خارجی روی اوامل داخلی فقط دست بگذارم احساسم اینه که اوامل داخلی که باعث فروپاشی نظام بشار اسد شد سه اوامله که این سه اوامل بسیار هم پرنگ در سوریه است اولین اواملی که بحران رو در سوریه زریب داد بحران های اجتماعی است این که من میبینم بعضی دوستان اوامل اقتصادی رو اوامل اول میدونن خیلی برای من دلچسب نیست چالش اقتصادی تر از این هم داشت اما با وضع اقتصادی خاصی که سوریه داشت با همه فرازونشی و حتی وسط جنگ هم مقاومت صورت گرفت اما به نظرم چالش های اجتماعی برجسته کرد بحران سوریه رو ببینید داخل سوریه اتفاقی که افتاد اتفاق جنگ داخلی بود عملا داخل سوریه گرچه درسته تروریست های مسلح هم نخشافرینی کردن در سوریه و سنگ تمام گذاشتند ولی بدنه اعضای داعش خود مردم سوریه بودن که با این تفکر بیعت کردن درسته رهبرانشون از چچن و داگستان و اینجا ها آمدند و از اویغوروهای چین تا مردمی که از فرانکفورت و شهرهای دیگه کشورهای اروپایی و امریکایی وارده سوریه شده بودند در بین تروریست ها حضور داشتند لیکند خود مردم سوریه هم بعضاً با داعش بیعت کردند این یک معنایی داره یعنی در سوریه جنگ داخلی به وجود آمده وقتی جنگ داخلی ایجاد میشه بلا فاصله بعد از اتمام جنگ شما با کسی که دیروز داشتید میجنگیدید الان میشه همسایتون الان میشه هم محله هم شهری چشتو چشت میشید اگر بخواد اون هسته سخت یه تعبیری عرب ها دارند میگن دولتون صعبه اون هسته یه سختی که وای میستن پای کارتون اگر بخواید اونها رو نگهدارید بلا فاصله بعد بعد از خصوصاً این جریان ها خیلی سریع دست به سر روی این ها کشیده بشه شما داخل سوریه حجم انبوهی از مردم و کشت شده ها رو دارید که این ها برای دفاع از دولت بشارست همه جوره حاضر شدن هزینه بدند و بعد از کشت شدن حتی یک تلفون با بعض از این هایی برقرار نشده یه تماسی بگیرند دستی به سرشون بکشند بلخوره پدر شما در دفاع از حکومت ما کشت شد ما هم بتونیم برای شما یک آورده ای داشته باشیم مردم سوریه چندان از آورده ها منتفع نشدند و این از اشتباهات بزرگ جناب بشار بود که بلخوره بنیاد شهید مانندی رو باید در سوریه راه منداخت که به سرعت با وفاداران به بشار دست بده و بتونه اینها رو سریعا رسیدگی بکنه بهشون بعضی از استانهای سوریه رو دستان رفته بودند بعد که صحبت کردن گفتن اصلا این خانواده فقط یک کشت داشته در دفاع از بشار علیه بشار به چه خاطر کشت شده این اتفاقی که از اتفاقات برجسته در سوریه بود یعنی در گام اول اون حلقه فداقار جریان سوریه بعد از قصه جنگ چندان اوائدی نصیبشون نشد و این به طب سریز میشه توی بقیه قسمت ها بقیه هم میبینن این مطلب رو این که میفرمایید بخران های اجتماعی در سوریه از جمعه اوامل بسیار تأثیر گذار در اتفاقات اخیر میتونه باشه و تحلیل خودتون هم دارید ارای میفرمایید در ایقات دارید اشاره میکنید که ما اگر بخواییم با دقت و با نگاه کارشناسانه مسائل رو واقع بکنیم اگر بخران های اجتماعی رو نادیده بگیریم در کشور سوریه به تحلیل جامعی نصد به اتفاقات اخیر نمیرسیم این رو به این دلیل مطرح کردم که خیلی از تحلیله ها که گاهی ارای میشه حتی کارشناسانه رسمی که در جراید یا در حتی رسانه ملی حضور پیدا میکنن گاهی از یک زاویه و از یک نگاه مسائل رو مورد دقت و تحکید قرار میدن که با توضیحات از اطالی مشخص میشه که باید جامع نگری داشته باشیم از جمعه رو مسائل بخران های اجتماعی باید حتما نگاه دقیقی داشته باشیم که قادتا همین جوریه یعنی توی سوریه مخصوصا بعد از اون بخران هایی که در سال 2011 2012 و 2018 ادامه دار بود با توجه به لایه های اجتماعی فعال شده در سوریه و گسل هایی که بخران زائی کرد در سوریه حتما باید یک کار جامعه شناسانه سنگین در سوریه اتفاق میفتاد که بطبع از خلح های دولت جناب بشاره پیشنهاد میکنم اگر شنواندگان عزیز فرصت کردن نامه ای که رهبر محظم انقلاب بعد از اتمام قائله داعش به حاشقاسم سلیمانی رزوانالله علیه زدن این نامه رو ببیند آقا در این نامه نکاتی رو به حاشقاسم رزوانالله علیه متذکر میشن که این اتفاقات باید در سوریه بیفته و ایران همون زمان هم به سوریه این مسیر رو داد اما نکته اینجاست با همه تأکیدات اتفاقات مطلوب نیفتاد من لازم میدونم اینجا به این نکته متذکر بشم سوریه استان سی و یکم دوم ما نبود که ما هر کار دلمون میخواد توی سوریه انجام بدیم و دم دستمون با شهر مداخله میخوایم بکنیم ما در حد پیشنهاد دهنده بودیم بعضی وقتا مثل همین دفاعالبتنی ماها طول میکشید تا بپذیرند و این تر رو اعمال بکنند از مسائلی که ایران پیشنهاد کرد در سوریه مسئله حل چالشهای اجتماعی بود که یکی از چالشهای اجتماعی مسئله این هسته سخته یکی از چالشهای اجتماعی مسئله ایدئولوژی های حکمرانیه ببینید زمانی که حافظ اصد بر سر کار اومد دو تا ایدئولوژی بسیار در کشورهای خواهر میانه رایج بود در کشورهای منطقه غرب آسیا یکی ناسیونل اسم عربی بود و یکی هم نگاه های حزب بس که این ها به طبعا هم تفاوت هایی هم دارند و یکی از دلائلی که حکومت حافظ اصد ادامه پیدا کرد این بود که با این ایدئولوژی حزب بس کار را به دست گرفت اما وقتی 1991 جماهیر شعروی سقود کرد امدتا اون ایدئولوژی های اقماری کومونیست هم که به طبع یکیش همین نگاه های پان عربیسم و نگاه های بعثی و ناسیونلیستی هست به طبع این ها هم رنگ خودشون را از دست میدن این باعث شد که در سوریه این نگاه به حزب بس مشابه قبل مطلوب نباشه و بشار باید در این یک تعدیلی انجام میداد مستحضرید در این مودل نظام ها سیستم انتخاباتی هم اینجوریه که حزب بس یک نفر را بنوان نماینده خودش واسه ریاست جمهوری اعلام میکرد بعد مردم توی یک رفراندوم مانند اونم نه توی انتخابات به این فرد بله و خیر میگفتن امدتن هم همون یه نفر رای میابرد که بشار اینجوری بود دیگه و این قصده تا سال دو هزار و دوازده دو هزار و سیزده هم ادامه داشت با این که فروباشه شوراوی رقم خورده بود اما اختی سال دو هزار و دوازده دو هزار و سیزده توی سوریه بحران ها بلا گرفت سال دو هزار و چارده قانون اساسی رو یه دستگالی کردن آمدن سال دو هزار و چارده برای انتخابات افراد مختلف رو اجازه سبت نام دادن بیست و چار نفر سبت نام کردن که سه نفر از اینها یعنی بشار اسد و اون ماهر عبدالحفید حجار و حسان عبدالله که این سه نفر احراز سلاحیت شدند در انتخابات ریاست جمهوری از دو هزار و چارده از همین زمان هم مودل انتخابات رفت به زمت انتخابات مردمی یعنی قانون اساسی ناچار به اصلاح شد به این خاطر که گسلهای اجتماعی فعال شده بود و بدن مردمی دیگه این مدل رو نمیپذیرفتند اینها اون عباد اجتماعی بحران سوریه است که باید مورد توجه قرار بگیره خیلی ممنون و متشکرم از حضرت حالی که نگاه جامعی به تحبولات کشور سوریه دارید و نگاه تنکبودی ایگه ایگه این خاطر نمیتونه یک جمع بندی محققانه در این خصوص رای بکنه ما اشاله بعد از این فاصله باز قدمت حضرت حالی خواهیم بود و بحث رو در خصوص چالش های کشور سوریه که منجر به اتفاقات اخیر و سقوط دولت مرکزی شد مورد دقت و بررسی قرار میدیم برنامه راخ برد در پایگاه اطلاع رسانی رادیو معارف قابل دست رسیست نشانی اینترنتی ما www.radio-maarif.com ممنون و سپاس کداریم از همراهی شما با برنامه راه برد مبایسی که از این برنامه میشنوید از زبان استاد ارزومند جنوب های دکتر مهدیه نشگیباف و همینطور قسمتهای مختلفتیگه که در این برنامه براتون در نظر گرفتیم خب جنوب استاد نشگیباف ما محوریه مبایس برنامه مون بر اساس سخنان رحبر معظم انقلاب حضرت آیتالله خمالی مدزل لولانیه که با انتخاب تیع کننده محترم برنامه در فواصل برنامه پخش میشه و ما هم استفاده میکنیم اشاره کردید که رحبر معظم انقلاب نسبت به بحران های اجتماعی کشور سوریه مسئولان این کشور رو مورد خطاب قرار دادن و به بیجه نامهی که به سردار شهید حاج قاسم سلیمانی مرغوم فرمودن اونجا هم این نکات رو در حقیقت متذکر شدن که این بحران های اجتماعی اگر بهش توجه نشه قطعا مشکلاتی برای این کشور پیش میاد که الان ما داریم نتیجه بی توجهی به اون تذکرات رو در اتفاقات اخیر کشور سوریه میبینیم استفاده میکنیم از توضیحات تکمیلی حضرت آلی در خصوص این مباحث خواهش میکنم ما اجمالا اشاره کردیم که یه سلسل اوامل اجتماعی نقش اساسی در رقم خوردن این اتفاقات در سوریه داشت و همین وقای محملی شد برای این که پیشنهادهای وصفه برنگیز دول قربی و شرقی برای بشار اثر بخش باشه شما وقتی شاهد کشور تضعیف شدهی به باسطه جنگ داخلی هستید که سوریه خب عملن ارتشش تضعیف شده زیر ساخت های این کشور از بین رفته و چالش جدیدیده قاعدتن وقتی نتونه درست سر پا بشه پیشنهادهای وصفه انگیز در تصمیم گیری های این کشور اثر گذاره که چه پیشنهاداتی میتواند در این کشور نخشافرین باشه یه نکته مهمی که اینجا فکر میکنم بسیار جایی ها اهمیت داره و جای توجه اینه که چالش های اجتماعی در سوریه تدبیر نشد که اشاره کردیم بهش و با توجه به این که تقریبا یک دهه گذشته سوریه سحنه رقابت های منطقه ای بود از یک طرف خب شما ترکیه رو میبینید از یک طرف قطر رو میبینید از یک طرف عربستان رو میبینید امارات رو میبینید خود رجم سیکیونستی رو میبینید امریکایی ها رو تو اون منطقه میبینید این سرزمینی که تبدیل شده به میدان جنگ کشورها و هر کدوم هم جداغانه سعی میکردن بر شاهراهای استراتیجی که این کشور مسلط بشن از کاریدورهای صادرات انرژیش تا منابع غیر نفتیش خود این باعث میشه داخل سوریه بدنه مردم هم هر کدوم با وسوس های هر کدوم از این دولت های وسوسگر به سمتی میل پیدا بکنند کردها یک سلسل تمایلاتی برایشون ایجاد شده بود مردم سمت جنوب سوریه یک سلسل تمایلاتی رو برایشون به وجود آورده بودن اخیران هلا بعضا کلیپ های پخ شده دروزی ها و این ها پیشنهاداتی داشتن که هر جوری شده با این پیشنهادات ها بتونن ارتباط بگینن و بعضی از این ها متمایل بودن به اسرائیل ملحق بشن این زائقه های مختلف اجتماعی نیازه به درمان داشت اما وقتی شما به چالش های اجتماعی داخل سوریه کم توجهی میکنید قاعدتا بحران سوریه به این راحتی قابل حل شدن نیست. علاوه بر اون زل دوم بحران های سوریه که تقریبا همه به این مطلب از آن داشتن بحران های اقتصادی داخل سوریه است در آمده نفتیش که سمت دیروزور و ادلب و اون سمت ها بود که این نفت را امریکایی ها و ترکیهی ها می بردند. در آمده کشاورزی سوریه بود که نیازه به این مطلب سوریه رنگ آرامش ببینه تا کشاورزی رشت کنه. خب مستحضر اید وقتی قصه داعش شروع شد و سوریه با بحران مواجه شد. بعضی کشفرهای همسایه مثل اردن فشار آوردن که بلا فاصله بعد اتمام جنگ مرزها باز بشه. محصولات کشاورزی سریز بشه توی اردن چون به شکل ویژه نیاز داشته بود. خب سوریه رنگ آرامش این را دید تا بتونه مجدد آورده های کشاورزی خواهش را فعال بکنه و سه ومین منبع در آمدی جدی سوریه هم در حوض اقتصادی مسئله توریس مود. با توجه به هم اماکن زیارتی و هم اماکن تاریخی تفریحی و هم غیر مذهبی ها متمایل به سفر به اونجا بودن از آثار باستانی تاریخی مثل پارل میرا تا حرم زینب و کبراز هامل علیه و خانم از ادراغی و بلخوره. چه های دیگه خودش این آورده توریس رو برای سوریه داشت اما ناامنی باعث شده بود که حرس آورده از بین بره تا قبل از سال دو هزار و دوازده تولید ناخالص داخلی ملی سوریه تقریبا پنجاه ملیاد دولار بود که این میزان تولید ناخالص داخلی ملی با توجه به عرضش دولار تو اون زمان و خب از این ورنم جمعیت سوریه یک اقتصاد تقریبا متوسط برای این کشور برمغان آورده بود و این اقتصاد بعد از سال دو هزار و دوازده و نارامی هایی که پیرامون سنت گردشگریش و سنت منابع انرژیش رقم خود باعث شد که عملن سوریه فلج بشه وقتی این رو با سنگینترین تحریمی که به نام سزار علیه سوریه اعمال کردن جمع می کنیم تولید ناخالص ملی سوریه در سال دو هزار و بیست میرسه به حدود هشت ملیار دولار که خیلی ناچیزه و این یک نارضایتی اقتصادی عمومی رو برای عمده مردم نظامی ها و افرادی که در اون کشور مشغول کاروکاسبی هستن به بار میاره این مسئله اقتصاد باعث شد که بعضی وسبسهای ترکیه وسبسهای کشورهای هاشهی خلیج فارس هم دامن بزنه به بعضی تمایلاتی که در سوریه بود از بعضی سران ارتش که پذیر افتن این تمایلات رو بیاید تا خود بشار هم که به خاطر این که بعضی وامه های بلاعوز بهش تعلق بگیره با بعضی از پیشنهادها همکاری کرد خیلی ممنونم ایک نکته سواته از عزتالی بود یه لایه آشگاری داشت اما یه لایه پنهاری داره که حالا خود عزتالی موقعا مارا توجه خواهید داد که الان میبینیم در تحوالات که پیش اومده سردمداران کشور همسایه ترکیه نسال تحوالات کشور سوریه به گونه ی حرف میزنن که دلسوز مردم این کشور هستن و میخوان به نوعی در مشارکت همه مردم سوریه در سرنوشت سیاسیشون اینها هم شریک باشن و کمک بکنن اما وقتی علال اقتصادی بحران های اخیر رو ملاعظه میکنیم شما تحصیل کردید که این کشور بخشی از نفت این کشور رو داره به سرغت میبره تقریبا همش رو یه سلسل منابع نفتی سمت دیروزور داشت که امریکا میبرد یه سلسل منابع نفتی هم سمت حلب و ادلب و اینها چیزی نمیموند از درامد آورده های منابع انرژیش یعنی کشور همسایه ترکیه هم خودش دلسوزه مردم سوریه معرفی میکنه و هم از اون طرف منبع اصلی اقتصادی این کشور که نفت هست رو به سرغت و غارت میبره حتی وسط جنگ داعش در سوریه نفتی که داعش استخراج میکرد اردوغان میبرد اون زمان پیچید پسر اردوغان جز کارتل های اقتصادی که با داعش همکاری مستقیم داره بله شما در این فضای سیاسی اگر نتونید فضای میدان رو درست ببینید و قبارالودگی باعث تحلیل قلط شما بشه شما محکومه به سقوطید بله خیلی متشکر از توضیحات محققانه حضرت حالی در خصوص بوهران های اجتماعی کشور سوریه که قطعا بوهران اقتصادی هم یکی از اون زمینه هاست که تا حدودی حالا منظر وقت برنامه شما بهش پرداختید ما در این باز هم از صحبت های استاد مشکیباف در باره اوامل تأثیر گذار بر اتفاقات اخیر کشور سوریه استفاده خواهیم کرد روح حضور نظامی ما در سوریه در اراق هم همینجور به معنای این نبود که ما لشکرامون رو برداریم ارتش مصطفاه رو برداریم ببریم اونجا به جای ارتش اون کشور ارتش ما به جنگه نه این که معنی نداره این نه منطقیست نه افکار اموی اون رو قبول میکنن که ارتشی از اینجا باننش بره و به جای ارتش اونا به جنگه نه جنگ به عده ارتش خود اون کشوره کاری که نیروهای ما میتوانستن انجام بدن و انجام دادن کار مستشاری بود مستشاری یعنی چه؟ یعنی تشکیل قرارگاه های مهم مرکزی و اصلی تأین راه بردها و تأین تاکتیک ها و در مواقع ضروری ورود در میدان جنگ اما از همه مهمتر بسیج جوانان خودمون مندقه البته جوانهای ما هم بسیجی های ما هم بیتاب مشتاق و اسرار خیلیشون رفتن موافقتم نمی کردیم بارها از بنده درخواست می کردن سآل می کردن می نوشتن پیغام می دادن التماس می کردن که بذارید ما بریم سوریه در مقابل دشمن بگیستیم خب طبعا مناسب نبود یعنی اون وقت زمان مستحق دیده نمی شد اما می رفتن از راهی مختلف می رفتن که شما می دونید بعضی از داستانهاش معروفه می رفتن و شهیدم بعضشون شهید شدن بعضشون هم به همدلالا سالم برگشتن امده کار عبارت بود از کار مستشاری حضور ما در اون جا حضور مستشاری بود در مواقع کمی به شکل ضروری حضور نیروهای خود ما بود و امده تن نیروهای خود ما هم نیروهای داوطلب و بسیجی و نیروهای اونجا در سوریه شهید سلیمانی یک گروه چند هزار نفری رو از جوانهای خود و اونها آموزش داد مسلح کرد سازماندهی کرد آمادشون کرد استادن بعد البته خوب بعدها متاسفانه بعضی از خود اونها خود مسئولان نظامی اون کشور ایراد درست کردن مشکل درست کردن چیزی که به نفع خودشون بود ازش تکره نظر کردن متاسفانه بررسی راهپورتهاگ سیاسی امام راهل بر رحبر معظم انقلاب بر رحبر معظم انقلاب در حوزه هاگ گوناگون تفعین دیدگاه امام خامنی رحمت الله علی و حضرت آگت الله خامنه ای در مسائل روز جامعه از رادیو معارف خب عزیزان خیلی متشکرم کمچنان برنامه روزه جامعه روزه جامعه روزه جامعه روزه جامعه روزه جامعه روزه جامعه روزه جامعه روزه جامعه روزه جامعه روزه جامعه روزه جامعه روزه جامعه روزه جامعه روزه جامعه روزه جامعه روزه جامعه روزه جامعه روزه جامعه روزه جامعه روزه جامعه روزه جامعه روزه جامعه روزه جامعه روزه جامعه روزه جامعه روزه جامعه روزه جامعه روزه جامعه روزه جامعه روزه جامعه روزه جامعه روزه جامعه روزه جامعه روزه جامعه روزه جامعه روزه جامعه روزه جامعه روزه جامعه روزه جامعه روزه جامعه روزه جامعه روزه جامعه روزه جامعه روزه جامعه روزه جامعه روزه جامعه شاید به این خاطر بود که دیگه در خودش نمیدید لیکن اینجوری نبود که منطقه رو وا بگذاره تو جلسهی که با جناب آیل لاری جانی هم بود بالاخره تو رسانه ها اینجوری پیچیده جناب بشار هم مخالفتی با مقاومت کردن نداشت اما ظاهران حرف ایشون هم این بود که الان ارتش دیگه حاضر رو مقاومت نیست این موافقین من حاضر رو مقاومت نیستن اما اون قدم ها و قطعات پازلی که کار رو به اینجا کشون باید بررسی بشه چه شد که کار به اینجا کشید که انشاءالله توی جلسهی بعد به بعضی از عباده این انشاءالله اشاره خواهیم کرد خیلی ممنون و متشکرم از حضرت حالی مستاد محترم و جتول اسلام و مسلمین جناب آقای دکتر مهدی مشکی باف کارشناس محترم برنامه راه برد ما در این برنامه با توجه به اتفاقات اخیر کشور سوریگه با محوریت سخنان رحبر معظم انقلاب حضرت آیت الله خاملی مدزلالعالی راه بردهای مقاومت رو در شرایط ویژه و خاص مورد دقت و بررسی قرار میدیم و از دوجهات کارشناس محترم برنامه در این خصوص برنامه