حضرت امام رزا علیه السلامه خیلی متشکرم از همراهیتون با رادی معارف بنده سید سعید حسینی و همکاران بزرگوارم آقایان مهدی کازمی تلیه کننده محسن محابادی صدابردار و روح الله محسنی همهانگی پخش توفیق همراهی با شما رو در این نوبت کاری داشتیم امیدوارم که آسد کار و تلاش و زحمات و همکاران خوب مورد استفادتون قرار گرفته باشه زمن خدافزی دعوت میکنم ابتدا اندیشه ها رو بشنوید و بعد از اون هم پیام ولایت تقدیمتون میشه روزتون خوش اندیشه ها خیر و شرر نسبی خیر مطلقان است که هیچ جنبه منفی در آلم وجود ندارد و شرر مطلق اکسان است یعنی هیچ جنبه مصمت در آلم خلق نشده است خیر و شرر نسبی بین آن دوست از نگاه الهیاتی و فلسفه اسلامی از این اقسام مذکور دو قسم امکان وجود دارند یکی خیر محض و دیگری آن چیزی که خیرش بیشتر است اما آنچه شرر محض یا شررش بیشتر از خیر باشد امکان وجود آن از توی خداوند حکیم آلم و قادر مطلق منتفی است به علاوه این که همین شرور کم و نسبی فوائد زیادی دارند که با دانش افزایی انسان از حکمتها و اسرار جهان بیشتر آگاه میشود از جمعه کمال انسان در بستر تحمل سختی ها و ناگواری ها حاصل میشود و وجود بلاها و مسیبتها ماگه بیداری از غفلتها و عبرت گرفتن از حوادث و امتحان الهی میشود حجتالسلام دکتر علی رزا بحرامی مدیر دفتر همکاره های علمی و امور بین الملل دارالحدیست راجعه به مسئله شر تعدیسه ها و دفاعیه ها یک لیست بلند بالایی رو به خودشون اختصاص دادن خب تعداد نگاشته های در مباحث مرتبط با تعدیسه و دفاعیه هم پرشماره مخصوصا در یه قرن گذشته بسیار بسیار پرشماره چند تا از تعدیسه ها و دفاعیه های مرتبط با شرگزاف رو میخوام خدمت شنواندگان عزیز عرض بکنم خب یکی از تعدیسه ها اینه که وقتی میبینیم که یک واقعه و رخدانی در سطح کلان اتفاق میوفته همونطور که ارز کردم این حوادث خیلی وقتها موزعگیری های متفاوتی رو دنبال داشته توی تاریخمون کم سابقه هم نیست جنگ جهانی اول جنگ جهانی دوم کشتار ارامنه حتی مثلا جنگ هایی که در مناطق مختلف دنیا به مناسبت های متعدد روخ داده بیماری مثل همگیری کرونا و همینطور نسکشی که الان در قزه روخ میده یک تحریک احساساتی رو در میان اقشار مختلف حتی فرهفتگان به دنبال داره خب بعضی ها در تعدیسه های خودشون میگن که این همه روخ داده بد در یک جا یا محصول اینه که پناه بر خدا خداوند به این حوادث اشراف و آگاهی نداره یا دیگه انقدر گزاریه داره یا دیگه انقدر گزاریه داره یا دیگه انقدر گزاریه داره و سرده شده که از حد اراده و کنترول خداوند خارجه حالا همینجا بعضی ها خواستن دفاع بکنن میگن که خب چون بعضی از این حوادث معلول تزاهم های در آلمه که بالاخره یه نیروی دوست داره بر دیگران سیطره پیدا کنه دوست داره کشورگوشایی بکنه بعضی ها میگن که خداوند با توجه به این که بندگانشو دوست داره میشینه کنار قربانیان این حوادث و سوجمندانه براشون گریه میکنه خب اینا معلومه که برامده از اون احساسات و عواطف گاهی و قافل از هر اتفاق و رخدادی که توی آلم میفته ما بایستیم یک نظام و یک اسلوبی رو برای تفسیر و توجیه همه این اجزا در کنار هم داشته باشیم تعدیس پردازان معمولا به این سمت رفتن که یا خداوند نمیداند، نمیخواهد، نمیتواند یا این که میخواهد اتفاقзاس امروز چی این کارار با نظام crossing power که یا که ما رفتن به این سمت است، آرائش، به داماغche hym هم در متفق سمات کل air 밑ل مپاس خبر شما مي بنانید ولی این ظهقي قذار ساخن بش bubbles ما لنمونم ایمو ارادش این امور خارجه و نه این که خداوند منفعل میشه که بنشین کنار قربانی گریه کنه و از این مسائلی که گاهی در عدبیات معاصر میبینیم بلکه اناثر دیگه اینجا حاکمه یعنی چه تعدیس پردازان و چه دفاعی پردازان به این نکته توجه نکردن که اینها در فضای ابتلا دارم تعابیر قرآنی رو استفاده میکنم در فضای ابتلا بایستی تفسیر و توجیح شود در فضای اراده و اختیار انسان توجیح شود در فضای تعالی و تکامل انسان توجیح شود بجود زلزله، سیل و بیماری های فراگیر که به مرگ جمعی منجر میشوند قابل انکار نیستند ظلم ستمگران، رضایل اخلاقی و نفسانی انسانها بردداری، استکبار و کشتار مردم مزنوم و ستمدیده قزه و لبنان و یمن هر انسان نیک سیرت و با انصافی را به این پرسش وامی دارد که خدای قادر مطلق و خیرمست خدایی که هر گونه نقص و زفت در اون محال است آیا به وجود شر در جهان رضایت میدهد؟ آیا چنین خدایی نمیتواند از بروز این همه شر جلو گیری کند؟ حجت الاسلام بحرامی دین پجوه با تبیین تفاوت اراده و رضایت الهی به این شبه پاسخ میدهد اگر خداوند میخواست مقابل اون انسان شرور بیزده ما خیلی موقع خودمونم این رو شاید توی زندگی های عادیمون باش مواجه هستیم میگم خدایی ها ما خرابش کردیم؟ اون تو درستش بکن این درسته من اون نتیجه برامون مطلوبه اما اراده و اختیار انسان چه؟ بله خداوند ارادش قالب و قاهره اما بر اساس حکمت خداوند یک امری که در این آلم اتفاق میفته ممکنه مورد محبت و رضایتش نباشه اما اینگونه نیست که حادثهی در این آلم روخ بده و از علم خداوند مستثنا باشه یعنی به اندازه یک مسقال حبه امری در این آلم از علم خداوند استثنانه میشه اراده خداوند هم اراده عامه هر چه که در این آلم اتفاق میفته طبق اون حدیث شریف کتاب کافی هر امری لا شیعون فلعرز و لا فسما الا به سبعه یکی از اون امور سبعه علم پروردگاره یکی از اون امور حفتگانه اراده خداونده قضا قدر امزا الهیه اما آیا خداوند به همه اینها محبت هم داره؟ بذارید من یک مثال روائی بزنم تا تفاوت این دو مقام روشن بشه این البته از بیان روایاتمونه روایات ما خیلی زیبا این دو مقام رو از هم تفکیل کرده یکی تو داستان حضرت آدم یکی تو داستان حضرت ابراهیم خب میفرماد که تو داستان حضرت ابراهیم آیا خداوند محبت داشت به زبه فرزند؟ یا محبت نداشت؟ پاسخمون چیه؟ داشت چون عمر کرد اما اراده داشت یا اراده نداشت؟ نه اراده نکرد چون اتفاق نیفتاد پس هرچه رخ میده به اراده خداونده اما ممکنه به محبت خداوند باشد؟ ممکنه نباشد اون طرفش رو مثال بزنیم تو داستان حضرت آدم خداوند به خوردن اون میوه محبت داشت یا نداشت؟ نداشت چون نهی فرمود اراده داشت یا نداشت؟ اراده داشت چون رخ داد پس ببینید اتفاقا این انسان عرصه تکلیف انسان همینهیمی داشت این جهاز که مشخص میشه اگر انسانی به خودش جرعت داد بره یه تعداد زیادی رو قتل آم کنه خب اینجا اراده خداوند هست اما محبت خداوندم هست؟ نه این که خداوند حریم مؤمن رو از حریم کعبه بیشتر کرده از اون طرف گفته کسی که یک انسان رو احیا کنه مثل اینه که همه انسانها رو احیا کرده خداوند رو احیا کنه خداوند حب و بغزش رو توی دستوراتش توی قرآن توی کتاب های آسمانی دیگه به ما گفته اما اراده چی؟ هران چی که در این آلم روخ میده به اراده پروردگاره پس اگر جنایتکاری میره و یه ادهی رو میکشه این مورد محبت خداوند نیست قطعا چون خداوند نه کرده رضایت خداوند نیست خداوند گفته نهیش رو گفته اما مورد محبت خداوند نیست اما مورد اراده خداوند هست خیلی ها تلاش میکنند این نست کشی ها و این حوادث رو به نوعی به خداوند منتصب کنند در حالی که همه این ها نوعی به خداوند منتصب کنند در حالی که همه این ها نیست در حالی که همه این ها نیست در حالی که همه این ها نیست در حالی که همه این ها نیست شیرخارش رو در آگوش میگیره میگه من این رو فدا کردم در راه خدا و اگر باز هم فرزندی داشته باشم فدا میکنم داره نقش یک انصر رو نشون میده و اون هم ایمانه اون زاویه نگاه و نوع تفسیر ماست که شر رو و فضای شر رو ترسیم میکنه که آیا واقعا این شر هست یا نه ما البته تو الگوهای دینی خودمون دیده بودیم دیده بودیم قبلن ولی شاید برامون مشهود نبود یه خبری شنیده بودیم این که سید و شهدان سلام الله علی خون گلوی شیرخارشون رو احدای به آسمان میکنند و میفرماین خیلی سخته داغ فرزنده داغ عزیزانه اما برای من هون میشه الان ما هون رو گاهی آسانی ترجمه میکنیم نه هموار میشه قابل پذیرش میشه قابل فهم میشه وقتی میبینم که همه این حوادث در منظر و مرآی الهیست از این جهت فکر میکنم که قضه اومد و اون تصویری که ما گزارشش رو شنیده بودیم برامون مجسم ساخت که انسان در اوج همه مسیبت ها اگر تکیه به قضیه قوه ایمان کنه میتونه شر رو برای خودش یک مسئله الهیاتی و یک پایگاه تقوییت ایمان بدانه نه بمانند اون چی که در قرب رواج پیدا کرده که پایگاه الهاد بشه از نظر متکلمان و فلاسفه اسلامی قضاوت بی ملاحظه در باری خیر و شر هرچیزی حکمی اجولانه است که یا ناشی از ناگاهی یا تپنهان امور است یا ناشی از جزئینگری و بیتوجهی به عباد دیگر یک واقعه همانند کودکی که به دلیل تلخی دارو از آن متنفر است اما در واقع آن داروی تلخ چیزی جز سلامتی و بهبود برای کودک به همراه ندارد قرآن کریم نیز برخورد بی تعمل انسان در مورد ناملایمات را مبتنی بر همین بی اطلاعی و اجله انسانی ارزیابی می کند در آیه 216 سوره بغره می فرماید چه بسا چیزی را خوش نداشته باشید حالان که خیر شما دران است یا چیزی را دوست داشته باشید حالان که شر شما دران است و خدا می داند و شما نمی دانید آقای دکتر بحرامی اصلا انسان پا به ارسه وجود گذاشته که ظرفیت های وجودی خودش رو نشان بده این انسان می توانه به نقطهی برسه که قابق و سینه او ادنا باشه می توانه به نقطهی برسه که کل انعام بلهم ازل باشه ارسه دنیا ارسه تکلیفه و انسان ها توی این ارسه وجود خودشون رو ابراز می کند این که می گیم خداوند اراده کرده جهتش اینه که اراده انسان در طول اراده پروردگاره یک روایت شریفی داریم در کتاب کافی که خطاب الهیست به جناب داود خداوند تبارک و تعالی خطاب می فهمند که یا داود توریدو و اوریدو ولا یکون الا ما اوریدو هر اتفاقی که می افته توی بنده ارادش کردی نمی تونی از خودت سلب مسئولیت بکنی وجدان ما هم همین رو گواهی می ده می گم من بودم که این کار رو کردم من بودم که این اتفاق افتاد بله خداوند هم اراده می کنه اما این اراده به معنای این نیست که خداوند اون کار رو محبوب شه مطلوب شه ما گاهی زاویه تفسیر اون از اون طرفه از این طرف چرا نگیم آی بندگان خدا شما اگر می خواید اراده خودتون رو همسویه با اراده خداوند بکنید همسویه با محبت خداوند بکنید این راهشه این مسیرشه اصلا فلسفه ارسال رسول اینه که بیان و ارائه تریخ کنند به بندگان این که یک زمانی امسان ها می رسند به خداوند به این نقطه که قتل آم کنند یه اده رو انسانی به خودش جرعت می ده جانی که خداوند بخشیده به یک انسان از او سلب کنه و مرتکب قتل بشه این داره اون مسیر خودش رو نشون می ده البته ما یه قطعه دیگه هم داره این پازلمون که خداوند با او جنایتکار چه می کنه که این نکته هست با اون قربانی چگونه تعامل می کنه این یه نکته هست با تاریخ و تمدن بشر چه تعاملی می کنه اون یه نکته یه ثومیه من جرعت قربانیش رو بگم چون تو زهن قوی تره توی جهت قربانی روز قیامت خداوند به این قربانی انقدر عجر و ثواب می ده که حتی اگر این قربانی در یک زلزله از دنیا رفته باشه که گمان ما اینه که خدا خودش مستقیم بوده دیگه هیچ بنده ای هم دقانت نداشته این بنده روز قیامت انقدر از طرف خدا به تعبیر روایات ما کرامت می بینه یعنی انقدر خداوند به این عرضش میده جایگاه میده که می گه خدا یا تو بیشتر از اون که من از این قربانی رو بشه من انتظار داشتم به من دادی تو اتفاقا با اون حادثه ای که برا من پیش آوردی به من محبت کردی این یک بخشش یک بخشش هم طرف اون جنایتکاره که خداوند با اون جانی چه می کنه خب هم در دنیا هم در آخرت تعبیر قرآن اینه که خداوند اون جنایتکار رو خار می کنه تاریخ رو ببینیم خداوند فرعون رو چگونه از روی زمین برداشت نمرود رو چگونه از روی زمین برداشت این ها عبرت تاریخ شدند دیگه بازی ها که اصلا مبهم هیتلر چگونه از دنیا رفت صدام تو چه شرایطی دست گیر شد این ها حتی دنیایش ها آخرتیش که وعده خلوده در عذابه در جان خودش اما این دنیا سحنه ابرتها هم هست که این ابرتها رو ببینیم و بدانیم که اون چه که در عالم روح می ده و اون چه که تاریخ رقم می خوره به نفع مظلومان وعده الهی اینه که مستز افراد خداوند رو رفت و بدان پدرم که اشتراک بدور شده و دنیا صدای ، قسمت لرخ می دهرهای شما مالکان عرض بشن صاحبان و والیان عرض بشن و مستکبران زلیل و خار بشن و این اتفاق به وعده الهی انشاءالله در مورد سهیونیست ها و اونهایی که این ظلم ها رو روامی دارن هم خواهد افتاد و نسل های موجود هم این حوادث رو خواهند دید انشاءالله شنوندگان عزیز از همراهیتان با رادیو معارف و برنامه اندیشه ها سپاس گذاریم برنامه امروز را به موضوع تبیین و توجیه الهیاتی شر گذاف اختصاص دادیم اگر موفق به شنیدن برنامه های گذشته اندیشه ها نشده اید میتوانید انها را از ویبگاه رادیو معارف یا نرمفصار ایران صدا دریافت کنید و اگر پیشنهاد یا انتقادی درباری این برنامه دارید از طریق دو خط ارتباطی 321-551-52 و پیش شماره شهر مقدس قوم 025 تماس بگیرید یا به سامانه 3553 پیامک ارسال فرمایید تا برنامه آینده شما را به خداونده یک تا میسپاریم خدای مهربان یار و نگهدارتان موسیقی خدای مهربان خدای مهربان خدای مهربان خدای مهربان خدای مهربان خدای مهربان خدای مهربان خدای مهربان خدای مهربان خدای مهربان خدای مهربان خدای مهربان