուք։ պատկառիլ չզ. վսեմութենէն ակնածիլ; խպնիլ։ պատկեր գ. նկար, տեսարան; օրինակ, խորհրդանիշ։ պատկերազարդ ած. պատկերներով զարդարուած, նկարազարդ։ պատկերալից ած. պատկերներով խօսող (ոճ)։ պատկերահան գ. դիմանկարիչ; լուսանկարիչ։ պատկերահանում գ. լուսանկարում (ֆիլմի)։ պատկերամարտ գ. աղանդաւոր, որ դէմ է սուրբ պատկերներու՝ զանոնք կուռք նկատելով։ պատկերամարտութիւն գ. պայքար սուրբ պատկերներու դէմ՝ իբր կուռքերու դէմ; ծիծաղելի խաչակրութիւն։ պատկերանալ չզ. ներկայանալ, պատկերուիլ, երեւիլ։ պատկերասրահ չզ. նկարներու ցուցասրահ։ պատկերասփիւռ գ. հեռատեսիլ (թէլէվիզիոն)։ պատկերասփռել նրգ. հեռատեսիլէն սփռում կատարել։ պատկերասփռում գ. հեռատեսիլէ հաղորդում։ պատկերացնել նրգ. մտքին առջեւ ներկայացնել, երեւակայել։ պատկերացում գ. մտքի մէջ ներկայացում, հեռանկար։ պատկերաւոր ած. փոխաբերական։ պատկերել նրգ. նկարել, երեւակայել, պատկերացնել։ պատճառ գ. շարժառիթ, հիմք; (կեղծ) պատրուակ։ պատճառաբանել չզ. տրամաբանել, փաստարկութիւն ընել։ պատճառաբանութիւն գ. տրամաբանութիւն, փաստարկութիւն։ պատճառել նրգ. առթել, պատճառ ըլլալ։ պատճէն գ. կրկին օրինակը (նամակի, փաստաթուղթի)։ պատմաբան գ. պատմութեան հմուտ։ պատմագէտ գ. պատմութիւն ուսումնասիրող։ պատմագիտութիւն գ. պատմութեան հայող գիտութիւն։ պատմագիր գ. պատմիչ հեղինակ։ պատմագիրք գ. պատմութեան գիրք՝ երկ։ պատմագրութիւն գ. պատմութեան արձանագրում։ պատմական ած. յիշատակելի, վաղեմի, վաւերական; գրաբարի հոլով մը, որուն իմաստն է «մասին»։ պատմականութիւն գ. պատմական հարազատութիւն։ պատմահայր գ. պատմագրութեան հայր (մ. խորենացի)։ պատմաշրջան գ. պատմական որոշ շրջան, ժամանակաշրջան։ պատմավէպ գ. պատմական վէպ։ պատմել նրգ. զրուցել, տեղեկացնել, պատմագրել։ պատմիչ գ. պատմագիր։ պատմուածք գ. գրական զրոյց, նորավէպ։ պատմութիւն գ. պատմագրութիւն; զրոյց, վէպ։ պատմուճան գ. լայն, միակտուր հագուստ, պարեգօտ։ պատնէշ գ. պաշտպանութեան պատ, պատուար։ պատշաճ ած. յարմար, վայել։ պատշաճիլ չզ. յարմարիլ։ պատշաճութիւն գ. յարմարութիւն, վայելչութիւն։ պատշգամ գ. տունի դուրս երկարող մաս (պալքոն)։ պատշգամբ գ. տունի դուրս երկարող մաս (պալքոն)։ պատշիր գ. պետական հիւրընկալութեան կարգուսարք; վաւերագիր։ պատուաբեր ած. պատիւ բերող։ պատուագիր գ. գովասանական - գնահատական գիր՝ վկայական; գրային նշան։ պատուազրկել նրգ. անպատուել, վարկաբեկել։ պատուախնդիր գ. իր պատուին հանդէպ նախանձաւոր։ պատուական ած. ընտիր, թանկագին, փառաւոր։ պատուանդան գ. արձանի կամ գրասեղանի բարձր յատակ։ պատուանշան գ. շքանշան, գնահատանք յայտնող նշան։ պատուանուն գ. տիտղոս (պատուաւոր)։ պատուասիրել նրգ. հիւրասիրել, մեծարել։ պատուասիրութիւն գ. մեծարանք; փառամոլութիւն։ պատուաստ գ. տունկերու միացում; շիճուկի ներարկում։ պատուաստել նրգ. ճիւղ մը ուրիշ բունի վրայ մշակել; ախտի դէմ դեղել։ պատուաստիճան գ. պատուի՝ փառքի աստիճան, տիտղոս։ պատուար գ. կասեցնող պատ, թումբ։ պատուարժան ած. պատիւի արժանի, մեծարգոյ։ պատուաւոր ած. պատիւով ապրող, պատուաբեր։ պատուել նրգ. յարգել, մեծարել։ պատուելի գ. հայ աւետարանական քարոզիչ։ պատուելի ած. յարգելի, մեծարելի։ պատուէր գ. ապսպրանք, յորդոր, հրահանգ։ պատուիրակ գ. պատգամաւոր, պաշտօնական դեսպան։ պատուիրակութիւն գ. պատուիրակներու անձնակազմ; պատգամաւորութիւն։ պատուիրան գ. պատուէր, ուղեգիծ (աստուծմէ տրուած)։ պատուիրանազանց ած. պատուիրանի դէմ գործող։ պատուիրել նրգ. յորդորել, հրահանգել; յանձնարարել։ պատուհան գ. լուսամուտ։ պատուհաս գ. պատիժ, չարիք, փորձանք։ պատուհասել նրգ. պատժել, հարուածել։ պատուտակ գ. մագլցող բոյս; ծալք, օձանման թեւ։ պատռել նրգ. ճեղքել, հերձել; բզքտել, յօշոտել։ պատռուածք գ. ճեղք, բացուածք։ պատռտել նրգ. մանր մանր պատռել, ծուատել, գզգզել։ պատսպարան գ. ապաստան, հովանի, ծածկոյթ։ պատսպարել նրգ. ապաստան տալ, ծածկել՝ պահել։ պատրանաթափ ած. պատրանքներէ բուժուած, հիասթափ։ պատրանք գ. ցնորք, խաբկանք, խաբէական երեւոյթ։ պատրաստ ած. տրամադիր, տրամադրելի, ի վիճակի։ պատրաստաբան գ. պատասխանը շուտ յարմարցնող։ պատրաստակամ ած. յօժարակամ, տրամադիր։ պատրաստակամութիւն գ. բարի յօժարութիւն, բարեացակամութիւն։ պատրաստել նրգ. հայթայթել, հանդերձել, սարքել; տրամադրել, մարզել։ պատրաստի ած. պատրաստ վիճակի մէջ։ պատրաստութիւն գ. կազմաւորում, սարքում; միջոցառում։ պատրել նրգ. խաբել (հմայելով), մոլորեցնել։ պատրիարք գ. եկեղեցապետ, եպիսկոպոսապետ։ պատրիարքարան գ. պատրիարքական կայք։ պատրիարքութիւն գ. պատրիարքի իշխանութիւն, նոյն իշխանութեան տարածք։ պատրիկ գ. յոյն իշխանական տիտղոս։ պատրոյկ գ. կանթեղի, մոմի վառող թել; լուցան։ պատրոյգ գ. կանթեղի, մոմի վառող թել; լուցան։ պատրուակ գ. կեղծ պատճառ կամ արդարացում, դիմակ։ պատրուակել նրգ. կեղծ պատճառ բերել։ պատրուճակ գ. զոհուելու եւ ուտուելու կենդանի (մաքի)։ պար գ. մարմնի եղանակաւոր շարժում, կայթ, կաքաւ; խումբ, դաս; լեռնաշղթայ, շարք։ պարագայ գ. հանգամանք, մանրամասնութիւն; ազգական։ պարագայական ած. պարագայ կազմող, եղանակաւորիչ։ պարագիծ գ. շրջագիծ, եզերող գիծ։ պարագլուխ գ. ղեկավար, գործօն պետ։ պարագծել նրգ. գիծով պարփակել, շրջագծել։ պարագրել նրգ. ամփոփել՝ պատել, պարփակել։ պարախումբ գ. պարեր ներկայացնող խումբ։ պարածածկոյթ գ. չորս կողմէ ծածկուած ըլլալը։ պարականոն ած. կանոնէ դուրս ձգուած։ պարակից գ. պարընկեր; նոյն դասի պատկանող։ պարակցիլ չզ. խումբի միանալ, դասակցիլ; միատեղ պարել։ պարահանդէս գ. պարանցիկ հաւաքոյթ, պարերեկոյթ։ պարան գ. չուան, ճոպան։ պարանաձգութիւն գ. պարան քաշելու մարզախաղ։ պարանոց գ. վիզ, ճիտ։ պարանցիկ ած. գ. պարով ժամանցուած (երեկոյթ)։ պարապ ած. դատարկ, սին, զուր; թափուր։ պարապիլ չզ. զբաղիլ, ժամանցել։ պարապմունք գ. զբաղմունք, ժամանց, գործ։ պարապորդ ած. անզբաղ, ազատ (ժամ)։ պարապութիւն գ. դատարկութիւն, ունայնութիւն; պարապ միջոց։ պարապում գ. զբաղում, ժամանց։ պարապուրդ գ. անզբաղ օրեր, ժամեր, արձակուրդ։ պարառական ած. պարփակող; գրաբարի հոլով, որուն իմաստն է «շուրջը»։ պարասրահ գ. պարելու սրահ՝ դահլիճ։ պարարակ ած. գիրուկ։ պարարել նրգ. կշտացնել, լիացնել, սփոփել։ պարարուեստ գ. պարական արուեստ։ պարարուն ած. յագեցած, լեցուն։ պարարտ ած. գէր, թանձրամիս; բերրի, արգաւանդ։ պարարտանալ չզ. գիրնալ; բերրի՝ արգասաւոր դառնալ։ պարարտանիւթ գ. պարարտացնող աղբ։ պարարտութիւն գ. գիրութիւն; բեղմնաւորութիւն։ պարաւանդ գ. կապ, շղթայ։ պարաւանդել նրգ. կապել, կաշկանդել։ պարբերաբար մկ. ընդհատուած ժամանակով։ պարբերագիրք գ. ազատ ժամանակամիջոցով հրատարակուող գիրք կամ թերթ։ պարբերաթերթ գ. ազատ ժամանակամիջոցով հրատարակուող գիրք կամ թերթ։ պարբերական գ. պարբերաթերթ։ պարբերական ած. որոշեալ ժամանակներով կատարուող։ պարբերութիւն գ. նախադասութեան կամ խօսքի շրջան՝ ամբողջութիւն։ պարգեւ գ. ընծայ, վարձատրութիւն, շնորհք; մրցանակ։ պարգեւաբաշխութիւն գ. պարգեւներու կամ մրցանակներու բաշխում, հանդիսութիւն։ պարգեւագիր գ. տրուած պարգեւի վկայագիր, ընծայագիր։ պարգեւատու գ. պարգեւ տուող, վարձատրող։ պարգեւատրել նրգ. պարգեւ տալ, վարձատրել։ պարգեւել նրգ. շնորհել, ընծայել, օժտել։ պարեգօտ գ. մարմինը հասակն ի վար ծածկող հագուստ, պատմուճան, թիկնոց (զինուորի)։ պարել չզ. կայթել, կաքաւել։ պարեխ գ. ցցուն ժայռ, լերան ցցուն մաս։ պարեղանակ գ. պարային երաժշտութիւն։ պարերգակ ած. պարային եղանակ երգող՝ նուագող։ պարերգ գ. պարեղանակի երաժշտութիւն։ պարերգութիւն գ. պարեղանակի երաժշտութիւն։ պարզ ած. ջինջ, զուտ; անմեղ, անկեղծ; ոչ բարդ, յայտնի, անզարդ, անպաճոյճ։ պարզաբանել նրգ. մեկնել, լուսաբանել, յստակել։ պարզաբանութիւն գ. լուսաբանութիւն, մեկնութիւն; յստակ խօսուածք։ պարզամիտ ած. դիւրաւ խաբուող, միամիտ։ պարզամտութիւն գ. աննենգութիւն, դիւրահաւանութիւն։ պարզատես ած. յստակատես։ պարզատոմար գ. եկեղեցական տօներու համառօտ տոմար։ պարզել նրգ. լուսաբանել, դիւրացնել; տարածել, երկարել (ձեռք), ծածանել (դրօշ); զտել, յստակել։ պարզեցում գ. յստակացում, դիւրացում։ պարզիլ չզ. հոսիլ, տարածուիլ, զտուիլ, յստականալ։ պարզկայ ած. գ. պայծառ եղանակի ընկերացող ցուրտ։ պարզորոշ ած. բացայայտ, անշփոթ։ պարզութիւն գ. բնականութիւն; յստակութիւն; միամտութիւն։ պարզունակ ած. պարզ, բնական, անկաշկանդ։ պարէն գ. ապրուստ, ուտելիք, պաշար՝ երկար օրերու։ պարէնամթերք գ. ուտեստեղէնի պաշար։ պարէնատոմս գ. չափով բաժանուող պարէնի տոմս։ պարէնաւորել նրգ. պարէն ապահովել կանխապէս։ պարէնաւորում գ. պարէնի հայթայթում (բանակի)։ պարէտ գ. վերակացու իշխան։ պարէտային ած. (ժամ) ուր արգիլուած է շրջագայիլ (պատերազմի կամ պաշարողական օրերուն)։ պարընկեր գ. միասին պարող, պարի ընկեր։ պարթեւ ած. հսկայ, յաղթանդամ (հասակ); ցեղ մը։ պարիկ գ. բարի ոգի, յաւերժահարս։ պարիսպ գ. արտաքին պատ (ամրոցի)։ պարծանք գ. փառք, պատիւ; յոխորտանք։ պարծենալ չզ. պարծիլ, հպարտանք զգալ; սոնքալ։ պարծենկոտ ած. գ. ինքնահաւան, անձնագով, սնապարծ։ պարծենկոտութիւն գ. սնապարծութիւն։ պարծիլ չզ. պանծալ, ձիրքերը դրուատել, պարծենալ։ պարկ գ. տոպրակ։ պարկեշտ ած. զգաստ, համեստ; պատուաւոր, անկաշառ։ պարկեշտութիւն գ. զգաստութիւն; անխարդախութիւն։ պարկուճ գ. թարմ ընդեղէնի դուրսի կեղեւ, պատեան։ պարման գ. հասուն պատանի, երիտասարդ։ պարմանի գ. հասուն պատանի, երիտասարդ։ պարմանուհի գ. երիտասարդ օրիորդ։ պարոյկ գ. հարցման նշան (՞)։ պարոյր գ. շրջանակ, ծիր; սահման, շրջան։ պարոն գ. տիար; դասատու; իշխանական տիտղոս։ պարուհի գ. կին պարող։ պարունակ գ. տարածուն շրջանակ, բովանդակող միջոց։ պարունակել նրգ. բովանդակել, ընդգրկել։ պարունակութիւն գ. բովանդակութիւն, խորք։ պարուսոյց գ. պար սորվեցնող՝ դասատու։ պարուտակ գ. բարակ մաշկ (ուղեղի), թաղանթ (աչքի)։ պարուրել նրգ. պատել, համակել, շրջապատել։ պարուրանք գ. փաթթուող ծածկոյթ (նորածինի)։ պարպատիլ չզ. լիութենէն պատռիլ (տոպրակի, ցանցի)։ պարպել նրգ. դատարկել; (կրակ) արձակել; լքել՝ քաշուիլ (տեղէ մը)։ պարպում գ. (զօրքերու) հեռացում, դատարկում։ պարս գ. մեղուներու խումբ, մեղուապար։ պարսամայր գ. մեղուամայր, փեթակի թագուհի։ պարսատիկ գ. ձեռքով քար նետելու չուանէ գործիք։ պարսաւ գ. մեղադրանք, յանդիմանութիւն, չեխ։ պարսաւագիր գ. պարսաւ պարունակող նամակ՝ գրութիւն։ պարսաւագիր ած. պարսաւ գրող։ պարսաւանք գ. կշտամբանք, մեղադրանք։ պարսաւել նրգ. կշտամբել, մեղադրել, այպանել։ պարսաքար գ. պարսատիկի քար։ պարսել նրգ. վեր արձակել, պարսաքար նետել։ պարսմայր գ. փեթակի թագուհի։ պարսպապատ ած. պարիսպով պատուած։ պարսպապատել նրգ. պարիսպով գոցել՝ ամրացնել։ պարսպել նրգ. պարիսպ կանգնել, ամրացնել։ պարտ ած. հաշտ, պատշաճ, պարտական։ պարտադիր ած. ստիպողական, հարկադրիչ։ պարտադրանք գ. ստիպում, հարկադրանք, ճնշում։ պարտադրել նրգ. ստիպել, հարկադրել, բռնադատել։ պարտազանց ած. պարտականութիւնը զանց ընող։ պարտազանցութիւն գ. պարտականութեան զանցառում։ պարտական ած. պարտաւոր; շնորհապարտ։ պարտականութիւն գ. խիղճի պարտք; պաշտօն, գործ; հրահանգ, դաս։ պարտահատոյց ած. պարտքը վճարող։ պարտաճանաչ ած. իր պարտականութեան գիտակից։ պարտամուրհակ գ. պարտքի վկայագիր, պարտատոմս։ պարտապահանջ ած. պարտք պահանջող, պարտատէր։ պարտապան ած. պարտք առած, պարտառու։ պարտապանաց ած. այլանդակ։ պարտառու ած. գ. դրամ փոխ առած (անձ)։ պարտասիլ չզ. յոգնիլ, յոգնելէ թուլնալ։ պարտասուն ած. յոգնած, խոնջած։ պարտատէր գ. փոխատու, պարտապահանջ։ պարտատոմս գ. պարտքի վկայագիր։ պարտաւոր ած. պարտքէ ստիպուած, պարտական։ պարտաւորել նրգ. ստիպել, հարկաւորել։ պարտաւորիչ ած. պարտադիր (տօն)։ պարտաւորութիւն գ. հարկադրանք, յանձնառութիւն։ պարտել նրգ. յաղթել, պարտութեան մատնել։ պարտէզ գ. ծաղկանոց, բուրաստան; բանջարանոց։ պարտիզպան գ. պարտէզի պատասխանատու։ պարտիլ նրգ. պարտական ըլլալ։ պարտկել նրգ. ծածկել, սքօղել; տակը առնել, յաղթել։ պարտութիւն գ. յաղթուիլը, նահանջ։ պարտուիլ չզ. յաղթուիլ։ պարտուողական ած. յուսալքուելու՝ զինաթափուելու հակամէտ։ պարտք գ. փոխ տալիք; պարտականութիւն։ պարփակ գ. ծիր, հովանի, շրջագիծ։ պարփակ ած. պաշտպանուած, շրջափակուած։ պարփակել նրգ. պատել, գրկել; բովանդակել։ պաքսիմաթ գ. կրկնեփ (պիսքուի)։ պեխ գ. պերեւեշտ, շրթներու վրայ բուսնող մազ։ պեղել նրգ. փորել, քրքրել։ պեղում գ. հողի տակ թաղուած աւերակները լոյս բերելու աշխատանք։ պենտեկոստէ գ. հոգեգալուստ։ պետ գ. առաջնորդող անձ, գլուխ։ պետական ած. պետութեան վերաբերող, կառավարական։ պետականացնել նրգ. անհատի ձեռնարկը պետութեան անցնել, ազգայնացնել։ պետականացում գ. ազգայնացում անհատական ձեռնարկի։ պետականութիւն գ. պետական վարչաձեւ, միջազգային ճանաչումով իշխանութիւն։ պետութիւն գ. կառավարութիւն, տէրութիւն։ պերեւեշտ գ. պեխ; մօրուքի հիւսուած գանգուրներ։ պերճ ած. փարթամ, շքեղ, փառաշուք։ պերճաբան ած. ճարտասան, հռետոր, վայելչախօս։ պերճաբանութիւն գ. ճարտասանութիւն, խօսելու դիւրութիւն։ պերճախօս ած. պերճաբան, ճարտասան։ պերճախօսութիւն գ. ճարտարախօսութիւն։ պերճաղիճ գ. պալատական հոմանուհի; հանրակին։ պերճանալ չզ. զարդարուիլ, պայծառանալ, ճոխանալ։ պերճանք գ. ճոխութիւն (աչքի), շռայլութիւն (զարդերու)։ պերճաշուք ած. փառահեղ, մեծահանդէս։ պերճիմաստ ած. ճոխ իմաստներով։ պերճութիւն գ. շքեղութիւն, փարթամութիւն։ պերոզակ գ. կապոյտ, ոչ թափանցիկ քար։ պզտիկ ած. փոքր, կարճ; չնչին, մանր։ պզտիկ գ. մանուկ, զաւակ, ձագ։ պզտիկնալ չզ. փոքրանալ, մանկանալ; նուազիլ, կարճնալ; ստորնանալ։ պզտիկութիւն գ. փոքրութիւն; ճղճիմութիւն։ պէս նխ. նման, համեմատ, յար։ պէս մկ. հազիւ թէ։ պէսպէս ած. զանազան, տեսակ տեսակ։ պէսպիսութիւն գ. այլազանութիւն։ պէտք գ. կարիք, պահանջք, հարկ։ պժգալ չզ. զզուիլ, գարշիլ, նողկալ։ պժգալի ած. գանելի, զզուելի։ պժգանք գ. զզուանք, նողկանք, գարշանք։ պիծակ գ. իշամեղու։ պիղծ ած. անսուրբ, հայհոյիչ, լկտի, գարշելի։ պինդ ած. ամուր, կարծր, զօրաւոր, սերտ։ պինչ գ. քիթի ծակերը՝ ուռած մասերով, ռունգ։ պիշ ած. սեւեռուն, ապշահար։ պիսակ գ. կէտ կէտ նշան, բիծ, խայտ, ծին (մորթի)։ պիսակաւոր ած. խատուտիկ, բծաւոր։ պիստակ գ. նուշի, կաղինի նման իւղոտ պտուղ։ պիստակենի գ. պիստակի ծառ։ պիտակ գ. թղթիկ՝ ցուցակագրելու; արուեստական որակում։ պիտակաւորել նրգ. պիտակ փակցնել։ պիտանաւոր ած. օգտակար, շահաբեր։ պիտանի ած. օգտաբեր, հարկաւոր։ պիտանութիւն գ. օգտակարութիւն, շահաբերութիւն։ պիտոյք գ. կարիք, հարկաւոր իրեր։ պիրկ ած. լարուած, ձիգ, սեղմ։ պլլել նրգ. փաթթել, ոլորել։ պլլոր գ. տերեւի մէջ փաթթուած կերակուր (սարմա)։ պլլուիլ չզ. փաթթուիլ, փարիլ։ պլշկիլ չզ. կպչիլ (աղտոտութենէն), վարակուիլ։ պլորել նրգ. փաթաթել ոլորելով։ պլուզ ած. կարճահասակ; կապոյտ աչուի։ պլպլալ չզ. տկար լոյսով փալփլալ; առկայծիլ։ պղատոնական ած. գաղափարային (սէր), օդային; պղատոնի վերաբերող։ պղերգ ած. ծոյլ, մեղկ, հեղգ։ պղինձ գ. կարմրագոյն մետաղ, դեղինը՝ արոյր; դրամի տեսակ։ պղծաբանութիւն գ. զազրախօսութիւն, հայհոյանք։ պղծագործութիւն գ. սրբապղծութիւն, պղծումի արարք։ պղծալից ած. հայհոյալից, գարշելի, զազրալից։ պղծել նրգ. արատաւորել, ապականել; բռնաբարել։ պղծութիւն գ. պիղծ արարք, ապականութիւն; բռնաբարութիւն։ պղծում գ. արատաւորում, բռնաբարում։ պղնձագոյն ած. պղինձի գոյնով։ պղնձագործ ած. պղինձի առարկաներ շինող։ պղնձեղէն գ. պղինձէ շինուած առարկաներ։ պղպեղ գ. համեմային բոյս, (կարմիր) դարապղպեղ։ պղպջալ չզ. ջուրի եռալը, պղպջակ արձակել։ պղպջակ գ. փրփուր, ջուրի բշտիկ։ պղտոր ած. աղօտ (լոյս), անմաքուր (ջուր), շփոթ (միտք)։ պղտորել նրգ. աղտոտել, աղօտել; խառնակել, խռովել։ պղտորիլ չզ. մթագնիլ, շփոթիլ, ամպոտիլ, կեղտոտիլ։ պղտորութիւն գ. աղօտութիւն, շփոթութիւն։ պղտորում գ. յստակութեան կորուստ, խառնակում։ պճեղ գ. պտուղի, սխտորի շերտ; ոտքի կճղակ։ պճինք գ. պչրանք, զարդարանք։ պճնազարդ ած. գեղեցկապէս զարդարուն։ պճնազարդել նրգ. գեղեցկապէս զարդարել, պճնել։ պճնամոլ ած. զարդարանքի մոլի։ պճնանք գ. անձի զարդարանք, պչրանք։ պճնասէր ած. զարդարուիլ սիրող, պչնասէր։ պճնել նրգ. զարդարել, պչրել։ պճնուհի գ. պճնասէր, ինքզինք արդուզարդի տուած կին։ պնակ գ. աման, սկաւառակ։ պնակալէզ ած. գ. հացկատակ, ձրիակեր, մակաբոյծ։ պնակիտ գ. քարէ գրատախտակ (սկսնակ աշակերտի); նկարչական տախտակ։ պնդագլուխ ած. յամառ, բթամիտ, կամապաշտ։ պնդակազմ ած. ամուր, հուժկու, ջլապինդ։ պնդաձիգ ած. զօրաւոր պրկուած (աղեղ)։ պնդանալ չզ. թանձրանալ, կարծրանալ։ պնդել նրգ. նոյնը շեշտել, յամառիլ; պնդացնել։ պնդերակութիւն գ. երակներու կարծրացում, կարծրախտ։ պնդերես ած. գ. ամօթ չզգացող, աներես։ պնդութիւն գ. կարծրութիւն, խտութիւն; մարսողական խանգարում։ պնդում գ. ստիպում, կրկնում։ պնչատ ած. քիթը պակաս, քիթը կտրած։ պշուցիչ ած. շլացուցիչ (սեւեռելէ); ապուշ դարձնող։ պոլոկել նրգ. կեղեւել, ստկել։ պոլոճիկ գ. երիկամունք։ պոկ գ. երգեհոնի փող։ պոկ ած. պոկուած, փրցուած։ պոկել նրգ. փորել հանել, խլել, փրցնել, անջատել։ պողովատիկ գ. պողպատ; պողպատէ սուր։ պողոտայ գ. քաղաքի մեծ փողոց։ պողպատ գ. ջրդեղուած երկաթ։ պողպատ ած. ամուր, տոկուն։ պողպատել նրգ. ամրացնել, զրահել։ պոչ գ. ագի, տտուն (հագուստի), ձետ։ պոչահարել նրգ. պոչով հարուած տալ։ պոչաւոր ած. գիսաւոր; ճիւղաւոր։ պոչիւն գ. եզի կանչ։ պոպոկ գ. ընկոյզ։ պոռալ չզ. գոչել, ուժգին կանչել; յանդիմանել։ պոռթկալ չզ. բուռն կերպով դուրս թափել, ժայթքիլ։ պոռթկում գ. ժայթքում; բուռն արտայայտութիւն; բռնկում։ պոռնիկ ած. գ. անհաւատարիմ՝ անառակ կին, բոզ։ պոռնկագիր գ. պոռնկագրութիւն ընող հեղինակ։ պոռնկագրութիւն գ. մերկանդամ ախորժակներ գրգռող գրականութիւն։ պոռնկածին ած. ապօրինի ծնունդ։ պոռնկիլ չզ. պոռնիկ դառնալ, խառնակիլ։ պոռնկութիւն գ. ամուսնական անհաւատարմութիւն, բոզութիւն։ պոռոտ ած. պոռացող, իրարու բախող (գոյներ)։ պոռոտախօս ած. գ. մեծխօսիկ, յոխորտախօս։ պոռոտախօսութիւն գ. մեծխօսիկութիւն, սնապարծութիւն։ պոռոց գ. պոռալու ձայն, գոչիւն, գոռոց, աղաղակ։ պոռչտալ չզ. պոռալ կանչել։ պոռչտուք գ. կռիւի պոռոց, աղաղակ, վայնասուն։ պոտիճ գ. լայն բերանով ջրաման։ պորմ գ. հովանոցաւոր պատշգամ; տաղաւարաձեւ շինութիւն։ պորտ գ. աղիքային հանգոյց փորին մէջտեղը; սերունդ։ պորտաբոյծ ած. որկրամոլ; անգործ ձրիակեր։ պորտակապ գ. նորածինը իր մօր կապող աղիք; զօդ։ պորտապար գ. պորտային շարժումներով պար։ պորփիւր գ. թափանցիկ մարմար՝ կարմիր կանաչ երակներով, ծիրանեքար։ պուէտ գ. քերթող, բանաստեղծ։ պուճուր ած. փոքրիկ, մանրիկ։ պուպրիկ գ. խաղալիքէ մանկիկ, խրձիկ։ պուտ գ. ումպ, կաթիլ; կովու զիստէն միս։ պուրակ գ. անտառ (փոքր), ծառերու խումբ։ պչրանք գ. զարդարում (հաւնուելու համար), նազանք։ պչրասէր ած. գ. զարդարուիլ սիրող, պճնասէր։ պչրիլ չզ. զարդարուիլ (հաւնուելու նպատակով), նազիլ։ պչրուհի գ. պչրասէր կին, պճնուհի։ պպզիլ չզ. ծունկերը ծալած՝ կէս նստիլ, կկզիլ; սմքիլ։ պպի գ. ոտքի բթամատ։ պռկունք գ. շրթունք, եզերք, (ամանի) պռոշ։ պռունկ գ. շրթունք, եզերք, (ամանի) պռոշ։ պռոյգ գ. հարսի դրամօժիտ։ պռստել նրգ. կնճռել։ պսակ գ. թագ, ապառօշ; ամուսնութիւն; աւարտ, մրցանակ; բակ (լուսնի), բաժակ (ծաղիկի)։ պսակադիր ած. պսակ տուող (յաղթողի, արքայի, հարսի)։ պսակադրել նրգ. թագադրել; ամուսնացնել։ պսակադրութիւն գ. պսակ դնելու արարողութիւն; հարսանիք, ամուսնութիւն; թագադրութիւն։ պսակալոյծ ած. պսակը լուծած կամ լուծող, ամուսնաթող։ պսակալուծում գ. ամուսնալուծում։ պսակաւոր ած. գ. վկայական շահած; թագ կրող։ պսակել նրգ. ամուսնացնել; պսակով զարդարել, յաջողութեամբ աւարտել։ պսակում գ. ջանքերու լրում։ պսպղալ չզ. շողշողալ, փայլիլ։ պսպղուն ած. շողշողուն, փալփլուն։ պտեղ գ. մատի մսուտ ծայրերը։ պտեր գ. բոյս (ֆուժեր)։ պտըտիլ չզ. զբօսնուլ, շրջագայիլ, ճեմել։ պտղաբեր ած. պտուղ տուող, պտղատու, բարեբեր։ պտղաբերութիւն գ. արգասաւորում; բերք։ պտղալից ած. պտուղներով լեցուն, պտղաւէտ։ պտղակալել չզ. պտղաւորուիլ։ պտղաման գ. պտուղ դնելու աման, մրգաման։ պտղասեղան գ. պտուղի սեղան; պտուղով հիւրասիրութիւն։ պտղայոյզ գ. պտուղի հիւթ՝ ջուր։ պտղատու ած. պտուղ տուող։ պտղաւէտ ած. պտղալի, պտղաբեր։ պտղաւորուիլ չզ. պտուղ կապել, արգասաւորուիլ։ պտղաքաղ գ. պտուղ հաւաքելու գործ, ժամանակ։ պտղիլ չզ. պտուղ ունենալ։ պտղունց գ. կսմթող մատներու պարունակութեան չափ։ պտոյտ գ. շրջագայութիւն, զբօսանք; դառնալը (գլխի)։ պտոյտք գ. շրջող հոսանք, շրջուն ելեւէջ, յորձանուտ։ պտուկ գ. հողէ աման; ստինքի ծայր, ծիլ։ պտուղ գ. միրգ; ծնունդ, բերք արդիւնք; արգասիք։ պտուտակ գ. դառնալով մտնող գամ; օդանաւի մղիչ։ պտուտկիլ չզ. շրջան ընել, դառնալ (գլխու)։ պտռել նրգ. (մատներով) փնտռել, պրպտել, որոնել։ պրակ գ. 16 էջնոց ծաւալ ունեցող տպագրական գործ։ պրիսմակ գ. լոյս երկբեկող ապակի։ պրծիլ չզ. ազատիլ, ճողոպրիլ, խոյս տալ; լմննալ։ պրկախտ գ. մարմնի՝ մկաններու պրկում տուող ախտ։ պրկել նրգ. լարել, սեղմել։ պրկոց գ. պրկող գործիք, տանջարան։ պրկում գ. լարում, կծկում, կարկամութիւն; բուռն ջանք, բռնութիւն։ պրպտել նրգ. հոս հոն փնտռել, խուզարկել։ պրպտում գ. փնտռտուք, որոնում։ ջախել նրգ. զարնել; գամել (փաստերով); բախել, փշրել։ ջախջախ ած. ջախջախուած, փշրուած։ ջախջախ գ. դուռ ծեծելու երկաթ։ ջախջախել նրգ. ճզմել, փշրել; խորտակել, յաղթահարել։ ջախջախում գ. խորտակում, կործանում; գէշ պարտութիւն։ ջահ գ. առաստաղէն կախուած լապտերներու խումբ; դիւրավառ նիւթի մը ծայրին կպուած փայտ՝ որ կը ծառայէ լուսաւորելու կամ կրակ փոխանցելու; լապտեր, ճրագ, լոյս; ուղեցոյց։ ջահագնացութիւն գ. վառուած ջահերով թափօր։ ջահակալ գ. ջահը պահող ճրագարան, պաշտօնեայ։ ջահակիր գ. ջահ շալկող, առջեւէն քալող։ ջահել ած. երիտասարդ; անփորձ։ ջահերթ գ. ջահերով տողանցք, ջահագնացութիւն։ ջաղացպան գ. ջաղացք աշխատցնող, աղօրեպան։ ջաղաց գ. աղօրիք, ջրաղաց (ջուրով), հողմաղաց (հովով)։ ջաղացք գ. աղօրիք, ջրաղաց (ջուրով), հողմաղաց (հովով)։ ջաղբ գ. սաստկացած անձրեւ, տարափ։ ջամբ գ. սնունդ, կեր։ ջամբել նրգ. սնունդ տալ; (կրթութիւն) աւանդել։ ջայլ գ. ողբ, լացուկոծ, կական։ ջայլամ գ. բարձր ոտքերով երկարավիզ վազող թռչուն։ ջայլել չզ. ողբ բարձրացնել։ ջան գ. ջանք, եռանդ։ ջան ած. սիրելի, հոգեակ։ ջանադիր ած. փութաջան, ուշադիր։ ջանալ չզ. ձգտիլ, նկրտիլ; տքնիլ, ճիգ թափել, փորձել։ ջանասէր ած. ջանք, աշխատանք սիրող։ ջանասիրութիւն գ. աշխատասիրութիւն, փոյթ։ ջանք գ. ճիգ, եռանդ, փոյթ։ ջատագով գ. հարցի պաշտպան; գովաբանող։ ջատագովական ած. գ. պաշտպանողական (գրութիւն)։ ջատագովել նրգ. (կեցուածք մը) պաշտպանել; քաջալերել։ ջատագովութիւն գ. պաշտպանութիւն, ներբող։ ջատուկ ած. գ. չար պառաւ։ ջարդ գ. կոտորած, նախճիր, սպանդ։ ջարդել նրգ. մանրել, փշրել; կոտորել; մեծաբանել։ ջարդուփշուր ած. կոտրած՝ փշուր դարձած։ ջեռացում գ. տաքացում (ջուրի), ջերմացում։ ջեռիլ չզ. սաստիկ տաքնալ; գրգռուիլ։ ջեռնուլ չզ. սաստիկ տաքնալ; գրգռուիլ։ ջեռուցիչ ած. գ. տաքցնող գործիք (ելեկտրական, կեդրոնական)։ ջեռուցում գ. տաքացում։ ջեր գ. տաքութիւն (օդի), բարեխառն օդ։ ջերանոց գ. բարեխառն ծաղկանոց, ջերմանոց։ ջերմ գ. տաքութիւն (հիւանդի), տենդ։ ջերմ ած. սրտաբուխ, խանդավառ։ ջերմաբաշխ գ. խողովակներու միջոցով ջերմութիւն բաշխող սարք (քալօրիֆէր)։ ջերմագին ած. սրտագին, խանդավառ։ ջերմագոլ գ. տաք շոգի։ ջերմամիզութիւն գ. միզանցքի բորբոքում։ ջերմանալ չզ. ջերմ դառնալ, տաքնալ։ ջերմաշունչ ած. տաք շունչով, խանդավառ։ ջերմաչափ գ. տաքութեան աստիճանը ցուցնող գործիք։ ջերմաջերմ ած. շատ ջերմ, սրտակաթ։ ջերմաստիճան գ. ջերմութեան աստիճան (կլիմայի, մարմնի)։ ջերմեռանդ ած. բարեպաշտ, եռանդուն։ ջերմեռանդութիւն գ. բարեպաշտութիւն, հաւատասիրութիւն; կրօնական պաշտամունք։ ջերմիկ ած. մտերմիկ, սրտաբաց։ ջերմոց գ. ջերմութեամբ (բոյս, ծաղիկ) աճեցնելու գոց վայր։ ջերմութիւն գ. տաքութիւն։ ջերմուժ գ. ոյժ արտադրող ջերմութիւն (էնէրժի) կամ (քալորի)։ ջերմուկ գ. հանքային տաք ջուր (բաղնիք)։ ջերմօղի գ. թէյով խառն ըմպելի (փընչ)։ ջերմօն գ. տաք կամ պաղ պահող աման (թերմոս)։ ջերոց գ. ծաղկանոց, ուր օդը բարեխառն կը պահեն, ջերանոց։ ջերում գ. տաքնալը, տաքցնելը։ ջեռում գ. տաքնալը, տաքցնելը։ ջիլ գ. մսային լար, նեարդ; կորով։ ջիղ գ. մսային լար, նեարդ; կորով։ ջինակ գ. հաւքաշ, հաւի երկճիւղ ոսկոր (եատես)։ ջինջ ած. վճիտ, պայծառ։ ջլագար գ. ջղային հիւանդ, ջլախտաւոր։ ջլախտ գ. ջիղերու հիւանդութիւն։ ջլախտաւոր ած. ջղային հիւանդութենէ վարակուած։ ջլաձիգ ած. ջիղերը, լարուած՝ պիրկ։ ջլան գ. կամարի գագաթ, ցցանկիւն (օժիվ)։ ջլապինդ ած. ջղուտ, կարշնեղ, հուժկու։ ջլատ ած. ուժաթափ, յուսալիք; պառակտուած։ ջլատել նրգ. վհատեցնել, թուլցնել; պառակտել։ ջլատիչ ած. պառակտիչ, վհատեցուցիչ։ ջլատում գ. բարոյալքում, պառակտում։ ջլթիկ գ. փողոցային, անոպայ կին։ ջլուտ ած. ջղուտ, ջլապինդ։ ջղագար գ. ջղային խանգարումի զոհ, ջլախտաւոր։ ջղագարութիւն գ. ջիղերու խանգարում՝ նոպայ։ ջղագրգիռ ած. գրգռուած, ջղայնացնող։ ջղագրգռել նրգ. ջղայնացնել։ ջղագրգռութիւն գ. ջղայնութիւն։ ջղաձգութիւն գ. ջիղերու կծկում (ախտային)։ ջղային ած. բարկացոտ; ջիղերու վերաբերող։ ջղայնանալ չզ. ջղագրգռուիլ, բարկանալ։ ջղայնոտ ած. ջղայնութեամբ շարժող։ ջղայնութիւն գ. ջղագրգռութիւն, զայրոյթ։ ջղապրկում գ. ջիղերու ցաւ տուող պրկում (spasme)։ ջղուտ ած. զօրաւոր ջիղեր ունեցող, ջղոտ; կորովի։ ջղջիկ գ. չղջիկ, գիշերային թռչուն, գիշերամուկ։ ջնարակ գ. ջրդեղ, կոնաբեր ծառի հիւթ, որով կարասի կը փայլեցնեն, իւղանկարի մակերեսը կը պատեն; շպար (կեղծ)։ ջնարակել նրգ. ջնարակ քսել; կեղծ փայլ տալ։ ջնջան գ. մաքրող, ջնջող լաթ, սրբիչ։ ջնջել նրգ. սրբել, մաքրել; անհետացնել, անճիտել։ ջնջոց գ. ջնջան, փոշի առնելու լաթ։ ջնջում գ. վերացում, անհետացում, բարձում, մաքրում։ ջոթ գ. անասուններու մէզ։ ջոլիր գ. բազմութիւն, խումբ։ ջոկ ած. զատ, ուրիշ։ ջոկատ գ. զօրախումբ (հազարական), զօրասիւն։ ջոկել նրգ. զատել, զանազանել։ ջոջ գ. մեծամեծ, գլխաւոր; յաղթող թուղթ (աթու)։ ջոջմամ գ. մեծ մամ։ ջոջպապ գ. մեծ պապ։ ջորեպան գ. ջորի վարող։ ջորի գ. էշի եւ ձիու խառնածին գրաստ։ ջութ գ. մարդահասակ ջութակ։ ջութակ գ. քառալար նուագարան մը։ ջութակահար գ. ջութակ նուագող։ ջուլհակ գ. կտաւագործ, ոստայնանկ։ ջուխտ ած. զոյգ։ ջուխտակ ած. զոյգ։ ջուր գ. խմելու, լուացուելու, ջրելու հեղուկ։ ջրաբաշխութիւն գ. ջուրի օգտագործումի գիտութիւն կամ սարքաւորում։ ջրադահուկ գ. ջուրի վրայ դահուկով վազք (սքի նօթիք)։ ջրախառն ած. ջուրով խառն։ ջրածին գ. կազային մարմին (իտրօժէն)։ ջրածին ած. ջուրէ ծնած։ ջրածնառումբ գ. ջրածինի տարրալուծման հիման վրայ ըստացուած ռումբ։ ջրահարս գ. ջուրի պարիկ, յաւերժահարս; ջրային բոյս։ ջրահեղձ ած. ջուրէն խեղդուած, ջրամոյն։ ջրաղաց գ. ջուրով դարձող ջաղացք։ ջրաման գ. ջուրի սրուակ։ ջրամբար գ. ջուրի շտեմարան։ ջրամոյն ած. ջուրի մէջ խեղդուած՝ ընկղմած։ ջրայեղց ած. ջուրով լեցուն։ ջրայտուց գ. ջուրով լեցուած ուռեցք։ ջրաներկ գ. ջուրի հետ գործածուող ներկ; ջրանկար։ ջրանկարչութիւն գ. ջրաներկով նկարչութիւն։ ջրանիւ գ. ջուրով դարձող անիւ։ ջրանկար գ. ջրաներկով ստացուած նկար։ ջրանոյշ գ. ջուրի ոգի, յաւերժահարս։ ջրանցք գ. ցամաքը կտրող ջուրի ճամբայ, ջրուղի։ ջրաշատ ած. շատ ջուր ունեցող, ջրառատ։ ջրապտոյտ գ. ջուրի կլոր յորձանք։ ջրառատ ած. առատ ջուրով, ջրաշատ։ ջրասաւառնակ գ. ջուրի վրայ իջնող օդանաւ։ ջրասոյզ ած. ջուրի մէջ ընկղմող։ ջրասուզակ գ. ծովուն յատակը իջնող յատուկ տարազով մարդ (սքաֆանտրիէ)։ ջրասուզուիլ չզ. ջուրի յատակը իջնել։ ջրարբի ած. շատ ջուր ծծող, ծծած։ ջրարբուք գ. ջուր տալը, ոռոգում։ ջրացայտ գ. ժայթքող ջուր (աւազանի), շատրուան։ ջրաւազան գ. ջուրի բնական կամ արուեստական աւազան։ ջրաւէտ ած. ջրաշատ։ ջրգողիլ չզ. ջուրով ուռիլ (հիւանդութիւն)։ ջրգողութիւն գ. հեղուկի աւելորդ գոյացում մարմնէն ներս։ ջրդեղ գ. փայլեցնելու ծառայող ռետին, ջնարակ; պնդացած երկաթ։ ջրդեղել նրգ. տաք երկաթը պնդացնել՝ թաթխելով ջուրի մէջ; ջնարակել։ ջրել նրգ. ջուր տալ (բոյսի), ոռոգել; հերքել։ ջրելեկտրակայան գ. ջուրի զօրութեամբ ելեկտրականութիւն արտադրող կայան։ ջրթող գ. դէպի արտերը բացուած ջրուղի։ ջրկիր գ. ջուր փոխադրող անձ։ ջրհան գ. ջուրը մակերես քաշող մեքենայ; հրդեհ մարելու կազմած։ ջրհանկիր գ. ջրհան գործածող անձ, հրշէջ։ ջրհեղեղ գ. հեղեղային անձրեւ (40 օր՝ 40 գիշեր տեւած); տեղատարափ։ ջրհոր գ. հոր՝ ուր ջուր կ'ամբարուի, ջրամբար։ ջրմուղ գ. ջուրի ցայտ տուող խողովակ, գործիք։ ջրոտիլ չզ. ջուր կտրիլ։ ջրորդան գ. տանիքի անձրեւաջուրի խողովակ։ ջրուղի գ. ջուրի ճամբայ, հուն։ ջրում գ. ջրելը, ոռոգում։ ջրվէժ գ. բարձունքէ վար թափող ջուր, հոսանք, քարավազ։ ջրտու գ. արտերուն ջուր տուող անձ։ ջրտուք գ. անդերը ջրելու գործ։ ջրցայտ գ. ջրացայտ, վեր ցայթքող ջուր։ ջրցիր գ. անձրեւող բաղնիք (տուշ)։ ջրփող գ. (անձրեւի ջուրի) խողովակ, ջրորդան։ ջրօրհնէք գ. ջուր օրհնելու արարողութիւն, տօն։ ռաբբի գ. տէր (տիտղոս), վարդապետ (հրէից)։ ռաբբունապետ գ. աբբահայր, վարդապետներու մեծաւոր։ ռաբբունի գ. ուսուցիչ (հրէից)։ ռազմ գ. պայքար, պատերազմ։ ռազմագերի գ. պատերազմի մէջ բռնուած գերի։ ռազմագէտ գ. պատերազմական արուեստի հմուտ։ ռազմագիծ գ. պատերազմելու ուղեգիծ; ռազմական գիծ։ ռազմագիտութիւն գ. պատերազմ վարելու արուեստ։ ռազմադաշտ գ. պատերազմի դաշտ, ռազմավայր։ ռազմական ած. զինուորական, պատերազմական։ ռազմակոչ գ. մարտահրաւէր։ ռազմահրաւէր գ. մարտակոչ։ ռազմակառք գ. պատերազմական փոխադրակառք։ ռազմաճակատ գ. պատերազմի գիծ, պատերազմի ճակատ։ ռազմամթերք գ. պատերազմի զէնքերու պաշար, զինամթերք։ ռազմամիջոց գ. պատերազմի միջոց (զէնք, բանակ, եւն.)։ ռազմանաւ գ. մարտանաւ, պատերազմական նաւ։ ռազմաշունչ ած. պատերազմի մղող, մարտաշունչ։ ռազմասայլ գ. ռազմակառք, ռազմամթերք փոխադրող սայլ։ ռազմասէր ած. պատերազմասէր։ ռազմավայր գ. ռազմադաշտ, պատերազմավայր։ ռազմավար գ. պատերազմ կառավարող։ ռազմավարութիւն գ. պատերազմելու ուղեգիծ։ ռազմափորձ գ. պատերազմական փորձ։ ռազմերգ գ. մարտական ոգիով երգ։ ռազմիկ գ. պատերազմիկ, մարտիկ։ ռազմունակ ած. պատերազմելու գործօն, մարտունակ։ ռահ գ. ճամբայ, ուղի։ ռահան գ. ռեհան, անուշաբոյր բոյս։ ռահվիրայ գ. ճամբայ հարթող; առաջին ձեռնարկող։ ռամիկ գ. հասարակ ժողովուրդի պատկանող, շինական։ ռամիկ ած. ցած խաւի յատուկ, ժողովրդային; գռեհիկ։ ռամկաբանութիւն գ. ժողովրդային լեզուէն առնուած բառերու գործածութիւն; գռեհիկ լեզու։ ռամկապետութիւն գ. ռամկավարական պետութիւն։ ռամկավար ած. գ. ժողովրդավար; հայ կուսակցական։ ռամկավարութիւն գ. ժողովրդային վարչակարգ։ ռամկացնել նրգ. ժողովուրդին մատչելի դարձնել։ ռամկերէն գ. ժողովուրդէն խօսուած անմշակ լեզու։ ռամկօրէն գ. աշխարհաբար լեզու (միջին դարի)։ ռամկօրէն մկ. կոպտօրէն, հասարակ ձեւով։ ռանչպար գ. հողագործ, երկրագործ, բանուոր։ ռատիոալիք գ. հեռուէն սփռուող հաղորդումներու ալիք։ ռատիոբեմադրութիւն գ. ձայնասփիւռի համար մշակուած թատերական բեմադրութիւն կամ սփռում։ ռատիոկայան գ. ձայնասփռումի կայան։ ռատիոհաղորդում գ. ձայնասփիւռէն տրուող հաղորդում։ ռատիոքարոզ գ. ձայնասփռուած քարոզ։ ռեհան գ. ռահան, արքայիկ, անուշաբոյր բոյս։ ռետին գ. խէժ; ջնջան՝ նոյն նիւթէ։ ռիշտ ած. ժլատ, ագահ։ ռմբակիր ած. ռումբով օժտուած (օդանաւ)։ ռմբակոծել նրգ. ռումբ արձակել՝ հարուածել, ռմբարձակել։ ռմբակոծում գ. ռումբերու տարափին ենթարկում։ ռմբահարել նրգ. ռումբով զարնել, ռմբակոծել։ ռմբարկու գ. ած. ռումբով հարուածող; կոլ նշանակող ֆութպոլիստ։ ռմբարձակում գ. ռումբերու արձակելը, ռմբակոծում։ ռմբաձիգ ած. ռումբ արձակող (զինուոր, օդանաւ, նաւ)։ ռնգախօս ած. քիթէն խօսող։ ռնգային ած. քիթէն արտասանուող, քիթի վերաբերեալ։ ռնգեղջիւր գ. դունչին վրայ եղջիւր ունեցող կենդանի։ ռշտութիւն գ. ագահութիւն։ ռոճիկ գ. թոշակ, օրավարձ։ ռոշնութիւն գ. պայծառութիւն, պարզութիւն։ ռուբլի գ. ռուսական դրամ (100 կոպեկ)։ ռումբ գ. պայթուցիկ գնդակ, թնդանօթի քար; ական։ ռունգ գ. քիթ (շնչական մաս), պինչ (կենդանիի); եզերք։ ռուպ գ. խաղողի քաղցու, մաթ։ ռուսերէն գ. ռուսական լեզու, ռուս լեզուով։ սա ած. դեր. այս, ասիկա։ սագ գ. բադի նման ջրասէր հաւազգի; տխմար։ սադայէլական ած. սատանայական, դժոխային։ սադրանք գ. չար թելադրանք, մեքենայութիւն։ սադրել նրգ. գէշի յորդորել, դրդել, դաւել։ սազ գ. գուսանական նուագարան։ սազիլ չզ. յարմարիլ, վայլել։ սաթ գ. դեղնագոյն ապակենման նիւթ։ սաթեկ գ. եռանկիւն առագաստով միակայմ նաւ։ սալ գ. վրան երկաթ ծեծելու պողպատէ զանգուած; կարծր ու ողորկ քար։ սալամ գ. կաքաւի նման թռչուն մը։ սալամբ գ. կաքաւի նման թռչուն մը։ սալայատակ գ. (սենեակի) քարածածկ յատակ, սալարկ։ սալապատել նրգ. յատակը քարով պատել, սալարկել։ սալարիլ չզ. կծկուելով ծածկուիլ, թաքչիլ։ սալարկ գ. փողոցի, սենեակի քարայատակ։ սալարկել նրգ. սալայատակով պատել՝ ծածկել։ սալարկու ած. գ. սալարկող (գործաւոր, ընկերութիւն)։ սալաքար գ. փողոց սալարկելու կոկուած քար։ սալիկ գ. քառանկիւն փոքր կտոր (քար, ապակի, եւլն.)։ սալոր գ. սալորենիի պտուղ, մամուխ (վայրի)։ սալորենի գ. սալորի ծառ։ սածիլ գ. ուրիշ տեղ տնկուելիք բոյս։ սակ գ. որոշուած գին, տոկոս; տուրք։ սակագին գ. արժեցուցակ, վաճառքի համաձայնական գին։ սակայն շղ. բայց։ սակառ գ. կողով։ սակարան գ. ելեւմտական սակարկութեան պետական վայր։ սակարկել նրգ. գինի մասին վիճիլ; բանակցիլ։ սակարկու գ. սակարկող։ սակարկութիւն գ. գնահատումի բանակցութիւն; զիջում։ սակացոյց գ. սակերու ցուցակ։ սակաւ ած. քիչ, նուազ։ սակաւաբան ած. գ. քիչ խօսող, քիչ բառով արտայայտուող։ սակաւագիւտ ած. հազուագիւտ, քիչ գտնուող։ սակաւադէպ ած. քիչ պատահող, հազուադէպ։ սակաւաթիւ ած. փոքրաթիւ, քիչ։ սակաւախօս ած. քիչ խօսող։ սակաւակեաց ած. կարճ ապրող, սակաւապէտ։ սակաւակեր ած. քիչ ուտող։ սակաւապետութիւն գ. պետութիւն, որ կառավարուած է քանի մը գլխաւոր իշխանաւորներէ։ սակաւապէտ ած. քիչով գոհացող՝ սնանող։ սակաւատեւ ած. քիչ տեւող։ սակաւութիւն գ. նուազութիւն (թիւերու), քիչութիւն։ սակր գ. զինուորական կացին, տապար։ սակուր գ. զինուորական կացին, տապար։ սակրաւոր գ. կացինով զինուած ռազմիկ։ սահանք գ. սաստիկ թափուող ջուրի հոսանք, ջրվէժ։ սահիլ չզ. անցնիլ (ժամանակ), հոսիլ (ջուր); չմշկել (սառի վրայ); գայթիլ (ոտքի)։ սահիկ գ. լուսարձակելու ծառայող նկարիկ (սլայտ)։ սահման գ. երկրամասի վերջ; չափ; իմաստի առում; կանոն, վճիռ։ սահմանագիծ գ. պետութիւններու բաժանման գիծ։ սահմանագլուխ գ. սահմանի սկիզբ, սահմանագիծ։ սահմանադրութիւն գ. կառավարութեան եւ քաղաքացիներու յարաբերութեանց օրինագիրք; հիմնական կանոնագիրք։ սահմանազանցութիւն գ. սահմանի՝ իրաւունքի կամ իշխանութեան ապօրինի գործածութիւն։ սահմանակից ած. նոյն սահմանին վրայ գտնուող (երկիր)։ սահմանամերձ ած. սահմանի մօտակայ։ սահմանապահ ած. գ. սահմանը պահպանող։ սահմանաւորել նրգ. չափաւորել, սահման դնել։ սահմանափակ ած. չափաւոր, քիչ ընդարձակ, նեղ։ սահմանափակել նրգ. սահմանի մէջ դնել՝ գոցել։ սահմանաքար գ. հեռաւորութիւն կամ սահման նշող քար։ սահմանել նրգ. որոշել, կարգել, հրահանգել; բացատրել, որակել, դիրքաւորել։ սահմանում գ. իմաստի բացատրութիւն, բնորոշում։ սահմի գ. երրորդ ամիս հայոց (հոկտ. 10 - նոյ. 8)։ սահմռկեցուցիչ ած. զարհուրելի, սարսափազդու։ սահմռկիլ չզ. սարսափիլ, զարհուրիլ։ սահնակ գ. չմշկելու կառք, գործիք, դահուկ։ սահուն ած. անհաստատ, լպրծուն; հեշտ, դաշն (ոճ)։ սաղարթ գ. ծառերու տերեւային փունջը, ճիւղ՝ տերեւով։ սաղարթագեղ ած. գեղեցիկ սաղարթով զարդարուած։ սաղարթախիտ ած. խիտ սաղարթներով։ սաղաւարտ գ. գլխի զրահ; եկեղեցական թագ։ սաղաւարտակիր ած. գ. սաղաւարտ կրող, սաղաւարտաւոր։ սաղմ գ. յղացուած բայց ծնելու անպատրաստ էակ։ սաղմնային ած. սաղմի վիճակի մէջ; սաղմի վերաբերեալ։ սաղմնաւորիլ չզ. սաղմի ձեւ առնել; կերպաւորուիլ։ սաղմոս գ. (դաւիթ մարգարէի) օրհներգութիւն։ սաղմոսարան գ. սաղմոսներու գիրք; 10 լարով քնար։ սաղմոսասաց ած. գ. սաղմոսի ընթերցող, սաղմոս յօրինող։ սաղմոսել նրգ. սաղմոս, գովաբանութիւն ըսել, օրհներգել։ սաղմոսերգու գ. սաղմոս երգող (դպիր); սաղմոս հնարող։ սամետ գ. լուծի երկու փայտերը; լուծը կենդանիին կապող գօտի։ սամիք գ. լուծի երկու փայտերը; լուծը կենդանիին կապող գօտի։ սամիթ գ. հովանոցաւոր տունկ մը։ սամոյր գ. ազնիւ սեւ մուշտակով կզաքիս; նոյնի մուշտակը։ սամոյրենի գ. ընտիր սեւ մուշտակ։ սամսարել նրգ. կոտրտուիլ (քալելով)։ սայթաքիլ չզ. սահիլ իյնալ, գայթիլ, մոլորիլ։ սայթաքում գ. անկում, գայթում, մոլորում։ սայլ գ. եզներէ կամ այլ կենդանիէ քաշուած կառք; համաստեղութիւն մը։ սայլակ գ. պզտիկ սայլ, ձեռնասայլ։ սայլիկ գ. պզտիկ սայլ, ձեռնասայլ։ սայլապան գ. սայլ վարող, սայլորդ։ սայլորդ գ. սայլապան։ սայր գ. սուր ծայր (թուրի), ծագ (լեռի), շեղբ։ սայրասուր ած. սրածայր, խիստ սրուած։ սան գ. աշակերտ, հոգեզաւակ; կաթսայ։ սանահայր գ. կնքուած երեխայի հայրը։ սանամայր գ. կնքուած երեխայի մայրը։ սանդ գ. հունտ ծեծելու փոս աման։ սանդահարել նրգ. սանդի մէջ ծեծել։ սանդարամետ գ. խոր դժոխք, դժոխքի իշխանութիւն։ սանդխագլուխ գ. սանդուխի վերեւի մաս, հարթակ։ սանդխամատ գ. սանդուխի իւրաքանչիւր աստիճանը։ սանդուղ գ. ելարան։ սանդուխ գ. ելարան։ սանթուր գ. եռանկիւն փայտեայ լարաւոր նուագարան։ սանձ գ. ձի ուղղելու լար, երասանակ։ սանձակոտոր ած. սանձը կոտրած; սանձարձակ։ սանձահարել նրգ. զսպել, ենթարկել։ սանձարձակ ած. անզուսպ, ապերասան, սանձերը ձգած։ սանձել նրգ. սանձը ձիուն անցընել; զսպել, կապտել։ սանտր գ. մազ յարդարելու ատամնաւոր գործիք։ սանտրել նրգ. մազերը սանտրով յարդարել; գզել (բուրդ)։ սապատ գ. անասունի կուզ։ սապատաւոր ած. կուզ, կուզ ունեցող (կենդանի)։ սառ գ. ցուրտէ պնդացած ջուր, սառոյց։ սառ ած. շատ պաղ։ սառեցում գ. պաղեցում; թշնամութեան կասեցում։ սառիլ չզ. սառ կապել, սաստիկ մսիլ; քարանալ (զարմացած)։ սառն ած. պաղ, ցուրտ; անսիրալիր; մեռելային։ սառնակոյտ գ. սառոյցի կոյտ, կոյտ կոյտ սառ։ սառնահալ գ. սառոյցի հալիլը կամ ժամանակը։ սառնահալք գ. սառոյցի հալիլը կամ ժամանակը։ սառնամած ած. սառով ծածկուած՝ թաղուած։ սառնամանիք գ. ցուրտ կլիմայ, ձիւն ձմեռ։ սառնանոյշ գ. պաղպաղակ։ սառնաշունչ ած. ցրտաշունչ, սառեցնող (հով)։ սառնասիրտ ած. պաղարիւն, անայլայլ; կարծր սիրտ։ սառնասրտութիւն գ. պաղարիւնութիւն։ սառնարան գ. պահեստի սառուցիչ գործիք, սենեակ։ սառնարիւն ած. պաղարիւն։ սառնորակ ած. հաճելիօրէն սառած; բիւրեղի նման։ սառնութիւն գ. պաղութիւն, ցրտութիւն; անզգայութիւն։ սառոյց գ. սառ, սառած կոյտ։ սառուցակալել նրգ. սառոյցով պատուիլ, սառ կապել։ սառուցահալք գ. սառոյցի հալիլը կամ ժամանակը։ սառուցեալ ած. սառ կտրած, սառնամած։ սառուցում գ. սառեցնելու գործ։ սառցարան գ. սառոյց շինող մաս՝ սառնարանի (ֆրիզըր)։ սասանել նրգ. խախտել, դղրդել։ սասանիլ չզ. երերալ, տատանիլ, խախտիլ։ սասանում գ. երերում, խախտում, մահացու ցնցում։ սաստ գ. յանդիմանութիւն, սպառնական զգուշացում, չեխ։ սաստել նրգ. յանդիմանել, սպառնագին զգուշացնել։ սաստիկ ած. մկ. խիստ շատ, ուժգին։ սաստիչ ած. յանդիմանող, սպառնացող (շեշտ)։ սաստկանալ չզ. ուժեղնալ, աւելնալ; վատթարանալ։ սաստկաշունչ ած. սաստիկ փչող։ սաստկութիւն գ. ուժգնութիւն, անչափութիւն։ սատակ գ. դիակ (անասունի), գէշ։ սատակել նրգ. չարաչար մեռցնել, ջարդել-փռել։ սատակիչ ած. գ. անգութ մահով սպաննող, մահ սփռող։ սատակում գ. չարաչար մահ; սպանդ, բնաջնջում։ սատան գ. չար ոգի փորձիչ հրեշտակ; վարպետորդի։ սատանայ գ. չար ոգի փորձիչ հրեշտակ; վարպետորդի։ սատանայական ած. դժոխային, դիւային։ սատանայութիւն գ. խորամանկութիւն, խաղ։ սատանորդի գ. սատանայի զաւակ; շատ ճարպիկ։ սատար գ. օգնութիւն, օժանդակութիւն։ սատարել չզ. օգնել, օժանդակել, նպաստել։ սատարորդ ած. գ. թիկունք կեցող քաղաքական խումբ (լոպի)։ սատափ գ. մարգարտագոյն խեցի։ սատեր գ. հին դրամ մը։ սատկիլ չզ. դիականալ, սատակ դառնալ։ սատրապ գ. պարսիկ կուսակալ՝ փոխ-արքայ։ սատրապութիւն գ. սատրապի իշխանութիւն կամ երկիր։ սար գ. բարձունք, լեռ, գագաթ։ սարաժայռ գ. ժայռոտ սար, բարձր ժայռ։ սարալանջ գ. լեռի լանջ՝ կող։ սարակ գ. էգ ձի; օրականով բանուոր։ սարահարթ գ. լեռներու վրայ տափարակ տարածութիւն։ սարաւանդ գ. լերան դուրս երկարած մաս, արտեւան։ սարաւանդել նրգ. բարձր տեղի վրայ կանգնել։ սարբինայ գ. որթատունկի ճիւղերով կազմուած ծածք։ սարդ գ. հիւսող միջատ, մամուկ։ սարդաբոյն գ. սարդի բոյն, սարդոստայն։ սարդոստայն գ. սարդի հիւսած ցանցը, սարդաբոյն։ սարեկ գ. երգիչ թռչուն, կեռնեխ։ սարեակ գ. երգիչ թռչուն, կեռնեխ։ սարիք գ. կապ, շղթայ։ սարկաւագ գ. քահանայութեան վերջընթեր աստիճանի եկեղեցական; նոյնի պաշտօնը կատարող անձ։ սարկաւագութիւն գ. սարկաւագի պաշտօն՝ աստիճան։ սարմուճակ գ. կրկնակօշիկ։ սարսափ գ. ահ, զարհուրանք, սոսկում։ սարսափազդու ած. սարսափ՝ վախ ազդող, ահռելի։ սարսափահար ած. սաստիկ վախցած, ահաբեկ։ սարսափելի ած. սոսկալի, ահռելի։ սարսափիլ չզ. դողալ, զարհուրիլ։ սարսիլ չզ. (վախէն) սասանիլ, երերալ։ սարսուռ գ. դող, ցնցում, սոսկում։ սարսռազդեցիկ ած. մեծ վախ պատճառող, սարսափելի։ սարսռալ չզ. դողալ, դողդղալ, սոսկալ։ սարտչիլ չզ. խրտչիլ, վախնալ։ սարփինայ գ. արիշ, որթատունկի ծածք; խեչակ։ սարք գ. կարգ, կազմուածք; սարքաւորում։ սարքաւորանք գ. սարքաւորումի կազմուածք, յարդարանք։ սարքաւորել նրգ. կահաւորել, սարքաւորում տալ։ սարքաւորում գ. ամբողջացում (յարդարանքի), կահաւորում։ սարքել նրգ. կազմել, շտկել, յարդարել; կազմակերպել։ սարքում գ. պատրաստում, կազմում, կազմակերպում։ սաւան գ. անկողինի մէջ փռուող կտաւ, պաստառ։ սաւառնաթեւ ած. թեւերը տարածած (թռչունի նման)։ սաւառնակ գ. օդանաւ։ սաւառնիլ չզ. բարձր թռչիլ, ճախրել։ սաւառնորդ գ. օդանաւ վարող, օդաչու։ սաւառնում գ. բարձր թռիչք, ճախրում։ սափոր գ. փարչ, կուժ, թակոյկ։ սափրել նրգ. գլխի մազերը կտրել։ սափրիչ գ. սափրող, վարսավիրայ, վարսայարդար։ սգազգեստ ած. գ. սուգի սեւ զգեստ (հագած)։ սգալ նրգ. չզ. սուգ բռնել, ողբալ։ սգածիլ չզ. սգալ, կոծել, բազմութեամբ լալ։ սգակիր ած. գ. սուգ պահող, սգաւոր։ սգակից ած. սուգի մասնակցող։ սգակցիլ չզ. սուգի մասնակցիլ, ցաւակցիլ։ սգահանդէս գ. սուգի հանդիսաւոր յիշատակութիւն։ սգատօն գ. հաւաքական սուգի յիշատակութիւն։ սգաւոր ած. գ. սուգ բռնող, սգակիր, սուգի ցաւը կրող։ սգերգ գ. սուգի երգ՝ բանաստեղծութիւն, ողբերգ։ սգերթ գ. սուգի թափօր, յուղարկաւորութիւն, թաղում։ սեթեւեթ գ. պչրանք, կոտրտուք, նազ։ սեթեւեթել նրգ. շինծու ձեւով զարդարել՝ պաճուճել։ սեթեւեթիլ չզ. նազիլ, կոտրտուիլ։ սեխ գ. ձմերուկի հետ երեւցող անուշահամ պտուղ։ սեղան գ. հարթ մակերեսով քանի մը ոտքով կարասի; խորան, զոհարան; կոչունք։ սեղանաբեկ ած. սնանկացած։ սեղանաբոյծ ած. պնակալէզ, ձրիակեր։ սեղանակապուտ գ. եկեղեցի կողոպտող, սրբապիղծ։ սեղանակից գ. միասին ճաշի նստած՝ հիւր, ճաշակից։ սեղանապետ գ. ճաշ նախագահող, սեղան շէնցնող՝ թամատա; ժամանակին՝ արքունիքի ծառաներու պատասխանատու։ սեղանատուն գ. ճաշատուն (հաւաքական)։ սեղանարդ ած. սեղանի ձեւ ունեցող (առարկայ)։ սեղանաւոր գ. դրամատան պատասխանատու՝ տէր։ սեղեխ ած. գ. սիղեխ, ապօրինի սիրահար։ սեղմ ած. ամփոփ, նեղ; խիտ, կուռ (ոճ); սերտ, մտերիմ։ սեղմել նրգ. ձեռնել, պրկել, ճնշել; ամփոփել, կրճատել։ սեղմիրան գ. իրան կամ լանջ սեղմող զգեստ՝ գօտի։ սեղմում գ. սահմանափակում, կաշկանդում; պրկում, կծկում (սիրտի); ձեռնում։ սեմ գ. դրան մուտք, շեմ։ սեմական ած. սեմէն սերած (ժողովուրդ, լեզու)։ սենեակ գ. բնակութեան առանձին բաժին, խուց (փոքր)։ սենեկակից ած. նոյն սենեակը բնակող։ սենեկային ած. սենեակի վերաբերող; (երաժշտութիւն) որ փոքրաթիւ նուագարաններով կը կատարուի։ սենեկապան գ. սենեակները կարգի դնող (պալատական)։ սենեկապետ գ. արքունիքի ընդհանուր վերակացու։ սեպ ած. սրածայր։ սեպ գ. գամ, ցցուած ժայռ։ սեպագիր գ. ած. բեւեռագիր, ասորա-բաբելոնական գրութեան տեսակ՝ գամի ձեւով։ սեպագրութիւն գ. սեպագիր արձանագրութիւն։ սեպել նրգ. համարել, կարծել։ սեպհական ած. սեփական, ուրոյն, անձնական։ սեպհականացնել նրգ. սեփականացնել, իւրացնել։ սեպհականութիւն գ. սեփականութիւն, իւրացում։ սեպուհ գ. տոհմիկ իշխանաւոր, ազնուական ասպետ։ սեպտեմբեր գ. տարուան 9րդ ամիսը։ սեռ գ. արու կամ էգ ըլլալու էութիւն; զարմ, ցեղ; տեսակ (գրական, արուեստի)։ սեռազուրկ ած. սեռապէս անկարող; անդիմագիծ։ սեռական ած. հոլով մը, որ վերաբերում մը ցոյց կու տայ։ սեռականութիւն գ. սեռային դիմագիծ՝ կարողութիւն։ սեռականք գ. սեռային անդամներ։ սեռակից ած. նոյն սեռին պատկանող։ սեռային ած. սերնդագործական, սեռերու առընչուող։ սեռափոխել չզ. սեռ փոխել։ սեռափոխութիւն գ. սեռային յատկանիշերուն փոխութիւն։ սեր գ. կաթի երեսի իւղ; զաւակ; տեսակ; ընտրանի։ սերակալել չզ. սեր կապել։ սերիլ չզ. ծնիլ, սկզբնաւորիլ; սերունդ աճեցնել։ սերկեւիլ գ. դեղին ու կարծր պտուղ մը։ սերմ գ. հունտ, ձու, կուտ; բեղմնաւորող միաւոր; զաւակ։ սերմանել նրգ. ցանել, հունտ սփռել; վարուցան ընել։ սերմանիք գ. ցանելու հունտ։ սերմանող գ. ցանող, մշակ։ սերմանում գ. սերմանելու գործ, ցանք։ սերմնակենդան գ. արու սերմի գործօն մասնիկ։ սերմնահոսութիւն գ. սերմի արձակում։ սերմնարան գ. ձուարան։ սերմնարկել նրգ. սերմ ցանել, բեղմնաւորել։ սերմնացան գ. ցանող անձ; սերմանելու ժամանակ, գործ։ սերմնացու ած. սերմանելու համար պահուած (հունտ)։ սերմնափոշի գ. ծաղիկներու բեղմնաւորման փոշի։ սերնդաբան գ. ցեղագէտ, ազգաբան։ սերնդաբանութիւն գ. գերդաստանի ծագումն ու ճիւղաւորումը ստուգող գիտութիւն, ազգաբանութիւն։ սերնդագործել նրգ. ծնանիլ, սերունդ՝ զաւակ բերել։ սերնդակից ած. նոյն սերունդի պատկանող։ սերնդափոխութիւն գ. սերունդներու յաջորդում, փոփոխում։ սերովբէ գ. բարձրագոյն դասի հրեշտակ։ սերում գ. սերիլը, բխում, ծագում։ սերունդ գ. ժառանգ, տոհմ, ցեղային յաջորդութիւն; մարդկային կեանքի յեղաշրջուող շրջան։ սերուց գ. սեր, կաթի երեսի իւղ։ սերտ ած. մտերիմ, հարազատ, մօտիկ; պինդ, խիտ։ սերտանալ չզ. ամրանալ (յարաբերութեան); մտերմանալ։ սերտարան գ. դաս պատրաստելու տեղ, գիրք։ սերտացում գ. մտերմացում; ամրացում։ սերտել նրգ. սորվիլ, ուսումնասիրել։ սերտողութիւն գ. դաս սերտելու պահ կամ գործ։ սեւ ած. թուխ, ածխագոյն; դժբախտ, սգաւոր; չար (բախտ); գ. խաւար։ սեւագրութիւն գ. նախարտակ, առաջին փորձ (գրութեան)։ սեւազգեստ ած. սեւ հագնող, սգաւոր։ սեւաթոյր ած. սեւ գոյնով։ սեւաթորմի ած. սեւ, սեւաթոյր, խաւարային։ սեւակ ած. սեւ աչքերով, սեւաչեայ։ սեւակն ած. սեւ աչքերով, սեւաչեայ։ սեւահեր ած. սեւ մազերով։ սեւամաղձ գ. հիւանդագին տխրութիւն։ սեւամաղձութիւն գ. հիւանդագին տխրութիւն։ սեւամորթ գ. խափշիկ։ սեւամօրուս ած. սեւ մօրուք ունեցող։ սեւաչեայ ած. սեւ աչքեր ունեցող։ սեւաչուհի ած. սեւ աչքեր ունեցող։ սեւեռ գ. գամ, բեւեռ։ սեւեռաբիբ ած. աչքերը սեւեռած, անթարթ։ սեւեռել նրգ. յառել, անթարթ նայիլ; գամել, դրոշմել։ սեւեռում գ. անթարթ նայուածք, յառում (աչքերու)։ սեւեռուն ած. կեդրոնացած (աչք), անթարթ, անքթիթ։ սեւերես ած. ամօթով ծածկուած, ամօթահար։ սեւնալ չզ. սեւ դառնալ, խաւարիլ։ սեւորակ ած. գոյնը սեւի մօտ, թխագոյն, սեւուկ։ սեւութիւն գ. սեւ գոյն ըլլալը; չարասրտութիւն։ սեւուլիկ ած. անուշ սեւութեամբ։ սեւուկ ած. սեւուլիկ։ սեւսիրտ ած. չարսիրտ։ սեփական ած. ուրոյն, անձնական, տոհմիկ։ սեփականազրկել նրգ. ստացուածքէն զրկել, ընչազրկել։ սեփականատէր գ. իրաւունքի, սեփականութեան տէր։ սեփականացնել նրգ. իւրացնել, գրաւել։ սեփականացում գ. իւրացում։ սեփականել նրգ. իւրացնել, իր անունին անցընել։ սեփականութիւն գ. ստացուածք, պատկանելութիւն։ սեփսեւ ած. համակ սեւ։ սէգ ած. հպարտ, խրոխտ, բարձրագլուխ։ սէզ գ. երկայն ու բարակ ցօղուն, խոտ։ սէր գ. յարում, պաշտամունք; (ծնողական) գուրգուրանք; (սրտի) կապ, տառփանք, հրայրք; համերաշխութիւն։ սէրոնսիր գ. սիրտ զովացնող հով։ սէրոնսիրտ գ. սիրտ զովացնող հով։ սթափ ած. արթուն, զգօն, կայտառ; զգաստացած։ սթափիլ չզ. արթննալ, խելքը գլուխը գալ, խելաբերիլ։ սթափում չզ. թմրութենէ արթնացում, զգաստացում։ սիգալ չզ. յոխորտալ; պարծենալով՝ նազելով պտըտիլ։ սիգաճեմ ած. պերճաքայլ, խրոխտօրէն քալող։ սիգանք գ. նազանք, յոխորտանք։ սիգապանծ ած. խրոխտաքայլ, հպարտ (հասակ)։ սիզազգի գ. ցորենի, գարիի ընտանիքէն տունկ։ սիզուտ ած. սէզը շատ, խոտաւէտ։ սիկ գ. հեղուկի յատակի տիղմ, նստած մրուր, նուրբ ցեխ։ սիկարեան գ. վարձուած մարդասպան, կողմնակից։ սիղեխ գ. տարփածու, հոմանի։ սիմ գ. նուագարանի լար։ սին ած. պարապ, ունայն, փուճ, դատարկ։ սինլքոր ած. գռեհիկ, վարնոց, թափթփուկ։ սինձ գ. կպցնող նիւթ (հիւսնի); մածան պտղայոյզ; ալոճ։ սինոդ գ. եկեղեցական բարձր ժողով, սիւնհոդոս։ սիսեռ գ. ընդեղէն մը։ սիրաբանել չզ. սիրուըտիլ, դարպասել։ սիրաբանութիւն գ. սիրային խօսք՝ քծինք։ սիրաբորբոք ած. սէրէ բորբոքած, սիրակէզ, սիրավառ։ սիրագարիլ չզ. սէրէն խելագար դառնալ՝ հիւանդանալ։ սիրադրուժ ած. գ. իր սէրը դրժած՝ ուրացած։ սիրազեղ ած. սիրով զեղուն՝ յորդուն, կաթոգին։ սիրալիր ած. սիրով, սրտագին։ սիրախաղ գ. սիրոյ քծնոտ խաղ։ սիրակաթ ած. սէր կաթող, գուրգուրոտ, սիրատոչոր։ սիրական գ. սիրուած անձ։ սիրակէզ ած. սիրաբորբոք, սէրէ այրող։ սիրահար գ. հոմանի, սիրական։ սիրահար ած. շատ սիրող, մոլի։ սիրահարութիւն գ. սէրէ բռնուիլը; առաջին սէր։ սիրահարուիլ չզ. սաստիկ սիրով կապուիլ, տարփալ։ սիրամարգ գ. գեղեցիկ անիւաձեւ պոչով թռչուն։ սիրայօժար ած. սիրով համաձայն, ինքնաբուխ։ սիրաշահիլ նրգ. իր կողմ գրաւել, հաճեցնել։ սիրասուն ած. գուրգուրանքով մեծցած, խանդակաթ։ սիրավառ ած. սիրակէզ, սէրէ բռնկած, սիրատոչոր։ սիրավէպ գ. սիրային բովանդակութեամբ պատմուածք։ սիրատարփ ած. չափազանց սիրահար։ սիրատենչ ած. կարօտագին, սիրոյ կարօտ։ սիրատոմս գ. սիրոյ կարճ նամակ։ սիրատոչոր ած. սիրով այրող, սիրակէզ, սիրավառ։ սիրարկած գ. սիրային անհետեւանք ապրում։ սիրել նրգ. ախորժիլ, համակրիլ, գգուել; սէր տածել, գուրգուրալ; տարփալ, զուգիլ։ սիրելի ած. սիրուած, հաճելի։ սիրելի գ. սիրական, հոգեակ։ սիրելութիւն գ. համակրելութիւն, մտերմութիւն։ սիրեկան գ. սիրուած անձ, սիրելի, սիրական։ սիրերգ գ. սէր արտայայտող երգ կամ տաղ։ սիրերգակ ած. գ. սէր երգող։ սիրերգութիւն գ. սիրոյ երգ՝ բանաստեղծութիւն, սիրոյ փառաբանութիւն։ սիրեցեալ ած. սիրուած, սիրելի։ սիրող գ. ասպարէզի մը իբր համակիր հետեւող։ սիրուըտիլ չզ. սիրոյ նախաքայլեր ընել, սէր խաղալ։ սիրուըտուք գ. սիրային քծինք՝ կատակ, սիրախաղ։ սիրուհի գ. հոմանուհի, սիրուած կին։ սիրուն ած. աղուոր, գողտրիկ, կոկիկ։ սիրուննալ չզ. աղուորնալ։ սիրտ գ. արեան շրջագայութեան մայր մկան; սէր, եռանդ, գութ; քաջութիւն, կամք; կեդրոնական մաս, միջուկ։ սիրտ խառնուկ ած. սիրտի խառնուկ պատճառող։ սիրտ խառնուք գ. սիրտի խառնուիլը, նողկանք։ սիրտ հատնում գ. սիրտի մաշում, մտատանջութիւն։ սիւգ գ. անոյշ հով, զեփիւռ, սղոխ։ սիւք գ. անոյշ հով, զեփիւռ, սղոխ։ սիւն գ. վեր բռնող նեցուկ, կոթող, մոյթ։ սիւնագաւիթ գ. սիւնաշարով շրջապատուած գաւիթ։ սիւնագլուխ գ. խոյակ, սիւնի թագ։ սիւնազարդ ած. սիւներով զարդարուն, սիւնակապ։ սիւնախարիսխ գ. սիւնի յենարան։ սիւնակ գ. էջի բաժանում՝ վերէն վար; պզտիկ սիւն։ սիւնակեաց ած. գ. սիւնի վրայ ապրող, ճգնաւոր։ սիւնաշար գ. սիւներու շարք։ սիւնհոդոս գ. սինոդ, եկեղեցական գերագոյն ժողով։ սլանալ չզ. դէպի առաջ նետուիլ, թռիչք առնել, խոյանալ։ սլացիկ ած. սլացող՝ ճկուն (հասակ)։ սլացք գ. թռիչք, խոյանք, թափ։ սլաք գ. նետ, ծայր; ժամացոյցի ասեղ; խայթոց։ սլքտալ չզ. անգործ թափառիլ, դանդաղելով դեգերիլ։ սխալ գ. (բարոյական) յանցանք; վրիպակ, թերացում։ սխալ ած. անճիշդ, թիւր։ սխալական ած. սխալող, սխալելու հակամէտ։ սխալանք գ. սխալ գործելը, սայթաքում։ սխալիլ չզ. սխալ գործել, խաբուիլ; ձախողիլ, շեղիլ։ սխալմունք գ. սխալ գործ՝ դատում; թիւրիմացութիւն։ սխտոր գ. համեմային կծու կոճղէզ։ սխրագործ գ. քաջագործ (հեգնական)։ սխրագործութիւն գ. քաջագործութիւն, շահատակութիւն։ սխրալի ած. հիացում ազդող, պանծալի։ սխրանք գ. քաջագործութիւն, խիզախում։ սխրատեսիլ ած. տեսքը սխրալի։ սկահակ գ. փոքր գաւաթ (սուրճի), ըմպանակ։ սկաւառակ գ. պնակ, ապսէ; ձայնապնակ; պնակաձեւ ծանրութիւն։ սկեպտիկ ած. տարակուսող, թերահաւատ։ սկեսուր գ. կնոջ էրկան մայրը, կեսուր։ սկեսրայր գ. կնոջ էրկան հայրը, կեսուր։ սկզբնագիր գ. բնագիր։ սկզբնական ած. սկիզբի շրջանին վերաբերող; նախնական։ սկզբնակէտ գ. ծագման կէտ, մեկնակէտ։ սկզբնապատճառ գ. առաջին պատճառ, դրդապատճառ։ սկզբնատառ գ. բառի առաջին գիրը։ սկզբնատարր գ. առաջին կազմիչ նիւթ։ սկզբնատիպ գ. նախատիպ, նախապատկեր։ սկզբնաւորիլ չզ. սկիզբ առնել, սկսիլ։ սկզբնաւորութիւն գ. ծագում, նախաքայլ, սկիզբ։ սկզբունք գ. համոզում, մեկնակէտ։ սկզբունքային ած. սկզբունք հանդիսացող; ոչ գործնական (համաձայնութիւն)։ սկիզբ գ. առաջին մաս, սկզբնաւորութիւն, ծագում։ սկիզբէն մկ. սկզբնաւորութենէն, առաջուց։ սկիհ գ. ս. պատարագի բաժակ։ սկիւռ գ. հովանաւոր պոչով՝ մագլցող չորքոտանի։ սկուտեղ գ. ափսէ, մատուցարան, սկաւառակ։ սկսիլ նրգ. սկզբնաւորիլ, ծագիլ; ձեռնարկել։ սկսնակ ած. գ. անփորձ, աշկերտ, դեռավարժ։ սկրթած ած. անամօթ, լրբացած։ սկրթել նրգ. մորթը հանել՝ քերթել։ սկրթուք գ. քերթելու հետք, ճանկռտուք։ սղագիր գ. համառօտ գրող, արագագիր։ սղագրել նրգ. համառօտուած գիրերով գրել։ սղագրութիւն գ. համառօտագրութիւն։ սղաճ գ. սղութեան աճում, գիներու բարձրացում։ սղել նրգ. համառօտել։ սղիլ չզ. սուղ դառնալ (գիներու)։ սղկել նրգ. մանրել, փոշի դարձնել։ սղմիլ չզ. նեղ տեղի մէջ բաւել։ սղոխ գ. զեփիւռ, սիւք։ սղոց գ. կտրելու ատամնաւոր գործիք, խզար (խոշոր)։ սղոցաձուկ գ. քիթը սղոցաձեւ ձուկ։ սղոցարան գ. փայտ սղոցելու գործարան։ սղոցել նրգ. սղոցով կտրել։ սղոցուք գ. սղոցելէն յառաջ եկած փշրուք՝ թեփ։ սղութիւն գ. սուղ գին; կարճութիւն (ժամանակի)։ սղում գ. սուղ դառնալը; հնչիւնային կրճատում։ սմբակ գ. եղունգ (ձիու), կճղակ (կովի)։ սմբուլ գ. մանիշակագոյն ծաղիկ, յակինթ։ սմբուկ գ. դդումի տեսակէ բանջար։ սմսեղուկ ած. ողորմելի նենգամիտ։ սմքիլ չզ. խեղճանալ, ջլատիլ; չորնալ, թոշնիլ։ սնահաւատութիւն գ. աւելորդապաշտութիւն։ սնամէջ ած. մէջը պարապ, օդային, անիրական։ սնանիլ չզ. կերակրուիլ, սնիլ, մեծնալ։ սնանկ ած. սնանկացած, արժէքէ պարպուած։ սնանկանալ չզ. (վաճառականի) ձախողիլ, քայքայուիլ։ սնանկութիւն գ. քայքայում՝ լուծարք, արժէքէ դադարում։ սնապաշտ ած. անհաւատ, աւելորդապաշտ։ սնապաշտութիւն գ. փուճ բաներու հաւատք։ սնապարծ ած. գ. պարծենկոտ, մեծխօսիկ։ սնապարծութիւն գ. պարապ փառասիրութիւն։ սնար գ. մահճի գլխակողմ, բարձ։ սնափառութիւն գ. փառամոլութիւն։ սնգոյր գ. երեսի կարմիր ներկ; շպար, կեղծիք։ սնգուրել նրգ. շպարել, կարմիր ներկել (երեսը)։ սնդիկ գ. հեղուկ վիճակով մետաղ; անհանդարտ մարդ։ սնդուս գ. մետաքսէ կերպաս։ սննդական ած. սնանելու վերաբերող (գործարան)։ սննդականոն գ. ուտելիքի հսկողութիւն (րէժիմ)։ սննդակից ած. միասին սնած՝ մեծցած։ սննդամթերք գ. սնունդի վերաբերող պարէն՝ պաշար։ սննդամիջոց գ. սնանելու՝ ապրուստի ծառայող միջոց։ սննդանիւթ գ. սնունդի, ուտեստեղէնի տեսակ։ սննդառութիւն գ. սնունդ առնելը, սնանիլը։ սննդարար ած. լաւ սնունդ պարունակող, հիւթեղ։ սննդեղէն գ. սնանելու ծառայող մթերք։ սնոտի ած. սին, փուճ, ունայն։ սնոտիապաշտ գ. փուճ բաներու հաւատք կապող։ սնոտիապաշտութիւն գ. սնապաշտութիւն, սնոտի բաներու հաւատք, աւելորդապաշտութիւն։ սնունդ գ. կերակուր, կեր; խնամք, կրթութիւն։ սնուցանել նրգ. ապրեցնել, կերակրել։ սնուցիչ ած. գ. սնունդ տուող; ծնող, դաստիարակ։ սնտուկ գ. արկղ, դրամարկղ։ սոդոմականութիւն գ. միասեռականութիւն (այրերու)։ սոթտել նրգ. վեր ծալել, հանգրիճել; կողոպտել։ սոխ գ. կոճղիզաւոր արմատով տունկ, համեմ։ սոխակ գ. քաղցրաձայն թռչուն, բլբուլ; երգիչ։ սոխրած գ. ջարդած եւ իւղի մէջ կարմրցուած սոխ։ սողալ չզ. փորի վրայ սողոսկիլ, զեռալ; ստորնանալ։ սողնակ գ. փականքի լեզու, ծակ, նիգ։ սողոսկիլ չզ. սողալով մտնել, սպրդիլ։ սողուն գ. սողացող կենդանի, զեռուն։ սողուն ած. սողացող, ստոր։ սոճի գ. կոնաբերներու ընտանիքէն ռետնային ծառ, շոճի։ սոյզ ած. սուզուած; գ. խորշ, խոր տեղ։ սոյլ գ. հովային ձայն, սուլելը, շրթնային կանչ։ սոյն ած. այս, այս նոյն։ սոյնպէս մկ. այսաէս։ սոյնպիսի ած. այսպիսի, նմանօրինակ։ սոյր գ. արագ ընթացք, սուրալը, վազք։ սոնք ած. գիրուկ ու ծանր։ սոնքալ չզ. ուռիլ, խրոխտանալ, պարծենալ։ սոսալ չզ. գիրութենէն միսերը շարժիլ։ սոսինձ գ. սինձ, մածան նիւթ (հիւսնի)։ սոսկ ած. մկ. լոկ, միայն, առանձին, մինակ։ սոսկալ չզ. սարսափիլ, զարհուրիլ։ սոսկալի ած. ահաւոր, սաստիկ։ սոսկական ած. սոսկում պատճառող; հատ հատ, պարզ։ սոսկում գ. սարսափ, սարսուռ, ահուդող։ սոսնձել նրգ. փակցնել (սոսինձով)։ սոսորդ գ. կոկորդի անցք՝ լեզուակ; ծաղիկի ծիլի խորշ։ սոսորդել նրգ. կարկարայ ընել, կոկորդին մէջ կլկլացնել։ սով գ. սնունդի ընդհանուր չգոյութիւն; մեծ քաղց։ սովալլուկ ած. սաստիկ անսնունդ, սովատանջ։ սոված ած. խիստ քաղցած, անօթի։ սովածութիւն գ. քաղցածութիւն, սնունդէ զուրկ վիճակ։ սովամահ ած. անօթի մեռնող, սովամեռ։ սովահար ած. սովի մատնուած, սովալլուկ։ սովատանջ ած. սովի տառապանքը կրող, սովալլուկ։ սովետ գ. խորհուրդ, ժողով (համայնավարական)։ սովետական ած. խորհրդային, համայնավարական։ սովոր ած. վարժ, ծանօթ, փորձառու։ սովորաբար մկ. ընդհանրապէս, հասարակօրէն։ սովորական ած. հասարակ, ամէնօրեայ, ծանօթ։ սովորոյթ գ. գործելակերպ, բարք։ սովորութիւն գ. սովորոյթ, ունակութիւն, վարժութիւն; բարք, աւանդութիւն, կենցաղ։ սոր գ. ծակ՝ անցք (դէպի խորերը), խոռոչ, խորշ; որջ։ սորամուտ ած. ծակի՝ խոռոչի մէջ մտած, պահուըտած։ սորատել նրգ. սոր՝ անցք բանալ կամ փորել։ սորել չզ. հոսիլ, ծորիլ; ծակ մտնել, թաքնուիլ։ սորսոր գ. սոր, ծերպ, գոգաւոր տեղ։ սորսորիլ չզ. քամուելով հոսիլ։ սորվիլ նրգ. ուսանիլ, վարժիլ։ սուաղիլ չզ. անօթութենէ մարմրիլ՝ նքթիլ։ սուգ գ. մահի վիշտ; ողբ, եղերգ; թախիծ։ սուզազգեստ գ. ծովի յատակը իջնելու յատուկ զգեստ։ սուզակ գ. ծովի խորը իջնող մարդ՝ մեքենայ։ սուզանաւ գ. ընդծովեայ, ծովի յատակէն ընթացող նաւ։ սուզել նրգ. ընկղմել, մխրճել (ջուրի մէջ)։ սուզորդ գ. սուզակ, ջրասոյզ, ջրասուզակ։ սուզուիլ չզ. մխրճիլ, թաղուիլ, ընկղմիլ։ սուին գ. սրածայր երկաթ՝ անցուած հրացանին ծայրը։ սուինամարտ գ. սուիններով կռիւ (դէմ առ դէմ)։ սուինաւոր ած. գ. սուինով զինուած։ սուլել նրգ. սոյլ արձակել, փչել, շաչել։ սուլթան գ. գահակալ, թագաւոր (արաբ, օսմանեան)։ սուլիչ գ. սուլելու գործիք։ սուլակ գ. սուլելու գործիք։ սուլոց գ. սուլելու ձայն, սոյլ, շկահիւն (նետի)։ սուղ ած. գինը բարձր, թանկ; կարճատեւ։ սուղնալ չզ. սուղ դառնալ, սղիլ։ սունկ գ. հովանոցաձեւ բոյս։ սուս մկ. լուռ։ սուսամ գ. բոյս մը, շուշմայ, որմէ շիրիկ կը հանեն։ սուսեր գ. սուր, թուր։ սուսերախաղ գ. սուրերու խաղ։ սուսերակալ գ. սուր կախելու գօտի։ սուսերակիր ած. գ. սուր շալկող, սուր կրող զինուոր։ սուսերամարտ գ. սրամարտ, սուսերով մենամարտ։ սուսերամարտիկ գ. սուր գործածող զինուոր։ սուսերամերկ ած. սուրը մերկացած՝ պատեանէն հանուած։ սուսերաւոր գ. ած. սուրով զինուած։ սուսիկ փուսիկ մկ. լուռ ու մունջ։ սուտ գ. անճիշդ խօսք, կեղծիք։ սուտ ած. խաբէական, անճիշդ, թիւր։ սուտակ գ. կարմրագոյն գոհար (րիւպի); ձուկի տեսակ։ սուտակասպաս ած. ստախօս, կեղծաւոր, շողոքորթ։ սուր գ. թուր, սուսեր։ սուր ած. հատու (դանակ), պատռող (ցաւ), զգայուն (քիթ), զիլ (ձայն), կորովի (յիշողութիւն)։ սուրալ չզ. շատ արագ ընթանալ, արշաւել, խոյանալ։ սուրբ գ. գերբնական առաքինութեամբ օժտուած անձ։ սուրբ ած. մաքուր, անբիծ, նուիրական։ սուրբ գրական ած. ս. գիրքի վերաբերող։ սուրհանդակ գ. շտապող պատգամաբեր՝ թղթատար։ սուրճ գ. սեւ ջուր (քոֆէ)։ սոփեստ գ. իմաստակ, կեղծ փիլիսոփայ։ սոփեստութիւն գ. դիտումնաւոր կերպով՝ սխալը որպէս ճիշդ փաստելու տրամաբանութիւն։ սոփեր գ. գրութիւն։ սպայ գ. զինուորական աստիճանաւոր։ սպայակոյտ գ. սպաներու ամբողջութիւնը, մարմին։ սպանական ած. սպանացիներու յատուկ։ սպանացի գ. սպանիոյ բնակիչ։ սպանդ գ. կոտորած, ջարդ, նախճիր։ սպանդարան գ. զոհարան; սպանդանոց։ սպանդանոց գ. մսացու կենդանի մորթելու տեղ։ սպանիչ ած. գ. սպանող (ակնարկ); ոճրագործ։ սպանութիւն գ. սպաննելու ոճիր, մարդասպանութիւն։ սպաննել նրգ. մեռցնել, անշնչացնել։ սպառազէն ած. մարտական զէնքերով զինուած։ սպառազինել նրգ. պատերազմի համար զինել՝ պատրաստել։ սպառազինում գ. պատերազմական պատրաստութիւն։ սպառել նրգ. հատցնել, վատնել; ուտել, հիւծել։ սպառիչ ած. հիւծիչ, մաշեցնող; լման (ուսումնասիրութիւն)։ սպառնագին ած. սպառնալի։ սպառնագիր գ. սպառնալիք պարունակող նամակ։ սպառնալ նրգ. չարիք խոստանալ; սաստել, վտանգ բերել։ սպառնալի ած. սպառնական։ սպառնալիք գ. սպառնական խօսք, սաստ, վտանգ։ սպառնական ած. չարիք խոստացող, սաստող։ սպառնացայտ ած. սպառնալիք պոռթկացող։ սպառող ած. յոգնեցուցիչ, մաշեցնող; ծախսող։ սպառողական ած. ապրանքի սպառումի եւ գնումի յատուկ։ սպառում գ. մաշում, հիւծում, փճացում; գործածում, հատնում (ապրանքի)։ սպառսպուռ մկ. հիմնովին, արմատովին։ սպաս գ. կահ կարասի, սեղանի սարք; ծառայութիւն։ սպասալար գ. հրամանատար, զօրապետ, սպարապետ։ սպասակալ գ. սպասաւոր, պաշտօնի վրայ գտնուող։ սպասակալութիւն գ. սպասարկութիւն։ սպասասրահ գ. սպասման դահլիճ։ սպասարկել չզ. ծառայել, պաշտօնավարել։ սպասարկու ած. գ. ծառայող։ սպասարկութիւն գ. հանրօգուտ ծառայութիւն, լրատու գրասենեակ։ սպասարկում գ. սպասաւորութիւն, ծառայութիւն, մատուցում։ սպասաւոր գ. ծառայ, դրանիկ (պալատի), դպիր (պատարագի), սպասեակ (պանդոկի)։ սպասաւորել չզ. ծառայել, սպասարկել։ սպասաւորութիւն գ. ծառայութիւն; դպրութիւն։ սպասեակ գ. սեղանի ծառայ (ճաշարանի, պանդոկի)։ սպասել նրգ. ակնկալել։ սպասողական ած. սպասող դիրքի մէջ։ սպասուհի գ. աղախին, նաժիշտ։ սպասում գ. սպասելը, ակնկալութիւն։ սպարապետ գ. հայ արքունի եւ նախարարական զօրքերու ընդհանուր հրամանատար; գերագոյն հրամանատար։ սպարապետութիւն գ. սպարապետի պաշտօն կամ վիճակ։ սպեղանի գ. վէրքի օծանելիք դեղ; դարման, սփոփանք։ սպի գ. հին վէրքի հետք՝ նշան։ սպիանալ չզ. (վէրքի) գոցուիլ, սպի դառնալ; բուժուիլ։ սպիացում գ. վէրքի գոցուիլը, ապաքինում։ սպիտ գ. կենդանական նիւթի բաղադրիչ մաս (ալպիւմին)։ սպիտակ ած. ճերմակ։ սպիտակահեր ած. մազերը ճերմակ, ալեհեր։ սպիտակամորթ ած. գ. մորթը ճերմակ; ճերմակ ցեղին պատկանող, ճերմակամորթ։ սպիտականալ չզ. սպիտակ դառնալ, մաքրուիլ։ սպիտակութիւն գ. ճերմակութիւն։ սպիտակուց գ. (աչքի, հաւկիթի) ճերմակ մաս, ճերմկուց։ սպնգաքար գ. սպունգի նմանող քար։ սպունգ գ. ծակոտկէն ծովային կենդանաբոյս մը։ սպրդիլ չզ. աննշմար ներս մտնել; աննկատ պրծիլ։ սպրդուք գ. սպրդած բան՝ խօսք, ակնարկութիւն։ սռնակ գ. անիւներու առանցք, իրարու կապող ձող։ սռնապան գ. սրունք պաշտպանող գուլպայ (զինուորի)։ սսուկ գ. ականջի մէջէն ելլող կեղտ։ ստաբան ած. ստախօս, շինծու։ ստաբանել չզ. սուտ խօսքեր ըսել, ստել ճարտարօրէն։ ստաբանութիւն գ. սուտ, կեղծիք (bluff)։ ստախօս ած. գ. սուտ խօսող, խաբեբայ։ ստախօսութիւն գ. սուտ խօսք, ստութիւն։ ստակ գ. դրամ։ ստակահատ գ. գրպանէ դրամ գողցող։ ստահակ գ. սրիկայ, փողոցային, անառակ։ ստամբակ գ. անառակ, ստահակ։ ստամոքս գ. մարսողութեան գործարան։ ստայօդ ած. շինծու, սուտով հիւսուած, յերիւրածոյ։ ստանալ նրգ. ընդունիլ, ընկալել։ ստանձնել գ. յանձն առնել, (պաշտօն, գործ) ընդունիլ։ ստանձնում գ. յանձնառում (պատասխանատուութեան)։ ստանուն ած. կեղծ համբաւով։ ստաշխ գ. սեւ հեղուկ՝ զմուռսէ ելլող։ ստապատիր ած. խաբեբայական, ստայօդ։ ստապատում գ. ած. սուտերով լեցուն (խօսք)։ ստացագիր գ. ստացուած իրի փոխարէն վկայագիր։ ստացական ած. ետքէն ձեռք բերուած, ընկալեալ; ածականի՝ դերանունի տեսակ, որ վերաբերում ցոյց կու տայ։ ստացիկ ած. ոչ բնածին (ձիրք), ստացուած։ ստացուածք գ. անշարժ գոյք, ինչք, սեփականութիւն։ ստացում գ. ընկալում, արդիւնաբերում։ ստգիւտ գ. մեղադրանք։ ստգտանել նրգ. յանցանք դնել, մեղադրել։ ստգտանք գ. մեղադրանք, առարկելի կողմ։ ստել չզ. սուտ խօսիլ, խեղաթիւրել։ ստեղի գ. տօնական ծանր եղանակով շարական։ ստեղծագործ ած. հնարող, բեղուն, արտադրող։ ստեղծագործել նրգ. յօրինել, արուեստի գործ ստեղծել։ ստեղծագործութիւն գ. արարչութիւն (աշխարհի), տիեզերք; արուեստի գործ՝ արտադրութիւն։ ստեղծել նրգ. ոչինչէ գոյութիւն տալ; ծնանիլ, կեանք տալ; յօրինել, հնարել։ ստեղծիչ գ. արարիչ (աստուած)։ ստեղծիչ ած. ստեղծող, ստեղծագործող։ ստեղծուած գ. արարած, ստեղծումով գոյացած։ ստեղծում գ. հիմնում, գոյացում, կերտում։ ստեղն գ. դաշնակի մատ; բոյսի ցօղուն; եռավանկ բառ՝ որուն առաջին վանկը երկար է, վերջինները սուղ։ ստեղնաշար գ. դաշնակի մատներու շարքը։ ստեպղին գ. գազար։ ստերիւր ած. ծուռ, սխալ։ ստեւ գ. անասունի մազ։ ստեւուտ ած. թաւամազ, մազոտ։ ստէպ մկ. յաճախ։ ստինք գ. ծիծ, տիտ։ ստիպել նրգ. հարկադրել, պարտաւորել։ ստիպողական ած. հարկադրող, պարտաւորիչ, պնդող։ ստիպողութիւն գ. հարկադրանք, պարտադրանք։ ստիպողականութիւն գ. հարկադրանք, պարտադրանք։ ստիպում գ. հարկադրանք, պնդում, պարտադրում։ ստկել նրգ. կեղուել; շողոքորթել։ ստնաւոր ած. գ. ստինք ունեցող՝ կաթնասուն (կենդանի)։ ստնգանք գ. ջիղերու կծկում (սփազմ); չարչարանք։ ստնտու գ. ուրիշի զաւակին կաթ տուող կին, դայեակ։ ստոծանի գ. որովայնը կուրծքէն բաժնող թաղանթ։ ստոյգ ած. ապահով, հաւաստի, ճիշդ, աներկբայ։ ստոյիկեան ած. գ. հետեւող այն փիլիսոփայութեան որ կ'անտեսէ ֆիզիքական ցաւը; չարքաշ։ ստոր ած. ցած, նուաստ, գետնաքարշ, անազնիւ։ ստորաբաժանել նրգ. անջատ մասի մէջ ուրիշ բաժանում ալ դնել, ենթաբաժանել։ ստորաբաժանում գ. ճիւղաւորում, ենթաբաժանում։ ստորագծել նրգ. ընդգծել, շեշտել։ ստորագնահատել նրգ. թերգնահատել, թերի դատել։ ստորագրել նրգ. ստորագրութիւն դնել, վաւերացնել։ ստորագրութիւն գ. վաւերացնող գրութիւն (անունի)։ ստորադաս ած. գ. ուրիշէ կախեալ, գլխաւորէն ցած։ ստորադասական ած. թէական (եղանակ)։ ստորադասել նրգ. (արժէքով) վար դասել։ ստորադասութիւն գ. ստորադաս ըլլալը։ ստորակայ ած. ուրիշի նկատմամբ ցած դիրքի վրայ։ ստորակայութիւն գ. ցածութեան զգացում (բարդոյթ)։ ստորակարգ ած. երկրորդ կարգի վրայ, ստորադաս։ ստորակարգել նրգ. ուրիշին իշխանութեան տակ դնել։ ստորակարգութիւն գ. ստորակարգ ըլլալը։ ստորակէտ գ. կէտադրական նշան (,)։ ստորերկրեայ ած. երկրի մէջէն, գետնափոր (ճամբայ)։ ստորեւ մկ. վարը, ներքեւ։ ստորին ած. վարի, ցածի (մաս); անարգ, ստոր։ ստորնանալ չզ. նուաստանալ, ցածնալ (վատ արարքով)։ ստորնացում գ. նուաստացում։ ստորնացուցիչ ած. նուաստացուցիչ, անպատուիչ։ ստորնաքարշ ած. գետնաքարշ, նուաստացուցիչ։ ստորնութիւն գ. (հոգեկան) ցածութիւն՝ վատութիւն։ ստորոգելի գ. յատկանշող կողմ; էական կամ համանման բայի ընկերացող բառ։ ստորոգութիւն գ. մտային բաժանում, դաս, տեսակ։ ստորոտ գ. ստորին մաս, ոտք, եզերք։ ստուար ած. հոծ (բազմութիւն), մեծահատոր (գիրք)։ ստուարաթիւ ած. բազմաթիւ, խիտ, հոծ։ ստուարաթուղթ գ. քարթօն, հաստ թուղթ։ ստուարահատոր ած. հաստ հատորներէ կազմուած։ ստուարութիւն գ. հոծութիւն, թանձրութիւն։ ստուգաբան ած. գ. ստոյգ խօսող, ճշմարտախօս։ ստուգաբանել նրգ. ծագումը ստուգել (բառի)։ ստուգաբանութիւն գ. բառի արմատը ստուգող գիտութիւն։ ստուգագրել նրգ. վաւերացնել, գրաւոր վկայել։ ստուգախօս ած. գ. ստոյգ բաներ խօսող, ճշմարտաբան։ ստուգապատում ած. ստոյգը՝ ճշմարիտը պատմող (հեղինակ)։ ստուգապէս մկ. հաստատապէս, ճշմարտացի։ ստուգել նրգ. ճշդել, ապահով դառնալ (քննելէ ետք)։ ստուգն գ. կոկորդէն ստամոքս իջնող խողովակ։ ստուգութիւն գ. ապահովութիւն, ճշդութիւն։ ստուգում գ. ճշդում, քննարկում։ ստուեր գ. շուք, հովանի; հետք, արատ։ ստուերագիծ գ. աղօտ գծագրութիւն, ուրուագիծ։ ստուերագիր գ. ուրուագիծ։ ստուերագծել նրգ. ստուերագիծը տալ, ուրուագծել։ ստուերագրել նրգ. ուրուագծել, ծրագրել (տարտամ)։ ստուերախաղ գ. շուքերու խաղ, կերպաւորում։ ստուերամած ած. մութով լեցուն, տխրամած։ ստուերանալ չզ. մթնիլ, աղօտ կերպարանք առնել։ ստուերել նրգ. շուք ընել, մութով ծածկել։ ստուերոտ ած. շուքով լեցուն, հովանուտ։ ստութիւն գ. խաբէութիւն (խօսքի), ստախօսութիւն։ ստրատելատ գ. զօրավար, սպարապետ (յոյն)։ ստրկաբար մկ. գերիի պէս։ ստրկական ած. ստրուկի վայել, ծառայական; ճորտական։ ստրկամիտ ած. ստրուկի կոյր հոգի ունեցող։ ստրկանալ չզ. գերի դառնալ, նուաստանալ։ ստրկութիւն գ. գերութիւն; բռնի ենթարկում։ ստրուկ գ. գերի, հպատակ, ծառայ։ ստրջանք գ. զղջում, զղջումի խօսք։ սրաբանութիւն գ. սրամիտ խօսք, սրախօսութիւն։ սրաթեւ ած. մկ. արագ թռչելով, արագաթիռ։ սրաթռիչ ած. մկ. արագ թռչելով, արագաթիռ։ սրախաղ գ. սուրերով խաղ, մարզական հանդիպում։ սրախաղաց գ. սրախաղի վարպետ։ սրախաղութիւն գ. սուրերու պայքար (մարզական)։ սրախողխող ած. սուրով մորթուած, սպանուած։ սրախօս գ. սրամիտ խօսքեր ըսող, զուարճաբան։ սրախօսութիւն գ. նրբամիտ կատակ, սրամտութիւն։ սրածայր ած. ծայրը սուր։ սրածել նրգ. սուրէ անցընել, կոտորել, սրատել։ սրածութիւն գ. սուրով կոտորած, ջարդ, նախճիր։ սրակալ գ. սուրը մէջքէն կամ ուսէն կախելու փոկ։ սրահ գ. ընդարձակ սենեակ, դահլիճ; միջանցք։ սրահակ գ. պատ-վարագոյր (անկողնի); պատի ծածկոց։ սրահատել նրգ. սուրով կտրել։ սրահար ած. սուրով զարնուած։ սրամարտ գ. սուսերամարտ։ սրամիտ ած. միտքը՝ խօսքը սուր, նրբամիտ։ սրամտութիւն գ. արթնամտութիւն, սրախօսութիւն։ սրասայր ած. սուր ծայր ունեցող, սրաբերան։ սրասոյր ած. արագ սուրացող, արագասոյր։ սրատել նրգ. սուրով կտրել, սրածել։ սրատես ած. աչքը սուր, հեռատես, խորաթափանց։ սրարշաւ ած. մկ. արագ սուրալով, սրընթաց։ սրափողոտ ած. սուրով մորթուած։ սրբաբանել նրգ. օրհնել, փառաբանել, սուրբ խօսք ըսել։ սրբագործ ած. սրբագործող, բարիք ընող։ սրբագործել նրգ. պատարագել, նուիրագործել։ սրբագործութիւն գ. պատարագի պահ, ուր նշխարը քրիստոսի մարմին կ'ըլլայ։ սրբագործում գ. նուիրականացում։ սրբագրել նրգ. սխալը ուղղել, ճշդել։ սրբագրութիւն գ. սրբագրելու գործ։ սրբագրում գ. ուղղում, ճշդում։ սրբադասել նրգ. սուրբերու կարգին մէջ դնել։ սրբադասում գ. մաքրակրօն անձի սուրբ հռչակում։ սրբազան ած. նուիրական, սուրբ, վսեմ։ սրբազան գ. եպիսկոպոս (տիտղոս)։ սրբազնագոյն ած. ամէնէն նուիրական՝ վսեմ։ սրբազնութիւն գ. հոգեւոր ազնուականութիւն; սրբազանի ուղղուած տիտղոս։ սրբալոյս ած. սուրբ լոյս կամ անուն ունեցող։ սրբախօսութիւն գ. սուրբի մասին ճառ, վկայաբանութիւն։ սրբակեաց ած. սուրբ կեանք վարող։ սրբակրօն ած. մաքուր հաւատքով ապրող, սրբակեաց։ սրբան գ. յետոյք, երաստան։ սրբանալ չզ. սրբութեան հասնիլ, սուրբի կեանք վարել։ սրբանկար գ. սուրբ նկար (իքոն), սուրբի նկար։ սրբանուէր ած. մաքուր նպատակով նուիրուած։ սրբապատկեր գ. սրբանկար, սրբազան պատկեր։ սրբապիղծ ած. սրբութիւն անարգող։ սրբապղծել նրգ. նուիրական բան մը արատաւորել։ սրբապղծութիւն գ. սուրբ բաներու պղծում, եղծում։ սրբասացութիւն գ. սուրբ նշխարի դէպի խորան փոխադրումի ատեն երգուող շարական; աստուծոյ ուղղուած գովերգ։ սրբավայր գ. ուխտավայր, նուիրական վայր։ սրբատաշ ած. մաքուր տաշուած (քար՝ սրբավայրի)։ սրբատառ ած. սուրբ գիրերով։ սրբատեղի գ. ուխտավայր, աղօթքի՝ պաշտամունքի վայր։ սրբատուն գ. աւանդատուն։ սրբատուփ գ. մասնատուփ; նշխար պահելու տուփ։ սրբարան գ. սուրբի խորան (գերեզմանով)։ սրբարար ած. սուրբ դարձնող՝ սրբացնող (շնորհք)։ սրբացնել նրգ. սուրբ ընել՝ հռչակել; սրբադասել։ սրբացում գ. սրբանալը; սրբադասում։ սրբաքար գ. ս. սեղանի վէմքար։ սրբել նրգ. մաքրել, ջնջել; չորցնել (պնակ)։ սրբիչ գ. անձեռոց, սրբելու լաթ։ սրբութիւն գ. հոգիի կատարելութիւն; հաղորդութիւն։ սրբուհի գ. սուրբ կին, վկայուհի; կոյս։ սրդողիլ չզ. նեղանալ, գանիլ, ընդվզիլ։ սրդողում գ. զայրոյթ, գարշում։ սրել նրգ. յեսանել, լարել (ուշադրութիւն)։ սրընթաց ած. արագ ընթացող, սրարշաւ։ սրիկայ գ. ստամբակ, անբարոյ, ստահակ։ սրիկայութիւն գ. անազնիւ արարք, ստամբակութիւն։ սրինգ գ. փչողական նուագարան; շուի, սրնգափող։ սրճագոյն ած. գ. սուրճի գոյն, գոց շագանակագոյն։ սրճաղաց գ. սուրճ աղացող (գործիք, մարդ)։ սրճաման գ. սուրճ եփելու աման։ սրճարան գ. սուրճ խմելու հանրային վայր։ սրճարանապետ գ. սրճարանի պատասխանատու՝ տէր։ սրճենի գ. սուրճի ծառ։ սրճեփ գ. սուրճ եփող (մարդ, գործիք)։ սրնգահար գ. սրինգ նուագող։ սրոց գ. սրող գործիք, յեսան։ սրուակ գ. ընտիր հեղուկի ապակիէ նուրբ շիշ։ սրութիւն գ. սուր յատկութիւն ունեցող, սրածայրութիւն; (մտքի, աչքի) զօրութիւն։ սրունք գ. մարմնի ստորին անդամ։ սրսկապան գ. (հարսի) անկողինը կղզիացնող վարագոյր։ սրսկել նրգ. ջուր ցանել; ներարկել (ասեղ զարնել)։ սրսկում գ. ջուր ցօղելը; ներարկում (երակի մէջ)։ սրսփալ չզ. դողալ, ցնցուիլ (յուզումէ), թփռտալ։ սրտաբան գ. սրտի գաղտնիք կամ հիւանդութիւնը հասկցող։ սրտաբաց ած. անկեղծ, ինքնանուէր։ սրտաբեկ ած. սիրտը կոտրած, վշտահար։ սրտաբոյժ գ. սրտի հիւանդութիւններ բուժող մասնագէտ։ սրտաբուխ ած. սիրտէն բխող, առատ, յօժարակամ։ սրտագէտ ած. սիրտերու գաղտնիքը հասկցող; սիրտի հիւանդութեան մասնագէտ։ սրտագին ած. մկ. մտերիմ, ջերմ։ սրտագրաւ ած. սիրտերը գրաւող, յուզիչ։ սրտազեղ ած. սրտէն յորդող, սրտաբուխ։ սրտախտ գ. սիրտի հիւանդութիւն։ սրտակաթ ած. գորովոտ, խանդակաթ, սիրակաթ։ սրտակեղեք ած. սիրտը ճմլող, գթալի։ սրտակէզ ած. սիրտը այրող, մորմոքող։ սրտակիզել նրգ. սիրտը այրել, մորմոքել։ սրտակից ած. մտերիմ, սիրտի ընկեր, անկեղծ։ սրտակցիլ չզ. մտերիմ դառնալ, ընկերանալ; ցաւակցիլ։ սրտակցութիւն գ. մտերմութիւն, սրտակից յարաբերութիւն։ սրտաճմլիկ ած. շատ յուզիչ, աղիողորմ։ սրտանց մկ. անկեղծօրէն, ամբողջ սրտով։ սրտաշարժ ած. սրտաճմլիկ, յուզիչ։ սրտապատառ ած. սաստիկ վախցած, լեղապատառ։ սրտապնդել նրգ. քաջալերել, խրախուսել։ սրտառուչ ած. սրտաշարժ, սրտաճմլիկ։ սրտատրոփ ած. բաբախող սրտով, անհամբեր։ սրտխառնուք գ. փսխելու փափաք; զզուանք։ սրտմաշուք գ. հոգ, նեղութիւն։ սրտմտիլ չզ. նեղանալ, սրտնեղիլ։ սրտմտութիւն գ. նեղութիւն, զայրոյթ։ սրտնեղիլ չզ. նեղուիլ, նեղսրտիլ։ սրտնեղութիւն գ. նեղացնող հոգ, մորմոք։ սրտոտ ած. քաջ, աներկիւղ։ սրտցաւ ած. գթացող, կարեկից։ սփածանելի գ. գոգնոց, ղենջակ, առիգած։ սփինքս գ. կնոջական գլուխով եւ առիւծի մարմնով հրէշ։ սփիւռ ած. սփռուած, տարածուած։ սփիւռք գ. օտար երկիր; հոն ապաստանած ազգ։ սփիւռքահայ գ. գաղթահայութիւն։ սփոփանք գ. մխիթարանք, մեղմացում, ամոքում։ սփոփարար ած. մխիթարական, ամոքիչ։ սփոփել նրգ. մխիթարել, ամոքել։ սփոփիչ ած. մխիթարիչ, մեղմիչ։ սփռել նրգ. տարածել, ծաւալել, ցրել; ճառագայթել։ սփռոց գ. սեղանի ծածկոց, գետնի օթոց։ սփռում գ. տարածում, ճառագայթում։ սքանչանալ չզ. զմայլիլ, հիանալ։ սքանչանք գ. զմայլանք։ սքանչացում գ. հիացում, զմայլում։ սքանչելագործ ած. սքանչելիքներ ընող, հրաշագործ։ սքանչելի ած. հիանալի, հոյակապ, հրաշալի։ սքանչելիք գ. հրաշալիք, հրաշք։ սքեմ գ. կրօնաւորի տարազ, սեւ զգեստ։ սքեմազուրկ ած. սքեմէն՝ կրօնաւորական պաշտօնէն զրկուած (որպէս պատիժ)։ սքեմազրկել նրգ. եկեղեցականը իր սքեմէն զրկել։ սքեմաթող ած. կրօնաւորական վիճակը լքած։ սքեմառութիւն գ. սքեմ առնելու արարողութիւն։ սքեմաւոր ած. սքեմ կրող, կրօնաւոր։ սքօղել նրգ. ծածկել, քօղարկել։ սօլ գ. կօշիկ, ոտնաման։ սօլեր գ. կօշիկ, ոտնաման։ սօս գ. պերճ հասակով ծառ մը, բարտիի նման։ սօսի գ. պերճ հասակով ծառ մը, բարտիի նման։ սօսաւ գ. տերեւներու ձայն, սօսափիւն։ սօսաւիւն գ. տերեւներու ձայն, սօսափիւն։ սօսափիլ չզ. խշրտալ (տերեւներու)։ սօսափիւն գ. տերեւներու ձայն, սօսաւիւն, խարշափ։ սօսիւն գ. սօսափիւն, խշրտոց, շշնկոց։ վագել չզ. սլանալ (եղնիկի պէս), վազել, վարգել (ձիու)։ վագերաձի գ. շերտաւոր մորթով վայրի էշ (զէպր)։ վագր գ. կատուազգի վայրագ անասուն։ վագրենաւոր ած. գ. վագրի մորթ հագնող։ վագրենի գ. վագրի մորթ։ վազ գ. վազելը, սահիլը (ջուրերու)։ վազարշաւ գ. վազքի արշաւ, մրցարշաւ։ վազել չզ. սլանալ, արշաւել; հոսիլ։ վազորդ գ. վազքի մասնակցող (մարզիկ)։ վազվզել չզ. հոս հոն վազել։ վազվզուք գ. հեւիհեւ տեւական վազք։ վազվռտել չզ. վազելով փնտռել, վազվզել։ վազվռտուք գ. վազելով փնտռտուք։ վազք գ. արշաւ, սլացք; հոսում, սահանք։ վաթսուն ած. վեց անգամ տասը (հ)։ վաթսունամեայ ած. վաթսուն տարեկան եղող։ վախ գ. ահ, երկիւղ, սարսափ, զարհուրանք։ վախազդու ած. վախ պատճառող, սարսափազդու։ վախազդեցիկ ած. վախ պատճառող, սարսափազդու։ վախկոտ ած. երկչոտ, վեհերոտ։ վախկոտութիւն գ. երկչոտութիւն, թուլամորթութիւն։ վախճան գ. վերջ, աւարտ; նպատակ, հետեւանք; մահ։ վախճանական ած. վախճանի վերաբերող։ վախճանաւոր ած. վախճան՝ նպատակ ունեցող։ վախճանեալ գ. ած. մեռած անձ, հանգուցեալ։ վախճանիլ չզ. մեռնիլ, մահանալ; աւարտիլ, հանգիլ։ վախճանում գ. մահ; աւարտ։ վախնալ չզ. դողալ, սոսկալ, սարսափիլ; զգուշանալ։ վակաս գ. պատարագիչ քահանայի վիզը բոլորող ծածկոց։ վակել չզ. մլաւել։ վահան գ. զինուորը պաշտպանող, սկաւառակ, ասպար։ վահանագեղձ գ. ներծոր գեղձ։ վահանակ գ. փոքր վահան (էքիւսոն); նարտի քար։ վահանակիր ած. վահանով զինուած (ռազմիկ)։ վահանաձուկ գ. ծովու ձուկ, միսը շատ յարգի։ վահանել նրգ. վահանով ամրացնել։ վահր գ. թարախ, ժահր։ վաղ ած. անցած, վաղեմի։ վաղ մկ. կանուխ։ վաղագոյն ած. աւելի կանուխ; հին ժամանակի մէջ գտնուող։ վաղաժամ մկ. ած. ժամանակէն առաջ, կանխահաս։ վաղածին ած. ժամանակէն առաջ ծնած։ վաղակ գ. սուր, թուր։ վաղահաս ած. ժամանակէն առաջ հասած՝ պատահած։ վաղամեռ ած. կանուխ մեռած։ վաղամեռիկ ած. կանուխ մեռած։ վաղամուսնութիւն գ. օրէնքի սահմանած տարիքէն աոաջ ամուսնութիւն։ վաղայաջորդ ած. երկու օր ետք եկող (օր)։ վաղանցուկ ած. շուտով անցնող, կարճատեւ։ վաղանցիկ ած. շուտով անցնող, կարճատեւ։ վաղեմի ած. հին ատենի, հնամենի, վաղնջական։ վաղը գ. այսօրուան յաջորդող օրը; ապագայ։ վաղնջական ած. հին օրերէ մնացած, վաղեմի։ վաղնջուց մկ. վաղուց։ վաղորդայն գ. յաջորդ օրուան սկիզբ; լուսաբաց։ վաղուց մկ. շատոնց, հինէն ի վեր։ վաղվաղկոտ ած. աճապարող; փոփոխամիտ։ վաղօրօք մկ. կանխապէս, նախօրօք, առաջուց։ վաճառ գ. առուծախ։ վաճառագիր գ. հաշուեցոյց (ֆաքթիւր)։ վաճառական գ. առեւտրական, առուծախ ընող։ վաճառականութիւն գ. առեւտուր, առուծախ։ վաճառանիշ գ. ապրանքը արտադրողի նշանը, մակնիշ։ վաճառանոց գ. վաճառատուն, շուկայ։ վաճառաշահ ած. մեծ առուտուր ունեցող (քաղաք)։ վաճառատուն գ. մեծ հաստատութեան վաճառանոց։ վաճառել նրգ. ծախել, առեւտուր ընել։ վաճառորդ գ. վաճառք ընող, ծախող։ վաճառում գ. առուծախ, վաճառք։ վաճառք գ. ծախու ապրանք; ծախելու գործ, առուծախ։ վայ ձյն. ափսոսանքի՝ սպառնալիքի ձայն; գ. աղէտ։ վայբերան գ. սին ափսոսանք ու քննադատութիւն ընող։ վայել չզ. ողբ բարձրացնել, աւաղել։ վայել ած. պատշաճ, յարմար, արժանի։ վայելել նրգ. չզ. հաճոյք առնել, ճաշակել; պատշաճիլ։ վայելում գ. հաճոյքի տիրացում, ըմբոշխնում։ վայելուչ ած. յարմարած; կիրթ, շնորհալի։ վայելչաբանութիւն գ. կիրթ ճաշակով ոճ, լեզուի ազնուութիւն։ վայելչագեղ ած. շնորհալի գեղեցկութեամբ (հասակ)։ վայելչադէմ ած. սիրուն դէմքով, գեղեցկադեմ։ վայելչախօս ած. շնորհալի խօսող։ վայելչակազմ ած. բարեձեւ, համաչափ հասակով։ վայելչութիւն գ. պատշաճութիւն, բարեձեւութիւն; փառաւորութիւն։ վայելք գ. հաճոյք, զուարճութիւն; հեշտանք։ վայլել չզ. պատշաճիլ՝ յարմարիլ (զգեստի)։ վայնասուն գ. ցաւի պոռոց, պոռչտուք։ վայոց գ. բարձրաձայն ողբ, կոծ։ վայր գ. տեղ, կողմ։ վայրագ ած. վայրենի, գազանային, տմարդի, կատաղի։ վայրագութիւն գ. գազանութիւն, բարբարոսութիւն։ վայրածիլ չզ. դեգերիլ, շրջիլ։ վայրահակ ած. վար ծռած։ վայրահաջ ած. անտեղի զրպարտող։ վայրահաջութիւն գ. զրպարտութիւն, ցեխարձակում։ վայրաշարժ գ. կառախումբը քաշող մեքենայ։ վայրապար մկ. զուր տեղ։ վայրավատին ած. ցիրուցան եղած։ վայրաքարշ ած. դէպի վար քաշող, գետնաքարշ։ վայրենաբարոյ ած. վայրենիի պէս ապրող, գազանաբարոյ։ վայրենի գ. քաղաքակրթութենէ դուրս ապրող։ վայրենի ած. բարբարոս, բիրտ; անասնական։ վայրենութիւն գ. բարբարոսութիւն, գազանութիւն։ վայրէջք գ. զառիվայր, վար իջնող ընթացք։ վայրի ած. անմշակ, անբնակ, նախնական վիճակի մէջ։ վայրիկ գ. պահ, րոպէ։ վայրկեան գ. ժամուան 60րդ մասը, պահ, րոպէ։ վայրկենական ած. րոպէական; անմիջական։ վանաբնակ ած. վանք բնակող։ վանակ գ. ոսպնեակ (աչքի)։ վանական գ. վանքի բնակիչ կրօնաւոր, աբեղայ։ վանական ած. վանքի վերաբերող։ վանականութիւն գ. վանականներու դասակարգ։ վանակ գ. շատ կարծր թափանցիկ քար։ վանակն գ. շատ կարծր թափանցիկ քար։ վանահայր գ. վանքի մեծաւոր, վաներէց։ վանապատկան ած. վանքի պատկանող։ վանատուն գ. վանականներու տուն, վանք։ վանատուր ած. գ. հիւրընկալ, հիւրասէր; ուխտաւոր ընդունող (արամազդ)։ վանդակ գ. կենդանի պահելու ճաղաւոր շինուածք։ վանդակաճաղ գ. ցանկապատի ճաղ; վանդակի ճաղ։ վանդակապատ ած. վանդակով շրջապատուած։ վանդակապատ գ. շրջապատ (ճաղաւոր)։ վանդակափեղկ գ. ճաղաւոր փեղկ։ վանդակել նրգ. վանդակի մէջ փակել։ վանդակորմ գ. ճաղաւոր շրջապատ։ վանդել նրգ. կաշկանդել, աւերել։ վանել նրգ. ետ մղել, վտարել։ վաներէց գ. վանատան գլխաւոր, վանահայր։ վանկ գ. ձայնաւոր ունեցող հնչիւն։ վանողական ած. խրտչեցնող; ետ մղող (ուժ)։ վանողութիւն գ. հեռացնող ուժ մարմիններու միջեւ։ վանորայք գ. վանքերը, վանքերու ամբողջութիւնը։ վանք գ. կրօնաւորներու միատեղ բնակարան, մենաստան։ վաշ ձյն. օ՜խ։ վաշխ գ. ապօրէն տոկոս, անիրաւ սակ։ վաշխառու գ. ապօրէն տոկոսով դրամ փոխ տուող։ վաշտ գ. զինուորական գունդ, գումարտակ։ վաշտապետ գ. վաշտի հրամայող պետ; սկաուտապետ։ վաչ գ. մորթով ծածկուած սայլ (թափառական ցեղերու)։ վաչկատուն ած. գ. սայլաբնակ, թափառաշրջիկ, գնչու։ վառ ած. կրակոտ, բորբ, ցայտուն։ վառարան գ. կրակարան, օճախ։ վառեակ գ. հաւի մեծցած ձագ, (նորը) ճուտիկ։ վառել նրգ. այրել, կիզել; լուսաւորել, տոչորել։ վառելանիւթ գ. լուսաւորման, ջեռուցումի, մեքենավարութեան ծառայող նիւթ, կիզանիւթ։ վառելիք գ. փայտ, ցախ։ վառման ած. բորբոքուն, վառ; փայլուն, պայծաո։ վառվռուն ած. կրակուբոց, աշխոյժ, բոցավառ։ վառօդ գ. պայթուցիկ խառնուրդ մը։ վառօդարան գ. վառօդի զինարան։ վասակ գ. մատնիչ, դաւաճան։ վասն նխ. համար, պատճառով։ վասնզի շղ. որովհետեւ։ վաստակ գ. արդիւնաւոր աշխատանք, յոգնութիւն; արդիւնք, շահ, երախտիք։ վաստակաբեկ ած. սաստիկ յոգնած, պարտասած։ վաստակաշատ ած. վաստակաւոր, բազմավաստակ։ վաստակաւոր ած. շատ արդիւնք ձեռք բերած, երախտաւոր։ վաստակիլ չզ. յոգնութիւն թափել, արդիւնք շահիլ։ վաստկիլ նրգ. շահիլ։ վատ ած. գ. վախկոտ, թուլամորթ; գէշ, տգեղ, չար։ վատաբախտ ած. գէշ բախտ ունեցող, թշուառ։ վատաբանել չզ. չարախօսել։ վատահամբաւ ած. գէշ համբաւ ունեցող, տխրահռչակ։ վատամիտ ած. չարամիտ, նենգաւոր։ վատանալ չզ. գէշնալ, ապականիլ, վատթարանալ։ վատանուն ած. գէշ անուն ունեցող, վատահամբաւ։ վատառողջ ած. առողջութեան վնասող; հիւանդագին։ վատասերիլ չզ. այլասերիլ, ցեղապէս խաթարիլ։ վատասերում գ. այլասերում, ցեղային խաթարում։ վատասիրտ ած. վախկոտ, ցածոգի։ վատթար ած. անարգ, ստոր; աւելի չար։ վատթարանալ չզ. գէշնալ; ծանրանալ (կացութեան)։ վատթարացում գ. վատթար դառնալը, վատացում։ վատնել նրգ. (փուճ տեղ) սպառել, մսխել։ վատնում գ. (արժէքի մը) չքացում, սպառում, մսխում։ վատշուէր ած. գ. անզգամ, աներես, ստահակ։ վատոգի ած. գ. թուլամորթ, վախկոտ։ վատոյժ ած. անզօր, անկար, վտիտ, թուլակազմ։ վատորակ ած. ցած տեսակէ, ցածորակ։ վատութիւն գ. նենգութիւն; գէշութիւն։ վատուժանալ չզ. ուժէ իյնալ, ուժաթափիլ։ վար մկ. ցած՝ ստորին (կողմ)։ վար գ. հերկ։ վարագոյր գ. դրան, պատուհանի, բեմի ծածկ, սրահակ։ վարագուրել նրգ. ծածկել, քօղարկել։ վարազ գ. վայրի խոզ (արու), կինճ, կինճի (էգ)։ վարազահաւ գ. յափշտակիչ թոչռւն (քօնտօր)։ վարազանալ չզ. կատղիլ, գազանանալ։ վարակ գ. ախտ, հիւանդութիւն։ վարակել նրգ. փոխանցել (հիւանդութիւն)։ վարակիչ ած. փոխանցիկ, տարափոխիկ; համակիչ։ վարակուիլ չզ. ուրիշի ախտէն զգացումներէն բռնուիլ։ վարակում գ. հիւանդութեան փոխանցում։ վարանիլ չզ. տատամսիլ, տարուբերիլ, շուարիլ։ վարանոտ ած. տատամսոտ, շուար։ վարանում գ. տատամսուք, երկմտութիւն, անորոշութեան վիճակ։ վարանք գ. երկմտանք, տատամսում, երկընտրանք։ վարապան գ. սանձ։ վարատական ած. աքսորուած, հալածական։ վարատել նրգ. ցրուել, ցիրուցան ընել։ վարար ած. առատ, յորդահոս; իգասէր կենդանի։ վարարիլ չզ. յորդիլ, առատանալ; ցոփանալ։ վարարուն ած. յորդած, առատահոս, բորբ։ վարաւանդ գ. ձիու կազմած, սանձով միատեղ։ վարգ գ. ձիու հանդարտ վազք։ վարգել չզ. թեթեւ վազել (չորքոտանիի), վազել։ վարդ գ. վարդենիի ծաղիկ։ վարդ ած. վարդագոյն։ վարդաբոյր ած. վարդ բուրող։ վարդագեղ ած. վարդի պէս գեղեցիկ, վարդով գեղեցկացած։ վարդագոյն ած. վարդաթոյր։ վարդաթոյր ած. վարդի գոյնով։ վարդախտ գ. կարմրուկ, մորթային հիւանդութիւն մը։ վարդապետ գ. վարդապետելու իշխանութիւն ունեցող կուսակրօն եկեղեցական; ուսուցիչ, քարոզիչ։ վարդապետանոց գ. վարդապետ պատրաստող դպրոց։ վարդապետարան գ. վարդապետի կայարան; կրօնագիրք; հոգեւոր համալսարան։ վարդապետել նրգ. դաստիարակել, աշակերտել, քարոզել։ վարդապետութիւն գ. (հոգեւոր) դաւանանք, (իմաստասիրական) տեսութիւն; վարդապետական վիճակ։ վարդաջուր գ. վարդէն պատրաստուած հեղուկ։ վարդաստան գ. վարդի պարտէզ, վարդենիք, բուրաստան։ վարդավառ գ. տօն պայծառակերպութեան (քրիստոսի)։ վարդատօն գ. վարդերով կատարուող վարդերու տօն։ վարդարան գ. ս. կոյսին հոգեւոր համրիչ; վարդաստան։ վարդափթիթ ած. վարդի կոկոնի պէս բացուած։ վարդենի գ. վարդ տուող թուփ։ վարդենիք գ. վարդաստան։ վարել նրգ. ուղղել, առաջնորդել; մղել, քշել; մշակել, ցանել; ապրիլ, գործածել։ վարելահող գ. մշակելի հող։ վարզ գ. գունդ գլխով կռուի գաւազան; մարաջախտի՝ իշխանաւորի ցուպ։ վարժ ած. վարժած, ընտել, հմուտ։ վարժապետ գ. ուսուցիչ, դաստիարակ։ վարժապետանոց գ. ուսուցիչ պատրաստող հաստատութիւն։ վարժապետութիւն գ. ուսուցչութիւն։ վարժարան գ. դպրոց, ճեմարան (բարձր ուսմանց)։ վարժութիւն գ. սովորութիւն, մարզուածութիւն; հրահանգ։ վարժուիլ չզ. ընտելանալ, ատակ դառնալ։ վարժուհի գ. ուսուցչուհի։ վարիչ ած. գ. ղեկավարող, տեսուչ, գլխաւոր։ վարկ գ. համբաւ, պատիւ; գործի մը սահմանուած դրամի փոխատուութիւն։ վարկաբեկ ած. անպատուուած, անարգ։ վարկաբեկել նրգ. անունը կոտրել, անուանարկել։ վարկագիր գ. իբր վարկ տրուած դրամի վկայագիր; նոյնի վճարման պայմանաժամ։ վարկադրամ գ. ոսկիի համապատասխան թղթադրամ (պանքնօթ)։ վարկած գ. փաստի կարօտ կարծիք, տեսակէտ։ վարկանիշ գ. նիշերու միջոցով գնահատում (քրէտիթ)։ վարկպարազի ած. մկ. հարեւանցի, մակերեսային։ վարձ գ. աշխատաւորի, տունի վճարում։ վարձագին գ. իբր վարձ վճարուող գումար, վարձավճար։ վարձակ գ. վարձուած երգչուհի, պարուհի։ վարձակալ գ. վարձով բնակող անձ։ վարձահատոյց ած. հատուցանող, վարձատրող։ վարձանք գ. պոռնիկի տրուած դրամ։ վարձավճար գ. վարձագին։ վարձատրել նրգ. պարգեւատրել, գործ մը գնահատել։ վարձատրութիւն գ. գնահատող փոխարժէք։ վարձել նրգ. վարձով տալ, առնել; կաշառել։ վարձկան գ. վարձուած (զինուոր), ծախուած (գրիչ)։ վարձու ած. վարձուելով գործածելի։ վարձուոր գ. վարձակալ; վարձուած գործաւոր։ վարձք գ. վարձատրութիւն, (դրամական) գնահատանք։ վարմ գ. ցանց; թակարդ; զարդարանքի ցանց։ վարմունք գ. կենցաղ, վարուելակերպ։ վարնոց ած. ցածոգի, ստորին, գռեհիկ։ վարշամակ գ. կտաւ, սրբուելու լաթ, դաստառակ։ վարորդ գ. ինքնաշարժ վարող, մեքենավար։ վարոց գ. առնանդամ; ճապուկ գաւազան։ վարուելակերպ գ. վարմունք, վերաբերմունք, կենցաղ։ վարուժան գ. արու թռչուն։ վարուժնակ գ. արու թռչնիկ։ վարուիլ չզ. կենցաղիլ, յարաբերիլ; տարուիլ (ուրիշէ)։ վարունգ գ. զովարար կանաչ պտուղ մը։ վարուցան գ. հերկելու եւ ցանելու գործողութիւն։ վարչագէտ ած. գ. վարչական գործերու մասնագէտ; դիւանագէտ։ վարչագիտութիւն գ. վարչական օրէնքներու հմտութիւն; դիւանագիտութիւն։ վարչակազմ գ. վարչութեան կամ պաշտօնէութեան կազմ, անձնակազմ։ վարչական ած. վարչութեան վերաբերող։ վարչական գ. վարչութեան անդամ։ վարչակարգ գ. կառավարական դրութիւն։ վարչաձեւ գ. վարչակարգ, երկիր կառավարելու ձեւ։ վարչամեքենայ գ. պետական գործունէութեանց կառոյց, գործօն կազմակերպութիւն։ վարչապետ գ. նախարարական դահլիճի պետ։ վարչութիւն գ. վարիչ մարմին։ վարպետ գ. իր արհեստին տիրացած; գործատէր։ վարպետ ած. ճարտար, հմուտ։ վարպետորդի ած. ճարպիկ, հնարամիտ, սատանայ։ վարպետութիւն գ. ճարտարութիւն; վարպետի աստիճան։ վարս գ. երկար մազ, հեր, գէս, ծամ; սաղարթ (ծառի)։ վարսագեղ ած. գեղեցիկ մազեր ունեցող։ վարսակ գ. կենդանիի կեր մը՝ գարիի նման։ վարսակալ գ. մազերու ցանց, ծամակալ։ վարսայարդար գ. կանանց սափրիչ, վարսավիր։ վարսանգ գ. սանդի մէջ ընդեղէն ծեծող կոթ, թակ։ վարսանդ գ. ծաղիկներու իգական գործարան։ վարսավիր գ. սափրիչ, վարսայարդար։ վարսավիրայ գ. սափրիչ, վարսայարդար։ վարսավիրութիւն գ. սափրիչութիւն։ վարսաւոր ած. երկայն մազ ունեցող; սաղարթաւոր։ վարսաւորիլ չզ. վարսերով՝ տերեւներով զարդարուիլ։ վարսել նրգ. (գետին) խրել, գամել, ցցել, շամփրել։ վարտիք գ. շապկընկեր; տաբատ (արեւելահայերէն)։ վարք գ. ապրելաձեւ, կենցաղ; կենսագրութիւն։ վարքագիծ գ. վարքի ուղղութիւն, գործելակերպ։ վարքագրութիւն գ. կենսագրութիւն; վարք սրբոց։ վարք հարանց գ. սուրբերու կեանքը պատմող գիրք։ վարքուբարք գ. նիստուկաց, կենցաղ։ վաւաշ ած. հեշտամոլ, տռփամոլ։ վաւաշոտ ած. հեշտասէր, լկտի, տռփամոլ։ վաւեր ած. ստոյգ, հաւաստի, օրինաւոր։ վաւերագիր գ. փաստագիր, վաւերացնող գրութիւն։ վաւերագրական ած. իրական կեանքը պատկերացնող (ֆիլմ)։ վաւերաթուղթ գ. պաշտօնական փաստաթուղթ։ վաւերական ած. հարազատ, իսկական, փաստացի։ վաւերականութիւն գ. հարազատութիւն, ճշդութիւն։ վաւերանկար գ. իսկական դէպք ներկայացնող ֆիլմ։ վաւերացնել նրգ. վաւերական դարձնել, հաւաստել։ վաւերացում գ. (իշխանութեան կողմէ) հաստատում։ վեզիր գ. սուլթանի բարձրաստիճան խորհրդական։ վեհ ած. բարձր, ազնիւ, վսեմ; գ. բարձր իշխան, հոգեւորական; վեհափառ։ վեհաժողով գ. բարձրագոյն իշխանութեանց ժողով։ վեհանձն ած. մեծոգի, ազնուական, ասպետական։ վեհանձնութիւն գ. հոգիի մեծութիւն, մեծանձնութիւն։ վեհաշուք գ. փառաւոր, մեծահանդէս, շքեղ։ վեհապետ գ. գերագոյն պետ (կայսր, կաթողիկոս)։ վեհապետութիւն գ. միահեծան իշխանութիւն։ վեհարան գ. կաթողիկոսարան; արքայարան։ վեհափառ գ. կաթողիկոս։ վեհափառ ած. բարձրապատիւ, օգոստափառ։ վեհափառութիւն գ. բարձրամեծար տէրութիւն (արքայի՝ կաթողիկոսի տիտղոս)։ վեհեր ած. վեհերոտ, վախկոտ։ վեհերիլ չզ. վախնալ, երկչոտիլ, տատամսիլ։ վեհերոտ ած. վախկոտ, երկչոտ, տատամսոտ։ վեհիմաստ ած. բարձր միտքեր պարունակող (խօսք)։ վեհութիւն գ. վսեմութիւն, վեհափառութիւն։ վեղար գ. կրօնաւորի սրածայր գլխածածկ, կնգուղ։ վեղարաւոր ած. գ. հոգեւորական, վեղարակիր։ վեներախտ գ. սեռային վարակիչ հիւանդութիւն։ վեներական ած. սեռային գործարաններուն վերաբերող։ վեստ ած. ազատ, իշխանաւոր։ վեր մկ. բարձր, անդին։ վերաբացում գ. կրկին բացում, շրջանի սկիզբ։ վերաբերիլ չզ. վարուիլ, յարաբերիլ; պատկանիլ։ վերաբերութիւն գ. յարաբերութիւն, առընչութիւն։ վերաբերում գ. վարմունք, կեցուածք; ս. պատարագի մաս, ուր նշխարները խորան կը փոխադրեն։ վերագնահատել նրգ. կրկին գնահատել՝ արժէքաւորել։ վերագրել նրգ. ուրիշին բեռցնել, ընծայել, սեպել։ վերագրում գ. իբր պատճառ նշանակում։ վերադառնալ չզ. ետ գալ, նորէն երթալ։ վերադասել նրգ. աւելի բարձր համարիլ, գերադասել։ վերադարձ գ. ետ դարձ։ վերադարձնել նրգ. ետ տալ, փոխադարձել։ վերադիր գ. մակդիր, յաւելուած (տիտղոս, թուաբանական արժէք)։ վերազարթնում գ. կրկին զարթնում՝ կենդանութիւն։ վերածել նրգ. ձեւափոխել; ամփոփել, նուազեցնել։ վերածնիլ չզ. վերակենդանանալ, վերընձիւղել։ վերածնունդ գ. վերակենդանութիւն, զարթնում (գրական)։ վերածում գ. ձեւափոխում, նուազեցում։ վերակազմել նրգ. կազմաւորել, ետ կազմակերպել։ վերականգնել նրգ. ետ ոտքի հանել, նորէն կերտել։ վերականգնում գ. ետ կանգնում, վերաշինում։ վերակառուցում գ. վերաշինութիւն, վերակերտում։ վերակարգել նրգ. ուրիշներու վրայ դնել։ վերակացու գ. հսկիչ, վերատեսուչ։ վերակենդանանալ չզ. վերածնիլ, նորոգուիլ (ցաւ, գոյն)։ վերակենդանացում գ. կեանքի վերարծարծում։ վերակենդանութիւն գ. վերածնում, կեանքի նորոգում։ վերակոչել նրգ. նոր անուն տալ; կեանքի կանչել։ վերահաս ած. մօտալուտ։ վերահասու ած. լաւ ըմբռնած, տեղեակ, գիտակից։ վերահաստատել նրգ. կրկին հաստատել (պաշտօնի վրայ)։ վերամբարձ ած. դէպի վեր բարձրացած։ վերամշակել նրգ. կրկին մշակել, կատարելագործել, բարեփոխել։ վերամուսնութիւն գ. կրկին անգամ ամուսնութիւն։ վերամուտ գ. դպրոցներու բացման շրջան։ վերանալ չզ. բարձրանալ, համբառնալ; յափշտակուիլ։ վերանայիլ նրգ. կրկին նայիլ՝ քննել, վերատեսել։ վերանորոգել նրգ. բարւոքել, վերաշինել։ վերաշինել նրգ. նորէն շինել, վերականգնել։ վերաշինութիւն գ. վերականգնում, նորոգում։ վերապահ ած. զգուշաւոր, հաւանութիւնը լման չտուող։ վերապահել նրգ. նպատակի մը յատկացնել, յարմար ժամանակի համար պահել։ վերապահութիւն գ. ոչ լման հաւանութիւն, ձեռնպահութիւն։ վերապատուելի ած. գ. մեծապէս յարգելի; աւետարանական քարոզիչի տրուած տիտղոս։ վերապրիլ չզ. մահէ ազատիլ, կրկին ապրիլ։ վերապրում գ. մեռնելու վտանգէն ազատում; կրկին ապրում (յուշերով)։ վերասլաց ած. դէպի վեր թռչող։ վերատեսել նրգ. վերաքննութեան ենթարկել։ վերատեսութիւն գ. վերաքննութիւն։ վերատեսուչ գ. ընդհանուր տեսուչ, հոգաբարձու։ վերարծարծել նրգ. ետ արծարծել՝ գրգռել։ վերարկու գ. թիկնոց, վրայի հագուստ։ վերարտադրել նրգ. նորէն արտադրել; օրինակել։ վերացական ած. շօշափելին գերազանցող, տեսաբանական։ վերացապաշտ ած. գ. (միտք կամ արուեստ) որ զանց կ'ընէ առարկայի կամ իրականութեան իրապաշտ՝ շօշափելի երեսը (ապսթրաքսիօնիստ)։ վերացիկ ած. վերացական; վերացած՝ յափշտակուած հիացումով։ վերացնել նրգ. վերցնել, բարձրացնել (հոգեպէս)։ վերացում գ. բարձում, յափշտակութիւն (հոգեկան), սլացք; մասնակիէն ընդհանրականի անցք։ վերափոխում գ. ս. կոյսին երկինք փոխադրուելուն տօն; փոփոխում։ վերաքաղ գ. վերատեսութիւն։ վերաքննել նրգ. կրկին քննել՝ ստուգել։ վերաքննելի ած. կրկին քննութեան ենթարկելի (հարց, աշակերտ)։ վերաքննիչ ած. կրկին ստուգող (ատեան, անձ)։ վերաքննութիւն գ. կրկին քննութիւն (աշակերտի)։ վերելակ գ. յարկէ յարկ փոխադրատար գործիք։ վերելք գ. նուաճում; զառիվեր ճամբայ։ վերեւ մկ. վրան, վերի կողմ։ վերընձիւղել չզ. նորէն ծլիլ՝ ծիլ արձակել, վերածնիլ։ վերընտիր ած. նորէն ընտրուած, գերադաս։ վերընտրել նրգ. կրկին ընտրել։ վերին ած. բարձրագոյն, երկնային։ վերիվայր մկ. տակնուվրայ, հակառակ շրջուած։ վերիվայրել նրգ. տակնուվրայ ընել, հակառակ շրջել։ վերիվայրում գ. վերիվայր շրջում (դէպքերու, արժէքներու)։ վերիվարոյ մկ. մօտաւորապէս, ընդամէնը։ վերլուծական ած. գ. մեկնողական; քննարկում։ վերլուծել նրգ. (հարց մը) քննարկել՝ իր բաղկացուցիչ մասերով, արմատականօրէն բացատրել։ վերլուծում գ. գիտական քննարկում տուեալ արժէքի։ վերծանել նրգ. պարզ ձեւի բերել, լուծել, մեկնել։ վերծանող ած. մեկնաբանող, պարզող։ վերծանում գ. պարզում, լուծում (մտաւոր հանգոյցի)։ վերհրատարակել նրգ. դարձեալ հրատարակել՝ տպագրել։ վերմակ գ. անկողնի ծածկոց։ վերյիշել նրգ. ետ յիշել, մտաբերել։ վերյիշում գ. յիշատակի զարթնում։ վերնագիր գ. տիտղոս, վերտառութիւն, խորագիր։ վերնագրել նրգ. տիտղոս դնել, խորագրել, մակագրել։ վերնազգեստ գ. վրայէն հագուելիք զգեստ, վերարկու։ վերնալ չզ. վերցուիլ, բարձուիլ, դադրիլ։ վերնախարիսխ գ. սիւնի գլուխ՝ հանգոյց, շինութիւն։ վերնախաւ գ. մակերեսի կամ դասակարգի բարձրագոյն խաւ։ վերնախորագիր գ. ած. գրութեան վերեւ դրուած տող, որ կը նշէ հեղինակին կամ հրատարակիչին անունը։ վերնածածկ գ. ծածկող կառոյց (տանիք, կամար)։ վերնական ած. երկնային կարգի պատկանող, վերին։ վերնակողմ ած. գ. վերի կողմ, վերի կողմի վրայ գտնուող։ վերնամաշկ գ. մորթի երեսի թաղանթ։ վերնայարկ գ. շէնքի վերի յարկը, վերնատուն։ վերնաշապիկ գ. վրայէն հագցուող շապիկ։ վերնատուն գ. շէնքի վերի սենեակ; եկեղեցւոյ վերնայարկ; գրական կաճառ։ վերնոտ ած. լուսնոտ, դիւահար։ վերոյիշեալ ած. վերեւ յիշուած։ վերուստ մկ. վերէն, երկինքէն։ վերջ գ. վախճան, աւարտ; ծայր, ելք; հետեւանք։ վերջաբան գ. աւարտական մաս (խօսքի, գիրքի)։ վերջալոյս գ. մայրամուտի լոյս, իրիկնամուտ, մթնշաղ։ վերջածանց գ. բառի վերջը դրուած ածանց։ վերջակէտ գ. խօսքը աւարտող նշան; վերջ, վախճան։ վերջահոլով ած. իր վերջին վանկին վրայ փոփոխութիւն կրող (բառ, մասնիկ)։ վերջանալ չզ. աւարտիլ, լմննալ; սպառիլ, վախճանիլ։ վերջանուագ գ. նուագը աւարտող մաս։ վերջապահ գ. զօրքի կռնակը պահպանող գունդ։ վերջապէս մկ. ամէնէն ետք, ի վերջոյ։ վերջավանկ գ. բառի վերջին վանկ։ վերջացնել նրգ. աւարտել, լրացնել; սպառել։ վերջաւորութիւն գ. վախճան, ելք; հետեւանք։ վերջընթեր ած. վերջինին նախորդը, նախավերջին։ վերջին ած. ամենավերջ եկող, հուսկ; յետին, տրուպ։ վերջինեկ ած. գ. վերջին եկող՝ ծնող (զաւակ)։ վերջնագիծ գ. մրցումի, պայմանաժամի վերջ դնող գիծ (deadline)։ վերջնագիր գ. ազդարարութիւն, որուն անտեսումը պատերազմ կը յառաջացնէ։ վերջնական ած. ամենավերջի, անփոխարինելի։ վերջնահաշիւ գ. կատարուած աշխատանքի կամ ծրագիրի վերջնական հաշիւ։ վերջնոտնիլ չզ. ետ մնալ, վերջինը հասնիլ։ վերսկսիլ նրգ. նորէն սկսիլ։ վերստ գ. ճանապարհի չափ (1067 մեթր)։ վերստանալ նրգ. նորէն ստանալ՝ տէր դառնալ, վերագտնել։ վերստին մկ. նորէն, կրկին, միւս անգամ։ վերստուգել նրգ. դարձեալ ստուգում կատարել։ վերտ գ. շղթայէ հիւսք (զրահ)։ վերտառութիւն գ. վերնագիր, բնաբան։ վերցնել նրգ. շալկել՝ բարձրացնել; բառնալ, ջնջել։ վեց ած. երկու անգամ երեք (զ)։ վեցամեայ ած. վեց տարեկան, վեց տարի տեւած, տեւող։ վեցանկիւն գ. վեց անկիւն ունեցող երկրաչափական ձեւ։ վեցեակ ած. գ. վեցէ բաղկացած (խումբ)։ վեցերորդ ած. հինգերորդին յաջորդող։ վեցթեւեան ած. վեց թեւ ունեցող (հրեշտակ)։ վեցտակ ած. վեց ծալք ունեցող։ վեցօրեայ ած. վեց օր տեւող, տեւած։ վզնոց գ. վիզ, կուրծք պահող լաթ՝ զարդ, վզկապ։ վզրուկ գ. արքունի աւագ պաշտօնեայ, վեզիր։ վէգ գ. վէճ, կռիւ; ոսկոր, որով փոքրերը կը խաղան։ վէճ գ. կարծիքներու կռիւ, վիճաբանութիւն, բանավէճ։ վէմ գ. մեծ քար, ժայռ։ վէմքար գ. պատարագի սեղանին սրբաքար։ վէպ գ. գրական ստեղծագործումէ անցած պատմութիւն։ վէս ած. խրոխտ, հպարտ, ցասկոտ։ վէստ գ. իշխան։ վէտ գ. մեղմ ալիք։ վէտվէտ ած. ալիքաւոր, ծփուն։ վէտվէտիլ չզ. ալիքի պէս ծփալ, ծածանիլ։ վէտվիտում գ. ալիքաւորում, ծփանք։ վէրք գ. խոց, կեղ, սպի (չորցած)։ վէրքոտիլ չզ. վէրքոտ դառնալ։ վթար գ. վնաս, գէշութիւն; արկած։ վթարել նրգ. վնասել, աւրել; արկածի ենթարկել։ վժժոց գ. աղմուկ, ժխոր։ վիզ գ. պարանոց, ճիտ։ վիթ գ. այծեամ, եղնիկ։ վիթխարի ած. հսկայ, յաղթանդամ, այլանդակ։ վիժած ած. հասուննալէ առաջ ծնած; ձախողած։ վիժակ գ. վերէն վար կախուող ծածկոց, սրահակ; հոսանք։ վիժանուտ ած. վերէն վար վազող՝ թափուող։ վիժանք գ. ջուրի բուռն հոսում, գահավիժում։ վիժեցնել նրգ. ձախողցնել; վիժում պատճառել։ վիժիլ չզ. ձախորդ ծնիլ, ձախողիլ; ուժգին թափիլ։ վիժուկ գ. վիժած զաւակ, ձախորդ ծնունդ։ վիժում գ. սաղմի անբնական արտաքսում; ձախողում; յորդում, յարձակում։ վիհ գ. անդունդ, խորխորատ։ վիճաբանիլ չզ. վիճիլ, բանակռիւ ընել։ վիճաբանութիւն գ. կարծիքի ընդդիմադրութիւն, վէճ։ վիճակ գ. կացութիւն, որպիսութիւն, դիրք; բախտ, բաժին, քուէ; թեմ, գաւառ, պաշտօն։ վիճակագրութիւն գ. կացութեան տուեալներու ցանկ։ վիճակախաղ գ. բախտ քաշելու խաղ։ վիճակահանութիւն գ. բախտատոմսերու պարգեւատրութիւն։ վիճակաձգութիւն գ. վիճակահանութիւն, վիճակախաղ։ վիճակարկութիւն գ. վիճակահանութիւն, վիճակախաղ։ վիճակացոյց գ. աշակերտի ստացած նիշերու տետր։ վիճակաւոր գ. թեմի առաջնորդ, թեմակալ։ վիճակել նրգ. իբր բաժին տալ, կտակել։ վիճակուիլ չզ. բախտի բերումով կրել; նշանակուիլ։ վիճելի ած. վէճի առարկայ, քննադատելի, հարցական։ վիճել չզ. վիճաբանել, հակաճառել։ վիճիլ չզ. վիճաբանիլ, հակաճառել։ վիմագիր ած. վէմի վրայ գրուած։ վիմագրութիւն գ. քարի վրայ փորագրուած արձանագրութիւն; քարի վրայ փորագրուելով ստացուած տպագրութիւն։ վիմադամբան գ. վէմի մէջ փորուած գերեզման։ վիմաշէն ած. քարաշէն, վիմակերտ; ամուր։ վիմատիպ ած. վիմագրութեամբ տպուած, քարի վրայ գրուած։ վիմափոր ած. վէմի մէջ փորուած (գերեզման)։ վիմաքար ած. գ. վէմ՝ քարով շինուած; վէմ քար։ վին գ. լարաւոր հին նուագարան (ուտ)։ վիշապ գ. առասպելական հրէշ, թեւաւոր օձ։ վիշապաձուկ գ. վիթխարի ձուկ, կէտձուկ։ վիշապաքաղ ած. վիշապ՝ օձ սպաննող (վահագն)։ վիշտ գ. տառապանք, կսկիծ, մորմոք; նեղութիւն։ վիպագիր գ. վիպասան; պատմագիր (հին)։ վիպագրել նրգ. վէպ գրել, շարադրել, վիպել։ վիպագրութիւն գ. վիպական ստեղծագործութիւն։ վիպակ գ. համառօտ վէպ։ վիպական ած. վէպի յատուկ; անիրական։ վիպապաշտ ած. գ. ռոմանթիք։ վիպասան գ. վէպ գրող; բանահիւսական երգիչ։ վիպասանական ած. վիպական արուեստի վերաբերող։ վիպասանութիւն գ. հերոսական վէպ, վիպական քերթողութիւն; վէպի արուեստ։ վիպասանք գ. հերոսական հին բանահիւսութիւն։ վիպել նրգ. պատմել՝ գրել մեծ երեւակայութեամբ։ վիպերգ գ. քնարական քնքուշ քերթուած (ռոմանս)։ վիպերգութիւն գ. վիպերգի մշակում, հերոսապատում։ վիտել նրգ. մորթի վրայ պատկերներ գծել, կտածել։ վիրաբոյժ գ. գործողութիւն ընող բժիշկ, վիրահատ։ վիրաբուժութիւն գ. գործողութեամբ կատարուող բժշկութիւն, վիրահատութիւն։ վիրալ նրգ. սափրել։ վիրալից ած. վէրքերով ծածկուած։ վիրակապ գ. վէրք փաթթելու լաթ՝ փաթաթ։ վիրահատ գ. վիրաբոյժ։ վիրահատել նրգ. վիրաբուժական գործողութեան ենթարկել։ վիրապ գ. խորունկ փոս, անդունդ, զնտան։ վիրաւոր ած. գ. վէրք ստացած, խոցուած։ վիրաւորական ած. վիրաւորիչ, անարգական։ վիրաւորանք գ. անարգանք, նախատինք։ վիրաւորել նրգ. խոցել; ցաւ պատճառել։ վիրաւորիչ ած. կծու, անարգական, վէրք բացող։ վիրգ գ. արձակելու քար, ռմբաքար; գաւազան, լախտ։ վլվլուկ գ. աղմուկ, իրարանցում։ վխտալ չզ. խռնուիլ, շատնալ, եռալ (միջատներու)։ վկայ գ. դէպքի փաստ ծառայող անձ; նահատակ։ վկայաբանութիւն գ. սուրբի նահատակութեան կենսագրութիւնը։ վկայագիր գ. վարքուբարքի գրաւոր վկայութիւն։ վկայական գ. ուսման աւարտին տրուած վկայագիր; փաստ։ վկայարան գ. մարտիրոսի ուխտատեղի։ վկայել չզ. վկայ ըլլալ, փաստել, հաստատել։ վկայութիւն գ. վկայի հաւաստումը; նահատակութիւն։ վկանդել նրգ. յաղթահարել, ենթարկել։ վհատ ած. յուսալքուած, անճրկած։ վհատիլ չզ. յուսալքուիլ, յուսահատիլ, լքանիլ։ վհատութիւն գ. յուսալքում։ վհուկ գ. կախարդ, դիւթ։ վճար գ. վճարում։ վճարել նրգ. գինը տալ, հատուցանել։ վճարովի մկ. վճարելով, գնելով, ոչ-ձրի։ վճարում գ. գինի յանձնում։ վճիռ գ. դատական որոշում՝ հրահանգ, դատում։ վճիտ ած. ջինջ, յստակ, զուլալ։ վճռաբար մկ. վճռականօրէն, առանց տատամսելու։ վճռաբեկ ած. վճիռ կոտրող (ատեան)։ վճռաժամ գ. վճռելու ժամ, ճգնաժամ։ վճռակամ ած. ամուր կամքով, հաստատակամ։ վճռական ած. մկ. հաստատ ու վերջնական, անդառնալի։ վճռականութիւն գ. որոշում առնելու կարողութիւն։ վճռել նրգ. վճիռ արձակել, որոշել, տնօրինել։ վնաս գ. կորուստ, չարիք, վթար։ վնասաբեր ած. վնաս հասցնող։ վնասազերծել նրգ. վնասէն ազատել; թունաթափել։ վնասակար ած. վնաս բերող, անպիտան, վատ։ վնասապարտ ած. յանցաւոր, մեղապարտ։ վնասել նրգ. չզ. վնաս տալ, վնաս կրել։ վնգալ չզ. հեծել լալ (մանուկի); կաղկանձել։ վնկվնկալ չզ. դողալ, թրթռալ, կափկափել։ վշշալ չզ. սահող ջուրի՝ օձի ձայն հանել, կարկաչել։ վշտաբեկ ած. ցաւի տակ խորտակուած, ցաւատանջ։ վշտագալար ած. ցաւին սաստկութենէն գալարուող։ վշտագին ած. վիշտ ունեցող, տառապագին, թախծալից։ վշտալի ած. վիշտերով լեցուն, տառապալից։ վշտալից ած. վիշտերով լեցուն, տառապալից։ վշտակիր ած. վիշտ կրող, ցաւատանջ։ վշտակից ած. վիշտի մասնակից, կարեկից, մխիթարիչ։ վշտակցիլ չզ. վիշտին մասնակից ըլլալ, ցաւակցիլ։ վշտակցութիւն գ. ցաւակցութիւն, կարեկցութիւն։ վշտահար ած. վիշտի հարուածին ենթակայ, վշտաբեկ։ վշտամբեր ած. շատ վիշտ քաշած ու համբերած։ վշտանալ չզ. նեղանալ, սրդողիլ, վիշտ զգալ։ վոհմակ գ. (վայրենիներու) խումբ։ վուշ գ. բոյս, որմէ կանեփի թել պատրաստելով կտաւ կը գործեն։ վո՜ւշ ձյն. ցաւի հառաչանք։ վռիկ գ. պահքի ապուր, անսնունդ կերակուր։ վռնտել նրգ. դուրս արտաքսել, վանել, վտարել։ վսեմ ած. վեհ, գերագոյն, վերին, սրբազան։ վսեմանալ չզ. վսեմ դառնալ, բարձրանալ (հոգւով)։ վսեմաշուք ած. վսեմափայլ (տիտղոս՝ կարդինալի, դեսպանի)։ վսեմափայլ ած. մեծապատիւ, գերազանց փառքով։ վսեմափառ ած. վսեմաշուք, փառահեղ (բարձրաստիճան եկեղեցականի տիտղոս)։ վսեմութիւն գ. վեհութիւն, բարձրութիւն, (տիտղոս՝ արքայական անձերու)։ վստահ ած. ապահով, ստոյգ, հաստատ։ վստահանալ չզ. ապահով ըլլալ, ապաստանիլ։ վստահելի ած. կասկածէ վեր, հաւաստի; խօսքի տէր։ վստահիլ չզ. համարումի հիման վրայ՝ հաւատալ, յանձնել։ վստահութիւն գ. համարում, հաւանում (քուէ), գրաւական; աներկիւղ համոզում։ վտակ գ. լայն առուակ, փոքր գետակ։ վտանգ գ. սպառնացող չարիք՝ վնաս; աղէտ, փորձանք։ վտանգալի ած. վտանգներով լեցուն, աղէտալի, դժուարին։ վտանգալից ած. վտանգներով լեցուն, աղէտալի, դժուարին։ վտանգաւոր ած. վտանգ սպառնացող, շատ դժուար։ վտանգել նրգ. վտանգի մէջ դնել՝ ենթարկել։ վտառ գ. ձուկերու խումբ; մարմնի բացուածքները (բերան, միզուկ եւն.)։ վտառք գ. մորթի ծակտիկները։ վտարական ած. վտարուած, տարագիր, վտարանդի։ վտարանդել նրգ. դուրս քշել, օտար դարձնել, վտարել։ վտարանդի ած. գ. աքսորական, տարագիր, թափառական։ վտարել նրգ. արտաքսել, վռնտել։ վտարում գ. արտաքսում։ վտաւակ գ. ներքնազգեստ, տակի հագուստ։ վտիտ ած. նիհար, ազազուն, վատուժ։ վրադիր գ. յաւելեալ գումար (որ կը շնորհուի)։ վրակար գ. կտորի եզերքը դէպի ներս ծալելով՝ վրայէն կար։ վրայ մկ. նխ. վերեւ, մասին։ վրան գ. կտաւէ լարուած բնակարան, տաղաւար; ականջի արտաքին մասը։ վրանաբնակ ած. գ. վրաններու տակ բնակող, վաչկատուն։ վրանաքաղաք գ. վրաններէ կազմուած բնակավայր (բանակումի, գաղթականներու)։ վրդով գ. վրդովում, խռովք, այլայլում։ վրդովել նրգ. հանդարտութիւնը խանգարել, խռովել։ վրդովիլ չզ. այլայլիլ, խռովիլ, տագնապիլ։ վրդովում գ. այլայլում, խռովք; տագնապ, շփոթ։ վրէժ գ. վնասը փոխադարձելու արարք՝ կամք; քէն, ոխ։ վրէժխնդիր ած. գ. վրէժ պահանջող, վրիժառու։ վրէժխնդրութիւն գ. վրէժ, վնասը փոխադարձելու տրամադրութիւն։ վրէպ ած. գ. նպատակէ շեղած, ակամայ սխալ։ վրիժակ գ. գազանի դուրս ցցուած ակռայ; սուր առարկայ՝ իբր զէնք։ վրիժակ ած. վրէժ լուծող, վրիժառու։ վրիժառու ած. վրէժխնդիր, ոխակալ։ վրիժապարտ ած. վրէժ կրելու արժանի, յանցապարտ։ վրինջ գ. ձիու ձայն, խրխինջ։ վրիպած ած. ձախողած; սխալած, շեղած։ վրիպակ գ. ուշադրութենէ սպրդած սխալ (տպագրական)։ վրիպանք գ. վրիպում, շեղում, անուշադրութիւն։ վրիպիլ չզ. նպատակէ շեղիլ, ձախողիլ, ուշադրութենէն փախչիլ։ վրիպում չզ. թերացում (ակամայ), աչքէ սպրդում։ վրձին գ. ներկի խոզանակ; նկարիչի արուեստին յատկութիւնը։ վրնջել չզ. (ձիու) ձայնել, խխնջել։ վրնջիւն գ. ձիու ձայն, խրխինջ։ տաբատ գ. արական զգեստ՝ մէջքէն ոտքերը հասնող։ տագերկին գ. տագրին (ամուսինին եղբօր) կինը։ տագնապ գ. ճգնաժամ, նոպայ, ահուվախ, խուճապ։ տագնապալից ած. ահուվախով լի, ճգնաժամային։ տագնապալի ած. ահուվախով լի, ճգնաժամային։ տագնապահար ած. խուճապահար, իրար անցած։ տագնապիլ չզ. դժուար կացութեան մէջ չարչարուիլ։ տագր գ. փեսային եղբայրը։ տագրորդի գ. փեսային եղբօր զաւակը։ տաժանագին ած. շատ տաժանելի, տքնաջան, խստամբեր։ տաժանակիր ած. տքնաջան, պատժական (աշխատանք)։ տաժանելի ած. հոգի հանող, դժնդակ։ տաժանիլ չզ. յոգնութիւն կրել, հոգի սպառել, տքնիլ։ տաժանք գ. ճնշիչ աշխատանք, սպառող յոգնութիւն։ տալ նրգ. փոխանցել, շնորհել, յանձնել, արտադրել։ տալ գ. փեսային քոյրը։ տալայր գ. տալին ամուսինը։ տալիք գ. վճարելիք, փոխանցելիք, պարտք։ տախտակ գ. յղկուած տափակ փայտ կամ ուրիշ կարծր նիւթ; աղիւսակ։ տախտակամած գ. (սենեակի) տախտակէ յատակ։ տածել նրգ. խնամել, հոգ տանիլ; սնուցանել (յոյս, սէր)։ տածում գ. դարմանում, խնամք, հոգատարութիւն։ տակ նխ. ներքեւ։ տակ գ. յատակ, յատակի մաս, խորք, ծալք; ճակնդեղ։ տականք գ. տակի մնացորդ մասեր; թափթփուք։ տակառ գ. գինիի՝ հեղուկի կարաս շրջանակաւոր կողերով։ տակառապետ գ. (պալատի) գինիներու մատակարար։ տակաւ մկ. քիչ քիչ, մեղմիւ։ տակաւին մկ. դեռ, ցարդ։ տակնուվրայութիւն գ. խառնակ վիճակ, իրարանցում։ տաղ գ. երգուելիք քերթուած, բանաստեղծութիւն; տաղումի նշան։ տաղանդ գ. ձիրք, շնորհք; դրամ (հին)։ տաղանդազուրկ ած. ձիրքէ զուրկ, անտաղանդ։ տաղանդաւոր ած. տաղանդի տէր, օժտուած։ տաղաչափութիւն գ. ոտանաւոր գրութիւն; ոտանաւորի արուեստ, չափաբերութիւն։ տաղասաց գ. տաղ յօրինող, երգող։ տաղարան գ. երգարան, տաղերու գիրք։ տաղաւար գ. մեծ վրան (իշխանի, ցուցահանդէսի); եկեղեցւոյ գլխաւոր տօն (հինգ հատ)։ տաղել նրգ. հրաշէկ երկաթով այրել; խարել, խարանել։ տաղերգակ ած. տաղեր յօրինող բանաստեղծ, տաղասաց։ տաղերգութիւն գ. տաղ, երգ, բանաստեղծութիւն։ տաղտ գ. ձանձրոյթ; հիւանդութիւն յղի կիներու։ տաղտկալ չզ. ձանձրանալէ գանիլ։ տաղտկալի ած. ձանձրացուցիչ, անախորժ։ տաղտկանալ չզ. ձանձրանալ, զզուիլ։ տաղտկութիւն գ. ձանձրոյթ, տհաճութիւն, տաղտուկ։ տաղտուկ գ. ձանձրոյթ, գլխացաւ, խանգարում։ տաճար գ. պաշտամունքի շէնք (եկեղեցի, մեհեան)։ տաճարական գ. կրօնաւոր ասպետ՝ քրիստոնեայ վայրերու պաշտպանութիւնը ստանձնած։ տաճարակապուտ ած. սրբազան առարկաներ կողոպտող։ տաճարապետ գ. իշխանական սեղաններու մատակարար (մաժորտոմ), հացերէց; տաճարի գլխաւոր։ տաճիկ ած. գ. տաճիկիստանի բնակիչ, թուրք։ տաճկահայ ած. գ. թրքահայ, արեւմտահայ։ տաճկանալ չզ. թրքանալ, իսլամանալ։ տամկանալ չզ. խոնաւնալ, թացնալ, թրջուիլ; փափկանալ։ տամկութիւն գ. խոնաւ թացութիւն, թաց փափկութիւն։ տամուկ ած. թաց, խոնաւ, գէջ։ տաներէց գ. տան քահանայ, ժողովրդապետ։ տանիլ նրգ. փոխադրել, առաջնորդել; կրել, հանդուրժել; պարունակել, շահիլ։ տանիք գ. տան ծածք, կտուր, երդիք։ տանձ գ. տանձենիի պտուղ։ տանձենի գ. տանձ տուող ծառ։ տանուտէր գ. ընտանիքի՝ գիւղի պետ, ազգապետ; տանտէր; զոդիակոսի նշան (տօնացոյցի)։ տանջանք գ. տառապանք, չարչարանք, տուայտանք։ տանջարան գ. տանջելու տեղ, գործիք։ տանջել նրգ. չարչարել, լլկել, խոշտանգել։ տանտէր գ. տունի սեփականատէր; հիւրասիրող անձը։ տանտիկին գ. տունը կառավարող կին։ տանտիրուհի գ. տունի տէր կին; հիւրասիրող կին։ տաշել նրգ. աւելորդ մասերը ջնջել, յղկել, ողորկել։ տաշեղ գ. տաշելէն աւելցած մանրուք։ տաշուք գ. տաշելէն աւելցած մանրուք։ տաշտ գ. (լուացքի) խոշոր աման, կոնք։ տապ գ. խիստ տաքութիւն (բոցի), ջերմ, տօթ։ տապալել նրգ. կործանել, զգետնել, փլուզել։ տապալի գ. նարտ։ տապալիլ չզ. գետին իյնալ, կործանիլ, փլչիլ։ տապալում գ. անկում, փլուզում։ տապակ գ. տապկելու կոթաւոր աման։ տապակել նրգ. տապակի մէջ դնել, տապակէ անցընել։ տապահար ած. արեւահար, տապակէզ։ տապան գ. դամբան, շիրիմ, գերեզման; նոյի նաւը։ տապանագիր գ. շիրմաքարի արձանագրութիւն։ տապանալ չզ. տաքէն նեղուիլ, տոչորիլ, պապակիլ։ տապանակ գ. սրբազան սնտուկ, ուր հրեաները սրբութիւններ կը պահէին, իսկ այժմ՝ ս. հաղորդութիւնը կը պահենք։ տապանաքար գ. գերեզմանի քարէ կափարիչ, շիրմաքար։ տապանել նրգ. տապանի մէջ դնել, թաղել։ տապաստ ած. տապալած, գետին փռուած՝ ինկած։ տապաստ գ. փռուող օթոց։ տապար գ. կացին, սակր (երկսայրի)։ տապեղ գ. տապալիի խաղ։ տապիլ չզ. տապէ բռնուիլ, տաքէ խեղդուիլ։ տապլտկիլ չզ. ինքնիր վրայ տապալիլ, գլտորուիլ։ տապլտուք գ. գլորում, թաւալում։ տապկել նրգ. կրակի վրայ խռովել (տապակով)։ տապկոց գ. տապկուած կերակուր; տապկելու կրակ (բացօթեայ); տապկելը։ տառ գ. գիր։ տառադարձութիւն գ. օտար բառի մը մեր գիրերով արտատպումը; տառերու հնչափոխութիւն։ տառանշան գ. հնչումի գրաւոր նշան կամ գիր։ տառաշար գ. գրամեքենայի գիրերու շարք։ տառաշարք գ. գրամեքենայի գիրերու շարք։ տառապագին ած. ցաւագին, տաժանագին։ տառապալի ած. տառապանքով լեցուն, բազմաչարչար։ տառապալից ած. տառապանքով լեցուն, բազմաչարչար։ տառապանք գ. հոգիի չարչարանք, տանջանք, վիշտ։ տառապիլ չզ. տանջուիլ, չարչարուիլ, տուայտիլ։ տառասխալ գ. ուղղագրական սխալ։ տառատեսակ գ. ձեռագիր կամ ձուլուած տառի տեսակ։ տառատոկ գ. լայն վերարկու (զինուորական)։ տառացի ած. մկ. բառացի, առանց տառի փոփոխումի։ տառացիօրէն մկ. բառացի առումով։ տառեխ գ. ձուկ (վանայ ծովու)։ տառեղ գ. արագիլի տեսակէն թռչուն մը։ տառփալ նրգ. ցանկալ (կին)։ տառփանք գ. սեռային կիրք՝ փափաք, վաւաշութիւն։ տաս ած. երկու անգամ հինգ (ժ)։ տասն ած. երկու անգամ հինգ (ժ)։ տասանորդ գ. մէկ տասներորդ մասը (տուրք)։ տասանորդել նրգ. խիստ հարկերով թշուառացնել, բաժան, բաժան ընել։ տասնաբանեայ ած. գ. տասը պատուիրաններէ բաղկացած (օրէնք որ մովսէս ստացաւ աստուծմէ)։ տասնամեայ ած. տասը տարի ընդգրկող։ տասնապատիկ ած. տասը անգամ (աւելի, նուազ)։ տասնապատկել նրգ. տասը անգամ աւելի դարձնել։ տասնապետ գ. տասը հոգինոց խումբի պետ։ տասնաւոր գ. միաւորի յաջորդող՝ երկրորդ կարգը թուանշաններու։ տասնեակ գ. տասէ բաղկացած (խումբ)։ տասներորդ ած. գ. իններորդին յաջորդող (թիւ, դասարան)։ տասնօրեակ գ. տասը օրերու ժամանակամիջոց։ տատ գ. մեծ մայր (հօր կամ մօր կողմէ)։ տատամսիլ չզ. վարանիլ, չկարենալ որոշում կազմել։ տատամսոտ ած. վարանոտ, անհաստատ, երկմիտ։ տատամսում գ. վարանում, տատանում (միտքի)։ տատան ած. տարուբեր, երերուն, վարանոտ։ տատանիլ չզ. երերալ, ճօճուիլ, խախտիլ, վարանիլ։ տատանում գ. երերում, տարուբերում, խախտում։ տատասկ գ. խոշոր փուշ։ տատմայր գ. դայեակ։ տատրակ գ. վայրի աղաւնի; լայնատերեւ ուտելի բոյս։ տար ած. օտար, հեռու։ տարաբախտ ած. թշուառ, անբախտ, ողորմելի։ տարաբնակ ած. գ. իրարմէ հեռու՝ օտար տեղեր բնակող։ տարագիր ած. գ. աքսորուած, բռնի հեռացուած։ տարագրել նրգ. աքսորի դատապարտել, հեռացնել։ տարագրութիւն գ. բռնի գաղթ, աքսոր, նժդեհութիւն։ տարադրամ գ. օտար դրամ (devise)։ տարազ գ. (ազգային) հագուստ՝ համազգեստ; ներկայացնելու արտաքին ձեւաւորում։ տարազահանդէս գ. ազգային տարազներու կամ նորոյթի տողանցք կամ հանդէս։ տարազդում գ. օդէ, ջուրէ ազդուած հիւանդութիւն (ալլերժի)։ տարազել նրգ. ձեւաւորել; բանաձեւել։ տարազաւորել նրգ. ձեւաւորել; բանաձեւել։ տարաժամ մկ. ած. իր ժամէն դուրս, անժամանակ։ տարաժամիլ չզ. իրիկնանալ, օրը իրիկուն ըլլալ։ տարալեզու ած. ուրիշ լեզու խօսող։ տարախիլ ած. տեղէն խլուած։ տարախոհ ած. տարբեր մտածող, այլախոհ։ տարածել նրգ. սփռել, ծաւալել, ընդարձակել, պարզել (թեւ)։ տարածութիւն գ. ընդարձակ մակերեւոյթ, անջրպետ; լայնութիւն, ծաւալ։ տարածուիլ չզ. սփռուիլ, ընդարձակուիլ; փռուիլ, երկննալ։ տարածում գ. սփռում, ծաւալում։ տարածուն ած. ծաւալուն, դիւրաւ տարածուող։ տարածք գ. սփռուն մակերես; բնակուած միջոց։ տարակայ ած. հեռու տեղերու մէջ գտնուող, հեռաւոր։ տարականոն ած. կանոնէ դուրս եղող, զարտուղի։ տարակարծիք գ. ած. տարբեր կարծիքի տէր եղող։ տարակարծութիւն գ. կարծիքի՝ տեսակէտի տարբերութիւն։ տարակեդրոն ած. բնականոն վիճակէ տարբեր, այլակեդրոն։ տարակոյս գ. կասկած, երկմտութիւն։ տարակուսական ած. երկբայական, հարցական։ տարակուսանք գ. անստուգութիւն, կասկած, մտմտուք։ տարակուսելի ած. կասկածելի, անստոյգ, խնդրական։ տարակուսիլ չզ. կասկածիլ, տատամսիլ, երկմտիլ, երկբայիլ։ տարաձայնել նրգ. հակառակ լուրեր տարածել։ տարաձայնիլ չզ. անհամաձայն գտնուիլ։ տարաձայնութիւն գ. հակասական զրոյց, անհամաձայնութիւն, տարակարծութիւն։ տարամերժ ած. իրար մերժող, հակասական (բնոյթ)։ տարամուսնութիւն գ. օտարի հետ ամուսնութիւն; ներհակ բնոյթներու կենակցութիւն։ տարամտութիւն գ. ընդունուած մտածողութիւնէն դուրս մտածողութիւն (փարատոքս); մտածողութեան տարբերութիւն։ տարանկիւն գ. չորս հաւասար կողերով, երկու բութ՝ երկու սուր անկիւնով երկրաչափական ձեւ (լոզանժ)։ տարանուն գ. տարբեր անուանում։ տարանջատել նրգ. իրարմէ բաժնել, զատորոշել։ տարանցիկ ած. փոխանցիկ; փոխանցուող ապրանք (թրանզիթ)։ տարանցում գ. ապրանքի կամ ճամբորդի անցում երկրէ մը, որուն չեն սահմանուած (թրանզիթ); փոխանցում։ տարաշխարհ գ. օտար՝ հեռաւոր աշխարհ։ տարաշխարհիկ ած. օտար՝ հեռաւոր երկրի ծնունդ։ տարապայման ած. մկ. սովորական չափերէ անդին եղող։ տարապարհակ ած. պարտադիր (աշխատանք)։ տարապարտ ած. մկ. անիրաւ կերպով։ տարապարտուց ած. մկ. անիրաւ կերպով։ տարասեռ ած. բնութեամբ տարբեր (արարած)։ տարափ գ. ուժգին զարնող անձրեւ; (հարցումներու) հեղեղ։ տարափոխիկ ած. վարակիչ, փոխանցիկ (հիւանդութիւն)։ տարբաղադրել նրգ. տարրալուծել։ տարբեր ած. չնմանող, ուրիշ, այլ։ տարբերակ գ. (նոյն մտքի) տարբեր մշակում, փոփոխակ։ տարբերիլ չզ. զանազանուիլ, տարբեր կերպարանք առնել։ տարբերութիւն գ. զանազանութիւն։ տարեգիրք գ. տարին մէկ անգամ հրատարակուող գիրք։ տարեգլուխ գ. նոր տարի, ամանոր։ տարեգրութիւն գ. դէպքերու ժամանակագրութիւն։ տարեդարձ գ. թուականի տարեկան դարձը, տօնը։ տարեթիւ գ. տարիի թուականը։ տարեթոշակ գ. տարուան մը համար ստացուող թոշակ։ տարելից գ. (մահուան) տարեդարձ։ տարեկան ած. մէկ տարիի վերաբերող։ տարեկան գ. տարիք։ տարեկից ած. նոյն տարիքի պատկանող, հասակակից։ տարեհաշիւ գ. ամբողջ տարիի հաշիւ, հաշուետուութիւն։ տարեմուտ գ. տարեգլուխ, տարեկան գործունէութեան սկիզբ։ տարեշրջան գ. մէկ տարուան շրջան։ տարեվերջ գ. ամավերջ, տարուան վերջ։ տարերային ած. բնութեան ուժերէն յառաջ եկած, տիեզերական։ տարերք գ. սկզբնական կազմիչ մաս (գոյութեան մը)։ տարեց գ. տարիքով մեծ։ տարեցոյց գ. տարեկան օրացոյց-տարեգիրք։ տարեփակ գ. տարեվերջ; ամավերջի հաշիւ։ տարի գ. 365 օրերու ամբողջութիւն, ամ, տարեշրջան։ տարիք գ. անհատի ապրած տարիներու թիւ, հասակ։ տարիքաւոր ած. տարիք առած, տարիքոտ։ տարիքոտ ած. երկար ապրած, ալեւոր։ տարհամոզել նրգ. համոզում կամ որոշում փոխել տալ։ տարմ գ. (թռչուններու, մանուկներու) խումբ, երամ; թռչունի տեսակ։ տարմատարմ մկ. խումբ խումբ։ տարողութիւն գ. (բեռ) շալկելու ուժ, (ընդունելու) ծաւալ; (գնդակի) հասողութիւն, (իմաստի) առում։ տարորոշ ած. զատ, անջատ (էութեամբ)։ տարորոշել նրգ. (բնութիւնները) զանազանել, որոշել։ տարուբեր ած. երերուն, օրօրուն; վարանոտ, երկմիտ։ տարուբերիլ չզ. երկու ուժերու միջեւ երթալ գալ, տատանիլ։ տարտամ ած. անորոշ, անձեւ, աղօտ; անվճռական։ տարտամութիւն գ. անորոշութիւն, աղօտութիւն։ տարտարոս գ. դժոխքի անդունդ։ տարտղնել նրգ. խառնել, ցրուել, ցիրուցան ընել։ տարր գ. բաղկացուցիչ պարզ մարմին, կազմիչ մասնիկ։ տարրաբան գ. քիմիական, տարրաբանութեան մասնագէտ։ տարրաբանութիւն գ. պարզ տարրերը ուսումնասիրող գիտութիւն։ տարրագէտ գ. տարրագիտութեան մասնագէտ։ տարրագիտութիւն գ. տարրաբանութիւն (քիմիա)։ տարրալուծարան գ. բաղադրեալ տարրերը յայտ հանող աշխատանոց (լապօրաթուար)։ տարրալուծել նրգ. նիւթը իր պարզ բաղադրիչներուն վերածել; քակել։ տարրական ած. նախնական, ամենապարզ։ տարփալ նրգ. ցանկալ, սէր զգալ։ տարփալի ած. սիրակէզ, սիրակաթ։ տարփածու գ. սիրահար, հոմանի, դարպասող։ տարփակէզ ած. տարփանքէ այրող, սիրակաթ։ տարփանք գ. սիրային տենչ, հրայրք։ տարփողել նրգ. ամէն կողմ հռչակել, բարձրաձայն գովել։ տարփուհի գ. սիրուհի, հոմանուհի։ տարօրէն մկ. սովորականէ հեռու։ տարօրինակ ած. արտասովոր, եզական, զարտուղի։ տարօրինակութիւն գ. արտասովորութիւն։ տաւիղ գ. լարաւոր բարձր նուագարան։ տափակ ած. հարթ; շատ հասարակ, անհամ (միտք, ոճ)։ տափակնալ չզ. տափակ դառնալ; անհամ՝ անորակ դառնալ գռեհկանալ։ տափակոտն գ. ոտքին տակը տափակ։ տափակութիւն գ. հարթութիւն; անփայլ արժէք։ տափան գ. հողակոշտեր փշրող երկրագործական գործիք։ տափանել նրգ. տափան գործածել (սերմը հողին տակ ծածկելու համար)։ տափաստան գ. խոպան տարածութիւն։ տափարակ ած. հարթ (մակերես), տափակ։ տափել նրգ. տափանով տափակցնել, հողերը հաւասարել։ տափունչ ած. տափակ քիթով։ տաք ած. ջերմ, կրակոտ։ տաք գ. տաքութիւն, տօթ։ տաքարիւն ած. տաք գլուխ, զայրացկոտ, խանդավառ։ տաքդեղ գ. կարմիր պղպեղ։ տաքնալ չզ. ջեռիլ, բորբոքիլ, սաստկանալ; ջերմանալ։ տաքութիւն գ. ջերմութիւն; տենդ։ տաքուկ ած. ջերմիկ։ տգեղ ած. տձեւ, անշնորհ; գէշ, անվայել, կոպիտ։ տգեղնալ չզ. տգեղ դառնալ։ տգեղութիւն գ. տձեւութիւն, անշնորհութիւն։ տգէտ ած. անուս, անգրագէտ, անուսում, նեղմիտ։ տգիտանալ չզ. անտեղեակ ըլլալ; տգէտ ձեւանալ։ տգիտութիւն գ. ծանօթութեան, գիտութեան պակաս։ տեառնագրել նրգ. խաչով օրհնել, խաչակնքել։ տեառնընդառաջ գ. քառասունօրեայ քրիստոսի տաճար ընծայուելու տօն։ տեղ գ. վայր, կողմ; նստատեղի; բնակավայր; հետք; դիրք՝ պաշտօն; անկողին; յորդ անձրեւ (հին)։ տեղագրել նրգ. տեղի մասին գրաւոր լուսաբանել։ տեղագրութիւն գ. տեղի գծագրական բացատրութիւն։ տեղալ նրգ. անձրեւել, անձրեւի պէս թափիլ։ տեղակալ գ. փոխանորդ, տեղապահ (ենթասպայ)։ տեղական ած. որոշ շրջանի վերաբերող, ոչ ընդհանուր։ տեղահան ած. տարագրուած, իր տեղէն խլուած։ տեղահանել նրգ. տարագրել, բնակած վայրէն արտաքսել։ տեղահանութիւն գ. բռնի գաղթ, տարագրութիւն։ տեղանուն գ. տեղի՝ վայրի անուն։ տեղաշարժ գ. ուժերու խմբաւորում, զօրակոչ։ տեղապահ գ. փոխանորդ (հոգեւորական), տեղակալ։ տեղատարափ ած. սաստիկ տեղացող, հեղեղանման։ տեղատուութիւն գ. քաշուող ալիքի շարժում, նահանջ։ տեղացի գ. երկրացի, բնիկ։ տեղաւորել նրգ. իր տեղը դնել, զետեղել, տեղ ճարել։ տեղաւորուիլ չզ. հաստատուիլ, բազմիլ, զետեղուիլ։ տեղաւորում գ. տեղի գրաւում, զետեղում, կարգաւորում։ տեղափոխել նրգ. փոխադրել, ուրիշ տեղ դնել։ տեղափոխութիւն գ. փոխադրութիւն, տեղի փոփոխում։ տեղեակ ած. լուր ունեցող, գիտակ, իրազեկ։ տեղեկագիր գ. տեղեկութիւն տուող գիր, յուշագիր։ տեղեկագրել նրգ. տեղեկութիւն հաղորդել։ տեղեկագրութիւն գ. տեղեկագրի շարադրութիւն։ տեղեկանալ նրգ. չզ. իմանալ, ծանօթանալ (հարցնելով)։ տեղեկատու ած. գ. տեղեկութիւն հաղորդող (անձ, թերթ)։ տեղեկատուութիւն գ. լրատուութիւն, զեկոյց։ տեղեկութիւն գ. լուր, հաղորդում; ծանօթութիւն։ տեղի-անտեղի մկ. յարմար-անյարմար, պատեհ-անպատեհ։ տեղի ունենալ չզ. կատարուիլ, իրագործուիլ; սարքուիլ։ տեղի տալ չզ. զիջիլ, նահանջել, առիթ ընծայել։ տեղիք գ. տեղեր; ընդհանուրէն գործածուած գիտելիք։ տեղքայլ գ. չյառաջացող քայլափոխ; լճացում։ տենդ գ. հիւանդութեան առթած ջերմ; եռանդ։ տենդագին ած. մկ. սաստիկ լարուածութեամբ, բորբոքած։ տենդածառ գ. ծառ մը՝ նուէնի (եւկալիպտոս)։ տենդոտ ած. ջերմագին; բուռն եռանդով։ տենչ գ. ցանկութիւն, փափաք, ըղձանք, կարօտ։ տենչալ նրգ. ցանկալ, ըղձալ, կարօտով բաղձալ։ տենչալի ած. ցանկալի, մեծապէս փափաքելի։ տենչանք գ. սաստիկ բաղձանք, ցանկութիւն, ըղձանք։ տեռ գ. բարակ լաթ; կոշտ; (փորի) հով; մորթի ճեղք։ տեռատես ած. ամսական հոսումէն նեղութիւն կրող (կին)։ տեսաբան գ. վարդապետութեան գաղափարախօս։ տեսաբանական ած. վերացական, սկզբունքային։ տեսաբանութիւն գ. տեսութիւն, դրութիւն (թէորիա)։ տեսագիտութիւն գ. լոյսն ու տեսողութեան օրէնքները ուսումնասիրող գիտութիւն։ տեսադաշտ գ. մտածողակսւն հորիզոն։ տեսակ գ. որակ, սեռ, որպիսութիւն։ տեսակ ած. կերպ, զանազան։ տեսական ած. տեսաբանական, սկզբունքային։ տեսակաւոր ած. տեսակի համեմատ դասաւորուած; զանազան տեսակի պատկանող; որակաւոր։ տեսակարար ած. տեսակ բնորոշող, տեսակի վերածող։ տեսակէտ գ. անձնական ըմբռնում, տեսանկիւն։ տեսակցիլ չզ. հանդիպում՝ խօսակցութիւն ունենալ։ տեսակցութիւն գ. հանդիպում, խօսքի փոխանակութիւն։ տեսանելի ած. աչքով յայտնի, շօշափելի։ տեսանելիք գ. աչք, տեսողութեան զգայարանք։ տեսանկիւն գ. հարցը դիտելու անկիւն, դիտանկիւն։ տեսանող գ. մարգարէ, հոգիի աչքերով տեսնող։ տեսարան գ. կենդանի նկար; թատերական պատկեր։ տեսարժան ած. (վայր) զոր կ'արժէ տեսնել։ տեսերիզ գ. վիտէոյ, ֆիլմի նկարուած երիզ։ տեսիլ գ. տեսք, կերպարանք; թատարեկան պատկեր։ տեսիլք գ. հոգիի աչքերուն յայտնուած երեւոյթ, յայտնութիւն; երազ, ուրուական, մտապատկեր։ տեսլական ած. գ. գաղափարական, իտէալ։ տեսլապաշտ ած. գաղափարականի հաւատացող։ տեսնել նրգ. նկատել, նշմարել, ըմբռնել։ տեսողութիւն գ. տեսնելու՝ հասկնալու կարողութիւն, նայուածքի տարողութիւն։ տեսութիւն գ. նայուածք, աչքի լոյս, ուշադրութիւն; վարդապետական կառուցում, տեսակէտ, վարկած; այց։ տեսուչ գ. հսկիչ, վերահսկիչ, ուսումնական վարիչ։ տեսչարան գ. տեսուչի գրասենեակ։ տեսչութիւն գ. տեսուչի պաշտօն; հոգատարութիւն։ տեսք գ. կերպարանք, երեւոյթ։ տեսքոտ ած. գեղադէմ, բարեձեւ։ տետր գ. մեծ տետրակ; պզտիկ գրքոյկ։ տետրակ գ. գրելու համար կազմաւոր թուղթ, տետր։ տերեւ գ. ծառի թերթ, սաղարթ։ տերեւաթափ ած. տերեւները թափուած, տերեւազուրկ։ տերեւաթափ գ. տերեւներու թափուիլը, թափուելու ժամանակը։ տերեւակալել չզ. տերեւով ծածկուիլ, սաղարթաւորուիլ։ տեւական մկ. ած. շարունակ, մշտական, մնայուն։ տեւականացնել նրգ. մնայուն դարձնել, մշտականացնել։ տեւականացում գ. մշտականացում, յաւերժացում։ տեւականութիւն գ. մշտականութիւն, յարատեւում։ տեւել չզ. տոկալ, շարունակուիլ, երկարիլ։ տեւողութիւն գ. ընթացք, ժամանակամիջոց, երկարում։ տզզալ չզ. ճանճի ձայն հանել, բզզալ։ տզզիւն գ. ճանճի ձայն, բզզիւն։ տզրուկ գ. արիւն ծծող որդ։ տէգ գ. նիզակ, գեղարդ, մկունդ։ տէր գ. սեփականատէր, իշխանաւոր։ տէր ած. տիրող, անձնիշխան, պաշտպան։ տէր բայի գ. նախադասութեան ենթական։ տէր հայր գ. տէրտէր, քահանայ։ տէր ողորմեա գ. համրիչ; գութ հայցող աղօթք։ տէրութիւն գ. պետութիւն, տիրապետութիւն։ տէրունական ած. տիրոջ պատկանող։ տէրունի ած. արքունի, իշխանի պատկանող (կալուած)։ տէրտէր գ. տէր հայր, քահանայ։ տժգոյն ած. գունատ, դեղնած, անփայլ։ տժգունիլ չզ. գունատիլ, նսեմանալ։ տիար գ. պարոն, տէր։ տիգաւոր ած. գ. տէգ կրող (զինուոր), նիզակազէն։ տիգոսկր գ. բազուկի մեծ ոսկոր։ տիեզերաբանութիւն գ. տիեզերքի կազմաւորման օրէնքները ուսումնասիրող գիտութիւն։ տիեզերագնաց գ. աստղանաւորդ, տիեզերքի օդաչու։ տիեզերագրութիւն գ. տիեզերական մարմիններու շարժումները նկարագրող գիտութիւն։ տիեզերաժողով գ. համաշխարհային ժողով։ տիեզերակալ ած. աշխարհակալ։ տիեզերական ած. ընդհանրական, տիեզերքի յատուկ։ տիեզերակործան ած. տիեզերքը քանդող, աշխարհաւեր։ տիեզերահռչակ ած. հանրածանօթ, աշխարհահռչակ։ տիեզերանաւ գ. աստղէ աստղ ճամբորդող փոխադրակառք։ տիեզերանաւորդ գ. տիեզերանաւի օդաչու կամ ճամբորդ, տիեզերագնաց, աստղանաւորդ։ տիեզերք գ. անջրպետ, ստեղծուած աշխարհ։ տիկ գ. անասունի մորթէ պարկ։ տիկին գ. ամուսնացած կին, իշխանաւորի կին։ տիկնիկ գ. պուպրիկ։ տիղմ գ. ցեխ, մօր։ տիպ գ. կնիքի դրոշմ, օրինակ, կերպար; տպագրութիւն։ տիպար գ. մայր օրինակ, կաղապար, կերպար։ տիպար ած. օրինակելի։ տիտ գ. ծիծ, ստինք։ տիտան գ. հսկաներու ցեղէն մարդ, աժդահա։ տիտղոս գ. վերնագիր; (յարգող) պատուանուն, (անարգող) մակդիր, հանգամանք, իրաւասութիւն։ տիտղոսակիր ած. գ. տիտղոս կրող; բաժակակիր; հանգամանաւոր։ տիտղոսաւոր ած. տիտղոս կրող, պսակաւոր։ տիր գ. հայոց ճարտարութեան եւ գիրի աստուածը։ տիրաբար մկ. իշխանաբար, հեղինակութեամբ։ տիրադրուժ գ. ած. իր տէրը ուրացող, տիրանենգ։ տիրակալել նրգ. տիրել, իր իշխանութեան տակ դնել։ տիրակալութիւն գ. իշխանութիւն, գահակալութիւն։ տիրական ած. գերազանցող, իշխանական, գլխաւոր։ տիրամայր գ. քրիստոսի մայր, աստուածածին; կրօնաւորի մայր։ տիրանալ չզ. ձեռք բերել, նուաճել; տէր ըլլալ, հասնիլ։ տիրանենգ ած. իր տէրը խաբող, տիրադրուժ։ տիրապետել չզ. գերակշիռ ըլլալ; տիրել, իշխել; իւրացնել, հմտանալ։ տիրապետութիւն գ. իշխանութիւն, զօրութիւն։ տիրապետում գ. իշխում, իւրացում։ տիրասպան ած. գ. իր տէրը սպաննող։ տիրացու գ. դպիր, ժամկոչ, քահանայացու։ տիրացում գ. տէր դառնալը, տիրապետում։ տիրել չզ. գրաւել, նուաճել; զսպել; իշխել, թագաւորել։ տիրուհի գ. իշխանուհի, տէր կին; տիրամայր։ տիւ գ. ցերեկ օր։ տլոն գ. հոմանի, տարփածու։ տխեղծ ած. տձեւ ու թերի (մարմնով), խեղ, վատոյժ։ տխմար գ. ած. անմիտ, անխելք, յիմար, ապուշ։ տխմարութիւն գ. յիմարութիւն, անմտութիւն։ տխուր ած. տրտում, թախծոտ, մռայլ; ոչ քաջալերիչ։ տխրադէմ ած. տրտում երես, տխրատեսիլ։ տխրաթախիծ ած. թախիծով՝ տխրութեամբ լեցուն։ տխրահռչակ ած. գէշ անուն շահած, վատահամբաւ։ տխրայիշատակ ած. գէշ յիշատակ թողած, տխրահռչակ։ տխրանոյշ ած. քաղցր տխրութեամբ համակուած։ տխրատեսիլ ած. տխրութիւն պատճառող, տխուր (տեսք)։ տխրիլ չզ. տրտմիլ, թախծիլ։ տխրութիւն գ. տրտմութիւն, թախիծ, մելամաղձութիւն։ տխրունի գ. մահազդ, մահագրութիւն։ տկար ած. անզօր, վտիտ, ապիկար; թոյլ, խախուտ։ տկարակազմ ած. մարմնով վտիտ, տխեղծ։ տկարամիտ ած. պակասամիտ, պարզուկ, յիմար։ տկարանալ չզ. ուժէ նուազիլ, ուժաթափիլ, թուլնալ։ տկարացում գ. տկարանալը, տկարացնելը, ուժաթափում։ տկարութիւն գ. անզօրութիւն, թուլացում; անհանգստութիւն; համակրանք։ տկլոր ած. բոլորովին մերկ։ տկռիլ չզ. տակառի պէս ուռիլ (շատ ուտելէ)։ տկռօշ ած. փորեղ, հաստ փոր ունեցող։ տհաճ ած. անհաճոյ, անախորժ, տհաճելի։ տհաճելի ած. անախորժ, անդուրեկան, նեղացուցիչ։ տհաճութիւն գ. տրտունջ, դժկամութիւն։ տհաս ած. խակ; անփորձ։ տհասութիւն գ. խակութիւն; մանկամտութիւն։ տձեւ ած. ձեւէ զուրկ, այլանդակ, անշնորհք։ տձեւութիւն գ. տգեղ կերպարանք, այլանդակութիւն։ տղաբերութիւն գ. զաւակ ծնիլը։ տղաբերք գ. զաւակ ծնիլը։ տղամարդ գ. այրմարդ, կտրիճ։ տղայ գ. մանուկ զաւակ, երեխայ; մանչ։ տղայ ած. փոքր, անփորձ։ տղայամիտ ած. փոքր տղայի խելք ունեցող, մանկամիտ։ տղայութիւն գ. մանկութիւն; անփորձութիւն։ տղեկ գ. պզտիկ տղայ, մանչուկ։ տղընդեր ած. փորը ուռած, ծոցուոր (կին)։ տղմաթաթախ ած. ցեխի մէջ թաթխուած։ տղմաթաթաւ ած. ցեխով թրջուած, ծածկուած։ տղմոտ ած. ցեխոտ, տղմախառն (ջուր)։ տղմուտ ած. գ. ճախճախուտ, ճահճային տեղ; ցեխոտ։ տմարդի ած. մարդ արարածի անվայել, բիրտ, վարնոց։ տմարդութիւն գ. մարդասիրութենէ զուրկ արարք։ տմոյն ած. անգոյն անկերպարանք, ձեւազուրկ, տժգոյն։ տնագրաւ գ. բռնի գրաւած տան բնակիչ (squatter)։ տնազուրկ ած. բոյնէ՝ բնակարանէ զուրկ։ տնակ գ. համեստ, փոքրիկ տուն։ տնային ած. տունի կեանքի վերաբերող, առտնին։ տնանկ ած. գ. անպատսպարան, չքաւոր, տնազուրկ։ տնաշէն ած. տուն շէնցնող, շէն սիրտ։ տնաւեր ած. տունը աւերուած; տուն քանդող։ տնաքանդ ած. տունը քանդուած, տուն քանդող, տնաւեր։ տնեցի ած. գ. տունի անդամ, հարազատ։ տնկել նրգ. տունկը հողի մէջ աճեցնել; կանգնեցնել, ցցել։ տնկոց գ. բոյսերու տունկերը պատրաստելու պարտէզ։ տնովին մկ. ամբողջ տունով։ տնտես գ. տան, դպրոցի հոգատար, մատակարար։ տնտեսաբան գ. տնտեսագէտ, ելեւմտագէտ։ տնտեսագէտ գ. տնտեսագիտութեան մասնագէտ։ տնտեսագիտութիւն գ. երկրի արտադրական եւ սպառողական կարելիութիւնը ուսումնասիրող գիտութիւն։ տնտեսական ած. գ. նիւթական, մատակարարական (վիճակ)։ տնտեսել նրգ. քաջ մատակարարել, (դրամ) խնայել։ տնտեսութիւն գ. մատակարարութիւն; երկրի տնտեսական վիճակ, ելեւմուտ; տնտեսի պաշտօն։ տնտղիլ չզ. ուռիլ։ տնտնալ չզ. դանդաղելով երթալ, հոս հոն թափառիլ։ տնքալ չզ. ցաւի ծանրութեան տակ հեւալ, հեծել։ տնքոց գ. ցաւի ընդհատ հառաչ, հեծեծանք։ տնօրէն գ. հաստատութեան, դպրոցի վարիչ։ տնօրէնութիւն գ. կարգաւորութիւն, միջոցառում; տնօրէնի պաշտօն, սենեակ; տեսչութիւն։ տնօրինել նրգ. վարել, կարգադրել; տրամադրել, գործածել։ տնօրինութիւն գ. մատակարարում, գործածութիւն, կարգադրութիւն; քրիստոսի տէրութեան տօն։ տնօրինում գ. միջոցառում, թոյլատրում։ տնօրհնէք գ. տունի օրհնութիւն (ծնունդին, զատկին)։ տոգորել նրգ. լիացնել, թաթաւել, ներշնչել, համակել։ տոգորում գ. ոգեւորում, յագեցում։ տոկալ չզ. դիմանալ, ժուժել; տեւել։ տոկոս գ. փոխ տրուած դրամէ պահանջուած շահ՝ սակ; համեմատութիւն, առ հարիւր։ տոկոսաւոր ած. շահաբեր, արժէքաւոր։ տոկուն ած. դիմացկուն, ամուր, տեւող։ տոկունութիւն գ. դիմացկունութիւն։ տոհմ գ. ցեղային ընտանիք, զարմ, սերունդ։ տոհմաբանութիւն գ. տոհմի ծագումը ստուգող գրութիւն։ տոհմագիրք գ. տոհմի պատմութիւն՝ սերունդներու յաջորդականութեան հիման վրայ։ տոհմածառ գ. գերդաստանի ճիւղաւորումները եւ ազգակցութիւնը ցոյց տուող դասաւորում՝ գծագրութիւն։ տոհմային ած. ազգային, ցեղային։ տոհմանուն գ. գերդաստանի անուն։ տոհմապետ գ. տոհմի պետ՝ նահապետ։ տոհմիկ ած. ցեղային, հայեցի; ազնուական ցեղէ։ տող գ. շարք, գիծ; նախադասութիւն։ տողադարձ գ. վանկի յաջորդ տող անցում՝ գծիկով։ տողադրում գ. շարուած տողերու էջաւորում (միզանբաժ)։ տողանցել չզ. շարքով անցնիլ (խումբերու)։ տողանցում գ. տողադարձ; շարքով անցք։ տողանցք գ. հանդիսաւոր անցք (զօրքի, մարզիկներու)։ տողաշար գ. միաձոյլ տող շարող տպագրական գործիք։ տողկել նրգ. հաւկիթի ճերմկուցով փայլեցնել։ տոմար գ. հաշուեգիրք; ժամանակի ցուցակ-տօնացոյց։ տոմարագէտ գ. տոմարի հաշիւներու մասնագէտ։ տոմարակալ գ. հաշուապահ։ տոմարակալութիւն գ. առեւտրական հաշուապահութիւն։ տոմս գ. քարտ, գրուած կամ տպագրուած թղթիկ, հրաւէր; կարճ գրութիւն, երկտող։ տոմսակ գ. մտնելու իրաւունք տուող քարտ; վիճակահանութեան տոմս։ տոյժ գ. վնաս, տուգանք; վնասի փոխարինում։ տոչորել նրգ. այրել, բորբոքել։ տոպրակ գ. պարկ, փոքր (քսակ), (հովիւի) մախաղ։ տորմ գ. չուան, կապանք, խառան (շունի)։ տոտիկ գ. փոքր ոտք (մանուկի); ոտք (ոչխարի)։ տորմ գ. խումբ; նաւախումբ։ տորմիղ գ. խումբ; նաւախումբ։ տորոմիլ չզ. ուռիլ (մարմնի), ապականիլ (դիակի)։ տորոն գ. կարմիր ներկ տուող բոյս։ տորր գ. ճիւղ, ուռ։ տորփ գ. հողածուխ։ տուայտանք գ. հոգիի չարչարանք, տառապանք։ տուայտիլ չզ. տառապիլ, չարչարուիլ, տագնապիլ։ տուայր գ. փեսայէն իր հարսին տրուած կամ մահացած ամուսինէն իր այրիին մնացած նուէր։ տուարած գ. նախիր արածող, խաշնարած։ տուգանային ած. իբր տուգանք կամ պատիժ նշանակուած՝ հարուած (փենալթի)։ տուգանել նրգ. տուգանքի կամ պատիժի ենթարկել։ տուգանք գ. պատժական հարկ, տոյժ; փրկագին։ տուեալ գ. ծանօթ մանրամասնութիւն։ տուժել չզ. վնաս կրել։ տուղտ գ. բուժիչ տերեւով բոյս, մոլոշ։ տուն գ. բնակարան; ընտանիք, գերդաստան; ոտանաւորի տողերու խումբ։ տունդարձ գ. վերադարձ (տուն, հայրենիք)։ տուն փեսայ գ. հարսին ընտանիքին մէջ բնակող փեսայ։ տունկ գ. պտղատու բոյս, ծառատունկ; թուփ։ տուչութիւն գ. (պաշտօն) տալու արարք, փոխանցում։ տուտ գ. պոչ, ծայր; կտրուած ճիւղ ծառի վրայ։ տուրեւառ գ. առեւտուր; շունչ առնել-տալը։ տուրմ գ. կոլոհատ (շոքոլա)։ տուրք գ. հարկ, սակ; ձիրք, պարգեւ։ տուրքահաւաք գ. տուրքեր հաւաքող, տուրքերու հաւաքում։ տուփ գ. արկղ, սնտուկ; պահպանակ (ակնոցի, գիրքի)։ տուֆ գ. հրաբխային քար բնակարաններու շինութեան։ տոփան գ. թակ՝ ցից ծեծելու; հարուածող գործիք։ տոփել նրգ. տոփանով ծեծել; ոտքի տակ կոխկռտել։ տպագիր ած. գ. մեքենայով տպուած, ոչ ձեռագիր։ տպագրատուն գ. տպարանի գրասենեակ; տպագրող տուն, հաստատութիւն։ տպագրել նրգ. մեքենայով տպել; դրոշմել; հրատարակել։ տպագրութիւն գ. տպագրելու գործ կամ արուեստ; հրատարակութիւն։ տպազիոն գ. դեղին թափանցիկ քար։ տպածոյ գ. տպելով ստացուած գործ (կտաւի զարդ)։ տպահանել նրգ. արտատպել (թուղթը նկարին վրայ ճնշելով)։ տպարան գ. տպելու գործարան, տպագրատուն։ տպաւորապաշտ ած. երեւոյթի կամ առարկայի թողած տպաւորութենէն թելադրուած (նկարչական արուեստ), էմփրէսիոնիստ։ տպաւորել նրգ. դրոշմել, ազդել։ տպաւորիչ ած. ազդու, դրոշմող; արտայայտիչ։ տպաւորութիւն գ. ազդեցութիւն, ներգործութիւն։ տպաքանակ գ. (գիրքի, թերթի) տպուած օրինակներուն քանակ։ տպել նրգ. տպագրել, մեքենայով բազմագրել; դրոշմել։ տպիչ ած. գ. համակարգիչէ տպող մեքենայ (printer)։ տռամ գ. թատերախաղ; ողբերգական վիճակ։ տռիփ գ. սեռային մոլուցք, հեշտանք։ տռտռալ չզ. տրտնջալ, դժգոհիլ, քրթմնջել։ տռփալ չզ. սեռային մեծ սիրով ցանկալ; վաւաշիլ։ տռփանք գ. սեռային կիրք, մոլուցք, հրայրք։ տռփոտ ած. հեշտամոլ, վաւաշոտ։ տտիպ ած. բերան փոթոթող (համ)։ տտուն գ. (թռչունի, ձուկի) պոչ։ տրական ած. տալ արտայայտող (հոլով); տրուած։ տրամաբան ած. գ. խելքի համեմատ (խօսք)։ տրամաբանական ած. գ. խելքի համեմատ (խօսք)։ տրամաբանել չզ. խելքով դատել, պատճառաբանել։ տրամաբանութիւն գ. միտք; պատճառաբանութիւն։ տրամագիծ գ. բոլորակը հաւասար կիսող ուղիղ գիծ։ տրամադիր ած. պատրաստակամ, յօժար, հակամէտ։ տրամադրել նրգ. ուրիշի յօժարութեան յանձնել; պատրաստել (հոգեբանօրէն); տնօրինել։ տրամադրելի գ. ձեռքի տակ պատրաստ։ տրամադրութիւն գ. հոգեկան վիճակ; պատրաստակամութիւն; հակում; օրէնքի սահմանում; գործածումի իրաւունք։ տրամալար գ. բարձրացող պատի ուղղութիւնը ճշդող լար։ տրամախօսութիւն գ. թատերական ներկայացում; զրուցատրութիւն։ տրամանկիւն գ. զուգահեռ կողմերով եւ ոչ-ուղիղ անկիւններու երկրաչափական ձեւ (թրափէզ)։ տրաքիլ չզ. պայթիլ, պատռտիլ։ տրաքոց գ. պայթիւն, կրակոց։ տրեխ գ. առանց կրունկի գիւղացիի կօշիկ (չարուխ)։ տրէ գ. հայոց 4րդ ամիսը (նոյ. 9 - դեկտ. 8); դդմաճ։ տրէզ գ. կողմնակի աւելցուած ժապաւէն (կալօն)։ տրիզել նրգ. տրէզ (կալոն) կարել։ տրիտուր գ. փոխարէն հատուցում, փոխարինութիւն։ տրմուխ գ. քար հաւաքող ժանիքաւոր գործիք։ տրմուղ ած. գ. անվարժ, չզսպուած (ձի)։ տրոհագիծ գ. բաժանման գծիկ։ տրոհել նրգ. իրարմէ բաժնել, զատել, զանազանել։ տրոհում գ. զատում, որոշում, զանազանում։ տրորել նրգ. ճմլել; ճնշել; մանր փշրել։ տրուպ ած. գ. նուաստ, խոնարհ, վերջինը։ տրոփել չզ. բաբախել (սիրտի), դոփել (ոտքի)։ տրոփիւն գ. բաբախում; դոփիւն։ տրոփում գ. բաբախում; դոփիւն։ տրոփուն ած. բաբախուն, սարսռուն։ տրտմագին ած. տրտում, շատ տխուր։ տրտմաթախիծ ած. վշտահար, խորապէս տխուր։ տրտմակից ած. գ. տխրութեան մասնակից, ցաւակից։ տրտմանոյշ ած. անոյշ տրտմութիւն ունեցող։ տրտմիլ չզ. տխրիլ, թախծիլ։ տրտմութիւն գ. տխրութիւն, թախիծ։ տրտնջանք գ. տրտունջ, գանգատ, դժգոհութիւն։ տրտնջել չզ. գանգատիլ, դժգոհիլ, քրթմնջել։ տրտում ած. մկ. տխուր, վշտահար։ տրտունջ գ. գանգատ, դժգոհանք։ տրցակ գ. կապոց, ծրար; խուրձ (խոտերու)։ տփել նրգ. ծեծ քաշել, գանահարել, գանակոծել։ տփոց գ. ծեծ, գանակոծում։ տքալ չզ. հեծել, հեւալ (ծանրութենէն)։ տքնաջան ած. տաժանելի, յոգնաջան։ տքնիլ չզ. քրտինք թափել, ճգնիլ; անքուն կենալ։ տքնութիւն գ. անքուն աշխատանք, հսկում։ տօթ գ. սաստիկ տաք (արեւի), շոգ, գոլ։ տօթակէզ ած. տաքէն այրած, կիզիչ։ տօթահար ած. արեւահար, տաքէն անհանգստացած։ տօն գ. հանդիսութիւն յիշատակող օր՝ արձակուրդ։ տօնախմբել նրգ. հանդիսաւորապէս տօնել։ տօնախմբութիւն գ. հանդիսութիւն, տօնական հաւաք։ տօնածառ գ. կաղանդի ծառ։ տօնակատարութիւն գ. հանդէս, տօնի յիշատակութիւն։ տօնահանդէս գ. տօնի առթիւ հանդէս։ տօնավաճառ գ. հանդիսաւոր առիթներու մեծ շուկայ։ տօնացոյց գ. սրբազան տօներու գիրք, օրինացոյց։ տօնել նրգ. տօն կատարել, յիշատակել, պատուել։ տօներգ գ. տօնի նուիրուած երգ՝ բանաստեղծութիւն։ տօսախ գ. կարծր փայտ տուող մշտադալար թուփ։ րաբբի գ. վարդապետ, ուսուցիչ։ րաբունապետ գ. վարդապետներու պէտ։ րաբունի գ. վարդապետ, դասապետ։ րախ ած. ուրախ, խրախ։ րամ ած. երամ։ րամօրէն մկ. համօրէն, բովանդակ։ րենական ած. աստուածային։ րոշնական ած. մաքուր, սուրբ։ րոպէ գ. պահիկ, վայրկեան։ րոպէական ած. վայրկենական։ ցաթել չզ. լոյս սփռել, ծաթիլ, ծագիլ (լոյսի)։ ցախ գ. խոպան տեղեր բուսնող թուփ, խռիւ։ ցախաւել գ. ցախէ կազմուած աւել՝ փողոցներու համար։ ցած ած. մկ. վար, ստորին; մեղմ; անարգ, գռեհիկ։ ցածնալ չզ. իջնել; նուաստանալ, հանդարտիլ։ ցածոգի ած. փոքրոգի, վատ, անազնիւ։ ցածորակ ած. ոչ ընտիր, վատորակ (ապրանք)։ ցածութիւն գ. ցած ըլլալը; նուաստութիւն։ ցամաք ած. չոր, կարծր, երաշտ (հող)։ ցամաք գ. երկիր, հող (հակադրութեամբ ծովի)։ ցամաքակղզի գ. մեծ թերակղզի։ ցամաքահանել նրգ. ցամաք իջեցնել (նաւէն)։ ցամաքահանում գ. էջք ցամաքի վրայ (զօրքի)։ ցամաքամաս գ. երկրագունդիս հինգ բաժիններէն իւրաքանչիւրը։ ցամաքութիւն գ. չորութիւն (օդի, ոճի)։ ցամքիլ չզ. չորնալ; սպառիլ, հատնիլ; թոռմիլ։ ցամքոց գ. հաստ անձեռոց կամ սրբիչ (բաղնիքէն ետք մարմինը սրբելու); հեղուկի մաղ (խոհանոցի)։ ցայգ գ. գիշերէն դէպի լոյս բացուող ժամը։ ցայգազգեստ գ. գիշերային հագուստ։ ցայգաթիթեռ գ. գիշերային թիթեռնիկ։ ցայգալոյս գ. դէպի առաւօտ բացուող լոյս։ ցայգահանդէս գ. գիշերային հիւրասիրութիւն՝ տօն։ ցայգային ած. իրիկնային։ ցայգանուագ գ. գիշերային նուագ (սէրէնատ)։ ցայգերգ գ. ցայգանուագ, գիշերային երգ։ ցայել նրգ. պաղ ջուրով լուալ; շփելով լուալ (գաւաթ)։ ցայլոսկր գ. ցայլքի ոսկորային մաս։ ցայլք գ. երանքին եւ ստորին որովայնին միացման տեղը։ ցայսօր մկ. մինչեւ այսօր։ ցայտ գ. ժայթքում (ջուրի); ցցուն մաս։ ցայտք գ. ժայթքում (ջուրի); ցցուն մաս։ ցայտաղբիւր գ. ժայթքող ջուր (ակէ, աւազանէ)։ ցայտել չզ. դուրս բխիլ, ժայթքել; ծագիլ։ ցայտկլտալ չզ. կաթիլ կաթիլ շատ կողմերէ ժայթքիլ։ ցայտուն ած. աչքի զարնող, կարկառուն (դէմք, գոյներ)։ ցան գ. ցանելու գործ; մորթի բիծ; վառելիք քակոր։ ցանել նրգ. սերմանել; սփռել; սրսկել (ջուր)։ ցանկ գ. ցուցակ; շրջափակ; արգանդի աղտ։ ցանկ մկ. միշտ։ ցանկագրել նրգ. ցանկի անցընել (գիրքեր), ցանկել։ ցանկալ նրգ. փափաքիլ, բաղձալ; մաղթել; տռփալ։ ցանկալի ած. փափաքելի; կարօտալի, տենչալի։ ցանկամոլ ած. գ. հեշտասէր, շուայտ, տռփամոլ։ ցանկայարոյց ած. կիրք՝ ցանկութիւն գրգռող։ ցանկապատ գ. շրջափակ (պարտէզի, տան)։ ցանկապատել նրգ. ցանկապատ բարձրացնել, շրջափակել։ ցանկասէր ած. գ. մարմնասէր, շուայտ։ ցանկել նրգ. ցանկով պատել; ցանկ կազմել։ ցանկութիւն գ. իղձ, փափաք; կիրք, հեշտութիւն։ ցանուցիր ած. մկ. ցիրուցան, տարտղնուած։ ցանց գ. որսալու հիւսուածք, ուռկան; կազմակերպութեան ճիւղաւորում։ ցանցառ ած. ոչ-խիտ, նօսր; քիչ պատահող։ ցանցառամիտ ած. գ. պակասամիտ, խելքը պակաս։ ցանցառիլ չզ. քիչնալ, նօսրանալ։ ցանցառութիւն գ. ցանցառ վիճակ, սակաւութիւն (մագի)։ ցանցել նրգ. ցանցի մէջ առնել; սրսկել։ ցանցենի գ. աչքի մաշկ, ուր պատկերը կը կազմուի։ ցանցկէն ած. ցանցի պէս հիւսուած։ ցանցորդ գ. ձկնորս, ցանցով որսորդ։ ցանք գ. ցանուած արտ; վարուցան։ ցասկոտ ած. բարկացուր, կրքոտ։ ցասնուլ չզ. բարկանալ, զայրանալ։ ցասում գ. զայրոյթ, մոլեգնութիւն։ ցատկ գ. ոստում, գրոհ։ ցատք գ. ոստում, գրոհ։ ցատկել չզ. ոստնուլ, սլանալ; խայտալ։ ցատքել չզ. ոստնուլ, սլանալ; խայտալ։ ցատկռտել չզ. ոստոստել, թռչկոտիլ։ ցատկռտուք գ. ոստոստում։ ցար գ. ռուսիոյ կայսր, ձար։ ցարասի գ. մանրատերեւ թուփ, որմէ աւել կը շինուի։ ցարդ մկ. մինչեւ հիմա։ ցաւ գ. վիշտ, կսկիծ, խիթ (փորի); ափսոսանք։ ցաւագար ած. գ. հիւանդ, ախտաւոր; լուսնոտ։ ցաւագարութիւն գ. հիւանդոտութիւն; լուսնոտութիւն։ ցաւագին ած. վշտահար, աղիողորմ; հիւանդագին։ ցաւագնիլ չզ. ցաւ քաշել, հիւանդանալ։ ցաւալի ած. վշտալի, ափսոսալի։ ցաւալլուկ ած. ցաւոտ։ ցաւակոծ ած. ցաւի մասնակից, կարեկից, վշտակից։ ցաւակցիլ չզ. ցաւակից ըլլալ, վշտակցիլ; մեղքնալ։ ցաւակցութիւն գ. ցաւի մասնակցութիւն, սգակցութիւն։ ցաւառիթ ած. ցաւի առիթ տուող, վիշտ պատճառող։ ցաւատանջ ած. ցաւի մէջ տառապող, ցաւալլուկ։ ցաւիլ չզ. կոտտալ; ցաւակցիլ; զղջալ, ափսոսալ։ ցաւոտ ած. ցաւ՝ հիւանդութիւն ունեցող։ ցաք գ. հողակոշտերը փշրող գործիք, տափան։ ցաքան գ. հողակոշտերը փշրող գործիք, տափան։ ցաքանել նրգ. ցաքանով արտը հարթել, տափանել։ ցել գ. (տարի մը անմշակ ձգուած) արտ; հերկուած հող։ ցելել նրգ. ճեղքել, հերձել; (հողը) պատռել։ ցեխ գ. տիղմ, գայռ; արատ։ ցեխաթաթախ ած. ցեխով թաթխուած, տղմաթաթաւ։ ցեխալոգանք գ. հանքային ցեխով բուժական լոգանք։ ցեխարձակել նրգ. ցեխ նետել, ցեխոտել, վարկաբեկել։ ցեխոտ ած. ցեխով աղտոտ, տղմոտ։ ցեխոտել նրգ. ցեխով աղտոտել; անպատուել։ ցեղ գ. սերունդներու տեսակ; ազգատոհմ, զարմ։ ցեղաբան գ. ցեղաբանութեան մասնագէտ, ազգաբան։ ցեղաբանութիւն գ. ժողովուրդի ծագումն ու բարքերը սերտող գիտութիւն։ ցեղագրութիւն գ. ցեղերու հիմնական գիծերը ուսումնասիրող գիտութիւն։ ցեղադրոշմ ած. ցեղային նկարագրի յատուկ։ ցեղախումբ գ. ծագումով նոյն ցեղին պատկանող խումբ։ ցեղակից ած. գ. նոյն ցեղին պատկանող, համացեղ։ ցեղակրօն ած. գ. ցեղապաշտ։ ցեղային ած. ցեղի յատուկ։ ցեղապաշտ ած. գ. իր ցեղին հանճարը պաշտամունքի հասցնող։ ցեղապետ գ. ցեղի հիմնադիր; ցեղին գլխաւորը։ ցեղասպան ած. գ. ցեղ սպաննող։ ցեղասպանութիւն գ. ցեղի բնաջնջում։ ցերեկ գ. օրուան լուսաւոր մասը։ ցերեկոյթ գ. ցերեկուան հանդիսութիւն։ ցերեկօթիկ ած. գ. իրիկունը տուն դարձող աշակերտ։ ցեց գ. փայտ, կտաւ, գիրք կրծող ճճի, ուտիճ։ ցեցակեր ած. ցեցէ կերուած, ցեցոտած։ ցեցամէց ած. ցեցոտած։ ցեցոտիլ չզ. մէջը ցեց իյնալ, որդնոտիլ։ ցին գ. յափշտակիչ թռչուն, ուրուր։ ցիռ գ. վայրի էշ։ ցիր ած. ցրուած, թափառական; բաշխուած։ ցիրուցան ած. մկ. ամէն կողմ ցրուած, ցանուցիր։ ցից գ. գետին գամուած սրածայր հաստ փայտ կամ երկաթ։ ցից ած. մկ. ցցուած, տնկուած։ ցիւ գ. փայտէ կտուր։ ցլամարդ գ. մարդացուլ, կէս մարդ՝ կէս ցուլ էակ։ ցլամարտ գ. ցուլի դէմ կռիւ։ ցլամարտիկ գ. ցուլի դէմ կռուող անձ (թորերօ)։ ցկեանս ած. մինչեւ կեանքին վախճանը։ ցկնիլ նրգ. ձագ բերել (շունի, կատուի)։ ցմահ ած. մինչեւ մեռնիլը։ ցնդաբանել նրգ. յիմար խօսքեր ըսել, զառանցել։ ցնդաբանութիւն գ. յիմարաբանութիւն, ցնդածի խօսք։ ցնդած ած. գ. բախուկ, ցնորած, զառամած (ծեր)։ ցնդիլ չզ. օդին մէջ անհետանալ, շոգիանալ; խռֆիլ։ ցնծագին ած. մկ. ուրախագին։ ցնծալ չզ. ուրախանալ, խայտալ; վճարել։ ցնծատօն գ. ուրախութեան տօն։ ցնծերգութիւն գ. ուրախութեան երգ՝ տաղ։ ցնծերգ գ. ուրախութեան երգ՝ տաղ։ ցնծութիւն գ. բերկրանք, հրճուանք, խայտանք։ ցնծուհի գ. պարուհի; վարձուած պոռնիկ։ ցնծուն ած. զուարթ, շէնշող։ ցնորաբանել նրգ. յիմար խօսքեր ըսել, ցնդաբանել։ ցնորաբանութիւն գ. անտրամաբան խօսք։ ցնորական ած. յիմարական; անիրական, երազային։ ցնորամիտ ած. ցնորած, խելագար։ ցնորիլ չզ. (միտքի) մոլորիլ, խելագարիլ։ ցնորք գ. յոգնած ուղեղի պատկերացում; երազանք, պատրանք։ ցնցել նրգ. ուժեղ շարժել, թօթուել; ուժգին յուզել։ ցնցիչ ած. տպաւորիչ, զգայացունց (լուր)։ ցնցղատապ գ. շնչափողի բորբոքում (պրոնշիթ)։ ցնցոտի գ. պատառոտուն հագուստ, գրգլեակ; քուրջ։ ցնցուղ գ. ջրելու աման ծակոտկէն բերանով; նուրբ խողովակ (շնչափողի); ցայտք (ջուրի, լոյսի)։ ցնցում գ. թնդում, շարժ; մեծ խռովք; սթափում։ ցոլալ չզ. շողալ, պսպղալ, փայլիլ։ ցոլարձակ ած. գ. փայլ՝ ցոլք արձակող (գործիք)։ ցոլարձակել նրգ. ցոլք՝ շող արձակել, շողարձակել։ ցոլացիկ ած. փայլուն, ճառագայթող։ ցոլացնել նրգ. ճառագայթ հայելացնել; պատկերացնել։ ցոլացում գ. լոյսի հայելացում ուրիշ առարկայի վրայ; փայլք։ ցոլցլալ չզ. փայլփլիլ, շողշողալ։ ցոլք գ. ցոլացում, ճառագայթ, փայլ։ ցոյց գ. նշան, փաստ; երեւոյթ, արտայայտութիւն; ցուցադրութիւն; հրապարակային բողոք։ ցոյց տալ նրգ. յայտնել, ցուցնել։ ցորեն գ. հացաբոյս, հացահատիկ, (կաթնային) եղի։ ցորեան գ. հացաբոյս, հացահատիկ, (կաթնային) եղի։ ցորեկ գ. ցերեկ, տիւ։ ցորենազգի գ. ցորենի տեսակէն բոյս։ ցորչափ մկ. այնքան ատեն որ։ ցուիք գ. տանիքի դուրս ցցուած մաս։ ցուլ գ. սեռային ուժ ունեցող եզ; զոդիակոսի նշան մը։ ցունց գ. ցնցում։ ցուպ գ. գաւազան, մական (իշխանաւորի)։ ցուրտ ած. պաղ, սառն; անսիրալիր։ ցուրտ գ. պաղութիւն (օդի)։ ցուց գ. ուրախութեան պար ու երգ։ ցուցաբերել նրգ. ցոյց տալ, յայտնել, արտայայտել։ ցուցադարան գ. առարկաներ ցուցադրելու դարան։ ցուցադրել նրգ. հրապարակաւ ցուցնել։ ցուցադրութիւն գ. երեւնալու, ցուցնելու արարք; ցուցահանդէս։ ցուցակ գ. ցանկ (գիրքերու, գոյքերու, ճաշերու)։ ցուցակագրել նրգ. ցանկի անցընել, ցանկել։ ցուցակագրում գ. ցանկի մէջ արձանագրում։ ցուցական ած. ցոյց տուող (ածական); փաստուած։ ցուցահանդէս գ. ցուցադրութիւն ճարտար գործերու։ ցուցամատ գ. ցուցնելու ծառայող մատ։ ցուցամոլ ած. գ. երեւնալ սիրող, սնապարծ։ ցուցամոլութիւն գ. ինքզինք յայտնելու ախտ։ ցուցանակ գ. խանութի, պանդոկի եւն. ցուցատախտակ։ ցուցանիշ գ. վաճառանիշ (մարքա), նշան։ ցուցասրահ գ. սրահ, ուր ցուցահանդէս կը կատարեն։ ցուցատախտակ գ. անուն, ուղղութիւն յայտնող գրութիւն։ ցուցարար գ. հրապարակաւ բողոքող; խռովարար։ ցուցափեղկ գ. վաճառք ցուցադրող փեղկ (վիթրին)։ ցուցմունք գ. պատուէր, թելադրանք; ուղեգիծ։ ցուցնել նրգ. յայտնել, ցուցադրել; նշանակել, փաստել։ ցուցում գ. մատնանշում, ապացոյց։ ցոփ ած. լկտի, անբարոյ, անառակ, զեխ։ ցոփանալ չզ. անառակ դառնալ, պոռնկանալ։ ցոփութիւն գ. անառակ կեանք, պոռնկութիւն։ ցոփուհի գ. լկտի կին։ ցպիկ գ. ցուպի նման մանր մարմին (միքրոպ); ակռայ մաքրելու փայտ։ ցռկանաւ գ. թիերով ընթացող երկար առաջամասով նաւ։ ցռուկ գ. (անասունի) քիթ, (նաւի) առաջամաս։ ցտեսութիւն գ. մինչեւ կրկին տեսութիւն, մնաք բարով։ ցրել նրգ. ցրուել, տարտղնել։ ցրիւ ած. խառն, ասդին անդին ցրուած։ ցրիւ տալ նրգ. տրուել։ ցրուած ած. անուշադիր; սփռուած։ ցրուել նրգ. բաժնել, տարածել; տարտղնել, փարատել։ ցրուիչ գ. նամակ, լրագիր բաժնող։ ցրում գ. տրուելու գործ; անուշադրութիւն; զբօսանք։ ցրտաբեկ ած. ցուրտէն զարնուած, ցրտահար։ ցրտահար ած. ցուրտէն բռնուած, ցրտաբեկ։ ցրտահարութիւն գ. պաղառութիւն, ցուրտի հարուած։ ցրտամահ ած. ցուրտէն մահացած։ ցրտանալ չզ. ցրտիլ, պաղ դառնալ (յարաբերութիւն)։ ցրտաշունչ ած. սաստիկ պաղ փչող, խստաշունչ։ ցրտառութիւն գ. պաղառութիւն, ցուրտէ բռնուիլը։ ցրտին ած. ցուրտ, պաղ։ ցրտել չզ. ցուրտ դառնալ, ցրտանալ։ ցրտութիւն գ. պաղութիւն, սառնութիւն (յարաբերութեան)։ ցրցտել նրգ. քաշքշելով պատռտել, բզքտել։ ցրօնք գ. ցրուիլը (ժողովուրդի), տարտղնում։ ցցահարել նրգ. ցիցով զարնել; ցիցը գետնին մէջ խրել։ ցցել նրգ. ցից տնկել; ցիցի պէս մխել, վարսել; կանգնել։ ցցուիլ չզ. վեր կայնիլ, սուր կենալ; ծառանալ։ ցցուն ած. ցցուած (մաս), շեշտուած, ցայտուն։ ցցունք գ. փետուրի, մազի ցցուած փունջ (սաղաւարտի)։ ցփսի գ. այծի մազէ հիւսուած կերպասեղէն։ ցքահան գ. ալքոլ զտող գործիք (ալեմպիք)։ ցքի գ. օղի, ալքոլ։ ցօղ գ. ջրաշոգի, շաղ, եղեամ; կաթիլ։ ցօղաթուրմ ած. ցօղով, թրջուած։ ցօղաման գ. օրհնեալ ջուրը ցօղելու համար։ ցօղել նրգ. ցօղի պէս հոսել, ցանել; թրջել, մեղմ անձրեւել, կաթեցնել։ ցօղիչ գ. օրհնեալ ջուրը սրսկելու գործիք։ ցօղուել նրգ. ջուրի մէջ թաթխելով լուալ (աման), ցայել; սոսորդել (կոկորդ)։ ցօղուն գ. բոյսի ոտք, կոթ, ծղօտ։ փաթաթ գ. փաթթելու կապ; կապոց։ փաթաթան գ. փաթթելու կապ; կապոց։ փաթթել նրգ. կապել (լաթով), պլլել, ծրարել; գրկել։ փաթաթել նրգ. կապել (լաթով), պլլել, ծրարել; գրկել։ փաթեթ գ. կապոց, ծրար; փաթթոց։ փաթթոց գ. իսլամ կրօնաւորի գլխարկ՝ շղարշ։ փաթթուիլ չզ. պլլուիլ, կապուիլ; ողջագուրուիլ։ փաթիլ գ. ձիւնի կաթիլ; բամպակի փերթ։ փաթոյթ գ. կապ, երիզ; շարականի խազ մը։ փալ գ. ճիւղ։ փալփլիլ չզ. պլպլալ, պսպղալ։ փալփլուն ած. փայլուն, պսպղուն։ փախուստ գ. խուսափում, ազատում։ փախուստ տալ չզ. փախչիլ։ փախչիլ չզ. խոյս տալ, խուսափիլ, պրծիլ։ փախստական ած. գ. տեղէ մը փախած; դասալիք (զինուոր)։ փախցնել նրգ. փախուստի մատնել, վանել; (աղջիկ) առեւանգել; ակամայ դուրս տալ (գաղտնիք); կորսնցնել (առիթ)։ փակ ած. գոց, կղպուած։ փակ գ. կղպանք։ փակագիծ գ. նախադասութենէն միտք անջատող նշան ()։ փակագիր գ. բառի կրճատուած գրութիւն։ փակակալ գ. բանալիները պահող (պահապան, եկեղեցական); փոս, որուն մէջ կը մտնէ նիգը։ փականք գ. բանալի, կղպանք; արգելարան։ փակարան գ. դռնփակ տեղ (վանքի, պապի ընտրութեան)։ փակել նրգ. գոցել; վերջացնել; շրջափակել, կալանել։ փակեղ գ. կրօնաւորի գլխանոց; գլխի ծածկոց (դատաւորի)։ փակուղի գ. անել անցք՝ ճամբայ։ փակում գ. աւարտ, վերջ (հանդէսի); խցում, գոցուիլը։ փակչիլ չզ. կպիլ, կառչիլ։ փակչուն ած. փակող, կպչուն, մածուցիկ։ փակցնել նրգ. կցել, կպցնել; (հարուած) զարնել։ փահլ գ. արու ձի։ փաղաղ գ. խմորէն փրցուած խոշոր կտոր (հաց շինելու)։ փաղաղել նրգ. բզքտել, լափել։ փաղանգ գ. հռոմէական բանակ; մարտական միութիւն։ փաղանգաւոր ած. գ. փաղանգի պատկանող զօրական։ փաղանուն գ. հոմանիշ, նոյնանուն։ փաղառել նրգ. վանկ կազմել, միատեղ առնել։ փաղառութիւն գ. միատեղ առում (տառերու), վանկ։ փաղաքշական ած. փայփայիչ, գգուանք արտայայտող։ փաղաքշանք գ. գգուանք, անուշ խօսք։ փաղաքշել նրգ. անուշ խօսքերով շոյել, գգուել։ փաղաքուշ ած. անուշ լեզու; շողոքորթ։ փաղփուն ած. փալփլուն, պսպղուն, շողշողուն։ փաղփիլ չզ. շողալ, փալփլիլ։ փամփշտակալ գ. փամփուշտ պարունակող գօտի։ փամփուշտ գ. հրացանի գնդակ; մէզի պարկ։ փայլ գ. շող, ցոլք; լոյս, պայծառութիւն, փառք։ փայլածու գ. արեւին մօտիկ մոլորակ; գիշերի 12րդ ժամը։ փայլակ գ. որոտումը կանխող երկնային լոյս։ փայլակնացայտ ած. փայլակ արձակող, ճառագայթարձակ։ փայլատ ած. փայլը կորսնցուցած; չփայլող (ներկ), անթափանց (ապակի)։ փայլատակել չզ. փայլակ՝ շող արձակել։ փայլատակում գ. փայլակի երեւում; արագ ու զօրաւոր լոյս (միտքի)։ փայլաքար գ. շողշողուն քար (միքա)։ փայլիլ չզ. շողալ, ճառագայթել; փառաւորուիլ։ փայլուն ած. շողշողուն, պսպղուն; պայծառ (ապագայ)։ փայլփլիլ չզ. շողշողալ։ փայլփլուն ած. շողշողուն։ փայծաղ գ. ստամոքսին վերեւ գործարան մը։ փայտ գ. (կտրուած) ծառի կարծր մաս, (յղկուած) տախտակ։ փայտածուխ գ. փայտէն ստացուած ածուխ։ փայտակերտ ած. գ. փայտէ շինուած (շէնք), փայտաշէն։ փայտակոյտ գ. փայտերու դէզ (խարոյկի)։ փայտահատ գ. փայտ կտրող (գործիք, մարդ)։ փայտահար գ. փայտ կտրող աշխատաւոր։ փայտամած գ. փայտէ կառոյց վրան աշխատելու կամ հողի փլուզումը արգիլելու։ փայտանալ գ. փայտի պէս կարծրանալ կամ անշարժանալ։ փայտաշէն ած. փայտէ շինուած, փայտակերտ։ փայտատ գ. կացին; հող փորելու գործիք։ փայտացում գ. փայտի պէս կարծրացում։ փայտեղէն ած. փայտէ շինուած։ փայտեայ ած. փայտէ շինուած։ փայտոջիլ գ. մլուկ, գարշահոտ ոջիլ մը։ փայտփոր գ. կտուցով ծառ փորող թռչուն։ փայտփորիկ գ. կտուցով ծառ փորող թռչուն։ փայփայանք գ. գգուանք, շոյանք։ փայփայել նրգ. շոյել, գգուել; (երազ) սնուցանել։ փանաքի ած. չնչին, անարժէք; յետին, նուաստ։ փանդիռ գ. վեց լարով հին նուագարան։ փանջունի գ. ցնորամիտ հերոս, տօնքիշօթ։ փաշ գ. հաստ պարան։ փաշա գ. օսմանեան իշխանաւոր; մեծահարուստ։ փաշկուճ գ. տոպրակ։ փապ գ. ճեղք, ծերպ, խոռոչ, ծակ։ փապար գ. ճեղք, ծերպ, խոռոչ, ծակ։ փապուղի գ. հողի տակէն անցնող ճամբայ (թիւնէլ)։ փառ գ. բարակ մաշկ (վէրքի, ձուի, աչքի), թաղանթ։ փառաբանել նրգ. գովաբանել, օրհնել, պանծացնել։ փառաբանութիւն գ. (աստուծոյ) գովք, պաշտամունք; ներբող, գովասանք։ փառակ գ. ընկոյզի միջուկին կէս մասը։ փառահեղ ած. մեծաշուք, փառաւոր, շքեղ։ փառամոլ ած. գ. փառքի մոլի, փառատենչ։ փառամոլութիւն գ. փառքի չափազանց սէր։ փառաշուք ած. փառք սփռող, հոյակապ, շքեղ։ փառապանծ ած. մեծապէս պանծալի, շքեղափայլ։ փառապսակ գ. յաղթանակի, փառքի պսակ, լուսապսակ։ փառասէր ած. գ. փառք փնտռող, փառատենչ։ փառասիրութիւն գ. փառք գտնելու սէր, մեծամտութիւն։ փառատել նրգ. բզքտել, յօշոտհլ։ փառատենչ ած. փառք փնտռող, փառասէր։ փառատօն գ. հանդիսութիւններու շարք (ֆիլմի, երգի, եւլն.)։ փառաւոր ած. շքեղ, ճոխ, հոյակապ; պանծալի, փառահեղ։ փառաւորել նրգ. մեծարել, պատուել; գովաբանել։ փառաւորութիւն գ. շքեղութիւն, պերճանք, մեծարանք, պատիւ։ փառաւորում գ. պանծացում; պսակում։ փառունակ ած. յարգուած, պատուուած։ փառ փառ ած. մկ. կտոր կտոր, փերթ փերթ։ փառք գ. պատիւ, փայլ; հռչակ, պարծանք; զօրութիւն։ փասիան գ. փափկամիս հաւազգի թռչուն (ֆէզան)։ փաստ գ. ապացոյց, հաւաստիք։ փաստաբան գ. դատի պաշտպան, օրինագէտ։ փաստաբանութիւն գ. փաստաբանի արհեստ; դատական օրէնքի գիտութիւն։ փաստաթուղթ գ. վաւերագիր, որպէս ապացոյց ծառայող թուղթ կամ գրութիւն։ փաստարկել չզ. փաստ գործածել, տրամաբանել, փաստել։ փաստարկութիւն գ. փաստացի տրամաբանութիւն, ապացոյց։ փաստացի ած. մկ. փաստուած։ փաստել նրգ. ապացուցել, փաստարկել։ փասքուս ած. գ. բամբասող, քսու։ փասքսել չզ. բամբասել։ փար գ. ասեղնակարով լեցուած կտաւ։ փարախ գ. ոչխարները հաւաքելու տեղ, գոմ; ծոց (եկեղեցիի)։ փարատ ած. զատուած, անջատ անջատ։ փարատ գ. փուռ մաքրելու ձող (ծայրին թաց լաթ)։ փարատել նրգ. (վտանգ) անհետացնել, վանել; բզքտել, յօշոտել։ փարատիլ չզ. (ամպի) հեռանալ, ցրուիլ, (տարակոյսի) չքանալ։ փարատիչ ած. հեռացնող, անհետացնող; բզքտիչ։ փարաւոն գ. հին եգիպտոսի արքայ։ փարել նրգ. պատել, պարուրել, գրկել։ փարելի ած. համբոյրի՝ ողջագուրումի արժանի, սիրելի։ փարելի գ. գետին փռելու լաթ, ջնջան։ փարթամ ած. ճոխ, առատ, հարուստ, պարարտ։ փարթամութիւն գ. ճոխութիւն, առատութիւն, պերճութիւն։ փարիլ չզ. փաթթուիլ, պլլուիլ, կառչիլ։ փարիսեցի գ. սուտ՝ բարեպաշտ; հրեայ կրօնի աղանդաւոր։ փարոս գ. լուսարձակ աշտարակ (ուղեւոր նաւի կամ օդանաւի համար); զօրաւոր լապտեր (ինքնաշարժի)։ փարուանայ գ. ցայգաթիթեռ։ փարում գ. ողջագուրում; ուժգին յարում։ փարչ գ. կուժ, սափոր։ փարսախ գ. ճամբու չափ (5 քիլոմեթր)։ փարտել նրգ. լաթով սրբել (բուռ, հնոց); հովահարել։ փարտիչ գ. սրբիչ, ջնջան։ փարփառ ած. վառվռուն զուարթ (աչք); կանաչ-կապոյտ։ փարփռիլ չզ. փայլիլ։ փափախ գ. ոչխարի մորթէ գլխարկ; կաշառակերութիւն։ փափաք գ. իղձ, բաղձանք, ցանկութիւն, մարմաջ։ փափաքելի ած. ըղձալի, բաղձալի; մաղթելի։ փափաքիլ նրգ. բաղձալ, տենչալ, ուզել։ փափլիկ ած. թոմպուլիկ, գիրուկ ու սիրուն։ փափկակազմ ած. փափուկ կազմուած, նրբակազմ (հասակ)։ փափկակեր ած. նուրբ կերակուրի վարժուած; փափկասուն։ փափկաճաշակ ած. կիրթ ճաշակ ունեցող, նրբաճաշակ։ փափկամորթ ած. զգայուն մորթ ունեցող; անասուններու տեսակ։ փափկանալ չզ. կակուղնալ, նրբանալ; մեղկանալ։ փափկանկատ ած. նուրբ վարմունք ունեցող, նրբանկատ։ փափկանկատութիւն գ. նուրբ վարմունք, քաղաքավարութիւն։ փափկասէր ած. հեշտասէր, մեղմ վայելքներ սիրող։ փափկասիրտ ած. քնքուշ, գորովոտ։ փափկասուն ած. փափուկ մեծցած, փափկակեր։ փափկութիւն գ. կակուղութիւն; քնքուշութիւն, նրբութիւն։ փափուկ ած. կակուղ, գիրգ, մատաղ; քնքուշ, գողտր։ փափուկնալ չզ. կակուղնալ։ փաքալ չզ. շատ փռնգտալ կամ հազալ (կենդանիներու)։ փեգենայ գ. դառն բոյս մը (բուժիչ)։ փեթակ գ. մեղուներու բոյն։ փեկոն գ. հաճարի ծառին պտուղը։ փեկուղ գ. բոյսի ալիւր, նշայ։ փեղկ գ. (պատուհանի, խանութի) դուրսի թեւ; ճեղք, շերտ; մաշկէ վարագոյր։ փեղոյր գ. գլխարկ (կարդինալի), խոյր։ փեճեկ գ. կեղեւ (սոխի, հաւկիթի)։ փեճեկել նրգ. կեղեւը հանել։ փենաթթու գ. հականեխական նիւթ (ասիտ ֆենիք)։ փեռեկել նրգ. բաժնել, ճեղքել, կտրել։ փեռեկում գ. բաժանում, պառակտում։ փեռեկտիլ չզ. երկուքի բաժնուիլ, երկպառակիլ։ փեռեկտում գ. երկուքի բաժանում, պառակտում։ փեսայ գ. հարսի ամուսին։ փեսայածու գ. փեսան հարսին տունը տանող։ փեսայարան գ. հարս ու փեսայի սենեակ։ փեսատես գ. փեսացուն քննելու այցելութիւն։ փեսացու գ. ապագայ փեսայ, նշանած։ փետատ գ. հող փորելու երկաթէ գործիք։ փետել նրգ. քաշել, փրցնել, պոկել; կողոպտել։ փետուր գ. թռչունի մարմնի ծածկ; գրիչ։ փետրազարդուիլ չզ. փետուր բուսնիլ, փետուրով ծածկուիլ։ փետրազուրկ ած. փետուրները կորսնցուցած։ փետրատել նրգ. փետուրը թափել, փետել։ փետրաւել գ. փետուրէ կազմուած փափուկ աւել։ փետրափունջ գ. փետուրէ կատար (սաղաւարտի)։ փետրել նրգ. փետրատել, փետել։ փետրուար գ. տարուան երկրորդ ամիսը։ փետփետել նրգ. մէկ մէկ փետել, պոկել։ փերեզակ գ. շրջուն մանրավաճառ։ փերթ գ. ծաղիկի բաժակի թերթ; կտոր, շերտ (միսի)։ փերթել նրգ. կտոր կտոր ընել, բրդել (միս)։ փերի գ. պարիկ, հեքիաթային կին։ փեցի ած. գ. ձեռքը՝ թեւը կոտրած, թեւատ։ փէճ գ. ուսին երեսը, ուսի ոսկր։ փէշ գ. կնոջական լայն հագուստի ծալք, քղանցք։ փթթիլ չզ. ծաղիկ բանալ, ծաղկիլ, բողբոջիլ։ փթթում գ. ծաղկում, բողբոջում; զարգացում։ փթիթ գ. ծաղկում, բողբոջում։ փթուր գ. փշրուք, խոշոր աւազ։ փիլիսոփայ գ. իմաստութիւն ուսած անձ, իմաստասէր։ փիլիսոփայել չզ. իմաստասիրել; իմաստակութիւն ընել։ փիլիսոփայութիւն գ. իմաստասիրութիւն, ամէն գիտելիքի նախապատճառը փնտռող գիտութիւն։ փիլոն գ. եկեղեցական արարողական վերարկու, շուրջառ։ փիլոնազուրկ ած. քահանայական պաշտօնէ զրկուած (որպէս պատիժ)։ փիլոնազրկել նրգ. քահանայական պաշտօնավարութենէն զրկել։ փիղ գ. պատիճաւոր թանձրամորթ չորքոտանի։ փիճի գ. կոնաբեր բարձր ծառ մը։ փին գ. աղբ, կղկղանք։ փինչ գ. փայտ ճեղքելու համար սեպ։ փիս ած. աղտոտ, կեղտոտ, գէշ։ փիսիկ գ. կատու։ փիրուզակ գ. երկնագոյն թանկագին քար։ փիրուզ գ. երկնագոյն թանկագին քար։ փիւնիկ գ. թռչուն, որ իր մոխիրներէն կը վերակենդանանար։ փիւնիկեցի գ. նախկին լիբանանցի։ փլատ ած. փլած։ փլատակ գ. աւերակ, կործանած իրերու կոյտ։ փլել նրգ. տապալել, քանդել, կործանել։ փլիթ ած. ծոյլ, թոյլ։ փլիլ չզ. փլչիլ, կործանիլ։ փլուզում գ. կործանում, քանդում, տապալում։ փլչիլ չզ. կործանիլ, քանդուիլ։ փխկալ չզ. պոռթկալով խնդալ։ փխկել նրգ. մանրել, փշրել; խարկել, աղանձել։ փխրաքար գ. դիւրաւ փշրուող քար։ փխրուն ած. դիւրաւ մանրուող, փշրուող։ փղախտ գ. փիղի պէս ուռեցնող հիւանդութիւն։ փղաժանիք գ. փղոսկր։ փղապան գ. փիղ պահող կամ խնամող։ փղձկիլ չզ. լալը գալը, սիրտը լեցուիլ։ փղձուկ գ. լացի՝ յուզումի պոռթկում։ փղոսկր գ. փիղին ակռաները, փղաժանիք։ փճանալ չզ. ոչնչանալ, ի դերեւ երթալ; այլասերիլ, աւրուիլ։ փճացում գ. աւերում, չարաչար սպառում; վատացում։ փնթի ած. թափթփած, անճարակ։ փնթփնթալ չզ. քիթին տակէն տրտնջալ, քրթմնջել։ փնչալ չզ. քիթէն օդ հանել, փռնգտալ։ փնջաձեւ ած. փունջի ձեւ ունեցող։ փնտռել նրգ. որոնել, պրպտել, հետազօտել։ փնտռտուք գ. պրպտում, որոնում, խարխափում։ փշաթել գ. փշաւոր թել, որմէ ցանկապատ կը շինեն։ փշալար գ. փշաթել, մետաղէ փուշերով ցանուած լար։ փշալի ած. փուշով լեցուն, տառապալից։ փշալից ած. փուշով լեցուն, տառապալից։ փշանալ չզ. փուշ դառնալ, փշոտիլ։ փշապատ ած. փուշով ծածկուած։ փշապսակ գ. փուշէ կազմուած պսակ; չարչարանք։ փշատ գ. ձիթապտուղի նմանող ալիւրոտ քաղցր պտուղ։ փշաքաղիլ չզ. մարմինը փուշ փուշ ըլլալ; զարհուրիլ։ փշենի գ. փշոտ թուփ։ փշոտ ած. փուշ ունեցող; բարդ, կնճռոտ (հարց)։ փշոտիլ չզ. փուշով ծածկուիլ; կնճռոտիլ։ փշուր գ. մանր կտոր, փշրանք։ փշտիկ գ. մանր ուռեցք (մարմնի), խաշ։ փշտիպան գ. թիկնապահ, զինակից (հին)։ փշրանք գ. մանր կտորներ (հացի), աւելցուք։ փշրել նրգ. կտոր կտոր ընել, բրդել (հաց); ջարդել, խորտակել։ փշրուն ած. դիւրաւ փշրուող, փխրուն։ փշրտել նրգ. մանր-մանր փշրել, փոշիի վերածել։ փոթ գ. ծալք (հագուստի), խորշոմ (ճակատի)։ փոթել նրգ. ծալ ծալ ընել; կնճռոտել (բարկութենէն)։ փոթոթ ած. խակ պտուղի համ տուող, լեզուն կճող։ փոթոթահամ ած. խակ պտուղի համ տուող, լեզուն կճող։ փոթոր գ. հոլի նման խաղալիք։ փոթորել նրգ. հոլի պէս դարձնել։ փոթորիկ գ. մրրիկ, ամպրոպ, ալեկոծութիւն (ծովի); խռովութիւն։ փոթորկալի ած. ալեկոծ (ծով), մրրկայոյզ, արկածալից (կեանք), խռոված (ժողով)։ փոթորկալից ած. ալեկոծ (ծով), մրրկայոյզ, արկածալից (կեանք), խռոված (ժողով)։ փոթորկաշունչ ած. փոթորիկի պէս ուժգին։ փոթորկիլ չզ. փոթորիկ հանել, մրրկիլ; խռովիլ, տագնապիլ։ փոթորկում գ. մեծ խռովք, բռնկում, տագնապ։ փոխ գ. վերադարձնելու պայմանով տրուած բան; տուն տուն ըսուող սաղմոս։ փոխաբերական ած. իր տարողութենէն տարբեր առումով գործածուած, այլաբերական։ փոխաբերութիւն գ. միտքի պատկերաւոր առումը (մեթաֆոր)։ փոխադարձ ած. գ. փոխարէն (տրուած)։ փոխադարձել նրգ. փոխարէնը տալ՝ ընել; հատուցանել։ փոխադարձութիւն գ. փոխարինում, փոխանակութիւն։ փոխադրագին գ. փոխադրելու կամ երթեւեկի գին։ փոխադրական ած. փոխադրութեան ծառայող; փոխանցիկ։ փոխադրակառք գ. (հանրային) երթեւեկի ծառայող կառք։ փոխադրամեքենայ գ. փոխադրութեան ծառայող մեքենայ, կառք։ փոխադրամիջոց գ. փոխադրական միջոց՝ մեքենայ։ փոխադրանաւ գ. ճամբորդ, ապրանք փոխադրող նաւ։ փոխադրել նրգ. կրել տանիլ, տեղափոխել; թարգմանել, վերածել։ փոխադրութիւն գ. տեղափոխութիւն; թարգմանութիւն։ փոխազդեցութիւն գ. փոխադարձ ազդեցութիւն՝ յարաբերութիւն, հակադարձութիւն։ փոխակերպել նրգ. ուրիշ կերպ դարձնել, փոփոխել։ փոխակերպիչ ած. գ. ելեկտրական հոսանքին քանակը աւելցընող (մեքենայ, սարք)։ փոխակերպութիւն գ. ձեւափոխութիւն, այլակերպութիւն։ փոխայց գ. փոխադարձուած այց։ փոխան նխ. փոխարէն, դիմաց։ փոխանակ նխ. փոխարէն, տեղ։ փոխանակագին գ. դրամի օտար փոխարժէք։ փոխանակագիր գ. փոխանակելու գրուած յանձնարարութիւն։ փոխանակել նրգ. իրարու միջեւ փոփոխել առուտուրի հիման վրայ; տեղը բռնել, յաջորդել։ փոխանակութիւն գ. փոխադարձութիւն առուտուրի հիման վրայ; տուրեւառ։ փոխանորդ գ. տեղապահ, լիազօր։ փոխանորդագիր գ. փոխանորդութիւն վաւերացնող գիր։ փոխանորդել չզ. մէկը ներկայացնել (անոր բացակայութեան), յաջորդել։ փոխանորդութիւն գ. տեղապահութիւն, յաջորդի պաշտօն։ փոխանցել նրգ. մէկէ առածը ուրիշին տալ; վարակել։ փոխանցիկ ած. ուրիշի անցնող, վարակիչ։ փոխանցում գ. փոխանցելու գործ; վարակում։ փոխառել նրգ. փոխ առնել (դրամ, սովորոյթ)։ փոխառիկ ած. փոխ առնուած։ փոխառու գ. փոխ առնող։ փոխառութիւն գ. փոխ առնելու գործողութիւն; ուրիշէ առնուած բան (բարք, իմաստ)։ փոխասաց գ. փոխնիփոխ սաղմոս կարդացող դպիր։ փոխասացութիւն գ. փոխ ըսելու գործ; զրուցատրութիւն։ փոխատու գ. փոխ տուող։ փոխատուութիւն գ. փոխ տալը։ փոխատրել նրգ. հատուցանել, փոխարէնը տալ։ փոխարէն նխ. փոխանակ, անոր տեղ։ փոխարէն գ. հատուցում, փոխադարձը, տրիտուր։ փոխարժէք գ. բանի մը արժէքին դիմաց տրուած գին։ փոխարինել նրգ. տեղը բռնել յաջորդելով; հատուցանել, դարմանել։ փոխարինութիւն գ. փոխարէն հատուցում։ փոխարկել նրգ. ձեւափոխել, շրջել, դարձնել։ փոխարկում գ. ուրիշ բանի վերածում, ձեւափոխում։ փոխարքայ գ. թագաւորը փոխարինող կուսակալ։ փոխել նրգ. փոփոխել, յեղաշրջել; այլայլել; մանրել (դրամ)։ փոխերէց գ. երէց եկեղեցականի օգնական (վիքէր)։ փոխզիջում գ. փոխադարձ զիջում (քոմփրոմի), միջուղի։ փոխինձ գ. խարկած ալիւրով, իւղով ու մեղրով ուտելիք։ փոխյարաբերութիւն գ. փոխադարձ կապ՝ յարաբերութիւն։ փոխնիփոխ մկ. իրար փոխարինելով, հերթաբար։ փոխնորդ գ. փոխելիք հագուստ; պահեստի կտոր (ինքնաշարժի)։ փոխում գ. փոխելու գործ; վերափոխում։ փոխվրէժ գ. վրէժի փոխադարձութիւն՝ մրցում։ փոկ գ. գօտիի պէս երկար կաշի; ծովաշուն (ֆոք)։ փող գ. դրամ; փչողական նուագարան, շեփոր; կոկորդ; խողովակ։ փողազուրկ ած. դրամազուրկ, առանց դրամի։ փողահար գ. փող նուագող, շեփորահար։ փողահարել նրգ. փող նուագել, շեփորահարել։ փողահարութիւն գ. փողի նուագ՝ կանչ։ փողապաշտ ած. գ. դրամապաշտ, արծաթասէր։ փողապաշտութիւն գ. դրամապաշտութիւն։ փողատապ գ. կոկորդի բորբոքում (անժին)։ փողատէր ած. գ. դրամատէր, ունեւոր։ փողարկղ գ. դրամ դնելու սնտուկ, դրամարկղ։ փողերանոց գ. դրամ կոխելու կամ տպելու տեղ (պետական)։ փողկապ գ. օձիքը սեղմող լաթէ զարդ։ փողոտել նրգ. կոկորդը կտրել, մորթել, խողխողել։ փողոտում գ. կոկորդ կտրելով, մորթելով սպանում։ փողոց գ. քաղաքի ճամբայ, պողոտայ (լայն), գռիհ (նեղ)։ փողոցային ած. լիրբ, գռեհիկ։ փողրակ գ. խողովակ (ապակիէ)։ փողփողենէջ ած. շող ցաթող, փալփլուն։ փողփողիլ չզ. շողշողալ; ծածանիլ։ փողփողուն ած. շողշողուն։ փոյթ գ. խնամք, ջանասիրութիւն; եռանդ, աճապարանք։ փոյթեռանդն ած. ջերմ եռանդով։ փոշեթաթախ ած. փոշիի մէջ թաթխուած։ փոշելաթ գ. փոշի սրբելու լաթ, սրբիչ։ փոշեմրրիկ գ. փոշիի մրրիկ, փոշի բերող փոթորիկ։ փոշի գ. մանր փշուր; մանր կեղտ։ փոշիանալ չզ. փոշի դառնալ; մոխրանալ, ի դերեւ ելլել։ փոշոտ ած. փոշիով ծածկուած։ փոշիոտ ած. փոշիով ծածկուած։ փոշտ գ. արական ձուերու պարկ։ փոշտանկ գ. փոշտի աղեթափութիւն։ փոչխել նրգ. շիւղով ակռաները մաքրել։ փոս գ. խոռոչ, գուբ (անասունի), խրամ (ռազմական)։ փոսանալ չզ. փոս դառնալ, խոռոչ դառնալ։ փոսել նրգ. փոս բանալ։ փոսիկ գ. փոքրիկ փոս (այտերու); թղթախաղի սիրտ նշանով թուղթ։ փոսուռայ գ. էգ կայծոռիկ։ փոստարկղ գ. նամակատուփ։ փոսփոր գ. ֆոսֆոր, մթութեան մէջ փայլող քիմիական տարր։ փոր գ. որովայն; փասիանի տեսակ; փշաթեւ ձուկ։ փորագրել նրգ. փորելով գրել, քանդակել։ փորագրիչ ած. գ. փորագրութիւն ընող (մարդ, գործիք)։ փորագրութիւն գ. փորելով գրութիւն, քանդակագործութիւն։ փորանց գ. փորքշուք։ փորանցութիւն գ. փորքշուք։ փորացաւ գ. փորի ցաւ, խիթ; մտահոգութիւն։ փորել նրգ. պեղել, բրել, փոսել։ փորեղ ած. մեծ փոր ունեցող, հաստափոր։ փորլուծութիւն գ. փորքշուք։ փորհարութիւն գ. փորքշուք, փորլուծութիւն։ փորձ ած. վարժ, մարզուած։ փորձ գ. ջանք; նախաքայլ; պատրաստութիւն (թատերական); սրբագրութիւն (տպարանի)։ փորձագէտ ած. գ. հմուտ, փորձառու, մասնագէտ։ փորձանաւոր ած. փորձանքներով լեցուն, արկածալից։ փորձանքաւոր ած. փորձանքներով լեցուն, արկածալից։ փորձանք գ. աղէտ, պատուհաս, պատիժ, վտանգ։ փորձաշրջան գ. փորձի՝ քննութեան շրջան։ փորձառական ած. փորձի, փորձառութեան ծառայող; գիտական։ փորձառու ած. հմուտ, գիտակ, վարժ։ փորձառութիւն գ. վարժութիւն, հմտութիւն։ փորձարկել նրգ. փորձի ենթարկել, փորձի ձեռնարկել։ փորձարկու ած. գ. փորձի համար կատարող՝ հետազօտող։ փորձարկութիւն գ. փորձի համար կատարուած գործ։ փորձաքար գ. ոսկիի եւ արծաթի աստիճանը փորձելու քար։ փորձել նրգ. փորձի ձեռնարկել, փորձարկել; փորձառութեան ենթարկել; ճիգ ընել։ փորձիչ ած. գ. փորձութեան տանող; դիւթիչ։ փորձութիւն գ. մեղքի տանող առիթ, գրգիռ; նեղութիւն։ փորոտիք գ. փորի մէջի գործարաններ, աղիք, ընդերք։ փորոց գ. փորող մեքենայ։ փորուածք գ. բացուածք (փորելով), փոս, գոգ։ փորուրար գ. վիզէն կախուող ուրար։ փորփրել նրգ. փորել, քրքրել։ փորքշուք գ. ստամոքսի թուլացում, պաղառութենէն յառաջացած։ փոցղ գ. խոտ ժողովելու ժանիքաւոր գործիք։ փութալ չզ. աճապարել, արտորալ, շտապել։ փութաջան ած. ջանասէր, եռանդոտ, աշխատասէր։ փութաջանութիւն գ. փոյթ, ջանասիրութիւն։ փութկոտ ած. աճապարող, եռանդուն; անհամբեր։ փութկոտութիւն գ. եռանդ (գոհ ձգելու), աճապարանք։ փութով մկ. շտապով, շուտով; խնամքով։ փուլ գ. փոփոխմունք (լուսնի); փլուզում; հանգրուան (դէպքի)։ փուլ գալ չզ. փլչիլ։ փուխր ած. դիւրաւ փշրուող (հող), փխրուն։ փուճ ած. սին, դատարկ, չնչին, անարժէք, զուր։ փունջ գ. (ծաղիկի) ծաղկեփունջ, (փետուրի) ցցունք, (մազի) մազափունջ; ծաղկաքաղ (գրական գործի)։ փուշ գ. ծակող բոյս, (ձուկի) ոսկոր, (թուփի) տատասկ; ցաւ։ փուշտիպան գ. փոշտիպան։ փուչիկ գ. փչիկ (պալոն); ուռեցք; միզապարկ։ փուռ գ. հաց, կերակուր եփելու հնոց; թրծոց (բրուտի); քուրայ (մետաղի), բով։ փուտ ած. գ. փտած, անհիմն; փտութիւն։ փուր գ. ընկոյզի միջուկը չորսի բաժնող մաշկ։ փուփուլ գ. ականջի քովի խոպոպիկ։ փուք գ. քամի, ցուրտ հով; փքոց։ փուք ած. փքած, ուռած՝ մէջը պարապ։ փոփոխակ գ. նոյն բանի ուրիշ տեսակը, տարբերակ։ փոփոխական ած. փոխուող (պաշտօն); անկայուն, յեղյեղուկ։ փոփոխականութիւն գ. փոփոխուելու յատկութիւն, յարափոխութիւն։ փոփոխակի մկ. փոխն ի փոխ։ փոփոխամիտ ած. միտքով անհաստատ, յեղյեղուկ։ փոփոխամտութիւն գ. անվճռակամութիւն։ փոփոխել նրգ. փոփոխութիւն մտցնել, յեղաշրջել, փոխել։ փոփոխութիւն գ. այլազանութիւն; շրջում, հոլովում։ փոփոխում գ. փոխելու արարք, շրջում։ փոքր ած. պզտիկ, դոյզն, (տարիքով) կրտսեր, (հասակով) կարճ։ փոքրագիր գ. ած. մանր տառ, մանր տպուած։ փոքրագոյն ած. ամէնէն փոքր, աւելի փոքր։ փոքրածաւալ ած. փոքր տարածութեամբ։ փոքրակազմ ած. փոքր կազմով մարմին ունեցող։ փոքրահասակ ած. հասակով փոքր, կարճ; մատղաշ։ փոքրամասնութիւն գ. ամբողջութեան փոքր մասը կազմող տարր (ցեղ, ձայն)։ փոքրամիտ ած. նեղմիտ։ փոքրանալ չզ. մանրանալ, պզտիկնալ; նուաստանալ։ փոքրատառ ած. գ. փոքրագիր, մանր տառով։ փոքրաւոր ած. գ. (եկեղեցական) ծառայ, ստորադաս օգնական։ փոքրաքանակ ած. փոքր քանակութեամբ (առուտուր)։ փոքրել նրգ. կարճեցնել (մազ, զգեստ)։ փոքրիկ ած. գ. պզտիկ, մանրիկ; մանկիկ։ փոքրոգի ած. ցածհոգի, նեղմիտ։ փոքրութիւն գ. փոքր վիճակ (հասակի, տարիքի); ճղճիմութիւն։ փոքրուց մկ. փոքր տարիքէն իվեր։ փչան ած. պարծենկոտ, մեծխօսիկ։ փչել նրգ. չզ. հով հանել, ուռեցնել; սուլել; (հոգին) աւանդել։ փչիկ գ. բարակ մաշկէ գնդակ (պալոն)։ փռապան գ. փուռ բանեցնող։ փռել նրգ. տարածել, սփռել; տապալել։ փռնգտալ չզ. քիթէն բերնէն ուժգին օդ դուրս տալ։ փռնգտոց գ. փռնգտալը։ փռնգտուք գ. փռնգտալը։ փռնչոր գ. հացի շերտ փուռի մէջ չորցուած (թօսթ)։ փռնջար գ. հացի շերտ փուռի մէջ չորցուած (թօսթ)։ փռշտալ չզ. փռնգտալ։ փռոյգ գ. խոյակի զարդ (ֆրիզ)։ փռոց գ. սփռոց (սեղանի), ծածկոց (անկողնի)։ փռուիլ չզ. ամբողջ մարմնով տարածուիլ, ընկողմանիլ։ փսիաթ գ. խսիր, յարդէ օթոց։ փսխել նրգ. ետ դարձնել, ործկալ։ փսխուք գ. կերածը դուրս տալը, ործկտուք։ փսոր գ. փշուր, փշրանք; մանր մաս (արեան)։ փսորիլ չզ. փսոր փսոր ըլլալ, փոշիի վերածուիլ։ փսրտալ չզ. փսփսալ։ փսրտուք գ. փսփսուք, մեղմ ձայն։ փսփսալ նրգ. մրմնջել, շշնջել։ փսփսուք գ. մրմունջ, շշուկ; շփոթ համբաւ։ փտախտ գ. միսը եւ ոսկորը կրծող փտութիւն (կանկրէն)։ փտիլ չզ. նեխիլ, ապականիլ։ փտութիւն գ. նեխ, ապականութիւն, հոտածութիւն։ փտուկ գ. փտած։ փրթիլ չզ. կտրուիլ, քակուիլ; ծայր տալ; ճարպիկ գտնուիլ։ փրկագին գ. իբր փրկանք վճարուած գին, գլխավճար։ փրկագործ ած. փրկարար, ազատարար։ փրկագործել նրգ. փրկութեան հասցնել, կենդանացնել։ փրկագործութիւն գ. փրկութիւն (յիսուսի մահով)։ փրկանաւ գ. փրկութեան լաստ, նաւակ։ փրկանք գ. ազատում, ազատումի տուգանք։ փրկարար ած. գ. ազատիչ, փրկագործ; շահաւէտ։ փրկել նրգ. ազատել, ձերբազատել, փրկագործել։ փրկիչ ած. գ. ազատիչ, ազատարար, կենարար; յիսուս։ փրկութիւն գ. ազատում, փրկագործութիւն, ելք։ փրկչական ած. փրկիչի յատուկ, քրիստոնեական (դար)։ փրցնել նրգ. քաղել, քակել; կտրել, խլել; արձակել (քահքահ)։ փրփուր գ. պղպջակ (եռացող հեղուկի); շողիք (բերանի)։ փրփրագինի գ. փրփրացող գինի (մուսէօ)։ փրփրադէզ ած. փրփուր դիզած, փրփրալից։ փրփրածին ած. փրփուրէն ծնած (ափրոդիտէ)։ փրփրալ չզ. փրփրիլ, կատղիլ։ փրփրալի ած. պղպջուն, փրփուր կապած։ փրփրալից ած. պղպջուն, փրփուր կապած։ փրփրեմ գ. աղցանի համար թթու բանջարեղէն մը։ փրփրերախ ած. փրփուր արձակող բերանով (ծով, ձի)։ փրփրիլ չզ. փրփուր հանել, պղպջալ; կատղիլ։ փրփրիկ գ. օճառախոտ, փրփուր տուող բոյս։ փրփրոտ ած. փրփուր կապած, օճառոտ։ փրփրուն ած. դիւրաւ փրփրող, փրփրոտ։ փրքալ չզ. քիթէն ջուր փչել (ձուկի)։ փցուն ած. փտած, քոսոտ (ծառ); անպէտ, խեղճուկրակ։ փքալ չզ. ուռիլ; յոխորտալ; գոռոզանալ։ փքանալ չզ. ուռիլ; յոխորտալ; գոռոզանալ։ փքին գ. նետ, սլաք։ փքոց գ. կրակին հով փչելու գործիք։ փքուիլ չզ. օդով ուռիլ, ուռչիլ; հպարտանալ։ փքուն ած. ուռած, ինքնահաւան, ճոռոմ։ փքուռոյց ած. պարապութեամբ ուռած, ճոռոմ։ ք գ. ճառագայթ մը, որ շատ մարմիններ թափանցիկ կը դարձնէ (ռէօնթկէնի ճառագայթ)։ քալել չզ. ընթանալ; յաջողիլ; յարձակիլ։ քալուածք գ. քալելու ձեւ, քայլափոխ, ընթացք։ քած գ. էգ (շունի, գայլի)։ քակել նրգ. լուծել, բաժնել, անջատել; կործանել։ քակոր գ. անասունի չորցած աղբ, թրիք։ քակտել նրգ. միութիւնը քակել, քայքայել, անջատել։ քահանայ գ. պատարագող եկեղեցական; տէրտէր (ամուսնացած), երէց (ծուխի տէր), աբեղայ (կուսակրօն), վարդապետ (քարոզելու իրաւունքով); քուրմ (հեթանոս)։ քահանայագործել նրգ. քահանայական պաշտօն կատարել; պատարագել, սրբագործել։ քահանայաթաղ գ. քահանայ թաղելու արարողութիւն, կարգ։ քահանայակից գ. քահանայի նոյն ասպարէզը ընդգրկած։ քահանայակալ չզ. քահանայ ձեռնադրուիլ; քահանայի գործ կատարել։ քահանայապետ գ. քահանաներու պետ; պապ, կաթողիկոս։ քահանայատուն գ. քահանայի բնակարան, ծխատուն։ քահանայարան գ. եկեղեցիին մէջ քահանաներու վերապահուած մաս; քահանայատուն։ քահանայացու ած. գ. քահանայութեան թեկնածու։ քահքահ գ. բարձր խնդուք։ քահքահել չզ. բարձրաձայն խնդալ։ քաղ գ. քաղելու գործ; բերք, հունձք; արու այծ։ քաղածոյ ած. գ. քաղելով կազմուած, հաւաքածոյ։ քաղաք գ. ոստան։ քաղաքաբերդ գ. քաղաքը պաշտպանող ներքին բերդ։ քաղաքաբնակ ած. քաղաքի մէջ բնակող, քաղաքացի։ քաղաքագէտ ած. գ. դիւանագէտ, քաղաքականութեան հմուտ։ քաղաքագիտութիւն գ. հասարակաց գործեր յաջողցնելու գիտութիւն՝ հմտութիւն, դիւանագիտութիւն։ քաղաքական ած. քաղաքականութեան վերաբերող։ քաղաքականութիւն գ. փոխ-նուաճումի միջազգային յարաբերութիւն կամ վիճակ; վարքագիծ։ քաղաքակիրթ ած. մշակուած, բարեկիրթ։ քաղաքակից ած. գ. նոյն քաղաքի բնակիչ; քաղաքի մօտ։ քաղաքակրթել նրգ. զարգացումի հասցնել, բարեկրթել։ քաղաքակրթութիւն գ. մշակոյթի նուաճումի աստիճան, յառաջացած ապրելակերպ։ քաղաքամայր գ. քաղաքներու մայր քաղաք, ոստան։ քաղաքամէջ գ. քաղաքին բանուկ կեդրոնը (downtown)։ քաղաքային ած. քաղաքի յատուկ, ոստանային։ քաղաքապետ գ. քաղաքի վարչութեան պետ՝ կառավարիչ։ քաղաքապետարան գ. քաղաքապետական շէնք։ քաղաքապետութիւն գ. քաղաքապետի իշխանութիւն՝ պաշտօն, իր վարչակազմով։ քաղաքավար ած. կիրթ, բարեկիրթ, մարդավար։ քաղաքավարութիւն գ. բարեկրթութիւն, նրբութիւն։ քաղաքատնտեսութիւն գ. ապրանք արտադրելու եւ բաշխելու օրէնքներու գիտութիւն։ քաղաքացի գ. քաղաքի բնակիչ; նոյն երկրի հպատակ։ քաղդէացի գ. միջագետքի հին բնակիչ։ քաղել նրգ. փրցնել (պտուղ), կթել (խաղող); հաւաքել (զանազան աղբիւրէ); ստանալ (արդիւնք)։ քաղիրթ գ. կենդանիի փորոտիք; նոյնով լիցք։ քաղհան գ. անպէտ խոտերը փրցնող գործիք։ քաղոց գ. հայոց 5րդ ամիսը (դեկտ. 9 - յունուար 7); հունձք։ քաղուածք գ. վերաքաղ (դասի); ժողովածու։ քաղց գ. անօթութիւն; մեծ պապակ։ քաղցած ած. անօթի։ քաղցածութիւն գ. անօթութիւն, ուտելու պահանջ։ քաղցկեղ գ. խլիրդ (քանսէր)։ քաղցնուլ չզ. անօթենալ։ քաղցու գ. ճմլուած խաղողի հիւթ; նոր գինի։ քաղցր ած. անուշ, շաքարոտ; դաշն (ձայն), մեղմ, աղու։ քաղցրաբան ած. գ. անուշ խօսքեր ունեցող։ քաղցրաբարոյ ած. անուշ բնութիւն ունեցող, հեզահամբոյր։ քաղցրաբոյր ած. անուշ բուրող, հոտաւէտ, բուրումնաւէտ։ քաղցրալեզու ած. լեզուն անուշ, քաղցրաբան։ քաղցրալիր ած. սիրալիր, քաղցրութեամբ լեցուն։ քաղցրալուր ած. լսելը քաղցր, ախորժալուր։ քաղցրախօս ած. քաղցր լեզու գործածող, հաճոյախօս։ քաղցրածոր ած. անուշ հոսող, քաղցրահոս։ քաղցրածորան ած. անուշ հոսող, քաղցրահոս։ քաղցրակարկաջ ած. անուշ ձայնով վազող (ջուր)։ քաղցրահամ ած. անուշ համ ունեցող, ախորժահամ։ քաղցրահամբոյր ած. քաղցր ձեւեր ունեցող, քաղցրաբարոյ։ քաղցրահնչիւն ած. անուշ հնչող, քաղցրաձայն։ քաղցրահոս ած. անուշութիւն բխող, քաղցրածոր։ քաղցրաձայն ած. անուշ ձայնով, քաղցրալուր։ քաղցրամիզութիւն գ. շաքարախտ։ քաղցրանալ չզ. անուշնալ; մեղմանալ; մտերմանալ։ քաղցրանոյշ ած. քաղցրալիր, մեղմանոյշ։ քաղցրապատառ գ. անուշեղէն (լոքում)։ քաղցրաւենի գ. անուշեղէն։ քաղցրեղէն գ. քաղցրով պատրաստուած ուտելիքներ։ քաղցրորակ ած. անուշ համ տուող։ քաղցրութիւն գ. անուշութիւն; դաշնութիւն, հմայք։ քաղքենի գ. ած. քաղաքացիի յատուկ; միջակ դասակարգի պատկանող (պուրժուա)։ քաղքենիութիւն գ. միջակ դասակարգ; քաղքենիի բնոյթ։ քամ գ. քամուած մաս, տակուք; տկար օղի։ քամակ գ. կռնակ, շալակ։ քամահրանք գ. արհամարհանք։ քամահրել նրգ. արհամարհել, անարգել։ քամահրելի ած. արհամարհելի, անգօսնելի։ քամանչա գ. արեւելեան աշուղական լարային նուագարան։ քամել նրգ. ճզմելով հիւթը հանել, ճմլել; զտել; պարպել։ քամի գ. հով։ քամիչ գ. (լուացքը) չորցնող մեքենայ։ քամոց գ. հեղուկ զտելու մաղ։ քամոցել նրգ. քամոցէ անցընել, զտել։ քամուք գ. քամուած նիւթի հիւթը։ քայլ գ. քայլափոխ; միջոց, ընթացք; չափ մը (31 սմ.)։ քայլամոլոր ած. մոլորած քայլերով։ քայլաչափ գ. քայլի մեծութեամբ (չափ)։ քայլափոխ գ. քայլ մը առնելը, քայլ։ քայլափոխել չզ. քալել, ընթանալ։ քայլերգ գ. համաչափ ընթացքով պաշտօնական երգ։ քայռ գ. պարանոցի զարդ, մանեակ։ քայռամանեակ գ. պարանոցի զարդ, մանեակ։ քայքայել նրգ. քակտել, կազմալուծել, կործանել; հիւծել։ քայքայում գ. կործանում, կազմալուծում։ քան նխ. մէկէ մը վեր կամ վար։ քանակ գ. շատութեան չափ՝ թիւ; գծաքաշ։ քանակական ած. քանակի յատուկ։ քանակութիւն գ. որքանութիւն, քանակ։ քանասար գ. գիշատիչ գազան։ քանդակ գ. փորագրուած գծագրութիւն՝ արձան։ քանդակագործ գ. քանդակ աշխատող, արձանագործ։ քանդակագործ ած. քանդակելով աշխատուած։ քանդակագործութիւն գ. արձանագործութիւն։ քանդակազարդ ած. քանդակներով զարդարուած։ քանդակել նրգ. արձան շինել; արձանագրել, դրոշմել։ քանդել նրգ. կործանել, խորտակել։ քանդիչ ած. գ. աւերիչ, կործանիչ։ քանդում գ. կործանում, տապալում, աւերում։ քանզի շղ. որովհետեւ։ քանի ած. մկ. որչափ; որովհետեւ։ քանիպատիկ ած. քանի անգամ։ քանիցս մկ. քանի մը անգամ։ քանոն գ. արեւելեան լարաւոր նուագարան; գծաքաշ։ քանոնահար գ. քանոն նուագող։ քանորդ գ. թուաբանական բաժանումին տուած արդիւնքը։ քանքար գ. ձիրք, տաղանդ; ծանրութեան չափ մը։ քանքարաթաքոյց ած. ունեցած ձիրքերը ծածուկ պահած։ քանքարաւոր ած. ձիրք ունեցող, տաղանդաւոր։ քաշ գ. (պարապ ամանի) ծանրութիւն; կրճատումի նշան մը։ քաշել նրգ. իրեն ձգել, պրկել; առինքնել; տառապիլ։ քաշիկ գ. քաշելու պարան; համետի փոկ։ քաշկռտել նրգ. հոս հոն քաշել; ձգձգել; հալածել։ քաշկռտուք գ. հոս հոն քաշքշելը; տաղտուկ։ քաշողական ած. իրեն քաշող, առինքնող, ձգողական (ուժ)։ քաշողականութիւն գ. քաշող, առինքնող ուժ; հրապոյր։ քաշքշել նրգ. քաշկռտել; չարչարել; ձգձգել։ քաշքշուք գ. ասդին անդին քաշքշելը, տաղտուկ։ քաոս գ. խառնակ վիճակ, անկազմակերպ գոյութիւն։ քաոսային ած. խառնափնդոր, խառնակ։ քաուչուք գ. ձգախէժ, առաձգական հիւթ։ քաջ ած. անվախ, արի, կտրիճ; ճարտար, ընտիր։ քաջ գ. ոգիներ; հերոս, դիւցազն։ քաջք գ. ոգիներ; հերոս, դիւցազն։ քաջ մկ. աղէկ, լաւ։ քաջագործ ած. գ. քաջութիւններ ընող, հերոս, կտրիճ։ քաջագործութիւն գ. կտրիճութիւն, շահատակութիւն։ քաջազարմ ած. ազնիւ ցեղէ, քաջատոհմիկ։ քաջազգի ած. ազնիւ ցեղէ, քաջատոհմիկ։ քաջազէն ած. լաւ զինուած։ քաջազուն ած. քաջերու ցեղէն։ քաջալաւ ած. ամէնէն լաւ, գերազանց։ քաջալեր ած. գ. սրտապնդող, յուսադրող։ քաջալերական ած. քաջալերող, խրախուսիչ։ քաջալերանք գ. քաջալերութիւն, խրախոյս։ քաջալերել նրգ. սիրտ տալ, խրախուսել, ոգեւորել։ քաջալերիչ ած. քաջալերական, սիրտ տուող, խրախուսիչ։ քաջալերութիւն գ. օժանդակութիւն, խրախոյս։ քաջածանօթ ած. լաւ տեղեակ, հմուտ, հանրածանօթ։ քաջահաւ գ. եգիպտահաւ (արագիլի տեսակ)։ քաջահմուտ ած. լաւ ծանօթ, իրազեկ, մասնագէտ։ քաջամարտ գ. քաջերու մարտ՝ պատերազմ։ քաջամարտիկ գ. ած. կտրիճ պայքարող, դիւցազնամարտիկ։ քաջայաղթ ած. քաջաբար յաղթող, յաղթական, ամենայաղթ։ քաջանալ չզ. քաջ դառնալ, արիանալ։ քաջանուն ած. քաջի հռչակ վայելող, մեծանուն։ քաջառողջ ած. զօրաւոր առողջութեամբ, առոյգ։ քաջառողջութիւն գ. առողջութիւն, արեւշատութիւն։ քաջասիրտ ած. սրտոտ, արի, անվեհեր։ քաջասրտութիւն գ. կտրիճութիւն, արիութիւն։ քաջատեղեակ ած. լաւ տեղեակ, քաջածանօթ։ քաջատոհմ ած. ազնուական եւ քաջ ցեղէ։ քաջատոհմիկ ած. ազնուական եւ քաջ ցեղէ։ քաջարի ած. արի, առոյգ, կտրիճ։ քաջորդի գ. քաջի զաւակ, հերոս; դեւի ծնունդ։ քաջութիւն գ. արիութիւն, խիզախութիւն, համարձակութիւն։ քառաթեւ ած. գ. չորս թեւ՝ կողմ ունեցող (խաչ)։ քառածալ ած. չորս ծալք ունեցող։ քառակողմանի ած. չորս կողմերէ բաղկացած։ քառակողմ ած. չորս կողմերէ բաղկացած։ քառակուսի գ. չորս հաւասար կողմով եւ անկիւնով պատկեր; ինքնիրմով կրկնապատկուած թիւ։ քառակուսի ած. գոց, նեղմիտ (խելք)։ քառահատոր ած. չորս հատորներէ կազմուած։ քառաձայն ած. չորս ձայնով (երգեցողութիւն)։ քառաձի ած. չորս ձիով (կառք)։ քառամեայ ած. չորս տարին ընդգրկող։ քառայարկ ած. չորս յարկանի (տուն)։ քառանիւ ած. չորս անիւով (կառք)։ քառանկիւն ած. գ. չորս անկիւն ունեցող (պատկեր)։ քառապատիկ ած. չորս անգամ (աւելի)։ քառապատկել նրգ. չորսով բազմապատկել։ քառասմբակ ած. շատ արագ վազող (ձի), քառատրոփ։ քառասնամեայ ած. քառասուն տարուան գոյութիւն կամ տարիք ունեցող։ քառասնորդաց գ. 40 օր տեւող պահք (զատիկէն առաջ)։ քառասնօրեայ ած. քառասուն օրուան։ քառասուն ած. 40 թիւը(խ)։ քառասունք գ. (մահէն) 40 օր ետք կատարուող աղօթք։ քառատող ած. չորս տողէ բաղկացած (գրուածք)։ քառատրոփ ած. շատ արագ վազող (ձի)։ քառարշաւ ած. կրկին արագութեամբ վազող։ քառեակ գ. չորսէ բաղկացած (տուն, նուագախումբ)։ քառոտանի ած. չորս ոտք ունեցող (սեղան)։ քառորդ ած. մէկ չորրորդ մաս։ քառուղի գ. չորս ճամբաներու հանգոյց։ քասքնիլ չզ. զարհուրիլ, քստմնիլ, սարսռալ։ քար գ. (մանր) խիճ, (խոշոր) վէմ, (թանկագին) գոհար, (պատերազմի) վիրգ, (սրելու) յեսան, (կակուղ) տուֆ, (նարտի) վահանակ։ քարաբլուր գ. ժայռէ բլուր, քարաժայռ։ քարաժայռ գ. խոշոր ու բարձր ապառաժ։ քարածածկ ած. քարէ ծածկով (տանիք); քարով ծածկուած։ քարածերպ գ. ժայռի մէջ բացուած ճեղք՝ թաքստոց։ քարածուխ գ. հանքածուխ, հողէն ելլող ածուխ։ քարակարկառ գ. քարակոյտ, ձիւնի տակ հաւաքուած։ քարակերտ ած. քարէ շինուած, քարաշէն։ քարակոյտ գ. դիզուած քարերու կոյտ։ քարակուռ ած. քարէ շինուած, քարակերտ։ քարակոփ գ. քար տաշող գործաւոր։ քարակոփ ած. կոփուած քարէ շինուած։ քարահանք գ. հանք ուսկից քար կը հանեն։ քարահատ ած. քարակոփ, քարհատ, քարկոփ։ քարաձիգ ած. քար արձակող, քարընկէց։ քարաճիկ գ. թռչունի երկրորդ ստամոքս։ քարայատակ գ. ած. քարէ յատակ (մայթ, սենեակ)։ քարայծ գ. լեռնային այծ (շամուա)։ քարայր գ. ժայռի, լեռի լանջին փորուած տեղ, քարանձաւ։ քարայրաբնակ գ. ած. քարայրի մէջ բնակող։ քարանալ չզ. քար կտրիլ, անշարժանալ; արձանանալ։ քարանձաւ գ. քարայր։ քարաշատ ած. քարի շատութիւն ունեցող, քարալից։ քարաշէն ած. քարէ շինուած, քարակերտ, վիմաշէն։ քարասիրտ ած. անգութ, անսիրտ, անողոք։ քարավազ գ. ջրվէժ։ քարավէժ ած. բարձրէն անդունդ թափուող՝ ինկող։ քարացում գ. քար դառնալը, անշարժացում; ապշեցում։ քարափ գ. նաւահանգիստի սալարկուած եզերք; քարաժայռ։ քարաւազ գ. քարի փշուրներէ կազմուած աւազ։ քարբ գ. իժէն խոշոր՝ թունաւոր սեւ օձ։ քարեղէն ած. գ. քարէ շինուած; գոհարեղէն։ քարեգնդիկ գ. խաղի գնդիկ։ քարետախտակ գ. ձեռքի գրատախտակ։ քարընկէց ած. գ. քար արձակող; նետուող քարի հեռաւորութիւնը։ քարիւղ գ. հեղուկ վառելանիւթ մը։ քարկոթող գ. իբր յուշարձան կանգնուած բարձր քար։ քարկոծել նրգ. քարերով զարնել՝ սպաննել; հալածել։ քարկոծում գ. քարկոծելու գործ։ քարհատ գ. քար կտրող (մարդ, սղոց), քարահատ։ քարձ ած. մազը՝ մօրուքը քիչ բուսած։ քարց ած. մազը՝ մօրուքը քիչ բուսած։ քարմաղ գ. քարը ցորենէն կամ հողէն զատելու մաղ։ քարշ ած. քաշուած, քշուած, քաշող։ քարշ տալ նրգ. քաշել, քաշքշել։ քարոզ գ. յորդոր, խրատ, ճառ (հոգեւոր)։ քարոզգիրք գ. քարոզներու հաւաքածոյ։ քարոզել նրգ. քարոզ տալ; աւետարանել, տարածել (միտք)։ քարոզիչ գ. քարոզ տուող; աւետարանիչ։ քարոզչութիւն գ. քարոզելու արարք; շահադիտական սփռում (բրոբականտ)։ քարուղի գ. քարապատ ուղի, ոչ ասֆալթապատ ճամբայ։ քարուտ ած. քարոտ, ժայռոտ, դերբուկ։ քարուքանդ ած. ամբողջովին աւերուած, հիմնայատակ։ քարտ գ. հաստ թուղթ; տոմս; խաղաթուղթ։ քարտաշ գ. քարակոփ, քարը տաշող։ քարտէզ գ. աշխարհագրական պատկեր; նախագիծ։ քարտէս գ. աշխարհագրական պատկեր; նախագիծ։ քարտուղար գ. (գրասենեակի) օգնական; ատենադպիր։ քարտուղարութիւն գ. քարտուղարի պաշտօն։ քարքարուտ ած. գ. քարոտ, ժայռոտ (տեղ)։ քացախ գ. խմորումով թթուած գինի; լեղի։ քացխիլ չզ. քացախ դառնալ, թթուիլ։ քաւարան գ. մահէն ետք՝ թողութեան վայր; սրբարան։ քաւարզ գ. շատ կարծր քար։ քաւել նրգ. մեղքը հատուցանելով ջնջել; ապաշխարելով արդարանալ։ քաւթառ գ. չար պառաւ, ջատուկ; լուսան։ քաւիչ ած. քաւութիւն ընող, թողութիւն տուող։ քաւ լիցի ձյն. աստուա՜ծ չընէ։ քաւոր գ. կնքահայր։ քաւորկին գ. կնքամայր։ քաւութիւն գ. ապաշխարանք, զղջում; թողութիւն, ներում։ քաք գ. կենդանիի ստամոքսէն արտաքսուած կղկղանք։ քեղի գ. սայլի փայտ, որուն երկու կողմերուն եզները կը լծեն; ղեկի կոթ։ քեմոն գ. խոտաբոյս մը, չաման։ քեմուխտ գ. (քարայծի) ողորկուած կաշի։ քենեկալ գ. հարսի քրոջ (քենիի) ամուսինը։ քենի գ. հարսին քոյրը (փեսային նկատմամբ)։ քեռայր գ. քրոջ ամուսինը, եզնայ։ քեռի գ. մօրեղբայր։ քեռկին գ. մօրեղբօր կին։ քեռորդի գ. քրոջ զաւակը։ քերական գ. այբբենարան; քերթողութիւն ուսուցանող։ քերականագէտ ած. գ. քերականութեան հմուտ։ քերականութիւն գ. լեզուի ուղիղ կանոններու ամբողջութիւնը; այդ կանոններու գիրքը։ քերել նրգ. սուր ծայրով շփել, սկրթել; տաշել, յղկել; հպիլ (անցնելով), քսուիլ։ քերթ գ. քերելով հանուած մանրուկ (պանիրի); քերթելէ մնացած հետք, գիծ։ քերթել նրգ. քերելով հանել գծել; բանաստեղծել։ քերթող գ. բանաստեղծ; քերական (հին)։ քերթողական ած. բանաստեղծութեան վերաբերող։ քերթողահայր գ. քերթողներու առաջինը (խորենացի)։ քերթողութիւն գ. բանաստեղծական երկ; (հին) քերականութիւն։ քերթուած գ. բանաստեղծութիւն, տաղ։ քերթութիւն գ. չափածոյ՝ գեղարուեստական գրականութիւն; բանաստեղծութիւն, ոտանաւոր։ քերիչ գ. քերելու գործիք (փայտ, քար)։ քերծ գ. խոշոր ժայռ։ քերծել նրգ. ածիլել, արմատէն կտրել։ քերծէ գ. բարձր ոտքերով որսաշուն (էգ)։ քերովբէ գ. բարձրագոյն դասի հրեշտակ։ քերոց գ. քերելու, քերթելու գործիք։ քերուըտուք գ. քերուելու մարմաջ, եռք, քոր։ քերուիլ չզ. (ինքզինք) քերելու պէտքը զգալ, եռ գալ։ քեքուրտ գ. կերածը վեր տալը։ քեքրտալ չզ. կերածը կամ օդ վեր տալ։ քէն գ. ոխ, մախանք, գժտութիւն։ քէնդ գ. (քած) շուն, կատու։ քէննալ չզ. քէն պահել, գժտուիլ։ քէնոտիլ չզ. քէննալ, գժտուիլ, ոխ պահել։ քէշ գ. պարսից կրօնք։ քէֆ գ. խնճոյք, վայելք, հաճոյք։ քթախոտ գ. ծխախոտի փոշի, զոր քիթի մէջ կը քաշեն։ քթթել չզ. թարթիչները արագ բանալ, գոցել, թարթել։ քթթուել չզ. ոջիլ որոնել, ոջիլներէ մաքրուիլ։ քթթում գ. աչքի բացխփում, քթիթ։ քթիթ գ. աչք քթթելը, թարթափ։ քթոց գ. պտուղ քաղելու կողով (կռնակի վրայ շալկուած)։ քիթ գ. ռունգ; հոտառութիւն; (անասունի) դունչ, (նաւի) ցռուկ։ քիլ գ. բթամատի եւ ցուցամատի բացուածքի չափ։ քիմիաբանութիւն գ. տարրալուծութիւն, տարրաբանութիւն։ քիմիա գ. տարրալուծութիւն, տարրաբանութիւն։ քիմիագէտ գ. տարրաբան, տարրալոյծ։ քիմք գ. բերանին առաստաղը; ճաշակելիք; քմայք։ քինախնդիր ած. վրէժխնդիր, ոխակալ։ քինախնդրութիւն գ. քէնէ մղուած վրէժխնդրութիւն։ քինահատոյց ած. ոխակալ, վրիժառու, վրէժխնդիր։ քինոտ ած. քէնէ մղուած, քինախնդիր։ քիչ ած. սակաւ, նուազ, դոյզն։ քիչակեր ած. սակաւակեր։ քիչնալ չզ. նուազիլ, պակսիլ։ քիչ-քիչ մկ. տակաւ-տակաւ, հետզհետէ։ քիչւոր ած. թիւով նուազ, սակաւաթիւ։ քիստ գ. հասկի փշոտ մազ։ քիրտ գ. քրտինք, թորում։ քիւ գ. դուրս ցցուած եզերք (տանիքի, դուռի)։ քլունկ գ. մուրճ։ քծինք գ. սիրախաղ, դարպասում; շողոքորթութիւն։ քծնանք գ. սիրաշահելու կեղծ ձեւեր, շողոքորթութիւն։ քծնաբան ած. կեղծ անոյշ լեզու գործածող շողոքորթ։ քծնիլ չզ. քսուըտիլ, սիրաբանել; շողոքորթել։ քծնող ած. գ. նուաստ երկրպագու, շողոքորթ։ քղամիդ գ. իշխանական կարմիր վերարկու, թիկնոց։ քղանցք գ. կնոջական հագուստի կախուած ծայր։ քմածին ած. կամայական, իր ախորժածին համեմատ։ քմահաճ ած. իր ախորժածին համեմատ, քմածին։ քմահաճոյք գ. իր ախորժակին համեմատ անտրամաբան փափաք՝ որոշում, քմայք։ քմահաճօրէն մկ. իր քմահաճոյքին համեմատ, կամայական։ քմայք գ. անիմաստ փափաք, քմահաճոյք; ճաշակ։ քմայքոտ ած. քմայքէ մղուած, կամայական։ քմծիծաղ գ. քիթի տակէն ծիծաղ։ քմծիծաղիլ չզ. քիթի տակէն խնդալ՝ ժպտիլ։ քնաբեր ած. քուն պատճառող (դեղ)։ քնաթաթախ ած. դեռ քունի մէջ։ քնաթմբիր գ. թմրեցնելով պատճառուած քուն (հիփնոզ)։ քնախտ գ. օրերով քնացնող հիւանդութիւն։ քնածութիւն գ. քնանալու տանող թմրութիւն։ քնանալ չզ. ննջել, մրափել, նիրհել (թեթեւ)։ քնաշրջիկ գ. քուն վիճակի մէջ շրջող անձ։ քնատ ած. քուն չունեցող, անքուն մնացած։ քնատութիւն գ. անքնութիւն, քունէ զուրկ վիճակ։ քնար գ. լարաւոր մեծ նուագարան, (փոքր) տաւիղ; բանաստեղծի ներշնչում։ քնարածու գ. քնարահար։ քնարական ած. անձնական նուրբ ապրումներու վերաբերող։ քնարահար գ. քնար նուագող։ քնարահաւ գ. քնարաձեւ պոչ ունեցող թռչուն։ քնարաշունչ ած. քնարական բանաստեղծութեան թռիչքով։ քնարգելիչ ած. քունի դէմ (դեղ)։ քնարերգակ ած. գ. անձնական նուրբ ապրումներ երգող (բանաստեղծ)։ քնարերգական ած. քնարերգութեան յատուկ։ քնարերգութիւն գ. անձնական նուրբ ապրումներ արտայայտող բանաստեղծութիւն։ քնել չզ. քնանալ, քուն մտնել; մահանալ։ քնէած ած. քունէ թմրած։ քնէածութիւն գ. քունի վիճակ, թմրութիւն։ քնթռնոց գ. օձի, փիղի պատիճին օղակ օղակ ոլորումը։ քննադատ գ. արուեստի գործեր դատող, (գիրքի) գրադատ։ քննադատական ած. գ. գործի մը դատումը (կատարող)։ քննադատել նրգ. արժէքը քննել, քննարկել; յանդիմանել։ քննադատելի ած. քննադատուելու արժանի, պախարակելի։ քննադատութիւն գ. թերիները ցուցնող դիտողութիւն; քննարկում։ քննական ած. քննող; գիտական; փորձի համար։ քննաշրջան գ. քննութեան ենթարկուելու շրջան։ քննարկել նրգ. քննութենէ անցընել, ուսումնասիրել։ քննարկու ած. գ. քննութիւն կատարող, խուզարկող։ քննարկում գ. հետազօտութիւն, քննական դատում։ քննել նրգ. ուսումնասիրել, խուզարկել; պրպտել, զննել։ քննելի ած. վիճելի, հարցական; կրկին ստուգելի։ քննիչ գ. ստուգող անձ, ստուգիչ, հետազօտիչ։ քննութիւն գ. դպրոցական հարցուփորձ; պրպտում։ քնոտ ած. դեռ քուն ունեցող, թմրած։ քնքշանալ չզ. նրբանալ, փափուկնալ։ քնքշանք գ. փայփայանք, փաղաքշանք։ քնքշութիւն գ. նրբութիւն, փափկութիւն, գողտրիկութիւն։ քնքուշ ած. գողտրիկ, նուրբ, փափուկ։ քշել նրգ. վռնտել, աքսորել; վարել; մղել, հրել, տանիլ։ քշոց գ. եկեղեցական բոժոժաւոր հովահարիչ, ճանճ քշելու։ քշոցակիր գ. քշոց գործածող դպիր։ քոթոթ գ. ձագ (արջի, շան), թոժիւն։ քող գ. քօղ, ծածկելու կտաւ, ծածկոյթ։ քոյր գ. աղջիկ զաւակը միւս զաւակներու նկատմամբ; մայրապետ, հիւանդապահուհի։ քոշ գ. արու այծ։ քոչւոր գ. ած. գաղթող, չուող, ոչ նստակեաց։ քոռ գ. հեղուկի կամ ցորենի չափ մը։ քոս գ. մորթի վարակիչ հիւանդութիւն; վէրքի կեղեւ։ քոսոտ ած. քոսէ բռնուած, բորոտ; հիւանդկախ։ քոսոտիլ չզ. քոսոտութիւն առնել, բորոտիլ։ քոսոտութիւն գ. մորթի հիւանդութիւն, բորոտութիւն։ քով նխ. մօտ, կից, հետ։ քովնտի մկ. կողմնակի, անուղղակի։ քոր գ. քերուըտուք, եռք։ քորել նրգ. քերել եռք եղած տեղը։ քորեպիսկոպոս գ. փոխ կամ վանաբնակ եպիսկոպոս։ քուէ գ. ընտրող ձայն կամ տոմս; բախտի վիճակ։ քուէաթերթիկ գ. թղթիկ՝ քուէարկութեան ծառայող։ քուէատուփ գ. քուէները հաւաքելու տուփ։ քուէարկել չզ. քուէ տալ, ընտրել; քուէով որոշել։ քուէարկու գ. քուէ տուող, ընտրութեան մասնակցող։ քուէարկութիւն գ. քուէով ընտրութիւն; քուէով որոշում։ քուլայ գ. ամպի կամ ծուխի յորդ դէզ; բամպակի ծուէն։ քուլայ-քուլայ մկ. կոյտ կոյտ (ամպ), ոլոր ոլոր (ծուխ)։ քումայթ ած. շիկագոյն; խարտեաշ։ քուն գ. նինջ, նիրհ, մրափ։ քունք գ. ականջէն դէպի աչք տարածուող մաս։ քուռակ գ. իշու ձագ (նաեւ ձիու)։ քուս գ. բամբասանք։ քուրայ գ. մետաղի հալոց, հնոց, բով։ քուրձ գ. մազէ զգեստ կամ տոպրակ (ապաշխարողի)։ քուրմ գ. հեթանոս կրօնի պաշտօնեայ։ քուրջ գ. լաթի կտոր, ցնցոտի։ քուրտ գ. քրտաստանի ժողովուրդ։ քուք գ. փշոտ գաւազան (յանցաւոր ծեծելու)։ քչփորել նրգ. ակռան մաքրել ցպիկով։ քչփորիկ գ. ակռան մաքրող ցպիկ, ատամնակրկիտ։ քռթենաւոր ած. քուրձ հագած, խարազնազգեստ։ քռոց գ. խոտ հաւաքելու գործիք։ քսակ գ. դրամապանակ; պարկ, տոպրակ։ քսակահատ գ. ճարպիկ գող։ քսան գ. 20 (ի)։ քսանամեակ գ. քսաներորդ տարեդարձի յիշատակութիւն։ քսանամեայ ած. քսան տարեկան։ քսել նրգ. իրարու շփել; օծել, ներկել; տարածել։ քսու ած. բամբասող, բանսարկու; շողոքորթ։ քսուըռտիլ չզ. ասոր անոր քսուիլ; ներկեր քսուիլ։ քսուիլ չզ. օծուիլ, շպարուիլ; քծնիլ; հպելով անցնիլ։ քսութիւն գ. զրպարտութիւն, բամբասանք։ քսմուս ած. զրպարտող։ քստմնելի ած. սոսկում ազդող, փուշ-փուշ ընող, խորշելի։ քստմնեցուցիչ ած. սարսուռ ու գարշանք պատճառող։ քստմնիլ չզ. սաստիկ սարսափիլ, փշաքաղիլ։ քսփուս ած. չարախօս, զրպարտիչ։ քրէաբանութիւն գ. ոճիրներու ուսումնասիրութիւն։ քրէական ած. ծանր պատիժի արժանի; ոճրային (ատեան)։ քրթմնջել չզ. տռտռալով գանգատիլ, տրտնջալ։ քրթմնջիւն գ. տրտունջ, գանգատ։ քրիստոնեայ ած. գ. քրիստոսի կրօնին հետեւող մկրտուած անձ։ քրիստոնէական ած. քրիստոնէութեան յատուկ։ քրիստոնէական գ. քրիստոնեայ կրօնի դասագիրք։ քրիստոնէացնել նրգ. քրիստոնեայ դարձնել։ քրիստոնէութիւն գ. քրիստոսի հաւատացող մարդկութիւն; քրիստոսի բերած հաւատքը։ քրիստոս գ. օծեալ (յիսուս), մեսիա։ քրիստոսադաւան ած. քրիստոսի հաւատացող, խաչապաշտ։ քրձազգեստ ած. քուրձ հագած։ քրմական ած. քուրմերու յատուկ։ քրմանոյշ գ. քուրմի աղջիկ։ քրմապետ գ. քուրմերու պետ, մոգպետ։ քրմութիւն գ. քուրմի պաշտօն, կրօն։ քրմուհի գ. կին քուրմ։ քրոնիկ գ. ժամանակագրութիւն; օրը օրին արձանագրուող գրութիւն։ քրոնիկոն գ. ժամանակագրութիւն; օրը օրին արձանագրուող գրութիւն։ քրոջական ած. քոյրի յատուկ, քոյրի պէս։ քրտական ած. քիւրտերու յատուկ։ քրտինք գ. մորթի աղի ծորում, քիրտ; յոգնութիւն, ճիգ։ քրտինքխաշ գ. տաքէն յառաջացած մորթային բշտիկներ։ քրտնաթաթախ ած. քրտինքներու մէջ թաթխուած։ քրտնաթոր ած. առատ քրտինք հոսեցնող, քրտնաթաթախ։ քրտնաջան ած. տաժանելի, տքնաջան։ քրտնարան գ. առատ քրտնելու յատուկ մաս (բաղնիքի)։ քրտնիլ չզ. քրտինք թափել; չարաչար ջանալ։ քրքիջ գ. չար խնդուք։ քրքմագոյն ած. դեղին–նարնջագոյն։ քրքմօղի գ. քրքումի արմատէն պատրաստուած օղի։ քրքում գ. դեղին ծաղիկ տուող կոճղիզաւոր բոյս։ քրքջալ չզ. չար ծիծաղ արձակել; բարձր խնդալ։ քրքջալից ած. քրքիջով կամ չար ծիծաղով լեցուն։ քրքրել նրգ. (հողը) փորփրել; պրպտել, քննել։ քցափ գ. կրօնաւորի կնքուղ; կանացի փոքր ուսանոց։ քօղ գ. երեսի ծածկոց, շղարշ; ծածկոյթ; պատրուակ։ քօղազերծ ած. քօղը վրայէն վերցուած, մերկացած; խայտառակ, դիմակազերծ։ քօղազերծել նրգ. երեւան հանել, մերկացնել; խայտառակել։ քօղազերծում գ. քօղ վերցնելը; երեւան հանում, դիմակազերծում։ քօղածածուկ ած. քօղի տակ ծածկուած, գաղտնի։ քօղարկել նրգ. քօղով ծածկել, սքօղել։ քօշ գ. արու այծ; տեսակ մը կօշիկ։ օգնական ած. գ. աջակից, օժանդակ։ օգնականութիւն գ. օգնելու գործ, օժանդակութիւն։ օգնել չզ. օժանդակել, նպաստել։ օգնութիւն գ. օժանդակութիւն, սատար, նպաստ։ օգոստափառ ած. կայսերական փառքով, վսեմափառ։ օգոստոս գ. տարուան 8րդ ամիսը; կայսրի տրուած տիտղոս։ օգուտ գ. նպաստ, շահ, առաւելութիւն, բարիք։ օգտագործել նրգ. գործածել, շահագործել։ օգտագործում գ. գործածում, շահագործում, կիրարկում։ օգտակար ած. նպաստաւոր, շահաւէտ, պիտանի, ձեռնտու։ օգտակարութիւն գ. նպաստ, շահաւորութիւն։ օգտաշատ ած. շատ օգտակար։ օգտապաշտ ած. շահախնդիր, իր օգուտը փնտռող։ օգտաւէտ ած. շատ նպաստաւոր, շահաւէտ։ օգտել չզ. օգտակար ըլլալ, նպաստել։ օգտուիլ չզ. օգուտ քաղել, շահագործել։ օդ գ. շունչ, հով; երկինք, այեր; կլիմայ, մթնոլորտ։ օդագնաց ած. գ. օդի մէշ շրջող, օդաչու։ օդազերծ ած. օդի հետ շփումէ զերծ; օդէ պարպուած։ օդազուրկ ած. օդէ զրկուած, խեղդուած։ օդակայան գ. սաւառնակներու երթեւեկի կայան։ օդահէն գ. օդանաւ առեւանգող՝ աւազակ։ օդաձիգ ած. օդը ներս քաշող (մեքենայ)։ օդաճեմ ած. օդին մէշ պտըտող, սաւառնող։ օդամուղ ած. գ. օդ լեցնող (բոմբա); օդէ մղուած։ օդամուտ գ. բացուածք, ուսկից օդ կը մտնէ։ օդայած ած. օդին մէջ յածող՝ պտըտող։ օդային ած. օդի վերաբերող; անհիմն, երեւակայական։ օդանաւ գ. սաւառնակ, օդապարիկ։ օդանաւակիր ած. գ. օդանաւ կրող (նաւ)։ օդանաւորդ գ. օդաչու, սաւառնորդ։ օդանաւորդութիւն գ. օդանաւային ճամբորդութիւն; օդանաւորդութեան գիտութիւն։ օդաչափ գ. օդի փոփոխութիւնը ցոյց տուող գործիք (պարոմեթր)։ օդաչու գ. օդանաւորդ, սաւառնորդ։ օդապար ած. օդին մէջ շրջող, օդաճեմ։ օդապարիկ գ. սաւառնակ; ջրածինով ուռած շրջող գունդ, որ մթնոլորտին մէջ կը տեղափոխուի։ օդասլաց ած. օդին մէջ թռիչք առած։ օդասուն ած. օդաւէտ, զովասուն։ օդաւէտ ած. զով, օդաշատ։ օդափոխ ած. գ. տեղի մը օդը փոխելու գործիք, սարք։ օդափոխիչ ած. գ. տեղի մը օդը փոխելու գործիք, սարք։ օդափոխութիւն գ. օդ կամ վայր փոխելը, գիւղագնացութիւն։ օդաքար գ. երկինքէն ինկած աստղային քար։ օդենի գ. ոչխարի մորթ։ օդերեւոյթ գ. անջրպետային երեւոյթ։ օդերեւութաբան գ. օդի փոփոխութիւններու մասնագէտ։ օդերեւութաբանութիւն գ. օդի փոփոխութիւները ուսումնասիրող գիտութիւն։ օդի գ. ոչխար։ օդոլորտ գ. անջրպետ, ոլորտ։ օդուժ գ. անջրպետային զօրութիւն՝ բանակ։ օդուղի գ. օդանաւային երթեւեկի գիծ։ օթ գ. իջեւան, գիշերը անցընելու կայան։ օթեակ գ. թատրոնի խցիկ (լոժ); «մասոնական» հաւաքոյթ։ օթել չզ. գիշերել։ օթեկ ած. որ թարմ չէ, հին (հաց)։ օթեւան գ. պանդոկ, իջեւան; ապաստան։ օթեւանիլ չզ. օթեւանի մէջ գիշերել; ապաստան գտնել։ օթոց գ. փռոց, կարպետ; վերմակ, ծածկոց; օթեւանելու սենեակ; մինչեւ մէջքը հասնող կնկայ զգեստ։ օժանդակ ած. օգնող, գործակից, սատար, ձեռնտու։ օժանդակել չզ. օգնել, նպաստել, սատարել։ օժանդակութիւն գ. օգնութիւն, աջակցութիւն, նպաստ։ օժիտ գ. հարսին բերած ընծաները փեսային, դրամօժիտ։ օժտեալ ած. տաղանդաւոր, ձիրք ունեցող։ օժտել նրգ. առաւելութիւնով ճոխացնել; իբր օժիտ նուիրել։ օխ ձյն. լաւ եղաւ, գոհունակութեան ձայն։ օծակից ած. միասին օծուած (եկեղեցական)։ օծանակ գ. մարմնի արդուզարդի հիւթ, անուշահոտութիւն։ օծանելիք գ. մարմնի արդուզարդի անուշաբոյր հեղուկ։ օծանուտ ած. օծուած (իւղով); սահուն (իւղի պէս)։ օծեալ ած. գ. քրիստոս; օծում ստացած անձ։ օծել նրգ. կարգ, աստիճան տալ; իւղ քսել, իւղել; պատել (հիւթով); միւռոնել (սրբազան անձ մը)։ օծութիւն գ. սրբազան դրոշմի շնորհք; օծում։ օծում գ. միւռոնով նուիրագործում (եկեղեցիի, եկեղեցականի)։ օծուն ած. օծումով՝ շնորհքներով համակուած (խօսք)։ օձ գ. իժ, քարբ, (անթոյն) լորտու։ օձագալար ած. գալարուն, ծամածուռ (օձի պէս), օձապտոյտ։ օձաթաթ գ. կենդանիի օձաձեւ թեւ (tentacule)։ օձալեզու ած. չար լեզու։ օձահար ած. օձէ խայթուած։ օձահմայ գ. օձ հմայող (սրինգով)։ օձաձեւ ած. օձի նման, օձանման։ օձաձուկ գ. անուշ ջուրի օձաձեւ ձուկ։ օձապտոյտ ած. գալարուն, մանուածապատ։ օձաքար գ. մութ կանաչ գոյնով քար մը։ օձիք գ. պարանոցը շրջապատող հագուստի մաս։ օձտել նրգ. ճամբէ շեղել; պառակտել, զատել, բաժնել։ օղ գ. ականջի զարդ, գինդ։ օղակ գ. շրջանակ՝ շղթայի մաս; լամբակ (օձիքի); շրջանակաձեւ շարժում։ օղակել նրգ. օղակի մէջ առնել, շրջափակել; զօդել։ օղամանեակ գ. օղակներէ կազմուած մանեակ։ օղեմոլ ած. գ. օղի շատ գործածող։ օղի գ. ոգելից ըմպելի (խաղողէն), ցքի։ օղին գ. կօշկակարի դեղին խէդ (չիրիշ)։ օղլակ գ. դրան կղպանք; հեշտ քակուող հանգոյց։ օճախ գ. հնոց, վառարան; լոյսի կեդրոն; տուն, ընտանիք։ օճան գ. օգնութիւն, երախտիք։ օճառ գ. մաքրութեան ծառայող ճարպային նիւթ, աճառ։ օճառափոշի գ. փոշիի վերածուած օճառ։ օճառել նրգ. օճառով լուալ, մաքրել։ օն ձյն. դէ՛հ (քաջալերող ձայն)։ օշակ գ. բարկ հեղուկ (ամոնիաք)։ օշարակ գ. պտուղի հիւթէ քաղցր զովացուցիչ։ օշինդր գ. շատ լեղի համ ունեցող բոյս; անոր հիւթը։ օշնայ գ. ծառի մամուռ։ օշնան գ. փրփրող խոտ (մաքրուելու պիտանի)։ օսլայ գ. մածան նիւթ՝ արմտիքներէ հանուած (ամիտոն)։ օսլայել նրգ. օսլայով զգեստը պիրկ կեցնել։ օսմանեան ած. թրքական (նախկին անուանումով)։ օտար գ. օտարական, դրսեցի, օտարազգի։ օտար ած. ուրիշ տեղէ, ոչ հարազատ; հեռաւոր, անհաղորդ։ օտարաբանութիւն գ. ուրիշ լեզուէ ազդուած ասոյթ։ օտարաբնակ ած. հայրենիքէն հեռու բնակող, վտարանդի։ օտարազգի ած. ուրիշ ազգէ, այլազգի, այլացեղ։ օտարալեզու ած. օտար լեզու խօսող։ օտարածին ած. օտար ծնած, այլազգի։ օտարական գ. օտար երկրէ՝ անծանօթ անձ; պանդուխտ։ օտարահպատակ ած. գ. օտար պետութեան պատկանող։ օտարամերժ ած. օտարը իր մէջ չընդունող, օտարատեաց։ օտարամոլ ած. օտարը իր ազգէն աւելի սիրող։ օտարամուտ ած. օտարէն առնուած, ոչ հարազատ։ օտարանալ չզ. օտար դառնալ, խորթանալ; այլասերիլ։ օտարաշխարհիկ ած. օտար երկրի ծնունդ, տարաշխարհիկ։ օտարասէր ած. օտարի հանդէպ սէր ունեցող; հիւրասէր, մարդասէր։ օտարատեաց ած. օտարի դէմ, օտարամերժ։ օտարացնել նրգ. օտար, խորթ դարձնել; հեռացնել։ օտարացում գ. օտար դառնալը, ուծացում։ օտարերկրացի ած. գ. օտար՝ երկրի բնակիչ։ օտարոտի ած. օտարի յատուկ, խորթ; անսովոր, նորօրինակ։ օտարութիւն գ. պանդխտութիւն, օտար երկիր; խորթութիւն։ օր գ. 24 ժամ (լման օր); ցերեկ, լոյս; կացութիւն։ օրաբաժին գ. մէկ օրուան բաժին (սնունդ, գործ)։ օրագիր գ. օրաթերթ; անձնական յուշերու առօրեայ տետր։ օրագրաթերթ գ. ամէնօրեայ լրագիր։ օրագրութիւն գ. դէպքերու օրը օրին արձանագրութիւն։ օրաթերթ գ. լրագիր, ամէն օր լոյս տեսնող լուրերու թերթ։ օրական ած. ամէն մէկ օր։ օրական գ. օրավարձ, օրչէք, գործաւորի օրական վճարում։ օրակարգ գ. ժողովի ենթարկուելիք հարցերու կարգ; ցանկ։ օրահաշիւ գ. օրական ելեւմուտի հաշիւ։ օրաձգել նրգ. օրը փոխել, յետաձգել։ օրապահիկ գ. մէկ օրուան ապրուստ՝ վարձ։ օրավար գ. օրուան աշխատանքով հերկուող արտ։ օրավարձ գ. մէկ օրուան աշխատանքի վարձ, օրչէք։ օրատետր գ. օրուան հաշիւներու տետր։ օրացոյց գ. տարուան 365 օրերուն ցուցակ, տարեցոյց։ օրէնսգէտ գ. օրէնքներու հմուտ մասնագէտ, իրաւագէտ։ օրէնսգիտութիւն գ. իրաւաբանութիւն, օրէնքներու գիտութիւն։ օրէնսգիրք գ. օրինագիրք, օրէնքներու գիրք։ օրէնսդիր ած. գ. օրէնքներ պատրաստող, օրէնք դնող։ օրէնսդրութիւն գ. օրէնքներու ամբողջութիւն; երկրի օրէնսդիր իշխանութիւնը։ օրէնք գ. կանոն, հրահանգ; ծիսական կարգ; սովորոյթ։ օրընդմէջ ած. երկու օրը մէկ։ օրըստօրէ մկ. օրէ օր։ օրթոտոքս ած. գ. ուղղափառ։ օրինաբան գ. օրէնքներու մասին խօսող, օրէնսգէտ։ օրինաբանութիւն գ. օրէնքներու ուսումնասիրութիւն։ օրինագէտ ած. գ. օրէնքի մասնագէտ, իրաւաբան։ օրինագիծ գ. օրագիր օրէնք; օրէնքի նախագիծ։ օրինագիտութիւն գ. օրէնքներու ճանաչում, գիտութիւն։ օրինագիրք գ. օրէնքներու ամբողջութիւնը բովանդակող գիրք, դատաստանագիրք։ օրինադրել նրգ. օրէնք՝ կանոն սահմանել։ օրինադրուժ ած. գ. օրէնքը չընդունող։ օրինազանց ած. օրէնքը չպահող, ապօրինի, օրինադրուժ։ օրինազանցութիւն գ. օրէնքի ոտնակոխում։ օրինակ գ. նմոյշ, տիպար, նմանակ; տպաքանակ։ օրինական ած. օրէնքէ պահանջուած, վաւերական։ օրինականացնել նրգ. օրէնքով վաւերացնել, օրինաւորել։ օրինականութիւն գ. կանոնականութիւն։ օրինակել նրգ. օրինակին նմանցնել, արտագրել; կապկել։ օրինակելի ած. տիպար։ օրինակիչ ած. գ. ձեռագիր ընդօրինակող գրիչ (կրօնաւոր)։ օրինաչափ ած. բնականոն, ընդունուած բոլորէն (օրէնք)։ օրինաչափութիւն գ. չափանիշ՝ ընդունուած օրէնքի (նորմ)։ օրինապահ ած. օրէնքը յարգող։ օրինապահութիւն գ. օրէնքի յարգանք։ օրինաւոր ած. օրէնքի համեմատ, վաւերական, հարազատ։ օրինաւորել նրգ. օրէնքի համաձայն ընել, վաւերացնել։ օրինաւորութիւն գ. իրաւացիութիւն, կանոնաւորութիւն։ օրինել նրգ. օրէնք դնել, օրէնքով թոյլատրել։ օրիորդ գ. կոյս աղջիկ; վարժուհի; թագաւորի դուստր։ օրիորդութիւն գ. աղջիկութիւն; վարժուհիի պաշտօն։ օրհաշիւ գ. օրական առուտուրի հաշիւ՝ տետր։ օրհաս գ. մահուան ժամ, հոգեվարք; մահուան տագնապ։ օրհասական ած. օրհասի մօտ, մահամերձ։ օրհնաբանել նրգ. գովելով փառաբանել, ներբողել։ օրհնաբանութիւն գ. գովեստ, փառաբանութիւն, ներբող։ օրհնած ած. գ. օրհնուած; միամիտ։ օրհնեալ ած. գ. օրհնուած; միամիտ։ օրհնել նրգ. օրհնութիւն կարդալ, բարեբանել; նուիրագործել։ օրհներգ գ. օրհնութեան երգ՝ սաղմոս, գովաբանութիւն։ օրհներգել նրգ. ներբող կարդալ, սաղմոսել։ օրհներգու գ. օրհնութիւն երգող, սաղմոսերգու։ օրհներգութիւն գ. օրհնութեան երգ, փառաբանութիւն։ օրհնէք գ. օրհնութիւն (շէնքի, անձի)։ օրհնութիւն գ. բարիքներ մաղթող աղօթք; գովութեան երգ; նուիրագործում; բարիք, պարգեւ։ օրնիբուն մկ. ամբողջ օրը։ օրչէք գ. օրական, օրավարձ։ օրրան գ. օրօրոց; ծննդավայր։ օրօրք գ. մանուկ քնացնելու երգ։ օրօր գ. մանուկ քնացնելու երգ։ օրօրալ չզ. օրօրուիլ, երերալ, տատանուիլ։ օրօրան գ. օրօրոց, օրրան։ օրօրել նրգ. օրօրոցի մէջ շարժել; ճօճել; սին յոյսեր տալ։ օրօրերգ գ. օրօրոցի՝ քունի երգ։ օրօրոց գ. օրօրուելու գործիք; նորածինի շարժուն մահիճ։ օրօրուիլ չզ. ճօճուիլ, երերալ, տարուբերիլ։ ֆեստիվալ գ. փառատօն։ ֆետայի գ. հայդուկ, ազատութեան պայքար մղող մարտիկ։ ֆէոտալական ած. աւատական, ճորտատիրական։ ֆէս գ. արեւելեան սրածայր կարմիր գլխարկ։ ֆիզիքական ած. մարմնական; նիւթական, շօշափելի։ ֆիզիքապէս մկ. մարմնապէս, ո՛չ հոգեպէս։ ֆիլմ գ. շարժապատկերի ժապաւէն։ ֆիլմահանել նրգ. ֆիլմի վերածել։ ֆիլմահանում գ. ֆիլմի պատկերահանում։ ֆիլմաշխարհ գ. շարժանկարի աշխարհ։ ֆիլմասրահ գ. շարժանկարի սրահ։ ֆիլմաստղ գ. շարժանկարի դերասան։ ֆիլմարտադրիչ ած. գ. ֆիլմ պատրաստող (ընկերութիւն)։ ֆշշալ չզ. ֆշշոց հանել, ուժգին շնչել։ ֆշշոց գ. օձի, արձակուող շոգիի ձայն։ ֆոլքլոր գ. ժողովուրդի բարքերու եւ արուեստի ինքնաստեղծ աւանդութիւն։ ֆոնտ գ. նպատակի մը համար յատկացուած գումար կամ հաւաքածոյ, հիմնադրամ։ ֆութպոլ գ. ոտնագունդ։ ֆռռալ չզ. շրջիլ, թռչիլ։ ֆռֆռալ չզ. ուրախութենէն թրթռալ, խայտալ։ ֆռֆռիկ ած. թեթեւսոլիկ։ ֆռֆռիկ գ. հոլ; ցայգաթիթեռ։ ֆրանսաբանութիւն գ. ֆրանսերէն լեզուի ազդեցութիւն։ ֆրանսագէտ գ. ֆրանսերէնի հմուտ անձ։ ֆրանսահայ գ. ֆրանսայի հայ։ ֆրանսերէն գ. ֆրանսական լեզու։ ֆրանկ գ. ած. ֆրանսացի; կաթոլիկ։ ֆրանք գ. ֆրանսական դրամ։ ֆրիկ ած. գ. չհասունցած ցորեն։ գիգ գ. նետ։ բունջ գ. գուլ; պալար, ուռեցք։ թուղբ գ. մառախուղ, խիտ մշուշ։ թուշ գ. այտ, երեսի երկու կողմի ուռուցիկ մասերը։ բբեր գ. (բիբեր) աչքի լուսանցող ակը։ բծեր գ. (բիծեր) կեղտ, արատ; մորթի նշան, խալ։ բրեր գ. (բիրեր) հաստ գաւազան, լախտ։ բներ գ. (բուներ) արմատը ճիւղերուն միացնող մաս (տունկի); կոթ (դրօշի, տէգի)։ բնջեր գ. (բունջեր) գուլ; պալար, ուռեցք։ բռեր գ. (բուռեր) ափի պարունակածը, ափ։ բրդեր գ. (բուրդեր) ոչխարի մազ, գեղմ։ բքեր գ. (բուքեր) ձիւնախառն հով, ձիւնամրրիկ։ գգեր գ. (գիգեր) նետ։ գժեր գ. (գիժեր) խենթ, յիմար; (գուժեր) գոյժ, սեւ լուր, բօթ։ գլեր գ. (գիլեր) գլորուող ընթացք; քար (նետելու)։ գծեր գ. (գիծեր) տող, շարք; մնայուն դրոշմ կամ ուղղութիւն։ գներ գ. (գիներ) արժէք, փոխարժէք, սակ; վարձք։ գրեր գ. (գիրեր) տառ, գրութիւն, նշանագիր։ գրկեր գ. (գիրկեր) ծոց, գոգ; քանակութեան չափ (ծովային)։ գրքեր գ. (գիրքեր) մատեան, հատորի ստորաբաժանում։ գբեր գ. (գուբեր) գետնափոր; հնձանի հոր, հողի տակ փոս։ գզեր գ. (գուզեր) ընկոյզ։ գթեր գ. (գութեր) կարեկցութիւն, գորով, արգահատանք։ դռներ գ. (դուռեր) մուտք, դարբաս; արքունի պալատ։ թուեր գ. (թիւեր) համար, համրանք, թուական։ թզեր գ. (թուզեր) թզենու պտուղ։ թթեր գ. (թութեր) թթենու պտուղ։ թղբեր գ. (թուղբեր) մառախուղ, խիտ մշուշ։ թղթեր գ. (թուղթեր) գրելու կամ ծրարելու բարակ թերթ; նամակ, բարակ թերթ։ թմբեր գ. (թումբեր) պատուար՝ խուժում արգիլելու համար։ թշեր գ. (թուշեր) այտ, երեսի երկու կողմի ուռուցիկ մասերը։ թրեր գ. (թուրեր) սուր, սուսեր։ թփեր գ. (թուփեր) մացառ, ճիւղալից կարճ տունկ։ լճեր գ. (լիճեր) ցամաքով շրջապատուած ջրային տարածութիւն։ խմբեր գ. (խումբեր) գունդ, ժողով, դաս։ խրձեր գ. (խուրձեր) քաղուած բոյսերու կապոց, փունջ, որայ (ցորենի)։ խցեր գ. (խուցեր) նեղ ու փոքր սենեակ (կրօնաւորի), առանձնարան։ ծծեր գ. (ծիծեր) ստինք, տիտ։ ծտեր գ. (ծիտեր) մանր ճնճղուկ։ ծխեր գ. (ծուխեր) մուխ; ծխախոտ; քահանայի հոգատարութեան յանձնուած հաւատացեալ ժողովուրդ, թեմ։ ծնկներ գ. (ծունկեր) սրունքի յօդաւորման ցցուն մաս։ կրքեր գ. (կիրքեր) ցասում, ցանկութիւն, տռփանք; հոգեկան հզօր շարժում (սէր, ատելութիւն); անսանձ հակում, մղում։ կռներ գ. ած. (կուռներ) խիտ; ծեծուելով պնդացած՝ բանուած (մետաղ)։ կրծքեր գ. (կուրծքեր) լանջք, ստինք (կիներու), երբուծ (արջառի)։ ձկներ գ. (ձուկեր) ծովային կենդանի։ ճտեր գ. (ճուտեր) հաւի ձագ, վառեակ։ մսեր գ. (միսեր) մարմնի ոսկորները ծածկող նիւթ; մարմին։ մտքեր գ. (միտքեր) իմացական կարողութիւն; գաղափար; դիտաւորութիւն; նշանակութիւն; ուշք։ մրգեր գ. (միրգեր) պտուղ։ մկներ գ. (մուկեր) կրծող կենդանի։ մրեր գ. (մուրեր) մուխէ գոյացած սեւ նիւթ; արատ, զրպարտութիւն։ նռներ գ. (նուռեր) նռնենիի պտուղ։ շճեր գ. (շիճեր) բորբոս (հացի), շիճուկ; դիրտ։ շշեր գ. (շիշեր) ապակիէ անօթ (հեղուկի), սրուակ (փոքր)։ շներ գ. (շուներ) քած (էգ), քերծէ (որսի)։ շնչեր գ. (շունչեր) թոքերու արտաբերում, փչում, հեւք; ոգի, կենդանութիւն, ազդում; ապրող անձ։ ովքեր գ. ով։ ջրեր գ. (ջուրեր) խմելու, լուացուելու, ջրելու հեղուկ։ սրտեր գ. (սիրտեր) արեան շրջագայութեան մայր մկան; սէր, եռանդ, գութ; քաջութիւն, կամք; կեդրոնական մաս, միջուկ։ սնկեր գ. (սունկեր) հովանոցաձեւ բոյս։ ստեր գ. (սուտեր) անճիշդ խօսք, կեղծիք։ սրեր գ. (սուրեր) թուր, սուսեր։ սրբեր գ. (սուրբեր) գերբնական առաքինութեամբ օժտուած անձ։ սրճեր գ. (սուրճեր) խահուէ։ վզեր գ. (վիզեր) պարանոց, ճիտ։ վշտեր գ. (վիշտեր) տառապանք, կսկիծ, մորմոք; նեղութիւն։ տներ գ. (տուներ) բնակարան; ընտանիք, գերդաստան; ոտանաւորի տողերու խումբ։ տտեր գ. (տիտեր) ծիծ, ստինք։ ցցեր գ. (ցիցեր) գետին գամուած սրածայր հաստ փայտ կամ երկաթ։ ցրտեր գ. ած. (ցուրտեր) պաղ, սառն; անսիրալիր։ փղեր գ. (փիղեր) պատիճաւոր թանձրամորթ չորքոտանի։ փնջեր գ. (փունջեր) ծաղկեփունջ, (փետուրի) ցցունք, (մազի) մազափունջ; ծաղկաքաղ (գրական գործի)։ փշեր գ. (փուշեր) ծակող բոյս, (ձուկի) ոսկոր, (թուփի) տատասկ; ցաւ։ փրեր գ. (փուրեր) ընկոյզի միջուկը չորսի բաժնող մաշկ։ քթեր գ. (քիթեր) ռունգ; հոտառութիւն; (անասունի) դունչ, (նաւի) ցռուկ։ քրձեր գ. (քուրձեր) մազէ զգեստ կամ տոպրակ (ապաշխարողի)։ քրմեր գ. (քուրմեր) հեթանոս կրօնի պաշտօնեայ։ քրջեր գ. (քրջեր) լաթի կտոր, ցնցոտի։ քրտեր գ. (քուրտեր) քրտաստանի ժողովուրդ։ բբի գ. (բիբի) աչքի լուսանցող ակը։ բժի գ. (բիժի) աչքի աղտ, ճպռոտութիւն։ բծի գ. (բիծի) կեղտ, արատ; մորթի նշան, խալ։ բճի գ. (բիճի) վատոյժ (բոյս)։ բտի գ. (բիտի) աքաղաղի ոտքի ճանկ։ բրի գ. (բիրի) հաստ գաւազան, լախտ։ բկի գ. (բուկի) կոկորդ; վիզ (շիշի)։ բնի գ. (բունի) արմատը ճիւղերուն միացնող մաս (տունկի); կոթ (դրօշի, տէգի)։ բնջի գ. (բունջի) գուլ; պալար, ուռեցք։ բռի գ. (բուռի) ափի պարունակածը, ափ։ բրգի գ. (բուրգի) եռանկիւն երեսով եւ միացուած սուր գագաթով կառոյց; աշտարակ։ բրդի գ. (բուրդի) ոչխարի մազ, գեղմ։ բքի գ. (բուքի) ձիւնախառն հով, ձիւնամրրիկ։ գգի գ. (գիգի) նետ։ գժի գ. (գիժի) խենթ, յիմար։ գլի գ. (գիլի) գլորուող ընթացք; քար (նետելու)։ գծի գ. (գիծի) տող, շարք; մնայուն դրոշմ կամ ուղղութիւն։ գնի գ. (գինի) արժէք, փոխարժէք, սակ; վարձք։ գրի գ. (գիրի) տառ, գրութիւն, նշանագիր։ գրկի գ. (գիրկի) ծոց, գոգ; քանակութեան չափ (ծովային)։ գրքի գ. (գիրքի) մատեան, հատորի ստորաբաժանում։ գբի գ. (գուբի) գետնափոր; հնձանի հոր, հողի տակ փոս։ գթի գ. (գութի) կարեկցութիւն, գորով, արգահատանք։ գնդի գ. (գունդի) խումթ, բազմութիւն, զօրքի մաս; գունտ, կլոր մարմին։ գնտի գ. (գունտի) ամէն կողմէն կլոր մարմին; գունդ, խումթ, բազմութիւն, զօրքի մաս։ դռան գ. (դուռի) մուտք, դարպաս; արքունի պալատ։ դքսի գ. (դուքսի) իշխանի եւ կոմսի միջեւ ազնուական։ թուի գ. (թիւի) համար, համրանք, թուական։ թզի գ. (թուզի) թզենու պտուղ։ թթի գ. (թութի) թթենու պտուղ։ թղբի գ. (թուղբի) մառախուղ, խիտ մշուշ։ թղթի գ. (թուղթի) գրելու կամ ծրարելու բարակ թերթ; նամակ, բարակ թերթ։ թմբի գ. (թումբի) պատուար՝ խուժում արգիլելու համար։ թշի գ. (թուշի) այտ, երեսի երկու կողմի ուռուցիկ մասերը։ թրի գ. (թուրի) սուր, սուսեր։ թփի գ. (թուփի) մացառ, ճիւղալից կարճ տունկ։ թքի գ. (թուքի) շողիք, լորձունք; նախատինք։ լեռան գ. (լեռի) սար, բարձր բլուր, բարձունք։ լճի գ. (լիճի) ցամաքով շրջապատուած ջրային տարածութիւն։ լնդի գ. (լինդի) լինտ, ակռաներու արմատը պատող միս։ լրի գ. (լուրի) տեղեկութիւն, համբաւ։ լծի գ. (լուծի) բացատրել, մեկնել, փարատել, քակել; հալեցնել; քակտել, իրարմէ բաժնել։ խմբի գ. (խումբի) գունդ, ժողով, դաս։ խնկի գ. (խունկի) անուշահոտ ռետին որ բուրումնաւէտ ծուխ կ՚արձակէ; գովեստ, շողոքորթութիւն։ խրձի գ. (խուրձի) քաղուած բոյսերու կապոց, փունջ, որայ (ցորենի)։ խցի գ. (խուցի) նեղ ու փոքր սենեակ (կրօնաւորի), առանձնարան։ ծծի գ. (ծիծի) ստինք, տիտ։ ծտի գ. (ծիտի) մանր ճնճղուկ։ ծխի գ. (ծուխի) մուխ; ծխախոտ; քահանայի հոգատարութեան յանձնուած հաւատացեալ ժողովուրդ, թեմ։ ծնկի գ. (ծունկի) սրունքի յօդաւորման ցցուն մաս։ կթի գ. (կիթի) կթեղէն, կթելը; ձու։ կնոջ գ. (կինի) մարդկային իգական սեռ, ամուսին։ կրի գ. (կիրի) ծեփի համար գործածուող գաճաքար։ կրքի գ. (կիրքի) ցասում, ցանկութիւն, տռփանք; հոգեկան հզօր շարժում (սէր, ատելութիւն); անսանձ հակում, մղում։ կցի գ. (կուցի) երկու ափերու միացած տարողութիւն, զոյգ ափ։ կշտի գ. (կուշտի) կող, լանջ, մէջք։ կրծքի գ. (կուրծքի) լանջք, ստինք (կիներու), երբուծ (արջառի)։ հունձ գ. հնձելը, արտը քաղելը; արտի բերք; հնձելու ժամանակը; վաստակ։ հնձի գ. (հունձի) հնձելը, արտը քաղելը; արտի բերք; հնձելու ժամանակը; վաստակ։ հրի գ. (հուրի) կրակ; խանդ, աւիւն։ ձիու գ. (ձիի) երիվար, նժոյգ; փոխադրական ուժի չափ։ ձկան գ. (ձուկի) ծովային կենդանի։ ճչի գ. (ճիչի) ցաւի ձայն, կանչ, աղաղակ։ ճռի գ. (ճիռի) խաղողի սակաւահատիկ ողկոյզ։ ճտի գ. (ճուտի) հաւի ձագ, վառեակ։ մօրուտ ած. ճահճոտ, ջրախառն (տիղմ)։ մօր գ. մայրի; ճահիճ, ջրախառն տիղմ (մօրուտ); հայրենիք։ մարդու գ. (մարդի) իմացական մահկանացու արարած; անհատ; էրիկ։ մսի գ. (միսի) մարմնի ոսկորները ծածկող նիւթ; մարմին։ մտքի գ. (միտքի) իմացական կարողութիւն; գաղափար; դիտաւորութիւն; նշանակութիւն; ուշք։ մրգի գ. (միրգի) պտուղ։ մթան գ. (մութի) անլոյս, խաւար; գոց (գոյն), խրթին։ մխի գ. (մուխի) խառն բարձրացող ծուխ։ մշոյ գ. (մուշի) մուշ; մորի, մոշ։ մրի գ. (մուրի) մուխէ գոյացած սեւ նիւթ; արատ, զրպարտութիւն։ մրտի գ. (մուրտի) մրտենիի պտուղ։ նշի գ. (նիշի) նշենիի պտուղ; նշան, բիծ; արժէքի թուանշան, կէտ, թիւ։ նռան գ. (նուռի) նռնենիի պտուղ։ շթի գ. (շիթի) խայթել (միջատի); կաթկթել։ շճի գ. (շիճի) բորբոս (հացի), շիճուկ; դիրտ։ շշի գ. (շիշի) ապակիէ անօթ (հեղուկի), սրուակ (փոքր)։ շան գ. (շունի) քած (էգ), քերծէ (որսի)։ շնչի գ. (շունչի) թոքերու արտաբերում, փչում, հեւք; ոգի, կենդանութիւն, ազդում; ապրող անձ։ ում դեր. որուն; յարաբերութիւն ստեղծող բառ։ պնչի գ. (պինչի) քիթի ծակերը՝ ուռած մասերով, ռունգ։ ջլի գ. (ջիլի) ջիղ, մսային լար, նեարդ; կորով։ ջղի գ. (ջիղի) մսային լար, նեարդ; կորով։ ջրի գ. (ջուրի) խմելու, լուացուելու, ջրելու հեղուկ։ սիրոյ գ. (սէրի) յարում, պաշտամունք; (ծնողական) գուրգուրանք; (սրտի) կապ, տառփանք, հրայրք; համերաշխութիւն։ սրտի գ. (սիրտի) արեան շրջագայութեան մայր մկան; սէր, եռանդ, գութ; քաջութիւն, կամք; կեդրոնական մաս, միջուկ։ սնկի գ. (սունկի) հովանոցաձեւ բոյս։ ստի գ. (սուտի) անճիշդ խօսք, կեղծիք։ սրի գ. (սուրի) թուր, սուսեր։ սրբի գ. (սուրբի) գերբնական առաքինութեամբ օժտուած անձ։ սրճի գ. (սուրճի) սեւ ջուր (քոֆէ)։ վզի գ. (վիզի) պարանոց, ճիտ։ վշտի գ. (վիշտի) տառապանք, կսկիծ, մորմոք; նեղութիւն։ տագրոջ գ. փեսային եղբօր, տագր։ տալոջ գ. (տալի) կնոջ ամուսնու քրոջ։ տիրոջ գ. (տէրի) սեփականատէր, իշխանաւոր։ տղմի գ. (տիղմի) ցեխ, մօր։ տան գ. (տունի) բնակարան; ընտանիք, գերդաստան; ոտանաւորի տողերու խումբ։ տտի գ. (տուտի) պոչ, ծայր; կտրուած ճիւղ ծառի վրայ; (տիտի) ծիծ, ստինք։ ցցի գ. (ցիցի) գետին գամուած սրածայր հաստ փայտ կամ երկաթ։ ցրտի գ. (ցուրտի) պաղ, սառն; անսիրալիր։ փղի գ. (փիղի) պատիճաւոր թանձրամորթ չորքոտանի։ փնջի գ. (փունջի) ծաղկեփունջ, (փետուրի) ցցունք, (մազի) մազափունջ; ծաղկաքաղ (գրական գործի)։ փշի գ. (փուշի) ծակող բոյս, (ձուկի) ոսկոր, (թուփի) տատասկ; ցաւ։ փռան գ. (փուռի) հաց, կերակուր եփելու հնոց; թրծոց (բրուտի); քուրայ (մետաղի), բով։ փրի գ. (փուրի) ընկոյզի միջուկը չորսի բաժնող մաշկ։ քթի գ. (քիթի) ռունգ; հոտառութիւն; (անասունի) դունչ, (նաւի) ցռուկ։ քրոջ գ. (քոյրի) աղջիկ զաւակը միւս զաւակներու նկատմամբ; մայրապետ, հիւանդապահուհի։ քնի գ. (քունի) նինջ, նիրհ, մրափ։ քրձի գ. (քուրձի) մազէ զգեստ կամ տոպրակ (ապաշխարողի)։ քրմի գ. (քուրմի) հեթանոս կրօնի պաշտօնեայ։ քրջի գ. (քուրջի) լաթի կտոր, ցնցոտի։ քրտի գ. (քուրտի) քրտաստանի ժողովուրդ։ օրուայ գ. (օրի) 24 ժամ (լման օր); ցերեկ, լոյս; կացութիւն։ ընդ նխ. ուղղութիւն, դէպի, միջով; ժամանակ, ընդ երեկս (երեկոյեան դէմ); միասին վերցուած, ընդ այր եւ ընդ կին; ընդ այնու (այն ժամանակ)։ բժշկական գ. ած. բժշկութեան վերաբերող։ // այստեղ աւելացուել են օտար բառերի հայերէնը աբոնեմենտ օտր. բաժանորդագիր։ աբոնենտ օտր. բաժանորդ, գործակալ, լրտես։ աբորիգեն օտր. բնիկ, անդրենածին։ աբրեշում օտր. մետաքս։ աբսոլյուտիզմ օտր. ինքնակալութիւն։ աբստրակտ օտր. վերացական։ աբստրակցիա օտր. վերացարկում։ աբսուրդ օտր. անհեթեթութիւն, անիմաստութիւն։ ագենտ օտր. գործակալ, լրտես։ ագենտուրա օտր. լրտեսական գործակալութիւն։ ագիտացիա օտր. քարոզ։ ագնոստիցիզմ օտր. անճանաչողութիւն, իրական աշխարհի ճանաչման հնարաւորութեան ժխտում։ ագրար օտր. հողատէր կալուածատէր։ ագրեգատ օտր. կայանք։ ագրեսիա օտր. նախայարձակում, նուաճում, զաւթում։ ագրեսիվ օտր. յարձակողական։ ագրեսիւ օտր. յարձակողական։ ագրեսոր օտր. նախայարձակ։ ագրոնոմ օտր. գիւղատնտես։ ագուգա օտր. կաւակոփ փողրակ, խողովակ։ ադապտացիա օտր. ընտելացում, վարժեցում, յարմարեցում։ ադապտեր օտր. ձայնահան, ձայնարկիչ։ ադաջո օտր. դանդաղընթաց (երաժշտական)։ ադեկվատ օտր. համարժէք, նոյնական, համապատասխան։ ադենոմա օտր. գեղձուռուցք։ ադմինիստրատոր օտր. կառավարիչ, կարգադրիչ։ ադմինիստրացիա օտր. վարչակազմ, գերատեսչութիւն, տնօրինութիւն։ ադվակատ օտր. փաստաբան։ աերոստատ օտր. օդապարիկ։ աերոֆլոտ օտր. օդանաւատորմ, օդանաւատորմիղ։ ազարտ օտր. մոլուցք։ աթեիզմ օտր. աստուածամերժութիւն, անաստուածութիւն։ աժիոտաժ օտր. իրարանցում, խուճապ։ ալաբաստր օտր. լսնակուճ, սպիտակ թափանցիկ գաջաքար։ ալբատրոս օտր. ջրխոթան, ծովային թռչուն։ ալբոմ օտր. պատկերագիրք, շքատետր։ ալգոմետր օտր. զգայաչափ, ցաւաչափ։ ալեգորիա օտր. այլաբանութիւն։ ալեգրո օտր. զուարթ, աշխոյժ (երաժշտական)։ ալմամատեր օտր. ստնտու մայր (համալսարանին է վերաբերում)։ ալմանախ օտր. ծաղկաքաղ, ընտրանի։ ալյանս օտր. միաւորում, դաշնաւորութիւն, դաշինք։ ալպինիզմ օտր. լեռնագնացութիւն, լեռնարշաւ։ ալպինիստ օտր. լեռնագնաց։ ալտերնատիվ օտր. այլընտրանք, այլընտրանքօրէն, երկընտրանք, երկընտրանքային։ ալտրուիզմ օտր. այլասիրութիւն, մարդասիրութիւն, եսամոլի հակառակը։ ալքիմիա օտր. ոսկեփոխում, տարրախուզութիւն։ ալֆոնս օտր. սիրուհու հաշուին ապրող։ ակվամարին օտր. ծովակն, ծովաբիւրեղ։ աքուամարին օտր. ծովակն, ծովաբիւրեղ։ ակտիվ օտր. գործուն, աշխոյժ, եռանդուն, գործունեայ, ազդու, ներգործուն։ ակտիւ օտր. գործուն, աշխոյժ, եռանդուն, գործունեայ, ազդու, ներգործուն։ ակտուալ օտր. հրատապ, արդիական, օրախնդիր։ ակրեդիտիվ օտր. վարկագիր, հաւատարմագիր, լիազօրագիր։ ակրոբատիկա օտր. լարախաղացութիւն, մարմնամարզութիւն։ ակուստիկա օտր. լսելիութիւն։ ակցենտ օտր. առոգանութիւն, շեշտադրութիւն։ ագսենտ օտր. առոգանութիւն, շեշտադրութիւն։ ակցիա օտր. միջոցառում, գործողութիւն, նախաձեռնութիւն; բաժնետոմս, արժեթուղթ, բաժնեթուղթ։ ակումուլյատոր օտր. ուժկուտակիչ, էլեկտրակուտակիչ։ ամբիցիա օտր. նկրտում, յաւակնութիւն, պատուամոլութիւն, փառասիրութիւն։ ամբիցիոզ օտր. յաւակնոտ։ ամորֆ օտր. անձեւ, տձեւ, անկերպարանք։ ամնիստիա օտր. համաներում։ ամպլիտուդ օտր. լայնոյթ։ ամուլետ օտր. յուռութ։ ամֆիբիա օտր. երկկենցաղ։ անագրամա օտր. գրաշրջութիւն։ անալիզ օտր. վերլուծութիւն, քննութիւն, տարրալուծում։ անալիտիկ օտր. վերլուծական։ անալոգ օտր. նմանակ, համազօր, նոյնօրինակ։ անալոգիա օտր. համանմանութիւն, նմանօրինակութիւն։ անախրոնիզմ օտր. ժամանակավրէպութիւն։ անատոմիա օտր. կազմախօսութիւն։ անանաս օտր. արքայախնձոր։ անարխիա օտր. անիշխանութիւն։ անգինա օտր. բկաբորբ, նշաբորբ։ անդանտե օտր. դանդաղ (երաժշտական)։ անդանտէ օտր. դանդաղ (երաժշտական)։ անդրոգինիա օտր. երկսեռութիւն։ անեկդոտ օտր. խնդուկ։ անեմիա օտր. սակաւարիւնութիւն։ անեսթեզիա օտր. անզգայութիւն։ անթոլոգիա օտր. ծաղկաքաղ։ անլեգալ օտր. ընդյատակեայ, գաղտնի, ապօրինի։ անկետա օտր. հարցաթերթիկ։ անկլավ օտր. միջատարածք, միջերկիր։ անկլաւ օտր. միջատարածք, միջերկիր։ անշլագ օտր. լիքը դահլիճ, տոմսերի սպառուածութիւն։ անոմալ օտր. անկանոն, շեղուած։ անոմալիա օտր. անկանոնութիւն, շեղում։ անոնս օտր. ազդ։ անսամբլ օտր. ճարտարապետական համակառոյց, համախումբ, համոյթ։ անտենա օտր. ալեհաւաք, ալեցիր։ անթենա օտր. ալեհաւաք, ալեցիր։ անտիգեն օտր. հակածին։ անտիկ օտր. հնաշխարհիկ։ անտինացիոնալ օտր. հակազգային, ապազգային։ անտիպատիա օտր. հակակրութիւն։ անտիսեմիտիզմ օտր. հրեատեցութիւն։ անտրակտ օտր. միջնարար, ընդմիջում, միջնախաղ, դադար։ անտրացիտ օտր. ածխաքար։ անտուրաժ օտր. թատերական միջավայր, տեսք։ աորտա օտր. մայր զարկերակ։ ապատիա օտր. անզգայութիւն, անտարբեր վիճակ։ ապարատ օտր. սարք, սարքաւորում։ ապելյացիա օտր. բողոքարկում։ ապելսին օտր. նարինջ։ ապլոմբ օտր. ինքնահաւանութիւն՝ պահուածքում, անձնապաստանութիւն։ ապրիորի օտր. ի սկզբանէ, կանխակալ։ ապոթեոզ օտր. աստուածացում։ ապոկալիպսիս օտր. յայտնութիւն։ ասամբլեա օտր. վեհաժողով։ ասինդոտեն օտր. նախադասութիւն` առանց շաղկապի (օրինակ՝ բացի, կարդացի, հասկացայ)։ ասիստենտ օտր. օգնական, ընթերակայ։ ասկետ օտր. ճգնակեաց, մենակեաց, անապատական։ ասորտի օտր. ընտրանի։ ասորտիմենտ օտր. տեսականի։ ասոցիացիա օտր. ընկերակցութիւն, զուգորդում։ ասպեկտ օտր. հայեցակէտ, տեսակէտ, դիտանկիւն, տեսանկիւն, առում։ աստերոիդ օտր. աստղակերպ, երկնաքար։ աստիգմատիզմ օտր. տարաբեկութիւն, անհամակենտրոնութիւն։ ատմոսֆերա օտր. կենսոլորտ։ աստրա օտր. աստղածաղիկ։ աստրոլոգիա օտր. աստղագուշակութիւն։ աստրոնավտ օտր. տիեզերագնաց, աստղանաւորդ։ աստրոնոմիա օտր. աստղաբաշխութիւն, աստղաբանութիւն։ աստրոֆիզիկա օտր. աստղաբնագիտութիւն։ ավանգարդ օտր. առաջապահ։ ավանս օտր. կանխավճար։ ավանսցենա օտր. նախաբեմ։ ավանտյուրիզմ օտր. արկածախնդրութիւն։ ավերզիա օտր. խորշում, ատելութիւն։ ավիա օտր. օդային։ ավիացիա օտր. օդանաւատորմ, օդատորմիղ։ ավտոխթոն օտր. բնիկ։ ավտոմատ օտր. ինքնաձիգ, ինքնաշխատ։ ավտոռեֆերատ օտր. սեղմագիր։ ավտոտրոֆ օտր. ինքնասուն։ ավտորիտարիզմ օտր. բռնատիրութիւն։ ատակա օտր. հակագրոհ։ ատավիզմ օտր. հետասերում, հետաճ։ ատեստատ օտր. վկայագիր, աւարտագիր։ ատոմ օտր. հիւլէ, միջուկ։ ատոլ օտր. օղակղզի։ ատրիբուտ օտր. բաղադրիչ, բնորոշ յատկանիշ։ արախիս օտր. գետնանուշ։ արբիտրաժ օտր. իրաւարարութիւն։ արգումենտ օտր. փաստարկ։ արգումենտացիա օտր. փաստարկում։ արեալ օտր. տարածագօտի, մերձատարածք։ արենա օտր. ասպարէզ։ արթրիտ օտր. յօդաբորբ։ արիա օտր. մեներգ (օփերայում)։ արիստոկրատ օտր. ազնուական։ արիստոկրատիա օտր. ազնուականութիւն։ արխաիզմ օտր. հնաբանութիւն։ արխայիկ օտր. հնաոճ, հնամենի։ արկադա օտր. կամարաշար։ արշիպելագ օտր. կղզեխումբ։ արսենալ օտր. զինանոց։ աուդիտ օտր. տեսչութիւն։ աուդիտոր օտր. տեսուչ։ աուդիտորիա օտր. լսարան։ աուրա օտր. կենսադաշտ, կենսապսակ։ աքսեսուար օտր. յաւելամաս, պահեստամաս, լրամաս, լրազարդ։ աքսիոմա օտր. աքսիոմ, ակնյայտ, ինքնակայ դրոյթ, ճշմարտութիւն։ աքսիոմատիկ օտր. ակնյայտ։ աքվալանգ օտր. ջրադիմակ։ աքուալանգ օտր. ջրադիմակ։ աֆեկտ օտր. գերզգայ վիճակ, զգացավիճակ, գործողութիւնների, անկառավարելիութիւն, անվերահսկելիութիւն։ աֆիշ օտր. ազդագիր։ աֆիշա օտր. ազդագիր։ աֆրոդիտե օտր. աստղիկ, վեներա (հռ.)։ բադմինտոն օտր. փետրագնդակ։ բադրիջան օտր. սմբուկ։ բազա օտր. հիմք, պատուանդան, յենարան, ռազմայենակէտ, հենք։ բազար օտր. շուկայ, վէճ։ բազիլիկա օտր. սիւնաշար սրահ տաճարում։ բազիս օտր. հիմք, պատուանդան։ բալագան օտր. ծաղրախաղ, գռեհկութիւն։ բալանս օտր. հաւասարակշռութիւն, հաշուեկշիռ։ բակալավր օտր. կրտսեր գիտնական, պսակակիր։ բակտերիա օտր. մանրէ։ բամբուկ օտր. հնդկեղէգ։ բանդա օտր. հրոսակախումբ։ բանկ օտր. դրամատուն։ բարել օտր. տակառ (նաւթի տարողութիւն)։ բարելիեֆ օտր. որմնաքանդակ։ բիբար օտր. տաքդեղ, պղպեղ։ բիգուդի օտր. վարսափաթթուկ։ բիզնես օտր. գործարարութիւն։ բիզնեսմեն օտր. գործարար, ձեռներէց։ բիլիարդ օտր. գնդախաղ։ բինոմ օտր. երկանդամ։ բլանկ օտր. ձեւաթուղթ։ բլեֆ օտր. խաբեութիւն։ բլոկադա օտր. շրջափակում։ բլոկնոտ օտր. նոթատետր, յուշատետր։ բլուզ օտր. վերնաշապիկ։ բյուլետեն օտր. քուէաթերթ, տեղեկաթերթ։ բյուրո օտր. գրասենեակ։ բյուրոկրատ օտր. վարչարար։ չինովնիկ օտր. վարչարար։ բոյկոտ օտր. նենգադուլ, ձախողում։ բոնուս օտր. պարգեւավճար։ բորսա օտր. սակարան։ բիրժա օտր. սակարան։ բոքս օտր. բռնցքամարտ, կռփամարտ։ բռակ օտր. խոտան։ բրիլիանտ օտր. ադամանդ, շողակն։ բրիֆինգ օտր. ճեպազրոյց։ բրոշկա օտր. զարդասեղ, կրծքազարդ։ բրոշյուր օտր. գրքոյկ։ բրենդ օտր. ապրանքանիշ, որականիշ։ բուդդիզմ օտր. բուդդայականութիւն։ բուդկա օտր. կրպակ։ բուտիկ օտր. կրպակ։ բուլդոգ օտր. ցլաշուն։ բուլվար օտր. զբօսայգի։ բուլվարային օտր. ցածրարժէք (արուեստի)։ բուկետ օտր. ծաղկեփունջ։ բուկինիստ օտր. հնագրավաճառ։ բուֆեր օտր. բախումնարգել, արգելագօտի, թափարգել։ գալանտ օտր. նրբաճաշակ, նրբակիրթ։ գալերա օտր. թիանաւ։ գալստուկ օտր. փողկապ, վզկապ։ գայկա օտր. պնդօղակ։ գարդեմարին օտր. ցարական ծովային դպրոցի բարձր դասարանցի։ գարդերոբ օտր. զգեստապահարան։ գարնիր օտր. խաւարտ, լրացեալ։ գաստրիտ օտր. ստամոքսաբորբ։ գաստրոլ օտր. հիւրախաղ։ գեն օտր. կենսաբջիջ, ծին։ գեներալիտետ օտր. սպայակազմ։ գեներատոր օտր. արտադրիչ։ գենոցիդ օտր. ցեղասպանութիւն։ գեոպոլիտիկա օտր. աշխարհաքաղաքականութիւն։ գերբ օտր. զինանշան։ գինեկոլոգիա օտր. կնախտաբանութիւն։ գլադիոլուս օտր. հովտաշուշան։ գլոբալ օտր. համաշխարհային, համապարփակ, համընդգրկուն։ գլոբալիզացիա օտր. համաշխարհայնացում, համապարփակեցում։ գոլոդոմոր օտր. սովասպանդ։ գոնորեա օտր. սուսանակ (հիվանդութիւն)։ գրանտ օտր. շնորհ, դրամաշնորհ։ գրավիտացիա օտր. ձգողականութիւն։ գրաֆիկա օտր. գծանկարչութիւն։ գրեյպֆրութ օտր. թուրինջ։ գրեչկա օտր. սեւաձաւար։ գրիժա օտր. աղէթափ, ճողուածք։ գրիմ օտր. շպար, դիմայարդարում, դիմաներկ։ գրոտեսկ օտր. չափազանցում։ դալտոնիզմ օտր. գունակուրութիւն։ դանոս օտր. զրպարտագիր։ դանտիստ օտր. ատամնաբոյժ։ դեբիտոր օտր. պարտապան։ դեբյուտ օտր. առաջնելոյթ, առաջնախաղ։ դեբոշ օտր. ծեծկռտոց, ծեծկռտուք։ դեգեներատ օտր. այլասերունդ, տհաս։ դեգեներացիա օտր. այլասերում։ դեգրադացիա օտր. հետաճ, հետընթաց, կազմալուծում։ դեդուկցիա օտր. արտածում։ դելեգատ օտր. պատուիրակ։ դելեգատել օտր. պատուիրակել։ դելիկատես օտր. նրբախորտիկ։ դեկադա օտր. տասնօրեակ։ դեկլարացիա օտր. հռչակագիր։ դեկոլտե օտր. լանջաբացուածք։ դեկորատիվ օտր. զարդարուն (արուեստի)։ դեկորատիւ օտր. զարդարուն (արուեստի)։ դեկորացիա օտր. բեմական ձեւաւորում, բեմանկար, բեմազարդարանք։ դեկրետ օտր. հրամանագիր, հրովարտակ, որոշում։ դեմագոգ օտր. ամբոխավար։ դեմարշ օտր. բողոք, ընդվզում, անհնազանդութիւն։ դեմոգրաֆիա օտր. ժողովրդագրութիւն։ դեմոկրատիա օտր. ժողովրդավարութիւն։ դեմոն օտր. դեւ։ դեմոս օտր. ժողովուրդ, հանրութիւն։ դենդի օտր. նորաձեւ հագնուող, նորամոլ։ դեպոզիտ օտր. պայմանագրապահ։ դեպորտացիա օտր. բռնագաղթ, արտաքսում, վտարում։ դեպրեսիա օտր. ընկճախտ։ դեպուտատ օտր. պատգամաւոր, երեսփոխան։ դեսանտ օտր. իջազօրք։ դեսանտնիկ օտր. իջազօրային։ դեսերտ օտր. քաղցրեղէն, քաղցրաւենիք, աղանդեր։ դևալվացիա օտր. արժենուազում։ ռևալվացիա օտր. արժեւորում։ դևիզ օտր. նշանաբան։ դետալ օտր. մանրամասն։ դետերմինանտ օտր. որոշիչ։ դետերմինացիա օտր. որոշում, հաստատակամութիւն։ դետերմինիզմ օտր. ուսմունք, ըստ որի բոլոր երեւոյթները պայմանաւորուած են պատճառական կապերով։ դեֆակտո օտր. փաստօրէն։ դեֆեկտ օտր. արատ, թերութիւն։ դեֆիցիտ օտր. պակասութիւն, սղութիւն, պակասուրդ, հազուագիւտ։ դեֆորմացիա օտր. ձեւախեղում, կերպափոխութիւն։ դիագոնալ օտր. անկիւնագիծ։ դիալոգ օտր. երկխօսութիւն, տրամախօսութիւն։ դիախրոն օտր. տարժամանակեայ։ դիապազոն օտր. ձայնածաւալ։ դիետա օտր. սննդակարգ։ դիզայն օտր. գեղատեսք։ դիլեմա օտր. երկընտրանք։ դիլետանտ օտր. թերիմաց։ դիլիժանս օտր. ուղեկառք։ դիկտանտ օտր. թելադրութիւն, թելադրանք։ դիկտատոր օտր. բռնակալ։ դիկտատուրա օտր. բռնակալութիւն։ դիկտոր օտր. հաղորդավար։ դիկցիա օտր. արտասանութիւն, առոգանութիւն։ դինամիկ օտր. շարժուն։ դինամիկա օտր. շարժընթացք։ դիպլոմատ օտր. դիւանագէտ։ դիսբալանս օտր. անհաւասարակշռութիւն։ դիսերտացիա օտր. ատենախօսութիւն, աւարտաճառ։ դիսիդենտ օտր. այլախոհ, այլադաւան։ դիսկ օտր. սկաւառակ։ դիսկետ օտր. պնակիտ։ դիսկրիմինանտ օտր. տարբերակիչ։ դիսկրիմինացիա օտր. խտրականութիւն։ դիսոնանս օտր. անհամահունչութիւն, հակասութիւն, աններդաշնակութիւն։ դիսպետչեր օտր. կարգավար։ դիսպուտ օտր. բանավէճ։ դիսցիպլին օտր. կարգապահութիւն; առարկայ, գիտաճիւղ, գիտակարգ։ դիսփլեյ օտր. երկնացոյց, տեսատիպ։ դիվերսիա օտր. վնասարարութիւն։ դիվերսիֆիկացիա օտր. բազմազանեցում։ դիվիդենդ օտր. շահաբաժին, մասնաբաժին։ դիվիզիա օտր. զօրամիաւորում։ դիրեկտիվ օտր. վերադաս, հրահանգ, ցուցում։ դիրեկտոր օտր. տնօրէն։ դիրիժոր օտր. նուագավար։ դիֆերամբ օտր. ներբող։ դիֆերենցել օտր. տարբերակել։ դիֆտերիա օտր. բկացաւ, կեղծմաշկ։ դոգմա օտր. կարծրադրոյթ։ դոկտրին օտր. համադրոյթ, ուսմունք; հայեցակարգ։ դոկումենտ օտր. փաստաթուղթ, վաւերագիր։ դոկումենտալ օտր. վաւերագրական։ դոպինգ օտր. խթանիչ։ դոսիե օտր. թղթածրար։ դոսիէ օտր. թղթածրար։ դոտացիա օտր. լրավճար։ դրամատիզմ օտր. ողբերգականութիւն։ դրամատուրգ օտր. թատերգու, թատերագիր, թատերգակ։ դրամատուրգիա օտր. թատերգութիւն։ դրեյֆ օտր. նաւախոտորում։ դուբլ օտր. փոխարինող, կրկնանկարահանում։ դուբլյոր օտր. փոխարինող։ դուդուկ օտր. ծիրանափող։ դուետ օտր. զուգերգ։ դուխի օտր. օծանելիք։ եռունդա օտր. անմտութիւն, յիմարութիւն, անհեթեթութիւն։ զաբեգ օտր. մրցահերթ։ զալ օտր. դահլիճ, հիւրասենեակ։ զալիվ օտր. ծովածոց։ զամշ օտր. թաւշակաշի։ զեբր օտր. վագրաձի։ զոնա օտր. գօտի։ զոնդ օտր. զննաձող։ էգոիստ օտր. եսամոլ, եսակենտրոն։ էթիկա օտր. վարքականոն, բարոյագիտութիւն։ էթնիկ օտր. ցեղային, ցեղաբանական, ազգային, ազգաբանական, լեզուացեղային։ էթնոգենեզ օտր. ծագումնաբանութիւն։ էթնոգրաֆիա օտր. ազգագրութիւն։ էթնոլոգ օտր. ազգաբան։ էլաստիկ օտր. առաձգական, ճկուն։ էլեգանտ օտր. նրբագեղ, պերճաշուք։ էլեկտորատ օտր. ընտրազանգուած։ էլեկտրոլիզ օտր. էլեկտրատարրալուծում։ էլեմենտ օտր. տարր։ էլիտա օտր. ընտրանի, վերնախաւ, ընտրախաւ։ էկզիստենցիալիզմ օտր. գոյապաշտութիւն։ էկզոգեն օտր. արտածին։ էկզոտիկ օտր. տարաշխարհիկ, արտասովոր, տարասովոր։ էկոլոգիա օտր. բնապահպանութիւն։ էկոնոմիա օտր. խնայողութիւն։ էկոնոմիկա օտր. տնտեսութիւն։ էմալ օտր. արծն։ էմբարգո օտր. բեռնարգելք։ էմբլեմա օտր. խորհրդանշան։ էմիգրանտ օտր. տարագիր, վտարանդի։ էմիսար օտր. յանձնակատար։ էմիրութիւն օտր. ամիրայութիւն։ էմոցիա օտր. հոյզ, զգացմունք, ապրում։ էմոցիոնալ օտր. զգացմունքային։ էյֆորիա օտր. բերկրաթմբիր։ էնդոգեն օտր. ներծին։ էնտուզիազմ օտր. խանդավառութիւն, ներշնչանք։ էնցեֆալիտ օտր. ուղեղաբորբ։ էշելոն օտր. գնացքաշար, շարասիւն, օդանաւախումբ։ էպիզոդ օտր. դրուագ։ էպիզոդիկ օտր. դիպուածային, հպանցիկ, դրուագային, միջանկեալ։ էպիլոգ օտր. վերջաբան։ էպիկ օտր. վիպերգու։ էպիկա օտր. վիպերգութիւն։ էպոխա օտր. դարաշրջան, պատմական ժամանակաշրջան, պատմափուլ։ էպոս օտր. վիպասք, դիւցազներգութիւն։ էսթետիկա օտր. գեղագիտութիւն։ էսկադրա օտր. նաւախումբ, տորմիղ։ էսկալացիա օտր. սաստկացում, ուժգնացում, ծավալում։ էստակադա օտր. վերնակամուրջ։ էստաֆետ օտր. դրօշարշաւ, հերթափոխ։ էստրադա օտր. բեմահարթակ։ էսքիզ օտր. ճեպանկար, ճեպագիր։ էվակուացիա օտր. տարհանում, դատարկում։ էվոլյուցիա օտր. բարեշրջում, հոլովոյթ։ էտալոն օտր. չափանմուշ։ էտապ օտր. փուլ։ էտիկետ օտր. ապրանքանիշ, վարուելակարգ։ էրա օտր. դարաշրջան, թուականութիւն։ էրուդիտ օտր. խորագէտ, բազմահմուտ, գիտակ, խորիմաց։ էրուդիցիա օտր. խորագիտակութիւն, խորիմացութիւն։ էքսկուրս օտր. արտաճառ, արտաբանութիւն։ էքսկուրսիա օտր. զբօսարշաւ, զբօսապտոյտ։ էքսորդ օտր. վերջերգ։ էքսպանսիա օտր. ծաւալում, ընդլայնում։ էքսպանսիոնիզմ օտր. ծաւալապաշտութիւն։ էքսպերիմենտ օտր. գիտափորձ, փորձարարութիւն։ էքսպերիմենտալ օտր. փորձառական։ էքսպերտ օտր. փորձագէտ, փորձագիտութիւն։ էքսպլիկացիա օտր. բացատրութիւն, պարզաբանում, բացատրագիր։ էքսպոզիցիա օտր. ցուցաշար, ցուցադրութիւն։ էքսպոնատ օտր. ցուցոն, ցուցանմուշ։ էքսպորտ օտր. արտահանում։ էքսպրես օտր. ճեպընթաց։ էքսպրեսիոնիզմ օտր. արտայայտչականութիւն, արտայայտչապաշտութիւն։ էքսպրոպրիացիա օտր. ունեզրկում։ էքստազ օտր. զմայլանք, հիացք, յափշտակութիւն։ էքստրադիցիա օտր. յանձնում։ էքստրասենս օտր. պայծառատես։ էքստրեմալ օտր. արտակարգ, ծայրայեղ։ էքսցենտրիկ օտր. արտասովոր, ծայրայեղային, տարաշխարհիկ։ էքսցես օտր. բախում։ էքսքլյուզիվ օտր. եզակի, առանձնաշնորհեալ։ էֆեկտ օտր. ազդեցութիւն, ներգործութիւն, արդիւնք, արգասիք, տպաւորութիւն։ էֆեկտիվ օտր. տպաւորիչ, ազդու։ էֆիր օտր. եթեր։ թեզիս օտր. դրոյթ։ թեիզմ օտր. աստուածաբանութիւն։ թերապևտ օտր. բուժագէտ։ թրոմբ օտր. արենախիցք։ ժալյուզի օտր. շերտավարագոյր։ ժանգլյոր օտր. աճպարար։ ժանր օտր. տեսակ։ ժասմին օտր. յասմիկ (ծաղիկ)։ ժելե օտր. դոնդող։ ժեստ օտր. շարժում։ ժյուրի օտր. մրցատեան, յանձնախումբ։ ժուռնալ օտր. հանդէս, ամսագիր։ ժուռնալիստ օտր. լրագրող։ ժուռնալիստիկա օտր. լրագրութիւն։ իդեալ օտր. կատարելութիւն, կատարելատիպ, երազելի կերպար։ իդեալիստ օտր. երազող։ իդենտիֆիկացիա օտր. նոյնականացում։ իդեոլոգիա օտր. գաղափարախօսութիւն։ իդիշ օտր. գերմանական հրէերէն։ իդիոմ օտր. յատկաբանութիւն, յատուկ դարձուած։ իդիոտ օտր. ապուշ, պակասամիտ, տհաս։ իլյուզիա օտր. պատրանք, զգայախաբութիւն։ իկրա օտր. ձկնկիթ, խաւիար։ իմիգրացիա օտր. ներգաղթ։ իմիջ օտր. կերպար, հեղինակութիւն։ իմիտացիա օտր. նմանեցում, նմանակում։ իմպերատիվ օտր. հրամայական։ իմպերիա օտր. կայսրութիւն։ իմպորտ օտր. ներմուծում։ իմպրեսարիո օտր. ձեռնարկատէր։ իմպրովիզացիա օտր. ստեղծաբանութիւն, յանկարծաստեղծում։ իմպուլս օտր. ազդակ, մղիչ, խթան։ ինդեքս օտր. համաթիւ, դասիչ, ցուցիչ։ ինդիվիդուալ օտր. անհատական։ ինդիվիդուալիզմ օտր. անհատապաշտութիւն։ իներտ օտր. քարացած, անշարժ, չէզոք, կրաւորական, անտարբեր։ իներցիոն օտր. մեքենայօրէն։ ինկվիզիցիա օտր. հաւատաքննութիւն, կրօնաքննութիւն։ ինկուբատոր օտր. թխսամեքենայ։ ինովացիա օտր. նորարարութիւն, նորամուծութիւն։ ինսպեկտոր օտր. տեսուչ։ ինսպիրացիա օտր. ներշնչանք։ ինստիտուցիոնալ օտր. հիմնարկային, հանրակարգային։ ինվալյուտա օտր. արտարժոյթ, տարադրամ։ ինվեստիցիա օտր. ներդրում։ ինվեստոր օտր. ներդրող։ ինտեգրացիա օտր. սերտաճում, ներգրաւում։ ինտելեկտ օտր. մտապաշար, գիտապաշար։ ինտելեկտուալ օտր. մտապաշարային, մտաւոր։ ինտելիգենտ օտր. մտաւորական։ ինտելիգենցիա օտր. մտաւորականութիւն։ ինտենսիվ օտր. բուռն, արագընթաց, արդիւնաւէտ, լարուած, ուժգին։ ինտենսիւ օտր. բուռն, արագընթաց, արդիւնաւէտ, լարուած, ուժգին։ ինտերյեր օտր. ներսատարածք, ներսոյթ։ ինտերնետ օտր. համացանց։ ինտերվենցիա օտր. ներխուժում, յարձակում։ ինտիմ օտր. մտերիմ, ներանձնական։ ինտոնացիա օտր. հնչերանգ, առոգանութիւն։ ինտրիգ օտր. խարդաւանք, մեքենայութիւն, բանսարկութիւն, խառնակութիւն։ ինտրիգան օտր. բանսարկու։ ինտուիցիա օտր. ներզգացողութիւն, ներըմբռնում։ ինֆլյացիա օտր. գնաճ, արժեզրկում, արժենուազում։ ինֆորմատոր օտր. իրազեկիչ։ ինֆորմացիա օտր. տեղեկութիւն, տեղեկատւութիւն, լրատւութիւն։ ինֆրաստրուկտուրա օտր. ենթակառոյց։ իռացիոնալ օտր. անբանական, անմիտ, անտրամաբան։ իսթեբլիշմենտ օտր. գործադրում, հաստատում, հիմնում, հիմնարկ։ իրիս օտր. հիրիկ (ծաղիկ)։ իքեբանա օտր. ծաղկարուեստ։ լաբորատորիա օտր. փորձարան։ լամա օտր. ուղտայծ։ լանդիշ օտր. հովտաշուշան։ լանցետ օտր. նշտար։ լապսուս օտր. կոպիտ սխալ, սայթաքում։ լասո օտր. օղապարան։ լավանդա օտր. նարդոս։ լատենտ օտր. ծածուկ, թաքուն։ լարինգոսկոպ օտր. կոկորդադիտակ։ լաքա օտր. բիծ, կեղտաբիծ, հետք։ լեգալ օտր. օրինական, բացայայտ։ լեգենդ օտր. աւանդազրոյց։ լեգիտիմ օտր. օրինական, իրաւունքի վրայ հիմնուած։ լեթարգիա օտր. քնախտ։ լեքսիկոն օտր. բառապաշար, բառամթերք։ լիբերալիզմ օտր. ազատականութիւն։ լիդեր օտր. առաջնորդ, պարագլուխ։ լիլիա օտր. շուշան։ լիմիտ օտր. չափաբաժին, վերջնասահման։ լիմոն օտր. կիտրոն։ լինզա օտր. ոսպնապակի։ լյուկ օտր. դիտահոր, դիտապակի։ լոբբի օտր. շահախումբ։ լոբբինգ օտր. շահախմբում։ լոգոտիպ օտր. դրոշմանիշ։ լոկալ օտր. տեղական, սահմանափակ, տեղային, անհատական։ լոկատոր օտր. տեղորոշիչ։ լոկոմոտիվ օտր. քարշակ։ լոմբարդ օտր. գրաւատուն։ խարակտեր օտր. բնաւորութիւն, խառնուածք։ խարտիա օտր. ուխտագիր, հրովարտակ։ խիրուրգ օտր. վիրաբոյժ։ խիրուրգիա օտր. վիրաբուժութիւն։ խոլերա օտր. աղեհոսութիւն։ խրուստալ օտր. բիւրեղապակի։ խունտա օտր. վարչաքաղաքական մարմին, խումբ։ խուրմա օտր. արմաւ։ կազինո օտր. խաղատուն։ կազուս օտր. վայրիվերում, խճճուած գործ, թնջուկ։ կալա օտր. փողաշուշան։ կալամբուր օտր. յանգախաղ, բառախաղ։ կալենդուլա օտր. վաղենակ (ծաղիկ)։ կալկա օտր. իւղաթուղթ։ կամպանիա օտր. արշաւ։ կամֆորա օտր. քափուր։ կապելլա օտր. երգչախումբ։ կապիտալ օտր. դրամագլուխ, հիմնարար։ կապիտալիզմ օտր. դրամատիրական հասարակարգ։ կառնավալ օտր. դիմակահանդէս։ կասետ օտր. ձայներիզ։ կասկադ օտր. սանդղաջրվէժ։ կաստրացիա օտր. ամորձատում, ներքինացում։ կատալոգ օտր. գրացուցակ, համացանկ։ գատալոգ օտր. գրացուցակ, համացանկ։ կատաստրոֆա օտր. աղէտ, ցնցում։ կատարսիս օտր. քաւութիւն, մաքրագործութիւն։ կատեգորիա օտր. կարգախումբ, դասակարգում։ կատեխիզիս օտր. ուսմունք՝ հարցուպատասխանի ձեւով։ կարբյուրատոր օտր. գազարար։ կարիես օտր. ոսկրափուտ։ կարիերա օտր. առաջխաղացում, աշխատանքային վերընթաց։ կարկաս օտր. հիմնակմախք։ կարտոն օտր. ստուարաթուղթ։ կարտուշ օտր. զարդատախտակ։ կաուստիկ օտր. այրիչ, այրեցական։ կաֆել օտր. յախճասալ, յախճաղիւս։ կաֆեշանտան օտր. զուարճատուն։ կենտավրոս օտր. ձիամարդ։ կերամիկա օտր. խեցեգործութիւն։ սերամիկա օտր. խեցեգործութիւն։ կեֆիր օտր. մածուն։ կինո օտր. շարժանկար, շարժապատկեր։ կիպարիս օտր. նոճի։ կլան օտր. տոհմ, ընտանիք, խմբիշխանութիւն։ կլապան օտր. կափոյր, կափարիչ, փական։ կլավիատուրա օտր. ստեղնաշար։ կլասիցիզմ օտր. դասականութիւն։ կլիկ օտր. յանցախումբ, ոհմակ։ կլիպ օտր. տեսահոլովակ։ կլյուչ օտր. դարձակ, պտուտահան։ կլոուն օտր. ծաղրածու։ կնոպկա օտր. կոճգամ։ կոդ օտր. ծածկակարգ։ կոդիֆիկացիա օտր. օրէնքների համակարգում, օրինակարգաւորում։ կոլբա օտր. փորձանօթ, սրուակ։ կոլեգիա օտր. վարչախումբ։ կոլեկտիվ օտր. աշխատակազմ, խմբային, խմբով։ գոլեկտիւ օտր. աշխատակազմ, խմբային, խմբով։ կոլեկցիա օտր. հաւաքածու։ կոլեկցիոներ օտր. հաւաքորդ։ կոլիբրա օտր. տրամաչափ։ կոլիզիա օտր. բախում։ կոլոնկա օտր. սիւնակաթսայ, ամբարասիւն։ կոլորատուրա օտր. գեղգեղաձայն։ կոկարդ օտր. գդականիշ։ կոկետ օտր. սեթեւեթ, պչրուն։ կոհորտա օտր. լեգէոնի 10-րդ մասը՝ լաւագոյնը, սերտախումբ։ կոմբինացիա օտր. միակցութիւն, զուգակցութիւն, համակցութիւն։ կոմեդիա օտր. կատակերգութիւն։ կոմետա օտր. գիսաստղ։ կոմերցիոն օտր. առեւտրային։ կոմիկ օտր. կատակերգակ, կատակերգու, կատակաբան, զուարճաբան։ կոմիսար օտր. յանձնակատար։ կոմյունիկե օտր. յայտարարագիր, հաղորդագրութիւն։ կոմպակտ օտր. խտաշար, սերտ, միաձոյլ։ կոմպանիա օտր. ընկերութիւն; ընկերախումբ, շրջապատ։ կոմպենսացիա օտր. փոխհատուցում։ կոմպետենտ օտր. իրազեկ, քաջատեղեակ, մտահասու, հեղինակաւոր, ծանրակշիռ, լիիրաւ, իրաւասու։ կոմպիլյացիա օտր. բանաքաղութիւն, գրաքաղութիւն։ կոմպլեկտ օտր. լրակազմ, համակազմ։ կոմպլեկցիա օտր. մարմնակազմ, կազմուածք։ կոմպլեմենտար օտր. փոխլրացնող, հաւասարակշռող, համակշռող։ կոմպլեմենտարութիւն օտր. համահաւասարութիւն, փոխլրացում։ կոմպլիմենտ օտր. հաճոյախօսութիւն։ կոմպյուտեր օտր. համակարգիչ։ կոմպոզիտոր օտր. երգահան, երաժշտահան։ կոմպոնենտ օտր. բաղադրիչ, բաղադրամաս։ կոմպրեսոր օտր. ճնշակ։ կոմպրոմիս օտր. փոխզիջում։ կոմունիզմ օտր. համայնավարութիւն։ կոմունիկաբելութիւն օտր. մարդամօտութիւն, արագ շփուելու ունակութիւն։ կոմունիկացիա օտր. հաղորդակցութիւն, հաղորդուղի։ կոմունիկացիոն օտր. հաղորդակից, հաղորդակցային։ կոմունիստ օտր. համայնավար։ կոմֆորտ օտր. բարեյարմարութիւն, յարմարաւէտութիւն։ կոնգլոմերատ օտր. համակուտակ, համախմբեալ։ կոնգրես օտր. համաժողով։ կոնդենսատ օտր. խտուածք։ կոնդիցիա օտր. բաւարար պայման, առաջարկ։ կոնդոմինիում օտր. համատիրութիւն։ կոնկիստադոր օտր. նուաճող։ կոնկրետ օտր. որոշակի, հենց։ կոնկուրենտ օտր. մրցակից։ կոնկուրս օտր. մրցոյթ։ կոնյակ օտր. բարկօղի։ կոնյունկտուրա օտր. իրադրութիւն, կացութիւն, իրավիճակ։ կոնտեքստ օտր. համատեքստ, շրջագիծ, աւարտուն շարադրանք։ կոնսենսուս օտր. համաձայնութիւն, միակարծութիւն։ կոնսերվատիզմ օտր. պահպանողականութիւն։ կոնսերվատիվ օտր. պահպանողական։ կոնսերվատորիա օտր. երաժշտանոց։ կոնսկրիպցիա օտր. ընդհանուր զինուորագրութիւն, զինուորահաւաք։ կոնսոլիդացիա օտր. համախմբում։ կոնսորցիում օտր. բանկային միաւորում։ կոնսպիրատիվ օտր. իշխանութիւնից գաղտնի, ընդյատակեայ, դաւադրաբար։ կոնսպիրացիա օտր. դաւադրութիւն, գաղտնապահութիւն։ կոնստանց օտր. կայուն, հաստատակամ։ կոնստիտուցիա օտր. սահմանադրութիւն։ կոնստրուկտիվ օտր. հիմնարար, հիմնակազմիչ, կառուցողական։ կոնսուլտացիա օտր. խորհրդատւութիւն։ կոնվեյեր օտր. յարահոս, հոսքագիծ։ կոնվենցիա – համաձայնագիր, յուշագիր։ կոնվերգենցիա օտր. զուգամերձութիւն, լեզւում՝ հնչիւնների ձուլուելը։ կոնտակտ օտր. շփում։ կոնտեյներ օտր. բեռնարկղ, բեռնամփոփ։ կոնտիգենտ օտր. թուակազմ, քանակակազմ, զօրակազմ, կազմ։ կոնտինենտ օտր. մայրցամաք։ կոնտինենտալ օտր. ցամաքային, մայրցամաքային։ կոնտրաբանդ օտր. մաքսանենգութիւն։ կոնտրադմիրալ օտր. դերծովակալ, փոխծովակալ։ կոնտրակտ օտր. պայմանագիր, պարտաւորագիր։ կոնտրաստ օտր. հակապատկեր, հակադրութիւն։ կոնտրպրիմեր օտր. ժխտօրինակ։ կոնտուզիա օտր. սալջարդ։ կոնտուր օտր. եզրագիծ, ուրուագիծ։ կոնցենտրատ օտր. խտանիւթ, խտացուկ։ կոնցենտրիկ օտր. համակենտրոն։ կոնցեպցիա օտր. հայեցակարգ, սկզբունք։ կոնցեսիա օտր. թոյլտւութիւն, մենաշնորհ։ կոնուս օտր. կոնաձեւ։ կոնֆեդերացիա օտր. դաշնապետութիւն, համադաշնութիւն։ կոնֆերանս օտր. գիտաժողով, խորհրդաժողով։ կոնֆերանսիե օտր. համերգավար։ կոնֆիգուրացիա օտր. փոխդասաւորութիւն, ուրուագիծ, ընդհանուր տեսք։ կոնֆիդենցիալ օտր. խորհրդապահական, մասնաւոր, գաղտնի։ կոնֆիսկացիա օտր. բռնագրաւում։ կոնֆլիկտ օտր. բախում, հակամարտութիւն։ կոնֆրոնտացիա օտր. առճակատում։ կոնֆուզ օտր. շփոթութիւն։ կոոպտացիա օտր. ինքնահամալրում՝ առանց իրաւունքի։ կոորդինացիա օտր. համակարգում, համադասաւորութիւն։ կոռեկտ օտր. բարեկիրթ, բարեզուսպ, ճշտորոշ։ կոռումպցիա օտր. այլասեռութիւն։ կոսմետիկա օտր. դիմայարդարում, գեղարարութիւն։ կոսմոգոնիա օտր. տիեզերագոյացում, տիեզերածնութիւն։ կոսմոպոլիտ օտր. աշխարհաքաղաքացի։ կոսմոս օտր. տիեզերք։ կորալ օտր. բակ։ կորիդա օտր. ցլամարտ։ կորիֆեյ օտր. պարագլուխ, առաջնորդ, ղեկավար։ կորոնացիա օտր. թագադրում։ կորպորատիվ օտր. մասնաւոր բնոյթի։ կորպուս օտր. մասնաշէնք, զօրամիաւորում։ կորսաժ օտր. իրանակալ։ կորսետ օտր. սեղմիրան։ կոֆե օտր. սուրճ։ կոֆտա օտր. բաճկոնակ։ կվադրիլիոն օտր. քառիլիոն (1+24 հատ 0)։ կվարտետ օտր. քառեակ։ կվինտետ օտր. հնգանուագ, հնգաձայն։ կրաբ օտր. ծովախեցգետին։ կրախ օտր. կործանում։ կրեդիտոր օտր. վարկատու, պարտատէր։ կրեդո օտր. հաւատամք։ կրեմ օտր. քսուկ, շպար։ կրեյսեր օտր. յածանաւ։ կրիզիս օտր. ճգնաժամ։ կրիմինալ օտր. քրէական։ կրիտերիա օտր. գնահատման չափանիշ։ կրոս օտր. վազարշաւ։ կուզեն օտր. զարմիկ։ կուլիս օտր. յետնաբեմ։ կուլմինացիա օտր. բարձրակէտ, գագաթնակէտ։ կուլոն օտր. կախազարդ։ կուլտ օտր. պաշտամունք։ կուլտուրա օտր. մշակոյթ, մշակաբոյս։ կուլտուրական օտր. մշակութային, քաղաքավարի, կիրթ։ կուլուար օտր. կողասրահ։ կուշետկա օտր. օթոց, թախտ։ կուրաժ օտր. համարձակութիւն, անպարկեշտութիւն։ կուրատոր օտր. հոգաբարձու։ կուրյոզ օտր. զուարճանք, զաւեշտ։ կուրս օտր. փոխարժէք, ուղեգիծ։ հալյուցինացիա օտր. զգայապատրանք։ հալոգեն օտր. աղածին։ հանդբոլ օտր. ձեռնագնդակ։ հաշիշ օտր. թմրադեղ։ հարմոնիա օտր. ներդաշնակութիւն։ հեկատոմբ օտր. ահեղ սպանդ (100 եզան մատաղ, յունարէն)։ հեպատիտ օտր. լեարդաբորբ։ հետերա օտր. սիրուհի, տարփուհի։ հերետիկոս օտր. աղանդաւոր։ հերմաֆրոդիտ օտր. երկսեռ, արուէգ, որձեւէգ։ հերմետիկ օտր. համափակ։ հերոիկա օտր. հերոսականութիւն։ հիացինտ օտր. յակինթ (ծաղիկ)։ հիերոգլիֆ օտր. գաղափարագիր, նշանագիր։ հիմն օտր. օրհներգ։ հիպերտոնիա օտր. գերճնշում։ հիպնոս օտր. յունական քնի աստված։ հիպոթեզ օտր. վարկած։ հիպոթետիկ օտր. ենթադրական, վարկածային։ հիպոթերմիա օտր. թերջերմութիւն։ հիստերիա օտր. կատաղութիւն, ցասում։ հնդուիզմ օտր. հնդկական կրօն։ հոլոդոմոր օտր. սովասպանդ, սովասպանութիւն։ հոլոքոստ օտր. ողջակիզում։ հոկեյ օտր. մականախաղ։ հոնորար օտր. աշխատագին, պատուագին, պատուավճար։ հռետոր օտր. ճարտասան, ճառասաց։ հումանիզմ օտր. մարդասիրութիւն։ մազոլ օտր. կոշտուկ։ մաժոր օտր. աւելի մեծ, աւելին։ մաժորիտար օտր. մեծամասնական ընտրակարգով։ մալա օտր. ծեփաթի։ մալարիա օտր. ճահճատենդ։ մակետ օտր. մանրակերտ։ մակրո օտր. մեծ, խոշոր։ մանանա օտր. գազպէն, ընծայ։ մանդատ օտր. յանձնագիր, լիազօրագիր։ մաներա օտր. շարժուձեւ։ մանժետ օտր. թեզանիք, թեւքածալ։ մանիպուլյացիա օտր. աճպարարութիւն, աչքակապութիւն։ մանիֆեստ օտր. հրովարտակ։ մանևր օտր. խուսանաւում։ մաշինա օտր. մեքենայ։ մառազմ օտր. զառամախտ։ մառլյա օտր. շղարշ։ մասա օտր. զանգուած։ մասաժ օտր. մերսում։ մասայական օտր. զանգուածային։ մասմեդիա օտր. զանգուածային լրատուամիջոց։ մաստիտ օտր. ստինքաբորբ։ մատադոր օտր. ցլամարտիկ։ մատերիա օտր. նիւթ։ մատչ օտր. մրցամարտ։ մատրիարխատ օտր. մայրիշխանութիւն։ մատրիցա օտր. ակունք, մայր, աղբիւր, սկիզբ, մայրատառ։ մարադյոր օտր. դիակապտող։ մարգինալ օտր. լուսանցքային, արհամարհուած, սահմանային։ մարիոնետ օտր. խամաճիկ, խաղատիկնիկ։ մարկետինգ օտր. շուկայագիտութիւն։ մարկետոլոգ օտր. շուկայագէտ։ մարմելադ օտր. հրուշակ։ մարշ օտր. քայլերգ։ մարքետ օտր. շուկայ։ մաքսի օտր. երկար։ մաքսիմալ օտր. առաւելագոյն։ մաֆիա օտր. յանցախումբ։ մեդիա օտր. լրատուամիջոց։ մեդիում օտր. ոգեհարցող, ոգեհարցուկ։ մեզալյանս օտր. անհաւասար ամուսնութիւն։ մեզո օտր. միջին։ մեթոդ օտր. եղանակ, կերպ, միջոց, ձեւ, կարգ։ մեթոդիկ օտր. կանոնաւոր։ մեթոդիկա օտր. կարգապահանջութիւն։ մելոդիա օտր. մեղեդի։ մեխանիզմ օտր. լծակ, համակարգ, կառուցակարգ։ մեխանիկ օտր. մեքենագէտ։ մելորացիա օտր. հողաբարելաւում։ մեմորանդում օտր. յուշագիր, յուշաթուղթ։ մեմուար օտր. յուշագրութիւն։ մենեջմենթ օտր. կառավարում։ մենեջեր օտր. վարչարար, կառավարիչ։ մենթալիտետ օտր. մտածելակերպ, հոգեկերտուածք, խառնուածք։ մենյու օտր. ճաշացանկ, կերակրացանկ։ մեսսա օտր. պատարագ։ մետալուրգ օտր. մետաղագործ։ մետամորֆոզ օտր. կերպարանափոխութիւն։ մետաֆիզիկա օտր. բնազանցութիւն (մշուշոտ հասկացութիւն)։ մետաֆոր օտր. փոխաբերութիւն։ մետեո օտր. կապ օդերեւութաբանութեան հետ։ մետեորիտ օտր. ասուպ, երկնաքար։ մետիս օտր. խառնածին։ մետլախ օտր. յախճասալ։ մետրիա օտր. չափում։ մերկանտիլ օտր. շահախնդիր։ միգրանտ օտր. գաղթական, արտագնաց։ միգրացիա օտր. գաղթ, տեղաշարժ, արտագնացութիւն։ միելիտ օտր. ողնուղեղի բորբոքում։ միզանտրոպ օտր. մարդատեաց։ միլիտարիզացիա օտր. ռազմականացում։ միլիտարիզմ օտր. սպառազինում, ռազմամոլութիւն։ միկրո օտր. փոքր, մանր։ միկրոֆոն օտր. խօսափող։ միմիկա օտր. դիմախաղ։ միմոզա օտր. պատկառուկ (ծաղիկ)։ մինի օտր. կարճ։ մինիատյուրա օտր. մանրանկար ։ մինիմալ օտր. նուազագոյն։ մինիստր օտր. նախարար։ մինոր օտր. թախծալի, մեղմ երաժշտութիւն։ մինուս օտր. հանած։ միսիա օտր. առաքելութիւն, ներկայացուցչութիւն։ միսիոներ օտր. քրիստոնեայ քարոզիչ։ միստերիա օտր. աստուածաշնչական դրամա, կրօնական խորհրդաժողով; գաղտնիք։ միստիֆիկացիա օտր. խաբկանք, խաբեութիւն։ միտինգ օտր. ցոյց, հանրահաւաք։ միրաժ օտր. օդատեսիլ, օդապատրանք։ միֆ օտր. առասպել։ միֆոլոգիա օտր. դիցաբանութիւն։ մոբիլ օտր. շարժուն։ մոբիլիզացիա օտր. զօրահաւաք։ մոդա օտր. նորաձեւութիւն։ մոդել օտր. նախօրինակ, ձեւանմուշ, մանրակերտ, նմուշ։ մոդելյոր օտր. ձեւարար։ մոդեմ օտր. մանրակ։ մոդեռն օտր. ժամանակակից, արդիական։ մոդեռնիզմ օտր. նորարարութիւն, նորապաշտութիւն։ մոդիֆիկացիա օտր. ձեւափոխութիւն, կերպարանափոխութիւն։ մոզաիկա օտր. խճանկար, խճանկարչութիւն։ մոլբերտ օտր. նկարակալ։ մոնիտորինգ օտր. դիտարկում։ մոնոգամիա օտր. մենամուսնութիւն։ մոնոլոգ օտր. մենախօսութիւն։ մոնոպոլիա օտր. մենաշնորհ, մենատիրութիւն։ մոնոպոլիզացիա օտր. մենաշնորհում։ մոնոպոլիստ օտր. մենաշնորհեալ, մենատէր։ մոնտաժ օտր. կցորդում, եզրակցում։ մոնստր օտր. ճիւաղ, հրէշ։ մոտիվ օտր. շարժառիթ, դրդապատճառ։ մոտիվացիա օտր. շահագրգռութիւն։ մոտոր օտր. շարժիչ։ մորատորիա օտր. սառեցում, առկախում։ մուլտիպլիկատոր օտր. բազմարկիչ։ մուտացիա օտր. թռիչքաձեւ զարգացում։ մուրաբա օտր. անուշակ։ յազվա օտր. խոց։ յախտա օտր. զբօսանաւ։ յանտար օտր. սաթ։ յառլիկ օտր. պիտակ։ յարմարկա օտր. տօնավաճառ։ յարուս օտր. շարայարկ։ յոդ օտր. մանիշ։ նատուրալ օտր. բնական, անխառն։ նատուրալիզմ օտր. բնապաշտութիւն։ նարգիլե օտր. ջրամորճ։ նարգիլէ օտր. ջրամորճ։ նարկոման օտր. թմրամոլ։ նարկոտիկ օտր. թմրանիւթ, թմրադեղ։ նարցիս օտր. նարկիս։ նացիոնալիզմ օտր. ազգայնականութիւն։ նեգատիվ օտր. բացասական, ժխտական, սեւանկար։ նեգատիւ օտր. բացասական, ժխտական, սեւանկար։ նեզաբուդկա օտր. անմոռուկ։ նևրոզ օտր. նեարդախտ, ջղախտ։ նետտո օտր. զտաքաշ։ ներվ օտր. նեարդ, ջիղ։ նիհիլիզմ օտր. ժխտամոլութիւն, վատատեսութիւն։ նիշա օտր. որմախորշ, խորշ։ նյուանս օտր. նրբերանգ։ նոմենկլատուրա օտր. անուանացանկ, ցանկ։ նոմինալ օտր. անուանական։ նոմինացիա օտր. անուանակարգ։ նոնսեն օտր. անմտութիւն, անհեթեթութիւն։ նովել օտր. նորավէպ։ նովոկային օտր. ցաւամոքիչ դեղ, ցաւազերծիչ։ նոստալգիա օտր. կարօտաբաղձութիւն, կարօտախտ։ նոտա օտր. յայտարարագիր, վերջնագիր։ նոտացիա օտր. յորդոր, յանդիմանութիւն։ նորմ օտր. չափորոշիչ, չափանիշ, ցուցանիշ, սահմանուած կարգ։ նորմալ օտր. բնականոն, կարգին, ճիշտ։ նորմատիվ օտր. չափորոշիչ, չափանիշ, ցուցանիշ, սահմանուած կարգ։ նուդիզմ օտր. մերկ մարմնի պաշտամունք, մերկապաշտութիւն։ նումերացիա օտր. թուարկութիւն։ նուս օտր. միտք, խելք։ շաբլոն օտր. ձեւանմուշ, կաղապար։ շախմատ օտր. ճատրակ։ շակալ օտր. շնագայլ, բորենի։ շամպայն օտր. փրփրագինի։ շամպուն օտր. փրփրօճառ։ շայբա օտր. տափօղակ։ շանսոնիե օտր. երգիչ։ շաֆրան օտր. քրքում (աղիկ)։ շեդևր օտր. գլուխգործոց։ շերիֆ օտր. ոստիկանապետ։ շեֆ օտր. պետ, ղեկավար։ շիզոֆրենիա օտր. խելացնորութիւն։ շիկ օտր. շքեղ, պերճ։ շիրմա օտր. վարագոյր, ծածկոց։ շիֆր օտր. ծածկագիր, գրանիշ, գաղտնագիր։ շլյապա օտր. գլխարկ։ շոկ օտր. ցնցում, ցնցակաթուած։ թերապիա օտր. բուժում։ շովինիզմ օտր. ազգայնամոլութիւն։ շոու օտր. հանդէս, զուարճանք, զուարճահանդէս։ շոումեն օտր. հանդիսավար։ շպիոն օտր. լրտես։ շպրից օտր. ներարկիչ, սրսկիչ։ շպրոտ օտր. մանրաձուկ։ շվեյցար օտր. դռնապան։ շտաբ օտր. կացարան, կենտրոնատեղի, կենտրոնակայան։ շտամպ օտր. դրոշմ, կնիք։ շտանգա օտր. ծանրաձող։ շտեպսել օտր. վարդակ։ շտորմ օտր. փոթորիկ։ շտրաֆ օտր. տուգանք։ շտրիխ օտր. նրբագիծ։ շրիֆտ օտր. տպատառ։ ոդևիլ օտր. զաւեշտախաղ։ չայ օտր. թէյ։ չայկա օտր. ճայ։ չեկ օտր. վճարագիր, անդորրագիր։ չեմոդան օտր. ճամպրուկ։ չուգուն օտր. թուջ։ չումա օտր. ժանտախտ։ պադոշ օտր. ներբան, կօշկատակ։ պաթետիկ օտր. սրտառուչ, ոգեշունչ։ պաթոլոգիա օտր. ախտաբանութիւն։ պաթոս օտր. ոգեշնչում, ներշնչանք։ պալիտրա օտր. ներկապնակ, գունապնակ, համերանգութիւն։ պալմա օտր. արմաւենի։ պակտ օտր. դաշնագիր։ պամֆլետ օտր. պարսաւագիր։ պանթեիզմ օտր. համաստուածութիւն։ պանիկա օտր. խուճապ։ պանորամա օտր. համայնապատկեր, համապատկեր։ պանտոմիմա օտր. մնջախաղ, մնջակատակ։ պասկվիլ օտր. ծանակագիր, անարգագիր։ պաստիլ օտր. պաստեղ։ պատենտ օտր. արտօնագիր։ պատինա օտր. բրոնզափայլ։ պատրիարխ օտր. պատրիարք, նահապետ։ պատրիարխատ օտր. հայրիշխանութիւն։ պարագրաֆ օտր. ենթագլուխ, պարբերութիւն։ պարադիգմա օտր. յարացոյց (խոնարհման համակարգ)։ պարադնոստ օտր. հանդիսամոլութիւն։ պարադոքս օտր. առեղծուած, հանելուկ, յարակարծութիւն։ պարամետր օտր. չափորոշիչ։ պարանոյա օտր. խելացնորութիւն։ պարաշյուտ օտր. անկարգել (անկումն արգելող)։ պարիտետ օտր. իրաւահաւասար, հաւասարաքանակ։ պարկետ օտր. մանրատախտակ, մանրայատակ։ պարոդիա օտր. ծաղրանմանակում։ պարոդիստ օտր. ծաղրանմանակող, ծաղրերգու։ պարցելա օտր. հողակտոր, հողաբաժին։ պացիենտ օտր. յաճախորդ, հիւանդ, այցելու։ պացիֆիստ օտր. հակապատերազմական։ պաուզա օտր. դադար, ընդմիջում։ պեդալ օտր. սեղմակ։ պեդանտ օտր. մանրախնդիր, ճշտակատար, մանրախոյզ։ պեչենի օտր. չորաբլիթ։ պեսիմիզմ օտր. յոռետեսութիւն, վատատեսութիւն։ պետդեպարտամենտ օտր. պետքարտուղարութիւն։ պետիտ օտր. մանրատառ։ պետրուշկա օտր. ազատքեղ։ պերգամենտ օտր. մագաղաթ։ պերիկարդ օտր. սրտապարկ։ պերլամուտր օտր. սադափ։ պերմանենտ օտր. շարունակական, չընդմիջուող։ պերսոնաժ օտր. կերպար։ պերօքսիդ օտր. գերթթւուկ։ պիես օտր. թատերախաղ, թատերակ։ պիժամա օտր. տնազգեստ։ պիկանտ օտր. հետաքրքիր, տարաշխարհիկ։ պիոն օտր. քաջվարդ։ պիջակ օտր. բաճկոն։ պիստոն օտր. հրապատիճ։ պլագիատոր օտր. գրագող։ պլան օտր. ծրագիր։ պլանել օտր. ճախրաթիռ։ պլանկա օտր. նշաձող, նշագիծ։ պլաշչ օտր. թիկնոց, անձրեւանոց։ պլաստմասա օտր. կարծրախէժ։ պլատան օտր. սօսի, չինարի։ պլատֆորմ օտր. յենահարթակ, ծրագրահենք, տախտակամած, պատուանդան։ պլաց օտր. շարահրապարակ։ պլացդարմ օտր. զինհրապարակ, զինադաշտ, յենակէտ։ պլենար օտր. լիագումար։ պլևրա օտր. թոքամիզ։ պլիտա օտր. սալ, սալօջախ։ պլյուս օտր. գումարած։ պլյուրալիզմ օտր. բազմակարծութիւն։ պլոմբ օտր. ատամլիցք։ պյուրե օտր. թանձրապուր։ պոդիում օտր. հարթակ։ պոեզիա օտր. չափածոյ։ պոզա օտր. կեցուածք, դիրք։ պոզիտիվ օտր. դրական, իրական փաստերի վրայ հիմնուած։ պոլիգոն օտր. բազմանկիւնի, զինափորձարան։ պոլիկլինիկա օտր. համաբուժարան։ պոլինոմ օտր. բազմանդամ։ պոլիտիկա օտր. քաղաքականութիւն։ պոլիտրա օտր. գունապնակ։ պոլիֆոնիա օտր. բազմաձայնութիւն։ պոլիֆոնիկ օտր. բազմաձայն։ պոմիդոր օտր. լոլիկ։ պոնչիկ օտր. փքաբլիթ։ պոպիտկա օտր. մրցափորձ։ պոպուլիզմ օտր. ամբոխահաճութիւն, ամբոխավարութիւն։ պոպուլյացիա օտր. վերարտադրութիւն, բազմացում։ պոստուլատ օտր. կանխադրոյթ, ինքնայայտ ճշմարտութիւն (աքսիոմ)։ պոտենցիալ օտր. ներուժ, ներունակութիւն, հնարաւորութիւն։ պորտալ օտր. բեմ, կայքանի (կայքերի խումբ)։ պորտրետ օտր. դիմանկար։ պսիխոզ օտր. հոգեգարութիւն, նեարդախտ։ պրագմատիզմ օտր. իրատեսութիւն։ պրագմատիկ օտր. իրատես, գործնապաշտ։ պրակ օտր. հատոր։ պրակտիկ օտր. գործնական։ պրակտիկա օտր. փորձ, գործելակերպ, փորձառութիւն։ պրեամբուլա օտր. ներածութիւն, նախաբան։ պրեզենտացիա օտր. շնորհանդէս, գինեձոն։ պրեզիդենտ օտր. նախագահ։ պրեզումպցիա օտր. անմեղութեան կանխավարկած։ պրեմիա օտր. պարգեւավճար։ պրեմիեր օտր. վարչապետ, կառավարութեան ղեկավար։ պրեմիերա օտր. առաջնախաղ, առաջնելոյթ։ պրեպարատ օտր. պատրաստուկ, դեղամիջոց։ պրեսա օտր. մամուլ։ պրետենդենտ օտր. յաւակնորդ։ պրետենզիա օտր. բողոք, առարկութիւն։ պրիզմա օտր. հատուածակողմ։ պրինտեր օտր. տպիչ։ պրիստիժ օտր. հեղինակութիւն, վարկ, ազդեցութիւն։ պրյանիկ օտր. քաղցրաբլիթ։ պրոբլեմ օտր. հիմնախնդիր, հիմնահարց։ պրոգուլ օտր. պարապուրդ։ պրոգուլշչիկ օտր. դասալիք, գործալիք։ պրոդյուսեր օտր. մեկենաս։ պրոզա օտր. արձակ։ պրոթեզ օտր. փոխադիր։ պրոժեկտոր օտր. լուսարձակ։ պրոլետար օտր. վարձու բանուոր։ պրոլոգ օտր. բնաբան, յայսմաւուրք։ պրոյեկտ օտր. նախագիծ։ պրոյեկցիա օտր. արտապատկերում, առաջաձգում։ պրոպագանդա օտր. քարոզչութիւն։ պրոպորցիա օտր. համաչափութիւն։ պրոռուսական օտր. ռուսամէտ։ պրոսպեկտ օտր. պողոտայ։ պրոստակ օտր. պարզամիտ։ պրովոկացիա օտր. սադրանք։ պրովոկացիոն օտր. սադրիչ։ պրոտեկցիա օտր. հովանաւորչութիւն։ պրոտո օտր. առաջնային, նախորդ փուլ։ պրոցեդուրա օտր. ընթացակարգ։ պրոցես օտր. գործընթաց։ պրոցեսուալ օտր. ընթացակարգային։ պրոֆան օտր. տգէտ, համբակ։ պրոֆանացիա օտր. անգիտակից սրբապղծութիւն, գռեհկացում, խեղաթիւրում։ պրոֆեսիա օտր. մասնագիտութիւն։ պրոֆեսիոնալ օտր. հմուտ, վարպետ, արհեստավարժ։ պրոֆեսիոնալիզմ օտր. հմտութիւն, վարպետութիւն։ պրոֆեսոր օտր. ուսուցչապետ, րաբունապետ։ պրոֆիլ օտր. կիսադէմ։ պրոֆիլակտիկ օտր. կանխարգելիչ։ պրուժին օտր. զսպանակ։ պուլտ օտր. հեռակարգաւորիչ։ պուլս օտր. զարկերակ, երակազարկ։ պումա օտր. կատուառիւծ։ պունկտուալ օտր. ճշտակատար, ճշտապահ։ պունշ օտր. փունջ, ջերմօղի։ պուրիզմ օտր. մաքրամոլութիւն։ պուրիտանիզմ օտր. մաքրակրօնութիւն։ ռամկա օտր. շրջանակ։ ռամպա օտր. բեմեզր։ ռասիզմ օտր. ցեղախտրութիւն, խտրականութիւն։ ռատիֆիկացիա օտր. վաւերացում։ ռացիոն օտր. սննդաբաժին, կերակրացանկ։ ռացիոնալ օտր. բանական, տրամաբանական, հիմնաւորուած, խելացի, նպատակայարմար։ ռեաբիլիտացիա օտր. արդարացում, իրաւունքների վերականգնում։ ռեալ օտր. իրական, իրատեսօրէն, իրատեսական։ ռեալիստական օտր. իրատեսական, իրապաշտական։ ռեակցիոն օտր. յետադէմ։ ռեգենտ օտր. խնամակալ։ ռեգիոն օտր. տարածաշրջան։ ռեգլամենտ օտր. կանոնակարգ։ ռեգլամենտացիա օտր. կանոնակարգում։ ռեզերվ օտր. պահուստ։ ռեզոլյուցիա օտր. բանաձեւ։ ռեժիմ օտր. աշխատակարգ, կենսակարգ, վարչակարգ, պայմանակարգ, ժամանակացոյց։ ռեժիսոր օտր. բեմադրիչ։ ռեժիսուրա օտր. բեմադրարուեստ։ ռեկլամ օտր. գովազդ։ ռեկորդ օտր. յաղթանիշ, մրցանիշ։ ռեկվիզիտ օտր. բեմիր։ ռեյդ օտր. ստուգայց։ ռեյս օտր. ուղերթ։ ռեյտինգ օտր. վարկանիշ, յարգանիշ։ ռենեսանս օտր. վերածնունդ։ ռենտաբել օտր. շահութաբեր։ ռեչիտատիվ օտր. ասերգ։ ռեպերտուար օտր. խաղացանկ, համերգացանկ, երգացանկ։ ռեպլիկ օտր. ակնարկ։ ռեպրեսիա օտր. հալածանք, ճնշում։ ռեսպուբլիկա օտր. հանրապետութիւն։ ռեստավրացիա օտր. վերականգնում։ ռեսուրս օտր. պաշար, միջոց; ներուժ, հնարաւորութիւն։ ռևանշ օտր. փոխվրէժ։ ռևմատիզմ օտր. յօդատապ։ ռևոլյուցիա օտր. յեղափոխութիւն։ ռևոլյուցիոներ օտր. յեղափոխական։ ռեցենզենտ օտր. գրախօս։ ռեցենզիա օտր. գրախօսութիւն, թատերախօսութիւն։ ռեցեպտ օտր. դեղատոմս։ ռեցիդիվ օտր. կրկնայանցագործութիւն։ ռեցիդիվիստ օտր. կրկնայանցագործ։ ռեքվիեմ օտր. սգերգ։ ռեֆլեքս օտր. բնազդ, բնազդական արձագանք։ ռեֆորմ օտր. բարենորոգում։ ռիթմ օտր. կշռոյթ, չափ։ ռիթմիկ օտր. համաչափ։ ռոման օտր. սիրավէպ։ ռոմանտիկ օտր. երազող։ ռոմաշկա օտր. երիցուկ, լուածաղիկ։ ռոյալ օտր. դաշնամուր։ ռոտացիա օտր. շրջափոխում։ ռուբին օտր. սուտակ։ ռուլետկա օտր. պտտախաղ։ ռուտինա օտր. հնացածութիւն, լճացածութիւն։ սաբոտաժ օտր. վնասարարութիւն, նենգադուլ։ սամբո օտր. ըմբշամարտ։ սամիթ օտր. գագաթաժողով, վեհաժողով։ սայթ օտր. կայք։ սանկցիա օտր. պատժամիջոց։ սավոկ օտր. աղբաթի։ սաունա օտր. շոգեբաղնիք։ սեգմենտար օտր. հատուածական։ սեզոն օտր. տարեշրջան։ սեկտոր օտր. հատուած։ սեմինար օտր. խորհրդաժողով։ սեմինարիա օտր. ճեմարան։ սեմիոտիկա օտր. նշանագիտութիւն։ սենսացիա օտր. ցնցադէպ, ցնցալուր։ սենսացիոն օտր. ցնցող, զգայացունց, շշմեցուցիչ։ սենտիմենտալ օտր. զգացմունքային, երազկոտ։ սեսիա օտր. նստաշրջան, քննաշրջան։ սերենադ օտր. գիշերերգ։ սերիա օտր. մատենաշար։ սերիալ օտր. ֆիլմաշար, հեռուստավէպ։ սերվանտ օտր. սպասքապահարան։ սերվիս օտր. սպասք, ծառայութիւն։ սերտիֆիկատ օտր. հաւաստագիր։ սերտիֆիկացում օտր. հաւաստագրում։ սեցիսիա օտր. պառակտում, անջատում, կազմից դուրս։ սիբելա օտր. գուշակուհի։ սիեստա օտր. հանգիստ շոգ կէսօրին։ սիմբիոզ օտր. համակեցութիւն։ սիմետրիա օտր. զուգաչափութիւն, համաչափութիւն։ սիմետրիկ օտր. զուգաչափ, համաչափ, ներդաշնակ։ սիմպոզիում օտր. համաժողով։ սիմվոլ օտր. նշան, խորհրդանշան, խորհրդանիշ։ սիմվոլիզմ օտր. խորհրդանշանութիւն, խորհրդապաշտութիւն։ սինդիկատ օտր. ձեռնարկամիաւորում։ սինդրոմ օտր. ախտանիշ, ախտանշան։ սինթեզ օտր. համադրութիւն։ սինխրոն օտր. համաժամանակեայ։ սիստեմ օտր. համակարգ։ սիստեմատիկ օտր. համակարգային, պարբերաբար։ սիտուացիա օտր. կացութիւն, իրավիճակ, վիճակ, դրութիւն։ սխեմա օտր. գծապատկեր, ուրուագիծ, ուրուապատկեր։ սխոլաստիկ օտր. վերացական, անհիմն, ժամանակավրէպ, բայց արտասովոր։ սկանդալ օտր. խայտառակութիւն։ սկաներ օտր. ծրիչ, պատկերահան։ սկիպիդար օտր. բեւեկնախէժ։ սկլերոզ օտր. կարծրախտ։ սկումբրիա օտր. թիւնիկ։ սյուժե օտր. դիպաշար, պատում։ սյուիտ օտր. շարերգ։ սոլիդ օտր. պատկառելի, ծանրակշիռ, յուսալի։ սոցիալիզմ օտր. ընկերվարութիւն։ սոցիոլոգ օտր. հասարակագէտ, հանրաբան։ սոցիոլոգիա օտր. հասարակագիտութիւն, հանրագիտութիւն։ սպեկտր օտր. լուսակ, լուսապատկեր։ սպիդոմետր օտր. ուղեչափ։ սպիրիտիզմ օտր. ոգեհարցուկ, ոգեհարցութիւն, ոգեկոչութիւն։ սպորադիկ օտր. պատահական, երբեմնակի։ ստաբիլ օտր. կայուն, հաստատուն։ ստագնացիա օտր. լճացում։ ստադիա օտր. փուլ, շրջան։ ստադիոն օտր. մարզադաշտ։ ստանդարտ օտր. չափօրինակ, հաստատուն, կայուն։ ստատիստ օտր. անխօս դերակատար, սակաւախօս։ ստատուս օտր. կարգավիճակ։ ստարտ օտր. մեկնարկ։ ստերեոտիպ օտր. կարծրանմուշ, մտակաղապար, կարծրատիպ։ ստերիլ օտր. վարակազերծ, մանրէազերծ։ ստերիլիզացիա օտր. վարակազերծում, մանրէազերծում։ ստիլ օտր. ոճ։ ստիլիստ օտր. ոճաբան։ ստիմուլ օտր. խթան, ազդակ։ ստոմատոլոգ օտր. ատամնաբոյժ։ ստոմատոլոգիա օտր. ատամնաբուժութիւն։ ստրատեգիա օտր. ռազմավարութիւն։ ստրուկտուրա օտր. կառուցուածք։ սցենար օտր. բեմագիր։ սուբյեկտ օտր. նիւթ, առարկայ։ սուբյեկտիվ օտր. աչառու, անձնական։ սուբսիդիա օտր. լրայատկացում, նպաստ, դրամական օժանդակութիւն։ սուբստանցիա օտր. հիմնանիւթ (բոլոր նիւթերի անփոփոխ հիմքը), էութիւն։ սուբստանցիոնալ օտր. էական, հիմնական։ սուբրետ օտր. ուրախ։ սուպերմարկետ օտր. հանրախանութ։ սուվերենութիւն օտր. ինքնիշխանութիւն։ սֆերա օտր. ոլորտ։ վազա օտր. ծաղկաման։ վալյուտա օտր. արժոյթ։ վալտորնա օտր. գալարափող։ վակցինա օտր. պատուաստանիւթ։ վակուում օտր. դատարկութիւն։ վամպիր օտր. տզրուկ, արիւնածուծ։ վանտա օտր. կայմապարան։ վարիանտ օտր. տարբերակ։ վաուչեր օտր. պահանջատոմս, վճարատոմս։ վաֆլի օտր. փրփրահացիկ։ վեկտոր օտր. ուղղագիծ։ վետո օտր. արգելք։ վերսիա օտր. մեկնակերպ, դիտանկիւն, տարբերակ։ վիզա օտր. այցագիր։ վիզուալ օտր. աչքով տեսանելի, տեսողական։ վիլլա օտր. պերճատուն։ վիմպել օտր. յուշադրօշ։ վիվա օտր. կեցցէ։ վիտամին օտր. կենսահիւթ, կենսանիւթ։ վիտրաժ օտր. ապակենկար։ վիտրինա օտր. ցուցափեղկ։ վիրտուալ օտր. երեւակայական, անիրական։ վոդևիլ օտր. զաւեշտ, զաւեշտախաղ։ վոկալ օտր. երգեցողութիւն։ տաբել օտր. ցանկ, անուանացանկ։ տաբու օտր. արգելք, արգելանք։ տաբուլա օտր. տախտակ, օրինակ՝ տաբուլա ռազա – մաքուր տախտակ, անգէտ, միաբջիջ։ տակտիկա օտր. մարտավարութիւն։ տամպոն օտր. վիրախծուծ։ տանդեմ օտր. յաջորդական դասաւորութիւն նոյն առանցքի վրայ, համակցութիւն, համակեցութիւն։ տանկեր օտր. հեղուկանաւ, լցանաւ։ տավտոլոգիա օտր. նմանաբանութիւն, կրկնաբանութիւն։ տարիֆ օտր. սակագին, սակացոյց։ տարտյուֆ օտր. կեղծաւոր, կեղծ ջերմեռանդ։ տաքսա օտր. սակագին։ տելեպատիա օտր. հեռազգայութիւն։ տեխնոլոգիա օտր. արուեստագիտութիւն, արուեստ։ տեմբր օտր. ձայներանգ, հնչերանգ։ տեմպ օտր. թափ, արագութիւն։ տեմպերամենտ օտր. բուռն խառնուածք, կրակոտութիւն։ տենդենց օտր. միտում։ տենդենցիոզ օտր. միտումնաւոր, դիտաւորեալ։ տեռոր օտր. ահաբեկչութիւն։ տեռորիստ օտր. ահաբեկիչ։ տերմին օտր. եզրոյթ ։ տերմինոլոգիա օտր. եզրաբանութիւն։ տերիտորիա օտր. տարածք։ տեքստ օտր. շարադրանք, գրութիւն։ տիպ օտր. տեսակ, կարգ։ տիպիկ օտր. բնորոշ։ տյուլպան օտր. կակաչ, վարդակակաչ։ տոլեռանտ օտր. հանդուրժող, համբերատար, այլասեր։ տոմատ օտր. լոլիկի մածուկ։ տոպոգրաֆիա օտր. տեղագրութիւն։ տոտալ օտր. ամբողջական, համապարփակ, ընդհանուր, համընդգրկուն։ տոտալիտար օտր. ամբողջատիրական։ տոտալիտարիզմ օտր. ամբողջատիրութիւն։ տորմուզ օտր. արգելակ։ տորնադո օտր. պտտահողմ, պտտամրրիկ։ տրագեդիա օտր. ողբերգութիւն։ տրագիկոմեդիա օտր. ողբերգակատակերգութիւն։ տրադիցիա օտր. աւանդոյթ, հնադաւանութիւն։ տրամպլին օտր. ցատկահարթակ, ոստնակ, մեկնալաստ։ տրանզիտ օտր. տարանցում։ տրանշեյ օտր. խրամուղի, առուափոս։ տրանս օտր. անդր, վեր։ տրանսատլանտյան օտր. անդրատլանտեան։ տրանսպլանտացիա օտր. փոխպատուաստում։ տրանսֆերտ օտր. փոխանցային։ տրանսֆորմատոր օտր. փոխակերպիչ։ տրանսֆորմացիա օտր. կերպարանափոխութիւն, փոխակերպում։ տրասա օտր. մայրուղի, խճուղի։ տրաֆարետ օտր. կաղապար, զարդակաղապար։ տրեստ օտր. ձեռնարկախումբ։ տրենաժոր օտր. մարզասարք, մարզոց։ տրիադա օտր. երրորդութիւն։ տրիբունալ օտր. դատարան։ տրիո օտր. եռեակ։ տրիոլոգիա օտր. եռագրութիւն։ տրիումֆ օտր. յաղթարշաւ, յաղթահանդէս։ տրուպա օտր. դերասանախումբ, պարախումբ։ տուրնե օտր. շրջայց, համերգաշար։ ցայտնոտ գ. շփոթութիւն, խուճապ։ ցենզ օտր. կրթաչափ, արտօնակարգ։ ցիգան օտր. գնչու։ ցիկլ օտր. ժամանակաշրջան, պարբերաշրջան, շրջափուլ։ ցինիկ օտր. լկտի, շնաբարոյ։ ցիտատ օտր. մէջբերում։ ցիրկ օտր. կրկես։ ցուգցվանգ օտր. պարտութեան քայլ։ ուզուրպատոր օտր. խռովարար։ ունիվերսալ օտր. բազմունակ, համապարփակ, համապիտանի։ ուվերտյուրա օտր. նախերգանք։ ուտիլիտար օտր. գործնական։ ուտիլիտարիզմ օտր. օգտապաշտութիւն։ փոդրաթ օտր. կապալ։ փոդրաթչի օտր. կապալառու։ քիմեռ օտր. եղջերուաքաղ; ցնորք, պատրանք։ քիքբոքսինգ օտր. բռնցքամարտ նաեւ ոտքերով։ քոլեջ օտր. վարժարան։ քսենոֆոբիա օտր. այլատեացութիւն։ քսերոքս օտր. պատճէնահան։ քվոտա օտր. բաժնեմաս, մասնորդ։ քվորում օտր. քուէակազմ։ քրիզանթեմ օտր. աստղածաղիկ։ օբյեկտ օտր. առարկայ, նիւթ։ օբյեկտիվ օտր. անաչառ։ օդա օտր. ներբող, ձօներգ։ օլիգարխիա օտր. սակաւապետութիւն։ օլիգոպոլիա օտր. խմբաշնորհ, խմբատիրութիւն։ օկուպանտ օտր. զաւթիչ։ օկուպացիա օտր. բռնազաւթում, ռազմակալում։ օնկոլոգիա օտր. ուռուցքաբանութիւն։ օպոզիցիա օտր. ընդդիմութիւն։ օպոնենտ օտր. ընդդիմախօս։ օպտիմիզմ օտր. լաւատեսութիւն։ օսետրինա օտր. թառափ։ օվալ օտր. ձուաձեւ, ձուածիր։ օրբիտա օտր. ուղեծիր, ուղեգիծ։ օրգան օտր. երգեհոն։ օրդեր օտր. կարգադրագիր։ օրթոդոքս օտր. ուղղափառ։ օրիգինալ օտր. ինքնատիպ, իւրատիպ։ օրխիդեա օտր. խոլորձ (ծաղիկ)։ օրկեստր օտր. նուագախումբ։ օֆերտա օտր. գործարկ։ օֆիս օտր. գրասենյակ։ օֆիցեր օտր. սպա։ ֆաբրիկա օտր. գործարան։ ֆաբուլա օտր. դիպաշար, պատում (գրական երկի)։ ֆազ օտր. փուլ։ ֆաթ օտր. պճնամոլ։ ֆալանգ օտր. փաղանգ (ընտիր, ընտրեալ իմաստով)։ ֆակել օտր. ջահ։ ֆակտ օտր. փաստ, իրողութիւն, դէպք։ ֆակտոր օտր. գործօն։ ֆակտուրա օտր. վաճառագիր։ ֆայլ օտր. նիշք, նշոց։ ֆանատիզմ օտր. մոլեռանդութիւն։ ֆաներա օտր. նրբատախտակ։ ֆանտազիա օտր. երեւակայութիւն։ ֆանտաստիկ օտր. երեւակայական։ ֆասադ օտր. ճակատ (կառոյցի)։ ֆավորիտ օտր. սիրեցեալ, շնորհառու, սիրուած։ ֆատալիզմ օտր. ճակատագրապաշտութիւն։ ֆարա օտր. ցոլալապտեր։ ֆարս օտր. զաւեշտախաղ։ ֆարֆոր օտր. ճենապակի (չինական ապակի)։ ֆաունա օտր. կենդանական աշխարհ։ ֆեդերացիա օտր. դաշնութիւն, դաշնապետութիւն։ ֆելդշեր օտր. բուժակ։ ֆելիետոն օտր. ծաղրագիր։ ֆեյսբուք օտր. դիմագիրք։ ֆենիքս օտր. փիւնիկ։ ֆենոմենալ օտր. բացառիկ, եզակի, անըստգիւտ։ ֆեոդ օտր. աւատ։ ֆեոդալ օտր. աւատատէր։ ֆեստիվալ օտր. փառատօն։ ֆետիշ օտր. պաշտամունքային իր, կուռք։ ֆետիշացում օտր. աստուածացում։ ֆերմա օտր. ագարակ։ ֆերմեր օտր. ագարակատէր, ագարակապան։ ֆիալկա օտր. մանուշակ։ ֆիասկո օտր. ձախողում, անյաջողութիւն։ ֆիգուրա օտր. կազմուածք, մարմնակազմ։ ֆիզիոլոգիա օտր. բնախօսութիւն։ ֆիզկուլտուրա օտր. մարմնակրթութիւն, մարմնամարզութիւն։ ֆիլե օտր. սուկի։ ֆիլիալ օտր. մասնաճիւղ։ ֆիլոլոգ օտր. բանասէր։ ֆինալ օտր. աւարտակէտ, վերջ, աւարտ։ ֆինիշ օտր. վերջնագիծ։ ֆիսկալ օտր. գանձարանային։ ֆիստաշկա օտր. պիստակ։ ֆիքսել օտր. ամրագրել, ամրակայել, հաստատագրել։ ֆլակոն օտր. սրուակ։ ֆլոտ օտր. նաւատորմ։ ֆլորա օտր. բուսաշխարհ։ ֆլուկտուացիա օտր. տատանում, անկայունութիւն։ ֆոլգա օտր. փայլաթիթեղ։ ֆոլկլոր օտր. բանահիւսութիւն։ ֆոկուս օտր. կիզակէտ։ ֆոյե օտր. ճեմասրահ։ ֆոնդ օտր. հիմնադրամ։ ֆոնոգրամա օտր. ձայնագիր։ ֆոնտան օտր. շատրուան։ ֆոտո օտր. լուսանկար; լուսանկարչատուն։ ֆոտոմետր օտր. լուսաչափ։ ֆորմա օտր. ձեւ։ ֆորմալ օտր. ձեւական։ ֆորմալիզմ օտր. ձեւապաշտութիւն։ ֆորմատ օտր. ձեւաչափ։ ֆորմուլա օտր. բանաձեւ։ ֆորպոստ օտր. յենակէտ։ ֆորսունկա օտր. բոցամուղ, կրակամուղ։ ֆորտեպիանո օտր. դաշնամուր։ ֆորում օտր. համաժողով, ներկայացուցչական ժողով։ ֆրակցիա օտր. խմբակցութիւն։ ֆրեսկ օտր. որմնանկար։ ֆրոնտ օտր. ռազմաճակատ ֆրուկտոզա օտր. մրգաշաքար, պտղաշաքար։ ֆունդամենտ օտր. հիմնաքար, յենարան, հիմք։ ֆունկցիա օտր. կախարկ (մաթ.), գործառոյթ, դեր, դերակատարում։ ֆունկցիոնալ օտր. կախարկային (մաթ.), գործառական, գործառնային (ֆինանս.)։