Published under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International (CC BY-SA 4.0)
Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0 guidelines for a diplomatic edition.
Peer Reviewed
Created file for the first time.
Apostolus
probavit divinae naturae unitatem et personarum trinitatem per multiplicem auctoritatem
scripturae nunc vero intendit hoc idem probare rationibus congruis et similibus naturae
et dividitur in tres partes principales quia primo hoc probat ratione et argumento 2o similitudine et
vestigio
3a ibi nunc vero ad eam
nam primo arguitur ex dei causalitate seu efficientia 2o ex creaturarum mutabilitate
et
seu continentia 2a ibi alio et modo 3a ibi consideraverunt etc
imprimitur
trinitatis sine fide non perficitur 2a ibi in illa enim trinitate 3a ibi ecce osten
sum
est qualiter in creaturis etc et haec sit divisio et sententia huius distinctionis in generali
Utrum animae humanae propago active sit proprie trinitatis divinae
quod non quia anima humana non est suorum actuum productiva ergo tenet consequentia et alias
probatur quia anima humana non est formaliter activa ut dicit
suis
et respectu eorumdem passiva ergo non activa quia tunc idem esset agens et passum
quaelibet res creata est vestigium trinitatis ergo nec in anima est
consequentia patet quia sicut se habet anima adesse
patet antecedens quia aliter sequeretur quod quilibet concipiens vel videns aliquod creatum haberet unum
conceptum de eo proprium quod est falsum
trinitatis ergo non est eius
ducit in perfectam notitiam cuiusquam vestigium antecedens probatur quia aliter de trinitate increata
in lumine naturali haberemus perfectam notitiam quod est contra dicta in conclusione praecedente
oppositum est
patet in textu
pugnat
non esse formaliter activam et sui actus receptivam probatur quia quodlibet rationalis
creatura est sui actus formaliter activa et receptiva ergo consequentia bona quia quod formaliter
et intrinsece est tale ei non esse tale repugnat si existit
et anima sunt formaliter idem ut nunc suppono ergo antecedens probatur primo quia secundum
libro 2o voluntas est sui actus effectiva aut ergo est activa formaliter per se et intrinsece
aut non si sic habetur propositum si non sed per aliud est activa quaeritur de illo sicut prius
aut est formalem activum aut non si sic sequitur quod aeque erat standum in primo si non
tunc erit processus in infinitum quod est falsum
vitalium quia est vita corporis ergo est formaliter activa consequentia est bona et antecedens patet per
essent actus eliciti immanentes consequens est falsum consequentia patet quia pro tanto an
tiqui
negabant animam esse sui actus susceptivam causam effectivam quia
tunc idem esset agens et passum movens et motum quod reputabant inconveniens
2m corollarium stat potentiam perceptivam esse formaliter activam et tamen percepere non esse
formaliter agere patet quia deum esse non est formaliter deum creare et tamen deus est
formaliter creativus Item se percipere non est se agere et tamen potentia perceptiva eadem
formaliter sui ipsius est activa aliorum formaliter
perceptiva formaliter sit activa non tamen quaelibet potentia activa
patet quia posse perceptivum est inferius ad posse activum Item ignis est activus
et tamen non est perceptivus alicuius obiecti
seu passivum sit imperfectionis denominatio quilibet angelus est minus perfectus
quam quicumque putus homo
angelus est maioris capacitatis quam anima humana ergo minus perfectus ergo minus cum capacitas
angeli et hominis sit posse receptivum passivum
perfectior tanto est imperfectior quod implicat patet cum anima sit sua capacitas
quanta ergo est eius capacitas tanta est eius perfectio essentialis ergo quanto est capacior
tanto est perfectior
et magis passiva et quanto est magis passiva et receptivior tanto est imper
fectior
ergo propositum
beatae trinitatis stat tamen ab
conceptum non haberi prima patet in hac distinctione quia quodlibet suppositum habet unitatem venu
statem
et bonitatem unitas repraesentat patrem quia sicut unitas est principium
numeri ita pater trinitatis est principium et origo fontalis venustas seu pulchri
tudo
filium ad quem sicut ad exemplar omnis creaturae pulchritudo formatur bonitas vero
spiritum sanctum qui est amor patris et filii a quo omne bonum procedit
stat vestigium intueri et ipsum non sub ratione qua vestigium est speculari seu
considerari nec ipsum ad trinitatem referri patet quia aliter quicumque cognosceret
est pater cognosceret eius filium quod est falsum
tueri
ab
repraesentat beatam trinitatem quam se ipsam entitatem prima patet per conclusionem 2a probatur loquendo de
repraesentatione prout creatura est perfecte intuitive visa secundum eius perfectionis gradum quia
trinitati competiti primo et per se unitas venustas et bonitas et omnis perfectio simpliciter
ergo patet consequentia quia in illis consistit creaturae perfectio
vestigii attenditur seu cognoscitur aliquis contuitus trinitatis in mente producitur seu concipitur
patet quia vestigium et vestigiatum sunt correlativa ergo cognitio unius sub ratione relativitatis
infert cognitionem alterius antecedens patet per
sicut non stat quod aliquis cognoscat
quin conceptum aliquem habeat de filio
aliquo non cognoscitur trinitatis vestigium
causa effectiva seu causativa effective sic eadem est ipsorum actuum receptiva
subiective ista conclusio patet per dicta in conclusione prima
aliquod formale effectivum principale ipsius principii igitur et actus animae habent huiusmodi principium
sed nullum tale videtur ponendum praeter animam ergo
et anima probatur consequentia quia voluntas est una mens una substantia una vita secundum
et allegatur a
tenetur et patet per dicta in prima conclusione filii recordare
etc
ubi loquitur ad litteram et fuit historia non parabola solum ut patet per
creatae
causa effectiva partialis ut patet per
cognoscimus congenerat in nobis notitiam sui sed ultra hanc causam anima est causa principalis
ut dicit conclusio ergo patuit et in prima conclusione
causam naturalem actum liberum producere patet quia obiectum creatum causat libere sed naturaliter
et naturali influxu concurrit
voluntatis ut dictum est supra ergo
quod patet quia ibi est essentialis unitas et causalis seu potentialis trinitas ergo consequentia et
antecedens patent ex dictis
opinio
creatum patet consequentia sed antecedens probatur quia si sic sequitur quod in deo esset idem formaliter posse agere
sunt formaliter idem consequentia bona et antecedens probatur quia ut dictum est in 3o corollario ignis est activus
sed non perceptivus patet etiam quia esse activum est proprietas communis tam potentiae vitali quam
non vitali sed perceptivae solum vitali
supra illud quod est activum vel igitur est formaliter activum et tunc sequitur quod posse per
ceptivum
et tunc sequitur quod posse perceptivum est magis posse perceptivum quam quodcumque
posse activum non perceptivum sit activum consequens falsum
sed est illud quo animal vel aliquid est formaliter perceptivum ergo esse perceptivum ut sic
non est esse activum quod est propositum et idem actum posset fieri de posse passivo
si posse perceptivum sit formaliter posse activum aut ergo praecise realiter aut praecise in
tentionaliter
non primo modo nec 2o modo quia quodlibet posse activum reale dicit maiorem
perfectionem in re quam posse activum intentionale sed non quodlibet posse activum rea
le
est maioris perfectionis quam posse activum intentionale formaliter scilicet perceptivum
ergo posse perceptivum non est formaliter posse activum realiter vel intentionaliter
quia esse activum est denominatio perfectionis in quacumque re ergo esse activum non est formaliter
esse passivum
contra 2am partem 2ae conclusionis arguitur primo sic non minus dependet creatura
a deo quam accidens a suo subiecto sed concipiens accidens format conceptum substantiae proprium ergo
videns creaturam seu trinitatis vestigium format in mente conceptum deo proprium
incomprehensibilia sunt iu
etc
dicia
eius
quodlibet creatum est finitum ergo deus non per aliquod tale est cognoscibilis maior patet quia ratio
finitatis excludit totaliter rationem immensitatis et infinitatis
corollarii et contra 2m arguitur si illa essent vera sequeretur quod videns creaturam intuitive per
fectius
cognosceret deum quam creaturam consequens est falsum patet consequentia quia per corollarium perfectius
repraesentat deum quam creaturam visam cum igitur per huius visionem creatura intuitive
et perfecte cognoscatur sequitur quod deus per eam perfectius cognoscetur
deo proprius in visione creaturae est perceptibilis nec reperibilis igitur nec ponibilis consequentia bona
antecedens patet quia nullus potest discernere talem conceptum a conceptu creaturae
si esset vera sequeretur quod idem esset movens et motum agens et passum ut supra
fuit argutum
receptivitatis
sine sensibus corporalibus quod est falsum quia tunc iudicare posset caecus de coloribus
praecise eodem modo se habens posset esse causa oppositorum consequens est falsum ut videtur
patet consequentia quia stante cognitione obiecti voluntas potest libere velle obiectum et nolle successive
et illi sunt actus oppositi causati vel causabiles ab obiecto ergo
si obiectum potest esse causa efficiens dilectionis libere sequeretur quod ad intentionem bonitatis
in obiecto sequitur dilectionis intentionem in anima consequens experitur falsum ergo
si anima esset ymago trinitatis vel ergo secundum eius nudam essentiam vel secundum potentias
vel quia suorum actuum est activa et receptiva sed neutrum horum est dicendum
ergo
2m corollarium primae conclusionis aliud est dicere percipere non est formaliter agere et dicere potentia
perceptiva non est formaliter activa ista enim duo sunt multum diversa
2m negatur consequentia
sequitur quod est magis activum quam quocumque aliud activum
addit aliquid supra illud quod significatur per genus superius et sic posset negari antecedens illius argumenti
posse perceptivum sed ex hoc non sequitur quod nullum posse perceptivum sit formaliter
activum ut dicit 3m corollarium quia se habent sicut superius et inferius
quod utroque modo intellectus est activus quia intellectus creat obiectum extra in esse inten
tionaliter
sed actus suos causat realiter et cum dicitur quod quodlibet activum reale etc hoc
negatur quia ignis est activus ignis realiter et intellectus solum intentionaliter quia potest
causare in se s naturalem similitudinem ignis et constat quod intellectus est perfectius activum
quam ignis quia est activum perceptivum ignis vero non
quodlibet esse passivum sit denominatio imperfectionis sumendo esse passivum prout
est esse perceptivum informabile subiective aliter enim sequeretur quod angelus quam esset maioris
perceptivitatis tanto esset minoris perfectionis ut dictum est
concedo totam rationem scilicet quod videns trinitatis vestigium format in mente dei conceptum
et maxime si considerat vestigium sub ratione qua vestigium ut dicit corollarium
dici quod concipiens accidens non sub ratione inhaerentiae sed sub ratione qua entitas sic
non oportet habere conceptum substantiae
scilicet virtualiter vel formaliter
formalem conceptum
fieri perceptibiliter vel imperceptibiliter sic quod quandoque percipitur actus principiandi et res
concepta quandoque actus principiandi et non res concepta
tendit
quod non sunt comprehensibilia omnimode et perfecte licet imperfecte cognoscantur quia
invisibilia dei per ea etc
omnibus viis eius simul tamen quodlibet per se est investigibile aliquo modo et potest sciri vel
per revelationem aut alio modo
finitum non potest ducere in cognitionem infiniti sub ratione infinita positive tamen hoc potest remotive
seu negative quia cognoscere infinitum est cognoscere rem quae non est finita nec limitata
Ad 5m dicitur quod si consequens intelligitur
conceptus etc patet per distinctiones positas quid dicendum quia stat quod non percipiatur et videatur
Item potest esse virtualis non formalis
ipso subsistat conceptui illi sed quia per talem conceptum cognoscatur et significatur deus et non
alius
sicut anima respectu suorum actuum loquendo esse de passione quae non est obiectio vel
corruptio sed salus est perfectio
motum secundum quod informata est per apprehensionem et sic dicitur ultra quod voluntas unquam movet
se de novo nisi aliquo modo moveatur ab alio puta a dictamine vel iudicio
virtutis apprehensivae et sic non sequitur quod idem sit movens et motum secundum idem
2m negatur consequentia quia esse receptivum non est perfectionis simpliciter
non est infinitae virtutis seu activitatis sed finite
est totalis causa multorum iudiciorum sicut est iudicare vel sillogyzare de coloribus sed
requiritur causaliter obiectum et organum visus et loquor de totalitate causae non effectus
4m conceditur consequens de causa partiali requisitive concurrente sicut est obiectum seu cognitio
ipsius obiecti
ultimam negatur assumptum pro 2a parte sed pro materia notandum secundum
distinctione quod
actus et habitus sint respectu obiecti immensi sic loquitur
patet per dicta quid dicendum
Apostolus namque haec distinctio 3a continet 11
conclusiones prima quod homo propter excellentiam qua excellit alias creaturas vel propter convenientiam
quam habet cum omni creatura dicitur creatura mundi et est aptus ad cognoscendum divinam veritatem
ad cuius cognitionem iuvatur a duobus scilicet a natura propria quae est rationalis et ab operibus a
deo factis
homine potest sciri et
formari illud est super omnem creaturam et est deus qui fecit quod nulla creatura potest facere
sed deus fecit quod nulla creatura facere potest scilicet caelum et terram ergo illud est deus ergo per cognitionem
effectuum aliqualiter devenitur ad cognitionem illius quod deus est
mutabile est imperfectum et imperfectum ostendit aliquid immutabile et perfectum a quo perficiatur
sed omnis creatura est imperfecta et mutabilis ergo omnis talis ostendit aliquid immutabile et illud
est deus ergo
tione
de illorum bonitate iudicamus sed in creaturis videmus unum esse aliis
melius ergo
et minus sponsum est ibi sponsissimum est ponendum sed una creatura est alia sponsior ergo
est ponere aliquod sponsissimum et illud est deus ergo
in essentia ex perpetuitate creaturarum intelligitur aeternus ex magnitudine earum omnipotens
dispositione sapiens et ex gubernatione bonus
qualibet creatura quia quaelibet creatura est aliquid unum habens speciem sive pulcritudinem et habens
ordinem amorem et bonitatem unitas quae est principium numeri repraesentat patrem
qui est principium originis aliarum duarum personarum scilicet filii et spiritus sancti
seu pulcritudo repraesentat filium qui est pulcritudo et ad quem sicut ad exemplar omnis creatura
formatur
et filii
sine doctrina et inspiratione divina vel
est alterum et tamen adinvicem referuntur et sunt aequalia non solum singula singulis
sed etiam singula omnibus sunt tamen una vita una essentia sicut etiam sunt tres personae
in divinis et una essentia et substantia
tamen est exigua et ex magna parte dissimilis nam unus homo habet ista tria et tamen
homo non est ista tria deus autem est tres personae et tres personae sunt unus deus
persona sed tres personae
autem illa tria non sunt unius dei sed sunt unus deus
trinitatis ymago in anima nam ibi est mens et amor ita quod notitia est
quasi proles genita a mente sicut a parente quia dum mens se cognoscit
sui noticiam gignit 3o est amor qui de notitia et ipsa mente procedit
quia dum mens cognoscit se diligit se et prolem suam scilicet suam notitiam sub
dit
etiam mens humana
ista tria considerans extendit se ad contemplationem creatoris et videt unitatem
in trinitate et trinitatem in unitate essentiae
unum unam essentiam unum principium et ipsum esse actorem omnium quia si duo dii
essent vel uterque insufficiens esset vel alter eorum superflueret
credere patrem et filium et spiritum sanctum universae creaturae conditorem et rectorem
nec patrem esse filium nec spiritum sanctum nec filium esse patrem nec spiritum sanctum
nec spiritum sanctum esse patrem aut filium sed trinitatem personarum relativarum ad invicem
fides patriarcharum et apostolorum praedicat unum deum esse trinitatem in qua
trinitate est unus pater qui solus deus se ipso genuit unum filium et unum filium
qui de uno patre solus essentialiter est natus et unum spiritum sanctum qui solus a patre
filioque procedit
simpliciter