Published under a Creative Commons Attribution 4.0 International
Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0 guidelines for a critical edition.
Peer Reviewed
Created file for the first time.
Veteris ac novae legis
etc
in quo
cipit
tractanda 2a incipit in principio 2ae distinctionis
principales nam in prima materias librorum per quasdam distinctiones abinvicem distinguit et separat
in 2a movet quasdam quaestiones et eas pertractat in 3a ponit quasdam resumptiones
et circa dicta epilogat
cum autem homines
3a ibi ergo omnium quae dicta sunt
visive
2o diffinitive 2a ibi frui
etc
fruatur homine 3a utrum homo licite fruatur virtute 2a ibi ibi sed cum deus
3a
ibi hic considerandum est
quaestionem 2o solvit seu ponit quaestionis solutionem partes patebunt
epilogativa dividitur in tres
et ad dicenda se continuat 2a ibi de quibus omnibus etc et haec sit divisio in generali
Utrum aliquod suppositum procreatae entitatis sit fruibile obiectum ordinatae
voluntatis
sola trinitas beata sit ordinatae fruitionis obiectum
quod non quia non solum
voluntas est dilectionis subiectum ergo antecedens probatur quia dilectio est cognitio sed cuiuslibet cognitionis creatae
intellectus est subiectum ergo
quam dicere assensum esse apprehensionem
patet quia si sint duo actus deus posset unum sine alio conservare
nitas
est ordinatae fruitionis obiectum ergo probatur antecedens tum quia quaelibet creatura est infinite
diligibilis ergo et ordinate fruibilis patet consequentia quia si non est fruibilis ergo est tam diligibilis
quod non plus diligibilis primum antecedens probatur per
Item ipsum probat
frui ergo antecedens patet per
dicitur quod in tali casu credens dyabolum esse christum licite posset adorare eum
nec talis error esset periculosus
gans
res autem quae nos beatos faciunt
et quibus fruendum est sunt pater et filius et spiritus sanctus
dilectio
cum voluntatis libertate sufficit dilectionem causare
tio
posset poni seu elici naturaliter a voluntate seclusa omni cognitione consequens est falsum
quia tunc voluntas posset diligere in infinitum contra
consequentia quia positis omnibus causis ad productionem
quisitis
omni alio secluso talis effectus posset naturaliter poni in esse
obiecti sub ratione boni
voluntas posset tale obiectum velle vel diligere consequentia nota sed consequens est contra
primo
est essentialiter cognitio vel formaliter apprehensio patet quia causa et effectus distinguuntur essentialiter
et antecedens patet per conclusionem quia dilectio causaliter
formalis materialis nec finalis ergo efficientis
sit in voluntate
naturaliter et de communi lege patet per conclusionem quia effectus praesupponit suam causam
corollarium si deus potest vicem cuiuslibet causae 2ae supplere ipse potest in voluntate dilectionem
causare
illimitatae tam est impossibile
patet prima quia sola natura increata est et esse potest bonitatis illimitatae intrinsece ergo
patet antecedens per genesesolus deus est summe bonus
cui nihil boni simpliciter de esse potest
dens
dens
ergo nullum est infinite diligibile ex ratione sua intrinseca patet consequentia quia non est intrinsece
maioris diligibilitatis quam eius bonitas intrinseca
gens
rem incomplexe ordinate debet latitudinem suae dilectionis extendere ultra
valorem intrinsecum rei amatae patet per
quanto res est minus bona quam deus tanto minus est diligi debet et concludit
in fine quod quaelibet res quae non est deus debet infinite minus diligi quam deus
corollarium nullus diligens deum minus quam creaturam entitate fruitur ipso seu di
ligit
ordinate patet quia aequalis perversitas est frui utendis et uti fruendis
iuste creaturae frui patet quia nulli creaturae correspondet tanta bonitas quanta
bonitas est dei ergo nec tanta diligibilitas
quod super omnia debet amari patet ex virtute de vocabuli nam deus est id quod
secundum regulam
melius cogitari non potest
tanta est eius diligibilitas per dicta igitur
ta
est ordinatae fruitionis ratio obiectiva sic eadem sub unica ratione est
creatae
christianaad te domine nos fecisti et in
quietum
est cor nostrum donec requiescat in te
sibi sufficit ad esse nec ad bene esse ergo nec sufficit alteri et sic in creatura
non potest esse quietatio ultimata et finalis
moveret intellectum sub ratione veri et voluntatem sub ratione boni sed hoc non impedit
quia omnino est eadem ratio bonitatis et veritatis immensae sed trinitas immensa non
movet partes
immensae igitur unica ratione
ratione movet et ostendit se beatifice creaturae
memoriam sine intellectiva beatifice elevari prima patet per conclusionem
unica motio
et intellectiva
nolo asserere quin homo posset deum intelligere clare et non diligere quia for
te
stat quod videat clare et non diligat sed non beatifice
quam repugnat creatam
tam repugnat ei frui essentia et non qualibet perfectione sua intrinseca probatur quia omnis
perfectio divina est formaliter et realiter persona et essentia et econverso
beata trinitas intensius et remissius ad sui fruitivam perceptionem immutat
vitaliter sic quodlibet obiectum vitaliter perceptivum ad sui perceptionem concurrit
causaliter prima pars probatur quia libere movet potentiam creatam et totam sui perceptionem
libere efficit cum sit agere ad extra
et univoca genus speciei non possit excedere tamen partialis et aequivoca
ultra perfectionem naturae propriae potest efficere prima patet in multis locis philosophiae 2a patet
per dicta quia res materialis seu obiectum causaliter concurrit ad cognitionem quae est immaterialis
ex dictis sequitur pars affirmativa
quia
in mente cognitio remanente dilectione respectu obiecti dilecti quaeritur autem per talem
dilectionem obiectum cognosceretur aut non si sic habetur propositum si non sequitur quod
incognitum diligit contra
quaestionis
est unitas actuum sed in operatione intellectus et voluntatis saltem in fruitione
patriae est unitas obiecti moventis sub unica ratione ergo ibi est unitas
actuum et per consequens cognitio et dilectio sive diligere et cognoscere erit idem
actus non plurificatus minor patet per 2am partem 3ae conclusionis maior patet per
2o
potest infinite plus diligi quam nunc diligitur igitur
multitudo creata sunt bonitas infinite diligibilis et diligibilis in
finite
et non sunt deus sed aliud a deo ergo aliud a deo est fruendum ordinate
infinite antecedens patet quia deus diligit tantum et taliter qualiter ipse est cum
suum diligere et sua dilectio et suus modus diligendi sint idem cum ipso
realiter qui est infinitus et infinite
potest frui in proximum quam in deum ergo licite plus diligere consequentia patet cum sit in aliud frui
sit diligere antecedens patet quia quis licite potest plus et
tem
amici quam mortem christi et plus temporalia dampnata quam peccata commissa
est finita et limitata ergo
quietare antecedens probatur quia nulla creatura est maior perceptibilitas seu capacitas quam en
titas
finita potest influxum eius obiectivum in perceptione creaturae
dato potest dari aliud finitum aequale vel melius in perfectione
obiectum intellectus et voluntatis non
intellectus est intelligible ut intelligibile obiectum vero voluntatis volibile ut sic sed illa
differunt ratione quod probatur primo quia aliquis potest hodie esse volens et intelligens unum
et cras intelligere idem sed non velle
vult diligere et heri ipsum intellexit et dilexit sed illa diversitas
non est in deo ergo in rationibus obiectalibus
tamen non vult ipsum ergo
sit elicitiva fruitionis consequens est falsum quia fruitio est actus solius voluntatis cum
sit dilectio seu diligere aliquam rem propter se ipsam consequentia patet quia si una non elicit
ergo una movetur ad eliciendum et alia non ergo non unica ratione movet quamlibet illarum
quod est oppositum illius partis
maneret
dilectio sine notitia quod tunc vel deus
ut dicebatur in uno corollario
ceptio
non tamen potest esse nostra cognitio intellectiva seu iudicativa vel indicativa et
per hoc potest solvi prima ratio in oppositum quaestionis negando antecedens et ad eius primam probationem dicitur quod
non est inconveniens ponere assensum esse apprehensionem quia ad intellectum pertinet
assentire et apprehendere sed dicere dilectionem esse cognitionem saltim indicativam
est inconveniens
ideo negatur consequentia sicut dicit
distinctione prima articulo 2o quaestione 2a
minorem quia tenet quod in fruitione patriae anima non se habet active sed pure passive
eliciendum actum tamen haec motio non est formalis et obiectiva sed solum est ad
percipiendum modo hic loquor de motione formali perceptiva et obiectali et non
de alia
potest suum proprium obiectum reperire quia eius motio obiectalis est libere praesentativam
quod non est in aliis obiectis quae naturaliter se obiciunt et movent
diceret
plus potest in infinitum diligi sed non ab una voluntate vide ibi
hanc consequentiam haec creatura est infinite diligibilis ergo est fruibilis nisi addatur
ex valore intrinseco rei
deo deum non includens vel cuius deus non est pars est diligibile infinite modo
illa multitudo includit deum per positum
est diligibilis pluribus dilectionibus quam deus sed non plus intensive seu plura
bona debet homo velle tali multitudini quam
sic posset dici quod christus est plus diligendus quam pater id est pluribus modis quia passus
pro nobis
diligibilis infinite ex ratione intrinseca ergo est fruibilis quia requireretur quod ratione suae
intrinsecae bonitatis esset intrinsece infinite diligibilis
ligibilis
infinite non tamen est diligibilis infinite
primo modo cordiali affectu 2o corporali effectu 3o sensuali conatu sed 2o
et 3o modis sumendo frui conceditur antecedens et negatur consequentia
argentina
prologi articulo primo
perceptivitatis licet non sit potentia perceptiva infinita nec infinite et posset negari consequentia
infinita et sic negaret antecedens rationis nota rationes quas idem solvit
Ad aliud respondeo
quod deus posset creare unum obiectum ita delectabile quod si deus relinqueret
animam naturae suae tantum delectaretur in eo sicut in deo et tamen non sequitur quod talis
anima satiaretur vel beatificaretur in illo obiecto creato quia licet tantum delectaretur
cum hoc tamen staret quod potius vellet illam delectationem habere de deo quam
habere delectionem de creatura sicut de creatore aut non si primum ergo satiatur in
illo creato bono contra dicta si 2m ergo non aequaliter nec tantum delectatur in uno
sic in alio cuius oppositum concedit casus
quam ad deum ergo deus non est finis ultimus ad quem creatura movetur antecedens
patet quia si creatura diligit deum hoc est ut bene sit sibi bene quidquid appetit
est pro sui conservatione in esse et in bene esse
oboedientiali ad quietandum in illo in quo deus vult eam quietari ergo finaliter potest
quietari in bono creato tenet consequentia quia deus potest hoc velle et ordinate tum 2o quia
deus potest suspendere motionem suam quam creatura movetur ad quietandum in deum
aliter dicitur quod nullum bonum citra deum animam potest satiare et beatificare eam quietare
quia nullum bonum citra deum potest causare delectionem de illo genere quae foret quie
tativa
ideo secundum hanc rationem quae est
negari consequentia
tamen potest credere quod sit quietata patet quia posset habere aliquod creatum diligibile sic
quod credet esse ultimum appetible tamen decipitur propter malos actus
aliquem nescire deum esse et capere pro fine ultimo aliquod bonum temporale et
tunc voluntas quietatur in illo et decipitur
bonum in quo anima potest tantum delectari et quietari prout li
latitudinem individui in specie et non speciei in genere
dicitur quod potest distingui quia vel talis diversitas rationis respicit motionem
consurgentem ex subiecto et praedicamento et sic non est contra conclusionem vel respicit praecise obiectum et sic
negatur antecedens et ad probationem quia obiectum etc conceditur et cum additur sed illa differunt ratione
conceditur in creaturis
quia in deo sunt omnino idem
Ad aliam probationem negatur consequentia licet forte concludat quod non
est eadem ratio volendi et intelligendi sed non arguit distinctionem inter intelligibile et volibile
solum differentiam in creaturis arguit
ut est
non cognoscitur proprie nisi per habitum sic nec peccatum nisi ut est quaedam boni privatio
nota
floreno non nisi quia in mente sua habet speciem floris super quem reflectitur sua
sic dicit ultra quod deus cognoscit peccatum non esse in
quod gratiam sine
tendendo
elicere ad causaliter efficere quia tunc fruitio includit actum intellectus
et sic fruitio non est tantum actus voluntatis sed etiam intellectus
fruitionem stricte prout praecise dicit actum voluntatis tenendo rationem ex parte obiecti
moventis
koth
et ignorantiam absolutam
sed deum et ideo excusaretur potissime si in talem errorem non incidisset ex
sua culpa
tanto non a toto quia vel talis est in peccato originali vel non si primum tunc
error ille est peccati pena nec excusatur si non sed est in veniali adhuc
in poenam peccati venialis deus iuste potest aliquem permittere in mortali cadere
et sic non iterum excusatur quia non est verisimile quod aliquis sine quacumque culpa
per
mittatur a deo sic errare
veteris ac novae legis
etc
haec prima distinctio continet decem conclusiones
nentia
veteris ac novae legis versatur praecise circa res et signa et vocat
haec res quae non exhibentur ad significandum aliquid
exhibetur signorum etiam quaedam sunt quibus non utimur nisi gratia significandi aliquid
ut sunt sacramenta legalia quaedam quae non solum significant sed etiam ferunt quia intellectus
adiuvant sicut sacramenta evangelica seu novae legis
secundum
filius et spiritus sanctus trinitas increata
in eo quaedam quae fruuntur et utuntur sicut nos et angeli sancti
amore inhaerere alicui rei propter se ipsam
voluntatis
fruendum est
sed iam rei et sic omnis qui fruitur utitur quia assumit aliquid in facultatem voluntatis sed
non e converso
fruemur scilicet in patria in hac autem vita fruimur sed imperfecte
nullus se ipso debet frui quia nullus debet se diligere propter se sed propter illud quo fruendum est
unde
deus nobis utitur non ad suam sed ad nostram refert utilitatem et ad eius voluntatem
tantum
et ceterae potentiae animae sunt per quas fruimur et utimur
de rebus quibus est fruendum id est de sancta ac individua trinitate et est sententia huius distinctionis