حد دقل دو موردش رو تفکیک می کنم برای بهتر مشخص شدن مفاد فرمایش مقام وزم رحبری در شعار سال ما گاهی سرمایه گذاری رو در مفهوم سرمایه گذاری شخصی به کار می بریم که گاهی در اسطلاح حسابداری و یا مالی، آزارهای مالی به این معنا به کار می ره و اون عبارت از این است که کسی موجودی سرمایش رو به کار بگیره در فعالیتی و بگونهی که سود به دست بیاره و افضایش به اسطلاح منابع مالیش افضایش پیدا بکند این رو ما بهش می گیم سرمایه گذاری شخصی یا در مالی هم بهش می گن سرمایه گذاری البته این سرمایه گذاری با سرمایه گذاری در کلان و در حسابهای ملی متفاوت است برای این که این تفاوت رو ببینیم بد نیست که اولا به تعریف سرمایه گذاری در حسابهای ملی اشاره بکنیم در حسابهای ملی سرمایه گذاری عبارت است از تغییر در موجودی سرمایه کشور در یک دوری زمانی معین یک تغییر مصبت اگر در کل موجودی سرمایه کشور اتفاق بیفته در حسابهای ملی میگیم که سرمایه گذاری افضایش یافته الان موجودی سرمایه یه بخشیش تحچیزات است، ماشینالات است، ساختمان است، تأسیسات است، موجودی انبار است اینها مجموعه رو بهش میگن به صلاح موجودی سرمایه اگر این در مثلا دوره زمانی معینه سال 1403 تغییر مصبتی پیدا بکنه میگیم سرمایه گذاری در سطح حسابهای ملی به صورت مصبت اتفاق افتاده حالا سرمایه گذاری شخصی یا اون سرمایه گذاری که در مالی اتفاق میفته لزومن موجب تغییر موجودی کل سرمایه نمیشه در اون دوره زمانی معین چطور؟ مثلا فرض بفرمایی که من برای این که یک سودی به دست بیارم میرم کالایی رو که تولید شده در دوره گذشته مثلا در سال 1402 چون پیشبینه میکنم که افضایش قیمت خواهد داشت این رو میخرم و بعد با یک افضایش قیمتی میفروشم الان من سرمایه گذاری برام انجام شده به لحاظ مالی و به لحاظ شخصی من موجودی سرمایه همو با کار گرفتم و رای سود و افضایش به اصلاع اسمی هم داشته بنابراین به لحاظ شخصی من سرمایه گذاری کردم ولی به لحاظ حسابهای ملی هیچ تغییری در موجودی سرمایه کلان کشور در سال 1403 اتفاق نیفتد چون من فقط یک کالایی رو که در سال قبل تولید شده بود خریدم و به دلیل افضایش قیمت من سود بردم ولیکن در سطح کلان کشور هیچ تغییر موجودی سرمایه اتفاق نیفتد یعنی کالای جدیدی ساخته نشده سیز جدیدی به بازار نیمده بله از اون مسادیق موجودی سرمایه که عرض کردم مثلا ماشینالات، تحچیزات، ساختمانها، تأسیسات موجودی انبار هیچ کدوم از اینا تغییر نکرده اون چیزی که در سابق بود من خریدم فقط برای این که میدونستم قیمتش افضایش بیدن میکند و من سود بردم البته ولی در کلان کشور هیچ سرمایه گذاری اتفاق نیفتده به همین ترتیب است مثلا اگر کسی بره پولش رو تبدیل بکنه به عرض برای این که فکر میکنه قیمتش میره بالا پولش رو تبدیل بکنه به تلا برای این که فکر میکنه قیمتش میره بالا سودم ببره اتا سودم میبره اتا یعنی به لحاظ شخصی اینا سرمایه گذاریست واقعا به طرف سود برده ولی به لحاظ کلان و به لحاظ حسابهای ملی هیچ سرمایه گذاری در کشور اتفاق نیفتاده فقط من به لحاظ شخصی یک کسپ سودی از محل تغییرات قیمت به دست آوردم لذا آیا دکتر همینجا به همین جهتی که مثلا رهبری تو این فرمایششون که اعلام کردن میگن که برید سرمایه گذاری رو زمیناش رو پراهم کنید تا بازارهایی که پولای مردم جزم میشه اونجا نره تلا نره مثلا عرض نره زمین نره که به اینا میگن در واقع اینو سرمایه گذاری های غیر مولد نامولد اینا چیزاییست که اعتمالا هم این جهت هم بوده که یکیون باید به این سمب ببرین همه طوره ایشون فرمودن که در یکی از فرمایشاتشون که بعد از همین شهر سال ایراد فرمودن فرمودن اگر سرمایه در طولید به کار رفت به سمت کارهای مزر مثل خریده تلا یا عرض یا اینها نخواهد رفت حالا این گاهی وقتا مزر رو باقعا هم ترکیشون فرمودن مثل شرایط فعالی کشورمون چون قیمت تلا و قیمت عرض به سرعت در انتظارات تورمی افراد تأثیر میگذاره و اقتصاد رو به سرعت با تورم شتابان مواجه میکنه در این شرایط سرمگذاری در عرض و تلا اصلا مزره اگر شرایط حتی این چنین نباشد یعنی ما شرایط عادی باشه و طرف قیمت تلا رو به عنوان شاخص انتظاراتیش در نظر نگیره قیمت عرض به عنوان شاخصی برای انتظاراتش در نظر گرفته نشود ممکنه مزر نباشه ولی حد دقل مولد نیست یعنی به تولید ما چیزی اضافه نکرده به موجودی سرمایه کشور چیزی نیفزوده است و مقام ازم رهبری در واقع به دلیل ضرورتی که اقتصاد کشور داره به سرمایه گذاری مولد واقعی و به ویژه چون در شرایط تورمی افراد برای این که خودشون رو از ذره روزیانهای کاش عرضش پول مسهم بدارند ممکن است به راه هایی برند که برای کشور مفید نیست و بلکه مذرست مثل همین تلاو و عرض لذا به نظر من بسیار آگاهانه و حوشمندانه امسال این شعار در نظر گرفته شد به عنوان یک اولویت که هم مردم هم مسئولین و سیاستگذاران و قانونگذاران این رو به عنوان یک اولویتی در پیش روی خودشون لحاظ کنند هم مردم اولویتشون این باشه که منابعشون رو در مواردی سرمایه گذاری کنند که واقعا به موجودی سرمایه کشور بی افضاید به تولید کشور بی افضاید و هم سیاستگذاران و برنامه ریزان و قانونگذاران زمینه های تحقق چنین چیزی رو فراهم بکنند چون صرفا با سلا گفتگو و همایش و غیر وزالک که این مسئله تحقق نمیابد بلاخره مردم طرف مزتر میشه میبینه داره سرمایهش از بین میره میخواد بیه جوری این رو نجات بدهد درقل خودشو از ذره روزیان این به سلا سیاستگذاران و قانونگذاران هستن که باید بیان شرایط رو به گونهی محیی کنند که این فرد بدون این که متوسط به خرید تلا یا عرض بشه بتونه عرضش پولش رو حد درقل حفظ کنه و در مرحله بعدی نه تنها عرضش پولش رو حفظ کنه بلکه بتواند سود به دست بیاره اونم سود نه از محل کار غیر مولد بلکه از محل تولیده که بتواند جامعه و کشور رو برخوردار بکنه از فوائد و منافع تولید بسیار متشکر هستم جناب آی دکتر عربی حاجه رزی زهران شما یک نکته تکمیلی دارید بفرمایید من از فرمانش های دکتر عربی خیلی استفاده کردم خواستم یک نکتهی رو اضافه کنم لابلای فرمانش هایشون به خوبی بود اما و اون این که ما همطوری که اشون فرمودن در واقع ما تولیدمون که بس میشه گاهی وقتا به بعضی از فعالیت ها میگیم اینا فعالیت های مولدن مثل یه عزیزی که داره غالیت تولید میکنه یه کشاورد عزیزی که داره گندوم میکاره همه اینا کالای نوع درست میکنن تازه درست میکنن که قبلا تو اقتصاد نبود و به تعبیر تولید خالص یا نخالص ملی را افزایش میده و این میتونه درامد جدید ایجاد کنه رفا ایجاد کنه و در واقعی این تولید تولید واقعیه همطور که شما فرمودین تولید واقعیه اما الان ما در خیلی از ممکنه کانالی جایی مثلا تبلیغاتی مثلا میگه بیا در تلا سرمایه گذاری کن این منظور از این سرمایه گذاری این سرمایه گذاری که الان حضرت علی فرمودید که به عنوان یک کار تولیدی واقعیه خیلی لازم هست نیست این ممکنه برای خودش یک کلو تلا بخره به تعبیر حضرت علی بعدم بفروشه از نظر پولی بیستر سر کمتر بیشتر سود ببره این سودی که داره میبره چیزی به اقتصاد اضافه نکرده فقط جا به جای مالکیت رخ داده تا دیروز این یک کلو تلا دست من بود دیگری پول داشت الان او پولشو به من میده من یک کلو تلا رو به اون میدم این جا به جایی مالکیتیست چند روز بعد اون فرد او یک کلو تلا رو میده به نفر ثبت و دوباره یک پولی میگیرد این پول با ای تلا ممکنه هزار دست بچرخه اما چیزی به اقتصاد اضافه نمی کنه بله اون کسانی که تلا سازن یعنی گوشواره درست میکنن انگوشتر درست میکنن کار سنعتی میکنن اونا اضافه دارن اما این نه بدتر از این جناب نظری زمینه یعنی یک فردی زمین میگیره قدیم گرفته با یه مبلغی بعدن این رو میفروشه با یه مبلغ بیشتر یه نفر عمری کار کرده تبدیلش میکنه به این زمین فعالیت مبلد نیست این زمین ممکنه یک میلیون دست بچرخه از بین نمیره زمین هم مثل تلا عمرش میگن طولانی بیناهیت تو اقتصاد معمولا میگن اینا عمرشون بیناهیته چون از بین نمیرن ولی هیچ تولید اضافه به مجموع تولیدات قبلی کشور نمیشه همچنین کالای دستوه و مشابه این این بس یه زرافتی داره بنابراین وقتی سرمایه گذاری گفته میشه همطور که آی دکتر گفتن منظور این سرمایه گذاری های شخصی که این پر پول بگیره جا به جا کنه و مشابه این اینا رو شامل نمیشه بسیار متشکر هستم جناب آی دکتر رزایی شنواندگان عزیز رادیو معرف با برنامه فقه پویا در خدمت شما شنواندگان فریخته هستیم فرصتی کتا از اتاق فرمان میگیریم و سپس باز خواهیم گشتیم فقه تیوری واقعی اداره انسان از گهواره تا گور هست ولی یه فقیه در همه سوبر ولایت دارد شنواندگان عزیز رادیو معرف با برنامه فقه پویا خدمت شما عزیزان هستیم در خدمت اصاتید محترم جناب حجت الاسلام دکتر عربی و حجت الاسلام دکتر رزایی هستیم و عباد فقهی شعار سال رو مورد بررسی قرار خواهیم داد جناب دکتر عربی یکی از عباد مهم فقهی در خصوص سرمایه گذاره مسئله انواع سرمایه گذارهست و انواع سرمایه گذاره مشروع هست کدام نوع از انواع سرمایه گذاره مشروع هست قبل از این که ما به وسع مشروعیت یا نامشروع بودن موارد سرمایه گذاری بپردازیم بعد نیست که اول تقسیموندی از انواع سرمایه گذاری به لحاظ منابع تأمین مالی سرمایه گذاری اشاره کنیم و بعد در ادامه اون بتوانیم به ملاحظه کنیم در مورد مسائل مشروعیت یا نامشروع بودنش به لحاظ اناوین سانوی یا اناوین اولیی که انشالله بعدن بحث خواهد شد اما به لحاظ منابعی که تأمین سرمایه رو میانجام میده برای سرمایه گذاری ما معمولا اینا رو به دو دست تقسیمش میکنیم گاهی منابعش داخلی هست و گاهی خارجی هست منظور از داخلی در سطح کلان یعنی منابع داخلی کشور منابع ملی در واقع ازش استفاده باشه حالا به صورتهای مختلف میتواند صندوقهای سرمایه گذاری باشه میتونه از منابع تشیز شده در بانکا باشد میتونه بازار سرمایه باشه میتونه اراغ مشارکت باشه و میتواند منابع مالی مستقیم مردم باشد که در پروژه های سرمایه گذاری مورد استفاده قرار بگیرد حالا البته میتواند منابع در طور کلی خصوصی یا دولتی باشه بخشش میتواند این منابع از منابع خصوصی تأمین بشود بخشش از منابع دولتی سرمایه گذاری خارجی هم به همین ترتیب برمیگرده به مواردی که از خارج از کشور خارج از اقتصاد ملی میخواد منابع تأمین بشود برای سرمایه گذاری این البته حالا ما به داخلی برنگردیم این خارجی رو میتوانیم به مستقیم و غیرمستقیم تقسیمش بکنیم مستقیم این از که در واقع توسط منابع خارج از کشور یک پروژه سرمایه گذاری در کشور ایجاد بشود هم از آوردن تحچیزات یا ماشینالات یا احتاس خارخانه و کارگاه تأسیسات و مانند اینها که این سرمایه گذاری مستقیم هست به صورت غیرمستقیم میتواند به این شکل صورت بگیره که یک پروژه سرمایه گذاری در کشور میخواد انجام بشود برایش فرض به فرمایه در بازار سرمایه اوراق ترراحی میشود و بخشی از این اوراق توسط خارجیان خریداری میشود بنابراین اینجا در واقع به صورت غیرمستقیم تأمین مالی سرمایه گذاری از خارجیان صورت گرفته منظورتون از خارجی و داخلی ایرانی و غیر ایرانی منظور برمیگرده به اتباع کشور یعنی منابعی که توسط اتباع کشور تأمین مالی میشود اینا داخلی محسوب میشود و اونایی که از کسانی که طبعه کشورهای دیگر هستن تأمین مالی میشود میگن خارجی حالا اون طبعه کشور خارج ممکنه ایرانی باشد ولی الان طبعه ایران نیست مثلا کشور دیگری تابعه کشور دیگر هست ولی این رو بهش میگیم سرمایه گذاری خارجی بنابراین میار داخلی خارجی بودن اینست که این منابع از اتباع یک کشور ناشی شده هست یا از اتباع کشورهای دیگر شرکت ها چی شرکت ها؟ شرکت ها هم به همیتد اگر شرکت شرکت سب شده در داخل هست شرکت ملی هست بنابراین یعنی مربوط هست به مؤسسانی که طبعه اینجا هستن اتباع کشور محصوب میشوند این میشه سرمایه گذاری داخلی و اگر اون اشخاص حقوقی یعنی اون شرکت ها در واقع تابعه کشورهای دیگر هستن و در کشورهای دیگر در واقع سب شدند و فعالیت میکنند اینا میتواند خارجی محصوب بشوند این تقسیم بندی نسبت به به اصلا انباع سرمایه گذاری که میتونه داخلی یا خارجی یا خصوصی یا دولتی باشه اما من به یک نکتهی مهم میخوام اشاره بکنم که به نوعی وضایف و قلم روه اقداماتی که باید صورت بگیره تا این شعار سال تحقق یا بعد روشند بشه میخوام به اونها اشاراتی داشته باشم ما نمیخواییم در یعنی مقام معظم رحبری هیچ وقت مرادشون از اعلام شعار سال صرفا این که یه گفتمانی ایجاد بشه و دو گفتگوهایی باشد نیست بلکه عملا میخوان این اولویت در اقتصاد دنبال بشه و به نتایجی منجر شود بنابراین یکی از الزامات و مخصوصا ایشون این نکته رو هم من عرض بکنم مخصوصا ایشون هم تصریح فرمودن در فرمایشاتشون و هم از بعضی از موارد کلامشون میشود استنبات کرد که ایشون تأکیدشون بر استفاده از سرمایه های داخلیست یعنی سرمایه های سرگردان داخلی یا سرمایه های موجود در داخل که مردم نمیدانن چجوری استفادش کنن یا راهی برای استفاده مفیدش نمیشناسن یا نمیتوانن و برای حفظ عرضشی پولشون میبرن تو تلایی ارز بنابراین از که ایشون میفرمن که دولت سیاستگزاران قانونگزاران این راه رو باز بکنن که این منابع از اون مجاری خارج بشود و به سمت سرمایه گذاری های مبلد هدایت بشه بنابراین یکی از اقدامات لازم یا وظایف سازمان های در واقع حاکمیتی این است که سازوکار های روشن و مشخصی برای هدایت نقدینگی به تولید ایجاد بکنن اگر مانع قانونی وجود دارد موانع قانونی رفت کنن اگر نیاز به قانونگزاری یا وضع مقررات جدید است اینها انجام بشود که مسیر هدایت نقدینگی و سرمایه های مردم به تولید کاملا باز بشود و سازوکار های این هدایت هم تعریف بشه بنابراین تسهیل و رفع موانع تولید و مانند اینها دقیقا در راستای تحقق این شعار قرار میدهد و یکی از مهمتریناش که خدمت شما میخوام عرض بکنم و نقش بسیار پررنگی هم دولت هم قانونگزاران و هم به بیجه رسانه ها به بیجه صدا و سیما میتوانند در این مسیر ایفا بکنند ارائه اطلاعات و راهنمایی مناسب مناسب مردم به سرمایه گذاری های سوداورد بسیاری از مردم اصلا نمیدانند الان این پولشون رو چه کار کنند چه مواردی برای سرمایه گذاری وجود دارد که هم من سود به دست بیارم هم برای کشور مفید و مناسب و معصر باشد ارائه این اطلاعات و راهنمایی مردم که شما برای این که همچی کاری انجام بدی چه مسیری رو باید تیب بکنی چجوری بری جلو این بسیار کار مهم میست و البته بسیاری از این موارد هم نیاز به سرمایه های هنگفت نداره بعضیاش ممکنه با سرمایه های بسیار اندک هم قابل انجام باشه و من در واقع شهروند میتوانم با سرمایه کم خودم هم قدرت خریدم رو حفظ کنم به علاوه بتوانم سودی هم به دست بیارم من یه مثال بزنم الان مثلا ببینید در جاپون در این قفصه های کتاب مثل قفصه کتاب توی خونه معمولی تو اتاقش زعفران تولید میکنن یعنی این نه سرمایه چندانی میخواد نه زمین کلانی میخواد فقط اینو میخواد که شما راه نماییش کنی که چجوری در یه قفصه شما زعفران تولید بکنی از کجا زعفرانش بگیر مثلا نداره جهاد کشورزی بگه آقا زعفراناش من دارم شما هر کسی میخواد بیاد من زعفرانش بش میدم راه نمایش هم بشمی کنم که آقا اینجوری کشت بکن این خاکشی طور باشه اونشون طور باشه چجوری آبیاریش کن که ای برداشتش کن و مانند اینا خب این برا من هم از سرمایه هم استفاده کردم هم متزرد از کاهش عرضش پول و تورم نشدم و هم یک تولیدی برای کشور ایجاد کردم نرفتم تلا بخرم نرفتم عرض بخرم ولی در این حال هم قدرت خیدم حفظ شده هم سود به دست آوردم و هم به کشور کمک کردم از اینجور مسائلی که به ویژه کوچک هست و افراد در خونه های خودشون می کنند انجام بدهند الان ماشاءالله وجود داره می شود در یک برنامه اصلا به اینها پرداخت که این مسیر کارافرینی های خورد که می تونه در تحقق این شعار بسیار معثر باشد اصلا خودش می تواند بسیار معثر باشد جنب آی دکتر رزایی برداشته بنده از سخنان آی دکتر عربی این هست که سرمایه گذاری نیاز به یک سلسل الزاماتی داره از نظر حضرت حالی این الزامات کدام هستن؟ خیلی ممنون من خیلی استفاده کردم از فرمایش های آی دکتر در واقع تو فرمایش هاشون چند از این ارزامات رو به خصوص اگر می خواهیم این هدف تأمین بشه و واقعا کشور شراعتش بهتر بشه خب همطور که اشور فرمودن هم باید اطلاعات و داده ها به خوبی منتقل بشه آگاهی بدون شک و تردید های دکتر چیلیده حل خیلی از مسائل هست مردم خودشون راه ها را می تونن آرام آرام اگر بدانه پیدا می کنه می دونه بدونه که این کارش اینقدر ریسک داره خودشو آماده می کنیم برای اون ریسک همطور یه نکته فرمودن با اون این که مدیران و مجموعه کسانی که در دستن در کار هستن از قواه مختلف که در کشور وجود دارن همیونو هر کدومشون متناسب با اینگیستری امورات انجام بدن البته همطور که های دکتر شما می دونید قوانینی در مجلس سالهای سال از تصحیف شده هم برای حضور مناسبتر سرمایه های خارجی و هم داخلی یه مسئله آقای دکتر حالا شما اگر سلادون رسید بفرمایید با اون این که کسی که می خواد بیاد وارده سرمایه گذاری بشه سرمایه گذاری کلان معمولن یه می دار زمانبر هست گاهی وقتا من می رم یه معامله انجام می دم یه روز انجام می دم فرداش یه کار دیگه می کنم یه سودی به دستم می آد در واقع با این خریده های امروز و فردا ریسک چند دالی متوجه هم نمی شه چون به سرعت خودمو بازیابی می کنم امروز نگاه می کنم تلا اینجوریه یا عرض این گونه هست یا همطور که پرمودید یا یه کارهای دیگه حتما کارهای زبران تلای سرخ در واقع به تبیری ممکنه تو خرید و فروش این کار رو بکنم امروز می کنم فردا می پروشم ولی اگر سرمایه گذاری بخواد آثار مندگاری داشته باشه همطور که دولت ها معمولا توی اقتصاد ها عمر زیربنایی رو انجام می دن کارهایی که بخش خصوصی انگیزه نداره برای تولید کالهای عمومی در واقع این کار رو انجام می دن کارهای بزرگ یه مدار زمانبر هست چیزی که توی اقتصاد این مسئله زمان رو می تونه معثر کنه خوب یا بد اون امنیت اقتصادیه جامعهی که حالا به این تعبیری کلمه بکار می روند کلمه خیلی ساده هست به ظاهر می گن اقتصاد قابل پیشبینی باشد یا پیشبینی پذیر باشد فردی که داره وارده سرمایه گذاری می شه خب سرمایه رو جمع می کنه با مدیریتی که داره نیروهای رو جمع می کنه با دانشی که داره اطلاعات همه اینا رو دشت دادن اما یه نگرانی داره اطلاعات از نظر فنی برده اما یه نگرانی دارد وضعیت خرید و فروش من بعد چی می شه قوانین کار چی می شه خرید و فروش سادرات و واردات هم چگونه می شه ببینیم الان مثلا تو همین دوران اخیر که دولت امریکا آمده تعریفها رو کلن به هم زده یه نابسامانی عجیبی تو دنیا ایجاد کرده چون به خاطر حالا اون شرایط خاصی که اقتصاد اونا دارن شرایط ایجاد کرده اروپایی ها و چینی ها و غیره که این همه اقتصادی دارن چون قابل پیشبیدی نبود که این کارو میکنه بازارای تلا خود بخود به هم ریخته چرا اونای که میخواستن سرمایه گذاری کنن در کارخانجات محسسات تو بازارای سرمایه کشیده شدن به بازارای در واقع آنی و محدود و زمانه خیلی کم و خیلی چیزا به هم خورده امنیت اقتصادی بسیار بسیار مهمه پیشبینی پذیر شدن اقتصاد بسیار مهمه یک کاری که در واقع آقای دکتر مدیران و حاکمیت به خوبی میتونه برای یکسانی که سرمایه گذاری میکنن این باید یه اتمینان نسبی ناپیدا بکنن که یک اگر من امروز قوانینی که وجود داره میخوام بر اساس این قوانین سرمایه گذاریمو آغاز کنم این قوانین تا یه مدتی از صمات نسبی برخوردار باشه اگر تغییر میکنه به نفع منه سرمایه گذار از این وقت تغییر کنه نه خدا یعنی که از این به زرر من اوی دکتر یعنی اگر ما اصل مشارکت در ریسک رو بپذیریم میخوام میگیم که باید این اصل زریب تأثیرش بسیار مشخص باشه که برای افراد بتونن این انگیزه رو ایجاد بکنن که سرمایهشون رو در تولید به کار بگیرن اگر نکته شما فرمود این نکته این نکته رو ای کم من میگم هر سرمایه گذاری ریسک داره هیچ چیز همه چیز ثابت نیست نرخ ثابت ما نداریم ما ممکنه تو بانک نرخ ثابت داشته باشیم نرخ متغیر تو قوراق مشارکت تو بازار ها اتباقا این خوبی اقتصاده که میتونه با نرخهای متغیر کار رو پیش ببره و اصلا اصولا سرمایه گذار او آدمی که فرهیخته از توانمنده از همین ریسک ها استفاده میکنن ولی ریسک چارچوب داره اگر ریسک ها به گونه باشد که هیچ کاری نتونه بکنه الان شرائط هایی هست برای یعنی میگن اقتصاد اطلاعات یا اقتصاد ناعتمینانی یه شرائطی وجود داره که اون سرمایه گذار اون کسی که میخواد تولید کنه با توجه با ایداده ها ایداده ها و اطلاعاتی که وجود داره ریسکشو تخمین میزنه و بر اساس او اقدام میکنه حتما این نکته ریسک درسته من ای که سرمایه گذار میکنم جرعت به خرج میدم این کار انجام بدم ممکنم زرر کنم ممکنم سود بخشی از پاداشو بخاطر همین است که این خودشو در واقع با آب و دریا داره میزنه با آب و دریا میزنه و ممکنه مشکلات بیش بیاد پس حق داره از سود مناسب برخوردار باشه اگر همه کسانی که سرمایه گذاری میان سرمایه تحبیل میدن یه کسی بایی سرمایه داره کار میکنه شرکت بیمه یه جور سرمایه گذاری میکنه این مجموعه با هم در واقع درست ریسک دارن کم و زیاد دارن بلی باید قابل پیشبینی باشه من تکیم روی این مسئله امنیت اقتصادی این بسیار مهمه رفتار دولت رفتار مجلس رفتار نظام مالیاتی رفتار نظام تعریفی عوارزا نوع ارتباطات حالا من یه مثال میزنم اگر امروز به من مجووز بدن که شما میتونی بری کارخونی مرغزاری بزنی تخمور مرغ تولید کنی سادرات هم میتونی داشته باشی من هم بیرم این کار رو انجام میدم یه مسئله پیش میاد آقا نبات سادرات کنی اران نبات این کار رو بکنی این به هم میزنه ولی این نمیتونه درست تصمیم میگیره بنابراین کم کم کسانی که باید بیان جای این نفرات بعدی دیگه نمیان میرن تو بازاره دیگه من خواستم فقط این روی این امنیت اقتصادی تکیه بیشتری بکنیم که این بسیار مهمه اگر اجازه بدید من یک نکته اضافه بکنم ارز کنم که همطور که آقای دکتور فرمودن مسئله صبات بسیار مهم هست و صبات حالا چه صبات اقتصادی باشه چه صبات سیاستی باشه چه صبات در قانونگزاری باشه و من ندید این به دلیل این هست که صبات باعث پیشبینی پذیر شدن میشه نکته ای که فرمودن یه تفاوتی در اقتصاد بین ریسک و ناعتمینانی قائل میشن ناعتمینانی یعنی انسرتینی و ریسکم که ریسکه خودش کلمه انگلیسیش ریسک هست شرایط ریسک هر به صلاح اقدام اقتصادی همراه با ریسک هست این شکی درش نیست منطقه شرایط ریسک یعنی شرایطی که توضیح احتمال رخدات های پیش رو مشخص هست بنابراین من میتوانم بر اساس احتمالات پیشبینی بکنم که احتمال فلان این اتفاق میفته با این احتمال این اتفاق میفته با این اتفاق میفته بنابراین پیشبینی پذیری هنوز وجود داره هرچند ریسک هم هست اما در شرایط ناعتمینانی اصلا پیشبینی پذیری منتفی میشه چرا؟ به دلیل این که شرایط بگونهی مبهمه که اصلا شناخت توضیح احتمال ناممکن هست ما اصلا نمیدونیم رخدات های آینده با چه توضیح احتمالی خواهد بود و بتونیم تخمین بزنیم احتمال هر رخدات رو اصلا امکان تخمین وجود نداره این میشه شرایط ناعتمینانی که اون موقع دیگه در این شرایط هیچ سرمایه گذاری نمیتواند بارد عمل بشه لذا در این شرایط طرف برای این که منابعش رو هم در واقع بیکار نگذاشته باشه پناه میبره به همون چیزهای غیر مولد مثل خرید طلاب و عرض و چی و چی که از طرف خودش رو در مقابل نوستانات قیمتی مسئول کرده باشه و از اون طرف هم البته سرمایه گذاری مولد انجام نشده بسیار متشکر هستم جناب آی دکتر عربی حضور رزایی ظاهران حضرت حالی یه نکتهی دارید بفهمه دهد یک دقیقه تا پایان برنامه وقت من استفاده کردم از فرماشای دکتر عربی میخواستم بگم که این مباحث سرمایه گذاری تتمیه بحثای فقیه قابل توجهی داره اولا همه این مباحث که بحث شد یه بحثای عقلیه و همطور که میدونیم مباحث عقلی تو اسلام خیلی مورد تحکیده و در فقه حالا به یه تعبیری حضرت حالی جوادی اصلا این باب رو باس کردن که مباحثای عقلی همشون اسلامی هن و فقهی هستن علاوه بر این ما هم در مورد کسانی که میخوان سرمایه گذاری کنن هم در مورد آن چی که میخواست روش سرمایه گذاری بشه که چما پرمودید سرمایه گذاری مشروع یا نم مشروع سرمایه گذاری خارجی